Book Title: Jain Shravikao ka Bruhad Itihas
Author(s): Pratibhashreeji
Publisher: Prachya Vidyapith Shajapur
Catalog link: https://jainqq.org/explore/003610/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ biin aanikaa kaa r'uuddh'nisskaass (AdikAla se vartamAna yuga taka) lekhikA evaM sampAdikA sAdhvI DaoN. pratibhAzrI prAcI prakAzaka - sivila lAina sthAnakavAsI jaina saMgha, ludhiyAnA (paMjAba) . prAcya vidyApITha, zAjApura (ma.pra.) For Private & Personal use only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNa sumanAjJjalI A. samrATa pU. zrI AnandaRSijI ma.sA. pU. zrI pArvatIjI ma.sA. 25 zrIdevImahArAja pU. zrI mohanadevIjI ma.sA. pU. zrI kesaradevIjI ma.sA. pU. zrI kozlayAdevIjI ma.sA. A. samrATa pU. zrI zivamunijI ma.sA. tapasvInI mAtA suzIlAdevI jai pU. DaoN. zrI vijayazrIjI ma.sA. pitAzrI baMsIlAlajI jaina anaMta anaMta jinezvaroM ko, anaMta nirbaMdha gurujanoM ko, anaMta jinadharma ko, jayavaMta jinazAsana ko janmadAtA janaka jananI ko sarvAtmanA sAdara samarpita / al Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ISBNNo.-13/978-81-910801-0-0 jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa (AdikAla se vartamAna yuga taka) lekhikA evaM sampAdikA sAdhvI DaoN. pratibhAzrI 'prAcI' mArgadarzaka DaoN. sAgaramala jaina prakAzaka sivila lAina sthAnaka vAsI jaina saMgha, ludhiyAnA (paMjAba) prAcya vidyApITha, zAjApura (ma.pra.) Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa * jaina vizva bhAratI vizvavidyAlaya dvArA pIeca. DI. upAdhi hetu svIkRta zodha prabandha * jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa ( AdikAla se vartamAna yuga taka ) sahasroM jaina zrAvikAoM ke avadAna kA aMkana karane vAlA durlabha aitihAsika zodha grantha * zubhAzIrvAda : paMjAba pravartinI mahAsAdhvI pU. zrI kesaradevIjI ma.sA. adhyAtma - yoginI mahAzramaNI pU. zrI kauzalyAdevIjI ma.sA. jaina itihAsa candrikA pU. mahAsAdhvI DaoN. zrI vijaya zrI jI ma.sA. "AryA" * lekhikA evaM sampAdikA: sAdhvI DaoN. pratibhAzrIjI " prAcI" * mArgadarzaka : DaoN sAgaramalajI jaina * prakAzaka : (1) sivila lAIna sthAnaka vAsI jaina saMgha, ludhiyAnA (paMjAba) prAdhya vidyApITha, dupAr3A roDa, zAjApura (ma. pra. ) * prApti sthala : (1) AratI samAdhiyA, 14/3, phortha klAsa, lakSmI ror3a, zAMtinagara, baiMgalora - 560027 mo. 64484 -78223 azoka jaina, zItala chAyA, 556/2, Atma mArga, sivila lAInsa, ludhiyAnA (paMjAba) mo. 68726 - 56506 dilIpa jaina, 3673/74, mena bAjAra, dillI- 110006 mo. 98112-05545 sI.bI. gAMdhI, ghanazrI arpATamenTa, 1244/45, ApTe ror3a, ApTe sabhArgaha ke pAsa, Dekkana jIma khAnA, puNe - 411004 mo. 98811 - 23501 (5) prAcya vidyApITha, dupAr3A roDa, zAjApura (ma.pra.) 456001 dUrabhASa : 07364-222218 * prasaMga : sAdhvI DaoN. pratibhAzrIjI ma.sA. "prAcI" kI dIkSA - rajata jayantI varSa akSaya tRtIyA san 2010 * prathama saMskaraNa I. 2010 vIra nirvANa saMvat 2536 vikrama saMvat 2067 * mUlya: 550/ * mudraka : AkRti oNphaseTa 5, naIpeTha, ujjaina (ma. pra. ) dUrabhASa : 0734-2561720 mobAila : 66300- 77780, 68630-77783 bhUla-sudhAra ' C prastuta grantha meM takanIki kAraNoM se R kI mAtrA nahIM A sakI hai ataH mRgAvatI ke sthAna para magAvatI evaM isI prakAra anya bhUleM bhI raha gaI hai kRpayA pAThaka sudhAra kara paDhe / bhUla ke lie hama kSamAprArthI hai| - sampAdaka Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa samarpaNa sumanAjJjalI anaMta anaMta jinezvaroM ko, anaMta nirbaMdha gurujanoM ko, anaMta jinadharma ko, jayavaMta jinazAsana ko janmadAtA janaka jananI ko sarvAtmanA sAdara samarpita / Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAo kA bRhad itihAsa AcArya zrI ziva munijI kA zubhAzISa caturvidha zrI saMgha meM cAroM tIrthoM kA apanA mahattvapUrNa sthAna hai| bhagavAn mahAvIra ke zAsana meM caturvidha saMgha ko barAbara kA mahattva diyA gayA hai| sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA rUpa caturvidha saMgha bhagavAn kI vANI kA anukaraNa karate hue apanI Atma sAdhanA tathA jinazAsana kI prabhAvanA meM satata prayatnazIla rahate haiN| ___mahAsAdhvI zrI pratibhAzrI jI mahArAja "prAcI" ne "caturvidha jaina saMgha meM zrAvikAoM kA yogadAna" nAmaka zodha grantha taiyAra kiyA hai| unakA yaha prayAsa hameM darzAtA hai ki jina zAsana meM kahIM koI bhedabhAva nahIM hai| zrAvikAoM ke yogadAna aura unake dvArA kiye gaye kAryoM kA ullekha, nArI kA manobala, vipattiyoM meM sahanazIlatA, samAjotthAna aura zikSA meM jo yogadAna zrAvikAoM ne diyA hai, use samAja ke samakSa prastuta kiyA hai. yaha eka aitihAsika kArya itihAsa atIta kA darpaNa hotA hai| vartamAna itihAsa se preraNA letA hai ki hama kisa prakAra apane bhaviSya ko sundara banA sakate haiN| apane gauravamaya itihAsa ko par3hakara pratyeka vyakti kA sara U~cA uThatA hai| usase preraNA le kara svayaM bhI apane jIvana ko unnata karatA hai| jinazAsana meM tIrthaMkara kI mAtA ko ratnakukSI kahA jAtA hai| jo mAtA tIrthaMkara ko janma detI hai, usakA Adara mAna aura usakI kukSI ko namaskAra kiyA jAtA hai| bhagavAn mahAvIra kI mAtA trizalA bhI eka zrAvikA thii| aisI hI aneka zrAvikAe~-dharma kA pAlana karate hue saMyama mArga kI ora bddh'iiN| aneka zrAvikAoM ne itihAsa meM viziSTa kArya kiye haiM, jaise sAdhanA ke liye guphAoM kA nirmANa karAnA, zikSaNa saMsthAoM kA nirmANa karanA, mahilAoM ko zikSita karane kA prayAsa karanA aadi| aise aneka kArya haiM jo pahale bhI hue haiM, vartamAna meM cala rahe haiM aura bhaviSya meM bhI calate rheNge| yaha zodha grantha sabake liye eka preraNAdAyI zilAlekha bana jAe, jise par3hakara hamArA samAja apane bhaviSya ko ujjvala kare, yahI hArdika maMgala manISA hai| - esa.esa. jaina sabhA jaina sthAnaka, zivapurI ludhiyAnA- paMjAba dinAMka : 25 disambara 2008 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa AcArya zrI ratnAkara sUrIzvarajI ma.sA. kA zubha - sandeza Arya evaM anArya kA pramANa saMskAroM para AdhArita hai| bhArata bhUmi ko Arya deza mAnA gayA hai| jisake pAsa saMskAroM kA saMskaraNa, saMskAroM kI pUMjI hai, vaha nArI nArAyaNI hai| saMskAroM kA vaibhava na hone se vaha nArI nAgina kA svarUpa dhAraNa karatI hai / isa pustaka ke antargata bhagavAn ke zAsana meM hone vAlI saMskAroM se alaMkRta zrAvikA kA paricaya diyA hai, use par3hakara apane jIvana meM Aryatva kI khumArI lAkara suzrAvikA ke stara taka pahu~cate-pahu~cate, bhAvoM meM sarva virati svIkAra karake Atmonnati kreN| isI zubhAbhilASA ke sAtha, ratnAkara sUri Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa anuzaMsA bhAratIya saMskRti kA vaicArika vaibhava vizva meM sarvAdhika samIcIna evaM tarkasaMgata hai| jaina, bauddha va vaidika - tInoM pramukha paramparAoM ke darzana tathA siddhAnta se paripUrNa grantha sArvajanIna vargIkaraNa va sAmAjika saMvidhAna ko pratipAdita karane meM sakSama va mAnya rahe haiN| anekAneka Agama, veda, purANa, vividha grantha tathA vizAla pustakAlayoM kI Agama jJAna saritA meM avagAhana karane ke pazcAt viduSI sAdhvI zrI pratibhAzrI jI " prAcI" ne caturvidha jaina saMgha meM zrAvikAoM kA yogadAna " anupama zodha prabandha atyanta kuzalatApUrvaka taiyAra kara yaha pramANita kara diyA hai ki zrAvikA (nArI) jahA~ eka ora AcaraNa, sahanazIlatA, tyAga, tapasyA, prema, karuNA, upakAra, kRtajJatA, sAhasa, sevA, evaM zraddhA Adi guNoM se prAkRtika rUpeNa sampanna hai, vahIM vaha dharma va zAsana kI pramukha dhurI bhI hai| ajJAnatimirataraNi, mahAna zikSAzAstrI jainAcArya zrImad vijaya vallabha sUrIzvarajI ma.sA. ne pacAsa varSa taka apane vividha pravacanoM ke mAdhyama se zramaNI evaM zrAvikA varga ke utthAna va pratiSThA ke saralatama prayAsa kie the| "prAcIjI" kA yaha adbhuta zodha grantha jaina hI nahIM apitu samagra mAnava jAti ke lie nArI kI antazcetanA ko Adhibhautika se uThAkara AdhyAtmika stara para pratiSThita karane kA saphala va prazaMsanIya prayAsa kahA jaaegaa| maiM jaina itivRtta ke eka mahatvapUrNa khaNDa ko navIna AyAma pradAna karane vAle isa sukRtya kI bhUri-bhUri prazaMsA va anumodanA karatA huuN| vejaya nityAnanda sUri rUpa nagara, dillI - 7 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa abhimata mahAsatI zrI pratibhAzrIjI ma. prAcI ne apane zodha kA viSaya "caturvidha jainasaMgha meM zrAvikAoM kA yogadAna" svIkAra karake pAThakoM ko nArIzakti ke mUla taka le jAne kA prayatna kiyA hai| nArI jagata ke mUla meM, sRSTi UrjA ke rUpa meM parivyApta hai, usa nArI UrjA kA pUrNa vikasita svarUpa hai- "zrAvikA" | nArI jagata kI pUrNa pariSkRta avasthA vizeSa kA sammAnanIya sambodhana hai- "shraavikaa"| "caturvidha jaina saMgha meM zrAvikAoM kA yogadAna" jitanA bRhada viSaya hai use zabdoM meM bA~dhanA utanA hI kaThina hai, jaise "sAgara ko bUMda" meM sImita krnaa| jise jagata jananI kahakara mahimA dI jAtI hai, jagata kA astitva hI jisa para huA hai, vaha nArI zakti sRSTi ke kaNa kaNa meM vyApta hai| nArI zakti ko zabdoM kI sImA meM bA~dhane kA prayatna karanA dussAhasa hI kahA jA sakatA hai| hameM yaha nahIM bhUlanA cAhie ki zodhakartA vaijJAnika hotA hai, usakI soca sUkSma hokara calatI hai| eka vaijJAnika dimAga yaha acchI taraha samajhatA hai ki bUMda aura sAgara eka hI sikke ke do pahalU haiN| usakI sUkSma dRSTi meM bUMda aura sAgara meM koI antara nahIM raha jAtA hai| vaha bUMda meM sAgara ko dekha sakatA hai evaM sAgara meM "bUMda" ko| yahI dRSTi adhyAtma kI ora mur3a jAtI hai, to AtmA meM paramAtmA ko evaM paramAtmA meM AtmA ko dekhane, anubhava karane kI kSamatA paidA ho jAtI hai| ajJAna kI sImAe~ samApta ho jAtI haiM aura vaha svayaM jJAnarUpa raha jAtA hai| jJAtA aura jJeya kA bheda taka miTa jAtA hai| nArIzakti kA mahattva : isa jagata meM jo mahattva nara kA hai, vahI mahattva nArI kA hai| purUSa aura nArI paraspara sahayogI sambandha haiM phira bhI purUSa kA mahattva adhika mAnA jAtA hai| purUSa kahIM abhimAna ke kAraNa, anyAya, atyAcAra aura pAzavikatA ke kAraNa apanA paurUSa siddha karane ke liye purUSa-pradhAna saMskRti kA nirmAtA banA rhaa| isake liye nArI para atyAcAra, anAcAra taka karatA rhaa| nArI ke prAkRti adhikAroM ko chIna kara apanI mahattA sthApita karane ke lie prayatnazIla rahA jabaki nArI jAti apanI pahacAna ko tilAMjali dekara nara ke pratyeka kArya meM sahacAriNI banI rhii| hara sthAna para, hara mor3a para apane Apako gupta rakhakara nara ke mahattva ko ujAgara karatI rhii| usakI mahAnatA ko svIkAra karane meM pIche nahIM rhii| nArI ke isI balidAna ne hI use U~cA uThAyA hai| yahI kAraNa hai ki nara ko zakti ke rUpa meM, vidhA ke rUpa meM, sAdhanoM ke rUpa meM nArI kA varcasva svIkAra karanA par3A hai| yahI kAraNa hai ki mahAzakti ke rUpa meM, mahAsarasvatI ke rUpa meM, mahAlakSmI ke rUpa meM Aja nArI ko pUjA jAtA hai aura nArI ko nara se Age rakhA jAtA hai| zodhagrantha sAdhikA mahAsatI zrI pratibhA zrIjI ne "caturvidha jaina saMgha meM zrAvikAoM kA yogadAna" viSaya lekara pAThakoM ko yathArtha kI ora mor3ane kA prayatna kiyA hai| dhArmika jagata meM nArI kA yogadAna itanA adhika rahA hai ki nara isakI barAbarI kabhI nahIM kara sakatA kyoMki nara svabhAvataH kaThora hone ke kAraNa kaThora karmoM (pApakarmoM) kI ora pravAhita ho jAtA hai| kaThora svabhAva vAlA. kaThora karmoM meM hI rasa lene laga jAtA hai| jabaki nArI tana mana se komala, sarala, vinamra, lajjAzIla aura karUNAzIla hotI hai, prema aura vAtsalya kI pratimUrti hotI hai ataH AdhyAtmika vRttiyoM meM sahaja hI praveza kara jAtI hai| AdhyAtmikatA meM dayA, karUNA, lajjA, sahanazIlatA kA svAbhAvika mahattva rahatA hai| ina bhAvoM ko prApta karane ke liye nArI jAti ko vizeSa prayatna kI AvazyakatA hI nahIM hotI hai| vaha svabhAvataH dharmAtmA hotI hai yA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa hai ki dhArmika jagat meM nArI kA yogadAna nara kI apekSA bahuta adhika hai| use hama pratyakSa dekha sakate haiM, anubhava kara sakate haiM / mahAsAgara ko gAgara meM bharane kA prayatna : caturvidha dharma saMgha meM zrAvikAoM kA yogadAna itanA bRhad viSaya hai jisakI kalpanA kara pAnA kaThina hai| jaina dharma saMgha zrI AdinAtha bhagavAn ke samaya se calA A rahA hai| aitihAsika kAla hI bar3A virAT hai usameM karor3oM zrAvikAe~ dharma saMgha meM avismaraNIya yogadAna de cukI haiN| prAgaitihAsika kAla meM saMkhyAtIta zrAvikAe~ samAja ko akalpanIya yogadAna pradAna kara cukI haiM / itane virAT zrAvikA ratnoM, nArI ratnoM ke sAgara ko eka pustikA meM sameTane kA prayAsa vAstava meM hama sabake liye preraNAprada hai / apane zodha viSaya ko sArthaka karane ke liye abhilekhIya sAkSyoM ko juTAne ke liye jo prayatna huA hai, usase sAdhvIjI kI karmaThatA pratyakSa jhalakatI hai| jaina sAhitya jagata sAdhvIjI ke lie sadiyoM sadiyoM taka AbhArI rhegaa| unake anugraha se anugRhIta rahegA / paricaya dene kI anutkaNThA : bhAratIya sAhityakAroM, kaviyoM, kAvyakAroM, mahAn lekhakoM, samAja sevakoM ke sambandha meM jaba bhI kucha jAnane kA prayatna kiyA jAtA hai, to unakA paricaya milatA hI nahIM hai| jitane bhI aitihAsika yuga ke kavi, lekhaka, sAhityakAra, mUrtikAra, vidvAna Adi hue haiM, unakA paricaya vivAdAspada rUpa se upalabdha hotA hai| kahIM-kahIM likhe gaye ke AdhAra para hI hameM unakA paricaya bhinna-bhinna kiMvadantiyoM se jor3akara taiyAra karanA par3atA hai| usameM bhI nArI jAti ne to jo kucha bhI kiyA hai, vaha saba benAma, binA paricaya ke hI kiyA hai| unhoMne avismaraNIya sevA kAryoM ko binA nAma ke kiyA hai, parde ke pIche rahakara kiyA hai tathA nIMva kA patthara bana karake kiyA hai| aisI sthiti meM zrAvikAoM kA itihAsa khojane kA prayatna karanA unake aitihAsika tathyoM ko jor3ane kA prayatna karanA apane Apame bar3A hI durUha kArya hai jise sAdhvI pratibhAzrIjI ma.sA. ne sahaja rUpa meM hI kara dikhAyA hai| jina-jina aitihAsika ratnoM ko sAgara kI talahaTI meM jA jAkara ke nikAla lAne kA prayatna huA hai, vaha sarAhanIya hai| isa grantha meM aise-aise prasaMga Ae haiM, jinheM par3hakara hI roMgaTe khar3e ho jAte haiM, dila-dimAga Azcarya se bhara uThatA hai| hara pala prazaMsA karate rahane kI bhAvanA banI rahatI hai| zodhagrantha ko sundara, upayogI evaM AkarSaka banAne kA pUrA-pUrA dhyAna rakhA gayA hai| zodhArthI ne usa sampUrNa kAlakhaNDako sAta bhAgoM meM bA~Ta karake eka-eka khaNDa ko eka-eka adhyayana ke rUpa meM prastutIkaraNa dekara isa aitihAsika dastAveja ko bar3A upayogI banA diyA hai| isa viSaya para tathA sambandhita viSayoM para kArya karane vAle zodhArthiyoM ke liye yaha zodhagrantha bar3A hI sukhada evaM sarvathA upayogI siddha hogA / bhAratIya itihAsa meM "caturvidha jaina saMgha meM zrAvikAoM kA yogadAna " mIla ke patthara kA kAma kregaa| isase aura kucha-na-kucha kara gujarane kI bhAvanA prabala ho jaayegii| isa prakAra acche sAhitya se jJAnavRddhi bhI hotI hai, sAtha-hI-sAtha pAThakoM ko nayI-nayI preraNAe~ bhI milatI rahatI haiN| nArI samAja meM " zrAvikA kA sthAna svabhAvataH U~cA hotA hai| jo strI se Upara uTha jAtI hai, svapara kalyANa kI bhAvanA meM laga jAtI hai unake vizeSa cArsika guNoM kA vikAsa ho jAtA hai| jaba dharma, zraddhA evaM dharmAcaraNa kI vRtti bar3hane lagatI hai taba nArI zrAvikA ke sammAna ko prApta ka tI hai| aisI zrAvikAe~ aneka vidha samAja sevA kI bhAvanA se ota-prota hotI haiN| samAja ke aise chipe hue ratnoM ko ujAgara karUM kA atikaThina kArya hai- "caturvidha dharma saMgha meM zrAvikAoM kA yogadAna" zodha prabandha / mahAsatI "prAcI" ne aise viSaya ko ujAga karane kA prayatna kiyA hai| samaya kI moTI parata ke nIce dabI huI nArI-ratnoM ko ujAgara karake sAmAjika samRddhi bar3hAyA hai| isake liye zodhArthI kA hArdika hArdika abhinandana / pU. DaoN. vizAlamuni jI ma.sA. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa maMgala-manISA bhAratIya saMskRti ke sumerU zRMga para svarNa lekha se uTuMkita jaina saMskRti vizva kI eka ananyatama saMskRti hai jisake adhyAtma kA anahada nAda jinavANI ke tAroM para bajA karatA hai| yahA~ purUSoM ke samakakSa striyoM ne bhI tapa, tyAga, vairAgya, bhakti, prema se anuraMjita rahakara vizva maMgala aura loka kalyANa hitArtha ullekhanIya yogadAna diyA hai| jIvana ko nayA mor3a dene vAlI, andhakAra meM prakAza kI kiraNa banakara camakane vAlI, bhayaMkara apavAda, vivAda aura pramAda ke prasaMgoM meM jIvana ko sphUrti, zAkti va prasannatA dene vAlI jagajjananI mahimAmayI nArI prakRti kA eka anupama varadAna hI hai| nArI ke sambandha meM AcArya devendra munijI ma.sA. ne bar3A sundara va saTIka citraNa kiyA hai nArI kI jIvana gAthA bar3I vicitra rahI hai| kabhI isane apanI vIratA se saMsAra ko natamastaka kiyA, kabhI apane purUSArtha se asambhava ko sambhava kiyaa| samaya ke parivartana ke sAtha nArI kI avasthAe~ bhI badalatI haiN| kabhI ve mAtA ke rUpa meM pUjI gaI, to kabhI viSaya-vAsanA kI putalI bnii| rItikAla meM vaha rati ke samAna kAmyA banIM aura bhogyA ke rUpa meM kAmAturoM ke liye preyasI kahalAI / yadyapi tIrthaMkaroM kI mAtAe~ praNamya haiM, ArAdhyA haiM, AdarzavAda kI pratIka haiM, phira bhI sAmAnya nArI ke liye kathAkAroM ne kaI aise praMsaga upasthita kiye haiM, jo usakI garimA ke liye upayukta nahIM kahe jA skte| yaha saba hote hue bhI nArI ne jisa dhairya se apane zIla ko surakSita rakhA hai, vaha cirasmaraNIya hai, ciravandanIya hai tathA yugoM-yugoM taka kAlajayI hone ke kAraNa amara hai| bhagavatI brAhmI, vairAgyamUrti sundarI, dhairya kI devI damayaMtI, mahAsatI sItA, rAjamatI, prabhAvatI, mRgAvatI, candanabAlA, subhadrA, aMjanA, madanarekhA, celanA, Adi kyA kabhI bhulAI jA sakatI haiM? kabhI nhiiN| unakI udAratA, dayA, kSamA, saralatA, satya, samarpaNa, zrama, dAna, lajjA, maryAdA, vinaya, kalA, maitrI, zIla, svAbhimAna, saMkalpa, balidAna, sAhasa, tyAga, kartavyaniSThA, dRr3hatA, saMyama, santoSa, ahiMsA Adi guNa sRSTi meM sadA ciraMtana rUpa se jIvita rheNgeN| viduSI mahAsatI zrI pratibhAzrI ne isa grantha ke praNayana meM apanI vyApaka dRSTi aura gahana adhyayana kA paricaya diyA hai| itihAsa granthamAlA meM bhUmikA rUpa meM sabhI dharmo kI nAriyoM ke sAtha jainadharma kI nAriyoM kA tulanAtmaka adhyayana prastuta kiyA hai, tatpazcAt RSabhadeva ke samaya se lekara caubIsaveM tIrthakara bhagavAn mahAvIra taka ke samaya kI nAriyoM ke yogadAna itihAsa grantha meM samAviSTa kiyA hai| itanA hI nahIM. AdhanikakAla kI jaina nAriyoM kA ujjvala itihAsa ke sunahale pRSTha bhI sAtha-hI-sAtha khulate se najara Ate haiN| prastuta varNya viSaya aise haiM, jina para svatantra rUpa se kaI zodha grantha likhe jA sakate haiN| prastuta grantha zodha adhyetAoM ke liye mArgadarzaka kA kAma bhI karatA hai| isameM jaina dharma kI prAcIna saMskRti evaM kalA kI sAmagrI bhI saMkalita hai| Sesce ARROR00868806ARE Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa nAriyA~ nirlipta bhAva se pracAra-prasAra kiye binA, sva para kalyANa ke lie agrasara rahIM haiN| aisI viSama paristhiti meM nAriyoM kA itihAsa lekhana karanA, durUha aura duSkara kArya hai| alaga-alaga granthoM meM, pannoM meM, mUrti va zilAlekhoM meM bikhare sAkSyoM ko lipibaddha kara krama se prastuta karanA yadyapi kaThina hai lekina aitihAsika grantha meM tathyoM kA pUrNa prAmANikatA se Akalana karanA bhI jarUrI hai| sandarbha granthoM ke abhAva meM kArya sampanna karanA kaThina hotA hai tathApi sAdhvI pratibhA zrI jI ne jJAta-ajJAta srotoM ke AdhAra para adhikAMza pramukha-pramukha nAriyoM ke vyaktitva aura kRtitva kA lekhA-jokhA prastuta kiyA hai, jo adyAvadhi nahIM huaa| vastutaH yaha atyanta zrama sAdhya kArya hai| viSaya kA saMcayana evaM saMgrahaNa ka pho zrama ke sAtha udAra dRSTi se kiyA gayA hai| grantha kI bhASA sarala, sarasa va dhArApravAha hai| sudhI pAThakoM ko isa grantha meM zrAvikAoM se sambandhita anekAneka nUtana va adRzya jAnakAriyA~ prApta hoMgI, aisA mujhe pUrNataH vizvAsa hai| mahAsatIjI Age bhI apanI jJAna-garimA ke sAtha jJAna-sampadA ko sAhitya-gagana meM vikIrNa karatI rheN| isI maMgala manISA ke saath| - zramaNI DaoN. vijayazrI "AryA' Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa | eka mahatvapUrNa zodha kArya jaina dharma nivRtti pradhAna hote hue bhI saMghIya sAdhanA kA dharma hai| usameM saMghIya sAdhanA hI mukti kA saralatama sAdhana hai| vaha bhIr3a meM rahakara bhI ekAkI rahanA sikhAtA hai| jaina dharma meM saMgha ke cAra pAe mAne gae hai- 1) sAdhu, 2) sAdhvI, 3) zrAvaka aura 4) zrAvikA / isa caturvidha saMgha ko bhagavatI sUtra meM tIrtha kahA gayA hai| tIrtha use kahate hai jo vyakti ko saMsAra rUpI samudra se pAra karAtA hai| isa prakAra saMghIya sAdhanA ke aMga ke rUpa meM yaha caturvidha saMgha kI avadhAraNA atyaMta mahatvapUrNa pratIta hotI hai| mUlabhUta Agama-sAhitya meM yadyapi muni-AcAra kA vistRta vivecana upalabdha hotA hai kintu unameM sAdhu aura sAdhvI donoM ke hI AcAra kA varNana hai| zrAvaka-AcAra se sambandhita varNana mAtra upAsaka dazAMga sUtra meM milatA hai| jisameM ina pramukha dasa zrAvakoM ke sAtha-sAtha inakI kucha patniyoM ke dvArA jaina dharma kI sAdhanA karane kA ullekha hai| isa prakAra Agama yuga se hI jaina saMgha meM zrAvikAoM kA mahatvapUrNa sthAna rahA hai, phira bhI zrAvikAoM ke sandarbha meM svatantra aura vistRta vivecana kA prAyaH abhAva hI dekhA jAtA hai| yadyapi bhagavatI sUtra meM jayantI Adi kucha zrAvikAoM kA ullekha hai jo bhagavAna mahAvIra se bhI dharma carcA karate hue dekhI jAtI haiN| isa prakAra yadi hama kaheM ki caturvidha saMgha meM zrAvikAoM kA eka mahatvapUrNa sthAna hote hue bhI unakA caritra-citraNa evaM unake avadAna kA mUlyAMkana kama hI huA hai| ____zodha-kAryoM kI apekSA se bhI yadi hama vicAra kare to zrAvikAoM ke avadAna ko lekara eka-do zodha kAryoM ko chor3akara prAyaH isakA abhAva hI dekhA jAtA hai| kevala eka ke grantha 'jaina dharma kI sAdhviyoM aura mahilAe~' ko chor3akara mujhe aisA eka bhI zodha-grantha dekhane ko nahIM milA, jisameM zrAvikAoM ke jaina dharma ke kSetra meM die gae avadAnoM kI carcA huI ho| isI dRSTi se sAdhvI vijaya zrIjI ne jaba jaina zramaNiyoM para vyApaka dRSTi se zodha kArya karane kA nirNaya kiyA to maiMne unake nezrAyavartinI sAdhvI pratibhAjI ko 'jaina dharma meM zrAvikAoM kA avadAna' viSaya para zodha-kArya karane kA nirdeza diyaa| jisa prakAra sAdhvI vijayAzrIjI ne vibhinna aitihAsika strotoM ke AdhAra para hajAroM jaina zramaNiyoM kI jaina dharma meM upasthiti kA saMketa kiyA usI prakAra sAdhvI pratibhAjI ne bhI bhagavAna RSabhadeva ke kAla se lekara vartamAna yuga taka kI zrAvikAoM kI carcA apane zodha prabandha meM kI hai| merI yaha hArdika abhilASA thI ki jisa prakAra pUjyA sAdhvI vijayAzrIjI ke vRhakAya zodha-prabandha kA prakAzana huA usI prakAra sAdhvI pratibhA zrIjI ke bhI zodha-prabandha kA prakAzana ho| isa zodha-kArya meM jahA~ eka ora sAhityika AdhAra ke rUpa meM AgamoM se lekara vartamAna yuga taka ke granthoM kA sahayoga liyA gayA vahIM dUsarI ora purAtAtvika dRSTi se mahatvapUrNa jo bhI abhilekha upalabdha ho pAe unakA tathA pratiSThA-lekhoM kA bhI upayoga kiyA gayA hai| isake atirikta hastalikhita pustikAoM ke AdhAra para bhI zrAvikAoM ke itihAsa kA saMkalana kiyA gyaa| saMkalanAtmaka hote hue bhI yaha zodha kI dRSTi se atimahatvapUrNa kArya thA jisameM lagabhaga pA~ca hajAra se adhika zrAvikAoM ke avadAna kA ullekha huA hai| aise zramapUrNa evaM itihAsa kI dRSTi se mahatvapUrNa kArya ke lie sAdhvIjI nizcaya hI badhAI kI pAtra hai| merA aisA vizvAsa hai ki isa grantha kA adhyayana karake hI jana-sAmAnya unake avirala zrama aura yogadAna ko samajha skegaa| apekSA hai ki yaha grantha jaina samudAya meM lokapriya banegA aura nArI-jagata ke mastaka ko garva se U~cA karane meM sahAyaka bhI bnegaa| sambhavataH zrAvikA-saMgha ke avadAna ko samajhAne meM isa grantha kI bhUmikA na kevala vartamAna meM apitu bhaviSya meM bhI mahatvapUrNa banI rhegii| maiM sAdhvI pratibhAjI se yaha apekSA karatA hU~ ki ve isa zodha kArya ko apanI sAhityika sAdhanA kI itizrI na mAnakara bhaviSya meM bhI uttarottara sadgranthoM kA praNayana karate hue jaina saMgha ko upakRta karate rheN| - DaoN. sAgaramala jaina Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa abhimata 3888888888 anusandhAtrI sAdhvI pratibhAzrI jI 'prAcI' dvArA jaina vizva bhAratI saMsthAna, lADanUM ke jaina vidyA aura tulanAtmaka dharma-darzana vibhAga meM pI-eca.DI. kI upAdhi hetu prastuta "caturvidha jaina saMgha meM zrAvikAoM kA yogadAna" viSayaka zodha prabandha kA avalokana karane ke anantara maiM isa niSkarSa para pahu~cA hU~ ki zodha prabandha pI-eca.DI. kI upAdhi pradAna kie jAne ke lie sarvathA upayukta hai| sAdhvI pratibhAzrI ne zodhaprabandha ke mAdhyama se eka mahattvapUrNa kArya sampAdita kiyA hai| zodhakAryoM ko unhoMne adhyAyoM meM prastuta kiyA hai| prAgaitihAsika kAla se lekara Adhunika kAla taka kI pramukha zrAvikAoM ke sambandha meM jAnakArI ekatrita karanA eka kaThina kArya thA, jise sAdhvIjI ne zramapUrvaka sampanna kiyA hai| apane kArya ko pUrNa karane hetu unhoMne Agama-sAhitya, Agamika vyAkhyA-sAhitya, carita evaM kathA kAvyoM, purANa, vAGamaya, prabandha sAhitya, aitihAsika granthoM, zilAlekhoM, grantha prazastiyoM evaM purAtAtvika sAkSyoM ko AdhAra banAyA hai| kahIM anuzruti ko bhI sthAna diyA hai| zodha prabandha kA prathama adhyAya vistRta hai, jisameM vaidika kAla se paurANikakAla taka bhAratIya nAriyoM kI saMkSipta carcA karane ke anantara bauddha dharma evaM jaina dharma meM nArI ke mahatva kA pratipAdana kiyA gayA hai| isI adhyAya meM zrAvikA ke AcAra evaM bAraha vratoM kA saMkSepa meM nirUpaNa karane ke sAtha una strotoM kA bhI ullekha kiyA gayA hai jinake AdhAra para zodhakArya sampanna kiyA gyaa| yaha adhyAya bhAratIya paramparA meM saMkSepa meM nArI kA citraNa karane ke sAtha-sAtha jaina paramparA meM zrAvikA ke rUpa meM usake svarUpa kA bhI nirdhAraNa karatA hai| isa adhyAya kA citrakhaNDa abhilekhIya evaM sthApatya sAkSyoM kA bhaNDAra hai jisameM pRSTha 50 se pRSTha 108 taka aneka citra saMyojita haiM, jinameM khAravela kI rAnI siMghulA ke yogadAna se lekara, kaMkAlI TIlA mathurA, devagar3ha kI kalA, mandiroM ke stambhoM para zrAvikAoM ke citra die gae haiN| I. san 10vIM zatI kI jaina zrAvikA gulikAyajjikA kA citra maisUra se prApta huA hai| tAr3apatra para citrita zrAvikAoM tathA zrAvikAoM dvArA nirmita paTTikAoM ke citra die gae haiN| mugalakAlIna kalA para jaina zrAvikAoM ke prabhAva ko pradarzita kiyA gayA hai| citra khaNDa se yaha adhyAya evaM zodha prabhAvI bana gayA hai| tRtIya adhyAya meM prathama tIrthakara zrI RSabhadeva jI se lekara bAIsaveM tIrthakara zrI ariSTanemi jI ke kAla meM huii| zrAvikAoM kI saMkhyA evaM pramukha zrAvikAoM kA paricaya diyA gayA hai| anusandhAtrI apane kArya meM prAmANika strotoM evaM anuzrutiyoM meM antara karate samaya sAvadhAna hai| isa adhyAya meM vibhinna strotoM se 22 tIrthaMkaroM ke kAla kI 328 zrAvikAoM kA paricaya nibaddha kiyA gayA hai, jo mahattvapUrNa hai| BR888888888888888880 8888888888888 Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa caturtha adhyAya meM tIrthakara zrI pArzvanAtha jI evaM tIrthakara bhagavAna mahAvIra svAmI ke kAla kI zrAvikAoM kI saMkhyA evaM pramukha zrAvikAoM kA paricaya diyA gayA hai| isa adhyAya meM 130 zrAvikAoM kA paricaya dene ke sAtha tIrthaMkara mahAvIra svAmI ke kAla meM nArI jAti ke krAntikArI parivartana kI carcA bhI kI gaI hai| paMcama adhyAya meM mahAvIrottarakAlIna 41 zrAvikAoM kA paricaya diyA gayA hai jo I.pU. tIsarI zatI se I.pU. sAtavIM zatI kI hai| isa adhyAya ke lekhana meM mAtra sAhityika strota hI nahIM varan abhilekhIya evaM purAtAtvika AdhAroM ko bhI sthAna diyA gayA hai| yaha apane Apa meM zrAvikAoM ke yogadAna kA mahattvapUrNa dastAveja hai| SaSTha adhyAya meM 8vIM se 15rvI zatI kI jaina zrAvikAoM kA paricaya die jAne ke sAtha-sAtha unake dvArA jaina dharma ko pradatta avadAna kI bhI carcA hai| yaha kAla AcArya haribhadra se prArambha hokara akabara pratibodhaka AcArya hIravijayasUri Adi jaina AcAryoM taka kA kAla hai| isI kAla meM zrAvikAoM ke dvArA kalApUrNa mandiroM, sAhitya ke saMrakSaNa evaM pratilipiyoM meM kRta yogadAna kA ullekha isa adhyAya kI vizeSatA hai| adhyAya meM dakSiNa bhArata evaM uttara bhArata kI zrAvikAoM kA ullekha suMdara rIti se huA hai| SaSThama adhyAya meM mugaloM ke patana evaM aMgrejI zAsanataMtra kI sthApanA taka arthAt 16vIM zatI se 16vIM zatI kI zrAvikAoM evaM unake yogadAna ko rekhAMkita kiyA gayA hai| isa adhyAya meM 5300 zrAvikAoM kA ullekha hai tathA 112 zrAvikAoM kI sUcI gaI hai| saptama adhyAya meM 18.57 ke svataMtratA saMgrAma ke pazcAt aba taka kI zrAvikAoM kA ullekha, paricaya evaM yogadAna carcita hai| isa adhyAya meM rAjanIti, svatantratA saMgrAma, sAhityika kSetra, samAja se zikSA, kalA, tapa, saMlekhanA Adi meM kRta zrAvikAoM ke yogadAna kA ullekha hai / zodha prabandha meM sAriNiyoM ke mAdhyama se zrAvikAoM ke dvArA kRta kAryoM kA ullekha kiyA gayA hai| vizeSataH mUrti sthApanA athavA mandira nirmANa ke sambandha meM ye sAriNiyA~ dI gaI haiN| yaha zodha kArya zrama sApekSa thA, jise anusandhAtrI ne sampanna kara zrAvikAoM ke itihAsa kA mahattvapUrNa dastAveja upalabdha karAyA hai| lekhana meM sarvatra samIkSAtmakatA dRSTigocara hotI hai| ATha adhyAyoM meM anveSaNAtmaka evaM samAlocanAtmaka dRSTi ko lie hue jo aitihAsika sAmagrI upasthApita kI gaI hai vaha apane Apa meM eka mahattvapUrNa kArya hai| maiM anusandhAtrI sAdhvI pratibhAzrI ko isa zodha prabandha ke AdhAra para pI-eca. DI. upAdhi pradAna kie jAne kI saMstuti karatA hU~ / - DaoN. dharmacaMda jaina jodhapura Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa sAdhvI pratibhAzrI jI 'prAcI' dvArA likhita zodha prabandha kA Adyanta gahana cintana kiyA / prabandha nimna sAta adhyAyoM meM samAyojita kiyA gayA hai 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. abhimata yugAnukUla bhAratIya - paramparA meM nArI kI sthiti kA citraNa vistAra se kiyA gayA hai| prAgaitihAsika prathama tIrthaMkara se bAIsaveM tIrthaMkara kAlIna vividha nAriyoM kA jaina dharma ko yogadAna pratipAdita hai / aMtima do tIrthaMkaroM ke kAla (I.pU. AThavIM zatAbdI se I.pU. chaThI zatAbdI) ko mAdhyama banAkara zrAvikAoM kA varNana hai / I.pU. chaThI zatAbdI se lekara sAtavIM zatAbdI taka kI zrAvikAoM kI dharma prabhAvanA kA ullekha hai / I. AThavIM se pandrahavIM zatAbdI ko mAdhyama banAyA gayA hai| I. 16vIM se 20vIM zatAbdI kI zrAvikAoM kA jainadharma ke vikAsa meM yogadAna citrita hai| isameM 16vIM se 21vIM zatAbdI kI zrAvikAoM ke dvArA rAjanIti, zikSA, kalA, saMskRti Adi ke vividha kSetroM meM kiye gaye avadAnoM kA vivaraNa hai| isa zodha prabandha meM jaina Agama sAhitya, Agamettara sAhitya, abhilekha Adi vividha srotoM ko AdhAra banAyA gayA hai| vivecana aitihAsika krama se hone se yaha prabandha eka aitihAsika abhilekha jaisA ho gayA hai| isake zodha-nidezaka DaoN. sAgaramala jaina eka maMje hue jaina vidyA ke maniSI haiN| zodha prabandha lekhikA ne bar3A parizrama karake mahattvapUrNa tathyoM kA saMgraha kiyA hai| zodha prabandha bahuta ucca koTi kA hai| tArkika aura zodhaparaka vizleSaNa hai| prathamatayA itanA mahattvapUrNa kArya kiyA gayA hai| ataH maiM saharSa sAdhvI pratibhAzrI jI "prAcI" ko jaina vidyA meM pI-eca. DI. upAdhi prApta karane kI saMstuti karatA hU~ / - DaoN. sudarzana jaina banArasa Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa bhAratIya saMskRti adhyAtma saMskRti bhAratIya saMskRti cirakAla se adhyAtma pradhAna saMskRti rahI hai| ise aneka prakAra ke vicAroM, paramparAoM, sampradAyoM kA eka samanvita rUpa mAnA jAtA hai| samatA yA samatva isake pradhAna tatva mAne gae haiM aura yahI tatva bhArata kI anekatA kI saMskRti ko ekatA ke sUtra meM pirokara rakhe hue hai| prAcInakAla se lekara Aja taka mAnava jagat meM vaicArika saMgharSa kA UhApoha calatA rahA hai parantu samatva kA yaha tatva isa vaicArika saMgharSa ke maMthana se navanIta ke rUpa meM nae vicArAmRta kA sRjana karatA rahA hai| jaina dharma vizAla vizva rUpI nandana vana kA eka suMdara surabhita prasUna hai jo apanI divya zakti aura siddhAnta rUpI saurabha se samasta saMsAra ke vAyumaMDala ko sugandhita kara rahA hai| jaina dharma ke siddhAnta vizva zAMti ke pramukha strota haiN| isa jagatI ke AMgana meM sukha aura zAMti rUpI sudhA kA saMcAra evaM vistAra karane kA sarvopari zreya yadi kisI ko hai to vaha jaina dharma ko hI hai| jaina dharma hI ahiMsAmaya saMskRti kA Adya praNetA hai| isakA lakSya bindu isa dRzyamAna sthUla saMsAra taka hI sImita nahIM varan virATa antarjagata kI sarvopari sthiti siddha avasthA ko prApta karanA hai| aisA mAnanA hai ki AtmA meM ananta zakti hai aura pratyeka AtmA apane puruSArtha se paramAtmA bana sakatI hai| use kisI dUsare para avalambita rahane kI AvazyakatA nahIM hai| jaina dharma kA yaha svAvalambanamaya siddhAnta mAnava ko mAnava kI dAsatA se mukta karatA hai aura apane parama aura carama sAdhya ko prApta karane ke lie adamya preraNA pradAna karatA hai / jaina dharma kA prabhAva uttara aura dakSiNa bhArata meM samAna rUpa se par3A hai| isa prakAra hama dekhate haiM ki jaina dharma parama udAra vyApaka aura sArvajanika hai| yaha sarvajana hitAya aura sarvajana sukhAya hai / jIvana meM aise snehila, ullAsa pUrNa prasaMga Ate haiM jo apanI garimA se hameM avismaraNIya artha de jAte haiN| aisA hI zubha prasaMga Aja ke dina AyA hai pU. mahArAja sAhaba ke zodha-prabandha ke bAre meM likhane baiThI huuN| ananta me virAjita arihanta bhagavantoM kI asIma anukampA se pU.ma.sA. sAdhvI pratibhAzrI jI prAcI' dvArA likhita yaha zodha prabaMdha rUpI jJAna-puMja Apa suvijJa pAThakoM ko samarpita karate hue atIva harSa evaM gaurava kA anubhava kara rahIM hU~ / isa zodha prabaMdha kI bhAva-vyaMjanA, zAbdika zilpajJatA, bhASA kI prAJjalatA, lekhanI kI pragalbhatA Adi atyanta sarAhanIya haiN| jaise-jaise Apa isakI paThana sAmagrI meM gotA lagAyeMge, jJAna kI ajasradhArA se sikta hote cale jaayeNge| pU. sAdhvIjI ne apane vihAra meM zasya zyAmalA dharatI ko, usake aneka pahaluoM ko, sthAna-sthAna ke jana jIvana ko, vahA~ kI sthAnIya saMskRti ko bolI bhASA ko bahuta nikaTa se dekhA hai aura usa miTTI kI soMdhI mahaka se ApakA vyaktitva achUtA nahIM rahA hai| isa vizAla yAtrA ne unakI lekhanI ko anubhUti aura abhivyakti ke sAmarthya se samRddha kiyA hai| isameM hRdaya kI vizuddhi hai aura vANI kA sahaja prakaTIkaraNa hai| Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 'thor3A sA apanApana pAkara miTTI kitanA de jAtI hai| miTTI mANika, miTTI motI, miTTI sonA upajAtI hai| kalpatarU, hai ye miTTI zAkhAoM para sneha khilAtI hai hama gulAba hokara to dekheM, miTTI khuzabU ho jAtI hai|| unhoMne apanI bhAvAbhivyakti ko, apanI khoja ko isa prazasta mArga se sajAyA saMvArA hai aura saMpUrNa lAlitya se maMDita kara diyA hai| sRjanAtmaka lekhana meM unhoMne cuniMdA motI bikhere haiM aura vividha raMgI AyAma pradAna kiye haiN| sarala hindI meM avatarita isa graMtha ne itihAsa ke garbha meM chipe aneka anachuye paToM ko kholakara tathyoM ko sAmane lAne kA kArya kiyA hai, yahI isa grantha kI vizeSatA hai| ___ apane anubhava se inhoMne isa kRti ko bahuta hI sarala, sahaja aura rocaka banA diyA hai| pAThaka eka bAra pustaka par3hanA AraMbha karegA to aMta taka par3he binA chor3a nahIM paayegaa| usakI cetanA aura saMvedanA donoM ke bhItara gahare taka praveza karane meM yaha kRti sakSama rahegI, asIma sukha evaM apAra saMtoSa pradAna kregii| bhAratIya manISiyoM ne sabhyatA ke prAraMbha se hI nAriyoM ke prati sammAna evaM Adara kA vizeSa bhAva prakaTa kiyA hai| jaina vADa:maya meM strI-purUSa ko vikAsa ke samAna avasara prApta haiM aura purUSa kI taraha strI bhI sAdhanA ke sarvocca zikhara-vItarAgatA para ArohaNa kara sakatI hai| jaina tIrthaMkaroM ne caturvidha saMgha kI vyavasthA kI hai jisake aMtargata zramaNa-zramaNI, zrAvaka aura zrAvikA kA samAveza kiyA hai| itanA saba hote hue bhI jaina itihAsa meM zrAvikA saMgha kI upekSA huI hai aura usakA mukhya kAraNa hai mAnava sabhyatA kA vikAsa ke sAtha saMkramaNa aura purUSa pradhAna saMskRti kA AvirbhAva va unakA praadhaany| pU. mahAsatIjI ne apane zodha kArya meM isI pramukha satya ko uThAyA hai aura apanI lekhanI dvArA isa upekSita pakSa ke avadAnoM ko ubhArA hai| itanA hI nahIM unhoMne jaina dharma ke kSetra meM unheM ucita nyAya dilAne kA bharasaka prayAsa kiyA hai jo apane Apa meM zlAghanIya evaM stutya kArya hai| unhoMne bhAratIya paramparA meM nArI, usake sthAna aura usake caritra para prakAza DAlA hai jo zanaiH, zanaiH eka-eka kAla kI sImA rekhA ko pAra karake Adhunika kAla taka pahuMcA hai| isa graMtha ko sAta adhyAyoM meM vibhakta kiyA gayA hai jinameM zrAvikAoM ke vyaktitva kI vizeSatAoM kA saMlekhana hai| ina sUtroM para ciMtana carvaNa karane se bhayaMta mAnyatAoM kI dhuMdhalI caddara haTa jAtI hai aura satya sammukha A jAtA hai| sarvaprathama unhoMne vaidika kAlIna nArI, strota sUtroM meM nArI, upaniSada kAla meM nArI, rAmAyaNa kAla meM nArI, mahAbhAratakAlIna nArI, smRtikAla meM bhAratIya nArI, paurANika kAla kI bhAratIya nArI, buddha aura mahAvIrakAlIna nArI aura jaina dharma kI caturvidha saMgha-vyavasthA para prakAza DAlA hai| jaina Agama graMthoM meM zrAvakAcAra evaM zrAvikAcAra ke mahattvapUrNa tathyoM kI jAnakArI khojakara Agama sAhitya, purANa sAhitya, prabaMdha sAhitya, aitihAsika graMtha, zilAlekha aura graMtha prazastiyAM, purAtAtvika sAkSya, hastalikhita graMthoM kI prazastiyoM meM zrAvikAeM, zraddhA sampanna zrAvikAeM, vrata sampanna zrAvikAeM taka kI yAtrA pUrI kara samasta tIrthaMkaroM ke samaya kI zrAvikAoM kI jAnakArI pradAna kI hai| yaha khoja yahIM taka sImita nahIM rahI balkI Age jaina kathAoM meM varNita jaina zrAvikAoM tathA anya zrAvikAoM kI lambI zrRMkhalA pAra karake mahAvirottarakAlIna jaina zrAvikAoM kI bharapUra jAnakArI pradAna kara AThavIM se bIsavIM zatAbdI taka kI jaina zrAvikAoM ke caritroM ko ubhArane meM, unheM nyAya dilAne kA abhUtapUrva kArya kiyA hai| isameM unhoMne zaivoM aura vaiSNavoM ke kAla ko bhI sammilita kiyA hai, jo jaina dharma ke patana kA kAraNa bane the aura dakSiNa bhArata kI zrAvikAoM, jinameM zravaNabelagolA ke mahattvapUrNa zilAlekha, karnATaka kI jaina zrAvikAeM, dakSiNa bhArata kI vividha vaMzotpanna jaina zrAvikAoM ke bAre meM bhI vistArapUrvaka carcA kI hai| sAtha hI sAtha solahavIM se bIsavIM zatAbdI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kI jaina zrAvikAeM una para madhyakAlIna rAjanaitika evaM dhArmika paristhitiyoM kA prabhAva, mugalasAmrAjya para jaina dharma kA prabhAva evaM usa samaya jaina dharma kI prabhAvanA meM zrAvikAoM kA yogadAna, uttara aura dakSiNa bhArata kI jaina zrAvikAoM evaM isa kAlakrama kI mahatvapUrNa zrAvikAoM ke bAre meM vistArapUrvaka vicAra vinimaya kiyA gayA hai| aMta meM AdhunikakAlIna paristhitiyA~, rAjanIti ke kSetra meM zrAvikAeM, svataMtratA saMgrAma meM jaina zrAvikAeM, isa kAla kI prabhAvazAlI zrAvikAoM kI gaurava garimA kI abhivRddhi aura abhivyakti karane meM yaha graMtha pUrNataH sakSama hai| isa prakAra mahArAja zrIjI ne atIta kI goda meM samAI huI aneka zrAvikAoM kA ullekha kiyA hai| itihAsa ke mahattva ko isa graMtha se bhalIbhAMti jAnA jA sakatA hai| AnevAle samaya meM yaha graMtha mIla kA patthara sAbita hogaa| jo nizcita rUpa se paThana-pAThana, ciMtana-manana, zravaNa kI akSaya nidhi ke rUpa meM AtmIyatA kA riztA jor3a degaa| zrAvikAoM ke jJAna-darzana-cAritra kI isa gaurava gAthA se eka alaukika prakAza jagatItala para nirantara pravAhita hotA rhegaa| yadyapi vaha prAcIna vaibhava aba darzana patha se tirohita ho cUkA hai tathApi dharma kI yaha akSaya kIrti sadA akSuNNa rhegii| jisa prakAra suMdara-suMdara phUla cunakara mAlI guladastA taiyAra kara detA hai, usI prakAra mahAsatIjI ne tathyoM ko ujAgara kara atisuMdara, sarvagrAhya, saMgamezvarIya graMtha kA nirmANa kiyA hai| maiM apane hRdaya ke antaHsthala se unheM badhAI detI hU~ ki vizAla varga ko virATa kI ora le jAne kI zakti inheM prApta ho| inhIM zubhakAmanAoM ke sAtha bhAvanA rakhatI hU~ ki : "saba kucha cUka jAye para vizvAsa ko mata cUkane do parvata bhale jhuka jAye para sara ko mata jhukane do| tamannA haiM jo bhItara meM kucha pAne kI aura luTAne kI tUphAna rUka jAye para kadama mata rUkane do||" - DaoN. maMju copar3A Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa prAkkathana vizva kI prAcIna saMskRtiyoM meM bhAratIya saMskRti kA apanA eka viziSTa sthAna hai| isakA apanA itihAsa hai, apanI sabhyatA aura saMskRti hai jo vibhinna vicAradhArAoM ke samanvaya se nirmita huI hai| bhArata ke prAcIna itihAsa ke vibhinna srota haiM, jinameM jaina, bauddha aura vaidika paraMparA ke dharma aura inameM varNita ghaTanAoM ke vivaraNa pramukha haiN| ina graMthoM se vibhinna kAla kI dhArmika, rAjanaitika, sAmAjika, Arthika sthitiyoM kA jJAna hotA hai, ataH bhAratIya saMskRti ke samyak adhyayana hetu tInoM paraMparAoM ke prAcIna graMthoM kA adhyayana Avazyaka hai| saMpUrNa bhAratIya saMskRti do dhArAoM meM vibhakta hai, vaha hai, (pa) brAhmaNa evaM (papa) zramaNa brAhmaNa-saMskRti veda ko pramANa mAnatI hai, ataH ise vaidika paraMparA bhI kahate haiM / vaidika paraMparA meM caturvidha varNa vyavasthA hai yathA brAhmaNa, vaizya, zUdra evaM kSatriya / vaidika paraMparA meM mAnya cAra purUSArtha haiM- dharma, artha, kAma aura mokSa / "artha" kA Azaya hai- jIvana jIne ke Avazyaka sAdhanoM kI upalabdhi aura "kAma" kA artha hai- pA~ca iMdriyoM ke viSayoM kA sevana / "dharma" kA kArya hai, anAvazyaka icchAoM ko niyaMtrita karanA aura "mokSa" arthAt samyag jJAna, darzana, cAritra kI pUrNatA / I zramaNa-saMskRti meM jaina evaM bauddha saMskRti kA samAveza hai| jaina dharma, saMskRti aura sAhitya kI ajasradhArA bhArata meM atyaMta prAcInakAla se hI samRddha rUpa meM pravAhita hai| prAcIna kAla se aneka tIrthaMkaroM ne isa saMskRti ko akSuNa rUpa se pravAhita rakhA hai| zramaNa-saMskRti meM caturvidha saMgha vyavasthA hai yathA zramaNa, zramaNI zramaNopAsaka evaM shrmnnopaasikaa| vartamAna meM tIrthaMkara na hone para bhI caturvidha saMgha kA astitva banA huA hai aura paraMparAgata mAnyatA hai ki paMcama kAla ke aMtima samaya taka vaha avazya banA rhegaa| tIrthaMkaroM dvArA kathita upadeza "Agama" kahalAte haiN| AgamoM meM jisa AcAra kA nirdeza kiyA gayA hai, usa AcaraNa ke anurUpa calanA isa caturvidha saMgha kA karttavya hai / caturvidha- saMgha vyavasthA kI mukhya AdhAra zilA hai AcaraNa / zramaNa - zramaNiyoM ke pA~ca mahAvrata rUpa AcAra haiM aura zramaNopAsaka tathA zramaNopAsikAoM ke bAraha aNuvrata rUpa AMcAra haiN| caturvidha saMgha ke lie caturvidha mArga haiM, jinase mokSa rUpI lakSya ko prApta kiyA jA sakatA hai, ve haiM samyakdarzana, samyakjJAna, samyakcAritra evaM samyaktapa / vartamAna meM caturvidha saMgha isake paripAlana meM prayatnarata hai| bauddha paraMparA meM bhI saMgha ke cAra prakAra haiM I yaha bilkula spaSTa hai ki jaina paraMparA meM jahA~ zramaNa zramaNI mahAvratI haiM vahA~ jaina zrAvaka zrAvikA aNuvratI haiN| ataH saMghIya dRSTi se jo mahatva zramaNI kA hai, vahI mahatva zrAvikA kA bhI hai| yadyapi caturvidha jaina dharma saMgha ke cAra stambha - sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA meM cAroM vargoM kA mahattva barAbara haiN| lekina merI dRSTi meM Uparalikhita tInoM staMbhoM ke lie zrAvikA saMgha AdhArabhUta hai| tInoM saMgha zrAvikA - saMgha ke binA apanI gatividhiyoM ko sampanna karane meM asamartha haiM / zrAvikAeM hI zramaNa-- zramaNiyoM kI sevA suzruSA kA pUrA dhyAna rakhatI haiM tathA gRhastha jIvana se jur3I samasta gatividhiyoM kA bhI ve kuzalatA se nirvAha karatI haiN| Azcarya hai ki aisI maMgalamUrti zrAvikAoM kA kramabaddha itihAsa Aja anupalabdha hai tathA unakA ullekha nahIMvat hai / sAdhvI saMgha meM dIkSita hone ke kAraNa hamArA saMparka zrAvikAoM se hI banA rahatA hai| jaba zodha ke viSaya cayana kI bAta sAmane AI taba pratyakSa sahayoginI ina zrAvikAoM dvArA samAja, Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa dharma, sAhitya evaM saMskRti kI sevA meM diye gaye amUlya yogadAna ko ujAgara karane kA nirNaya dRDhIbhUta huA / pariNAma svarUpa prastuta zodha prabandha kI racanA zrAvikA ke bRhada itihAsa ke rUpa meM huii| "caturvidha jaina saMgha meM zrAvikAoM kA yogadAna" yaha viSaya vyavahArika dRSTi se atyaMta upayogI aura preraNAspada hai, ataH isa viSaya ko sAta adhyAyoM meM prastAvita kara maineM nimna prakAra se saMyojita kiyA hai| prathama adhyAya meM bhUmikA ke rUpa meM pratyeka yuga kI nArI ke sthAna evaM mahatva para prakAza DAlane kA prayatna kiyA gayA hai, jisameM bhAratIya paraMparA kI vedakAlIna, upaniSadkAlIna, rAmAyaNa evaM mahAbhAratakAlIna, madhyakAlIna, muslimakAlIna evaM Adhunika yugIna nAriyoM kI avasthA kA sAmAnya citraNa, tad-tad kAla kI nArI zakti evaM usake zIla guNoM kA paricaya isa prathama adhyAya meM diyA gayA hai| dvitIya adhyAya meM prAgaitihAsika kAlIna arthAt prathama tIrthaMkara bhagavAna RSabhadeva jI se lekara bAIsaveM tIrthaMkara bhagavAna zrI ariSTanemi jI ke kAla kI jaina zrAvikAoM ke yogadAna kA ullekha hai| isameM tIrthaMkara, cakravartI, baladeva, vAsudeva Adi ko janma denevAlI mAtAoM unakI dharmapatniyA~ tathA tadyugIna upalabdha zrAvikAoM kA varNana hai| tRtIya adhyAya meM sarvaprathama I.pU. AThavIM zatAbdI ke teisaveM tIrthaMkara prabhu pArzvanAtha evaM I.pU. chaThI zatAbdI ke caubIsaveM tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra svAmI ke samaya kI sAmAjika, rAjanaitika evaM dhArmika paristhitiyoM kA varNana kiyA gayA hai| tatpazcAt usa yuga ke rAjavaMza kI tathA anya vaMzoM kI zIla guNasaMpanna, tyAgI, anukaraNIya zrAvikAoM kA varNana hai / caturtha adhyAya meM I.pU. kI chaThI zatAbdI se lekara I. san kI sAtavIM zatAbdI arthAt mahAvIrottara kAla kA varNana kiyA gayA hai / isa kAlakrama meM bhArata ke mahattvapUrNa rAjavaMzoM kA jaise naMdavaMza, cedivaMza, mauryavaMza, gaMgavaMza, uttara bhArata meM mathurA tathA dakSiNa bhArata meM zravaNabelagolA ke mahattvapUrNa abhilekhoM meM ullekhita zrAvikAoM kA tathA azoka, saMprati, caMdragupta, kuNAla, prabhRti mauryavaMza ke rAjAoM ke samaya kI mahatvapUrNa zrAvikAoM kI dharma prabhAvanA kA samullekha hai / pA~caveM adhyAya meM AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI taka ke kAlakrama meM gujarAta ke prasiddha rAjyavaMzoM kA varNana tathA usa samaya kI prasiddha zrAvikAoM kA varNana prastuta kiyA gayA hai| sAtha hI uttara evaM dakSiNa bhArata kI rAjanaitika, sAmAjika evaM dhArmika gatividhiyoM se sambandhita sarasa itihAsa ke sahaja bodha ke sAtha pAMcavAM adhyAya samApta kiyA hai| isameM paramAravaMza, dhArAvaMza sisodiyA vaMza, gaMgavAr3I vaMza, hoyasala vaMza ke kAla kI zrAvikAoM evaM anya zrAvikAoM kA varNana bhI kiyA gayA hai| chaThe adhyAya meM solahavIM zatAbdI se bIsavIM zatAbdI arthAt Adhunika kAlIna zrAvikAoM kA varNana kiyA gayA hai| isa kAlakrama meM solahavIM zatAbdI se aThArahavIM zatAbdI ke kAla ko mugala sAmrAjyakAla kahA gayA hai| mugala sAmrAjya ke zreSTha rAjA akabara mahAn hue / unake samaya meM mahAn tapasvinI campA zrAvikA huI thii| isa tapasvinI ke tapa ke prabhAva se akabara bAdazAha bhI prabhAvita hue tathA unhoMne ahiMsAtmaka jIvana zailI ko apnaayaa| isI adhyAya meM mevAr3a, gujarAta, madhyapradeza, uttarapradeza tathA dakSiNa prAMta kI suzrAvikAoM kA ullekha kiyA gayA hai| unnIsavIM zatAbdI kI eka ullekhanIya jarmana zrAvikA cAraleTa kraoNsa huI thI, usakA varNana bhI isa adhyAya meM kiyA gayA hai| sAtaveM adhyAya meM unnIsavIM, bIsavIM tathA ikkIsavIM zatAbdI ke prArambha kI tathA uttara evaM dakSiNa bhArata kI Adhunika kAlIna jaina zrAvikAoM ke vibhinna kSetroM meM diye gaye avadAnoM kI carcA hai| isa adhyAya meM vibhinna kAryakSetroM jaise rAjanIti, zikSA, sAhitya, saMskRti, saMgIta, kalA evaM dharma ke saMrakSaNa evaM unnayana meM zrAvikAoM kI mahatvapUrNa bhUmikA para prakAza DAlA gayA hai| zodha kArya karate hue uttara bhArata meM vicaraNa hone se usa kSetra kI zrAvikAoM kA pratyakSa paricaya prApta huA, kiMtu patra-patrikAoM evaM patrAcAra ke saMparka se hI dakSiNa bhArata kI zrAvikAoM kA vizeSa vivaraNa upalabdha ho pAyA hai| vartamAna kAlIna zrAvikAoM kI saMkhyA aura unake yogadAna bahuta hI vyApaka haiM, ataH vistAra bhaya se isa adhyAya ko sImita hI rakhA gayA hai| isa sAmagrI ko saMyojita karane ke lie maiMneM (1) jaina Agama sAhitya (2) Agamettara sAhitya (3) vyAkhyA sAhitya ( 4 ) abhilekhIya sUcanAe~ (5) purAsAkSya evaM (6) anya sAhityika strotoM ko AdhAra banAyA hai| sampUrNa zodha sAmagrI ko saMkalita karane Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa maiMne nimnalikhita pustakAlayoM kA sahayoga grahaNa kiyA hai, jaise: sarasvatI vidyA kendra (nAsika), divAkara jaina pustakAlaya (iMdaura), mahAvIra jaina siddhAMta zAlA (pharIdakoTa), prAcya vidyApITha (zAjApura) Adi / isake atirikta dillI ke aneka pustakAlayoM jaise bI.ela.AI.AI., ahiMsA bhavana pustakAlaya, vicakSaNa jaina pustakAlaya, AdhyAtmika yoga sAdhanA kendra kA pustakAlaya, mahAvIra jaina pustakAlaya, javAharalAla neharU pustakAlaya, nezanala lAibrerI, kuMdakuMda bhAratI vidyApITha, mahAsatI kauzalyA devI jaina pustakAlaya Adi / ina sabhI pustakAlayoM ke prati maiM hArdika kRtajJatA jJApita karatI hU~ / pAda vihArI jaina sAdhvI kI maryAdA hone se mujhase samagra pustakAlayoM kA nirIkSaNa nahIM ho sakA, aura na hI aneka vidvAnoM se isa viSaya para vicAra vimarza karane kA suavasara hI prApta ho sakA ataH kSamAprArthI hU~ / kRtajJatA prakAza : isa bRhad kArya ko sampanna karane ke pIche jaina dharma saMgha kI paMjAba pravartinI mahAsAdhvI pUjyA zrI kesaradevI jI ma. sA. kI kRpA dRSTi, adhyAtmayoginI svanAma dhanyA pUjyA zrI kauzalyAdevI jI ma.sA. kA zubhAzISa va unakI suziSyA jaina itihAsa caMdrikA pUjyA sadguruvaryA mahAsAdhvI DaoN. zrI vijaya zrI jI ma.sA. "AryA" kA prakAza puMja varadahasta vidyamAna rhaa| unakI sadpreraNA evaM sahayoga se hI yaha asaMbhava kArya sambhava bana pAyA hai| maiM unake caraNoM meM zraddhA sahita namana karate hue kRtajJatA jJApita karatI huuN| isa saMpUrNa zodha kArya ke nidezaka mRdu svabhAvI vidvavarya zrImAn DaoN. sAgaramalajI jaina ne kSetragata dUrI hote hue bhI prayatnapUrvaka isa kArya ko gati pradAna kI hai, ve vidvadjagat kI eka dedipyamAn maNi haiM, unakI maiM hRdaya se AbhArI huuN| merI isa manuSya deha evaM dharma-saMskAroM kI jananI tapasvinI suzrAvikA mama mAtezvarI zrImatI suzIlA bAI dhokA kI cirakAlIna bhAvanAe~ prastuta zodha prabaMdha ke lie saMbala banI haiM, unake prati maiM hRdaya se kRtajJa huuN| zodha kArya ke viSaya cayana hetu pro. ena. DI. rANA kA sahayoga rhaa| DaoN. zazI jaina ne saMpUrNa meTara dekhakara yathAvazyaka sujhAva pradAna kiye| sAdhvI zrI prazaMsA zrI jI ma. sA. kA bhI sarAhanIya sahayoga prApta huA hai| ina sabake prati kRtajJatA ke bhAva prakaTa karatI hU~ / isa grantha ke nirmANa meM zrAvikAoM ke varNana se sambandhita zAyada hI koI kRti ho, jisakA sahayoga na liyA gayA ho| isa prakAra jina saiMkaDoM pustakoM kA sahayoga isameM rahA hai, maiM una sabhI racanAoM tathA unake lekhakoM ke prati hArdika kRtajJatA prakaTa karatI huuN| zodha kArya kI isa saMpUrNa sAmagrI ke kampojiMga meM jinakA Arthika sahayoga rahA ve hai zrImAn svadezabhUSaNa jI jaina, zrImAn DI. ke jaina (dillI) zrImatI prabhA jaina (jammU), meTara kampojiMga meM sahayogI vipina jaina jammU, saMjIva jaina (dillI) evaM zrImAn surendra jaina (amRtasara) ne athaka parizrama ke sAtha pUrNa saMlagnatA pUrvaka isa kArya ko sampanna karavAyA hai| zrI esa.esa. jainasabhA rANApratApa bAga dillI ke mahAmaMtrI zrImAn veda prakAzajI jaina ne parizrama pUrvaka prUpha saMzodhana kA kArya saMpanna kiyA hai| sva-para kalyANakArI pUjya nirgrantha guruoM ne AzIrvacanoM ke puSpa barasAkara mujhe upakRta kiyA hai tathA prastuta graMtha ko gauravAnvita kiyA hai| ataH ina sabhI ko sAdhuvAda dete hue inakA hRdaya se AbhAra prakaTa karatI huuN| samasta pratyakSa evaM parokSa sahayogI mahAnubhAvoM ke prati bhI hArdika kRtajJatA jJApita karatI hU~ / aMta meM samudra ke samAna aneka vizAla jaina kRtiyoM meM bUMda ke samAna isa choTI sI kRti ko sujJa pAThakoM ko samarpita karatI huuN| AzA hI nahIM apitu pUrNa vizvAsa hai ki sarasvatI putroM dvArA ise avazya svIkAra kiyA jaaegaa| yadyapi pUrNa zrama dvArA isa kRti ko prAmANika banAne kA pUrNa prayatna kiyA gayA hai, tathApi saMbhava hai kaI truTiyA~ bhI isameM raha gaI hoM, kiMtu unheM paristhiti janya vivazatA mAnakara pAThakagaNa mujhe kSamA kreNge| inhIM maMgala bhAvoM ke sAtha : arhatopAsikAH jaina sAdhvI DaoN0 pratibhA zrI " prAcI" Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa adhyAya-1 1.1 bhAratIya paramparA meM nArI kA sthAna 1.1.1 vaidika kAlIna bhAratIya nAriyA~ (a) parivAra vyavasthA aura nArI kA sthAna / (ba) patnI ke karttavya / (ka) vaivAhika vidhAna aura nArI (kha) nArI zreSThatva meM hAsa / 1.1.2 srota - sUtroM meM nArI 1.1.3 upaniSadakAla meM nArI 1.1.4 rAmAyaNakAla meM nArI a) kanyA kI sthiti (ba) rAmAyaNakAlIna zikSA aura nArI / ma) vivAha vyavasthA aura nArI (ka) vivAha prakAra aura praNAliyA~ / kha) ekAdhika patnItva prathA (ga) dAmpatya sambandha aura viccheda | gha) nArI kA vadhU rupa evaM patnI rUpa (Da) pati ke kartavya patnI ke prati / ca) strI avamAnanA ke vividha pakSa / viSaya sUcI 1.1.5 mahAbhAratakAlIna nAriyA~ 1.1.6 smatikAla meM bhAratIya nArI 1.1.7 paurANika kAla kI bhAratIya nAriyA~ evaM samAja meM unakA sthAna 1.2 buddha aura mahAvIra kAlIna nAriyoM kA sAmAjika avadAna 1.2.1 bauddha dharma meM nArI 1.2.2 jaina dharma meM nArI 1.3 jaina dharma kI caturvidha saMgha vyavasthA 1.4 jaina dharma kA svarUpa 1.4.1 saMgha kA mahattva 1.5 bha0 mahAvIra kA zramaNI - saMgha evaM zrAvikA saMgha 1.5.1 zrAvikA zabda kI paribhASA 152 zrAvikA abhiprAya evaM anya nAma 1 m 11 14 14 15 20 21 22 2 2 2 2 2 2 2 23 23 24 24 25 25 26 26 26 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya sUcI 1.5.3 vrata grahaNa karane se : vratI zrAvikA 1.5.4 zramaNopAsikA : zramaNa dharma kI upAsikA 1.55 zramaNopAsikA ke aNuvratI Adi anya nAma 1.5.6 ratna piTArA 15.7 vrata svIkaraNa kyoM Avazyaka 1.5.8 vrata kA svarUpa aura bheda 1.5.6 jaina Agama graMthoM meM zrAvakAcAra evaM zrAvikAcAra 1.5.10 dvAdaza zrAvaka - zrAvikA vrata 15.11 ahiMsA aNuvrata 1.5.12 satya aNuvrata 1.5.13 asteya aNuvrata 1.5.14 brahmacarya aNuvrata 1.5.15 aparigraha aNuvrata 1.5.16 dizAvrata aNuvrata 1.5.17 upabhoga - paribhoga parimANa vrata 1.5.18 anarthadaNDa viramaNa vrata 1.5.16 sAmAyika vrata 1.5.20 dezavakAzika vrata 1.5.21-22 pauSadha vrata evaM atithisaMvibhAga vrata 15.23saMlekhanA 1.6 zrAvikA kI dainika caryA 1.7 Agama meM zrAvikA ke aSTamUla guNoM kI carcA 1.8 jaina dharma meM nArI jAti kA avadAna : eka sAmAnya vivecana 1.6 nArI kA avadAnaH eka samIkSA 1.10 nArI jAti ke itihAsa kI AdhArabhUta sAmagrI 1.11 bha0 mahAvIra kAlIna zrAvikAoM kA jaina dharma ko avadAna 1.12 nArI jAti ke itihAsa kA kAla vibhAjana 1.13 sAhityika - srota 1.14 Agama sAhitya evaM Agamika vyAkhyA sAhitya 1.15 carita evaM kathA - kAvyoM meM zrAvikAe~ 1.16 purANa sAhitya meM zrAvikAoM kA yogadAna 1.17 prabaMdha sAhitya Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.18 aitihAsika graMtha 1.16 zilAlekha aura graMtha prazastiyA~ 1.20 purAtAtvika sAkSya 1.21 hastalikhita graMthoM kI prazastiyoM meM zrAvikAe~ 1. 22 prastuta zodha kI kSetra sImA 1.23 zraddhAsaMpanna zrAvikAe~ 1. 24 vratasaMpanna zrAvikAe~ - 2 - paurANika kAla kI jaina zrAvikAe~ adhyAya 2.1 sAhitya ke Aloka meM 2.2 jaina sAhitya meM purANa 2.3 jaina Agama sAhitya ke anusAra paurANika kAla kA vibhAjana 2.4 prathama tIrthaMkara bha0. RSabhadeva jI se sambandhita zrAvikAe~ 2.5 dvitIya tIrthaMkara bha0. ajitanAtha jI se sambandhita zrAvikAe~ 2.6 tatIya tIrthaMkara bha0. saMbhavanAtha jI se sambandhita zrAvikAe~ 27 caturtha tIrthaMkara bha0. abhinaMdananAtha jI se sambandhita zrAvikAe~ 2.8 pA~caveM tIrthaMkara bha0 sumatinAtha jI se sambandhita zrAvikAe~ 2.6 chaTheM tIrthaMkara bha0. padmanAtha prabhu jI se sambandhita zrAvikAe~ 2.10 sAtaveM tIrthaMkara bha0 supArzvanAtha jI se sambandhita zrAvikAe~ 2.11 AThaveM tIrthaMkara bha0 caMdraprabhunAtha jI se sambandhita zrAvikAe~ 2.12 nauveM tIrthaMkara bha0 suvidhinAtha jI se sambandhita zrAvikAe~ 2.13 dasaveM tIrthakara bha0 zItalanAtha jI se sambandhita zrAvikAe~ 2.14 gyArahaveM tIrthaMkara bha0 zreyAMsanAtha jI se sambandhita zrAvikAe~ 2.15 bArahaveM tIrthaMkara bha0 vAsupUjyanAtha jI se sambandhita zrAvikAe~ 2. 16 terahaveM tIrthaMkara bha0 vimalanAtha jI se sambandhita zrAvikAe~ 2.17 caudahaveM tIrthaMkara bha0 anaMtanAtha jI se sambandhita zrAvikAe~ 2.18 paMdrahaveM tIrthaMkara bha0 dharmanAtha jI se sambandhita zrAvikAe~ 2.16 solahaveM tIrthaMkara bha0 zAMtinAtha jI se sambandhita zrAvikAe~ 2.20 satrahaveM tIrthaMkara bha0 kuMthunAtha jI se sambandhita zrAvikAe~ 2.21 aThArahaveM tIrthaMkara bha0 aranAtha jI se sambandhita zrAvikAe~ 2.22 unnIsaveM tIrthaMkara bhagavati mallinAtha jI se sambandhita zrAvikAe~ 2. 23 bIsaveM tIrthaMkara bha0 munisuvrata jI se sambandhita zrAvikAe~ purANa 8565656 6 6 6 40 41 41 41 42 42 42 105 105 105 106 108 110 110 110 110 111 111 111 111 112 112 112 113 113 114 115 116 116 120 121 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSaya sUcI 2.24 ikkIsaveM tIrthaMkara ma0. naminAtha jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ 2.25 bAIsaveM tIrthaMkara ma0. ariSTanemi jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ 2.26 jaina kathAoM meM varNita jaina zrAvikAe~ 2.27 vividha zrAvikAe~ 155 155 156 adhyAya - 3 - aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 3.1 tIrthaMkara bha0. pArzvanAtha jI : ' aitihAsika purUSa 3.2 tathAgata buddha kI sAdhanA para bhagavAn pArzva kA prabhAva 3.3 tIrthaMkara bha0. mahAvIra jI kAlIna paristhitiyA~ (1) dhArmika (2) sAmAjika (3) rAjanaitika / 3.4 tIrthaMkara mahAvIra kI dena (1) sAmAjika (2) dhArmika (3) sAMskRtika (4) rAjanaitika (5) bhASA smbndhit| 35 tIrthaMkara bha00. mahAvIra jI ke zAsana kAla meM nArI cetanA 3. tIrthaMkara bha0. pArzvanAtha jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ 3.7 tIrthaMkara bha0. mahAvIra svAmI se saMbaMdhita zrAvikAe~ 158 156 160 164 161 161 165 166 166 adhyAya - 4 - mahAvIrottarakAlIna jaina zrAvikAe~ 4.1 mahAvIrottarakAlIna dhArmika evaM rAjanaitika sthiti 4.2 AMdhra pradeza athavA kaliMga deza meM jaina dharma 4.3 khAravela parivAra kA jaina dharma prabhAvanA meM yogadAna 4.4 lena guphA nirmANa meM khAravela kI rAnI kA yogadAna 4.5 myurA meM caturvidha - saMgha prastarAMkana evaM jaina zrAvikAe~ 4.6 caturvidha - saMgha prastarAMkana 4.7 mArA meM caitya nirmANa, jina pratimA pratiSThA Adi meM zrAvikAoM kA avadAna 4.8 devanirmita stuup| 4.6 isa kAla kI mahatvapUrNa zrAvikAe~ 167 167 167 168 168 217 adhyAya - 5 . AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 5.1 uttara bhArata meM jaina dharma 5.2 gyArahavIM se terahavIM zatI kI jaina zrAvikAe~ 217 217 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 225 226 227 5.3 caudahavIM paMdrahavIM zatI kI jaina zrAvikAe~ 5.4 osiyA tIrtha evaM osavAla jAti kI utpatti kA itihAsa 5.5 dakSiNa bhArata meM jaina dharma 5.6 zaivoM aura vaiSNavoM kA kAla ; jaina dharma kA patana 5.7 zravaNabelagolA ke 500 zilAlekha 5.8 karnATaka kI jaina zrAvikAe~ 5.6 dakSiNa bhArata meM vividha vaMzotpanna jaina zrAvikAoM kA yogadAna 5.10 ina zatAbdiyoM kI jaina zrAvikAoM kA yogadAna 226 230 232 363 363 363 adhyAya - 6 - solahavIM se bIsavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ madhyakAlIna rAjanaitika evaM dhArmika paristhitiyA~ 6.1 mugalakAlIna sAmrAjya para jaina dharma kA prabhAva 6.2 mugalakAla meM zrAvikAoM kA jaina dharma prabhAvanA meM yogadAna 6.3 uttara aura dakSiNa bhArata kI zrAvikAoM kA jaina dharma prabhAvanA meM yogadAna 6.4 jaisalamera kI jaina zrAvikAoM kA yogadAna 6.5 isa kAlakrama kI mahatvapUrNa zrAvikAe~ 365 367 372 372 dara6 626 626 630 adhyAya - 7 - Adhunika kAla kI jaina zrAvikAe~ 7.1 Adhunika kAlIna paristhitiyA~ 7.2 rAjanIti ke kSetra meM zrAvikAe~ 7.3 svataMtratA saMgrAma me jaina zrAvikAe~ 7.4 sAhityika kSetra meM jaina zrAvikAe~ 7.5 samAja, saMskRti, zikSA, kalA, dhyAna Adi vibhinna kSetroM meM zrAvikAe~ 7.6 tapa evaM saMlekhanA ke kSetra meM jaina zrAvikAoM kA yogadAna 7.7' isa kAla kI prabhAvazAlI zrAvikAe~ 631 631 634 635 adhyAya - 8 701 upasaMhAra 701 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 prA. le. saM. bhA. 1 jai. zi. saM. jai. gu. ka. je. jai. le. saM kha. pa. je. prA. jai. graM.bhaM. hasta. sUcI ke.saM. prA. meM. jai. i. i. ta. jai. i. AM. jai. si. bhA. da. bhA. jai. dha je. jai. tA. graM. bhaM. sU. pa. loM. jJA. bhaM. tA. pa. pra. ka. prAM. tA. graM. sU. bI. jai. le. saM. zrI. pra. saM. bha. saM. i. a. o. graMtho ke nAmoM kI sAMketika sUcI rA. a. bha 1, 2 prA. jai. smA jai. bi. pA. 1 ma. di. jai. tI. bhA. 3 kha. ba. gu. ji. pra. le. bhA. i. da. jai. i. rA. zra. zi. saM. e. ka. paM. caM. a. graM. jai. i. AM. De. i. i. prAcIna lekha saMgraha bhAga 1 / jaina zilAlekha saMgraha bhAga 1-5 / jaina gurjara kaviyoM bhAga 1-5 / jesalamera jaina lekha saMgraha bhAga 1- 3 | kharataragaccha paTTAvalI / jesalamera ke prAcIna jaina graMtha bhaMDAroM kI hastalikhita sUcI / keTalaoNga oNpha saMskRta eNDa prAkRta menuskripTsa | jainA iMskripzaMsa. ina tamilanADu / jainiz2ama ina AMdhrA / jaina siddhAMta bhAskara / dakSiNa bhArata meM jaina dharma / jesalamera jaina tAr3apatrIya graMtha bhaMDAra sUcI. patra. / lokAgaccha jJAna bhaMDAra kI tAr3a patrIya prati. / kannar3a prAMtIya tAr3apatrIya graMtha sUcI / bIkAnera jaina lekha saMgraha | zrI prazasti saMgraha | bhaTTAraka saMpradAya / itihAsa kI amarabela osavAla / rAjasthAna ke abhilekha. bhAga 1, 2. prAcIna jaina smAraka / jaina bibliyograoNphI pArTa - 1 | madhyapradeza ke digaMbara jaina tIrtha. bhAga-3 | kharataragaccha bahad gurvAvalI / jinamUrti prazasti lekha. / bhAratIya itihAsa eka daSTi / jainA iMskripzaMsa oNpha rAjasthAna / zravaNabelagolA ke zilAlekha saMgraha / epigrAphikA karnATikA / paMDita caMdAbAI abhinaMdana graMtha / jainiz2ama ina AMdhrA ez2a DepikTeDa ina iNskripshNs| sAMketika sUcI Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa jai.liT. i. ta. jai.bi.Tu.vo. A. i. a. graM. jai. dha. pra. sA. ma. kha. jai. sa. ba. i. a. pa. jai. dhA. pra. maM. di. jai. i. i. a. jai. dhA. pra. le. saM. bhA. ma. jai. vi. su. ma. graM. jai. pra. le. saM. prA. jai. le. saM. jai. graM. bhaM. i. ja. nA. ai. le. saM. jai. ska. i. jai. svarNa jA pu. le. saM. ve. bha. pA. pa. i. ma. rAja. jai. dha. mu. sa. dhA. nI. jai. saM. ha.gra.sU.bI.e.A.pa.saM.pa.sa. kha. pa. saM. kha. I. pra. khaM. myu rA. ha. gra. sU. bhA. 1-3 pra. ai. jai. pu. ma. tri.Sa. za. pu. ca. ga. la jai. i. AM. mi. ka sthA. jai. i. ma. e. paM. jai. dha. jai. dha. mau. i. DozI. ratana. tIrtha. ca. kha. jai. sa. kA. ba. i. jai. i. i. ta. jai. i. sA. iM. pA. jai. dhA. pra. le. saM. jainA. liTarecara ina tamila / jaina bibliyogrAphI ina Tu volyUma / AryikA iMdumatI abhinaMdana graMtha / jaina dharma kI pramukha sAdhviyA~ evaM mahilAe~ / khaMDelavAla jaina samAja kA bahad itihAsa / arbuda parimaMDala kI jaina dhAtu pratimAe~ evaM maMdirAvalI / di jainA imeja iMskripzaMsa oNpha ahamadAbAda / jaina dhAtu pratimA lekha saMgraha bhAga. / zrI mahAvIra jaina vidyAlaya svarNa mahotsava graMtha / jaina pratimA lekha saMgraha / prAcIna jaina lekha saMgraha / jaina graMtha bhaMDAra ina jayapura aura nAgapura / aitihAsika lekha saMgraha / jaina jainA skalpacarsa ina iMDiyana eNDa varlDa myuz2iyamsa / purANa lekha saMgraha / svarNagiri jAlaura / bhagavAn pArzvanAtha kI paraMparA kA itihAsa / madhyakAlIna rAjasthAna meM jaina dharma / mugala samrAToM kI dhArmika nIti para jaina saMtoM kA prabhAva / hastalikhita graMtha sUcI bI. ela. AI. parigrahaNa saMsthA / kharataragaccha paTTAvalI saMgraha / kharataragaccha kA itihAsa. prathama khaMDa / rAjasthAna hastalikhita graMtha sUcI bhAga 1-3 | pramukha aitihAsika jaina purUSa evaM mhilaaeN| triSaSTi zalAkA purUSa caritra. gaNeza lalavANI / jainiz2ama ina AMdhrA eNDa miDivala karnATakA / sthAnakavAsI jaina itihAsa / madhya eziyA va paMjAba meM jaina dharma / jaina dharma kA maulika itihAsa / DozI ratanalAla tIrthaMkara caritra / kharataragaccha jaina samAja kA bahad itihAsa | jaina iMskripzaMsa ina tamila / jaina iMskripzaMsa ina sAutha iNDiyA / pATaNa jaina dhAtu pratimA lekha saMgraha / 7 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vaMza / gotroM kI sAMketika zabda sUcI zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. o. jJA. usa. jJA. U. jJA. upa. jJA. prA. vyava. nANa. ga. prA. zre. jJA. nA. jJA. prA. zre. upa. vaMza mor3ha. jJA. DIsAvAla. jJA. kha. bR.gu. | bhA. i. dR. graMthoM ke nAmoM kI pUraka sAMketika sUcI - kharataragaccha bRhada gurvAvalI bhAratIya itihAsa eka dRSTi khaMDelavAla jaina samAja kA bRhada itihAsa (paM. saM. kaTa DAuna) bRhada bRhattapAgaccha kha. jai. sa. bR.i. bR bRhattapA vRddha vRddha - vRddha - vRddha zrImAla jJAtIya / zrI zrImAla jJAtIya / prAgvAT jJAtIya / osavAla jJAtIya / usavAla jJAtIya / Ukeza jJAtIya / upakeza jJAtIya / prAgvAT vyavasAyI / nANakIya gaccha / prAgvAT zreSThI / jJAtIya / nAgara jJAtIya / prAgvAT zreSThI / upakeza vaMza | mor3ha jJAtIya / DIsAvAla jJAtIya / gacchoM kI sAMketika zabda sUcI tapA. pippala. siddhAMta. A. ga. kharatara. baha tapA. caitra. aMcala. nAgeMdra. pUrNimA.pU.ga/pa sarasvatI brahmANa vaddha thirApad vaddha. tapA. suvihita. bhAvaDAra. saMDera koraMTa jIrApallI. hArIja. ga. catu. pa. bhImA. rAja. bAla. catu. paMca. prati. sAMketika sUcI tapAgaccha / pippalagaccha / siddhAMtagaccha / Agama gaccha / kharataragaccha / baha tapAgaccha / caitra gaccha / aMcala gaccha / nAgeMdra gaccha / pUrNimA gaccha / pakSa / sarasvatI gaccha / brahmANa gaccha / vaddha thirApadragaccha / vaddha tapAgaccha / suvihitagaccha / bhAvaDAra gaccha / saMDera gaccha / koraMTa gaccha / jIrApallI gaccha / hArIja gaccha / gaccha / caturviMzatipaTTa / bhImApallI gaccha / rAjagaccha / bAlagaccha / caturmukha | paMcatIrthI / prativaMdanIka gaccha / Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa MOcroscomchoROcrocRcIRRORockce prathama adhyAya ROcscsiposecsecshoosecsitochocockck pUrva pIThikA 1.1 bhAratIya paramparA meM nArI kA sthAnaH ___ nArI aura nara donoM kA yoga samagratA yA paripUrNatA kI racanA karatA hai| mahAbhArata meM varNita hai "ardha" bhAryA manuSyasya, bhAryA zreSThatamaH sakhA" arthAt bhAryA purUSa kA AdhA aMga hai, bhAryA sabase zreSTha mitra hai| vyApaka artha meM 'nara' zabda prANI jagat ke purUSa varga kA dyotaka hai tathA 'nArI' zabda strI varga kA dyotaka haiN| nara aura nArI donoM eka dUsare ke pUraka haiN| saMsAra ratha ke do samAna nArI sneha, saundarya, kamanIyatA, aura sukumAratA kI pratIka hai| nArI ke sahaja guNoM ke udghATana ke sAtha AgamakAra kahate haiM "susIlA cArU pehiNI" arthAt vaha "suzIlA" aura " cArU prekSiNI" suMdara daSTi vAlI hotI hai| AtmadaSTA RSiyoM kI bhASA meM nArI sudivya kula kI gAthA hai| suvAsita zItala madhura jala aura vikasita padminI ke samAna hai| ___ madhya yuga meM strI niMdA aura avamAnanA ke prasaMgoM meM nArI zabda kA prayoga hotA rahA hai| kaviyoM ne kahA-nArI naraka kI khAna hai| hindI sAhitya ke bhakti yuga kI nirguNa, saguNa dhArA meM nyUnAdhika rUpa meM yahI sthiti banI rhii| tulasIdAsa jI ne to yahA~ taka kaha diyA - "Dhola, gavAra, zUdra, pazu, nArI, ye saba tAr3ana ke adhikArI" arthAt mokSa siddhi meM nArI bAdhaka kahI gaI hai| ___ strI jAti ke nArI ke atirikta mainA, gnA, yoSA, suMdarI, lalanA, mAninI, kAminI, bhAminI, ramaNI, mAnavI, bhAryA, mahilA Adi aneka paryAyavAcI zabda haiN| nArI ke itane paryAyavAcI zabda usakI aneka viziSTatAoM ke paricAyaka haiN| purUSoM kI apekSA adhika mAnavIya guNoM se susajjita nArI naraka kI nahIM, sadguNoM kI khAna hai| isalie vaha purUSoM ke lie vandanIya aura pUjyanIya mAnI gaI hai| "mAnayanti enAH puruSAH"- Rgveda meM nArI ko sammAnanIya mAnate hue usake gaurava ko sthApita kiyA gayA hai| vaha gaurava ke sAtha kahatI hai:- maiM apane parivAra kI ketu (dhvajA) hU~, mastaka huuN| "ahaM keturahaM mUrdhAgnA gacchanti enAH" arthAt nArI gantavya hai, nara pathikavat calakara apanI prApyA nArI ke pAsa pahu~catA hai, ataH use "gnA" kahA gayA hai| punazca nirUkta meM saMyogAvasthA meM nArI ko "yoSA" kahA hai, kintu jaina Agama upAsakadazAMga meM "bhAriyA dhamama sahAiyA" kahakara sAmAjika dAyitvoM ke sAtha dharma kAryoM meM purUSa kI sahayoginI banI nArI kA hI yoSA "rUpa" sArthaka kahA hai| isa prakAra vaha dharma samAja parivAra Adi kSetroM meM to kriyAzIla rahatI hI hai, vaha sajjana-rakSA, duSTa nigraha Adi kAryoM meM bhI saMlagna rahatI hai| nArI kA yaha rUpa bhI "yoSA" saMjJA se vyakta hotA hai| nArI bAhya aura Abhyantara donoM hI koTiyoM ke saundarya kI nidhi hotI hai| bhartahari ne apane "zraMgAra zataka" aura "vairAgya zataka" meM isI rUpAdhikya ke kAraNa nArI ko saundarya kA sAra aura kalAoM kI saSTi ke rUpa meM svIkArA hai| nArI purUSa ko pulaka aura prasannatA pradAna karatI hai, ataH "pramadA" hai| purUSa meM lAlasA jAgaraNa kI hetu banatI hai ataH "lalanA" kahalAtI hai| mana ko ramAne vAlI hone ke kAraNa ramaNI, gaha saMcAlikA hone ke kAraNa "gahiNI", ghara ko sundara banAne vAlI haiM, ataH "bhAminI" kahI jAtI hai| apane pUjya svarUpa ke kAraNa vaha "mahilA" tathA mAnavIya guNoM ke Adhikya ke kAraNa mAnavI aura kAmanAoM ko uddIpta karane kI apanI sahaja pravatti ke kAraNa vaha kAminI kahalAtI hai| vaha. mAnapriya hone ke kAraNa "mAninI" bhI kahalAtI hai| Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA guNoM ke AdhAra para nArI ke anyAnya aneka nAma aura bhI haiM aura nita naye nAmoM kA prayoga bhI asaMbhava nahIM hai| saMsati prasAra meM bhI nArI kA yogadAna mahatvapUrNa hai| mAtatva ke varadAna svarUpa vahI prajotpatti karatI hai| purUSa nArI ke prati rUpAsakta ho kara kAmecchA karatA hai| nArI aura nara kI pArasparika milanecchA svAbhAvika hotI hai| isa icchA kA uddAma aura aniyamita svarUpa asAmAjikatA aura aziSTatA ko janma detA hai| vivAha saMskAra vAsanA ko niyamita kara use suSTu svarUpa pradAna kara detA hai| parivAra meM nArI sarvaprathama kanyA yA putrI rUpa meM janma letI hai| vAtsalyamayI vAtAvaraNa meM pallavita hotI huI, pariNaya yogya hone para, dAmpatya sUtra meM baMdhakara, dharmapatnI aura gahiNI kA svarUpa grahaNa karatI hai| vahI kAlAntara meM mamatAmayI mAtA kA gaurava pUrNa pada prApta karatI hai| sAmAjika va dhArmika Adi nAnA kSetroM meM sakriya rahatI hai| samAja meM use gaurava aura pratiSThA milatI hai tathA parivAra meM mAna smmaan| kintu nArI kI sAmAjika sthiti yugAnuyuga parivartanazIla rahI hai| kabhI use garimA-mahimA kA pAtra mAnA gayA hai to kisI yuga meM usakI upekSA aura avamAnanA bhI kama nahIM huii| sAhitya samAja kA darpaNa hai| sAhitya meM tatkAlIna yuga kI sAmAjika sthiti jhalakatI hai| samAja kI daSTi meM nArI jAti kisa kAla meM kyA sthAna rakhatI thI, yaha sAhitya ke anyAnya prakaraNoM se spaSTa ho jAtA hai| AcArya zrI devendra muni jI ne "bhAratIya vADmya meM nArI " pustaka meM nArI kI sAmAjika sthiti ko spaSTa karane ke lie nArI ke vikAsa ke isa dIrgha krama ko vaidika kAla se prArambha kara nimnalikhita yugoM meM vibhakta kiyA hai: (1) vaidikakAla (2) mahAkAvyakAla (3) upaniSadkAla (4) jainakAla (5) bauddha kAla (6) saMskRta yuga (7) apabhraMza yuga (8) muslima yuga (6) Adhunika yuga bhAratIya saMskati meM nArI ko ati sammAnanIya mAnA jAtA hai| vaidika yuga kI mAnyatA thI ki strI, svadeha tathA saMtati se puruSa ko paripUrNatA pradAna karatI hai| yajJAdidharma kriyAoM meM puruSa ke sAtha nArI kI sahabhAgitA anivArya hai| nArI ko puruSa kI ardhAMginI ke rUpa meM svIkAra karane kA mUla vicAra vaidika yuga meM hI astitva meM aayaa| isa yuga kI strI adhikAra saMpannA thI, tathA apane adhikAroM ko kriyAnvita karane meM bhI pIche nahIM thI aura vidvattA meM bhI pIche nahIM thiiN| apAlA, ghoSA, lopA, mudrA Adi aneka viduSI mahilAeM prasiddha thI, jinake kaMTha meM RcAoM kA nivAsa thaa| ilA, mAhI, bhAratI, Adi kA to Rgveda meM parama jJAnavatI mahilAoM ke rUpa meM ullekha kiyA gayA hai| puruSa ke Adi guru ke rUpa meM nArI ko sammAna milA hai| vedoM ke pazcAt smatiyAM racI gaI, kintu ina donoM ke madhya upaniSadkAla rahA hai| upaniSadkAla meM aneka striyAM parama medhAvI evaM cintanazIlA thiiN| jJAna prApti kI utkaTa abhilASA aura sakriya ceSTA bhI unameM rahI thii| vaha svacetanAdhIna rahatI thI aura apane utthAna kA mArga cayana karane meM vaha sarvathA svataMtra thii| pati kA varcasva bhI usake mArga meM vyavadhAna nahIM bntaa| rAjA janaka kI rAjasabhA meM yuga ke zikharastha jJAna saMpanna RSi yAjJavalkya ke sAtha viduSI gArgI kA prakhara zAstrArtha eka ati mahattvapUrNa prasaMga hai| upaniSadakAla meM puruSoM ko bahuvivAha kA adhikAra thA / phalasvarUpa nArI ke varcasva meM maMdI Ane lgii| yaha prathA uttarottara prabala hotI gii| rAmAyaNa kAla meM puruSa anekAneka vivAha karane lagA, jaise rAjA dazaratha cAra rAniyoM ke svAmI the| isa adhikAra hAsa kI sthiti meM bhI upaniSadkAla kI nArI kA varcasva paravartIkAlIna nArI kI apekSA adhika UrjasvI rahA, isameM koI saMdeha nhiiN| uttaravaidikakAla meM bhI nArI-sammAna tathA usake prati ucca bhAvanA yatkiMcit rUpa meM prabala rhii| zikSA prApti kI svAdhInatA use milatI rahI aura svayaM ko viduSI rUpa dene meM vaha saceSTa rahA karatI thii| brahmavAdinI varga kI striyAM to AjIvana zaikSika vikAsa meM hI lagI rahatI thii| bAda meM calakara dharma ke kSetra meM ADambara ke bar3hane se nimnavargIya striyA~ vaidika karmakANDa kI pratibhAgitA se vaMcita rahane lgii| sUtroM va smatiyoM ke kAla meM nArI aneka pratibaMdhoM evaM bAdhAoM se ghira gii| usakI svAdhInatA ke sthAna para usakI maryAdA adhika mahatva pAne lgii| isI krama meM jaina aura bauddha paraMparAoM kA vikAsa bhI A jAtA hai| bauddha paraMparA meM to nArI ke dharmakSetra meM praveza se. saMgha-praveza se saMgha kI Aya meM hI hAsa kI AzaMkA kA anubhava kiyA jAtA thaa| Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa isake viparIta jaina paramparA bar3I udAra aura vizAla hRdayatA kI paricAyaka rhii| bhagavAna mahAvIra svAmI ne strI aura purUSa meM kisI prakAra ke bhedabhAva ko svIkAra nahIM kiyaa| mahAvIrakAla meM nArI ko puruSa kI parama sahacarI hone kA gaurava punaH prApta huaa| bahat kalpabhASya ke anusAra bhI saMkaTa kI avasthA meM nArI ko prathama saMrakSaNIya mAnA gyaa| nArI ko purUSa ke samAna hI mukti kI adhikAriNI mAnakara nArI sattA ko sarvocca sammAna pradAna kiyA gyaa| nArI kI sthiti aura usakI vikAsa yAtrA kI yaha jhalaka mAtra hai| usake vyaktitva meM aneka aMdhiyAre-ujiyAre pakSa Ate jAte rahe haiN| vaidika kAla se AraMbha huI nArI kI svarUpagata vikAsa yAtrA kA vivecana kramika ora suvistata rUpa meM hama Age prastuta kara rahe haiN| 1.1.1vaidika kAlIna bhAratIya nAriyAM : vaidika kAla se lekara IsvI san ke prArambha taka kanyA kA vedAdhyayana bhI upanayana saMskAra se prArambha hotA thaa| sUtra yuga meM bhI striyAM vedoM kA adhyayana karatI thIM tathA maMtroccAra bhI karatI thii| na kevala ve mantroccAraNa karatI thI apitu vaidika RcAoM kI daSTA bhI hotI thii| usa kAla meM vivAha ke yogya banane ke lie bhI adhyayana kI anivAryatA thI, ta kanyA ko brahmacarya jIvana meM samucita rUpa se pratiSThita kiyA karate the| adhyayanarata chAtrAoM kI do zreNiyAM thii| prathama zreNI kI chAtrAyeM "brahmavAdinI" kahalAtI thIM, jo AjIvana adhyAtma tathA darzanazAstra kI chAtrA rahatI thii| dvitIya zreNI kI chAtrAeM "sadyovadhU" kahalAtI thIM aura vivAha ke pUrva taka ye apanA adhyayana jArI rakhatI thiiN| kanyAoM ke lie vedAdhyayana Avazyaka thA kyoMki striyoM ko niyamita rUpa se prAtaH saMdhyA vaidika prArthanAyeM karanI par3atI thIM aura patniyAM yajJAdi meM apane pati ke sAtha maMtroccAraNa karatI thiiN| rAmAyaNa meM vivaraNa hai ki sItA niyamita rUpa se saMdhyA pATha karatI thIM, jise DaoN0 alatekara ne (Position of Women, pa. 11 meM) vaidika maMtroM kA pATha mAnA hai| jaba taka samAja meM vedoM evaM darzana graMthoM ke adhyayana kA vizeSa mahattva rahA, usameM striyAM puruSoM ke samAna bhAga letI rhiiN| mImAMsA jaise gUr3ha viSaya meM bhI striyAM rUci letI thiiN| isakA pramANa "kAzakatsanI" nAmaka graMtha hai jisakI racanA "kAzakatsna" nAmaka brahmavAdinI ne kI thii| jo striyAM vizeSa jJAnI hotI thI unheM "kAzakatsnA" kahA jAtA thaa| dUsarA udAharaNa ucca koTi kI dArzanika mahilA gArgI kA hai jisane darzanazAstra para RSi 'yAjJavalkya' se aneka prazna kiye the| RSi 'yAjJavalkya' kI dUsarI patnI 'maitreyI' bhI vedAMta kI gaMbhIra adhyetA thiiN| ___mahAbhArata ke anusAra pAMDavoM kI mAtA kuntI atharvaveda meM niSNAta thii| prAcIna bhArata meM striyoM kA viduSI honA koI Azcarya kI bAta nahIM thii| ___adhyayana ke pazcAt kucha striyAM adhyApana kA kArya bhI karatI thiiN| upaniSadoM meM strI zikSikAoM ke varNana haiM kintu hai vivAhita thIM athavA avivAhita yaha spaSTa nahIM hai| zikSikAoM ko "upAdhyAyA" kahA jAtA thaa| phira bhI strI zikSikAoM kI saMkhya adhika nahIM thii| tatIya zatAbdI IsA pUrva taka sAmAnyatayA parivAra meM hI bAlikAoM ko zikSA dI jAtI thI, tathA unakA tatsaMbaMdhI upanaya saMskAra bhI hotA thaa| brAhmaNa, kSatriya tathA vaizya kanyAoM ko vaidika evaM sAhityika zikSA bhI dI jAtI thI, kintu kAlAntara, sthiti meM parivartana huA tathA bAla vivAha jaisI kuprathA ke pracalana ke kAraNa bAlikAoM kI zikSA para AghAta kiyA gyaa| IrathI zatI ke prArambha taka bAlikAoM kA upanayana saMskAra kevala pratIkAtmaka raha gayA aura aMta meM use samApta kara diyA gayA vedakAla me nArI bar3I unnata aura uttama sthiti meM rahI hai| sammAna, samakakSatA, adhikAravattA aura gaurava garimA kI daTe se nArI ke lie yaha kAla svarNima yuga thaa| rAjasabhA ke aneka ratnoM me "mahiSI ratna" yA strI ratna (itthIrayaNa) rAjA ke sAtha rAjasiMhAsana para AsIna hokara zAsana kArya meM mahatvapUrNa sahayoga detI thii| nArI raNa prasaMga me pati ke ratha kI sArathI banakara sakriyatApUrvaka yuddha meM bhAga bhI letI thii| eka pratighAta me 'vizcalA' kA paira TUTa gayA thA aura azvinIkumAroM ne usakI cikitsA kI thii| namuci ne to mahilAoM kA eka pUrA sainya hI saMgaThita kara liyA thaa| For Private & Personal use only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 "tatra brahmavAdinI nAmannIMdhanaM vedAdhyayana svaguhe ca bhaikSacaryeti" arthAt brahmavAdinI striyA~ yajJAgni prajvalita karane, vedoM kA adhyayana karane tathA apane ghara meM bhikSA mAMgane kI adhikAriNI huA karatI thI / Rgveda ke aneka sUkta evaM maMtra RSibhAva ko prApta ghoSA, romezA, vizvArA, pralobhatanayAzacI, apAlA Adi ke yogadAna kA pariNAma hai| 'lopAmudrA' ne apane pati 'agastya RSi' ke pAsa sUktoM kA sAkSAtkAra kiyA thA / a. parivAra vyavasthA aura nArI kA sthAna : pUrva pIThikA parivAra kA variSTha purUSa hI mukhiyA kahalAtA thaa| cAhe vaha jyeSTha bhrAtA, pitA athavA pitAmaha ho, vahI samAja meM parivAra kA pratinidhitva karatA thA / strI ghara kI saMcAlikA thI, vaha ghara kI rAnI thii| saumanasyapUrNa pArasparika vyavahAra kI, sAMskRtika vaibhava kI vahI niyAmikA thI, vidhAyikA ora saMcAlikA thI / patigaha meM praveza ke sAtha hI navapariNItA vadhU ko gaha kI "sAmrAjJI" kI saMjJA prApta hotI thI / vedakAla meM nArI to purUSa kA AdhA bhAga mAnI jAtI thI / yajJa prasaMgoM meM strI rahita akelA purUSa AhUti kA adhikArI nahIM huA karatA thA / parivAra meM nArI kA tIna rUpoM meM sammAnIya sthAna thA duhitA, patnI evaM mAtA / parivAra meM go dohana (gAya duhane) kA kArya parivAra kI putriyA~ karatI thI, ve janaka jananI kI lADalI ho jAyA karatI thii| yAska ne "dogdhervA" duhane ke kAraNa use duhitA kahA hai| "duhitA" kI vyAkhyA zubhAzubha aneka rUpoM meM kI gaI hai| pitA se dhana duhatI rahatI hai ataH duhitA / vivAhoparAnta vaha parijanoM se dUra calI jAtI hai, pitA ke lie duHkhada banI rahatI hai, ataH duhitA zabda T kI aneka vyAkhyAeM haiN| "puMsai putrAya betavai" usa yuga meM putra prApti kI kAmanA isa hetu kI jAtI thI ki usa saMgharSapUrNa kAla meM parivAra kI surakSA ke lie vIra purUSoM kA Adhikya rahe / putrI kI cAhe kAmanA nahIM kI jAtI ho, kiMtu putra prApti ke samAna hI kanyA janma ko mAMgalika mAnA jAtA thA, vaisA hI utsAha aura moda kA bhAva rahatA thA / putra evaM putrI ko samAna sneha pUrNa lAlana pAlana milatA thaa| "tajjAyA jAyA bhavati yAdasyAM jAyate punaH" kanyA hI vikAsa pAkara jAyA aura jananI hogI, usase purUSa kI punaH avatAraNA hogI, isa kAraNa sabhI kA sneha kanyA ko prApta hotA thA / mAtA kA parivAra meM sarvAdhika sammAnIya sthAna svIkRta thA / "mAta" zabda kI vyutpatti se hI yaha siddha ho jAtA hai, mAna + ta = (mAta); arthAt aadrnniiyaa| mAtA jananI hai jIvana nirmAtrI hai, saMtati ke prati nizchala sneha usakI pAvanatA kA pratIka hai, tathA usase sArA jagat sevA, tyAga, aura sneha kI preraNA letA hai| Rgveda me bhI carcA hai ki mAtA sarvAdhika priya ora ghaniSTha saMbaMdhI hotI hai| manuSya paramAtmA ko pitA ke sthAna para mAtA mAnakara adhika samarpita ho sakA hai Aja bhI 'bhArata mAtA ke gaurava kI rakSA karanA dezabhaktoM kA parama kartavya hai| pitA kI apekSA mAtA kA sthAna adhika sammAnanIya hai - 'mAtadevo bhava', 'pitadevo bhava' kahA gayA hai| Rgveda meM mAtA ko gurU rUpa meM bhI mAnyatA dI gaI hai| "mAta bhavatu sammanAH" atharvaveda meM nirdeza hai ki mAtA ke anukUla mana vAle bno| upanayana saMskAra ke samaya bhI brahmacArI sabase pahale apanI mAtA se bhikSA mAMge isakA mAnya vidhAna hai| kanyAoM ke vivAha bhI mAtA kI anumatipUrvaka nizcita aura sampanna huA karate the / nArI kA gahastha rUpa adhika garimA pUrNa hai| pati-patnI milakara to yajJa karate hI the, kitu "yoSito yajJayA imAH" arthAt striyoM ko yajJAdi kA pathak adhikAra bhI thaa| ullekha milatA hai ki zasyaH vaddhi ke lie sItA svataMtra rUpa se yajJa kiyA karatI thI / pati aura patnI donoM hI saMyukta rUpa se yajamAna hote the kintu isake lie patnI kA pAvana rUpa anivArya thaa| isI anivAryatAvaza maharSi yAjJavalkya ne yaha vidhAna kiyA ki yadi patnI kA dehAnta ho jAye to pati yajJa kArya ke lie turanta vivAha kare / isa yuga meM pazuoM ko dhana mAnA jAtA thA, unakI vuddhi ko hI samaddhi, kahA jAtA thaa| pazupAlana eka mahatvapUrNa pravatti thI / pazuoM kI rakSA aura pAlana karane vAlI hone se striyoM kI vizeSa mahattA thI / vIra mAtA samAdata thI, purUSa devatAoM se guNavatI patnI pAne kI prArthanA karatA thA / gahiNI pati kI priyA hone ke kAraNa "jAyA", saMtati kI mAtA hone se "jananI, pati kI sahadharmiNI hone se "patnI" kI saMjJA se zobhita hotI thI / Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 13 (ba) patnI ke kartavyaH pratyeka patnI sacce arthoM meM nArI hai, vivAhoparAnta nara se saMbaddha hokara vaha nArI kahalAtI hai, ataH sadhavA striyoM ko prathama sthAna prApta hai| Rgveda ke anusAra nArI ke saubhAgya kA artha hai pati kA niroga jiivn| patnI kI do kAmanAeM hotI haiM:"AyuSyamAnastu pati" merA pati dIrghAyu ho, "edhantAM jJAtayo mama" arthAt merI jAti kI abhivaddhi ho| vivAhita nArI kI sabase bar3I vizeSatA hai ki vaha pati ke prati ekaniSThatA kA bhAva acala rUpa meM rkhe| naitika zaithilya patnI ke lie niMdA kA viSaya mAnA gayA / pati parAyaNA hone ke sAtha hI vaha sAsa-sasura kI sevA kare, ghara samAja kI puSTi bhI kare, prANimAtra ke hita ke lie kAmanA kre| vaha komala vyavahArI ho tathA usakI daSTi meM bhI krodha na jhlke| Rgveda meM ullekha hai ki adhika saMtAna hone se jIvana kaSTamaya ho jAtA hai| vaidika kAla meM sAmAnyataH dasa saMtati kA AdhAna milatA hai, jo kadAcit surakSA ke kAraNoM se rahA hogaa| bhAgyazAlInI vaha strI mAnI jAtI thI, jisake zarIra meM aneka saMtatiyoM ko janma dene para bhI koI vikAra na aaye| putra putrI samAna samajhe jAte the, tathApi putra saMtati se strI kI prazaMsA hai" aisA ullekha bhI Rgveda meM milatA hai, isake pIche bhI surakSA-kSamatA ke vikAsa kI AvazyakatA kA kAraNa pramukha rahA hogaa| (ka) vaivAhika vidhAna aura nArI: vedoM ke kAla meM vivAha saMsthA bar3e vyavasthita rUpa meM thii| Rgveda meM bAla vivAha ke pracalana ke sAkSya nahI milate / paryApta yauvana avasthA prApta hone para vivAha kiyA jAtA thaa| Rgveda meM sAmAnyataH ekala vivAha kA hI vidhAna thaa| baha vivAha kA pracalana nagaNya-sA thaa| vivAha tIna prakAra ke hote the| prathama kSatriya (rAkSasa) vivAha jo vara dvArA apahRta kanyA ke sAtha hotA thaa| isameM zakti aura parAkrama kA AdhAra rahatA thA, kanyA kI sahamati bhI saMdigdha rahA karatI thii| dUsarA thA svayaMvara vivAha, jisameM kanyA svayaM apane lie vara kA cayana kara sake yaha bhI gaurava pUrNa vivAha saMskAra thaa| tIsarA-prajApatya yA brahma vivAha; jisameM dAmpatya jIvana kI pAvanatA kA sparza bhI thA, isake zAstrIya vidhividhAna bhI the, aura yaha AdhyAtmika saMbaMdhoM para AdhArita thaa| yahI puNya vivAha mAnA jAtA thaa| prajApatya vivAha ke lie mAtA-pitA kI anumati kI apekSA rahA karatI thii| vara-vadhU ise saharSa svIkAra karate the, tathA apane lie zreyaskara mAnate the| kanyA ke liye upayukta aura zreSTha vara nizcita karane meM mAtA-pitA ko bhI sukha aura saMtoSa milatA thaa| vidhvA vivAha ko sAmAjika pratiSThA prApta nahIM thii| satI prathA kA sAmAntayA pracalana nahIM thA, kiMtu jo striyAM svecchA se isa vikalpa ko svIkAra karatI thI, vaha samAja meM sammAna ke bhAva se dekhI jAtI thii| vedoM ke kAla meM pardA-phAza raMca mAtra bhI nahIM thaa| apane gaha meM mahilAeM unmukta bhAva se rahA karatI thii| jaba ghara se bAhara nikalatI to UparI-paridhAna kA prayoga avazya karatI thIM, cAdara jaise atirikta vastra se apanA tana Avatta kara liyA karatI thiiN| isameM nArI sulabha lajjA kI upasthiti tathA sabhyatApUrNa vyavahAra jhalakatA hai| isa salajjatA ko nArI kI eka anivArya maryAdA ke rUpa meM samAja bhI mAnatA thA aura svayaM nArI varga bhii| jahAM sabhsatA va salajjatA unake zobhana, tathA alaMkAra hokara unake sauMdarya ko saccA rUpa dete aura bar3hAte the, vahIM prAsaMgika maryAdAoM se unakI garimA bhI bar3hatI thii| Rgveda meM nirdiSTa kiyA gayA hai ki strI ko isa prakAra rahanA cAhie ki para-puruSa usake rUpa ko dekhate hue bhI nahIM dekha sake, usakI vANI ko sunate hue bhI nahIM suna ske| puruSoM kI sabhA meM baiThanA, puruSoM ke sammukha bhojana karanA zAstroM meM varjita mAnA gayA thaa| veda kA Adeza hai "he sAdhvI nArI! tuma nIce ko dekhA karo, Upara na dekho| pairoM ko paraspara milAkara rkho| vastra isa prakAra pahano ki tumhAre oSTha tathA kaTi ke nIce ke bhAga para kisI kI daSTi na pdd'e| yaha lajjAvanattA satItva dhAraNa meM patniyoM ke lie sahAyaka aura preraka mAnI gaI thii| striyoM kI AbhUSaNapriyatA usa yuga me prAyaH unakI sahaja vatti mAnI gaI hai| vedoM meM isa vatti ko mAnya samajhA gayA ki "striyoM ko mastaka para AbhUSaNa dhAraNa karanA cAhie, use zayana vidagdhA honA cAhie, sadA niroga aMjana evaM snigdha padArthoM se bhUSita rahanA caahie| sUtI, UnI, rezamI vastroM kA upayoga kiyA jAtA thA, jo sundara raMga-biraMge, bela-bUToM se alaMkRta hote the| vastra bunanA ora unheM alaMkRta karanA, striyA~ ina kAmoM meM bhI rUci liyA karatI thii| striyA~ pratidina kI jiMdagI meM prAyaH zveta vastra hI dhAraNa kiyA karatI thii| utsavAdi avasaroM para hI raMgIna paridhAna prayukta hote the| Rgveda aura atharvaveda meM vivAha paddhati sthApanA mila cukI thii| maMtra brAhmaNa meM una binduoM kA vistata varNana prApta hotA hai| vivAha ke pazcAt lAjAhoma Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 hotA thA, jisameM vadhU bhunA huA dhAna uchAlakara apane pati kI dIrghAyu kI kAmanA karatI thI / pANigrahaNa ke samaya vara bhI vadhU ke dIrgha jIvana aura saubhAgya ke lie prArthanA karatA thii| maMtra brAhmaNa meM eka maulika prasaMga AtA hai, jisameM vara vadhU ko kahatA hai| "tumhArA hRdaya mere vratoM, dhArmika kartavyoM aura AdezoM kA pAlana kareM, bahaspati tumheM Adeza - pAlana kI zakti de" / eka zloka meM kahA gayA hai ki "jo kucha tumhAre hRdaya meM hai vahI mere hRdaya meM ho, aura jo kucha mere hRdaya meM ho, vahI tumhAre hRdaya meM ho" / bhAvAtmaka ekatA kI yaha kAmanA bhI kama stutya nahIM hai| pati-patnI kA yaha Adarza sarvayugIna mahatva rakhatA hai| (kha) nArI zreSThatva meM hAsa: Rgveda nArI ke zreSThatva kA sAkSya hai to atharvaveda use kucha nimna karake hI prastuta karatA hai / atharvaveda ke anantara hI hrAsa kA yaha krama jArI hone lagA thA ! Rgveda meM ullekha milatA hai - "nArI nirIMdriya (zaktihIna) hone se soma kI anadhikAriNI evaM pApI puruSa se bhI gaI bItI hai|" Adi pUrva pIThikA atharvaveda meM kanyA janma ko ahitakara aura azubha mAnA jAne lagA / putra kI apekSA putrI kA mahatva ghaTane lagA / kanyA janma ko rokane ke lie prArthanAeM hone lagI / putra prApti ke maMtra bhI atharvaveda meM milate haiN| kanyA kA upanayana saMskAra vedasparza, maMtroccAraNAdi kI sAdhikAratA pUrvavat calate rhe| isa kAla meM vivAha pUrva prema - " pUrva rAga" ke prasaMgoM ke ullekha prApta hote haiM / yaha kanyA saMbaMdhI mAtA-pitA ke adhikAroM ke hrAsa kA pratIka rahA / brAhma vivAha aura gAMdharva vivAha bhI isa yuga meM gopanIya DhaMga se hote the| atharvaveda maMtra pradhAna hai| ye maMtra, mAraNa, mohana, uccATana, vazIkaraNa Adi viSayoM se saMbaMdhita haiN| Rgveda meM daMpatti kA artha hai - gahapati (ekavacana ) jabaki atharvaveda meM isakA artha pati-patnI liyA gayA hai, tathA donoM ke kartavya bhI saMyukta haiN| satI hone kI pravatti luptaprAya hotI jA rahI thI, tathA vidhavA vivAha ( punarvivAha) ke prasaMga adhika milate haiN| 1.1.2 strota- sUtroM meM nArI: I strota sUtra aise graMtha haiM jo vaidika karmakAMDa va vivecaka haiM nirdhAraka haiN| ataH inameM yajJAdi kAryoM meM nArI kI bhUmikA kA paricaya to mila jAtA hai kiMtu sAmAjika sthitiyoM kA varNana prApta nahIM hotA / brAhmaNa granthoM kI dhAraNA kA khaNDana karate hue strota meM isa saMdarbha meM vedoM meM nArI kI sthiti kI puSTi kI aura use yajJAdhikAriNI mAnA gayA / smati meM vara kahatA hai ki dharma kAryoM meM, saMpatti prApti meM ora ucita icchA pUrti meM patnI kA pUrA adhikAra hai| vedoM meM nArI pati kI arjita saMpatti kI adhikAriNI kahI gaI hai| vedoM meM vivAha kI Ayu 24 varSa kI mAnI gaI thii| kiMtu guptakAla meM yaha apekSAkRta kucha kama ho gaI thii| mAtA ko sarvocca gurU mAnA jAtA thA / mAtA kA bharaNa poSaNa karanA putra kA anivArya kartavya thA / vyabhicAriNI strI pati ke lie parityAjya ho sakatI thI, kiMtu putra ke lie nhiiN| usake lie mAtA kisI bhI avasthA meM patitA nahIM mAnI gaI thii| 1.1.3 upaniSadakAla meM nArI: veda ke anantara upaniSadoM kA yuga aayaa| ye vaicArika grantha haiM, jinakA mUla viSaya darzana aura vicAra haiN| upaniSadoM meM gatika nArI ke svarUpa kA AMkana kama aura nArI tatva kA dArzanika vivecana adhika huA hai| zaktimAn paramAtmA kI zakti rUpA meM usakA ullekha milatA hai| yaha nArI tatva, mAyA, prakRti, icchA, zrI Adi vividha rUpoM meM aMkita hai| zakti aura zaktimAn donoM para para Azrita haiM, donoM kA astitva anyonyAzrita hai| donoM abhinna haiM aura donoM kA samanvaya hI paripUrNa svarUpa hai| sAmAnyataH vivAha saMskAra vayaskoM ke lie hI thA / usa yuga meM e me prasaMga bhI prApta hote haiM ki brAhmaNa putra kA zUdra putrI se vivAha saMbaMdha ho gayA thaa| satyakAma aura jakAlA kA AkhyAna isa yuga kI vizeSatA ko aMkita karatA thA jisameM saMtAneM avaidha bhI mAnI jAtI thI, kiMtu unake guNoM aura pravattiyoM ke AdhAra para unheM vedopa za grahaNa karane ke yogya mAnA jAtA thaa| jAkAlA dAsI kArya karane ke kAraNa zUdravat thI / usake putra satyakAma meM brahma prApti ke utkRSTa abhilASA thI / ataH AcArya ne use brAhmaNa svIkAra kara Azrama meM praveza diyaa| patnI kA rUpa isa yuga meM dharma karma meM sahayoginI kA rahA / vedoM meM patnI kA karttavya pati kI AjJAnuvartinI rahanA batAyA ga hai| bahadAraNyaka upaniSad meM pati kI AjJA kA ullaMghana karane vAlI patnI ko tAr3anA dekara bhI balapUrvaka AjJA palavAI jAtI thI / anya puruSa dvArA patnI ke cAhane para vaha usa purUSa ke Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa vinAza hetu maMtra kA prayoga karatI thii| upaniSad kAla meM putra-putrI meM koI aMtara nahIM thaa| upaniSad kAla meM yaha prArthanA aura kAmanA kI jAtI thI ki unheM viduSI kanyA prApta ho| usakI pUrti hetu ceSTA bhI kI jAtI thii| kanyA prApti ke nimitta cAvala aura tilamizrita ghatayukta khicar3I kA AhAra liyA jAtA thA tathA aise anya kaI vidhAna apanAe jAte the| hameM bhI isase preraNA lenI cAhie aura kanyA ke prati anicchA tathA anAdara ke bhAva kI upekSA karanI caahie| 1.1.4 rAmAyaNakAla meM nArI rAmAyaNa aura mahAbhArata ye do ati mahatvapUrNa mahAkAvya haiN| mahAbhArata meM dyUta prasaMga rahA hai to rAmAyaNa kA pramukha viSaya nArI hai| samAja sApekSa hone se inameM samAja kI anekAneka sthitiyoM, vargoM, AdarzoM aura vizeSatAoM ke paricAyaka vivaraNa ora kAnta prApta hote haiN| tatkAlIna nArI caritra kI viziSTatAyeM evaM nArI ke sAmAjika sthAna kI vistata vyAkhyA kA sulabha va sArthaka ciHNa huA hai| rAmAyaNa samakAlIna nArI kA eka samagra citra hI prastuta nahIM karatI vaha Agata aneka sahastrAbdiyoM taka nArI jAti ke lie eka Adarza AcaraNa saMhitA digdarzita karatI hai, jisakA prabhAva apanI guNavattA aura zreSThatA ke AdhAra para nirantara banA rhegaa| meM mAtAeM putra prApti hetu tapasyAeM bhI kiyA karatI thii| pati-patnI milakara yajJAdi dhArmika anuSThAna sampanna karate the, isI mahattAvaza patnI ke lie dharmapatnI. kI saMjJA adhika sArthaka ho rahI thii| samIkSaka aura yazasvI ciMtaka zrI baladeva upAdhyAya kI daSTi meM - "rAmAyaNa vAstava meM pati-patnI kI vimala prIti kA prasthApaka mahAkAvya hai"| isa yuga meM samAja purUSa pradhAna thA kiMtu paraMparAgata rUr3hiyoM-prathAoM aura saMskAroM ke anuvartana meM striyoM ke nirdeza kI pramukhatA rahatI thii| viparIta AcaraNavAlI nAriyA~ niMdanIya thii| ___ a. kanyA kI sthiti : rAmAyaNakAla meM putra prApti prasannatA aura saMtoSa kA AdhAra thA, kiMtu parivAra meM kanyA kA Agamana asaMkhya puNyoM kA evaM tapasyA kA phala mAnA jAtA thaa| kumArI kanyAoM kI upasthiti zubha zakuna aura mAMgalyapUrNa mAnI jAtI thI, tathA aneka dhArmika anuSThAnoM meM unheM Adara evaM snehapUrvaka AmaMtrita kiyA jAtA thaa| jaise yuvarAja ke rUpa meM zrI rAma ke abhiSeka ke prasaMga meM bhI ATha kanyAoM dvArA unake jalAbhiSeka kA varNana prApta hotA hai| putrI ke caritra tathA pAvanatA kI rakSArtha tathA upayukta vara kI khoja meM pitA duHkhI evaM ciMtita rahate the| kanyA parityAga kI kulaSita pravatti usa kAla meM rahI ho yaha AzaMkita hai| svayaM jAnakI bhI zaizavAsthA meM rAjA janaka ko kheta ke gaDDe meM milI, jaba rAjA hala hA~ka rahe the| katipaya vidvajjana ise bhI kanyA visarjana ke prasaMga ke rUpa meM hI anumAnita karate haiN| aisI visarjita kanyAoM ke lie saMrakSaNa-tatparatA bhI samAja meM vyApta thii| ba. rAmAyaNa kAlIna zikSA aura nArI : tatkAlIna vyavasthAoM meM zikSA ke cAra prakAra the: (ka) zArIrika (kha) mAnasika (ga) vyavahArika (gha) aura naitika rAmAyaNa kAlIna striyoM ke lie ina cAroM prakAra kI zikSA kA vidhAna thaa| bAlikAvasthA se hI unhe AyudhasaMcAlana, ratha saMcAlana Adi sAmarika vidyAeM sikhAyI jAtI thiiN| raNasthala meM Ahata yoddhAoM kI prAthamika cikitsA ke lie bhI unheM abhyAsa karAyA jAtA thaa| rAmAyaNa ke eka prasaMga meM kaikeyI ne apane svAmI kI samarasthalI meM prANa-rakSA kI aura unheM bacAkara le AI thii| jAnakI ke pANigrahaNa ke lie rAjA janaka kI pratijJA ke pIche bhI eka rahasya thaa| jAnakI itanI zaktimatI thIM ki ve zaMkara ke vizAla dhanuSa ko sugamatApUrvaka uThA letI thiiN| usake lie isase uccattara zaktivAna vara hI apekSita thaa| zArIrika zikSA ke phalasvarUpa hI tatkAlIna nAriyoM meM isa bhAMti kA sAmarthya aura kSamatA thiiN| striyoM ko prArambha se hI karmakAMDa, veda-vedAMga, purANa, upaniSad, itihAsa, zastrAdi ke jJAna meM pAraMgata kiyA jAtA thaa| saMgIta, citra, natyAdi kalAoM meM striyAM nipuNa hotI thiiN| sItA ina vilakSaNa guNoM se sampanna thii| kauzalyA havana karatI huI, jAnakI saMdhyAvaMdana karatI huI ora tArA maMtra prayogakaratI huI rAmAyaNa meM daSTigata hotI haiN| mAtA pitA, RSi, dvija Adi ke dvArA kanyAoM ko strIdharma ke vibhinna pakSoM kA jJAna karA diyA jAtA thaa| yaha naitika zikSA kA hI pariNAma thA jo unheM pati-patnI ke pArasparika kartavyoM, patigaha meM maryAdApUrNa AcaraNa, zIla kI mahattA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA Adi vibhinna Avazyaka viSayoM kA jJAna ho jAtA thaa| yahI kAraNa hai ki striyoM kI maryAdAhInatA, anAcAra Adi ke uddharaNa kama hI milate haiN| ma. vivAha vyavasthA aura nArI: rAmAyaNakAla me pitA hI kanyA ke lie vara kA cayana kiyA karatA thaa,| usake nirNaya evaM viveka meM kanyA kI pUrNa zraddhA rahA karatI thii| vivAha ke pUrva pArasparika paricaya, rUpAkarSaNa, Asakti, praNaya-prastAva evaM pUrvarAga ke lie koI sthAna nahIM thaa| svayaMvara meM zrIrAma ne sItA ke varaNa kI pAtratA prApta kara lI thI kiMtu vivAha pitA dazaratha kI AjJA pAkara hI kiyA, kanyA kI yAcanA svayaM kanyA se nahIM,apitu usake pitA se kI jAtI thii| bAla vivAha kA koI prasaMga prApta nahI hotaa| vara aura kanyA kA alpAyu meM tathA bemela vivAha nahIM hotA thaa| Ayu krama se hI bhAiyoM ke vivAha huA karate the| ka. vivAha prakAra aura praNAliyA~: isa yuga meM cha: prakAra ke vivAha pracalita the| jinakA smRtikAroM ne nimnalikhita rUpa meM nAmakaraNa kiyA hai| (1) brAhmaNa-vivAha - donoM pakSoM me paraspara dravyAdi ke lena dena kA vyavahAra nahIM rahatA hai| (2) prajApatya-vivAha - vadhU pakSa dvArA vara pakSa kA samucita satkAra tathA dharmAcAriNI ke rUpa meM kanyA kA dAna kara diyA jAtA hai| (3) Asura vivAha - vara dvArA dhana sampati zulka ke rUpa meM kanyA ko dI jAtI hai| (4) gAMdharva vivAha - pracchanna rUpa meM hote the, sArvajanika rUpa me nhiiN| (5) rAkSasa vivAha - kanyApaharaNa ke pazcAt kiyA jAne vAlA vivaah| (6) paizAca vivAha - vivAha se pUrva vAsanopazAMti kA balapUrvaka krama rahatA hai| aise vivAha ke mUla meM anAcAra rahA karatA prajApatya vivAha hI sAmAnya rUpa se pracalita thaa| isa kAla meM agni ke tIna phere hote the| pitA kanyA ko svecchA se upahAra dete the, jisa para kanyA kA adhikAra hotA thaa| vara pakSa dvArA prApta upahAroM para bhI kanyA kA adhikAra hotA thaa| daheja prathA kA pracalana nahIM thaa| kanyA yadi sAmAnya se adhika guNavatI, rUpavatI hotI tathA vara adhika umra vAlA hotA taba vara pakSa kI ora se alpa mAtrA meM hI kanyA pakSa ko kucha zulka denA hotA thaa| parama guNavatI sItA ke lie zrIrAma ko dhanabhaMga karanA par3A, tathA kaikeyI ke lie nRpati dazaratha ko vacana denA par3A ki kaikeyI - putra hI rAjya kA uttarAdhikArI hogaa| kha. ekAdhika patnItva prathA:__rAjavaMzoM ke anukaraNa se prajAjanoM meM bhI bahupatnI prathA pracalita thii| ise zreyaskara nahIM mAnA jAtA thaa| isakA pariNAma thA:- sautiyA DAha, gRhakalaha tathA SaDayantra evaM nArI gaurava kI avmaannaa| eka patnItva kI mahimA aparaMpAra thii| rAma eka patnIvratI the, sItA haraNa prasaMga meM unhoMne punarvivAha nahIM kiyA, apitu yajJAdi ke lie sItA kI svarNa pratimA ke vikalpa ko apanAyA / nArI kA zIla eka pativratya meM hI nihita thaa| dakSiNa bhArata isakA apavAda rhaa| tArA, raMbhA, maMdodarI Adi rAniyAM aisI thI jinake eka se adhika pati rahe, kiMtu ve do pati eka hI samaya meM rahe, athavA anya purUSa ko pati svIkAra kiyA isakA spaSTa ullekha nahIM hai| (ga) dAmpatya saMbaMdha aura vicchedaH svArthaparatA, arAjakatA, sapatnI kalaha, paradArA yA para purUSa meM anurakti yA vyabhicAra madhura ora pavitra dAmpatya saMbaMdha ko kaluSita kara dete haiN| ina kAraNoM se patnI parityAga ke uddharaNa apavAda rUpa meM hI prApta hote haiN| kaikeyI kI mAtA apane pati ke prati lAparavAhI ke kAraNa parityaktA thii| vyabhicAra ke kAraNa ahilyA, va lokApavAda ke kAraNa sItA kA parityAga kara diyA gyaa| Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa raNoM ke nivAraNa hone para panargrahaNa bhI saMbhava ho gayA thaa| arAjakatA ke kAraNa patnI dvArA pati ke parityAga ke prasaMga bhI rAmAyaNa meM upalabdha hote haiN| rAmAyaNa kAla meM ekAkI yA ekala pakSIya prema heya mAnA jAtA thaa| isI AdhAra para rAvaNa sItA kA sparza nahIM kara pAyA thaa| kAmukatA niMdanIya pravRtti samajhI jAtI thii| vivAha kA prayojana mAtra saMtati lAbha mAnA jAtA thaa| vAsanA tapti nhiiN| striyoM ke / lie to tiH gArhita mAnI gayI thii| para strI saMga mahApApa mAnA jAtA thaa| para-dArAeM purUSa ke parAbhava kA kAraNa mAnI jAtI thiiN| aisA pariNaya prastAva bhI sAmAjika anAcAra mAnA jAtA thaa| jo vyakti dharma aura artha ko eka tarapha rakhakara mAtra kAma kA sevana karatA hai, vaha dazaratha kI bhAMti saMkaTa meM par3atA hai| jIvana ke anyAnya padArthoM ke sAtha kAma kA saMtulita rUpa hI vareNya thaa| (gha) nArI kA vadhU rUpa evaM patnI rUpaH____ vadhU rUpa meM nArI rAmAyaNa kAla me bhI garimAmayI, madula ora sneha pAtra rhii| patigaha meM navIna vAtAvaraNa meM saMkocazIlA nA banI rahe, ataH sAsa sasura apanI saMtati se bhI adhika mamatA aura sneha use dete the| pati kA asIma prema bhI use milatA tathA sAsa, nanaMda, jeThAnI-devarAnI, jeTha-devarAdi se kabhI kalaha yA apriya, kaTu vyavahAra kA prasaMga hI nahIM banatA thaa| vadhU zIghra hI isa nava-parivAra kI rItinIti ke anurUpa r3hala jAyA karatI thii| rAmAyaNakAla meM patnI ke lie pativratA honA eka sahaja dharma hI ho gayA thaa| patnI svayaM ko pati kI sahadharmiNI aura duHkha sukha meM usakI sahacarI mAnatI thii| paraloka ke lie bhI ve svayaM ko apane pati kI sahavartI mAnatI thii| sAmAjika, dhArmika, rAjanaitika kAryoM meM hI nahIM apitu apane dAyitva pUrNa karane meM bhI purUSa ko patnI kA sahayoga prApta rahatA thaa| ve apane parAmarza se rAjanaitika sthitiyoM taka ko prabhAvita parivartita kara unheM anukUla banA detI thii| sItA ke jIvana meM bhI aise aneka prasaMga milate haiN| yuddha meM bhI patnI pati saMginI rahatI thI, aura sArthaka bhUmikA nibhAtI thaa| rAnI kaikeyI rAjA dazaratha ke sAtha unhIM ke ratha meM ArUr3ha ho kara yuddha kSetra meM gii| rathacakra ke bhagna hone ke kAraNa saMkaTa kI ghar3I meM apane prANoM ko jokhima meM DAlakara usane pati kI jIvana rakSA kI thii| vanavAsa ke lie prasthAna karate samaya zrIrAma ne apanI mAtA kauzalyA ko jo upadeza diyA, usase nArI AdarzoM kI punarsthApanA huii| unhoMne kahA ki strI ke lie pati hI devatA, gurU, gati, dharma, prabhu aura sarvasva hai| ataH pati meM ekAnta niSThA hI patnI kA dharma hai| pati-caraNoM kI sevA kA sukha riddhi-siddhiyoM ke sukhoM se bhI adhika zreyaskara hotA hai| mAtA-pitA, putrAdi sImita sukha de pAte haiN| pati hI amita sukha kA strota hotA hai| yahI bhAva anasUyA ne sItA se kahe the| anyatra bhI varNita hai - " strI ke lie pati sevA se bar3ha kara anya koI tapa nhiiN| strI ko zaurya, parAkrama, sAhasa kI pratimA rUpa meM bhI vAlmIki ne citrita kiyA hai| aisI striyA~ pati ke mana para zAsana karane laga jAtI haiN| ga kA AkheTa karane kA Agraha asvIkArya nahIM kara ske| kaikeyI ne bhI pati dazaratha kI zAsikA hone kA khUba paricaya diyaa| patniyA~ patiyoM ko samarAMgana hetu prasthAna ke lie prerita karatI thI, aura yoddhApati apanI patniyoM se bhartsanA pAne ke bhaya se yuddhabhUmi meM zatruoM ko pITha nahIM dikhAte the| ina pravRttiyoM kA pracura varNana rAmAyaNa meM upalabdha hotA hai| rAmAyaNa meM agniparIkSA se sarvathA pavitra siddha ho cukI jAnakI kA bhI pati zrIrAma ne lokApavAda ke bhaya se punarvanavAsa de diyA kiMtu svayaM sItA ne pati kI AjJA ko tatparatApUrvaka svIkAra kiyaa| isa prasaMga ne bhAratIya nArI kI praznahIna niSThA, kaSTa sahiSNutA aura titikSA bhAvanA kI uccatA ko dar3hatApUrvaka susthApita kiyA hai aura bhAvI nAriyoM ke lie sanmArga sujhAyA hai tathA nArI sItA ke mAdhyama se mamatA, mAMgalya aura maMjulatA kA koSa citrita huI hai| sahaja vrIr3A, saMkocazIlatA, zraddhA, sneha, mAdhuryAdi mahimAoM se maMDita jAnakI mahAna nAriyoM, zacI, rohiNI, sAvitrI, damayantI se bhI zIrSa sthAna kI adhikAriNI hai| sItA ne pati rAma ke sAtha vanavAsa ke samasta kaSToM ko svIkAra kiyA zrI rAma ke binA unheM svarga lAbha bhI svIkArya nahI haa| purUSa ke sAtha sadA sarvadA rahane vAlI usakI parachAI bhI aMdhakAra meM usakA saMga chor3a detI hai kiMtu vipattikAla meM sItA ne zrIrAma kA sAtha nibhAyA hai| patnI kI anupasthiti meM pati yajJa kSamatA nahIM rakhatA thA, kiMtu pati ke abhAva meM striyAM yajJa karatI thI, tathA pitaroM ke tarpaNa Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA karane kI zakyatA bhI rakhatI thii| rAjyAbhiSeka pati kA hI nahIM patnI kA bhI sAtha hI sAtha kiyA jAtA thaa| pati ke nidhana para vidhvA patnI pati ke aMtima saMskAra meM bhI sammilita huA karatI thii| rAjA dazaratha kI patniyoM ne zmazAna kArya saMpanna kiye the| zavayAtrA meM striyAM Age calA karatI thI, cAhe anya avasaroM para ve purUSoM kA anugamana kiyA karatI hoN| rAmAyaNakAla meM yaha mAnyatA thI ki bhaMgAra prasAdhanoM aura AbhUSaNoM se patnI kA tana adhika kamanIya ora ramaNIya ho uThatA hai| kiMtu pati parAyaNatA kA abhAva ho to ye sAre bhUSaNa dUSaNa banakara raha jAte haiN| haMsamukha svabhAva, pragAr3ha anurakti aura mRdu va madhura bhASitA vinamratA strI ke lie atyAvazyaka tatva haiM tathA ye sahI arthoM meM usake aMgAra prasAdhana haiN| pati samarpitA hone ke sAtha hI nArI kA oja aura tejasvitA bhI apane sthAna para nItiyukta evaM Avazyaka mAnI gaI haiN| pati ke vipathagAmI ho jAne kI ghar3iyoM meM bhartsanA kara ,pati ko doSamukta kara, punaH sanmArga para ArUr3ha karanA isakA hetu thaa| aise avasaroM para ojasvinI nArI kA apanA asaMtoSa, Akroza aura khinnatA prakaTa karanA svAbhAvika hI hai| apane vacana se haTate dekhakara kaikeyI ne dazaratha ko burA bhalA kahA, zUrpaNakhA ne rAvaNa ko kartavya vimukha ora kAyara khaa| kauzalyA ne zrIrAma ko vana meM bheja dene para dazaratha ko tIkhe vacana khe| dazaratha dvArA kSamAyAcanA karane para kauzalyA ko bhI pazcAttApa huaa| usane dazaratha se apane kuvacanoM ke lie kSamA yAcanA kii| usa yuga kI mAnyatA thI ki yadi patnI pati se anunaya vinaya karavAtI hai to vaha donoM lokoM se jAtI (Ga) pati ke kartavya patnI ke pratiH patnI ke prati pati ke tIna sarvapramukha kartavya the:(1) patnI kA bharaNa poSaNa krnaa| (2) strIdhana kA upayoga na krnaa| (3) dAmpatya sambaMdhI eka niSThatA kA pAlana krnaa| purUSa patnI kA pAlana karane ke kAraNa hI "pati" ora usakA bharaNa karane ke kAraNa hI "bhartA" kahalAtA hai| jo pati apanI patnIyoM ko AjIvikA kA AdhAra mAnate the, una patiyoM ko samAja Adara kI dRSTi se nahIM dekhatA thaa| ve mahAghraNita samajhe jAte the| patnI ke sadparAmarza pati ke lie AdaraNIya evaM vicAraNIya hote the| koI parAmarza yadi pati mAnya nahIM karatA taba bhI patnI ke sammAna meM kamI nahIM AtI thii| maMdodarI kI sammati rAvaNa ne cAhe amAnya kara dI ho, kiMtu usane patnI ko apriya vacana nahIM kahe |pati kA Adarza aura kartavya thA ki vaha eka dArA rata rahe / para strI sevana mahApApa mAnA jAtA thaa| patnI ke sammAna kI rakSArtha pati prANoM kI bAjI lagA dete the| rAma-rAvaNa yuddha ke pIche sItA ke sammAna kI rakSA kA hI mUla prazna thaa| zrI rAma ne saMketita kiyA thA ki nArI ke sammAna kI prathama rakSikA vaha svayaM hai, aura usakA sadAcaraNa hai| na to ghara, na vastra, na dIvAreM, na rAjasatkAra hI kisI strI ke sammAna kI rakSA kara sakatA hai| sadAcAriNI strI sarvatra vaMdanIya sadaiva pUjyanIya hotI hai| ___ nArI ke sAtha vArtAlApa meM bhI purUSa ziSTa mRdu aura madhura bhASA kA prayoga karatA thA, sammAnasUcaka vyavahAra karatA thaa| baddhakaroM ko mastaka taka pahu~cAkara hanumAna aura vibhISaNa sItA se vArtAlApa karate the| rathArUr3ha hote samaya striyoM ko pahale avasara diyA jAtA thaa| striyoM ko ghUranA bhI varjita thaa| binA pUrva sUcanA sahasA striyoM ke sanmukha upasthita honA, aziSTatA mAnI jAtI thii| pati ke abhAva meM strI se akele meM bAta karanA maryAdAhIna mAnA jAtA thaa| strI vadha sarvathA varjita thaa| matyudaNDa ke aparAdha meM striyoM ko kurUpa kara diyA jAtA thaa| mAnavatA kI rakSArtha anya koI upAya na hone para strIvadha ko zakya mAnA jAtA thaa| ca. strI avamAnanA ke vividha pakSaH___nArI ke gaurava ko prabhAvita karane vAle vividha pakSoM para samyak prakAra se vicAra karane ke lie nimnasUtra cintanIya haiM : 1. pardA prathA : bhAratIya samAja meM madhyavartI kAla meM pardA prathA vyApaka aura sudar3ha rUpa se pracalita rahI, kiMtu prAcIna kAla meM isakA AraMbha bhI nahIM miltaa| vedakAla meM to striyAM jaba ghara se bAhara nikalatI to eka atirikta uttarIya yA cAdara se deha Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kara letI thiiN| rAmAyaNakAla meM bhI striyoM ke lie parde meM rahane kA vidhAna nahIM milatA, rAkSasa striyAM kisI hada taka isakI apavAda kahI jA sakatI thii| rAmAyaNa meM eka sthala para vAlmIki kheda vyakta karate haiM ki jisa sItA ko nabhacara bhI dekha nahIM pAte the, use Aja pathacara dekha rahe haiN| isa kathana se pardA prathA ke astitva kA saMketa milatA hai kiMtu ise rAjasI jIvana kI bhavyatA kA sUcaka hI adhika kahA jA sakatA hai| striyAM yajJa mahotsava, svayaMvara, vivAha samArohAdi viziSTa avasaroM para avaguMThanahIna avasthA meM upasthita hotI thiiN| sItA zrIrAma ke saMga avaguMThanahIna avasthA meM vicaraNa karatI thii,| mAtra vibhISaNa ne rAma ke pAsa unheM parde meM bhejA jo rAkSasa samAja meM pardA prathA kA saMketa karatA hai| pardA prathA kA eka hetu nArI ke vimala rUpa ko duSToM kI kudRSTi se rakSita karanA thaa| rAmAyaNakAla meM to nArI apane caritrabala meM Atma rakSArtha sabala thI teja se hI laMkA meM bhI sItA ne apane satItva kI rakSA kara lI thii| ataH rAmAyaNa kAla meM striyoM ke lie koI roka Toka nahIM thii| jyoM jyoM nArI kI sabalatA aura Atma rakSA kI kSamatA kama hotI gaI, tyoM-tyoM pardA sabala hotA gyaa| isa prakAra rAmAyaNa kAla meM koI bAhya pratibaMdha parde ke nAma se nahIM thaa| 2. nArI para purUSa varcasva kA prAbalya :- rAmAyaNakAla meM nArI varcasva meM hAsa hone lagA thaa| purUSa usa para saMpattivat adhikAra rakhakara upahAra svarUpa AdAna pradAna karatA thaa| pitA dvArA kanyAdAna ke sAtha aneka kanyAeM aura dAsiyAM upahAra meM dI jAtI thiiN| zrI rAma ne vanagamana ke samaya RSi ko upahAra meM aneka kanyAeM dii| azvamegha yajJoM meM to purAhitoM ko rAjA apanI rAniyAM bhI dAna karate the| pradatta kanyAeM apane naye svAmI ke ghara meM dAsIvat sevA kArya karatI huI sarvathA gaurava hIna jIvana vyatIta karatI thii| yadyapi unase yauna tRpti kA prayojana nahIM rahatA thA, tathApi unake gaurava aura maryAdA ko nimna to kara hI detA thaa| rAkSasoM dvArA nArI apaharaNa, zIla bhaMga evaM mRta bhAI kI bhAryA se vivAha kara liyA jAtA thaa| devatAgaNa mRrtyaloka kI suMdariyoM se AkRSTa rahate tathA mRrtyaloka ke nara apsarAoM ke saMga praNaya ke lie lAlAyita rahate the| purUSa kI najara meM strI kA bhoga sAmagrI rUpa hI mahattvapUrNa thA, aisA isase spaSTa hotA hai| zrI rAma ne kahA thA ki- maiM rAjya hI kyA, pitA kI AjJA se patnI bhI bharata ko de sakatA huuN| lakSmaNa ke zakti AghAta se mUrchita hone para rAma ne kahA thA ki strI aura bAMdhava to sarvatra mila jAte haiM, kiMtu sahodara nahIM mila sakatA / Atma sammAna ke lie, lokApavAda ke bhaya se sItA kA parityAga Adi prasaMgoM se nArI ke gaurava meM Ae hRAsa kA paricaya milatA hai| isa yuga meM apaharaNa jaghanya aparAdha mAnA jAtA thA, jisakA pariNAma sarvanAza hotA hai| jaise; sItA kA haraNa rAvaNa ke lie sarvanAza kA kAraNa bnaa| 3. nArI kA parama gaurava, mAtRtva :- nArI kA mAtRtva rUpa atyucca varadAna hai| rAmAyaNakAla meM bhI vivAha kA carama aura parama lakSya suyogya aura sadguNI saMtAna paidA karanA thaa| nArI putra rUpa meM pati ko hI punarjanma detI hai| putra se atizaya samatA rakhatI hai| mAtAeM patra aura pati ke prema meM se pati prema ko prAthamikatA detI thI, jo nArI Adarza hai| isa Adarza kI avahelanA karane para hI kaikeyI niMdA bhartsanA kI pAtra ho gaI thii| putra ko saMskArazIla banAne hetu mAtA garbhakAla meM hI vedoM aura zAstroM kA zravaNa,-manana aura paThana pAThana karatI thI tathA AcAra vicAra kI pavitratA kA dhyAna rakhatI thii| rAvaNa kI mAtA apanI duSpravRttiyoM ke pariNAma svarUpa hI rAvaNa aura kuMbhakarNa jaise durAcAriyoM ko janma dekara apayaza kI bhAgI bnii| ataH saphala mAtRtva susaMtati meM hI nihita mAnA jAtA thaa| 4. vidhavAoM kI sthiti :- rAmAyaNa kAla meM sAmAjika, dhArmika evaM mAMgalika kAryoM meM vidhavAoM kI upasthiti na varjita thI na hI azubhakara mAnI jAtI thii| rAma-sItA ke ayodhyA Agamana para, vidhavA mAtAoM ne AratI utArakara unakA svAgata kiyA tathA zrIrAma kA rAjyAbhiSeka bhI kiyaa| rAkSasoM meM punarvivAha kI prathA thii| rAvaNa ne kaI rAjAoM kA vadha karake unakI vidhavAoM ke sAtha vivAha rcaae| vAnaroM meM bhI yaha prathA thii| AryoM meM punarvivAha kI kalpanA taka bhI nahIM thii| vidhavA striyAM saMyama, vrata tapAdi meM bahuta Age nikala jAtI thIM aura samAja kA adhika sammAna unheM prApta hotA thaa| kaikeyI ke prati dazaratha kA yaha kathana ki "merI mRtyu ke pazcAt tUM putra ke sAtha rAjya karanA" isa tathya ko prakaTa karatA hai ki satI prathA sAmAnya nahIM thii| isa vikalpa ko apanAnevAlI striyoM kI saMkhyA atyalpa thii| Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 pUrva pIThikA 5. nArI doSa nirdeza :- tulasI dAsa ne rAmacaritamAnasa meM nArI ke doSoM ko ATha vargoM meM rakhakara varNita kiyA hai| ve doSa haiM:- sAhasa, anata, capalatA, mAyA, bhrama, aviveka, azauca aura adyaa| kaikeyI kA durAgraha tathA sItA kA svarNamRgArtha Tha vinAzaka siddha hue| striyAM vivekahInatA ke kAraNa asthiratA, utsukatA, yauna pravRtti tathA para purUSa AkarSaNa jaise dUSaNoM se ghira jAtI haiN| striyoM ko rAmAyaNa meM bhI phUTa kI nirmAtrI kahA gayA hai| sItA ke kaTu vacanoM ke uttara meM lakSmaNa ne paMcavaTI meM kahA thA- striyAM bhAiyoM meM alagAva karA detI haiN| kiMtu ye avaguNa nArI jAti ke na hokara amuka nArI vizeSa taka hI sImita haiN| katipaya striyoM ke vikAroM ke AdhAra para tatkAlIna samagra nArI varga kA mUlyAMkana karanA usakA avamUlyana hogA anyathA, rAmAyaNakAla meM yoga rUpa meM nArI kA jo svarUpa rahA use devatva ke samIpa kA svarUpa kahA jA sakatA hai| vaha svarUpa to aise sadguNoM se saMyukta hai ki yuga-yuga meM bhAratIya nArI kA digdarzaka banA huA hai jisakA mahatva ciraMtana zAzvata hai| 1.1.5 mahAbhArata kAlIna nAriyAM : rAmAyaNa aura mahAbhArata kAla ke madhya lagabhaga tIna sahastrAbdiyoM kA aMtarAla mAnA jAtA hai| isa dIrgha kAlAntara meM bhAratIya jIvana mUlyoM meM bar3A badalAva AyA / rAma kahate the ki bharata rAjA banegA, maiM nahIM aura bharata kahate the ki rAma rAjA baneMgeM maiM nhiiN| donoM usa kAla meM eka dUsare ko rAjA banAnA cAhate the, svayaM rAjA bananA nahIM cAhate the| mahAbhArata kAla meM yaha tyAga bhAvanA svArtha bhAvanA meM badala gii| eka bhAI dUsare bhAI se kahatA thA - tUM nahIM maiM rAjA bnuuNgaa| isI prakAra dUsarA bhAI bhI kahatA thA / bhautika sukhopabhoga ke lie manuSya nIti anIti kA bheda bhI vismata karatA jA rahA thA / nArI sthiti ke itihAsa krama meM mahAbhAratakAlIna parivartana eka mahatvapUrNa mor3a mAnA jA sakatA hai| a. kanyA kA zubha svarUpa :- rAmAyaNakAla kI bhAMti hI isa kAla meM bhI maMgala avasaroM para kanyAdarzana, kAryasiddhi ke lie kumArI kanyAoM dvArA kartA kA abhinaMdana, kAryArambha ke samaya karAyA jAtA thA / kanyAyeM mAtA-pitA tathA parijanoM kI atyaMta sneha pAtra hotI thI / kanyAeM bhI apane pitakula ke lie sarvasva parityAga karane ke lie tatpara rahatIM thIM / zarmilA ne kula pratiSThA kI rakSArtha devayAnI kA dAsatva AjIvana svIkAra kiyA / ba. kaumArya pAvanatA kA prazna :- isa kAla meM kanyA kI mAMgalikatA kA AdhAra usakA kaumArya hI thaa| kaumArya - patana rAjya ke patana kA sazakta kAraNa bana jAtA hai| yadi kanyA svayaM sahakArI rUpa se pratibhAgI ho to use brahmahatyA ke pApa kA tihAI pApa lagatA hai| kuMtI, draupadI Adi ke kaumArya avasthA meM samAgama ko apAvana nahIM mAnA gyaa| ma. vivAha saMskAra :- rAmAyaNakAla kI taraha mahAbhAratakAla meM bhI vivAha ke ATha prakAra pracalita the, aMtara yaha thA ki rAmAyaNakAla meM nimna aura heya koTi ke vivAhoM kA pracalana atyalpa evaM nahIMvat thA tathA mahAbhAratakAla meM unakA pracalana kucha bar3ha gayA thA, kiMtu aise vivAhoM kI niMdA hI hotI thI / ka. pati-patnI saMbaMdha :- isa yuga meM striyoM ko pUjA yogya mAnA gayA thA / tathA striyoM ko alaMkRta karanA, purUSoM kA kartavya thA / bharaNa ke dAyitva ke kAraNa vaha bhartA aura pAlana karane ke kAraNa pati kahalAtA rhaa| patnI rakSA ke dAyitva nirvAha meM asamartha pati narakagAmI hotA hai, niMdanIya hotA hai tathA patnI dvArA bhartsanA prApta karatAhai / niSkriya pAMDavoM kI draupadI dvArA bhartsanAkI gaI thii| strI purUSa ke niyaMtraNa meM to thI kiMtu yaha niyaMtraNa amaryAdita nahIM rhaa| isa yuga meM bhI pati sevA patnI kI pramukha pravRtti rahI, sAtha hI usake pati - prema meM ananyatA kA bhAva bhI dhruva rUpa meM rhaa| pativratA strI ko parapurUSa dekhanA bhI cAhe to usakI abhilASA pUrNa nahIM ho pAtI thii| pati ke doSa nivAraNa meM Adarza patnI agraNI rahatI, kiMtu vaha patnI, pati ko apanA zAsita nahIM banAtI thI / patnI - zAsita pati niMdA aura apayaza hI prApta karatA hai| patnI ke dhana para svayaM usakA adhikAra thaa| bhAryopajIvI purUSoM ko gohatyA ke samAna pApa lagatA thA / isa kAla meM rAjA ko kanyAoM kA upahAra dene kA pracalana thaa| yajJa karAne vAloM ko bhI kanyAeM dAna meM dI jAtI thIM kiMtu patnI kA dAna kiyA jAnA pracalita nahIM thaa| draupadI para duryodhana kA adhikAra avAMchita aura ghora niMdanIya ghaTanA thI / kha. mahAbhArata kAla meM nArI kI sthiti kA hrAsa :- strI kI hInadazA pUrvApekSA adhika aMkita huI, / bhISma pitAmaha kA kathana hai ki vacana se, vadha se baMdhanoM se vidhi-klezoM se nArI kI rakSA nahIM kI jA sakatI, kyoMki ve sadA asaMyata haiM / yudhiSThira Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 21 kA kathana hai ki striyAM gauoM kI bhAMti naye-naye purUSa grahaNa karatI haiN| striyAM kAmAMdha tathA agaNita doSoM kA ghara haiM / 5 1.1.6 smRtikAla meM bhAratIya nArI:- vedopaniSadoM ke anaMtara samAja vyavasthA ke svarUpa vivecaka graMthoM meM smRtiyoM kA vizeSa mahatva hai / manusmRti kA zAstroM meM vizeSa sthAna hai| manusmRti meM hiMdu samAja kI saMracanA evaM saMcAlana kA saMvidhAna suvyavasthita hai| varNa vyavasthA, parivAra vyavasthA, samAja meM nArI kA sthAnAdi, vibhinna loka vyavahAragata viSayoM kA adhikArika nirdhAraNa evaM vivecana isa smRti kA mUla pratipAdya rahA hai| sudIrgha paravartIkAla meM tathA vartamAna meM jo saMskAra aura saMsthAeM hiMdu samAja meM paraMparAgata rUpa meM vidyamAna haiM unakA strota manusmRti hI hai| ataH nivirvAda rUpa meM unameM prastuta nArI svarUpa ko tatkAlIna nArI sthiti mAnA jA sakatA hai| a. patnI rUpa meM nArI ke kartavya :- manu yAjJavalkya, zaMkha, vyAsa, Adi dArzanika RSiyoM ne patnI ke kartavyoM kA nirdhAraNa aura vivecana nimna rUpoM meM kiyA hai| patnI pati sevA parAyaNa, ha~samukha svabhAvI, gRhakAryadakSa, Adata se svaccha mitavyayI, pati ke manorogoM kI cikitsaka, gurUjanoM ke pazcAt sone vAlI aura unake uThane se pUrva nidrA kA tyAga karane vAlI ho evaM niSiddha vyaktiyoM ke saMparka se dUra rahane vAlI ho / puruSoM kA dAyitva thA ki ve pratyeka avasthA meM saMbaMdhita nAriyoM ke mAna-sammAna-pratiSThA kI rakSA kreN| pati kA kartavya thA "dharme arthe ca nAti carAmi' arthAt dharma ora artha sambaMdhI koI kArya patnI ke binA nahIM kruuNgaa| smRtikAla meM kanyA kA vivAha zikSA kI apUrNa avasthA meM rajodarzana se pUrva hotA thaa| usake zikSAkrama ko bar3hAne kA kAma pati para thaa| isa hetu pati kA gaurava kramazaH unnayana prApta karatA rhaa| isa krama ne tIvra gati dhAraNa kI tathA pati patnI ke lie devatAvat pUjyanIya bana gyaa| pati ke kor3hI, patita aMgahIna, yA rUgNa hone para bhI pati ko devatA mAnakara "pati sevA" kA vidhAna kiyA gyaa| ba. patnI ke adhikAra :- pati kI samasta saMpadA para nArI kA adhikAra thaa| strI dhana jaisI saMpadA para mAtra patnI kA ekAdhikArayuktasvAmitva bhI rahatA thA / vyabhicAriNI striyoM ko daMDita kiyA jAtA thA / isa kAla meM striyoM ke lie upanayana saMskAra niSiddha thA / phalataH vedAdhyayana niSiddha thA / akSata kaumArya kanyA kA vivAha hotA thA / putra aura putrI ko samAna mAnA jAtA thA / putra ke abhAva meM putrI dhana kI adhikAriNI hotI thii| zaunika kAraka meM ATha maMgalakArI vastuoM meM kanyA darzana bhI eka maMgala mAnA jAtA thA / ma. nArI sammAna :- manusmRti kA kathana hai ki "yatra nAryastu pUjyaMte ramaMte tatra devatA" arthAt jahAM nArI kA sammAna hotA hai vahAM prasannatApUrvaka devatA nivAsa karate haiN| jahAM strI duHkhI rahatI hai, vahAM vaha kula zIghra hI sarvanAza ko prApta ho jAtA hai| yadi pitA rajasvalA Ayu prApti ke tIna varSa bAda bhI apanA kartavya pUrNa nahIM kare to kanyA ko svayaM pati cayana karane kA adhikAra hotA thaa| ayogya vara niSiddha thaa| parivAra meM striyAM sabake bhojana karane ke pazcAt bhojana karatI thI kiMtu navavadhU ko sarvaprathama bhojana karAyA jAtA thaa| mAtA devatAoM se adhika pUjita mAnI jAtI thii| dasa upAdhyAyoM se adhika eka AcArya kA sau AcAryoM se adhika eka pitA kA, aura hajAra pitAoM se adhika eka mAtA kA gaurava hotA hai| mAtA pitA meM vivAda ho jAe pitA kumArgI ho jAye to saMtAna mAtA kI ora se bole tathA mAtA ke pAsa hI rhe| ka. smRtikAla meM nArI zikSA :- manu tathA yAjJavalkya kI vyavasthA ne striyoM kI zikSA ko atyaMta AghAta phuNcaayaa| inhoMne vivAha ke saMskAra ko hI upanayana kA rUpa mAnakara, pati sevA ko hI gurukula nivAsa banA diyA aura yahIM se striyoM kI parAdhInatA kA prArambha huA / dharmazAstrakAroM ne striyoM ke viruddha SaDayaMtra sA raca DAlA tathA vaidika adhyayana ke atirikta anya viSayoM meM unheM zUdroM ke samakakSa rakhakara unakI zikSA samApta kara dI / DaoN0 alakara ne nArI zikSA ke hrAsa para vicAra vyakta karate hue likhA hai ki 'saMpanna parivAroM meM kama Ayu meM vivAha hone ke kAraNa bAlikAoM ko zikSA pUrNa karane kA bahuta kama avasara upalabdha hotA thA / nirdhana parivAra kI bAlikAyeM vivAha ke samaya Avazyaka maMtroM kA uccAraNa bhI nahIM kara pAtI thiiN| gRhakAryoM meM vyastatA ke kAraNa adhyayana kA samaya upalabdha nahIM hotA thA / Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 vaidika maMtroccAraNa kI alpa truTi bhI bhayaMkara samajhI jAtI thii| saMbhavataH isIlie truTipUrNa vedAdhyayana ko pratibaMdhita karanA hI ucita samajhA gyaa| vaidika tathA sAhityika zikSA kA hrAsa avazya ho rahA thA, kintu gRhavijJAna kI zikSA meM kisI prakAra kI kamI nahIM kI jAtI thii| pUrva pIThikA vaidika yuga meM yuvaka tathA yuvatiyoM ko apane yogya jIvana sAthI cunane kI pUrNa svatantratA thI / Rgveda kAla meM svayaMvara hote the| bAda meM yaha prathA kSatriyoM meM sarvAdhika pracalita rahI / alpAyu meM vivAha prArambha hote hI isa prathA kA vilopa hone lgaa| purANoM ..meM isa prathA kA ghora virodha kiyA gyaa| paurANika kAla meM striyoM kA sthAna mahatva kama huA / 1.1.7 paurANika kAla meM bhAratIya nArI kA sAmAjika mahatva: bhAryA ko gRhadharmiNI ke rUpa meM svIkAra kiyA gayA jo vaidika kAlIna paramparA evaM paurANika yuga meM bhI dRSTavya hai / viSNupurANa meM patnI ko saddharmacAriNI kI saMjJA dI hai, jisake sAtha gRhastha dharma kA pAlana karane se mahAn phala kI prApti hotI hai| brahmANDapurANa mAtaMga kI patnI ko bhI sahadharmiNI kI upAdhi dI gii| yAjJika anuSThAnoM meM patnI kI upasthiti anivArya mAnI jAtI thI / purANoM meM pRthvI kA uddhAra karane vAle varAha kI kriyA ko "yajJa" kA rUpaka mAnA gyaa| varNanakrama meM nirUpita hai ki usa samaya unakI patnI chAyA unake sAtha vidyamAna thiiN| brahmANDapurANa meM nirUpita hai ki napa sAgara ne sapatnIka yajJIya snAna saMpanna kiyA / uparyukta uddharaNa se jJAta hotA hai ki samAja meM jaba taka yAjJika anuSThAna paraMparA vidyamAna thIM, pati ke sAtha patniyAM bhI usameM sahayoga detI thiiN| patnI kA sarvazreSTha guNa saMyama mAnA jAtA thA / iMdriyoM para saMyama sarvAdhika kaThina kArya hai aura isameM patnI saphalIbhUta hotI thii| RSi vaziSTha kI patnI aruMdhatI ne pati ke sAtha rahakara apanI iMdriyoM ko vaza meM kara svayaM ko saMyamI strI siddha kiyA / isake pIche do mukhya dhAraNAyeM kAma kara rahI thiiN| prathama, tatkAlIna sAmAjika niyama vizraMkhalita ho rahe the aura use vyavasthita karanA Avazyaka thaa| patnI ke saMyama se pati ko saMyamita rahane kI preraNA milI ataH pati bhoga vilAsa meM lipta na hokara sAmAjika kartavyoM kI ora apanA dhyAna AkaSTa karane lge| dUsare bAhya AkramaNa tathA yuddhoM ke kAraNa deza kA Arthika saMtulana bhI DAvA~Dola ho rahA thA, ataH Arthika sthiti ko sudar3ha banAye rakhane ke lie parivAra ko sImita karanA bhI Avazyaka ho gayA thaa| isa yuga meM sAhitya aura mUrtikalA meM kahIM bhI eka yA do se adhika baccoM kA saMketa nahIM miltaa| sImita parivAra ke niyojana kA zreya striyoM kI saMyama zakti ko hI diyA jAnA cAhiye / nArI jIvana kI sArthakatA mAtRtva meM hai, yaha mAnakara purANoM tathA taMtroM meM strI ke mAta rUpa kI ArAdhanA mahAzakti jagadambA aura jagajjananI Adi aneka nAmoM se kI hai| bhAratIya narezoM dvArA utkIrNa karavAye gaye abhilekhoM meM bhI mAtA ko hI pradhAnatA dI gaI hai| ye zAsaka apanI divaMgata mAtA ke nAma para dAnAdi diyA karate the tathA unake sammAna meM abhilekha utkIrNa karavAte the| kabhI kabhI putriyA~ bhI apanI mAtA kI kIrti ke lie dhArmika kRtya karatI thiiN| loNiyavaMzIya zrI kRSNAdevI isakA pramANa hai jinhoMne apane mAtA-pitA kI kIrti ke lie dhArmika kArya kiye the| cedirAja ne mAtA ke anurodha para apane zatru ke parAmarzadAtAoM tathA zatru patniyoM ko kaida se mukta kara diyA thaa| hindU vivAha saMsthA kA uddezya pati-patnI ke sambandha sthApita karanA hI nahIM varan unameM prema tathA sauhArdapUrNa vyavahAra utpanna kara ghara ko svarga banAnA tathA samAja kI unnati karanA thA / bhavabhUti ne mAlatI - mAdhava graMtha meM pati-patnI ke Adarza prema kA udAharaNa prastuta kiyA hai| uttararAmacarita kI sItA rAmacandrajI ke lie gaha lakSmI thIM / Adarza dAmpatya jIvana kI kasauTI pati-patnI ke aTUTa sambandha the| suzikSita evaM kulIna parivAroM meM patnI ko sammAna evaM pratiSThA prApta thiiN| rAniyoM ko mahArAnI jaisI upAdhiyoM se vibhUSita kiyA jAtA thA / isa sambandha meM aneka abhilekhIya sAkSya milate haiM / " patnI meM prema tathA dUsaroM ke hitoM kA dhyAna rakhanA Adi guNoM kA honA svAbhAvika thA / nArAyaNapAla ke baddala staMbha lekha meM carcita icchanA meM donoM guNa the| gopAla kI patnI rambhAdevI ke guNoM kI prazaMsA prajA karatI thiiN| sallakSaNavarmana ke antaHpura meM mAlavyadevI apane vizeSa guNoM ke kAraNa mahArAnI ke pada para AsIna ho sakI thiiN| Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa parivAra meM putravadhU ke sAtha snehapUrNa vyavahAra kiyA jAtA thaa| putravadhU ke vidhvA ho jAne para kabhI-kabhI snehasikta sAsa bhI putravadhU kA anusaraNa (agni meM) karatI thiiN| sAsa-sasura putravadhU ko putrIvat sneha karate the tathA usakA viraha unheM sahya nahIM hotA thaa| parivAra kA pratyeka sadasya putravadhU kA sammAna karatA thaa| devara ke lie bhAbhI pUjyA thIM tathA Adara sUcaka saMbodhana kI pAtra thiiN| jaise lakSmaNa sItAjI ko AdaraNIyA kahakara saMbodhita kiyA karate the| putravadhU sAsa-sasura kI sevA karanA apanA kartavya samajhatI thiiN| ___paurANika nArI Ardaza, paravartI nAriyoM ke lie dizAbodharUpa hai| putra ke samAna isa yuga meM putrI prApti ke lie bhI yajJAdi hote the, kanyA darzana ko maMgalakArI mAnA jAtA thaa| vaivasvata manu kI dharmapatnI zraddhA ne putreSTi yajJa ke samaya hotA se kanyA prApti kI kAmanA kI thii| ___ Adarza patnI ko vrata, tapasyA, devArcA sabako tyAgakara kevala pati-sevA, pati stavana, aura pati-paritoSaNa hI karanA cAhie, cAhe pati kor3hI aura apaMga hI kyoM na ho| purANoM kA mata hai ki pati ke vacana sarvathA pAlanIya haiM vicAraNIya nhiiN| purANakAlIna patnI pati kA nAma adharoM para nahIM Ane detI thI, AdarasUcaka vizeSaNoM kA Azraya lekara hI kAma nikAlA jAtA thaa| nArI kA hAsaH isa yuga meM dampatti ArAdhya aura ArAdhaka jaisI sthiti meM A gae the| tatkAlIna strI ne sva kA hI vilInIkaraNa kara diyA thaa| vaha pati kI saMrakSitA arthAt dAsIvat nirIha prANI hokara raha gaI thii| 1.2 ma0. buddha aura ma0. mahAvIrakAlIna nAriyoM kA sAmAjika avadAna: 1.2.1 bauddha dharma meM nArI: bha0. buddha va bha0. mahAvIra ne sAmAjika utthAna ke lie nAriyoM ko dharma karma evaM sAmAjika kSetra meM Age kiyaa| bha0. mahAvIra svAmI ne caMdanA ko dIkSA dii| buddha ne gautamI ko dharma kSetra meM Age bddh'aayaa| bauddha yuga meM strI zikSA kA paryApta prasAra thA / bauddha saMgha kI chatra chAyA meM aneka bhAratIya mahilAoM ne uccatama AdhyAtmika jJAna prApta kiyA tathA apanI vidvattA se saMgha ko gauravAnvita bhI kiyaa| saMgha ke antargata tathA bAhara aneka striyAM thI, jo dharma tathA darzana ke zAzvata satyoM ko samajhane ke uddezya se brahmacarya kA jIvana vyatIta karatI thiiN| eka udAharaNa hai azoka kI putrI saMghamitrA kA jo bauddha dharma ke siddhAMtoM ke prasAra ke lie zrI laMkA gaI thii| dhammapada kI aTThakathA meM kaI striyoM kA varNana hai jinhoMne vizeSa prasaMga para bhikSu bhikSuNiyoM ko AhAra dAna diyA thaa| tissa kI mAtA ne pAMca sau bhikSuoM ko jo sAriputra ke sAtha the, unheM vipula bhikSA dii| ___ baMdhulA kI patnI mallikA ne do pramukha ziSyoM sahita pAMca sau bhikSuoM ko apane ghara AmaMtrita kiyaa| bhagavAn buddha ne bhikSu bhikSuNiyoM ke jIvana nirvAha ke lie upAsaka upAsikAoM kA honA Avazyaka mAnA thaa| gRhastha loga hI inake lie cIvaradAna, piNDadAna, auSadhidAna aura sthAna dAna (zayyAdAna) Adi kI vyavasthA karate the| bhagavAna buddha ne dharmaniSTha aura dharmAnurAgI 10 upAsikAoM kA varNana kiyA hai, jo viziSTa guNoM se yukta thiiN| bauddha saMgha ko mukta hasta se dAna dene vAlI upAsikAoM meM vizAkhA kA nAma pramukha hai| isane karor3oM kI dAna rAzi bhikSu-bhikSuNiyoM ke lie dI thI tathA eka saMghArAma banavAyA thaa| isa kArya ke lie usane bhagavAna se ATha AzIrvAda prApta kiye the| patikula meM jAne ke bAda bhI bauddha upAsikAyeM apane sasurAla vAloM kA dharma parivartana karavA detI thiiN| vizAkhA ne bhI aisA hI kiyA thaa| brAhmaNa dharma kI taraha bauddha dharma meM bhI nArI viSayaka paraspara virodhI vicAradhArAyeM dekhane ko milatI haiN| bhagavAna buddha ne eka ora to nArI ko dhArmika jIvana ke lie bAdhA svarUpa, pApa srota, parigraha rUpa aura asthiramanA Adi kahakara nirupita kiyA hai tathA dUsarI ora unhoMne nArI kA sammAna kiyA haiM, jaba rAhula kI mAtA unheM vaMdana karane nahIM AI to ve svayaM usake samakSa upasthita hue| buddha ne svayaM kahA ki nArI meM koI kSudratA nahIM hotI aura na hI vaha ghRNA kI pAtra hotI hai| ataH bhagavAn buddha ne jahAM nArI kI AlocanA kI hai, vahIM unhoMne usakI prazaMsA bhI kI hai| bhagavAn buddha ne bauddha kI upAsikA banane ke lie mahilAoM ko Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA preraNA dii| buddha upAsikAoM kA utanA hI Adara karate the jitanA upAsakoM kA / nArI para puruSa kI apekSA adhika maryAdAe~ Aropita kI gaI, jinakI pRSThabhUmi tatkAlIna paristhitiyAM thiiN| kucha niyama unakI surakSA kI dRSTi se bhI anivArya kara diye gaye the| nArI kI paridhi pati evaM parivAra ke prasaMga se hI vikasita huii| kAlAntara meM sAmAjika, dhArmika evaM rAjanaitika jAgRti ke AdhAra para nArI una paridhiyoM se bAhara nikalIM jo usakI svataMtratA meM bAdhaka thii|11 1.2.2 jaina dharma meM nArI: jaina dharma meM nArI ko puruSoM kI bhAMti hI dhArmika adhikAra pradAna kiye gaye the| jahAM bhagavAna buddha ne saMzaya kI sthiti ke uparAnta pAMca varSa bAda nArI ko dIkSita kiyA vahIM bhagavAna mahAvIra ne kaivalya prApti ke bAda gautama ko dIkSita karane ke sAtha hI caMdanA ko bhI dIkSita kara use zramaNI saMgha kI pravartinI niyukta kiyaa| zrAvaka evaM zrAvikAoM ke lie samAna rUpa se bAraha vratoM kA vidhAna kiyA gayA thaa| unnIsaveM tIrthaMkara bhagavatI malli ne tIrthaMkara pada ko prApta kiyA thaa| puruSa tIrthaMkara ke samAna hI kucha malli dvArA dIkSAgrahaNa kI gaI tathA anya tIrthaMkaroM ke samAna bhagavatI mallI ne caturvidha saMgha bnaayaa| yadyapi digaMbara paramparA strI tIrthaMkara aura mukti kI avadhAraNA svIkAra nahIM krtii| kintu pAMDava purANa (paSTha 506) meM ullekha hai ki rAjImatI, kuMtI, draupadI aura subhadrA ne dharma kA pAlana kara strI veda kA nAza kiyA aura 16veM svarga deva pada ko prApta kiyA tathA bAda meM ve sabhI puruSa rUpa meM utpanna hokara tapasyA kara mokSa prApta kreNgii| digaMbara paraMparA meM malli bhagavatI ko bhI puruSa mAnA jAtA hai| zvetAMbara paraMparA ke anusAra uparokta sabhI nAriyoM ne mokSa ko prApta kiyA hai| jo nArI zIla dharma kA pAlana karatI hai devatA bhI usako vaMdana karate haiN| usa kAla meM nArI ko dhArmika svataMtratA thii| eka hI rAjA kI rAniyAM alaga-alaga dharma kI upAsikAeM ho sakatI thIM, jo dharmaniSTha aura vidvAna thiiN| AgamoM meM sulasA, subhadrA, jayanti Adi zrAvikAoM ke nAma vizeSa ullekhanIya haiN| jaina dharma meM jahAM nArI ko puruSa ke samAna adhikAra diye gaye haiM, vahIM aneka aise udAharaNa bhI prApta hote haiM jaba usakI niMdA kI gaI hai aura use mokSa mArga meM bAdhaka mAnA gayA hai| nArI ko pratIkAtmaka dRSTi se kAma kA rUpa pratipAdita kiyA gayA hai| yaha bhI spaSTa kiyA gayA hai ki nArI-moha se chuTakArA pAne se vyakti kalyANa ko prApta hotA hai| nArI niMdA ke aneka prasaMga sUtrakatAMgasUtra meM milate haiN| 12 kintu prasaMgoM ko samyak dRSTi se dekhane para hama pAyeMge ki nArI kI yaha AlocanA lokottara dRSTi se kI gaI hai| muniyoM ko nivRtti mArga para sthita rakhane ke lie aura puruSoM ko saMsAra ke janma-maraNa se chuTakArA dilAne ke lie hai| ataH jaina dharma meM varNita nArI kI AlocanA kevala nArI ke ramaNI, kAminI aura patitA rUpa meM kI gaI hai| sAtha hI sAdhviyoM ke lie bhI puruSoM se dUra rahane kA vidhAna kiyA gayA hai| "sAdhviyoM ke lie puruSa kA tyAga bhI sAdhvI jIvana kI rakSA ke lie anivArya mAnA gayA hai| ataH jahAM nArI ko naraka le jAne vAlI kuMjI mAnA hai, vahIM jaina dharma meM aise udAharaNa bhI milate haiM jaba rAjImatI jaisI nArI ne rathanemi muni ko bhI saMyama dharma meM sthira kiyA thA jo apane patha se vicalita ho gayA thaa| brAhmI aura suMdarI ne bAhubalI ko sanmArga kA bodha dekara unake ahaMkAra ko samApta kiyA thaa| isa prakAra nArI ko mAtA, upAsikA, aura sAdhvI rUpa meM hamezA pUjA gayA hai|14 prazna uThatA hai ki jahAM puruSa ke lie patana kA kAraNa nArI ko samajhA jAtA hai, vahAM nArI ke patana kA kAraNa puruSa kyoM nahIM ho sakatA? vAsanA kA dAsa puruSa bhI ho sakatA hai, kevala nArI hI nhiiN| vAsanAeM samAna rUpa se puruSa aura nArI donoM meM hotI haiN| ataH kevala eka pakSa para durbalatA kA AropaNa karanA sarvathA anucita tathA avAMchita hai| jaina dharma meM nArI ko AdhyAtmika kSetra meM jitanA adhika mahatva pradAna kiyA gayA hai, utanA prAcIna saMskRti meM anyatra nahIM miltaa| 1.3 jaina dharma kI caturvidha saMgha vyavasthAH jaina dharma kyA hai? : "jaina" zabda 'jina' dhAtu se niSpanna huA hai| 'jina' ke hI anya sammAnasUcaka nAma haiM devAdhideva, jinezvara, jineMdra aadi| jina ke upAsaka jaina kahalAte haiN| inhIM ko pUjya artha meM lene para arhat yA arhanta rUpa banate haiN| isI arhat zabda ke prAkRta rUpa arihaMta arahaMta arUhaMta Adi haiM "arihaMta" zabda se yaha artha nikalatA hai yathA "ari" arthAt viSaya, vAsanA, kaSAya Adi AMtarika zatruoM kA "hanta" arthAt nAza karane vAle / AtmA ke zatru karma haiM unakA nAza karane vAlA "arihaMta" kahalAtA hai|15 arahanta zabda kA artha pUjanIya hai aura arUhanta kA artha hai- jo janma-maraNa se rahita hai| jaina paraMparA meM arihaMta, siddha, Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa AcArya, upAdhyAya, sAdhu ye pAMca parameSThi mAne gaye haiN| Atma-puruSArtha se jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mohanIya aura aMtarAya ina cAra ghAti karmoM kA kSaya karane para arihaMta pada prApta hotA hai|16 jaina dharma meM pratyeka kAlacakra meM caubIsa tIrthaMkaroM ke hone kI mAnyatA hai| tIrthaMkara bhagavAna dharma tIrtha kI sthApanA karate haiN| tIrthaMkara kisI naye dharma ke saMsthApaka nahIM hote kyoMki dharma to anAdi anidhana hai sadA zAzvata hai| ve to dharma-tIrtha (dharmasaMgha) kI sthApanA karate haiN| ve dharma tIrtha ke upadeSTA hai| dharma saMsthApaka nhiiN| dharma sAdhanA se tIrthaMkara banate haiM, tIrthaMkara se dharma nahIM bntaa| dharma AtmA kA svabhAva hai, vaha svabhAva kisI ke dvArA banAyA nahIM jAtA, kevala batAyA jAtA hai, ataH tIrthaMkara dharma upadeSTA hai| dharma ke saMsthApaka nhiiN| vastutaH tIrthaMkara pada kI prApti utkRSTa puNya prakRti kA pariNAma hai| tIrthaMkaroM kI mAtA unake janma se pUrva 14 yA 16 svapna dekhatI haiN| janma se hI unameM kucha vizeSa lakSaNa hote haiN| sevA aura lokakalyANa kI utkRSTa vRtti hone para tIrthaMkara nAma karma kI puNya prakRti kA baMdha hotA hai 19 arthAt tIrthaMkara pada kI prApti hotI hai| kAla cakra ke do vibhAga haiM, yathA : 1. utsarpiNIkAla 2. avasarpiNIkAla pratyeka kAla cakra meM caubIsa-caubIsa tIrthaMkara hote haiN| tIrthaMkara janma se hI tIna jJAna se yukta hote haiM,-mati jJAna, zruta jJAna evaM avdhijnyaan| yogya samaya Ane para svataH dIkSita hokara ghora tapazcaryA karate haiM, kaSToM ko sahana karate haiM; karmoM kA kSaya karake ahaMta pada arthAt kevala jJAna ko prApta karate haiN| nandI sUtra meM vartamAna kAla ke 24 tIrthaMkaroM ke nAma isa prakAra haiM20 1. zrI RSabhadeva jI 2. zrI ajitanAtha jI 3. zrI saMbhavanAtha jI 4. zrI abhinaMdana nAtha jI 5. zrI sumatinAtha jI 6. zrI padmaprabhu jI 7. zrI supArzvanAtha jI 8. zrI suvidhinAtha jI 10. zrI zItalanAtha jI 11. zrI zreyAMsanAtha jI 12. zrI vAsupUjya jI 13. zrI vimalanAtha jI 14. zrI anaMtanAtha jI 15. zrI dharmanAtha jI 16. zrI zAMtinAtha jI 17. zrI kuMthunAtha jI 18 zrI aranAtha jI 16. zrI mallinAtha jI 20. zrI munisuvrata jI 21. zrI naminAtha jI 22. zrI ariSTanemi jI 23. zrI pArzvanAtha jI 24. zrI mahAvIra svAmI jii| 1.4 jaina dharma kA svarUpaH jJAna, darzana, cAritra dvArA karmoM kA nAza karane vAle guNa samUha ko saMgha kahate haiM / 21 samyagadarzan samyagjJAna evaM samyak-cAritra kI bhAvanAoM se bhAvita cAra prakAra ke saMgha ko arthAt sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikAoM ke samUha ko saMgha kahate haiM / bhAvapAhur3a TIkA meM kahA gayA hai ki cAturvarNa zramaNa saMgha meM dharma ke anukUla calane vAle sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA Adi cAturvarNa saMgha kA samAveza hotA hai|23 1.4.1 saMgha kA mahatvaH-24 saMgha svayaM meM ekatA, vyavasthA, saMgaThana evaM zakti kA pratIka hai| ekAkI jIvana jIne se anAcAra kI ora pravRtti hone kI AzaMkA banI rahatI hai| AtmakalyANa, tyAga aura saMyama ke icchuka sAdhakoM ke lie saMgha meM rahanA anivArya hai jisase dharma kA nirvighna pAlana saMbhava hotA hai| isI dRSTi koNa ko dhyAna meM rakhate hue zramaNoM ke lie sasaMgha vihAra karane kA vidhAna hai| bRhatkalpabhASya meM saMghasthita zramaNa ko jJAna kA adhikArI batAyA hai, vahI darzana aura cAritra meM vizeSa rUpa se sthira hotA hai| | Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA muni, AryikA, zrAvaka, zrAvikA rUpa caturvidha-saMgha cAroM gati (naraka, tiryaMca, manuSya aura deva) kA nAzaka hai| ataH navaprasUtA gAya jaise apane bachar3e para vAtsalya bhAva rakhatI hai, usI prakAra prayatnapUrvaka paraspara vAtsalya bhAva rakhanA cAhie kyoMki saMgha bhayabhIta janoM ko Azraya detA hai| vaha nizchala vyavahAra ke kAraNa mAtA-pitA tulya tathA sarva prANiyoM ke lie zaraNabhUta hotA hai| ataH saMgha se vimukha nahIM honA caahie| ___naMdIsUtra sthavirAvalI meM saMgha ko kamala kI upamA se upamita kiyA hai| saMgha karmaraja rUpI kIcar3a se sadA alipta rahatA hai| zrutaratna (Agama yA jJAna) usakI dIrghanAla hai, pAMca mahAvrata usakI sthira karNikA haiM tathA uttaraguNa usakI madhyavartI kezara/parAga hai| saMgha zrAvakagaNa rUpI bhramaroM se sadA ghirA rahatA hai, pramaNa-zramaNI rUpI sahasrapattoM se yukta hotA hai, tathA jinezvara deva rUpI sUrya ke teja se sadA vikasita honA hai|25 1.5 ma0. mahAvIra kA zramaNI-saMgha evaM zrAvikA saMgha: jaina dharma meM zrAvaka-zrAvikA aura zramaNa-zramaNI donoM kI sAdhanA kA vistAra se nirupaNa hai| yogyatA ke anusAra sAdhakoM ke do vibhAga kiye gaye hai| sarva virati evaM deza--virati / zramaNa-zramaNiyoM kI sAdhanA utkRSTa sAdhanA hotI hai| ahiMsA Adi vratoM kA pUrNa se pAlana karane se inakI sAdhanA sarvavirati sAdhanA kahalAtI hai| sAdhu sAdhviyAM sAMsArika prapaMcoM se alaga rahakara tathA Arambha parigraha se mukta hokara sAdhanA karate haiN| zrAvaka-zrAvikAoM kI sAdhanA utanI utkRSTa evaM kaThora nahIM hotii| zrAvaka-zrAvikAyeM gRhasthAzrama meM rahakara ahiMsA Adi vratoM kI AMzika sAdhanA karate haiN| ataH ye dezavirata kahalAte haiN| yahI kAraNa hai ki zrAvaka-zrAvikAoM ke anya nAma "aNuvratI", "dezavratI", "dezavirata", "dezasaMyamI" aura "dezasaMyatI" "sAgArI" Adi bhI milate haiN| 1.5.1"zrAvikA" zabda kI paribhASAH jaina sAhitya meM zrAvikA zabda ke do artha prApta hote haiN| prathama "zra" dhAtu kA artha hai sunnaa| jo zramaNoM se zraddhApUrvaka nigraMtha pravacana ko zravaNa karatI hai aura tadanusAra yathAzakti usa para AcaraNa karane kA prayAsa karatI hai zrAvikA hai| prAyaH zrAvikA zabda kA yahI artha grahaNa kiyA jAtA hai| zrAvikA zabda kA dUsarA artha "zrA-pAke" dhAtu ke AdhAra se kiyA jAtA hai| prastuta dhAtu se saMskRta rUpa zrAvikA banatA hai, jisakA artha hai jo bhojana pakAtI hai| zramaNI bhikSA se apanA jIvana nirvAha karatI haiM kintu zrAvikA evaM gRhasthAzramI hone se bhojana Adi pakAtI haiN|27 1.5.2 "zrAvikA" abhiprAya evaM anya nAma : eka AcArya ne "zrAvikA" zabda ke tInoM akSaroM para gaharAI se cintana karate hue likhA hai ki ye tInoM akSara zrAvikA ke pathak-pathak kartavya kA bodha karAte haiN| 9 prathama "zra" akSara se yaha artha dyotita hai-jo jina pravacana para dRr3ha zraddhA rakhatI hai| "zrA" kA artha yaha bhI hai ki jo zraddhApUrvaka jinavANI kA zravaNa karatI hai| zrAvikA manoraMjana kI dRSTi se yA doSadRSTi se utprerita hokara zAstra zravaNa nahIM karatI, apitu zraddhA se karatI hai| vivekapUrvaka jijJAsA buddhi se tarka bhI karatI hai, una sabhI ke pIche zraddhA pramukha rUpa se rahI huI hotI hai| zrAvikA zabda meM dUsarA zabda "vi" hai| "vi" se yaha artha dhvanita hotA hai ki zrAvikA supAtra, anukaMpApAtra, madhyamapAtra sabhI ko viveka pUrvaka yA vicArapUrvaka dAna detI hai| kisI bhI puNyakArya yA dharmakArya kA pAvana prasaMga upasthita hone para vaha idhara-udhara bagaleM nahIM jhaaNktii| vaha svayaM kaSTa sahakara bhI dUsaroM kA kaSTa dUra karane meM saMkoca nahIM krtii| isI prakAra zrAvikA ke zabda meM Aye hue "va" kA artha satkArya kA vapana, 'va' akSara kA anya artha "varaNa" bhI hai| zrAvikA haThAgrahI nahIM hotI hai| jo bAta, dharma, samAja va AtmA ke hita ke lie hai, usakA vaha varaNa karatI hai arthAta use svIkAra karatI hai| "va" kA tIsarA artha "viveka" bhI hai| zrAvikA kI sabhI kriyAyeM cAhe ve laukika hoM yA dhArmika vivekarpUNa hotI hai| vaha viveka kI tulA para tolakara hI koI AcaraNa karatI hai| usakA koI bhI kArya avivekaparNa nahIM hotaa| Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 27 zrAvikA zabda meM tIsarA akSara "kA" hai| isake bhI do artha hote haiN| prathama artha hai, jo pApa ko kATatA hai| zrAvikA kisI bhI pApa kArya meM pravRtta nahIM hotii| paristhiti vizeSa ke kAraNa kadAcit pApa kArya meM phaMsa jAtI hai to vivekabuddhi se apane Apako pApa kArya se bacA bhI letI hai| vaha pUrvakRta pApakRtyoM ko kATane ke lie dAna, zIla, tapa aura bhAva kI ArAdhanA karatI hai| "ka" kA dUsarA artha hai - apanI AvazyakatAoM ko kama karanA / usakI pratyeka pravRtti meM saMyama aura saMvara vidyamAna rahatA hai| 'ka' zabda kriyAzIlatA kA bhI vAcaka hai| vaha dharmArAdhanA meM sadaiva kriyAzIla yA sakriya rahatI hai| 1.5.3 vrata grahaNa karane se : zrAvikA ( vratI): jisa prakAra DaoNkTara ke ghara janma lene se koI DaoNkTara nahIM banatA, usake lie cikitsA vijJAna kI parIkSA samuttIrNa karanI hotI hai| usI prakAra kisI zrAvaka-zrAvikA ke ghara meM janma lene mAtra se hI koI zrAvaka yA zrAvikA nahIM bana jAtA / apitu vrata grahaNa karane vAlI hI zrAvikA kahalAtI hai| yaha eka aisA guNa hai jo janmajAta prApta nahIM hotA, use arjita karanA par3atA hai| 1.5. 4 zramaNopAsikA zrAvikA kA anya nAma: zrAvikA ke lie dUsarA zabda zramaNopAsikA bhI hai arthAt zramaNoM kI upAsanA karanevAlI / zramaNa sadguNoM ke Akara hote haiM, ataH zrAvaka zrAvikA unake sadguNoM ko grahaNa kara apane jIvana ko bhI sadguNoM se paripUrNa banAte haiN| zrAvaka yA zrAvikA saMsAra meM rahate haiM kintu unakA mana sAMsArika bhautika padArthoM meM lubdha nahIM hotA / upAsanA tabhI pUrNa hotI hai jaba upAsya aura upAsaka ho / yadi upAsya sAmane vidyamAna nahIM hai to upAsaka upAsanA kisa prakAra kara sakegA? kAla cakra meM arihaMta paramAtmA sadaiva nahIM hote haiN| ve kisI viziSTa kAla meM hI vidyamAna hote haiM parantu zramaNa prAyaH sadaiva vidyamAna rahate haiN| zramaNa ke abhAva meM zramaNopAsaka aura zramaNopAsaka ke binA zramaNa nahIM raha sakatA / yo eka dRSTi se dekhA jAye to arihaMta paramAtmA bhI zramaNa hI haiN| arihaMta vItarAgI zramaNa hote haiM to sAmAnya zramaNa chadmastha zramaNa hote haiN| phira bhI sAmAnya chadmastha zramaNa kI sAdhanA bhI zramaNopAsaka kI sAdhanA se ucca koTi kI hotI hai| zramaNa kA sAkSAt upAsaka hone se vaha zramaNopAsaka kahalAtA hai| samyaktva svIkAra karate samaya vyavahArika kI dRSTi se zramaNa hI usakA guru banatA hai / 30 zramaNa kI upAsanA karane vAle puruSa zramaNopAsaka aura striyAM zramaNopAsikA kahalAtI haiN| 1.5.5 zramaNopAsikA ke aNuvratI Adi anya nAma 31: zrAvikA pUrNa rUpa se vratoM kI ArAdhanA nahIM karatI hai| ataH vratAvratI, viratAvirata, dezavirata, dezasaMyatI aura saMyamAsaMyamI bhI kahalAtI hai / 'AgAra' arthAt ghara meM rahane ke kAraNa vaha sAgArI bhI kahalAtI hai| AgAra kA eka artha chUTa yA suvidhA bhI hai isa kAraNa bhI vaha sAgArI kahI jAtI hai| gRhastha dharma kA pAlana karane se vaha gRhasthadharmI ke nAma se bhI vizruta hai| upAsanA karane ke kAraNa upAsikA bhI kahalAtI hai, zraddhA kI pramukhatA hone se vaha zrAddha bhI kahalAtI hai / 1.5.6 ratna-piTArA: digaMbara paraMparA ke AcArya samaMtabhadra ne zrAvaka-zrAvikA dharma ko ratnakaraNDaka arthAt ratnoM kA piTArA kahA hai / sUtrakRtAMgasUtra meM spaSTa ullekha hai ki jinhoMneM hiMsA kI vRtti kucha aMzoM meM tyAga dI hai Age bhI tyAga karane kI nirmala bhAvanA hai aura isa hetu prayAsa bhI karate haiM, ve gRhastha zrAvaka-zrAvikAeM bhI Arya dharmI haiN| unakA mArga bhI mokSa kA mArga hai| zramaNa ke samAna zrAvaka bhI Arya dharma kI bhUmikA para pratiSThita hai| isake viparIta jo mithyAtvI haiM, hiMsA Adi meM jo rata haiM, ve anArya haiM / 32 uparokta paMktiyoM meM zrAvaka kI jo viziSTa bhUmikA hai, usake paryAyavAcI zabdoM ke pIche jo rahA huA rahasya hai, vaha spaSTa haiN| zrAvaka kI bhUmikA kitanI mahAn hai, yaha bhI spaSTa hai| vratI zrAvaka kisa rUpa se vratoM ko svIkAra karatA hai, una vratoM kA svarUpa kyA hai / vrata kI jIvana meM kyA AvazyakatA hai| ina bAtoM para Age prakAza DAlA jaaegaa| 1.5.7 vrata svIkaraNa kyoM Avazyaka?: zrAvaka aura zrAvikAoM ko vrata grahaNa karanA Avazyaka mAnA gayA hai| vrata aMgIkAra karane se jIvana niyaMtrita ho jAtA hai| vrata ke abhAva meM jIvana kA koI samuddezya nahIM rahatA / vrata aMgIkAra karane para eka nizcita lakSya bana jAtA hai| Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA vratI kA jIvana dUsaroM ko pIr3A pradAyaka nahIM hotA, kisI ko saMtApa nahIM detA hai| vaha dharma, zAnti, sahAnubhUti, karUNA aura saMvedanA jaisI divya bhAvanAoM kA pratIka hotA hai| ataeva jIvana meM vrata-vidhAna kI atyanta AvazyakatA hai| vratI strI-puruSa kuTumba, samAja, tathA deza meM bhI zAnti kA Adarza upasthita kara sakate haiM aura svayaM bhI apUrva zAnti ke upabhoktA banate haiN| 1.5.8vrata kA svarUpa aura bhedaH hiMsA, asatya, corI abrahma aura parigraha, se virata honA hI vrata hai| virati bhI do prakAra kI hai-dezataH yA aMzataH aura sarvataH / avirati AtmA kA atyAga rUpa pariNAma hai, isameM AzA, icchA, vAMchA, kAmanA Adi kA sadabhAva rahatA hai| ina sabhI kA buddhipUrvaka soca-samajhakara tyAga karanA, pratijJAbaddha honA hai| vrata grahaNa karanA aTala nizcaya kA pratIka hai| sAdhaka apanI yogyatA aura kSamatAnusAra vratoM ko grahaNa karatA hai| vratoM kA mUla uddezya karmoM kI nirjarA hai| virati do prakAra kI hai, sarvataH virati honA mahAvrata hai aura aMzataH virati honA aNuvrata / aNuvrata athavA aMzataH virati meM AtmA kI saMsAra sambandhoM va sAMsArika sukha bhoga sambandhoM anAdikAlIna mUrchA TUTatI to hai, para pUrI taraha nahIM ttuutttii| isameM sAMsArikatA ke prati rAga bhAva kA aMza kAphI mAtrA meM avazeSa raha jAtA hai| yadi mUrchA na TUTe to usake tyAga rUpa pariNAma hoMge hI nhiiN| ataH yaha to spaSTa hai ki usakA rAgabhAva kucha kama huaa| jitane aMza meM rAga kama hotA hai, utanI hI usakI virati hotI hai| vaha vrata grahaNa kara letA hai, yahI aNuvrata kahalAte haiN| aNuvratI zrAvaka yA zrAvikA sAmAnyatayA tIna yoga aura do karaNa (anumodana ko khulA rakhakara) vrata grahaNa karate haiN| jaina graMthoM meM aNuvratI ke vrata grahaNa karane ke 46 vikalpa yA bhaMga haiN| 1.5.6 jaina Agama graMthoM meM zrAvakAcAra evaM zrAvikAcAraH jJAtavya hai ki jainAgamoM meM zramaNAcAra ke sAtha-sAtha zramaNI ke AcAra kA ullekha haA hai. jo donoM ke sa AcAra-niyama hai| zramaNAcAra meM zramaNI ke AcAra-niyama bhI samAhita kiye gaye haiN| yadyapi jahAM zramaNI ke AcAra sambandhI vizeSa niyamoM kA ullekha Avazyaka lagA vahAM, utanA nirdeza kiyA hai isI prakAra zrAvakoM evaM zrAvikAoM ke jo AcAra niyama sAmAnya the, unameM zrAvikAoM ke lie alaga se ullekha nahIM hai, phira bhI jahAM zrAvikAoM ke liye jo vizeSa niyama Avazyaka the unakA ullekha huA hai| jaina AgamagraMthoM meM zrAvakAcAra evaM zrAvikAcAra kA prArambha sUtrakRtAMgasUtra se hotA hai| 35 jahAM zramaNopAsaka aura zramaNopAsikA nAmoM kA ullekha milatA hai| isake bAda sthAnAMgasUtra meM zrAvaka ke pAlana karane yogya pAMca aNuvratoM aura tIna manorathoM kA varNana kiyA gayA hai|36 samavAyAMgasUtra upAsakadazAMgasUtra evaM dazAzrutaskandhasUtra meM zrAvaka ke AdhyAtmika vikAsa kI gyAraha pratimAoM kA ullekha hai|37 upAsakadazAMga jo ki jaina Agama sAhitya meM zrAvakAcAra evaM zrAvikAcAra kA pratipAdana karane vAlA eka mAtra pratinidhi graMtha hai usameM zrAvakoM evaM zrAvikAoM kI jIvanacaryA, bAraha vrata, niyama, pratimAoM Adi kA vistata varNana kiyA gayA hai|38 zrAvikA kI vratavyavasthA tIna prakAra kI hai-pAMca aNuvrata, tIna guNavrata, evaM cAra zikSA vrt| sAgAra dharmAmata meM kahA hai-jo maryAdAyeM sArvabhauma hai| prANimAtra kI hitaiSI hai| aura jinase 'sva' 'para' kA kalyANa hotA hai unheM 'niyama' yA'vrata' kahA jAtA hai|40 1.5.10 dvAdaza zrAvaka . zrAvikA vrata jisa prakAra satat gatizIla pravAhita hone vAlI nadI ke pravAha ko niyaMtrita karane ke lie do taToM kI AvazyakatA hotI hai, usI prakAra jIvana ko niyaMtrita banAye rakhane ke lie vratoM kI AvazyakatA hotI hai| zrAvikA ke dvAdaza vratoM meM pAMca aNuvrata, tIna guNavrata aura cAra zikSAvratoM kI gaNanA kI gaI hai|41 (a.) bAraha vratoM ke nAma ___1. ahiMsA aNuvrata 2. satya aNuvrata 3. asteya aNuvrata 4. svapati saMtoSa aNuvrata Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa * icchA parimANa aNuvrata 6. dizA parimANa vrata upabhoga-paribhoga parimANa vrata anarthadaNDa viramaNa vrata 6. sAmAyika vrata 10. dezAvakAzika vrata 11. pauSadhopavAsa vrata 12. atithisaMvibhAga vrata inakA saMkSipta vivecana prastuta kara rahe haiM sAtha hI 12 vratoM ke pratyeka ke pAMca-pAMca aticAroM kA varNana hai| aticAra kA tAtparya usa AcaraNa se hai, jinase vrata meM doSa lagane kI saMbhAvanA rahatI hai| zrAvikAoM ko ina aticAroM ko dhyAna meM rakhanA cAhie aura inase bacakara apane vratoM kA pAlana karanA caahie| 1.5.11 ahiMsA aNuvrata2: jaina zAstroM meM saMkalpI, AraMbhI, udyogI aura virodhI ina cAra prakAra kI hiMsAoM kA ullekha prApta hotA hai| zrAvikA saMkalpI hiMsA kA tyAga karatI hai "maiM kisI ko mArU~" isa bhAvanA se kI gaI hiMsA saMkalpI hiMsA hai| gahI jIvana sucArU rUpa se calAne ke lie zrAvikA pUrNa ahiMsA kA pAlana nahIM kara pAtI hai ataH use vivekapUrvaka apanA kArya karanA caahie| (a.) ahiMsA-aNuvrata ke aticAra :- ahiMsAaNuvrata ke 5 aticAra haiM-baMdha, vadha, chaviccheda, bhattapAna vyavaccheda, evaM atibhaar| kisI ko bAMdhanA, mAranA, aMgo ko kATa denA, khAne-pIne meM bAdhA upasthita karanA evaM vyakti kI sAmarthya se adhika bhAra DAlanA, vrata bhaMga ke kAraNa hai| ina pAMcoM aticAroM se bacanA vartamAna pariveza meM bhI pUrNa prAsaMgika hai| rAjya vyavasthA kI dRSTi se bhI ye aparAdha mAne gaye haiN| isa prakAra ahiMsAaNuvrata vyakti ko naitika aura sAmAjika banAtA hai aura samAja tathA rASTra kI Atma surakSA evaM audyogika pragati meM sahayogI banakara calatA hai| 1.5.12 satya aNuvrata3: kanyA, pazu, bhUmi, dharohara Adi ke saMbaMdha meM asatya bhASaNa kA tyAga karanA satya aNuvrata hai| isa vrata meM zrAvikA aise sthUla asatya kA tyAga karatI hai, jisase samAja, deza aura rASTra kI hAni hotI ho aura vyakti ke Atma sammAna ko Thesa pahuMcatI ho| isake sAtha hI sAtha isa vrata meM zrAvikA aise satya kA bhI tyAga karatI hai jo satya hote hue bhI anya vyakti ke mana ko pIr3ita karatA ho| bhagavAna mahAvIra ke ananya zrAvaka mahAzataka kA kathAnaka isakA sarvottama zAstrIya udAharaNa hai| a. satyANuvrata ke aticAra satya vrata meM kisI para binA soca-vicAra kiye doSAropaNa karanA, ekAMta meM bAtacIta karate hue vyaktiyoM para jhUThA AkSepa lagAnA, jhUThA upadeza denA, jAlI ceka, DrAphTa Adi jArI karanA, aticAra mAne gaye haiN| vartamAna meM bhI ina sabhI para rAjya dvArA roka lagAyI jAtI hai| isa prakAra satya aNuvrata meM zrAvaka satya, tathya aura prItipUrNa vacanoM kA hI prayoga karatA hai, jo samAja ko unnata aura pavitra banAne meM mahatvapUrNa bhUmikA nibhAte haiN| 1.5.13 asteya aNuvrata : svAmI kI anumati ke binA kisI bhI vastu ko grahaNa nahIM karanA asteya hai| sArvajanika rUpa se prakRti dvArA pradatta vastuoM ko chor3akara anya vastuoM ko svAmI kI anumati ke binA grahaNa nahIM karanA hI zrAvaka yA zrAvikA kA asteya aNuvrata haiN| ___ a. asteyANuvrata ke aticAra : corI kI vastu kharIdanA, cora ko sahAyatA karanA, rAjya niyamoM ke viruddha AcaraNa karanA, vastuoM meM milAvaTa karanA va nApa--tola meM beImAnI karanA asteya vrata ke aticAra haiM, doSa haiN| Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 vartamAna jagat meM bhI uparokta sabhI aparAdha kI zreNI meM mAne jAte haiN| asteya vrata kA niraticAra pAlana karane se hama mAnava jAti va rASTra ke prati apane dAyitva ko bhalI prakAra nibhA sakate haiM / 1.5.14 brahmacarya aNuvrata45: apanI kAma pravRtti para aMkuza zrAvaka evaM zrAvikA kA cauthA svapatnI yA svapati saMtoSa aNuvrata hai| gRhasthAvasthA meM rahakara vyakti pUrNa rUpa se brahmacarya kA pAlana nahIM kara sktaa| ataH zrAvaka eka mAtra vivAhitA patnI (svapatnI) meM pUrNa saMtoSI banakara zeSa sabhI striyoM ke sAtha maithuna sevana kA tyAga karatA hai| usI prakAra zrAvikAoM ke lie bhI svapati saMtoSavrata kA vidhAna kiyA gayA hai / a. brahmacaryANuvrata ke aticAra : yahAM yaha spaSTa kara diyA gayA hai ki anya striyoM yA anya puruSoM se kAma vyavahAra rakhanA, anaMgakrIr3A karanA, apane putra-putrI ko chor3akara anya kA vivAha karAnA, kAma sevana kI tIvra bhAvanA rakhanA vrata bhaMga ke kAraNa hai, yahI aticAra hai| 1.5.15 aparigraha aNuvrata dhana-dhAnya hiraNya svarNa, dAsa-dAsI, kheta-vastu Adi ke parigrahaNa kI maryAdA nizcita kara lenA parigraha parimANa aNuvrata hai / pUrva pIThikA : parigraha parimANa aNuvrata vartamAna prasaMga meM samAjavAda saha astitva aura samAnatA kI dizA meM uThAyA gayA bahuta mahatvapUrNa kadama siddha ho sakatA hai| parigraha kI maryAdA kA atikramaNa karanA hI isa vrata ke aticAra haiN| pAMca aNuvratoM ko vyavasthita rUpa se pAlana karane ke lie guNavrata aura zikSAvratoM kA vidhAna kiyA gayA hai| a. guNavrata - dizAvrata, upabhoga paribhoga parimANa vrata evaM anarthadaMDa viramaNa vrata ye tIna guNavrata haiM / dizAvrata - 1.5.16 sabhI dizAoM meM gamanAgamana kI maryAdA nizcita karane ko dizAvrata kahA gayA hai| dasoM dizAoM meM kahAM taka AvAgamana karanA hai isakI sImA isa vrata me nizcita kI jAtI hai| aticAra isameM U~cI, nIcI, tirachI, dizA kA ullaMghana karanA nizcita kI huI sImA meM vRddhi karanA, sImA maryAdA kA vismaraNa hone para usa maryAdA kSetra se Age jAnA vrata bhaMga ke kAraNa mAne gaye haiN| upabhoga paribhAga parimANa vrata 1.5.17 khAne-pIne, pahanane-or3hane Adi dainika vyavahAra meM kAma meM Ane vAlI vastuoM kI maryAdA nizcita karanA upabhoga - paribhoga parimANa vrata haiM / upAsaka dazAMga sUtra meM aisI vastuoM kI sUcI dI gaI hai jinakI isa vrata meM maryAdA nizcita kI jAnI cAhie / 46 zrAvaka pratikramaNa sUtra meM ina vastuoM kI saMkhyA chabbIsa batAI gaI hai| a. aticAra : gRhIta maryAdA kA atikramaNakara, sacitta vastu sevana karanA sacitta mizrita vastu kA sevana karanA, kaccI vanaspati kA sevanA karanA adhapakI vanaspatI ko khAnA evaM aisI vastu khAnA jisameM khAne yogya padArtha kama hoM, pheMkane yogya adhika hoM-ye saba isa vrata bhaMga ke kAraNa haiM / ba. pandraha karmAdAna upabhoga paribhoga parimANa vrata meM uparyukta pAMca aticAroM ke atirikta niSiddha vyavasAya ke pandraha aticAra batAye gaye haiN| ye pandraha aise vyavasAya haiM jinake karane meM jIvoM kI ati hiMsA hotI hai| ataH zrAvaka yA zrAvikA ko aise vyavasAya nahIM karane caahie| inake nAma isa prakAra haiM-koyale kA vyavasAya, jaMgala kATanA, lakar3I becanA, ratha Adi becanA, pazuoM ko bhAr3e para denA, khAna Adi kirAye para calAnA, hAthI dAMta kA vyApAra lAkha kA vyApAra, madirA Adi kA vyApAra, viSa Adi kA vyavasAya, dAsa-dAsI kA vyApAra, ghANI Adi se perane kA vyApAra, baila Adi ko napuMsaka banAne kA vyavasAya, jaMgala meM Aga lagAnA, tAlAba, Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa jhIla Adi sukhAnA, vyabhicAra Adi ke lie vezyAe~ Adi rkhnaa| ina pandraha vyavasAyoM meM trasa jIvoM kA ghAta, sAmAjika asurakSA tathA paryAvaraNa saMkaTa se saMskRti kA vinAza kisI na kisI rUpa meM hotA hai, ataH zrAvaka zrAvikAoM ke lie aise vyApAra tyAjya haiN| 1.5.18 anarthadaNDaviramaNavrata : niSprayojana kisI kI hiMsA karanA anarthadaNDa hai| nirarthaka hiMsaka kArya karanA, hiMsAtmaka zastroM kA AdAna-pradAna yA saMgraha karanA, pApa karma karane kA upadeza denA evaM kumArga kI ora prerita karanA ina saba kA tyAga karanA anarthadaNDaviramaNavrata hai| a. aticAra : hAsyamizrita aziSTa vacana bolanA, zarIra se vikRta ceSTA karanA, nirarthaka bakavAsa karanA, upabhoga paribhoga kI vastuoM kA AvazyakatA se adhika saMgraha karanA va hiMsaka astra-zastra kA saMgraha karanA isa vrata ke doSa yA aticAra haiN| isa prakAra anarthadaNDaviramaNa vrata anarthakArI hiMsA para roka lagAtA hai| nirarthaka pAnI phaiMkanA, rAha calate vanaspati tor3anA, galata zArIrika ceSTAyeM karanA, isa vrata ke doSa mAne gaye haiN| ba. cAra zikSAvrata vyakti ke Atmika utthAna ke dyotaka hai-1. sAmAyika vrata 2. dezAvakAzika vrata 3. pauSadhopavAsa vrata aura 4. atithisaMvibhAga vrt| 1.5.16 sAmAyika vrata : eka nizcita samaya ke lie sAdhu tulya AcaraNa karanA sAmAyika vrata hai| 1.5.20 dezAvakAzika vrata : sImA maryAdA kA saMkoca va sImA ke bAhara ke Azrava sevana kA tyAga karanA dezAvakAzika vrata hai| 1.5.21.22 pauSadha vrata evaM atithisaMvibhAga vrata4.55 30 pUrNa upavAsa ke sAtha dharma sthAna meM rahakara samyak ArAdhanA karanA pauSadha vrata hai| supAtra ko yathAzakti nirdoSa AhAra pradAna karanA atithisaMvibhAga vrata hai| ye cAroM zikSAvrata AtmA ke AdhyAtmika vikAsa se saMbaMdhita haiM, inase mAnava sevA, sahabhAgitA, sahayoga, abhAvagrasta ke prati sAmAjika kartavya kA bodha prApta hotA hai| isa prakAra ina bAraha vratoM kI saMkSepa meM carcA karane se spaSTa hai ki ye bAraha vrata vyakti ke lie kitane mahattvapUrNa haiN| ye vrata vyakti ko vyakti ke prati anurAga sahayoga-sahakAra evaM bandhutva kI bhAvanA ko utpanna karate haiN| ye vyakti ko sAmAjika banAte haiN| samAja meM gRhastha varga kI bhUmikA vaise bhI doharI hai| eka ora vaha svayaM sAdhanA karatA hai dUsarI ora pUrNasAdhanA karane vAle sAdhu-sAdhviyoM kI sAdhanA kA sahAyaka evaM paryavekSaka bhI hai| ataH zrAvaka apane kartavya ko pahacAneM aura ina vratoM kI upayogitA ko samajha kara jIvana meM apanAne kA prayAsa kareM to nizcita hI hama sAmAjika sauhArdatA ko lA sakeMge, jisakI hameM abhI bhI pratIkSA 1.5.23 saMlekhanA: jIvana ke antima samaya meM tapa Adi kI ArAdhanA karanA saMlekhanA kahalAtA hai| saMlekhanA sAdhanA kI vaha prakriyA hai jisake dvArA deha evaM kaSAyAdi ko kRza kiyA jAtA hai| yaha samyak AlocanAyukta deha visarjana kI sAdhanA hai| saMlekhanApUrvaka hone vAlI mRtyu ko jaina AcAra-zAstra ne samAdhimaraNa yA paMDitamaraNa kahA hai. ise saMthArA bhI kahate haiN| saMthArA arthAta saMstAraka. isakA artha bichaunA hotA hai| cUMki isameM vyakti AhArAdi kA tyAga kara bichaunA bichAkara zAMta citta se deha tyAga paryanta eka sthAna para leTA rahatA hai| isa prakAra krodhAdi kaSAyoM se rahita hokara prasannacitta se AhArAdi kA tyAga kara Atmika cintana karate hue samabhAvapUrvaka prANotsarga karanA hI isa vrata kA mahAna uddezya hai| Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA a. aticAra : jIvita rahane kI icchA, sevA 'zuzrUSA ke abhAva meM zIghra marane kI icchA, mitroM ke prati anurAga jAgata karanA, bhoge hue sukhoM kA punaH punaH smaraNa karanA, tapazcaryA kA phala, bhoga sAmagrI ke rUpa meM cAhanA arthAt nidAna karanA isa vrata ke doSa haiN| 1.6 zrAvikA kI dainika caryA : zrAvaka yA zrAvikA apanA sarvAMgINa vikAsa nirlipta bhAva se svakartavya kA saMpAdana karate hue ghara meM rahakara bhI kara sakatA hai| ataH use Atma-zuddhi ke lie, karmoM kA saMvara va nirjarA karane ke lie evaM zubha karma saMcaya karane ke lie cha: kArya pratidina karane cAhie~ yathA : 1. deva pUjA - pUjA ke do prakAra haiM (ka) bhAva pUjA aura (kha) dravya pUjA / aSTa dravyoM se vItarAga paramAtmA kI pUjA karanA dravya pUjA hai| binA dravya ke kevala sarvajJadeva ke guNoM kA cintana aura manana karanA "bhAva-pUjA" hai| isase samyagadarzana guNa kI vizuddhi hotI hai tathA vItarAgatA kI preraNA milatI hai| 2. guru upAsanA - jIvana meM saMskAroM kA prArambha nigraMtha tyAgI, guru yA guruNI ke caraNoM kI upAsanA se hI saMbhava hai| guru upAsanA se prANI ko sva para ke bheda-vijJAna kI upalabdhi hotI hai| ataH zrAvaka yA zrAvikA kA pratidina guru upAsanA yA guru bhakti karanA Avazyaka hai| 3. svAdhyAya - svAdhyAya arthAt sva AtmA kA adhyayana, cintana aura manana / svAdhyAya se vyakti ratnatraya kI prApti karane meM samartha hotA hai| buddhibala evaM Atmabala kA vikAsa hotA hai aura Atma tatva kI vizuddhi hotI hai| 4. saMyama - sAvadhAnI se kArya karanA tAki jIvoM kI hatyA na ho tathA apanI indriyoM aura mana ko viSaya vAsanAoM se rokanA va dUra haTAnA saMyama hai| mana, vacana, kAyA kI azubha pravattiyoM para niyaMtraNa rakhanA saMyama haiN| 5. tapa - icchA nirodha ko "tapa" kahate haiN| tapa se AtmA zuddha hotI hai| ahaMkAra aura mamakAra kA tyAga bhI tapa ke dvArA hI saMbhava hai| zrAvaka yA zrAvikA ko ratnatraya kI prApti ke lie zakti ke anusAra tapa karanA caahie| 6. dAna - saMpatti kI sArthakatA dAna meM hI hai| zrAvaka yA zrAvikA kA vratI puruSoM ko zraddhA, bhakti, vinaya pUrvaka AhAra, zAstra Adi upakaraNa denA tathA dIna dukhI, daridra, anAtha, apAhija jIvoM ko dayA bhAva se bhojana, vastra Adi dekara unakA duHkha dUra karanA "dAna" hai| 7. pratimA - pratimA apane AdhyAtmika vikAsa ke lie zrAvikAeM zAstra meM batAyI gayI pratimAoM yA sopAnoM para ArohaNa kara apanA cAritrika vikAsa karatI jAtI haiM aura isa taraha vaha muni banane lAyaka yA muni jIvana ke nikaTa pahuMcane kI adhikAriNI ho jAtI haiN| 'pratimA' kA artha pratijJA vizeSa yA vrata vizeSa hotA hai| (a) pratimA ke 11 bheda haiM yathA - 1. darzana pratimA 2. vrata pratimA 3. sAmAyika pratimA 4. pauSadha pratimA 5. rAtri bhojana tyAga pratimA 6. brahmacarya pratimA 7. sacitta virata pratimA 8. Arambha tyAga pratimA 6. parigraha tyAga pratimA 10. anumati tyAga pratimA 11. uddiSTa tyAga pratimA zrAvikA kA tIsarA AdhAra pakSa caryA sAdhana hai| hiMsA kI zuddhi ke tIna prarUpita prakAra haiM : vItarAga evaM sarvajJa paramAtmA ko deva, nigraMtha muni ko guru ora jina dayAmaya dharma ko hI dharma mAnanA pakSa hai, aise pakSa ko Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa rakhane vAlA zrAvaka pAkSika kahalAtA hai| aise zrAvaka kI AtmA meM maitrI, pramoda, karUNA va mAdhyasthyavRtti hotI hai| jIvahiMsA na karate hue nyAyapUrvaka AjIvikA kA upArjana karanA tathA zrAvaka ke bAraha vratoM evaM gyAraha pratimAoM kA pAlana karanA "niSThA" hai| isa prakAra kA AcaraNa karane vAle gRhastha ko "naiSThika zrAvaka" kahate haiN| jIvana ke anta meM AhArAdi kA sarvathA tyAga karanA mokSa kA sAdhana hai| isa prakAra ke sAdhana ko apanAte hue dhyAnazuddhipUrvaka Atmazodhana karane vAle gRhastha ko sAdhaka zrAvaka kahate haiM | AcArya haribhadra ne dharma bindu grantha meM zrAvaka dvArA vrata grahaNa karane se pUrva cAritra ko susthira karane ke lie 35 niyamoM kA vidhAna kiyA haiN| isameM nyAya pUrvaka dhana kamAnA, naitikatA pUrvaka jIvana yApana karanA Adi gRhastha ke sAmAnya dharma kI zikSA dI hai| sAtha hI viziSTa sAdhanA ke lie jo vyakti apane sAmarthya ke anusAra niyama, vrata Adi grahaNa karatA hai, ve vizeSa guNa yA dharma kahe jAte haiN| ye viziSTa gRhastha ke lie haiM kintu donoM hI paraspara avirodhI haiM ,sApekSa haiN| vizeSa dharma kA pAlaka gRhastha se sadagRhastha hotA huA Upara uThatA hai| sAmAnya dharma paiMtIsa prakAra kA hai aura vizeSa dharma bAraha prakAra kA hai| manISiyoM ne gRhastha ke usakI antardRSTi ke AdhAra para do bheda kiye haiM, sAmAnya aura vizeSa / sAmAnya mArgAnusArI aura vizeSa zrAvaka / zrAvaka kI dRSTi samyak aura nirmala hotI hai| vaha tatvajJa hotA hai, ataH mArgAnusArI hotA hai| ye gRhI ke sAmAnya dharma kahe gaye haiN| inameM AdhyAtmikatA kama aura vyavahArikatA adhika hotI hai| mArgAnusArI se zrAvaka yA zrAvikA kA stara U~cA hotA hai| 1.7 Agama meM zrAvikA ke aSTamUla guNoM kI carcA : mUlaguNa arthAta mukhya guNa, jinako dhAraNa kiye binA zrAvakapanA hI saMbhava na ho| jisa prakAra mUla (jar3a) ke binA vRkSa kA khar3A rahanA saMbhava nahIM hai, usI prakAra mUlaguNoM ke binA zrAvakapanA bhI saMbhava nahIM hai| ye mukhya rUpa se ATha haiM-ataH inheM aSTa mUlaguNa kahate haiN| ve ATha mUlaguNa haiM madya mAMsa madhu kA tathA pAMca udumbara phaloM kA tyAga, kyoMki ye trasa jIva se yukta hote haiN|60 ___ cAmuNDarAya ne sthUla hiMsA, asatya, corI, abrahma aura parigraha se mukta honA tathA juAM, mAMsa aura madya se virata honA gRhastha ke ye ATha mUla guNa mAne haiM / 61 bhUdharazataka meM kavivara bhUdharadAsajI kahate haiM madya-mAMsa madhu va pAMca uduMbara phaloM ke tyAga ke atirikta, juA khelanA, zikAra khelanA, corI karanA, 'para-strI gamana karanA, vezyAgamana karanA ityAdi sapta kuvyasanoM kA tyAga bhI zrAvaka yA zrAvikA kA prAthamika kartavya hai|62 1.5 jaina dharma meM nArI jAti kA avadAna : eka sAmAnya vivecana nArI mAnava jAti ke itihAsa kA vaha prathama svarNapaSTha hai jahAM se mAnava jAti ke garimAmaya itihAsa kA zubhArambha hotA hai| maryAdAoM ke amlAna puSpoM ko, aMjalI meM lie, akaMpa gati se calanA nArIsamAja kA sarvopari zrRMgAra hai| yaha mAtA, bhaginI, patnI, duhitA Adi ke rUpa meM yugoM yugoM se mAnava jAti ke lie naitika saMbala rahI hai| deharI para rakhA huA dIpaka jaise ghara aura bAhara donoM ora prakAza vikIrNa karatA hai, usI prakAra suzikSitA, suzIlA, sannArI parivAra aura samAja ko pavitra, dhanya aura yazasvI kara detI hai| nArI kI zakti se samAja sadA upakRta aura usakI karmaNyatA se gauravAnvita hotA rahA hai| __jaina tIrthaMkaroM ke dvArA caturvidha saMgha kI sthApanA meM nArI ko puruSa ke samAna hI sthAna diyA jAtA rahA hai| tIrthaMkaroM dvArA sthApita tIrtha meM sAdhu sAdhvI, zrAvaka aura zrAvikAyeM cAroM hI varga hote haiN| brAhmI aura sundarI na kevala lipi aura gaNita vidyA kI prathama adhyetA banI, apitu mAna ke hAthI para ArUr3ha bAhubalI ko pratibodhita kara mokSa prApti meM sahAyaka bhI bnii| rAjImati ne na kevala apane zIla kI rakSA kI apitu sthanemi ko bhI dharma mArga meM sthira kiyaa| isa prakAra nArI ne apanI pratibhA aura tejomaya vyaktitva se samAja meM apanA apUrva sthAna banAyA hai| tatvavettA evaM dArzanika nArI ke rUpa meM 'jayanti' zrAvikA kI carcA bhagavatI sUtra meM hai| jayanti zrAvikA rAjA udAyana kI bUA aura mahAsatI * mRgAvatI kI nanaMda thI tathA bhagavAna mahAvIra kI parama bhakta thii| bhagavatI sUtra meM jayanti zrAvikA dvArA pUche gaye prazna usakI jJAna aura darzana ke prati gahana rUci ke paricAyaka haiN| sulasA jaisI dRr3hapratijJa zrAvikA kA varNana bhI Agama meM haiM to bhadrA jaisI Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA Atma-nirbhara sAdhikA kA bhI varNana hai, jisane pati ke svargavAsa ke pazcAt deza-videza meM vyApAra kA bakhUbI saMcAlana kara parivAra kA sAtvika rIti se bharaNa-poSaNa kiyA thaa| mahArAjA zroNika ko jaina dharmAnuyAyI banAne kA pUrA zreya mahArAnI celanA ko jAtA hai, jo rAjA ceTaka kI putrI aura kula paramparA se hI jaina dharmAnayAyinI thiiN| jaina saMgha meM nArI kaI vargoM meM vibhakta thiiN| pahale prakAra ke antargata vratadhArI sAdhikAeM 63 aura dUsare varga meM sAmAnya gRhIdharma kA pAlanakarane vAlI upAsikAeM thiiN|64 kozA vezyA ne apane zrAvikA vrata meM dar3ha rahate hue sthUlibhadra ke guru bhAI ko saMyama meM punaH sthira kiyA thaa| mahArAnI kamalAvatI ne apane pati ikSukAra rAjA ko aparigraha kA upadeza dekara tyAga ma kiyA thaa| rAjA dadhivAhana kI patnI mahAsatI caMdanA kI mAtA dhAriNI ne zIla rakSA ke lie apane prANa tyAga diye the| mahArAnI devakI ne apane gRha para padhAre chaha munirAjoM ko AhAra dAna dekara jaina santoM ke prati apanI zraddhAbhakti kA paricaya diyA thaa| __ isI krama meM bha0 mahAvIra kI kucha aura pramukha upAsikAoM kA bhI ullekha kiyA jA sakatA hai| (1) Ananda kI patnI zivAdevI (2) saddAlaputra kI patnI agnimitrA (3) nandinIpitA kI patnI azvinI (4) culanI pitA kI patnI zyAmA (5) kAmadeva kI patnI bhadrA, Adi upAsikAoM kA nAma jaina Agama upAsakadazAMga meM Aye haiN| bhagavAna mahAvIra ke siddhAMtoM ke pracAra prasAra meM ina mahilAoM ne ullekhanIya yogadAna diyA thaa| zIla ke prabhAva se subhadrA ne caMpA ke dvAra khola diye the| IsA pUrva kI tIsarI-cauthI zatAbdI, IsvI sana kI chaThI zatAbdI ke itihAsa meM gaMgavaMza kI rAniyoM ne bhI jaina dharma kI unnati ke lie aneka upAya kiye the| ye rAniyAM mandiroM kI vyavasthA karatI, naye mandira aura tAlAba banavAtI evaM dhArmika kAryoM ke lie dAna kI vyavasthA karatI thiiN|65 isa taraha se AgamoM tathA Agamika paraMparA ke sAhitya meM yatra-tatra viduSI evaM tapa tyAgamayI zrAvikAoM ke aneka varNana haiN| gRhastha dharma kI carcA zAstroM meM zrAvaka dharma ke nAma se milatI hai| sabhI AtmAyeM zuddha dharma kA pAlana kara siddha buddha evaM mukta ho sakatI hai| ataH zAstrakAra una puruSa aura striyoM ke gRhastha dharma ke AcAra meM vizeSa bhinnatA nahIM mAnate the| sAdhanA kA sambandha AtmA se hai aura AtmA kA koI liMga nahIM hotaa| prastuta zodha prabandha meM hamArA uddezya eka zrAvikA ke rUpa meM nArI jAti kA jaina saMgha ko kyA avadAna rahA hai, use aitihAsika kAlakrama meM prastuta karanA hai| a. vibhinna kSetroM meM nArI kI bhUmikA :1. kuTumba ke saMcAlana meM nArI kA avdaan| sAmAjika kSetra meM nArI kA yogdaan| Arthika kSetra meM nArI kA yogdaan| 4. kalA evaM sAhitya meM unakI mahatvapUrNa bhuumikaa| 5. rAjanItika kSetra meM unakA avdaan| jaina grantha isibhAsiyAI meM nArI ke mahatva aura avadAna ko spaSTa karate hue kahA gayA hai ki vaha suvAsita madhura jala ke sadazya hai, vikasita kamalinI ke tulya hai| vyAla se lipaTI mAlatI latA ke samAna hai| vaha svarNa kI guphA hai, jisameM siMha prasupta hai| dUsaroM ke saMhAra ke lie vaha viSamizrita gaMdha puTikA hai| vaha nadI kI nirmala jala dhArA hai kiMtu usake bIca meM bhayaMkara bhaMvara bhI haiM jo prANoM ko haraNa karane vAle haiN| vaha matta banA dene vAlI madirA to suMdara suyogya kanyA ke sadazya bhI hai| saMsAra meM nArI ko sadguNoM kI prakAzaka jAnanA caahie| 1.6 nArI jAti kA mUlyAMkana : sadiyoM se bhArata ke prAyaH sabhI vargoM aura dharmoM meM strI kI upekSA hotI rahI hai| use puruSa se nimna samajhA gayA hai| aneka sAmAjika suvidhAe~ aura adhikAra jo puruSa ko prApta haiM strI unase vaMcita hai| Aja bhI rUr3hIvAdI kucha loga strI jAti ko puruSoM kI kAma vAsanA kI tRpti kA sAdhana yA santAnotpatti kI mazIna samajhate haiN| usako abalA kahA jAtA hai aura aneka durguNa usake sira para lAde jAte haiN| Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa bhaviSyapurANa ke sAtaveM adhyAya meM likhA hai-jaise eka pahiye kA ratha nahIM cala sakatA, usI prakAra gRhasthAzrama rUpI ratha ke strI aura puruSa do pahiye haiN| donoM pahiye samAna aura dRr3ha hoMge tabhI jIvana yAtrA sucArU rUpa se cala skegii| nArI 'zakti' hai to puruSa usa zakti kA saMcAlaka hai| zakti 'abalA' nahIM ho sakatI, vaha "sabalA" hai| hamAre deza meM siMha ko vAhana banAnevAlI durgA kI pUjA hotI hai jo zakti svarUpA mAnI jAtI hai| bhArata meM yadi strI abalA bana gaI hai to yaha hamArI sAmAjika vyavasthA kA pariNAma hai| hamArA samAja purUSa pradhAna samAja hai jisameM strI kA varcasva baMdhanoM meM jakar3I huI dAsI ke samAna hai| sadiyoM se nArI jAtI ko vyApaka rUpa meM apanI zaktiyoM kA vikAsa karane kA maukA hI nahIM milaa| jaba kabhI maukA diyA gayA to puruSa ke barAbara rahane kI to bAta hI kyA vaha unase bhI Age bar3ha gaI hai| vAstava meM prArambha meM strI yA puruSa kisI ko bhI jise sAMce meM DAla diyA jAye, vaha vaisA hI bana jAtA hai| kaThina parizrama ke bala para hI strI-purUSa eka-dUsare se Age nikala sakate haiN| Aja aisI aneka pahAr3I jAtiyAM haiM jinameM puruSa ghara kA kAma saMbhAlate haiM aura striyAM bAhara ke kRSi vyApAra Adi kArya karatI haiN| vahAM striyAM balavatI hotI haiM aura puruSa nirbala / ataeva striyoM kA abalApana koI svAbhAvika doSa nahIM hai, kintu sAmAjika jIvana ke vargIkaraNa kA pariNAma hai| jaba jaba strI jAti ko usakI zaktiyoM ke vikAsa ke lie ucita avasara diyA gayA taba-taba vaha kisI kSetra meM puruSa se kama nahIM rhii| jina kAryoM ko puruSoM ne kiyA unako karane meM striyAM bhI piche nahIM rahI thii| vidyA ke kSetra meM dekhiye, jisa prakAra vedoM ke prAcInatama Rgveda ke maMtroM ke banAne vAle yA dRSTA RSi the isI prakAra lomazA, ghoSA, vizvAtArA, iMdrANI, aura apAlI Adi striyAM bhI vedamaMtroM RSi thiiN| gArgI maitreyI aura sarasvatI kI vidvattA se to saba paricita haiM hii| vIratA ke kSetra meM bhI strI puruSa se pIche nahIM rhii| puruSoM kI bhAMti striyAM bhI bar3e bar3e saMgrAmoM meM vIratA dikhalAtI AI haiN| mudgala patnI iMdrasenA ne bar3I caturAI se saMgrAma meM ratha hAMkA thA aura bar3I vIratA se usane iMdra ke zatruoM kA nAza kiyA thaa| zastra saMcAlana kalA meM vaha bar3I pravINa mAnI jAtI thii| jaba zatru gaueM curAkara le jAne lage taba isa vIra nArI ne unase aisA yuddha kiyA ki ve gaueM vahIM chor3akara apanI jAna bacAkara bhaage| puruSa kI taraha rAjyasattA bhI striyoM ke hAtha meM raha cukI hai aura use bar3I pravINatA se ve calAtI bhI rahI haiN| jhAMsI kI rAnI lakSmIbAI, rajiyA begama aura indirA gA~dhI isake udAharaNa haiN| isa prakAra zikSA, vijJAna, vIratA aura rAjyazAsana Adi sabhI sAmAjika kSetroM meM strI puruSa ke samAna hI prakhyAti prApta karatI AI hai| AcaraNa, sahanazIlatA, tyAga, tapasyA, prema, karUNA, upakAra, kRtajJatA, sAhasa, sevA aura zraddhA ina guNoM meM to puruSa bhI strI kI samAnatA nahIM kara sktaa| nArI kA hara kSetra meM adabhuta yogadAna hone ke uparAnta striyoM kA kramabaddha itihAsa hameM prApta nahIM hotaa| yatra tatra bikhare hue jIvana caritra haiM jo aparyApta hai| kahIM kahIM dekhane ko milate haiN| una sabako khojakara eka sthAna para lAne kI AvazyakatA hai|66 jisa prakAra hindU dharma meM nAriyoM kA pratyeka kSetra meM ati viziSTa yogadAna rahA hai, usI prakAra jaina dharma meM bhI nAriyoM kA ati viziSTa yogadAna rahA hai, kintu usakA vidhivat Akalana nahIM huA hai| vikIrNa sUcanAeM to mila jAtI hai| kintu unakA aitihAsika kAla krama meM suvyavasthita adhyayana abhI taka nahIM huA hai| prastuta gaveSaNA meM hamArA prayojana jaina dharma meM nArI ke vizeSa rUpa se gRhaNiyoM ke avadAna kI kAlakrama se samyak vivecanA karanA hai| 1.10. nArI jAti ke itihAsa kI AdhArabhUta sAmagrI : bhAratIya nArI anAdi kAla se Atma cetanA ke svara guMjita karatI rahI hai| nArI jahA~ eka ora nara kI sahAyikA haiM vahIM dUsarI ora vaha usakI mArgadarzikA bhI haiN| viSamatA ke viSa ko pIkara bhI parivAra aura samAja ke jIvana meM samatA aura sarasatA kA amata bAMTane vAlI rahI hai| caturvidha jaina saMgha meM zrAvikA saMgha kA mahatvapUrNa sthAna hai| usake bAre meM kramabaddha itihAsa upalabdha nahIM hotA, jabaki prabhu mahAvIra ne jaina dharma saMgha meM strI-puruSoM meM kisI prakAra kA bheda nahIM kiyA hai| Atma-kalyANa ke patha para agrasara hone ke lie jo adhikAra bhagavAna ne puruSa varga ko diye, ve hI sAre adhikAra mahilAoM ko bhI diye haiN| isa AdhyAtmika mArga kI samAnatA ke Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 phalasvarUpa prabhu ke zAsana meM jitane zramaNa , unase adhika zramaNiyAM thI / jitane zrAvaka the unase tIna gunA adhika zrAvikAeM thI / unake mana meM striyoM ke lie vizeSa Adara bhAva thA aura vAstava meM yahI unakI mahAvIratA thI / pUrvapIThikA AgamagraMthoM meM nArI ko putrI, patnI, bhaginI, mAtA, evaM tapasvinI Adi rUpoM meM varNita kiyA gayA hai| jaina sAhitya meM varNita jaina zrAvikAoM ke jIvana vatta ko eka kAlakrama meM zraMkhalAbaddha karake unake mUlyAMkana karane kA prayAsa prastuta zodha graMtha meM kiyA gayA hai / jaina paramparA meM nArI ke mahatva kA vivaraNa prathama tIrthaMkara bha0 RSabhadeva ke samaya se hI milane lagatA hai| dharma, kalA evaM saMskRti ke isa prArambhika kAla meM nArI zakti ke vikAsa meM inakA adbhuta yogadAna rahA hai| brAhmI ne bha0 RSabhadeva se strI kI cauMsaTha kalAoM kA lipi jJAna arjana kara mAnava jAti meM visarjita kiyA / sundarI ne gaNita vidyA kA arjana kara mAnava jAti meM vitarita kiyaa| cauMsaTha kalAoM kA arjana donoM ne kiyA, aura anta meM dharma kalA meM Age bar3hakara dIkSita huI / bha0 RSabhadeva kI mAtA marudevI ne putra sneha ko tyAgakara kevalajJAna prApta kiyA, gRhasthaliMga meM siddha buddha mukta bnii| paravartI tIrthaMkaroM ke samaya meM bhI nArI kA yogadAna satat rhaa| jaina sAhitya graMthoM meM tIrthaMkaroM kI mAtAoM kA varNana to prApta hotA hai, kintu tIrthaMkaroM kI patniyoM ke varNana ko pUrNa rUpa se upekSita kiyA gayA hai| kevala nAmollekha zeSa raha gayA hai, unake ujjavala tyAga kA varNana nagaNya hai| udAharaNArtha : mahAvIra kI sahadharmiNI yazodA kA itihAsa to avazya upalabdha hai, kyoMki yaha kAla dRSTi se atyadhika nikaTatama hai| jahAM mahAvIra ke parivAra ke samasta sadasyoM kA varNana upalabdha hotA hai, vahAM isa mahAna tyAgamayI nArI ke jIvana kA bar3A bhAga ajJAta hI hai / varddhamAna mahAvIra bhrAtR-sneha ke vazIbhUta hokara jaba do varSa gaha meM anAsakta bhAva se rahe taba yazodA ne unakI kisa prakAra sevA kI ? mahAvIra kI pravrajyA ke samaya yazodA kI kyA manodazA thI? pati ke dIkSita hone ke pazcAt unhoMne apanA jIvana kaise va kina manobhAvanAoM ke bIca vyatIta kiyA, ina sabakA vistRta varNana kisI bhI prAmANika graMtha meM upalabdha nahIM ho paayaa| ye saba prazna pahelI banakara upasthita hote hai| yazodA ke mAnasika ciMtana evaM manobhAvoM kA citraNa kevala kalpanA ke viSaya hI raha jAte haiN| isI prakAra rAmAyaNa meM lakSmaNa patnI urmilA evaM bauddha sAhitya meM gautama buddha kI patnI yazodharA ke jIvana kI ghaTanAoM ke digdarzana kI bhI upekSA kI gaI hai| bhAratIya loka jIvana meM nArI ko sajaga saceta evaM saMrakSikA kahA gayA hai| kulakaroM ko janma dene vAlI mAtAe~ kula kI saMrakSikA thiiN| tIrthaMkara, cakravartI, nArAyaNa, prati nArAyaNa Adi ko janma dene vAlI mAtAoM kA avadAna apane deza aura samAja ke lie mahatvapUrNa rahA hai| ina ke kAraNa hI samAja aise nara ratnoM ko prApta kara skaa| AgamoM meM nArI kI buddhimattA ke kaI udAharaNa bhI milate haiM jinameM mahatvapUrNa udAharaNa hai rohiNI kA jisane dhAnya ko surakSita rakhane ke sAtha-sAtha usakI vRddhi bhI kI thii| tIrthaMkaroM kI adhiSThAyikA deviyAM, cakrezvarI, ambikA, padmAvatI, siddhAyikA Adi jagata kalyANa karane vAlI deviyAM thIM / rAjImatI arthAt rAjula kA nAma kisI se chipA huA nahIM hai| jayaMti zrAvikA kamalAvatI rAnI aura kauzalyA, kuMtI, sItA Adi kaI aitihAsika nAriyoM ne samAja aura rASTra ko mahatvapUrNa yogadAna diyA hai| jaina dharma meM nArI ko zramaNI evaM zrAvikA ke rUpa meM prastuta kiyA gayA hai aura satya usake jIvana ke AdhAra hote haiN| eka sAdhvI ke rUpa meM vaha samasta jagata ke prANiyoM kI rakSikA bana jAtI haiM, to zrAvikA ke rUpa meM jIvoM ko abhayadAna dAtrI hotI hai / a. AdhyAtmika kSetra meM nArI kA yogadAna : brAhmI, suMdarI, rAjImatI, caMdanA Adi nAriyoM ne AdhyAtmika jagata meM bhI mahatvapUrNa yogadAna diyA hai| itihAsa isa bAta kA sAkSI hai ki nArI kI AdhyAtmika zakti ne saMgha aura samAja kA bahuta kalyANa kiyA hai| 1.11 mahAvIrakAlIna nAriyoM kA jaina dharma ko avadAna : samasta jaina itihAsa kI pradhAna dhurI tathA sarvAdhika spaSTa pathacinha vardhamAna mahAvIra (566.527 I. pU.) kA vyaktitva aura Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa jIvanacarita hai| unake pUrva kA purAtana yA purANa yuga mahAvIra pUrva yuga hai to unake uparAnta kA mahAvIrottara kAla / vaha antima purANa puruSa the to prathama vizuddha aitihAsika hastI bhI the| itanA hI nahIM, gata DhAI hajAra varSoM meM jitane jaina aitihAsika vyakti hue haiM ve saba tIrthakara bhagavAna mahAvIra ke anuyAyI the| ukta IsA pUrva chaThI zatAbdI meM to jitane aura jo jaina itihAsAMkita strI-puruSa hue ve saba prAyaH sAkSAt rUpa meM bhagavAn mahAvIra se saMbaMdhita the| kucha unake AtmIyajana, kuTumbIjana yA parivAra ke sadasya the, kucha nAte-riztedAra Adi saMbaMdhI the, anya aneka unake ziSya, anuyAyI, upAsaka, upAsikAyeM the athavA unake vyaktitva se prabhAvita the| mahAvIra ke siddhAMto kA anugamana karane vAlI upAsikAoM meM pramukha thI vaizAlI gaNataMtra ke adhipati ceTaka kI mahArAnI subhadrA tathA unakI svanAmadhanyA sAta suputriyA~ trizalAdevI, celanA, prabhAvatI, magAvatI, zivAdevI, jyeSThA, dadhivAhana kI patnI padmAvatI (dhAriNI) tathA unakI putrI (caMdanA) vasumati aadi| ye sabhI mahAdeviyAM bha0 mahAvIra ke zrAvikA saMgha kI agraNI thii| unameM se anekoM kI gaNanA suprasiddha solaha satiyoM meM hai| jyeSThA aura caMdanA kaumAryakAla meM hI dIkSita hokara sAdhvI bana gayI thii| unameM se jinakA vivAha huA ve saba pati parAyaNA, zIlaguNa vibhUSitA evaM dhArmika vatti kI thiiN| bhagavAna mahAvIra ke parama bhakta (dasa zrAvaka) pramukha upAsaka evaM upAsikAoM kA varNana AtA hai| ina zrAvikAoM ne bhagavAna ke batAye hue vratoM ko dhAraNa kara jIvana ko dhanya kiyA, pavitra kiyaa| devAnaMdA, revatI, sulasA aura viduSI jayaMti zrAvikA jaisI gahiNiyAM mahAvIra yuga kI nAriyA~ thii| Adarza gahI zrAvaka-zrAvikA ke rUpa meM rahate hue ve apanI svayaM kI icchAoM aura AvazyakatAoM ko sImita kara, apanI utpAdana sAmarthya ko tanika bhI vyartha kiye binA, zeSa dhana evaM Aya ko loka sevA meM lagA dete the| bha0. mahAvIra ke zrAvaka-zrAvikAeM hI paravartI kAla ke jaina gRhastha strI-puruSoM ke lie, preraNA ke satat srota tathA anukaraNIya Adarza rahe haiN| cAhe ve kisI varNa, jAti yA varga ke, kisI vyavasAya yA vRtti ke, aura kisI bhI kSetra ke hoN| 67 1.12 nArI jAti ke itihAsa kA kAla-vibhAjana :jaina dharma meM nArI jAti ke avadAna ke adhyayana ko kAlakrama kI dRSTi se isa prakAra vibhAjita kiyA jA sakatA hai| 1. kulakara yuga evaM bAIsa (22) tIrthaMkaro ke kAla kI nAriyAM / 2. bha0. pArzvanAtha evaM bha0. mahAvIra svAmI ke kAla kI naariyaaN| 3. bha0. mahAvIra svAmI ke nirvANa se IsA kI sAtavIM zatI taka kI jaina nAriyAM / 4. IsA kI AThavIM zatI se 15vIM zatI taka kI jaina nAriyAM / 5. IsA kI 16vIM zatI se 20vIM zatI taka kI jaina nAriyAM / 1.13 sAhityika strota :sAhityika strotoM ke AdhAra para nArI jAti kA jo avadAna dekhA gayA vaha nimna prakAra keyA jA rahA hai| 1.14 Agama sAhitya evaM Agamika vyAkhyA sAhitya : upalabdha jaina sAhitya meM sabase prAcIna graMtha aMga upAMgAdi saMjJaka Agama graMtha haiN| bhagavAna mahAvIra kI dIrgha tapazcaryA va ciMtana ke pazcAt jo kevala jJAna prApta huA thA aura usase vastu tatva kA jo jJAna va darzana huA use janatA ke lie jina vANI ke rUpa meM prasArita kiyA gayA hai| vahI kalyANakArI vANI ina AgamoM meM guMthita hai, ataH inakA mahatva sarvAdhika nirvivAda hai| paravartI samasta jaina vADamaya kI jar3a inhIM AgamoM meM evaM anupalabdha "pUrva" saMjJaka granthoM meM sannihita hai| asAdhAraNa pANDitya saMpanna jainAcAryoM ne ina para niyukti, cUrNi, bhASya, vRtti, TabA, avacUri va bAlAbodha Adi aneka vivaraNAtmaka TIkAeM racakara inheM adhikAdhika subodha banAne kA prayatna kiyA hai aura Aja bhI vaha krama cAlU hai| isake atirikta inake AdhAra se race gaye svataMtra jaina granthoM kA vizAla sAhitya bhI upalabdha hai| choTe bar3e saiMkar3oM prakaraNa va kathAdi grantha inhIM Agama rUpI vRkSoM kI zAkhAeM, pratizAkhAeM, phala, Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA phUla Adi samajhanA caahie| vidvAna muniyoM ne aneka grantha racakara zruta jJAna kI bhakti kI to zrAvaka-zrAvikAoM ne inakI suMdara akSaroM meM pratilipi karavAI / bhagavatI, uttarAdhyayanAdi kI to svarNAkSarI evaM uttarAdhyayana, jJAtAdi sUtroM kI sacitra pratiyA~ likhavAne meM lAkhoM rUpaye kharca kiye| kalpasUtrAdi kI saiMkaDoM sacitra evaM pacAsoM svarNAkSarI, raupyAkSarI, pratiyAM likhavAne meM toM karor3oM kI dhanarAzI vyaya ho cukI hai| bhagavatI sUtra ko sunate hue pratyeka praznottara para raupya mudrA hI nahIM svarNa mudrA va mauktika car3hAne vAle bhakta zrAvaka-zrAvikAoM kI bhakti avismaraNIya rahI hai| bhArata varSa kA prAcIna itihAsa jo bahuta kucha aMdhakAra meM par3A hai usako spaSTa karane vAlI kaI kiraNeM jainAgamoM va unakI niyukti, cUrNi va TIkAoM meM pAyI jAtI hai| ___ Agama sAhitya kA nirmANakAla pAMcavI zatAbdI I. pUrva se lekara I. san kI pAMcavI zatI mAnA jAtA hai| isa taraha se Agama eka hajAra varSa kI sudIrgha kAlAvadhi meM nirmita, pariSkArita aura parivartita huA hai| usake samasta saMdarbha eka hI kAla ke nahIM haiN| unameM jo bhI kathA bhAga hai, vaha mUlataH anuzrutiparaka ora prAgaitihAsika kAla se saMbaMdha rakhatA hai| kathA likhane kI paramparA I. san kI prathama zatAbdI se lekara I. san kI solahavIM zatAbdI taka calatI rhii| ina kathAoM meM apane kAla se bhI pUrva ke aneka tathya upasthitahaiM jo anuzruti se prApta hue haiN| unameM kucha aise bhI tathya hai jinakI aitihAsikatA vivAdAspada ho sakatI hai aura unheM mAtra paurANika kahA jA sakatA hai| jahAM taka Agamika vyAkhyA sAhitya kA saMbaMdha hai| vaha mukhyataH Agama granthoM para, prAkRta evaM saMskRta meM likhI gaI TIkAoM para AdhArita hai, ataH isakI kAlAvadhi IsA kI pAMcavI zatI se bArahavIM zatI taka hai| usameM bhI apane yuga ke sandarbho ke sAtha Agama yuga ke saMndarbha bhI mila gaye haiN| isake atirikta ina Agamika vyAkhyAoM meM kucha aise ullekha milate haiM, jinakA mUla strota na to AgamoM meM ora na vyakhyAkAroM ke samakAlIna samAja meM khojA jA sakatA hai| ve Agamika vyAkhyAkAroM kI manaH prasUta kalpanA bhI nahIM kahe jA sakate hai| udAharaNa ke rUpa meM marUdevI, brAhmI, saMdarI, tathA bha0. pArzvanAtha kI paramaparA kI aneka zrAvikAoM se saMbaMdhita vistata vivaraNa jo Agamika vyAkhyA graMthoM meM upalabdha hai, vaha yA to AgamoM meM anupalabdha hai, yA saMketa mAtra haiN| kiMtu hama yaha nahIM mAna sakate haiM ki ye AgAmika vyAkhyAkAroM kI manaH prasUta kalpanA hai| vastutaH ve vilupta pUrva sAhitya ke graMthoM se yA anuzruti se vyAkhyAkAroM ko prApta hue haiN| ataH AgamoM aura Agamika vyAkhyAoM ke AdhAra para nArI kA citraNa karate hue hama yaha nahIM kaha sakate ki vaha kevala Agamika vyAkhyAoM ke yuga ke saMdarbha hai yA unameM eka hI sAtha vibhinna kAloM ke saMdarbha upalabdha haiN| adhyayana kI suvidhA kI daSTi se unheM nimna kAlakhaNDoM meM vibhAjita kiyA jA sakatA hai| yathA: (1) pUrva yuga - I. pU. chaThI zatAbdI (2) Agama yuga - I. pU0 chaThI zatI se lekara I. san kI pAMcavIM zatI taka / (3) Agamika prAkRta vyAkhyA yuga - IsA kI pAMcavI zatI se AThavIM shtii| (4) Agamika saMskRta vyAkhyA evaM paurANika kathA sAhitya yuga - AThavIM se bArahavIM zatI tk| bhAratIya loka jIvana meM nArI ko sajaga saceta evaM saMrakSikA kahA gayA hai| kulakaroM ko janma dene vAlI mAtAe~ kula kI saMrakSikA thiiN| tIrthaMkara, cakravartI, nArAyaNa, prati nArAyaNa Adi ko janma dene vAlI mAtAoM kA avadAna deza aura samAja ke lie mahatvapUrNa rahA hai| inake kAraNa hI samAja aise nara ratnoM ko prApta kara sakA hai| AgamoM meM nArI kI buddhimattA ke kaI udAharaNa bhI milate haiM jinameM mahattvapUrNa udAharaNa hai rohiNI devI kA jisane dhAnya ko surakSita rakhane ke sAtha-sAtha usakI vaddhi kI thii| rAjImatI arthAt rAjula kA nAma kisI se chipA huA nahIM hai| jayaMti zrAvikA kamalAvatI rAnI Adi upAsikAeM evaM anya kaI aitihAsika nAriyoM ne samAja meM mahatvUparNa yogadAna diyA hai| jaina dharma meM nArI ko zramaNI evaM zrAvikA ke rupa meM prastuta kiyA gayA hai satya aura zIla usake jIvana ke AdhAra hote haiN| eka sAdhvI ke rUpa meM yaha samasta jagata ke prANiyoM kI rakSikA bana jAtI hai, to zrAvikA ke rUpa meM jIvoM ko abhayadAna detI hai| bhAratIya nArI yuga-yugoM taka Atma cetanA ke svara guMjita karatI rahI hai| eka ora nara kI sahAyikA vahIM dUsarI ora usakI mArgadarzikA rahI hai| viSamatA ke viSa ko pIkara bhI parivAra aura samAja ke jIvana meM samatA aura samarasatA kA amata hI bAMTatI hai| zrAvaka jIvana ke AcaraNa kA darpaNa zrI upAsakadazAMga sUtra haiM jisameM bAraha vratoM ko jIvana meM dhAraNa karane vAlI zrAvikAoM Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kA varNana milatA hai:- jinameM nimnalikhita nAma ullekhanIya hai| saddAlaputra kI patnI agnimitrA, nandinI pitA kI patnI azvinI, sAlinIpitA kI patnI phAlgunI, zaMkha kI patnI utpalA, surAdeva kI patnI dhanyA, cullazataka kI patnI bahulA, kAmadeva kI patnI bhadrA, Ananda kI patnI zivAnaMdA aadi| aMtakRtadazAMga sUtra jaina aMga sAhitya kA AThavAM aMga hai| isake sAtaveM varga meM polAsapura nagarI ke "vijaya" mahArAjA kI mahArAnI evaM muktigAmI atimuktaka kI mAtA "zrImatI" kA ullekha AtA hai, jinakI zramaNa-bhakti evaM sevA kI jhalaka ke saMskAroM se atimuktaka dIkSita hue| chaThe aMga jJAtAsUtra ke caudahaveM adhyayana meM tetalIputra kI patnI poTTilA ne zrAvikA vratoM kA ArAdhana kiyA, isakA ullekha prApta hotA hai| vyAkhyAprajJapti sUtra ke nauveM zataka meM ullekha huA hai ki devAnaMdA brAhmaNI zramaNopAsikA ke vratoM ko dhAraNa karatI huI vicaraNa kara rahI thii| bhagavAn mahAvIra dvArA nagarI meM padArpaNa ke samAcAra sunakara vaha atiprasanna huii| bhagavatIsUtra ke paMdrahaveM zataka meM prabhu mahAvIra ke prati samarpita zrAvikA vratoM kA samyak paripAlana karane vAlI revatI kA varNana AtA hai| revatI ne siMha aNagAra ko kolapAka zraddhApUrvaka arpita kiyA, jisakA sevana karake prabhu mahAvIra kA dAhajvara dUra huaa| bArahaveM zataka prathama uddezaka meM zaMkha zrAvaka kI patnI zramaNopAsikA utpalA kA pati ke dharma kArya meM sahAyikA banane kA udAharaNa prApta hotA hai| isI bArahaveM zataka ke dUsare uddezaka meM itihAsaprasiddha zramaNopAsikA jayaMti zrAvikA ne sarvajana lAbhakArI tAtvika prazna bhagavAn mahAvIra se puche the| una prabhAvazAlI praznottaroM kA isameM ullekha huA hai| kalpasUtra meM bha0. mahAvIra kI mAtA devAnaMdA evaM trizalA dvArA dekhe gaye caudaha svapnoM kA varNana hai, jisameM trilokInAtha tIrthaMkara prabhu kI janmadAtrI mAtAoM ke amUlya yogadAna kA varNana hai| uttarAdhyayana sUtra jo prabhu kI antima vANI hai, usameM mahArAnI kamalAvatI kA preraka prasaMga prApta hotA hai| bhoga, aizvarya evaM dhana kI lAlasA kitanI ghaNita hotI hai, yaha rAnI kamalAvatI ne mahArAja iSukAra ko samajhAkara tyAga mArga ke lie prerita kiyA tathA svayaM bhI sAdhvI bana gii| dazavaikAlika sUtra ke dvitIya adhyayana meM bhogoM ke dala-dala meM phaMsanevAle rathanemi ko, bhogoM ke kIcar3a se nikAlakara pavitra tyAga mArga para bar3hAne vAlI rAjImatI kI preraNA itihAsa ke svarNa pRSThoM para rekhAMkita hai| haribhadrIyavRtti, Avazyaka niyukti bhAga 2 pa. 137. va pa. 156 meM bAraha vratadhArI kozA zrAvikA ke ujjavala jIvana kI jhAMkI prApta hotI hai| tathA mAtA marUdevI ke mokSagamana dvArA avasarpiNI kAla meM siddhatva pada prApta karane vAlI prathama AtmA ke rUpa meM varNana prApta hotA hai| Agamika vyAkhyA sAhitya arthAt AgamoM para prAkRta evaM saMskRta meM likhI gaI TIkAyeM haiN| IsA kI pAMcavI zatI se bArahavIM zatI taka kA samaya isake antargata liyA jA sakatA hai| Agamika vyAkhyA sAhitya meM zrAvikAoM ke ullekhanIya yogadAna kI jhalaka milatI hai| Avazyaka cUrNi bhAga 1 meM rAjA dadhivAhana kI rAnI evaM caMdanA kI mAtA dhAriNI kA ullekha hai| jisane apane satItva kI rakSA ke lie deha kI mUrchA kA tyAga kara prANoM kI Ahuti dii| Agamika vyAkhyAoM meM kucha aise bhI varNana upalabdha haiM jo AgamoM meM anupalabdha haiM, jaise RSabhadeva kI mAtA marUdevI, brAhmI, sundarI Adi inakA mAtra saMketa kiyA gayA hai| ina nAriyoM kA zikSA ke kSetra meM apUrva yogadAna rahA hai| Agamika vyAkhyAoM meM prApta ullekhoM se jJAta hotA hai ki vezyAyeM aura gaNikAyeM bhI dharma saMgha meM praveza karake zrAvikAyeM bana jAyA karatI thIM / kozA aisI vezyA thI, jisakI zAlA meM jaina muniyoM ko niHsaMkoca bhAva se cAturmAsa vyatIta karane kI anujJA AcArya de dete the| mathurA ke abhilekha isa bAta ke sAkSI haiM ki gaNikAeM jinamaMdira aura AyAgapaTTa (pUjApaTTa) banavAtI thiiN| vezyAoM aura gaNikAoM kI bhI apanI naitika maryAdAeM thI, jinakA ve kabhI ullaMghana nahIM karatI thIM/71 1.15 carita evaM kathA kAvyoM meM zrAvikAyeM : AcArya hemacaMdra viracita triSaSTizalAkA purUSa caritra caubIsa tIrthaMkaroM, nau baladevoM, nau vAsudevoM evaM nau prativAsudevoM kI mAtAoM, patniyoM tathA usa samaya kI pramukha zrAvikAoM kA jIvanavRtta hai| "paumacariuM" meM bIsaveM tIrthaMkara zrI munisuvrata svAmI ke zAsanakAla meM huI zrAvikAoM kA varNana hai| paM. zuklacaMdajI ma. kI zukla jaina mahAbhArata meM mahAbhArata kAla kI zrAvikAoM kA varNana hai| jaina purANakoSa meM bhI paurANika kAla kI zrAvikAoM kA jIvanavRtta prApta hotA hai| jaina sAhitya meM zrIkRSNa caritra meM devakI ko atimuktaka muni dvArA diye gaye vacana kA tathA devakI ke chaH putroM kA pAlana sulasA ke yahAM hone kA varNana Adi kA ullekha huA hai| Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA 0 :/ DaoN0 premasumana jaina ke nibandha jaina kathA sAhitya meM nArI kI pratiSThA meM prAcIna AgamoM kI prasiddha kathA "dhanya kI cAra putravadhueM" prastuta kI hai| AcArya haribhadrasUri ne apane upadezazataka meM isa kathA ko prastuta kiyA hai, tathA choTI bahU sasura dhanazreSThI dvArA pradatta kula paramparA rUpI dhAnya ko apane zrama se kaI gunA kara dene vAlI ghara kI svAminI banatI hai, isakA varNana prApta hotA hai|3 haribhadrasUri ne dhUrtAkhyAna meM AThavIM zatAbdI kI nArI khaNDayAnA dvArA pAMca sau dhUrta puruSoM para vAda-vivAda dvArA vijaya kI prApti tathA anta meM unheM bhojana karAkara tapta karatI hai, isakA varNana kiyA hai, mahAkavi svayambhU ko maMdodarI dvArA rAvaNa ko samajhAne kA prayatna karanA Adi kA ullekha kiyA hai|74 1.16 purANa sAhitya meM zrAvikAoM kA yogadAna a. purANa kA bhAratIya saMskRti meM sthAna : prAcIna bhArata meM purANoM kA mahattvapUrNa sthAna mAnA jAtA hai, ye hamArI saMskRti evaM dharma ke saMrakSaka hai| inakA uddezya sarvasAdhAraNa janoM ko dhArmika saMskAroM meM dRr3ha karanA tathA sarala, subodha bhASA meM adhyAtma ke gUDha tattvoM ko samajhAnA rahA hai, isalie hI ye jJAna vijJAna ke koSa kahe jAte haiN| inameM sabhI veda aura upaniSadoM ke jJAna ko vibhinna kathAnakoM ke mAdhyama se samajhAne kA prayAsa kiyA gayA hai| purANa sAhitya kA vikAsa Aja se nahIM, apitu prAcIna kAla se hI hotA AyA hai| inakI kathA, kahAnI aura dRSTAMta prAcIna hI haiN| ye sarvasAdhAraNa ke upakAra kI dRSTi se hI likhe gae haiN| inameM tatvoM kA vivecana lokopakArI kathAnakoM tathA prabhAvazAlI dRSTAMtoM dvArA kiyA gayA hai, isalie inakA prabhAva Aja bhI spaSTa hai| yadi hama isake viziSTa pahaluoM para vicAra karake dekheM, to inakI zikSA ko kabhI bhI kisI bhI yuga meM asvIkAra nahIM kiyA jA sakatA hai| Aja jo kucha bhI dhArmikatA hama dekha rahe haiM, vaha saba purANa sAhitya kA hI yogadAna hai| ataH yaha vizvAsapUrvaka kahA jA sakatA hai ki purANa bhAratIya saMskRti evaM sabhyatA ke lokapriya aura anupama ratna haiN| isameM kAla varNana, kulakaroM kI utpatti, vaMzAvalI, sAmrAjya, arihaMta avasthA, nirvANa aura yuga viccheda kA varNana hai| digaMbara paramparA ke AdipurANa meM ullekha hai ki RSabhadeva ne apanI putriyoM brAhmI aura sundarI ko lipi vijJAna evaM gaNita kI zikSA dI thii| padmapurANa meM mahAsatI sItA va mahAsatI kauzalyA ko kaThina paristhitiyoM meM bhI apane jJAna aura viveka se sAmanA karate hue citrita kiyA gayA hai| pANDavapurANa meM mahAsatI draupadI evaM mahAsatI kuMtI ke nArI jIvana kA mahAn Adarza citrita kiyA gayA hai| 1.17 prabaMdha sAhitya : jaina paramparA meM Agamika vyAkhyAoM aura paurANika racanAoM ke pazcAt jo prabaMdha sAhitya likhA gayA, usameM sarvaprathama satIprathA kA hI jainIkaraNa kiyA huA eka rUpa hameM dekhane ko milatA hai| tejapAla-vastupAla prabaMdha meM batAyA gayA hai ki tejapAla aura vastupAla kI mRtyu ke pazcAt unakI patniyoM ne anazana karake prANa tyAga diye| yahA~ pati kI mRtyu ke pazcAt zarIra tyAgane kA upakrama to hai kintu usakA svarUpa saumya aura vairAgya pradhAna banA diyA gayA hai| vastutaH yaha usa yuga meM pracalita satI prathA kI jaina dharma meM kyA pratikriyA huI thI, usakA sUcaka hai| 1.18 aitihAsika graMtha : aitihAsika graMthoM meM jaise uttara pradeza aura jaina dharma, uttara bhArata meM jaina dharma, dakSiNa bhArata meM jaina dharma, madhyakAlIna rAjasthAna meM jaina dharma, jainiz2ama ina AMdhrA, zrI svarNagiri jAlora, itihAsa kI amara bela osavAla, bha0 pArzva kI paramparA kA itihAsa, bhaTTAraka saMpradAya, madrAsa va maisUra prAMta ke prAcIna jaina smAraka, prAcIna jaina smAraka, khaMDelavAla jaina samAja kA bRhad itihAsa, bhAratIya itihAsa eka dRSTi, bhArata ke digaMbara jaina tIrtha, jaina sAhitya kA bRhad itihAsa, pramukha aitihAsika jaina puruSa aura mahilAe~, jaina Agama meM nArI, jaina dharma kI pramukha sAdhviyA~ evaM mahilAe~, prAcIna bhAratIya abhilekha saMgraha bhAga 1 Adi graMthoM meM una pratiSThita zrAvikAoM kA varNana hai, jinhoMne jina maMndiroM, jina mUrtiyoM kI sthApanA karavAkara jaina dharma ke pracAra prasAra meM yogadAna diyA tathA bhikSuoM ke lie bhUmi Adi kA dAna diyaa| Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.16 zilAlekha aura graMthaprazastiyAM : DaoN0 vidyAdhara joharApurakara dvArA saMgrahita jaina zilAlekha saMgraha bhAga 1 se 5 taka ke graMtha meM una rAjakumArIyoM, rAjarAniyoM, zreSThi patniyoM Adi zrAvikAoM kA varNana hai jinhone jina mandiroM, jina murtiyoM va ucca zrAvaka-zrAvikAoM ke samAdhI sthaloM kA nirmANa kraayaa| ye zrAvikAeM itihAsa kI kar3I ko jor3ane meM lAbhadAyaka siddha huI haiN| 41 isI prakAra jaisalamera jaina lekha saMgraha bhAga 1 23 meM, jaina pratimA lekha saMgraha bIkAnera, jaina lekha saMgraha meM, jaina dhAtu pratimA lekha saMgraha meM, pATaNa jaina dhAtu pratimA lekha meM, jinamUrti prazasti lekha, aitihAsika lekha saMgraha, prAcIna lekha saMgraha, brAhmI iMskripzansa Adi lekha saMgrahoM meM una ullekhanIya zrAvikAoM kA varNana hai jinhoMne apane dhana kA upayoga vItarAga prabhu kI mUrti ke nirmANa meM vyaya nahIM kintu sadupayoga kiyA tathA puNya kA anubaMdha kiyaa| aitihAsika saMzodhana meM graMthakAroM aura lipikAroM kI prazastiyAM bar3A mahatva rakhatI haiN| zrImAn kastUracaMdajI kAsalIvAla ne apane prazasti saMgraha meM una zrAvikAoM kA varNana kiyA hai jina zrAvikAoM ne apane dhana kA sadupayoga sAhitya graMthoM ke praNayana meM lagAyA / zrutajJAna tathA mahApuruSoM ke caritra ko sunane par3hane se zuddha bhAvoM kA prasaraNa hotA hai| una zrAvikAoM ne usa samaya mudraNa vyavasthA nahIM hote hue bhI lipikAroM se graMthoM evaM zAstroM kI pratilipiyAM likhavAkara AcAryoM ko, va sAdhu-sAdhviyoM ko, zrAvaka-zrAvikAoM va caturvidha zrIsaMdha ko bheMTa kI jisase zrutajJAna kA pracAra prasAra bddh'aa| isI prakAra zrImAn amRtalAla maganalAla zAha ne apane prazasti saMgraha meM una zrAvikAoM kA sAhityika yogadAna prakAzita kiyA, jinhoMne jina vANI ke mUla AgamoM ko, Agama para likhI gaI vRttiyoM ko, mahApuruSoM ke caritroM ko likhavAkara bheMTa meM diyA / 1.20 purAtAtvika sAkSya : purAtAtvika sAkSyoM kA avalokana karate hue zrAvikAoM kI mUrti, evaM zrAvikA ke citra kA AdhAra hameM prApta huA hai / mAuMTa AbU ke lUNavasahi mandira ke nirmAtA mahAamAtya tejapAla tathA zrAvikA anupamAdevI kA citra prApta hotA hai| nezanala myuz2iyama dillI meM mukhya dvAra ke bAyIM ora praveza karate hI namaskAra mudrA kI vinamra mudrA meM khar3I (zrAvikA ) upAsikA kI mUrti prApta hotI hai| dillI cAMdanI cauka naugrahA ke jaina mandira meM vaMdanA kI mudrA meM bAyeM ghuTane ko mor3akara namaskAra mudrA meM hAtha jor3I mugala kAla kI zrAvikAoM ke citra tathA AcArya zrI kI sabhA meM upadeza zravaNa karatI huI zrAvikAyeM, zrAvaka Adi samudAya ke citra prApta hote haiM jo pramANita karate haiM ki zrAvikAyeM jina mUrti kI upAsanA, sAdhu saMtoM kA satsaMga, pravacana - zravaNa Adi kArya karatI thI va dharma ke prati AsthAzIla thI / devagar3ha (lalitapura) sthita zrI di0 jaina0 atizaya kSetra sthita sukhI daMpatti ke citra meM citrita zrAvikA kA citra prApta hotA hai| mathurA ke caturvidha prastarAMkana para zrAvikAoM ke citra hai tathA abhilikhita jaina AyAgapaTTa bhI zrAvikAoM dvArA nirmita haiM jo pUjA ke upayoga meM Ate the| ve citrapaTa vartamAna meM bhI upalabdha haiN| imejasa phrama arlI iNDiyA nAmaka graMtha meM pR. 63 tathA pR. 216 para zrAvakoM dvArA hAthoM meM phUlamAlA liye tathA zrAvikAoM dvArA namaskAra mudrA meM strI puruSa ke citra mathurA zilpa zailI kA citraNa karatA hai| tathA caturtha evaM pAMcavI zatAbdI kI vaMdanA kI mudrA meM baiThI huI eka pratimA bhI hai| pratimA kI ora nirakhatI huI zrAvikA ke vastra kSatriya tathA saMpanna gharAne ke pratIka haiN| usa pratimA kI pUjA usane pahale bhI kI thii| usane bAyeM hAtha meM phala liyA hai tathA punaH vaha pUjA kI mudrA meM hI pratimA kA darzana karatI huI citra meM pratIta hotI hai| 1.21 hastalikhita graMthoM kI prazastiyoM meM zrAvikAyeM : prAcya vidyApITha zAjApura ke jJAna bhaNDAra meM hastalikhita graMthoM kI kucha pratiyoM meM zrAvikAoM ke kRtitva kA paricaya prApta hotA hai| isameM kucha svataMtra racanAeM haiM to kucha cAturmAsa kI vinatI patra ke rUpa meM likhI gaI haiN| kucha zrAvikAoM ke paThanArtha likhI gaI zAstroM kI, caupAI Adi kI hastalikhita pratiyAM bhI upalabdha huI haiN| muni jaMbUvijaya dvArA saMpAdita jaisalamera ke prAcIna jaina graMtha bhaMDAroM kI sUcI meM jinabhadrasUri tAr3apatrIya evaM jinabhadrasUri kAgajI hastalikhita pratiyoM meM jina zrAvikAoM kA yogadAna rahA una aitihAsika nAmoM kI akArAdi krama se sUcI dI gaI hai| Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA isI prakAra tapAgaccha tAr3apatrIya hastalikhita graMtha bhaMDAra evaM loMkAgaccha, AcAryagaccha tAr3apatrIya hastalikhita graMtha bhaMDAra kI hastalikhita pratiyoM meM bhI zrAvikAoM ke aitihAsika nAmoM kA ullekha prApta hotA hai| pI0sI0 jaina saMpAdita bhaTTArakIya graMtha bhaMDAra, nAgaura ke hastalikhita graMtha bhaMDAra kI hastalikhita pratiyoM meM zrAvikAoM ke jIvana para likhe gaye caritra kA ullekha huA hai| isI prakAra zrAvikAoM para caupAI, rAsa, TIkA, prabaMdha, gAthAyeM, Adi kA ullekha paMjAba meM jaina sAhitya racanA, uttara pradeza aura jaina dharma, bRhad (bar3a) gacchIya kavi munimAla (yati) kI racanAeM, zrAvaka kavi khuzIrAma duggar3a kI racanAeM Adi aneka graMthoM meM prApta hotA hai| rAjasthAna hindI hastalikhita graMthasUcI bhAga 3 meM rAniyoM dvArA hastalikhita stavana kI patrI, bAI vIro zrAvikA paThanArtha aMjanA sundarI rAsa Adi kA varNana prApta hotA hai| kannar3a tAr3apatrIya graMtha sUcI meM bhI zrAvikA ke liye likhI gaI graMtha, TIkA Adi kA varNana upalabdha hotA hai| zrImAna mohanalAla dalIcaMda desAI kRta jaina gurjara kavioM meM (jinake 1 se lekara 6 bhAga hai) una zrAvikAoM kA varNana hai, jinhoMne stavana, sajjhAya, caupAI, gIta, rAsa Adi sAhitya likhavAkara puNyazIlA, svAdhyAyazIlA zrAvikAoM ke paThanArtha samarpita kiyA hai| jaina gurjara kavioM meM zrAvikAoM para likhI gaI katiyAM, rAsa, caupAI kathA, prabaMdha Adi ullekhanIya haiM jo vibhinna kaviyoM dvArA likhita haiN| jaina gurjara kavioM bhAga 1 se 6 (navIna saMskaraNa) meM hI zrAvikAoM ne apane svAdhyAya evaM paThana hetu jina graMthoM kA praNayana karavAyA, una hastalikhita pratiyoM kA ullekha bhI kiyA gayA hai| ___jaina samAja ke prAcIna graMtha bhaMDAroM meM, saMgrahoM meM saiMkar3oM varSoM pahale hAtha se likhavAye gaye saiMkar3oM graMtha Aja bhI dRSTigocara hote haiN| inameM suzIla jaina mahilAoM kA bahuta bar3A yogadAna hai| una zIlavatI zrAvikAoM ne apanI saMpatti jJAna ArAdhanA kI bhAvanA aura utsAha bharI preraNA se jaina siddhAMta evaM sUtrAdi vividha sAhitya kI tAr3apatrAdi pustikAyeM likhavAI haiN| yogya vidvAn evaM vyAkhyAtA muniyoM ko arpaNa kI hai tathA jJAna bhaMDAroM meM rakhavAI hai| jainAcAryoM ke sadupadeza unameM nimitta bhUta bane haiN| usameM unakA apanA tathA racanA Adi meM bhI aneka mahattarAoM, AryAoM, pravartinIyoM, gaNinIyoM, va zramaNioM kA bhI prazaMsanIya parizrama dikhAI detA hai| saurASTra, gujarAta, mAravAr3a, mevAr3a, dakSiNa Adi vividha dezoM kI zrImAla, poravAr3a, osavAla, dharkaTa, dizAvAla, agravAla, mor3ha, huMbar3a, Adi vividha vaNika vaMza-jJAtioM kI, kSatriya tathA anya uccakulIna rAjyAdhikArioM ke parivAra kI mahilAoM kA mahatvapUrNa sthAna hai jinhoMne jJAnArAdhanA ke lie, Atma kalyANa ke lie tathA mAtA-pitA, pati-putra evaM svajanoM Adi ke kalyANa ke liye aneka pustikAyeM likhvaaii| paThana pAThana tathA vyAkhyAna Adi ke sadupayoga ke lie usa samaya ke suyogya vidvAn jainAcArya Adi ko bhakti se samarpita kI aura bhaviSya kI pIr3hI ke lie jaina saMgha ke surakSita jJAnabhaMDAroM meM saMgrahita karavAI thii| ina mahilAoM ne puNya se prApta caMcala lakSmI ko viveka pUrvaka puNya kAryoM meM viniyoga karake saphala kiyA thaa| jaina mandiroM, devakulikAoM, jaina mUrti pratimAoM kI tarapha dekhane para unakI prazastiyoM, zilAlekhoM, pratimAlekhoM kI sAvadhAnI se khoja kI jAeM to jaina zrAvikAoM ke aneka satkAryoM ke itihAsa kI jAnakArI kA hameM bodha hotA hai| 1.22 prastuta zodha kA sImA kSetra : hamArA prastuta zodha prabaMdha zrAvikA varga taka sImita hai| zrAvikA zabda ke hamane do vibhAga kiye haiM, zraddhAzIla evaM vratasaMpanna shraavikaayeN| 1.23 zraddhAsaMpanna zrAvikAyeM : deva, guru, dharma ke prati, zraddhAzIla, zramaNa-zramaNiyoM se pravacana zravaNa, guru caraNa upAsanA, dhArmika pustakoM kA paThana pAThana, mUrti nirmANa evaM sAhityika graMthoM kI hastalikhita pratilipiyoM ke nirmANa meM inakA mahatvapUrNa yogadAna rahatA hai| sAmAjika rAjanItika, sevA, paraspara upakAra tathA sadbhAvanA ke kSetra meM inakA atyanta mahattvapUrNa yogadAna rahatA hai| 1.24 vratasaMpanna zrAvikAyeM : jaina sAhitya meM gRhastha zrAvikAoM ke AcAra ke lie bAraha vratoM kA prarUpaNa kiyA gayA hai| vratasaMpanna zrAvikAyeM ve haiM jo iname se eka yA bAraha hI vratoM ko dhAraNa karane vAlI haiN| vrata ArAdhanA ke sAtha hI aneka prakAra kI tapasyAyeM, jApa, saMthArA Adi Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kI viziSTa sAdhanAyeM karatI haiN| inakA avadAna AdhyAtmika hai| agrima paSThoM meM hama ina saba ke avadAnoM kI aitihAsika kAlakrama se carcA kreNge| saMdarbha sUcI (adhyAyaH 1 ) 1 2 3 4 5 6 7 8 6 10 11 12 13 14 15 16 17 18 16 20 21 8 ~ ~ 20 or w 22 23 24 25 26 27 AcArya zrI deveMdramuni bhAratIya vAGmaya meM nArI pR. 16.26 / pR. 30.43 / pR. 44.47 vahI pU. 48.71 / vahI 18 DaoN. urmilA prakAza mizra, prAcIna bhArata meM nArI pa. 4.6 / vahI pU. 66.811 DaoN. komala jaina, jaina Agama meM nArI pra. 26.33 / AcArya deveMdramuni. bhAratIya vAGmaya meM nArI pR. 86.63 / muni zrI nagarAja jI Agama aura tripiTaka eka anuzIlana khaNDa 1 pR. 216 / DaoN zrImati komala jaina, jaina Agama meM nArI saM. zobhAcaMdra bhArilla. sUtrakRtAMga sUtra. prathama uddezaka adhyayana gAM. 2.6 pR. 23.279 66.76 / yuvAcArya madhukara muni dazavaikAlika sUtra. a. 2 gA. 6.11 / deveMdramuni zAstrI. RSabhadeva eka parizIlana. pR. 144 / arihananAdarihaMtA. dhavalA TIkA. prathama pustaka. pR. 42.44 / vadughAikammo daMsaNasuhaNANa vIriyamaIo. / suhatthe ammA suddho ariho viciMtijjo / / dravya saMgraha 50 / dhammanAyagANaM........... pra. 37.38 / 31) kalpasUtra. pR. 53.54 / tatvArthasUtra. adhyAya 6 gAthA 23 darzanavizuddhi... ...tIrthakRtvasya / vaMde usabhamajiya....... .vaddhamANaM ca naMdIsUtra. gAthA. 20.21 / cimanalAla jaicaMda zAha, uttara bhArata meM jaina dharma pU. 18 / saM. pro. hIrAlAla, jaina siddhAMta bhAskara, janavarI 1647 pR. 86.64 / sumeracaMda divAkara, jaina zAsana. pR. 272 / balabhadra. jaina dharma kA prAcIna itihAsa bhAga. prathama pR. 11 // naMdIsUtra. gAthA 7.8 / ..cakkavaTTINaM NamotthuNaM kA pATha, kalpasUtra. pU. 37 / sammattadaMsaNa paidiahaM jaijaNA suNei ya / sAmAyArI paramaM jo khalu taM sAvagaM vitti / / samaNasuttaM, gAthA 301 / (a) jaina AcAra mImAMsA, pa0 255 (ba) saMskRta dhAtukoSa pR0 265 / (ba) zrAvaka kartavya, muni sumanakumAra pR0 1.2 / 43 Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 pUrva pIThikA 28 zraddhAlutAM zrAti, aNoti shaasnm| dAnaM vapedAzu vaNoti darzanam / kRntatyapuNyAni karoti saMyamam |tN zrAvakaM prAhuramI vicakSaNAH / / (a) jaina AcAra mImAMsA, pR0 255e 256 / (ba) zrAvaka kartavya, muni sumanakumAra, pR0 12 / 30 jaina AcAra mImAMsA, pR0 257 / 31 jaina AcAra mImAMsA pR0 258.256 / esa ThANe Arie, jAve savvadukkhapahINa magge egaMtasamme saahuu| sUtrakRtAMga suutr| 33 hiMsAnatasteyAbrahmaparigrahebhyo virativratama tatvArthasUtra a.7 kevala muni| 34 deshsrvtonnumhtii||2|| ta. sUtra a.7 pR0 264 upAdhyAya kevlmuni| 35 sUtrakRtAMgasUtra. saM. muni madhukara, sUtra 8 / 36 sthAnAMgasUtra. saM. muni madhukara 51386 / sthAnAMgasUtra. saM. muni madhukara, 1 se 10 adhyyn| ugasagadasA. saM. muni madhukara.1 se 10 adhyyn| AgAradhamma duvAlasavihaM Aikkhai tNjhaa| paMca aNuvbayAI tiNNi guNavvayAiM cattAri sikkhaavyaaii| 40 saMkalpapUrvakaH sevyo niyamo zubhakarmaNaH / nivRttivAM vrataM syAdvAda pravRtti shubhkrmnni||164|| 41 saMpAdaka, DaoN subhASa koThArI jaina nItizAstra; eka tulanAtmaka adhyayana pa0 88| 42 pro. sAgaramala jaina, zrAvakAcAra kA mUlyAtmaka vivecana, jaina vidyA ke AyAma pa0 152 / 43 jaina vidyA ke AyAma. DaoN0 azoka kumAra jaina pR0 153 / 44 jaina vidyA ke AyAma. DaoN0 azoka kumAra jaina pR0 153 / 45 jaina vidyA ke AyAma. DaoN. azoka kumAra jaina pR0 154 / 46 jaina vidyA ke AyAma. DaoN0 azoka kumAra jaina pR0 154.155' 47 jaina vidyA ke AyAma. DaoN0 azoka kumAra jaina pR0 155 / jaina vidyA ke AyAma DaoN. azoka kumAra jaina pR0 255 / uvAsagadasAo, 1622.42 / zrAvaka pratikramaNa sUtra-aNuvrata 7 / zrAvaka pratikramaNa sUtra-aNuvrata 155 / zrAvaka pratikramaNa sUtra-aNuvrata 156 / 53 jaina vidyA ke AyAma. DaoN0 azoka kumAra jaina pa0 156.157 / 54 vahI pa0 156.157 / 55 vahI pa0 156.157 / 56 jaina nItizAstra : eka tulanAtmaka adhyayana pR0 63.64 / 57 jaina nItizAstra : eka tulanAtmaka vivecana pR0 64.67 / 58 DaoN. kamala jaina haribhadra sAhitya meM samAja evaM saMskRti pR060| 56 tatra ca gRhastha dharmopi dvividhaH samAnyato vishessshceti| dharmabiMdu a0 1e sU0 2 / Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 56 tatra ca gRhastha dharmopi dvividhaH samAnyato vizeSazceti / dharmabiMdu a0 1e sU0 2 / 60 majju maMsu mahu pariharati, kari paMcudumbara duuri| AyahaM aMtari aTThahAni tasa uppajjaI bhuuri|| yogIndra devasena kRta sAvayadhammadohA gAthA 22 / hiMsAsatyasteyAdabrahma parigrahAcca baadrbhedaat| dyUtAnamAMsAnamadyAdvirati, gRhiNoSTa santyamImUlaguNAH / / caritrasAra zrAvakAcAra zloka 15| 62 juAM khelanA, mAMsa mada, vezyA visana zikAra | corI para ramanI ramaNa, sAtoM visana nivAra / / 50 / / bhUdhara shtk| 63 (a) upAsakadazAMga sUtra 111 (ba) bhagavatIsUtra 831 64 upAsakadazAMga sUtra 111 upAsakadazAMga sUtra (1) a.1 pa0 410 gA056 (2) a.7 gA 41 pa0 500 (3) a.6 pa0 526 gA. 17 (4) a. 3 gA. 17 pa0 443 (5) a.2 pR0 423 gA. 17 / 66 bhAratIya saMskRti ke vikAsa meM jaina vAGmaya kA avadAna dvitIya khaNDa pa0 126 / 67 pro0 puruSottamacaMdra jaina zramaNa saMskRti kI rUparekhA, pR0 77.81 / 68 Avazyaka cUrNi, bhAga 1 pR. 318 / 66 pramukha aitihAsika jaina puruSa evaM mahilAe~ pR. 2 3034 / 70 jaina sAhitya meM zrIkRSNacaritra, zrI rAjendra muni pR. 133.135 / 71 vahI pR. 133.135 / 72 vahI pR. 133.135 / 73 upadezapada. gA. 172.176 pR. 144 / 74 cA~da smRti graMtha pU. 100 / caupAyA meM pratyeka pAye kA mahatvapUrNa sthAna hai| usI prakAra caturvidha jaina dharma-saMgha meM zrAvikA kA pramukha sthAna hai| Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 pUrva pIThikA citra khaNDa 1. jaina kalA evaM sthApatya meM jaina zrAvikAoM kA yogadAna : kalA kalA ke lie hai athavA "kalA jIvana ke lie hai, isa saMbaMdha meM bhAratIya evaM pAzcAtya ciMtakoM ne gaharA UhApoha kiyA hai jisase kaI tathya sAmane Ae haiN| kalA yadi kalA ke lie hotI hai, to vaha mAtra netroM ko AkarSita karatI hai, manoraMjana kA eka sAdhana banatI hai| jIvana ke nirmANa meM, manoraMjana meM usakI koI bhUmikA nahIM hotii| yadi kalA kA nirmANa jIvana ke lie hotA hai to kalA utkRSTatA ko prApta hotI hai| kaIyoM ke jIvana ko nirmANa patha para bar3hAtI hai| bhakti ke sAtha jur3I huI kalA vAsanA ke dvAroM se mukta karatI haI sugati kA mArga prazasta karatI hai| ataH kalA jIvana ke lie ho yaha adhika mahattvapUrNa hai| kalA evaM sthApatya atIta kI gaurava gAthAoM ko kathana karane vAlI mahattvapUrNa sAmagrI hai| kalA evaM sthApatya itihAsa kI kar3iyoM ko jor3ane meM apanA mahattvapUrNa sahayoga pradAna karate haiN| prastuta zodha prabaMdha meM prApta AdhAroM para kAlakrama se apane viSaya ke anurUpa jaina kalA evaM sthApatya para zrAvikAoM kA jo prabhAva rahA hai, use yathAsaMbhava varNana karane kA prayatna kiyA gayA hai| isameM I. pU. dvitIya zatI se lekara I. sana kI bIsavIM zatI taka ke lagabhaga 63 citroM ko saMkalita kiyA gayA hai| citroM kA vivaraNa bhUmikA vibhAga meM tathA citroM ko vivaraNa ke aMta meM pradarzita kiyA gayA hai| 1.1 ur3IsA ke sthApatya evaM kalA para jaina zrAvikAoM kA prabhAva : I.pU. kI dvitIya zatI se saMbaMdhita ur3IsA ke hAthIguMphA zilAlekha dvArA nimna tathya pramANita hote haiN| kaliMga ke cedivaMza ke tRtIya nareza khAravela ne naMdarAjA para vijaya prApta kara kaliMga jina mUrtiyoM ko udayagiri pahAr3I para punarpratiSThita kiyA thaa| unakI mAtA airAdevI tathA patnI siMdhulA devI donoM hI suzrAvikAeM thii| donoM hI jina dharma ke prati zraddhAzIla evaM dRr3ha pratijJa thii| I. pU. 153 meM kumArI parvatapara jina maMdira kA nirmANa kiyA gayA thA, jaina munisaMgha kA mahAsammelana Ayojita huA thA, tathA dvAdazAMgI zruta jJAna kA samuddhAra huA thA, isakI pRSThabhUmi meM ina donoM suzrAvikAoM kI prabala preraNA nihita thii| kumArI parvata ke samIpa hI rAnI siMdhulAdevI ne apanI dAnazIlatA kA vistAra karate hue bhramaNazIla zramaNoM ke nivAsa hetu kRtrima guphAeM banavAI thii| usI ke nikaTa eka kAya niSidyA kA nirmANa karavAyA thA, jo "arahaMta prAsAda" ke rUpa meM prasiddha huA thA, tathA usakI racanA stUpAkAra thii| ina guphAoM kA vizeSa vivaraNa caturtha adhyAya kI bhUmikA meM ullekhita kiyA gayA hai| Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.1 citra saM. (1) rAjA khAravela kI rAnI siMdhulA devI dvArA zramaNoM ke nivAsa hetu nirmita guphA kA nirmANa kAla I. pUrva prathama zatI AMdhra kI udayagiri guphA I. pU. kI prathama zatAbdI (citra sAbhAra : saM. amalAnaMda ghoSa jaina kalA evaM sthApatya khaNDa, 1 pra. 76) 1.1 citra saM. (2) I. pUrva kI prathama zatI udayagiri guphA meM jaina upAsikAoM dvArA pUjana kA dRzya (citra sAbhAra : saM. amalAnaMda ghoSa jaina kalA evaM sthApatya khaNDa, 1 pR. 76) Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 1.1 citra saM. (3) 1.1 citra saM. (4) agara lagabhaga I. pUrva prathama zatI WTS TOS guphA udayagiri kI bhitti kI zilpAkRtiyoM para zrAvikAoM kA citrAMkana (citra sAbhAra : saM. amalAnaMda ghoSa jaina kalA evaM sthApatya khaNDa 1 pR. 80) rAjA khAravela kI rAnI siMdhulA devI dvArA zramaNoM ke nivAsa hetu guphA nirmANa meM yogadAna lagabhaga I. pUrva prathama zaMtI EEORBERE udayagiri guphA kI bhitti kI zilpAkatiyoM para zrAvikAoM kA citrAMkana (citra sAbhAra : saM. amalAnaMda ghoSa jaina kalA evaM sthApatya khaNDa 1 pra. 80 ) pUrvapIThikA Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.1 citra saM. (5) sambhavataH I. pUrva kI prathama zatI udayagiri - guphA saM. 1, nicalA tala, dAhinA bhAga, barAmade kI pichalI bhitti kI zilpAkRtiyAM vinayAvanata zrAvikAoM kI mudrA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 pUrva pIThikA 1.2 mathurA ke zilpa evaM sthApatya meM jaina zrAvikAeM : jaina dharma ke utthAna meM puruSoM kI apekSA stryioM kA yogadAna adhika rahA hai| mathurA se prApta saiMkar3oM jaina abhilekhoM se jJAta hotA hai ki dharma ke prati nArI jAti kI AsthA puruSoM se kahIM adhika thii| dharmArtha dAna dene meM ve sadA puruSoM se Age rahatI thii| mathurA ke pramukha jaina stUpoM ke AyAgapaTTa Adi ke nirmANa meM mahilA dAna dAtAoM kA ullekhanIya yogadAna isakA pramANa hai| mathurA meM I. san kI prathama dvitIya zatI ke aneka zilpAMkana meM zrAvikAoM kI vidyamAnatA isa tathya ko puSTa karatI hai| Aie nIce dekheM suzrAvikA amohinI evaM lavaNazobhikA ke dvArA nirmita AyAgapaTTa jo abhilekha se yukta, jina pratimA evaM jina bhakti meM lIna zrAvikAoM se parivatta hai| dUsarI ora AryAvatI evaM zramaNa kaSNarSi kI municaryA meM sahayoginI zrAvikAeM naz2ara AtI haiN| 1.2 citra saM. (1) jaina zrAvikAoM dvArA nirmitta AyAgapaTTa I. san kI prathama-dvittIya zatI Iddebe AGAR AWARARIANS arhat pUjA hetu zrAvikAoM dvArA nirmita mathurA kA AyAga-paTaTa Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.2 citra saM. (2) I. san kI prathama dvitIya zatI TMALSS LAR EARNEDRISTREETA abhilikhita jaina ayAgapaTTa (mathurA) Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 1.2 citra saM. (3) AryAvatI evaM zramaNa kaSNarSi ke prati zraddhA bhakti arpita karatI zrAvikAe~ FOOTJX Ra2086 188 G BE FA 25/04 mathurA kaMkAlITIlA I.san. dvitIyazatI citra sAbhAra : geleksI kriozana, rAjakoTa wa sa Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.2 citra saM. (4) zrAvaka-zrAvikAoM se yukta caraNa- caukI para bha0. 'sambhavanAtha' jI kI pratimA se abhilikhita mUrti (kaMkAlI TIlA, mathurA) lagabhaga dUsarI zatI 53 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 pUrva pIThikA 1.2 citra saM. (5) caraNa-caukI para dharmacakra ke dAe~ zrAvikAe~ evaM bAe~ zrAvakagaNa (kuSANakAla, mathurAzailI, ahicchatra, rAmanagara, uttara pradeza) prathama-dvitIya zatI Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.2 citra saM. (6) caturvidha saMgha, lekharahita ekamAtra pratimA (kuSANa kAla, kaMkAlI TIlA, mathurA) lagabhaga dvitIya zatI Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA 1.2 citra saM. (7) kaMkAlI TIlA mathurA se prApta caturvidha-saMgha prastarAMkana evaM jaina zrAvikAe~ I. san kI prathama-dvitIya zatI Pt sarvatobhadra pratimA ke caraNoM ke donoM ora zrAvaka evaM zrAvikAe~ (kaMkAlI TIlA mathurA) Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.2 citra saM. (8) kAyotsarga mudrA vAlI bha. varddhamAna kI pratimA kI caukI-madhya sthita dharmacaka ke donoM ora khar3e hue AbhUSita upAsaka - upAsikAoM ke sAtha tIna-tIna baalk| (kuSANa kAla saM. 20, kaMkAlI TIlA, mathurA ) I. san prathama zatI 1.2 citra saM. (6) Adya tIrthakara ma0. RSabhadeva jI kI caraNa- caukI para caturvidha-saMgha (samrAT huviSka 60 I., kaMkAlI TIlA, mathurA) I. san prathama zatI 57 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 1.2 citra saM. (10) samrAT samprati ke parivAra kI jaina zrAvikAe~ I. pU. kI dvitIya zatI 3 4 nwn pUrva pIThikA Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.3 citra saM. (1) side mathurA staMbha para namaskAra mudrA meM jaina zrAvikAe~ I. san dvitIya zatI (kuSANakAla, mathurA, goviMdanagara) citra sAbhAra - imejasa phrAma arlI iMDiyA. sTenisalaoN. je.jumA. pa. 63 For Private & Personal use only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA 1.3 citra saM. (2) kSatriya kula kI saMpanna mahilA, eka hAtha meM phala lie pUjA meM tatpara bhaktipUrvaka pratimA kI ora nihArate hue saMbhavatayA jaina zrAvikA (kuSANakAla, gAMdhAra zailI, I. san kI 4-5 vIM zatAbdI) citra sAbhAra - imejasa phama arlI iMDiyA. sTenisalaoN. je.jumA. pa. 216 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.4 devagar3ha kI kalA meM jaina zrAvikAoM kA avadAna : "deva' zabda devatA kA evaM "gar3ha' zabda durga kA vAcaka hai| yahA~ durga ke bhItara devamUrtiyoM kI pracuratA hone se hI saMbhavatayA isa sthAna kA nAma devagar3ha rakhA gayA hogaa| I. san kI nauvIM-dasavIM zatI meM yahA~ devavaMza kA zAsana bhI rahA thaa| mathurA ke samAna devagar3ha kA zrAvaka-zrAvikA varga karttavyapAlana evaM dharmAcaraNa meM sAdhu-sAdhvI varga se pIche nahIM thaa| atithiyoM kA satkAra karate hue zrAvaka-zrAvikA varga kI tatparatA aura zraddhA darzanIya hotI thii| jina pratimAoM ke samakSa natya aura saMgIta Adi ke kAryakramoM kI prastuti kA pracalana devagar3ha meM pracuratA se thA aisA spaSTa parilakSita hotA hai| jina maMdiroM ke praveza dvAroM para arhat prabhu ke samakSa navadhA bhakti meM saMlagna zrAvaka-zrAvikAeM samAna rUpa se sahabhAgI banate the| zrAvikAeM pUjana sAmagrI lekara pUjA ke lie tatpara rahatI thii| kaI zrAvikAeM pAThazAlAoM meM jAkara zikSA bhI grahaNa karatI thii| AcArya jI kI sevA meM khar3e eka caMvaradhArI zrAvaka ke kaMdhe para jholI TaMgI hai, jisake donoM hAtha kalAiyoM ke Upara se khaMDita haiM tathA jhukA huA mastaka darzakoM ko zraddhA va bhakti se abhibhUta kara detA hai| AcArya zrI ke pIche eka zrAvikA saMbhavataH ukta zrAvika kI patnI hogI, chatra dhAraNa kiye khar3I hai| yaha chatra kiMcita khaMDita hokara bhI apanI kalAgata vizeSatA ke lie ullekhanIya hai| zrAvikA kI veza-bhUSA aura AbhUSaNa sAde kiMtu motiyoM ke haiN| uttarIya pIche se hAthoM meM phaMsakara pIche nikala gayA hai| mukha-maMDala khaMDita hai| keza-sajjA khajurAho kI kalA kA smaraNa dilAtI hai| isI maMdira meM eka mUrtiphalaka ke pAdapITha meM vinamra zrAvikA kI veza-bhUSA hai| devagar3ha meM zikSA kA pracAra bahuta adhika thaa| zikSA kA kArya prAyaH sAdhu sAdhvI varga dvArA sampanna hotA thaa| unakI kucha kakSAoM meM kevala sAdhu, kucha meM sAdhu aura sAdhviyAM tathA kucha meM sAdhu sAdhviyoM ke sAtha zrAvaka zrAvikAeM bhI sammilita hotI thii| chAtrAoM ko zikSA dene kA kArya viduSI mahilAoM dvArA sampanna hotA thaa| prAcIna bhArata meM unheM "upAdhyAyinI" aura "upAdhyAyA" kahA jAtA thaa| sAgarasiri, sAlasiri, udayasiri, devarati, padmazrI, ratnazrI, sAvitrI, salAkhI, akSayazrI, kSemA, guNazrI, pUrNazrI, kAlazrI, jasadevI, ThakurAnI, sadiyA Adi zrAvikAoM ne vibhinna avasaroM para vividha dharma kAryoM ke lie dhanarAzi dAna kI thii| guru-ziSya paraMparA mahilAoM meM bhI pracalita thii| sAgarasiri nAmaka mahilA guruNI kI do ziSyAoM sAlasiri aura udayasiri ke nAma utkIrNa hue haiN| adhyayana-adhyApana vividha viSayoM kA hotA thaa| eka abhilekha se jJAta hotA hai ki vahA~ samayasAra jaise adhyAtmazAstra, jJAnArNava jaise yogazAstra aura yazastilaka caMpU jaise kAvyagraMthoM kA paThana pAThana hotA thaa| adhikAMza abhilekhoM meM mUrtiyoM aura maMdiroM ke nirmANa evaM jIrNoddhAra Adi ke hetu dAna karane vAle zrAvaka zrAvikAoM ke ullekha milate haiM jinase unake jIvana kI sampannatA kA bodha hotA hai| Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 1.4 citra saM. (1) devagar3ha kI kalA ke vikAsa meM jaina zrAvikAoM kA yogadAna san 6vIM - 10vIM zatI devagar3ha (lalitapura) sthita jinAlaya meM bhakta zrAvikAoM ke citra pUrvapIThikA Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 63 1.4 citra saM. (2) paurANika kathAe~ - navadhA bhakti meM lIna zrAvikAe~ (navadhA bhakti-zravaNa, kIrtana, smaraNa, pAdasevana, arcana, vaMdana, sakhya, dAsya, Atmanivedana) 11vIM-12vIM zatI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA 1.4 citra saM. (3) - - (ORCYOGYORG HUDAIbadhAna arhat bhakti meM DUbI zrAvikAe~ (natya evaM saMgIta maMDalI ke sAtha meM) lagabhaga 11vIM-12vIM zatI yA paravartI Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.4 citra saM. (4) nArikela Adi sAmagrI ko lekara pUjana ke lie tatpara zrAvikAe~ Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 1.4 citra saM. (5) jina bhakti meM lIna vinamra zrAvikA evaM lagabhaga 8vIM-6vIM zatI pUrva pIThikA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 1.4 citra saM. (6) pU0 AcArya, jI jinake pIche eka ora zrAvikA chatra lie khar3I hai tathA dUsarI ora aMjalibaddha bhakta (jholI laTakAye hue) aMkita haiM yaha pAThazAlA kA dazya hai| 1.4 citra saM. (7) tIrthaMkaraH bhagavAna kI pratimA tathA pAThazAlA meM zikSA grahaNa karatI huI zrAvikAe~ . 10vIM-11vIM zatI Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 pUrva pIThikA 1.4 citra saM. (8) jaina mandira saMkhyA gyAraha ke staMbha para zrAvikAe~ NONTA Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.4 citra saM. (6) kI navadhA bhakti (AhAra grahaNa karate hue muni) : mandira saMkhyA 12 ke pradakSiNApatha ke praveza-dvAra ke dAyeM pakSa para Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA 1.4 citra saM. (10) hDEEmana jaina mandira saMkhyA 31 kA praveza-dvAra evaM zraddhAzIla zrAvikAe~ Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 1.4' citra saM. (11) saMgItamaNDalI, nRtyamaNDalI meM zrAvikAe~ tathA tIrthaMkara prabhu kI prtimaaeN| (jaina cahAradIvArI) Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 1.4 citra saM. (12) '1.4 citra saM. (13) 48530 81. pAThazAlA dRzya meM adhyApana karAtI huI zrAvikAe~ dvitIya koTa kA praveza dvAra WORTERA PAYI F 82. pAThazAlA dRzya tathA tIrthaMkara bhagavAna kI pratimA mandira saMkhyA 12 ke sAmane rakhA huA, (siradara) kisI dvAra kA pUrva pIThikA Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 1.5 citra saM. (1) __jaina zrAvikA gulikAyajji kA citra (I.san kI 10vIM zatI) zravaNabelagolA meM mUrti nirmANa ke pazcAt bhagavAn bAhubalI kA choTI gar3avI dvArA saMpUrNa abhiSeka karane vAlI jaina zrAvikA gulikAyajji kA citra (citra sAbhAra) : zrImAna bI. e. kailAzacaMda jaina, maisUra (karnATaka) Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA 1.6 citra saM. (1) rASTrIya saMgrahAlaya, janapatha, naI dillI dvAra ke nikaTa prApta jaina upAsikA kI pratimA lagabhaga 11vIM zatI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 1.7 citra saM. (1) jaina AcArya zrI se pravacana zravaNa karatI huI bhaktimagna zrAvikAe~ ( C e yaha citra kumbhAriyAjI ke prAcIna mandira ke raMgamaNDapa kI chata meM zilpakAla ke utkarSa samaya kA hai| AcArya zrI vyAkhyAna de rahe haiM aura caturvidha zrIsaMgha vyAkhyAna suna rahA hai| saMbhavataH I. san kI 11 vI 12 vIM zatI citra sAbhAra : geleksI krizana, rAjakoTa 1.7 citra saM. (2) tAr3apatra kI prAcIna pratiyoM para citrita zrAvikAe~ ye donoM citra pATaNa ke jJAna-bhaMDAra kI prAcIna tADapatra kI prati meM surakSita haiN| AcArya gaNadhara sudharmA svAmI, zrI jaMbU svAmI va kAlakAcArya se saMbaMdhita ye donoM citra IDara ke jJAna bhaMDAra ke tAr3apatra kI prati se prApta hue haiM jadhAkA kumAvA mAma sI citra sAbhAra : geleksI krizana, rAjakoTa (I. sana 13-14vIM zatI) www.janeliorary.org Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA 1.7 citra saM. (3) 12vIM zatI I. san 1203 meM sthApita, khaMbhAta ke jaina maMdira se prApta zrAvaka zrAvikA kA citra DO KIYugurs- gAjagirarinti HasayarizAmAyAmAsAhArAhAniyastA PAglmttaayaaH||URG eka dAnI - dampatti bhANDArika dhAMdhu aura usakI patnI zivadevI (sAbhAra - saM. amalAnaMda ghoSa, jaina kalA evaM sthApatya khaNDa 2 pa. 311) Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa tAr3apatroM para citrita zrAvikAeM bArahavIM zatAbdI meM kharataragaccha ke prabhAvazAlI AcArya zrI jinadattasUrI hue the| unase dharmadezanA sunane meM tatpara zrAvikAeM evaM bhakti se abhibhUta namaskAra kI mudrA meM zraddhAzIla zrAvikAeM citra meM dRSTigocara hotI haiN| isI prakAra AcArya zrI jinavallabhasUra kI dharmadezanA meM sammilita zrAvikAeM bhI citra meM daSTavya haiN| yaha citra jaisalamera sthita zrI jinabhadrasUri jJAna bhaMDAra evaM pAlItANA sthita zrI jinaharisAgarasUri jJAna bhaMDAra meM saMgrahita haiN| dAdA jinadattasUri zrI kI dharmasabhA meM upasthita zrAvikAoM ke citra viziSTa susajjita veza-bhUSA evaM sira se pAMva taka alaMkAroM se suzobhita haiN| pAlItANA ke citroM meM apekSAkRta zrAvikAoM ke citra sAdagImaya haiN| citra kAlakrama se kramazaH terahavIM caudahavIM paMdrahavIM evaM solahavIM zatI ke haiN| 1.7 citra saM. (4) AcArya ziromaNi zrI jinavallabhasUri jI ma. kI sabhA meM dharmazravaNa karatI huI jaina zrAvikAe~ FECCEXCE khshwr slr by dr khr bArahavIM sadI, kASThapaTTikA, zrI jinaharisAgarasUri jJAna bhaNDAra, pAlItAnA yugapradhAna dAdA zrI jinadattasUri jI ma. kI sabhA meM jaina zrAvikAe~ zrIjinadatta sthaH bArahavIM sadI, kASThapaTTikA, zrI jinaharisAgarasUri jJAna bhaNDAra, pAlItAnA 77 Co (citra sAbhAra : mahopAdhyAya vinaya sAgara, kharataragaccha kA bRhad itihAsa pR. 377 ke sAtha saMlagna) (racanAkAla 15rvI - 16vIM zatI) Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 1.7 citra saM. (5) manAe Zhou Si kASThapaTTikA para citrita zrAvikAe~ (13vIM - 14vIM zatI) / PAID 7 yamana) sasya aimilA nirakSa upAzraya meM upadeza dete hue dAdA jinadattasUrI evaM hAtha jor3atI huI zraddhAzIla shraavikaaeN| paT pUrva pIThikA (citra sAbhAra : mahopAdhyAya vinaya sAgara, kharataragaccha kA bRhada itihAsa pa. 44 ke Age saMlagna) Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kaash phi srkaaro 1.7 citra saM. (6) kASThapaTTikA para citrita zrAvikAe~ (bArahavIM shtaabdii)| prAya samasyA dAdA jinadattasUri khI, kASThapaDikA, jinAbhadrasUri jJAna bhaNDAra, jaisalamera gadA jinadattasUri jI AzIrvAda mudrA meM, jinabhadrasUri jJAna bhaNDAra, jaisalamera (citra sAbhAra : mahopAdhyAya vinaya sAgara, kharataragaccha kA bahada itihAsa pra.44 ke Age saMlagna) 13vIM-14vIM zatI Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 1.8 tIrthAdhirAja AbU para jaina zrAvikAoM kA prabhAva arbuda parimaMDala ke tIrtharAja AbU ke lUNavasahI maMdira ke nirmANa meM suzrAvikAratna anupamAdevI kA anupama prabhAva parilakSita hotA hai| caMdrAvatI ke ThAkura dharaNiga evaM parama dharmarUcisaMpannA tihuNa devI se saMskArita yaha putrI suzrAvaka tejapAla kI dharmapatnI thii| isa sannArI ne svayaM ke mArgadarzana meM maMdira nirmANa krvaayaa| kiMvadanti hai ki kArIgaroM kA utsAha bar3hAne ke lie anupamAdevI ne jitanA patthara ukerA jAtA, utanI hI svarNa mudrAeM kArIgaroM ko pradAna kI thii| suzrAvaka vastupAla evaM unakI donoM patniyAM rAjala devI aura ratnadevI kI mUrtiyA~ bhI maMdira meM pAI gaIM haiN| saMbhavataH AbU sthita devarAnI jiThAnI kA gokharA isI parivAra kI zrAvikAoM dvArA nirmita zilpAkRti hai / mandira meM sthita padmAvatI devI kI pratimA ke pArzva bhAga meM ca~vara DulAtI huI bhaktimAna zrAvikAoM ke citra bhI dRSTavya haiN| 1.8 citra saM. (1) Bay By-The I. san 12vIM - 13vIM zatI suzrAvaka tejapAla aura usakI dharma patnI suzrAvikAratna anupamAdevI pUrva pIThikA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 1.8 citra saM. (2) 12vIM zatI padmAvatI devI, vimalavasahI maMdira, delavArA, (mAUMTa AbU) meM bhaktimAna zrAvikAe~ (citra sAbhAra : seTha kalyANajI paramAnaMda jI per3hI, sirohI rAja.) Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA 1.8 citra saM. (3) viniyama viniyA kA pAThaka I. san 13vIM zatI VAVAVAVAV mAuNTa AbU - lUNa - vasahI maMdira, hastizAlA meM suzrAvaka vastupAla aura usakI dharma patniyA~ Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.8 citra saM. (4) I. san kI 13vIM zatI derAnI kA gokhalA, lUNavasahI maMdira delavAr3A, mAuMTaAbU citra sAbhAra : seTha kalyANajI paramAnaMda jI per3hI, sirohI rAja.) Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ STO pUrva pIThikA sAdhvI sarasvatI kI ghaTanA I. pUrva kI prathama zatI se saMbaMdhita hai, kiMtu nimna citra 15vIM - 16vIM zatI kA hai AcArya kAlaka zrI (dvitIya) kA sasaMgha ujjayinI nagarI meM padArpaNa huaa| unakI bahana sAdhvI sarasvatI parama viduSI evaM rUpasaMpannA thii| ujjayinI nareza gardabhilla ne sAdhvI sarasvatI ke sauMdarya se AkaSTa hokara usakA apaharaNa kara liyaa| Arya kAlaka jI dvArA gardabhilla rAjA se apahRta sAdhvI sarasvatI ko mukta karAne kI ghaTanA ko citrakAra ne cAra bhAgoM meM vibhAjita kiyA hai| prastuta citra meM do bhakta zrAvikAe~ sAdhvI sarasvatI se manoyogapUrvaka evaM namratApUrvaka pravacana zravaNa kara rahI haiN| citra bar3A hI prabhAvazAlI evaM manohara hai| kAlaka kathA kI aneka pratiyoM meM aise citra milate haiN| 1.8 citra saM. (5) 1. kAlakAcArya kathA meM sAdhvI sarasvatI se upadeza zravaNa karatI huI jaina zrAvikAe~) (15vI. - 16vI. zatI). 1.8 citra saM. (6) 2. jaina sAdhu se pravacana zravaNa karatI huI jaina zrAvikAe~ (15vIM shtii)| citra sAbhAra : 1. sAdhvI zilApI jI, samaya kI paratoM meM pa.35 / 2. vahI pa. 35, Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.6 jaisalamera kI prazastiyoM para aMkita zrAvikAe~ : jaisalamera sthita tapapaTTikA kI prazasti meM evaM Ara.vI. somAnI kI pustaka jainA iMskripazaMsa oNpha rAjasthAna meM nimna ullekha prApta hotA hai ki jaisalamera ke copar3A parivAra meM zrAvikA paMchu kI putrI gelI huI thii| usakA vivAha zaMkhavAla gotrIya azarAja se huA thaa| gelI ne AbU evaM giranAra Adi kI yAtrAeM nikAlI thii| vi. saMvata 1505 meM usane eka tapa-paTTikA jaisalamera meM banavAI thii| zrI merusuMdarasUri ne use likhii| isa tapa paTTikA kA vizAla zilAlekha Upara kI tarapha se kucha TUTA huA hai| isakI lambAI 2 phuTa 10 iMca aura caur3AI 1 phuTa sAr3he 10 iMca hai| isameM bAIM ora prathama 24 tIrthaMkaroM ke cyavana, janma, dIkSA, kevala jJAna ina cAra kalyANakoM kI tithiyA~ kArtika vadI se azvina sudI taka mahIne ke hisAba se khudI huI haiN| tatpazcAt mahIne ke krama se tIrthaMkaroM ke mokSa kalyANaka kI tithiyA~ bhI dI gaI haiN| dAhinI tarapha prathama cha: tapoM ke koThe bane hue haiM tathA inake niyamAdi khude hue haiN| isake nIce vaja madhya aura yava madhya tapoM ke nakaze haiN| eka tarapha zrI mahAvIra tapa kA koThA bhI khudA hai| ina sabake nIce do aMzoM meM lekha haiN| prastuta tapa paTTikA jaisalamera sthita zrI saMbhavanAthajI ke maMdira kI jaisalamera sthita zrI zAMtinAtha maMdira kI eka prazasti meM ullekha AtA hai ki saMvat 1583 meM zrAvikA mANikade, kamalAde, pUnAde, Adi ne zatrujaMya mahAtIrtha kI zrIsaMgha sahita yAtrA kI thii| tathA apane dhana kA sadupayoga kiyA thaa| prastuta prazasti meM yaha ullekha AtA hai ki zrAvikA gelI ne isI samaya meM zatrujayAdi tIrthAvatAra kI pATI bnvaaii| toraNasahita neminAtha bhagavAn kA parikara banavAyA tathA samasta kalyANaka Adi tapa kI pATI bnvaaii| saMvat 1536 meM gelI zrAvikA ne aSTApada mahAtIrtha prAsAda bnvaayaa| zrI kuMthunAtha zrI zAMtinAtha mUlanAyaka sahita caubIsa tIrthaMkaroM kI aneka pratimAeM banavAIM / unakI pratiSThA AcArya zrI jinacandrasUrI zrI jinasamudra sUri dvArA krvaaii| nAyakade, amarAde, kanakAde Adi ne parivAra sahita zatrujaya, AbU, giranAra Adi tIrthoM kI yAtrAe~ kii| prastuta prazasti meM unake yogadAnoM kI carcA kI gaI hai| Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 1.6 citra saM. (1) kabhI vl 115 dididi C 22 52.37647 ita marA jala 15vIM - 16vIM zatI jaisalamera kI jaina zrAvikA gelI dvArA nirmita tapapaTTikA / AI s 32 Ma mAna vi ra sa ra 3 2 20 hI dAvedAra 1315 dAdA 3 309 sa ? 3 tota 37 SMELE4 31 rAjazA 420 34 1031 ZMAGA vA kANDAda 3 AtA azA sAu vizAla za Nam 37 STM $560056049 accesso DRA 9595 ja 800 tarakIba eka 990971713 cabbetog 3793009 3050908 KODE KNAGGRO ta karatAnA jA aipm Car darzanataH 30 21:02 nAgAjyako unase samadama raMgata varSa dina basa zrIdadAra bApAcA devasparSa 24 udyAna keMda dAnapUrvaka kA bhA I ho adeep dacad mana zrI udyotanazra zrImAna zrI jayadevasUrI zrI saMbhavanAtha maMdira tapapaTTikA jaisalamera saMvat 1505 (zrI bA. pUraNacandrajI nAhara ke saujanya se) 1 bAyakovara 260 vicAra nAdana] 3201 karata upAsanA se kare pArka jAna veTikana dAlana tase kiMtu tina mitra O C navI sa He Jin 18 umma pUrvapIThikA TRE STAR ZIPFE zaki kAya pUrva (citra sAbhAra) esa. Ara. bhaMDArI osavAla jAti kA itihAsa pa. 156. Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 1.6 citra saM. (2) jaisalamera kI jaina zrAvikAoM dvArA tIrtha yAtrA evaM maMdira va pratimA nirmANa saMbaMdhI prazasti jIpI I. san kI 15vI.-16vI. zatI nidhI vanAvazyajinezvarasyAprazAdataH usamAditAniyoti rasthAzAdata: sausamAdatAtApAzA tanAvasyamA sAdAdimAninadayau mavejazAMtiH satya vAdamAga saramudi nisalamerumadAurdherAulIcAdigadevapaharAunaSAdavakAsa mahArAjAdhirAja rAulazrIjayatasiMhavijavirAjya UmaraNIlAvAyacA jaya bhIma kezabahAthI sarakhavAlagorasa nAbApatra sAkAcarakayAjarakoraDa vieas saMrakhavAlI mAmA ulagAtoraNajanamAsAdakarAgAArajArAjalaztrIsakhA yahAkAvA napApA udAraguNApAvaranausavAnalokanAda koraTazkala manAnIvana saMpavAvara nasemalAnAvasaMgharaulAsahI rAsakaraulA taamimaalikne| mahA-videgalAmA AemalarAkamatAdezasampayAsanAmAsamjevAsaMga nideva vAsarAsamadharAmavikAsapANI sa0aArArAjaztrIzaIjayamahAtA tarasaMhitayAkarI ApaNa vinasAlakIcAsatrAsarAjalAyAMcI saMpaniApradhAgelA / jaaygirnaaraabtiiyaanaakiidaaraaujyaaditaadhaavtaarpaattaakaagaastaar| mAnaminAlI vida rAnI zrI saMta vaamndhrumaayaasmlvlyaashkaar| janAmA samayakarAvI sAsa rAjanAo saMyanAmamAtAsamtamasammapatrI rAjayagara Jaisii saMghasAhityAnAkIdhAmavarasaratI dhyAnAkaratAsavarapasyataramAyAnAkarAzrIrAja parivArIpanA zrI AdinAi pasaravatIrthakaranA praNAkaratA utpakArAbilApanavakAragaNIcaja mi. pavijasakanakI valIdopaDAmapAcApatra saMsa(savarAjasamA rAnasaMgalolAsa TRUEFANHOTlI jANa saMsirA sa0samarA sanmAlA sa0mahAsaMsahAsaMkI samiti savAlama rAjaputrasamvetApanijAmalI zrIjasajaslAriyA SHAma hAtIdhA sAda karAyA 015 kaaymsvdiiraataadevkraay| jApAnijasari linasAra sarakAra nibhAnAzakArAvAyAdhunAva bhAzAninAva tlnaa| mAyAvI samikaranI aneka pratimAna rAvIsiMdhataI sananamAruyAtmiAhatmAtAkAsAhatasaga kitalAka gIlI kalAmatanAmAvAli vAyApAninasamarika dshaashiinsaagrmritraavaaynaa| RAM mAratI mahavijayAmikArajagatikarAvIdibasamAdhyAsitAnAmisarasAta uca moDema vikAonAyA sanAyakare saranA saMkhyA dAnAya saM0marAde saNavamalA demamasmana saM0TA HRSnikAhapasalabahasAsamsayasahasamA lAthAsa sAsa: mavIra bhADAmabaraNa kAkAdevImAhAtAlAsarAvAdIparAgadapa NAsAdikAravAnAsaMbIdA nayA giranArAbatAyA kAmAsamAkalamA sAkAralIlAkSaNikathAminaI sarasana nAyakavaSayavisa hosvakArAprallA barazvatA MAHESImAvApAMva sonavayAsarata anekavacaka jmnnmaamaagriiklpaashiitvnkyaa| svAvadAralAinavakAragaNIcArasA joDIlAnAlAha(lakAmAsaMsahasamala zrImAna banavAkara najarANavIramagAmapATaNapArakariyAmajIlA vikraayaa| daiyatazvasarasaratalAyA mahApadhAsAdavijAnakArajaganinAbAraNa nAnI133pajA sihAvAradarAmaparikAgarAprApazkarAyA kAusIyA yavikArAcyA vijayAvira saM0vatAsaMsarasatinAmA nakArAvImiyAvarSamAgAsaravA vivAre mahArAjAdhirAja rAulIjayatasiMha tathA arabIllUpAkAsIvacanAta zrIpAmAnAcA pani vAsarAlAba uutjaavdhaadyaabaaraapuusaagkraayaavishvdhn| ko-22kakArAyAgAisa isarajA ratanazulatavaNavAraSadarasaraNa vAlANa sAdIna majisalagaruganIdidisAvarAvAcyAdiharAmAsarAnaghAgharAbakatrItama na pAdemAvIkArAvyApaka rAvAdasanavatArasahitalApamAnArAyalamAna Sani ninodazAdatArApavatArarahitarAvAzrIvAudA liisyAsamiyAyaparAyaNa MARdhArivAjAlAvakaralatA salamIkaH samAyAtA ninAdAyamacA prayAmApA narAisamAna saMkARiomkarA visvASApravizrArakharataragayAmA sarAtakArazrI ninamaka marivijayarAtrIdevatilakopAdhyAyenAlAkhatA vittatva pArasananula rAvadhAraSitAkinachadakArapazAsti reSAkorItAjA zrI zAntinAtha maMdira prazasti jaisalamera (zrI bA. pUraNacandrajI nAhara ke saujanya se) citra sAbhAra, esa.Ara, bhaMDArI osavAla jAti kA itihAsa pa. 154. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ REP pUrva pIThikA I. san kI 15vIM zatI ke isa citra meM zrAvikAe~ katArabaddha hokara zruta jJAna ke prati, evaM jina pratimA ke prati aMjalibaddha hokara apanA AdarabhAva pradarzita kara rahI haiN| inakI vezabhUSA evaM alaMkaraNa su-vyavasthita haiN| sambhavataH prastuta hastalikhita prati meM ina zrAvikAoM ne apanA sahayoga pradAna kiyA hai| 1.6 citra saM. (3) FREE lAvata zrahamA vikrama saMvat 1506 (I. san 1452) kI eka pANDulipi kI prazasti meM jaina sAhitya samarpitA dAna dAtA zrAvikAoM kA citrAMkana Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.6 citra saM. (4) 1.6 citra saM. (5) I. san kI 15vIM - 16vIM zatI "siddhahemavyAkaraNa graMtha" julUsa meM jaina zrAvikAe~ (ghaTanA bhAva 12vIM zatI). 4. "siddhahemavyAkaraNa graMtha" kA paThana karatI huI jaina zrAvikAe~ ghaTanA bhAva 12vIM zatI, citra-kAla 15vI - 16vIM zatI 89 1. (citra sAbhAra) : sAdhvI zilApIjI, samaya kI paratoM meM pa 73. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 pUrva pIThikA 1.6 citra saM. (6) itihAsa prasiddha 12 vratadhArI kozA zrAvikA / I. pUrva kI caturtha zatI kI ghaTanA kA citraaNkn| citra lagabhaga 17vIM zatI ANTITTWITTHAL WhdORLD TAK (citra sAbhAra) : sAdhvI zilApIjI, samaya kI paratoM meM pa.73. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 1.10 mugala-kAlIna kalA para jaina zrAvikAoM kA prabhAva : I.san kI solahavIM se aThArahavIM zatI kA kAla mugalakAlIna kalA kA utkarSakAla hai |isa kAla ke upalabdha citra vizeSa rUpa se AkarSaka haiN| nimna citra dillI zvetAMbara jaina maMdira se prApta hue haiN| inakA samaya I. san kI aThArahavIM zatI hai| ye citra dillI naugharA mohalle meM sthita zrI sumatinAtha bhagavAn evaM celapurI sthita saMbhavanAtha bhagavAn ke prAcIna jaina maMdira ke hai| aisA ullekha prApta hotA hai ki AcArya jinaprabhasUri ne saMvat 1386 meM "vividha tIrthakalpa" kI racanA yahIM para kI thii| unakI racanA meM ina maMdiroM kA ullekha hai| ye maMdira prAcIna hone ke kAraNa inameM dIvAroM para prAcIna svarNa citrakalA se alaMkRta citrakArI parilakSita hotI hai| bAdazAha parpharUkhasiyara ke samaya seTha ghAsIrAma zAhI khajAMcI ne I. san 1713-1716 meM ina maMdiroM kA jIrNoddhAra karavAyA thaa| prastuta citra usI kAla kI zrAvikAoM se saMbaMdhita pratIta hote haiN| isI samaya ke eka citra meM tIrthaMkara bha0. mahAvIra ke bhavya samavasaraNa kI racanA evaM usa samavasaraNa meM prabhu kA upadeza zravaNa karatI huI bhaktisaMpanna zrAvikAeM dRSTigata hotI haiN| dharma samavasaraNa meM pahuMcane ke lie tatpara zrAvikAoM kA utsAha spaSTa pratibhAsita hotA hai| 1.10 citra saM. (1) mugala kAlIna jaina zrAvikAoM ke citra (san 1770-76) 18vIM zatI nimna citra meM zrAvikAe~ rAjasthAnI paridhAna yukta hokara dharma vidhi sampanna kara rahI haiN| Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 1.10 citra saM. (2) kalAka01. mugala kAlIna jaina zrAvikAe~ (18vIM zatI) ka nimna citroM meM eka vizeSa bAta naz2ara AtI hai ki zrAvikAe~ dharmasabhA meM sAdgIpUrNa veza-bhUSA meM upasthita haiM Mols jina upAsanA evaM jina pravacana zravaNa karatI huI zrAvikAoM kA citra (18vIM zatI) fone F FISTS STE Ni Qu pUrva pIThikA jI OP.P citra sAbhAra: navagrahA maMdira, cAMdanI cauka, dillI) Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.10 citra saM. (3) mugala kAlIna jaina zrAvikAe~ pravacana sabhA meM jina vacanoM ko saMtoM ke zrI mukha se zravaNa karatI huI ( 18vIM zatI) 40 ( 93 OP.P ( citra sAbhAra : celapurI maMdira, cAMdanI cauka, dillI) Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrvapIThikA 1.10 citra saM. (4) samavasaraNa meM jaina zrAvikAe~. I. san kI 18vIM zatI. bhagavAna mahAvIra kI dharmavANI sunane jAtI huI tathA ekAgratA pUrvaka upadeza sunatI huI jaina zrAvikAe~ (dillI cA~danI cauMka se prApta) saMvat 1770-76 (citra sAbhAraH zrImAn premakumAra jI jaina, baTana vAle amatasara (paMjAba) Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.11 hastalikhita pAMDulipiyoM meM zrAvikAoM kA avadAna : unnIsavIM zatI kI hastalikhita pratiyoM meM vizeSa rUpa se sacitra dhannA-zAlIbhadra kI caupAI meM tayugIna zrAvikAoM ke ve citra haiM, jinake hAva-bhAva unake manobhAvoM ko prakaTa karate hue atyaMta sajIva pratIta ho uThe haiN| dhannA evaM zAlIbhadra kI patniyA~ unheM gRhastha meM rahate hue hI dharma karane kI salAha detI haiN| evaM tyAga mArga kI kaThinAIyoM kA varNana karate hue unheM saMyama mArga para jAne se rokatI haiN| itihAsa prasiddha mahAsatI aMjanA satI caupAI kI hastalikhita prati meM dAna detI haI zrAvikA tathA sazrAvikAeM aMjanA satI jJAnI munirAja se apane praznoM kA samAdhAna karatI huI dRSTigata hotI haiN| isI prakAra unnIsavIM zatI kI eka hastalikhita prati meM sAdhuoM se, hAtha jor3a kara vratoM ko grahaNa karatI huI zrAvikA bhI naz2ara AtI hai I. san kI bIsavIM ikkIsavIM zatI meM saMpAdaka zrI amaramuni jI ke sacitra zrI aMtakRt dazAMga sUtra meM mahArAnI devakI bhI apanI hRdayagata zaMkA kA samAdhAna karane hetu bAIsaveM tIrthakara zrI ariSTanemi bhagavAn ke caraNoM meM pahuMcI aura samAdhAna ko prApta huii| isI sUtra ke anya sthAna para rAjamAtA zrIdevI dIkSA julUsa meM sammilita haiN| tatpazcAt tIrthaMkara mahAvIra prabhu se apane putra atimuktaka kumAra ko dIkSA pradAna karane hetu vinamra madrA meM vinaMtI karatI haiN| 1.11 citra saM. (1) dIkSA ke lie jAte hue dhannA ko, samajhAtI huI unakI dharma patniyA~ / dhanavAna (citra sAbhAra : sacitra dhannA-zAlIbhadra caupAI. saMvat 1837) Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUrva pIThikA 1.11 citra saM. (2) sacitra dhannA-zAlIbhadra caupAI meM jaina-zrAvikAe~ (saMvat 1837) 12vIM zatI kA prasaMga sAlanAmamAmAtero gAIka DADOO putra zAlIbhadra ko rAjA zreNika ke darzanArtha bulAne AI mA~ bhdraa| 1.11 citra saM. (3) sAlinAnumAtastrAsamakA * zAlIbhadra ko gahavAsa meM hI rahane ke lie samajhAtI huI mA~ bhadrA aura ptniyoN| Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.11 citra saM. (4) zAlIbhadra evaM dhannA ke dIkSita hone ke pazcAt darzanArtha AI unakI patniyA~ evaM maataa| 1.11 citra saM. (5) sAdhAnazaskhalanAusamAnArazvarAmA zAlIbhadra ke pUrvabhava kI mAtA bhadrA ne atyaMta prIti evaM bhaktipUrvaka unheM dahI bhraayaa| (citra sAbhAra) : sacitra dhannA-zAlIbhadra caupAI (saMvata 1837) pArzvanAtha vidyApITha, vArANasI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 98 1.11 citra saM. (6) 1.11 citra saM. (7) mahAsatI aMjanA va sakhI basaMtamAlA munirAja se prazna pUchate hue saMvat 1850, I. san kI 16 vIM zatI sAdhuoM ko AhAra detI jaina zrAvikA saMvat 1850 I. san kI 16vIM zatI donoM citra bIkAnera ke jai kisana kavi dvArA likhita aMjanA-satI caupAI kI hastalikhita prati se uddhata haiN| pUrva pIThikA PPP FT PP.F (citra sAbhAra ) pU. AcArya amara siMha jI mahArAja jJAna bhaMDAra malerakoTalA (paMjAba) 16vIM zatI Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1.11 citra saM. (8) 16vIM zatI kI hastalikhita prati meM citrita zrAvikA kanAvAmAta sAdhunAjI jilApraznopA/zrAkAzrI rAjanAzi esapI deI anurAja tAikalapanA subala mrarAja eka taragatAnilojI zrIraMgacorAsIragojI sAdhAmAhArimA nilo' zrI jayatilaka sUriza moTAmoTa bhUpatAjI aNamaitenAthAya vedhasomaNa kreN| jinodayasU 20 nage tihArapUracyA karI zrAyasUlibA kAjasUyo mAyAjI sanabarAja 21 ehavAsAnasuMsadakA sa caritralArthamacapaIsaMpUrNa saMvata kAtIva dipalitaM madyenAnairAmazrI ka 1.12 citra saM. (1) bhagavAn ariSTanemi ke samIpa suzrAvikA mahArAnI devakI dvArA prazna pacchA va samAdhAna / I. san kI 20vIM zatI / 99 * sAdhuoM se zrAvaka vratoM ko dhAraNa karatI huI zrAvikA (citra sAbhAra) zrI zahajAdarAya risarca iMsTITayUTa oNpha inDaoNlojI bar3auta meM saMgrahita saMvat 1835. (citra sAbhAra) saM. zrI amaramuni sacitra zrI antakRd dazA sUtra pa. 66. ke sAtha saMlagna / Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 100 () atimuktakakumAra ke dIkSA julUsa meM dAhinI tarapha haMsa cinhAMkita paTa zATaka lie baiThI rAjamAtA zrIdevI, bAIM tarapha pAtra va rajoharaNa lie baiThI hai dhAyamAtA tathA suzobhita haiM madhya meM bAla vairAgI zrI atimuktaka kumAra 1.12 citra saM. (2) krtaa ki kaa naa a por la F APNICE 2231 dIkSA kI zobhAyAtrA bhagavAna ke pAsa dIkSAgrahaNa: bhagavAn mahAvIra se putra atimuktaka ko dIkSA pradAna karane kI vinaMtI karatI huI mAtA zrIdevI / RED (P) FISER pUrva pIThikA haMsI (citra sAbhAra) saM. amara muni sacitra zrI aMtakRddazAsUtra pa. 224 ke sAtha saMlagna (20vIM zatI) Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 101 osiyA tIrtha ke prAcIna jaina maMdira meM AcArya zrI se dharma zravaNa karatI huI zrAvikAe~ cUnA khar3I kA lepa laga jAne se phoTo sApha nahIM AyA hai| lagabhaga I. san kI 11vIM zatI (citra sAbhAra) geleksI kriozana, rAjakoTa tamilanADu meM jaina sAdhuoM kI AvAsa guphA tenimalai (tenurmalai) sitannavAsala ke uttara meM eka anya pahAr3I hai tenimalai, jisake pUrvI bhAga meM eka andara-madam nAmaka prAkRtika guphA hai, jahA~ prAcIna kAla meM jaina muni tapasyA kiyA karate the| isa guphA meM pArzva meM sAtavIM-nauvIM zatAbdiyoM kI kucha jaina mUrtiyA~ haiN| (sAbhAra : saM. amalAnaMda ghoSa, jaina kalA evaM sthApatya, khaNDa 1 pa. 105) For Private & Personal use only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 pUrva pIThikA zravaNabelagolA kI paMDita-maraNa ko prApta huIM zrAvikAe~ mAcikabbe kA paMDita-maraNa mAtA sirean antima ArAdhanA zravaNa karatI huI zrAvikA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 103 zravaNabelagolA kI paMDita-maraNa ko prApta huIM zrAvikAe~ lakSmImatI kA samAdhi-maraNa yA tIrthakara pratimA ke samakSa samAdhistha jaina zrAvikA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 Earl XX mAMgulama - abhilekha kA eka aMza jaina muniyoM kI AvAsa guphA sitannavAsala, I. pU. kI prathama dvitIya zatAbdI - pUrvapIThikA (sAbhAra: saM. amalAnaMda ghoSa, jaina kalA evaM sthApatya, khaNDa 1 pa. 106) Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 1. 2.1 sAhitya ke Aloka meM purANa : purANa se abhiprAya hai prAcIna purANa ve prAcIna graMtha haiM, jinameM prAcIna bhArata kA itihAsa chipA par3A hai ye saMskRta bhASA meM likhe gaye haiM / purANa mahatvapUrNa aitihAsika sAmagrI pradAna karate haiN| hiMdu purANoM kI saMkhyA 18 haiM, pratyeka purANa Age 5 bhAgoM meM vibhakta hai| bhinna-bhinna purANoM ke kAla, bhASA tathA viSaya meM kAphI aMtara hai| zrI ena. ena. ghoSa ne batAyA hai ki purANa prathama zatAbdI se lekara chaThIM zatAbdI ke bIca likhe gaye the / 2. 3. 4. 5. 6. 7. OM dvitIya adhyAya paurANika / prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 8. purANoM meM aneka rAjavaMzoM kI sUcanA dI gaI hai| ataH ye hameM una rAjavaMzoM ke rAjanaitika, sAmAjika tathA dhArmika jIvana kI kAphI jAnakArI karAte haiN| ye maurya vaMza ke itihAsa para kAphI prakAza DAlate haiN| ye AMdhra vaMza ke itihAsa para kAphI prakAza DAlate haiN| 105 inameM gupta rAjAoM kI zAsana paddhati kA paricaya milatA hai| inameM abhIra, yavana, zaka, hUNa, mleccha Adi rAjavaMzoM kA ullekha milatA hai| inase prAcIna nagaroM tathA unameM paraspara dUrI kA patA calatA hai| isa prakAra ye bhaugolika jJAna bhI karAte haiN| ye hameM darzAte haiM ki tatkAlIna vidyArthI zikSA grahaNa karane ke lie gurU ke ghara jAyA karate the| inameM hiMdu devI-devatAoM kI stuti kA bhI varNana kiyA gayA hai| kucha itihAsakAra purANoM ko kalpita tathA managar3haMta kahAniyA~ hI mAnate haiN| parantu Aja yaha bAta satya siddha ho cukI hai ki purANa prAcIna bhArata ke itihAsa kA bahumUlya koSa haiN| prasiddha itihAsakAra zrI ena. ena. ghoSa to yahA~ taka kahate haiM, "prAcIna bhArata ke dhArmika sAhitya meM bhI anya sAhityoM ke mukAbale purANoM kA vAstavika itihAsa se kahIM adhika saMbaMdha haiN|" 2. 2 jaina sAhitya meM purANa : purANa purAtana mahApurUSoM se upadiSTa muktimArga kI ora le jAne vAle tresaTha zalAkA puruSoM ke caritra se yukta racanAeM haiN| ye RSi praNIta hone se ArSa, satyArtha kA nirupaka hone se sUkta, dharma kA prarupaka hone se dharmazAstra tathA iti + h + As yahA~ aisA huA yaha batAne ke kAraNa itihAsa kahalAte haiN| inameM kSetra, kAla, tIrtha, satpuruSa aura unakI ceSTAoM kA varNana rahatA hai| kSetra rupa se Urdhva, madhya aura pAtAla loka kA, kAla rupa se bhUta, bhaviSyat aura vartamAna kA, tIrtha rupa se samyagjJAna, darzana, cAritra kA tathA nIrthasevI satpuruSa (zalAkApuruSa) aura unake AcaraNa kA varNana inameM hotA hai| inakI racanA I.pU. kI pAMcavIM zatI se prAraMbha hotI bha Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 2.3 jaina Agama sAhitya ke anusAra paurANika kAla kA vibhAjana : jaina Agama sAhitya meM bIsa koTA koTi sAgara kI upamA se parimita samaya ko kAla-cakra kI saMjJA dI hai aura pratyeka kAla cakrArdha chaH chaH AroM meM vibhakta haiM jinake nAma isa prakAra hai -- 1. 2. 3. 4. paurANika / prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ suSamA - suSamA suSamA - sukha rUpa, tIna koTA - koTi sAgaropama samaya kA hai| suSamA - duHkhamA - sukha-duHkha rUpa do koTA koTi sAgaropama kA hai| duHkhamA- suSamA - duHkha-sukha rUpa, 42 hajAra varSa nyUna eka koTA - koTi sAgaropama pramANa hai| duHkhamA - duHkha rUpa, ikkIsa hajAra varSa kA hai / atyaMta sukharUpa, cAra koTA - koTi sAgaropama pramANa samaya kA hai| 5. 6. duHkhamA - duHkhamA atyaMta duHkha rUpa ikkIsa hajAra varSa kA hai| uparyukta krama avasarpiNIkAla ke AroM kA hai| utsarpiNI kAla ke chaH AroM kA krama isase viparIta hai| vaha kAla duHkhamA duHkhamA se prAraMbha hokara sukhamA sukhamA para samApta hotA hai| isa kAla meM adhikAdhika sukha Adi kI kramazaH abhivRddhi hotI hai / ' pratyeka kAla cakrArdha ke tRtIya evaM caturtha Are meM tresaTha (63) zlAghya ( prazaMsanIya) purUSa janma lete haiM, jinameM caubIsa tIrthaMkara, bAraha cakravartI, nau baladeva, nau vAsudeva, nau prativAsudeva sammilita haiN| vartamAna avasarpiNI ke tRtIya Are meM prathama tIrthaMkara bhagavAn RSabhadeva jI kA janma huaa| tRtIya Are ke tIna varSa sAr3he ATha mAsa zeSa rahane para unakA nirvANa huaa| unake zAsana kAla meM marUdevI, brAhmI, suMdarI, sunaMdA, sumaMgalA Adi mahAn sannAriyA~huI / caturtha Are meM zeSa teIsa tIrthaMkaroM kA janma evaM nirvANa huA / dvitIya tIrthaMkara zrI ajitanAtha jI se caturtha tIrthaMkara zrI abhinaMdana nAtha jI taka ke tIrthaMkara kAla kI mAtAoM ke sivAya anya zrAvikAoM ke varNana upalabdha nahIM hote| bIsaveM tathA bAIsaveM tIrthaMkara ke kAla ko chor3akara pA~cave se lekara caubIsaveM tIrthaMkara ke kAla taka unakI mAtAoM ke sAtha hI katipaya anya zrAvikAoM ke varNana bhI upalabdha hote haiM / kintu bIsaveM tIrthaMkara ke kAla kI, (jise rAmAyaNa kAla kahate hai) tathA bAIsaveM tIrthaMkara kAla kI, (jise mahAbhAratakAla kahA hai) usa kAla kI mAtAoM ke atirikta bhI jaina zrAvikAoM ke ullekha prApta hote haiN| I itihAsakAroM ne prathama tIrthaMkara bhagavAn RSabhadeva jI tathA bAIsaveM tIrthaMkara bhagavAn ariSTanemi jI ke kAla ko prAgaitihAsika/paurANika kAla ke aMtargata rakhA hai| paurANika / prAgaitihAsika kAla arthAt itihAsa kI gaNanA se pare sudUra atItakAla / tathAkathita kAla ke aMtargata mahAn nAriyA~ / mahilAe~ / zrAvikAe~ / puNyAtmAyeM huI haiM jinameM pramukha rUpa se tIrthakara, cakravartI, baladeva, vAsudeva, prativAsudeva tathA mANDalika rAjAoM kI mAtAe~ thI, jo apanA eka viziSTa sthAna rakhatI thI / saMsAra ke sabhI purUSoM meM tIrthaMkara sarvazreSTha purUSa hote haiN| inako janma denevAlI puNyazAlinI mAtAoM ke saMbaMdha meM AcArya mAnatuMga ne kahA hai, "isa pathvIloka para saiMkar3oM mAtAe~ saiMkar3oM putroM ko janma detI haiM, lekina jaise sarvadizA prakAzaka sUrya ko pUrva dizA janma detI hai, isI prakAra trilokaprakAzaka putra ko janma dene vAlI tIrthaMkara mAtAe~ hI hotI hai |2.a tIrthaMkara prabhu kI mAtAe~ tIrthaMkara ke janma se pUrva zubha phaladAyaka caudaha svapna dekhakara AnaMdita hotI haiM, tathA unake janma ke pazcAt bhI abhUtapUrva anirvacanIya AnaMda kA 'anubhava karatI haiN| cakravartI kI mAtAe~ inhIM caudaha svapnoM ko kucha aspaSTa dekhatI haiN| vAsudeva kI mAtAe~ sAta svapna, baladeva kI mAtAe~ cAra svapna, mAMDalika rAjA kI mAtAe~ eka zubha svapna dekhatI hai| puNyavAn AtmAoM ke garbha meM Agamana se mAtAoM ko zubha dohada paidA hote hai / astu prastuta dvitIya adhyAya meM hama una saba mahimAmayI sannAriyoM kA varNana prastuta kreNge| yadyapi inameM vratadhAriNI zrAvikAoM ke katipaya ullekha upalabdha hote haiN| adhikAMza zrAvikAe~ jaina dharma ke prati AsthAvAn thI, kiMtu unake zrAvikA vrata grahaNa Adi saMpUrNa ghaTanAoM kA vivaraNa upalabdha nahIM hotA hai| ataH jitanA vivaraNa upalabdha ho pAyA hai, utanA vivaraNa likhane kA pUrNa prayatna kiyA hai| isa adhyAya meM una 328 zrAvikAoM kA varNana hai / prastuta paurANika kAla kI jaina zrAvikAoM ke saMbaMdha meM jo mUlastrota upalabdha hai, ve mUlataH tIna bhAgoM meM vibhakta haiM : yatha 1. Agama sAhitya kI kathAe~, jinakA racanAkAla I0 pU0 pA~cavIM zatI se I0 san kI pA~cavIM zatI hai| Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 107 2. zvetAmbara paramparA ke carita-kAvyoM, kA racanAkAla I0 san kI dUsarI, tIsarI zatI se lekara unnIsavIM, bIsavIM zatI 3. digambara paraMparA ke jaina purANa graMthoM kA racanAkAla I. san kI AThavIM se paMdrahavIM zatIM hai| tathAkathita tInoM prakAra ke sAhitya kA samAveza jaina kathA vAGmaya meM huA hai| isa vizAla jaina kathA sAhitya ke mUla kendra tIrthaMkara rahe haiN| sArI kathAe~ unako athavA unake pUrva jIvana vRtta ko athavA unake zAsanakAla meM hue sAdhakoM / sAdhikAoM ko AdhAra banAkara likhI gaI haiN| kiMta jahA~ taka unakI aitihAsikatA kA prazna hai. bha. pArzvanAtha jI aura bha. mahAvIra jI ke zeSa sabhI tIrthaMkaroM ko prAgaitihAsika/paurANika kAla ke aMtargata rakhA hai, ataH isI AdhAra para bha0. RSabha devajI se lekara bha0. ariSTanemi jI ke zAsanakAla kI zrAvikAoM kA varNana hamane paurANika kAla kI zrAvikAoM ke rUpa meM kiyA hai| prastuta varNana meM jo mukhya AdhAra graMtha rahe haiM, ve haiM, dasavIM zatAbdI ke AcArya zIlAMka racita caupanna mahApurisacariyaM, bArahavIM zatAbdI ke AcArya hemacandrasUri racita triSaSTizalAkA purUSa caritra tathA digaMbara paraMparA meM ina paurANika AkhyAnoM kA AdhAra hai jinasena kA mahApurANa, vimalasUri kA pauma cariyaM tathA mahAkavi svayaMbhU kRta paumacaritraM, jo mahAkAvyoM ke rUpa meM pratiSThita hai| anya AdhAra graMthoM meM hamane upAdhyAya puSkaramunikRta jaina kathA sAhitya ke eka sau ATha (108) bhAga grahaNa kiye hai| paraMparAgata mAnyatA ke anusAra pratyeka tIrthaMkara ke saMgha meM zrAvikAoM kI saMkhyA kitanI thI? usakA vivaraNa nimna sUcI dvArA upalabdha hotA haiM |2.v kra.saM. tIrthakara nAma zrAvakoM kI saMkhyA zrAvikAoM kI saMkhyA 1 bha0. zrI AdinAtha jI. 3 lAkha 5 lAkha 2 bha0. zrI ajitanAtha jI. 3lAkha 5 lAkha 3 bha0. zrI sambhavanAtha jI. 3 lAkha 5 lAkha 4 bha0. zrI abhinandananAtha jI. 3 lAkha 5 lAkha 5 bha0. zrI sumatinAtha jI. 3 lAkha 5 lAkha 6 bha0. zrI padmaprabhu jI. 3 lAkha 5 lAkha 7 bha0. zrI supArzvanAtha jI. 3 lAkha 5 lAkha 8 bha0. zrI candraprabhu jI. 3 lAkha 5 lAkha 6 bha0. zrI puSpadanta jI. 2 lAkha 4 lAkha 10 bha0. zrI zItalanAtha jI. 2 lAkha 4 lAkha 11 bha0. zrI zreyAMsanAtha jI. 2 lAkha 4 lAkha 12 bha0. zrI vAsupUjya jI. 2 lAkha 4 lAkha 13 bha0. zrI vimalanAtha jI. 2 lAkha 4 lAkha 14 bha0. zrI anantanAtha jI. 2 lAkha 4 lAkha 15 bha0. zrI dharmanAtha jI. 2 lAkha 4 lAkha 16 bha0. zrI zAntinAtha jI. 2 lAkha 4 lAkha 17 bha0. zrI kunthunAtha jI. 3 lAkha 18 bha0. zrI aranAtha jI. 1 lAkha 3lAkha ja 0 0 0 1 lAkha Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 paurANika/prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 1 lAkha 3 lAkha 3 lAkha 1lAkha 1lAkha 16 bha0. zrI mallinAtha jI. 20 bha0. zrI munisuvratanAtha jI. 21 bha0. zrI naminAtha jI. 22 bha0. zrI neminAtha jI. 23 bha0. zrI pArzvanAtha jI. 24 bha0. zrI mahAvIra jI. 3 lAkha 3 lAkha 1 lAkha 1 lAkha 3 lAkha 1 lAkha 3 lAkha 2.4 prathama tIrthaMkara bha0. zrI RSabhadeva jI ke kAla se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 2.4.1 candrakAMtA :- candrakAntA pazcima mahAvideha kI gaMdhilAvatI vijaya meM vaitADhya parvata kI gaMdhasamaddhi nagara ke vidyAdhara rAjA zatabala kI patnI thI jisake putra kA nAma thA mahAbala, putravadhU kA nAma thA vinyvtii| 2.4.2 nAgazrI :- nAgazrI videha kSetra ke naMdIgrAma nivAsI nAgila kI patnI thI, jisakI sAtavIM putrI kA nAma nirnAmikA thaa| 2.4.3 nirnAmikA :- nirnAmikA nAgazrI ora nAgila kI putrI thI, apanI mAtA nAgazrI dvArA ambaratilaka parvata para bhijavAne para vaha munirAja ke kevala jJAna mahotsava meM sammilita huI / muni se dharmopadeza zravaNa kiyA tathA samyaktva sahita pA~ca aNuvratoM ko svIkAra kiyaa| zrAvikA vratoM kA samyak ArAdhana kiyaa| kurUpatA aura durbhAgya ke kAraNa vaha jIvana paryanta avivAhita kumArikA rahI, usane vividha prakAra ke tapa kiye, aMta meM anazana pUrvaka samAdhimaraNa ko prApta kiyaa| 2.4.4 lakSmI :- lakSmI puSkalAvatI vijaya ke lohArgala nagara nivAsI svarNajaMgha kI patnI thii| putra kA nAma vajrajaMgha thaa| 2.4.5 zrImatI :- zrImatI puSkalAvatI vijaya kI puNDarikiNI nagara nivAsI cakravartI rAjA evaM guNavatI rAnI kI putrI thii|" IzAnacandra nareza kI rAnI kanakAvatI, sunAzIra kI patnI lakSmI, sArthavAha patnI abhayamati, dhanazreSThI kI patnI zrImatI ye cAroM jaMbUdvIpa ke kSitipratiSThita nagara kI nivAsinI thii| 2.4.6 priyadarzanA :- priyadarzanA dhanADhya zreSThI pUrNabhadra kI suputrI evaM zreSThI sAgara candra kI patnI thii| sAgaracandra ke mitra azokadatta ne pati patnI ke madhya meM vaimanasya paidA karane kI ceSTA kI kiMtu priyadarzanA ne apane prati AkarSita azokadatta ko phaTakArA / svayaM zAMti rakhakara apanA pAtivratya nibhaayaa| usake anaMtara prathama kulakara vimalavAhana kI putrI surUpA thI, jo tRtIya kulakara yazasvI kI patnI thI tathA usakI putrI pratirUpA caturtha kulakara abhicandra kI patnI thii| usakI putrI cakSukAMtA pAMcaveM kulakara prasenajita kI patnI thI tathA usakI putrI zrIkAMtA chaThe kulakara marUdeva kI patnI thii| usakI putrI marudevI sAtave kulakara nAbhi kI patnI thii|10 2.4.7 mAtA marUdevI : isa avasarpiNIkAla ke tIsare Are meM jaMbUdvIpa ke bhAratavarSa meM ikSvAkubhUmi me nAbhi kulakara kI patnI kA nAma marUdevI thaa|" mAtA marUdevI ne caudaha svapna dekhakara prathama tIrthaMkara prabhu RSabhadeva ko janma diyaa| RSabhadeva ne rAjya vyavasthA, samAja-vyavasthA Adi kArya saMpanna kiye tathA avasarpiNIkAla ke prathama sAdhu bane / eka hajAra varSoM ke bAda purimatAla nagara ke bAhara zakaTa mukha nAmaka udyAna meM kevala jJAna ko prApta hue|12 vAtsalyamUrti marUdevI ne eka hajAra varSoM se apane putra kA mu~ha nahIM dekhA thaa| usane bharata se RSabhadeva viSayaka khoja karane ke lie khaa| bharata ne bhagavAn ke purimatAla nagara ke bAhara sthita udyAna meM padhArane kA sukhada saMdeza marUdevI ko sunaayaa| marUdevI aura bharata turanta susajjita hastiratha para ArUr3ha hokara bhagavAn ke samosaraNa dvAra para pahu~ce / prabhu RSabhadeva ko anAsakta dekhakara marUdevI pahale ArtadhyAna karane lagI, tatpazcAt moha kA AvaraNa dUra hote hI dharmadhyAna zukladhyAna meM ArUr3ha huI tathA kevala jJAna, kevala darzana ko prApta kara gaI / Ayu pUrNa hone se hastiratna pa Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa hI siddha buddha aura mukta bnii| tIrtha sthApanA se pUrva hI siddha hone se unheM atIrthasiddha evaM strIliMga siddha bhI kahA hai| isa avasarpiNI kAla meM mukta hone vAlI prathama AtmA mAtA marUdevI thii| bhagavAn RSabhadeva ko kevalajJAna prApta hone ke antarmuhUrta pazcAt hI marUdevI ko mukti prApta ho gaI thI / 14 109 mA~ marUdevI vaha sannArI thI jisakI U~cAIyA~ aparimeya haiN| putra ke vanagamana ke pazcAt sAdhu jIvana se anabhijJa sarala hRdayI mAtA marUdevI ne putra RSabha kA viraha sahana kiyA hai| RSabhadeva prabhu ko dekhakara kaI upAlambha mohavaza detI rahI, lekina vAha re mA~ manasvI marUdevI ! bharata dvArA RSabha ke vItarAga svarUpa kA varNana karane para svayaM putra se pahale hI apUrva pariNAmoM kI dhArA meM bahakara mukti patha kI bAjI jIta lii| aisA dUsarA udAharaNa itihAsa meM prApta honA durlabha hai| 2.4.8 sumaMgalA :- sumaMgalA mahArAja nAbhi kI putrI thI, vaha bhagavAn RSabhadeva kI yugala bahana thI / vaha unakI bar3I patnI bhI thI, tathA prathama cakravartI samrAT bharata kI mAtA thii| eka bAra sumaMgalA rAnI tIrthakaroM kI mAtA ke samAna hI caudaha mahAsvapna dekhakara parama prasanna huii| garbhakAla pUrNa hAne para devI sumaMgalA ne bharata aura brAhmI ko janma diyA tatpazcAt usane 46 yugala putroM ko janma diyA / 16 mAtA ne suyogya caramazarIrI saMtAnoM ko janma dekara, dharma-dhyAna dvArA jIvana ko kRtArtha kiyaa| 1 2.4.6 sunaMdA :- prathama tIrthaMkara zrI RSabhadeva kI patnI kA nAma sunaMdA thaa| zrI RSabhadeva kA bAlyakAla AnaMda se vyatIta huaa| zanaiH zanaiH ve dasa varSa ke hue tabhI eka apUrva ghaTanA ghttii| eka yugala apane navajAta putra-putrI ko tAr3a ke vRkSa ke nIce sulAkara svayaM krIr3A hetu prasthAna kara gayA / bhavitavyatA se eka bar3A paripakva tAr3aphala bAlaka ke Upara girA / marma-pradeza para prahAra hone se asamaya meM hI bAlaka marakara svargavAsI ho gyaa| yaha prathama akAla mRtyu isa avasarpiNI kAla ke tRtIya Are meM huI / yaugalika mAtA-pitA ne bar3e lADa pyAra se apanI ikalautI kanyA kA pAlana kiyA, atyaMta suMdara hone se "sunaMdA" nAma rakha diyA gyaa| kucha samaya pazcAt usake mAtA-pitA kI bhI mRtyu ho gaI / C 17 isa kAraNa vaha bAlikA yUthabhraSTa mRgI kI taraha idhara udhara paribhramaNa karane lgii| anya yaugalikoM ne nAbhi rAjA se ukta samasta vRttAnta kaha sunAyA / nAbhi ne apane pAsa yaha kahakara use rakha liyA ki yaha RSabha kI patnI bnegii| kAlAMtara meM sunaMdA ke bhrAtA kI akAla mRtyu se RSabhadeva ne sunaMdA evaM sahajAta sumaMgalA ke sAtha vivAha kara naI vyavasthA kA sUtrapAta kiyA / " sunaMdA se bAhubalI aura suMdarI kA janma huaa| sauMdarya saMpanna zaktisaMpanna bAhubalI evaM anupama saundarya sampanna putrI suMdarI jaisI kanyA ko janma denevAlI sunaMdA mahAsaubhAgyazAlinI aitihAsika zrAvikA ho gii| zrImadbhAgavat ke anusAra RSabhadeva kI eka patnI kA nAma jayaMti thA jo devarAja iMdra kI kanyA thI / 2.4.10 brAhmI :- brAhmI RSabha aura sumaMgalA kI putrI thI / prabhu RSabhadeva ne brAhmI ko saMgIta, nRtya, zilpa, kAvya, citra Adi cauMsaTha kalAe~ evaM dAhine hAtha se aThAraha prakAra kI lipi sikhAI / 2deg kAlAMtara meM usane dIkSita hokara jaina dharma kI prabhAvanA kI / zrI brAhmI kA mahattvapUrNa yogadAna yaha hai ki usane aThAraha prakAra kI lipiyA~ svayaM grahaNa kI tathA dhAraNA zakti se auroM ko bhI sikhAI usane cauMsaTha kalAoM dvArA mahilAoM meM maMgalamayI pravRttiyA~ jAgrata kI jo samAja nirmANa ke lie bahuta upayogI rhii| yaha kArya kisI prakhara pratibhA dvArA hI saMpanna ho sakatA hai| brAhmI ne lipi sikhAkara brahma prApti kA mArga prazasta kiyA / 21 2.4.11 sundarI :- RSabhadeva aura sunaMdA kI suputrI kA nAma suMdarI thA / bhagavAn RSabhadeva ke prathama pravacana se prabhAvita hokara vaha saMyama grahaNa karanA cAhatI thii| usane yaha bhavya bhAvanA abhivyakta bhI kI thI kiMtu samrAT bharata ke dvArA AjJA na diye jAne se vaha prabhu ke saMgha kI prathama zrAvikA banI / 22 usane zrAvikA ke vratoM kA ArAdhana karate hue sATha hajAra varSa taka AyaMbila tapa kiyA / 23 anta meM suMdarI ne prabala bhAvoM se apanI icchA ke anurupa dIkSA aMgIkAra kara lI / 24 prabhu RSabhadeva ne suMdarI ko striyoM kI cauMsaTha kalAe~ tathA bAyeM hAtha se gaNita, tola, mApa, Adi kalAe~ sikhalAI aura maNi Adi ke upayoga karane kI vidhi sikhalAI 25 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 paurANika/prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ suMdarI alaukika pratibhA kI dhanI thii| zrI RSabhadeva jI ne gaNita vidyA kI zikSA suMdarI ko dI, evaM suMdarI ne use svayaM grahaNa karake auroM ko bhI sikhaayii| isa prakAra gaNita ke pracAra kI prathama pracArikA banane kA zreya suMdarI ko hI prApta huA thaa| sundarI ke kAraNa hi gaNita vidyA Aja sarvatra prasArita hai| 2.5 dvitIya tIrthaMkara zrI ajitanAtha jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 2.5.1 vijayAdevI :- isa avasarpiNIkAla ke dvitIya tIrthaMkara bhagavAna ajitanAtha kI mAtA kA nAma vijayA devI thaa| ve bhagavAn RSabhadeva ke ikSvAku vaMza paraMparA meM vinitA nagarI ke mahApratApI rAjA jitazatru kI sarvaguNasaMpanna, rUpa lAvaNya saMpanna mahArAnI thii| vaha prajA kA pAlana karate hue zramaNopAsaka dharma kA sucArUrUpeNa pAlana karatI thii| jaba se putra garbha meM AyA jitazatru rAjA ko koI jIta na skaa| pratyeka kSetra meM vaha ajita rahA, ataH bAlaka kA nAma "ajita" rakhA gayA Avazyaka cUrNi meM ullekha hai ki jaba se prabhu garbha meM Ae mahArAja jitazatru mahArAnI vijayA se hArate rahe aura mahArAnI vijayA jItatI rahI, ataH putra kA sArthaka nAma ajita rakhA gayA / 26 apane devara sumitra ke putra sagara se bhI vijayAdevI putravat sneha rakhatI thii| vijayA devI ne sajala netroM se apane pati evaM putra ko unakI icchA ke anurUpa tyAga mArga para agrasara kiyaa| tatpazcAt svayaM bhI dIkSA aMgIkAra kii| eka tyAgI tapasvinI vaMdanIya mahilA ke rupa meM vaha sadaiva smaraNIya rhegii| __2.5.2 vaijayantI :- dvitIya tIrthaMkara bhagavAn ajitanAtha ke cAcA yuvarAja sumitra vijaya kI yuvarAnI kA nAma vaijayaMtI thaa| vaijayaMtI mahArAnI ne caudaha svapna dekhe tathA ajitanAtha bhagavAn ke janma ke kucha hI kSaNoM ke aMtara se cakravartI putra sagara ko janma diyaa| tejasvinI mAtA ne bar3I kuzalatA se vIratA evaM dharmamaya saMskAroM se putra ko siMcita kiyA tathA samAja para mahAna upakAra kiyaa| 2.6 tatIya tIrthaMkara zrI saMbhavanAtha jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : senA devI :- isI jaMbUdvIpa meM zrAvastI nAma kI nagarI thii| isa nagarI ke rAjA ikSvAku kula ke caMdra sama mahArAjA jitAri kI rAnI kA nAma senA devI thaa|32 senAdevI rUpa tathA guNoM se saMpanna thii| kisI samaya usane caudaha zubha svapna dekhe| garbha kA ucita AhAra-vihAra aura maryAdA se pAlana karate hue, tIrthaMkara putra ko janma dene kA saubhAgya prApta kiyaa| jaba se prabhu garbha meM Ae deza meM sAMba evaM mUMga Adi dhAnya pracura mAtrA meM utpanna hue the| cAroM ora deza kI bhUmi dhAnya se lahalahA uThI thI, ataH mAtA-pitA ne bAlaka kA sArthaka nAma "saMbhava' rkhaa| bhAvI triloka vaMdya, AkarSaka, putra chavi ko dekhakara senA devI parama harSita huii| isa udAra hRdaya strI ne apane pati evaM putra ko tyAga mArga para saharSa vidA kiyA, tathA saMbhavanAtha kI aneka patniyoM ko saMtuSTa karate hue isa suzrAvikA ne kuzala sAsa hone kA pramANa upasthita kiyaa| 2.7 caturtha tIrthaMkara zrI abhinaMdananAtha jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : siddhArthA : mahArAnI siddhArthA caturtha tIrthaMkara bhagavAn abhinaMdana nAtha jI kI mAtA thI, vaha ayodhyA nagarI ke mahArAjA saMvara kI mahArAnI thii| jaba se patra garbha meM AyA aura unakA janma haA. nagara aura deza meM hI nahIM varana saMpUrNa vizva meM sakha zAMti evaM AnaMda kI lahareM phaila gii| ataH mAtA-pitA aura parijanoM ne milakara ApakA nAma abhinaMdana rkhaa| mahArAnI siddhArthA zraddhAlu zramaNopAsikA thii| apane pati evaM patra kI tyAgamayI vattiyoM ko dekhakara usane saharSa AjJA pradAna kI tathA unakI anupasthiti meM bahuta varSoM taka kuzalatA se pArivArika gatividhiyoM kA saMcAlana kiyaa| aMta meM svayaM bhI dIkSA aMgIkAra kI tathA mokSa prApta kiyaa| caturtha tIrthaMkara ke zAsana kAla kI anya zrAvikAe~ ke nAmollekha tathA vivaraNa anupalabdha hai| 2.8 pA~cave tIrthaMkara zrI sumatinAtha jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 2.8.1 sudarzanA : jaMbUdvIpa ke puSkalAvatI vijaya meM zaMkhapura nAmaka nagara thaa| vahA~ vijayasena rAjA rAjya karate the| unakI paTTamahiSI kA nAma sudarzanA thaa| eka bAra usane lIlotsava meM seThAnI sulakSaNA ko ATha putravadhuoM ke sAtha vicaraNa karate hue Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa dekhaa| svayaM ko saMtAna ke abhAva meM dekhakara vaha atyanta duHkhI huI tathA AtmaglAni se bhara utthii| mahArAja vijayasena ne bele kI tapasyA se kuladevI kI ArAdhanA kii| kuladevI ne rAjA ko Azvasta kiyA ki unheM mahApratApI putra kI prApti hogii| phalasvarupa mahArAnI sudarzanA ne siMha kA svapna dekhA / yathA-samaya parama tejasvI putraratna ko janma diyA tathA puruSasiMha nAma rakhA gyaa| sudarzanA ne apane putra ko guNavAn banAkara samAja ko amUlya sahayoga diyaa|35 2.8.2 maMgalAvatI :- ikSvAkuvaMza ke ayodhyApati megha kI mahArAnI maMgalAvatI thii|" kisI samaya usane anamola caudaha zubha svapna dekhakara yathAsamaya mahimAmayI putraratna ko paidA kiyA tathA bArahaveM dina unakA nAmakaraNa saMskAra rakhA jaba se bAlaka garbha meM AyA taba se mAtA maMgalAvatI ne bar3I-bar3I ulajhI haI samasyAoM kA bhI anAyAsa hI apanI sanmati se hala DhUMDha nikAlA, tathA rAjA ke rAjakArya meM sahayoginI banI, ataH bAlaka kA guNa niSpanna "sumati" nAma rakhA gyaa| apanI icchA kA tyAga karake pati aura putra ko tyAga mArga para bar3hAyA, svayaM bhI aMta meM dIkSita huI, mokSa ko prApta kiyaa| 2.6 chaThe tIrthakara zrI padamaprabhu jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 2.6.1 susImA : kauzAMbI nagarI ke mahArAjA dhara kI mahArAnI kA nAma susImA thA | mahArAnI susImA ne caudaha zubha svapna dekhe tathA yathAsamaya sukhapUrvaka putraratna ko janma diyaa| tejasvI putra ke janma ke prabhAva se loka meM sarvatra zAMti aura harSa kI lahara daur3a gii| jaba bAlaka garbha meM AyA taba mAtA ko padma (kamala) kI zayyA meM sone kA dohada utpanna huA, tathA bAlaka ke zarIra kI prabhA padma ke samAna thI, ataH bAlaka kA nAma "padmaprabha* rakhA gyaa| apane putra ke prati moha baMdhanoM kA tyAga kara, saMsAra ke kalyANa ke lie usane tapomArga para bar3hane kI AjJA dii| tathA svayaM bhI aMta meM viraktimaya jIvana apnaayaa| 2.10 sAtaveM tIrthaMkara zrI supArzvanAtha jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 2.10.1 pRthvIdevI 40 : isI jaMbUdvIpa ke bharata kSetra meM vArANasI nagarI ke rAjA pratiSThasena hue| rAjA pratiSThasena kI mahArAnI kA nAma pRthvIdevI thA, jo sAtaveM tIrthaMkara zrI supArzvanAtha jI kI mAtA thii| 41 mahApurUSa sUcaka caudaha maMgalakArI svapnoM ko dekhakara huI aura yathAsamaya supArzvanAtha ko janma diyaa| jaba bAlaka garbha meM thA taba mAtA ke pArzva zobhAyamAna rahe, ataH unakA nAma 'supArzva' rakhA gyaa| jaba supArzvanAtha kevalajJAnI hue taba mAtA ne svapna meM eka phaNa, pA~caphaNa tathA navaphaNoM vAle sarpa ko bhagavAn supArzvanAtha ke Upara chatra kI taraha dekhaa| eka tarapha jahA~ mAtA ne putra ke moha vaza usake kaI vivAha kiye, vahIM dUsarI tarapha putra kI icchA ko dekhate hue use virakti patha para bhijvaayaa| svayaM bhI saMsAra meM jala kamalavat dharmamaya jIvana vyatIta kiyA, aMta meM dIkSita huii| 2.11 AThaveM tIrthaMkara zrI caMdraprabhu jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 2.11.1 lakSmaNA52 : jaMbUdvIpa ke bharatakSetra meM candrAnanapurI ke rAjA mahAsena kI mahArAnI lakSmaNA thii| lakSmaNA devI maMgalakArI caudaha svapna dekhakara jAgata huii| rAjA se svapna ke phala ko sunakara garbha kA samucita pAlana kiyA / yathA samaya bAlaka kA janma huaa| jaba bAlaka garbha meM AyA taba mAtA ko caMdrapAna kI icchA huI tathA bAlaka ke zarIra kI prabhA caMdra jaisI thii| ataH bAlaka kA guNaniSpanna nAma "caMdra prabha' rakhA gyaa| apane putra ke sAdhanAmaya jIvana meM sadaiva sahAyikA banakara rhii| putra ko pravrajita kara putravadhUoM ke sAtha ghara meM hI sAdhanAmaya jIvana vyatIta kiyA, aMta meM svayaM bhI dIkSita huii| 2.12 nauveM tIrthaMkara zrI suvidhinAtha jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 2.12.1 rAmAdevI : isI jaMbUdvIpa ke bharatakSetra meM kAkaMdI nagarI thI, jisake rAjA sugrIva the| mahArAjA sugrIva kI sarvadoSoM se rahita, nirmala guNavAlI rAmAdevI nAmaka paTarAnI thii| kisI samaya rAmA devI ne maMgalakArI zreSTha caudaha sapanoM ko dekhA / atyaMta praphullita huI aura yathAsamaya sarvaguNasaMpanna putraratna ko janma dene vAlI mAtA bnii| jaba bAlaka garbhakAla meM thA taba mAtA saba vidhiyoM meM kuzala rahI, ata: "puSpadaMta nAma rakhA gayA / 5 mAtA ne apane priya putra ko dharmasaMskAroM se sIMcA, samaya Ane para use pravrajita kiyA tathA putravadhuoM ko saMyamita rkhaa| dharma sAdhanA meM rata rahI, aMta meM zrI suvidhinAtha jI ke tIrtha meM dIkSita huii| mAtA hai Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paurANika/prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 2.13.dasaveM tIrthaMkara zrI zItalanAtha jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 2.13.1 naMdA devI : isI jaMbUdvIpa ke bharata kSetra meM bhaddilapura nagara ke rAjA the dar3ha ratha, jinakI paTarAnI kA nAma thA naMdA devii| sukhapUrvaka sote hue unhoMne caudaha mahAsvapna dekhe tathA puNyazAlI putra prApti kA phala sunakara harSollAsa pUrvaka samaya vyatIta karane lgii| mahArAnI ne sukhapUrvaka yathAsamaya putra ko janma diyaa| eka bAra mahArAjA dRr3haratha ke zarIra meM bhayaMkara dAha-jvara kI pIr3A huii| vibhinna upacAroM se bhI pIr3A zAnta nahIM huI, parantu eka dina garbhavatI naMdAdevI ke kara sparza mAtra se vedanA zAMta ho gii| tathA rAjA ke tana mana meM zItalatA chA gii| isase abhibhUta hokara sabane milakara bAlaka kA nAma zItalanAtha rkhaa| vaibhava vilAsa kI cakAcauMdha meM rahakara bhI apane putra ke anAsakta yoga ko naz2ara meM rakhate hue usane unheM dIkSita kiyA, tathA isa mahimAmayI mAtA ne svayaM bhI dharmasAdhanAmaya jIvana vyatIta kiyaa| 2.14 gyArahave tIrthaMkara zrI zreyAMsanAtha jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 2.14.1 viSNudevI :- bhAratavarSa ke siMhapura nagara ke mahArAjA viSNu kI rAnI kA nAma viSNudevI thaa| viSNudevI gyArahaveM tIrthaMkara bhagavAn zreyAMsanAtha ko janma denevAlI mahimAmaMDita sannArI ratnA thii| jaba bAlaka garbha meM AyA, mAtA ne caudaha svapna dekheM / yathA samaya sukhapUrvaka putraratna ko janma diyA, jisase sarvatra sukha zAMti kA vAtAraNa ho gyaa| bAlaka ke garbhakAla se janma taka samasta rAjya kA kalyANa huA, ataH sabane milakara guNaniSpanna zreyAMsa kumAra nAma rkhaa| isa dharmamayI sannArI ne apane pati evaM putra ko tyAga ke puNyapatha para agrasara kiyA / pArivArika jimmedAriyoM kA svayaM kuzalatApUrvaka nirvAha kiyA tathA anta meM saMyamI jIvana ko aMgIkAra kiyaa| 2.14.2 bhadrA :- potanapura ke mahArAjA prajApati kI rAnI bhadrA kI kukSI se prathama baladeva acala jI kA janma huaa|1 rAnI bhadrA bhadra 'prakRti vAlI pati bhakta zIlavatI sannArI thii| eka bAra sukhapUrvaka sote hue usane parama AnaMdakArI cAra zubha svapna dekhe, harSita huii| svapnaphala sunakara garbha kA samucita rIti se pAlana kiyA tathA kAlAMtara meM putraratna ko janma diyaa| putraratna kA nAma unhoMne acala rkhaa| bhadrA bhaktimAn suzrAvikA thii| vaha devapUjA Adi SaTkarmoM meM lIna rahatI thii| 2.14.3 mRgAvatI 52 :- potanapura nivAsI mahArAjA prajApati kI mahArAnI mRgAvatI kI kukSI se prathama vAsudeva tripRSTha kA janma huA/63 mRgAvatI magasadaza netroMvAlI mRga cinhita caMdramA ke samAna suMdara tathA rohiNI ke samAna buddhimatI thii| ataH vaha mahArAjA dvArA paTarAnI pada para AsIna thii| mRgAvatI ne sukhapUrvaka sote hue sAta mahAsvapna dekhe| svapna dekhakara usakA phala sunakara vaha prasanna mana se garbha kA samyak pAlana karane lgii| yathAsamaya sukhapUrvaka tejasvI bAlaka ko janma diyA tathA tIna vaMza ko unake pIche dekhakara unakA nAma tripRSTha rkhaa| isa sannArI ne apane priya putra ko samasta kalAoM meM nipuNa banAyA, tathA dharma saMskAroM se siMcita kiyaa| svayaM bhI dharmamaya jIvana vyatIta kiyaa| 2.14.4 priyaMgu :- priyaMgu bharatakSetra kI rAjagahI nagarI ke rAjA RSabhanaMdI kI rAnI thI, usake putra kA nAma vizAkhAnaMdI thA (54 2.14.5 dhAriNI :- dhAriNI RSabhanaMdI ke choTe bhAI vizAkhAbhUti kI patnI thI, usake putra kA nAma RSabhabhUti thA / 55 2.15 bArahaveM tIrthaMkara zrI vAsupUjya jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 2.15.1 jayAdevI :- bhArata kI prasiddha campAnagarI ke pratApI rAjA vasupUjya kI mahArAnI kA nAma jayAdevI thA [56 vaha sItA kI taraha gaMbhIra, maMdagati se calanevAlI tathA sabakI prItipAtra thii| eka bAra mahArAnI jayAdevI sukhapUrvaka nidrAdhIna thI, tabhI usane caudaha mahAsvapna dekheM evaM garbhadhAraNa kiyA / yathA samaya sarvAMgasauMdarya saMpanna putraratna ko janma diyaa| saba ora khuziyA~ chA gii| vasu / sUrya ke samAna tejasvI putra kA janma huA hai jo jagat ke prANI rUpa kamaloM ko vikasita karanevAlA hai| mahArAjA vasupUjya kA putra hone se bAlaka kA sArthaka nAma "vAsupUjya rakhA gyaa| mAtA ne apane dharmamya saMskAroM ke phalasvarupa putra ko tyAgamArga para agrasara kiyA tathA putra ke kevalajJAna prApti ke pazcAt svayaM bhI dIkSita hokara Atma kalyANa kiyaa| Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 2.15.2 guNamaMjarI :- vaha eka gaNikA thI / guNamaMjarI ko prApta karane ke lie viMdhyapura nagara ke rAjA viMdhyazakti evaM sAketapura ke adhipati rAjA parvata ke bIca yuddha huA thA 113 2. 15. 3 zrImatI :- vijayapura ke rAjA zrIdhara kI patnI zrImatI rAnI thI, tAraka usakA putra thA / 59 2.15.4 umAdevIdeg :- dvArakA nagarI meM mahArAjA brahma bArahaveM tIrthaMkara vAsupUjya ke zAsana meM hue the| brahma kI paTarAnI kA nAma thA umAdevI jinakI kukSI se dvitIya vAsudeva dvipRSTha kA janma huA thA / " sukhapUrvaka sote hue mAtA umAdevI ne sAta mahAsvapna dekhe tathA harSita huii| kAlAMtara meM unhoMne tejasvI putraratna ko janma diyA nAma rakhA dvipRsstth| isa mahimAmayI mAtA ke saMskAroM kA hI prabhAva thA ki dvipaSTha vAsudeva bhogoM meM bhI dharmAbhimukha bane rhe| usa saMskAravAn putra ne dharma tIrtha ke Agamana para bhaktivaza mahAdAna diyA / 2.15.5 subhadrA :- dvArakA nagarI ke rAjA brahma kI paTarAnI kA nAma subhadrA thA, jo dvitIya baladeva vijaya kI mAtA thI / 63 kisI samaya sukhapUrvaka sote hue subhadrA cAra mahAsvapna dekhakara jAgata huI, / svapna phalIbhUta bane ataH sAvadhAnI se garbha kA pAlana poSaNa karatI rahI, kAlAMtara meM usane tejasvI sphaTika sama nirmala ujjavala varNa yukta putraratna ko janma diyA jisakA nAma rakhA gayA "vijy"| mAtA subhadrA ne putra ko dharmasaMskAroM se siMcita kara guNavAn banAne meM mahatvapUrNa yogadAna diyaa| 2.15.6 rohiNI :- bhagavAn vAsupUjya kA putra rAjA maghavA aura rAnI lakSmI kI putrI thI rohiNI / vaha nAgapura ke rAjA azokacaMdra kI rAnI thii| rohiNI ne apane jIvana meM kabhI duHkha dekhA hI nahIM thaa| rAjA ne usake putra ko jamIna ke Upara paTaka diyA, phira bhI use duHkha nahIM huaa| duHkha kyA hai? zoka kyA hotA hai? isase vaha sarvathA anabhijJa thii| eka bAra vAsupUjya bhagavAn ke ziSya muni rUpyakumbha aura muni svarNakumbha nAgapura pdhaare| rAjA azoka candra ne muni se prazna pUchA - bhante / rohiNI sarvathA sukhiyA kyoM haiM? taba muni ne batAyA ki rohiNI ne pUrva bhava meM rohiNI tapa kiyA thA, jisake prabhAva se vaha isa bhava meM sadA sukhiyA rahI hai| muni se pUrvabhavakA vRttAnta sunakara rAjA rAnI donoM ne zrAvaka vratoM ko aMgIkAra kiyA / 64 2.16 terahaveM tIrthaMkara zrI vimalanAtha jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 2.16.1 zyAmAdevI :- isI jaMbUdvIpa ke bharatakSetra meM kAMpilyapura nAma kA nagara thA jahA~ guNa saMpanna rAjA padmasena rAjya kA saMcAlana karate the| unakI patiparAyaNA, sauMdaryasaMpanna, zIlasaMpanna mahArAnI zyAmAdevI thI / caturdaza svapnadarzana ke pazcAt mAtA ne sukhapUrvaka tejasvI putraratna ko janma diyA / 65 bAlaka ke garbha meM rahane ke samaya mAtA tana mana se nirmala banI rahI, ataH sabane milakara "vimala" nAma pradAna kiyA / 66 samasta bhogoM ke prApta hone para bhI apane putra ko anAsakta dekhakara dharma parAyaNA mAtA ne use tyAga mArga para bar3hane kI anumati pradAna kI tathA putravadhuoM ko sAntvanA dii| aMta meM svayaM bhI dharma tIrtha meM gote lagAte hue dharmamaya jIvana vyatIta kiyA / 2.16.2 suprabhA 7 :- isI bharatakSetra ke dvArikA nagarI meM rUdra nAmaka mahArAjA rAjya karate the jinakI rAnI kA nAma suprabhA thaa| mahArAnI ne eka bAra sukhapUrvaka sote hue baladeva putra ke janma sUcaka cAra svapna dekhe| kAlAMtara meM garbha kA samucita pAlana karate hu usane tejasvI putraratna ko janma diyA, jisakA nAma rakhA gayA bhadra kumAra 2.16.3 pRthvIdevI " :- dvArikA nagarI ke mahArAjA rUdra kI mahArAnI thI pRthviidevii| eka bAra sukhapUrvaka zayana karate hue sAta mahAsvapna dekhakara vaha jAgrata huI / yathAsamaya usane vaiDUryamaNi ke samAna tejasvI kAMtivAle putraratna ko janma diyA jisakA nAma rakhA gayA "svayaMbhU " 19deg mahAyazasvI pRthvIdevI ne aise samRddhizAlI saMskArI suputra ko janma diyA, jisane dharma tIrthaMkara ke Agamana kI khuzI meM mahAdAna arpita kiyA / 2.17 caudahaveM tIrthaMkara zrI anaMtanAtha jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 2.17.1 sudarzanAdevI" :- dvArikA nagarI ke soma rAjA kI zItala kAMtivAlI mahArAnI thI sudrshnaa| kisI samaya sukhapUrvaka Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 paurANika/prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ sote hue usane cAra mahAsvapna dekhe / yathAsamaya mahAbalazAlI zItala svabhAva vAle suputra "suprabha" ko janma diyaa|2 susaMskArI mAtA ne mahApuNyavAna vrata dhArI suzrAvakaratna suprabha jI ko janma diyA jisane jina dharma kI mahatI prabhAvanA kii| 2.17.2 sItA devI :- dvArikA nagarI meM soma nAmaka prasiddha rAjA rAjya karate the| unakI zItala kAMtivAlI snigdhadarzanA sItA nAma kI mahArAnI thii| kisI samaya sukhapUrvaka sote hue usane sAta svapna dekhe / kAlAMtara meM zubha lakSaNa saMpanna eka putraratna ko janma diyaa| sItA devI kA yaha suputra "purUSottama" nAmaka vAsudeva huaa| jo dRr3ha dharmI priyadharmI thaa| usake dharmasaMskAroM ke sIMcana meM sItAdevI kA bahuta bar3A yogadAna thaa| 2.17.3 suyazA devI :- isI jaMbUdvIpa ke bharatakSetra meM ikSvAkuvaMza ke kuladIpaka mahArAjA siMhasena evaM unakI patiparAyaNA sadguNa saMpannA mahArAnI thI suyazAdevI / jo kramazaH caudahaveM tIrthaMkara anaMtanAtha bhagavAn ke pitA evaM mAtA the| mAtA ne sukhapUrvaka putraratna ko janma diyaa| cUMki bAlaka ke garbhAvasthA meM rahate hue pitA ne durdAnta zatru sainya dala para vijaya prApta kI thI, ataH bAlaka kA nAma "ananta kumAra rakhA gyaa| mAtA suyazA ne yaha jAnate hue bhI ki putra anAsakta yogI hai, bhogoM ke lie unheM vivaza kiyaa| parantu putra kI icchA ke anurupa unheM tyAgamArga para bar3hane kI anumati bhI pradAna kii| ataH prANI mAtra ke kalyANa hetu unakA amUlya yogadAna rhaa| 2.18 paMdrahaveM tIrthaMkara zrI dharmanAtha jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 2.18.1 suvratAdevI :- ratnapura ke mahApratApI mahArAjA bhAnu kI paTarAnI suvratAdevI kI kukSI se paMdrahaveM tIrthaMkara dharmanAtha prabhu kA janma huaa| mahArAnI suvratAdevI nArI ke samasta uttama lakSaNoM va guNoM se yukta thii| bAlaka ke garbha meM rahate hue mAtA ko dharma sAdhanA ke uttama dohada utpanna hote raheM ataH mahArAjA sahita sabane milakara "dharmanAtha" nAma rkhaa| mAtA ne putra kI tyAgamayI vRttiyoM ke pravAha ko dekhate hue use saMyama mArga para bar3hAyA tathA putravadhuoM ko dhairya baMdhAyA, svayaM ne bhI dharmamaya jIvana vyatIta kiyaa| 2.18.2 ambikAdevI :- (ammadevI) azvapura nagara ke mahArAjA ziva kI mahArAnI thI tathA pAMcaveM vAsudeva purUSa siMha kI mAtA thii| mAtA ambikA vAsudeva janma ke sUcaka sAta mahAsvapna dekhakara ati harSita huii| kAlAMtara meM putraratna kA janma huaa| purUSoM meM siMha ke samAna parAkramI hone se unakA nAma rakhA gayA "purUSasiMha" kumAra | ambikA devI pati ke svargagamana ko sannikaTa jAnakara va dekhakara solaha zRMgAra karake unase pUrva hI satI bana gii| mAtA ne dharma saMskAroM se putra ko siMcita kiyA, jisake prabhAva se puruSa siMha kumAra ne tIrthaMkara dharmanAtha ke zAsana kI mahatI prabhAvanA kii| aMbikAdevI ke jIvana se yaha pramANita hotA hai ki paurANika kAla meM striyA~ pati kI upasthiti meM hI satI ho jAyA karatI thii| 2.18.3 vijayAdevI :- isI jaMbUdvIpa ke azvapura nagara meM ziva nAmaka rAjA rAjya karate the, jinakI mahArAnI kA nAma devii| mAtA vijayAdevI cAra zubhasvapna dekhakara harSita huii| garbha kA samucita pAlana poSaNa karate hue usane yathAsamaya (baladeva) putraratna ko janma diyaa|2 kyoMki vaha sudarzana svarUpa vAlA thA ataH usakA nAma rakhA gayA "sudarzana" kumaar| mAtA vijayAdevI ke dharma saMskAroM kA hI puNyaprabhAva thA ki usakA putra baladeva suzrAvaka evaM susAdhu banakara siddha, buddha aura mukta ho gyaa| 2.18.4 bhadrA :- isI jaMbUdvIpa ke bharatakSetra meM zrAvastI nagarI meM mahArAjA samudravijaya zAsana karate the| unakI mahArAnI kA nAma bhadrA thaa| sukhapUrvaka zayana karate hue eka bAra bhadrA ne caturdaza mahAsvapna dekhe| samaya Ane para mAtA bhadrA ne sukhapUrvaka iMdra ke samAna parAkramI eka putraratna ko janma diyA, jisakA nAma rakhA gayA "maghava" | mAtA bhadrA ne putra ko dharmasaMskAroM se siMcita kiyA jisake prabhAva se cakravartI putra maghava ne cAritra aMgIkAra kara mokSa prApta kiyaa| ___2.18.5 sahadevI5 :- bhagavAn dharmanAtha ke zAsana meM hastinApura nagara meM mahArAjA azvasena rAjya karate the| unakI guNasaMpannA kA nAma sahadevI thA jo caturtha cakravartI sanatkumAra kI mahimAmayI mAtezvarI thii|6 rAnI ne sukhapUrvaka sote hue caudaha maMgalakArI zubha svapna dekhe| garbha kA samucita rUpa se pAlana poSaNa kara kAlAMtara meM sukhapUrvaka tejasvI putra ratna sanat kumAra ko janma diyaa| sarva netroM ko haraNa karane vAle Ananda dene vAle AkarSaka dehayaSTi rUpa putra kA janma mAtA ke puNya kA hI prabhAva thaa| Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 2.18.6 kanakazrI :- kanakazrI prativAsudeva damitAri kI putrI thI / vaha parama suMdarI evaM guNavAn thii| zubhA nagarI ke mahApratApI rAjA anantavIrya 'vAsudeva' kI patnI thii| kevala jJAnI munirAja se yaha sunakara ki dharma meM saMdeha(zaMkA karane) tathA mohodaya ke kAraNa vaha strI banI hai, vaha saMsAra se virakta huii| usane kevalI bhagavAn svayaMbhava svAmI se dIkSA aMgIkAra kii|87 bhavitavyatA adbhuta hai| prativAsudeva kI putrI vAsudeva kI patnI banI thii| 2.18.7 jayaMtippa :- vArANasI nagarI meM mahArAjA agni siMha rAjya karate the| unakI mahArAnI kA nAma jayaMti thA jinakI kakSI se sAtaveM baladeva naMdana kA janma huaa| mAtA ne cAra zubha svapna dekheM phala svarUpa mahApuNyavAna bAlaka uttpanna huaa| sabake lie yaha bAlaka atyanta ramaNIya thA jayaMti ke dharmasaMskAroM kA hI puNya prabhAva thA ki "baladeva nandana" vipula bhogoM kA parityAga kara cAritra aMgIkAra kara siddha buddha mukta hue| 2.18.8 zeSavatI :- vArANasI nagarI ke mahArAjA agnisiMha kI mahArAnI kA nAma thA "zeSavatI" jinakI kukSI se sAtaveM vAsudeva 'datta' kA janma huA thaa| mAtA ne vAsudeva sUcaka sAta svapna dekhe, yathA samaya putra janma ke pazcAt nAma rakhA gayA dttkumaar| tejasvI samyaktvI yazasvI vAsudeva jaise putra ko paidA karane kA saubhAgya kinhI puNyavAna mAtAoM ko hI prApta hotA hai| 2.18.6 culanI2 :- kAMpilya nagara ke pAMcAlapati brahma kI mahArAnI thI culnii| culanI ne kisI samaya cakravartI janma ke sUcaka caudaha zubha svapna dekhe / yathA samaya mahArAnI ne tapAye hue sone ke samAna kAMtivAle parama tejasvI putraratna ko janma diyaa|3 isa sundara tejasvI putra kA mukha dekhate hI brahma meM ramaNa (AtmaramaNa) ke samAna parama AnaMda kI anubhUti huI, ataH bAlaka kA nAma "brahmadatta' rakhA gyaa| mAtAoM kA hI puNya prabhAva thA jo zakti evaM samRddhizAlI solahaveM tIrthaMkara zrI zAMtinAtha jI sattarahaveM tIrthaMkara zrI kuMthunAtha jI tathA aThArahaveM tIrthaMkara zrI arahanAtha jI paidA hue| ye tInoM eka bhava meM hI cakravartI banakara tIrthaMkara bane the| inakI mAtAoM kA paricaya tIrthaMkara kI mAtAoM ke rupa meM likhA hai| 2.16 solahaveM tIrthaMkara zrI zAMtinAtha jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 2.16.1 acirAdevI4 :- hastinApura ke mahArAjA vizvasena the| unakI mahArAnI acirAdevI ne solahaveM tIrthaMkara tathA cakravartI padavI dhArI putra zrI zAMtinAtha bhagavAn ko janma dene kA saubhAgya prApta kiyA thaa|5 mAtA ne caturdaza svapna dekhe| kAlAMtara meM eka putraratna ko janma diyaa| zrI zAMtinAtha bhagavAn ke janma se pUrva hastinApura meM mahAmArI kA bhayaMkara prakopa cala rahA thaa| prajA tathA rAjA-rAnI sabhI ciMtita the| mAtA acirAdevI ke garbha meM prabhu ke avataraNa se mahAmArI kA bhayaMkara prakopa zAMta ho gyaa| ataH nAmakaraNa saMskAra ke samaya ApakA nAma "zAMtinAtha' rakhA gayA / roga dUra hone se cAroM ora zAMti ho gaI, khuzahAlI chA gii| isa mahimAmayI mAtA ne apane putra ko tyAgamArga kI ora bar3hAyA, putravadhuoM ko sAntvanA dI tathA usane zrAvikA vratoM kI ArAdhanA kI tathA devaloka meM utpanna huii| 2.16.2 satyabhAmA :- zrI zAMtinAtha bhagavAn ke zAsanakAla meM magadha deza ke acalagrAma meM "dharaNIjaTa' brAhmaNa evaM unakI patnI yazobhadrA nivAsa karate the| unake yahA~ "kapilA' nAma kI dAsI thii| usake eka putra thA "kapila / kapila veda vedAMgoM kA jJAtA thaa| usakI vidvattatA se prabhAvita hokara ratnapura ke mahApaMDita satyakI ne apanI uttama guNoMvAlI sarvAMgasuMdarI putrI "satyabhAmA use pradAna kara dii| eka bAra kinhIM kAraNoM se satyabhAmA ne jAna liyA ki usakA pati nIca kula kA paidA huA pratIta hotA hai| apane sasura dharaNIjaTa se usane satya bAta kA patA kara liyA tathA svayaM mahArAjA zrIsena se nyAya mAMgane gii| rAjA ne satyabhAmA ko kapila se mukta karane ke lie eka mArga nikAlA vaha yaha thA ki satyabhAmA mahArAnI ke pAsa rahakara tapomaya jIvana vyatIta kregii| aMta meM viSaile kamala ko sUMgha kara vaha mRtyu ko prApta ho gii| 67 satyabhAmA ko ekAkI rahanA pasaMda thA kiMtu guNahIna ke sAtha vaha rahanA pasaMda nahIM karatI thii| 2.16.3 svayaMprabhA :- vidyAdhara rAjA jvalanajaTina kI putrI thI svayaMprabhA tathA prathama vAsudeva tripRSTha kI mahArAnI thii| svayaMprabhA kI mAtA kA nAma vAyuvegA thA / svayaMprabhA AkarSaka, manohara aura parama saMdarI thii| usake sauMdarya ke Age devAMganA kA sauMdarya Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 paurANika/prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ bhI phIkA lagatA thaa| gyArahaveM tIrthaMkara zrI zreyAMsanAtha bhagavAn ke zAsanakAla meM trikhaNDAdhipati vAsudeva evaM tripRSTha ko svayaMprabhA rUpa hIrA jvalanajaTina ne samarpita kiyA thaa| svayaM prabhA kA manohara cittAkarSaka rUpa evaM puNyoM kA phala thA ki vaha tripRSTha vAsudeva kI mahArAnI bnii| usake do putra paidA hue jinake nAma the "zrI vijaya" aura "vijaya bhadra" aura eka putrI thI jyotiprabhA / jyotiprabhA kA vivAha arkakIrti ke putra amitateja se huaa|00 kAlAMtara meM svayaMprabhA pravrajita huii| svayaMprabhA jina dharmAnuyAyinI zrAvikA thI, sadguNoM se maMDita thii| 2.16.4 jyotirmAlA :- jyotirmAlA prabhaMkara nagarI ke parAkramI mahArAjA meghavAhana kI suputrI thii| usake bhAI kA nAma "vidyutaprabha thaa| jyotirmAlA devakanyA sadRza ananya sauMdaryazAlinI thii| 101 rathanUpura cakravAla nagara ke rAjA jvalanajaTI ke suputra vIra parAkramI yuvarAja arkakIrti ke sAtha usakA vivAha huaa| yuvarAja arkakIrti evaM jyotirmAlA kI kukSI se sutArA nAma kI kanyA paidA huI sutArA kA vivAha svayaM prabhA ke putra zrI vijaya ke sAtha huA thA 02 jyotirmAlA svayaM dharma saMskAroM se ota prota thI usane apane putra amitateja ko bhI dharma saMskAroM se siMcita kiyA thaa| 2.16.5 sumati :- "sumati' baladeva zrI aparAjita jI kI putrI thii| vaha bacapana se hI dharmarasika thii| vaha jIvAdi tatvoM kI jJAtA thI, vaha vividha prakAra ke tapa tathA vrata bhI karatI rahatI thii| eka bAra upavAsa ke pAraNe meM supAtradAna kI bhAvanA se dvAra kI ora usane dekhaa| suyoga se tapasvI munirAja kA ghara meM praveza huaa| citta, vitta aura pAtra kI zuddhatA se vahA~ pA~ca divya kI vRSTi huii| baladeva aura vAsudeva ne vahA~ pahu~cakara supAtradAna kI adbhuta mahimA kA pratyakSa phala dekhaa| unake mana meM rAjakumArI sumati ke prati Adara kA bhAva paidA huaa| sumati ke suyogya vara prApti ke lie unhoMne svayaMvara kA Ayojana kiyaa| varamAlA hAtha meM lekara vaha Age bar3ha rahI thI, ki acAnaka usa sabhA ke madhya meM eka devavimAna AyA, usameM se eka devI nikalI siMhAsana para baiThI aura usane rAjakumArI ko pratibodha diyaa| use jAtismaraNa jJAna prakaTa huA, aura vaha mUrchita hogii| sAvadhAna hone para usane dIkSA lene kI AjJA maaNgii| dIkSA lekara kAlAMtara meM mukta huii|103 sumati ne pUrvabhava ke zubha saMskAroM kI paraMparA ke pariNAma svarupa vartamAna jIvana ko bhI dharmamaya banAkara saphala bnaayaa| dharma prabhAvAnA meM inakA mahatvapUrNa yogadAna hai| 2.16.6 zrIkAMtA :- bhagavAna zAMtinAtha ke zAsana meM kauzAMbI nagarI ke rAjA bala kI putrI thI zrIkAMtA / yuvAvasthA meM padArpaNa hone para yogya vara kI icchA se pitA ne svayaMvara kI racanA kI thii|104 isase Age kA koI vivaraNa zrIkAMtA ke viSaya meM upalabdha nahIM hotA hai| 2.16.7 anantamati :- anantamati eka gaNikA thI, jisakI anupama suMdaratA se AkarSita hokara zrIsena ke putra iMdrasena evaM biMdusena donoM bhAiyoM ne Apasa meM yuddha cher3a diyaa| eka vidyAdhara ne una donoM ke sAmane anaMtamati ke pUrvabhava kA rahasya prakaTa kiyaa| anaMtamati pUrvabhava meM sAdhvI thii|105 vizeSa vivaraNa upalabdha nahIM hotaa| 2.16.8 kanaka zrI :- kanaka zrI puSkaravara dvIpa kI salilAvatI vijaya meM vItazokA nagarI ke rAjA ratnadhvaja kI rAnI thii| kanakazrI kI do putriyAM thI, jinakA nAma kanakalatA aura 'padmalatA thaa|106 vizeSa vivaraNa upalabdha nahIM hotaa| 2.16.6 hemAmAlinI :- yaha bhI puSkaravara dvIpa kI salilAvatI vijaya meM vItazokA nagarI ke rAjA ratnadhvaja kI rAnI thii| hemAmAlinI kI eka kanyA thI, jisakA nAma 'padmA" thaa| vizeSa vivaraNa upalabdha nahIM hotaa| 2.16.10 abhinaMditA :- bharatakSetra meM ratnapura nagarI ke rAjA zrIsena kI rAnI thii| unake do putra the iMdusena aura biMdusena. vizeSa vivaraNa upalabdha nahIM hotA | 2.16.11 zikhAnaMditA :- bharatakSetra meM ratnapura nagarI ke rAjA zrIsena kI rAnI thii| vizeSa vivaraNa anupalabdha hai| 2.16.12 yazobhadrA :- magadhadeza ke acala grAma meM dharaNIjaTa brAhmaNa kI patnI thii| usake zivabhUti aura naMdIbhUti nAma ke do putra the|10 vizeSa vivaraNa anupalabdha hai| Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 117 2.16.13 madanamaMjarI :- vaha eka gaNikA thI, use prApta karane ke lie do rAjakumAra lar3a rahe the|11 vizeSa vivaraNa upalabdha nahIM hotaa| 2.16.14 vasuMdharA :- jaMbUdvIpa ke videha kSetra kI zubhA nagarI ke rAjA stimita sAgara kI rAnI thii| usake putra kA nAma aparAjita thaa|2 vizeSa vivaraNa anupalabdha hai| 2.16.15 anaMgasenA (anuhArA) :- jaMbUdvIpa ke videha kSetra kI zubhA nagarI ke rAjA stimitasAgara kI rAnI thii| isane vAsudeva ke yogya sAta mahAsvapna dekhe aura vAsudeva anaMtavIrya ko janma diyaa|13 vizeSa vivaraNa upalabdha nahIM hotaa| 2.16.16 barbarikA aura kirAtI :- ye donoM hI vAsudeva anaMtavIrya ke rAjya kI gaNikAe~ thii| inako pAne ke lie vaitADhya parvata ke rAjA damitAri ne vAsudeva anaMtavIrya se yuddha kiyA, vizeSa vivaraNa anupalabdha hai| 14 2.16.17 kanaka zrI :- vaitAdya parvata ke rAjA damitAri kI putrI thii| pitA kI icchA ke virUddha vAsudeva anaMtavIrya ke sAtha palAyana kara gii| damitAri aura anaMtavIrya meM yuddha huaa| anaMtavIrya damitAri ko harAkara vAsudeva huaa|15 2.16.18 zrIdattA :- dhAtakIkhaMDa dvIpa ke pUrva bharata meM zaMkhapura nagarI thii| vahA~ para zrIdattA nAmaka eka daridra strI rahatI thii| eka bAra usane tapodhanI saMta satyayaza kA upadeza zravaNa kiyaa| unhoMne dharmacakra tapa karane hetu mArgadarzana kiyaa| apane sthAna para Akara usane dharmacakratapa kI ArAdhanA kii| pAraNe meM use svAdiSTa bhojana milA, dhanavAnoM ke ghara meM sarala kAma tathA adhika pArizramika tathA pAritoSika bhI milane lgaa| zrIdattA ne thor3e hI dinoM meM kucha dravya bhI saMcaya kara liyaa| aba vaha prasanna mana se dAnAdi bhI karane lgii| eka bAra vAyu ke prakopa se usake ghara kI dIvAra kA kucha bhAga gira gayA aura usameM se dhana nikala aayaa| usakI prasannatA kA pAra nahIM rhaa| aba vaha vizeSa rUpa se dAnAdi sukRtya karane lgii| eka bAra tapasyA ke aMtima dina vaha supAtra dAna ke lie kisI uttama pAtra kI pratIkSA karane lgii| acAnaka suvrata aNagAra ko dekhaa| mAsakhamaNa tapadhArI munirAja ko zrIdattA ne bhaktipUrvaka AhAra dAna dekara supAtradAna kA lAbha liyaa| upAzraya meM jAkara zrIdattA ne munirAja se dharmopadeza zravaNa kiyaa| zrIdattA ne samyaktva pUrvaka vrata dhAraNa kiyA aura ArAdhanA karane lgii| udayabhAva kI vicitratA se eka bAra usake mana meM dharma ke phala meM saMdeha utpanna huaa| eka dina vaha suyaza munirAja ko vaMdana karane gii| vahA~ vimAna dvArA Ae do vidyAdharoM ke adbhuta rUpa ko dekhakara mohita huI aura binA zuddhi kiye hI AyuSyapUrNa kara mara gii|116 zrIdattA ne zrAvikA vratoM kI ArAdhanA kI tathA dharma kI ArAdhanA se janmI huI zraddhA meM gaharI abhivaddhi kii| 2.16.16 ratnamAlA :- jaMbUdvIpa ke pUrva mahAvideha meM maMgalAvatI vijaya meM ratnasaMcayA nagarI ke kSemaMkara rAjA kI rAnI thii| kisI samaya mahArAnI ne caudaha mahAsvapna aura paMdrahavA~ vaja dekhaa| vajra dekhane se putra kA nAma "vajrAyudha rakhA / vizeSa vivaraNa upalabdha nahIM hotaa| 2.16.20 lakSmIvatI :- vajAyudha kI patnI thI, usake putra kA nAma "sahastrAyudha thaa| vizeSa vivaraNa upalabdha nahIM hotaa| 2.16.21 kanakazrI :- sahastrAyudha kI rAnI thii| usane mahAbalI putra "zatabala' ko janma diyaa| vizeSa vivaraNa upalabdha nahIM hotaa| 2.16.22 sukAntA :-zuklanagara ke zuklanareza ke putra pavanavega kI rAnI thI aura dIpacUla nareza kI putrI thii| isakI putrI zAMtimati thii|20 vizeSa vivaraNa upalabdha nahIM hotaa| 2.16.23 zAMtimati :- zuklanagara rAjA pavanavega evaM rAnI sukAntA kI putrI thii| isane maNisAgara parvata para bhagavatI prajJapti nAma kI vidyA siddha kI thii|121 2.16.24 prabhaMkarA :- jaMbUdvIpa ke airAvata kSetra ke viMdhyapura nagara meM dharmamitra sArthavAha ke datta nAmaka putra kI patnI thii| kAlAMtara meM rAjakumAra nalinaketu ne prabhaMkarA ke rUpa se AkarSita hokara usakA apaharaNa kiyA aura apanI rAnI bnaayaa| sarala evaM bhadra svabhAva vAlI rAnI prabhaMkarA ne pravartinI satI suvratA ke pAsa caMdrAyaNa tapa kiyaa|122 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 2.16.25 sulakSaNA :- jaMbUdvIpa ke airAvata kSetra meM viMdhyapura nagara ke vidhyadatta rAjA kI rAnI thii| usane nalinaketu nAmaka putra ko janma diyA / 123 vizeSa vivaraNa anupalabdha hai| paurANika / prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 2.16.26 jayanA :- cakravartI samrAT sahastrAyudha kI rAnI thii| usane eka bAra garbhavatI hone para svapna meM prakAzamAna svarNazakti dekhI / putra kA janma hone para "kanakazakti" nAma rakhA gayA / 124 vizeSa vivaraNa anupalabdha hai| 2.16.27 kanakamAlA : kanakazakti kI rAnI thI / 125 vizeSa vivaraNa prApta nahIM hotA / 2.16.28 basaMtasenA :- zrIsAra nagara ke rAjA ajitasena tathA rAnI priyasenA kI putrI thii| pitA ne usake anurUpa vara na milane para kanakazakti ke sAtha usakA vivAha kara diyA / 126 vaha vanamAlA kI priyasakhI bhI thii| vizeSa vivaraNa anupalabdha hai| 2. 16.26 priyamatI :- jaMbUdvIpa ke pUrva mahAvideha meM puSkalAvatI vijaya kI nagarI puNDarIkinI ke rAjA dhanaratha kI rAnI thii| eka bAra rAnI ne svapnAvasthA meM garjana karatA, barasatA, vidyuta prakAza phailAtA huA eka meghakhaNDa apane mu~ha meM praveza karate hue dekhA / svapna ke phalasvarUpa yathAsamaya priyamatI ne megharatha nAmaka putra ko janma diyA / 127 vizeSa vivaraNa prApta nahIM hotA / 2.16.30 manoramA :- jaMbUdvIpa ke pUrvamahAvideha meM puSkalAvatI vijaya kI puMDarikInI nagarI ke rAjA dhanaratha kI rAnI thii| eka bAra mahArAnI ne eka dhvajA patAkA se yukta susajjita ratha apane mu~ha meM praveza karatA huA dekhaa| tathA kAlAMtara meM yathA samaya dRr3hata nAmaka putra ko janma diyA / 28 vizeSa vivaraNa prApta nahIM hotA / 2.16.31 priyamitrA, manoramA :- sumaMdirapura ke mahArAjA nihatazatru kI putriyA~ thI / rAjA dhanaratha ke putra megharatha ke sAtha ina donoM kA vivAha saMpanna huA / priyamitrA dRDhadharmI thii| usane samaya samaya para megharatha rAjA se puNya aura pApa phala ke vipAka prANI ko kisa taraha prApta hote haiM isakI carcA kii| 130 isase usakI dhArmika rUci spaSTa jhalakatI hai| T 2.16.32 sumati :- mahArAjA nihatazatru kI putrI thI, rAjA dRr3haratha se vivAha huA thA / 131 vizeSa vivaraNa prApta nahIM hotA / 2.16.33 surasenA :- vaha eka gaNikA thii| eka bAra mahArAjA dhanaratha ke darabAra meM vaha eka karkuTa (murgA) lekara aaii| usake murge ke sAtha yuvarAjJI manoramA ke murge ko lar3AyA gayA / 132 vizeSa vivaraNa prApta nahIM hotA / . 2.16.34 svarNatilakA :- dhAtakI khaMDa ke pUrva airAvata kSetra meM vajrapura nagara thaa| vahA~ abhaya ghoSa nAma kA dayAlu rAjA thA / usakI rAnI kA nAma svarNatilakA thaa| usake do putra the jinakA nAma vijaya aura vaijayanta thA / 133 vizeSa vivaraNa prApta nahIM hotA / 2.16.35 pRthvInA :- vaha svarNadruma nagara ke zaMkharAjA kI putrI thI, usakA vivAha mahArAjA abhayaghoSa ke sAtha huA thaa| vaha bar3I hI rUpavatI evaM guNavatI bhI thI, vaha dharmaparAyaNA zrAvikA thii| eka bAra eka tapasvI jJAnI munirAja ko dekhakara usane bhaktipUrvaka vaMdana kiyA, dharmopadeza sunA, saMsAra se virakta hokara dIkSA dhAraNa kI / 134 muni para zraddhA aura unake upadeza se pRthvIsenA ne apanA jIvana saphala banA liyaa| 2.16.36 vajramAlinI :- jaMbUdvIpa ke pUrva mahAvideha meM puSkalAvatI vijaya kI puMDarikinI nagarI ke mahArAjA hemAMgada kI rAnI thii| usane tIrthaMkara putra janma ke yogya caudaha mahAsvapna dekhe tathA "dhanaratha' nAmaka tIrthaMkara putra ko janma diyA / 135 isa puNyazAlinI mAtA ne apane putra kI anAsakti ko dekhate hue unheM tyAga mArga para bar3hAyA aura apanA jIvana saphala kiyA / 2.16.37 mAnasaMvegA :- vaitADhya parvata kI uttara zreNI meM alakA nAma kI nagarI ke vidyAdharapati vidyudratha kI rAnI thI / 136 vizeSa vivaraNa prApta nahIM hotA / 2.16.38 vegavatI :- vaha vidyAdhara vidyudratha ke putra parAkramI siMharatha kI patnI thI / 137 vizeSa vivaraNa prApta nahIM hotA / 2.16.36 zaMkhikA :- puSkarArdha dvIpa ke pUrva bharata kSetra ke saMghapura nAma ke bar3e nagara meM rAjyagupta nAmaka garIba kulaputra kI patnI thii| eka bAra muni sarvaguptajI se upadeza sunakara daridratA nivAraNa hetu unhoMne upAya puuchaa| muni ne unhe samyak tapa kA svarUpa smjhaayaa| donoM ne tapa prAraMbha kiyaa| pAraNe vAle dina munivara dhRtidharajI ko bhaktipUrvaka AhAra dAna dekara lAbha liyaa| muni sarvaguptajI ke punarAgamana para dharmopadeza sunakara vaha dIkSita huii| guru bhakti se zaMkhikA ne apane AtmadvIpa ko prajvalita kiyA / tapa bhakti va sevA kA lAbha liyaa| Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 2.16.40 kesarA :- vaha jayaMti nagarI ke jayaMtadeva kI bahana thii| vasaMtadeva nAmaka vyApArI ke sAtha kesarA kA vivAha huA / 16 vizeSa vivaraNa upalabdha nahIM hotA / 119 2. 16.41 madirA :- madirA zaMkhapura kI nivAsinI thI, vaha vaNik kanyA thii| jayaMti nagarI kI kesarA kI mAmA kI lar3akI thI / kRtikApura ke kAmapAla vyApArI kI vaha patnI thii| 140 vizeSa yogadAna upalabdha nahIM hotA / 2.20 sattarahaveM tIrthaMkara zrI kuMthunAtha jI se saMbaMdhita zrAvikA 2.20.1 zrIdevI 141 hastinApura ke mahArAjA vasu kI mahArAnI zrIdevI ne sarvotkRSTa mahApurUSa ke janmasUcaka caudaha kalyANakArI mahAsvapna dekheM tathA yathAsamaya sukhapUrvaka cakravartI evaM tIrthaMkara padadhArI putraratna ko janma diyA | 142 prabhu ke garbha meM Ane ke bAda mAtA zrIdevI ne svapna meM ratnamaya vizAla stUpa ko dekhA va kuMthu nAma ke ratnoM kI rAzi dekhI ataH bAlaka kA nAma "kuMthunAtha" rakhA gyaa| zrI devI ne apane putra ke tyAga meM sahayogI banakara unhe saMyama mArga para arUr3ha kiyA tathA putra vadhuoM ko sAntvanA dI / anta meM svayaM bhI saMyamI jIvana aMgIkAra kiyA / 2. 21 aThArahaveM tIrthaMkara zrI aranAtha jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 2.21.1 mahAdevI 143 :- hastinApura ke mahArAjA sudarzana kI rAnI mahAdevI kI kukSI se cakravartI evaM tIrthaMkara putra bhagavAna aranAtha kA janma huA / 144 mAtA ne caudaha svapna dekhe tathA yathAsamaya putra kA janma huaa| cU~ki jaba bAlaka garbhakAla meM thA, taba mAtA ne bahumUlya ratnamaya cakra ke ara ko dekhA isalie bAlaka kA nAma "aranAtha" rakhA gayA 45 / nirAbhimAnI mAtA ne apane putra kI icchA ke anurupa use tyAga mArga para bar3hAyA, pArivArika jimmedArI saMbhAlI, aMta meM dharma-dhyAnapUrvaka jIvana vyatIta kiyA / 2.21.2 vaijayantI46 :- aThArahaveM tIrthaMkara bhagavAn aranAtha zrI ke zAsana meM cakrapura nAmaka nagara meM mahezvara nAmaka paramapratApI rAjA rAjya karate the| unakI mahArAnI thI vaijayaMtI mahArAnI vaijayaMtI kI kukSI se chaThe baladeva AnaMda kA janma huA thA / 147 2.21.3 lakSmIvatI 48 :- cakrapura nagara ke mahArAjA mahezvara kI mahArAnI kA nAma lakSmIvatI thA jo chaTheM vAsudeva "purUSa puNDarIka" kI mAtA thI / 146 purUSoM meM puNDarIka kamala ke samAna sulakSaNa saMpanna hone se putra kA nAma 'purUSa puNDarIka' rakhA gayA / isa mahimAmayI dharmaparAyaNA sannArI ke susaMskAroM ke phalasvarupa hI vAsudeva putra ne bhagavAn aranAtha ke caraNoM meM samyaktva ko prApta kiyA tathA dharma prabhAvanA meM apanA sahayoga pradAna kiyA / 2. 21.4 priyadarzanA :- 'padminIkhaMDa' nAmaka nagara ke nivAsI seTha sAgaradatta kI putrI thii| rUpa, yauvana, kalA aura caturAI meM vaha parama kuzala thI / usakA vivAha tAmralipti nagarI ke seTha RSabhadatta ke putra vIrabhadra ke sAtha huA thA / vIrabhrada ne apanI kalA aura nipuNatA kA upayoga karane ke lie videza jAne kA nirNaya kiyaa| eka bAra priyadarzanA ko sukhapUrvaka sotI huI chor3akara vIrabhadra calA gyaa| priyadarzanA pravartinI mahAsatI suvratAjI ke pAsa jAkara dharma dhyAnapUrvaka apanA jIvana vyatIta karane lgii| vAmana veSadhArI pati vIrabhadra dvArA meM usake sAtha bItI ghaTanA kA varNana karane para usane pati ko pahacAna liyA / 150 priyadarzanA kI preraka ghaTanA se yaha zikSA prApta hotI hai ki duHkha ke samaya dharma dhyAna pUrvaka samaya vyatIta karane se samaya sukha zAMti pUrvaka vyatIta hotA hai / usakI dharmaniSThA sabhI zrAvikAoM ke lie preraNAprada hai / 2.21.5 anaMgasudarI :- ratnapura nagara ke rAjA ratnAkara kI putrI kA nAma anaMga suMdarI thaa| anaMgasuMdarI ke pAsa usI nagara ke seTha zaMkha kI putrI vinayavatI sakhI bhAva se jAtI rahatI thii| vIrabhadra vinayavatI kA dharma bhAI thA / vIrabhadra ne strIveza meM rAjakumArI anaMgasuMdarI ko citra evaM saMgIta kalA se prabhAvita kiyaa| anaMgasuMdarI ne strIvezadhArI vIrabhadra (vIramatI) ko sadA ke lie sAtha rakhane kI bAta khii| vIrabhadra ne apanA asalI purUSa rUpa prakaTa kiyaa| rAjA ratnAkara ne bhI vIrabhadra ko anaMgasuMdarI ke yogya vara jAnakara una donoM kA vivAha saMpanna kiyaa| vIrabhadra ne patnI sahita ghara Ane hetu samudra yAtrA prAraMbha kii| samudra mArga se calate hue mahAvAyu ke prakopa se vAhana TUTa gayA / anaMgasuMdarI ke hAtha meM jahAja kA TUTA huA paTiyA A gyaa| vaha paTiyA ke sahAre tairate hue kinAre laga gii| bhUkhI pyAsI mUrcchita avasthA meM kinAre para par3I thii| tApasa kumAroM ne usakI behozI dUra kI tathA kulapati ne use Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 "padminIkhaMDa" nagara bhijvaayaa| nagara ke bAhara hI usane sAdhviyoM ko dekhaa| unake sAtha hI vaha upAzraya meM phuNcii| priyadarzanA tathA sAdhvI suvratA ko usane sArA samAcAra sunAyA / svayaM bhI unake sAtha milakara dharmadhyAna pUrvaka samaya vyatIta karane lagI / vAmana rUpadhArI pati vIrabhadra se usake jIvana meM bItI ghaTanA ko sunakara usane pati ko pahacAna liyA / 51 anaMgasuMdarI ne ekAkI dhairyapUrvaka duHkha kA samaya vyatIta kiyA, tathA dharma dhyAna meM apane amUlya kSaNoM ko sArthaka kiyA, zIla dharma kA pAlana kiyA / paurANika / prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 2.21.6 ratnaprabhA :- ratnaprabhA rati vallabha nAmaka vidyAdhara kI ikalautI saMtAna thI / vIrabhadra ko "AbhoginI" vidyA se vidyAdhara ne usakI pUrva kI donoM patniyoM kA samAcAra sunaayaa| vIrabhadra ko apanI putrI ratnaprabhA ke yogya jAnakara vidyAdhara ne una donoM kA vivAha kiyaa| kucha samaya bAda ve donoM padminIkhaMDa nagara Ae / ratnaprabhA ko upAzraya se bAhara biThAkara bolA mai abhI dehaciMtA se mukta hokara AtA hU~, tuma yahIM baiThanA / bahuta pratIkSA ke bAda bhI jaba vIrabhadra nahIM lauTA to ratna prabhA rone lgii| eka sAdhvI AvAja sunakara bAhara AI tathA use aMdara le gaI tInoM hilamilakara rahane lgii| vIrabhadra ne vAmana kA rUpa banAyA tathA pratidina upAzraya meM Akara tInoM patniyoM ko dekhakara prasanna hotA thA / vAmana veSadhArI vIrabhadra ne apanI kalA se saba nagara vAsiyoM ko saMtuSTa kiyA / usane sunA ki upAzraya meM tIna suMdara yuvatiyA~ pavitra haiM, kisI purUSa se nahIM bolatI / yadi koI unase bole taba bhI ve puruSa se nahIM bolatI / taba vIrabhadra ne kahA maiM unameM se eka eka ko apane se bolA sakatA huuN| vIrabhadra dvArA pUrva bItI bAteM sunAne para ratnaprabhA ne pati ko pahacAna liyA / 152 ratnaprabhA ne premapUrvaka dharma dhyAna meM apanA citta jor3akara sukhazAMti pUrvaka duHkha ke samaya ko vyatIta kiyaa| zIladharma para dRr3ha rahI dharmazraddhA meM dRr3ha rahI, yahI usakI parama dhairyatA thii| 2.21.7 padmazrI :- AThaveM subhUma cakravartI kI rAnI thI / 53 vizeSa vivaraNa upalabdha nahIM hotA / 2.21.8 padmAvatI :- vaha rAjendrapura ke rAjA upeMdrasena kI anupama suMdarI kanyA thI / 54 vizeSa vivaraNa prApta nahIM hotA / 2.21.6 reNukA : RSi jamadAgni kI patnI thii| vaha rAjA jitazatru kI sau putriyoM meM se eka thI / 55 vizeSa vivaraNa prApta nahIM hotaa| bhagavAn aranAtha jI ke zAsana meM 'datta' nAmaka sAtavA~ vAsudeva tathA 'naMdana' baladeva aura prahalAda prativAsudeva huA thaa| unakI bhI dharmapatniyA~ thI kiMtu vivaraNa anupalabdha hai| 2.21.10 tArA*56 :- AThaveM cakravartI subhUma kI mAtA thI, jo hastinApura ke mahArAjA kArtavIrya sahastrArjuna kI rAnI thI / 57 jamadagni RSi kA vadha kArtavIrya ne kiyA, ataH RSiputra parazurAma ne kArtavIrya ko mAra DAlA / krodhAgni zAMta na hone se parazurAma sAta bAra pRthvI ko niHzastra kiyaa| usa samaya kArtavIrya kI rAnI tArA garbhavatI thI / ataH vaha hastinApura se guptarUpa se palAyana kara anya tApasa Azrama meM talaghara (bhUmigRha) meM rahane lgii| garbha kAla pUrNa hone para tArA ne aise putra ko janma diyA jisake mukha meM janma grahaNa karane ke samaya hI dAr3he aura dAMta the / tArA kA vaha putra mAtA kI kukSI se bAhara nikalate hI bhUmitala ko apanI dAr3hoM meM pakar3akara khar3A ho gayA, ataH usakA nAma subhUma rakhA gyaa| usa talaghara meM hI subhUma kA lAlana pAlana mAtA ne kiyA vahIM kramazaH vaha bar3A huA / 2.22 unnIsaveM tIrthaMkara zrI mallinAtha jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 2.22.1 prabhAvatI :- mithilA nagarI ke kumbha mahArAjA kI mahimAmayI mahArAnI prabhAvatI ne eka bAra suptAvasthA meM caudaha zubha svapna dekhe / yathA samaya putrI ratna ko janma dene vAlI mAtA bnii| 156 eka bAra jaba putrI garbha meM thI taba mAtA ko dohada paidA huA ki maiM chaH RtuoM ke phUloM kI sukomala sparza vAlI zayyA para baiThUM tathA zayana karUM / vANavyaMtara devoM ko isakA jJAna hote hI mAtA kI icchA ke anurUpa unhoMne sabhI bhAMti ke suvikasita sugaMdhita puSpoM kI zayyA taiyAra kI tathA eka adbhuta alaukika guladastA mahArAnI ke sanmukha prastuta kara diyA tathA dohada kI pUrti kI thI / mahArAnI harSita praphullita huI / yathA samaya saMtAna ko janma diyaa| kyoMki mAtA ko dAmagaNDa tathA pAMca varNoM ke puSpoM kA dohada paidA huA thA, ataH mahArAjA kumbha ne putrI kA nAma " malli" rkhaa| mallI kumArI ne zrAvikA jIvana meM hI apane pUrva janmoM ke chaH mitroM ko pratibodha diyaa| pUrva janma ke tapa ke prabhAva se, tIrthaMkara gotra nAma karma ke udaya se, tathA mAtA prabhAvatI jI se mile zubha saMskAroM ke hI kAraNa tIrthaMkara pada prApta kara jina zAsana ko dIpAyA thA / Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 2.22.2 kamala zrI Adi pAMca sau rAjakumAriyA~ :- jaMbUdvIpa ke mahAvideha meM salilAvatI vijaya meM vItazokA nagarI ke rAjA bala ke putra rAjakumAra mahAbala kI rAniyAM thI / 160 vizeSa vivaraNa prApta nahIM hotA / 121 2.22.3 dhAriNI :- vItazokA nagarI ke rAjA bala kI rAnI thii| usake putra kA nAma mahAbala thA / 161 vizeSa vivaraNa prApta nahIM hotA / 2.22.4 padmAvatI :- kauzala deza ke sAketapura nagara ke mahArAjA pratibuddhi the| unakI rAnI kA nAma padmAvatI thA, mahArAnI padmAvatI ne nAgadeva utsava meM bhAga liyA thA / 162 vizeSa vivaraNa prApta nahIM hotA / 2.23 20veM tIrthaMkara zrI munisuvrata svAmI jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 164 thI / 2.23.1 aparAjitA :- (kauzalyA) 163 aparAjitA darbhasthalanagara ke rAjA sukauzala aura rAnI amataprabhA kI putrI ' ayodhyA nagarI ke mahArAjA dazaratha kI paTarAnI tathA AThaveM baladeva "padmaratha" arthAt maryAdA purUSottama zrI rAma kI mahimAmayI mAtA thii*65| jisane padmaratha (rAma) ke garbha meM Agamana para baladeva ke janma sUcaka cAra mahAsvapna dekhe the / kauzalyA kA jIvana bhAratIya Adarza nArI kA thaa| vaha lajjA, zIla, samatA aura vAtsalya kI pratimUrti thI / putra rAma ke rAjyAbhiSeka ke sthAna para I vanagamana ke Adeza jaisI viparIta paristhiti meM bhI na to usane kaikeyI ke prati kaSAya kiyA aura na hI pati dazaratha ke Adeza para unheM kaTu zabdoM kA ulAhanA diyA / saMkaTa kI kaThora ghar3iyoM meM usane kSamA, vinaya aura viveka ko dhAraNa kiyA tathA pati kI vizvAsa pAtra rhii| tabhI to solaha mahAna satiyoM kI zreNI meM AdaraNIya sthAna pAyA, putra viraha ko apUrva dhairyatA ke sAtha sahana kiyA / 166 2.23.2 padmAvatI'67 :- bharatakSetra kI rAjagRhI nagarI ke rAjA sumitra kI rAnI kA nAma padmAvatI thA, 16 vaha rUpavatI evaM guNavatI thii| eka bAra tIrthaMkara yogya caudaha zubha svapna dekhakara usane eka bAlaka ko janma diyaa| jaba putra garbha meM thA taba isa mahimAmayI mAtA ne muniyoM kI bhAMti vratoM kA samyak pAlana kiyA thA / ataH bAlaka kA nAma munisuvrata rakhA gayA / putra ko tyAga ke patha para agrasara kiyA tathA isa dharmamayI mAtA ne svayaM bhI aMta meM dharmasAdhanAmaya jIvana vyatIta kiyA / 2.23.3 jvAlA169 :- bhagavAn RSabhadeva kI vaMza paraMparA meM hastinApura ke rAjA padmottara kI paTarAnI thI* yathA samaya usane caudaha svapna dekhakara cakravartI putra ko janma diyA / usakA nAma rakhA gayA mahApadma / jvAlA ke dUsare putra kA nAma viSNu kumAra thaa| isa mahimAmayI nArI ne susaMskAroM se putroM ko siMcita kiyA aura apane putra ko tyAga ke patha para Age bar3hAyA, viSNu kumAra labdhisaMpanna mahAmuni hue the jinhoMne saMtoM ko namuci ke prakopa se bacAyA thA / 2.23.4 anaMgakusuma :- anaMgakusuma khara tathA caMdranakhA kI putrI zaMbUka kumAra kI bahana, tathA hanumAna kI patnI thI, pitA khara kI mRtyu ke samAcAra sunakara vaha mUrcchita huii| parijanoM va paMDitoM dvArA samajhAne para vaha Azvasta huii| isameM usakA pitRprema evaM dharmaparAyaNatA spaSTa jhalakatI hai| 171 2.23.5 puSparAgA :- puSparAgA sugrIva kI putrI, aMgada kI bahana tathA hanumAna kI patnI thii| apane pitA sugrIva kI surakSA rAma aura lakSmaNa kA sahayoga jAnakara use bar3I prasannatA huii| tathA rAma evaM lakSmaNa ke prati use sAtvika garva tathA Adara bhAva paidA huaa|172 2.23.6 laMkAsuMdarI * laMkAsundarI vajrAyudha kI putrI thii| hanumAna kI patnI thii| laMkA praveza para AsAlI vidyA ko parAsta kara hanumAna ne vajrAyudha ko mAra giraayaa| laMkAsuMdarI ne kruddha hokara hanumAna ke sAtha vIratA pUrvaka yuddha kiyA, aMta meM laMkA suMdarI hanumAna se parAjita huI / hanumAna ke parAkrama se prabhAvita huI aura donoM kA paraspara vivAha saMpanna huA 1993 2.23.7 acirA :- acirA laMkA suMdarI kI sakhI thii| yuddha meM laMkAsuMdarI kI sArathI banakara usane yuddha kI preraNA laMkAsuMdarI meM bharI / 174 2.23.8 taDinmAlA :- kumbhapura ke rAjA mahodara tathA rAnI surUpanayanA kI putrI thI, tathA kuMbhakarNa kI patnI thI / 15 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 paurANika/prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 2.23.6 iMdumAlinI : iMdumAlinI kapirAja AdityarAja kI patnI thii| usake bAlI evaM sugrIva nAma ke do putra tathA suprabhA nAma kI putrI thii|76 2.23.10 anurAdhA :- anurAdhA caMdrodaya kI patnI thI, usake putra kA nAma virAdha thaa|77 2.23.11 kanakaprabhA :- kanakaprabhA mArUt rAjA kI putrI tathA rAvaNa kI patnI thii|78 2.23.12 mAdhavI :- mAdhavI harivAhana kI patnI thii| usake putra kA nAma madhu thaa|76 2.23.13 manoramA :- manoramA rAvaNa kI putrI tathA madhu kI patnI thii|180 2.23.14 iMdrANI :- iMdrANI pAtAla laMkA ke rAjA sukeza kI rAnI thii| mAlI, sumAlI aura mAlyavAn kI mAtA thii|81 2.23.15 tArA :- tArA jvalana siMha kI putrI tathA rAjA sugrIva kI patnI thii| saMkaTa ke samaya usane pAtivratya nibhaayaa| bAlI ke putra caMdrakiraNa ke sAnnidhya meM rahakara usane dhairyatApUrvaka saMkaTa ko pAra kiyaa|182 2.23.16 harikAMtA :- harikAMtA RkSarAja kI patnI thI, vaha nala aura nIla kI mAtA thii|183 2.23.17 zrIprabhA :- zrIprabhA sugrIva kI bahana, tathA rAvaNa kI patnI thii|84 2.23.18 vidagdhAdevI :- vidagdhA devI vibhISaNa kI patnI thI, vidagdhAdevI ne eka hajAra suMdariyoM ke sAtha, dahI, dUba, jala aura akSata hAtha meM lekara maMgala gIta aura badhAIyA~ gA kara apane dvAra para padhAre rAma-lakSmaNa kA abhinandana evaM svAgata satkAra kiyA thA / 185 2.23.16 uparambhA :- uparambhA kAmadhvaja aura suMdarI kI kanyA thii| nalakUbera kI patnI thii| rAvaNa ko usane AsAlI nAmaka vidyA sikhAI tathA punaH patigRha lauTa aaii| 186 2.23.20 hemavatI :- hemavatI surasaMgati nagarI ke rAjA maya kI rAnI thI, maMdodarI tathA sumAlI kI mAtA thii|187 2.23.21 sarvazrI :- megharatha parvata kI suMdarI sarvazrI rAvaNa kI patnI thii|188 2.23.22 padmAvatI :- padmAvatI sarvasuMdara kI kanyA thI, tathA rAvaNa kI patnI thii|6 2.23.23 vidyutaprabhA :- vidyutaprabhA saMdhyA evaM kanaka kI kanyA thI, rAvaNa kI patnI thii|60 2.23.24 prItimatI :- prItimatI kautuka maMgala nagara ke rAjA vyomabiMdu kI putrI tathA sumAlI kI putravadhU thI, tathA usake putra ratnazravA kI patnI thii|161 2.23.25 kauzikA :- kauzikA kautuka maMgala nagara ke rAjA vyomabiMdu kI putrI tathA yakSapura ke vaizravA kI patnI thI tathA vaizravaNa kI mAtA thii|162 2.23.26 azokalatA :- azokalatA madanavegA aura budha kI kanyA thI tathA rAvaNa kI patnI thii|93 2.23.27 caMdralekhA, vidyutaprabhA, taraMgamAlA :- ye tInoM rAjA dadhimukha tathA taraMgamatI kI putriyA~ thii| ina tInoM ke vara ke viSaya meM muni kalyANa mukti ne kahA thA ki vijayArdha parvata kI uttara zreNI ke rAjA sahastragati ko parAjita karane vAle vIra inake pati hoNge| hanumAna se unheM sUcanA milI ki sahastragati ko parAjita karane vAle zrI rAma haiN| taba rAjA dadhimukha ne kiSkiMdhA nagara meM virAjamAna zrIrAma ko apanI tInoM putriyA~ arpita kara dii| ina tInoM putriyoM ne maMtra tathA vidyA kI sAdhanA kI thii| 164 2.23.28 kaikasI :- kaikasI rAjA sumAlI ke putra ratnazravA kI patnI thii| usake putra ne nau mANikyoM se yukta hAra ko dhAraNa kiyA thaa| usameM dasa mukha pratibiMbita hone se dazAnana nAma rakhA gyaa| anya putra the kuMbhakarNa, vibhISaNa tathA putrI thI cNdrnkhaa|95 kaikasI dharmaparAyaNA sannArI thii| usane apane putroM ko dharma-saMskAroM se siMcita kiyA thaa| svayaM bhI dharmamaya jIvana vyatIta karatI thii| Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 2.23.26 padmA :- padmA rAjA padmottara kI kanyA thI / meghapura ke rAjA atIMdra ke putra zrIkaMTha kI patnI thI / usake putra kA nAma vajrakaMTha thA / 1960 123 2.23.30 vizalyA :- vizalyA rAjA droNadhana kI tathA mahAdevI suprabhA kI kanyA thI / vaha lakSmaNa kI patnI thI / praticaMdra kI bahana thii| vizalyA devAMganA ke samAna suMdara thii| usake snAna kA jala amRta tulya thA jo vyAdhi ko dUra kara detA thA / anekoM pIr3ita ayodhyAvAsiyoM kI vyAdhi usake jala se dUra huii| zakti se Ahata rAjA caNDarAva ko vizalyA ke jala se sIMcane para svasthatA tathA sacetanatA prApta huI / vizalyA ke tejomaya darzana se rAvaNa kI amoghazakti se Ahata lakSmaNa kI mUrcchA dUra huii| vizalyA ke pavitra jala se sArI senA jIvita ho uThI / 167 2.23.31 anaMgasarA :- vizalyA kA pUrvabhava anaMgasarA ke rUpa meM thA / anaMgasarA tribhuvana AnaMda nAmaka cakravartI rAjA kI kanyA thii| vidyAdhara punarvasu ne jabardastI usakA apaharaNa kiyA / parNalaghu vidyA ke sahAre se sUne bhayaMkara vana meM use pheMkA gyaa| vaha jinadharmopAsikA thii| sATha hajAra varSa taka kAmasarA nAma kI vizAla nadI ke kinAre samAdhipUrvaka vaha tapa karatI rahI / eka bAra eka vizAla ajagara ne usake Adhe zarIra ko nigala liyaa| saudAsa vidyAdhara ne use dekha liyA / usane anaMgasarA se pUchA ki ajagara ke Tukar3e kara usake prANoM ko bacA luuN| taba anaMgasarA ne kahA, tapasviyoM ke lie prANIvadha ucita nahIM hai| pitA jI se kahanA unakI putrI ne zIla kI rakSA kI hai| ajagara ne usake zarIra ko nigala liyaa| jinezvara bhagavAn kI jaya ke sAtha usane prANa tyAga diye / 168 2.23.32 jitapadmA :- kSemaMjalI nagara ke rAjA aridamana tathA rAnI kanyakAdevI kI putrI thI / vAsudeva lakSmaNa kI patnI thI 196 rAjA aridamana kI pratijJA ko lakSmaNa ne pAMcoM hI phaiMkI gaI zaktiyoM ke prahAra ko sahana kara pUrNa kiyA aura jitapadmA lakSmaNa kA varaNa kara liyaa| jitapadmA anupama suMdarI evaM guNavatI thI |200 2.23.33 vanamAlA :- vanamAlA vizAlabAhu rAjA mahIdhara kI putrI thI / vAsudeva lakSmaNa kI patnI thii| lakSmaNa ke vanagamana ke samAcAra pAkara, anya vara kI kAmanA se rahita hokara AtmaghAta hetu prayatnazIla rhii| lakSmaNa usI sthAna para vidyamAna the| unhoMne vanamAlA kI prANarakSA kI tathA rAjA mahIdhara ne lakSmaNa ke sAtha putrI kA vivAha saMpanna kiyA / 201 2.23.34 hiDimbAsuMdarI :- vidyAdhara zreNI ke saMdhyAkAra nagara meM hiDimbavaMzotpanna rAjA siMhaghoSA tathA rAnI lakSmaNA kI priya putrI thI / hiDimbA suMdarI, lakSmaNa kI patnI thii| usakI vimAtA kA putra bhAI hiDimbAsura thA, jisake upakAra ke vaza hokara hiDimbAsuMdarI ne bhAI kA sAtha diyA / narabhakSI hiDimbAsura kI niSyaprayojana hiMsaka prakRti ko usane rokaa| bhAI kI mRtyu ke nimitta bane bhImasena se usane vivAha kiyaa| kAlAMtara meM putra vIra ghaTotkaca ko janma diyA / 202 2.23.35 citrasuMdarI :- citrasundarI vaitADhya parvata ke rathanupura nagara ke azanivega ke putra sahastrAra kI patnI thii| garbha prabhAva se utpanna dohadavaza usake pati ne iMdra kA rUpa banAkara patnI ke sAtha saMbhoga kiyaa| isI kAraNa putra kA nAma iMdra rakhA thA / 203 2.23.36 caMdranakhA :- caMdranakhA rAvaNa kI sagI choTI bahana thI tathA pAtAla laMkA ke rAjA kharadUSaNa kI patnI thii| usakA putra zaMbUka thaa| putra evaM pati ko mArane vAle rAma lakSmaNa se badalA lene ke lie usane rAvaNa ko protsAhita kiyA / 204 2.23.37 purandarayazA :- purandarayazA jitazatru rAjA aura dhAriNI kI putrI, kumbhakArakaTaka ke rAjA daNDaka kI patnI tathA skaMdaka kI bahana thii| eka bAra chata para gire hue mAMsa aura rakta se raMjita rajoharaNa ko dekhaa| use patA calA ki usake pati rAjA daNDaka ne usake muni bhAI skaMdaka evaM unake pA~ca sau ziSyoM ko ghANI meM pilavA diyA hai tathA unakI matyu kA nimitta banA hai| taba usa dharmaparAyaNA zramaNopAsikA ne sAdhvI dIkSA aMgIkAra kara lI / 205 2.23.38 sItA :- sItA mithilA nagarI ke rAjA janaka kI putrI thI / bhAmaMDala kI bahana thI tathA rAjA dazaratha ke putra zrI rAma kI patnI thii| bacapana meM bhAmaNDala kA apaharaNa huA / vidyAdhara caMdragati ne putra rUpa meM usakA pAlana kiyaa| caMdragati ne zarta rakhI jo vajrAvartta aura samudrAvarta nAmaka majabUta pratyaMcA vAle do durjeya dhanuSoM ko tor3egA vaha sItA kA varaNa kregaa| janaka rAjA zarta mAna lii| svayaMvara kA Ayojana kiyA gyaa| dazaratha putra zrI rAma ne una donoM dhanuSoM ko sAmAnya dhanuSa kI taraha uThAkara, Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 paurANika/prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ usa para DorI car3hA dii| rAma sItA kA vivAha sAnaMda saMpanna huaa| rAma ke sAtha vanavAsa gamana ke kAla meM kisI samaya sItA ke sauMdarya ko dekhakara rAvaNa kAma vivhala ho utthaa| usane vidyAbala se chala pUrvaka sItA kA apaharaNa kara liyaa| laMkA ke bAhara naMdanavana meM ziMzapA vakSa ke nIce anna jala kA tyAga kara sItA dharma dhyAna meM lIna ho gaI / 206 pavana putra hanumAna ke dvArA zrI rAma va lakSmaNa kI kuzalatA kA samAcAra pAne ke pazcAt sItA ne bAIsa dinoM ke tapa kA pAraNA kiyaa|07 maMdodarI dvArA rAvaNa ke lie sItA ko manAye jAne para sItA ne maMdodarI ko lalakArA tathA usakI ghora bhartsanA kii| zrI rAma ne laMkA vijaya ke pazcAt logoM kI zaMkA ko sunakara sItA ko vana meM akelA chor3a diyaa| lekina sItA ne dhairya nahIM chodd'aa| usane kahA jisa prakAra rAma ne merA parityAga kiyA hai isI prakAra logoM ke kahane para ve dharma kA parityAga na kara baittheN| puNDarIka nagara ke rAjA vajrajaMgha ne sItA ko bahana banAkara apane mahala meM rakhA / vahIM para sItA ne lavaNa aura aMkuza do beToM ko janma diyA / 208 aMta meM rAma ne sItA se kSamA mA~gI, mahala meM bulAyA kiMtu sItA ne svayaM ko pavitra siddha karane ke lie agni parIkSA denI caahii| rAma ne lokApavAda kI nivRtti ke lie isa prastAva ko svIkAra kara liyaa| sItA ke satItva ke prabhAva se agni zAMta ho gaI tathA logoM ne usakI jaya jayakAra kii| sItA ne rAma se anumati lekara saMsAra se virakta hokara bhAgavatI dIkSA grahaNa kI / 2069 2.23.36 kanakamAlA :- kanakamAlA rAjA pRthu kI kanyA thI tathA rAmaputra lavaNa kI patnI thii| 210 2.23.40 taraMgamAlA :- taraMgamAlA rAjA pRthu kI kanyA thI tathA rAmaputra aMkuza kI patnI thii| 211 2.23.41 kaikeyI :- kaikeyI kautuka maMgala nagara ke rAjA zubhamati evaM rAnI pRthuzrI kI kukSI se janmI thii| vaha rUpavatI, guNavatI, saralamanA evaM parAkramI thii| usane svayaMvara meM dazaratha kA varaNa kiyA, jisase kruddha hokara rAjA hemaprabhu aura rAjA harivAhana ne dazaratha ke virUddha yuddha cher3a diyaa| kaikeyI ne rAjA dazaratha kI sArathI banakara dazaratha kI vijaya zrI meM avismaraNIya sahayoga pradAna kiyaa| jisase prasanna hokara kaikeyI ko do vacana (vara) dazaratha ne pradAna kiye| jise kaikeyI ne samaya Ane para putra bharata ke lie rAjA dazaratha se mAMge the| kaikeyI ne vara mAMgA thA ki rAjya bharata ko mile kiMtu jaba vara saccAI meM parivartita huA, taba rAma kA vanavAsa huA aura bharata ne rAjya kA svAmI nahIM kiMtu rAma kA sevaka banakara rahane kI bAta kI taba kaikeyI ne pazcAtApa se bharakara apane Apa ko dhikkArA aura rAma ko punaH ayodhyA meM lAne ke lie bharata ke saMga vana meM jAkara rAma se bAra bAra ayodhyA lauTane kA Agraha kiyaa| vaha jina dharma kI zraddhAlu zramaNopAsikA thI, jisane saMsAra se virakta hokara saMyama ko dhAraNa kiyA thaa|12 2.23.42 sumitrA23 :- kamalasaMkula nagara ke rAjA subaMdhutilaka evaM mahAsanI mitrAdevI kI suputrI kA nAma sumitrA thA / 14 vaha ayodhyA nareza dazaratha kI dvitIya mahArAnI thI, jinakI kukSI se AThaveM vAsudeva lakSmaNa kA janma huA thaa| garbha meM Agamana para sumitrA ne sAta zubha svapna dekhe| sumitrA parama pativratA, kartavyaniSTha, vAtsalyamayI sannArI thI, jisake mana meM zrIrAma ke prati apane putra lakSmaNavat hI apAra prIti thii| lakSmaNa dvArA vanavAsa meM rAma kA anugamana karane para sumitrA ne prasannatApUrvaka putra ko vidA kiyA tathA sevA dharma kI suMdara zikSA dii| putraviraha ke duHkha ko tathA pati ke Adeza ko usane samabhAva se sahana kiyaa| 2.23.43 maMdodarI :- maMdodarI rAvaNa kI paTarAnI thii| vaha parama suMdarI, guNavatI tathA jinazAsana meM anurakta zramaNopAsikA thii| usane rAvaNa ko bAra bAra samajhAyA ki vaha sItA ko lauTA de kyoMki jinazAsana meM pAMca bAteM varjita mAnI gaI haiN| ve pA~ca bAteM isa prakAra haiM, hiMsA, maSAvAda, para dravya haraNa (arthAt cAroM) parigraha tathA strI saMga |mNdodrii ne sItA ko rAvaNa ke prati Asakta karane kA prayatna kiyaa| dhamakI bhI dii| 216 kiMtu sItA ne apanA pativrata dharma nahIM chodd'aa| rAvaNa ko sItA kI Asakti ko chor3akara use rAma ke supurda karane kI preraNA maMdodarI ne dii| maMdodarI ne saMsAra se virakta hokara dIkSA dhAraNa kI thii| 2.23.44 gAMdhArI : gAMdhArI gAMdhAra nareza zakuni kI bahana tathA hastinApura ke rAjA dhatarASTra kI patnI thii| usakI anya sAta bahaneM bhI dhatarASTra se vivAhita thI / 216 kiMtu gAMdhArI sarvAdhika priya thii| vaha dharmiSTha, samajhadAra evaM pativratA sannArI thii| pati ke aMdhe hone se, usane apanI AMkhoM para paTTI lagAkara rakhI thii| jisake prabhAva se usakI AMkhoM meM vaha zakti paidA huI ki usakI eka daSTi par3ane se duryodhana kA pUrA zarIra ispAta (vajra) kA ho gayA thaa| duryodhana mahAbalI bhIma se svayaM kI rakSA karane ke lie Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 125 kRpAcArya ke mArgadarzana se nagnAvasthA meM mA~ ke samIpa jA rahA thA, kiMtu kRSNa ke kahane se puSpoM kI moTI sI mAlA se jaMghA ko r3hakakara phuNcaa| putra vAtsalyavaza gAMdhArI ne A~khoM kI paTTI kholii| jaMghA para mAlA dekhakara vaha kupita huI, ki yahI jaMghA kA bhAga tere vadha kA kAraNa banegA |20 yuddha ke aMta meM duryodhana duzzAsana Adi sau putroM ke marane se vaha atyaMta vyathita huI221 usakI putrI kA nAma thA dushlyaa| 2.23.45 aMjanA : aMjanA maheMdranagara ke rAjA maheMdra evaM rAnI manovegA kI putrI thii| Adityupara ke rAjA prahlAda evaM ketumatI ke putra pavanaMjaya isake pati the| sakhiyoM dvArA mithyA pralApa karane para aMjanA ke mauna se kSabdha hokara vivAha kI rAtri se bAraha varSa taka pavana ne usakA tyAga kara diyaa| rAvaNa kI tarapha se varUNa kumAra ke virUddha yuddha meM jAte hue mArga meM cakavA cakavI se viraha ki bAteM sunii| apanI priyA aMjanA suMdarI ke viraha ke vicAra se pavana ne punaH lauTakara aMjanA ko alpa samaya kA rati sukha diyA aura apanA smRti cinha dekara yuddha ke lie turanta prasthAna kara diyaa| pIche se garbhavatI aMjanA kI sAsa ne use durAcAriNI samajhakara ghara se nikAla diyaa| sakhI basaMta mAlA ke saMga aMjanA apane pIhara calI gii| mAtA-pitA ne bhI kulakalaMkinI kahakara use rahane kA sthAna nahIM diyaa| bhUkhI pyAsI aMjanA sakhI ke saMga vana meM calI gii| eka bAra vana meM unheM zubhagati evaM amRtagati nAmaka do muniyoM ke darzana hue| aMjanA evaM sakhI donoM ne vaMdanA kii| aMjanA ne muni se apane duHkha kA kAraNa puuchaa| pUrva bhava meM sautiyA DAha se jina pratimA ko ghara ke AMgana meM chupAne se yaha duHkha tumheM prApta huA hai, aba zIghra hI tumheM sukha prApta hogA, muniyoM ne aMjanA ko karmaphala kA svarUpa batA diyaa| yathAkAla aMjanA ne zubha lakSaNoM vAle eka bAlaka ko janma diyaa| mAmA pratisUrya ne rya ne aMjanA ko dekhakara use apane mahala meM rkhaa| hanumata dvIpa meM bAlaka kA lAlana, pAlana huA, ataH use hanumAna nAma diyA gyaa| aMjanA ne apane mana ko dharma ArAdhana evaM zrAvikA vratoM ke pAlana meM lagA liyaa| yuddha se lauTane para pavanaMjaya ko vastusthiti kA bodha huaa| usane aMjanA kI khoja kii| aMjanA ke nA milane para pavanaMjaya ne agnipraveza kA nizcaya kiyaa| kAlAMtara meM aMjanA kA patA milane para sabane usase kSamA yAcanA kii| aMjanA ne kisI ko doSa nahIM dete hue ise apane azubha karmoM kA phala btaayaa| anta meM aMjanA ne dIkSA grahaNa karake saMyama kA pAlana kiyaa| apanI atmA kA kalyANa karake aMjanA satI ke nAma se vikhyAta haI |222 2.23.46 satyavatI :- vaha varUNa kI putrI thI, tathA hanumAna ke sAtha usakA pANigrahaNa saMskAra huA thaa|223 2.23.47 citramAlA :- vaha kIrtidhara nareza kI rAnI thI tathA usake putra kA nAma sukozala thaa|24 2.23.48 citramAlA :- vaha rAjA sukozala kI rAnI thI tathA usake putra kA nAma hiraNyagarbha thaa|225 2.23.46 magAvatI :- vaha rAjA hiraNyagarbha kI vIrAMganI rAnI thI tathA usake putra kA nAma naghuSa thaa|226 2.23.50 siMhikA :- vaha naghuSa nareza kI vIrAMganA rAnI thii| usane rAjA kI anupasthiti meM dakSiNa patha ke zatruoM se vIratA pUrvaka yuddha kiyA tathA apane rAjya kI surakSA kii| isa bAta para rAjA saMdehagrasta huaa| aura kAlAMtara meM rAjA naghuSa bhayaMkara rogoM se pIr3ita ho gyaa| rAnI ne apane satItva kI Ana dekara rAjA ko jala diyA, jisane camatkAra(prabhAva) dikhAyA thaa| rAnI pradatta jala dvArA prakSAlana karane para rAjA kA roga zAMta ho gyaa| rAnI siMhikA ke satItva kI jayajayakAra hii| rAnI ke putra kA nAma sodAsakumAra thA|220 2.23.51 pRthvIdevI :- vaha ayodhyA ke rAjA anaraNya kI tathA dazaratha kI mAtA thii| inake do putroM ke nAma the "anaMtaratha" aura 'dazaratha / 28 2.23.52 anukozA :- vaha jaMbUdvIpa ke bharatakSetra meM dArU nAmaka grAma meM vasubhUti brAhmaNa kI patnI thI, putra atibhUti ko khojate hue saMta samAgama se anukozA sAdhvI kamalajIva ke samIpa dIkSita huii|226 2.23.53 sarasA :- vaha atibhUti kI patnI thii| 'kyAna' nAmaka brAhmaNa usapara mohita hokara usakA apaharaNa kara le gayA thA |230 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 paurANika /prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 2.23.54 puSpavatI :- vaha candragati rAjA kI rAnI thii| vaha sundara va suzIla tathA uttama cAritra se saMpanna thI / 221 2.23.55 atisuMdarI :- vaha cakrapura kI rAjakumArI thii| vaha rAjakumAra kulamaMDita se AkarSita huii| usase pUrva hI purohita piMgala use lekara vidagdha nagara meM AyA thaa|232 2.23.56 vegamatI :- vegamatI videhA purohita kI putrI thI / 233 2.23.57 videhA :- vaha mithileza zrI janakarAjA kI rAnI thii| usakA putra bhAmaNDala va putrI sItA thii|234 khoye hue putra bhAmaMDala ke milane para usakA putra sneha umar3a par3A / 235 usane apanI saMtAna ko dharma-saMskAroM se siMcita kiyA thaa| 2.23.58 subhadrA :- subhadrA janakajI ke bhAI kanakajI kI putrI thI tathA lakSmaNa ke sAtha usakA vivAha kiyA gayA thaa|226 2.23.56 upAstikA :- sonapura nagara ke bhAvana vyApArI tathA unakI patnI dIpikA kI yaha putrI thii| vaha sAdhu sAdhviyoM se dveSa rakhatI thI, ataH cirakAla taka duHkhoM ko bhogatI rahI / 227 2.23.60 suMdarI :- suMdarI baMgapura ke dhanya vyApArI kI patnI thI, usake putra kA nAma varUNa thaa|228 2.23.61 vidyullatA :- vaitADhyagiri kI uttara zreNI ke zizipura nagara ke vidyAdhara ratnamAlI kI rAnI thI, sUryajaya usakA putra thaa|23 2.23.62 vanamAlA :- vaha vijayapura nareza mahIdharajI kI putrI thii| pitA mahIdhara jI nareza ne bacapana meM hI apanI putrI ko lakSmaNa jI ke prati Asakta dekhakara una se saMbaMdha jor3anA cAhA lekina vanamAlA ne lakSmaNa ke vanagamana kI bAta sunI to usane AtmaghAta kA nizcaya kiyaa| vaha usI udyAna meM AI jahAM rAma lakSmaNa aura sItA the| lakSmaNa ne usako AtmaghAta se bcaayaa| apane ArAdhya pati tathA zrI rAma va sItA jI se milakara vanamAlA atyaMta prasanna huii|240 2.23.63 ratimAlA :- ratimAlA vijaya ratha kI bahana tathA lakSmaNa kI patnI thii|41 2.23.64 vijayasuMdarI :- vijayaratha kI choTI bahana tathA bharatajI kI patnI thii|242 2.23.65 upayogI :- padminI nagarI meM parvata rAjA kA amRtasara dUta thA, usakI patnI kA nAma upayogA thaa| vasubhUti meM Asakta hokara apane pati amRtasara kI mRtyu kI nimitta banI thii| 243 2.23.66 padmAvatI :- bharatakSetra ke riSTapura nagara ke priyaMvada nareza kI rAnI thii| ratnaratha aura citraratha donoM unake putra the / 244 2.23.67 kanakAbhA :- priyaMvada nareza kI anya rAnI thI usake putra kA nAma anuddhara thaa|45 2.23.68 zrIprabhA :- zrIprabhA ratnaratha rAjA kI rAnI thii|246 2.23.66 vimalA :- siddhArthapura ke kSemaMkara nareza kI rAnI thii| usake do putra the kulabhUSaNa aura dezabhUSaNa 207 2.23.70 kanakaprabhA :- vimalAdevI rAnI evaM kSemaMkara rAjA kI putrI thI tathA kulabhUSaNa dezabhUSaNa kI bahana thii| 2.23.71 mainAsuMdarI :- mainAsuMdarI ujjayinI ke rAjA puNyapAla evaM rAnI rUpa suMdarI kI putrI thI tathA rAjA zrIpAla kI rAnI thii| mainAsuMdarI jainadharmopAsikA thii| kRta karmo ke anusAra hI vyakti ko sukha duHkha prApta hotA hai, pitA putrI ko sukhI athavA duHkhI nahIM banA sktaa| mainA ke ina vacanoM se kruddha hokara ahaMkArI pitA ne kuSTI purUSa umbara rANA ke sAtha usakA vivAha kara diyaa| mainA suMdarI ne tana mana se pati kI sevA kI tathA jJAnI munirAja ke samIpa Akara vaMdanA namaskAra kara ke duHkha se mukti kA upAya puuchaa| muni ne azubha karmoM ko tor3ane kA upAya dharma btaayaa| navakAra maMtra tathA AyaMbila tapa ArAdhanA kI vidhi ko muni ke mukha se zravaNa kara mainA suMdarI ne nau dinoM kI AyaMbila olI kI ArAdhanA kI, nava pada evaM AyaMbila ArAdhanA kI pavitra sAdhanA se usake pati umbara rANA urpha zrIpAla kA kaSTa roga dara ho gyaa| usakA zarIra kaMcana sadaza kAMtimaya bana gyaa| mainA suMdarI ke mAtA-pitA ne mainA sundarI se kSamA maaNgii| mainA ke prabhAva se ve bhI jina dharma ke zraddhAlu bhakta bana gaye / sAta sau kuSTiyoM kA roga navapada kI ArAdhanA se dUra huaa| mainA suMdarI va zrIpAla kA eka putra thA jisakA nAma tribhuvanapAla thaa| Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 2.23.72 madanasenA :- bharUca nagara ke rAjA mahAkAla kI putrI tathA zrIpAla ku~vara kI dUsarI patnI thii| vaha guNavatI thii| navakAra maMtra kI upAsikA thii|250 2.23.73 rayaNamaMjuSA :- rayaNamaMjuSA rAjA kanakaketu kI putrI tathA zrIpAla kI patnI thii| vaha parama dharmaparAyaNA thii| apane dAdA zrI dvArA nirmita zrI RSabhadeva jinAlaya meM nirantara subaha, dopahara, zAma vaha bhakti bhAva se pUjana karatI thii| vaha cauMsaTha kalAoM meM nipuNa thii| prabhu kI AMgI kalAtmaka DhaMga se racAtI thii|251 2.23.74 guNamAlA :- guNamAlA rAjA pazupAla kI putrI tathA zrIpAla kI patnI thii| usake lie jyotiSI ne bhaviSyavANI kI thI, ki samudra ke kinAre caMpAvRkSa ke nIce jo purUSaratna sotA huA milegA vahI tumhArA pati hogaa| vaha zrIpAla hI thA, jisake sAtha guNamAlA kA vivAha huA thA |252 / / 2.23.75 guNasuMdarI :- guNasuMdarI zrIpAla kI patnI thii| usakI pratijJA thI ki vINA bajAne meM jo mujhase adhika kuzala hogA, jo mujhe parAjita kara degA, maiM usI kI patnI bnuuNgii| pariNAmasvarUpa vaha zrIpAla kI patnI bnii|53 2.23.76 triloka suMdarI :- triloka suMdarI zrIpAla kI patnI thii| vaha sarvaguNasaMpanna rAjakanyA thI / 255 2.23.77 zRMgAra suMdarI :- zrRMgAra suMdarI rAjA dharApAla evaM rAnI guNamAlA kI putrI thii| usakI pratijJA thI ki kASTha kI putaliyoM dvArA pUche gaye praznoM kA jo sahI uttara degA, vaha merA vara hogaa| zrIpAla ne pratijJA pUrNa kii| rAjA dharApAla ne apanI putrI zrRMgAra suMdarI kA vivAha zrIpAla ke sAtha kiyA thaa| usakI paMDitA, vicakSaNA, praguNA, nipuNA, dakSA Adi pAMca sakhiyoM ko bhI rAjA ne zrIpAla ko pradAna kara diyA thA / 255 2.23.78 tilaka suMdarI :- tilakasuMdarI zrIpAla kI patnI thI, vivAha se pUrva tilakasuMdarI ko sarpa ne Dasa liyA thA, ataH vaha mRta ghoSita kI gii| kiMtu zrIpAla ne maMtrAdi se rAjakumArI ko jIvita kiyA aura usakA sArA jahara utAra diyaa| ataH pitA ne khuza hokara tilakasuMdarI kA vivAha zrIpAla ke sAtha kara diyA thA / 256 2.24 ikkIsaveM tIrthaMkara zrI naminAtha jI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 2.24.1 vaprAdevI257 :- mithilAnagarI ke mahArAjA vijaya kI mahArAnI vaprAdevI kI kukSI se ikkIsaveM tIrthaMkara zrI naminAtha jI kA janma huA |258 mAtA vaprAdevI ne caudaha prasannatAdAyaka zubha svapna dekheM / yogya AhAra, vihAra aura AcAra se garbha kA pAlana kiyaa| yathA samaya usane eka putraratna ko janma diyaa| jaba bAlaka garbha meM thA taba zatru senA ne mithilA nagarI ko ghera liyA thaa| mAtA vaprA ne rAjyamahaloM kI chata para jAkara una zatruoM kI ora saumya dRSTi se dekhA to zatru rAjA kA mana parivartita ho gyaa| isa prakAra zatru rAjAoM ne bhI vinamratA dikhAI ataH mAtA pitA ne bAlaka kA sArthaka nAma naminAtha rkhaa| isa dharma parAyaNa mahilA ne apane pati evaM putra ko tapomArga para saharSa bar3hane kI anumati pradAna kii| svayaM bhI anAsakta jIvana vyatIta kara Atma kalyANa kiyaa| 2.24.2 mahiSI (merA)256 :- ikkIsaveM tIrthaMkara zrI bhagavAn jI naminAtha ke zAsanakAla meM dasaveM cakravartI samrAT hariSeNa hue the| isI bharatakSetra ke kAMpilyapura nagara meM ikSvAkuvaMzIya mahArAjA hari hue the| mahArAjA hari kI sarvaguNasaMpannA mahArAnI kA nAma mahiSI thA|260 mahArAnI ne caudaha svapna dekhe tathA samayAnusAra cakravartI ke samasta lakSaNoM se yukta eka bAlaka ko janma diyaa| jisakA nAma rakhA gayA 'hariSeNa' / mAtA-pitA ne samasta vidyAoM evaM kalAoM me bAlaka ko nipuNa kiyaa| mAtA ke dharma saMskAroM kA hI prabhAva thA ki yuvAvasthA prApta hone para yuvarAja hariSeNa rAjA bane / cakraratna paidA hone para samasta SaTkhaMDa ke cakravartI bne| tad uparAnta vairAgya ko prApta kara saMyama aMgIkAra kiyA tathA aMta me karmoM ko kSaya kara siddha buddha aura mukta hue| 2.24.3 vaprA devI261 :- ikkIsaveM tIrthaMkara bhagavAn zrI naminAtha jI ke zAsana kAla meM lambe samaya ke bAda gyArahaveM cakravartI samrAT jayasena hue| magadha deza kI rAjagRhI nagarI meM vijaya rAjA rAjya karate the, jinakI zubha lakSaNoM vAlI sadguNasaMpannA mahArAnI thI vaprA |262 vaprA ne sukhapUrvaka zayana karate hue maMgalakArI caudaha zubha svapnoM ke darzana kiye tathA sukhapUrvaka hI yathAsamaya putraratna Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 paurANika/prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ ko janma diyaa| putra kA nAma jayasena rakhA gyaa| mAtA ke dharma-saMskAroM ke prabhAva se SaTkhaNDa ke cakravartI pada para hote hae bhI putra jayasena ne saMyama evaM tapa ke pAlana se mokSa prApta kiyaa| 2.25 bAIsaveM tIrthaMkara bha0. zrI ariSTinemi jI se saMbaMdhita zrAvikAeM : 2.25.1 dhAriNI devI :- jaMbUdvIpa ke bharatakSetra meM acalapura nAma kI nagarI meM mahArAjA vikramadhana kI mahArAnI kA nAma dhAriNI devI thA |vh sazIla gaNazIla sauMdaryasaMpanna sannArI thii| usane eka bAra phaloM se lade hue AmravRkSa kA svapna dekhA aura yathAsamaya dhanakumAra nAmaka putra ko janma diyA jo bahuta honahAra thA / 263 2.25.2 dhanavatI :- dhanavatI kusumapura ke siMha nareza aura vimalA rAnI kI putrI thii| tathA acalapura ke rAjakumAra vikramadhana kI patnI thii| eka bAra usane mUrchita muni kA upacAra kiyA tathA muni se dharmopadeza zravaNa kiyaa| tad uparAnta dhanavatI ne pati sahita zrAvikA vratoM ko dhAraNa kiyA / 264 kAlAMtara meM dIkSita huI tathA Atma kalyANa kiyaa| 2.25.3 vidyanmati :- bharatakSetra ke surateja nagara meM cakravartI rAjA zUrasena kI rAnI thii| usake putra kA nAma "citragati" thaa|265 2.25.4 ratnavatI :- ratnavatI vaitADhyagiri kI dakSiNa zreNI meM zivamaMdira nagara ke rAjA anaMgasiMha kI zaziprabhA rAnI kI putrI thii| vaha rUpavatI, guNavatI tathA zubha lakSaNoM vAlI thii|266 2.25.5 yazasvI :- yazasvI bharatakSetra ke cakrapura nagara meM sugrIva rAjA kI rAnI thii| usake putra kA nAma sumitra thaa|287 2.25.6 bhadrA :- bhadrA bharatakSetra ke cakrapura nagara meM sugrIva rAjA kI rAnI thI, usake putra kA nAma padama thaa| usane apanI sauta ke putra sumitra ko mArane hetu viSa de diyaa| ataH nagara bhara meM usakI niMdA huI, bhartsanA huii| vaha rAjabhavana se nikalakara vana meM jAkara dAvAnala meM jlgii| raudradhyAnapUrvaka marakara vaha naraka meM utpanna huI / 268 2.25.7 priyadarzanA :- pUrva videha ke padma nAmaka vijaya meM siMhapura nagara ke harinaMdI rAjA kI vaha paTarAnI thii| usake putra kA nAma 'aparAjita' thA |266 2.25.8 kanakamAlA :- vaha kozala nareza kI putrI thI, usakA vivAha aparAjita kumAra ke sAtha saMpanna huA thaa|270 2.25.6 ratnamAlA :- vaha vaitADhya parvata para rathanUpura nagara ke vidyAdharapati amRtasena kI putrI thI, tathA rAjakumAra aparAjita kI patnI thii|71 2.25.10 kamalinI aura kumudinI :- ye donoM vidyAdhara rAjA bhuvanabhAnu kI putriyA~ thI tathA rAjakumAra aparAjita ke sAtha unakA pANigrahaNa saMskAra huA thA / 272 2.25.11 prItimatI :- prItimatI janAnaMda nagara ke jitazatru rAjA aura dhAriNI rAnI kI putrI thii| rAjakumArI kI pratijJA ke anusAra guNoM aura kalAoM meM zreSTha aparAjita kumAra ne rAjakumArI ke prazna kA uttara diyaa| ataH uttama guNoM vAlI prItimatI kA vivAha yogya vara aparAjita ke sAtha saMpanna huaa|73 2.25.12 zrImatI :- jaMbUdvIpa ke bharata kSetra meM kurU deza ke hastinApura nagara me zrIsena rAjA kI rAnI kA nAma zrImatI thaa| eka rAtri ko rAnI ne svapna meM zaMkha ke samAna nirmala caMdramA ko apane muMha meM praveza karate hue dekhaa| ataH janma ke bAda putra kA nAma zaMkhakumAra rakhA gyaa|274 2.25.13 yazomatI :- aMgadeza kI campA nagarI ke jitArI rAjA aura kIrtimatI rAnI kI putrI kA nAma yazomatI thaa| vaha anupama suMdarI aura sadguNoM kI khAna thii| vaha purUSadveSinI thii| kAlAMtara meM zaMkhakumAra se AkarSita hokara usakI patnI bnii| yazomatI parama zIlavatI thii|75 2.25.14 somilA :- vaha magadhadeza ke naMdIgrAma ke garIba brAhmaNa kI patnI thii| usake putra kA nAma naMdisena thaa|6 2.25.16 vaidarbhI :- vaidarbhI rUkmiNI ke bhAI caMderI nareza rUkmI kI putrI thI, jo atyadhika rUpavatI, guNavatI aura zIlavatI Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa thii| jisake vivAha ke viSaya meM ciMtana karate hue rUkmiNI ne use apane putra pradyumnakumAra ke yogya samajhA / rUkmiNI dvArA preSita vivAha prastAva kI rUkma ne upekSA kI, parantu vidyA evaM buddhibala se pradyumnakumAra ne vaidarbhI ko mAM ke samakSa upasthita kiyaa| rUkmiNI ne prasannatApUrvaka samAroha ke sAtha donoM kA vivAha saMpanna kiyA tathA apanI icchA pUrNa kI 276 kAlAMtara me vaidarbhI se dhArmika susaMskArI putra anirUddhakumAra kA janma huA / 276 129 2.25.17 devakIdeg :- devakI muktikAvatI nagarI ke rAjA devaka kI putrI evaM vasudeva kI patnI thI / 281 devakI kA vaivAhika jIvana saMgharSoM se hI prAraMbha huA / devakI ke sAtaveM putra dvArA kaMsa kI mRtyu kA vRttAMta jIvayazA ne atimukta aNagAra dvArA sunA / taba se devakI kA jIvana cAroM ora se saMkaToM se ghira gyaa| kaMsa ke kaThora nigraha meM use rakhA gyaa| devakI ne chaH bAra garbha kA bhAra DhoyA kiMtu saMtAna prApti kA sukha nahIM uThA paayii| sAtavI bAra jaba usane garbha dhAraNa kiyA, taba use zubha saMketa prApta hue / vAsudeva ke janmasUcaka sAta maMgalakArI svapna usane dekhe / yathA samaya tejasvI putra ratna ko janma diyaa| devakI ne vasudeva se salAha kI, tathAkathita putra kA saMrakSaNa kiyA jo zrIkRSNa ke nAma se prasiddha huA / kiMtu zrIkRSNa ke pAlana poSaNa se devakI vaMcita rahI / aMta meM AThaveM putra gajasukumAla kI bAla krIDAoM se devakI ne apane mana kI khuzI pAI tathA dila kI icchAoM ko pUrNa kiyA devakI bAIsaveM tIrthaMkara bhagavAn ariSTanemi kI zramaNopAsikA thI / eka dina devakI ne eka samAna rUpa kAMti vAle chaH aNagAroM ko AhAra dAna diyA / tathA atimuktaka muni kI vANI kI satyatA ko pramANita karane hetu ariSTanemI prabhu ke caraNoM meM pahu~cakara apanI zaMkA kA samAdhAna kiyA yaha ullekha antakRddazAMga sUtra meM upalabdha hotA hai| ariSTanemI prabhu ne batAyA ki sulasA ke dvArA pAlita chaH putra yahI chaH aNagAra haiM jo tumhAre aMgajAta hai| tathA haraNaigameSI deva kI kapA se yaha saMbhava huA hai yaha mAyA thI aisA jAnakara devakI atyaMta praphullita huii| usakA putrasneha umar3a pdd'aa| chaH eka samAna kAMtivAle aNagAra putroM ko vaMdana - namana kara vaha svasthAna lauTa aaii| devakI ke mAtRtva ke prati zrIkRSNa sadA natamastaka the| dharmaparAyaNA devakI ne utkRSTa pariNAmoM se tIrthaMkara nAma karma kA upArjana kiyA jisase devakI kA jIva AgAmI utsarpiNIkAla me munisuvrata nAmaka gyArahavAM tIrthaMkara banegA |282 2.25.18 zivAdevI :- zivAdevI zauryapura nagarI ke rAjA samudravijaya kI mahArAnI 284 tathA aitihAsika mahApurUSa tIrthaMkara bhagavAna jI ariSTanemi kI mAtA thii| unake garbha meM Agamana para zivAdevI ne caudaha svapna dekhe the| sAtha hI ariSTa ratnamaya cakra nemi ke darzana kiye the| zivAdevI mAtA ke anya putra satyanemi, dRr3hanemi aura rathanemi the| 285 bAIsaveM tIrthaMkara bhagavAna ariSTanemI kI icchA ke anusAra vAtsalyamayI mAtA ne unheM tyAga ke patha para bar3hAyA tathA svayaM bhI dharmamaya jIvana vyatIta kiyA / 2.25.16 rAjImatI :- rAjImatI bhojarAja kI pautrI ugrasena kI putrI tathA satyabhAmA kI choTI bahana thI / vaha suzIlA, sadAcAriNI, bahuzrutA tathA aniMdyasuMdarI thii| sarvalakSaNa saMpanna samudravijaya ke putra va zrI kaSNa ke cacere bhAI ariSTanemi se usakA vivAha taya huA thA / vizAla bArAta ugrasena ke prAMgaNa kI tarapha bar3ha rahI thii| tabhI rAjImatI kI dAhinI bAhu aura dAhinI AMkha phar3aka utthii| AzaMkA se vaha sihara utthii| usane tatkAla sunA ki neminAtha ne pazuoM kI dayAvaza bArAta lauTA lI hai / 286 apane prItama ke viraha kA samAcAra sunakara rAjImatI atyaMta vyAkula huii| parijanoM ke samajhAne para bhI rAjamatI anya ke sAtha vivAha karane taiyAra nahIM huI / ariSTanemi ke choTe bhAI rathanemi bhI rAjImatI ke sauMdaryavaza kAmajvara se pIr3ita the| rAjImatI ne apane priyatama ariSnemi ke darzanArtha giranAra parvata kI ora vihAra kara diyA (clpdd'ii)| ariSTanemi bhagavAna se usane pichale nau janmoM kI prIta isa janma meM sAdhvI bana kara nibhaaii| apanA prayojana siddha kara liyA / rAjImatI ne rathanemi ko samajhAne ke lie dUdha kA gilAsa maMgavAyA aura pI liyaa| eka suvarNa thAlI mNgvaaii| aura vamana karane ke lie madanaphala khAyA / thAlI meM dUdha kA vamana karake rathanemi ko pIne ke lie khaa| rathanemi nArAja hue| rAjImatI ne madhura zabdoM meM khaa| maiM bhojarAja kula kI putrI hU~ tuma aMdhakavRSNi kula ke putra ho / agandhana kula ke sarpa kI bhAMti agni meM jalanA pasanda karo varana vamana kie hue viSa ko punaH grahaNa karanA nhiiN| maiM bhI ariSTanemi kI parityaktA hU~, Apa mujhe kyoM grahaNa kara rahe ho? tathA adhamatApUrNa pazutA kA anugamana kara rahe ho? rAjImatI kI satItvapUrNa phaTakAra se rathanemi nirAza hokara lauTa gayA / 287 rAjImatI kA viveka jAgrata huA usane svayaM dIkSA pATha pddh'aa| usa nArI Adarza kI jagamagAtI dIpa zikhA, zIla kI sAkSAta pratimUrti rAjImatI kA nirmala jIvana preraNAspada evaM vaMdanIya hai unheM sau-sau bAra namana - namana - namana / 288 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 paurANika/prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 2.25.20 rohiNI :- kauzalapati rUdhira kI putrI kA nAma rohiNI thaa| vaha anupama suMdarI, sarvaguNasaMpannA evaM viduSI thii| usake svayaMvara meM r3hoMgI veSa meM Ae vasudeva ko usane prajJapti vidyA dvArA pahacAna liyA, tathA unake gale meM varamAlA pahanAkara r3hola kI pola khola dii| upasthita narezoM ke samakSa hI vasudeva kA paricaya sabako prApta huA / donoM kA vivAha sAnanda saMpanna huA |86 kAlAMtara meM rohiNI baladeva ke janma sUcaka cAra zubha svapna dekhakara AnaMdita huii| putra janma ke pazcAt putra kA nAma rakha diyA balarAma / 260 rohiNI ke dharma saMskAroM ke pariNAma svarUpa putra balarAma ne jIvana meM zrAvaka vratoM kI ArAdhanA kI, dharmamaya jIvana vyatIta kiyaa| 2.25.21 somazrI :- somazrI brAhmaNa suradeva tathA kSatriyA kI putrI thI, jo suMdara hone ke sAtha hI zAstroM kI jJAtA bhI thii| usakI pratijJA thI ki jo yuvaka usase veda zAstroM meM vijayI hogA, usase vaha vivAha kregii| usakI isa pratijJA ko vasudeva ne pUrNa kiyaa|21 ataH somazrI vAsudeva kI patnI bnii| vedazAstroM meM niSNAta thii| jJAna ke prati usake hRdaya meM pUrA ahobhAva thaa| 2.25.22 bAlacaMdrA :- vidyudaMSTra vaMza kI putrI ketumatI ne rohiNI vidyA ko siddha kiyaa| vaha puNDarIka vasudeva kI patnI bnii| usI vaMza meM bAlacandrA kA janma huaa| jo vidyAvatI, guNavatI evaM suMdarI thii| tathA vaha bhI vasudeva kI patnI banI 262 2.25.23 baMdhumatI :- baMdhumatI kAmadeva seTha ke putra kAmadatta kI putrI thI aura vasudeva kI patnI thii|263 2.25.24 RSidattA :- RSidattA bharatakSetra meM zrIcaMdana nagara ke rAjA amogharatA aura rAnI cArUmatI kI putrI thI, aura zilAyudha kI patnI thii| usake putra kA nAma thA enniiputr| cAraNamuni ke upadeza ko sunakara RSidattA ne zrAvikA vratoM ko gahaNa kiyA thaa|64 2.25.25 kAmapatAkA :- kAmapatAkA zrIcaMdana nagara kI vezyA anaMgasenA kI putrI thii| vaha ati suMdara va AkarSaka thii| usane kAlAntara meM zrAvikA ke vratoM kI ArAdhanA kii|295 2.25.26 priyaMgusuMdarI :- priyaMgusuMdarI zrAvastI nagarI ke eNIputra rAjA kI putrI thI tathA vasudeva kI patnI thii|296 2.25.27 prabhAvatI :- prabhAvatI gaMdhasamRddha nagara ke rAjA gaMdhadhAra piMgala kI putrI thii| usane suvarNAbhanagara meM rAnI somazrI ke viraha ko dUra karane ke lie zrAvastI nagarI se vasudeva ko somazrI ke samakSa upasthita kiyaa|257 2.25.28 bAlacaMdrA :- bAlacaMdrA uttarazreNI ke gaganavallabha nagara ke rAjA caMdrAbha aura mahArAnI menakA kI putrI thii| vidyA siddha karate hue vaha nAgapAza meM baMdha gii| vasudeva dvArA mukta hone para usane badale meM mahAdularbha vidyA unheM pradAna kii| tathA vasudeva ke sAtha hI usakA pANigrahaNa huaa|268 2.25.26 madanavegA :- madanavegA kanakhalapura ke vidyAdhara rAjA kI putrI thii| tathA vasudeva kI patnI thI, usake putra kA nAma anAdhaSTi kumAra thaa| madanavegA ne vasudeva para Ane vAle saMkaTa ko apanI buddhimattA aura avasarajJatA se pahacAna kara vasudeva kI rakSA kii| 2.25.30 padmazrI :- vasudeva kI patnI thI, putra kA nAma jarAkumAra thaa|300 . 2.25.31 puMdrA :- puMdrA bhaddilapura nagara ke mahArAjA puMdrarAjA kI putrI thii| pitA kI mRtyu ke pazcAt purUSaveSa meM rAjya kA saMcAlana karatI thii| vasudeva ke sAtha usakA vivAha huA aura puMdra nAmaka usakA putra paidA huA thaa|301 2.25.32 padmAvatI aura azvasenA :- sAlaguha nagara ke rAjA bhAgyasena kI putrI kA nAma padmAvatI thA aura meghasena kI putrI kA nAma avazvasenA thA, vasudeva ke parAkrama se prabhAvita hokara donoM ke pitA ne unakA vivAha vasudeva ke sAtha kiyA thaa|02 2.25.33 kapilA :- kapilA vedasAma nagara ke rAjA kapila kI putrI thii| rAjA kI pratijJA ke anusAra vasudeva ne sphulliMgamukha azva ko pchaadd'aa| aMtaH meM rAjA ne apanI pratijJA ke anusAra kapilA kA vivAha vasudeva se kiyaa| usake putra kA nAma kapila rakhA gayA thaa|03 , Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 131 2.25.34 dhAriNI :- dhAriNI dvArikA nagarI ke rAjA vasudeva kI rAnI thii| usake do putra the :- dArUka kumAra aura anAdhRSTi kumaar|304 2.25.35 nIlayazA :- nIlayazA mAtaMga vidyAdhara vaMza paraMparA ke rAjA prahasita ke putra rAjakumAra siMhadAr3ha (siMhadRSTra) kI putrI thI tathA vasudeva ko vidyAeM sIkhane hetu prerita hI nahIM kiyA, kiMtu sikhAne hetu prayatnazIla bhI rhii|305 2.25.36 damayaMtI :- damayaMtI vidarbha deza meM kuNDina nagara ke rAjA bhImaratha tathA rAnI puSpadaMtI kI kukSI se paidA huI thii| rAnI ne svapna meM dAvAgni se bhayabhIta eka zveta varNa ke hAthI ko rAjabhavana meM praveza karate hue dekhaa| ataH isa AdhAra para davadaMtI nAma rakhA jo Age calakara damayaMtI ke rUpa meM prasiddha huaa| vaha rUpavatI, guNavatI, navatatvoM kI jJAtA, samasta kalAoM meM nipuNa tathA jainadharma kI upAsikA thii| usakA vivAha kozalA nagarI ke ikSvAkuvaMzIya niSadha nareza aura suMdarA rAnI ke suputra yuvarAja nala ke sAtha saMpanna huaa| kisI samaya nala ne apane bhAI kubera ke sAtha juA khelate hue saba kucha kho diyaa| vanavAsa kI zaraNa grahaNa kii| damayaMtI bhI pati kA anugamana kara vanavAsinI hii| usane bIhaDa jaMgaloM ko vIrAMganA kI taraha pAra kiyaa| eka dina jaba vaha soI huI thI taba nala use akelI chor3a kara anyatra calA gyaa| damayaMtI ne isa antarAla meM apanI vIratA se DAkUsenA ko bhagAyA aura rAkSasa ko pratibodha diyaa| aneka saMkaToM ko pAra kara antogatvA vaha apanI mausI rAnI caMdrayazA kI putrI rAjakumArI caMdravatI ke sAtha rahane lgii| rAnI ke sAtha vaha bhI pratidina yAcakoM ko dAna detI thii| yAcakoM se apane pati ke viSaya meM pUchatI thii| isI bIca eka bAra damayaMtI ke mAtA pitA ke dvArA bheje hue anucara harimitra ne damayaMtI ko dekhakara pahacAna kara usase bAtacIta kI, jise caMdrayazA ne suna liyaa| usane apanI bhAnajI ko sasammAna yathAyogya vastrAbhUSaNa pahanAye tathA usake pitA ke ghara bheja diyaa| damayaMtI ke pitA ne putrI damayaMtI ke punarlagna kA Ayojana rakhA, nala bhI vahA~ kUbar3e ke rUpa meM upasthita huaa| kUbar3e bane hue nala rAjA ko pahacAna kara unake gale meM damayaMtI ne varamAlA pahanA dii| nala apane mUla rUpa meM prakaTa huaa| kAlAMtara meM apanI zakti se bhAI kubera ko parAjita kara nala ne bahuta varSoM taka rAjyasukha bhogaa| aMta meM nala aura damayaMtI pravrajita hue / 306 vipatti meM bhI zrAvikA damayaMtI ne apane zIla evaM dhairyatA ko nahIM chodd'aa| unakA jIvana nArI jagata ke lie preraNA pradIpa hai tathA solaha satiyoM meM Aja unakA nAma AdaraNIya, pUjanIya evaM vaMdanIya hai| 2.25.37 gaMdharvadattA (gaMdharvasenA) :- gaMdharvasenA aMgadeza kI rAjadhAnI caMpAnagarI ke seTha cArUdatta kI putrI thI, jo saMgIta, natya evaM vINAvAdana meM atyaMta nipuNa thii| gaMdharvasenA kI pratijJA ke anusAra vAsudeva ne ghaMToM taka gaMdharvasenA ko gAne bajAne meM sahayoga diyA, phalasvarUpa prasannamana se gaMdharvasenA ne vasudeva ke gale meM varamAlA DAlI tathA seTha ne putrI kA vivAha vAsudeva ke sAtha kiyaa|307 gaMdharvasenA ne apane jIvana meM kalA ko sammAnanIya sthAna pradAna kiyA thaa| 2.25.38 zyAmA aura vijayA :- caMpAnagarI ke saMgItAcArya sugrIva tathA yazogrIva kI putriyA~ thI zyAmA aura vijayA, jinakA vivAha vasudeva ke sAtha saMpanna huA thaa|08 2.25.36 padmAvatI : padmAvatI kollayara nagara ke rAjA padmaratha kI putrI thii| vaha kalA meM nipuNa thii| vaha vasudeva dvArA nirmita zrIdAma kI suMdara puSpamAlA ko dekhakara atyaMta prasanna huii| maMtrI ne mahala meM bulAkara vasudeva se harivaMza caritra sunA, tathA rAjA ne naimittika kI bhaviSyavANI ke anusAra padmAvatI kA vivAha vasudeva ke sAtha kiyaa|306 2.25.40 kanakavatI :- kanakavatI peDhAlapura ke pratApI rAjA harizcaMdra aura rAnI lakSmIvatI kI AtmajA thii| jo cauMsaTha kalAoM meM nipuNa parama medhAvI thiiN| usake svayaMvara meM usake pUrvabhava ke pati kubera deva rUpa meM upasthita hue the| kubera ke dUta banakara Ae vasudeva ko kanakavatI ne pahacAna liyA, jaba vasudeva ne kubera se saMbaMdha sthApita karane ke lie kahA, taba kanakavatI ne spaSTa kahAH- deva aura manuSya ke vivAha saMbaMdha sarvathA anucita haiN| ataH kanakavatI vasudeva kI patnI bnii| kanakavatI usI bhava meM mokSa jAnevAlI carama zarIrI AtmA hai aisA kubera kA kathana thaa|310 2.25.41 aTavIzrI :- aTavIzrI zobhA nagara ke zAMti nAmaka sAmaMta kI bhAryA tathA satyadeva kI jananI thii| amitamaNi gaNinI se zuklapakSa kI pratipadA aura kRSNa pakSa kI aSTamI ke dina pA~ca varSa taka nirAhAra rahane kA niyama liyA thaa| pati patnI donoM ne muniyoM ko zuddha bhAvoM se AhAra dekara paMcAzcarya prApta kiyA thaa|311 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 paurANika/prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 2.25.42 anaD.gapatAkA :- anaD.gapatAkA rAjA satyaMdhara kI choTI rAnI tathA bakula kI jananI thI, usane dharma kA svarUpa samajhakara zrAvikA vratoM ko dhAraNa kiyA thaa|312 2.25.43 anaGpuSpA :- anaD.puSpA caMdranakhA kI putrI thI, rAvaNa dvArA vaha hanumAna ko pradAna kI gaI thii|313 2.25.44 puSpapAlitA :- puSpapAlitA eka mAlina kI putrI thI, usane zrAvikA ke vratoM ko dhAraNa kiyA thA, aura svarga kI zacI devI huI thii| 2.25.45 puSpavatI :- puSpavatI eka mAlina kI putrI thI, puSpapAlitA usakI bahana thI, usane bhI zrAvikA vratoM ko dhAraNa kiyA thA aura svarga me menakA devI huI thii|315 2.25.46 pUtikA :- pUtikA maMdira grAma nivAsI tripada dhIvara aura usakI patnI maNDUkI kI putrI thii| mAtA dvArA tyAge jAne para samAdhigupta nAmaka munirAja dvArA diye gaye upadeza ko grahaNa karake isane sallekhanApUrvaka maraNa kiyA aura acyuta svarga meM acyuteMdra kI gaganavallabhA nAma kI mahAdevI huii| isakA dUsarA nAma pUtigaMdhikA thA / 16 2.25.47 pRthvI :- pRthvI puNDarikiNI nagarI ke rAjA suradeva kI rAnI thii| dAna dharma ke prabhAva se vaha acyuta svarga meM suprabhA devI huii|30 2.25.48 padmalatA :- palAza dvIpa meM sthita palAzanagara ke rAjA mahAbala aura rAnI kAMcanalatA kI putrI thii| zreSThI nAgadatta se isakA vivAha huA thaa| aneka upavAsa karatI huI mRtyu ke pazcAt vaha svarga gii| vahAM se cyuta hokara vaha caMdanA bnii| 318 2.25.46 siMhanaMditA :- siMhanaMditA ratnapura nagara ke rAjA zrISeNa kI bar3I rAnI thii| isake putra kA nAma iMdrasena thaa| isane AhAra dAna kI anumodanA karake uttarakurUkSetra meM uttama bhogabhUmi kI Ayu kA baMdha kiyA thaa|316 2.25.50 siMhikA :- siMhikA ayodhyA ke rAjA naghuSa kI rAnI thI, jo astra, zAstra donoM meM nipuNa thii| naghuSa kI anupasthiti meM virodhI rAjAoM dvArA sasainya AkramaNa ke pratyuttara meM usane vIratApUrvaka yuddha kiyaa| isase kupita hokara naghuSa ne ise mahAdevI ke pada se cyuta kara diyA thaa| eka bAra rAjA ko dAhajvara huA taba siMhikA ne kara saMpuTa meM jala lekara rAjA ke zarIra para chir3akA jisake prabhAva se rAjA kI vedanA zAMta huI aura unheM rAnI ke zIla kI aparimita zakti kA paricaya prApta huaa|320 2.25.51 zIlA :- zIlA vyAghrapura nagara ke rAjA sukAMta kI putrI aura siMheMdu kI bahana thii| zrIvarddhita brAhmaNa ne isakA apaharaNa kiyA thaa| pUrvabhava me isane bhadrAcArya ke samIpa aNuvrata dhAraNa kiye the| vahA~ se yaha zIlA nAmaka strI ke rUpa meM utpanna huI thI 321 2.25.52 zrI :- zrI trizraMga nagara ke rAjA pracaNDavAhana aura rAnI vimalaprabhA kI dasa putriyoM meM caturtha putrI thii| ye sabhI bahaneM pahale yudhiSThira ko dI gaI thI kiMtu yudhiSThira kI mRtyu saMbaMdhI samAcAra sunane para ye saba aNuvrata dhAriNI zrAvikAe~ bana gaI thii| 322 2.25.53 zrI dattA :- zrIdattA jaMbUdvIpa ke bharatakSetra nivAsI devila vaizya aura baMdhu zrI kI putrI thii| isane muni sarvayaza se ahiMsA vrata lete hue dharmacakra vrata kiyA thaa| AryikA suvratA ke vamana ko dekhakara ghaNA karane ke phalasvarUpa kanaka zrI kI paryAya meM isakA pitA mArA gayA aura isakA apaharaNa ho gayA thA / 323 2.25.54 padmAvatI : padmAvatI yadurAjA ke pautra suvIra ke putra rAjA bhojakavRSNi kI rAnI thii| padmAvatI rAnI ke tIna putra ugrasena, mahAsena, evaM devasena the tathA do putriyA~ satyabhAmA evaM rAjImatI thii|324 2.25.55 dhAriNI :- dvArikA nagarI ke mahArAjA baladeva kI rAnI kA nAma dhAriNI thaa| usake putra the sumukha kumAra, durmukha kumAra evaM kUpadAraka kumAra / 325 2.25.56 vinaya zrI :- kRSNa kI paTarAnI gAMdhArI ke pAMcave pUrvabhava kA jIva / vartamAna bhava meM kauzala deza kI ayodhyA nagarI ke rAjA rUdra kI rAnI thii| jisane siddhArtha vana meM apane pati ke sAtha zrIdhara muni ko AhAra diyA thaa| tathA isa dAna ke prabhAva se uttarakurU meM tIna palya kI AyudhAriNI AryA huI thii|26 Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 133 - 2.25.57 vinayazrI :- kRSNa kI AThavIM paTarAnI padmAvatI ke AThaveM pUrvabhava kA jIva jo bharatakSetra ke ujjayinI nagarI ke rAjA aparAjita aura rAnI vijayA kI putrI thii| jisakA vivAha hastinApura ke rAjA hariSeNa se huA thaa| isane pati sahita varadatta muni ko AhAra diyA thaa| tathA AhAra dAna ke pariNAma svarUpa vaha hemavat kSetra meM eka palya kI Ayu vAlI AryA huI thii|327 2.25.58 dhanamitrA :- dhanamitrA ujjayinI nagara ke seTha dhanadeva kI patnI thii| yaha mahAbala kA jIva thA, isakI bahana arthasvAminI thI tathA inake putra kA nAma nAgadatta thaa| pati dvArA tyAga kiye jAne se dezAMtara meM isane zIladatta gurU ke pAsa zrAvaka ke vrata grahaNa kiye aura apane putra ko zAstrAbhyAsa ke lie unake caraNoM meM sauMpa diyA thaa| apanI bahana kA vivAha usane mAmA ke putra kulavANija ke sAtha kara diyA thaa|328 2.25.56 ratnavatI tathA lahasuNikA :- ilAvardhana nagara ke bhadra sArthavAha kI dAsaputrI lahasuNikA ke muMha kI durgaMdha ko vasudeva ne auSadhI ke prayoga se dUra kiyaa| isase prasanna hokara bhadra sArthavAha ne apanI putrI ratnavatI evaM dAsaputrI lahasuNikA kA vivAha vasudeva ke sAtha kara diyA thaa|326 2.25.60 vegavatI :- vetADhya parvata kI dakSiNa zreNI meM svarNAbha nagara ke rAjA citrAMga evaM rAnI aMgAravatI kI putrI kA nAma vegavatI thaa| vegavatI kA vivAha vasudeva se huA thA, usane vasudeva kI sahAyatA kI thii|330 2.25.61 lalita zrI :- lalita zrI gaNikA putrI thI, tathA vasudeva kI patnI thii| vaha purUSoM se napharata karatI thii| vasudeva ne usake mana kI bhrAnti dUra kI ataH usakI mAtA ne usakA vivAha vasudeva ke sAtha kiyA thaa|31 2.25.62 ambA, ambikA, aMbAlikA :- ye tInoM kAzI nareza kI suputriyA~ thii| mahArAja zAMtanu evaM satyavatI ke putra vicitravIrya kI rAniyA~ thii| mahArAnI aMbikA se dhRtarASTra, aMbAlI se pANDu, tathA ambA se vidura kumAra utpanna hue the| 332 / 2.25.63 kumudavatI rUpavatI :- bhISmajI kI AjJA se ina donoM rAjakumAriyoM kA vivAha vidura jI ke sAtha huA thaa|333 2.25.64 revatI :- revatI rAjA raivataka kI putrI thI tathA balabhadrajI kI patnI thii| zrIkRSNa ke vivAha se pUrva hI revatI kA vivAha balabhadra ke sAtha saMpanna huaa| vaha atyaMta rUpavatI, guNavatI thI, usakI choTI tIna anya bahanoM kA vivAha bhI balabhadra jI ke sAtha saMpanna huA thA 334 2.25.65 bhAnumatI :- bhAnumatI duryodhana kI pativratA patnI thii| eka bAra duryodhana pANDavoM ko mArane ke lie dvaitavana meM gayA, vaha bhI sAtha thii| arjuna ke ziSya citrAMgada ke bhavana para duryodhana ne adhikAra jamA liyaa| duryodhana pANDavoM ko mArane AyA hai, yaha jAnakara ati kruddha hokara citrAMgada ne duryodhana ke virUddha yuddha cher3a diyaa| bhAnumatI dvArA pANDavoM kI zaraNa grahaNa karane para yudhiSThira kI preraNA se duryodhana ke prANoM kI rakSA huI / 335 2.25.66 hiraNyamatI :- nalinIsabha nagara ke rAjA hiraNyaratha evaM rAnI prItivarddhanA kI putrI kA nAma hiraNyamatI thaa| vaha mAttaMga vidyAdhara vaMza paraMparA ke rAjA vidhasitasena kI putravadhU tathA rAjA prahasita kI patnI thii| usake putra kA nAma siMhadAr3ha thA / 36 2.25.67 mAdrI :- mAdrI madra nareza zalya kI bahana thI, tathA rAjApANDu kI patnI thii| pANDu ne dIkSA lene kA nizcaya kiyA to mAdrI ne bhI pati ke padacinhoM kA anugamana kiyaa| apane putra nakula evaM sahadeva kA moha tyAgakara usane unheM kuMtI ko samarpita kiyA tathA svayaM sAdhvI banI / 337 2.25.68 satyavatI :- ratnapura ke rAjA ratnAMgada evaM rAnI ratnavatI kI putrI kA nAma satyavatI thaa| rAjA ratnAMgada kA eka zatru vidyAdhara ise uThAkara yamunA taTa para eka azoka vakSa ke nIce DAla gyaa| eka nAvika ne ghara lAkara usakA pAlana kiyaa| phalasvarupa eka bAra zAMtanu ne nAvika se satyavatI kI mAMga kI, pitA zAMtanu kI icchA ko pUrNa karane ke lie badale me gaMgAputra bhISma ne AjIvana zIlavrata kI ArAdhanA karane kI kar3I pratijJA dhAraNa kii| nAvika ne apanI zartepUrNa huI jAnakara zAMtanu se satyavatI kA vivAha kara diyaa| satyavatI ne apane putra citrAMgada tathA vicitravIrya ko susaMskAra diye tathA gaMgAputra gAMgeyakumAra (bhISma) ko bhI putravat vAtsalya diyA thaa|338 Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 paurANika/prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 2.25.66 sudeSNA :- sudeSNA cUlikA nareza cUlikA kI putrI matsya narez virAT kI rAnI tathA kIcaka kI bahana thii| sudeSNA ne kIcaka ko saurandhrI (draupadI) ke prati kAmavikAra bhAva mana meM na lAne ke lie saceta kiyaa| usake putra kA nAma uttara tathA putrI kA nAma uttarA thaa| vaha komala svabhAvI tathA avasarajJa (avasara ko pahacAnane vAlI) thii| usane apanI saMtAna ko dhArmika saMskAroM se susaMskArita kiyA thaa| 2.25.70 subhadrA :- subhadrA zrIkRSNa kI bahana tathA arjuna kI patnI thii| usake tejasvI putra kA nAma abhimanyu thaa| mAM subhadrA ne pati arjuna se cakravyUha meM praveza karane kI vidhi ko dhyAnapUrvaka zravaNa kiyA thaa| ataH abhimanyu ne bhI cakravyUha meM praveza kara yuddha lar3A thaa| subhadrA dhIra vIra gambhIra evaM sahanazIla thii| apane putra kI mRtyu ke samAcAra ko usane dhairya pUrvaka 2.25.71 uttarA :- uttarA mRtsya deza ke rAjA virAT kI putrI, rAjakumAra uttara kI bahana tathA vIra abhimanyu kI patnI thii| pitA kI anupasthiti meM rAjakumArI uttarA ne apane bhAI uttarakumAra ko kSatriya ke anurUpa yuddhavIra banane ke lie prerita kiyA thaa| bahannalA (arjuna) ko uttara rAjakumAra kA sArathI banane ke lie vivaza kiyA thaa| apane pati abhimanyu dvArA nI banI, tathA vaidhavya jIvana bhI dhairyatA ke sAtha vyatIta kiyaa| ataH vaha Adarza patnI Adarza putrI evaM Adarza bahana thii|341 2.25.72 dhAriNI :- rAjA ugrasena kI rAnI kA nAma dhAriNI thA, usakI eka putrI rAjImatI thI tathA putra kA nAma nabhasena thaa|342 2.25.73 USA :- USA pradyumnakumAra evaM rAnI vaidarbhI kI putravadhU thI tathA anirUddha kumAra kI patnI thii| usane pati anirUddha ko kaI vidyAeM sikhAI, evaM bANa nareza ke virUddha yuddha karane meM unheM sahayoga diyA thA / 43 2.25.74 kamalAmelA :- zrI balabhadrajI ke pautra evaM niSadhakumAra ke putra sAgaracaMdra kI patnI thI tathA dhanasena kI putrI thI, vaha anupama suMdarI evaM guNavatI thii|44 2.25.75 zyAmA aura vijayA :- ye donoM vijayakheTa nagara ke mahArAjA kI putriyA~ thii| unhoMne pratijJA kI thI ki saMgIta, natya Adi vidyAoM meM jo hama se bar3hakara hogA, hama usI se vivAha kregii| unakI isa pratijJA meM vasudeva khare utare, ataH mahArAjA ne donoM kanyAoM kA vivAha vasudeva se kiyA tathA AdhA rAjya bhI samarpita kiyaa| kAlAMtara meM vijayA garbhavartI huii| usane eka putra ko janma diyA jisakA nAma akrUra rakhA gyaa|345 zyAmA aura vijayA kI vizeSatA thI ki ve saMgIta evaM natya kalA meM nipuNa thI, sAtha hI rUpavatI, guNavatI bhI thii| 2.25.76 zyAmA :- zyAmA vidyAdhara rAjA azanivega tathA rAnI suprabhA kI putrI evaM vasudeva kI patnI thii| apane bhAI aMgAraka dvArA kruddha hone para usane vIratApUrvaka bhAI ke sAtha yuddha kiyA tathA laghu parasI vidyA ke prayoga se vasudeva sahita kuzalatApUrvaka pathvI para sarovara taTa para A gii| isase zyAmA kI vIratA evaM vidyAvatI honA siddha hotA hai / 346 2.25.77 rUkmiNI :- vidarbha deza kI kuMdana pura nagarI ke rAjA bhISmaka evaM mahArAnI yazomatI kI kanyA, rUkma kI bahana, evaM zrIkRSNa kI paTarAnI thii| vaha rUpavatI, guNavatI, dharmaparAyaNA zrAvikA thii| vaha sarala evaM komala hRdaya vAlI thii| usane satyabhAmA ke dvArA IrSyAgrasta hone para na to badale kI bhAvanA rakhI aura na hI kisI prakAra kA duSkRtya karane kA vicAra kiyaa| vaha rUpavatI hone para bhI ahaM se kosoM dUra thii| vaha gurUjanoM para zraddhA rakhane vAlI thii| svayaM nArada jI bhI usake rUpa evaM guNoM se prabhAvita the| usake putra kA nAma pradyumna kumAra thaa| 2.25.78 sumitrA :- sumitrA vArANasI nagarI ke rAjA hatazatru kI putrI tathA paMDita suprabha kI patnI thii| usane apane svayaMvara kI icchA na rakhate hue pitA se kahA ki "iha bhava para bhava sukhakAraka" usa prazna kA uttara dene vAle yuvaka se hI maiM vivAha kruuNgii| usake praznoM kA uttara paMDita suprabha ne diyA ki tapasviyoM kA tapa ihabhava parabhava sukhakAraka hai| uttara se saMtuSTa hokara jina dharma upAsikA sumitrA ne suprabha se vivAha kiyaa| 2.25.76 jAmbavatI :- jAmbavatI vaitADhya giri ke rAjA viSvakasena kI putrI tathA zrIkRSNa kI rAnI thI, vaha rUpa evaM guNoM Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa meM zreSTha thI aMta samaya meM ariSTanemi se dIkSA lekara duSkara tapasyA kI tathA apanA prayojana siddha kara liyaa| usake putra kA nAma sabakumAra thA / 346 135 2.25.80 lakSmaNA :- lakSmaNA siMhaladvIpa ke zlekSaNa rAjA kI putrI thI, zrIkRSNa ne rAjA ke senApati kA mAna mardana kiyA / isase prasanna hokara rAjA ne putrI kA vivAha zrI kRSNa se kiyA thA / 350 2.25.81 suSamA :- suSamA rAjA rASTravardhana kI putrI thI, zrIkRSNa ne usake uddaNDa bhAI kA vadha karake suSamA ke sAtha vivAha kiyA thaa| kAlAMtara meM vaha dIkSita huI / 351 2.25.82 gaurI :- gaurI siMdhu deza ke merU bhUpati kI kanyA thI, usane zrIkRSNa kA varaNa kiyA thA, kAlAMtara meM vaha dIkSita huI (352 2.25.83 padmAvatI :- balarAma ke mAmA hiraNyanAbha kI putrI thI usane svayaMvara meM zrIkRSNa kA varaNa kiyA thaa| kAlAMtara meM vaha dIkSita huI |353 2.25.84 gAMdhArI :- gAMdhArI gAMdhAra deza ke rAjA nAgajIta kI kanyA thI / zrIkRSNa kI patnI thI / kAlAMtara meM vaha dIkSita huI | 354 2.25.85 dhAriNI :- dhAriNI dvArikA nagarI ke rAjA aMdhakavRSNi kI patnI thii| usake dasa putra the gautama, samudra, sAgara, gaMbhIra, Adi / 355 usa dharma saMskAramayI mAtA kA hI prabhAva thA ki usane apane putroM ko tyAga mArga para Age bddh'aayaa| 2.25.86 dhAriNI :- dhAriNI dvArikA nagarI ke rAjA vRSNi kI rAnI thI, inake akSobha, sAgara, samudra, acala, dharaNa pUraNa Ada ATha putra the / 356 AThoM ko yoga mArga para bar3hAne vAlI mAtA vAstava meM eka Adarza mAtA thI / 2.25.87 dhAriNI :- vaha dvArikA nagarI ke rAjA vasudeva kI rAnI thI, usake putra the jAli, mayAli, uvayAli, purUSasena evaM vAriSeNa kumAra / 257 puNyamayI mAtA ke susaMskAroM ke prabhAva se putra tyAga mArga para ArUr3ha hue / 2.25.86 duHzalyA :- duHzalyA dhRtarASTra evaM gAMdhArI kI putrI thii| sau bhAiyoM kI ikalautI bahana evaM zaktisaMpanna siMdhupati jayadratha kI patnI thI 356 | 2.25.60 dhAriNI :- dhAriNI mathurA ke rAjA ugrasena kI mahArAnI thii| garbhastha zizu ke prabhAva use pati kA mAMsa khAne kA dohada paidA huaa| maMtriyoM ke parAmarza se prayatnapUrvaka rAnI kA dohada rAjA ne pUrNa kiyA / putra ke janma ke sAtha hI bhArI apazakuna hue ataH dhAriNI ne putra moha kA tyAga kiyA tathA kAMsya peTI meM surakSita DhaMga se rAjA rAnI kI nAmAMkita mudrikA pahanAkara yamunA jala meM pravAhita kiyA / vaha peTI subhadra zreSThI ke hAtha lgii| bAlaka kaMsa ke nAma se prasiddha huA / 360 2.25.61 thAvaccA :- thAvaccA zrIkRSNa ke rAjya kI gAthApatni thI / vaha prabhAvazAlI samaddhizAlI tathA vyApAra Adi lena dena ke samasta kAryoM meM ati kuzala thii| usake putra thAvaccA putra kI dIkSA kI bhavyatA ke lie usane rAjA zrIkRSNa se chatra, cAmara aura mukuTa kI yAcanA kI thI tathA putravadhuoM ke uttaradAyitva ko bhI bakhUbI nibhAyA thA / 3610 2.25.62 somA :- somA dvArikA nagarI ke somila brAhmaNa evaM somazrI kI putrI thii| vaha rUpa evaM lAvaNya saMpanna tathA uttamottama deha vAlI thI / svayaM zrIkRSNa ne use suvarNa geMda se krIr3A karate hue dekhaa| usakI adbhuta saundarya suSamA se AkarSita hue, aura apane choTe bhAI gajasukumAla ke lie use kanyAoM ke antaH pura meM rakhavAyA / 362 2.25.63 subhadrA :- subhadrA harivaMza ke rAjA yadu ke prapautra pautra, narapati ke putra zUra ke putra rAjA aMdhaka vRSNi kI guNavata zIlavatI rAnI thii| subhadrA ke dasa putra samudravijaya, akSobha, stimita, sAgara, himavAn acala, dharaNa, pUraNa, abhicaMdra aura vasudeva the tathA do putriyA~ thIM kuMtI aura mAdrI / 363 isa mahimAmayI mAtA ne apanI saMtAnoM ko dharma saMskAroM se siMcita kiyA thA / 2. 25.64 somazrI :- somazrI rAjA somadeva kI putrI thI / vasudeva ne madonmatta hAthI se somazrI kI rakSA kI ataH rAjA ne putrI kA vivAha vasudeva se kiyA thA / 364 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 paurANika/prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 2.25.65 sulasA :- sulasA bhadidalapura nagarI ke nAga gAthApati kI patnI thii| vaha zubha lakSaNoM evaM guNoM se saMpanna thii| jaba vaha bAlyAvasthA meM thI taba nimittajJa ne use mRtavatsA ghoSita kara diyA thA tabhI se vaha hariNaigameSI deva kI bhakta bana gii| usakI nirantara kI gaI bhakti ke prabhAva se deva prasanna huaa| usane devakI ke garbha ko sulasA ke garbha meM tathA sulasA ke mata putroM ko devakI ke garbha meM sthAnAMtarita kiyaa| isa prakAra sulasA ne eka samAna rUpa, vaya, kAMti se saMpanna anIkasena, anaMtasena, anahitaripu, devasena ajitasena aura zatrusena Adi cha: putroM kA pAlana poSaNa kiyA evaM putravatI hone kA saubhAgya prApta kiyaa|65 2.25.66 nAgazrI :- nAgazrI caMpAnagarI ke brAhmaNa somadeva kI patnI thii| eka bAra prItibhoja meM usane kaI mIThe aura namakIna vyaMjana banAe; sAtha meM usane ghata masAlA Adi DAlakara laukI kI sabjI bnaaii| cakhane para vaha kar3avI niklii| eka mAsakhamaNa ke tapa dhArI munirAja AhAra lene usake ghara pdhaare| usane kar3ave tuMbe kI sArI sabjI muni ke pAtra meM DAla dii| muni ne gurU ko vaha sabjI dikhAI gurU ne use khAne ke ayogya jAnakara use paraThane (pheMkane) ke lie muni ko bhejaa| lAkhoM cITiyoM ke vinAza kI AzaMkA se karUNA zIla muni ne apane udara meM vaha zAka DAla liyA arthAt khA liyA jisase ve matyu ko prApta hue| nAgazrI ko muni hatyA ke aparAdha ke kAraNa ghara se nikAla diyaa| nagara ke logoM ne use dutkaaraa| nAgazrI marakara chaThI naraka meM utpanna hii| tatpazcAta matsya yoni prApta kI, sAtavIM naraka meM do bAra gaI tathA aneka yoniyoM meM paribhramaNa karate hue sukumAlikA bnii| tatpazcAt nidAna karake draupadI banI / 366 2.25.67 draupadI :- draupadI pAMcAla deza ke mahArAjA drupada kI kanyA thI, pAMDavoM kI patnI thii| tathA dhaSTadyumna, evaM zikhaNDI kI bahana thii| draupadI ke svayaMvara kA Ayojana rakhA gayA / draupadI ne arjuna ke gale meM varamAlA ddaalii| daiva yoga se pAMcoM pANDavoM ke gale meM varamAlA dikhAI dii| rAjA drupada ciMtita hue pAMcoM ko putrI kaise dI jAe? acAnaka usI samaya cAraNa muni upasthita hue| kRSNa Adi rAjAoM ne isa viSaya para cAraNa muni se carcA kii| cAraNa muni ne batAyA draupadI pUrvabhava meM sAgaradatta sArthavAha kI putrI thI sAdhvI sukumAlikA zrI ke bhava meM devadattA vezyA ko nirjana sthAna para pAMca purUSoM dvArA sevA karAte hue dekhA thaa| taba sukumAlikA ne nidAna kiyA thA ki mere tapa saMyama ke prabhAva se mai bhI pAMca patiyoM kA varaNa karUM / ataH nidAna ke pariNAma svarUpa aisA ghaTita huA hai| rAjA drupada ne niHzaMka hokara pAMca pAMDavoM ke saMga usakA vivAha kara diyaa| draupadI ko jIvana meM kaI bAra kaThora saMgharSoM se gujaranA pdd'aa| jaise duzzAsana dvArA cIra haraNa, amarakaMkA ke rAjA padmanAbha ke bhavana meM apaharaNa kara le jAnA, ajJAtavAsa meM kIcaka dvArA kAmottejaka honA aadi| ina sabhI paristhitiyoM kA apane zIla kI dar3hatA evaM zAsana deva kI kapA se usane DaTakara mukAbalA kiyaa| aMta meM sarvAdhika kaThina paristhiti thI eka sAtha pA~coM priya putroM kI htyaa| usane aisI sthiti meM bhI zAMti evaM sahiSNutA kA paricaya diyaa| aMta meM viraktamana se vaha dIkSita huii| draupadI ke pAtivratya se satyabhAmA prabhAvita thii|use ghora Azcarya thA ki pA~coM patidevoM ko draupadI kaise itanA prasanna rakha pAtI hai? draupadI svAbhimAnI sannArI thii| use apane apamAna kA bar3A kSobha thaa| usane pAMDavoM ko zithila ho jAne hone para apane bikhare kezoM evaM cIra haraNa kI smati dilAkara unake kSatriyatva ko jagAyA usane ghora vipatti ke samaya pAMDavoM ko samaya ke anukUla salAha dI 367 2.25.68 kuntI :- kuMtI zaurIpura ke yaduvaMzI rAjA aMdhakavRSNi kI putrI tathA rAjA pANDu kI patnI thii| vivAha se pUrva hI devAMganA sI suMdara kuMtI se AkarSita hokara pANDu ne usake manA karane para bhI gaMdharva vivAha kiyA tathA usake sAtha kAma sevana kiyA jisase kuMtI ne karNa ko janma diyaa| loka lAja ke bhaya se putra ko saMdUka meM rakhakara use nadI meM pravAhita kara diyA jo eka rathika ke hAtha lgaa| rathika ne karNa kA pAlana poSaNa kiyaa| kAlAMtara meM kuMtI aura pAMDu kA vidhivat vivAha saMpanna huaa| kuMtI ne ati prabhAvazAlI svapna dekhakara yudhiSThira, bhIma aura arjuna ko yathA samaya janma diyA tathA tInoM ke janma ke samaya AkAzavANI se hI unake carama zarIrI hone kA saMketa prApta kiyaa| kuMtI ne apane tInoM putroM ke sAtha hI sAdhvI banI huI bahana mAdrI ke donoM putroM nakula aura sahadeva ko bhI susaMskArita kiyaa| pati pANDu aura bahana mAdrI ke dIkSita hone ke pazcAt usane pArivArika dAyitvoM ko bakhUbI nibhaayaa| yuddha sthagita karane hetu bhI prayatnazIla rhii| apane putroM ke sAtha vanavAsa kA samaya usane dhairya viveka evaM samatA se vyatIta kiyaa| pAMDavoM ke hara ghaTanAcakra ke sAtha kuMtI jur3I huI thii|68 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 137 2.25.66 gaMgA :- gaMgA gaMdharva nagara ke rAjA "janhu kI putrI thii| vaha eka sundara, suzIla, viduSI evaM dharmaparAyaNA nArI thii| usakI yaha dRr3ha pratijJA thI ki maiM usI vara ke sAtha vivAha karUMgI jo sadguNI, suzIla, zUravIra tathA usakI icchA ke anukUla calane vAlA hogaa| anyathA AjIvana kumArI rhuuNgii| apanA manoratha pUrNa karane ke lie vaha uttama vATikA meM jAkara sAdhanA karane lgii| bhagavAn AdinAtha ke putra kurU se kaurava vaMza claa| isI vaMza paraMparA ke sadguNI mahApratApI rAjA "zAntanu" the, jinameM zikAra khelane kA eka avaguNa thaa| ve usa vATikA ke nikaTa zikAra khojate hue aae| devAMganA ke samAna parama suMdarI yuvatI ko dekhakara rAjA ne usase paricaya pUchA aura gaMgA kI zarta svIkAra kii| kadAcit zarta kA daivayoga se ullaMghana ho jAye to tuma mujhe tyAga denA isa prakAra rAjA ne gaMgA kI pratijJA pUrNa kii| mahArAja janha vahA~ phuNce| sakhI manoramA ne rAjA janha ko zAntanu ke abhiprAya kA paricaya diyaa| janhu ne bar3e samAroha ke sAtha usI samaya donoM ko vivAha baMdhana meM bAMdha diyaa| zAntanu apanI rAjadhAnI meM Aye tathA kAlAMtara meM gaMgA ne "gAMgeya kumAra' ko janma diyaa| eka bAra zAMtanu ke mana meM AkheTa para jAne kI tIvra lAlasA utpanna huii| zAMtanu kI pahanI huI vezabhUnA se rAnI usakA abhiprAya samajha gii| rAjA ko madhura zabdoM meM usane samajhAyA, kiMtu rAjA nahIM rUkA vaha AkheTa ke lie nikala gyaa| rAnI ko rAjA ke vyavahAra se gaharA AghAta lgaa| vaha gAMgeya kumAra ko sAtha meM lekara apane pIhara calI gii| zAMtanu ne Akara vahAM rAnI ko nahIM dekhA to vaha viraha se vyAkula ho utthaa| gaMgA apane pIhara ratna purI meM Akara dharmadhyAna pUrvaka apanA samaya vyatIta karane lgii| eka bAra gaMgA putra gAMgeya kumAra kI krIr3A vATikA meM rAjA zAMtanu zikAra hetu aayaa| gAMgeya dvArA zikAra ke lie manA karane para zAMtanu tathA gAMgeya meM yuddha prAraMbha ho gyaa| gaMgA ne pitA-putra ko vastusthiti kI jAnakArI dii| gaMgA ne putra gAMgeya ko pitA ke supurda kiyA tathA svayaM jaina bhAgavatI dIkSA dhAraNa kii| gaMgA kI saMkalpa zakti tathA ahiMsA dharma para AsthA prazaMsanIya hai|366 2.25.100 yazodA :- gokula ke adhipati naMda kI patnI kA nAma yazodA thA, jise devaka rAjA ne apanI putrI devakI ke vivAha para gAyoM sahita naMda ko prItidAna meM diyA thaa| yazodA ne bahuta bar3A tyAga kiyA, apanI putrI ko kaMsa ke bhakSaNa hetu arpita kiyA tathA kRSNa ke rakSaNa hetu usakA pAlana poSaNa gokula meM kiyA / 370 2.25.101 satyabhAmA :- satyabhAmA ugrasena rAjA kI putrI, zrIkRSNa kI paTarAnI thI, parama rUpavatI hone kA use bar3A garva thaa| eka bAra zIze meM nAradajI kA mukha dekhane para usane ha~sI ur3AI thI, isase rUSTa hokara nArada jI ne rUpavatI guNavatI rUkmiNI aura zrIkRSNa ke mana meM paraspara eka dUsare ke prati anurakti paidA kI aura donoM kA vivAha saMpanna huaa| rUkmiNI se satyabhAmA IrSyA karatI thii| usane rUkmiNI ke sAtha zarta rakhI ki jisake putra kA vivAha pahale hogA, dUsarI ko sira ke bAla kaTavAkara dene par3eMge, isameM bhI satyabhAmA ke hI bAla kATe gye| neminAtha bhagavAn ke upadezoM ko sunakara satyabhAmA kA hRdaya parivartita huaa| vaha arhatopAsikA bnii| kAlAntara meM dIkSita huii|371 ahaM ko dUra kara arha pada kI adhikAriNI bnii|72 2.25.102 jIvayazA :- jIvayazA rAjagRhI ke rAjA prativAsudeva jarAsaMdha kI putrI tathA kaMsa kI patnI thii| vasudeva aura devakI ke vivAha ke pazcAt mathurA meM Agamana para jIvayazA va kaMsa ne vivAha kI prasannatA meM eka mahotsava kA Ayojana kiyaa| isI bIca kaMsa ke dIkSita bhrAtA tapasvI atimuktaka muni bhikSA hetu jIvayazA ke dvAra para aae| jIvayazA ne muni maryAdA se viparIta ucchaMkhala majAka kiyaa| roSa pUrvaka jJAnI muni ne jIvayazA se kahA, jisa rAjya kA tujhe ghamaMDa hai, vaha devakI ke sAtaveM garbha se, kaMsa kI mRtyu dvArA vinaSTa ho jaaegaa| jIvayazA ne duHkhapUrvaka kaMsa ko muni ke vacana sunAye, tathA vaha sadaiva kRSNa kI mRtyu kI kAmanA tathA prayatna meM lagI rahatI thii| phalasvarUpa kRSNa dvArA kaMsa vadha ke pazcAt usane apane pitA jarAsaMdha ko kRSNa ke sAtha yuddha karane ke lie prerita kiyaa| yuddha meM usane apane pitA ko bhI kho diyaa| pitA evaM pati ke viraha se vyAkula hokara agni meM praveza kara usane apane jIvana ko samApta kara liyA / 373 2.25.103 puppacUlA :- puSpacUlA puSpacUla nareza kI putrI thii| brahmadatta cakravartI kI patnI thii| puSpacUlA kA apaharaNa karane vAlA vidyAdhara vidyA siddha karate hue brahmadatta ke hAthoM mArA gyaa| vidyAdhara brahmadatta kI donoM bahaneM khaMDA aura vizAkhA apane bhAI ke vivAha ke lie sAmagrI lekara, apanI sevikAoM evaM puSpacUlA ke sAtha aaii| bhAI kI matyu kA samAcAra sunakara vidyAdhara bahanoM ne badale kI bhAvanA se vikarAla rUpa bnaayaa| puSpacUlA ne sthiti kA sAmanA dhairya se kiyA / 374 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 paurANika/prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 2.25.104 zrIkAMtA :- zrIkAMtA basaMtapura ke rAjA zabarasena ke putra kI kanyA thii| vaha anupama sauMdaryazAlinI thI upavana meM zrIkAMtA aura brahmadatta eka dUsare ko dekhakara AkarSita hue| zrIkAMtA ke pitA ne una donoM kA vivAha kara diyA | 2.25.105 ratnAvatI :- ratnAvatI nagaraseTha dhanaprabhava kI putrI thii| kauzAMbI meM kurkuTa yuddha dekha rahe cakravartI brahmadatta se AkarSita hokara unase vivAha kA prastAva rkhaa| brahmadatta ne use svIkAra kiyaa| magadhapura kI ora jAte hue bhayaMkara DAkU dala ne unake ratha ko ghera liyaa| brahmadatta ne bhISaNa bANa varSA kI tathA brahmadatta kA mitra varadhanu kahIM lupta ho gyaa| brahmadatta vyAkula hokara rone lgaa| taba ratnAvatI ne sUjha bUjha se apane pati ko samajhAyA ki isa ghora vana meM rUkanA saMkaTa ko AmaMtrita karanA hai| ataH hameM yahA~ se zIghra calanA caahie| surakSita sthAna para pahu~cakara hama usakI khoja kreNge| isa prakAra saMkaTa kI ghar3iyoM meM bhI pati ko dhIraja dilAkara Azvasta kiyaa|376 2.25.106 khaNDA aura vizAkhA :- khaMDA aura vizAkhA vaitADhya parvata kI dakSiNa zreNI ke ziva maMdira nagara ke nareza jvalanazikhajI kI putriyA~ thii| eka bAra unake pitA ne eka mahAtmA se pUchA ki donoM bahanoM ke pati kauna hoNge| mahAtmA ne batalAyA jo purUSa inake bhAI ko mAregA vahI inakA pati hogaa| pariNAmasvarUpa brahmadatta ke sAtha unakA vivAha haA aura vaha de puSpavatI ke sAtha vyatIta karane lgii|370 2.25.107 puNyamAnI :- puNyamAnI cakravartI brahmadatta kI patnI thii|378 2.25.108 zrImatI : dhanakubera seTha vaizramaNa kI putrI thI tathA brahmadatta kI patnI thii|376 2.26 jaina kathAoM meM varNita jaina zrAvikAe~ : 2.26.1 lIlAvatI :- sAgaradatta ke kaniSTha putra zrIrAja kI patnI thii| lIlAvatI dRr3ha kiMtu pativratA sannArI thii| eka bAra Thaga aura coroM ke caMgula meM vaha phaMsa gaI thI, kiMtu apanI buddhi cAturya se usane zIla dharma kI rakSA kI hai, sAtha hI una ThagoM kA hRdaya parivartita kara unheM sabhya nAgarika bhI bnaayaa|80 2.26.2 rohiNI :- zramaNopAsaka sudarzana seTha evaM zramaNopAsikA seThAnI manoramA rohiNI ke mAtA-pitA the| bAlavaya meM hI vaha pati vihIna ho gii| aura dhArmika saMskAroM ke prabhAva se vaha apanA adhikAMza samaya dharma-dhyAna tathA tapa tyAga meM karane lgii| anya zrAvikAoM ko bhI vaha dharma kathAyeM sunAne lgii| samaya ke sAtha-sAtha usakI dharmakathA vikathA meM parivartita ho gii| nagara ke nareza aura paTarAnI ke viSaya meM apazabda bolane se vaha tiraskRta huii| nagara se nikAlI gaI tathA durgati rUpa naraka meM gaI / 381 2.26.3 caMdrA :- bharata kSetra ke vardhamAnapura nagara ke eka kulaputra siddhar3a kI strI caMdrA thii| caMdrA kA eka putra thA jisakA nAma thA srg| ye tInoM prANI mehanata majadUrI karake apanA peTa nahIM bhara pAte the| eka dina kisI vyApArI ke yahA~ subaha se zAma taka candrA bhUkhI pyAsI kAma karatI rhii| zAma ko seTha ne majadUrI bhI nahIM dI vaha ghara lauTa aaii| sarga gAya bachar3e ko lekara savere se hI jaMgala calA gayA thaa| joroM kI bhUkha use laga rahI thii| mAM kI iMtajAra meM vaha vyAkula hokara krodha me mAM se bolA-pApine! duSTe! kyA vyApArI ne tujhe zUlI para car3hA diyA thA, jo tUM aba taka vahIM baiThI rahIM? caMdrA ko bhI sarga kI viSa bharI vANI se krodha A gyaa| vaha sarga se bolI "kyA tere hAtha kaTa gaye the jo tUM na sAMkala khola sakA aura na hI chIMke para se roTiyAM utAra kara khA skaa| isa prakAra donoM ne eka dUsare se kaThora vacana kahe tathA azubha karmoM kA baMdhana kara liyaa| kAlAMtara meM muni ke upadeza ko sunakara sarga tathA caMdrA ne zrAvaka ke 12 vratoM kI ArAdhanA kI tathA samAdhimaraNa se deva bhava ko prApta kiyaa| tatpazcAt ve donoM arUNa deva aura deyiNI ke rUpa meM tAmraliptI nagara meM utpanna hue| deyiNI eka bAra sakhiyoM ke sAtha udyAna meM bhramaNa kara rahI thii| cora ne kaMgana sahita usakI kalAI kATa dii| saMyoga se arUNa deva usI udyAna meM baiThA huA thaa| cora sipAhiyoM ke bhaya se arUNadeva ke samIpa kalAI tathA churI rakhakara kahIM chipa gyaa| rAjA ke sainikoM ne arUNa deva ko pakar3a liyaa| use zUlI kA hukuma huaa| arUNa deva ke mitra dvArA vAstavikatA prakaTa huii| pichale janma meM kiye gaye kaThora vacanoM ke prayoga ke kAraNa aisA kaThora zArIrika va mAnasika duHkha unheM bhugatanA par3A / 382 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 139 2.26.4 madanavallabhA :- aMgadeza kI rAjadhAnI dhArApura nagara ke rAjA saMdara kI rAnI kA nAma madanavallabhA thaa| kuladevI ne rAjA ko bhAvI saMkaTa ke bAre meM sAvadhAna kiyaa| rAjA apanI rAnI evaM do putroM sahita maMtrI ko rAjya sauMpakara svayaM sevaka banakara jIvana calAte rhe| vipatti ke kAraNa rAjA rAnI tathA baccoM kA vichoha ho gyaa| rAjA tathA rAnI parIkSA lie jAne para bhI apane zIladharma meM daDha rhe| madanavallabhA ne sevikA rUpa meM kaza kAya hone para bhI apane zIla dharma ko surakSita rakhA hai| kAlAMtara meM acAnaka hI zrIpura ke rAjA kI mRtyu ho jAne para suMdara punaH rAjA bana gyaa| donoM putroM aura madanavallabhA se milana huaa| punazca maMtrI ne rAjA ko sasammAna dhArApura meM bulaayaa| vahA~ muni ke darzano kA saMyoga milaa| muni se pUrvabhava pUchA aura punaH dharma meM dRr3ha ho kara rAjA rAnI ne zrAvaka vratoM kI ArAdhanA kI tathA svarga ko prApta hue|383 2.26.5 smitA :- kusumapura ke adhipati rAjA vimalasena kI putrI tathA rAjA sUryasena evaM mahArAnI jyotsanA ke suputra yuvarAja kumArasena kI vaha rAnI thii| yuvarAja kI pratijJA thI ki maiM anupama suMdarI evaM vilakSaNa pratibhA kI dhanI rAjakumArI se hI vivAha kruuNgaa| antataH rAjakumArI smitA se kumAra sena kA vivAha huaa| smitA ne apane buddhicAturya evaM dharma parAyaNatA se pati evaM pArivArika janoM kA hRdaya jIta liyaa| usake sadguNoM va dhArmikatA kA prabhAva kumArasena para bhI pdd'aa| phalasvarUpa kumAra sena ne bhI zrAvaka vratoM ko aMgIkAra kiyA / 384 2.26.6 basantasenA :- seTha jinadatta videza yAtrA ke lie taiyAra hue| usane sabhI nagara nivAsiyoM se pUchA- batAo! maiM videza se Apake lie kyA lAU~ ? kisI ne khAdya padArtha maMgavAyA, kisI ne AbhUSaNa to kisI ne vastra ityaadi| zreSThI ne rAjA ke pAsa pahu~cakara pUchA mahArAja Apake lie videza se kyA laauuN| rAjA ne use cAra sAra lAne ke lie khaa| seTha ne karor3oM kA dhana videza meM arjita kiyaa| nagara nivAsiyoM kI pasanda kI sabhI vastueM kharIdI, kiMtu rAjA ke cAra sAra ke lie vaha ciMtita huA |puuchne para kisI buddhimAna sajjana ne use batAyA ki nagara vadhU basanta senA se Apako cAra sAra upalabdha ho sakate haiN| vaha vezyA basaMtasenA ke pAsa gayA evaM pratyeka sAra eka-eka lAkha mudrAoM meM khriidaa| svadeza lauTakara usane sabhI kI mana pasaMda vastueM unheM pradAna kii| rAjA kI icchA ke anurUpa cAra sAra usane rAja sabhA meM peza kie jo isa prakAra haiM :-(1) buddhi pAne kA sAra hai- tatva ciMtana / (2) zarIra kA sAra hai- vratoM kA paaln| (3) dhana kA sAra hai- supAtra kA dAna / (4) vANI kA sAra- madhura vacana / rAjA ati prasanna huA tathA cAroM ko jIvana meM apnaayaa| jinadatta ko mu~ha mAMgA inAma diyA gayA tathA vasanta senA ko apane rAja darabAra meM bulAkara usakA bahuta sammAna kiyaa| basanta senA ne vezyA vRtti kA tyAga kara diyA tathA dharmamaya jIvana vyatIta karane lgii| isa prakAra cAra sAra kA pAlana karane se sArA nagara dharma ke raMga meM raMga gyaa|385 2.26.7 vidyullatA :- vidyullatA sajjana zekhara ke putra vidyutasena kI patnI thii| vivAha kI prathama rAtri meM hI kuladevI dvArA vidyutasena kA apaharaNa ho gyaa| vidyullatA ke dhairya aura dhArmika pravRtti ke prabhAva se coroM ne usake bhAI banakara vidyutasena kA patA satI vidyullatA ko diyaa| aura unhoMne batAyA ki vidyutasena kA apaharaNa devI dvArA huA hai tathA vaha amuka sthAna para mila sakatA hai| vidyullatA apane pati kI khoja meM nikalI tathA apane satItva ke bala para usane kuladevI ko prasanna kiyaa| phalasvarupa kuladevI ne usake pati ko sakuzala ghara lauTA diyA / 286 2.26.8 mRgAsuMdarI :- mRgAsuMdarI rAjA caMdrazekhara kI evaM rAnI caMdrAvalI kI putravadhU evaM sajjanakumAra kI patnI thii| pariNaya kI prathama rAtri meM pati sajjanakumAra kA apaharaNa hone para magAsuMdarI purUSa veSa meM pati ko khojane nikalI, yoginI kA veza banAkara pAkhaMDI yogI ke cakravyUha meM phaMse pati evaM anya vyaktiyoM kA bhI usane uddhAra kiyaa| apanI sUjhabUjha, sAhasa aura cAturya ke bala para usane satItva kA teja dikhAyA aura sAtha hI nArI jAti kI garimA meM cAra cAMda lagAe / 387 2.26.6 guNasuMdarI :- guNasuMdarI rAjA aridamana kI putrI thI jisako rAjA ne cunautI dI ki putrI kA sukha dukha pitA para nirbhara hai| putrI guNasuMdarI karmavAda ke siddhAnta para aTUTa vizvAsa rakhatI thii| usane kahA pitA jI! pratyeka vyakti ko apane kiye karmoM ke anusAra phala milatA hai| pitA aridamana ne kruddha hokara eka lakkar3ahAre se usakA vivAha kara diyaa| kiMtu guNa suMdarI ko apane bhAgya para bharosA thA kAlAMtara meM vaha saba prakAra se sukhI ho gii|88 Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 2.26.10 madanarekhA :- madanarekhA sudarzanapura nagara ke yuvarAja yugabAhu kI dharmapatnI thii| pati parAyaNatA, zIladharma Adi udAtta guNoM ke lie prasiddha thI tathA vaha samakita dhAriNI zrAvikA evaM parama buddhimatI thI / yugabAhu ke bar3e bhAI maNiratha ne madanarekhA ko pAne ke lie chalapUrvaka choTe bhAI yugabAhu para talavAra kA pratighAta kiyaa| madana rekhA ne apane hRdaya kI vyathA ko dabAkara paristhiti se samajhautA kiyaa| maraNAsanna yugabAhu ke mana meM bhAI ke prati pratizodha ke bhAva na jageM isakA pUrA dhyAna rkhaa| pati ko aThAraha pApoM ke pratyAkhyAna krvaaye| saMlekhanA saMthArA dvArA unakA aMtima samaya sudhArA / phalasvarUpa pati ne deva banakara muni ke samakSa upakAriNI satI madanarekhA ko pahale praNAma kiyaa| madana rekhA ne apane prati Asakta vidyAdhara maNiprabha ko yogya mArgadarzana dekara bhAI bnaayaa| apane bar3e putra caMdrayaza tathA choTeputra mithilA nareza namirAjA ke bIca ho rahe yuddha ko ruukvaayaa| bhAI-bhAI meM prema krvaayaa| svayaM madanarekhA ne dIkSA lekara Atma kalyANa kiyA / 386 2. 27 vividha zrAvikAe~ : 2.27.1 viratA :- pAMcaveM sunaMda baladeva kI patnI thI viratA / usake garbha se sumati nAmaka eka kanyA paidA huI thI, vaha bAlyAvasthA se hI jinopadiSTa dharma kA pAlana karatI thI tathA vibhinna tapa bhI karatI thI, vaha bAraha vratadhAriNI zrAvikA thI / eka bAra usane muni ko AhAra diyaa| ratna varSAdi pA~ca divya vahA~ prakaTa hue| usake svayaMvara meM eka devI jo usake pUrvabhava kI bahana kanakazrI thI usane pUrvajanma kA smaraNa karavAkara use pratibodha diyaa| phalasvarUpa usane dIkSA lekara mokSa prApta kiyA / 360 paurANika / prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 2. 27.2 svayaMprabhA :- vaitADhya parvata kI dakSiNa zreNI meM rathanupUra cakravAla nAmaka eka nagara thaa| vahAM javalanajaTI nAmaka vidyAdhara tathA unakI pradhAna mahiSI vAyuvegA kI putrI thI svayaMprabhA / svapna meM mAtA ne svayaMprabhA se AkAza ko AvRtta karane vAlI caMdrakalA dekhI ataH kanyA kA nAma svayaMprabhA rakhA gyaa| usake bhAI kA nAma arkakIrti thaa| abhinaMdana aura jaganaMdana nAmaka do muniyoM ke samIpa svayaMprabhA ne samyaktva grahaNa kiyA / tathA zrAvikA vratoM ko aMgIkAra kiyaa| kAlAMtara meM svayaMprabhA se zrI vijaya aura vijaya nAmaka do putroM kA janma huA / 391 I 2.27.3 sukezA :- gagana vallabha nAmaka nagarI ke rAjA vidyAdharapati sulocana kI putrI tathA dvitIya cakravartI sAgara kI strIratna thI sukezA / cakravartI pada para AsIna hote samaya bhI strI ratna tathA aMtaHpura kI rAniyA~ pAsa meM hI upasthita rahatI haiN| battIsa hajAra rAjakanyAeM, battIsa hajAra striyAM, kula cauMsaTha hajAra rAniyAM cakravartI sagara ke aMtaHpura meM thI / unase sagara ke sATha hajAra putra hue the / 392 putra 2.27.4 vAsudeva lakSmaNa kI patniyA~ :- * vAsudeva lakSmaNa kI kula milAkara solaha hajAra rAniyAM thI / aura ar3hAI sau the / vizalyA, rUpavatI, vanamAlA, kalyANamAlA, ratnamAlA, jitapadmA, abhayavatI aura manoramA, ye ATha paTarAniyA~ thI / 363 2. 27.5 rAma kI cAra patnI thI- sItA, prabhAvatI, ratinibhA, aura zrIdAmA / zvetAmbara paramparA ke anusAra zrI vAsupUjya jI, malli bhagavatI, zrI ariSTanemi bhagavAna aura zrI pArzvanAtha prabhu ye cAroM tIrthaMkara avivAhita 364 2.27.6 magadhasuMdarI :- rAjagRhI meM prativAsudeva jarAsaMdha kA rAjya thA, magadhasuMdarI aura magadhazrI nAma kI do nRtyAMganAeM magadha rAjya kI kalA vibhUtiyAM mAnI jAtI thI / jarAsaMdha donoM kA hI bar3A sammAna karatA thA / magadhazrI kuTila tathA IrSyAlu svabhAva kI thI, ataH usane magadha suMdarI ko mArane kI kuTila yojanA bnaaii| rAjagRha meM koI vizeSa utsava thA, magadha suMdarI kA nRtya hone vAlA thaa| nRtya AMgana meM bhI raMga biraMge phUla bichAye gaye the| vahIM magadhazrI ne bhI sapheda gulAba ke phUla bichA diye| una phUloM ko usane viSaile dhueM se vAsita kara viSAkta banA diyA thaa| magadha suMdarI kA nRtya prAraMbha huaa| magadha suMdarI kI AkA (saMrakSikA-mAtA) ne dekhA bhramara sapheda gulAba puSpoM para nahIM baiThate haiN| usane gItikAmaya gAthA par3hI jisake bhAva the gulAba ke phUloM ko chor3akara bhramara Amra maMjariyoM kI tarapha kyo jA rahe haiM? AkA kA saMketa samajhakara nRtya karate samaya magadha suMdarI phUloM se dUra hI rhii| sakuzala natya pUrNa kiyA / magadha sundarI kI sarvatra prazaMsA huii| Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 141 2.27.7 mRga suMdarI :- mRga pura nagara ke seTha jinadatta kI putrI thI, anya matAvalaMbI dhanezvara ne chalapUrvaka jaina dharma kA r3hoMga raca kara mRga suMdarI ko apanI patnI bnaayaa| mRga suMdarI ke tIna niyama the| pahalA thA, jineMdra bhagavAn kI stuti ke bAda hI kucha khAnA pInA, dUsarA nigraMtha zramaNoM ko pratilAbhita karake hI khAnA pInA, tIsarA sUryodaya ke do ghar3I bAda se sUryAsta kI do ghar3I pahale hI khAna pAna kI samasta kriyAeM samApta kara lenaa| usane gurUdeva se lie niyamoM kA dRr3hatApUrvaka pAlana kiyaa| sasurAla vAle usake niyama pAlana meM vighnarUpa bane kiMtu vaha apane niyamoM meM dRr3ha rhii| usake sasurAla vAloM ne jaba dekhA ki eka saMpUrNa parivAra rAtri meM sarpa gire hue viSAkta bhojana khAne se mRtyu ko prApta huaa| taba unheM niyamoM kI upayogitA kA bhAna huaa| aura ve bhI dharmAbhimukha hue| niyama dar3hatA ke kAraNa vaha agale janma meM aisI zIla saMpannA nArI banI jisake sparza mAtra se rAjakumAra kA kuSTha roga dUra ho gayA tathA vaha bhI jina dharmAnuyAyI bana gyaa| usI rAjakumAra ke sAtha vivAha hone se vaha rAjarAnI banI aura Ayu ke aMta meM saMyama kA pAlana karake usane apanI AtmA kA kalyANa kiyA / 366 2.27.8 bhavAnI :- pUrvajanma meM abhakSya bhakSaNa se vaha bImAra huii| gurUNIjI se pUrvabhava kI ghaTanA sunakara abhakSya kA usane tyAga kiyaa| phalasvarUpa agale janma meM vaha maMtrI kI putrI bnii| rasanA iMdriya ko vaza meM karane ke kAraNa vaha amoghavAdinI aura parama buddhimatI bnii| vaha itanI bhAgyazAlinI thI ki usake janma lete hI deza meM akAla kI maMDarAtI bhISaNa kAlI chAyA sukAla kI sukhada caMdrarazmiyoM meM parivartita ho gii| yuvAvasthA meM aneka dhUrtoM ko vAda meM parAjita karake apane deza kA usane gaurava bar3hAyA, kAlAMtara meM saMyama aMgIkAra kara vaha siddha, buddha aura mukta huii|397 2.27.6 jhaNakArA :- jhaNakArA zreSThIputra lIlApata kI patnI thii| kaI rUpa lobhI kApuruSoM dvArA jhaNakArA kA apaharaNa kiyA gyaa| kaThina se kaThina paristhiti meM bhI jhaNakArA ne apane buddhibala evaM Atmabala se zIla dharma kI rakSA kI evaM aMta meM dIkSita huii|368 2.27.10 surUpA :- gagana dhUlI kI patnI thii| gagana dhUli ke gale kI mAlA surUpA ke zIla ke prabhAva se mujhautI nahIM thii| rAjA vikramAditya ne mUladeva aura zazIbhata nAmaka vizvasta sevakoM ko parIkSA hetu bhejA donoM asaphala hue aura svayaM phaMsa gye| pikrama rAjA ne satI kI jayajayakAra kI evaM usase kSamA yAcanA kii|366 2.27.11 zubhamatI :- avaMtI ke rAjA vikramAditya kI rAnI thii| rAjakumArI ke rUpa meM yukti pUrvaka usane zIla kI rakSA 2.27.12 tilakamatI:- seTha jinadatta evaM jinadattA seThAnI kI putrI thI tathA kanakapura ke rAjA kanakaprabha kI rAnI thii| tilakamatI ke janma ke kucha mahInoM ke bAda hI usakI mA~ kI matyu ho gii| tathA vimAtA baMdhumatI ne tilakamatI ko hAni pahu~cAne kA viphala prayatna kiyaa| tilakamatI ke puNyodaya se vaha rAjA kanakaprabha kI rAnI bnii| muni se pUrvabhavoM kA vattAnta sunakara, titakamatI ne zrAvikA vratoM kA ArAdhana kiyA tathA sugaMdhadazamI vrata kI ArAdhanA kii| IzAna nAmaka dasare svarga meM do sAgara kI AyuvAlI deva banI, AgAmI bhava meM use mokSa lAbha hogaa|401 2.27.13 satI kamalA :- bhRgukaccha ke rAjA megharatha evaM rAnI padmAvatI kI putrI tathA sopArapura ke rAjA rati vallabha kI rAno thii| sAgaradvipIya rAjA kIrtidhvaja ne satI kamalA kA apaharaNa kara liyaa| use lohe kI jaMjIroM se jakar3avAkara eka aMdherI koTharI meM DalavA diyaa| kamalA ke zIla ke prabhAva se beMr3iyA~ kacce dhAge kI taraha TUTa gaI rAjA kIrtidhvaja ko mApha kara kamalA ne unheM bhAI bnaayaa| zIla kI jayajayakAra huii|02| 2.27.14 baMdhumatI :- zreSThI ratisAra kI putrI thI, tathA kaMcanapura ke zreSThIputra baMdhudatta kI patnI thii| rAjA ne corI ke jhUThe Aropa meM baMdhudatta ko pakar3A evaM use zUlI kI sajA de dii| baMdhumatI ke kaMgana curAne ke Aropa me baMdhudatta pakar3A gyaa| seTha ratisAra ne rAjA ko vastusthiti se jJAta karavAyA ki yaha merA dAmAda hai| kAlAMtara me suyaza nAmaka jJAnI munirAja padhAre / ratisAra ne jaMmAI ko akAraNa cora batAne kA kAraNa puuchaa| muni ne batAyA ki pUrvajanma meM baMdhumatI aura baMdhudatta mAtA aura putra the| kaThora vacanoM kA prayoga karane se isa janma meM yaha phala milA hai| yaha sunakara seTha ratisAra ne dIkSA aMgIkAra kI tathA donoM baMdhudatta evaM baMdhumatI ne zrAvikA vratoM kI ArAdhanA kii|403 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 2.27.15 naMdayaMtI :- sopArapura nagara ke seTha nAgadatta kI kanyA thI tathA potanapura ke nagara seTha sAgarapota ke putra samudradatta kI patnI thii| garbhavatI naMdayaMtI para sAsujI ne kulakalaMkinI kA Aropa lagAkara jaMgala meM chor3a diyaa| bhaDaucanagara ke rAjA padma ne use bahana banAkara rkhaa| naMdayaMtI ne yAcakoM ke liye sadAvrata kholaa| samudradatta naMdayaMtI ko DhUMDhatA huA vahIM pahuMca gyaa| naMdayaMtI ne samudra datta ko pahacAna liyaa| donoM kA milana huaa| ve donoM sakuzala apane nagara meM pahu~ce / kevalI muni se pUrvabhava ko sunakara va jAnakara naMdayaMtI ne zrAvikA vratoM ko dhAraNa kiyA / 404 2.27.16 kanakasuMdarI :- vaha seTha dhanadattakumAra ke putra madana kumAra kI patnI thii| nagara kI kAmalatA gaNikA ne madanakumAra ke mana meM kanakasuMdarI ke prati napharata paidA kara dii| madana kumAra kanakasuMdarI se vimukha ho ge| kanakasuMdarI ne apanI himmata evaM buddhimAnI ke bala para dhIre dhIre pati kI bhrAMti ko dUra kiyA aura pati ko sanmArga para AI | 405 2.27.17 anaMtamatI :- satI anaMtamatI bAla brahmacAriNI thI / vikAravardhaka dUSita vAtAvaraNa ke bIca, pralobhanoM aura kAmAMdha purUSoM ke aneka AkramaNoM evaM AmaMtraNoM ke bAvajUda bhI jAna hathelI para lekara anaMtamatI ne apanI brahmajyoti ko akhaNDa banAye rakhA | 406 2. 27.18 satI rohiNI :pATalIputra ke seTha dhanAvaha kI patnI thii| rAjA zrInaMda rohiNI para mohita ho gyaa| rohiNI ne rAjA ko yukti se sanmArga dikhAyA tathA rAjA ne use bahana banA liyaa| rAjA zrInaMda ke mana meM rohiNI ke prati zaMkA paidA ho gii| satI ke zIla ke prabhAva se sAta dina taka pATalIputra nagara meM nirantara varSA huii| saMpUrNa nagara jala me DUba gyaa| satI nArI rohiNI ne aMjalI meM jala lekara pAnI ko kama karane kA saMkalpa kiyaa| pAnI kama ho gyaa| rAjA zrInaMda satI rohiNI ke zIla dharma se prabhAvita huA, usase kSamA yAcanA kI tathA satI kI sarvatra jaya jayakAra huI |407 2.27.16 rati suMdarI :- sAketapura ke rAjA narakezarI kI putrI tathA naMdana deza ke rAjA caMdra kI rAnI thI / kurUdeza ke rAjA mahendra ne rati suMdarI ko pAne ke lie yuddha kiyA / rAjA caMdra yuddha meM mAre gye| ratisuMdarI ne chaH mAha taka tapa se tana ko sukhAyA, aMta meM do netra nikAla diye, taba rAjA maheMdra ko bahuta pazcAtApa huA / 408 sandarbha sUcI (adhyAya- 2) 1. yuvAcArya zrI madhukaramuni jI, jaMbUdvIpaprajJapti sUtra pa 31 2. a strINAM zatAni zatazoH janayaMti putrAn nAnyAH sutaM tvadupamaM jananI prasUtA sarvA dizo dadhati bhAni sahastrarazmi, 2. ba. su0 DozI ratanalAla tIrthaMkara caritra bhA0 1 pariziSTa 3. suzrAvaka DozI ratanalAla jI tIrthaMkara caritra bhAga 1 pra. 4. 4. vahI pR 14.15. vahI pra.15.16. vahI 17. 5. 6. 7. 8. prAcyeva digjanayati spharadaMzujAlam (bhaktAmara stotra zloka saM. 22) 6. 10. 11. paurANika / prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ vahI pR0 17. vahI phra 16. vahI pR. 26.28.. 26. pU. zrI amolaka RSijI ma. samavAyA. sUtra pR0 306. Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 13. 14. 15. 16. 17. 18. 16. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 26. 30. 31. 32. 33. 34. 35. A. hastImalajI ma. jai0 dha. kA maulika itihAsa, pR0 71. 72. yuvAcArya zrI madhukara mu. jaMbUdvIpa prajJapti sUtra pra. 66. pU. zrI amolakaRSijI ma. samavAyAGga sUtra pR0 316. A. hemacandra triSaSTi zalAkA purUSa caritra parva 1 sarga 2 pra0 51.55. A. hemacaMdra triSa. za. pu. ca. parva 1 sarga 2 pR0 50 51 52 36. 40. vahI 41. 42. pR. 55. suzrAvaka DozI ratana lAla jI tIrthaMkara ca0 bhA0 1 pR0 42 vahI. pR. 44. A. hemacaMdra tri. Sa. za. pu. ca. parva 1 sarga 2 pR. 55 su0. DozI ratana lAla jI tIrthaM ca bhA 1 pR. 61 vahI pR. 103, 105, 44. vahI vahI pra. 66.100 pra. 66.100 pra. 66.100 pU. zrI amolaka RSi jI ma0 samavAyAGga sUtra pR. 307 A. hemacaMdra tri.Sa. za. pu. ca. parva 2 sarga 1 pR. 171 A. hastimala jI ma. jaina dharma kA maulika itihAsa pu 150 A. hema. tri.Sa. pu. ca. parva 2 sarga 2 pR. 170 vahI parva 3 sarga 1 pR. 258. 256 pU. zrI amolaka RSi jI. ma0. . samavAyAMga vahIM. pR. 307 A. hemacaMdra, tri.Sa.za.pu.ca. parva 3e sarga 2 pR. 266, 272 (a) vahI parva 3 sarga 3 pR. 275,278 (ba) DozI ratana, tIrthaMkara caritra, bhAga 1. pra. 137 36. hemacaMdra triSaSTi. parva 3 sarga 3 pR. 276 281283 37. pU. zrI amolaka RSi jI ma. sama0 sU0 pR0 307 38. sUtra. pR. 307 (a) A. hemacaMdra triSaSTizalAkA puruSa, parva 3 sarga 4 pra. 284285260 (A) su0. DozI ratana lAla jI tIrtha. ca. bhAga 1 pR. 141 pU. amolaka RSi. samavAyAGga sUtra pR. 307 (a) hemacaMdra triSaSTi, parva 3 sarga 5 pR. 261263 (A) su0. DozI ratana lAla jI tIrthaM ca bhAga. 1 0 146 pU0 amolaka RSi jI ma0. sama. sUtra. pR 307 (a) A. hemacaMdra triSaSThizalAkA purUSa caritra parva 3 sarga 6 pR. 266.268 (A) su0. DozI ratanalAla jI tIrthaM caritra bhAga 1, pR0 152 pU0 amolaka RSi sama. sUtra. pR. 307 (a) vahI. pR. 307 (A) hemacaMdra triSaSTizalAkA purUSa, ca0 parva 3 sarga 7 pR. 301.302 43. 44. 45. (a) su0 DozI ratana lAla jI tIrthaM. ca. bhAga 1.. pra. 161 (A) A. hema. triSaSTi, parva 3. sarga 8 pR. 307.310 143 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paurANika /prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ - 46. pU0 amolakaRSijI ma. samavAyAMga sUtra pR. 307 47. (a) vahI parva. 4 sarga 1 pR. 313.315 (A) vahI. pR. 165 48. (a) hemacaMdra triSaSTizalAkA purUSa ca. parva 4 sarga 1 pR. 313.315 (A) su0 DozI ratana lAla jI tIrtha ca. bhAga 1 pR. 165 46. (a) amolaka RSi jI samavAyAMga sUtra na. 307.. / 50. (a) A. hemacaMdra triSaSTi zalAkA purUSa caritra parva 4 sarga 1 pra. 318 321 343 (ba) su0 DozI ratana lAla jI tIrthakara caritrabhAga 1 pa. 170 51. pU0 amolaka RSi. sama. sUtra. pR. 318 52. (a) A. hemacaMdra tripiSTi zalAkA purUSa caritra parva 4 sarga 1 pR. 318 321 325 (A) su0 DozI ratana lAla tIrthaM ca. bhA. 1 pR. 171.172 53. pU0 amolaka RSijI sama sUtra pR. 317 54. su0 DozI ratana lAla jI tIrthaMkara caritra bhAga 1 pR. 167 55. vahI pU. 167 56. pu0 amolakaRSijI ma. sama. sUtra. pR. 307 57. A. hemacaMdra, triSaSTizalAkA purUSa ca. parva 4 sarga 2 pR. 344 345 355 58. su0 DozI. ratanalAla jI tIrthakara caritrabhAga 1. 163.164 56. vahI. pR. 164 (a) A. hemacaMdra tri. pa. za. pu. ca. parva 4 sarga 2 pra. 350 355 (ba) su0 DozI ratanalAla jI tIrthakara caritra bhAga 1 pR. 164 61. pU0 amolaka RSijI ma. sama sUtra pra. 317 62. (ba) A. hemacaMdra tri. Sa. za. pu. ca parva 4 sarga 2 pR. 350.355 (ya) sU0 DozI ratanalAla jI tIrtha ca. bhAga 1 pra. 164 63. pU0 amolaka RSijI ma. sama. sUtra. pU. 318 64. upA0 puSkara muni jI jaina kathAe~ bhAga - 66 pra. 136.164 65. (a) pU0 amolaka RSi jI ma. sama. sUtra pR. 307 (ba) su0 DozI ratanalAla jI tIrthakara ca. bhA. 1 pra. 203 66. AcArya hemacaMdra tri. Sa. za. pu. parva 4 sarga 3 pra. 356 357 362 363 67. A. hemacaMdra tri. pa. pu. ca. parva 4 sarga 3 pra. 358 356 362 363 68. pU0 amolakaRSi jI sama. sUtra. 318 66. A. hemacaMdra tri. Sa. za. pu. ca. parva 4 sarga 3 pR. 358 363 70. pU0 amolaka RSi jI sama. sUtra pra 317 71. a. su0 DozI ratanalAla jI tIrtha. ca. bhAga 1 pR. 210 A. hemacaMdra tri.Sa.za.pu.ca. parva 4 sarga 4 pra. 367.374 72. pU0 amolaka RSi. jI ma0 sama. sUtra pra 318 73. (a) A. hemacaMdra tri.Sa.za.pu.ca. parva 4 sarga 4.pra. 366.374 (A) su0 DozI ratanalAla jI tIrthaM. ca. bhAga 1 pR. 210 74. pU0 amolaka RSi jI ma. sama. sUtra pra 317 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 145 75. (a) su0 DozI ratanalAla jI tIrtha. ca. bhAga 1 pR. 206 (A) pU0 amolaka RSi jI ma. sama sUtra pa 307 A. hemacaMdra tri.Sa.za.pu.ca. parva 4 sarga 4 pR. 364 365 374 77. (a) su0 DozI ratanalAla jI tIrtha. ca. bhAga 1 pR. 216 (A) A. hemacaMdra tri.Sa.za.pu.ca. parva 4 sarga 5 pR. 375 376 386 78. pU0 amolaka RSi jI ma0i sama. sUtra 1 307 76. (a) A. hemacaMdra tri.pa.za.pu.ca. parva 4 sarga 5 pra. 377 386 (A) su0 DozI ratanalAla jI tIrthakara caritra bhA. 1pU. 220 (a) pU0 amolakaRSi jI ma0 sama. sUtra pR. 317 (A) tIrtha. ca. bhA. 1, pa. 170 81. (a) A. hemacaMdra tri. pa. za. pu. ca. parva 4 sarga 5 pR. 377.386 (A) su0 DozI ratana lAla jI tIrthakara caritra bhAga 1 pR. 220 82. pU0 amolakaRSijI ma. sama, sUtra, pa. 318 83. (a) AcArya hemacaMdra tri. pa. za. ca. parva 4 sarga 7 pR. 386.360 (ba) su0 DozI ratanalAla jI tIrthakara caritra bhAga 1 pra. 233 84. pU0 amolaka RSi jI ma0 sama. sUtra pra. 316 85. (a) A. hemacaMdra tri. pa. za. pu. ca. parva 4 sarga 7 pR. 361.366 401.40 (ba) su0 DozI ratanalAla jI tIrthakara caritra bhAga 1 pR. 235 86. pU0 amolaka RSijI, ma. sama. sUtra, pR. 316 87. su0 DozI ratanalAla jI tIrtha caritra bhAga 1 pR. 263.264 58. zrI ga.la.tri.pa.za.pu.ca. hiMdI anuvAda parva. 6 sarga 5 pR. 171.173 a. amolaka RSijI ma. sama. sUtra pR. 318 A. su0 DozI ratana lAla jI tIrthaM ca. bhAga, 1 pra. 203 zrI gaNeza lalavANI tri. pa. za. pu. ca. bhAga 4 hiMdI anuvAda parva 6 sarga 5. pR. 171.172 pU0 amolaka RSi jI ma0 sama. sUtra, pra. 317 A. hastImalajI ma. jaina dharma kA maulika itihAsa pra. 438.470 pU0 amolakaRSi jI ma0 sama sUtra. pR. 316 (a) zrI gaNeza lalavANI tri. pa. za. pu. ca. hiMdI anuvAda parva 5 sarga 5. pra. 64.125 (A) su0 DozI ratana lAla jI tIrthaM ca. bhAga, 1 pra. 281.282 65. pU0 amolaka RSi jI ma. sama sUtra pR. 307 66. su0 DozI ratanalAla jI tIrtha ca. bhA. 1, pR. 245.247 67. vahI pra. 248 68. A. hemacaMdra tri.Sa.za.cu. parva 4 sarga 1 pU. 328.335 66. su0 DozI ratana lAla jI tIrthaM ca. bhAga 1. 178.176 100. vahI pra. 246 101. su0 DozI ratana lAla jI tIrthaM ca. bhAga 1 pra. 176 102. vahI pR 246 103. su0 DozI ratana lAla jI tIrthaM ca. bhAga 1 pR. 264.265 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 paurANika /prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 104. vahI pra 247 105. vahI pR. 247.246 106. vahI pra. 248 vahI pra. 248 su0 DozI ratana lAla jI tIrtha ca. bhAga 1 pR. 245 pra. 245 110. vahI pR 245 vahI pR. 248 vahI pR. 257 pR. 257 vahI pR. 258 115. su0 DozI ratana lAla jI tIrthakara caritra bhAga 1 pra. 260.262 116. vahI pU. 262.263 117. vahI pR 265 vahI pU. 265 120. vahI pR. 267 121. vahI pR 267 FFFFFFF i pe bu bt p bu 125. vahI pra. 266 vahI pra. 266 127. vahI pR. 270.271 128. vahI pra. 270.271 126. vahI pra 271 130. vahI pR 275.276 131. su0 DozI ratana lAla jI tIrtha ca. bhA. 1 pR. 271 132. vahI pR 272 133. vahI pra 273 134. vahI pU 135. vahI pU 137. vahI pra. 275 138. vahI pR. 276 136. vahI pU. 287.260 140. vahI pra. 287.261 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 147 141. (a) zrI ga.la. triSa. zu. pu. ca. hiM anu. parva 6 saM. 1 pR. 128.130 .(ba) su0 DozI ratana lAla jI tIrthakara caritra bhAga 1 pR. 262 142. pU0 amolaka RSijI ma. sama sUtra pR. 307 143. (a) zrI ga.la. tri. pa. zu. pu. ca. hiM anu. parva 6, sarga. 2 pR. 136.137 (ba) su0 DozI ratana lAla jI tIrthaMkara caritra bhAga 1 pU. 265 144. pU0 amolaka RSijI ma. sama. sUtra pU. 307 145. A. hastImalajI ma. jaina dharma kA maulika itihAsa pR. 245 248 146. (a) zrI ga.la. tri. pa. zu. pu. ca. hiM anu. parva 6, sarga. 3 pra. 160.162 (ba) su0 DozI ratana lAla jI tIrthaMkara caritra bhAga 1pta. 305.306 147. pU0 amolaka RSi jI sama sUtra pra. 318 148. (a) zrI gaNeza la, tri. pa. za. pu. ca. parva 6, sarga 3 pra. 161.162 (ba) su0 DozI ratana lAla jI tIrtha. ca. bhAga 1. 305.306 146. pU0 amolaka RSi jI sama. sUtra pU. 317 150. su0 DozI ratana lAla jI tIrtha, ca. bhAga 1 pra. 267.303 151. DozI ratana tIrtha ca. bhA. 1 pR. 267.303 152. vahI pa. 301303 153. su0 DozI ratana lAla jI tIrtha caritra bhAga 1 pR. 305 154. su0 DozI ratana lAla jI tIrthaM caritra bhAga 1 pra. 306 155. vahI pha 306 156. a. zrI gaNeza la. tri. pa. za. pu. ca. parva 6, sarga 4 pU. 167.170 157. pU0 amolaka RSi jI sama sUtra pra. 316 158. (a) zrI gaNeza la. tri.pa. za. pu. ca. parva 6. sarga 6 pR. 175.177 (A) su0 DozI ratana lAla jI tIrtha caritra bhAga 1 pra. 314 156. pU0 amolaka RSi jI sama sUtra pra. 307 160. su0 DozI ratana lAla jI tIrthaM caritra bhAga 1 pR. 313 161. vahI phra. 313 162. vahI pra. 316 163. zrI gaNeza la. tri. pa. za. pu. ca. hiMdI anuvAda bhAga 5e parva 7. sarga 4 sa. 86.261 164. DozI ratanalAla tIrthakara caritra bhAga 2 . 66.70 165. pU0 amolaka RSi jI sama sUtra pa. 318 166. jaina deveMdra pauma caritraM bhAga 2 pra. 36.37 167. zrI gaNeza la. tri. pa. za. pu. ca. hiMdI anuvAda parva 6, sarga 7 pra. 168.166 168. pU0 amolaka RSi jI sama sUtra pra. 307 166. zrI gaNeza la. tri. pa. za. pu. ca. hiMdI anuvAda parva 6, sarga 8 pra. 206 170. pU0 amolaka RSi jI sama sUtra pra. 316 171. pU0 deveMdra muni AcArya jaina pauma caritraM hiMdI anuvAda bhAga 3 pa 46.53 172. vahI pra. 46.53 173. vahI pR. 101111 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 paurANika/prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ - 174. vahI pra. 101.111 175. zrI gaNeza la. tri. Sa. za. pu. ca. hiMdI anuvAda bhAga 5 176. vahI pR. 23 177. + 89 na na 178. 176. vahI pU 180. vahI phU 181. vahI pra.7 182. pU0 deveMdra muni AcArya jaina pauma cariuM hiMdI anuvAda bhAga 3 pra. 7.23 183. zrI gaNeza la. tri. Sa. za. pu. ca. bhAga 5 parva. 7 pR. 23 184. vahI 27 185. deveMdra jaina pauma caritraM hiMdI anuvAda bhAga 5 pa 63.67 186. zrI gaNeza la. tri. pa. za. pu. ca. bhAga 5 parva. 7 pR. 50.51 187. vahI pha 17 188. vahI pU. 17 186. vahI 160. vahI 161. vahI 162. vahI pR 163. vahI pra 17 164. deveMdra jaina pauma cariuM hiMdI anuvAda bhAga 3 pra.81.63 165. zrI gaNeza la. tri. pa. za. pu. ca. bhAga 5e parva.7 pra. 10.12 166. vahI ta 13 167. deveMdra jaina pauma cariuM hiMdI anuvAda bhAga 4 pR. 187.161 216.226 168. vahI pra. 163.201 166. vahI bhAga 2e pra. 175.186 200. su0 DozI ratana lAla jI tIrthakara caritra bhAga 2 pa. 107.108 201. deveMdra jaina pauma caritraM hiMdI anuvAda bhAga 2 pR. 145.157 202. paM muni zukla. zukla jaina mahAbhArata bhAga 2 pR. 15.20 203. zrI gaNeza la. tri. pa. za. pu. ca. bhAga 5 parva.7 pra. 7.10 204. zrI gaNeza la. tri. pa. za. pu. ca. bhAga 5 parva.7 pra. 25.277e 347 205. zrI gaNeza la. tri. pa. za. pu. ca. bhAga 5 parva.7 pra. 138.140 206. deveMdra jaina euma cariuM hiMdI anuvAda bhAga 2 pra. 6.17 306 361 207. vahI bhAga 3e pra. 233 208. vahI bhAga 5e pra. 145e 155 206. vahI pra. 186.203 210. vahI pU. 163 211, vahI pR. 163 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 212. vahI bhAga 2e pra0 59 7e 27e 116 213. zrI ga. la. tri.Sa. za. pu. ca. hiM a0 bhAga 5 parva 6 sarga 40 60.61 214. su0 DozI ratanalAla jI tIrthaMkara caritra bhAga 1 pra070 215. pU0 amolaka RSi jI ma. sama, sUtra pR0 317 216. deveMdra jaina pRuma cariuM hiMdI anuvAda bhAga 2 pR. 351.357 217. vahI bhAga 4 pra. 316.321 218. vahI bhAga 5 pra0 87 216. muni zukla zukla jaina mahAbhArata bhAga 1 pR. 263 220. vahI bhAga 2 pra0 586.560 221. vahI pra. 608 222 (a) deveMdra jaina pauma cariuM hiMdI anuvAda bhAga 1 pR. 265.326 (A) su0 DozI ratanalAla jI tIrthaMkara caritra bhAga 2 pR. 61 223. su0 DozI ratanalAla jI tIrthaMkara caritra bhAga 2 pR. 63 224. vahI pra. 66 225. vahI pra. 67 226. vahI 68 227. vahI 68 228. vahI pR 66 226. vahI pR. 74 230. su0 DozI ratanalAla jI tIrthakara caritra bhAga 2 pa. 74 231. vahI pR074 232. vahI pR. 75 233. vahI pR75 234. vahI 7. 99.96 235. vahI pR. 83 236. vahI pR82 237. vahI pR83 238. vahI pR0 83 236. vahI pu. 84 240. vahI pu. 103.104 241. su0 DozI ratanalAla jI tIrthakara caritra bhAga 2 106 242 . vahI pra.106 243. su0 DozI ratanalAla jI tIrthaMkara caritra, bhAga 2 pra0 108 244. vahI pra 106 245. vahI pra. 106 246. vahI 106 247. vahI 110 248. vahI 110 149 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paurANika/prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 246. jaina divAkara zrI cauthamala jI ma. zrIpAla caritra pra. 4.846 250. vahI pR. 16 251. vahI pR. 18 252. vahI pR. 21.28 253. vahI pra.31 254. jaina divAkara zrI cauthamala jI ma. zrIpAla caritra pra. 33 255. vahI . 34.36 256. vahI pR 38 257. zrI gaNeza lalavANI triSaSTi zalAkA purUSa caritra hiMdI parva 7 sarga 11 pa. 262.264 258. pU0 amolaka RSi jI mahArAja samavAyAMga sUtra pU. 307 256. zrI gaNeza lalavANI triSaSTi zalAkA purUSa caritra hiMdI parva 7 sarga 12 pR. 266.270 260. pU0 amolaka RSi jI mahArAja samavAyAMga sUtra pU. 316 261. zrI gaNeza lalavANI triSaSTi zalAkA purUSa caritra hiMdI parva 7 sarga 13 pR. 271 262. pU0 amolaka RSi jI mahArAja samavAyAMga sUtra pra. 316 263. su0 DozI ratanalAla jI tIrthakara caritra, bhAga 2 pra. 210 264. vahI . 214 265. vahI pR. 214 266. vahI pR. 214 267. vahI pU. 210 268. su0 DozI ratanalAla jI tIrthakara caritra, bhAga 2 pra. 214.215 266. vahI 218 pra. 216 pra. 220.221 272. vahI 222 273. vahI pR. 223.225 274. vahI pra. 226 227.226 276. vahI ta 231 277. vahI ta. 521 278. jaina muni paM zukla candra zukla jaina mahAbhArata bhAga 1. 538.544 276. yuvAcArya zrI madhukara jI ma0 antagar3ha sUtra adhyayana 8 varga 4 pR. 87.88 280. vahI varga 3 pra. 30.52 281. pU0 RSi amolaka candra jI ma0 samavAyAMga sUtra pra. 318 282. vahI pR. 325.326 283. vahI pU. 311.312 284. su0 DozI ratanalAla jI uttarAdhyayana sUtra a. 22e gAthA 34 pra. 73 285. A. hastImala jI ma. jaina dharma kA maulika iti. bhA. 1 pra. 314.315 286. su0 DozI ratanalAla jI tIrthakara caritra, bhAga 21.486.462 Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 151 287. vahI pR. 466.466 288. vahI pR. 506.508 286. vahI pa, 266301 260. pU0 RSi amolaka jI ma0 samavAyAMga sUtra pR. 318 261. muni zukla. zukla jaina mahAbhArata pra. 146.147 262. su0 DozI ratanalAla jI tIrthakara caritra, bhAga 2 . 256 263. vahI pR. 260.261 264. vahI pR. 261262 265. vahI phra. 261 266. vahI pR. 363 267. vahI pR. 263 268. jaina muni pra0 zukla zukla candra jI jaina mahAbhArata bhAga 1 166.172 266. vahI pra163.164 300. vahI pa 224 301. vahI pR. 152 302. vahI pR. 11 303. vahI pU. 150.151 304. muni madhukara antagar3ha sUtra adhyayana 12.13 varga 3 pR.86 sUtra 32 305, muni zukla zukla jaina mahAbhArata bhAga 1. 144.146 306. DozI ratanalAla tIrthakara caritra, bhAga 2 pR. 271.268 307. jaina muni pU0 zukla zukla candra jI jaina mahAbhArata bhAga 1 pra.85.67 308. vahI 85.67 306. vahI pU 220.223 310. vahI bhAga 2 phU. 185.216 311. pro. pravINa jaina. jaina purANa koSa. pra. 10 312. vahI phra. 15 FFE 48 FE WWWala 317. vahI pra.231 318. vahI pra. 13 316. vahI phU 438 320. pro. pravINa jaina. jaina purANa koSa. pra. 440 321. vahI ma. 404 322. vahI pU. 407 323. vahI pR. 406 324. su0 DozI ratanalAla jI tIrthakara caritra, bhAga 2 pR. 460 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 paurANika/prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 325. yuvAcArya zrI munI jI madhukara antagar3ha sUtra varga 3 a. 6.11 pra.85 326. pro. pravINa jaina. jaina purANa koSa. pR. 372 327. vahI pra. 372 328. vahI pU. 176 326. jaina muni pra0 zukla candra jI zukla jaina mahAbhArata bhAga 1 pR. 152.153 330. su0 DozI ratanalAla jI tIrthakara caritra, bhAga 2 pR. 255 258 331. vahI bhAga 1 pR. 227.226 332. jaina muni pR0 zukla candra jI zukla jaina mahAbhArata bhAga 1 pR. 286.263 333. vahI pR. 317 334. vahI pra. 474 335. su0 DozI ratanalAla jI tIrthaMkara caritra, bhAga 2 pR. 422.426 336. vahI bhAga 1 pra. 142.143 337. jaina muni pa0 zukla candra jI zukla jaina mahAbhArata bhAga 2 pR. 1.11 287 338. su0 DozI ratanalAla jI tIrthaMkara caritra, bhAga 2 pra. 356.361 336. jaina muni pra0 zukla candra jI zukla jaina mahAbhArata bhAga 2 pR. 172.207 340. vahI bhAga 1 pR. 47.46 341. vahI bhAga 2 pR. 217.225 342. su0 DozI ratanalAla jI tIrthaMkara caritra, bhAga 2 pR. 481 343. vahI pra. 483 344. vahI pra. 481.482 345. jaina muni pR0 zukla candra jI zukla jaina mahAbhArata bhAga 1 pR. 76.78 346. vahI 82.84 347. vahI . 446.473 477.482 348. vahI pR. 24.38 346. vahI pR 474 350. vahI pra. 474 351. jaina muni pa0 zukla candra jI zukla jaina mahAbhArata bhAga 1 . 474 352. vahI pra. 474 353. vahI pa. 374 354. vahI pR. 674 355. yuvAcArya zrI madhukara munI jI ma0 antagar3ha sUtra adhyayana 1.10 varga 1 pR. 10.18 356. vahI pR. 16 varga. 2 357. vahI varga. 3 a. 15 pR. 87.88 358. vahI a.7 356. jaina muni pra0 zukla candra jI zukla jaina mahAbhArata bhAga 1. pra. 325 360. vahI pra. 455 361. yuvAcArya zrI madhukara munI jI ma0 jJAtA sUtra. adhyayana 5 pra. 158.166 362. yuvAcArya zrI madhukara munI jI ma0 antagar3ha sUtra adhyayana 8 varga 3 sUtra 16 18 22 Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 363. jaina muni pR0 zukla candra jI zukla jaina mahAbhArata bhAga 1 pR0 16.20 364. vahI pR0 153.157 365. (a) yuvAcArya zrI madhukara munI jI ma0 antagar3ha sUtra adhyayana 1.6 varga 3 pR. 20.27 (A) su0 DozI ratanalAla jI tIrthakara caritra bhAga 2 pR0 516.517 366. jaina muni pR0 zukla candra jI zukla jaina mahAbhArata bhAga 1 0 553.558 367. vahI pR 77.87 553.588 bhAga 2 pR. 608 368. vahI bhAga 1 pR. 264.323 366. vahI bhAga 2 348.356 370. vahI bhAga 1 pR0 : 371 vahI pra. 454.458 478 372. su0 DozI ratanalAla jI tIrthaMkara caritra bhAga 2 pR0 530 373. jaina muni pR0 zukla candra jI zukla jaina mahAbhArata bhAga 1 pR. 247.260 bhAga 2 pR. 46 374. su0 DozI ratanalAla jI tIrthaMkara caritra bhAga 1 1 pR. 12.13 375. vahI 14 376. vahI pR 377. vahI pR 20.21 378. vahI pra. 23 18.16 247.260 376. su0 DozI ratanalAla jI tIrthaMkara caritra bhAga 1 pR. 23 380 u0 zrI puSkara muni jI jaina kathAeM bhAga 26 381. upAdhyAya zrI puSkara muni jI jaina kathAeM bhAga 110, pR. 1.12 382. u0 zrI puSkara muni jI jaina kathAe~ bhAga 41, pR0 135.148 383. u0 zrI pu0 mu0 jI jaina kathA bhAga 41, pa 164.184 384. u0 zrI pu0 mu0 jI jaina kathAeM bhAga 74 pR0 15.24 385. u0 zrI puSkara muni jI jainakathAeM bhAga 74 0 75.85 386. u0 zrI puSkara muni jI jaina kathAeM bhAga 26 387. upAdhyAya puSkara jaina kathAeM bhAga 7 pR0 116.167 388. u0 zrI puSkara muni jI kathAe~ bhAga 26 386. upAdhyAya jI puSkara muni jI jaina kathAeM bhA 7 pR0 1.118 360. zrI ga. la. tri.Sa. pu. ca., hiM anu. bhAga 4 parva 5 sarga 2 pR0 52.55 361. zrI ga. la. tri. Sa0 pu0 ca0, hiM anu. bhAga 4 parva 4 sarga 1 pR0 126 130 153 362. zrI ga. la. tri. Sa0 pu0 ca0, hiM anu. bhAga 4 parva 4 sarga 4 pR0 12 13 137 363. zrI ga. la. tri. Sa0 pu0 ca0, hiM anu0 bhAga 5 parva 7 0 220.221 364. zrI ga. la. tri. Sa. pu. ca., hiM anu. bhAga 4 parva 4 sarga 2 pra. 161 365. u0 zrI puSkara muni jI jaina kathA bhAga 84 0 76.78 366. vahI bhAga 67, pR. 60.87 367. vahI bhAga 67, pR0 18.56 368. vahI bhAga 20, pR. 108. 172 366. vahI bhAga 23. pR. 167.208 153 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 paurANika/prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 366. vahI bhAga 23, pR. 167.208 400. vahI bhAga 24, pR. 82.118 401. vahI bhAga 65, pa. 40.46 402. vahI bhAga 65, pR. 40.46 403. vahI bhAga 65, 8, 16 404. vahI bhAga 65, pR. 28.36 405. vahI bhAga 26 406. vahI bhAga 26 407. vahI bhAga 65 pa. 1.18 408. vahI bhAga 65 pR. 16.27 madhyakAlIna mugala sAmrAjya kAla meM campA zrAvikA kA nAma svarNAkSaroM meM aMkita hai| samrATa akabara svayaM usa adbhuta nArI ke chaha mAha kI tapazcaryA para sAzcarya maMtra mugdha hue| yaha tapa kaise saMbhava huA ? akabara dvArA pUchane para campA zrAvikA ne savinamra uttara diyA- deva, gurU, dharma kI puNyamayI sadkRpA mujha para barasa rahI hai| mere gurUdeva AcArya hIravijayasUri mere isa tapa ke preraka hai| samrATa akabara ko jaina dharma se prabhAvita karane meM nimitta banI thI campA shraavikaa| Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 155 wwcododootococcorrecome tatIya adhyAya PROPORossessoooooose | aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ bAIsaveM tIrthaMkara bhagavAn zrI ariSTanemi jI ke pazcAt teisaveM tIrthaMkara bhagavAna zrI pArzvanAtha jI hue| ApakA samaya IsA se pUrva lagabhaga AThavIM zatAbdI mAnA jAtA hai| Apa bhagavAn mahAvIra se do sau paccAsa varSa pUrva hue the| aitihAsika tathyoM ke AdhAra para Aja ke itihAsakAra bhagavAn pArzvanAtha aura bhagavAn mahAvIra ko aitihAsika puruSa mAnane lage haiN| 3.1 tIrthaMkara pArzvanAtha : eka aitihAsika puruSa : bhagavAn pArzvanAtha aura bhagavAn mahAvIra aitihAsika puruSa haiN| inake kAla kI zrAvikAoM kI carcA ke pUrva yahA~ bhagavAna pArzvanAtha kI aitihAsikatA para vicAra kara lenA Avazyaka hai| bhagavAn pArzvanAtha jI bhagavAn mahAvIra se 350 varSa pUrva vArANasI meM janmeM the| tIsa varSa taka gRhasthAzrama meM rahe, phira saMyama lekara ugra tapazcaraNa kara karmoM ko naSTa kiyA, kevala jJAna prApta kara bhArata ke vividha aMcaloM meM paribhramaNa kara jana-jana ke kalyANa hetu upedaza diyaa| sau varSa kI Ayu pUrNa kara sammeda zikhara para parinirvANa ko prApta hue| bhagavAn pArzvanAtha jI ke jIvana prasaMgoM meM aneka camatkArika prasaMga haiM, jinako lekara kucha logoM ne unheM paurANika mahApuruSa mAnA hai| kiMtu vartamAna zatAbdI ke aneka itihAsajJoM ne usa para gaMbhIra anuzIlana, anuciMtana kiyA aura sabhI isa nirNaya para pahuMce ki bhagavAna pArzvanAtha jI eka aitihAsika mahApuruSa haiN| sarvaprathama DaoNkTara harmana jekobI ne jainAgamoM ke sAtha hI bauddha piTakoM ke pramANoM ke prakAza meM bhagavAn pArzvanAtha jI ko eka aitihAsika puruSa siddha kiyA hai| usake pazcAt kolabruka, sTIvensana, eDavarDa TaoNmasa, DaoN0 belanakara, DaoN0 dAsaguptA, DaoN0 rAdhAkRSNana, zArpenTIyara, gerInoTa, majamudAra, IliyaTa aura pusina prabhati aneka pAzcAtya evaM paurvApatya vidvAnoM ne bhI yaha siddha kiyA hai ki bha0 mahAvIra se pUrva eka nigraMtha saMpradAya thA aura usa saMpradAya ke pradhAna bhagavAn pArzvanAtha the| ___ DaoNkTara vAsama ke abhimatAnusAra bhagavAn mahAvIra ko bauddha piTakoM meM buddha ke pratispardhI ke rUpa meM aMkita kiyA gayA hai, ataH unakI aitihAsikatA asaMdigdha hai| bhagavAn pArzvanAtha caubIsa tIrthaMkaroM meM se teisaveM tIrthaMkara the| DaoNkTara cArla zATiyara ne likhA hai:- hameM ina do bAtoM kA bhI smaraNa rakhanA cAhie ki jaina dharma nizcitarUpeNa mahAvIra se prAcIna hai| unake prakhyAta pUrvagAmI bha0 pArzvanAtha prAyaH nizcita rUpeNa eka vAstavika vyakti ke rUpa meM vidyamAna raha cuke haiN| pariNAmasvarUpa jaina dharma ke mUla siddhAMtoM kI mukhya bAteM bha0 mahAvIra se bahuta pahale astitva meM A cukI thii| vijJoM ne aitihAsika tathyoM ke AdhAra para nigraMtha saMpradAya kA astitva bha0 mahAvIra se pUrva siddha kiyA hai| yathAH uttarAdhyayana sutra ke teisaveM adhyAya meM zrI kezI zramaNa aura zrI gautama svAmI kA saMvAda hai| vaha saMvAda bhI isa bAta para prakAza DAlatA hai ki bha0 mahAvIra se pUrva nigraMtha saMpradAya meM cAra yAma ko mAnane kI paramparA rahI hai aura usa saMpradAya ke pradhAna nAyaka bhagavAn pArzvanAtha the| bhagavatI, sUtrakRtAMga aura uttarAdhyayana Adi AgamoM meM aise aneka pArkhApatya zramaNoM kA varNana AyA hai jo bha0 pArzvanAtha ke cAturyAma dharma ke sthAna para bha0 mahAvIra svAmI ke paMca mahAvrata rUpa dharma ko svIkAra karate haiN| isase yaha bhI siddha hotA hai ki bha0 mahAvIra svAmI se pUrva bhI cAturyAma dharma ko mAnane vAlA nigraMtha saMpradAya thaa| bhagavatI (zataka 15) ke varNana se yaha bhI jJAta hotA Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ hai ki zAna, kalaMda, karNikAra Adi cha: dizAcara jo aSTAMga nimitta ke jJAtA the, unhoMne gozAlaka kA ziSyatva svIkAra kiyaa| cUrNikAra ke matAnusAra ve dizAcara bha0 pArzvanAtha saMtAnIya the| bauddha sAhitya meM bha0 mahAvIra svAmI aura unake ziSyoM ko cAturyAma yukta likhA hai| saMyuktanikAya meM nika nAmaka eka vyakti jJAtaputra mahAvIra ko cAturyAma yukta kahatA hai| jaina sAhitya se yaha pUrNa siddha hai ki bhagavAn mahAvIra kI paraMparA paMcamahAvratAtmaka rahI hai tathApi bauddha sAhitya meM use cAturyAma yukta kahA gayA hai| yaha isa bAta kI ora saMketa karatA hai ki bauddha bhikSu pArzvanAtha kI paraMparA se paricita va sambandhita the isI kAraNa bha0 mahAvIra svAmI ke dharma ko bhI unhoMne usI rUpa meM dekhA hai| yaha pUrNa satya hai ki bha0 mahAvIra svAmI se pUrva nirgratho saMpradAya meM cAra yAma kA hI mahAtmya thA aura isI kAraNa se vaha anya saMpradAya se vizruta rahA hogaa| saMbhava hai buddha aura unakI paraMparA ke vijJoM ko zramaNa bhagavAna mahAvIra ne nigraMtha saMpradAya meM jo AMtarika parivartana kiyA, usakA patA nahIM lgaa| dhammapada kI aTTha kathA meM nirgrathoM ko vastradhArI kahA gayA hai jo saMbhavataH bhagavAna pArzvanAtha kI paraMparA se sambandhita the| usI satta kI aTTha kathA meM yaha bhI nirdeza hai ki buddha kA cAcA bappa nirgrathA paramparA kA upAsaka thA, hAlAMki jaina paraMparA meM isa saMbaMdha meM koI ullekha nahIM hai| ullekhanIya bAta to yaha hai ki buddha ke pitRvya kA nigraMtha dharma meM honA bhagavAn pArzvanAtha aura unake nigraMtha dharma kI vyApakatA kA spaSTa paricAyaka hai| 3.2 tathAgata buddha kI sAdhanA para bhagavAna pArzva kA prabhAva : eka bAra buddha zrAvastI meM vihAra kara rahe the| unhoMne bhikSuoM ko sambodhita karate hue kahA-"bhikSuo! maiM pravrajita hokara vaizAlI gayA, jahA~ apane tIna sau ziSyoM ke sAtha ArADa kAlama rahate the| maiM unake sannikaTa gyaa| ve apane jina zrAvakoM ko kahate tyAga karo! tyAga karo! jina zrAvaka uttara meM kahate, "hama tyAga karate haiM, hama tyAga karate haiN|" "maiMne ArADa kAlama se kahA-maiM bhI ApakA ziSya bananA cAhatA huuN| unhoMne kahA-jaisA tuma cAhate ho vaisA kro| maiM ziSya rUpa meM vahA~ para rahane lagA, jo unhoMne sikhAyA maiMne vaha saba siikhaa| ve merI prakhara buddhi se prabhAvita hue| unhoMne kahA-jo maiM jAnatA hUM vahI yaha gautama jAnatA hai| acchA ho gautama! hama donoM mila kara saMgha kA saMcAlana kreN| isa prakAra unhoMne merA sammAna kira mujhe anubhava huA, itanA-sA jJAna pApa nAza ke lie paryApta nahIM, mujhe aura gaveSaNA karanI caahie|" yaha vicAra kara maiM rAjagRhI aayaa| vahA~ para apane sAta sau ziSyoM ke parivAra sahita udraka rAmaputra rahate the| ve bhI apane jina zrAvakoM ko vaisA hI kahate the| maiM unakA bhI ziSya banA, unase bhI maiMne bahuta kucha sIkhA, unhoMne bhI mujhe sammAnita pada diyA, kintu mujhe yaha anubhava huA ki itanA jJAna bhI pApa kSaya ke liye paryApta nahIM, mujhe aura bhI khoja karanI cAhie yaha soca kara maiM vahA~ se bhI cala pdd'aa|" prastuta prasaMga meM jina zrAvaka zabda kA prayoga huA hai vaha yaha sUcita karatA hai ki 'ArADa kAlama, udraka rAmaputra aura unake anuyAyI nigraMtha dharmI the| yaha prakaraNa 'mahAvastu' graMtha kA hai, jo mahAyAna saMpradAya kA pramukhatama graMtha rahA hai| mahAyAna ke tripiTaka saMskRta bhASA meM haiN| pAli tripiTakoM meM jisa uddezya se niggaNTha zabda kA prayoga huA hai, usI artha meM yahA~ para "jina zrAvaka" zabda kA prayoga kiyA gayA hai| usase yaha spaSTa hai ki buddha ne jina zrAvakoM ke sAtha rahakara bahuta kucha sIkhA / isase yaha bhI siddha hotA hai ki tathAgata ke pUrva bhI nigraMtha dharma thaa| bhagavAn pArzvanAtha kI paraMparA se buddha kA saMbaMdha avazya rahA hai, ve apane pramukha ziSya sAriputra se kahate haiM - sAriputra! "bodhi prApti se pUrva maiM dAr3hI mUMchoM kA luMcana karatA thA, maiM khar3A raha kara tapasyA karatA thaa| ukaDU baiThakara tapasyA karatA thaa| maiM naMgA rahatA thA, laukika AcAroM kA pAlana nahIM karatA thaa| hathelI para bhikSA lekara khAtA thaa| baiThe hue sthAna para Akara diye hue anna ko, aura nimaMtraNa ko bhI svIkAra nahIM karatA thaa|" yaha samasta AcAra jaina zramaNoM kA hai| isa AcAra meM kucha sthavira kalpika hai, aura kucha jina kalpika hai| donoM hI prakAra ke AcAroM kA unake jIvana meM saMmizraNa hai| saMbhava hai prArambha meM gautama buddha bha0 pArzvanAtha kI paraMparA se saMbaMdhita rahe hoN| jaina sAhitya se yaha bhI siddha hotA hai ki aMtima tIrthaMkara zramaNa bhagavAn mahAvIra dharma ke pravartaka nahIM, apitu sudhAraka the| unake pUrva prastuta avasarpiNI kAla meM teIsa tIrthaMkara ho cuke haiM, kintu bAIsa tIrthaMkaroM ke saMbaMdha meM kucha aisI bAteM haiM jo Adhunika vicArakoM ke mastiSka meM nahIM baiThatI, lekina bhagavAna pArzva ke saMbaMdha meM aisI koI bAta nahIM hai jo Adhunika vicArakoM kI daSTi Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa meM atizayoktipUrNa ho / jisa prakAra 100 varSa kI Ayu, tIsa varSa gRhasthAzrama aura 70 varSa taka saMyama tathA 250 varSa taka unakA tIrtha calA isameM aisI koI bhI bAta nahIM hai jo asaMbhavatA evaM aitihAsika dRSTi se saMdeha utpanna karatI ho| isalie itihAsakAra unako aitihAsika puruSa mAnate haiM / 157 jaina sAhitya se hI nahIM, apitu bauddha sAhitya se bhI unakI aitihAsikatA siddha hotI hai| isI aitihAsikatA ke sAtha yaha bhI siddha ho jAtA hai ki bhagavAn mahAvIra kA parinirvANa I.pU. 527.528 mAnA gayA hai| nirvANa se 30 varSa pUrva IsA pUrva 557 meM mahAvIra ne sarvajJatva prApta kara tIrtha kA pravartana kiyA, bha0 mahAvIra evaM bha0 pArzvanAtha ke tIrtha meM 250 varSa kA aMtara hai| isakA artha hai ki I.pU. 807 meM bhagavAn pArzvanAtha ne isa dharA para dharma tIrtha kA pravartana kiyA / bhagavAn pArzvanAtha ke pUrvavartI tIrthaMkara bha0 ariSTanemi aura uttaravartI tIrthaMkara bha0 mahAvIra svAmI, donoM ne hI ahiMsA ke saMbaMdha meM krAMtikArI vicAra prastuta kiye haiN| yuga kI kucha dhArmika mAnyatAoM meM saMzodhana parivartana bhI kiyA hai| zrIkRSNa jisa ghora aMgIrasa adhyAtma evaM ahiMsA kI zikSA prApta karate haiM, ve tatvajJa mahAtmA bha0 ariSTanemi the- aisA itihAkAroM kA mata hai| bhagavAn mahAvIra to niHsandeha hI ahiMsA ke mahAn udghoSaka mAna lie gae haiN| ina donoM vicAradhArAoM kA madhya biMdu bhagavAn pArzva hI banate haiM / ve ahiMsA ke saMbaMdha meM prArambha se hI krAMtikArI vicAra rakhate haiM aura gRhastha jIvana meM bhI kamaTha tApasa ke prasaMga para dharma krAMti kA saumya svara dRr3hatA ke sAtha mukharita karate haiN| tIrthaMkaroM ke jIvana meM isa prakAra kI dharma krAMti kI bAta gRhastha jIvana meM sirpha bhagavAn pArzvanAtha ke dvArA hI prastuta hotI hai| dIkSA ke bAda bhI ve anArya dezoM meM bhramaNa karake aneka hiMsaka vyaktiyoM ke mana meM ahiMsA kI zraddhA jAgRta karane meM saphala hote haiN| isa prakAra bhagavAn pArzvanAtha kA vyaktitva bhagavAn ariSTanemi evaM bhagavAn mahAvIra svAmI ke vicAroM kA madhya kendra siddha hotA hai| dharma krAMti tathA ahiMsA kI gaMgA ko mahAbhArata yuga se lekara bha0 mahAvIra aura gautama buddha ke yuga taka pahuMcA dene vAlA bhagIrathI vyaktitva bhI / ' bhagavAn pArzva kA bhI caturvidha dharmasaMgha thA, unakI bhI tIna lAkha zrAvikAeM thI / yadyapi AgamoM meM aura kathA sAhitya meM pArzva kI paramparA kI sAdhviyoM ke ullekha to milate haiM kintu zrAvikAoM ke ullekha nahIM hI haiN| jJAtAdharmakathAMga ke dvitIya zruta skandha meM evaM cUrNi sAhitya meM pArzvapatya sAdhviyoM ke aneka ullekha haiN| vahA~ yaha bhI ullekha hai ki ve sAdhviyA~ zithilAcArI hokara nimitta zAstra va jyotiSa ke mAdhyama se apanI AjIvikA calAtI thI / kalpasUtra meM aisA ullekha hai ki bhagavAna mahAvIra ke mAtA pitA pArvApatya zrAvaka the| isase mahAvIra kI mAtAoM kA bha0 pArzvanAtha kI paramparA kI zrAvikA honA siddha hotA hai| isIprakAra prabhAvatI jI jise zvetAmbara paramparA bha0 pArzvanAtha kI patnI ke rUpa meM bhI mAnatI hai vaha bhI bha0 pArzvanAtha kI paramparA kI hI eka upAsikA thI / bha0 pArzvanAtha kI mAtA aura bha0 mahAvIra svAmI kI mAtA, kA sabase bar3A avadAna yahI hai ki unhoMne bha0 pArzvanAtha aura bha0 mahAvIra jaise nara ratna samAja ko pradAna kiye / 3. 3 tIrthaMkara mahAvIra kAlIna paristhitiyA~ : 3.3.1 dhArmika paristhitiyA~: I. pU. kI chaThIM zatAbdI kA yuga dhArmika uthala-puthala kA yuga thA / isa yuga meM na kevala prAcIna dharma paraMparAoM meM krAMtikArI mahApuruSoM kA janma huA apitu aneka naye saMpradAyoM kA AvirbhAva bhI huaa| isa yuga meM bhArata meM hI nahIM apitu saMpUrNa eziyA khaNDa meM hI eka prakAra kI dhArmika uthala puthala huii| cIna meM lAotse aura kanphyUziyasa ne dhArmika cetanA kI naI lahara paidA kI thI to grIsa meM pAithAgorasa, sukarAta aura pleToM kI naI vicAradhArA ne purAnI dhArmika mAnyatAoM ko jhakajhorA thaa| IrAna aura paraziyA meM jarathusta bhI apanI vicAradhArA ko isI yuga meM prasArita kara rahe the| I.pU. chaThIM zatAbdI kA bhArata to isa prakAra kI dhArmika halacaloM kA kendra thA / aneka dhArmika mahApuruSa dArzanika aura vicAraka purAnI mAnyatAoM ke pariveza meM apanI naI sthApanAoM ko prastuta kara rahe the| jise bhI satya kI eka kiraNa dikhAI dI basa vahI apane ko satya kA sampUrNa dRSTA aura pravaktA mAnane kA DhiMDhorA pITane lgaa| bauddha sAhitya ke anusAra usa samaya tresaTha zramaNa saMpradAya vidyamAna the| jaina sAhitya meM tIna sau tresaTha mata matAntaroM kA ullekha milatA hai| saMkSepa meM ina samasta saMpradAyoM ko cAra vargoM meM vibhakta kiyA gayA hai / yathA:- kriyAvAda, akriyAvAda, vinayavAda aura ajJAnavAda / vaidika paraMparA ke dharmanAyakoM kA vistRta aura prAmANika varNana kama upalabdha hotA hai / ataH upalabdha zramaNa paraMparA ke dArzanikoM kI carcA prastuta kI hai| Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 3.3.2 sAmAjika paristhitiyA~ :- isa kAla meM Rgvaidika kAla kI apekSA hindU dharma adhikAdhika jaTila hotA calA gyaa| aMdhavizvAsoM aura bAhya karmakANDoM kA bolabAlA ho gyaa| jAti prathA ne apanA jaTila rUpa dhAraNa kara liyaa| ucca jAti ke loga (dvija) nimna jAti (kSudra) ke logoM ke sAtha jAnavaroM se bhI adhika krUra vyavahAra karane lgaa| zUdroM ko mandiroM meM jAne, vaidika sAhitya par3hane, yajJa karane, kuoM se pAnI bharane kI AjJA nahIM thii| samAja meM brAhmaNoM kA prabhutva thaa| varSoM taka calane vAle yajJoM meM tathA aneka rIti rivAjoM meM brAhmaNoM kI upasthiti Avazyaka hotI thii| ina avasaroM para kAphI dhana kharca karanA par3atA thA jo jana sAmAnya kI pahu~ca se bAhara thaa| brAhmaNa varga bhraSTAcArI lAlacI tathA dhana baTorane meM lage rahate the| sAdagI ke sthAna para ve bhoga vilAsa pUrNa jIvana vyatIta karane laga gae the| usa samaya likhe gae sabhI dhArmika graMtha jaise veda, upaniSad, brAhmaNa graMtha, rAmAyaNa, mahAbhArata Adi saMskRta bhASA meM racita the, jise sAdhAraNa loga par3hane meM asamartha the| brAhmaNoM ne isa sthiti kA lAbha uThAkara dharmazAstroM kI manamAnI vyAkhyA karanI zuru kara dii| loga bhUta-preta, jAdU-TonA Adi ke aMdhavizvAsa meM par3a gye| unakA vicAra thA ki jAdU-TonoM kI sahAyatA se zatruoM para vijaya prApta kI jA sakatI hai, rogoM se mukti prApta kI jA sakatI hai aura saMtAna kI prApti kI jA sakatI hai| isa prakAra hiMdU dharma kI jaTilatA, jAti-prathA, brAhmaNoM ke naitika patana, kaThina bhASA kA pracAra tathA aMdhavizvAsa se ghire logoM ke lie sacce patha pradarzaka kI AvazyakatA thii| 3.3.3 rAjanaitika paristhitiyA~ :- I. pU. kI chaThI zatAbdI meM uttara bhArata meM magadha rAjya sabase zaktizAlI rAjya thaa| bimbisAra aura ajAtazatru isa rAjya ke do mahAna zAsaka the| ye donoM zAsaka brAhmaNoM ke prabhAva se mukta the| ve bahuta sahanazIla zAsaka the| ataH brAhmaNoM dvArA kiye jA rahe jhUThe pracAra aura samAja meM pracalita burAIyoM ke viruddha AvAja uThAne kI AvazyakatA thI tathA sIdhe sAde aura vyakti se jur3ane jor3ane vAle mahApuruSa evaM dharma kI AvazyakatA thii| ina paristhitiyoM kA lAbha uThAte hae jaina dharma aura bauddha dharma ne magadha meM apanA sarvAdhika pracAra kiyaa| bimbisAra aura ajAtazatru ne ina donoM dharmoM ko apanA saMrakSaNa diyaa| isI kAraNa jaina graMthoM ne ina donoM zAsakoM ko jainI aura bauddha graMthoM ne inheM bauddhI batalAyA hai| magadha rAjya kI dekhA-dekhI anya rAjyoM ne bhI kii| jaina dharma aura bauddha dharma ko zAsakoM ne apanA saMrakSaNa denA zuru kara diyaa| pariNAmasvarUpa ye donoM dharma dina dugunI rAta caugunI unnati karane lge| ina zAsakoM ke atirikta rAjA udayana, rAjA ceTaka, rAjA caNDapradyota, caMdragupta maurya, azoka mahAna kA pautra saMprati, kaliMga kA zAsaka-khAravela, cAlukya zAsaka siddharAja evaM kumArapAla, baMgAla ke rAjA pAla tathA dakSiNa ke kadamba, gaMga, rASTra-kUTa vaMza ke zAsakoM tathA uttara bhArata ke rAjapUta vaMza ke aneka zAsakoM ne jaina dharma ke prasAra meM prazaMsanIya yogadAna diyaa| 3.4 tIrthaMkara bha0 mahAvIra svAmI kI dena : 3.4.1 sAmAjika dena : tIrthaMkara bha0 mahAvIra svAmI ne yugIna paristhitiyoM meM eka mahatvapUrNa bhUmikA nibhaaii| unhoMne jAtiprathA para kar3A prahAra kiyaa| paraspara bhrAtabhAva tathA samAnatA kA pracAra kiyaa| unakI zikSA thI, sabhI jIvoM meM samAna AtmA kA nivAsa hai| ataH samasta jIva jagata ke sAtha prema bharA vyavahAra karanA cAhie / manuSya mAtra meM dhanI-nirdhana, jAta-pAta kA bhedabhAva nahIM honA caahie| bhagavAna mahAvIra ne apane saMgha meM harikeza bala cANDAla ko bhI muni dIkSA pradAna kI thii| isa prakAra ke upadezoM ke phalasvarUpa logoM meM paraspara kI kaTutA samApta huI tathA nimna varga ko samAja meM sammAnajanaka sthAna prApta huaa| usa samaya strI varga ko dhArmika tathA sAmAjika adhikAroM se vaMcita rakhA jAtA thA, parantu apane dharmasaMgha meM zramaNI dIkSA tathA zrAvikA dIkSA pradAna kara bhagavAn ne striyoM ko puruSoM ke samakakSa lAkara khar3A kiyA aura use puruSoM ke samAna hI mukti prApti kA adhikAra hai yaha bhI siddha kiyaa| pariNAmasvarUpa striyoM meM Atma sammAna kI eka naI bhAvanA utpanna huii| 3.4.2 dhArmika dena : bhagavAn mahAvIra svAmI ne bAhya karmakANDoM kA virodha kiyaa| unhoMne satkarma aura sadAcAramaya jIvana jIne ko zreSTha prarUpita kiyaa| unakI dRSTi meM dharma nAma para yajJa tathA bali denA anupayukta thaa| unhoMne vibhinna Tukar3oM meM baMTI huI vicAradhArAoM ke samanvayavAle anekAMtavAda kA pratipAdana syAvAda ke mAdhyama se kiyaa| ve jJAna kI sabhI avasthAoM se svayaM gujare evaM apane yuga ke tarkapriya ekAMtavAdI logoM ke samakSa dharma ko adhika vyavasthita DhaMga se prastuta kiyaa| ve zrotAoM ke aMtas taka pahuMcakara unake anurupa dharmadezanA karate rhe| unhoMne ahiMsA, anekAMtavAda, syAdvAda, AtmavAda tathA ratnatraya Adi siddhAMtoM Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kA pratipAdana kara bhAratIya darzana ko samRddha kiyaa| sabhI dharmoM ke prati sahanazIlatA kI nIti kA pracalana kara eka nayA udAharaNa prastuta kiyA jo Aja bhI janatA ke lie preraNAdAyI hai| 3.4.3 sAMskRtika dena (sAhitya) : bhagavAn mahAvIra svAmI ke upadeza samasta bhArata meM prasArita hue| jaina vidvAnoM ne bhArata kI aneka bhASAoM jaise prAkRta, saMskRta, gujarAtI, hindI, marAThI, kannar3a, tamila tathA telugu Adi meM aneka graMthoM kI racanA kii| ye graMtha vyAkaraNa, kAvya, koza, chaMdazAstra, yogazAstra, kathAkAvyoM tathA carita kAvyoM Adi vibhinna viSayoM se saMbaMdhita the| jaina graMthoM meM 11 aMga, 12 upAMga, 10 prakIrNa, 4 cheda sUtra tathA cAra mUlasUtra Adi ko pramukha sthAna prApta hai| ina graMthoM dvArA bhAratIya sAhitya kA vikAsa huA tathA bhArata kI bhASAoM ko protsAhana prApta huaa| ina sAhityika graMthoM se dhArmika, sAmAjika, rAjanItika evaM aitihAsika sAmagrI prApta hotI hai| 3.4.4 rAjanItika dena : ahiMsA ke siddhAMta ke pariNAmasvarUpa kaI rAjA zAMtipriya bana gae tathA unhoMne nirarthaka yuddhoM meM bhAga lenA baMda kara diyaa| 3.4.5 bhASA vikAsa sambandhI dena : bhagavAna mahAvIra ne apane upadeza jana sAdhAraNa meM pracalita arddha mAgadhI bhASA meM kiye jisake kAraNa loga isa dharma ke prati AkRSTa hue| 3.5 tIrthaMkara bha0 mahAvIra svAmI ke kAla meM nArI cetanA : bihAra saMskRti kA janmadAtA hai| vahA~ kA pratyeka rajakaNa mahAvIra ke caraNacinhoM se aMkita hai| vahA~ kI guphAyeM unake saMdeza se pratidhvanita ho rahI haiN| vahA~ ke pahADa, nadI, nAle aura khaNDahara unheM yAda karate hai| rAjagRhI, pATalIputra, nAlaMdA, vaizAlI, apApA, campA tathA dUsare zramaNa-saMskRti ke keMdra Aja bhI apanI purAnI gAthA sunA rahe haiN| magadha kA sAMskatika mahatva bhArata ke itihAsa meM kaI dRSTiyoM se mahatvapUrNa mAnA gayA hai| 10 Aja se 2600 varSa pUrva bhagavAn mahAvIra ne bhagavAn RSabhadeva kI kramAgata paraMparA ke anusAra nArI-jAgaraNa aura nArI-svataMtratA kI jo jyoti jagAI thI usI kA yaha prasphuTana hai ki nArI cetanA aura nArI vikAsa meM AmUla-cUla parivartana huA hai| kala taka ghara kI cAra dIvArI meM baMda rahanevAlI nAriyAM Aja purUSoM ke sAtha kadama se kadama milAkara kArya kara rahI haiN| jaina saMskRti meM nAriyoM ko nirantara hI garimApUrNa sthAna prApta rahA hai| unakI svataMtratA mAtra saiddhAntika na hokara vyAvahArika bhI rahI hai| yadi prAcIna jaina-sAhitya para dRSTi DAlI jAye, to Adya-tIrthaMkara RSabhadeva ne apane putroM ke sAtha-sAtha apanI putriyoM- brAhmI va suMdarI ko bhI samAna rUpa se zikSA pradAna kI thii| jisake AdhAra para unhoMne jJAna-vijJAna aura kalA ke kSetra meM pragati kara apanI pratibhA se sabhI ko Azcaryacakita kara diyA thaa| rAjakumArI brAhamI ke nAma para hI vizvaprasiddha prAcIna-lipi kA nAmakaraNa bhI brAhamI lipi kiyA gayA, jisameM samrATa azoka, kaliMgAdhipati jaina samrAT khAravela tathA paravartI aneka zAsakoM ke dharmalekha upalabdha haiN| pUrvakAla meM sAmAjika, dhArmika aura Arthika kSetroM meM bhI putra aura putrI meM koI bhedabhAva nahIM thA, kiMtu kAla ke duSprabhAva se bhagavAn mahAvIra kA yuga Ate-Ate purUSoM kI manodazA meM bahuta parivartana A gayA thaa| unake kAla meM nArI kI dazA atyaMta zocanIya ho gaI thii| use eka tuccha dAsI ke samAna samajhA jAne lagA thaa| khuleAma usakA kraya vikraya kiyA jAne lagA thaa| usake adhikAroM kI avahelanA kI jA rahI thii| use zikSA se bhI vaMcita rakhA jAtA thaa| bhagavAn mahAvIra svayaM prakAzita the| bha0 mahAvIra ne samRddha rAjavaMza meM janma lekara bhI bAraha varSoM taka kevala jJAna kI prApti ke lie jo satat prayatna kiyA usakA prabhAva loka jIvana para hI nahIM, kiMtu unake apane parijanoM para bhI pdd'aa| unakI dayA, sahanazIlatA, kSamA, va tyAga kA hI prabhAva thA ki unakI mausI dhAriNI (padmAvatI) jaisI sannArI ne zIla kI rakSA ke lie apane prANoM ko nyauchAvara kara diyaa| __ mahAsatI caMdanabAlA ne saMgharSoM ke pahAr3oM kA AliMgana kiyA kintu apane zIla dharma ko nahIM chodd'aa| vaizAlI kI rAjakumArI caMdanabAlA, jo ber3I meM jakaDI huI eka krIta dAsI kA jIvana vyatIta kara rahI thI, use bhagavAna mahAvIra ne dAsatA se hI mukta nahIM kiyA, apitu use apane caturvidha saMgha meM dIkSita kara sAdhvI saMgha kI pramukhA bnaayaa| isa prakAra unhoMne striyoM ko bhI purUSoM kI bhAMti AdhyAtmika unnati ke saMpUrNa adhikAra pradAna kiye| jaise - bAraha vratoM kA pAlana karanA pUjA karanA ArAdhanA karanA sAmAyika karanA tathA gyAraha aMga sUtroM kA paThana-pAThana karanA ityaadi| isa AdhyAtmika utkRSTatA ke kAraNa bhagavAn mahAvIra Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 ne nAriyoM ke jIvana meM jAgaraNa kI aisI krAMti utpanna kI, jisane tuccha, hIna evaM abodha samajhI jAne vAlI abalAoM meM bhI ucca bhAvanAoM ko udbuddha kara diyA / nirbhIka evaM tatvajJa zrAvikA jayaMti sAdhuoM ke lie prathama zayyAtara ke rUpa meM prasiddha thI / vicaraNa karate hue kauzAMbI meM jo bhI navIna sAdhu Ate ve sarvaprathama jayaMti ke yahA~ para vasati kI yAcanA karate the| magadha deza ke mahArAjA bimbasAra (zreNika) kI dRr3ha dharmI, priyadharmI mahArAnI celanA bha0 mahAvIra svAmI kI parama bhakta thI jisane rAjA zreNika ko jaina dharma kA anuyAyI banAkara jina zAsana kI prabhAvanA meM sahayoga diyaa| sulasA zrAvikA jaisI mahAvIra bhakta zramaNopAsikA huI jise koI bhI zakti dharma mArga se vicalita nahIM kara sakI / zramaNopAsikA revatI bahumUlya tela ke gira jAne ke lie nahIM, kiMtu bhikSA hetu Ae hue muni ke khAlI lauTane para raMja karatI hai| zramaNopAsikA revatI devI kI dRr3ha zraddhA anukaraNIya hai jo bhikSA hetu ghara Aye muni ke khAlI hAtha lauTa se kheda khinna huI parantu bahumulya tela jamIna para gira jAne se raMca mAtra bhI duHkhI nahIM huii| tapasvI mahAvIra ke pAraNe meM vizeSa sahayoginI suzrAvikA 'nandA jI' evaM mahArAnI mRgAvatI kA avadAna kabhI bhulAyA nahIM jA sakatA / antakRddazAMga sUtra meM varNita prabhu mahAvIra kI ananya bhakta zreNika mahArAjA kI 10 mahArAniyA~ - kAlI, mahAkAlI, sukAlI, kRSNA Adi ne jaba rathamUsalasaMgrAma nAmaka yuddha meM mAre gae apane putroM ke viSaya meM bhagavAn mahAvIra ke zrImukha se sunA to ve bhogoM se parAGmukha hokara prabhu ke dharma saMgha meM dIkSita ho gii| ugra tapazcaryA se apane jIvana ko kuMdana banAyA tathA karmabaMdhanoM ko tor3akara mukti ko prApta huI / kozA, sulasA, jayantI, anaMtamatI, rohiNI, revatI Adi aisI hI prabuddha mahilAe~ thIM, jo kisI bhI mahArathI vidvAna se, binA kisI jhijhaka ke zAstrArtha kara sakatI thIM aura apanI pratibhA cAturya se ve unheM nirUttara kara sakatI thiiN| yaha bhagavAna mahAvIra kI nArI ke prati ucca - sammAna kI bhAvanA kA hI pratiphala thA ki unake saMgha meM jahA~ sAdhugaNa 14000 the| vahIM sAdhviyoM kI saMkhyA 36000 thIM aura zrAvakoM kI saMkhyA jahA~ 1 lAkha aura 50 hajAra thI, vahIM zrAvikAoM kI saMkhyA 3 lAkha 18 hajAra thii| bhagavAna mahAvIra ke siddhAMtoM ke pracAra-prasAra meM ina mahilAoM ne ullekhanIya yogadAna diyaa| isa prakAra bha0 mahAvIra svAmI kA dharma rAjamahala varga se lekara jhoMpar3iyoM taka pahuMca cukA thA / usameM kalyANakArI aura maMgalakArI tatva kUTa-kUTa kara bhare hue the / jana-mAnasa kI dRSTi ko bhautikavAda se haTAkara adhyAtma kI ora khIMcane meM usane apanA mahatvapUrNa yogadAna diyA / azAMti aura viSamatA ke kAraNoM kA vizleSaNa kara unheM dUra karane kA prayatna kiyA aura samAja meM sthAyI zAMti, samanvaya, sadbhAva tathA sahayoga kA vAtAvaraNa nirmita kiyA / yahI kAraNa thA ki mahAvIra kA vyaktitva aura unakA dharma AkarSaNa kA keMdra bana cukA thA / janatA ke pratyeka varga ne use svIkAra kiyA, usakA pracAra aura prasAra kiyaa| ataH vaha kisI saMpradAya vizeSa kA dharma na hokara janadharma bana gayA / " 3. 6 tIrthaMkara bha0 pArzvanAtha se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 3.6.1 zrImatI lIlAvatI jI :- lIlAvatI kSemapurI ke seTha dhanaMjaya kI dharma patnI thI, inake zubhadatta nAma kA putra paidA huA thaa| mAtA ke dharma saMskAroM ke prabhAva se ve pArzvasaMgha ke prathama gaNadhara bane the / 12 aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 3.6.2 zrImatI zAntimatI jI :- zAMtimatI surapura ke adhipati kanakaketu rAjA kI rAnI thii| inake putra kA nAma brahma thA jo pArzva saMgha ke caturtha gaNadhara the / 13 3.6.3 zrImatI revatI jI :- revatI kSitipratiSTha nagara ke rAjA mahIdhara kI rAnI thI, inake putra kA nAma soma thaa| mAtA ke dharma saMskAroM ke poSaNa se putra soma paMcama gaNadhara bane / revatI ne putra ko satpatha para lagAyA tathA putravadhU campakamAlA ko bhI dharma kiyA aura svayaM bhI dharmamaya jIvana vyatIta kiyA / 14 meM dRr3ha 3.6.4 zrImatI suMdarI jI :- potanapura ke rAjA nAgabala kI mahArAnI suMdarI thI / yuvAvasthA meM prasenajita rAjA kI putrI rAjImatI se usake putra kA vivAha huA thA, bhAI kI mRtyu se virakta hokara bha0 pArzvanAtha ke pAsa dIkSita hue, veM chaTheM gaNadhara bneN| 3.6.5 zrImatI yazodharA jI :- yazodharA mithilA nagarI ke namirAjA kI rAnI thI, inake putra kA nAma vArisena thA jo bhagavAn pArzvanAtha ke sAtaveM gaNadhara hue| 16 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 3.6.6 zrImatI padmA jI :- potanapura ke nivAsI samarasiMha kI patnI kA nAma padmA thA, inake putra kA nAma bhadrayaza thA jo AThaveM gaNadhara hue| 3.6.7 tatIya, nava dasaveM gaNadhara kI mAtAoM ke dharma saMskAroM ke prabhAva se unake putra bhI bha0 pArzvanAtha ke saMgha ke gaNadhara bne| 3.6.8 zrImatI devAnaMdA jI :- brAhmaNakuNDagrAma meM cAra vedoM kA jJAtA, dhanADhya prasiddha, evaM tejasvI RSabhadatta nAmaka brAhmaNa rahatA thaa| usa brAhmaNa kI sukomala, suMdara, guNavAn devAnaMdA nAmaka patnI thii| bhagavAn pArzvanAtha kI paraMparA ke muniyoM ke samparka se donoM zramaNopAsaka dharma ke dhAraka bana gye| devAnaMdA jIva-ajIva, puNya-pApa Adi nau tatvoM kI jAnakAra suzrAvikA thii| eka bAra zramaNa bhagavAn mahAvIra svAmI brAhmaNakuNDagrAma meM padhAre yaha samAcAra sunakara devAnaMdA prasanna hokara prabhu ke samavasaraNa meM gii| prabhu mahAvIra ko dekhakara usake netra harSAzruoM se bhIga gae stanoM meM se dugdha kI dhArA nikala aaii| niSpalaka dRSTi se vaha bhagavAn ko nihArane lgii| usakI isa avasthA ko dekhakara gautama ne kAraNa puuchaa| prabhu ne batAyA, devAnaMdA brAhmaNI merI mAtA haiM maiM isakA putra hUM 16 sAr3he biyAsI rAtri taka bha0 mahAvIra svAmI devAnaMdA kI kukSI meM rhe| devAnaMdA ne prabhu ke upadeza ko sunakara dIkSA aMgIkAra kI siddha buddha aura mukta huI / 21 3.6.6 zrImatI trizalA devI :- licchaviziromaNi mahArAja ceTaka kI putrI thii| jJAtakavaMza kI prasiddhi ke pariNAmasvarUpa ceTaka ne apanI putrI kA vivAha rAjA siddhArtha ke sAtha kara diyA / 2 rAnI trizalA jI kA aparanAma priyakAriNI va videhadattA bhI thaa| pati-patni donoM hI dhIra vIra, suzikSita, prabuddha, dhArmika tathA udAra pravRtti ke the ve kulaparaMparA ke anusAra jainadharma ke anuyAyI tathA bhagavAna pArzvanAtha kI paraMparA ke upAsaka the| trizalA rAnI ne tIrthaMkara ke yogya caudaha svapnoM ko dekhA tathA vardhamAna bhagavAna mahAvIra svAmI kI jananI banane kA saubhAgya prApta kiyaa| bahupatnIvAdI sAmaMtayuga ke rAjanya varga ke sambhrAMta sadasya hote hue bhI bhagavAn mahAvIra ke pitA tathA pitAmaha siddhArtha aura sarvArtha eka patnIvrata ke pAlaka the| unake do putra aura eka suputrI thii| vaha nandI vardhana ko rAjya kA bhAra sauMpa diyA aura aMta meM anazanapUrvaka samAdhImaraNa ko prApta karake rAjA va rAnI donoM acyuta nAmaka bArahaveM svarga meM utpanna hue| vahA~ kI devAyu pUrNa kara ke mahAvideha kSetra meM saMyama aMgIkAra ke kara mokSa prApta kreNge|25 3.6.10 zrImatI devI :- vardhamAna mahAvIra kA janma sthAna kuNDalapura pUrvI bhArata ke videha deza ke antargata mahAnagarI vaizAlI se nAtidUra sthita thaa| zaktizAlI vajjigaNa saMgha kI vaha rAjadhAnI thii| ukta gaNasaMgha meM licchavi, jJAta videha, malla Adi aneka svAdhInatApremI gaNa sammilita the| inhIM gaNoM meM se jJAtakavaMzI vrAtya kSatriyoM kA eka gaNa thA, jisakA keMdra kaNDagrAma thaa| kuNDagrAma ke svAmI aura gaNa ke mukhiyA rAjA sarvArtha the| unakI dharmapatnI kA nAma zrImatI devI thaa| yaha dampatti zramaNoM ke upAsaka tIrthaMkara prabhu pArzvanAtha kI paraMparA ke anuyAyI the| ve apane arhata caityoM meM arhatoM kI upAsanA kiyA karate the tathA zIla, sadAcAra saMpanna the| inake putra kA nAma siddhArtha thA jo bha0 mahAvIra svAmI ke pitA aura kuNDalapura ke rAjA the| 3.6.11 rAnI sUryakAMtA : ardha kekayadeza zvetAmbikA nagarI ke rAjA pradezI the, unakI rAnI kA nAma sUryakAMtA thaa| rAjA kA yuvarAja 'sUryakAMtakumAra thaa| yuvarAja rAjya kArya saMbhAlatA thaa| rAjA pradezI ko rAnI sUryakAMtA atyaMta priya thii| citta sArathI ne rAjA pradezI kI kezI kumAra zramaNa se bheMTa krvaaii| nAstika pradezI ne aneka tarka-vitarka kiye tathA aMta meM vaha parama dhArmika bana gyaa| adhikatara samaya ve dharma dhyAna meM vyatIta karane lge| sUryakAMtA rAnI ne dekhA pradezI rAjA na rAjya kArya meM rUci lete haiM, na hI bhoga bhogate haiM, aba inase mujhe kyA prayojana? eka dina svayaM rAjamAtA banane ke cakkara meM usane pUrva ke anurupa rAjA pradezI ko bhojana evaM pAnI meM viSa milAkara de diyaa| rAjA ne samajha liyA ki rAnI ne mujhe mArane ke lie viSa diyA hai, parantu dhArmika rAjA zAMtipUrvaka, saMthArA karake dharma dhyAna meM lIna ho gayA, vaha kAla dharma prApta kara sUryAbha deva banA / bhagavAn mahAvIra ko vaMdanA namaskAra karane apane parivAra ke sAtha AyA thaa| 3.6.12 dhAriNI : AmrakalpA nagarI ke rAjA seya kI rAnI kA nAma dhAriNI thaa| dhAriNI rAnI priyadarzanA aura surUpavatI thii| bhagavAna mahAvIra svAmI AmrakalpA nagarI ke bAhara AmrazAlavana meM pdhaare| taba seya rAjA evaM rAnI dhAriNI ne prabhu ke darzana kiye tathA upAsanA kii| rAjA rAnI dharmaparAyaNa the tathA rAnI dhAriNI patiparAyaNA sannArI thii| Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 3.6.13 kAlazrI : bhagavAn pArzvanAtha ke samaya kI ghaTanA hai| AmrakalpA nagarI meM kAla nAmaka gAthApati rahatA thA, vaha dhanADhya thA, usakI manohara rUpavAlI kAlazrI nAma kI patnI thI / 26 aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 3.6.14 kAlI : kAlI AmrakalpA nagarI ke kAla evaM kAlazrI kI putrI thI tathA avivAhita thI / vaha kumArI hote hue bhI jIrNa zarIravAlI thI / usakA zarIra vaddhA striyoM jaisA kAMtihIna thaa| pati banane vAle puruSa usase virakta ho gae the, koI use cAhatA nahIM thA, ataeva vaha avivAhita hI thii| eka bAra pArzvanAtha bhagavAn saMgha sahita nagarI meM pdhaare| mAtA-pitA se anumati lekara usane bhagavAn ke darzana kie tathA upadeza zravaNa kiyA / vairAgya huA aura mAtA-pitA kI AjJA lekara dIkSita ho gii| puSpacUlA AryA ke samIpa rahate hue vaha zarIrAsakta huI, tathA guruNI se anuzAsanahIna hokara alaga upAzraya meM svacchaMda rahane lgii| zarIra bakuzatA janya doSoM kI AlocanA kiye binA hI svargavAsI huii| isI prakAra rAjI", rajanI, vidyuta aura meghA kumArikAoM ne jo kramazaH rAjazrI, rajanIzrI, vidyutazrI aura meghazrI kI suputriyAM thI, sabhI AmalakappA nagarI kI nivAsinI thI tathA bhagavAn pArzvanAtha kI zrAvikAeM thI jo kAlAMtara meM dIkSita huii| isI prakAra dvitIya varga ke pAMca adhyayanoM meM zrAvastI meM bhagavAn pArzvanAtha ke padArpaNa para zrAvikA suMbhA, nisuMbhA, raMbhA, niraMbhA, madanA* ina sabane dIkSA lii| 3.6.15 somA jI jayanti jI : asthika grAma meM bha0 pArzvanAtha jI kI paraMparA ke utpala nAmaka nimittavettA vidvAn rahate the / utpala kI do bahaneM thI somA aura jayanti / ve donoM dIkSita hone meM asamartha thI, ataH pArzva paraMparA kI parivrAjikAoM ke rUpa meM rahatI thii| jaba ve corAga sanniveSa meM thI taba bhagavAn mahAvIra svAmI ko vahA~ ke adhikAriyoM ne guptacara samajhakara pakar3a liyA, aura aneka yAtanAeM dii| taba inhIM utpala kI donoM bahanoM ne adhikAriyoM ko bha0 mahAvIra ke saMbaMdha meM yathArtha jAnakArI dii| adhikAriyoM ne prabhu mahAvIra tathA unake sAtha raha rahe ziSya gozAlaka ko baMdhanamukta kara diyA / 3.6.16 vijayA jI pragalbhA jI : ye donoM bhagavAn pArzvanAtha kI paraMparA kI parivrAjikAe~ thii| eka bAra bhagavAn mahAvIra kuvi sanniveza padhAre, gozAlaka bhI unake sAtha hI thA / vahA~ ke adhikAriyoM ne unheM guptacara samajhakara pakar3a liyaa| taba vijayA aura pragalbhA donoM ne ghaTanA sthala para pahuMcakara unheM chudd'aayaa| ve dharmazraddhAlu tathA bhaktiparAyaNA thI / 3.6.17 zrImatI subhadrA jI : vArANasI nagarI meM bhadra nAmaka eka atisamRddha sArthavAha rahatA thaa| usakI patnI subhadrA, sundara aura suzIlA thii| apane pati ke sAtha aneka varSa vyatIta ho jAne para bhI vaha vandhyA thI / apane isa duHkha se vaha duHkhI rahane lgii| eka dina bhagavAn pArzvanAtha kI suvratA AryA bhikSA ke lie ghUmate hue subhadrA ke ghara phuNcii| subhadrA ne sAdhviyoM se saMtAna utpanna hone kA upAya puuchaa| subhadrA ne sAdhviyoM ke lie ye kArya akalpanIya batAye, tathA usakI icchA dekhakara vItarAga prarUpita dharma kA mahatva smjhaayaa| subhadrA ne saMtoSa evaM prasannatApUrvaka zrAvikA ke bAraha vratoM ko aMgIkAra kiyaa| kAlAMtara meM pravrajita hokara vaha bahuputrikA devI ke rUpa meM utpanna huI / 43 3.6.18 priyA jI : rAjagRha nagara meM sudarzana gAthApati kI patnI thI priyA / priyA ne eka putrI ko janma diyA jo jIrNa zarIravAlI thI tathA varavihIna zrAvikA thI, usane pArzvanAtha bhagavAn ke saMgha meM dIkSA dhAraNa kI / 44 bhagavAn pArzvanAtha paraMparA kI zrAvikAeM ilazrI, setarA zrI saudAminI zrI, indrAzrI, ghanAzrI, vidyutAzrI, vArANasI ke gAthApatiyoM kI ina patniyoM ke nAma inakI putriyA~ jo zrAvikAe~ thIM, unhoMne bhagavAn pArzvanAtha ke saMgha meM dIkSA dhAraNa kI thI / 45 bhagavAn pArzvanAtha campAnagarI meM pdhaare| zrAvikA rUpaka zrI, surupA zrI, rupAMzA zrI, rupavatI zrI rUpakAntA zrI, ratnaprabhA zrI, inakI suputriyA~ jo rUpA, surUpA, rupAMzA, rupavatI, rupakAMtA, ratnaprabhA ke nAma se prasiddha huI, bhagavAn pArzva ke saMgha meM dIkSita huI / 46 bhagavAn pArzvanAtha eka bAra nAgapura padhAre sahasrAmravana meM virAjamAna hue taba zrAvikAeM. 1 kamala zrI, 2 kamalaprabhA zrI, 3 utpalA zrI, 4 sudarzanA zrI, 5 rUpavatI zrI, 6 bahurUpA zrI, 7 surUpA zrI, 8 subhagA zrI, 6 pUrNA zrI, 10 bahuputrikA zrI, 11 uttamA zrI, 12 bhArikA zrI,13 padmA zrI, 14 vasumatI zrI, 15 kanakA zrI, 16 kanaka prabhA zrI, 17 avataMsA zrI, 18 ketumatI zrI, 16 vajrasenA zrI, 20 ratipriyA zrI, 21 rohiNI zrI, 22 navamikA zrI, 23 hrIM zrI, 24 puSpavatI zrI, 25 bhujaMgA zrI, 26 bhujaMgavatI zrI, 27 mahAkacchA Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa zrI, 28 aparAjitA zrI, 26 sughoSA zrI, 30 vimalA zrI, 31 susvarA zrI, 32 sarasvatI zrI Adi kI suputriyoM ne jo inhIM ke nAma vAlI thI, jinake nAma ke Age "zrI" nahIM hai| sabhI zrAvikAoM ne bhagavAn pArzva saMgha meM dIkSA grahaNa kI thii| eka bAra bhagavAn pArzvanAtha arakkhurI nagarI meM pdhaare| zrAvikAeM sUryazrI, AtapA zrI, arcimAlI zrI, prabhaMkarA zrI, putriyA~ sUryaprabhA, AtapA, arcimAlI aura prabhaMkarA, suputriyoM ne bhagavAn pArzvanAtha ke caraNoM meM dIkSA dhAraNa kii| bhagavAn pArzvanAtha ke samIpa zrAvastI kI do ;padamA, zivA hastinApura kI do; satI, aMju kAMpilyapura meM do, rohiNI-navamikA sAketanagara kI do acalA, apsarA Adi zrAvikAoM ne dIkSA dhAraNa kii| mathurA meM bha0 pArzvanAtha pdhaare| zrAvikA caMdraprabhA zrI, jyotsanAprabhAzrI, arcimAlI zrI, prabhaMgA zrI kI suputriyoM ne prabhu pArzvanAtha ke upadezoM ko sunakara dIkSA aMgIkAra kii| isI prakAra jJAtA sUtra ke dvitIya zrutaskaMdha ke 10 vargoM meM 201 deviyAM apane apane pUrvabhava meM avivAhita zrAvikAe~ rahI tathA jarAjIrNa avasthA meM bhagavAn pArzvanAtha ke upadeza ko sunakara dIkSA dhAraNa kii| 3.6.16 varuNA jI : jaMbUdvIpa ke bharata kSetra meM "potanapura" nagara meM aha~topAsaka rAjA araviMda ke purohita tatvajJa vizvabhUti ke putra kamaTha kI patnI thii| vaha sadAcAriNI thI, vaha cAhatI thI ki usakA pati kamaTha bhI sadAcArI bne| ataH usane apane devara marubhUti ke samakSa saccAI prakaTa karanI Avazyaka smjhii| 3.620 vasundharA jI : jaMbUdvIpa ke bharata kSetra meM "potanapura" nagara meM rAjA araviMda ke purohita tatvajJa vizvabhUti ke dvitIya putra "marubhUti" kI patnI thii| marUbhUti kI anAsakti tathA kamaTha kI laMpaTatA kI vaha zikAra bana cukI thii|53 3.6.21 mahArAnI padmAvatI jI : mahArAjA kiraNavega kI rAnI thI aura usake putra kA nAma kiraNateja thaa| 3.6.22 kanakatilakA jI : pUrva videha ke sukaccha vijaya para tilakA nAma kI nagarI ke rAjA vidyutagati kI rAnI thI jo rAjakumAra kiraNavega kI mAtA thii|55 3.6.23 zrImatI lakSmIvatI jI : jaMbUdvIpa ke pazcima mahAvideha ke sugaMdha vijaya meM zubhaMkarA nagarI ke rAjA vajravIrya kI rAnI thI jisake putra kA nAma vajanAbha thA |56 3.6.24 sudarzanA jI : jaMbUdvIpa ke pUrvavideha meM "purAnapura" nagara ke rAjA kulizabAhu kI priya rAnI thI jisane caudaha zubha svapna dekhakara yathAsamaya cakravartI putra "suvarNabAhu" ko janma diyaa| yahI isakA mahat yogadAna hai| 3.6.25 padmAvatI jI : vidyAdharendra ratnapura nareza kI putrI thI jisakI mAtA kA nAma ratnAvatI thaa| donoM kulapati gAlava muni ke Azrama meM rahatI thii| cakravartI suvarNabAhu azva ke nimitta se vahA~ phuNce| bhavitavyatA ke anusAra rAjamAtA ratnavatI ne suvarNabAhu aura padmAvatI kA gaMdharva vivAha saMpanna krvaayaa| 3.6.26 prabhAvatI jI : kuzasthala ke mahArAjA prasenajita kI putrI thI, jo pArzvakumAra kI patnI thii| vaha atyaMta rUpavatI evaM guNavatI thI aura pArzvakumAra ke prati pUrNataH samarpita thii| usakI zIlasaMpannatA nArI jagata ke lie Adarza haiN| 3.6.27 mAtA vAmAdevI jI : jaMbUdvIpa ke bharatakSetra meM "vArANasI" nagarI ke ikSvAkuvaMzIya mahArAjA azvasena kI mahArAnI thI, jo namratA, pavitratA, suMdaratA, Adi uttama guNoM se saMpanna thii| tIrthaMkara janma ke sUcaka caudaha zubha svapnoM ko dekhakara usane yathAsamaya sarvalakSaNa saMpanna patra pArzvakumAra ko janma diyaa| jaba putra garbha meM thA, taba aMdhakAra meM mahArAnI ne pati ke pArzva (bagala) meM hokara jAte hue sarpa ko dekhA ataH bAlaka kA nAma pArzvakamAra rakhA 60 tIrthaMkara prabhu pArzvanAtha kI mAtA kA asIma upakAra cira smaraNIya rhegaa| 3.6.28 gvAlina jI : vaNik sAgaradatta kI patnI thI jo rUpavatI, buddhimatI evaM pativratA thii| usane sAgaradatta ke mana se strI ke prati hIna bhAva ko dUra kiyaa| 396726 suMdarI jI : nAgapurI ke rAjA sUrateja ke kapApAtra seTha dhanapati kI patnI thii| vaha suMdara evaM suzIlA thii| baMdhudatta usakA vinIta evaM guNavAn putra thaa|62 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 3.6.30 vasumatI jI : vatsa nAmaka vijaya kI kauzAmbI nagarI meM jinadatta nAmaka saMpattizAlI seTha rahatA thaa| usakI patnI vasumatI thI tathA putrI thI priyadarzanA / 63 3.6.31 priyadarzanA jI : jinadatta seTha evaM vasumatI kI putrI thii| vaha jina dharmarasika thii| jinadharmAnuyAyI baMdhudatta kI patnI thii| usake putra kA nAma "bAMdhavAnaMda' thaa|64 kAlAMtara meM usane dIkSA lii| 3.6.32 magAMkalekhA jI : priyadarzanA kI sakhI thii|5 3.6.33 zrImatI devI : bharatakSetra ke vidhyAdi meM zikhAsana nAmaka bhIla jAti kA rAjA thA, unakI patnI kA nAma zrImatI thaa| zrImatI ne apane pati ko sammukha Aye siMha kI hiMsA karane se rokaa| siMha unheM mAra kara khA gayA, ve apanI samAdhi meM tallIna rhe|66 3.6.34 kurumatI jI : aparavideha meM subhUSaNa rAjA kI rAnI thI, basaMtasenA usakI putrI thii|67 3.6.35 bAlacaMdrA jI : aparavideha ke cakrapurI ke rAjA kurumagAMka kI rAnI thii| zabaramRgAMka usakA putra thaa| 68 3.6.36 basaMtasenA jI : kurUmatI aura subhUSaNa rAjA kI putrI thii| pati kA nAma zabaramRgAMka thaa| basaMtasenA ke kAraNa jayapura ke vardhanarAjA aura zabaramRgAMka meM yuddha huA thaa| 66 3.7 tIrthaMkara bha0 mahAvIra svAmI se saMbaMdhita zrAvikAe~ : 3.7.1 priyaMgu jI : bharata kSetra ke rAjagRha nagara meM "vizvanaMdI" rAjA kI patnI thii| putra kA nAma vizAkhAnaMdI thaa| 70 3.7.2 dhAriNI jI : vizvanaMdI rAjA ke choTe bhAI vizAkhAbhUti kI rAnI thii| vizvabhUti usakA putra thaa| 3.7.3 bhadrA jI : potanapura nagara ke rAjA 'ripupratizatru' kI rAnI thii| vaha patibhaktA, zIlavatI aura suzIlA thii| usakI putrI kA nAma magAvatI thaa| putra kA nAma acala thaa| 72 3.7.4 magAvatI devI : potanapura nagara ke rAjA "ripupratizatru" kI vaha rAnI thii| usane sAta svapna dekhe aura tripRSTha-kumAra vAsudeva ko janma diyaa| bAlaka kI pITha para tIna bAMsa ke cinha dekha kara ukta nAma diyA gyaa|73 3.75 bhadrA jI : maMkha jAti ke "maMkhalI" nAmaka puruSa kI patnI thii| gozAlaka usakA putra thaa|74 30.6 vijayA devI : mahArAnI mRgAvatI kI eka dAsI thI, jisane mahArAnI ko bhagavAna mahAvIra dvArA mahAmAtya kI patnI naMdA ke ghara se AhAra pAnI liye binA hI lauTane kI bAta kahI thii| 3.7.7 baMdhumatI jI : campA evaM rAjagahI ke madhya gobara grAma ke gozaMkhI nAmaka ahIra kI patnI thii| 76 3.7.. zikA devI : gobara gAMva ke nikaTa kheTaka nAmaka choTA sA gAMva thaa| usameM 'vezikA' nAmaka strI rahatI thii| usakA na tapasvI pezikAyana thaa|77 __30 sukomalA : pratiSThAnapura ke rAjA zAlivAhana kI nara dveSiNI putrI thii| rAjA vikramAditya kI rAnI thI, jaba vaha garbhavatI zrI tarbha |jy kArya vaza rAjA use chor3akara ujjayinI calA gayA thaa| rAnI ne kAlAMtara meM putra devakumAra ko janma diyaa| devakumAra vikaritra ke nimitta se rAjA ne rAnI ko svIkAra kiyaa| rAnI sukomalA ke sarala vyavahAra va nizchala aMtaHkaraNa se rAjA bhI prA (veta huA / 3.7.10 zubhamatI jI : saurASTra deza ke vallabhIpura ke rAjA mahAbala aura rAnI vIramatI kI putrI thii| vaha dharmaniSThA, vidyAvatI aura rUpavatI thii| usakA vivAha rAjA vikramAditya ke putra vikramacaritra ke sAtha saMpanna huaa| zubhamatI ko eka kisAna haraNa kara le gyaa| zubhamatI ne apane buddhibala se mAtA-pitA, kisAna Adi sabakA mArgadarzana kiyA. sabako prabhAvita kiyaa|76 3.7.11 smitA jI : kusumapura ke rAjA vimalasena kI putrI thii| smitA anupama suMdarI aura vilakSaNa buddhimatI thii| rAjakumArI sgitA se pra' 'vita hokara rAjA sUryasena aura mahArAnI jyotsnA ke suputra rAjakumAra kumArasena ne usase vivAha kiyaa| smitA ne Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina prAvikAoM kA bRhad itihAsa zrAvikA vratoM ko grahaNa kiyA thA, vaha dharmaniSTha suzrAvikA thii| usake dharma prabhAva se usake pati bhI dharma ke sammukha hue, yaha usakA ullekhanIya avadAna thaa| 3.7.12 mahAsatI subhadrA jI : basaMtapura ke rAjA jitazatru ke maMtrI jinadAsa evaM unakI patnI tatvamAlinI kI suputrI kA nAma thA subhdraa| subhadrA bacapana se hI jina dharmAnuyAyI zrAvikA banI thI, ataH pitA usakA vivAha jaina kula meM karanA cAhate the| caMpAnagarI meM bauddhadharmI buddhadAsa nAmaka yuvaka rahatA thaa| subhadrA ke rUpa lAvaNya se AkarSita hokara usane jainadharmI hone kA DhoMga karake chalapUrvaka subhadrA ke sAtha vivAha kiyaa| sasurAla meM subhadrA ne dekhA ki usake parijana jaina dharma kA pAlana nahIM krte| subhadrA ke deva upAsanA, guru upAsanA ke prati bhI ve zaMkita the| eka bAra subhadrA ke ghara bhikSA hetu eka jinakalpI muni pdhaare| muni kI AMkhoM meM tinakA aTakA thA tathA pAnI baha rahA thaa| pratimAdhArI muni kaSTa saha lete haiM parantu use nikAlane kI icchA nahIM rakhate haiN| ataH subhadrA ne apanI jIbha se muni kI AMkha meM aTakI phAMsa nikAla dii| phAMsa nikAlane para subhadrA ke lalATa para lagI siMdhUra kI biMdI muni ke bhAla para laga gii| usI samaya usakI nanaMda ne mAM aura bhAI ko bulAkara yaha dikhAyA aura jinakalpI jaina muni para kalaMka AyA, unakI chavi dhUmila ho gii| subhadrA ke prati pati sahita sabakA vyavahAra badala gayA, sabane milakara subhadrA ko duzcaritrA ghoSita kiyaa| sabhadrA ne saMkalpa kiyA ki jaba taka vaha kalaMkamukta nahIM hogI, taba taka vaha anna jala svIkAra nahIM kregii| tIna dina vyatIta hue, caturtha dina campA nagarI ke cAroM dvAra baMda ho ge| nagara se bAhara AvAgamana ke sAre mArga baMda ho gae loga parezAna the| AkAzavANI huI, ki satI strI ke dvAra kacce dhAge se calanI ko bAMdhakara, kue~ se pAnI nikAlane tathA usake chIMTe daravAjoM para DAlane se daravAje khula sakate haiN| rAjA ne nagara meM ghoSaNA karavAI ki jo strI yaha mahAna kArya saMpanna karegI, use rAjakIya sammAna prApta hogaa| pUrva dizA ke dvAra para nagara kI striyoM kA melA laga gayA aura dvAra ke nikaTa ke kue~ meM calaniyoM kA Dhera ho gayA, para pAnI nahIM niklaa| subhadrA ne sAsa se AjJA mA~gI para sAsa ne vyaMgya ksaa| subhadrA ne pahale ghara ke kue~ se calanI dvArA pAnI nikAlakara unheM vizvAsa dilaayaa| phira sAsa kI AjJA lekara vaha kue~ ke pAsa gaI aura calanI se pAnI nikAlakara pUrva, pazcima aura uttara dizA ke daravAjoM para chir3akA, daravAje svataH khula ge| caturtha daravAjA usane kisI anya satI ke lie baMda hI chor3A ki vaha cAhe to ise khola sakatI hai| daravAje khulate hI satI kI jaya jayakAra huii| rAjA ne rAjakIya sammAna dekara use ghara taka phuNcaayaa| subhadrA ke sAsa-sasura, nanaMda, evaM pati ne lajjA se AMkheM nIcI kara lI aura subhadrA se kSamA-yAcanA kii| subhadrA ke mana meM kisI ke prati roSa na thaa| subhadrA kI namratA, zAlInatA aura sahiSNutA se parijana prabhAvita hue apane jIvana meM ve bhI jaina dharma ke prati AsthAvAn aura pavitra AcAra vAle bne| jainazAsana jayavaMta bnaa| yaha subhadrA kA mahAn yogadAna thaa| 3.7.13 mAtA pRthvIdevI jI : gobara grAma nivAsI gautama gotrIya vasubhUti ke tIna putra the iMdrabhUti, agnibhUti aura vAyubhUti, jo bhagavAn mahAvIra ke gaNadhara bane the| unakI mAtA kA nAma thA pRthvI devI / 82 3.7.14 zrImatI vAruNI devI : kollAga sanniveSa ke bhAradvAjagotrIya brAhmaNa "dhanamitra" kI patnI thI vaaruunnii| unake putra kA nAma "vyakta" thaa| jisane bhagavAna mahAvIra ke saMgha meM gaNadhara banakara jina zAsana kI prabhAvanA kI thii| 3.7.15 zrImatI bhaddilA jI : kollAga sanniveza ke agnivezyAyana gotrIya dhammila brAhmaNa kI patnI thii| inake eka putra thA jinakA nAma sudharmA thaa| jo bhagavAna mahAvIra ke pAMcave gaNadhara bane, isa prakAra bhaddilA saMskAravAn putra ko janma denevAlI saubhAgyazAlinI mAtA banI thii|4|| 3.7.16 zrImatI vijayA devI jI : maurya sanniveza ke vaziSTha gotrIya brAhmaNa "dhanadeva" kI patnI thii| inake putra kA nAma thA maMDitaputra / jo bhagavAn mahAvIra ke gaNadhara bane, jinazAsana kI sevA karane vAlI yaha mahAn sannArI thii|5 3.7.17 zrImatI vijayA jI : maurya grAma nivAsI kAzyapa gotrIya brAhmaNa kI patnI thii| inake putra kA nAma mauryaputra thaa|86 jo bhagavAna mahAvIra ke gaNadhara bne| mAtA vijayA kA yaha avadAna hai ki usane saMskAravAna putra ko janma diyaa| 3.7.18 zrImatI jayaMti jI : mithilA nivAsI gautama gotrIya brAhmaNa devazarmA kI patnI thii| inake putra kA nAma akampita thA, jo bhagavAna mahAvIra ke gaNadhara bane suyogya mAtA ne suyogya putra ko janma diyaa| Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 3.7.16 zrImatI naMdA jI : kozalA nagarI ke hArIta gotrIya brAhmaNa vasu kI patnI thii| inake eka putra thA jinakA nAma "acalabhrAtA" thA 8 ye bhagavAna mahAvIra ke gaNadhara bane the| jinazAsana prabhAvaka putra ko mAM naMdA ne paidA karane kA saubhAgya prApta kiyaa| 3.7.20 zrImatI varUNA jI : tuMgikA nagarI ke kauDiNyagotrIya, brAhmaNa datta kI patnI thii| inake putra kA nAma "metArya" thaa| bhagavAn mahAvIra ke gaNadhara banane yogya suyogya putra ko mAM varUNA ne paidA kiyaa| . 3.7.21 zrImatI atibhadrA jI : rAjagaha ke kauDiNya gotrIya brAhmaNa "bala" kI patnI thii| inake putra kA nAma "prabhAsa" thaa|5 mAtA atibhadrA ne saMskAravAn gaNadhara jaise suyogya putra ko janma diyA thaa| 3.7.22 zrImatI yazodA jI : yazodA kaliMga nareza rAjA jitazatru (kalpasUtra meM varNita) aura rAnI yazodayA kI putrI thii| anya mAnyatA ke anusAra vasantapura ke mahAsAmaMta samaravIra rAjA kI suputrI thI tathA varddhamAna mahAvIra kI sahadharmaNI thii| atyaMta suMdara va guNavAn putravadhu ko pAkara mAtA trizalA ati prasanna thii| mAnava zreSTha vardhamAna kI sahadharmiNI hone se yazodA apane jIvana ko dhanya mAnatI thii| pati kI tyAgamayI manokAMkSAoM ko samajhakara patiparAyaNA yazodA ne apanI manovattiyoM ko unake anurupa mor3a liyA thaa| kAlAntara meM unheM eka kanyA kI mAtA banane kA saubhAgya prApta haA, jisakA nAma priyadarzanA rakhA gayA thaa|62 vivAha uparAnta bhI kumAra varddhamAna kA mana bhautikatA kI cakAcauMdha meM lipta na ho pAyA aura ve apanI sahadharmiNI yaza kI asAratA ke bAre meM samajhAne lge| ve rAja vaibhava se dUra rahate, dharatI para sote tathA sAdA bhojana karate / yazodA bhI pati ke virAga bhAva ko samajhate hue tyAgavRtti se rhtii| unheM kisI prakAra kaSTa na ho, isakI sAvadhAnI rakhatI / saMsAra kI kSaNabhaMguratA ke upadezoM ko apane pati se AdarapUrvaka sunatI tathA AcaraNa meM lAne kA prayatna krtii| yazodA apane pati ke sukha meM apanA sukha mAnakara saMtoSa karatI thii| vaha kahatI "nAtha! ApakA sukha jagata ke sukha meM hai, merA sukha Apake sukha meM hai| dIkSA ke samaya vidA hote hue varddhamAna svAmI se yazodA ne kahA-"Aryaputra! zarada Rtu meM jaba kSatriya pravAsa va saMgrAma ke lie jAte haiM, taba kSatrANiyAM, apane zUravIra pati ko kuMkuma va kezara se tilaka lagA kara unheM vidAI detI haiN| Apa to saMsAra jItane ke lie prayANa kara rahe haiM, ataH ApakA mArga sarala ho, Apa vijayI hoM yahI maMgala bhAvanA hai| isa mahAna nArI ne svayaM ke sukhoM kI Ahuti dekara apane pati mahAvIra ke mArga ko Alokita kiyaa| yaha nArI ke mauna tyAga kA anUThA va durlabha udAharaNa hai| 3.7.23 mahAsatI caMdanabAlA jI : caMdanabAlA kA bacapana kA nAma vasumatI thaa| vaha caMpA nagarI ke mahArAjA dadhivAhana aura mahArAnI dhAriNI devI kI putrI thii| rAnI dhAriNI zIlaparAyaNA saMskAravAn sannArI thii| yuddha meM jItane para zatAnika ke eka sainika kI durbhAvanA ke kAraNa zIla rakSaNa ke lie mahArAnI dhAriNI ne prANotsarga kara diye| vasumatI ko putrI mAnakara sainika ghara le gyaa| kauzAmbI pahuMcakara usane use beca diyaa| zreSThI dhanAvaha ne use kharIdA aura abhijAtakulIna kanyA samajhakara use apanI patnI mUlA ko sauMpa diyaa| pati-patnI ne usakA patrIvata pAlana kiyaa| vasamatI kA svabhAva caMdana ke samAna zItala aura AnaMdakArI thA, zreSThI parivAra ne usakA nAma caMdanA rkhaa| caMdanA bar3I medhAvI aura pratibhAsaMpanna kanyA thii| ___ caMdanA jaba tarUNAvasthA meM AI taba usake nikharate hue rUpa sauMdarya ko dekhakara mUlA ke mana meM yaha bhAva Ane lagA ki kahIM dhanAvaha seTha isase AkarSita hokara vivAha na kara le| eka bAra jaba dhanAvaha seTha ke paira dhulAte hue caMdanA ke bAla nIce bikhara gae taba seTha ne saMtati vAtsalya se unheM usake jUr3e meM lagA diyaa| mUlA kI AzaMkA yaha dekhakara dRr3ha ho gii| caMdanA ko usane sadaiva ke lie mArga se haTAnA ucita smjhaa| seTha kahIM bAhara gaye the| taba malA ne caMdanA ko khaba pITA aura usake sAre bAla kaTavA diye| bAda meM hAtha-paira meM hathakar3I-ber3I DAlakara use bhoyare meM DAla diyaa| tIna dina taka vaha bhUkhI pyAsI vahIM par3I huI apane karmoM kI gati para ciMtana karatI rhii| tIna dina bAda dhanAvaha seTha Aye. sapa meM uDada ke bAkale the. ve caMdanA ko khAne ke lie pradAna kara seTha lahAra ke pAsa daur3e ge| bha0 mahAvIra kI sAdhanA kA bArahavAM varSa cala rahA thaa| ghora tapasvI bha0 mahAvIra apane kaThora teraha abhigraha dhAraNa karake AhAra ko nikale va caMdanA ke dvAra para aaye| candanA harSita ho utthii| usake pAsa sUpa meM mAtra ur3ada ke bAkale the, Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 167 usake mana meM yaha zaMkA huI ki itane bar3e tapasvI ko itanA tuccha AhAra kaise samarpita karU~ ? yahI socakara usakI AMkhe bhara aaii| ___ Adhunika vijJoM ne aisA bhI likhA hai ki bha0 mahAvIra svAmI ne apane abhigraha kI pUrti meM kucha kamI dekhii| ve bhikSA grahaNa kiye binA hI bAhara nikalane lage, yaha dekha caMdanA kI AMkhoM meM AMsU A gye| aba tapasvI sAdhaka mahAvIra kA abhigraha pUrA ho cukA thaa| unhoMne candanA kI bhikSA ko svIkAra kara liyaa| caMdanA ke isa bhAgyodaya para sabhI zrAvaka use zraddhA se dekhane lge| mahArAjA zatAnIka bhI saparivAra abhivaMdanA karane aaye| zatAnIka ke sAtha dadhivAhana kA aMgarakSaka bhI baMdI ke rUpa meM AyA thaa| caMdanA ko dekhakara vaha usake pairoM meM gira pdd'aa| pUchane para usane caMdanA kA sampUrNa paricaya diyaa| zatAnIka kI patnI mRgAvatI caMdanA kI mAtA padmAvatI kI bahina thIM, sabhI paraspara milakara bar3e gadgada hue| ___ caMdanA ko isa ghaTanA ke kAraNa saMsAra se vairAgya ho gyaa| vaha bha0 mahAvIra svAmI ke caraNoM meM dIkSita huii| caMdanA kA dAsatva mahAvIra ke kAraNa hI chuTa skaa| varddhamAna ke samaya kI sAdhviyoM evaM zrAvikAoM kI agraNI mahAsatI candanA hI thii| caMdanA ne viSama paristhitIyoM meM zAnti evaM sahiSNutA kA paricaya diyA tathA apane dharma para aTala rhii| akele hI jIvana se saMgharSa kiyA zAMti evaM sahiSNutA kA paricaya diyA tathA dharma kI dar3hatA ko banAye rkhaa| vaha yuga manuSya ke kraya-vikraya kA yuga thaa| Aja hameM pazu kraya-vikraya jitanA svAbhAvika lagatA hai| usa yuga meM manuSya kA dAsa, dAsiyoM kA vyApAra utanA hI svAbhAvika thaa| bikA huA manuSya dAsa bana jAtA thaa| aura vaha kharIddAra kI cala-saMpatti ho jAtA, usa yuga meM manuSya kA mUlya Aja jitanA nahIM thaa| Aja kA manuSya pazu kI zreNI se U~cA uTha gayA hai, isa ArohaNa meM dIrgha tapasvI bha0 mahAvIra kA vizeSa yogadAna hai| 3.7.24 mahAsatI mRgAvatI jI : kauzAmbI ke rAjA zatAnIka kI patnI mahArAnI mRgAvatI bha0 mahAvIra svAmI kI parama bhakta thiiN| magAvatI vaizAlI ke gaNarAjA ceTaka kI putrI thii| vaha rUpa guNa saMpanna thI tathA mahArAjA zatAnIka kI rAjakIya samasyAoM ke samAdhAna meM satat sahayoginI thii|5 prabhu mahAvIra kauzAmbI pdhaare| bhagavAn ne teraha abhigraha dhAraNa kiye the| prabhu kA pAraNA na hone se vaha vyathita thii| eka bAra mArga meM ho rahe jana kolAhala aura jayaghoSa se mahArAnI mRgAvatI ko jJAta huA ki dIrgha tapasvI bhagavAn mahAvIra kA pAraNA dhanAvaha seTha kI dAsI dvArA huA hai| vaha atyaMta prasanna huI aura svayaM dhanAvaha ke ghara phuNcii| usI samaya eka sainika se use jJAta huA ki yaha dAsI dadhivAhana kI putrI vasumatI hai| isa rizte ke anusAra vasumatI mahArAnI kI bar3I bahana kI putrI thI, ataH usane snehapUrvaka vasumatI ko gale lagAyA aura rAjamahaloM meM le gii|66 rAnI mRgAvatI anupama sauMdarya kI svAminI thii| ujjayinI ke rAjA caMDapradyota ne kisI citrakAra ke pAsa mahArAnI kA citra dekhaa| mahArAjA usake sauMdarya se abhibhUta huaa| usane mRgAvatI ko pAne ke lie kauzAMbI para AkramaNa kiyaa| yuddha meM zatAnIka kI matyu ho gii| mahArAnI magAvatI ne adbhuta dhairyatA, caturatA va sAhasa ke sAtha paristhitiyoM kA sAmanA kiyA evaM kauzAmbI kI evaM svayaM kI rakSA kii| bhagavAna mahAvIra svAmI kA kauzAmbI meM padArpaNa huA / samavasaraNa kI racanA huii| magAvatI caNDapradyota ke sAtha prabhu ke darzanArtha gyii| mahAvIra kA upadeza sunakara magAvatI apane rAjakumAra patra udAyana kI surakSA kA bhAra caNDapradyota ko sauMpakara sAdhvI bana gii|67 mahAsatI magAvatI ke nArI parAkrama evaM satItva kI kathA vaidika, bauddha tathA jaina tInoM sAhitya meM samAna rUpa se prasiddha hai| bhagavatIsUtra evaM Avazyaka cUrNi meM mRgAvatI sambaddha kathA kA ullekha huA hai|1 3.7.25 zivAdevI jI : ujjayinI nareza mahApratApI rAjA caNDapradyota kI rAnI tathA rAjA ceTaka mahArAjA kI putrI thii| prabhu mahAvIra kI mausI thI tathA unakI upAsikA thii| eka bAra ujjayinI nagarI meM mahAmArI kA prakopa phaila gyaa| rAjavaidyoM se parAmarza kiyA gyaa| unhoMne batAyA ki yaha daivI prakopa hai| ataH aMta:pura kI zIlavatI rAnI dvArA yakSa ko pUjA se saMtuSTa kiye jAne para roga kA zamana saMbhava hai| zivAdevI ne Age Akara yakSa kA pUjana kiyA, pariNAmasvarUpa nagarI meM mahAmArI kA roga zAMta huaa| anya ullekha ke anusAra nagarI meM bhayaMkara Aga lagI jo zAMta nahIM huii| maMtraNA dvArA patA calA ki yaha daivI prakopa hai| koI pativratA satI strI agni para jala chir3akegI taba agni kA prakopa zAMta ho jaaegaa| rAnI zivAdevI ne sampUrNa zraddhA evaM AtmavizvAsa ke sAtha jala chir3akA, jisase bhayaMkara agni kA prakopa zAMta huaa| zivAdevI ke putra kA nAma pAlaka thaa|8 Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 3.7.26 mahArAnI celanA jI bhagavAna mahAvIra ke bhakta magadha samrAT rAjA zreNika kI patnI tathA vaizAlI gaNarAjya ke adhyakSa ceTaka mahArAja kI putrI thii| rAnI celanA prabhu mahAvIra kI parama upAsikA thI / vaha pativratA sannArI thii| apane pati rAjA zreNika ko dharma ke prati dRr3ha karane meM vaha sadA prayatnazIla rahI aura usameM saphala bhI huii| rAjA zreNika evaM mahArAnI celanA nyAyapUrvaka prajA kA pAlana karate the| rAnI celanA ke garbha meM kUNikaM kA jIva aayaa| garbha ke prabhAva se rAnI ko zreNika ke kalejA kA mAMsa khAne kI icchA huii| abhayakumAra ne yuktipUrvaka mAtA kI icchA pUrNa kii| rAnI ne aise bAlaka ko janma ke sAtha hI jaMgala meM chor3a diyA, kintu saMtati vAtsalya se rAjA zreNika use uThAkara le aaye| kAlAMtara meM rAjya kI mahatvAkAMkSAvaza kUNika ne zreNika ko baMdI bnaayaa| kartavyabodha se celanA ko kArAgaha meM jAne kI anumati thii| celanA sau bAra surA se bAloM ko dhokara gIle bAloM ko bAMdhakara zIghratA se zreNika ke kArAvAsa meM jAtI thI aura keza ke bIca kulmASa (ur3ada) kA eka laDDU bhI chipAkara le jAtI thii| rAjA ise hI divya bhojana samajhakara khAtA thA tathA bAloM se TapakanevAlI surA kA pAna karake tapta hotA thA / aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ putra eka bAra koNika apane putra ko goda meM lekara bhojana kara rahA thA tathA mAtA celanA bhI pAsa meM baiThI thii| bhojana karate samaya paizAba kara diyA tathA bhojana ke thAla meM bhI usakA kucha aMza calA gyaa| rAjA kUNika ne kucha hissA phaiMkA zeSa khAnA khAte hue mAtA celanA se pUchA, mAte mujha jaisA pita-prema aura kisI kA hogA kyA? rAnI celanA ne use usake pitA zreNika kI sArI ghaTanA batAyI ki unake putrasneha ke sAmane terA putrasneha nahIM ke barAbara hai| kUNika ke mana meM yaha sunakara pitRsneha jAga uThA, pitA ko baMdhanoM se mukta karane ke lie lauha daNDa lekara daudd'aa| zreNika ne koNika ko isa avasthA meM Ate hue dekhA to svayaM hI tAlapuTa viSa jivhA para rakhakara apane prANa tyAga diye / celanA ne patnI evaM mAtA ke rUpa meM apanA kartavya nibhAkara eka Adarza upasthita kiyaa| mahArAnI celanA dharmaparAyaNA sannArI thii| rAjA zreNika ne usakI dharma ArAdhanA hetu devoM kI sahAyatA se abhayakumAra dvArA eka staMbhavAlA mahala banavAyA, tathA naMdanavana jaisA udyAna bhI taiyAra kara diyaa| vahA~ rahakara mahArAnI celanA sarvajJa prabhu kI upAsanA meM apanA samaya vyatIta karane lagI / celanA kI sAdhu-bhakti: prabhu mahAvIra kA nagarI meM Agamana huaa| rAnI celanA evaM rAjA zreNika donoM prabhu ko vaMdana karake lauTa rahe the| lauTate samaya rAste meM eka muni ko uttarIya vastra rahita (binA vastra ke ) zIta pariSaha sahana karate hu dekhaa| donoM ne ratha se utarakara muni ko namana kiyaa| rAtri ko sote samaya rAnI celanA kA eka hAtha rajAI se bAhara nikala AyA aura ThaNDa meM ThiThura gyaa| mahArAnI ko muni kA smaraNa ho AyA, ki aisI zIta meM una munirAja kA kyA hogA? aise zabda dhIre se muMha se "Aha" ke sAtha nikala pdd'e| rAjA zreNika ko apanI priya rAnI ke caritra para zaMkA huI aura rAnI ke mahala meM Aga lagA dene kA Adeza de diyaa| rAjA zreNika ne prabhu mahAvIra ke samakSa upasthita hokara prazna kiyA ki celanA pativratA hai yA nahIM / prabhu bole- rAjan / tumhArI dharmapatnI celanA mahAsatI haiM, tathA zIla aura alaMkAra se zobhita haiN| rAjA tatkAla nagara abhayakumAra ke buddhi kauzala se apane antaHpura ko surakSita pAkara atyaMta harSita huA / deva, gurU dharma kI bhakti se maMDita celanA kA vyaktitva, nArI jagata ke lie preraka thA / AyA aura / 3.7.27 mahArAnI dhAriNI devI : dhAriNI rAjagRhI ke mahArAjA zreNika kI rAnI thI, tathA bhagavAna mahAvIra ke saMgha meM dIkSita meghakumAra muni kI mAtA thii| rAnI dhAriNI pativratA saddharmacAriNI tathA zreNika kI priya patnI thii| eka bAra rAtri ke caturtha prahara rAnI dhAriNI ne svapna dekhA ki cAra dAMtoM vAlA zveta varNa kA hAthI usake muMha meM praveza kara rahA hai| svapna dekhakara rAnI ko bar3I prasannatA huii| usane apane iSTa kA smaraNa kiyA evaM rAjA zreNika ke zayanAgAra meM pahuMcakara mRdu zabdoM meM svapna kI bAteM khii| rAjA ne kahA- he devAnupriya ! tumhArA svapna zubha hai| tuma suMdara lakSaNoMvAle eka putra ko janma dogii| garbha ke tIsare mAha rAnI dhAriNI ko dohada huA-meghoM se AcchAdita AkAza ho, barasAta ho rahI ho hariyAlI ho, maMda-maMda pavana baha rahI ho aura maiM mahArAjA zreNika ke sAtha bhramaNa karatI huI prakRti ke saundarya kA Ananda luuN| varSARtu abhI dUra thI / ataH dohada pUrA nahI ho sakatA thaa| isI ciMtA meM rAnI duHkhI rahane lgii| rAjA zreNika ko patA calA taba unhoMne rAnI ko Azvasta kiyA / putra abhayakumAra ne mAtA kI icchA pUrti ke lie tIna dinoM taka tele kA anuSThAna kiyA tathA mitradeva kI ArAdhanA kI / mitra deva ne abhayakumAra kI sahAyatA kI tathA rAnI dhAriNI kA dohada pUrNa huA / putra kA janma hone para usakA nAma meghakumAra rakhA gyaa| apane ikalaute putra kA pAlana poSaNa rAnI dhAriNI ne bar3e lAr3a pyAra se kiyA / yuvAvasthA meM praveza karane para ATha kanyAoM ke sAtha usakA pANigrahaNa kiyA gayA / Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa usI samaya prabhu mahAvIra kA padArpaNa nagarI meM huaa| yuvarAja meghakumAra prabhu pravacana sunakara aizvarya se vimukha ho vairAgI bane aura mAtA se dIkSA kI anumati maaNgii| mAtA ne dIkSA ke kaSToM kA varNana karate hue kaI taraha se samajhAyA kiMtu meghakumAra apane saMkalpa para dRr3ha rhe| meghakumAra ke sAtha hI unakI AThoM patniyAM bhI dIkSita huii| rAnI dhAriNI kI AMkhoM meM bAra- bAra meghakumAra kA bacapana ghUmane lagA, lekina ke putra Agraha ko dekhate hue usane anumati de dii| mahArAnI dhAriNI ne putra sneha ke sthAna para dharmasneha nibhAyA ataH usake putra kA bhaviSya ujjavala banA / 100 169 3.7.28 rAjakumArI vAsavadattA : vAsavadattA ujjayinI ke mahAparAkramI rAjA caMDapradyota tathA mahArAnI aMgAravatI kI putrI thii| vaha suMdara, suzIlA evaM zubha lakSaNoM vAlI thii| kaI kalAoM meM vaha pAraMgata thI kintu gaMdharva kalA (saMgIta) zikSA guru ke abhAva meM prApta nahIM kara pAI thii| rAjA caNDapradyota isa kamI ko pUrNa karanA cAhate the| unheM patA calA ki kauzAmbI kA rAjA udAyana saMgIta vidyA meM pAraMgata hai| rAjA udayana ko pradyota ke sainikoM chala pUrvaka ne pakar3akara rAja darabAra meM upasthita kiyaa| pradyota ne isa AzaMkA se ki kahIM udayana usakI putrI ke prati AkarSita na ho jaae| udayana ko kuSTa roga se pIr3ita tathA apanI putrI ko eka AMkhavAlI batAkara vidyA sikhAne ke samaya bIca meM pardA DalavA diyaa| kucha samaya bAda yaha bheda khula gayA tathA bIca ke vyavadhAna ke dUra hote hI donoM eka dUsare para mohita ho gaye, tathA praNayasUtra meM baMdha gye| eka bAra pradyota ke analagiri hAthI ko vaza meM karane meM vAsavadattA tathA udayana ne apanI kalA kA paricaya diyA jisase rAjA prasanna huaa| rAjA udayana apanI rAjadhAnI lauTanA cAhatA thaa| kaumudI (basaMtotsava ) utsava ke samaya eka bAra jaba rAjA tathA prajA nagara ke bAhara ke udyAna meM raMga - rAga meM vyasta the, taba vAsavadattA apanI rAkhI Adi ke sahayoga se pUrva nirdhArita yojanA ke anusAra vegavatI hathinI para ArUr3ha huI / taba udayana use lekara apanI rAjadhAnI lauTa aayaa| aMta meM putrI ke vAtsalya ke kAraNa pradyota ne guNavAn rAjA udAyana ko apanA dAmAda svIkAra kara liyA / vAsavadattA bhagavAna mahAvIra kI upAsikA thI, sAtha hI vINAvAdana meM nipuNa thI va strI kA cauMsaTha kalAoM meM pAraMgata thI / 101 3.7.26 mahArAnI | pRthA jI: pRthA vaizAlI gaNarAjya ke adhyakSa rAjA ceTaka kI rAnI thii| vaha parama dharmopAsikA suzrAvikA thii| apane dharma parAyaNa pati ceTaka kI samasta dhArmika gatividhiyoM meM parama sahayoginI thii| dhairya evaM sAhasa kI vaha adbhuta pratimA thI, kaThinatama paristhitiyoM meM bhI dhairya evaM sAhasa ke sAtha usane zIla dharma kI rakSA kii| usane prANoM kA moha tyAga diyaa| usane celanA, dhAriNI, mRgAvatI Adi sAta putriyoM ke vivAha kI jimmedArI vahana kI tathA prasiddha rAjAoM ke saMga kanyAoM kA vivAha kiyaa|102 nArI ke dhairya evaM sAhasa kA mahAn Adarza prathA ke jIvana se prakaTa hotA hai| 3. 7.30 subhadrA jI : subhadrA vaizAlI gaNarAjya ke adhyakSa mahArAjA ceTaka kI rAnI thI, vaha zramaNopAsikA tathA jinabhakta thI / 103 3.7.31 zrImatI kAlikA jI : kAlikA puMDarikiNI nagarI ke samIpavartI madhuka vana ke nivAsI pururuvA bhIla kI patnI thI, vaha bhadra prakRti kI thii| apane saMgha se bichur3e hue sAgarasena muni usa vana meM aae| mRga samajhakara bhIla ne unheM bANa se mAranA cAhA, kiMtu kAlikA ne apane pati ko samajhAyA ki yaha to vanadevatA haiM, ye to vaMdanIya hote haiN| unhoMne muni ke samIpa jAkara unheM vaMdanA kI, vrata grahaNa kiye, aMta meM samAdhimaraNa se svarga prApta kiyaa| yaha prabhu mahAvIra kA pUrva kA bhava thA / 104 sAtvika pravRtti kI kAlikA ne zrAvikA vratoM kA samyak paripAlana kiyA thA, yahI isakA mahat yogadAna hai| 3.7.32 susenAMgajA jI : susenAMgajA rAjA vidyAdhara evaM rAnI susenA kI putrI thI / mahArAjA zreNika kI bhAjI thii| bacapana meM hI mAtA kI chatrachAyA se vaMcita rahI, ataH pitA ne usake saMrakSaNa ke lie usake mAmA zreNika ko supurda kiyaa| samasta kalAoM meM nipuNatA prApta karane para yuvAvasthA prApta hone para tathA zreNika ne apane putra evaM maMtrI abhayakumAra ke sAtha usakA dhUmadhAma se vivAha kiyaa| susenAMgajA pratibhAsaMpanna sannArI thii| usane pati ke kaThina evaM vicitra kAryoM meM apUrva sahayoga diyaa| vaha prabhu mahAvIra kI parama bhakta zrAvikA tathA parama dharmopAsikA thI / 105 dharma paraMparA ke nirvAha meM zrAvikA vratoM kA samyak paripAlana kiyA, yahI isakA mahatvapUrNa yogadAna hai| Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 3.7.32 bahulikA jI : bahulikA sAnuyaSTika grAma ke gahastha AnaMda kI aneka dAsiyoM meM se eka thii| vaha apane parizrama, kAryakuzalatA tathA sevA bhAva ke lie prasiddha thii| eka bAra prabhu mahAvIra bhikSA ke lie AnaMda zreSThI ke ghara para aae| bahulA avaziSTa bhojana ko eka ora rakhakara bartana sApha kara rahI thii| apane dvAra para muni ko dekhakara, usane atyaMta bhakti se avaziSTa bhojana sAmagrI mahAvIra ko dii| isa dAna ke prabhAva se zreSThI ke ghara pAMca divya prakaTa hue, tathA bahulA ko dAsatva se mukti milI, usane prabhu mahAvIra kI upAsikA banakara zeSa jIvana vyatIta kiyaa| yahI isakA mahatvapUrNa yogadAna thaa|06 3.7.33 zrImatI jI : zrImatI vasaMtapura ke seTha devadattA evaM seThAnI dhanavatI kI putrI thI tathA AdarzakumAra kI patnI thii| eka bAra sakhiyoM ke saMga pati varaNa kA khela khelatI huI zrImatI ne khambhA samajhakara kone meM dhyAnAvasthita muni ko pati cuna liyA tathA aMta taka apane saMkalpa para dRr3ha rhii| ArdrakumAra muni ne prathama to manA kiyA, kiMtu Agrahavaza, bhogAvalI karma ke udaya vaza, zrImatI se vivAha kiyaa| unake eka putra paidA huaa| pati dvArA punaH dIkSita hone kA saMkalpa sunakara usane carakhe para sUta kAtanA prArambha kiyaa| svAvalaMbI banakara usane apane putra kA lAlana-pAlana kiyA, dharma kI ArAdhanA karate hue apanA zeSa jIvana vyatIta kiyaa| nArI ko puruSa Azrita na rahakara svAvalaMbI jIvana banAnA caahie| dhairya kI Dora se dharma ArAdhanA karanI cAhie, apane jIvana se yahI preraNA dI yaha usakA mahatvapUrNa avadAna hai| 3.7.34 suzrAvikA sulasA jI : rAjagaha nagara ke rathika nAga kI dharmapatnI thI sulsaa| ve nigraMtha dharma kI dRr3ha anuyAyI prabhu mahAvIra kI bArahavratadhAriNI zramaNopAsikA thii| putra ke abhAva se pIr3ita nAga ko sulasA ne punarvivAha karane ko kahA, kintu nAga ne dar3hatApUrvaka kahA-mujhe tumhAre hI putra kI AvazyakatA hai, maiM dUsarA vivAha nahIM karanA caahtaa| sulasA ne kahA-yaha to saMyoga viyoga kI bAta hai, jo vyakti inase Upara uThatA hai, vaha apane lakSya para avazya pahuMca jAtA hai| sulasA kI isa preraNA se nAga apane anya kAryoM ke sAtha dhArmika kriyAoM meM bhI dar3hatA se saMlagna ho gyaa| sulasA ne pUrNa zraddhA, vizvAsa, bhaktibhAva se deva pradatta goliyoM kA sevana kiyA kiMtu eka-eka na khAte hue battIsa goliyAM eka sAtha le lii| pariNAmasvarUpa sulasA ne battIsa lakSaNoM vAle battIsa putroM ko janma diyaa| kAlAMtara meM ve putra saba vidyAoM meM pAraMgata hue| una battIsa putroM ko rAjA zreNika ne apane aMgarakSaka ke sthAna para niyukta kiyaa| eka bAra rAjA zreNika vaizAlI meM aMgarakSakoM ke sAtha sujyeSThA kA apaharaNa karane gaye / suraMga ke gahana aMdhakAra meM svAmIbhakta aMgarakSakoM kI mRtyu ho gii| battIsa hI putroM kI eka sAtha mRtyu se sulasA ko bahuta AghAta lgaa| vaha dRr3ha dhArmika thI, para apane putroM ke anurAga se vivhala ho utthii| pradhAnamaMtrI abhayakumAra use r3hAr3hasa baMdhAne ke lie AyA, unhoMne usako bahuta sAntvanA dii| sulasA ne apane viveka ko jAgRta kiyA aura dharma dhyAna meM lIna ho gii| eka bAra caMpA nagarI meM bhagavAn kA samavasaraNa lgaa| rAjagRha kA aMbar3a zrAvaka bhI bhagavAn kI dezanA sunane va darzana karane ke lie AyA, vaha apanI vidyA ke AdhAra para nAnA rUpa badala sakatA thaa| vaha bele bele kI tapasyA karatA aura zrAvaka ke bAraha vratoM kA pAlana karatA thaa| dezanA ke aMta meM usane kahA-bhaMte! Apake upadeza se merA janma saphala ho gayA, Aja maiM rAjagaha jA rahA huuN| bhagavAna mahAvIra ne kahA-rAjagRha meM eka sulasA zrAvikA hai, vaha apane zrAvikA dharma meM bahuta dRr3ha hai, aise zrAvaka-zrAvikA virale hI hote haiN| salasA ke isa ahobhAgya para ambar3a zrAvaka ne socA, salasA kA aisA kauna sA vizeSa guNa hai, jisako lekara bhagavAna ne use dharma meM dRr3ha btaayaa| usane parIkSA lene kA nizcaya kiyaa| ambar3a ne eka parivrAjaka (sanyAsI) ke rUpa meM sulasA ke ghara jAkara kahA-"AyuSyamatI! tuma mujhe bhojana do, isase tujhe dharma hogaa| sulasA ne uttara diyA-maiM jAnatI hU~, kise dene meM dharma hotA hai, aura kise dene meM kevala vyavahAra saadhnaa|" ambar3a ne apanI vidyA ke bala para kaI prakAra ke vivitra veza dhAraNa kara sulasA ko bhulAvA dene kI koziza kI para usa para koI prabhAva nahIM huaa| aMta meM eka nigraMtha ke veza meM vaha sulasA ke ghara aayaa| sulasA ne use dekhA, to namaskAra kiyA aura bhaktipUrvaka sammAna bhii| ambar3a ne apanA asalI rUpa banAyA aura bhagavAn mahAvIra dvArA kI gaI usakI prazaMsA kI sArI ghaTanA sunaaii| samyaktva meM dRr3ha hone ke kAraNa sulasA ne tIrthaMkara nAma-gotra karma kA upArjana kiyaa| 108 Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 1 AgAmI caubIsI meM vaha nirmama nAmaka paMdrahavAM tIrthaMkara hogI / 6 ambar3a sulasA kI dar3hatA dekhakara vismita raha gyaa| apane mUla rUpa meM prakaTa hokara vaha bolA- "sulasA! tuma kasauTI para kharI utarI ho / bhagavAn mahAvIra ne tumhArI prazaMsA meM jo zabda kahe the tumane unako satya jJApita kara diyA hai| isase maiM Aja bahuta prasanna huuN|" sulasA ne aMbar3a ko pahacAna liyaa| usase bhagavAna kA sukha-saMvAda puuchaa| mahAvIra kA bhakta hone ke nAte use sAdharmika bhAI mAnakara usane usakA sammAna kiyaa| dharma aura dharmAcArya ke prati jisakI AsthA nizchala hotI hai, vahI vyakti sulasA jaisI dar3hatA rakha sakatA hai| anyathA jijJAsA aura kutUhalavaza vyakti kahIM bhI calA jAtA hai| aisI zrAvikAeM bhI saubhAgyazAlinI hotI hai, jo apane dharmaguruoM ke mana meM sthAna banA pAtI haiN| 171 3.7.35 naMdA jI : naMdA kauzAmbI ke amAtya sugupta kI patnI thI / vaha karuNAzIla zramaNopAsikA thI / prabhu mahAvIra ke prati usakI ananya bhakti evaM niSThA thii| mahArAnI magAvatI ke sAtha usakA sakhIvat sneha thaa| eka bAra prabhu mahAvIra ne teraha kaThora abhigraha dhAraNa kiye| kauzAmbI nagarI meM bhikSA hetu jAte kintu punaH khAlI lauTa aate| prabhu bhikSArtha naMdA ke ghara padhAre kiMtu bhikSA liye binA hI lauTa gye| isa bAta se naMdA atyaMta vyAkula huii| usane yaha sampUrNa ghaTanA mahArAnI magAvatI taka phuNcaaii| nArIdvaya ne apane apane patiyoM se isa bAre meM carcA kii| amAtya sugupta ne samUce nagara kI bhAvanA bhagavAn ke sAmane prastuta kI parantu prabhu mauna rhe| unhoMne samasta kauzAmbI vAsiyoM ko sAdhuoM ke AhAra- pAnI lene dene ke niyamoM kI jAnakArI karA dI, kiMtu bhagavAna abhigraha pUrNa nahIM hue| jIvana meM Aye hue ina amUlya kSaNoM ke kAraNa donoM nAriyoM kI dharma zraddhA evaM dharma - bhakti paripuSTa huI, donoM kI prabhu mahAvIra ke prati ananya niSThA kI carcA kauzAmbI ke ghara ghara meM phaila gii| upAsikA naMdA kI dharma - bhakti ne sArI nagarI ko zramaNoM ke dar3ha saMyama ke prati dhyAna AkarSita karAyA aura dharma bhAva jagAyA tathA sevA se dukha ko dUra karane kA prayAsa bhI kiyA / nandA jI nArI jIvana meM rahI huI usa samaya kI dharma jAgarUkatA kI paricAyaka hai | 110 3. 7.36 prabhAvatI jI prabhAvatI vaizAlI ke rAjA ceTaka kI putrI thI / bha0 mahAvIra ke parama bhakta upAsaka siMdhu - sauvIra deza ke zaktizAlI evaM loka priya mahArAjAdhirAja udAyana kI vaha rAnI thii| mahArAjA udAyana kI rAjadhAnI "vItabhayapattana" thii| yaha bhArata ke pazcimI taTa kI mahatvapUrNa bandaragAha thI / mahArAnI prabhAvatI evaM mahArAjA udAyana atyaMta nirabhimAnI, vinayazIla, sAdhusevI evaM dharmAnurAgI the| bhagavAn mahAvIra dvArA prarUpita bArahavratadhArI zramaNopAsaka the| abhIcikumAra nAma kA inakA eka putra thA aura kezIkumAra nAmaka apane bhAnaje se bhI ve putravat sneha karate the| mahArAnI prabhAvatI kI utkaTa dharmaniSThA se prabhAvita hokara mahArAja aise dharmarasika bana gaye the ki unhoMne rAjadhAnI meM eka atyaMta manorama jinAyatana kA nirmANa karAkara usameM svayaM bhagavAn mahAvIra kI eka dehAkAra suvarNamayI pratimA pratiSThita kI thI / tathA yaha bhI kiMvadanti pracalita hai ki unhoMne bhagavAn ke kumArakAla kI eka candanakASTha nirmita pratimA bhI banavAI thI, jise bAda meM "jIvaMtasvAmI" kahA jAne lgaa| eka AkramaNa meM avaMtinareza caMDapradyota chala se usa pratimA ko apahRta karake le gayA thA, tathA mAlavadeza kI vidizA nagarI meM jisakA sarvaprathama sasamAroha ratha yAtrotsava kiyA gayA thaa| rAjA rAnI kI icchA thI ki bhagavAn unake rAjya aura nagara meM pdhaareN| eka bAra bhagavAna mahAvIra svAmI magavana udyAna meM pdhaare| samAcAra pAte hI rAjA rAnI samasta prajAjanoM sahita prabhu ke darzanArtha ge| prabhu ke upadeza se rAjadampatti itane prabhAvita hue ki unhoMne bhagavAn se zrAvaka ke bAraha vrata dhAraNa kara lie| dharmadhyAna, sAdhuoM kI sevA tathA vaiyAvatya Adi meM unheM vizeSa AnaMda AtA thA / 111 T eka bAra vItabhaya nagara ke cauka meM eka vajanadAra kASTha kI peTI eka nAvika ne lAkara rakha dii| vahA~ ke nAgarika va kaI anya dharmoM ke sAdhusaMta apane maMtrAdi ke prabhAva se usa peTI kA Dhakkana kholanA cAhate the, para unheM saphalatA nahIM milii| rAjA ne rAnI ko bhI yaha Azcarya dekhane ke lie bulvaayaa| rAnI bhI rathArUr3ha ho nagara ke cauka meM aaii| rAnI ne rAjA kI anumati prApta kara sandUka ke UparI sataha ko dhoyA, candana, puSpa arpita kara arihaMta paramAtmA kA smaraNa karate hue bolI - "he rAga-dveSa aura moha rahita tathA aSTa pratihArya se Avatta aise devAdhideva arihaMta paramAtmA mujhe darzana do" / zraddhA evaM ekAgratApUrvaka kiye gaye nAmasmaraNa ke prabhAva se maMjUSA kA Dhakkana dhIre se khulA aura usameM sthita deva kI pratimA kA darzana sabako huA / isI ghaTanA ke phalasvarUpa rAjA jaina dharma ke prati AsthAzIla bnaa| rAjA, rAnI aura putra abhIcikumAra tInoM ne hI dIkSA dhAraNa kara AtmakalyANa kiyA | 12 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 3.7.37 revatI zrAvikA : bhagavAna mahAvIra eka bAra zrAvastI nagarI pdhaare| AjIvaka mata kA pravartana karane vAlA maMkhaliputra gozAlaka bhI vahIM thA / usane logoM meM aneka prakAra kI bhrAMtiyAM phailA diiN| bhagavAna mahAvIra ne unakA nirAkaraNa kiyaa| isase gozAlaka kA Akroza bddh'aa| vaha bhagavAna ke samavasaraNa meM gyaa| usane kruddha hokara bhagavAna para tejolabdhi kA prayoga kiyA | caramazarIrI hone ke kAraNa usa labdhiprayoga se bhagavAna kA zarIrAnta nahIM huaa| bhagavAna ke zarIra ko jhulasAkara vaha zakti punaH gozAlaka ke zarIra meM praviSTa ho gii| aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ tejolabdhi ke prabhAva se bhagavAna mahAvIra ke zarIra meM pittajvara ho gyaa| usake kAraNa bhagavAna ko cha: mahInoM taka khUna ke dasta lge| usa samaya bhagavAna zrAvastI nagarI se vihAra kara "mIMDhAgrAma' nAma ke nagara meM pdhaare| vahA~ revatI nAma kI zrAvikA rahatI thii| vaha bhagavAna ke prati vizeSa zraddhA rakhatI thI / usake ghara meM kUSmANDapAka aura bijorApAka banA thA / bhagavAna ne siMha nAmaka muni ko bulAkara kahA- siMha! tuma upAsikA revatI ke ghara jaao| usake ghara meM do prakAra ke pAka / usane kUSmANDapAka mere lie banAyA hai| vaha mata lAnA, bIjorApAka le aanaa|" siMha muni prasanna hokara revatI ke ghara ge| revatI ne unake Ane kA prayojana puuchaa| siMha muni ne kuSmANDa pAka ko akalpya batAkara bijorApAka lene kI icchA prakaTa kI / revatI bolI - munipravara ! mere mana kA rahasya Apako kaise jJAta huA / siMha muni ne kahA-zrAvikA revatI / bhagavAna mahAvIra sarvajJa aura sarvadarzI haiN| unhoMne hI mujhe isa rahasya se paricita karAyA hai| yaha sunakara revatI atyadhika prasanna huI / usane utsAha ke sAtha siMha muni ko bijorApAka kA dAna diyA / usa pAka kA sevana karane se bhagavAna mahAvIra kA pittajvara zAMta huaa| bhagavAna pUrNarUpa se svastha ho ge| bhagavAna ne apanI ora se siMha muni ko preraNA dekara zrAvikA revatI ke ghara bhejA thaa| isase revatI ke saubhAgya kA anumAna lagAyA jA sakatA hai| bhAgya ke binA aisA maukA kisI ko sulabha nahIM ho sakatA / 113 T 3.7.38 mahAsatI subhadrA jI yaha bAta prasiddha hai ki satI subhadrA ne apane zIla ke prabhAva se caMpA ke banda dvAra khola die the / dvAra kholane se pahale usane apane ojabhare zabdoM meM AhvAna karate hue kahA thA- "maiM kacce dhAge se calanI bAMdhakara kueM se pAnI nikAla rahI hU~ / " usakI apIla sunakara loga vismita ho ge| subhadrA ne apane satItva kA jo pakkA pramANa prastuta kiyA, usase jainazAsana kI garimA bddh'ii| basantapura ke rAjA jitazatru ke maMtrI jinadAsa evaM usakI patnI tatvamAlinI kI suputrI thI subhadrA / subhadrA bacapana se hI dhArmika pravatti kI bAlikA thii| logoM meM usake guNoM kI carcA thii| subhadrA ne yauvanAvasthA meM kadama rakhA, yogya vara kI khoja hone lgii| jinadAsa kA mAnasika saMkalpa thA ki vaha apanI putrI kA vivAha jaina yuvaka ke sAtha hI kregaa| caMpAnagara meM hI bauddha dharmAnuyAyI buddhadAsa nAma kA yuvaka rahatA thaa| usane eka bAra subhadrA ko dekhA, usake rUpa, lAvaNya aura guNoM para anurakta ho gyaa| usake liye subhadrA kI mA~ga kI gii| jinadAsa ne usakI dhArmika AsthA ko na dekhate hue usa sambandha ko asvIkAra kara diyA / buddhadAsa ko samajha meM A gayA ki subhadrA ko pAne ke lie jaina zrAvaka honA jarUrI hai| vaha chadma zrAvaka banA, bAraha aNuvrata svIkAra kara liye| logoM kI daSTi meM vaha pakkA zrAvaka bana gyaa| jinadAsa ne buddhadAsa ko dharmaniSTha aura jaina zrAvaka samajhakara subhadrA kA usake sAtha vivAha kara diyaa| subhadrA sasurAla gii| vaha bauddha bhikSuoM kI bhakti nahIM karatI thI / isa bAta ko lekara usakI sAsa aura nanaMda donoM usase nArAja thiiN| eka dina unhoMne buddhadAsa se kahA- "subhadrA kA AcaraNa ThIka nahIM hai| zvetavastradhArI jaina muniyoM ke sAtha usake galata saMbaMdha haiN| buddhadAsa ne unakI bAta para vizvAsa nahIM kiyA / eka dina subhadrA ke ghara eka jinakalpI muni bhikSA lene Ae, subhadrA ne unako bhaktipUrvaka bhikSA dI / usane dekhA muni kI AMkha meM phAMsa aTaka rahI thI, aura usase pAnI baha rahA thaa| subhadrA jAnatI thI ki jinakalpI muni kisI bhI sthiti meM apane zarIra kI sAra saMbhAla nahIM krte| usane apanI jIbha se muni kI AMkha meM aTakI phAMsa nikAla dii| aisA karate samaya subhadrA ke lalATa para lagI siMdUra kI biMdI muni ke bhAla para laga gii| subhadrA kI nanaMda khar3I khar3I saba kucha dekha rahI thI, vaha aise hI avasara kI Toha meM thii| usane apanI mAM ko sUcita kiyaa| mAM beTI ne buddhadAsa ko bulAkara kahA - "tuma apanI AMkhoM se dekha lo, buddhadAsa ne una para vizvAsa kara liyaa| subhadrA ke prati usakA vyavahAra badala gyaa| subhadrA para duzcaritrA hone kA kalaMka AyA / jinakalpI muni para kalaMka AyA aura jainadharma kI chavi dhUmila ho gii| subhadrA ke lie yaha sthiti asahaya ho gii| subhadrA ne pratijJA kI ki Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 173 jaba taka vaha kalaMkamukta nahIM hogI taba taka anna jala grahaNa nahIM kregii| subhadrA kI tIna dina kI tapasyA pUrNa ho gii| cauthe dina loga sokara uThe to campA ke cAroM dvAra baMda the| dvArapAloM ne bahuta prayAsa kiyA para dvAra nahIM khule| nagara se bAhara Ane jAne ke saba rAste baMda hone se loga parezAna ho ge| sahasA AkAzavANI huI-koI satI kacce dhAge se calanI bAMdhakara kueM se pAnI nikAle aura usase daravAjoM para chITeM lagAe to ve khula sakate haiN|" rAjA ne nagara meM ghoSaNA karavA dI ki jo mahAsatI yaha mahAn kArya karegI, use rAjakIya sammAna diyA jaaegaa| pUrva dizA ke dvAra para mahilAoM kA melA laga gyaa| nikaTavartI kueM meM calaniyoM kA Dhera ho gayA, para pAnI nahIM niklaa| cAroM ora vyApta nirAzA ke bIca subhadrA ne apanA satItva pramANita karane ke lie sAsa se AjJA maaNgii| sAsa ne do cAra kharI-khoTI sunaaii| bhadrA ne apane ghara meM hI calanI se pAnI nikAlakara sAsa ko vizvAsa dilaayaa| usake bAda sAsa kI AjJA prApta kara vaha kue~ para gii| usane kacce dhAge se calanI ko bAMdhA, calanI kue~ meM DAlakara pAnI nikaalaa| usa pAnI se pUrva, pazcima aura uttara dizA ke daravAjoM para pAnI ke chIMTe diye| daravAje apane Apa khula gye| cauthA daravAjA usane yaha kahakara baMda hI chor3a diyA ki koI anya satI ise kholanA cAhe to khola de| daravAje khulate hI nagara meM ullAsa chA gayA, subhadrA satI ke jayaghoSoM se AkAza gUMja utthaa| rAjA ne rAjakIya sammAna ke sAtha use ghara phuNcaayaa| subhadrA ghara pahuMcI, usase pahale hI usake satItva kA saMvAda vahA~ pahuMca gayA thaa| buddhadAsa, usake mAtA-pitA aura bahana kI sthiti bahuta dayanIya ho gii| aparAdha bodha ke kAraNa ve AMkha bhI Upara nahIM uThA paae| unhoMne apanI jaghanya bhUla ke lie kSamAyAcanA kii| usa samaya bhI subhadrA ke mana meM unake prati kisI prakAra kA roSa nahIM thaa| usakI sahiSNutA, vinamratA aura zAlInatA ne parijanoM ko itanA prabhAvita kiyA ki ve saba AsthA aura karma se jaina bana ge| jainazAsana kI adbhuta prabhAvanA huI / 114 3.7.36 seThAnI bhadrA jI : bhadrA rAjagaha ke dhanADhya gahapati gobhadra kI patnI thii| unake eka putra tathA eka putrI thii| putra kA nAma zAlibhadra tathA putrI kA nAma subhadrA thaa| zAlIbhadra ke bAlyakAla meM hI gobhadra gahapati kA zarIrAnta ho gayA thaa| pati ke asAmayika nidhana ke kAraNa bhadrA ko na kevala putra putrI ke lAlana-pAlana kI jimmedArI nibhAnI par3I, varan pati ke vistIrNa vikasita vANijya vyavasAya kI dekharekha kA bhAra bhI uThAnA pdd'aa| vAtsalya prema ke kAraNa bhadrA ne zAlibhadra ko vyApAra saMcAlanAdi ke dAyitva kA bhAra nahIM sauMpA thaa| mAtA ne rupa-guNa tathA zIlayukta battIsa zreSThI kanyAoM ke sAtha apane ikalaute putra zAlIbhadra kA vivAha kiyA aura zAlIbhadra apane saptakhaMDI prAsAda para aharniza sAMsArika sukha bhogane meM lIna ho gyaa| bhadrA kI asAdhAraNa sUjhabUjha tathA vyAvasAyika kuzalatA ke kAraNa vyApAra meM nirantara vaddhi hotI rhii| bhadrA kI vyAvasAyika saMcAlana kSamatA va saphalatA ne daivI camatkAra kI saMbhAvanA utpanna kara dii| kiMvadantI to yaha hai ki pati gobhadra matyu uparAnta deva yoni meM utpanna huA thaa| vaha apane putra sneha ke kAraNa apane putra evaM putravadhuoM kI sukha suvidhA ke lie vastra AbhUSaNoM aura bhojana se paripUrita taiMtIsa peTiyAM pratidina unheM bhejatA thaa| pitA kI dAnazIlatA evaM mAtA kI kArya kuzalatA ne zAlIbhadra ko nizciMta kara diyA aura vaha apane rAga raMga meM rata, bhautika sakhoM meM jIvana vyatIta karatA thaa| eka dina rAjagaha meM ratna kaMbala ke vyApArI aae| unake pAsa solaha ratnakaMbala the| eka-eka kaMbala kA mUlya savA lAkha svarNa-mudrAeM thaa| rAjagaha ke bAjAra meM unheM koI kharIdAra na milA / zreSThI bhadrA ne nagara kA gaurava rakhane ke lie una sabhI kaMbaloM ko kharIda liyA aura eka-eka ke do-do Tukar3e banAkara battIsa putra vadhuoM ko de die| ina kambaloM kI yaha vizeSatA thI ki ye zIta Rtu meM garmI aura garmI meM zItalatA pradAna karate the| ina adbhuta kaMbaloM ko prApta karane kA rAnI celanA kA ati Agraha dekhakara rAjA zreNika ne vyApAriyoM ko bulAyA para unhoMne vivazatA prakaTa karate hue kahA-"Apake na kaMbala kraya kara liye haiN|" rAjA zreNika kA saMdezA pAkara bhadrA rAjA ke yogya bahumUlya upahAra le bolI-rAjan! burA na mAneM / zAlibhadra aura usakI patniyAM deva-dUSya vastra hI pahanatI haiN| mere pati aba devagati meM haiM aura ve pratidina unheM vastra-AbhUSaNa Adi bhejate haiN| ratna kaMbala kA sparza merI bahuoM ko kaThora pratIta huA aura isIlie unhoMne usakA upayoga paira poMchane ke vastra ke rUpa meM kiyA hai| "rAjA aura sabhAsada yaha sunakara Azcarya-magna ho rahe the| bhadrA ne ati AgrahapUrvaka rAjA ka ko gAne para lAne kA lagA / gatAna nImA / For Private & Personal use only Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ bhadrA apane ratha meM baiThakara AvAsa para aaii| rAjA ke svAgata kI taiyArI meM vyasta ho gaI aura rAjA bhI rAjakIya samArohapUrvaka bhadrA ke nivAsa para aaye| bhadrA ne zreNika rAjA kA apane gaha para ucita svAgata kiyA tathA putra zAlIbhadra ko rAjA se bheMTa karane ko bulaayaa| mAtA kA saMbodhana ki "rAjA zreNika Ae haiM ve apane nAtha hai" zAlIbhadra ko ucita nahIM lgaa| "maiM svayaM apanA svAmI nahIM hU~, mere para bhI koI svAmI hai, yaha kyA? maiM to aba vahI rAstA khojUMgA, jisameM apanA svAmI maiM svayaM hI rhuuN| muni kI dharmadezanA sunakara usakA mana sAMsArika bhogoM se virakta ho gyaa| mAtA ke ati Agraha se pratidina eka patnI aura eka zayyA kA tyAga karate hue kramazaH vairAgya kI ora agrasara hone lgaa| prabhu mahAvIra ke rAjagaha padArpaNa para zAlIbhadra tathA usake sAle dhannA ne pravajyA grahaNa kii| mAtA bhadrA bhI putravadhuoM ke sAtha zrAvaka-dharma svIkAra kara sAdhanAmaya jIvana vyatIta karane lgii|115 eka bAra tIrthaMkara mahAvIra apane munisaMgha ke sAtha rAjagahI pdhaare| zAlIbhadra muni ne kaThora sAdhanA se apanI kAyA ko kaza hAvIra svAmI kI AjJA lekara bhadrA mAtA ke yahA~ AhAra ke lie gye| para mahAvIra ke darzanArtha jAne kI AkulatA meM mAtA bhadrA apane putra (muni) ko nahIM pahacAna sakI, aura zAlIbhadra binA AhAra prApta kiye hI lauTa gye| mArga meM pUrva janma kI mAtA dhanyA ne muni vAtsalya ke vazIbhUta hokara unheM dahIM se pAraNA krvaayaa| prabhu ne spaSTa kiyA ki dahI dene vAlI tumhAre pUrva janma kI mAtA thii| muni zAlIbhadra bha0 mahAvIra svAmI kI AjJA prApta kara saMlekhanA kara ke parvata para cale gye| mAtA bhadrA apane parivAra sahita samavasaraNa meM aaii| bha0 mahAvIra ne isa avasara para zAlIbhadra kI bhikSAcarI se lekara anazana taka kA sArA vattAnta kaha sunaayaa| yaha jJAta hone para ki dvAra para Aye upekSita muni koI aura nahIM balki putra zAlIbhadra tathA jAmAtA dhanya hI the, mAtA bhadrA ko vajrAghAta sA lgaa| vaha zIghratA se parvata para putra ko dekhane gii| putra kI kazakAyA tathA sAdhanAmaya jIvana ko dekhakara mAtA kA hRdaya vikala ho uThA, vaha mUrcchita ho gii| samrAT zreNika bhI vahA~ upasthita the, unhoMne mAtA bhadrA ko Azvasta kiyA tathA dharma meM dar3ha rahane ke lie prerita kiyaa| mAtA bhadrA ke putra zAlIbhadra kA vaibhava vilAsamaya sAMsArika jIvana tathA kaThora sAdhanA yukta sAdhu jIvana donoM hI asAdhAraNa tathA advitIya the|deg16 3.7.40 jayaMti zrAvikA : kauzAmbI nagarI meM sahastranIka rAjA kI putrI, zatAnIka rAjA kI bhaginI, udayana rAjA kI buA, magAvatI devI kI nananda aura vaizAlika bhagavAna mahAvIra ke zrAvaka (vacana zravaNarasika) arhato (arhanta-tIrthaMkaro) ke sAdhuoM kI pUrva (prathama) zayyAtarA (sthAnadAtrI) 'jayantI' nAma kI zramaNopAsikA thii| vaha sukumAla yAvat surupA aura jIvAjIvAdi tatvoM kI jJAtA hokara yAvata vicaratI thii| usa kAla aura usa samaya meM bhagavAna mahAvIra svAmI kauzAmbI nagarI pdhaare| unakA samavasaraNa lagA yAvat pariSad paryupAsanA karane lgii| jayantI zramaNopAsikA evaM bahuta sI kubjA Adi dAsiyoM sahita magAvatI devI zramaNa bhagavAna mahAvIra kI sevA meM devAnandA ke samAna pahuMcI, yAvat bhagavAna ko vandanA-namaskAra kiyA aura udayana rAjA ko Age karake samavasaraNa meM baiThI aura usake pIche sthita hokara paryupAsanA karane lgii| tadanantara vaha jayaMti zramaNopAsikA zramaNa bhagavAna mahAvIra se dharmopadeza zravaNa kara evaM avadhAraNa karake harSita evaM santuSTa huii| phira bhagavAn mahAvIra ko vandanA-namaskAra karake isa prakAra pUchA-bhagavan jIva kisa kAraNa se zIghra gurutva ko prApta hote haiM? jyntii| jIva prANAtipAta se lekara mithyAdarzanazalya taka aThAraha pApasthAnoM ke sevana se zIghragurutva ko prApta hote haiM aura isase nivatta hokara jIva halke hote haiM yAvat saMsArasamudra se pAra ho jAte haiN| pra0 bhagavan! jIvoM kA supta rahanA acchA hai yA jAgata rahanA acchA? u0 jayantI! kucha jIvoM kA supta rahanA acchA hai aura kucha jIvoM kA jAgata rahanA acchA hai| pra0 bhagavan! aisA kisa kAraNa kahate haiM ki kucha jIvoM kA supta rahanA aura kucha jIvoM kA jAgata rahanA acchA hai? u0 jayantI! jo ye adhArmika, adharmAnusaraNakartA, adharmiSTha, adharma kA kathana karane vAle, adharmavilokanakartA, adharma meM Asakta, adharmAcaraNakartA aura adharma se hI AjIvikA karane vAle jIva haiM, una jIvoM kA supta rahanA acchA hai kyoMki ye jIva supta rahate haiM to unake prANoM, bhUtoM, jIvoM aura satvoM ko duHkha zoka aura paritApa dene meM pravatta nahIM hote| ye jIva soye rahate haiM to apane ko, dUsare ko aura sva-para ko aneka adhArmika saMyojanAoM (prapaMco) meM nahIM phaMsAte, isalie ina jIvoM kA supta rahanA acchA hai| Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa prao bhagavan! kisa kAraNa se aisA kahA jAtA hai ki sabhI bhavasiddhika jIva siddha ho jAyeMge, phira bhI loka bhavasiddhika jIvoM se rahita nahIM hogA ? 175 u0 jayantI ! jisa prakAra koI sarvAkAza kI zreNI ho, jo anAdi, ananta ho ekapradezI hone se paritta (parimita) aura anya zreNiyoM dvArA parivatta ho, usameM se pratisamaya eka-eka paramANu- pudgala jitanA khaNDa nikAlane se anaMta utsarpiNI aura avasarpiNI taka nikala jAe to bhI vaha zreNI jIvoM se khAlI nahIM hotii| isIlie he jayantI ! aisA kahA jAtA hai ki saba bhavasiddhika jIvoM se loka rahita nahIM hogA / prao bhagavana! aisA kisa kAraNa se kahA jAtA hai ki kaI jIvoM kI sabalatA acchI hai aura kaI jIvoM kI durbalatA acchI hai ? u0 jayantI / jo jIva adhArmika yAvat adharma se hI AjIvikA karate haiM, una jIvoM kI durbalatA acchI hai kyoMki ve jIva durbala hone se kisI prANa, bhUta, jIva aura satva ko duHkha Adi nahIM pahuMcA sakate, ityAdi supta ke samAna durbalatA kA bhI kathana karanA caahie| aura 'jAgata' ke samAna sabalatA kA kathana karanA caahie| yAvat dhArmika saMyojanAoM meM mana saMyojita karate haiM, isalie ina dhArmika jIvoM kI sabalatA acchI hai| prao bhagavan! jIvoM kA dakSatva udyamIpana acchA hai yA AlasIpana ? u0 jyntii| kucha jIvoM kA dakSatva acchA aura kucha jIvoM kA AlasIpana acchA hai| pra0 bhagavan! aisA kisa kAraNa se kahA jAtA hai ki yAvat kucha jIvoM kA AlasIpana acchA hai| u0 jayantI ! jo jIva adhArmika yAvat adharma dvArA AjIvikA karate haiM, una jIvoM kA AlasIpana acchA hai| yadi ve AlasI hoMge to prANoM, bhUtoM, jIvoM aura satvoM ko duHkha, zoka aura paritApa utpanna karane meM pravatta nahIM hoMge ityAdi saba supta ke samAna karanA cAhie tathA dakSatA (udyamIpana) kA kathana jAgata ke samAna kahanA cAhie, yAvat ve (dakSa jIva) sva para aura ubhaya ko dharma ke sAtha saMyojita karane vAle hote haiN| ye jIva dakSa hoM to AcArya kI vaiyAvatya (upAdhyAya), sthaviroM kI vaiyAvatya, tapasviyoM kI vaiyAvatya, glAna (rugNa) kI vaiyAvatya zaikSa (navadIkSita) kI vaiyAvatya, kula kI vaiyAvatya, gaNavaiyAvatya, saMghavaiyAvatya aura sAdharmikavaiyAvatya (sevA) se apane Apako saMyojita (saMlagna) karane vAle hote haiM isalie ina jIvoM kI dakSatA acchI hai| zrAvikA jayaMtI ke jIvana kA adhyayana karane se spaSTa hotA hai ki usa samaya kI sAmAjika sthiti striyoM ke anukUla thI / dharmopAsanA, dharmajijJAsA aura sAdhuoM ko dAna dene ke prasaMga meM unakA acchA varcasva thA / jayanti samartha rAjaputrI thii| bhagavAna mahAvIra aura unake ziSyoM ke prati usakA prazasta dharmAnurAga thaa| saMbhava hai, jayaMti kA makAna nagara ke bAhara thA, isalie kauzAmbI Ane vAle sAdhu-sAdhviyoM ko vahA~ Thaharane meM suvidhA rahatI thii| vaha jIva, ajIva Adi nau tatvoM kA gaharA jJAna rakhatI thii| bhagavAna mahAvIra ke sAtha huI usakI dharma carcA kI saMkSipta sI sUcanA prastuta padyoM meM milatI hai| bhagavatI sUtra meM usake aneka prazna aura bhagavAna ke yauktika uttara upalabdha haiN| isake atirikta jIvoM ke dvArA saMsAra ko aparimita va parimita, dIrghakAlika va alpakAlika karane, jIvoM kI bhavyatA, abhavyatA, bhavya jIvoM kI mokSa gAmitA bhavya jIvoM se saMsAra kI zUnyatA, indriyoM kI vazavartitA se hone vAle baMdhana Adi ke viSaya meM zrAvikA jayaMti ne aneka gaMbhIra prazna kie| bhagavAna ne eka-eka kara saba praznoM ko samAhita kara diyaa| unake samAdhAnoM se kevala jayaMti zrAvikA hI lAbhAnvita nahIM huI, samavasaraNa meM upasthita anya logoM ko bhI nayA prakAza milA jo jayaMti zrAvikA kA anamola yogadAna hai| bhagavatIsUtra kA svAdhyAya karane vAle loga vartamAna meM bhI isa praznottara zailI meM huI dharmacarcA se lAbhAnvita ho sakate haiM / 17 3.7.41 mAM vatsapAlikA jI : vajragrAma meM vatsapAlikA nAma kI vaddhA gvAlina rahatI thii| bhagavAn mahAvIra sAdhanA ke gyArahaveM varSa meM chaH mAsa kI tapasyA pUrNa kara vajragrAma meM gocarI lene ke lie gye| vatsapAlikA nAma kI vaddhA gvAlina ne kRzakAya tapasvI ko dekhakara zraddhApUrvaka vaMdana kiyA aura bhaktibhAva se apane yahA~ pAraNA lene kI bhAvanA bhaayii| gvAlina ne prabhu ko paramAnna (dUdha Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ kI khIra) se pAraNA krvaayaa| saMgamadeva ne bhagavAn mahAvIra ko cha: mAha taka jo upasarga diyA thA, usa upasarga kI dIrghakAlika tapasyA kA yaha pAraNA thaa| gvAlina vatsapAlikA kA dAridraya sadA ke lie miTa gyaa| vaha mahAvIra kI bhakta bana gii|118 muniyoM ko AhAra se pratilAbhita karane kI pavitratA ke phalasvarUpa vatsapAlikA ne dAna kA parama phala prApta kiyA, eka Adarza upasthita kiyaa| 3.7.42 mahArAnI padmAvatI jI : padmAvatI tetalIpura nagara ke rAjA kanakaratha kI rAnI thii| padmAvatI jina dharma kI upAsikA dharmaparAyaNA nArI thii| vaha cAhatI thI ki kanaka ratha bhI dharma mArga para agrasara ho| kintu rAjA kanakaratha apane rAjya tathA bhautika aizvarya meM itane Asakta the ki ve use raMcamAtra bhI chor3anA nahIM cAhate the| unakI satat ciMtA banI rahatI thI ki yadi putra kA janma hogA taba vaha rAjA bana jAegA / ataH isa AMtarika bhaya ke kAraNa jo bhI putra rAnI padmAvatI ko paidA hotA rAjA use vikalAMga kara detA tathA saMtuSTa hotA thaa| kyoMki usa samaya kI vyavasthA ke anusAra vikalAMga (khaMDita) vyakti rAjya kA adhikArI nahIM ho sakatA thaa| mahArAnI padmAvatI ko isase bar3A kaSTa hotA thaa| putra vAtsalyavaza vaha ciMtAtura huI tathA hone vAle zizu kI surakSA ke lie apane vizvAsapAtra amAtya tetalIputra se isa viSaya meM carcA kI amAtya tetalIputra ne AzvAsana diyA ki rAjaputra ko surakSita sthAna para rakhA jaaegaa| garbhavatI rAnI ne jaba patra ko janma diyA taba use vizvAsapAtra dhAyagAtA ke sAtha usa navajAta ziza ko amAtya teta ke yahA~ pahu~cA diyaa| tathA tetalIputra kI mata kanyA ko lAkara rAnI ke pAsa sulA diyaa| patnI poTTilA ko isa bAta kA pahale hI patA de diyA gayA thaa| poTTilA bhI AnaMdita hokara rAjaputra kA pAlana poSaNa karane lgii| dhAyamAtA ne rAjA ko saMdeza diyA kI rAnI ne mata kanyA ko janma diyaa| amAtya ne bAlaka kA nAma kanakadhvaja rakhA kyoMki vaha kanakaratha kA putra thaa| kucha samaya bAda rAjA kanakaratha kI matyu ho gii| anukUla avasara jAnakara amAtya ne nagara ke logoM ke samakSa yaha bheda kholA aura logoM ko vizvAsa dilAyA ki yaha putra kanakaratha rAjA evaM rAnI padmAvatI kA Atmaja hai| 16 padamAvatI rAnI kI dUradarzitA kA pariNAma thA ki usane rAjakumAra ko jIvita rakhA evaM use eka yogya rAjA banAyA, yaha usakA mahatvapUrNa yogadAna hai| 3.7.43 suzrAvikA zivAnaMdA jI : bhagavAn mahAvIra ke zAsanakAla meM vANijya grAma meM prabhu kA pramukha upAsaka AnaMda rahatA thA, jisakI patnI kA nAma zivAnaMdA thaa| zivAnaMdA zubha lakSaNoM vAlI, guNasaMpanna sannArI thii| eka bAra prabhu mahAvIra ke upadezoM ko sunakara Ananda ne zrAvaka ke bAraha vrata grahaNa kiye ghara Akara apanI patnI zivAnaMdA ko bhI kalyANakArI vratoM ko dhAraNa kara Ane kI preraNA kii| zivAnaMdA pati ke vacana kA Adara karatI huI prabhu kA upadeza sunane gaI tathA vratadhAriNI zramaNopAsikA bana gii| AnaMda zrAvaka ne jIvana kI saMdhyA meM anazana grahaNa kiyaa| zivAnaMdA ne pUrNa sahayogI bana pati ke kartavyoM ko vahana kiyaa| vaha eka Adarza gahiNI aura zramaNopAsikA bnii| 120 usane svayaM vratoM kA pAlana kiyA tathA pati ke anazana vrata kI samAdhi meM parNa sahayoginI banakara mahAna yogadAna diyaa| 3.7.44 mAtA bhadrA jI : vArANasI ke zrAvaka culanI pitA kI mAtA thii| eka bAra zrAvaka vratoM se DigAne ke lie culanI pitA ke sAmane deva ne kahA-culanI pitA! yadi tU dharma kI haTha nahIM chor3egA to terI deva-guru ke samAna pUjyanIya terI mAtA ko maaruuNgaa| isa prakAra kA dUsarI tIsarI bAra kathana sunakara, culanI pitA usake kArya ko rokane ke lie usakI ora jhapaTA, to usake hAtha meM eka khaMbhA A gyaa| deva lupta ho cukA thaa| putra kA cillAnA sunakara mAtA bhadrA ne samIpa Akara putra se kAraNa puuchaa| putra ne mAtA ko sArI ghaTanA sunaaii| mAtA samajha gaI, usane putra ko samajhAyA-"putra" | kisI mithyAtvI deva se tumheM upasarga huA hai| tuma Azvasta hokara apane niyama rUpa pauSadha kI AlocanA karake zuddha ho jaao| mAtA se prerita kiye jAne para culanI pitA ne prAyazcita kara AlocanA kii| anazana kiyA aura saudharma svarga meM deva bane / 121 mAM kA putra kI dhArmika sthiratA meM sahayoga kA yaha sundara Adarza aura avadAna hai| ___3.7.45 zrAvikA bahulA jI21 : AlaMbhikA nagarI ke gAthApati cullazataka kI patnI thii| vaha samaddhizAlini thii| bhagavAn mahAvIra se dharmadezanA sunakara donoM zramaNopAsaka dharma meM dIkSita hue| eka bAra cullazataka zrAvaka ko deva upasarga huA (putroM ke Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa ghAta kA tathA dhana naSTa karane kaa)| usa puruSa ko pakar3ane ke lie hAtha phailAne para "khaMbhA" hAtha meM aayaa| pati kI cillAhaTa sunakara patnI bahulA AI, usane pati se cillAne kA kAraNa puuchaa| cullazataka ne sArI bAta btaaii| bahulA ne ise deva upasarga batAyA tathA vrata meM doSa lagane ke kAraNa prAyazcitta karane ke lie pati ko prerita kiyaa| cullazataka prAcazcitta kara punaH dharma meM sthira hue / 22 isa prakAra usane apanI pati ko jinadharma meM tathA pauSadha kI sAdhanA meM sahayoga diyA, yaha usakA mahatvapUrNa avadAna hai| 3.7.46 zrAvikA bhadrA jI : campA nagarI ke gAthApati "kAmadeva" kI patnI kA nAma bhradA thaa| kAmadeva ne zrAvaka vratoM ko grahaNa kiyA, isase prerita hokara patnI bhadrA bhI zramaNopAsikA banI tathA vratoM kA samyaka paripAlana kiyA / 123 3.7.47 zrAvikA zyAmA jI : vArANasI nagarI meM culanIpitA gAthApati nivAsa karate the| unakI patnI kA nAma zyAmA thaa| donoM ne bhagavAn mahAvIra se zramaNopAsaka vrata grahaNa kiyA aura unakA samyak rupa se paripAlana bhI kiyA |124 __ 3.7.48 zrAvikA dhanyA jI : vArANasI nagarI meM gAthApati surAdeva hue the, unakI patnI kA nAma dhanyA thaa| bhagavAn mahAvIra kI dharma prajJapti sunakara donoM ne zramaNopAsaka dharma aMgIkAra kiyaa| eka bAra surAdeva ko deva kA upasarga huaa| usane dekhA ki deva ne tInoM putroM ko mArakara unake rakta-mAMsa ko pakAkara usake deha kA siMcana kiyA thaa| aMta meM usake zarIra meM eka sAtha solaha mahAroga utpanna karane kA bhaya dikhAyA, isa bhaya se vicalita hokara surAdeva use pakar3ane ke lie uThA, to khaMbhA hAtha meM aayaa| patnI dhanyA unakI cIkha pukAra sunakara AI aura kAraNa puuchaa| surAdeva dvArA sArA vivaraNa sunAne para buddhimatI dhanyA ne pati ko Azvasta kiyA ki Apako dharma se DigAne ke lie yaha deva upasarga thaa| Apane bhayavaza vrata khaMDita kara diyaa| Apa AlocanA kara ke zuddha ho jaaie| prerita vacanoM ko sunakara surAdeva dharma meM punaH sthira huaa|25 isa prakAra dhanyA ne pati ko preraNA dekara dharma meM dar3ha kiyaa| unake vratoM ke pAlana meM sahayoginI bnii| 3.7.46 zrAvikA puSpA jI : kAMpilya nagara ke zreSThI kuNDakaulika gAthApati kI patnI puSpA thii| puSpA sukha-suvidhAoM meM apanA jIvana sAnaMda vyatIta karatI thii| eka samaya kAMpilya nagara ke sahastrAmravana udyAna meM bhagavAna mahAvIra svAmI kA Agamana huaa| unake pahu~cane kA samAcAra nagara meM phailate hI jana-samUha darzanArtha ekatrita ho gyaa| kuNDakaulika zrI mahAvIra kI pariSad meM dharmadezanA sunane ke liye gyaa| dharma dezanA zravaNa kara zreSThI atyanta prabhAvita huA / aNuvratoM ke anusAra usane vaibhava ko sImita kara apanI sampadA kI maryAdA nizcita kii| pati se preraNA pAkara patnI puSpA ne bhI samavasaraNa meM jAkara zrAvikA ke bAraha vrata aMgIkAra kiye| kAlAMtara meM puSpA ne zrAvikA dharma kA pAlana karate hue apane dharmaniSTha pati ko sahayoga diyA aura apanA bhI kalyANa kiyaa|126 ___ 3.7.50 suzrAvikA agninitrA jI : agnimitrA, polAsapura nagara ke dhanADhya kuMbhakAra zakaDAla kI dharmapatnI thii| maMkhalA gozAlaka dvArA pratipAdita dharma siddhAntoM meM agnimitrA kI AsthA thii| kumbhakAra dampatti atula vaibhava sampadA ke sAtha jIvana vyatIta kara rahA thaa| he saddAlaputra! nagara meM trikAladarzI mahAmAnava kA Agamana ho rahA hai, tuma unake vaMdana ke lie jaanaa| isa maMgala-saMvAda se saddAlaputra apane gurU maMkhali gozAlaka kA Agamana jAnakara harSita huaa| saddAlaputra ne udyAna meM ho rahI dharmasabhA meM dekhA ki usake parama pAvana gurU kI asandI para tIrthaMkara mahAvIra birAjamAna haiN| usane bhagavAn kA abhivandana kiyaa| bhagavAn mahAvIra se saddAlaputra ne karmavAda kA aura gahastha dharma ke sacce svarUpa ko samajha kara dvAdaza vrata aMgIkAra kiye| bhagavAn mahAvIra ko vadana kara vaha svagaha aayaa| usane apanI sahadharmiNI agnimitrA ko tIrthaMkara mahAvIra kA dharma samajhAte hue pariSad meM jAne kI preraNA dii| pati se preraNA pAkara dharmaparAyaNa kuzala gahiNI, aizvaryazAlinI agnimitrA sahastrAmravana udyAna meM ho rahI pariSada meM ratha meM baiThakara gaI, usake sAtha kaI sevikAe~ bhI thiiN| usane zraddhA se tIna bAra bha0 mahAvIra svAmI kI pradakSiNA kii| tIrthaMkara bha0 mahAvIra ne agnimitrA ko dharmopadeza diyaa| dharmopadeza zravaNa kara agnimitrA parama harSita va utsAhita huii| usane bhagavAn se nivedana kiyA, he bhagavan! maiM nirgrantha prakAna para zraddhA rakhatI hU~, ataH maiM zrAvikA ke bAraha vratoM ko aMgIkAra karanA cAhatI huuN| isa prakAra usane prabhu mahAvIra se bAraha vrata aMgIkAra kie| Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ saddAlaputra apane dharma para pUrNa vizvAsa rakhatA thaa| deva unheM apane dharma va vratoM se vicalita karanA cAhate the| deva ne dharma vratoM se vicalita karane ke lie saddAlaputra kI parIkSA lii| deva ne pAyA ki saddAlaputra nirbhaya dharmAcaraNa kara rahA hai| jaba deva apane kRtya meM saphala nahIM ho pAyA taba usane saddAlaputra ko yaha cetAvanI dekara bhayabhIta kiyA ki vaha usakI patnI agnimitrA ko mAra ddaalegaa| isa saMvAda se saddAlaputra kucha vicalita huA lekina nirbhayatA ke sAtha vaha deva ko pakar3ane daur3A aura usakA pIchA karane lgaa| kolAhala hone se agnimitrA bhI vahA~ A gaI, usane yaha saba dazya dekhaa| agnimitrA ne pati ke santapta mana ko zAnta karate hue unase Agraha kiyA ki ve bhayagrasta na hoM vaha surakSita hai| dharma mArga meM aTala rahanA hI unake liye zreyaskara hai, vicalita hone kI raMcamAtra bhI AvazyakatA nahIM hai| sahadharmiNI agnimitrA kI isa dar3ha preraNA aura bhakti se saddAlaputra punaH dhyAnAvasthita huaa| 120 3.7.51 revatI : revatI, rAjagahI ke sampattivAn zreSThI mahAzataka kI patnI thii| samaddhizAlI mAtA-pitA kI putrI hone ke kAraNa revatI ko ATha karor3a svarNa mudrA tathA dasa-dasa haz2Ara gAyoM ke ATha gokula daheja meM mile the| mahAzataka kI anya bAraha patniyA~ apane daheja meM kevala eka-eka karor3a svarNa mudrA tathA dasa-dasa haz2Ara gAyeM lAI thiiN| ataH revatI sautiyA DAha se anya sahapatniyoM se IrSyA-dveSa rakhatI thii| tIrthaMkara mahAvIra ke Agamana para anya upAsakoM ke samAna mahAzataka ne bhI dharmadezanA ke pazcAt zrAvaka ke bAraha vrata aMgIkAra kiye tathA apanI vipula sampatti kI sImA nirdhArita kii| mahAzataka zrAvaka ne apanI teraha patniyoM ke atirikta anya kisI nArI se dehika samparka na rakhane kA praNa liyaa| revatI ko pati ke isa praNa kA patA zIghra laga gyaa| usane sautiyA DAha ke vazIbhUta hokara mana meM socA ki yadi maiM ina bAraha sautoM kA anta kara dUM to saMpUrNa samaddhi evaM pati ke sAtha sAMsArika sukhoM kA bhoga akelI kara skuuNgii| anukUla avasara dekhakara usane cha: ko zastra dvArA tathA chaH ko viSa dekara maravA diyaa| isake pazcAt vaha AnaMdita hokara apane pati mahAzataka ke sAtha sAMsArika sukha bhogane lgii| revatI mAMsa ke bane vibhinna vyaMjanoM kA bhojana tathA madirA pAna unmukta mana se karatI thii| ___ eka bAra rAjagahI nagarI meM amAri kI ghoSaNA huii| taba revatI ne apane pIhara se sevakoM ko bulAkara Adeza diyA ki tuma mere mAtA-pitA ke yahA~ se pratidina do bachar3e nitya mArakara lAyA kro| sevakoM ne revatI kI AjJA kA pAlana kiyaa| revatI pUrvavat mAMsa madirA kA sevana karatI huI samaya vyatIta karane lgii| mahAzataka zrAvaka ne caudaha varSa taka vrata niyamoM kA samyak pAlana kiyaa| jyeSTha putra ko parivAra kI jimmedArI sauMpakara pauSadhazAlA meM dharma dhyAna meM adhika samaya taka lIna rahane lge| eka dina revatI pauSaghazAlA meM pahu~cI aura pati se bolI "saMsAra meM viSaya bhogoM se bar3hakara dUsarA koI sukha nahIM hai, ataH paralo prApti ke ina sabhI prayatnoM ko chor3akara mere sAtha sAMsArika jIvana ke sukha kA upabhoga kro|" mahAzataka zrAvaka tIrthaMkara mahAvIra ke upadezAnusAra sAdhanA ko hI jIvana kA dhyeya mAnate the| revatI ke bAra bAra bolane para bhI ve apane dharma dhyAna se vicalita nahIM hue| mahAzataka ne zrAvaka kI gyAraha pratimAoM kA zAstrAnusAra pAlana kiyaa| isa kaThora va ugra tapasyA ke kAraNa unakA zarIra atyaMta kRza ho gyaa| yaha dekhakara matyu kI kAmanA na karate hue unhoMne saMlekhanA vrata aMgIkAra kiyaa| sAdhanA ke zubha adhyavasAyoM ke kAraNa unheM avadhijJAna prApta huaa| isI bIca eka bAra revatI punaH unmAdinI hokara mahAzataka ke pAsa AI aura mahAzataka ko apane praNa se vicalita karane kA prayatna karane lgii| isa bAra mahAzataka zrAvaka ko krodha A gayA aura ve bole "apanA aniSTa cAhane vAlI he revatI, tUM avaguNoM kI sAkSAt mUrti hai| tUM sAta dina meM hI alasa roga (maMdAgni ke roga) se pIr3ita hokara asamAdhi matyu prApta kara ratnaprabhA pathvI ke nIce lolupacyuta naraka meM caurAsI hajAra varSa kI sthitivAle nArakI jIvoM meM utpanna hogii| zrAvikA ke bAraha vratoM kA pAlana na karane se revatI ke jIvana kA duHkhada aMta huaa| zrAvaka mahAzataka ne revatI ke prati kiye gaye kaTu zabdoM kA prAyazcitta kiyA /28 ___ 3.7.52 suzrAvikA azvinI jI : zrAvastI ke vaibhavazAlI zreSThI naMdinIpitA kI dharmapatnI azvinI thI, jo rUpavatI guNavatI tathA vidyAvatI thii| tIrthaMkara mahAvIra ziSya ziSyAoM sahita zrAvastI ke koSThaka caitya meM pdhaare| naMdinIpitA ne bhagavAna ke samavasaraNa meM dharmadezanA sunI evaM bAraha vratoM ko grahaNa kiyA, saMpatti kI maryAdA kii| svagaha Akara usane apanI dharmapatnI azvinI ko prerita Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 179 kiyA ki vaha bhI prabhu ke caraNoM meM avilamba pahu~cakara alabhya dezanA ko zravaNa kare tathA Atmonnati hetu bAraha vratoM ko aMgIkAra kre| azvinI ne koSThaka caitya meM bhagavAn mahAvIra ke sAnnidhya meM pA~ca aNuvrata aura zikSAvratoM ko samajhakara gahastha dharma ke bAraha vratoM ko zraddhApUrvaka aMgIkAra kiyA, apane ghara Akara usane bAraha vratoM kA dar3hatApUrvaka pAlana kiyA / 126 3.7.53 suzrAvikA phAlgunI jI : zrAvastI ke seTha zAlinIpitA kI patiparAyaNA sahadharmiNI thI phAlgunI / eka bAra prabhu mahAvIra kA padArpaNa nagarI meM huaa| zalinIpitA ne bhagavAna kA dharmopadeza sunakara zrAvaka ke bAraha vratoM ko dhAraNa kiyA tathA apanI dharmapatnI ko bhI prerita kiyaa| phAlgunI samavasaraNa meM pahu~cI, zraddhApUrvaka vaMdana kara vaha pariSad ke madhya baiTha gii| bhagavAn ke mukhAraviMda se jaba usane bAraha vratoM ko sunA to unake mana meM yaha vizvAsa ho gayA ki gahasthI meM pravatta rahate hue ina sabakA sahaja rUpa se pAlana kiyA jA sakatA hai| usane una vratoM ko aMgIkAra kiyA aura prasanna mana se usane apane jIvana meM bAraha vratoM kA pAlana karate hue apanI AtmA kA kalyANa kiyaa|130 3.7.54 sudarzana zreSThI kI mAtA : rAjagahI nagara meM 'sudarzana' nAmaka dhanADhya zreSThI rahate the| ve jIva-ajIva ke jJAtA prabhu mahAvIra ke upAsaka the| unakI mAtA bhagavAn kI dar3ha zraddhAlu zramaNopAsikA thii| mAtA ke saMskAra bhI sudarzana zreSThI kI dharmazraddhA ke kAraNa hI the| eka bAra rAjagaha meM arjuna mAlI kA AtaMka chAyA huA thA, taba prabhu mahAvIra nagarI ke bAhara upavana meM pdhaare| sudarzana ne mAtA-pitA se bhagavAn ke darzanArtha jAne kI anujJA maaNgii| sudarzana kI dar3ha bhAvanA ko dekhakara, bar3e sAhasa evaM prabhu ke prati aTa zraddhA ke kAraNa patra moha para vijaya prApta kara mAtA-pitA ne AjJA de dii| sadarzana kI tejasvitA ke samakSa arjana ke bhItara rahI huI daivI zakti parAjita huii| arjuna bhI sudarzana zreSThI se prabhAvita huaa| prabhu mahAvIra ke darzana kara pApoM kA prAyazcitta kiyaa| saMyama aMgIkAra kara ghora tapa kiyA aura mukta hue| saMskAravAna sudarzana zreSThI jaise vIradhIra putra ko paidA karane vAlI aisI mAtA itihAsa kI misAla hai |131 3.7.56 suzrAvikA zrImatI devI : polAsapura meM vijaya rAjA rAjya karate the, unakI rAnI kA nAma "zrImatI" thaa| unake putra kA nAma atimuktaka thA jo "evaMtA" ke nAma se prasiddha huaa| eka bAra gautama svAmI bhikSArtha nagarI meM pdhaare| baccoM ke sAtha khela rahe atimuktaka gautama kI UMgalI pakar3akara apane ghara le aayaa| zrImatI apane putra dvArA sAdhu ko Ate hue dekhakara prasanna huI tathA unheM bhaktipUrvaka AhAra diyaa|32 zrAvikA zrImatI ne muniyoM ko AhAra se pratilAbhita kara zrAvikA kI bhaktimattA kA Adarza rkhaa| carama zarIrI atimuktaka kumAra ko bhagavAn ke zAsana meM dIkSita kiyA aura jinazAsana kI prabhAvanA meM mahattvapUrNa yogadAna diyaa| 3.7.56 suMsumA (suSamA) : rAjagahI nagarI meM dhanya sArthavAha rahatA thaa| usake pAMca putra the tathA eka hI patrI thI, jisakA nAma "suMsumA" thaa| suMsumA ko krIr3A karavAne ke lie "cilAta" nAma kA dAsaputra niyukta thaa| vaha dUsare baccoM ke khilaune aura kapar3e tathA gahaneM le letA aura unheM mArapITa bhI krtaa| cilAta ko dhannA seTha ne bahuta samajhAyA para usakI Adata nahIM chuuttii| aMta meM use ghara se nikAla diyaa| cilAta kuvyasanoM meM phaMsakara siMhaguphA nAma kI corapallI ke saradAra vijaya cora ke giroha meM zAmila ho gyaa| suSamA yuvAvasthA ko prApta huii| suMsumA kA sauMdarya usake hRdaya meM basa gyaa| usane eka rAtri acAnaka dhannA seTha ke ghara para hamalA kara diyaa| seTha-seThAnI, pAMcoM putra isa akasmAta AkramaNa se bhAga khar3e hue| seTha kA dhana aura beTI suMsumA ko lekara DAka dala vana meM bhAga gyaa| zAMti hone para ghara Akara saMsamA ko nahIM pAkara kImatI bheMTa lekara parijana nagara rakSaka ke samIpa ge| nagara rakSakoM ne cora pallI para jabaradasta hamalA kiyaa| coroM ne dhana pheMka diyaa| nagara rakSaka use baTorane meM laga gae / dhanya seTha aura pAMcoM putra ne cilAta dvArA suMsumA bAlikA ko lekara bhAgate hue dekhA, tathA usakA pIchA kiyaa| bhAra se daur3ane meM asamartha cilAta suMsumA kA sira kATakara dhar3a ko pheMkatA huA jhAr3I meM lupta ho gayA / lagAtAra daur3ane ke parizrama se bhUkha-pyAsa se tar3aphate hue pitA putroM kI sthiti bhI marane jaisI huii| unhoMne vizrAma kiyA AhAra khAyA tathA nagarI meM Akara putrI kA kriyAkarma kiyaa| kAlAMtara meM zoka rahita hue / 33 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 180 3.7.57 dhAriNI devI : dhAriNI potanapura nareza somacaMdra kI rAnI thii| eka bAra rAnI apane pati ke mastaka ke bAla snehapUrvaka saMvAra rahI thI, ki unakI daSTi eka zveta bAla para pdd'ii| usane pati se kahA - "svAmI! dUta A gayA hai|" rAnI dvArA zveta bAla rUpa dUta batAne para rAjA khedita hokara bolA, isa dUta ke Ane se pUrva hI mujhe tyAga mArga aMgIkAra kara lenA cAhie thaa| lekina aba maiM zIghra hI tyAgI banane ko tatpara hU~, tuma rAjya saMbhAlo / rAnI ne bhI tyAga mArga apnaayaa| rAjA rAnI ne putra prasannacaMdra ko rAjya diyaa| svayaM "dizA - prokSaka" jAti ke tApasa hokara rahane lge| ve sUkhe patte khAkara tapa sAdhanA karate, ghAsa kI mar3hI vizrAma ke lie banA lii| pake hue phala Adi khAkara jIvana nirvAha karane lge| kAlAMtara meM tApasI rAnI ne eka putra ko janma diyA jisakA nAma rakhA gayA "valakalacIrI / saMskAravAna putra ko janma denA hI dhAriNI kA mahatvapUrNa yogadAna hai / 134 T aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ : 3.7.58 suvarNagulikA jI siMdhu sauvIra kI rAjadhAnI vItabhaya nagarI thii| mahArAja "udayana" vahA~ ke rAjA the| unakI prabhAvatI nAma kI rAnI thI, abhIcikumAra unakA putra thA / udayana nareza zramaNopAsaka the| unake rAjya meM anupama suMdarI suvarNagulikA nAmaka dAsI thI / avaMtinareza caNDapradyota ne yaha jAna liyA tathA use prApta karane ke lie eka vizvasta dUta bhejaa| dAsI ne dUta kA saMdeza samajhA usa para vicAra kiyA ki dAsI se mahArAnI banane kA mujhe suyoga prApta ho rahA hai| usane sandeza bhijavAyA ki mahArAjA lene AyeMge to maiM unake sAtha jAne ko tatpara huuN| kAmAsakta caMDapradyota analavega hAthI para savAra hokara vItabhaya nagara AyA aura suvarNagulikA ko apane sAtha lekara ujjayinI lauTa AyA / 135 suvarNagulikA apane sauMdarya ke kAraNa rAjarAnI bana gii| 3.7.56 sarasvatI devI jI : bha. mahAvIra ke zAsanakAla meM RSabhapura nAmaka nagara meM dhanAvaha rAjA rAjya karate the| unakI rAnI kA nAma sarasvatI devI thaa| kisI samaya sukhapUrvaka sote hue usane siMha kA svapna dekhA / yathAsamaya tejasvI putra ko janma diyA, jisakA nAma rakhA gayA bhadranaMdIkumAra / mAtA-pitA ne bhadranaMdI kumAra kA zrIdevI pramukha pAMca sau kanyAoM ke sAtha pANigrahaNa kiyA / 136 3.7.60 zrIdevI jI : vIrapura nAma kA eka nagara thA, vIrakaSNamitra vahA~ ke rAjA the, unakI rAnI kA nAma thA zrIdevI / kAlAntara meM zrIdevI ke udara se sujAta kumAra nAma kA tejasvI putra paidA huaa| mAtA-pitA ne usakA vivAha balazrI Adi pAMca sau rAjakanyAoM ke sAtha kiyA / 137 3.7.61 kRSNA jI : vijayapura nAma kA nagara thaa| vAsavadatta nAma kA rAjA rAjya karatA thaa| unakI rAnI kA nAma kaSNA thaa| kAlAMtara meM zubha svapna dekhakara rAnI ne eka putraratna ko janma diyA jisakA nAma rakhA "suvAsava" kumAra aura jisakA bhadrA Adi pA~ca sau rAjakanyAoM ke sAtha vivAha kiyA gayA / 138 3.7.62 sukanyA jI : saugaMdhikA nAma kI nagarI thii| usameM apratihata rAjA rAjya karate the| unakI rAnI kA nAma sukanyA thaa| kAlAMtara meM usase mahacaMdra nAmaka tejasvI kumAra paidA hue| unakI strI arahadattA thI / unase jinadAsa nAmaka putra paidA huA / 136 3.7.63 subhadrA jI : kanakapura nAma kA nagara thA / priyacaMdra rAjA rAjya karate the| unakI rAnI subhadrA thii| jisane vaizramaNa kumAra ko janma diyA thA / vaizramaNa ke yuvAvasthA prApta hone para zrIdevI pramukha pAMca sau rAjakanyAoM ke sAtha unakA pANigrahaNa huaa| 140 3.7.64 subhadrA jI : mahApura nAmaka nagara thaa| vahA~ para bala rAjA rAjya karatA thaa| usakI rAnI kA nAma subhadrA thaa| subhadrA ke putra kA nAma mahAbalakumAra thA jisakA raktavatI Adi pAMca sau rAjakanyAoM ke sAtha pANigrahaNa kiyA gayA thA / 141 3.7.65 tatvavatI jI : sughoSa nAmaka nagara thA / arjuna nAmaka rAjA rAjya karatA thA, usakI rAnI kA nAma tatvavatI thA / usake bhadranaMdI nAma kA kumAra thaa| zrIdevI pramukha pAMca sau rAjakanyAoM ke sAtha usakA vivAha huA / 142 3.7.66 raktavatI jI : campA nAma kI nagarI thii| datta nAmaka rAjA rAjya karatA thA / usakI rAnI kA nAma raktavatI thA / mahacaMdra kumAra yuvarAja thA jisakA zrIkAMtA Adi pAMca sau rAjakanyAoM ke saMga pANigrahaNa huA / 143 Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 3.7.67 zrIkAMtA jI : bha. mahAvIra ke zAsanakAla meM, sAketa nAma kA suramya nagara thaa| mitranaMdI nAma kA rAjA rAjya karatA thA / / usakI rAnI kA nAma zrIkAMtA thA jisake varadatta kumAra nAma kA putra thA / vIrasenA Adi pAMca sau rAjakanyAoM ke sAtha usakA pANigrahaNa huA / 144 3.7.68 dhAriNI devI : bha. mahAvIra ke zAsanakAla meM hastizIrSa nAmaka nagara meM adInazatru nAmaka rAjA rAjya karate the / unakI pramukha rAnI kA nAma dhAriNI thA / dhAriNI ne kisI samaya sukhapUrvaka sote hue zubha lakSaNoM vAle siMha ko krIr3A karate hue AkAzamArga se utara kara svamukha meM praveza karate hue dekhA, atyaMta harSita huI / yathAsamaya usane eka tejasvI putra ratna ko janma diyA, jisakA guNaniSpanna nAma rakhA gayA subAhukumAra / 145 ina mAtAoM kA mahatvapUrNa yogadAna isa rUpa meM rahA hai ki inhoMne saMskAravAn putroM ko janma hI nahIM diyA kiMtu unako dharma patha para calane meM pUrNa sahayoga diyaa| aMtagar3ha sUtra meM varNita zreNika mahArAjA kI nandavatI, nandottarA, naMdA, marUtA, sumarUtA, mahAmarUtA, marUdevA, bhadrA, subhadrA, sujAtA, sumanAyikA, bhUtadattA Adi teraha rAniyA~ bhagavAn mahAvIra kI parama upAsikA thI, virakta hokara saMsAra kA tyAga kiyA aura mokSa meM gaI | 146 181 zreNika mahArAjA kI anya kAlI, sukAlI, mahAkAlI, kaSNA, sukaSNA, mahAkaSNA, vIrakaSNA, rAmakaSNA, pitasenakaSNA, mahAsenakaSNA Adi dasa rAniyoM ne bhI prabhu mahAvIra se apane yuddha meM gaye hue apane hI nAma vAle dasa putroM kI matyu kA samAcAra sunakara bhagavAn mahAvIra ke caraNoM meM dIkSA dhAraNa kI tathA tapa ke vividha AbhUSaNoM se kAyA ko sajAkara siddha, buddha, mukta huI / sabhI rAniyAM dharma meM dar3ha hokara saMyama lekara mokSa ko prApta huI / 147 3.7.66 phalgusenA jI : phalgusenA duHSama kAla (paMcama Are) kI aMtima zrAvikA hogI, yaha sAketa nagara kI rahane vAlI hogii| duSama kAla ke sAr3he ATha mAsa zeSa rahane para kArtika mAsa meM kaSNa pakSa ke aMtima dina prAtaH svAti nakSatra ke udayakAla meM zarIra tyAga kara prathama svarga meM jAegI / 148 3.7.70 yazA jI : tIrthaMkara mahAvIra ke zAsana meM kauzAmbI nagarI ke rAjA jitazatru kA purohita "kAzyapa " brAhmaNa thA, yazA usakI patnI thI, tathA kapila putra thA / kapila bAlaka thA, tabhI pitA kI matyu huI tathA rAjA se sammAna milanA baMda ho gyaa| naye purohita kI rAjasavArI ko nikalate hue dekhakara yazA rone lgii| putra ne kAraNa pUchA mAM ko Azvasta kiyA ki maiM par3ha likhakara pitA kA pada prApta kruuNgaa| mAM ne par3hane ke lie pati ke mitra paMDita iMdradatta ke samIpa zrAvastI nagarI meM putra ko bhijavAyA / 146 isa prakAra yazA kI jAgarUkatA naz2ara AtI hai, vaha putra ko ucita zikSA dekara use suyogya pada para pratiSThita dekhane hetu puruSArtharata hai| 3.7.71 bhadrA jI : kAkaMdI nagarI meM bhadrA sArthavAhI rahatI thI, usakA dhanya nAmaka putra thaa| battIsa kanyAoM ke saMga usakA vivAha huA bAda meM dIkSIta huA thA / 15deg isI prakAra bhadrA ke sunakSatra, RSidAsa, pellaka, rAmaputra, caMdrika, puSTimAtaka, per3hAlaputra, poSTilla Adi ATha putra hue / dhanya kI taraha unhoMne bhI dIkSA lii| bhadrA kA yogadAna yaha thA ki usane jinadharmaprabhAvaka putroM ko janma diyA thA / 151 3.7.72 dhAriNI jI : rAjagahI ke mahArAjA zreNika kI rAnI thI / yathAsamaya usane krama se dIrghasena, mahAsena, laTThadaMta, gUDhadaMta, zuddhadanta, halla, druma drumasena, mahAdrumasena, siMha, siMhasena, mahAsiMhasena, puNyasena Adi rAjakumAroM ko janma diyaa| usane dharma prabhAvaka suyogya putroM ko janma diyA, yahI usakA mahat yogadAna hai / 152 3.7.73 naMdA jI : zreNika eka bAra veNAtaTa nagara AyA, vahA~ bhadra nAmaka zreSThI rahatA thaa| usakI putrI kA nAma thA naMdA / zreNika kI tejasvitA ko dekhakara unhoMne naMdA kA vivAha zreNika ke sAtha saMpanna kiyA / 153 kAlAMtara meM usake udara se abhaya kumAra nAmaka putra paidA huaa| eka bAra bhagavAn mahAvIra svAmI se yaha sunakara ki muni jIvana svIkAra karane vAle udayana aMtima rAjA hoMge, abhaya ne rAjA banane se pUrva rAjya tyAga kA nizcaya kiyaa| mAtA naMdA svayaM bhI dIkSita hone ke lie tatpara thI / zreNika ne mAtA-putra kA mahotsava mnaayaa| 154 naMdA mahAsatI caMdanabAlA kI ziSyA banI / 155 naMdA svayaM dharma saMskAravAna thI / saMskAravAn putra ko janma dene mAtra kA hI nahIM, kiMtu putra ke sAtha hI svayaM bhI jIvana ko pAvana karanevAlI puNyazAlinI vIra mAtA thI / Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 3.7.74 dhAriNI devI : bhagavAn mahAvIra svAmI ke zAsanakAla meM mahArAjA zreNika kI rAnI thI dhAriNI / dhAriNI ne kAlAMtara meM siMha kA sapanA dekhA tathA jAlI kumAra ko janma diyaa| yuvAvasthA meM kalAnipuNa jAlIkumAra kA vivAha ATha kanyAoM se kiyA gyaa|16 isI prakAra dhAriNI ke mayAli, uvayAli, puruSasena, vAriSeNa, dIrghadaMta, laSTadaMta Adi cha: aMgajAta carama zarIrI hue| isa prakAra dhAriNI kA yogadAna isa rUpa meM rahA ki usane dharma saMskAroM se apane putroM ko bhI dharma mArga para bddh'aayaa| 3.7.75 subhadrA jI : rAjagahI nagarI meM "dhanya" nAma kA dhanADhya zreSThI rahatA thaa| subhadrA dhanya kI patnI thI tathA gobhadra Tha kI putrI evaM zAlIbhadra kI bahana thii| subhadrA bhAI zAlIbhadra ke saMsAra tyAga kI bAta sunakara baMdhu viraha ke duHkha se bharI huI thii| dhanya zreSThI snAna karane baitthaa| usakI patniyA~ ubaTana Adi kara rahI thI, subhadrA sugaMdhita jala se snAna karavA rahI thii| usake netra se AMsU kI dhArA baha niklii| dhanya dvArA kAraNa pUchane para subhadrA ne bhAI kI dIkSA tathA pratidina eka nArI kA tyAga Adi hI usake duHkha kA kAraNa hai aisA btaayaa| dhanya ne kahA-vIra puruSa eka sAtha hI tyAga karatA hai, terA bhAI to kAyara hai| anya patniyAM bolI-yadi tyAgI bananA sarala hai to Apa hI eka sAtha sarvasva tyAga kara nigraMtha dIkSA kyoM nahIM le lete? kahanA sarala, karanA kaThina hotA hai| dhanya uTha khar3A huA-bolA maiM yahI cAhatA thA, tumane sahaja hI maiM mujhe AjJA pradAna kara dI hai| dhannA manAne para bhI na mAnA, patniyAM bhI saMyama lene ke lie tatpara ho gii| bhagavAn mahAvIra puNya yoga se padhAreM | dhanya ne dInajanoM ko vipula dAna diyA, patniyoM sahita zivikA meM baiThakara bhagavAn ke samIpa gayA dIkSita huaa|58 3.7.76 dhanyA jI : rAjagaha ke nikaTa zAlIgrAma meM dhanyA nAma kI strI thI, vaha anya kisI grAma se Akara yahA~ rahane lagI thii| usake "saMgamaka" nAmaka putra thaa| zeSa saMpUrNa parivAra kAla kavalita ho cukA thaa| dhanyA dUsare gharoM meM majadUrI karatI thI aura sagamaka dUsare ke gau bacchar3oM ko carAyA karatA thaa| eka bAra parvotsava ke dina sabhI logoM ke gharoM meM khIra banAI gaI thii| saMgamaka ne logoM ko khIra khAte dekhA to mAM se khIra banAne ko khaa| dhanyA pUrva kI saMpanna sthiti tathA Aja kI daridra avasthA kA vicAra kara rone lgii| Asa pAsa kI mahilAoM ne usakA rudana dekhA, kAraNa pUchA, taba usane sArI sthiti spaSTa karate hue khaa| merI vartamAna sthiti rUkhA sUkhA khAkara peTa bharane kI hai| beTe ko maiM khIra kaise khilAU~? par3osina mahilAoM ne karuNA kara dUdha, cInI Adi sAmagrI apane gharoM se lAkara dI, dhanyA ne khIra pakAI, apane putra ko thAlI meM DAlakara de dii| putra ko khIra dekara dhanyA dUsare kAmoM meM laga gii| mAsakhamaNa tapasvIdhArI munirAja pAraNe ke lie bhikSA hetu vicaraNa karate hue dhanyA ke ghara A ge| saMgamaka thAlI kI khIra ko ThaMDI hone taka rUkA huA thaa| munirAja ko dekha kara apane bhAgya kI sarAhanA karane lagA aura samasta khIra muni ke pAtra meM DAla dii| tapasvI saMta lauTa gae, dhanyA apanA kAma nibaTAkara ghara meM aaii| usane dekhA thAlI meM khIra nahIM hai, putra khA gayA hai, usane dUsarI bAra khIra prosii| saMgamaka ne rucipUrvaka AkaNTha khIra khAI, usase ajIrNa hokara vaha rogAtaMka huaa| roga ugratama huA, parantu saMgamaka ke mana meM tapasvI saMta aura unheM diye hue dAna kI prasannatA rama rahI thI, unhIM vicAroM meM saMgamaka ne Ayu pUrNa kara deha chor3I aura gobhadra seTha ke putra zAlIbhadra ke rUpa meM paidA huA "56 tatpazcAt zAlIbhadra jaba muni avasthA meM the taba aMtima dahI kA AhAradAna mAtA dhanyA ne diyA, tatpazcAta zAlIbhadra ne anazana svIkAra kiyaa| dhanyA mahAbhAgyazAlinI mAtA thI160 svAvalaMbana putra prema tathA munibhakti usake jIvana kA Adarza thaa| 3.7.77 priyadarzanA jI : mahAvIra evaM yazodA kI putrI thI tathA jamAli kI patnI thii| anodyA usakA anya nAma thA, usakI putrI kA nAma zeSavatI (yazavatI) thaa|161 priyadarzanA prabhu mahAvIra kI zrAvikA thI tathA vaha mahAvIra ke saMgha meM dIkSita bhI huI thii|62 isa prakAra priyadarzanA ne pitA ke sAtha dharmasneha kA riztA jor3akara pitAvata apanI AtmA kA utthAna kiyA, pavitra jIvana vyatIta kiyaa| 3.7.78 padmAvatI jI63 : mahArAja kuNika kI rAnI kA nAma padmAvatI thaa| eka bAra usane kuNika ke choTe bhAI vihalla aura vehAsa ko celanA pradatta aThAraha lar3I vAlA hAra, kuNDala aura vastra pahanakara secanaka hasti para baiThakara nikalate hue tathA rAniyoM ke sAtha jalakrIr3A karate hue dekhA aura IrSyA se jala gii| usane haTha pakar3a lI aura koNika se nivedana kiyA ki ye vastueM Apa le leveN| moha se dabe kuNika ne hAra aura hAthI kI mA~ga kii| donoM kumAroM ne kahA-badale meM Apa AdhA rAjya de diijie| kUNika isa bAta para rAjI nahIM huA vihalla aura vehAsa mAtAmaha ceTaka kI zaraNa meM vaizAlI ge| ceTaka ko kaNika ne saMdeza bhijavAyA Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa ki hAra aura hAthI lauTA de| ceTaka ne badale meM AdhA rAjya dene kA saMdeza khlvaayaa| tathA yaha bhI kahA ki zaraNAgata kI rakSA merA prathama dAyitva hai, anta meM ceTaka-kUNika saMgrAma chir3A / 164 nArI kA AbhUSaNa prema tathA puruSoM kA nArI sneha yuddha jaise anartha ko AmaMtrita kara detA hai| 3.7.76 poTilA jI : tetalIpura nagara meM kanakaratha rAjA rAjya karatA thA, jinake maMtrI tetalIputra kI patnI kA nAma poTilA thaa| kisI samaya poTilA tetalI putra ko apriya ho gii| poTilA ko ciMtAmagna dekhakara tetalIputra ne use bhojanazAlA kholakara AhAra dAna karane kA nirdeza diyaa| eka bAra suvratA AryA kI ziSyAyeM bhikSArtha paribhramaNa karate hue tetalIputra ke gaha para AI, taba poTilA ne sAdhviyoM se kahA, Apa koI aisA maMtra, auSadha batAyeM, jisase meM punaH tetalIputra ko iSTa ho sakU~ / badale meM sAdhviyoM ne use jinavANI kA upadeza diyA, poTilA ne bhakti ke sAtha zrAvikA ke dvAdaza vratoM ko aMgIkAra kiyA165 aura kAlAMtara meM dIkSita huii|166 3.7.80 utpalA jI : zrAvastI nagarI meM samaddhizAlI jIvAdi nava tatvoM ke jJAtA zaMkha zrAvaka rahate the| unakI sukomala, jIvAdi nava tatvoM kI jJAtA bhagavAn mahAvIra kI zramaNopAsikA utpalA nAma kI patnI thii| usI nagarI meM puSkalI Adi kaI zramaNopAsaka the, eka bAra unhoMne pakkhI ke dina zaMkha zrAvaka kI preraNA se AhAra se yukta pauSadha (dayA) karane kA vicAra kiyaa| ghara Akara zaMkha zrAvaka ne AhAratyAga rUpa pauSadha aMgIkAra kiyA aura pauSadhazAlA meM dharma dhyAna meM lIna bane / puSkalI zrAvaka zaMkha zrAvaka ko bulAne ke lie unake ghara ge| pati kI anupasthiti meM utpalA zrAvikA ne puSkalI zrAvaka kA ucita Adara satkAra kiyA, Ane kA prayojana pUchA aura mudhara zabdoM se zaMkha dvArA brahmacarya tathA AhAratyAga yukta pauSadha kI ArAdhanA kA varNana prastuta kiyaa| utpalA ne usa yuga kI paraMparA ke anusAra ziSTAcAra saMbaMdhI pAMca bAteM prastuta kI (1) puSkalI zrAvaka ko apane ghara Ate dekha harSita aura saMtuSTa huI (2) Asana se uThakara svAgata ke lie sAta-ATha kadama sAmane gaI (3) vaMdana namaskAra kiyA (4) baiThane ke lie Asana diyA tathA (5) AdarapUrvaka Ane kA prayojana pUchA ityaadi| utpalA ke Adara satkAra tathA madu zabdoM ke saMbodhana se puSkalI zrAvaka saMtuSTa hue|17 isa prakAra utpalA ne AtithyasatkAra kI ujjavala paraMparA ko jIvita rakhA tathA atithidevo bhavaH ke anurUpa ghara para Aye pati ke mitra kA mana madhura vyavahAra se jIta liyaa| 3.7.81 bhadrA jI : zreNika rAjA kI rAjagahI meM dhanya sArthavAha rahatA thA, usakI patnI kA nAma bhadrA thaa| bhadrA ke koI saMtAna na hone se vaha duHkhI thii| usane pati kI anujJA lekara nAga yAvat vaizramaNa devoM kI upAsanA tathA mannata kii| vaha vipula AhAra Adi kA dAna bhI kiyA karatI thii| kucha samaya vyatIta hone para usane eka putra ko janma diyaa| devoM kI anukaMpA dvArA hone se usakA nAma devadatta rakhA gyaa| eka bAra vijaya cora ne devadatta ko mAra diyA tathA kaidI banA diyA gyaa| kAlAMtara meM dhanya sArthavAha kisI kAraNavaza kaidI hue| dhanya sArthavAha aura putraghAtaka vijaya cora eka hI jaMjIra meM baMdhe hone se tathA zauca Adi meM sahayoga grahaNa karane ke lie, dhanya AdhA bhojana use bhI detA thaa| bhojana lAne vAle sevaka dvArA yaha samAcAra milane se bhadrA sArthavAhI ne dhanya sArthavAha dvArA kaida mukta hokara Ane para bhI Adara nahIM kiyaa| dhanya dvArA spaSTIkaraNa karane para vaha saMtuSTa huI tathA bhoga bhogatI huI sukhapUrvaka rahane lgii|168 3.7.82 bhadrA jI : bhagavAn ke parama bhakta rAjA zreNika kI rAjagahI meM dhanya sArthavAha nivAsa karatA thaa| unakI bhadrA nAma kI guNavatI rUpavatI dharmapatnI thii| bhadrA ke cAra putra the dhanapAla, dhanadeva, dhanagopa aura dhanarakSita / unakI kramazaH cAra putravadhuoM ko pArivArika dAyitva sauMpane ke lie unhoMne parIkSA lii| pratyeka vadhU ko pAMca-pAMca zAli akSata (cAvala ke dAne) diye tathA pAMca varSoM ke bAda punaH dene ke lie khe| pAMcave varSa meM unase punaH dAne maaNge| bar3I ne dAne pheMka diye ataH use pauMchA lagAnA, tathA ghara kA kacarA bAhara pheMkane kA kAma sauNpaa| dUsarI ne use khA liye, use rasoI ghara kA kArya sauNpaa| tIsarI ne 5 dAne saMbhAla kara rakhe, use ghara tathA saMpatti kI cAbiyAM supurda kii| tathA cauthI ne cAvala ke dAnoM ko pitA kI khetI meM bokara khUba bar3hA liye the, ataH use ghara kI pramukha gahiNI ke rUpa meM niyukta kiyA, kyoMki vaha ghara kI pratiSThA aura saMpatti meM vaddhi karane vAlI thii| unake nAma kramazaH ujjhitA, bhogavatI, rakSitA tathA rohiNI thA /166 , Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 184 3.7.83 skaMdazrI : purimatAla nagara meM vijaya nAmaka cora senApati jo bar3A hI krUra thA, usakI nirdoSa sarvAMgasuMdarI skaMdazrI nAma kI bhAryA thI / unake abhagnasena nAmaka putra thA / 170 3. 7. 84 zrInAma : vANijyagrAma meM mitra nAma kA rAjA thA, usakI paTarAnI kA nAma zrInAma thA / 171 aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ 3. 7.85 subhadrA : vANijyagrAma meM vijaya mitra nAmaka dhanI sArthavAha kI patnI kA nAma subhadrA thaa| subhadrA kA eka putra thA ujjhitaka jo sarvAMga suMdara aura rUpavAna bAlaka thA / 172 3.7.86 devadattA : rohItaka nagara ke datta seTha kI seThAnI kRSNA zrI ke udara se paidA huii| vaha eka bAra krIr3A kara rahI thI taba rAjA ne use dekhA thaa| usa kanyA kI yuvarAja puSyanaMdI ke lie datta seTha se yAcanA kii| puNyanaMdI se usakA vivAha huA / yathA samaya puSyanandI rAjA bnaa| rAja mAtA zrIdevI kI bhakti meM rAjakumAra saMlagna rahatA thA / devadattA ko yaha sahana nahIM huA / eka bAra jaba zrIdevI sUkhapUrvaka so rahI thI, taba devadattA ne tape hue lohadaNDa ko zrIdevI ke guhya sthAna meM praviSTa kara diyaa| phalasvarUpa vaha mahAn zabda se AkraMdana kara mara gaI / puSyanaMdI ne krodhapUrvaka pakar3avAkara usakA vadha karane kI AjJA dI / pApa ke phala ko bhogatI huI vaha duravasthA ko prApta huI / 73 3.7.87 utpalA : hastinApura meM bhIma nAmaka kUTagrAha rahatA thA, usakI patnI kA nAma utpalA thA / utpalA ke garbha meM garbhastha jIva ke prabhAva se pazuoM kA mAMsa aura rUdhira pIne kI icchA huI, bhIma ne icchA pUrNa kI usane putra ko janma diyA nAma rakhA gayA 'gotrAsa' kumAra kyoMki janma lete hI bAlaka ne karNakaTu aura cItkArapUrNa bhISaNa zabda kiyA thA jisase gau Adi nAgarika pazu bhayabhIta aura udvigna hokara cAroM tarapha bhAgane lage the / 174 3. 7. 88 magAdevI : magA grAma nAmaka prasiddha nagara thA jahA~ vijaya kSatriya rAjA rAjya karatA thaa| magAdevI kA Atmaja thA magAputra, jo ki janmakAla se hI aMdhA, gUMgA, baharA, paMgu, huNDa aura vAtarogI thA / putra vAtsalyavaza mAtA magAdevI gupta bhUmigaha meM gupta rUpa se AhAra pAnI Adi ke dvArA usa magAputra bAlaka kI sevA karatI huI jIvana vyatIta kara rahI thI / 1 pUrvabhava meM kapaTa rUpa vyApAra ko apanA kartavya banAne se isa prakAra kA azubha karma pariNAma sAmane aayaa| mAtA magAdevI ne bar3I dhairyatA ke paristhiti kA sAmanA kiyA / 175 3.7.86 gaMgAdattA : pATalIkhaMDa nagara meM sAgaradatta nAma kA dhanADhya sArthavAha rahatA thaa| usakI gaMgAdattA bhAryA se umbaradatta nAmaka putra paidA huA / 176 3.7.60 samudradattA : zaurikapura meM samudradattA nAmaka macchImAra rahatA thA, vaha adharmI aura aprasanna thA / usakI samudradattA nAmaka bhAryA thI, usake Atmaja kA nAma thA zaurikadattA / 177 3.7.61 baMdhuzrI devI : mathurA nagarI meM zrIdAma rAjA kI baMdhuzrI devI kI kukSI se naMdiSeNa nAmaka kumAra paidA huA thA / 3.7.62 vasudattA : kauzAMbI nagarI meM samasta vedoM kA jJAtA vidvAna somadatta nAma kA purohita rahatA thaa| usakI patnI kA nAma vasudattA thA, tathA putra kA nAma thA bahaspatidatta / 176 3.7.63 bhadrA : sAhaMjanI nagarI meM subhadra nAmaka pratiSThita sArthavAha rahatA thA / unakI nirdoSa paceMdriya zarIra vAlI bhadrA nAma kI patnI thI, unake putra kA nAma zakaTa thaa| 3.7.64 aju : dhanadeva sArthavAha kI patnI se ajU nAmaka lAvaNyamayI kanyA paidA huii| vaha bubhukSita, nirmAMsa, kaSTamaya, karUNAjanaka tathA dInatApUrNa vacanoM se vilApa karatI thii| gautama ne use mArga meM dekhaa| bhagavAn ne pUrvabhava ke azubha karma baMdhana ke pariNAma haiM, aisA prakAza ddaalaa| 181 Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa __ 185 saMdarbha grantha sUcI (adhyAya- 3) 1. AcArya deveMdamuni jI zAstrI, bhagavAna pArzva : eka samIkSAtmaka adhyayana pa.61-62-64-66-163 2. vahI. bhagavAna mahAvIra : eka anuzIlana. pa. 68-66 maMjItasiMha sodhI, hisTrI oN.e. iMDiyA, pa. 62-63 pro. maMjItasiMha sodhI, hisTrI oN.e. iMDiyA, pa.62 vahI pa. 70 6. savve jIvA piAuyA, suhasAyA dukkhapaDikUlA uttarA sUtra a. 12 gA. 1 kammuNA baMbhaNo ho..... uttarA a. 25 gA. 33 DaoN0 premasumana jaina bha.mahAvIra eka anu. prAkkathana pa. 18.16 iMdra ema.e. apanI bAta. varSa 1, 1646 aMka 1 pa. 17 navaMbara, zramaNa saM. iMdracaMda zAstrI ema.e. 11. pro. DaoN. vidyAvatI jaina. prAkRta vidyA, jana-jUna 2002 pa. 115 AcArya zrI deveMdra muni jI bha. pArzva pa. 110 13. AcArya zrI deveMdra muni jI bha. pArzva pa. 110 14. AcArya zrI deveMdra muni jI bha. pArzva pa. 110 15. AcArya zrI deveMdra muni jI bha. pArzva pa. 110 16. AcArya zrI deveMdra muni jI bha. pArzva pa. 111 17. AcArya zrI deveMdra muni jI bha pArzva pa. 111 18. AcArya zrI deveMdra muni jI bha. pArzva pa. 111 16. yuvA. zrI madhu, muni, jI bhagavatI sUtra, bhA. 2 udde. 33. pa. 508-514 upA. pyAracaMdajI ma. kalpa. sUtra pa. 51 21. vahI pa 515 22. DaoN. jyoti, jaina, pra.ai.jai.pu. evaM ma. pa. 21 23. upA. paM. mu. zrI pyAracaMdajI ma. kalpasUtra pa. 124 24. DaoN. jyoti, jaina, pra.ai.jai.pu. evaM ma. pa. 21 25. suzrAvaka zrI DozI ratanalAla jI tIrthaM ca, bhA. 3 pa. 120 26. DaoN. jyoti jaina, pra.ai.jai.pu. evaM ma. pa. 21 27. yuvAcArya zrI madhukara muni, jI rAjapraznIya sUtra pa. 131 202-204 28. yuvAcArya zrI madhukara muni, jI rAjapraznIya sUtra pa. 6.10 26. yuvAcArya zrI madhukara muni. jI jJAtAsUtra zruta 2 varga 1 pa. 530 30. vahI pa. 526-537 31. yuvAcArya zrI madhukara muni jI, zruta. 2. varga 1 a. 2 pa. 538 32. vahI a. 3. pa. 536 33. vahI a. 4. pa. 540 , Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 35. 36.36. yuvAcArya zrI madhukara muni jI, vahI a. 2.5 pa. 543 40. devendra muni, bha. pArzva, pa. 131-132 41. devendra muni, bha. pArzva, pa. 132 42. yuvAcArya zrI madhukara muni jI, nirayAvalikA, varga 3 a. 4 pa 68-73 43. vahI. pa. 73.76 44. yuvAcArya zrI madhukara muni jI nirayAvalikA, pa. 65-67 (a) yuvAcArya zrI madhukara muni jI, jJAtAsUtra zruta 2 varga 3. pa. 544 - 545 (ba) AcArya zrI devendra muni jI, bha. pArzva pa. 116 (a) yuvAcArya madhukara muni jI, jJAtAsUtra zruta 2. varga 4 pa 544 - 545 (ba) AcArya zrI devendra muni jI bha. pArzva pa. 116 yuvAcArya madhukara muni jI, jJAtAsUtra zruta 2. varga 5. pa. 546 (a) yuvAcArya madhukara muni jI jJAtAsUtra zruta 2. varga 7 pa. 552 (ba) AcArya zrI devendra muni jI, bha. pArzva pa. 121 (a) yuvAcArya zrI madhukara muni, jJAtAsUtra zruta 2. varga 6. pa. 554 (ba) AcArya zrI devendra muni jI, bha. pArzva pa. 122 yuvAcArya zrI madhukara muni, jJAtAsUtra zruta 2. varga 8 pa. 553 A. hastI, ma. jaina dharma kA mau. iti, bhAga 1 pa. 522 suzrAvaka DozI ratanalAla jI tIrthakara caritra bhAga 3 pa. 34 vahI bhAga 3 pa 34 vahI bhAga 3 pa 37 45. 46. 47. 48. 46. 50. 51. 52. 53. 54. yuvAcArya zrI madhukara muni jI, jJAtAsUtra zruta 2 varga 2. a. 1 pa. 542 55. vahI bhAga 3 pa. 56.58. su0 DozI ratanalAla jI, tIrthaMkara caritra bhAga 3 pa. 38.3640.42 56.66. su0 DozI ratanalAla jI, tIrthaMkara caritra bhAga 3 pa. 46.50 44 62.63. 63 64 64. 65 70 64.71-72.72. 72.72 70-77 su0 DozI ratanalAla jI, tIrthaMkara caritra bhAga 3 pa 83.83.86 88. 142.178.156.156 - 157 78-80 upAdhyAya zrI puSkara muni, jaina kathAeM bhAga 24. 24.54 81. A. zrI tulasI jI, zrAvaka saMbodha pa. 161-193 82 - 60 ratana, tIrthaMkara ca. bhAga 3 pa 162. 163. 163. 163. 163. 164. 164. 164. 164 61-62 (a) vahI. pa. 116.120 61-62 (ba) upA. pyAracaMdajI ma. kalpa sUtra pa. 124 63. 64. DaoN0 hIrAbAI boraDiyA jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAeM pa. 61-62 (ka) uttara bhArata meM jaina dharma pa0 84-85 (kha) DaoN0 hIrA bAI boraDiyA, jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAe~ pa. 67-70 (ga) DozI ratanalAla, tIrthaMkara caritra, bhAga 3 pa. 176 - 185. 166 aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 187 65. yuvAcArya madhukara muni, bhagavatI sUtra, bhAga 3, zataka 12, uddezaka 2 pu. 126-127 66. AcArya hastImalajI, jaina dharma kA maulika itihAsa, prathama bhAga, pa0 126-17 67. (a) DaoN. jyotiprasAda jaina, pramukha aitihAsika jaina puruSa aura mahilAeM pa. 23 (ba) DozI ratanalAla, tIrthaMkara caritra, bhAga 3 pa. 275 68. pramukha aitihAsika jaina puruSa evaM mahilAe~ pa.78-76 66. (ka) jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAe~ pa0 81-83 (kha) su0 DozI ratanalAla jI tIrthakara caritra bhAga 3 pa. 211 213-216. 227-226 (ga) yuvAcArya madhukara muni, nirayAvalikA pa. 12-21. anuttaraupapAtika varga 1 a. 8.6. pa. 10 100. yuvAcArya madhukara muni, jJAtAsUtra pa. 13-103 101. (a) su0 DozI ratanalAla jI, tIrthakara caritra, bhAga 3, pa. 317-320 (A) DaoN. jyotiprasAda jaina, pramukha aitihAsika jaina puruSa aura mahilAe~. pa. 23 102. DaoN. hIrAbAI boraDiyA, jaina dharma kI pramukha sAdhviyoM evaM mahilAe~ pa0 62.63 103. pro. pravINa jaina, jaina purANa koSa, pa. 226 104. DaoN. hIrAbAI boraDiyA, jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAe~ pa0 65-66 105. DaoN. hIrAbAI boraDiyA, jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAe~ pa0 128 106. su0 DozI ratanalAla jI, tIrthakara caritra bhAga 3 pa. 236-241 107. (a) Agama aura tripiTaka : eka anuzIlana : khaNDa 1, pa0 236-243 106. jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAe~ pa0 114-117 106. (ka) jaina dharma kA maulika itihAsa bhAga eka pa0 606-607 (kha) jaina dharma kI pramukha sAdhviyoM evaM mahilAe~, DaoN0 hIrAbAI boraDiyA, pa0 127-128 (ga) zramaNa mahAvIra, AcArya mahAprAjJa, pa083-85 110. pramukha aitihAsika jaina puruSa evaM mahilAe~ pa0 25 111. jaina dharma kI pramukha sAdhviyoM evaM mahilAe~ pa071 112. (a) AcArya zrI tulasI jI zrAvaka saMbodha pa0 186-187 (ba) su0 DozI ratanalAla jI, tIrthaMkara caritra, bhAga 3. pa. 276-285 113. AcArya zrI tulasI jI, zrAvaka saMbodha pa. 161-163 114. muni nagarAja, Agama aura tripiTaka: eka anuzIlana, khaNDa.1 pa. 164-167 115. su0 DozI ratanalAla jI, tIrthakara caritra, bhAga 3, pa. 306-308 116. yuvAcArya zrI madhukara muni jI, bhagavatI sUtra, khaNDa 3, zataka 12, uddezaka 2, pa. 126-137 117. DaoN. hIrAbAI boraDiyA, jaina dharma kI pramukha sAdhviyA~ eva mahilAe~, pa. 126 118. yuvAcArya zrI madhukara muni jI, jJAtAsUtra pa. 358-373 116-120 (a) yuvAcArya zrI madhukara muni jI, uvAsagadazA adhyAya 1 pa. 12. 58. 60. vahI a. 3 pa. 111-116 (ba) su0 DozI ratanalAla jI, tIrtha ca. bhAga 3 pa. 258-261. 265 121. yuvAcArya madhukara muni, uvAsagadazA adhyAya 5 pa. 125-128 Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 122-123 (a) yuvAcArya zrI madhukara muni jI, uvAsagadazA adhyAya 2 pa 86. a. 3. pa. 107 (A) su0 DozI ratanalAla jI. tIrthaM ca bhAga 3 pa 163. 264 124 (a) yuvAcArya zrI madhukara muni jI. uvAsaga adhyAya 4 pa 116 - 122 (ba) su0 DozI ratanalAla jI, tIrthaM ca bhAga 3 pa. 265 125. yuvAcArya zrI madhukara muni jI, uvAsagadazA adhyAya 6 pa 131-137 126. yuvAcArya zrI madhukara muni jI, uvAsagadazA adhyAya 7 pa 142-167 127. yuvAcArya zrI madhukara muni jI, uvAsagadazA adhyAya 8 pa. 174 -184 128. yuvAcArya zrI madhukara muni jI, uvAsagadazA adhyAya 6 pa 188-186 126. yuvAcArya zrI madhukara muni jI, uvAsagadazA adhyAya 10 pa. 161 130. yuvAcArya zrI madhukara muni jI, antagar3ha sUtra varga 6 adhyAya 3 pa 112-120 131. yuvAcArya zrI madhukara muni jI, antagar3ha sUtra varga 6 adhyAya 3 pa 107 - 126 132. vahI 15 pa 127-135 133. yuvAcArya zrI madhukara muni jI jJAtAsUtra pa. 461-510 134. su0 DozI ratanalAla jI, tIrthaMkara caritra bhAga 3 pa. 357 135. su0 DozI ratanalAla jI, tIrthaMkara caritra bhAga pa. 324-326 136. 145. suzrAvaka saM. nemIcaMda jI, bAMThiyA, vipAka sUtra pa. 327-328. 326. 330. 331.332. 333. 334. 335. 337 146. yuvAcArya zrI madhukara muni jI, antagar3ha sUtra varga 7 adhyAya 1.13 pa 137 - 138 147. vahI varga 8 adhyAya 1.10 pa 136 - 170 148. pro. pravINa, jaina. purANa koSa pa. 245 146. su0 DozI ratanalAla jI tIrthaMkara caritra bhAga 3 pa 330.333 150 yuvAcArya zrI madhukara muni jI, anuttaraupapAtika sUtra varga 3 adhyAya 1 pa. 15-44 151. vahI adhyAya 2-6 varga 3 pa 45-47 152. yuvAcArya zrI madhukara muni jI, anuttaraupapAtika sUtra varga 2 adhyAya 1-13 pa 13-14 153. su0 DozI ratanalAla jI, tIrthaMkara caritra bhAga 3 pa. 203-204 154. vahI pa. 334 155. yuvAcArya zrI madhukara muni jI, antagar3ha sUtra varga 7 adhyAya 1 pa 138 156. yuvAcArya zrI madhukara muni jI, anuttaraupapAtika sUtra varga 1 adhyAya 1-7 pa. 7-10 157. vahI pa. 10 158. su0 DozI ratanalAla jI, tIrthaMkara caritra bhAga 3 pa 306-308 156. su0 DozI ratanalAla jI, tIrthaMkara caritra bhAga 3 pa 303-304 160. vahI 306 - 308 161. upAdhyAya zrI pyAracaMdajI ma. kalpasUtra pa. 124 162. su0 DozI ratanalAla jI, tIrthaMkara caritra, bhAga 3, pa. 120 163. su0 DozI ratanalAla jI, tIrthaMkara caritra, bhAga 3, pa. 338-346 164. yuvAcArya madhukara muni, nirayAvalikA sUtra pa. 26-38 aitihAsika kAla kI jaina zrAvikAe~ Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 189 164. yuvAcArya madhukara muni, nirayAvalikA sUtra pa. 26-38 165. yuvAcArya madhukara muni, jJAtAsUtra, adhyAya 14. pa. 356-380 166. vahI pa. 371 167. yuvAcArya madhukara muni, bhagavatI sUtra khaNDa 3 za. 12 uddezaka 1 pa. 111-125 168. yuvAcArya madhukara muni, bhagavatI sUtra pa. 104-131 166. yuvAcArya madhukara muni, jJAtA sUtra adhyAya 7 pa. 164-208 170. saM. nemIcaMda bAMThiyA, vipAka sUtra adhyAya 3 pa. 73 171. vahI a. 2 pa.41 172. saM. nemIcaMda jI bAMThiyA, vipAka sUtra adhyAya 2 pa. 42. 46 173. saM. nemIcaMda jI bAMThiyA, vipAka sUtra adhyAya 6 pa. 182-162 174. saM. nemIcaMda jI bAMThiyA, vipAka sUtra adhyAya 2 pa. 52-54 175. saM. nemIcaMda jI bAMThiyA, vipAka sUtra adhyAya 1 pa. 11. 18 176. saM. nemIcaMda jI bAMThiyA, vipAka sUtra adhyAya 1 pa. 25 177. saM. nemIcanda jI bAMThiyA, vipAka sUtra, adhyAya 7 pa. 138-145 178. saM. nemIcanda jI bAMThiyA, vipAka sUtra, adhyAya 8 pa. 158-163 176. saM. nemIcaMda jI bAMThiyA, vipAka sUtra adhyAya 6 pa. 133-136 180. saM. nemIcaMda jI bAMThiyA, vipAka sUtra adhyAya 5 pa. 115-117 181. saM. nemIcaMda jI bAMThiyA, vipAka sUtra adhyAya 10 pa. 165-200 dharma saMgha meM zramaNa-zramaNI ko AhAra-pAnI, vastra-pAtra auSadhI se lAbhAnvita karane vAlI zrAvikA hI hai| dAna ke atirikta vaiyaktika tapa sAdhanA tathA dharma prabhAvanA meM vaha agraNI hai| Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa OM caturtha adhyAya mahAvIrottara - kAlIna jaina zrAvikAe~ I.pU. chaThI zatI se I. san kI sAtavIM zatI 191 4. 1 mahAvIrottara kAlIna dhArmika evaM rAjanaitika sthiti : " bhagavAna mahAvIra ke nirvANa ke pazcAt bhI bhagavAna mahAvIra kA dharma-saMgha bhArata ke vibhinna dharma saMghoM meM sadA se suvizAla, pramukha, tathA bahujana sammata rahA haiN| nirvANottara kAla ke eka hajAra varSa ke itihAsa kA avalokana karane para yaha vizvAsa karane ke lie aneka pramANa upalabdha hote hai ki jaina dharma sUdUravartI dezoM meM phailA, phalA-phUlA aura eka lambe samaya taka uttarottara abhivaddhi ko prApta hotA rahA hai| isake pIche kucha kAraNa hai, yathA; sarvajJa jina dvArA prarUpita dharma hone se isa dharma saMgha kA saMvidhAna sabhI daSTiyoM se sugaThita aura sarvAMgapUrNa thaa| anuzAsana, saMgaThana kI sthiratA, suvyavasthA, kuzalatApUrvaka saMgha ke saMcAlana kI vidhi isa dharmasaMgha kI apratima vizeSatAe~ thii| dUsarA mukhya kAraNa thA isa dharma kA vizva baMdhutva kA mahAn siddhAnta, jisameM prANI mAtra ke kalyANa kI saccI bhAvanA sannihita thI / ina sabase bar3hakara isa dharma saMgha kI ghorAtighora saMkaToM meM bhI rakSA karane vAlA thA isa dharma saMgha ke karNadhAra mahAn AcAryoM kA tyAga, tapopUta aparimeya Atmabala / ye tIna aise pramukha kAraNa the, jisane jaina dharma para samaya-samaya para Aye saMkaToM ko chinna bhinna kara pracaNDa sUrya kI taraha apane alaukika jJAnAloka se jana-jana ke maMdira aura mukti-patha ko prakAzita karatA rahA hai| poottutooli I. pU. 527. 507 meM ur3adeza ke rAjA yama ne sudharmA svAmI se dIkSA grahaNa kii| unhIM ke sAtha mahArAnI dhanavatI ne bhI zrAvikA ke vrata grahaNa kiye the / dhanavatI kI apUrva dharmaniSThA ke prabhAva se saMpUrNa parivAra sahita ur3adeza kI samasta prajA jaina dharmAnuyAyinI bana gaI thii| zrutakevalI AcArya bhadrabAhu taka jaina dharmasaMgha kA eka sarvAMgapUrNa evaM ativizAla saMvidhAna vidyamAna thaa| usa saMvidhAna meM sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA varga ke lie hI nahIM kiMtu saMgha ke prati niSThA rakhane vAle sAdhAraNa se sAdhAraNa sadasya ke kartavyoM evaM kAryakalApoM ke lie mArgadarzaka vidhAna thaa| usameM nirdiSTa vidhi vidhAnoM ke anusAra isa dharma saMgha kA pratyeka sadasya apane kartavyoM kA pAlana karate hue apane dAyitvoM kA niSThApUrvaka nirvahana karatA thA / jaina matAnusAra AcArya jaMbU aMtima kevalajJAnI hue the| jaMbUsvAmI ne jaba dIkSA aMgIkAra kI taba magadha para zreNika putra kUNika evaM avaMtI para caMdrapradyota putra pAlaka kA zAsana thaa| jaMbU ke zAsanakAla meM magadha ke rAjA udAyI jaina dharma ke prati niSThAvAna the| udAyI ke svargavAsa vI. ni. 60 ke bAda unakI saMtAna na hone se zizunAga vaMzI zAsakoM kI sattA naMda ke samyak saMcAlana meM A gii| avaMtI nareza pAlaka ke avaMtivarddhana aura rASTravardhana ye do putra the| rASTravarddhana kI rUpavatI rAnI dhAriNI ne sAdhvI dIkSA aMgIkAra kii| rASTravarddhana ke putra avaMti sena ko rAjya sauMpakara avaMtivarddhana dIkSita hue / rASTravarddhana ke putra maNibhadra ke hAthoM meM kauzAMbI kI sattA thii| isa prakAra magadha, avaMti aura kauzAMbI tInoM rAjavaMzoM kI bhagavAn mahAvIra ke saMgha ke prati gaharI AsthA thii| AcArya prabhava evaM AcArya zayyaMbhava (vI. ni. 60) ke samaya naMdavaMza cala rahA thaa| AcArya saMbhUti vijaya ke AcArya kAla meM naMda rAjya zakaDAla ke putra zrIyaka, evaM unakI sAta putriyA~ yakSA, yakSadinnA, bhUtA, bhUtadinnA, seNA, veNA, reNA ne vi0 pU0 317 (vI. ni. 153 ) meM AcArya saMbhUti vijaya ke pAsa dIkSA dhAraNa kI thI / sthUlabhadra kI dIkSA inase 7 varSa pUrva ho cukI thI, ye zakaDAla ke jyeSTha putra the| muni ke divya tapomaya jIvana se prabhAvita hokara kozA gaNikA Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 mahAvIrottara - kAlIna jaina zrAvikAe~ I.pU. chaThI zatI se I. san kI sAtavIM zatI dar3havratadhAriNI zrAvikA banI / I0 pU0 312 meM aitihAsika kAlakrama kI daSTi se navameM naMda ke zAsanakAla meM naMda sAmrAjya kA patana huaa| AcArya saMbhUti vijaya ke prabhAva se naMda rAjavaMza meM adhyAtma saMskAra pallavita hue / AcArya sthUlabhadra ke zAsanakAla meM bhI naMda sAmrAjya zakaDAla parivAra ke prati kRtajJa thA / sthUlabhadra ke bAda mahAgiri tathA suhasti AcArya hue| tatpazcAt AcArya balissaha ke samaya samrAT khAravela hue / himavaMta sthavirAvalI ke anusAra samrAT khAravela ke dvArA Ayojita kumAragiri parvata para mahAzramaNa sammelana meM AcArya balissaha upasthita the| isI prasaMga para unhoMne vidyAnupravAda pUrva se aMgavijjA jaise zAstra kI racanA kI thI / samrAT khAravela dvArA Ayojita mahAzramaNa sammelana kA kAla vI. ni. 300. 330 ( I0 pU0 167 vi.pU. 140) taka kA saMbhava haiN| samrAT khAravela kA vI. ni. 330 meM svargavAsa ho gayA thaa| AcArya balissaha ke samaya meM magadha para maurya vaMza kA zAsana thaa| isa rAjya kA prathama samrAT caMdragupta maurya thA, aMtima samrAT bahadratha thaa| maurya samrAT aMdhikAMza jainI yA jaina dharma ke samarthaka rahe hai| maurya rAjya kA suprasiddha AmAtya bhI jaina thA / 4 AcArya susthita evaM AcArya supratibuddha ne bhuvanezvara ke nikaTa sthita kumAragiri parvata para hI kaThora tapa kI sAdhanA kI thI / samrATa khAravela kI rAnI ne udayagiri evaM khaNDagiri para zramaNoM kI sAdhanA ke lie jaina guphAoM kA nirmANa karavAyA thaa| bhikSurAja khAravela ne susthita aura supratibuddha donoM muniyoM kA vizeSa sammAna kiyA thA / AcArya kAlaka jaina itihAsa prasiddha avaMtI nareza gardabhilla ke samakAlIna the| AcArya kAlaka ne apanI sAdhvI bahana sarasvatI ko zaktizAlI nareza gardabhilla se chur3Ane ke lie videzI sattA zakoM ko (saMbhavataH sithiyana jAti ke loga the) apane vidyAbala se prabhAvita kara unheM bhArata meM lAye the| unake sahayoga se tathA apane vidyAbala ke yoga se bahana sarasvatI ko gardabhilla ke paMjoM se chur3AyA evaM anyAyI zAsaka gardabhilla ko padacyuta kara diyaa| krAMtikArI kAlaka vI. ni. kI pUvIM zatI (vi. kI prathama zatI) ke vidvAn AcArya the| gardabhilla ke padacyuta kI ghaTanA kA samaya vI. ni. 466 mAnA gayA hai| pratiSThAnapura meM caturthI ko saMvatsarI manAne kA prasaMga inhIM ke samakSa upasthita huA thaa| prApta abhilekhoM ke anusAra I. pU. kI chaThI zatI meM jaina evaM bauddha donoM dharma kA udbhava, sthApanA evaM prasAra huA / itihAsavijJoM ke anusAra bauddhadharma ko vizvadharma ke utkarSa meM le jAne kA zreya jAtA hai I. pU. tIsarI zatAbdI ke samrAT azoka ko jo bauddha dharma ke anuyAyI the| bauddha anuzruti meM bauddha dharma ke lie azoka ke kiye gaye jitane kAryoM kA ullekha hai, usase kaI bar3hakara jaina janazruti meM jainadharma ke lie rAjA samprati ke kAryoM kA ullekha hai| kiMtu rAjA saMprati ke nAma aura kArya ke vijayI smAraka upalabdha nahIM hai jo, vizva ke sAmane azoka staMbha kI taraha bhArata kA paricaya cinha ho / jaina itihAsa vettA muni zrI kAMtisAgarajI ke anusAra maurya samrAT saMprati ne jaina saMskRti ke pracAra hetu na sirpha apane putroM balki apanI putriyoM ko bhI sAdhvI veza meM sAmaMtoM ke sAtha sudUra dezoM meM bhejA / samprati ke Agraha se unake guru AcArya suhastI ne zramaNoM ko anAryoM kI bhUmi para bhejanA svIkAra kiyaa| vinseNTa smitha ke anusAra saMprati ne araba IrAna jaise islAma dharmI dezoM meM bhI jaina dharma pratiSThita kiyA / katipaya jaina dharmagraMtha to yaha batAte haiM ki samprati ne itane jinamaMdiroM kA nirmANa karavAyA ki bhArata ke Arya-anArya pradezoM kI bhUmi maMdiramaya ho gii| vastutaH azoka aura samprati, donoM ke kAryoM se bhAratIya saMskRti vizva - saMskRti bana gaI aura AryAvarta kA AdhyAtmika prabhAva bhArata kI sImAoM se Age, marUsthaloM, parvatoM, siMdhuoM ko pAra karatA dUsare dezoM para chA gyaa| DaoN. jyotiprasAda jaina kA zodha yaha niSkarSa bhI sAmane rakhatA hai ki jina abhilekhoM meM "devAnAMpiyassa piyadassina lAjA" devatAoM kA priya priyadarzI rAjA dvArA unake aMkita karAye jAne kA ullekha hai, saMbhava hai ve azoka ke na hokara saMprati ke ho, kyoMki "devAnAMpriya" zabda jaina paraMparA kA zabda hai jo saMbhavataH saMprati ke lie prayukta huA hogA / " samrAT samprati ke samakakSa khar3e jaina itihAsa kI paraMparA ke eka ora dIptimAna nakSatra hue hai I. pU. dvitIya zatAbdI ke samrAT khAravela / prAcIna bhArata ke aba taka upalabdha sAre zilAlekhoM ke madhya sphaTika kI AbhA lie advitIya hI nahIM, sarvopari hai| vidvAnoM ke zodha evaM AkarSaNa kA kendrabiMdu hai khAravela kA zilAlekha / yaha zilAlekha vartamAna ur3IsA - rAjya ke purI jile meM rAjadhAnI bhunavezvara se tIna mIla kI dUrI para sthita, khaNDagiri parvata ke udayagiri nAmaka uttarI bhAga para bane hAthIgumphA nAma ke eka prAcIna tathA vizAla guhA maMdira ke agrabhAga tathA chata para satraha paMktiyoM meM jinakI bhASA ardhamAgadhI tathA jaina prAkRta - mizrita apabhraMza hai aura lagabhaga caurAsI varga phITa ke vistAra meM utkIrNa hai / lekha kI lipi brAhmI hai| svastika, nandyAvarta, azoka vakSa tathA mukuTa jaise vividha jaina maMgala pratIkoM se yukta isa abhilekha kA prAraMbha arhato evaM siddhoM kI vaMdanA se kiyA gayA hai| samrAT khAravela Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa .93 jainadharma kI usa prAcIna nirgratha paramparA ke sAkSya hai jinake vaMza - sUrya vaizAlI gaNAdhyakSa mahArAjA ceTaka the| ceTaka ke putra zobhanarAya kI rAjaparaMparA meM khAravela kA nAma aMkita hai| yaha khAravela kA prabhAva thA ki unake zAsanakAla meM jaina dharma kaliMga kA rASTradharma bana gayA aura zatAbdiyoM taka usane apanA sthAyitva banAye rkhaa| jinAlayoM ke nirmANa aura jinamaMdiroM ke jIrNoddhAra ke sAtha sabhI dharmoM ko sammAna aura unake sarvadA bane rahane kI bhAvanA khAravela ke vyaktitva ko sarvathA alaga, ekAkI, AkAzIya sAmrAjya meM ugane vAle dhruvatAre kI mahattA pradAna karatI hai / bhagavAna mahAvIra nirvANa kI caturtha zatAbdI ke prathama caraNa meM rAjA khAravela ne Agama sAhitya ko surakSita evaM suvyavasthita karane ke lie eka pariSad kA Ayojana kiyA jisameM AcArya balissaha, AcArya susthita kI paraMparA ke pA~ca sau zramaNa, poiNI Adi tIna sau zramaNiyA~ tathA pUrNamitrA Adi sAta sau zrAvikAoM ne bhAga liyaa| yaha sammelana kumAragiri parvata para saMpanna huaa| bhikkhurAya khAravela kI prArthanA para una sthavira zramaNoM evaM zramaNiyoM ne avaziSTa jina pravacana ko sarvasammata svarUpa meM bhojapatra, tAr3apatra tathA valkala Adi para likhakara upadiSTa dvAdazAMgI ke rakSaka bane / rAjA khAravela kI rAnI ne zramaNoM ke AvAsa ke lie udayagiri evaM khaNDagiri para guphAoM kA nirmANa karavAyA thaa| usake mana meM jinabhakti evaM sAdhu-sAdhviyoM ke prati atyaMta Adara bhAva kA paricaya isake dvArA pratibhAsita hotA hai / ataH jaina dharma ke itihAsa ke lie yaha zilAlekha jisameM sammelana kA varNana hai atyaMta mUlyavAn hai| zrutakevalI bhadrabAhu ke uparAMta maukhika dvAra se pravAhita cale Ae Agamazruta ko pustakArUr3ha karane tathA pustaka sAhitya kA praNayana karane ke lie calAye gaye sarasvatI AMdolana kA prAraMbha ityAdi tathyoM kA isa lekha se samarthana hotA hai| isa sammelana kA mahatvapUrNa tathya hai sAdhviyoM tathA zrAvikAoM kA upasthita honaa| aMga sAhitya kI sevA karane kA unheM bhI samAna avasara prApta huA thaa| yaha isa bAta ko pramANita karatA hai ki, usa samaya kI sAdhviyA~ tathA zrAvikAeM jJAna gArbhita thI evaM sAhitya sevA meM unakA bhI mahatvapUrNa yogadAna thA / kaliMga deza ke nareza khAravela ke zAsanakAla meM hI ( I. pU. 166) magadha narezoM ne (naMdarAjA) kaliMga para car3hAI kI aura vahA~ para sthita bhagavAn AdinAtha kI vizAlakAya pratimA ko magadha deza meM le gae the / khAravela ke lekha se yaha spaSTa hotA hai ki isa ghaTanA ke kucha varSa pazcAt kaliMga nareza khAravela ne punaH magadha para car3hAI karake vijaya pAkara usa pAvana pratimA ko vApisa kaliMga meM le AyA thaa| isa mahatvapUrNa vijaya se prasanna hokara khAravela nareza ne bahad sammelana bulAyA, jisameM bhArata ke sabhI prAntoM ke napagaNoM ne bhAga liyaa| dakSiNa bhArata ke tamila prAMta ke pANDya janapada ke nareza jo jaina dharmI thA, apane parivAra sahita jAkara usa RSabhadeva ke pratimA kI vaMdanA kI thI / "nAlidiyara" tamila graMtha kI racanA ke saMbaMdha meM kahA jAtA hai ki uttara bhArata ke ATha hajAra sAdhu punaH uttara bhArata lauTanA cAhate the parantu pANDya unheM vahI basAnA cAhate the / rAtri meM lauTate samaya pratyeka sAdhu ne eka-eka tAr3apatra para eka-eka pada likhakara rakha diyA / inhIM ko ekatrita kara "nAlidiyara" graMtha kA saMkalana huA / I0 pU0 caturtha zatAbdI (I0 pU0 345) caMdragupta kA janma samaya kA yuga hai jo bhAratavarSa ke sucArU rUpa se vyavasthita rAjanaitika itihAsa kA svarNayuga mAnA jAtA hai / aneka mata matAntaroM ke bAda itihAsajJoM ne eka mata hokara svIkAra kiyA hai ki caMdragupta maurya jaina dharmAvalambI the| caMdragupta ke jaina hone ke itane akATya pramANa mile haiM ki prasiddha itihAsakAra sara viMseNTa smitha ne bhI apanI pustaka "bhArata kA prAcIna itihAsa" ke tIsare saMskaraNa meM yaha likhA hai| "zravaNabelagola ke zilAlekhoM ke adhyayana se yaha spaSTataH siddha hai ki caMdragupta sacamuca rAjya tyAgakara, AcArya bhadrabAhu ke nirdeza meM jaina muni ho gaye the| caMdragupta kI zAsana kSamatA, rASTra vistAra evaM saMgaThana kI zakti itihAsa vidita tathya hai| caMdragupta jaise-jaise apane rAjya kA vistAra karate gaye, jaina dharma ke prati unakI zraddhA bhAvanA, unake vijita kSetroM meM nirgratha muniyoM ke lie guphAoM, AvAsIya suvidhAoM, jinAlayoM evaM zilAlekhoM kI vyavasthA karatI calI gaI 19 maurya samrAjya se pUrva magadha meM pATalIputra ke rAjA nanda ke mahAmaMtrI zakaDAla evaM unakI patnI lAMchana devI jaina dharmAnuyAyI the| unake do putra sthUlabhadra aura zrIyaka the tathA yakSA, yakSadattA, bhUtA, bhUtadattA, senA, venA, reNA Adi sAta putriyA~ thiiN| ye sAtoM bahaneM vilakSaNa smaraNa zakti se yukta thI tathA kramAnusAra yakSA eka bAra tathA anya bahaneM do, tIna, cAra, pA~ca, chaH, sAta bAra kisI bhI gadya athavA padya ko sunakara yathAvat sunA detI thii| kAlAMtara meM ye sAdhviyA~ bana gaI / 12 sthUla bhadra ko sAMsArika AkarSaNoM meM anurAga paidA karavAne ke lie maMtrI zakaDAla ne unheM rAjagaNikA rUpakozA ke pAsa bhejaa| kozA gaNikA ke rUpa lAvaNya meM Asakta Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvIrottara-kAlIna jaina zrAvikAe~ I.pU. chaThI zatI se I. san kI sAtavIM zatI sthUlabhadra bAraha varSa taka apane kartavya se vimukha hokara usake AvAsa para rhe| kozA bhI maMtrI putra pratibhAzAlI sthUlabhadra ko pAkara dhanya ho utthii| kAlAntara meM sthUlabhadra rAjyakAraNoM se pitA kI matyu ko jAnakara rAjA dvArA maMtrIpada svIkAra karane ke nimaMtraNa ko ThukarAkara AcArya saMbhUti vijaya ke caraNoM meM dIkSita hue| kucha samaya ke bAda gurU AjJA se sthUlabhadra ne kozA ke raMgamahala meM varSAvAsa kiyA aura muni kI adbhuta saMyama dar3hatA ne usake jIvana ko parivartita kara diyaa| yaha vahI rupa kozA hai jisane zrAvikA ke vratoM ko dhAraNa kiyA tathA sAdhu ko saMyama meM sthira kiyA thaa| caMdragupta maurya ke sAmane do spaSTa uddezya the| prathama, vaha magadha meM se naMdoM ke atyAcArI zAsana kA aMta karanA cAhatA thaa| dUsarA vaha bhArata ko yUnAnI dAsatA se mukta karavAnA cAhatA thaa| caMdragupta aura kauTilya ne milakara paMjAba ko apane adhIna kiyaa| phira magadha para AkramaNa kara I. pU. 321 meM zaktizAlI magadha sAmrAjya ko adhIna kiyA, svataMtra zAsaka hone kI ghoSaNA kii| kiMvadanti hai ki caMdragupta kI mA~ murA thI, ataH unakA murA se maurya nAma prasiddha huaa| parAjita rAjA naMda apanI putrI suprabhA ko stha meM sAtha lekara rAjadhAnI se dUra jA rahA thaa| suprabhA vIra caMdragupta ko dekhakara AkarSita huii| rAjA naMda ne paristhitiyoM ko dekhate hue usakA vivAha caMdragupta se kara diyaa| suprabhA zramaNopAsikA thI tathA AcAryoM evaM sAdhuoM kI sevA meM tatpara rahatI thii| suprabhA ne apane viziSTa guNoM ke pariNAmasvarUpa samrAT caMdragupta ke rAjA kI udghoSaNA ke sAtha hI agramahiSI kA ucca pada prApta kiyA thaa|15 __maurya vaMza ke pUrva magadha meM naMdarAjAoM ne jaina dharma ko rAjyAzraya diyA thaa| maurya vaMza ke pratApI rAjA caMdragupta ne naMda ko parAjita kara magadha para apanA rAjya sthApita kiyaa| usake rAjya meM bhI jaina dharma ko pUrNa rAjyAzraya prApta thaa| caMdragupta maurya ne eka vizAla sAmrAjya kI sthApanA kii| uttara meM himAlaya se lekara dakSiNa meM maisUra taka, pUrva meM baMgAla se lekara uttara-pazcima meM hiMdukuza parvata tk| jI.ke. pilAI ke anusAra "caMdragupta maurya sA vizAla sAmrAjya na to bhArata meM isase pUrva thA, na bAda meM dekhane meM aayaa| jaina paraMparA ke anusAra caMdragupta maurya apane jIvana ke aMtima dinoM meM rAjya evaM vaibhava kA parityAga kara muni dIkSA aMgIkAra kii| caubIsa varSa taka zAsana kara rAjagaddI apane putra biMdusAra ko sauMpa dii| svayaM apane gurU bhadrabAhu ke sAtha maisUra (karnATaka) cale gye| zravaNabelagolA nAmaka sthAna para unakA samAdhimaraNa huaa| yaha ghaTanA I. pU. 268 kI hai| caMdragupta ke rAjyakAla meM kauTilya ne 'arthazAstra' tathA bhadrabAhu ne "kalpasUtra' nAmaka bahumUlya graMthoM kI racanA kii| ___ kAlAMtara meM biMdusAra kA putra azoka caMdragupta maurya ke dakSiNa kI ora prasthAna karane para pATalIputra tathA ujjayinI kA zAsaka bnaa| azoka kI eka patnI jaina asandhyamitrA thI, jinakA putra kuNAla thaa| kuNAla kI patnI bhI jainadharmAnuyAyinI thii| kuNAla kA putra samprati azoka ke uttarAdhikAriyoM meM se sabase yogya thaa| I. pU. 216 meM vaha siMhAsana para baiThA / vaha jaina dharmAnuyAyI thA, usane jaina dharma ke prasAra ke lie athaka prayAsa kiye| itihAsakAra use maurya sAmrAjya kA dvitIya caMdragupta mAnate hai|" __prAcInakAlIna bhAratIya itihAsa meM uttara bhArata meM gupta kAla (320 I. - 540 I.) ko sabase mahatvapUrNa sthAna prApta hai| samadragupta aura caMdragupta vikramAditya gupta vaMza ke do sarvAdhika mahAna aura zaktizAlI zAsaka the| 320 I. meM caMdragupta prathama siMhAsana para baitthaa| usane gupta saMvat calAyA tathA bhagavAn mahAvIra ke kula meM utpanna pATalI putra ke tatkAlIna licchavinareza kI eka mAtra duhitA rAjakumArI kumAradevI se vivAha kiyA thaa| caMdragupta evaM kumAradevI kA putra samudragupta gupta vaMza ke mahAn zAsakoM meM eka thaa| usane na kevala uttara bhArata meM vijaya prApta kI apitu dakSiNa bhArata ke bAraha zAsakoM ko bhI parAjita kiyA thaa| pATalIputra gupta sAmrAjya kI pradhAna rAjadhAnI thI aura ujjayinI uparAjadhAnI thii| 380 I. meM samudragupta kA suyogya putra caMdragupta dvitIya rAjya siMhAsana para baitthaa| usane dhruvadevI evaM nAgarAjA kI putrI kuberanAga se vivAha kiyaa| apanI putrI prabhAvatI kA vivAha vAkATaka zAsaka rUdrasena dvitIya tathA putra kA vivAha kuMtala rAjA kI putrI se kiyaa| cInI yAtrI phAhyAna ne apanI pustaka "pho-ko-kI" meM guptakAla kA varNana kiyA hai|8 ___ samrAT kumAragupta ke rAjya meM I. san 432 meM zrAvikA zAmADhyA ne mathurA meM eka jina pratimA kI pratiSThA karAI thii| lagabhaga I. san kI pAMcavIM zatI ke madhya gujarAta ke valabhInagara meM dhruvasena dvitIya kA zaktizAlI zAsana thaa| yahI rAjA maitrakavaMza kA saMsthApaka thaa| IsvI san 453 (matAMtara se 466 I.) meM isI zAsaka ke Azraya meM AcArya devarddhigaNi kSamAzramaNa ne eka yati sammelana Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 195 bulAkara usameM zvetAMbara paraMparA meM pracalita Agama sUtroM kA vAMcana aura saMkalana kiyA tathA prathama bAra unheM lipibaddha kiyA thaa| jaina zvetAMbara sAhitya ke itihAsa meM yaha ghaTanA sarvAdhika mahatvapUrNa hai| isa prakAra valabhI usake eka do zatAbdI pahale se hI jainoM kA eka gar3ha rahatA AyA thaa| caturtha zatI ke prAraMbha meM bhI nAgArjuna sUri ne vahA~ AgamoM kI vAcanA kI thii| sAtavIM zatAbdI meM uttarApatha ke ekAdhipati samrATa harSavardhana ke rAjyakAla meM bar3odA ke nikaTa akoTA nAmaka sthAna meM khudAI meM jaina mUrtiyA~ prApta huii| unameM kucha mUrtiyoM para abhilekha bhI haiN| jisa para jinabhadragaNi kSamAzramaNa kA nAma hai tathA eka anya abhilekha meM caMdrakula kI jaina mahilA nAgezvarI devI kA nAma hai| jisane jIvanta svAmI kI mUrti nirmANa karAyI thii| harSavardhana ke samaya meM cInI yAtrI hyUnasAMga bhArata AyA thA, usane apanI pustaka meM likhA hai ki usa samaya bahu patnItva kA bahuta pracAra thA, vidhavA vivAha niSiddha thA, bAla vivAha prAraMbha ho gayA thA, satI prathA pracalita thii| harSa kI mAtA yazomati pati kI matyu para usake sAtha satI ho gaI thI, dhArmika vAtAvaraNa samyak thaa| loga ucca naitika jIvana jIte the|20 I. pU. kI tIsarI cauthI zatAbdI se lekara I. san kI chaThI zatI ke itihAsa meM gaMgavaMza kI mahilAoM kI ullekhanIya sevA kA nirdeza prApta hotA haiN| rAjAoM ke sAtha gaMgavaMza kI rAniyoM ne bhI jaina dharma kI unnati ke lie aneka upAya kiye the| ye rAniyA~ maMdiroM kI vyavasthA karatI, naye maMdira aura tAlAba banavAtI evaM dharma kAryoM ke lie dAna kI vyavasthA karatI thii| usa rAjya ke mUla saMsthApaka daDiga aura unakI bhAryA kaMpilA ke dhArmika kAryoM ke saMbaMdha meM kahA gayA hai ki isa dampatti ne aneka jaina maMdira banavAe the tathA maMdiroM kI pUrNa vyavasthA kI thii| zravaNabelagolA ke zaka saM. 622 ke abhilekhoM meM odeyarenAr3a meM cittUra ke maunI gurU kI ziSyA nAgamatI, perUmAlu gurU kI ziSyA dhaNNakuttAre, biguravi namilUra saMgha kI prabhAvatI, mayUrasaMgha kI adhyApikA danitAvatI Adi kA ullekha AtA hai| caMdragupta vikramAditya kI rAjyasabhA meM (380. 414) jaina AcArya siddhasena kA bar3A prabhAva thaa| 4.2 AMdhra deza athavA kaliMga deza meM jainadharma "kaliMga deza meM jainadharma" se yahA~ pramukha rUpa se khAravela ke rAjyakAla meM jaina dharma kA itihAsa hI abhipreta hai| parantu isakA yaha abhiprAya nahIM haiM ki khAravela se pUrva kaliMga-deza meM jainadharma ke koI cinha hI nahIM the| aisA karane se to hAthIguphA ke zilAlekha, I. pU. pAMcavI aura cauthI zatI ke smArakoM se vahA~ ke sthApatya aura zilpa kI sabhyatA evaM jainAgamoM meM atyaMta pUjya graMtha meM se nikalanevAle niSkarSoM se hI inkAra karanA ho jaaegaa| phira bhI yaha to svIkAra karanA hI cAhie ki khAravela ke hAthIguMphA ke aura usI kI rAnI ke svargapurI ke zilAlekha ke atirikta koI bhI anya sAdhana hameM upalabdha nahIM haiM ki jisake nizcita AdhAra para hama isa deza ke jaina itihAsa ke apane anumAna khar3e kara sakate haiN| yaha samrAT khAravela kaba, kahA~ aura kitane samaya taka rAja karatA rahA thA, vaha jaina thA yA nahIM, isakA pramukha aitihAsika pramANa tatkAlIna hAthIguMphA kA vaha zilAlekha hI hai| samrAT khAravela kaliMga kA mahAn samrAT thaa| usa kaliMga deza kI sImAe~ kyA thIM, yaha ThIka-ThIka nahIM batAyA jA sakatA hai khAravela kA yaha zilAlekha "bhArata ke prAcIna smArakoM meM se eka mahAn viziSTa smAraka hote hue bhI atyaMta jaTila haiN| bha. mahAvIra ke anuyAyI prAcInatama rAjAoM meM se kisI bhI rAjA kA zilAlekha meM milanevAlA nAma eka samrAT khAravela kA hI haiN| maurya samaya ke bAda ke rAjAoM aura usa samaya ke jainadharma ke pratApa kI daSTi se khAravela kA yaha zilAlekha deza meM upalabdha eka mahatva kA hI nahIM apitu eka mAtra lekha haiN| jaina itihAsa kI daSTi se bhI isakI mahattA apUrva hai| ur3IsA ke samrAT khAravela usakI sAmrAjJI ke khaNDagiri para ke do zilAlekha jainoM kI isa pragati ko pramANita karate haiM aura isa aitihAsika satya ko hamAre samakSa prastuta karate haiM / yaha samrAT, I. pU. dUsarI zatI ke madhya meM yAne I. pU. 183 se 152 meM bhAratavarSa ke pUrvI taTa para rAjya karatA thaa| udayagiri aura khaNDagiri para kI anya guphAe~ evaM maMdiroM ke dhvaMsAvazeSoM se bhI isakA samarthana hotA hai| __ svargapurI guphA meM tIna zilAlekha haiM jisameM pahale kA kaliMga samrAT khAravela kI paTarAnI kA hai| vaha lAlAka kI putrI thiiN| usake dvArA nirmita guphA aura jaina maMdira kA ullekha choTe zilAlekha vAlI guphA ke sAtha jur3I huI hai| DaoN benarjI ise maMcapurI guhA kahate haiN| ise svargapurI, baikuNTha guphA ke nAma se bhI jAnA jAtA rahA hai| benarjI ke anusAra-- "vastutaH yaha guphA do maMjilI aura pArzva pakSavAlI guphA kI hI UparI maMjila haiM, parantu sthAnika loga bahudhA bhAgoM ko bhI pathak kaha dete haiN|" prathama lekha sAmane ke dUsare aura tIsare dvAra ke bIca ke Ae hue sthAna para khudA haA aura tIna paMktiyoM kA haiM, aura vaha kahatA haiM ki "kaliMga ke Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 mahAvIrottara-kAlIna jaina zrAvikAe~ I.pU. chaThI zatI se I. sana kI sAtavIM zatI zramaNoM ke lie eka guphA aura eka arhato kA maMdira hastisAhasa (hastisAha) ke pautra lAlAka kI putrI, khAravela kI paTarAnI ne banAyA hai|" benarjI ke anusAra ina tInoM zilAlekhoM kI lipi khAravela ke hAthIguMphA ke zilAlekha ke thor3e hI samaya bAda kI hai| hAthIguMphA kA lekha yadyapi tithi rahita hai, phira bhI khAravela kA samaya DimoTriyasa aura sAtakarNI ke samaya ke sAtha yAne I. pU. dUsarI sadI kA pUrvArdha mAnane ke paryApta kAraNa hai| jAyasavAla ke anusAra khAravela kI rAnI kA nAma yA to lekha meM diyA nahI gayA hai, athavA vaha "ghuSitA" hai, khAravela kI rAnI vajrakula kI thii|21 4.3 khAravela parivAra kA jaina dharma prabhAvanA meM yogadAna ___mahArAjA khAravela kA janma lagabhaga I. pUrva 160 meM huA thaa| 15 varSa kI Ayu meM unheM yuvarAja pada prApta huA, 24 varSa kI Ayu meM unakA rAjyAbhiSeka huA thA, lagabhaga teraha varSa taka unhoMne rAjya kiyA thaa| rAjA khAravela kaliMga (ur3isA) ke samartha zAsaka the| rAjya prApti ke terahaveM varSa meM unhoMne jaina dharma ke bAraha zrAvakavratoM ko svIkAra kiyA thaa| inakA itihAsa prasiddha hAthIguMphA zilAlekha ur3IsA pradeza ke purI jile meM sthita bhuvanezvara se tIna mIla kI dUrI para udayagiri parvata para bane hue hAthIguphA maMdira ke mukha evaM chatta para utkIrNa hai, isakI tithi I. pU. 152 hai| isa zilAlekha kA prAraMbha arhato aura siddhoM kI vaMdanA se hotA hai| rAjA khAravela kI mAtA airAdevI thI aura patnI rAnI siMdhulA thii| donoM hI parama jinabhakta zrAvikAe~ thiiN| khAravela dvArA jinadharma-maMdira nirmANa meM evaM muni sammelana karavAne meM inakI prabala preraNA rahI thii| I. pU. 153 meM kumArI parvata para inhoMne jaina muniyoM kA mahAsammelana kiyA thaa| usa saphala sammelana meM dvAdazAMgI zruta ke uddhAra ke lie prayatna kiyA gayA thaa| udayagiri kA prAMta bhAga "kumArI parvata" ke nAma se prasiddha thaa| use atyaMta pavitra sthAna mAnA jAtA thaa| isI kumArI parvata para rAjA khAravela ne nirvANa prApta arahaMtoM kI pUjA ke lie kAyaniSadyA banavAI thiiN| kumArI parvata ke samIpa hI rAjA khAravela kI rAnI siMdhulA ne bhramaNazIla zramaNoM (tapasviyoM) ke nivAsa ke lie eka kRtrima guphA (leNa) banavAI thI, tathA usI ke nikaTa eka nisiyA kA nirmANa karavAyA thaa| saMbhavataH abhilekha meM ise 'arahaMta prAsAda' bhI kahA gayA haiN| donoM aba surakSita nahIM hai, kiMtu donoM kI racanA stUpAkAra hotI thiiN| mUrtipUjA kA pracalana hone se stUpa pUjA bhI pahale pracalita thii| __ vidvAnoM ne azoka kA rAjyakAla I. pU. 272 se lekara 236 taka kA tathA khAravela kA I. pU. 185 se 173. 172 taka kA mAnA hai| isa prakAra khAravela kA rAjyArohaNa azoka ke dehAvasAna ke lagabhaga 50 varSa bAda huA thaa| jisa prakAra priyadarzI rAjA azoka vyaktigata rUpa se zramaNa bhagavAna buddha kA upAsaka bana gayA thA usI prakAra kaliMgarAja khAravela jisane magadha ke rAjA ko apanI pada-vaMdanA ke lie vivaza kiyA thA, mathurA ko (bahuta saMbhavataH yavana) AkramaNakAriyoM se vimukta karAyA thA tathA sudUra dakSiNa taka vijaya yAtrA kI thI bhagavAn mahAvIra kA upAsaka thaa| mathurA se zaka zatrapa evaM kuSANa zAsana-kAla kI unakI aneka pratimAe~ tathA AyAgapaTTa mile haiM, jina para unake vardhamAna tathA mahAvIra donoM nAma aMkita hai| jisa prakAra azoka ke zilAlekhoM se bauddha dharma ke vikAsa tathA pracAra prasAra para aitihAsika prakAza par3atA hai| usI prakAra khAravela ke zilAlekha se jaina dharma ke itihAsa para purAtAtvika prakAza par3atA hai| khAravela arahaMta tathA siddhoM kA upAsaka thaa| 4.4 jaina guphA nirmANa meM khAravela kI rAnI kA yogadAna I. pU. dvitIya zatI ke hAthIguMphA zilAlekha se pramANita hotA haiM ki kaliMga ke cedI rAjavaMza ke mahAmeghavAhana kula ke tatIya nareza khAravela ne naMdarAjA dvArA balapUrvaka le jAI gaI kaliMga kI mUrti ko punaH lAkara udayagiri pahAr3I para hI saMbhavatayA punarpratiSThita kiyA hai| udayagiri kI nicalI pahAr3I aura isake nikaTa kI khaNDagiri pahAr3I atyaMta prAcIna samaya se hI jaina dharma kA keMdra rahI hai| dhyAna aura muni jIvana kI sAdhanA ke lie upayukta vAtAvaraNa pradAna karatI rahI haiN| khAravela nareza ne apane zAsana ke terahave varSa meM kumArI parvata (Adhunika udayagiri) para jaina muniyoM ke lie guphAyeM bnvaaii| rAjakula ke anya vyakti bhI guphAyeM banavAkara dAna karane ke pavitra kArya meM sakriya bhAga lete the| Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa | udayagiri kI guphA saMkhyA 1 ( apara nAma svargapurI) ke UparI tala ke mukhabhAga para nirmita samarpaNAtmaka zilAlekha se jJAta hotA haiM ki isakA nirmANa khAravela kI paTarAnI kI dAnazIlatA ke kAraNa huA thA / apane Atma nigraha ke lie vikhyAta jaina muniyoM ke nivAsa ke lie nirmita ina guphAoM meM sukha suvidhAe~ bahuta hI kama thI / udayagiri pahAr3I kI rAnI guMphA kI U~cAI itanI kama hai ki koI vyakti unameM sIdhA khar3A bhI nahIM ho sakatA / koThariyoM meM devakulikAe~ nahIM banAI gaI thI / dharmazAstra aura atyaMta Avazyaka vastue~ rakhane ke lie barAmade kI pArzva bhittiyoM meM zilAphalaka utkIrNa kiye gaye haiM / koThariyoM kA aMtarima bhAga evaM barAmade kI chatoM ko sahArA denevAlI bhittiyoM ko zilpAMkana tathA mUrtiyoM se sajAyA gayA haiN| rAnI guMphA kI vizeSatA yaha hai ki isameM mukhya skaMdha ke samakoNa kI sthiti meM koThariyoM ke do choTe skaMdha haiM jinake sAmane barAmadA hai aura bhUtala para do choTe surakSA kakSa hai| svargapurI ke sAmane khule sthAna meM eka zailotkIrNa vedikA Age ko nikalI huI hai jo eka chajje kA AbhAsa detI hai| koThariyoM meM prakAza kI paryApta vyavasthA hai, daravAjoM kI adhikatA ke kAraNa bhI yaha saMbhava ho sakA hai, jinakI saMkhyA koThariyoM ke AkAra ke AdhAra para eka se cAra taka hai| daravAjoM kI bAharI cokhaToM meM cAroM ora cheda banAye gaye haiM tAki unameM ghUmanevAle lakar3I ke kapATa lagAe jA ske| citroM meM dekhie, zrAvikAe~ vinayAvanata mudrA meM sthita hai / 24 4. 5 mathurA meM caturvidha saMgha prastarAMkana evaM jaina zrAvikAe~ bhArata ke paurANika nagaroM me mathurA kA gauravazAlI sthAna hai| isa mahAnagara meM bhArata kI sAmAjika sabhyatA evaM saMskRti kA udaya tathA vikAsa huA thA / bhaugolika kAraNoM se tatkAlIna bhAratIya samAja meM mathurA kI vizeSa sthiti thI / zatAbdiyoM se isa pradeza ko dUra-dUra ke kalA-premiyoM, takSakoM, paryaTakoM, vANijyika sArthavAhoM, mahatvAkAMkSI zAsakoM, dhanalolupa AkrAMtAoM ko AkarSita karane ke atirikta pramukha nagaroM evaM aneka mArgoM ko paraspara saMbaMdhita kara rakhA thaa| inhIM rAjamArgoM para vicaraNa karate hue anekAneka santoM ne bhAratIya janamAnasa ko dharmopadeza dete hue isI nagara ko apanI dhArmika gatividhiyoM evaM vidyA ke pracAra-prasAra kA keMdra banA liyA thaa| isa prakAra ke nagaroM kI gaurava gAthAe~ itihAsajJoM, dArzanikoM, evaM ciMtakoM ko zodha kI preraNA detI rahatI hai| caturvidha prastarAMkana meM jo daSTi dI hai, usa para DaoN. bhagavatazaraNa upAdhyAyajI ke matAnusAra prAcIna tIrthaMkara mUrtiyoM meM vI. 4 AdhAra para sAmane do siMhoM ke bIca dharmacakra banA hai, jisake donoM ora upAsakoM ke dala haiN| kuSANakAlIna tIrthaMkara mUrtiyoM para isa prakAra kA pradarzana eka sAdhAraNa dazya hai / 4.6 caturvidha saMgha prastarAMkana rAjya saMgrahAlaya, lakhanaU meM kaMkAlI TIlA mathurA kI kula 66 pratimAe~ haiM, jina para jaina dharma ke caturvidha saMgha kA bahulatA se prastarAMkana kiyA gayA hai| inameM 45 baiThI, 5 khar3I, 6 sarvatobhadra, 2 aisI pratimAe~ haiM jina para zeroM kA rekhAMkana haiM va lekha 11 para aisI ghisI huI pratimAe~ haiM jinake nIce saMgha banAyA gayA hogA kiMtu isa samaya AbhAsamAtra hI zeSa haiN| ekamAtra pratimA hai jisa para lekha nahI haiM / 25 tIna pratimAe~ aisI haiM jinapara mAtra gahastha hI dharmacakra para bane hai| inhIM tathA isake bAyIM ora vastrAbhUSaNoM se samalaMkRta mAlA lie eka zrAvikA aura dAyIM ora zrAvaka, jo bAyeM kaMdhe para uttarIya DAle khar3A haiN| dono hI ne dAe~ hAthoM meM puSpa le rakhA hai / 26 kAyotsarga pratimAoM para triratna para dharmacakra evaM bAyIM ora tIna striyA~, jo hAthoM meM kamala lie lambI dhotI, kuNDala va cUr3I pahane khar3I hai, zrAvikAe~ haiM / ye kAphI lambI hai, aisA lagatA hai ki videzI hai| zrAvikAe~ kaI DhaMga se sAr3I bAMdhe, mAthe para TIkA pahane, kAna va hAtha tathA pairoM meM AbhUSaNoM se maMDita rUpAyita kI gaI haiN| ye dAyeM hAtha se mAlA, bAyeM hAtha se sAr3I kA chora, kahIM hAtha kamara para rakhe, kvacita puSpa lie pAI jAtI haiN|27 tIrthaMkara pratimA kI siMhAsana vedI para tIna striyA~ hAtha jor3e, cauthI kamala lie haiN| ahicchatrA kI mAtra pratimA kI caukI para suMdara se cAroM vaMdana mudrA meM puruSa-strI, sAdhu-sAdhvI bane haiN| yaha saMvat 74 kI haiM tathA ahicchatrA se prApta huI hai| isa prakAra IsA kI prathama evaM dvitIya zatI purAzilpa meM avicchinna rUpa se prabhUta mAtrA meM vilekhana pAte haiM / 4. 7 mathurA meM caitya nirmANa, jina pratimA pratiSThA Adi meM zrAvikAoM kA avadAna. 197 mathurA meM I0 san se lagabhaga cAra-pA~ca zatAbdI pUrva, jaina dharma ke stUpoM kI sthApanA huI jo Aja kaMkAlI TIle ke nAma se Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 mahAvIrottara-kAlIna jaina zrAvikAe~ I.pU. chaThI zatI se I. san kI sAtavIM zatI vartamAna mathurA saMgrahAlaya se pazcima kI ora karIba AdhA mIla kI dUrI para sthita hai| vaha pavitra sthAna DhAI hajAra varSa pahale jaina dharma ke jIvana kA eka mahatvapUrNa keMdra thaa| uttara bhArata meM yahA~ ke tapasvI AcArya sUrya kI taraha tapa rahe the| yahA~ kI sthApatya aura bhAskara kalA ke utkRSTa zilpoM ko dekhakara digdigaMta ke yAtrI dA~toM tale U~galI dabAte the| yahA~ ke zrAvaka aura zrAvikAoM kI dhArmika zraddhA anupama thii| apane pUjya gurUoM ke caraNoM meM dharma bhakta loga sarvasva arpaNa karake nAnA prakAra kI zilpakalA ke dvArA apanI adhyAtma sAdhanA kA pradarzana karate the| yahA~ ke svAdhyAyazIla bhikSu aura bhikSuNiyoM dvArA saMgaThita jo aneka vidyApITha the, unakI kIrti bhI deza ke kone-kone meM phaila rahI thii| ina vidyAsthAnoM ko gaNa kahate the, jinameM kaI kula aura zAkhAoM kA vistAra thaa| ina gaNa aura zAkhAoM kA vistata itihAsa jaina (zvetAMbara) kalpasUtra tathA mathurA ke zilAlekhoM se prApta hotA hai| 4.8 devanirmita stUpa kaMkAlI TIle kI bhUmi para eka prAcIna jaina stUpa aura do maMdira yA prAsAdoM ke cinha mile the| arhata nandyAvarta arthAt aThArahaveM tIrthaMkara araha nAtha jI kI pratimA kI caukI para khude hue eka lekha meM likhA haiM ki koTTiya gaNa kI vaz2I zAkhA ke vAcaka Arya vaddhahasti kI preraNA se eka zrAvikA ne devanirmita stUpa meM arhata kI pratimA sthApita kI thii| 28 IsA pUrva dUsarI zatAbdI se lekara IsA ke bAda gyArahavIM zatAbdI taka ke zilAlekha aura zilpa ke udAharaNa ina devamaMdiroM se mile haiN| lagabhaga 1300 varSoM taka jainadharma ke anuyAyI yahA~ para citra-vicitra zilpa kI saSTi karate rhe| isa sthAna se prAyaH sau zilAlekha aura Der3ha hajAra ke karIba patthara kI mUrtiyA~ mila cukI haiN| prAcIna bhArata meM mathurA kA stUpa jaina dharma kA sabase bar3A zilpatIrtha thaa| yahA~ ke bhavya deva-prAsAda, unake suMdara toraNa, vedikA, stambha, mUrdhanya yA uSNISa patthara, utphulla kamaloM se susajjita sUcI, pUjA kA citraNa karanevAle stambha toraNa Adi apanI utkRSTa kArIgarI ke kAraNa Aja bhI bhAratIya kalA ke gaurava samajhe jAte haiN| mAthuraka lavadAsa kI bhAryA kA AyAgapaTTa jisameM SoDaza ArevAlA cakra citrita haiM, matharA zilpakalA kA manohara pratinidhi karatA hai| phalAyaza nartaka kI bhAryA zivayazA ke suMdara AyAgapaTTa avismaraNIya hai| mahAkSatrapa zoDAsa ke rAjyakAla ke 42veM varSa meM utsargita amohinI kA AyAgapaTTa bhI ullekhanIya haiN|26 mathurA ke zilAlekhoM se jJAta hotA hai ki usa samaya jaina samAja meM striyoM kA bar3A sammAna thaa| adhikAMza dAna aura pratimA prasthApanA unhIM kI zraddhA bhakti kA phala thii| sarva satvoM ke hitasukha ke lie tathA arhatapUjAyai ye do vAkya kitanI hI bAra lekhoM meM Ate haiN| ye usa kAla ke bhaktidharma kI vyAkhyA karanevAle do sUtra haiM, jinameM isaloka ke jIvana ko paraloka ke sAtha milAyA gayA hai| gahasthoM kI puraMdhrI kuTumbinI bar3e garva se apane pitA, mAtA, pati, putra, pautra, sAsa-sasura kA nAmollekha karake unheM bhI apane puNya bhAgadheya arpaNa karatI thii| svArtha aura paramArtha kA samanvaya hI mathurA kA prAcIna bhaktidharma thaa| ina puNyacaritra zramaNa zrAvikAoM ke bhaktibharita hRdayoM kI amara kathA Aja bhI hamAre lie surakSita haiM aura yadyapi mathurA kA vaha prAcIna vaibhava aba darzanapatha se tirohita ho cukA hai, tathApi inake dharma kI akSamya kIrti sadA akSuNNa rhegii| vastutaH kAla pravAha meM adaSTa honevAle prapaMca cakra meM tapa aura zraddhA hI nitya mUlya vastue~ haiN| jaina tIrthaMkara tathA unake ziSya zramaNoM ne jisa tapa kA aMkura boyA thA, usa chatrachAyA meM sukhAsIna zrAvaka-zrAvikAoM kI zraddhA hI mathurA ke purAtana vaibhava kA kAraNa thii| ullekhanIya hai ki braja meM mAtra mathurA ke kaMkAlI TIle se hI nahIM apitu saiMkar3o mIloM meM tIrthaMkaro kI pratimAe~ pAI jAtI haiM, jo mathurA aura lakhanaU saMgrahAlayoM meM surakSita rakhI gaI haiM, aura ye saba zvetAMbara jainAcAryoM dvArA pratiSThita kI gaI thii|30 4.6 IzvarI : IsvI san kI prathama zatI sopAraka deza ke dhanI mAnI zreSThI jinadatta nigraMtha dharma kA upAsaka thaa| usakI dhati saMpanna patnI kA nAma IzvarI thaa| eka bAra duSkAla kA bhayaMkara prakopa cala rahA thaa| taba zrAvikA IzvarI kA dhairya dhAnyAbhAva ke kAraNa DagamagA gyaa| usane pArivArika janoM se parAmarza kara saviSa bhojana khAkara prANAnta karane kI bAta socI aura eka lakSya svarNa mudrA mUlya ke zAli pakAe aura vaha bhojana meM viSa milAne kA prayatna kara hI rahI thI tabhI Arya vajrasena bhikSArtha paribhramaNa karate hue zreSThI jinadatta ke ghara phuNce| muni ko dekhakara ve bar3e prasanna hue| unhoMne viSa pUrita pAtra ko bhojana se dUra rkhaa| muni ko vizuddha bhAvoM se AhAra dAna diyaa| catura IzvarI ne muni ke samakSa apanI yojanA batAI, taba muni ne unheM duSkAla samApti kA saMketa diyaa| IzvarI parivAra sahita duSkAla Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 199 samApti kA samatva bhAva se iMtajAra karane lgii| dUsare dina prabhAta meM anna se bhare pota nagara kI sImA para A phuNce| Arya vajrasena kI vANI satya siddha huI aura udhara IzvarI devI ne apane pati evaM nAgendra, candra, vidyAdhara aura nivatti Adi ke cAra putroM sahita dIkSA aMgIkAra kii| zrAvikA IzvarI kI gurU ke prati zraddhA spaSTa jhalakatI hai| duSkAla jaise muzkila ke samaya meM bhI ve muni ko AhAra dekara lAbhita karatI hai| tathA saMskAravAna putroM ko bhI janma dekara dharmaprabhAvanA meM usane adabhuta yogadAna diyA thaa| 4.10 zrImatI :- I. san kI prathama zatAbdI dakSiNa bhArata meM kurUmaI nAmaka grAma meM karamaNDu nAma ke eka dhanika vaizya rahate the| usa vaizya kI patnI kA nAma zrImatI thaa| zrImatI ke yahA~ eka gvAlA rahatA thaa| eka bAra jaMgala meM vaha gAya carAne gayA dAvAgni se jalakara sArA jaMgala bhasma hote dekhA, madhya ke kucha sthAna meM hariyAlI dekhI, najadIka jAne para patA calA ki yaha kisI munirAja kA sthAna hai, vahA~ peTI meM Agama graMtha rakhe hue the, vaha Adara bhAva se una Agama graMthoM ko ghara le gayA tathA kucha dinoM ke pazcAt ve sabhI Agama punaH muni ko lauTA diye| vahI bAlaka zrImatI kI kukSI se putra rUpa meM paidA huaa| mAtA zrImatI putra ko pAlane meM jhulAtI huI kahatI thI 'zuddhosi buddhosi niraMjanosi saMsAra mAyA privrjitosi'| mAtA ke ina zubha saMskAroM ke phalasvarUpa bAlaka pratibhAsaMpanna prakAMDa paMDita ke rUpa meM vikhyAta huaa| yahI putra Age calakara digaMbara saMpradAya ke mahAn AcArya kuMdakuMdAcArya ke rUpa meM jaina dharma kI bhArI prabhAvanA kara gaye / 2 mAtA jaisA cAhe vaisA hI rUpa apane saMtAna ko de sakatI hai| zrImatI ke dharma saMskAroM se putra siMcita kiyA gayA, usI kA pratiphala thA zAsana ko suyogya AcArya kI prApti huii| 4.11 vAsukI (I. san kI prathama zatI) tamila bhASA ke vizvavikhyAta graMthakAra tirUvallavara kI patnI thii| unakA vaivAhika jIvana atyaMta sukhamaya thaa| eka bAra eka muni ne inake dAmpatya jIvana kI saphalatA kA rahasya puuchaa| unhoMne sAdhu ko kucha dina apane yahA~ rahane ke lie kahA, sAdhu vahI rahane lge| eka dina tirUvalluvara ne apanI patnI ko muTThibhara nAkhUna tathA lohe ke Tukar3oM kA bhAta pakAne ko khaa| vAsukI ne lezamAtra bhI saMdeha na karate hue vaisA hI kiyaa| usI prakAra eka bAra ThaMDe bhAta ko bahuta garma hai, merA to chUte hI hAtha jala gayA pati ke aisA kahane para vaha zIghra AI aura paMkhA jhalane lgii| eka bAra garmI se taptI huI dopahara ko, ghanA aMdhakAra batAkara pati ne dIpaka jlvaayaa| vAsukI ne binA hicakicAhaTa ke zIghra dIpaka jalA diyaa| ina sabhI bAtoM ko dekhakara sAdhu samajha gayA ki jaba pati-patnI meM pUrNa ekatA ho aura leza mAtra saMdeha na ho tabhI vaivAhika jIvana sukha kA sAgara bana sakatA hai| yaha dekha sAdhu bole "maiM Apake sukhI jIvana kA marma samajha gayA huuN"| itanA kahakara muni apane sthAna para cale gye| pati ke prati pativratA patnI kI zraddhA kA yaha apUrva udAharaNa hai| isI prakAra jaba taka pUrNa vizvAsa na ho, taba taka dharma ArAdhanA kaThina hai| vAsukI kA jIvana Adarza patnI ke svarUpa ko ujAgara karane vAlA hai| 4.12 auve : (IsvI san ke prAraMbha meM) auve suprasiddha prAcIna tamila kavayitrI thii| vaha eka jaina rAjakumArI thI, aura bAla brahmacAriNI thii| niHsvArtha samAja kI sevA sumadhura vANI aura nItipUrNa upadezoM ke lie Aja bhI vaha tamila bhASA bhASiyoM ke lie mAtA auve ke rUpa meM smaraNIya pUjyanIya banI huI hai| kaviyitrI evaM samAja sevikA ke rUpa meM jIvana yApana karanA, inakA mahatvapUrNa yogadAna hai| 4.13 kaNNakI : (IsvI san kI dUsarI zatAbdI) ___ IsA kI dvitIya zatAbdI meM tamila ke prasiddha graMtha 'zilappadikAram" kI yaha kathA hai| yaha mahAkAvya hai| isake racayitA llaMgovADigala hai, jo saMbhavataH jaina kavi the| cola rAjya kI rAjadhAnI puhAra nagara ke mahAn vaNika parivAra kI yaha kanyA thii| usakA vivAha usI nagara ke eka vaNik ke putra kovalana se huA thaa| kovalana mAdhavI nartakI ke rUpa para mugdha hokara apanI saMpatti kho baiThA, pUrNa garIbI kI avasthA meM ghara lauttaa| usakI patnI kaNNakI ne sneha ke sAtha use vyApAra AraMbha karane ke lie utsAhita kiyaa| kaNNakI ke pAsa kucha AbhUSaNa zeSa the| unhoMne apane nagara ko chor3akara madurA meM jAkara AbhUSaNa becane kA nizcaya kiyaa| Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 mahAvIrottara-kAlIna jaina zrAvikAe~ I.pU. chaThI zatI se I. sana kI sAtavIM zatI mArga meM jaina sAdhuoM ke Azrama meM unheM kauntI nAma kI sAdhvI milii| vaha una donoM ke sAtha calane ko rAjI ho gii| lambI yAtrA ke pazcAt ve madurA pahuMce aura eka gaDariyeM kI strI ke pAsa tthhre| kovalana apanI strI ke paira kA zilappayadikArama arthAt nupUra lekara use becane ke lie zahara meM gyaa| svarNakAra ko nupUra dikhlaayaa| svarNakAra usa nupUra ko rAjA ke pAsa le gayA aura nupUra ko rAnI kA batalAkara kovalana ko prANadaNDa de diyaa| kaNNakI ne sunA dUsarA nupUra lekara rAjA ke pAsa phuNcii| rAjA ko apanI bhUla mahasUsa huI aura nirdoSa kovalana kA vadha karane ke pazcAtApa meM unhoMne prANa tyAga diye| kaNNakI ne madurA nagarI ko zrApa diyA ki vaha agni se bhasma ho jAye, nagara jalakara bhasma ho gyaa| kaNNakI svarga meM jAkara apane pati se mila gii| zIlavatI kaNNakI kI smati meM maMdira banavAne kA varNana prApta hotA hai| 35 kaNNakI ke zIla kI tejasvitA nArI jagata ke lie preraka hai| 4.14 kaMcanamAlA : I. pU. kI dUsarI, tIsarI zatI. vidizA madhya pradeza prAMta kI zreSThI putrI kA nAma kaMcala mAlA thaa| devopama rUpa guNasaMpanna samrAT kuNAla kI vaha rAnI thii| vaha apane pati kI eka mAtra patnI thii| pati kI bar3I pyArI thii| usane eka tejasvI putra ko janma diyA, jisakA nAma thA smprti| kaMcanamAlA bhI jaina dharma kI upAsikA thii| putra samprati ne jaina dharma kI unnati hetu bahuta kArya kiye| itihAsa meM jaina dharma kI amara kIrti phailAne vAle samprati jaise dharma saMskAravAn putra ko janma denA kaMcanamAlA kA mahattvapUrNa yogadAna hai| 4.15 asaMdhyamitrA : I. pU. dUsarI tIsarI zatI. asaMdhyamitrA vidizA ke eka jaina zreSThI kI rUpa guNa saMpanna kanyA thI tathA bhArata ke mahAna samrATa azoka mahAn kI patnI thii| vaha jaina dharma kI upAsikA thI, asaMdhyamitrA ne eka putra ko janma diyA thA, jisakA nAma rakhA gayA kuNAla", kuNAla jaise suyogya zAsaka ko paidA karane vAlI asaMdhyamitrA jaisI sahanazIla mAtA hI thii| asaMdhyamitrA kA sarvopari yogadAna isa rUpa meM hai ki usane jaina dharma prabhAvaka susaMskArI putra ko janma diyA jo apanI sahiSNutA ke lie jagat vikhyAt bnaa| 4.16 maNaka kI mAtA : lagabhaga I. pU. kI pAMcavI zatI. rAjagahI meM zayyaMbhava bhaTTa brAhmaNa nivAsa karate the| zayyaMbhava bhaTTa ne garbhavatI navayuvatI kA parityAga kara diyA evaM AcArya prabhava ke caraNoM meM unhoMne dIkSA dhAraNa kii| zayyaMbhava patnI se sakhiyA~ pUchatI "bahana ! garbha kI saMbhAvanA hai? vaha saMkucita ho kahatI hai 'maNayaM arthAt kucha hai| bhaTTa patnI ne putra ko janma diyA mAtA dvArA uccarita dhvani ke AdhAra para usakA maNaka nAma rakhA gyaa| bAlaka ATha varSa kA huA usane mA~ se apane pitA ke viSaya meM pUchA mA~ ne putra se pitA dvArA jaina muni banane kA vattAnta sunaayaa| putra pitA kA acAnaka caMpA nagarI meM milana huaa| zayyaMbhava ne maNaka ko paricaya diyA ki vaha usake pitA kA abhinna mitra hai| zayyaMbhava ne maNaka ko adhyAtma bodha diyA, maNaka ne dIkSA aMgIkAra kii| AcArya zayyaMbhava caturdaza pUrva ke dhAraka the| maNaka kI alpAyu jAnakara zayyaMbhava ne pUryoM kA nihaNa kiyA, dazaivakAlika sUtra kI racanA kii| maNaka ne cha: mahIne taka saMyama pAlana kiyaa|38 zayyaMbhava bhaTTa kI patnI kA Adarza tyAga thA, jisane ekAkI rahakara apane putra evaM pati ko dharma mArga para bar3hane meM sahayoga diyaa| 4.17 zrAvikA zAmADhyA : I. san kI pAMcavI zatI. bhaTTimava kI putrI kA nAma zAmADhyA thaa| vaha gahamitrapAlita kI dharmapatnI thii| koTTiyagaNa kI vidyAdharI zAkhA ke AcArya dattila kI vaha gahastha ziSyA thii| samrAT kumAragupta ke rAjya meM isa jina bhakta zrAvikA ne mathurA meM eka jina pratimA kI pratiSThA karavAyI thii| isase usa kAla kI striyoM meM dhArmika rUci daSTigata hotI hai, yahI inakA yogadAna hai| 4.18 zrIdevI : I. san kI pA~cavI - chaThI zatI. zrIdevI karnATaka nivAsI brAhmaNa mAdhavabhaTTa kI patnI thii| zrIdevI kI preraNA se mAdhavabhaTTa ne jaina dharma svIkAra kiyA thaa| zrIdevI ke bhAI kA nAma pANinI thaa| zrIdevI ne unako bhI jaina banane kI preraNA dI para unhoMne jaina dharma svIkAra nahIM kiyaa| ve maMDIguMDI gA~va meM vaiSNava sanyAsI bana ge| zrIdevI ke putra divya vibhUti AcArya devanaMdI (pUjyapAda) the| unhoMne vidvAn pANinI ke Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa avaziSTa vyAkaraNa graMtha ke adhUre kArya ko unakI AjJA se hI pUrNa kiyaa| zrIdevI kI putrI kA nAma kamalinI thaa| usakA vivAha guNabhaTTa nAmaka brAhmaNa vidvAn ke sAtha huaa| kamalinI ke putra kA nAma nAgArjuna rakhA gayA thaa| isa prakAra eka mAtA susaMskArI hone se samasta parivAra dharma rasa se sarAbora bnaa| 4.16 pUrNamitrA : I. pU. kI dvitIya zatI. pUrNamitrA kaliMga ke rAjA khAravela kI agramahiSI thI, aura rAjA hastisiMha kI putrI thiiN| pUrNamitrA ne maMcupurI kI guphA kA nirmANa jaina muniyoM ke upayoga ke lie karAyA thaa| tathA mahArAnI ne ina guphAoM meM lekha utkIrNa karavAe the| rAnI pUrNamitrA jaina dharma evaM siddhAMtoM para aTUTa zraddhA rakhate hue jaina sAdhu-sAdhviyoM kA vizeSa Adara karatI thii| mahArAnI pUrNamitrA ne dharma prabhAvanA tathA saMtoM ke AvAsa nivAsa kI vyavasthA ke lie svataMtra rUpa se nirNaya lekara guphA nirmANa karavAyA va jina zAsana kI prabhAvanA kii| 4.20 rAnI urvilA : I. pU. kI dvitIya zatI. rAnI urvilA mathurA nagarI ke rAjA pUtimukha kI rAnI thii| kisI samaya eka prAcIna stUpa ko lekara rAjA kI patniyoM meM ApasI saMgharSa hone lgaa| rAjA kI dUsarI patnI bauddhadharmAnuyAyinI thii| usane stUpa para apanA kabjA jamA liyaa| rAnI urvilA ne dUra-dUra se jaina vidvAnoM ko bulAkara zAstrArtha karavAyA aura athaka chAnabIna ke bAda yaha siddha kiyA ki yaha stUpa jainoM kA hI haiN| isa zubha avasara para dhArmika utsava manAye jAne ke pazcAt rAnI ne anna-jala grahaNa kiyaa|2 rAnI urvilA kI sUjha-bUjha tathA satya ko yukti pUrvaka pramANita karavAnA tathA jaina dharma prabhAvanA meM sahayogI bananA eka apUrva kadama hai| 4.21 lAMchana devI : I. pU. kI caturtha zatI. pATalIputra ke naMdarAjA mahApadma ke mahAmaMtrI zramaNopAsaka zakaDAla kI patnI kA nAma lAMchana devI thaa| vaha parama dharmopAsikA thI, pratibhAsaMpanna sannArI thii| usI ke dharma saMskAroM kA tathA buddhimAnI kA puNya prabhAva thA ki usakI prathama putrI yakSA kaThina se kaThina padyoM ko eka bAra sunakara smati meM dhAraNa kara letI thii| dUsarI putrI yakSadattA do bAra, tIsarI putrI bhUtA tIna bAra, cauthI putra bhUtadattA cAra bAra, pA~cavI putrI senA pA~ca bAra, chaThI putrI venA chaH bAra sAtavIM putrI reNA sAta bAra, sunakara kaMThastha kara letI thii| lAMchanadevI ke do putra the, sthUlIbhadra aura zrIyaka / 3 lAMchana devI ne dharma prabhAvaka saMtAnoM ko janma dekara jaina paraMparA ke vikAsa meM bhArI yogadAna diyA hai| 4.22 suprabhA : I. pU. 317 caturtha zatI. suprabhA rAjA naMda kI putrI thii| parAjita rAjA naMda apanI putrI suprabhA ko ratha meM sAtha lekara rAjadhAnI se dUra jA rahA thaa| ratha meM baiThI huI suprabhA kI daSTi vIra caMdragupta para pddii| putrI ke AkarSaNa evaM viSama paristhitiyoM ko dhyAna meM rakhate hue rAjA naMda ne suprabhA kA vivAha caMdragupta se kara diyaa| I. pU. 317 meM pATalIputra meM caMdragupta ko samrAT ghoSita kiye jAne para usakI rAnI suprabhA ko agramahiSI kA ucca sthAna diyA gyaa| zatru rAjA kI putrI hote hue bhI use agramahiSI hone kA gaurava milA, yaha usake viziSTa guNoM kA hI pariNAma thaa| suprabhA zramaNopAsikA thI, pitA ke samAna vaha bhI AcAryoM tathA sAdhuoM ko Adara kI daSTi se dekhatI thii| 4.23 kozA : I. pU. 357.312 caturtha zatI. kozA magadha samrAT navama naMda ke mahAmAtya zakaDAla ke putra AcArya sthUlabhadra kI ananya bhakta zrAvikA thiiN| kozA bar3I catura, vAkapaTu, avasarajJa, avasarAnukUla naisargika abhinaya kalA meM niSNAta gaNikA thiiN| ataH zakar3Ala ne bhogoM se virakta sthUlabhadra ko gahastha mArga kI ora AkRSTa karane ke lie kozA ke saMsarga meM rkhaa| donoM kA pArasparika AkarSaNa antatogatvA usa carama sImA taka pahu~ca gayA ki bAraha varSa paryanta una donoM ne dAsiyoM ke atirikta kisI anya kA mukha taka nahI dekhA thaa| kAlAntara meM sthUlabhadra virakta ho AcArya saMbhUti vijaya ke ziSya bne| ve eka bAra kozA gaNikA ke yahA~ cAturmAsa vyatIta Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 mahAvIrottara-kAlIna jaina zrAvikAe~ I.pU. chaThI zatI se I. sana kI sAtavIM zatI karane aaye| kozA ne muni ko kAma bhogoM kI ora AkRSTa karane kA viphala prayAsa kiyA, kiMtu muni sthUlIbhadra kI utkRSTa iMdriyadamana zakti ko dekhakara kozA ne muni se kSamA mA~gI, svayaM zrAvikA ke bAraha vratoM ko dhAraNa kara vizuddha sevA bhakti karane lgii| muni sthUlabhadra ke gurU ne unakI isa sAdhanA ko "duSkara duSkarakArI" btaayaa| eka muni ko gurU kI prazaMsA pasaMda nahIM AI, unhoMne jidda kara gurU se anumati lekara kozA gaNikA ke yahA~ cAturmAsa hetu phuNce| kozA ne muni ko SaDrasa bhojana kraayaa| muni kI parIkSA hetu kozA ati manorama evaM AkarSaka vezabhUSA se muni ke sammukha upasthita huii| muni ne kAma vivhala ho bhogoM kI yAcanA kii| kozA ne kahA - Apa apane manoratha ko pUrNa karanA cAhate ho to nepAla deza ke rAjA kSitipAla ke pAsa jAie ve sAdhuoM ko ratnakaMbaloM kA dAna karate haiN| Apa use lekara aaie| apanI kAmAgni ko zAMta karane ke lie bIhar3a rAstoM ko pAra kara coroM se mukAbalA kara kozA ke hAthoM meM muni ne ratnakaMbala thmaayaa| kozA ne usa ratnakaMbala se apane pairoM ko poMchakara use gaMdI nAlI ke kIcar3a meM phaiMka diyaa| muni ne Azcarya pUrvaka kahA - mahAmUlyavAna ratnakaMbala ko tumane isa azucipUrNa kIcar3a meM phaiMka diyA, tuma mUrkha ho / kozA ne turanta uttara diyA, Apa eka mahAmUr3ha vyakti kI taraha isa ratnakaMbala kI to ciMtA kara rahe ho, apane caritra-ratna ko atyaMta azucipUrNa paMkila gahana garta meM girA rahe ho| kozA kI bodhaprada kaTUkti ko sunakara muni ko apane patana para pazcAtApa huA, unhoMne kozA vezyA ke prati kRtajJatA jJApita kI aura kaThora tapazcaraNa kA saMkalpa kiyaa| gurU caraNoM meM upasthita hokara saMpUrNa saccA vivaraNa batAkara kSamAyAcanA kI, prAyazcitta grahaNa kara vizuddhi kI, aura kAmavijetA sthUlIbhadra kI tArIpha kii| isa prakAra kozA ne eka muni ko sAdhanA patha para sthira kiyaa| vI. ni. saM. 156 meM magadhapati naMda ne apane eka sArathI ke ratha saMcAlana kauzala para prasanna ho use pAritoSika ke rUpa meM kozA-vezyA pradAna kii| zrAvikAvrata para saMkaTapUrNa sthiti AI samajhakara kozA ne bar3I caturAI se kAma liyA, apanI adabhuta kalA / prasanna kiyA, sArathI ne kozA ko vara mA~gane ko khaa| kozA ne sArathI se kahA "na ApakI kalA kaThina hai, na merI kalA kaThina hai, nirantara abhyAsa kiye jAne para isase bhI kaThina kArya kiye jA sakate haiN|" mere nirantara sahavAsa meM bAraha varSoM taka sthUlibhadra bhoga bhogate rahe, dIkSita hone ke bAda yahA~ cAturmAsa meM SaDrasa bhojana karate hue citrazAlA meM saMyamapUrvaka rahate hue ajeya kAmadeva para vijaya prApta kii| unase preraNA lekara maiMne zrAvikA vrata aMgIkAra kiyA hai| saMsAra kA pratyeka puruSa mere sahodara ke samAna hai| kozA kI bAta sunakara rathika niSaNNa (stabdha) raha gyaa| kozA se muni sthUlIbhadra kA paricaya prApta kara saMsAra se virakta ho gayA aura unake pAsa dIkSita ho zramaNAcAra kA pAlana karane lgaa| sthUlabhadra kA svargagamana vI. ni. saM 215 meM rAjagaha ke samIpa vaibhAragiri para huaa| kozA ne gaNikA ke rUpa meM kalA kA caturmukhI vikAsa kiyaa| zrAvikA banakara eka muni ke jIvana kA uddhAra kiyaa| mahAsAdhaka sthUlIbhadra ke prati saccI AsthAzIla bnii| aneka sAdhakoM kI bhI unake prati AsthA bddh'aaii| usane itihAsa meM apanA durlabha kIrtimAna sthApita kiyA, jo svarNAkSaroM meM aMkita hai| 4.24 nAgilA : I. pU. kI chaThI zatI __nAgilA nAgadatta evaM vAsukI kI kanyA thii| nAgilA kA vivAha magadha janapada ke sugrAma nAmaka grAma meM hArjava nAmaka (rahaThaur3o) rASTrakUTa aura revatI ke putra bhavadeva ke sAtha huA thaa| bhavadeva ke bar3e bhAI bhavadatta ne yuvAvasthA meM hI AcArya susthita ke samIpa dIkSA aMgIkAra kI thii| muni bhavadatta ke padArpaNa ke samAcAra sunakara nava vivAhitA nAgilA ko arddhazraMgAritAvasthA meM hI chor3akara sabake manA karane para bhI bhavadeva zIghratA se bhavadatta ke pAsa pahu~cA bhAvavibhora ho apanA mastaka muni ke caraNoM para rakha diyaa| muni bhavadatta ne ghata se bharA apanA eka pAtra bhavadeva ke hAthoM para rakha diyaa| samasta grAmavAsI sAdhuoM ko kucha dUrI taka pahu~cAkara lauTa aae| lekina bhavadeva, muni kI AjJA na milane se muni bhavadatta ke pIche pIche AcArya susthita taka pahu~ca gyaa| AcArya zrI ke pUchane para muni bhavadatta ne bhavadeva ko pravrajita kiyaa| bhoga mArga kI ora uThe hue caraNa tyAga mArga para cala pdd'e| kAlAntara meM muni bhavadatta ne anazanapUrvaka samAdhi ke sAtha nazvara zarIra kA tyAga kiyaa| saudharmeMdra ke sAmAnika deva bne| muni bhavadatta ke svargagamana ke pazcAt bhavadeva ke mana meM nAgilA ko dekhane kI bar3I tIvra utkaMThA jAgata huii| sthaviroM kI AjJA liye binA hI apane grAma sugrAma kI ora cala pdd'aa| grAma ke pAsa pahu~ca kara vaha eka caitya ghara ke pAsa vizrAma hetu baiTha gyaa| thor3I hI dera meM nAgilA ne eka brAhmaNI ke sAtha praveza kiyA evaM muni ko vaMdana namaskAra kiyaa| muni bhavadeva ne apane pUrva Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 203 mAtA-pitA tathA nAgilA ke viSaya meM prazna kiyaa| mahilA nAgilA ne muni ke ekAkI Agamana kA prayojana pUchA / muni ne apanA prayojana spaSTa btlaayaa| nAgilA ne muni bhavadeva ko paricita karAyA ki nAgilA vaha svayaM hai| akhaNDa brahmacarya dharma kA pAlana karatI huI kaThora tapazcaryA dvArA zrAvikA ke vratoM kA pAlana kara rahI hai aura aneka mahilAoM se bhI zrAvikAoM ke vratoM kA pAlana karavA rahI hai, uttama AtmArthI sAdhu-sAdhviyoM ke upadezAmata kA pAna kara rahI hai, aura pratikramaNa pratyAkhyAnAdi se bhavabhramaNa kI mahAvyAdhi ke samUla nAza ke lie sadA prayatnazIla rahatI haiN| nAgilA ne muni ko manuSya jIvana kI kSaNabhaMguratA kA upadeza diyaa| kutsita bhAvanAoM ko gurU ke samakSa prAyazcitta kara zuddha hone kI preraNA dI evaM bAhyarUpa se cirakAla taka paripAlita zramaNAcAra kA aMtarmana se pUrNarUpeNa pAlana karane kI preraNA dii| nAgilA ke hitaprada evaM bodhapUrNa vacana sunakara bhavadeva ke hRdaya paTala para chAye hue moha ke ghane bAdala tatkSaNa chinna bhinna ho ge| unakA ajJAna timirAcchanna antaHkaraNa jJAna ke divya prakAza se Alokita ho utthaa| muni ne nizchala svara meM nAgilA ko saccI sahodarA, gurUNItulyA aura upakArI mAnA, saMkalpa grahaNa kiyA ki zeSa jIvana nirdoSa sAdhu dharma kA trikaraNa triyoga se pAlana kruuNgaa| isa prakAra zrAvikA nAgilA ne pavitra nArI jIvana kI pratimUrti banakara tyAga vairAgya meM muni ko sthira kiyaa| svayaM bhI mukti patha kI anugAminI bnii| yaha ghaTanA bha. mahAvIra ne nirvANa gamana se 16 varSa pUrva zreNika se kahIM thiiN| yaha vidyunamAlI deva (jaMbU kumAra) ke pUrvabhava kI ghaTanA hai| 4.25 caNakezvarI : I. pU. caturtha zatI. caNakezvarI maurya samrAT caMdragupta maurya ke maMtrIzvara cANakya kI mAtA thI tathA golla nivAsI caNaka kI patnI thii| caNaka aura caNakezvarI donoM dharma pradhAna vatti ke dampatti the| I. pU. 375 meM caNakezvarI ne putra cANakya ko janma diyA thaa| jisa samaya cANakya kA janma huA usa samaya jaina saMta brAhmaNa caNaka ke makAna meM birAja rahe the| saMto ne bAlaka ke lie bhaviSyavANI kI thI ki yaha rAjA ke samakakSa prabhAvazAlI hogaa| saMtoM kI bhaviSyavANI satya siddha huii| cANakya samrATa caMdragupta kA abhinna aMga thaa| caNakezvarI cANakya jaise dhairyavAna evaM pratibhAsaMpanna vyaktitva ko janma dene vAlI vIra mAtA thii|47 4.26 dhAriNI : I. pUrva kI pAMcavI zatI. magadha rAjya kI rAjadhAnI rAjagaha nagara meM RSabhadatta zreSThI rahate the| unakI nirmala svabhAva vAlI zIlavatI sannArI dhAriNI thii| usane deva kI ArAdhanA kI tathA eka bAra siMha evaM jaMbUphala kA zubha svapna dekhakara jAgata huI aura yathAsamaya tejasvI putraratna jaMbUkumAra ko janma diyaa| yuvAvasthA meM jaMbU kumAra kA ATha kanyAoM ke sAtha pANigrahaNa huaa| unake nAma isa prakAra hai, padmAvatI kI putrI samudrazrI, kamalamAlA kI padmazrI, vijayazrI kI padmasenA, jayazrI kI kanaka senA, kamalAvatI kI nabhasenA, suSeNA kI kanakazrI, vIramatI kI kanakavatI, jayasenA kI putrI jayazrI aadi| ina AThoM kumAriyoM ne jaMbU kumAra ke dar3ha vairAgya ko dekhaa| dekhakara apane bhogamaya jIvana ko AThoM kumArIyoM ne tilAMjalI dI tathA tyAgamaya jIvana apanAyA / mAtA dhAriNI ne bhI jaMbU kumAra kA hI anugamana kara saccA mAtatva nibhaayaa| jaMbU kI ATha patniyoM kI mAtAoM ne bhI dIkSA aMgIkAra kii| eka anUThA tyAga kA Adarza sthApita kiyaa| ina sattaraha zrAvikAoM ne bhogoM kI kSaNabhaMguratA ko dekhane kI daSTi prApta kI evaM jina zAsana kI prabhAvanA kii| 4.27 annikA : I. pU. kI pA~cavI zatI. annikA dakSiNa mathurA kI nivAsI vANika putra jayasiMha kI rUpa guNasaMpannA bahana thii| uttara mathurA nivAsI yuvA vyavasAyI devadatta jayasiMha kA mitra thaa| devadatta annikA se AkarSita huA va jayasiMha se annikA kI yAcanA kii| jayasiMha ne isa zarta para annikA kA vivAha kiyA ki jaba taka annikA putravatI nahIM hogI taba taka devadatta annikA sahita usI ke ghara para rhegaa| devadatta ne isa zarta ko svIkAra kiyA, jayasiMha ke ghara para hI rahane lgaa| kAlAMtara meM devadatta ke vaddha mAtA-pitA ne eka patra putra ko preSita kiyA ki hama karAla kAla ke mukha meM jAne vAle hai, eka bAra Akara hamase milo, hameM zAMti prApta hogii| devadatta bAra-bAra patra ko par3hakara khUba royA annikA ne bhI patra par3hA aura bhAI se uttara mathurA jAne kI anumati maaNgii| agnikA ne mArga Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 mahAvIrottara-kAlIna jaina zrAvikAe~ I.pU. chaThI zatI se I. san kI sAtavIM zatI meM jAte hue tejasvI putraratna ko janma diyA, sAtha vAle logoM ne use annikA putra ke nAma se saMbodhita kiyA / devadatta aura annikane mAtA-pitA ko darzana de prasanna kiyaa| annikA putra kAlAMtara meM dIkSita hue tathA kevalajJAnI banakara mukta hue| annikA kA sasura evaM sAsa ke prati sneha prazaMsanIya hai tathA saMskAravAn putra ko paidA karanA eka mahatvapUrNa yogadAna hai| 4.28 devadattA : I. pU. kI chaThI zatI. campAnagarI meM devadattA gaNikA rahatI thI, vaha tejasvinI aura samaddhizAlinI thii| vaha cauMsaTha kalAoM meM paMDitA thii| vaha aThAraha prakAra kI dezI bhASAoM meM nipuNa thI tathA eka hajAra gaNikAoM kI svAminI thii| natya, gIta aura vAdyoM meM masta rahatI thI tathA rAjA ke dvArA use chatra cAmara aura bAla vyaMjanaka pradAna kiyA gayA thaa| isa prakAra devadattA ne kalAoM ke vikAsa meM apanA amUlya yogadAna diyA thaa| 4.26 rUdrasomA : IsvI san kI prathama zatI. __rUdrasomA dazapura nareza udAyana kI prasiddhi prApta rAjapurohita somadeva kI patnI thii| rUdrasomA udArahRdayA, priyabhASiNI mahilA thii| jaina dharma kI vaha dar3ha upAsikA thii| unake do putra the rakSita aura phlgurkssit| Arya rakSita viziSTa adhyayana hetu pATalIputra gaye, rakSita ne vahA~ rahakara veda vedAMga Adi caturdaza vidyAoM kA adhyayana kiyA punazca rakSita mA~ ke pAsa phuNcaa| mA~ sAmAyika kara rahI thI, usane AzIrvAda dekara putra kA vardhApana nahIM kiyaa| jananI vatsala rakSita mA~ ke AzIrvAda ke abhAva meM khinna citta huaa| mA~ ne sAmAyika saMpanna kI aura putra se kahA "beTA jo vidyA tujhe Atmabodha ne karA sakI usa vidyA se kyA lAbha ! mere mana ko prasanna karane ke lie Atma kalyANakArI jinopadiSTa daSTivAda kA adhyayana kro|" AryarakSita ne daSTivAda kA adhyayana kahAM aura kinase par3hA jA sakatA hai ? yaha prazna kiyA / taba rUdrasomA ne batAyA, daSTivAda ke jJAtA Arya toSaliputra nAmaka AcArya haiM jo ikSuvATikA meM virAja rahe hai| putra! tuma unake pAsa jAkara adhyayana kro| usa pravatti se mujhe zAMti prApta hogii| Arya rakSita ne mAM kI preraNA se AcArya toSaliputra ke pAsa dIkSita hokara daSTivAda kA gaMbhIra adhyayana kiyaa| kAlAMtara meM choTA bhAI phalgurakSita mA~ rUdrasomA kI preraNA se rakSita muni ke samIpa aayaa| mAM kA saMdeza unheM diyA ki mA~ Apako bahata yAda kara rahI hai| Apa unheM darzana dekara unakA mArga prazasta kro| Arya rakSita se bodha pAkara phalArakSita mani bana ge| svanagara Ae, samasta parivAra pratibodhita huaa|1 isa prakAra mAtA rUdrasomA ne apane putra mamatva ko zreya mArga se jor3akara samasta parivAra kA kalyANa sacce arthoM meM kiyaa| 4.30 puSpacUlA : I. pU. kI pAMcavI zatI. puSpacUlA puSpabhadrA nagarI ke rAjA puSpacUla kI rAnI thii| vAstava meM ye donoM puSpaketu aura puSpavatI kI saMtAna the| rAjA puSpaketu ne donoM saMtAna kA sneha dekhakara loka niyama ke virUddha vivAha saMbaMdha jodd'aa| puSpavatI ne rAjA ke usa vivAha se virakta hokara dIkSA grahaNa kii| aneka varSoM taka tapazcaryA kii| aMta me devarUpa meM utpanna huii| puSpacUla evaM puSpacUlA bhogoM meM sukhapUrvaka samaya vyatIta karane lge| devarUpa se utpanna huI puSpavatI ne pUrva snehavaza puSpacUlA ko pratibodha dene ke lie svapna meM use naraka ke dazya dikhaae| puSpacUlA ne annikA putra se ukta svarUpa ke viSaya meM carcA kI tathA naraka meM jIva kisa kAraNa jAtA hai isakA samAdhAna unase kiyaa| samyaka jJAna pAkara puSpacUlA ne bhI virakta hokara annikA putra se dIkSA aMgIkAra kii|2 puSpacUlA ne vratoM kI ArAdhanA se apane jIvana ko pavitra bnaayaa| 4.31 kubera senA : I. pU. kI chaThI zatI. mathurA nagara kI gaNikA kA nAma thA kubersenaa| eka bAra vaha garbhavatI huI yathAsamaya eka putra eka putrI rUpa yugala saMtAna ko usane janma diyaa| putra kA nAma kuberadatta rakhA tathA putrI kA nAma rakhA kuberdttaa| gaNikA vyavasAya meM saMtAna ko bAdhaka samajhakara usane unake gale meM sUtra ke sAtha unake nAma vAlI aMgUThI bAMdha dI aura unheM bahumUlya ratnoM kI do gaThariyoM ke sAtha lakar3I ke saMdUka meM rakha diyaa| rAtri ke samaya una donoM saMdUkoM ko yamunA nadI ke pravAha meM bahA diyaa| do bhinna zreSThiputroM ke yahA~ inakA pAlana huaa| yuvAvasthA prApta hone para donoM ko eka dUsare ke yogya samajhakara zreSThiputroM ne dhUmadhAma se una donoM kA Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 205 paraspara vivAha kiyaa| vivAha ke dUsare dina eka jaisI aMgUThI dekhakara kuberadatta ne apane mAtA-pitA se isakA rahasya pUchA / rahasya khulaa| kuberadattA ne saMsAra se virakta ho sAdhvI dIkSA aMgIkAra kii| kuberadatta bhI dhana kA pAtheya lekara anya nagara jAne ke lie nikala pdd'aa| mathurA nagara jAkara kuberadatta ne kuberadattA ke sAtha apanA saMbaMdha jodd'aa| mahAsatI kuberadattA ne viziSTa (avadhijJAna) jJAna se yaha jAnA, pratibodha dene ke lie vaha gaNikA ke bhavana meM hI sthAna kI yAcanA kara vahA~ rahane lgii| kuberadatta se kuberasenA ko eka bAlaka kI prApti huI thii| usa bAlaka ko kuberasenA bAra-bAra sAdhvI kuberadattA ke pAsa lAne lgii| kuberadattA ne usa bAlaka ko dUra se hI dulAra bhare svara meM hularAnA prAraMbha kiyA tathA apane sAtha usake aThAraha rizte btlaaye| yathA-mAtA, buA, bahana aadi| kuberadatta cauMka gayA usane sAdhvIjI se isakA samAdhAna maaNgaa| kuberadattA ne batalAyA maiM ApakI vahI bahana hU~ jisake sAtha vivAha huA thA evaM yaha kuberasenA hamArI mAtA haiN| kubera senA aura kuberadatta Azcaryacakita hue| sAdhvIjI se vistArapUrvaka samasta vattAnta sunakara kuberadatta ne bhI dIkSA aMgIkAra kI evaM kubera senA ne zrAvikA dharma aMgIkAra kiyaa| 53 kuberadattA apane sAdhvI samudAya meM calI gii| kubera senA ne zrAvikA vratoM kA samyak pAlana kiyA va pavitra jIvana vyatIta kiyaa| pavitra riztoM ko pavitra banAkara rakhA yahI isakA dharma ke prati avadAna hai| 4.32 bhadrA : IsA pUrva kI tatIya zatI. bhadrA zreSThI kI patnI thii| usake putra kA nAma avaMtisukumAla thaa| eka bAra Arya suhasti zreSThI patnI bhadrA ke "vAhaka-kuTTI nAmaka sthAna meM birAje the| rAtri ke prathama prahara meM ve "nalinI-gulma" nAmaka adhyayana kA parAvartana (svAdhyAya) kara rahe the| rAtri kA zAMta vAtAvaraNa thaa| bhadrAputra avaMtisukumAla apanI battIsa patniyoM ke sAtha bhavana kI sAtavIM maMjila para soye hue the| unheM Arya suhasti kA svara bar3A karNapriya lgaa| ve usakA artha samajhane ke lie bar3e dhyAna se sunane lge| ciMtana karate hue unheM jAtismaraNa jJAna paidA huaa| unhoMne dekhA ki pUrvabhava me ve nalinI gulma vimAna meM deva the| punaH vahI jAne kI icchA se unhoMne Arya suhasti ke caraNoM meM dIkSA aMgIkAra kii| dIkSA ke prathama dina hI gurU kI anujJA lekara kaThora tapa hetu zmazAna bhUmi kI tarapha bddh'e| kaMkara pattharoM se paira lahuluhAna hue| rakta kI bUMdoM ke nizAna kA anugamana karate eka kSudhA pIr3ita agAlinI ne apane parivAra sahita muni ke pairoM se prAraMbha kara saMpUrNa zarIra ke mAMsa kA bhakSaNa kiyaa| muni bhAvoM kI zreNI para car3hate hue kaSTa ko samabhAva se sahate hue nalinI gulma vimAna meM deva bhava ko prApta hue| devatAoM ne matyu mahotsava manAyA evaM mahAnubhAva kahakara muni ke guNoM kI prazaMsA kii| dUsare dina bhadrA kI putravadhU muni ke darzanArtha gii| muni ke viSaya meM AcArya suhasti se sunakara ghara Akara sabako sUcanA dii| bhadrA mAtA zmazAna bhUmi meM jAkara muni ke dAha saMskAra kI saMpannatA ke sAtha hI bahuta roii| muni ke dAha saMskAra ke sAtha bhadrA virakta hokara dIkSita huii| eka putravadhU ko chor3akara zeSa samasta putravadhUe~ dIkSita huii| bhadrAmAtA ne putra ke prati saccA vAtsalya kA riztA nibhAyA thA 4 4.33 surasaMdarI : I. san kI prathama zatI. surasuMdarI dhArAvAsa ke rAjA vairasiMha kI rAnI thii| unakI do saMtAne thii| putrI kA nAma thA sarasvatI aura putra kA nAma thA kAlaka kumAra / donoM bhAI bahana meM paraspara pragAr3ha prema thaa| guNAkAra muni ke upadeza ko sunakara kAlaka kumAra saMsAra se virakta huaa| isa bhAvanA kA prabhAva bahana sarasvatI para bhI pdd'aa| donoM bhAI bahana ko mAtA-pitA ne dIkSA kI anumati dii| donoM dIkSita hue| sAdhvI sarasvatI ke rUpa para mohita hokara rAjA gardabhilla ne usakA apaharaNa kiyaa| kAlakAcArya dvitIya ne zakoM kI sainya zakti se avadhUta kA veza dhAraNa kara yuddha dvArA gardabhilla ko parAjita kiyaa| sAdhvI bahana ko mukta kiyA / 5 surasuMdarI ne suyogya saMskAravAn putra putrI ko janma diyA jinhoMne jinazAsana kI prabhAvanA meM apanA bahumUlya sahayoga diyaa| 4.34 pratimA : I. san kI prathama dvitIya zatI. ayodhyA nagara ke nivAsI zrI saMpanna zreSThI phUlacandra kI patnI kA nAma pratimA thaa| vaha rUpavatI aura guNavatI thii| kiMtu nissaMtAna hone ke kAraNa ciMtita rahatI thii| unase kaI upAya saMtAna kI prApti hetu kiye gye| eka bAra usane vairoTyA devI kI ArAdhanA meM ATha dina kA tapa kiyaa| tapa ke prabhAva se devI prakaTa huii| usane kahA ki "tuma labdhisaMpanna AcArya nAgahasti ke Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 206 mahAvIrottara - kAlIna jaina zrAvikAe~ I.pU. chaThI zatI se I. san kI sAtavIM zatI pAda - prakSAlita udaka kA pAna karo, usase tumheM putra prApti hogii|" devI ke mArgadarzana se prasanna huI pratimA bhaktipUrita hRdaya se upAzraya meM phuNcii| eka muni ke dvArA usane AcArya nAgahasti ke darzana kie| AcArya zrI ne kahA "tumheM dasa putroM kI prApti hogI / prathama putra tumase dasa yojana dUra jAkara dhArmika vikAsa karegA, vItarAga zAsana kI gaurava vaddhi karegA" anya putra bhI yazasvI hoNge| pratimA vinamra hokara bolI- gurUdeva maiM prathama putra Apake caraNoM meM samarpita kruuNgii| kAla krama ke saMpanna hone para pratimA ne sUrya jaise tejasvI suMdara putraratna ko janma diyA / putra ke garbhakAla ke samaya pratimA ne nAga dekhA, ataH putra kA nAma nAgeMdra rkhaa| mAtA kI mamatA, pitA ke vAtsalyamaya vAtAvaraNa meM vaha bar3A huA / putra janma se pUrva hI vacanabaddha hone se pratimA ne apane putra ko guru nAgahastI ke caraNoM meM samarpita kiyA / 56 dhanya hai vaha mAtA jisane lambe samaya se icchita saMtAna ko gurU caraNoM meM samarpita kiyA, apanI guru bhakti kA paricaya diyA / 4. 35 sunaMdA : I. san kI prathama zatI san 57. avaMti pradeza ke tumbavana nagara meM vaizya dhanagiri rahate the| unakI patnI kA nAma sunaMdA thaa| dhanagiri kA mana prAraMbha se hI virakta thA / vivAha ke bAda eka bAra dhanagiri ne sunaMdA se dIkSA kI anumatI maaNgii| sunaMdA usa samaya garbhavatI thii| pati ke bAra-bAra prastAva racAne para saumyahRdayA sunaMdA ne vivaza ho dIkSA kI sahamati de dI / dhanagiri ne zIghra hI dIkSA dhAraNa kara lii| garbha kAla pUrA hone para sunaMdA ne putraratna ko janma diyaa| janmotsava para sunaMdA kI sakhiyA~ AI thI / paraspara vArtAlApa cala rahA thA ki dhanagiri dIkSA grahaNa nahIM karate to khuzI kucha ora hI hotI thii| bacce ne dhyAnapUrvaka vArtAlApa ko sunA aura jAti smaraNa jJAna paidA huA / ciMtana Age bddh'aa| pitA kI taraha mujhe bhI pravrajyA patha para bar3hanA zreyakara hai kiMtu mA~ kI mamatA isameM bAdhaka hai| yaha ciMtana kara bAlaka ne mA~ kI mamatA zithila karane hetu rUdana karanA prAraMbha kara diyA / sunaMdA hara prakAra se bacce ko sneha dekara rUdana baMda karanA cAhatI thii| kiMtu baccA mA~ ke lie duHkha kA kAraNa bnaa| eka bAra pitA dhanagiri sunaMdA ke ghara AhAra lene aae| sunaMdA ne bAlaka muni ko isa zarta para samarpita kiyA ki vaha punaH bAlaka kI yAcanA nahIM kregii| bAlaka, dhanagiri ke pAsa jAkara zAMta huaa| sunaMdA darzanArtha gii| praphulla vadana bAlaka ko dekhaa| mAta vAtsalya jAgata huaa| usane muni se punaH bAlaka kI yAcanA kii| muni ne zarta yAda karavAkara bAlaka ko punaH dene se inkAra kiyA / nirUpAya sunaMdA rAjA ke pAsa pahu~cI aura nyAya maaNgaa| rAjA ne gaMbhIra ciMtana kiyA aura kahA - "bAlaka svecchA se jisako cAhegA, vaha usI kA hogA donoM pakSa upasthita hue / sunaMdA khilaune va miThAiyoM kA pralobhana bAlaka ko diyA, dUsarI ora muni dhanagiri ne rajoharaNa rakhA aura karmaraja ko rajoharaNa dvArA haTAne kA upadeza diyaa| bAlaka uchalatA huA rajoharaNa ko hAtha meM lekara baiTha gyaa| muni dhanagiri ko bAlaka prApta huA / Arya vajra ke nAma se, dIkSita hokara bAlaka ne jina zAsana kI mahatI unnati kii| sunaMdA ne bhI sacce mAtatva ko nibhAte hue putra va pati kA anugamana kara dIkSA aMgIkAra kI / 57 sunaMdA ne dhairya ke sAtha apanA jIvana vyatIta kiyA thaa| usane saMskAravAna suyogya jina zAsana prabhAvaka putra ko janma dene kA lAbha prApta kiyA thA / 4.36 damayaMtI : I. pU. kI prathama zatI. vaha bhAvar3azAha ke mitra rAghava kI patnI thii| vaha sauMdaryazAlinI aura guNavAn thii| vaha sadA saccAI ke patha para bar3hane vAle bhAvar3azAha evaM bhAbhI bhAgyavatI kI sahayogInI banI, yaha usakA ullekhanIya yogadAna hai| 4.37 sUrajamukhI : I. pU. kI prathama zatI. sUrajamukhI zreSThI sundaradAsa kI putrI tathA bhAvar3azAha kI bahana thii| saurASTra ke eka anya nagara nandapura ke zreSTha vyApArI mUlakacaMda kI vaha patnI thii| tIrtha yAtrA para jAte hue bhAI bhAvar3a aura bhAbhI usase milane aaye| sUrajamukhI unheM dekhakara prasanna haI | bhAI ke dvArA saba kucha gaMvA baiThane kI sthiti meM vaha cAhatI thI ki usake sasurAla vAle usake bhAI kI madada kare para usakI bhAvanAeM saphala isalie nahIM huI ki pati sahita usake sasurAla vAloM ko dhana kA garUra thA / vaha daridra avasthA meM bhI bhAI se saccA pyAra nibhAtI hai| dhana kA nazA usake prema meM dIvAra nahIM bana sakA / isa prakAra sUrajamukhI ke jIvana meM nArI kA nizchala sneha chalakatA hai I Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 4.38 bhAgyavatI : IsA pUrva prathama zatAbdI. vikramAditya ke samakAlIna rAjA tapanarAja kI rAjadhAnI saurASTra ke kAmpilyapura nagara meM aneka jaina zreSThI nivAsa karate the| isI nagara meM bhAvar3azAha nAmaka dharmAnuyAyI the / mAla se lade hue bAraha jahAja DUbane, saba kucha gaMvA baiThane ke bAda bhI ve prasannacitta rhe| saMtAna ke abhAva ke duHkha ko samatA se sahana kiyA tIrtha yAtrAe~ bhI kIM / bhAgyavatI ne hara saMkaTa meM apane pati ke dharma tathA dAna meM sahayoginI rhii| unheM utsAhita karatI rhii| duHkha meM bhI dharma bhAvanA, nekI, ImAnadArI kA sAtha nahIM chodd'aa| sukha kA sukhada sUrya udita hAne para vaha madhumatI (mahuA) kI rAjarAnI bnii| usakA eka tejasvI putra huA jisakA nAma jAvar3a kumAra rakhA gyaa| bhAgyavatI ke jIvana se preraNA prApta hotI hai ki samatvabhAva tathA zAMti se sukha duHkha meM bhI AnaMdita rahA jA sakatA hai| 207 4.36 dhanavatI : I. pU. 527-507 . dhanavatI uDradeza ke mahArAjA yama kI rAnI thii| mahArAjA yama ne sudharmA svAmI ke samIpa dIkSA grahaNa kI thii| usa prasaMga para mahArAnI dhanavatI ne zrAvikA vratoM ko grahaNa kiyA thaa| tatpazcAt dhanavatI ne jaina dharma ke prasAra ke lie kaI utsava kiye the| vaha parama zraddhAlu aura dharma pracArikA nArI thI / dhanavatI ke prabhAva se saMpUrNa parivAra jaina dharmAnuyAyI bana cukA thA / mahArAnI kI dharma niSThA kA gaharA prabhAva janatA para pdd'aa| samasta uDradeza kI prajA jaina dharmAnuyAyinI bana gaI thI / 61 4. 40 dhanadeva kI patnI : I. pU. 357-312. zrAvastI nagarI meM AcArya sthUlabhadra ke ghaniSTha mitra zreSThI dhanadeva saparivAra nivAsa karatA thA / AcArya sthUlabhadra mitra ko pratibodha dene kI bhAvanA se vizAla janasaMgha ke sAtha dhanadeva ke ghara para pdhaare| mahAn AcArya ke padArpaNa se dhanadeva patnI parama prasanna huii| usane zraddhAbhAva se mastaka bhUtala para TikAkara vaMdana kiyaa| AcArya sthUlabhadra ne dhanadeva ke viSaya meM pUchA / khinnamanA hoka. vaha bolI Arya! durbhAgya se ghara kI saMpatti naSTaprAyaH ho gaI hai, ataH vyavasAya ke lie dhanadeva paradeza gae hai| zreSThI dhanadeva ke AMgana meM staMbha ke nIce vipulanidhi nihita thI / dhanadeva isase sarvathA anajAna thaa| Arya sthUlabhadra ne jJAna bala se ise jAnA evaM mitra kI patnI se bAta karate samaya unakI daSTi usI staMbha para keMdrita ho gaI thii| hAtha ke saMketa bhI staMbha kI ora the| Arya sthUlabhadra ne kahA - bahana ! saMsAra meM sukha aura duHkha dhUpa chA~vavat Ate jAte hai / dhanadeva patnI ko dharmopadeza ke prabhAva se anupama zAMti prApta huii| kucha dinoM ke pazcAt zreSThI dhanadeva dayanIya sthiti meM punaH ghara lauTa aae| patnI ne Arya sthUlabhadra ke padArpaNa se lekara sArI ghaTanA kaha sunaaii| usane yaha bhI batAyA ki upadeza dete samaya Arya sthUlabhadra staMbha ke abhimukha baiThe the| unakA hastAbhinaya bhI isI staMbha kI ora thA / buddhimAna zreSThI ne yaha sunakara staMbha ke nIce se dharA ko khodA, vipula saMpatti kI use prApti huii| Arya sthUlabhadra ke samIpa dharmopadeza sunakara dhanadeva vratadhArI zrAvaka banA / dhanadeva patnI bhI usI rAha para Age bddh'ii| dhanadeva kI patnI kI buddhimattA evaM samajha se saMpUrNa parivAra khuzahAla banA / dhanadeva bhI dharmarAha para agrasara huA / 62 4.41 lakSmI : I. pU. 357-312. magadha kI rAjadhAnI pATalIputra thI / vahA~ para naMda sAmrAjya ke amAtya gautama gotrIya zakaDAla the| zakaDAla kI patnI kA nAma lakSmI thaa| "yathA nAma tathA guNavAn" lakSmI dharma-parAyaNA, sadAcAra saMpanna, zIlavatI viduSI nArI ratna thii| phalasvarUpa usane kuzAgra pratibhA saMpanna sAta putriyA~ tathA do putroM ko janma diyA / putriyoM ke nAma the yakSA, yakSadattA, bhUtA, bhUtadinnA, seNA, veNA, reNA / sAtoM putriyoM kI tIvratama smaraNa zakti vismayakAraka thii| prathama putrI prathama bAra meM dUsarI do bAra meM kramazaH sAtavIM putrI sAta bAra meM azruta zloka zraMkhalA ko sunakara use kaNThastha kara lene meM aura jyoM kA tyoM tatkAla use doharA dene meM samartha thI / lakSmI kA kaniSTha putra zrIyaka bhaktiniSTha thA, samrAT naMda ke lie gozIrSa caMdana kI taraha AnaMdadAyI thA / sthUlabhadra lakSmI kA atyaMta medhA saMpanna putra thaa| jisane Age calakara bhadrabAhu se 10 pUrvo kA jJAna prApta kara zrutaparaMparA ko uttarottara bar3hAyA thaa| saMtAnoM kI pratibhA saMpannatA ke pIche mAtA kA bahuta bar3A yogadAna rahA / 3 sAtoM putriyA~ evaM donoM putroM ne Age calakara dIkSA dhAraNa kI, isameM bhI mAtA ke diye gaye dhArmika saMskAroM kI hI pariNati kAraNabhUta banI / Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 208 mahAvIrottara-kAlIna jaina zrAvikAe~ I.pU. chaThI zatI se I. sana kI sAtavIM zatI 4.42 kuNDave : I. san kI tIsarI - 5 vIM zatI. kuNDave rAjA cola kI bahana thii| tamilanADu ke dakSiNa ArakATa meM grAma thirUnarUnakoNDe ke nikaTa pahAr3I para jinagiri nAmaka tIrtha kSetra hai| usa tIrtha para kuNDave ne pAnI kI eka TaMkI banavAI thI, jo Aja bhI vidyamAna hai|64 4.43 gaMgA : I. san kI chaThI zatI. citrakUTa nagara (cittaur3a) nareza jitAri ke rAjya samaya meM zaMkarabhaTTa nAmaka brAhmaNa nivAsa karate the| unakI patnI kA nAma gaMgA thaa| unake putra kA nAma haribhadra thaa| haribhadra ne apane vidvattA ke bala para rAjA jitAri ke rAja purohita pada ko prApta kiyA thaa| caturdaza brAhmaNa vidyAoM para unakA vizeSAdhipatya thaa| unakI samAja meM acchI pratiSThA thii| sAdhvI yAkinI mahattarA ke jJAna se prabhAvita hokara inhone dIkSA dhAraNa kii|65 4.44 cAmekAmbA : I. san kI chaThI zatI. karnATaka ke kalacumbaru (jilA attolI) se prApta eka zilAlekha meM varNana AtA hai ki paTTavarddhika kula kI tilakabhUtA, gaNikA jana meM prasiddha cAmekAmbA nAma kI zrAvikA kI preraNA se cAlukya vaMza ke (23 3) teisaveM rAjA ammarAja dvitIya (vijayAditya SaSTha) ne sarvalokAzraya jina bhavana (jina maMdira) kI marammata ke lie balahArigaNa, aDDukaligaccha ke arhanaMdi muni ko kalacumbarU nAmaka grAma dAna meM diyA thaa| isa vaMza ke rAjAoM ne jaina dharma ke saMrakSaNa meM mahatvapUrNa yogadAna diyA thaa| 4.45 durlabha devI : I. san kI pA~cavI zatI. saurASTa kI rAjadhAnI hai vllbhii| durlabhadevI vallabhI nareza zilAditya kI bahana thii| durlabhadevI ke mAmA jinAnaMdasUri the| durlabhadevI svayaM jaina dharma kI upAsikA thii| durlabhadevI ke tIna putra the, ajitayaza, yakSa aura malla / gurU bhakti evaM gurU sevA meM vaha AnaMda kA anubhava karatI thii| eka bAra bharUca meM birAjamAna jinAnaMdasUri ke upadeza ko zravaNa kara, durlabhadevI ne tInoM putroM sahita dIkSA aMgIkAra kii|67 4.46 madanAvatI : I. san sAtavIM zatI. kaliMganareza bauddhoM kI mahAyAna saMpradAya ke AsthAvAn rAjA himazItala kI jinabhakta rAjamahiSI madanAvatI thii| kArtikI aSTAnhikA ke dina nikaTa the| rAnI rathotsava samAroha pUrvaka manAnA cAhatI thii| rAjA ne Adeza diyA ki yadi koI jaina vidvAn stroM meM parAjita kara deMge to jainoM ko ratha kA utsava manAne duuNgaa| rAnI tathA jaina baMdhu ciMtita hue| rAnI sahita sabhI ne jainAcArya bhaTTAkalaMkadeva ke sAmane samasyA rkhii| unhoMne bauddhoM ko zAstroM meM pUrNarupa se parAjita kiyaa| bauddha sudUra pUrva ke bhAratIya rAjyoM evaM upanivezoM meM cale ge| jainoM ne bar3e utsAha se yaha vijayotsava evaM apanA dharmotsava manAyA 68 bhagavAn mahAvIra ke zramaNa-zramaNiyoM ke lie nirdoSa sthAna dAtrI thI suzrAvikA jyNti| vaha parama viduSI sannArI thii| prabhu mahAvIra kA dharmopadeza sunane ke pazcAt isa sAhasI nArI ne anekAneka tAtvika prazna pacchA kI jinake uttara Aja bhI samyak jJAna kI dizAe~ udghATita karate haiN| Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 209 kra0 saMvat zrAvikA nAma I.pU. 26 | gRha zrI preraka/pratiSThApaka avadAna saMdarbha graMtha / pR. gaccha / AcArya pratimA nirmANa Adi buddhadAsa kI putrI tathA AryikA godAsA kI prareNA se | A. iMdu. ami. | devIdAsa kI patnI thii| jinapratimA kI pratiSThApanA kI | graM. thii| vasu (raMgareja) aura naMdina kI putrI | bheMTa dene kA varNana prApta hotA | jai.si.bhA. evaM jaMbhaka kI putravadhU varmA kI putrI evaM jaya dAsa kI AryikA zyAmA kI preraNA se A. iMdu. abhi. | 54 patnI thii| RSabhadeva kI pratimA banavAI 2 I.pU. 32 jayabhaTTa kI patnI 3 I.pU. 43 gadA thii| 4 I.pU. prathamazatI | lavadAsa kI bhAryA 5 | I.pU. prathamazatI | zivaghoSaka kI patnI 6 | I.pU. prathamazatI | amohinI (kautsa gautravAlI) 7 | I.pU. prathamazatI | gopAlI vaihadarI / (rAjakanyA) 8 | I. san 98. |dinA (dattA) 9 I.pU. 100. dharmasomA 10 | I. san. 108. |bodhinNd| arhat mahAvIra ke sammAna meM paM.ca.a.gra. 500 kalApUrNa AyAgapaTTa pratiSThApita karavAyA thaa| AyAgapaTTa nirmita kiyA (madhya | paM.ca.a.gra. evaM meM bha. pArzvanAtha birAjamAna hai) sTaDIja ina jainA ArTa. hArItI ke patra pAla kI patnI thI | AryAvartI kA caukora zilApaTTa | jai.zi.saM.bhA. 2 pAlaghoSa, proSThaghoSa, dhanaghoSa tIna | sthApita kiyA thaa| putra hue the| putra AsAr3ha sena the| dasavIM guphA meM kAzyapa gotrI |jai.zi.saM.bhA. 2 | 12 arihaMto kI pratimA nirmita karavAI thii| jayapAla, devadAsa aura nAgadatta Arya saMghasiMha ke Adeza se jai.zi.saM.bhA. 2 | 26 kI mAtA thii| putrI kA nAma eka vizAla vardhamAna pratimA kI nAgadattA thaa| sthApanA kI thii| sArthavAha kI patnI thii| Arya mAtRdatta kI preraNA se jai.zi.saM.bhA. 2 | 28 jina pratimA kA dAna kiyA thaa| gRhahasti kI pyArI putrI thii| datta ziSya gRhapraNika kI preraNA | jai.zi.saM.bhA. 2 se bha. varddhamAna kI prakIrNa pratimA sthApita karavAI thii| jaya kI mAtA thii| vacchanIya kula ke gaNi ke jai.zi.saM.bhA. 2 | 30 Adeza se sarvatobhadra pratimA banavAI thii| Arya balatrAta kI ziSyA thI, eka vizAla varddhamAna pratimA jai.zi.saM.bhA. 2 | 30 zivasena devasena, zivadeva kI kI sthApanA karavAI thii| mAtA thI.. navahasti kI putrI, gRhasena kI vadhU thii| pasaka kI patnI thI Arya kharNa ke Adeza se dAna | jai.zi.saM.bhA. 2 | 40 dharma kiyA thaa| arhat pUjA ke nimitta se eka | jai.zi.saM.bhA. 2 | 14 devakula, eka kuMDa, AyAgapaTTa evaM AyAgasabhA kA nirmANa karAyA thaa| sena kI putrI datta kI putravadhU, pratimA kA dAna diyA thaa| jai.si.bhA. gaMdhI vyAsa kI patnI thii| damitra aura dattA kI putrI thii| | dharaNIvRddhi AryikA kI preraNA | A.idu.abhi.graM. se varddhamAna bhagavAna kI pratimA | sthApita kI thii| mAsigi 11 | I. san.98 huviSka varSa 18. 12 | I. san. 103. | jayA huviSka varSa 25. 13 | I. san. 138. | dattA haviSka varSa 60. 14 | prathama zatAbdI | vasu 15 | san 26 jinadAsI 16 san 27 | kuTumbinI Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 210 kra0 17 18 19 20 21 22 23 24 26 127 28 29 30 31 32 33 25 san 110 34 saMvat 35 san 58 san 76 san 83 san 93 san 95 san 96 san 98 san 103 san 113 san 118 san 118 san 123 san 125 san 126 san 128 san 140 san 140 san 157 zrAvikA nAma kauzikI sucila kI dharmapatnI khuDDA (kSudrA) kumAra mitrA gRharakSitA mitrazrI mitrA rayaginI (rAjagagaNI) jitamitrA zyAmADhya siMhadattA dinA (dattA) dharmavRddhi kI bhAryA puSpadatta kI mAtA yazA vijayazrI vaihikA dinA, dattA dinA (dattA) mahAvIrottara - kAlIna jaina zrAvikAe~ I.pU. chaThI zatI se I. san kI sAtavIM zatI preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya avadAna pratimA nirmANa Adi | siMha nAmaka vaNik kI patnI thI / putra sahita suMdara AyAgapaTTa kI paM.ca.a. graM. sthApanA kI thii| vaha devapAla seTha kI putrI, sena kI patnI thii| vaha zreSThI veNI kI patnI thI, bhaTTisena kI mAtA thI / maNikAra jayabhaTTa kI putrI thii| lohavyavasAyI phalgudeva kI patnI thI / vaha jayabhaTTa kI patnI thii| nAMdagirI ke jRbhaka kI bahU thI / vaha RtunaMdI kI putrI tathA gaMdhika buddhi kI dharmapatnI thI / vaha bhaTTibhava kI putrI thI / gRhamitra kI pAlita prAtArika (nAvika) kI patnI thI / vaha grAmika deva kI vadhU tathA grAmika jayanAga kI patnI thii| buddhi kI bahU puSpa kI vadhU thii| vaha sarvatrAta kI potI, baMdhuka kI patnI thii| thii| rAjA vasu kI patnI thI, babu putrI thI AryA jinadAsI kI ziSyA thI / kI vajranaMdi kI putrI vRddhiziva kI bahU thI / Arya mAtRdinna kI preraNA se bha. jai.zi.saM.bhA.2 zAMtinAtha jI kI pratimA arpita kI thii| vardhamAna pratimA kA dAna diyA thA / AryAvasulA ke upadeza se sarvatobhadrikA pratimA kI sthApanA kI thI / eka jina pratimA kA dAna kiyA thA / ariSTanemI kI pratimA kA dAna diyA thaa| AryanaMdika kI preraNA se sarvatobhadrikA pratimA kI sthApanA kI thii| akkA naMdA ke upadeza se eka zilA staMbha tathA sarvatobhadrikA pratimA kA dAna kiyA thA / RSabha deva kI pratimA kA dAna diyA thaa| jina pratimA kA nirmANa karavAkara, dAna meM dI thii| koTTiyagaNa ke Arya siMha kI preraNA se vizAla pratimA kA dAna kiyA thaa| jina pratimA kA dAna diyA thA jai.zi.saM.bhA. 2 vAcakasena ke anurodha se jinapratimA kA dAna diyA thaa| dhanyapAla kI ziSyA dhanyamizritA kI preraNA se saMbhavanAtha bhagavAn kI pratimA banavAI thii| eka mAha ke upavAsa ke pazcAt varddhamAna pratimA kI sthApanA kI thii| saMdarbha graMtha vidyAdharI zAkhA ke dattilAcArya jai. zi.saM. bhA. 2 kI AjJA se pratimA banavAI thii| muni kI preraNA se pratimA kA dAna kiyA thaa| Arya saMghasiMha kI preraNA se bha0 vardhamAna svAmI kI pratimA banavAI thii| munisuvrata kI pratimA ko devanirmitavodva yA boddha zabda paM.caM.a. graM. jai.zi.saM.bhA. 2 paM.caM. abhi. graM. jai.zi.saM.bhA. 2 jai.zi.saM.bhA. 2 va paM.caM. a. graM. jai.zi.saM.bhA. 2 jai.zi.saM.bhA. 2 paM.ca.a.gra. paM.ca.a.gra. jai.zi.saM.bhA. 2 paM.ca.a.gra. jai.zi.saM.bhA. 2 jai. zi.saM. bhA. 2 jai.zi.saM.bhA. 2 paM.caM.a. graM. pR. 493 495 25 26 493 495 23 495 25 25 497 29 23 58 35 496 499 29 497 38 39 52 496 Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 kra0 47 48 49 50 51 52 53 saMvat san 159 san 160 san 161 san 162 san 162 san 164 san 187.188 I. san prathama dvitIya zatI I. san 130 I. san 356 I. san kI caturtha zatI saMvat I.pU. dvitIya zatI I.pU. dvitIya zatI I.pU. dvitIya zatI I.pU. dvitIya zatI I.pU. dvitIya zatI I.pU. dvitIya zatI I.pU. dvitIya zatI zrAvikA nAma gRhazrI jayadevI jinadAsI bhaTTadatta kI vadhU okharikA priya kI patnI vikaTA traivaNa rAjakanyA sAmaNerI yazodattA kI smRti meM okhA okharikA, ujjhatikA, zirika, zivadinnA kampilA celI zrAvikA nAma kumAramitrA sacila kI dharmapatnI mitrA kSudrA zivayazA gUDhA zivamitrA preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya dattA kI preraNA se sena kI putrI, datta kI vadhU gaMdhika kI patnI thii| damitra evaM dattA kI putrI thii| dAsa kI putrI thii| koTikagaNa ke nAganaMdina nAmaka dharmaguru kI ziSyA thI / adhikSetra ke zotakAyana kI patnI thI / putra rAjA ASAr3hasena the| siMhala putra madana kI patnI thii| ------------------- vaha gaMgavaMza kI vIrAMganA thii| vaMza / gotra avadAna pratimA nirmANa Adi vRddha (purAne) ke lie prayukta huA hai| jina pratimA kA dAna kiyA thaa| darddhamAna pratimA kA dAna kiyA thaa| tIrthaMkara pratimA kA dAna kiyA thA / kumAradatta kI preraNA se RSabhadeva kI pratimA sthApita kI thii| koTTiyagaNa ke satyasena va dhara vRddhi kI preraNA se vardhamAna pratimA kA dAna diyA thA / | AryA vasulA ke upadeza se jina pratimA arpita kI thii| dharma zraddhAlu jaina zrAvikA thI / putra sahita padmaprabhu kI tathA vizAla zilA para cAra pratimAyeM, Upara do guphA nirmita krvaaii| usane yaSTi khar3I karavAI thii| jina maMdira banavAyA evaM mahAvIra svAmI kI pratimA sthApita karavAI thI / jina zAsana kI unnati ke lie jina maMdiroM kA nirmANa kiyA thA / preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya avadAna pratimA nirmANa Adi sarvatobhadrakA zAMtinAtha jina pratimA bha0 vardhamAna svAmI / saMdarbha graMtha AyAgapaTTa paM.caM. a. graM. paM.caM.a.graM. paM.caM.a.graM. paM.caM. a. graM. paM.caM.a. graM. paM.caM.a. graM. sthA. jaina iti. jai.zi.saM. bhA. 2 prA.bhA.a.saM. khaMDa 1 jai.zi.saM.bhA. 2 paM.caM. a. graM. saMdarbha graMtha ma.e.pa. jai.dha. ma.e.pa. jai.dha. ma.e.pa. jai.dha. ma.e.pa. jai.dha. ma.e.pa. jai.dha. RSabhadeva ma.e.pa. jai.dha. zakoM kA vidhvaMsa karane ma.e.pa.jai.dha. vAlI 211 pR. 496 495 496 500 493 495 499 50 13 14 318 319 54 551 pR. 449 449 449 449 448 449 450 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 mahAvIrottara-kAlIna jaina zrAvikAe~ I.pU. chaThI zatI se I. sana kI sAtavIM zatI kra0 saMvat zrAvikA nAma preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya saMdarbha graMtha avadAna pratimA nirmANa Adi pratimA ................... ma.e.pa.jai.dha. 449 bappanAga zrI ratnaprabha sUrI jI zrI mahAvIra svAmI bha.pA.pa.i. 157 I.pU. dvitIya | kuTumbanI zatI I.pU. dvitIya | mAyAde zatI I. sana kI chAMDade, nAgaNade, 5vIM zatI chAhar3I I. sana kI devalade 7vIM zatI I. sana kI mAMgI, jasAde 7vIM zatI upa, corar3iyA | upa. devaguptasUri jI zrI mahAvIra svAmI bha.pA.pa.i. 157 bappanAga upa. kakkasUrI jI zrI zAMtinAtha svAmI bha.pA.pa.i. 157 58 AdityanAga | upa. devaguptasUrI jI zrI mahAvIra svAmI bha.pA.pa.i. 157 kra0 | saMvat zrAvikA nAma 59 | anupalabdha zivamitrA 498 60 | anupalabdha zivamitrA 27 61 | anupalabdha | dinA(dattA) 496 preraka/pratiSThApaka avadAna saMdarbha graMtha gaccha / AcArya pratimA nirmANa Adi gotiputra kI patnI thii| suMdara AyAgapaTTa kI sthApanA | paM.ca.a.gra. kI jo bhagna hai| matsya yukta sarovara meM puSpita evaM mukulita kamaloM kI suMdara bela usapara citrita hai| phalguyaza nartaka kI patnI thii| madhya meM vedikAyukta toraNa jai.zi.saM.bhA. 2 citrita suMdara AyAgapaTTa dAna meM diyaa| Aju bAju meM AbhUSaNoM sahita do suMdariyA~ pradarzita hai| vajanaMdina kI putrI vRddhi ziva kI | eka pratimA kA dAna kiyA paM.ca.a.gra. bahU thii| bhadaMta jayasena kI aMtevAsinI eka prasAda kA dAna kiyA thaa| | paM.ca.a.gra. ziSyA thii| buddhi kI putrI tathA devila kii| godAsagaNi ke Adeza se dAna | jai.zi.saM.bhA. 2 patnI thii| diyA thaa| vayarasiMha kI patnI thii| putriyA~ rUDI, va gAMgI ke sAtha | jai.zi.saM.bhA. 2 milakara neminAtha kA maMdira banavAyA thaa| muni siMha ne pratiSThA karavAI thii| varaNahasti va devI kI putrI guruArya kSeraka kI preraNA se jai.zi.saM.bhA. 2 kuThakusutya kI patnI jayadeva va sarvato bhadrikA pratimA banavAkara mohinI kI bahU thii| bheMTa kI thii| mogalI putra kI patnI puSpaka thii| | dAna kA varNana hai| jai.zi.saM.bhA. 2 thaa| 62 | anupalabdha dharmaghoSA 496 | anupalabdha gRhazrI | 32 64 | anupalabdha phAU | 164 65 | anupalabdha sthirA | 21 66 | anupalabdha asA 53 67 | anupalabdha | 48 | mArasiMha kI laghu bahana 68 | anupalabdha acalA 48 vaha mAghanaMdI kI ziSyA thii| jaina maMdiroM kA nirmANa va jaina | jai.zi.saM.bhA. 2 muniyoM ke AvAsa kA prabaMdha kiyA thaa| bhadrayaza kI bahU va bhadranaMdi kii| arhato ke pUjArtha eka jai.zi.saM.bhA. 2 patnI thI, tathA gRhadatta kI putrI AyAgapaTTa sthApita kiyA thaa| thii| vaha gRhadatta kI putrI thii| dharmArtha nAmaka zramaNa ke upadeSa | paM.caM.a.graM. | se SilApaTTa kA dAna diyA thaa| 69 | anupalabdha |dhanahasti kI patnI 48 Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 213 70 anupalabdha | balahastinI (lahastinI) dharmamitra kI vadhU 71 | anupalabdha 72 | anupalabdha | tejAbAI 73 | anupalabdha | nAgazrI 74 | anupalabdha | bhavanaka kI patnI 75 | anupalabdha gulhA 76 | anupalabdha kamaladevI parijanoM ke sAtha eka bar3A jai.zi.saM.bhA. 2 | 499 toraNa banavAyA thaa| eka jina pratimA kA nirmANa paM.caM.a.gre. 499 karAyA thaa| bha, ratnakIrti bha. kumudacandra va rAja.ke jaina saMta | 29 bha. abhayacandra ko saMghayAtrA nikAlane meM sahayoga diyA nAga kI patnI thI, jIjU putra cittauDa meM caMdraprabha maMdira evaM jai.zi.saM.bhA.5 64 thaa| koTTaranagara meM bhI eka maMdira banavAyA thaa| nAganaMdi hari aura rUddhi ke jai.zi.saM.bhA. 2 anurodha se jina pratimA kA dAna kiyA thaa| varmA kI putrI tathA jayadAsa kI koTTiyagaNa ke AryAgAr3haka kI | jai.zi.saM.bhA. 2 patnI thii| ziSyA AryAzyAmA kI preraNA se RSabhadeva kI pratimA kA dAna kiyA thaa| bommala devI ke putra vIra bhairarasa putrI rAmAdevI ke svargavAsa ke jai.zi.saM.bhA. 2 voDeyara kArakala kI choTI bahana | pazcAt bhUmi kA dAna kiyaa| thii| thaa| pASANa kA zAsana utkIrNa krvaayaa| dainika pUjA hetu do dIpaka tathA pratidina do aMjulI cAvala dAna hetu arpita kI thii| mogalI ke putra puSpaka kI patnI eka AyAgapaTTa kA nirmANa paM.caM.a.graM. 496 thii| karAyA thaa| putra siMha viSNupallavAdhirAja ne | jai.si.bhA. arhata devAyatana kA nirmANa 1946 disaM. kiyA thaa| zAMti sena muni kI patnI thii| saMlekhanA kA vrata grahaNa kiyA | jai.si.bhA. 69 thaa| 1940 disaM. saMlekhanA vrata grahaNa kiyA thaa| jai.si.bhA. 1940 disaM. togarIkuMTe basadi kA nirmANa / | jai.si.bhA. kiyA thA | 1943 disaM. 77 | anupalabdha pUsA (puSyA) 78 | anupalabdha | mAtA zreyArtha 79 | anupalabdha Icala gAravi kuTTara 80 | anupalabdha nacchikabve 81 | anupalabdha candraprabhA Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21basa mahAvIrottara-kAlIna jaina zrAvikAe~ I.pU. chaThI zatI se I. sana kI sAtavIM zatI saMdarbha grantha sUcI (adhyAya- 4) 1. AcArya hastImalajI ma. jaina dharma kA maulika itihAsa bhAga 2 prAkkathana pa.48-46. 2. sAdhvI saMghamitrA, jaina dharma ke prabhAvaka AcArya pa. 57-58. 3. sA. saMghamitrA, jai. dha. ke. pra. A. pa. 75 76-80. 4. sA. saMghamitrA, jai. dha. ke. pra. A. pa. 125-126. 5.. vahI pa. 130. 6. sA. saMghamitrA, jai. dha. ke. pra. A. pa. 146-147. 146. 7. sAdhvI zilApI, samaya kI paratoM meM pa. 26-30. 8. DaoN. jyotiprasAda jaina, pramukha aitihAsika jaina puruSa evaM mahilAeM, pa. 54. 6. sA. saMghamitrA, jai. dha. ke. pra. A. pa. 16. 10. paM. siMhacaMdra jaina zAstrI, tamilanADu meM jaina dharma evaM tamila bhASA ke vikAsa meM jainAcAryoM kA yogadAna, AsthA aura ciMtana pa. 182. 11. samaya kI paratoM meM, sAdhvI zilApI, pa. 33-34. AcArya hastimalajI ma., jaina dharma kA maulika itihAsa bhAga 2. pa. 778. AcArya hastimalajI ma., jaina dharma kA maulika itihAsa bhAga 2. pa. 366-402. 14. maMjItasiMgha sodhI, maoNrDana aparoca Tu hisTrI oNpha enazeMTa iMDiyA pa. 67. 15. DaoN. jyotiprasAda jaina, pramukha aitihAsika jaina puruSa aura mahilAeM pa. 40. 6. AcArya hastimalajI ma., jaina dharma kA maulika itihAsa bhAga 2 pa. 433. 17. maMjItasiMdha sodhI, maoNrDana aparoca Tu hisTrI oNpha enazeMTa iMDiyA pa. 66. 18. pro. maMjItasiMdha sodhI, maoNrDana aparoca Tu hisTrI oNpha enazeMTa iMDiyA pa. 131 181. 16. jaina DaoN. jyotiprasAda pra.ai.jai.pu.ma.pa. 216 216 221. sodhI pro. maMjIta, hisTrI oNpha enazeMTa iMDiyA pa. 181. AcArya mahAprAjJa. jaina paraMparA kA itihAsa pa. 64-65. 22. jaina ajita, zodhAdarza pa. 36-44 mArca 2000 vI ni 25-26. 23. saM. amalAnaMda ghoSa, jaina kalA evaM sthApatya khaMDa 1 pa. 77-76. 24. madhya eziyA aura paMjAba meM jaina dharma. pa. 446 448. 25. uttara bhArata meM jaina dharma pa. 212-213. 26. madhya eziyA aura paMjAba meM jaina dharma. pa. 448-450. 27. sAdhvI saMghamitrA, jaina dharma ke prabhAvaka AcArya pa. 206. boraDiyA hIrAbAI. jai. dha kI. pra. sA evaM ma. pa. 181. 26. DaoN0 hIrAbAI boraDiyA, jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAeM. pa. 165-166. 30. jaina DaoN. jyoti, pra. ai. jai. pu. evaM ma. pa. 85. 31. dakSiNa bhArata meM jainadharma, paM. kailAzacaMdra zAstrI pa. 10 51-52. DaoN. jyotiprasAda. pramukha aitihAsika jaina puruSa evaM mahilAeM pa. 62-64. 33. DaoN. jyotiprasAda. pramukha aitihAsika jaina puruSa evaM mahilAeM. pa. 56. sA. saMghamitrA, jai. dha. ke. pra. A. pa. 66-71. 35. DaoN. jyotiprasAda. pramukha aitihAsika jaina puruSa evaM mahilAeM. pa. 218. Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 36. jaina siddhAMta bhAskara, paM. ke bhujabala zAstrI pa. 70-71. 37. jaina balabhadra, bhArata ke digaMbara jaina tIrtha, bhAga-2 pa. 166. 38. (a) AcArya hastimalajI mahArAja, jaina dharma kA maulika itihAsa bhAga - 2 pa 787. (ba) DaoN0 hIrAbAI boraDiyA, jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAeM pa 136. DaoN0 hIrAbAI boraDiyA, jaina dharma kI mukhya sAdhviyAM evaM mahilAeM pa. 144 - 145. (ka) jaina dharma kA maulika itihAsa, dvitIya bhAga, (A. hastImalajI ma.), pa. 363364 366 404. (kha) jainadharma kI pramukha sAdhviyA~ evaM mahilAe~ pa. 141-143. jaina dharma kA maulika itihAsa, dvitIya bhAga, A. hastImalajI ma. sA. pa. 186 - 165. sA. saMgha, jai. dha. ke. pra. A. pa. 14. jaina dharma kA maulika itihAsa, dvitIya bhAga, A. hastImalajI ma. sA. pa. 202-207.221. jaina dharma kA maulika itihAsa, dvitIya bhAga, A. hastImalajI ma. sA. pa. 257 - 258. jaina dharma kA maulika itihAsa, dvitIya bhAga, A. hastImalajI ma. sA. pa. 262. 36. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. yuvAcArya madhukara muni jJAtAsUtra a.3 pa. 137. sAdhvI saMghamitrA jaina dharma ke prabhAvaka AcArya pa. 162 - 166. jaina dharma kA maulika itihAsa, dvitIya bhAga, A. hastImalajI ma. sA. pa. 256-261. jaina dharma kA maulika itihAsa, dvitIya bhAga, A. hastImalajI ma. sA. pa. 300-304. (a) sA. saMgha, jai. dha. ke. pra. A. bhAga 2 pa. 121-123. (ba) jaina dharma kA maulika itihAsa, dvitIya bhAga, A. hastImalajI ma. sA. pa. 460 - 462. sA. saMgha, jai. dha. ke. pra. A. pa. 145-147. sA. saMgha, jai. dha. ke. pra. A. pa. 161-162. sA. saMgha, jai. dha. ke. pra. A. pa. 176- 182. 54. vahI. 55-56 AcArya vijaya nityAnaMda sUri, karmayogI bhAvar3a zAha pa. 68-70. 57. sA. saMgha, jai. dha. ke. pra. A. pa. 176-182. 58-56-60 AcArya vijaya nityAnaMda sUri, karmayogI bhAvar3a zAha pa. 6-36. bhAratIya saMskRti ke vikAsa meM jaina vAG maya kA avadAna pa. 126. sA. saMgha, jai. dha. ke. pra. A. pa. 106-110. 47. 48. 46. 50. 51. 52. 53. OM OM 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. vahI pa. 101-107. satyaraMjana benarjI enazaMTa jaina Tempalsa oNpha tamilanADu, pa. 62-63. sA. saMgha, jai. dha. ke. pra. A. pa. 336-338. paM. vijayamUrti jaina zilAlekha saMgraha. bhA. 2 pa. 185-186. sAdhvI saMghamitrA jaina dharma ke prabhAvaka AcArya pa. 273. jaina DaoN. jyotiprasAda. pra. ai. jai. pu. ma. pa. 240-241. 215 Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 217 | Crocktocockoooooooooooooooooo paMcama adhyAya OCHORooooococcsecsiece AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ uttara aura dakSiNa ina do vibhAgoM meM saMpUrNa bhArata deza kA vistAra hai| uttara aura dakSiNa donoM hI vibhAgoM meM bhArata kI samaddha, sAMskatika, dhArmika, rAjanaitika dharohara upalabdha hotI hai| bhArata meM aneka saMskatiyoM kA astitva rahA hai, aneka videzI saMskatiyoM ne bhI bhArata meM apane paira jamAne kA prayatna kiyA haiN| vibhinna paristhitiyoM ke cakravAta se jajhatI haI bhAratIya saMskati ne apane astitva ko kAyama rakhA hai tathA samaya samaya para jahA~ eka ora isa saMskati ne videzI saMskatiyoM ko prabhAvita kiyA hai, vahIM usa para bhI videzI saMskatiyoM kA prabhAva par3A hai| prastuta adhyAya meM hamane uttara aura dakSiNa bhArata kI rAjanaitika aura dhArmika paristhitiyoM meM jaina nArI varga kA jo mahatvapUrNa yogadAna rahA hai, usa para prakAza DAlane kA prayatna kiyA hai| 5.1 uttara bhArata meM jaina dharma ___ uttara bhArata meM jaina zrAvikAoM ne jainadharma ke unnayana meM mahatvapUrNa sahayoga diyA hai| rAjA bhoja kI dhArA nagarI ke rAjakavi dhanapAla kI putrI ne apanI vilakSaNa smaraNazakti se agni meM bhasmIbhata kAdambarI ke samAna anamola tilakamaMjarI nAmaka AdhA hissA apane pitA ko sunaayaa| pitA ne AdhA hissA nayA jor3akara graMtha ko saMpUrNa kiyaa| isa prakAra dhanapAla kI putrI ko tilakamaMjarI graMtha ko saMpUrNa karane kA zreya jAtA hai| prAkRta bhASA kI prakhara pratibhA ke rUpa meM suMdarI zrAvikA kA yogadAna bhulAyA nahI jA sktaa| usane dhanapAla kavi dvArA racita "pAiyalacchI nAma mAlA" nAmaka prAkRta koSa se sarvaprathama prAkRta bhASA kA abhyAsa kiyA thaa| isa graMtha kI racanA kI vaha preraNAstrota bnii| gurjara deza kI zrAvikA zrImatI ne aMbikA devI se AbU parvata para maMdira nirmANa kA varadAna mAMgA, kintu putra prApti ke varadAna ko ThukarA diyaa| usa zrAvikA zrImatI ke tyAga kI jIvaMta yaza gAthA hai vimalavasahi kA kalApUrNa maMdira / I.san 1100 ke AsapAsa varUma gA~va meM cAlukya nareza jayasiMha siddharAja kI mAtA mInaladevI ne maoNnasUna jhIla banavAI thii| pAhinI zrAvikA ne gurU Adeza ko zirodhArya karate hue putra moha kA tyAga kiyA thaa| AcArya hemacaMdra jaisA zAsanasevI suputra jinazAsana ko samarpita kiyA thaa| solaMkI vaMza ke rAjA kumArapAla jaise jinadharmaprabhAvaka sapUta ko susaMskArita karane meM mAtA kazmIrI kA mahatvapUrNa yogadAna rahA thaa| usane bacapana se hI putra ko kaThinAIyoM kA sAmanA karane kI zikSA dI thii| kumArapAla kI rAnI bhopAlA ne saMkaTa ke samaya meM apane pati ko pUrNa sahayoga diyA thaa| kumArapAla ke rAjA banane taka isa rAnI kA pUrNa sahayoga rahA thaa| sAhitya jagata meM tatkAlIna zrAvikAoM kA bar3A mahatva rahA hai| 13vIM zatAbdI meM kSatriya rAjA vijayapAla kI rAnI nItallAdevI ne maMdira evaM pauSadhazAlA kA nirmANa karavAyA tathA yogazAstra nivatti kI pustaka likhavAI jo pATaNa meM vidyamAna hai| kaliMgadeza (ur3IsA) atiprAcIna kAla se jainadharma kA gar3ha thaa| chaThI-sAtavIM zatAbdI ke bANapura-zilAlekha se prakaTa haiM ki, usa samaya kaliMgadeza ke zailodbhavavaMzI nareza dharmarAja kI rAnI kalyANadevI ne jainamuni ko dharma kArya ke lie bhUmi kA dAna diyA thaa| mahArAjA himazItala kI rAjamahiSI madanAvatI ne rathotsava kA vizAla Ayojana kiyA thA, aura jainamata kI sthApanA kI thii| 5.2 AThavIM se dasavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~: uttara bhArata ke madhyakAlIna itihAsa meM bhaTTAraka saMpradAya ke pada cinha dikhAI dete hai| bhaTTAraka paraMparA digaMbara aura zvetAMbara donoM meM hI pAI jAtI hai| bhaTTAraka eka prakAra ke jaina muni yA yati hai jo dharmazAstA kI taraha pratiSThita the| maMdiroM ke lie dAna Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 meM dI gaI bar3I bar3I bhUmiyoM ko saMbhAlAne the evaM sabhI dhArmika gatividhiyoM meM unako prAthamikatA dI jAtI thI / dhavalA tathA harivaMzapurANa meM bhaTTAraka paraMparA kA ullekha prApta hotA hai| mahAvIra ke bAda kI prathama sAta zatAbdI taka inakA kramika itihAsa prApta nahIM hotA hai / bhadrabAhu dvitIya tathA lohArya dvitIya isa paraMparA ke aMtima do sadasya mAne jAte hai| bhaTTAraka kI pAraMparika paTTAvalI kI vibhinna gaddI bhI saMbhavatayA ina donoM se hI prAraMbha hotI hai| IsvI san kI AThavIM zatAbdI se isa paraMparA ke bAre meM nizcita saMdarbha prApta hote haiN| taba se aba taka yaha paraMparA calI A rahI haiN| bhaTTAraka paraMparA kA madhyakAlIna samAja meM mahatvapUrNa sthAna rahA hai| isa paraMparA meM kaI prabhAvazAlI bhaTTAraka hue hai jinakI preraNA se jaina zrAvikAoM dvArA jaina graMthoM ke nirmANa meM evaM tIrthaMkara pratimAoM ke nirmANa meM mahatvapUrNa yogadAna rahA hai| isa kAla meM hastalikhita graMthoM kI surakSA huI thii| hara vratake udyApana samAroha para bhaTTArakoM ko hastalikhita pratiyA~ bheMTa svarUpa dI jAtI thIM / AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ AThavIM zatAbdI meM (I. san 726 - 76) gaMga nareza zrIpurUSa muttarasa, pathvIkoMguNI ke dIrghakAlIna zAsana meM gaMgarAjya punaH apanI zakti evaM samaddhi kI carama sImA para pahu~ca gyaa| gaMga nareza ne pANDyanareza rAjasiMha ke putra ke sAtha apanI putrI kA vivAha karake usa rAjya se maitrI saMbaMdha banAyA / pariNAma svarUpa pANDya deza meM pichale dazakoM meM jainoM para jo bhayaMkara atyAcAra ho rahe the unakA aMta huaa| tamila bhASA kI sAhityika pravattiyoM meM jaina vidvAnoM kA punaH sahayoga prApta huA / inhIM rAjA zrIpurUSa ke rAjyakAla meM zrIpura kI uttaradizA meM sAgara kula tilaka marUvarmA kI putrI rAjamahilA kundAcci ne lokatilaka nAmaka bhavya jinAlaya kA nirmANa karavAyA thA evaM rAjA ne isake lie kucha dAna bhI diyA thA / T navavIM zatAbdI meM vIra rAjA pathvIpati aura usakI rAnI kampilA parama jaina dharmAnuyAyinI thii| inake putra mArasiMha tathA pautra Adi bhI jaina dharmI the| isI zatI meM rASTrakUTa samrAT amoghavarSa prathama kI putrI rAjakumArI candrabelabbA ; abbalabbA bhI daDha jaina zrAvikA thI / dasavIM zatAbdI meM bUtuga dvitIya, gaMga gaMgeya ke zAsanakAla meM unakI tIna rAniyA~ thI revA, kalambarasI, tathA dIvalAmbA / tInoM meM dIvalAmbA dar3ha jaina zrAvikA thI, usane suMdI nAmaka sthAna meM jinAlaya kA nirmANa karavAyA, jisake saMrakSaNa ke lie rAjA ne bahad dAna diyA / 5 nauvIM zatAbdI meM hI kannauja ke gurjara pratihAravaMza kA sarvAdhika prasiddha evaM sarvamahAn nareza mihirabhoja thA / inake rAjya kAla meM saurASTra ke jaina tIrtha giranAra ke jaina maMdira meM eka bhagna zilAlekha prApta huA thA / usameM aMkita haiM ki mahIpAla nAmaka sAmaMta rAjA ke saMbaMdhI vayarasiMha kI bhAryA phAU, putriyA~ rUDI evaM gAMgI ne parivAra ke sAtha milakara neminAtha jinAlaya banavAyA tathA munisiMha dvArA usakI pratiSThiA karavAyI thiiN| usa samaya samAja meM vidvAnoM ke prati pUrA Adara kA bhAva thA aisA spaSTa dikhAI detA hai / 6 dasavIM zatAbdI meM bIjabbe, somidevI Adi zraddhAzIla zrAvikAyeM huI haiN| dasavIM zatI meM hI isa vaMza ke rAjA rAcamalla satyavAkya caturtha ke advitIya maMtrI senApati cAmuNDarAya ne apanI mAtA kAlala devI kI icchA pUrI karane ke lie I. 678 meM * gommaTezvara - bAhubalI kI vizva vizruta 57 phITa uttuMga khaDgAsana pratimA kA nirmANa karavAyA thA | cAmuNDarAya kI choTI bahana dharmAtmA pulave ne vijaya maMgalam sthAna kI caMdranAtha basadi meM samAdhimaraNa kiyA thaa| isa kAla meM vIra mahilAratna loka vidyAdhara kI patnI sAviyabbe huI thI, jo parama jineMdra bhakta thI / IsvIM san kI gyArahavIM zatAbdI meM rASTrakUTa nareza kaSNa tatIya ke rAjyakAla meM san 611. IsvI meM nAgara khaNDa ke adhikArI sattarasa nAgArjuna kA svargavAsa ho gayA thaa| unake sthAna para unakI patnI jakkiyabbe ko adhikArI ke pada para niyukta kiyA gayA thA / jakkiyabbe zAsana meM sudakSa aura jaina zAsana kI bhakta suzrAvikA thiiN| isI zatAbdI meM jaina itihAsa meM smaraNIya atimabbe nAma kI eka Adarza upAsikA huI thii| isane apane dhana se ponnakata zAMti purANa kI eka haz2Ara pratiyA~ aura Der3ha haz2Ara sone evaM javAharAta kI mUrtiyA~ taiyAra karavAyI thii| atimabbe kA dharmasevikAoM meM advitIya sthAna haiN| dasavIM zatAbdI ke aMtima bhAga meM vIra cAmuNDarAya kI mAtA kAlaladevI zreSTha dharmapracArikA suzrAvikA huI hai, usane pratijJA kI thI ki jaba taka gommaTa deva ke darzana nahIM karUMgI taba taka dUdha nahIM piiuuNgii| cAmuNDarAya ko apanI patnI ajitAdevI dvArA mAtA kI pratijJA jJAta huii| mAtabhakta putra ne apanI mAtA kI icchA pUrNa kii| gommaTa deva kI pratimA kA nirmANa huA tathA mAtA kI AjJA se pratimA kA dugdhAbhiSeka bhI huA / isa prakAra kAlaladevI gommaTa deva kI pratimA sthApana karavAne kI prerikA rahI jaina dharma ke pracAra prasAra ke lie usane kaI utsava bhI kiye| " Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 5.3 gyArahavIM se terahavIM zatI kI jaina zrAvikAe~ : gujarAta kA zAsana jayasiMha siddharAja, samrAT kumArapAla, ajayapAla, bhImadeva Adi ke hAthoM meM rahA / I. san kI gyArahavIM zatI meM gujarAta ke pratApI solaMkI nareza bhImadeva prathama ke rAjyakAla meM unake svAmIbhakta amAtya the vimalazAha / ve dhanI vaNik pracaNDa senAnAyaka, dharmAnurAgI, udAra aura dAnI the| vipula dravya vyaya karake I. 1032 meM AbUparvata para vizvavikhyAta kalAdhAma bhagavAn AdinAtha kA maMdira unhoMne banavAyA / karNa kI rAnI aura jayasiMha kI jananI rAjamAtA mInaladevI, kumArapAla kI rAnI bhopAlAdevI, putrI lIlU Adi jaina dharma kI upAsikAe~ thii| I. san kI gyArahavIM zatAbdI meM gaMgarasa satyavAkya nAmaka zraddhAniSTha jinopAsaka rAjA kI rAnI bAcaladevI ne gaMgavAr3I ke bannikere nagara meM bhavya jinAlaya kA nirmANa karavAyA / cAlukyarAja somezvara kI paTarAnI mAlaladevI jinadharmI thii| mArasiMha deva dvitIya kI choTI bahana summiyabbarasi tathA usakI bar3I bahana kanakiyabbarasi jinamaMdira banavAye tathA unakI vyavasthA ke lie bhUmi kA dAna bhI diyA thA / gyArahavIM zatAbdI meM hI rAjeMdra koMgAlava kI mAtA pocabbarasi, kadambazAsaka kIrtideva kI bar3I rAnI mAlaladevI ne jina maMdira kA nirmANa karavAyA thaa| zAMtaravaMza kI mahilA caTTaladavI ne zAMtaroM kI rAjadhAnI poMbuccapura meM jinAlayoM kA nirmANa krvaayaa| aneka maMdira, basadiyA~, tAlAba, snAnagaha tathA guphAe~ banavAyIM tathA AhAra, auSadha, zikSA evaM AvAsa kI vyavasthA kI thii| 219 I. san 1175 meM mallAmbikA zrAvikA ne kavi AcANNa dvArA racita pArzvanAtha purANa likhvaayaa| I. san 1206 meM zrAvikA gaMgAdevI ne kavi janna racita yazodharA caritra kI pratilipi karavAI / 13vIM zatI meM kAmAMbikA ne kumudeMdu rAmAyaNa, mahAdevI ne puSpadaMtapurANa, tathA 14vIM zatI meM akambi ne jineMdra kalyANAbhyudaya nAmaka graMtha kI racanA karavAI / gyArahavIM zatAbdI ke do vIra bhrAtA the ner3ha aura vimala / vimala aNahilapura pATana ke rAjya siMhAsanAdhipati gurjara deza ke caulukya mahArAja bhImadeva kA maMtrI thA / vaha atyaMta kAryadakSa, zUravIra tathA utsAhI thA, ataH mahArAja bhImadeva ne usako senApati niyata kiyA / bhImadeva ne acalagar3ha ko apanA nivAsa sthAna banAyA candrAvatI meM dharmaghoSa sUri kA cAturmAsa karAyA aura inake upadeza se AbU parvata para vimala vasahi nAmaka maMdira banavAyA, jo atyaMta kalApUrNa thA / gupta samrAToM ke samaya meM vartamAna vidhayapradeza (bundelakhaNDa) unake sAmrAjya kA eka prasiddha prAMta thA / devagar3ha, khajurAho Adi usake pramukha nagara the| khajurAhoM meM zreSThI bIbatasAha aura unakI patnI seThAnI padmAvatI ne I. 1085 meM khajurAho meM eka jina pratimA pratiSThApita kI thii| ukta maMdira meM bhI inakA sahayoga rahA hai, yaha maMdira bhI atyaMta kalApUrNa hai| isI buMdelakhaNDa meM dAnI bhaiMsAzAha (pAr3AzAha) 12vIM. - 13vIM zatAbdI meM hue the|" I. san 1188 ke do abhilekhoM se jJAta hotA hai ki zrAvikA lahiyA kI putrI, devacaMdra kI putravadhU, evaM yazodhara kI patnI ne apanA bhavana mahAvIra maMdira ke ratha ko rakhane hetu dAna diyA thaa| saMvat 1088 meM abhayadevasUri nau aMgoM para TIkAe~ likhI tathA DosI, pagAriyA, mer3atavAla nAmaka gotroM kI sthApanA kii| 12vIM zatI ke malladhArI hemacaMdrAcArya tathA zrI jinavallabhasUrI ne logoM ko jainadharma kI dIkSA dI tathA gotroM kI sthApanA kI / dhaMdhukA nivAsI huMbar3a gotrIya saMskArI mAtA vAhar3adevI ke putra jinadattasUrI kA janma vi. saM. 1132 meM huA thaa| Apane 70 gotroM kI sthApanA kI thii| ApakI smati meM deza bhara meM dAdAvAr3I banI huI hai| Apa dAdAjI ke nAma se prasiddha hue the / saMvat 1167 meM mAtA delhaNadevI ke suputra jinacaMdrasUri hue the / zrAvikA jayaMtazrI kI kukSI se jinakuzalasUri kA janma huA thaa| Apa bhI dAdA jI ke nAma se jaina samAja meM vikhyAt hue hai| " I. san kI bArahavIM zatAbdI meM gaMgavAr3I ke rAjA bhujabala gaMga kI rAnI mahAdevI evaM bAcaladevI donoM hI jainamata kI saMrakSikA thii| bAcaladevI ne bannikere meM suMdara jinAlaya kA nirmANa karAyA thaa| rAjA taila kI putrI tathA vikramAditya zAMtara kI bar3I bahana campAdevI thii| isakI putrI bAcaladevI dUsarI atimabbe thii| donoM mA~ - putrI caturvidha saMgha bhakti meM AsthAvAn thii| jaina senApati gaMgarAja kI patnI lakSmImatI apane yuga kI atyaMta prabhAvazAlinI nArI thii| gaMgarAja ke bar3e bhAI kI patnI akkaNabbe jaina dharma ke prati dar3ha zraddhA thii| senApati sUryadaNDanAyaka kI patnI dAvaNagere kI bhakti bhI prasiddha hai / 12 bArahavIM - terahavIM zatAbdI meM siddharAja jayasiMha kA sAmaMta thA caNDaprasAda kA putra soma / soma kA putra thA azvarAja tathA azvarAja ke tIna putra hue the mAladeva vastupAla aura tejapAla / vastupAla ne yAtrA saMgha nikAlA thaa| inakI do patniyA~ thI / lalitAdevI aura bejaladevI / lalitAdevI se zUravIra putra jayantasiMha kA janma huA thA / mahAmAtya tejapAla kI bhI do patniyA~ thI, Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 anupamAdevI aura suhar3AdevI / anupamAdevI se mahApratApI, pratibhAzAlI, udAra hRdaya lUNasiMha nAmaka putra paidA huaa| vaha rAjakArya meM nipuNa thA tathA pitA ke sAtha athavA akelA bhI yuddha, saMdhi-vigrahAdi kAryoM meM bhAga letA thaa| gujarAta kI rAjadhAnI aNahilapurapATana kA uttarAdhikAra bhImadeva dvitIya ko prApta huA thA / usa samaya gujarAta meM dholakA meM, mahAmaNDalezvara solaMkI arNorAja kA putra lavaNaprasAda rAjA thaa| aura usakA putra vIra dhavala yuvarAja thA / ye donoM bhImadeva ke mukhya sAmaMta the, isa kAraNa unhoMne apanI rAjya sImA ko bar3hAne aura samhAlane kA kArya lavaNaprasAda ko sauMpA aura vIradhavala ko apanA yuvarAja bnaayaa| inhIM vIradhavala ke maMtrI the prAgavAT vaMzI vastupAla aura tejapAla / maMtrI vastupAla aura tejapAla ne kaI yuddha kiye the aura buddhibala se unameM vijaya prApta kI thii| dharma prabhAvanA ke kAryoM meM dharaNAzAha kA nAma bhI gaNanIya hai| inake dAdA kA nAma nAga sAMgaNa, pitA kA nAma kurapAla tathA mAtA kA nAma kamila yA karpUrade thA / ye do bhAI the ratnAzAha aura dharaNA zAha / ye sirohI ke naMdiyAgrAma ke mUla nivAsI the / tathA Age mAlavA tattapazcAt mevAr3a meM kumbalagar3ha ke samIpa gAlagar3ha A base, jahA~ inhoMne rANakapura kA jaina maMdira banavAyA / inhoMne ajAhari sAlera aura piNDavAr3A meM kaI dhArmika kArya sampanna kiye the / 13 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 12vIM zatAbdI ke mAlavAdeza kI dhArA nagarI meM paramAra rAjA bhoja kA uttarAdhikArI jayasiMha prathama vidvAnoM kA AzrayadAtA thaa| rAjA naravarmade ( 12vIM zatAbdI) jainadharma kA anurAgI thaa| ujjaina ke mahAkAla maMdira meM jainAcArya ratnadeva aura zaivAcArya vidyAzivavAdI ke sAtha zAstrArtha usI ke samaya meM huA thaa| jainayati samudraghoSa aura zrIvallabhasUri jI kA bhI sammAna rAjA ne kiyA thaa| paMDita AzAdhara jI kI patnI sarasvatI, unakI saccI anugAminI thii| usane apane pati kI sAhityika racanAoM meM mahatvapUrNa sahayoga diyA thA / zrImatI ratnI paMDitajI kI mA~ thI tathA kamalazrI bhakta zrAvikAoM meM meM eka thii| gyArahavIM zatAbdI ke rAjA vikramasiMha evaM kacchapasiMha ghAta gvAliyara ke jaina matAnuyAyI rAjA the| usI samaya meM zreSThI jAsUka kA putra vaibhavazAlI jayadeva huA thaa| usakI patnI yazomatI sarvaguNoM se sampanna aura rUpavAn thI / unake RSi aura dAhar3a do suputra the / zreSThI dAhar3a ne caNDobha meM vizAla jinamaMdira kA nirmANa karavAyA thA / 15 12vIM zatAbdI meM rAjasthAna ke sthalI pradeza meM ambara nAma ke gahastha vaidyAcArya hu the / unake suputra pApAka tathA prapautra Aloka, sAhasa aura lalluka the / Aloka kI patnI helA ke tIna putra hue the / bAhuka, bhUSaNa aura lllaak| bAhuka kI sIr3akA nAma kI patnI thI / bhUSaNa kI do patnI thI lakSmI aura sIlI / I. san kI gyArahavIM zatAbdI meM gaMgarasa satyavAkya nAmaka zraddhAniSTha jinopAsaka rAjA kI rAnI bAcaladevI ne gaMgavAr3I ke bannikere nagara meM bhavya jinAlaya kA nirmANa karavAyA thaa| cAlukyarAja somezvara kI paTarAnI mAlaladevI jinadharmI thii| mArasiMha deva dvitIya kI choTI bahana suggiyabbarasi tathA usakI baDI bahana kanakiyabbarasi ne jinamaMdira banavAye tathA unakI vyavasthA ke lie bhUmi kA dAna diyA thA / 16 bArahavIM zatAbdI meM jaina nara ratnoM kI zraMkhalA meM bhAmAzAha kA nAma atyaMta gauravAspada hai| unhoMne mevAr3a ke rAjA mahArANA pratApa ko usa samaya apanA sArA vaibhava - koSa de diyA, jaba ve nirAzA ke kagAra para khar3e mevAr3a chor3a dene kI taiyArI meM the| bhAmAzAha kA yaha udAra, mitravat sahayoga mahArANA ko usa duSkAla meM yadi nahIM milatA to spaSTa hai ki mevAr3a kA itihAsa viSama sthitiyoM kI bheMTa car3ha gayA hotaa| bArahavIM zatAbdI ke pazcAt rAjasthAna meM jina maMdiroM kA nirmANa rAjyakula aura zreSThI varga ke jIvana stara kA paricaya aura pratiSThA kI kasauTI bana gyaa| vaha rAjasthAna meM jainoM kA utkarSa kAla thA / aise samaya jaina zrAvaka hote hue bhI maMdira - nirmANa meM vyaya karane kI jagaha rASTra kI surakSA hetu unhoMne dhana saMpadA dii| karnala TaoNDa kA kahanA hai ki vaha dhana itanA thA ki usa dhana se bAraha varSoM taka, paccIsa hajAra sainikoM kA pUrA kharca calAyA jA sakatA thA / " 13vIM zatAbdI meM lavaNaprasAda ke putra vIradhavala ke maMtrI the bhrAtadvaya vastupAla aura tejapAla / jaina dharma kA prabhAva bar3hAne ke lie jitanA dravya unhoMne vyaya kiyA thA, utanA kisI anya ne kiyA ho, aisA itihAsa meM nahIM miltaa| isI rAjagharAne meM tribhuvanapAla kI patnI kazmIrAdevI thI, jisake kumArapAla Adi tIna putra hue tathA pramilA evaM devala nAma kI do putriyA~ huI thI jo jaina dharma kI upAsikAe~ thiiN| IsvI san bArahavIM zatAbdI ke madhya meM rAjA arNorAja ke putra vigraharAja caturtha evaM pathvIrAja dvitIya kA anuja, gujarAta ke solaMkI nareza jayasiMha siddharAja kA dauhitra, dillI ke anaMgapAla tomara kA jAmAtA somezvara cauhAna apara nAma cAhar3a, tathA Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 221 ajamera ke cauhAnoM meM jainadharma poSaka evaM bhakta nareza hue| inake rAjyakAla meM 1182 IsvI meM lAhar3a kI patnI tolo ne anya tIna zrAvikAoM ke sAtha mallinAtha kI pratimA banavAI thii| mahIpAla deva kI sammAnita mAtA zrAvikA AstA ne 1160 IsvI meM pArzva-pratimA pratiSThita kI thii| inakI pratiSThA dillI ajamera ke cauhAna pathvI rAja tatIya ke samaya meM huI thii| isa samaya meM zreSThI lolArka kI tIna patniyA~ lalitA, kamalAkSI aura lakSmI huI thii| lalitA vizeSa priya thI, lalitA kI preraNA pAkara bhagavAn pArzvanAtha jinAlaya kA punaruddhAra kara nayA jinAlaya zreSThI lolArka ne bnaayaa| uttara pradeza ke asAI kher3A (iTAvAM jilA) nagara meM 1173 IsvI meM mAtharavaMzI nArAyaNasAha kI bhAryA rUpiNI ne zrutapaMcamIvrata ke phala ko prakaTa karane vAlI bhaviSyadatta kathA kavi zrIdhara se likhavAyI thii| dillI ke hI tomara nareza anaMgapAla tatIya ke samaya meM vIlhA mAtA ke patra zrIdhara kavi ne caMdraprabha ca kI thii| naTTalasAhU tomara nareza kA rAjya seTha thA, jinakI mAtA sAhU jejA kI dharmapatnI zIlaguNa maMDitA bhAryA memar3i thii| bArahavIM zatAbdI kI mahAna zrAvikA pAhinI devI dhanya hai jinhoMne hemacaMdra jaise ratna ko janma diyaa| jaina sAhitya ke sarasvatI siddhahema vyAkaraNa" eka aisA ucca koTi kA vyAkaraNa graMtha hai, jisakA nAmakaraNa gurU aura ziSya ke saMyukta nAma para huA hai| siddharAja zaiva dharmAvalambI the, kiMtu AcArya hemacaMdra ke upadezoM se itane prabhAvita hue ki unhoMne jainoM ke sarvAdhika mahatvapUrNa parva paryuSaNa tathA anya jainadharma se jur3e utsavoM para amAri-ghoSaNA krvaayii| gurU ke AdezAnurUpa siddharAja ne apane rAjya ke samasta jaina maMdiroM para kanaka-kalaza car3hAye aura jinazAsana ke prasAra meM AnevAlI bAdhAoM ko yathA sAmarthya dUra kiyaa| eka prabala anuzAstA hone ke sAtha-sAtha AcArya hemacaMdra mahAn sAhityakAra bhI the| siddharAja kI vinaMtI para hemacaMdra ne "siddhahemavyAkaraNa" kI racanA kI jisakA yoga pAkara gujarAta kA sAhitya zrIsaMpanna ho gayA aura gujarAta ke pAThyakrama meM ise sthAna milaa| sarasvatI kA aisA zubhravarNa, zubha-kAMti se dIpta zirodhArya motI gujarAta meM hI paidA huA thaa| hAthI para rakhe haude meM usa vyAkaraNa graMtha ko AsIna kara rAjya meM usakA praveza karavAyA gayA thaa| tIna sau vidvAnoM ne baiThakara usakI pratilipiyA~ taiyAra kI thii| ATha vizAla adhyAyoM meM nirmita, 3566 sUtroM meM nibaddha isa vyAkaraNa ko sAhityika-kSetra meM pANinI tathA zAkaTAyana ke vyAkaraNa jaisA hI sammAna milA tathA kaTaka se kazmIra taka ke pustakAlayoM meM isane pratiSThA arjita kii| ___ "triSaSThizalAkA purUSa" nAmaka kati jisameM tirasaTha (63) mahApurUSoM ke jIvana-caritra, tatkAlIna sAMskatika cetanA aura sabhyatA kA utkarSa, jaina itihAsa ke mAnaka purUSoM kA sarasa kAvyAtmaka citraNa, dharma, darzana, adhyAtma Adi vividha viSayoM kI suMdara vivecanA prastuta kI gaI hai, jo itihAsa premI pAThakoM ke lie bahuta upayogI siddha huii| sAr3he tIna karor3a zlokoM se bhI adhika zlokoM kI racanA kara AcArya hemacaMdra ne gujarAta ke vAD.maya ke prazasta lalATa para jainoM kA nAma sadA ke lie aMkita kara diyaa| mohanalAla dalIcaMda desAI likhate haiM ki jaina AcAryoM dvArA racita sAhitya ko zeSa kara diyA jAye to gujarAta kA sAhitya atyaMta kSudra dikhAI degaa| prabhAvaka caritra ke ullekhAnusAra samaddha gurjara pradeza meM cAlukyarAja karNa ke zAsanakAla meM dhaMdhukA nAmaka suMdara nagara meM cAciMga nAmaka mor3ha jAti kA zreSThI rahatA thaa| zreSThI cAciMga kI dharmapatnI kA nAma pAhinI thA jo dharmaniSThA, patiparAyaNA evaM rUpa-guNa saMpannA zrAvikAratna thii| AcArya hemacaMdra jI ne gurjara rAjya ke graMthAgAra meM sUtra vatti tathA anekArtha bodhikA nAma mAlA sahita "siddha-hema vyAkaraNa" nAmaka vyAkaraNa ke navIna graMtha kI racanA kii| cAlukyarAja siddharAja jayasiMha AcArya hemacaMdrajI ke prati apAra zraddhA bhakti rakhatA thaa| AcArya zrI hemacaMdrajI ne sAhitya sajana ke kSetra meM krAMti lAkara eka nayA kIrtimAna sthApita kiyA thaa| ApakI preraNA se siddharAja jayasiMha aura paramArhata kumArapAla ne sudUrastha prAntoM se pracura mAtrA meM prAcIna graMtha ratnoM ko maMgavAkara na kevala gujarAta ke jJAna bhaNDAroM ko hI samaddha kiyA thaa| apitu vyAkaraNa, nyAya, sAhitya, yoga Adi aneka viSayoM ke abhinava graMtharatnoM ke nirmANa meM apanA amUlya yogadAna diyA thaa| gurjara rAjya ke nivAsiyoM meM rASTra, sAhitya, sadAcAra, naitikatA, purAtana bhAratIya saMskRti, sAhasikatA, kartavya-niSThA, kalA Adi ke prati jo viziSTa prema Aja bhI daSTigocara hotA hai, usake pIche vastutaH nirvivAda rUpa se AcArya zrI hemacaMdrasUri jI kI preraNAoM, amogha upadezoM aura unake dvArA siddharAja jayasiMha evaM mahArAja kumArapAla ko samaya-samaya para dI gaI satpreraNAoM evaM sat parAmarzo kA bahuta bar3A yogadAna rahA hai| AcArya zrI hemacaMdrasUri jI, cAlukyarAja siddharAja jayasiMha, paramArhata mahArAjA kumArapAla ina tInoM hI yugapurUSoM ke jIvana vastutaH eka dUsare ke pUraka rahe haiN| Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ ina tInoM meM se kisI bhI eka ke jIvana kI mahatvapUrNa ghaTanAoM kA maukhika athavA likhita rUpa meM varNana kiyA jAye to anivArya rUpa se zeSa do ke nAma bhI svataH hI usa vivaraNa meM sammilita ho jaaeNge|22 samprati mahArAja ko bodha dekara jainadharma kA sudUrastha pradezoM meM pracAra karavAnevAle, AcArya suhasti jI evaM vIra vikramAditya ko pratibodha evaM jinazAsana kI prabhAvanA karane vAle AcArya siddhasena jI ke pazcAt AcArya zrI hemacaMdra jI hI vigata r3hAI haz2Ara varSoM meM aise mahAna jinazAsana prabhAvaka AcArya hue haiM, jinhoMne siddharAja jayasiMha ko jinazAsana kA hitaiSI aura kumArapAla rAjA ko zrAvaka banAkara jinazAsana kI mahatI prabhAvanA kI thii| yaha hemacaMdrasUri jI ke upadezoM kA hI prabhAva thA ki kumArapAla ne apane vizAla rAjya ke vistata bhUbhAga meM caudaha varSa taka nirantara amAri kI ghoSaNA karavAkara koTi-koTi mUka pazuoM ko abhayadAna pradAna kara jainadharma kI pratiSThA ko bar3hAyA thaa|23 tIrthAdhirAja AbU saMsAra ke darzanIya sthAnoM meM se eka hai| yaha tIrtha bhAratavarSa kA to aMgAra hai, siramaura hai| vizva kA koI bhI paryaTaka AbU ke kalA-vaibhava ko dekhe binA hindustAna ke bhramaNa ko adhUrA mAnatA hai| AbU prAgaitihAsika, paurANika evaM aitihAsika tIrthasthala hai| oM kA AditIrtha, jainoM kI dharma-saMskati evaM kalA kA saMgama tathA anya dharmoM ke lie bhI yaha pAvanabhUmi hai| karnala TaoNr3a ne apanI pustaka' Trevalsa ina vesTarna iNDiyA (Travels in Western India) meM vimalavasahi-AdinAtha maMdira ke lie likhA hai, "sampUrNa bhArata meM kalA kI daSTi se yaha maMdira sarvottama hai evaM tAjamahala ke atirikti dUsarI vAstu racanAe~ isake samakSa baunI dikhAI detI hai| dUsare maMdira lUNavasahi-neminAtha maMdira (vastupAla nirmita) ke saMbaMdha meM zilpakalA marmajJa evaM pAzcAtya vAstuvid phargyusana ne apanI pustaka 'ilasTrezana oNpha inosenTa ArkITekcara ina hiMdustAna (Illustration of Innocent Architecture in Hindustan) meM likhA hai "saMgamaramara se nirmita, chainI evaM hathaur3e se TaMkita isa maMdira kI AkatiyoM ko kalama se kAgaja para bhI utkIrNa karanA bahuta kaThina hai|24 / Aja ke rAjasthAna pradeza ke itihAsa nirmANa meM arbuda maNDala kI jaina saMskati kA sthAna mahatvapUrNa hai| yahA~ kI saMskRti, jaina maMdiroM tathA hindU maMdiroM kI sthApatya kalA ne rAjasthAna evaM gujarAta ke itihAsa ko prabhAvita kiyA hai| arbuda parimaNDala (AbU) kI basantagar3ha nagara kI basantagar3ha zailI kI dhAtu pratimAoM kA sabase bar3A saMgraha sirohI kI jaina maMdira galI kA jaina purAtatva maMdira hai| 700 ke lagabhaga dhAtu pratimAyeM darzanArtha saMgahIta hai| ye dhAtu pratimAyeM saMvat 1077. vi. saM. se 16vIM sadI taka kI hai| ina pA~ca sau ikatAlIsa dhAtu pratimAoM meM se 434 dhAtu pratimAoM ke nirmANa meM zrAvikA varga kI mahatvapUrNa bhUmikA rahI hai| adhikAMza zrAvikAyeM prAgvATjJAtIya, osavAla jJAtIya, upakezajJAtIya Adi gotra kI haiN| ina zrAvikAoM ke kucha nAma isa prakAra hai, zobhA, vimalA, tIjA, somI, rUpI, rUpiNI, hIrU, pUrI, lalitA, karamA, savitA, sItAde, rasaladevI, pUnamade, khetU cApala, nAmala Adi hai| ina zrAvikAoM ne caubIsa tIrthaMkaroM meM prathama, dvitIya, tatIya, pAMcaveM, gyArahaveM, bArahaveM, solahaveM, bAIsave, teIsave, caubIsave Adi tIrthaMkaroM kI pratimAoM ko banavAyA thaa| ina zrAvikAoM ke preraNAstrota AcAryoM ke kucha nAma isa prakAra hai, jinhoMne mUrti kI pratiSThA karavAI thii| ve haiM zrI ratnAkarasUri, zAMtisUri, mANikyasUri hematilakasUri, kamalacaMdrasUri, jinavarddhanasUri, ratnazekharasUri aadi| ye AcArya kharataragaccha, tapAgaccha, caitragaccha, maDAhaDagaccha, nAgeMdragaccha Adi se saMbaMdhita hai|25 terahavIM zatAbdI meM AbU kA vizva prasiddha jaina kalAdhAma lUNigavasahI maMdira hai, jisakA nirmANa vastupAla evaM tejapAla ne karor3o rUpayoM kI lAgata se karavAyA thaa| lUNigavasahI ke isa maMdira ke nirmANakAla meM kArIgaroM kA utsAha bar3hAnevAlI, zreSThI tejapAla kI buddhimatI patnI anupamA, jisane maMdira ke sauMdarya ko zAzvata aura ciraMtana rUpa dene ke prayatna meM prANapaNa se, kArIgaroM ke aMtara kI sUkSmatA ko ubhArate, unheM patthara se nikalane vAle Tukar3oM ke barAbara sonA aura cA~dI dAna karate, unakI kAryakSamatA ko bar3hAte aura nikhArate dekhA hai| anupamA kI preraNA ke phalasvarUpa kArIgaroM ne pattharo meM prANa uMDele aura yaha maMdira sthApatya kalA ke itihAsa meM amara ho gyaa| anupamA kI tyAga-bhakti evaM udAratA kI amara dena se na kevala jainoM kA bhAla unnata huA, balki, bhArata ke kalA kSetra ko bhI jagata-prasiddhi milii| suprasiddha kavi AzAdharajI kI patnI padmAvatI ne bulaDAnA jile ke mehaMkara (meghaMkara) nAmaka grAma ke bAlAjI maMdira meM jaina mUrtiyoM kI pratiSThA karavAI thii| rAjapUtAne kI jaina mahilAoM meM poravAr3avaMzI tejapAla kI bhAryA sohar3AdevI, jaina rAjA AzAzAha Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kI mAtA kA nAma ullekhanIya hai| cauhAna vaMza ke rAjA kIrtipAla kI patnI mahibaladevI kA nAma bhI prasiddha hai| isa devI ne zAMtinAtha bhagavAn kA utsava manAne ke lie bhUmi kA dAna kiyA thaa| dharma prabhAvanA ke lie kaI utsava bhI kiye the| yaha cauhAna vaMza I. san kI 13vIM zatI meM thaa| isa vaMza meM hone vAle pathvIrAja dvitIya aura somezvara ne apanI mahArAniyoM kI preraNA se bijauliyA ke maMdira meM dAna diyA tathA maMdira kI vyavasthA ke lie rAjya kI ora se vArSika caMdA bhI diyA thaa| paramAravaMza meM ullekha yogya dhArAvaMza kI rAnI bhaMgAradevI huI thii| isa rAnI ne jhAlonI ke zAMtinAtha maMdira ke lie paryApta dAna diyA thA tathA dharma prasAra ke lie aura bhI kaI kArya kiye the| sisodiyA zAkhA ke rANA hammIra ne 1325 IsvI ke lagabhaga punaH cittaur3a para adhikAra kara liyA, rAjya kA abhUtapUrva utkarSa prAraMbha huA / 26 I. san. 1234 meM zrAvikA pAhiNI ne bhaTTAraka lalitakIrti kI preraNA se eka devI pratimA kA nirmANa krvaayaa| I. san 1258 meM bhaTTAraka dezanaMdI kI preraNA se zrAvikA harSiNI ne saMbhavanAtha pratimA kA nirmANa karavAyA thaa| mevAr3a kSetra jaina dharma ke digaMbara evaM zvetAMbara donoM hI saMpradAyoM kA mahatvapUrNa keMdra thaa| I. san 1277 meM samadA ke putra mahaNasiMha kI bhAryA sAhiNI kI putrI kumArilA zrAvikA ne pitAmaha pUnA aura mAtAmaha dhAr3A ke zreyArtha devakulikA bnvaaii| yaha devakulikA cittaur3a meM navalakha bhaMDAra kI dIvAra ke lekha meM prApta huA hai| inameM rAniyoM kI udAra dAnavatti kA ullekha prApta hotA hai| I. san 1278 ke lekha ke anusAra mevAr3a ke mahArAvala tejasiMha kI rAnI jayatallAdevI ne cittaur3a meM zyAma pArzvanAtha kA eka jainamaMdira nirmita kiyA thaa| anya lekha ke anusAra jayatallAdevI ne apanI mAtA ke AdhyAtmika kalyANa hetu kucha bhUmi bharatapuriya jaina maMdira ko pradAna kI jisakI preraNA unheM sAdhvI sumalA ke upadezoM se prApta huI thii| jayatallAdevI mevAr3a ke zAsaka samarasiMha kI mAtA thii| ajamera ke rAjA cauhAna ajayarAja ne apane rAjya kI mudrAoM para rAnI somaladevI kA nAma aMkita kiyA thaa| sAMDerAva ke vi. saMvat 1221 ke zilAlekha ke anusAra jaina maMdira ke lie rAnI dvArA bagIce ke dAna kA ullekha hai| I. san 1286 ke jaina maMdira ke eka lekha meM mahaNadevI dvArA dramoM kA dAna dene evaM unake byAja se jainotsava manAne kA ullekha hai| I. san 1306 ke abhilekha se jJAta hotA hai ki jayatallAdevI ke kalyANArtha ratnAdevI ne tejAka pati evaM putra vijayasiMha sahita jaina pratimA kI sthApanA kI thii| 13vIM zatAbdI ke eka lekha meM zrAvikA vAMchI ne pati dInAka evaM putra nAtha ke sAtha eka jinamaMdira kA nirmANa kiyaa| nAtha kI patnI nAgazrI ne apane putra jIju ke sAtha cittaur3a meM caMdraprabha maMdira aura khohara nagara meM bhI eka maMdira banavAyA thaa| terahavIM zatAbdI me dAnazUra annadAtA jagaDUzAha hue the, jinhoMne lakSmI kA sadupayoga kara lakSmI ko gauravAnvita kara diyaa| saiMkaDoM naye jinAlayoM kA nirmANa, prAcIna jinAlayoM kA punarUddhAra tathA saiMkar3o anna satroM kA saMcAlana kara amara kIrti prApta kI thii| 1277 IsvI meM sAha mahaNa kI bhAryA sohiNI kI putrI zrAvikA kumarala ne apanI mAtAmaha kI smati meM eka devakulikA sthApita kI thii| terahavIM zatAbdI me hoyasala nareza viSNuvarddhana kI rAnI zAMtaladevI dvArA jainadharma ke lie kiye gaye kArya cirasthAyI hai| viSNuvarddhana kI putrI hariyabbarasi bhI jaina dharma kI bhakta thii| nAgale bhI viduSI aura dharmasevikA mahilA thI, usakI putrI demati cAroM prakAroM kA dAna karatI thii| 5.4 caudahavIM - paMdrahavIM zatI kI jaina zrAvikAe~ : vikrama kI caudahavIM zatAbdI meM mAMDavagar3ha ke upakeza vaMzIya zreSThI mahAmaMtrI pada para suzobhita jJAna bhaMDAroM kI sthApanA karane vAle jaina maMdiroM kI sthApanA karane vAle sevA, udAratA Adi sadguNoM se maMDita pethar3azAha nAmaka sadgahastha hue the, inakI mAtA vimala zrI tapasvInI zrAvikA thI tathA patnI prathamiNI dar3ha vratI zrAvikA thii| cittaur3a para caudahavIM zatAbdI meM (I. 1325) rANA bhImasiMha kI aniMdya vizvaprasiddha suMdarI padminI ke rUpa para lubdha hokara alAuddIna khilajI ne cittaur3a para bhayaMkara AkramaNa kiyA thaa| asaMkhya rAjapUta mAre gye| rAnI padminI ke sAtha sahastroM striyA~ jIvita citA meM bhasma ho gii| punaH sisodiyA zAkhA ke rANA hammIra ne 1325 IsvIM ke lagabhaga punaH cittaur3a para adhikAra kara liyA, rAjya kA abhUtapUrva utkarSa prAraMbha huaa| mahArANA kumbhA ke samaya kI kalA ke kSetra kI sarvazreSTha upalabdhi rANakapura ke advitIya jinamaMdira hai| rANA ke rAjya meM pAlI jile ke sAdar3I kasbe se cha: mIla dakSiNa pUrva meM, arAvalI parvatamAlA se ghire rANakapura kA bhagavAn RSabhadeva maMdira atyaMta manorama evaM bejor3a hai| mahArANA kumbhA ke kRpApAtra the seTha dhannAzAha poravAla / dhannAzAha ne mahArANA kumbhA se hI isa maMdira kA zilAnyAsa karavAyA thaa| rANA ne 12 lAkha rUpae kA anudAna isake lie diyA thaa| maMdira nirmANa meM saMpUrNa vyaya nabbe (60) lAkha svarNa mudrAyeM usa kAla Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ meM huA batAyA jAtA hai| I. 1468 meM dhannAzAha ke putra ratnAzAha ne rANA rAcamalla ke samaya me use pUrNa kiyA tathA pratiSThA karavAyI thii| seThadvaya kI amarakIrti kA yaha sajIva smAraka hai| isake pratiSThApaka kharataragacchIya AcArya jinasamudra sUri the| ratnAzAha aura dharaNAzAha donoM kI dhArmika rUci ko bar3hAne meM mAtA karpUrade kA mahatvapUrNa yogadAna thaa|28 I. san kI 14vIM zatAbdI meM zrAvikA udayazrI ne aneka prAcIna jinamaMdiroM kA jIrNoddhAra karavAyA thaa| I. san 1367 meM kavi dhanapAla se usane apabhraMza bhASA meM bAhubalI caritra nAmaka kAvya kI racanA karavAI thii| saMvat 1255 meM dhArAvarSa kI rAnI aMgAradevI ne jaina maMdira ke lie kucha bhUmi pradAna kI thii| saMvat 1242 ke eka lekha meM paramAra dhArAvarSa kI paTarAnI gIgAdevI kA nAma AtA hai| isa rAnI ne parasAla (sirohI se kucha dUra) gA~va ke bIca meM eka suMdara bAvar3I kA nirmANa karavAyA thaa| saMvat 1186 meM cauhAna vaMza ke mahArAjAdhirAja rAyapAla kI dharmapatnI tathA rUdrapAla, azvapAla kI mAtA mInaladevI kA ullekha AtA hai| mInaladevI ne vallabhapura (mAravAr3a) sthita bhagavAn AdinAtha ke prAcIna maMdira ke lie kucha bheMTa arpita kI thii| caudahavIM zatAbdI meM dillI ke khilajI sulatAnoM ke zAsanakAla meM Thakkura pherU nAma ke eka jaina zAhI ratnaparIkSaka aura sarakArI TakasAla ke adhayakSa the, bar3e vidvAna aura lekhaka the| inhoMne yugapradhAna caupAI, ratna parIkSA, dravya dhAtu utpatti' vAstusAra prakaraNa, joIsAra, nAmaka graMthoM kI racanA kI thI, tathA kaI anya graMtha bhI race the| isI zatAbdI meM mA~DU nivAsI sulatAna gayAsuddIna ke maMtrImaMDala meM pratiSThita prAgvAT vaMzI jaina bhrAtA yugala sUra aura vIra nAmaka dAnI, sakatI, yazasvI vIra hue the| pATana nivAsI agravAla jaina sAhU sAgiyA hue the, jinhoMne pA~ca vizeSa graMtha likhavAe the| jinAlaya meM parivAra sahita pUjotsava bhI karAyA thaa| dillI ke sulatAna mohammada bina tugalaka ko jinaprabhasUri se saMparka bhI sthApita karavAyA thaa| dillI ke sulatAna mohammada bina tugalaka ne jinaprabhasUri se prabhAvita hokara kaI pharamAna jArI kiye the| phalasvarUpa AcArya jI ne hastinApura, mathurA Adi aneka tIrthoM kI saMgha sahita yAtrAe~ kI thI, tathA aneka dharmotsava bhI kiye the| rAjadarabAra meM vAdiyoM se zAstrArtha bhI kiye the| sulatAna ne eka pauSadhazAlA dillI meM sthApita kI thI tathA bha0 mahAvIra jI kI pratimA maMgavAkara devAlaya meM pratiSThita karavAI thii| sulatAna kI mA~ makhadUmejahA~ begama bhI jaina gurUoM kA Adara karatI thii| __ paMdrahavIM zatAbdI meM hisAra nivAsI agravAla jaina sAhU hemarAja dillI ke sulatAna saiyada mubArakazAha ke rAjamaMtrI the| unakI patnI kA nAma devarAjI thA, inake tIna putra the| hemarAja kA pitA vIlhAsAhu aura mAtA kA nAma dhenAhI thaa| pitAmaha kA nAma jAlapusAhU tathA pitAmahI kA nAma niujI thaa| sArA parivAra parama jinabhakta thaa| bhaTTAraka yazaH kIrti inake gurU the| paMdrahavIM zatAbdI meM dillI meM gargagotrIya agravAla jaina devacaMdra sAha ke patra diuDhAsAha kI palhADI aura lADo nAma kI do patniyA~ thii| lADo kA putra vIradAsa tathA pautra udayacaMda thaa| inhoMne guNavAn putroM ko janma dekara dharma prabhAvanA meM apanA amUlya sahayoga pradAna kiyA thaa| bhAyANadeza ke zrIpathanagara ke agravAla seTha lakhamadeva kI vAlhAhI aura mahAdevI nAma kI do patniyA~ thii| sAhu thIlhA, mahAdevI ke putra the jo dAnI, udAra rAjamAnya aura vidyArasika thii| saMpUrNa parivAra dhanI aura dharmAtmA thaa| isa zatI meM caudharI cImA ke putra mahaNacaMda kI patnI khemAhI se sadguNasaMpanna caudharI devarAja paidA hue the|26 caudahavIM paMdrahavIM zatAbdI meM AgarA nagara ke pUrva-dakSiNa aura gvAliyara rAjya ke uttara meM, yamunA aura cambala ke madhyavartI pradeza meM asAI kher3A ke bharoM kA rAjya thA, jo jaina dharma ke anuyAyI the| isa kAla meM 1381 (yA 1371 IsvIM) meM caMdrapATa durganivAsI mahArAja putra rAvata hotamI ke putra cunnIdadeva ne apanI patnI bhaTTo tathA putra sAdhusiMha sahita kASThAsaMghI anaMtakIrtideva se eka jinAlaya kI pratiSThA karAyI thii| iTAvA jile ke karahama nagara cauhAna sAmaMta rAjA bhojarAja ke maMtrI yaduvaMzI amara siMha jaina dharma ke sampAlaka the, unakI patnI kamala zrI thii| tIna putra the naMdana, soNiga evaM loNA, jinameM loNA sAhu vizeSa rUpa se apane dhana kA upayoga jinayAtrA, pratiSThA, vidhAna-udyApana Adi prazasta kAryoM meM karate the| __paMdrahavIM zatAbdI meM maMtrIzvara kuzarAja (jaisavAla kulabhUSaNa) jaina dharmAnuyAyI the, unake dAdA-dAdI bhullaNa aura uditAdevI the| pitA jainapAla tathA mAtA loNAdevI thii| maMtrIzvara kuzarAja kI ralho, lakSaNa zrI aura kauzorA nAmaka tIna patniyA~ thii| tInoM hI satI-sAdhvI, guNavatI, jinapUjAnurakta dharmAtmA mahilAe~ thiiN| isI zatI meM gvAliyara ke mahArAjA DUMgarasiMha evaM kIrtisiMha donoM hI nareza parama jinabhakta the| inake zAsanakAla meM aneka jinabimba pratiSThAe~ huI thii| inake samaya meM gvAliyara jainavidyA kA prasiddha Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 225 keMdra bana gayA thaa| aneka graMtha race gaye the aneka grathoM kI pratilipiyA~ kI gaI thii| mahArAjA DUMgarasiMha kI paTarAnI cA~dA bar3I jinabhakta thI putra kIrtisiMha bhI parama dhArmika the| paMdrahavIM zatAbdI meM mudgalagotrI agravAla jaina sAhU AtmA kA putra sAhu bhopA thA, jisakI bhAryA nAnhIM thii| cAra putra kSemasI, mahArAjA asarAja, dhanapAla aura pAlakA the| kSemasI kI bhAryA nIrAdevI thI, tathA kAlA aura bhojarAja usake do putra the| kAlA kI prathama patnI sarasvatI se putra mallidAsa, dUsarI patnI sarA se caMdrapAla putra paidA huA thaa| sAhu kAlA ne gopAcaladurga (gvAliyara) meM bhaTTAraka yaza kIrtideva ke upadeza se bhagavAn AdinAtha kA maMdira nirmANa karavAyA thA tathA usakI pratiSThA paNDita raidhU se karAyI thii|30 paMdrahavIM zatAbdI meM hI rAjA DUMgarasiMha ke rAjya meM khaNDelavAla jAtIya bAkalIvAlagotrI seTha lApU ne apane putroM sAlhA aura pAlhA tathA apanI bhAryA lakSmaNA aura putravadhuoM suhAginI evaM gaurI sahita aneka jina-pratimAoM kI pratiSThA karAyI thii| gvAliyara ke tomara nareza kIrtisiMha ke samaya meM bhaTTAraka guNabhadra kI AmnAya ke bhakta jaisavAlakulabhUSaNa ullAsAhU kI dvitIya patnI bhAvazrI se utpanna usake cAra putroM meM jyeSTha dhanakubera padmasiMha the, jinakI patnI kA nAma vIrA thaa| parivAra sahita padmasiMha ne caubIsa jinAlayoM kA nirmANa karAyA, vibhinna graMthoM kI kula milAkara eka lAkha pratiyA~ likhavAyI tathA anya dharmakArya kiye the| terahavIM zatAbdI meM lavaNaprasAda ke putra vIradhavala ke maMtrI the bhrAtadvaya vastupAla aura tejapAla / jainadharma kA prabhAva bar3hAne ke lie jitanA dravya unhoMne vyaya kiyA thA, utanA kisI anya ne kiyA ho, aisA itihAsa meM nahIM miltaa| isI rAjagharAne meM tribhuvanapAla kI patnI kazamIrAdevI thI, jisake kumArapAla Adi tIna putra hae tathA pramilA evaM devala nAma kI do patriyA~ haI thIM. jo jaina dharma kI upAsikAe~ thii|31 5.5 osiyA tIrtha. evaM osavAla jAti kI utpati kA itihAsa bhAratavarSa ke kSatriyoM ke lie yaha sthAna bahuta prasiddha hai| zodhakartA evaM itihAsajJa muMzI devIprasAda ne koTA rAjya ke aTarU gAMva se vi. saM. 508 ke eka zilAlekha kI sUcanAoM evaM anya sAdhanoM se yaha jJAta hotA haiM ki osavAloM kI utpatti kA samaya vikrama kI dUsarI yA tIsarI zatAbdI hai| ratnaprabhasarine dUsarI zatAbdI meM yahIM se RSabha-vaSabha- usabha-usa-asavAla-osavAla vaMza kI nIMva DAlI thii| usavAla kA pratIkArtha haiM RSabha praNIta jaina dharma ke anuyaayii| inhIM osavAloM ne bAda meM osiyA nagara me osiyA mAtA kA maMdira banavAyA thaa| rAjasthAna ke aitihAsika nagara jodhapura se 52. ki. mI. dUra uttara pazcima dizA meM osiyA sthita hai| osiyA grAma jaina dharma aura sthApatya kA pramukha keMdra hai| abhilekhoM aura sAhityika graMthoM meM osiyA~ ko "upakezapaTTana "athavA "upazIzA" kahakara pukArA gayA hai| osavAla jAti kA mUla nivAsa sthAna osiyAko mahAjanoM kI osavAla jAti kI utpatte se saMbaMdhita mAnA jAtA hai| yahA~ janasAdhAraNa meM pracalita eka kathAnaka ke anusAra osiyA kA rAjA uppaladeva (zrIpuMja) cAmuNDA devI kA kaTTara bhakta thaa| eka bAra prasiddha jainAcArya ratnaprabhasUrI (bha. pArzvanAtha ke sAtaveM paTTadhara) apane 500 ziSyoM sahita cAturmAsa karane ke lie osiyA Aye, lekina vahA~ para jaina muniyoM hetu nivAsa kI ucita vyavasthA na hone se unhoMne kisI anya sthAna para jAkara cAturmAsa karane kA nizcaya kiyaa| bhagavatI cAmuNDA mAtA kI preraNA se kucha sAdhuoM ne AcArya ratnaprabhasUrI se osiyA meM hI cAturmAsa karane kI prArthanA kI jise unhoMne svIkAra kara liyaa| eka dina osiyA ke rAja-parivAra ke kisI bAlaka ko kAle nAga ne Dasa liyaa| pariNAma svarUpa usa bAlaka kI akAla matyu ho gii| lekina AcArya ratnaprabhasUrI ne apane AdhyAtmika prabhAva se usa bAlaka ko punaH jIvita kara diyaa| isa camatkAra se prabhAvita hokara rAjA aura prajA bheMTa lekara AcArya jI ke pAsa phuNce| lekina AcArya mahodaya ne bhautika bheMTa lene se manA kara diyaa| rAjA ne AcArya ratnaprabhasUri jI se unakI icchA ke anurUpa sevA kA maukA dene kI prArthanA kii| AcArya ratnaprabhasUri jI ne rAjA se kahA ki, unakI to eka mAtra icchA yahI hai ki osiyA ke sabhI loga ahiMsAmaya jainadharma svIkAra kara le| AcArya ratnaprabha sUrI jI se jo loga dIkSita hue, ve aura unake vaMzaja osavAla khlaae| AcArya ratnaprabhasUrI jI kA osiyAM kI janatA para itanA gaharA prabhAva par3A ki vahA~ ke rAjA ne svayaM bhI jaina dharma svIkAra kara liyA aura vahA~ kI cAmuNDAmAtA kI pazubalI ko bhI baMda karavA diyaa| isa ghaTanA ke bAda vahA~ kI adhiSThAtrI devI ko sacciyAya mAtA kahakara unakI pUjA kI jAtI hai| Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 226 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ vikrama se 400 varSa pUrva 457 I. pU. meM osavAla vaMza kI sthApanA huI thii| saMvat 600 se saMvat 1600 taka jainAcAryoM ke dvArA osavAla gotroM kI sthApanA kA varNana prApta hotA hai| osavAla jAti ke samucita vikAsa kA prAraMbha saM. 1000 ke pazcAt hotA haiN| saMpUrNa osavAla jAti jaina dharma kI anuyAyI thii| AcArya ratnaprabhasUrI jI ne osiyA~ meM osavAla vaMza kI sthApanA kI tathA usa kSetra meM jaina dharma kA pracAra prasAra kiyA thaa| AcArya bappabhaTTasUri jI vi. saM. 800 meM hue the| usa samaya aNahilapura pATana meM mahApratApI vatsarAja, AmarAjA ke nAma se prasiddha hue the| AcArya bappabhaTTasUri jI ne unheM jaina dharma meM dIkSita kiyA thaa| AmarAjA ne saMvat 826 meM mathurA, kannauja, aNahilapurapATaNa, tAraka nagara, moDerA Adi zaharoM meM jaina maMdira banavAe the| AmarAjA kI eka rAnI vaNik putrI thI, usakI saMtAna osavAla jAti meM sammilita huI thii| jinakA gotra koThArI ke nAma se prasiddha huA thaa| tatpazcAt vi. saM 150 me AcArya nemicaMdrasUri jI hue the, saMvat 654 meM unhoMne barar3iyA gotra kI sthApanA kI thii| saMvat 1000 meM AcArya jI varddhamAnasUri jI hue the| unhoMne saMvat 1055 meM AcArya harizcaMdrasUri jI ke "upadezapada" graMtha kI racanA kI thii| "upadezamAlA" bahad upamitibhavaprapaMcA-samuccaya unakI anya racanAe~ haiN| Apane lor3hA evaM pIpAr3A gotra kI sthApanA kI thii| saMvat 1061 se 1111 ke bIca zrI jinezvarasUri hue the, caityavAsI paraMparA ke rAjA durlabharAja ke purohita zivazarmA ko unhoMne zAstrArtha meM parAjita kiyA thaa| saMvat 1080 meM Apako kharatara kA virUda prApta huA thaa| ApakA gaccha kharataragaccha ke nAma se prasiddha huA, Apane DhaDDA evaM bhaNasAlI gotroM kI sthApanA kI thii| ___AcArya zrI jinabhadrasUrI jI kharataragaccha ke pratibhAzAlI jina zAsana prabhAvaka AcArya hue hai| Apake upadeza se giranAra, citrakUTa (cittaur3a) maMDovara Adi aneka sthAnoM meM bar3e bar3e jinamaMdira bane the| aNahilapura paTTana Adi sthAnoM meM Apane vizAla pustaka bhaMDAro kI sthApanA kI thii| mAMDavagar3ha, pAlanapura, talapATaka Adi nagaroM meM aneka jina bimboM kI pratiSThA kI thii| jaisalamera ke tatkAlIna rAjA rAvata zrI vairasiMha, aura tryaMbakadAsa jaise pratiSThita vyakti Apake caraNoM meM natamasthaka the| Apake upadeza se sAha zivA Adi cAra bhAIyoM ne saMvat 1464 meM jaisalamera meM eka bhavya maMdira kA nirmANa karavAyA thaa| saMvat 1467 meM AcArya zrI jI ne jaisalamera maMdira meM 300 jinabimboM kI pratiSThA kI thii| jisakI prazastiyA~ Aja bhI isa maMdira meM lagI huI hai|32 san 1672 meM AcArya pravara zrI puNyavijaya jI mahArAja ne jaisalamera jaina graMtha bhaMDAroM kI hastalikhita sUcI prakAzita karavAI thii| isameM jinabhadra jJAnabhaMDAra ke tAr3apatrIya tathA kAgaja kI hastalikhita pratiyoM meM likhe kartA, lekhaka Adi kI puSpikA tathA prazasti graMtha meM likhe gaye aitihAsika nAma prApta hote haiN| ina hastalikhita graMthoM kI pratilipiyA~ karavAne meM zrAvikAoM kA mahatvapUrNa yogadAna rahA hai| zrAvikA abhayazrI evaM karpUradevI ne bhagavatIsUtra ke vatti kI pratilipi karavAI thii| AlhI va kautiga ne kalpasUtrasaMdehaviSauSadhI vatti likhavAI thii| kumarikA, ku~arI, kelhaNadevI, guNadevI, gaMgA, karpUrI, caMdrAvalI, jayazrI, jAlhaNadevI, jayadevI, jayaMti, jasamAI, caturaMgade Adi zrAvikAoM ne vividha graMthoM kI pratilipiyA~ karavAI thI tathA sAhitya ke bhaNDAra ko akSuNNa banAyA thaa| 5.6 dakSiNa bhArata meM jaina dharma : uttara bhArata jaina dharma kI janmabhUmi hai| bhagavAn RSabhadeva se lekara bhagavAn mahAvIra taka caubIsa tIrthaMkaroM kA janma aura nirvANa uttara bhArata meM hI huA thaa| kintu unakA vihAra dakSiNa bhArata meM bhI huA thA, ataH dakSiNa bhArata meM jaina dharma ke praveza kA koI sunizcita kAla nahIM hai| kintu katipaya aitihAsika pramANoM ke AdhAra para itihAsakAra, aMtima zrutakevalI AcArya bhadrabAhu svAmI kI dakSiNa yAtrA ke sAtha dakSiNa meM jainadharma kA praveza mAnate haiN| zravaNabelagolA ke 7vIM zatI ke eka abhilekha ke anusAra caMdragupta maurya ke samaya meM zrutakevalI bhadrabAhu svAmI ne hajAra muniyoM ke saMgha ke sAtha dakSiNa kI ora prasthAna kiyA thaa| zravaNabelagolA meM hI eka pahAr3I para jise kalavadhu yA kaTavapra kahate the, usa para apane ziSya caMdragupta ke sAtha unhoMne apanA aMtima samaya bitAyA thaa| aura samAdhipUrvaka zarIra kA tyAga kiyA thaa| zravaNabelagolA ke caMdragirI pahAr3I para IsA kI chaThI sAtavIM zatAbdI ke eka zilAlekha para ukta vivaraNa aMkita haiN| vidvatvarga ise paryApta paravartI hone ke kAraNa isakI prAmANikatA para saMzaya karate haiN| Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kaliMga se AMdhra kI sImA milatI haiM, ataH kaliMga se AMdhra meM jaina dharma kA praveza bhagavAn mahAvIra ke samaya meM honA saMbhava haiM aura vahIM se sabhavataH tamila pradeza meM usakA praveza huA hogaa| isakA pramANa uttara ArakATa jilA hai, jo telugu pradeza ke nikaTavartI tamila pradeza ke uttara bhAga se saMbaddha haiN| unameM pAye jAne vAle pASANa khaNDoM para utkIrNa zilAlekha aura mUrtiyAM haiN| vahAM se jaina dharma tamila deza ke dakSiNa meM gayA aura vahAM se samudra pAra karake zrIlaMkA meM phuNcaa| yaha ghaTanA IsA pUrva cauthI yA tIsarI zatAbdI kI ghaTita honI caahie| jaina guruoM kA dUsarA srota tamila deza meM IsA pUrva tIsarI zatAbdI meM karnATaka kI ora se pravAhita huA thaa| ye jaina sAdhu AcArya bhadrabAhu svAmI jI ke ziSya theM, jo vizAkhAcArya jI ke netatva meM apane gurU ke aMtima AdezAnusAra unakI bhAvanA ko kriyAtmaka rUpa dene ke lie udhara gae the / ataH isase yaha spaSTa hotA hai ki bhadrabAhu ke kAla jaina dharma kA dakSiNa bhArata meM praveza huA thA / usake pracAra aura prasAra ko bala milA aura dakSiNa bhArata jaina dharma kA pramukha kendra bana gayA thA / aneka zAsakoM aura rAjavaMzoM ke sadasyoM ne use saMrakSaNa diyA thA aura janatA ne usakA samarthana kiyA thA / dakSiNa bhArata meM jaina dharma kI sthiti ke digdarzana kA prArambha isa tamila pradeza se karanA ucita hogA, kyoMki jo zilAlekha Adi prakAzita hue haiM, ve prAyaH dakSiNa bhArata ke prArambhika itihAsa kI apekSA madhyakAlIna itihAsa se adhika nikaTa par3atA hai| dakSiNa bhArata meM jaina dharma kI pUrva sthiti ko jAnane ke lie hameM mukhya rUpa se tamila sAhitya kA hI Azraya lenA hotA hai| samasta tamila sAhitya ko tIna kAloM meM vibhAjita kiyA jA sakatA hai- 1. saMgamakAla 2. zaivanAyanAra kAla (vaiSNava alavaroM kA kAla ) tathA 3. Adhunika kAla / saMgamakAlIna tamila sAhitya se tamila rAjyoM meM jainadharma ke itihAsa tathA jIvana ke saMbaMdha meM nIce likhita tathya prakAza meM Ate haiN| 1. 2. 3. 4. 227 tolakAppiya ke samaya , jo avazya hI I. pU. 350 se pahale racA gayA graMtha thA, usa samaya meM saMbhavataH bhArata ekadama dakSiNa pradeza taka jainoM kA praveza nahIM huA thA / IsA kI prathama zatAbdI se pUrva avazya hI jaina dharmAnuyAyI bhArata ke ekadama dakSiNa taka praveza karake vahAM basa gaye the aura sthAyI rUpa se nivAsa karane lage the / jise tamila sAhitya kA uccatama kAla kahA jAtA hai vaha jainoM kA bhI utkarSakAla thA / IsA kI pAMcavI zatAbdI ke pazcAt jaina dharma itanA prabhAvazAlI aura zaktizAlI ho gayA thA ki vaha kucha pANDya rAjAoM kA rAjadharma bana gayA thA / 5.7 zaivoM aura vaiSNavoM kA kAla : jainadharma kA patana IsA kI chaThIM zatAbdI se jo kAla prArambha hotA hai, use brAhmaNa dharma ke utthAna kA aura jaina dharma ke patana kA kAla kahA jA sakatA hai| kisI dharma kI zakti aura abhyunnati rAjA se prApta madada para bhI nirbhara karatI hai| jaba ve usa dharma ko saMrakSaNa denA baMda kara dete haiM yA usake virodhI dharma ko svIkAra kara lete haiM to usa dharma ke mAnane vAloM kI saMkhyA meM bhI hrAsa hotA hai| taMjorA jile ke purohita putra sambaMdara ne pANDya rAjya meM jaina dharma kA patana karAyA to appara ne pallava deza se jaina dharma ko niSkAsita kiyaa| jaina dharma ke prabala zatru sambandara kI preraNA se ATha hajAra jaina kolhu meM pela diye gaye the / ve saba jaina dharma ke mAtra anuyAyI nahIM kiMtu mukhiyA the / isa taraha IsA kI sAtavIM zatAbdI ke madhya aura AThavIM zatAbdI ke prArambha meM pallava aura pANDya dezoM meM jainoM ko lagAtAra ApattiyoM kA sAmanA karanA par3A thaa| dar3ha jaina dharmAnuyAyI suMdara ghANDya kA dharmaparivartana madurA rAjya ke dhArmika itihAsa meM kevala eka prAsaMgika ghaTanA nahIM hai| yaha eka rAjanaitika krAMti thI jisakA lAbha brAhmaNa saMta sambandara ne khUba uThAyA thaa| phalasvarUpa hajAroM jainoM ko balAt zaiva banAyA gayA aura jinhoMne apanI kaTTaratAvaza zaiva dharma svIkAra nahIM kiyA unheM deza se nikAla diyA gyaa| dakSiNa meM jainoM kA dar3ha prabhutva madurA meM thA aura usake sUtradhAra jaina sAdhu madurA ke samIpavartI ATha pahAr3iyoM para rahate the| digaMbara jaina saMtoM kI carcA kA usameM varNana hai| sambandara aura ayyAra ne jainoM ko parAjita karane ke jo DhaMga apanAye ve asabhya aura krUra the / dakSiNa bhArata meM karnATaka prAMta ko jaina dharma kA ghara kahate haiM / karnATaka kI sthAnIya janatA ke sAtha jaina dharma ke pravartakoM Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ aura anuyAyiyoM kA itanA anurAga rahA ki dhIre dhIre jainadharma pravAsI dharma na rahakara karnATaka kA nivAsI dharma bana gayA aura I. san kI dUsarI zatAbdI se terahavIM zatAbdI taka karnATaka ke katipaya atyaMta prabhAvazAlI aura yazasvI rAjavaMzoM ke bhAgya kA vaha sUtra saMcAlaka rahA / karnATaka meM jaina dharma kI pratiSThA evaM uttarottara vikAsa kI tIvra gati aura gauravamayI saphalatA kA zreya kevala usakI AMtarika vArida sama yogyatA ko nahIM jAtA / anya aneka pahalU bhI the jinameM sabase mahatvapUrNa thA, rAjanaitika jIvana meM jaina gurUoM kA praveza evaM prabhAva / jaina gurUoM ne rAjyoM ke nirmANa meM bhAga liyA, jana kalyANakArI pravattiyoM ko protsAhita kiyA phalasvarUpa dakSiNa ke pramukha evaM yaza prApta rAjavaMzo ne jaina saMskRti ke abhyudaya meM racanAtmaka sahayoga diyA aura rAjya saMcAlana se jur3e padAsIna pramukha logoM ne isakA anukaraNa kiyA / yaha sahayoga bhAvanA eka pakSIya nahIM thI / rAjavaMzoM kI unnati meM jainAcAryoM ke udAtta manobala kI vajazakti ne nIMva kI IMTa kA kAma kiyA / luI rAIsa ke anusAra dakSiNa ke pramukha gaMga rAjavaMza ne zatAbdiyoM taka jaina dharma kA saMpoSaNa evaM saMvarddhana kiyA / isakA zreya jAtA hai AcArya siMhanaMdI kI dUra daSTi aura kuzala kArya praNAlI ko jo gaMga-rAjavaMziyoM kI mArgadarzikA banI aura samaya para unheM pUrA sahayoga diyA / rASTrakUTa, cAlukya, tathA hoyasala rAjavaMzoM ke uttarAdhikArI eka ke bAda eka jainadharma kI utthAna-prakriyA meM eka patha ke yAtrI banate cale gaye aura svayaM ko jainadharma ke utthAna ke sAtha ekameka kara diyA / rASTrakUTa vaMza ke rAjA amoghavarSa kI jainadharma ke prati ananya prIti usakI dhavala kIrti bana gaI jisake upalakSya meM do ucca koTi ke graMtha "SaTkhaNDAgama" kI dhavalATIkA evaM "kaSAyapAhuDa" kI jayadhavalATIkA kI racanA huI / isake zreya bhAgI hai AcArya vIrasena evaM jinsen| IsA kI prAraMbhika zatAbdiyoM se lekara bArahavIM zatAbdI taka tamila tathA telugu sAhitya ke sAtha hI jainoM ne kannar3a bhASA meM bhI sAhitya kI racanA kI / kannar3a bhASA ke sAhitya meM "Adi pampa" aura "abhinava pampa" ke nAma ullekhanIya hai / "Adi purANa" aura "bhArata" jaise do graMthoM kI racanA ke mAdhyama se pampa kavi ne bhAratIya saMskati kI arUNa chavi ko jisa bhAMti citrita kara upameya se upamAna banAyA hai, usakA mUlya nahIM AMkA jA sakatA / kannar3a sAhitya kI saMpannatA kI abhivaddhi meM jaina lekhikAoM kI bhI sazakta bhUmikA rahI hai / inameM kaviyitrI kati kA nAma ullekhanIya haiM, jinhoMne sva racanA ke alAvA "abhinavapampa" kI adhUrI kavitA pUrI kI aura kAvya-dakSatA ke sAtha-sAtha naitika, dhArmika, dAyitvoM ke nirvAha ke prati apanI jAgarUkatA kA prazaMsanIya paricaya diyaa| zravaNabelagolA kA itihAsa IsA se 300 varSa pUrva usa samaya prAraMbha hotA hai, jaba aMtima zrutakevalI bhadrabAhu ne ujjayinI meM 12 varSa ke durbhikSa kI AzaMkA se apane 12000 ziSyoM sahita uttarApatha se dakSiNA patha ko prasthAna kiyaa| unakA saMgha kramazaH eka bahuta samaddhiyukta janapatha meM phuNcaa| caMdragupta bhI unake sAtha the, yahA~ Akara unako vidita huA ki unakI Ayu aba bahuta kama zeSa hai / unhoMne vizAkhAcArya ko saMgha kA nAyaka banAkara unheM cola aura pANDyadeza bheja diyA / bhadrabAhu svayaM saMlekhanA (samAdhimaraNa) dhAraNa karane ke lie pAsa vAle caMdragiri parvata para cale gaye jisako kaTavapra bhI kahate haiM / navadIkSita caMdragupta muni ne apane gurU kI khUba sevA kI aura svayaM ne bhI gurU ke patha kA anusaraNa kiyA / isI pahAr3I para prAcInatama maMdira caMdragupta bastikA para bhadrabAhu guphA meM caMdragupta ke caraNacinha hai / isI sthAna para 700 jaina zramaNoM ne samAdhimaraNa kiyA / isI nagara kI dUsarI pahAr3I viMdhyagiri para gaMga nareza rAcamalla ke maMtrI tathA senApati vIramArtaNDa cAmuNDarAya ne apanI mAtA kAlaladevI kI preraNA se bAhubalI kI 57 phuTa U~cI vizAlamUrti bnvaaii| zravaNabelagolA se jina tIna mahApurUSo kA saMbaMdha haiM, ve tIna mahApurUSa haiM : 1. prathama tIrthaMkara RSabhadeva kI dvitIya rAnI sunaMdA ke putra bAhubalI. 2. samrATa caMdragupta 3. bAhubalI kI mUrti ke nirmAtA vIra mArtaNDa cAmuNDarAya, jisa prakAra sammeda zikharajI kSetra uttara bhArata ke bihAra prAMta meM sthita puNya kSetra hai, usI prakAra zravaNabelagolA dakSiNa bhArata ke karnATaka prAMta meM sthita advitIya kSetra hai| isI zravaNabelagolA ke aMtargata dvaya parvata caMdragiri aura vidhayagiri hai jo hamArI AsthA aura zraddhA ke pratIka haiM / Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 229 5.8 zravaNabelagolA ke 500 zilAlekha itihAsa ke aneka strota hamAre sAmane haiM / inameM abhilekha, mUrtilekha, prazasti, kiMvadanti, janazruti, sAhitya Adi, pramukha haiN| inameM bhI sabase mahatvapUrNa, abhilekha evaM zilAlekha haiM, kyoMki ye pASANa, yA dhAtudravyoM para utkIrNa pAye jAte haiN| isa kAraNa ye jaldI naSTa nahIM hote, dUsare inameM kAlAntara meM parivartana, parivardhana, saMzodhana, gupacupa vinaSTIkaraNa kI saMbhAvanA nahIM rhtii| sAhityika kRtiyoM meM parivartana, parivardhana, saMzodhana aura unakA apane nAma se nyUnAdhika upayoga vikhyAta hai| ataH kisI bhI deza kAla kI dharma-saMskRti, rahana-sahana, utkarSa-apakarSa, zikSA Adi ke jJAna ke lie abhilekha, zilAlekha, evaM sAhitya, sarvAdhika prAmANika AdhAra haiN| jaina saMskRti ke lie yaha bhI gaurava kI bAta hai ki sarvAdhika abhilekha zilAlekha jainiyoM dvArA likhavAe gae haiM yA phira jaina tIrthoM Adi para upalabdha hai| dakSiNa bhArata meM atyadhika jaina abhilekha zilAlekha pAye gaye hai| zravaNabela adhikAMza zilAlekha caMdragiri para pAye gaye haiN| eka maMdira ko chor3akara zeSa sabhI maMdira parakoTe ke aMdara hai| prAcIna maMdira lagabhaga AThavIM zatAbdI ke hai, sabhI dakSiNa zailI meM bane hai va sabhI kA DhaMga eka sA hai| zravaNabelagolA meM gommaTeza kI pratimA doDDabeTa arthAta bar3I pahAr3I para hai, ise viMdhyagirI bhI kahA jAtA hai, yaha pahAr3I sabase mahatvapUrNa hai| isa para samatala cauka hai jo eka choTe se ghere se ghirA hai| cauka ke bIcoM bIca bhagavAn bAhubalI kI pratimA hai| isa para siddharabasti, akhaNDa bAgilu, siddharaguNDa, gulakAyajjibAgilu, tyAgadabrahmadevastambha, cennaNNabasti, or3hegala basti, caubIsa tIrthaMkara basti, brahmadeva maMdira Adi jinAlaya haiN| zravaNabelagola nagara meM bhI ATha dasa jinAlaya hai| AsapAsa meM jinanAthapura, odegalabasti, halebelgola, sANehalli Adi grAma hai| ina sabhI meM zilAlekha hai, jinheM zravaNabelagolA ke zilAlekha nAma se hI abhihita kiyA gayA hai| ukta zilAlekhoM meM lagabhaga 100 lekhoM meM muniyoM, AryikAoM, zrAvaka, aura zrAvikAoM ke samAdhimaraNa kA ullekha hai| lagabhaga 100 zilAlekhoM meM maMdira nirmANa, mUrti pratiSThA, dAnazAlA, vAcanAlaya, maMdiroM ke daravAje, parakoTe, sIr3hiyA~, raMgazAlAe~, tAlAba, kuNDa, udyAna, jIrNoddhAra Adi kAryoM kA ullekha hai| lagabhaga sau zilAlekhoM meM maMdiroM ke kharca, pUjA, abhiSeka, jIrNoddhAra, AhAradAna, grAma, bhUmi, dravya dAna Adi kA ullekha hai| 160 zilAlekhoM meM saMghoM, yAtriyoM kI tIrthayAtrA kA, 40 zilAlekhoM meM AcArya, zrAvaka va yoddhAoM kI stuti Adi hai| lagabhaga ina zilAlekhoM meM gaMgavaMza, rASTrakuTavaMza, cAlukyavaMza, hoyasalavaMza, maisUra rAjavaMza, kadamba vaMza, nolaMba va pallava vaMza, cola vaMza, koMgAlva vaMza, caMgalva vaMza, niTugala vaMza, Adi kA ullekha huA hai / ina vaMzoM ke mahatvapUrNa vyaktiyoM aura unake dvArA diye gaye dAnAdi kA ullekha bhI ina zilAlekhoM kI vizeSatA hai / 160 tIrthayAtriyoM ke lekha meM lagabhaga 107 dakSiNa bhArata ke yAtriyoM ke aura 53 uttara bhArata ke yAtriyoM ke hai | kucha lekhoM meM yAtriyoM ke nAma hai to kucha meM nAma ke sAtha upAdhiyA~ bhI haiN| uttarabhArata ke yAtriyoM ke lekha mAravAr3I-hiMdI bhASA meM hai| kucha yAtriyoM ke sAtha unakI bagheravAla jAti, va gonAsA, garrA, aura pItalA gotra kA ullekha haiN| zravaNabelagolA ke zilAlekhoM meM AcAryoM kI vaMzAvalI dI gaI hai, jisa kAraNa ye jaina itihAsa kI amUlya dharohara hai / lagabhaga 150 AcAryoM kA ullekha isameM huA hai| zilAlekhoM meM varNana hai ki jinabhakta aneka mahilAoM ne yahA~ nirmANa kArya karAe, tathA saMlekhanA vidhi se apanA zarIra tyaagaa| katipaya zilAlekhoM meM zrAvikAoM ke nAmoM kI bhI acchI jAnakArI prApta hotI hai yathA akkabbe, jakkaNabbe, nAgiyakke, mAcikabbe, zAMtikabbe, ecaladevI, zAMtalA, zriyAdevI, padamaladevI Adi / zilAlekha likhe jAne ke aneka viSaya rahe haiN| mAtra saMlekhanA saMbaMdhI eka sau lekha caMdragiri para hai| lekhoM se sUcanA milatI haiM ki muniyoM, AryikAoM, zrAvaka, zrAvikAoM ne kitane dinoM kA upavAsa, vrata yA tapa karake zarIra lAyA thA / saMlekhanA saMbaMdhI sarvAdhika lekha AThavIM sadI ke hai / 34 zravaNabelagolA ko yadi zilAlekhoM kA saMgrahAlaya kahA jAe to koI atyukti nahIM hogI / lagabhaga pA~ca haz2Ara kI AbAdI vAle isa gA~va kI donoM pahAr3iyoM para gA~va meM aura AsapAsa ke kucha gA~voM ke zilAlekhoM kI saMkhyA 573 taka pahu~ca gaI hai / teIsa sau varSa purAne itihAsa vAle isa sthAna ke kitane hI lekha naSTa ho gae hoMge / idhara udhara jar3a die gae hogeM yA abhI prakaTa nahIM | aMgreja vidvAn bI. luisa rAIsa maisUra rAjya ke purAtatva zodha kAryAlaya ke nidezaka the| unhoMne maisUra rAjya ke hajAroM zilAlekhoM kI khoja kI aura unheM epigrAphikA karnATakA (karnATaka ke zilAlekha) ke rUpa meM prakAzita kraayaa| zravaNabelagolA Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 ke bezumAra lekhoM ko dekhakara ve Azcarya meM par3a ge| unhoMne I. san 1881 meM iMskripzana eTa zravaNabelagolA nAmaka eka pustaka meM 144 zilAlekha alaga se prakAzita kie / AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ zrI rAIsa ke bAda rAyabahAdura. Ara. narasiMhAcAra nidezaka niyukta hue / unhoMne epigrAphikA karnATikA vaoNlyUma-2, iMskripzana eTa zravaNabelagolA ke rUpa meM 500 zilAlekhoM kA saMgraha prakAzita kiyaa| sva. nAthurAma premI kI daSTi isa saMgraha para gaI aura unhoMne, jaina zAstroM, evaM purAtatva ke coTI ke vidvAna sva. DaoN hIrAlAlajI jaina se ina lekhoM kA saMgraha eka vistata bhUmikA ke sAtha mANikacaMdra diMgabara jaina graMthamAlA ke aMtargata jaina zilAlekha saMgraha bhA-1 devanAgarI lipi meM, zilAlekhoM kI viSaya vastu ke saMkSipta paricaya ke sAtha saMpAdita karAkara prakAzita kiyaa| yaha bAta 1628 IsvI kI hai| bAda meM jaina zilAlekhoM ke cAra bhAga aura prakAzita kie gae hai | zravaNabelagola ke zilAlekhoM kI saMkhyA 573 taka pahu~ca gii| maisUra vizvavidyAlaya ke "insTITyuTa oNpha kannar3a sTaDIz2a" ke prayatnoM se yaha saMgraha kannar3a romana lipi meM hai| sAmAnya upayogitA ina zilAlekhoM kI yaha hai ki bhAratIya, vizeSakara karnATaka ke itihAsa aura jaina dharma ke itihAsa kI aneka gutthiyA~ jAnane samajhane meM inase bar3I sahAyatA milI hai| zravaNabelagolA ke ye zilAlekha IsA kI chaThIM zatAbdI se lekara unnIsavIM zatAbdI taka ke hai / caMdragiri ke pArzvanAtha basadi ke dakSiNa kI ora I. san 600 ( zaka saMvat 522 ) kA jo zilAlekha hai, usI se hameM jJAta hotA hai ki AcArya bhadrabAhu aura caMdragupta maurya (dIkSA nAma prabhAcaMdra) saMgha sahita aneka janapadoM ko pAra kara uttarApatha se dakSiNApatha Ae, aura vahI kaTavapra para unhoMne samAdhimaraNa kiyA thA / saMkhyA kI dRSTi se sabase adhika zilAlekha bArahavIM zatAbdI ke hai, 76 zilAlekha saMkhyA isa krama meM haiN| yahA~ ke zilAlekhoM meM nimnalikhita lipiyoM kA prayoga huA haiM- kannar3a, malayAlama, tamila, telugu, devnaagrii| isa vividhatA se yaha niSkarSa nikalatA haiM ki zravaNabelagola uttara aura dakSiNa bhArata meM samAna rUpa se evaM prAcInakAla se hI eka lokapriya tIrthasthAna rahA haiN| Aja kI bhAMti, atIta meM bhI yahA~ kI yAtrA sabhI pradezoM ke loga karate rahe haiN| paMjAba pradeza kI r3hoMgarI bhASA meM bhI yahA~ lekha pAyA gayA haiM / 35 AcArya jinasena (dvitIya) ke AdipurANa meM varNita bharata bAhubalI AkhyAna ko sunakara cAmuNDarAya kI mAtA kAlaladevI ko bAhubalI kI prAcIna mUrti ke darzana kI icchA huI, jisake pariNAmasvarUpa zravaNabelagola meM bAhubalI kI mUrti kA nirmANa huA / yaha aitihAsika nAma svayaM cAmuNDarAya ke samaya se hI pracalita huA hai / yA phira kannar3a ke prasiddha kavi boppaNa ke I. san. 1180 ke zilAlekha ke bAda pracalita huA / jisameM gommaTezvara ke atirikta bAhubalI aura dakSiNa kukkaTeza nAmoM kA bhI prayoga kiyA haiN| saMbhavataH isI ke sAtha cAmuNDarAya kA eka nAma gommaTa yA gommaTarAya aura zravaNabelagola kA gommaTapura nAma bhI pracalita ho gayA / cAmuNDarAya ke gurU AcArya nemicaMdra siddhAMtacakrartI ne gommaTesa thudi aura gommaTasAra kI racanA kI haiM / 5.6 karnATaka kI jaina zrAvikAe~ jainadharma ne deza ko atyaMta samaddha sAMskatika vArasA pradAna kiyA hai| kalAoM kI pragati ke kSetra meM isakI dena mahAna haiN| aneka stUpa, kalApUrNa citrAMkita zilA stambha, aura bahusaMkhyaka mUrtiyA~ jaina kalA kI mahAnatA ke pramANa haiN| maisUra rAjya ke aMtargata zravaNabelagolA aura dakSiNa karnATaka ke antargata kArakala meM gommaTezvara kI vizAlakAya mUrtiyA~ vizva ke AzcaryoM meM se haiM / deza ke naitika va AcAra saMbaMdhI prabhAva ke atirikta kalAoM aura bhASAoM ke vikAsa meM bhI jaina dharma kI adbhuta dena hai| deza ke bhASA saMbaMdhI vikAsa meM jainoM ne bahuta yogadAna diyA hai| unhoMne dharma pracAra tathA jJAna kI rakSA ke nimitta bhinna-bhinna sthAnoM meM bhinna-bhinna samaya kI pracalita bhASAoM kA upayoga kiyA hai| kucha bhASAoM ko sarvaprathama sAhityika rUpa dene kA zreya unhIM ko hai / kannar3a kA prAcInatam sAhitya jainoM dvArA nirmita hai, prAcIna tAmila sAhitya bhI adhikAMzataH jaina lekhakoM kA hI hai / tAmila ke mukhya mahAkavyoM meM se do -"ciMtAmaNI' aura "zIlappadikaram" jaina lekhakoM kI hI katiyA~ haiN| prasiddha nAladiyara kA mUla bhI jaina hai| dakSiNa mailApura (madrAsa zahara kA eka bhAga) kisI samaya jaina sAhityika racanAoM kA mukhya kendra thA / karnATaka ko jaina dharma kI eka bar3I dena usakI mUrtikalA hai| jaina mUrti kA eka nirdhArita rUpa hai, aura kalAkAra ko use lekara calanA hotA hai| isIse eka hajAra varSa ke vibhinna samayoM me nirmita jaina mUrtiyoM kI sTAila meM aMtara nahIM dekhA jaataa| isake udAharaNa ke rUpa meM karnATaka kI tIna vizAla jaina mUrtiyoM ko upasthita kiyA jA sakatA hai| ve hai zravaNabelagolA, kArakala, aura Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa venUra kI gAmmaTezvara yA bAhubalI kI mUrtiyA~ / inameM venUra kI mUrti tInoM meM sabase choTI arthAt 35 phITa U~cI hai aura zravaNabelagolA kI mUrti sabase bar3I arthAt 57 phITa U~cI hai| unakA samaya krama se 683 I., 143 I. aura 1604 I. ke lagabhaga hai| tInoM mUrtiyA~ yathAyogya U~ce sthAna para birAjamAna haiM, dUra se daSTigocara hotI hai, aura darzakoM ko barabasa apanI ora AkaSTa karatI hai| tInoM meM bhavyatA pAyI gii| zravaNabelagolA ke caMdragiri para 15 bastiyA~ hai| ve saba draviDa zailI kI hai| uttara bhArata ke jaina maMdiroM para pAye jAnevAle zikhara una para nahIM hai| unakA sAdhAraNa bAhyarUpa uttara bhArata ke jaina maMdiroM ke sAdhAraNa rUpa se kahIM adhika alaMkata hai| zravaNabelagolA ke abhilekhoM meM aneka zrAvikAoM evaM AryikAoM kA ullekha haiM, jinhoMne tana-mana-dhana se jaina dharma apanAyA thaa| zrAvikAoM ne apane dravya se aneka jinAlayoM kA nirmANa karAyA thA tathA unakI samucita vyavasthA ke lie rAjya kI ora se bhI sahAyatA kA prabaMdha kiyA thaa| unameM zrAvikA atimabbe (10vIM sadI), sAviyabbe, jakkiyabbe, kaMtI Adi pramukha haiN| atimabbe kA dharma sevikAoM meM advitIya sthAna hai| ___ 10vIM zatAbdI ke aMtima bhAga meM vIravara cAmuNDarAya kI mAtA kAlaladevI eka bar3I dharmapracArikA huI hai| bhujabala caritam se jJAta hotA haiM ki isa devI ne gommaTadeva kI prazaMsA sunI to pratijJA kI ki jaba taka gommaTa deva kA darzana nahIM karUMgI taba taka ddha nahIM piiuuNgii| jaba cAmuNDarAya ko apanI patnI ajitA devI ke mukha se apanI mAtA kI pratijJA jJAta huI to mAtabhakta putra ne mAtA ko gommaTadeva ke darzana karAne ke lie podanapara kI ora prasthAna kiyaa| mArga meM usane zravaNabelagolA kI caMdragapta basati ke bha0 pArzvanAtha jI ke darzana kiye aura AcArya svAmI bhadrabAhu ke caraNoM kI vaMdanA kI / isI rAta padmAvatI devI ne kAlaladevI ko svapna diyA ki kukkuTa saryoM ke kAraNa podanapura kI vaMdanA saMbhava nahIM hai, para tumhArI bhakti se prasanna hokara gommaTadeva tumheM yahIM bar3I pahAr3I para darzana deNge| darzana dene kA prakAra yaha hai ki tumhArA putra zuddha hokara isa choTI pahAr3I para se eka svarNa bANa hai to pASANa zilAoM ke bhItara se gommaTa deva prakaTa hoNge| prAtaH kAla hone para cAmuNDarAya ne mAtA ke AdezAnusAra nitya karma se nivatta ho dakSiNa dizA kI ora mu~ha kara eka bANa chor3A jo viMdhyagiri ke mastaka para kI zilA meM lgaa| bANa ke lagate hI zilAkhaNDa ke bhItara se gommaTa svAmI kA mastaka daSTigocara huaa| anaMtara hIre kI chenI aura hathor3I se zilAkhaNDa ko haTAkara gommaTa deva kI pratimA nikAla lI gii| isake pazcAt mAtA kI AjJA se vIravara cAmuNDarAya ne dugdhAbhiSeka kiyaa| isa paurANika ghaTanA meM kucha tathya ho yA nA ho, para itanA nirvivAda satya hai ki cAmuNDarAya ne apanI mAtA kAlaladevI kI AjJA aura preraNA se hI zravaNabelagolA meM gommaTezvara kI mUrti sthApita karAyI thii| isa devI ne jaina dharma ke pracAra ke lie bhI kaI utsava kiye the| prAcIna zilAlekhoM ora vADmaya ke ullekha se jJAta hotA hai ki jaina zrAvikAoM kA tatkAlIna samAja para paryApta prabhAva thA, jisakA vivaraNa Age ke paSThoM meM diyA jA rahA hai| hoyasala vaMza, rASTrakUTa vaMza, gaMga rAjavaMza, kadaMba zAsaka pazcimIya cAlukya Adi kaI rAjavaMza ke jaina senApatiyoM kI striyoM ne apane samaya meM jaina dharma ke saMrakSaNa ke mahatvapUrNa kAryoM meM sakriyAtmaka bhAga liyA hai| rAjagharAnoM, sAmaMtoM aura senApatiyoM kI patniyoM kI taraha nAgarika mahilAoM meM bhI jaina dharma ke prati gAr3ha anurAga thaa| zilAlekha saMgraha meM aisI anekoM mahilAoM kA ullekha hai jinhoMne samAdhipUrvaka zarIra tyaagaa| ina mahilAoM ke lie preraNA strota hamAre jainAcArya, saMta evaM sAdhviyA~ haiM jinhoMne apanI udAratA, buddhimattA, tapasyA aura tyAga se kevala rAjAoM, sAmaMtoM, senApati-maMtriyoM ko hI prabhAvita nahIM kiyA, janasAdhAraNa meM jo prabhAvazAlI aura unake saMpanna varga the, unheM bhI AkaSTa kiyA / jAravaMzoM ko sahayoga dekara unhoMne apanA anuyAyI banAyA aura dharmopadeza Adi ke dvArA madhyamavarga kI bhakti arjita kii| aneka maMdiroM, pramukha keMdroM aura smArakoM ke sAtha rAjAoM, sAmaMtoM aura maMtrI senApatiyoM kA jo kriyAtmaka samarthana jaina dharma ko prApta huA usase dakSiNa bhArata meM jaina dharma ke pracAra aura zakti ko pUrNa bala milaa| tamila aura telagu sAhitya para jainoM kA prabhAva na to utanA gaMbhIra thA aura na sthAyI jitanA karnATaka sAhitya pr| IsA kI prAraMbhika zatAbdiyoM se lekara bArahavIM zatAbdI taka jainoM ne kannaDa meM sAhitya racanA kii| kevala puruSoM ne hI nahIM, jaina striyoM ne bhI kannar3asAhitya ko samaddha karane meM yogadAna diyaa| unameM kaMti kA nAma ullekhanIya haiN| yaha devI hoyasala nareza lallA prathama ke rAja darabAra ko suzobhita karatI thI, tathA usane rAjadarabAra meM abhinava pamya kI apUrNa kavitA kI pUrti kI thii| jainI bar3e adhyayanazIla aura sulekhaka the, sAhitya aura kalA ke premI the| tamila sAhitya ko jainoM kI dena tamila sAhitya ke bhaNDAra kI bahumUlya saMpatti hai| jaina tamila sAhitya kI eka bar3I vizeSatA yaha hai ki kucha Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ ucca koTi ke graMthoM meM udAharaNa ke lie kurUla aura nAlaDiyAra meM kisI vizeSa dharma aura devatA kA nirdeza nahIM hai| dakSiNa bhArata meM bahat parimANa meM mUrtipUjA aura maMdiroM kA nirmANa jaina dharma ke prabhAva kI hI dena haiN| 5.10 dakSiNa bhArata ke vividha vaMzotpanna jaina zrAvikAoM kA yogadAna __ tirUmale meM lagabhaga eka darjana zilAlekha prApta hue haiM jo tamila me hai aura jinameM jainadharma kA itihAsa nibaddha hai| ve zilAlekha vibhinna sthAnoM para khude hue haiN| 657 IsvI ke zilAlekha meM rASTrakUTa nareza kI rAnI gaMgamAdevI ke eka sevaka ke dvArA tirUmalai pahAr3I para sthita yajJa ke lie eka dIpadAna kA ullekha hai| tirUmalai pahAr3I para do zilAlekha colarAja rAjeMdra prathama ke rAjya ke 12 veM aura 13veM varSa ke haiN| ataH unakA samaya 1023 I. aura 1024 I. haiN| inameM se prathama meM prasaMgavaza pallava nareza kI rAnI sinnavaI ke dvArA dIpadAna kA nirdeza hai, dUsare zilAlekha meM zrI kuMdavai jinAlaya meM devatA ke lie bheMTa dAna kA ullekha hai| kuMdavaI colavaMza kI rAjakumArI aura prasiddha cola nareza rAja-rAja prathama kI bar3I bahana thii| kahA jAtA hai ki isa maMdira kA nirmANa usI ne karAyA thaa| usane do jaina maMdira aura bhI banavAe the| unameM se eka dakSiNa ArakATa jile ke dAdApurama meM aura dUsarA tricanApallI jile ke tirUmalavAr3I nAmaka sthAna me banavAyA thaa| sittannavAsala tirucciruppalli jile ke tirumayam tAluka meM hai| yaha vaha sthAna haiM jahA~ I. pU. tIsarI zatAbdI se lekara 12vIM zatAbdI paryaMta 1500 varSa taka jaina dharma kA prabhAva rahA thaa| yaha sthAna aneka prakAra ke purAtatvoM kI sAmagrI se samaddha hai| yahA~ se khudAI meM jaina dharma ke aneka ullekhanIya avazeSa prApta hue haiN| pahAr3iyoM kI eka lambI katAra kA nAma sitannavAsala hai| sitannavAsala kA artha hotA hai-siddhoM yA jaina sAdhaoM kA vAsa sthaan| tamila meM siddha kA saccAraNa "sit" hotA hai aura "vAsala" kA artha hotA hai-rahane kA sthaan| isa pahAr3I para eka prAkatika guphA hai| usameM satraha zayana sthAna takiyoM ke sAtha banAye gaye haiN| sabase bar3I zayikA para IsvI pUrva dUsarI yA tIsarI zatAbdI ke lagabhaga kA eka zilAlekha brAhmI akSaroM meM haiM aura zeSa AThavIM, nauMvIM zatAbdI ke haiN| sitannavAsala ke atirikta tenImalai, nAraTThImalai nAmaka pahAr3iyoM meM bhI prAkatika guphAe~ pAI gaI haiN| AlarUTThimalai ke pAsa meM hI bommalai nAma kI pahAr3I hai, jisakA dUsarA nAma hai samaNaramalai / samaraNamalai kA artha hotA haiM-jaina sAdhuoM kI phaadd'ii| 13vIM zatAbdI ke prAraMbha meM ise viSNu maMdira ke rUpa meM badala diyA gyaa|36 zilAlekhoM, tAmra-patroM Adi meM nibaddha tathA vaMza paraMparA kI anuzrutiyoM ke AdhAra para dakSiNa bhArata meM prAcIna gaMga vaMza ke mUla saMsthApaka dahiMga aura mAdhava nAma ke do rAjakumAra the / bhagavAn RSabhadeva ke ikSvAku vaMza meM ayodhyA ke eka rAjA harizcaMdra the, unake putra bharata kI patnI vijaya mahAdevI se gaMgadatta kA janma huA / usI ke nAma se karnATaka kA ukta vaMza jAnhaveya, gAMgeya yA gaMgavaMza kahalAyA / 27 gaMga kA eka vaMzaja viSNugupta jo ahicchatrapura kA rAjA huA tIrthaMkara ariSTanemi kA bhakta thA / usakA vaMzaja zrIdatta bhagavAn pArzvanAtha kA ananya bhakta thA / unhIM ke vaMza meM kaMpa kA putra padmanAbha ahicchatra kA rAjA huA / usake rAjya para jaba ujjayinI ke rAjA ne AkramaNa kiyA taba daddiga aura mAdhava ke pitA padamanAtha evaM mAtA rohiNI ne unheM kucha rAjacinha dekara dUra vedeza meM bheja diyA / yAtrA karate hue donoM rAjakumAra karnATaka ke perUra nAmaka sthAna meM pahu~ce / vahA~ para munirAja siMhanaMdi AcArya ke darzana unhoMne kiye / AcArya siMhanaMdi ne rAjakumAroM kI parIkSA lI, unheM yogya dekhakara ucita zikSA dIkSA dekara unheM karNikAra puSpoM kA mukuTa pahanAkara unakA rAjyAbhiSeka kiyA / gaMgavaMza kI sthApanA ke samaya unhoMne sAta zikSAe~ dI thI, jisakA pAlana viSNugopa ko chor3akara sabhI rAjAoM ne kiyA / vI. ni. saM. 1000 ke uttaravartIkAla meM samaya samaya para sAtavAhana, cola, cera, pANDya, kadamba, gaMga, cAlukya, rASTrakUTa, raTTa, zilAhAra, poyasala, Adi rAjavaMzoM ne jaina dharma ko prazraya pradAna kara isake abhyudaya utkarSa ke kAryoM meM ullekhanIya yogadAna diyaa| IsA kI pA~cavI-chaThI zatAbdI taka jaina dharma mukhya rUpa se dakSiNApatha kA eka pramukha, zAktizAlI, evaM bahujana sammata dharma rahA / aneka zilAlekhoM, purAtAtvika avazeSoM evaM "jaina saMhAra caritam" Adi zaiva paraMparA kI prAcIna sAhityika laghu katiyoM se yaha tathya prakAza meM AtA hai ki tamilanADu tathA AMdhra karnATaka meM zaiva saMpradAya evaM vaiSNava saMpradAya ke abhyudayotkarSa se pUrva jaina dharma kA dakSiNI prAntoM meM sarvAdhika varcasva rahA thaa| prApta ullekhoM se yaha spaSTa hotA hai ki suMdara pANDya ke zAsanakAla meM samasta dakSiNApatha meM aura vizeSataH tamilanADu meM jaina dharmAvalambiyoM kI gaNanA prabala bahasaMkhyaka ke rUpa meM kI jAtI thI ! madurai meM jJAna Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa sambandhara se pratispardhA meM jaina zramaNoM ke parAjita ho jAne para suMdara pANDya jaina dharma kA parityAga kara zaiva bana gayA aura usane spardhA kI zarta ke anusAra parAjita pA~ca hajAra jaina zramaNoM ko phAMsI ke phaMdoM para laTakA diyaa| isa durbhAgyazAlinI ghaTanA ko itihAsa ke aneka vidvAnoM ne na kevala kAlpanika kiMtu aitihAsika tathya ke aMtargata mAnA hai| madurai ke mInAkSI maMdira kI bhittiyoM para bhitticitroM meM zramaNa saMhAra kI isa ghaTanA ko citrita kiyA gayA hai| pANDya rAjavaMza dvArA jaina dharma ke sthAna para zaivadharma svIkAra kara liye jAne ke pazcAt colarAjavaMza ne bhI zaiva dharma aMgIkAra kara jaina dharmAnuyAyiyoM para atyAcAra karanA prAraMbha kara diyaa| usake pazcAt basavA, ekAMtada ramaiyA evaM rAmAnujAcArya dvArA dakSiNApatha meM kramazaH zaiva evaM vaiSNava (rAmAnuja) saMpradAya ke phailane para sAmUhika lUTa-khasoTa, hatyA evaM balapUrvaka dharma parivartana jainoM para kiye gye| pariNAmasvarUpa jo AMdhrapradeza zatAbdiyoM se jainoM kA mukhya gar3ha thA vahA~ se jainoM kA astitva hI miTa gyaa| tamilanADu meM bhI zatAbdiyoM se bahusaMkhyaka ke rUpa meM mAne jAte rahe jaina dharmAvalambI atIva svalpa athavA nagaNya saMkhyA meM hI avaziSTa raha gye| isa prakAra ke saMkrAMtikAla meM bhI jaina dharma kI rakSA karane meM, jaina dharma ko eka sammAnAspada dharma ke rUpa meM banAye rakhane meM pramukha rAjavaMzoM kA evaM unake dvArA jaina dharma ke abhyudaya utkarSa ke lie kiye gaye kAryoM kA evaM jaina zrAvikAoM kA sAmAjika, dhArmika yogadAna kA varNana isameM ullikhita hai| bhArata gaurava madhyakAlIna hiMdu sAmrAjya ke saMsthApaka saMgama nAmaka eka choTe se yaduvaMzI rAjapUta saradAra ke pA~ca vIra putra tA premI. vIra. sAhasI aura mahatvAkAMkSI the tathA aMtima hoyasala nareza vIra ballAla tatIya kI sImAMta caukiyoM ke rakSaka the| 1336 I. meM apanA svataMtra rAjya sthApita karane meM ve saphala hue| harihara rAya prathama (1346-65) vijayanagara rAjya kA prathama abhiSikta rAjA bnaa| 17 vIM zatI ke aMta taka inakA rAjya claa| vijayanagara ke rAjAoM kA kuladharma evaM rAjyadharma hiMdu thA, kiMtu prajA kA bahubhAga jaina thaa| usake atirikta zrI vaiSNava, liMgAyata va kucha sadAzaiva the| rAjA loga sabhI dharmoM ke prati sahiSNu, samadarzI aura udAra the| jaina dharma ko unase prabhUta saMrakSaNa evaM poSaNa prApta huaa| rAjadhAnI vijayanagara (hampI, prAcIna paMpA) ke vartamAna khaMDaharoM meM vahA~ ke jainamaMdira hI sarvaprAcIna haiN| jisameM vijayanagara kI sthApanA se pUrva bhI aneka jainamaMdira vidyamAna theM / kalA aura zilpa kI daSTi se bhI vijayanagara ke jainamaMdira atyuttama hai| vijayanagara sAmrAjya yuga ne itihAsa ko aneka ullekhanIya jaina vibhUtiyA~ bhI pradAna kii| harihara prathama kI patnI ne hireAvali meM paMca namaskAra mahotsava kiyA thA / 1354 I. meM vIra-hariyappa oDeyara ke rAjya meM mAlagaur3a kI bhAryA cennake ne sanyAsavidhi se matyu ko prApta kiyA thA / isa kAla ke pramukha jaina vidvAn vAdIsiMhakIrti maMgarasa aura bhaTTAraka dharmabhUSaNa the| 40 harihara prathama ke putra bukkArAya prathama ke rAjyakAla meM I. 1371 meM biTTalagauDa kI suputrI, brahma kI patnI lakSmI-bommakka ne samAdhimaraNa kiyA thA / harihara dvitIya (1377-1404 I.) ke rAjya meM kUcirAja evaM anya jaina maMtrI evaM rAjapurUSa bhI the / inake rAjya meM jainadharma khUba phalA-phUlA / mahArAnI bukkave parama jinabhakta thI, usane I. 1367 meM kuMthunAtha jinAlaya ke lie dAna diyA thA / inhIM ke rAjyakAla meM vijaya kIrtideva kI ziSyA koMgAlvavaMza kI rAnI suguNidevI ne 1361 I. meM apanI jananI pocabbarasi ke puNyArtha jina pratimA pratiSThita karavAI tathA dAna diyA thA / 1365 I. meM eka pratiSThita mahilA kAnarAmaNa kI satI patnI kAmI-goDi ne samAdhimaraNa kiyA thA / rAjA harihara dvitIya ne kanakagiri, mUDabidri Adi kI aneka jaina-basadiyoM ko svayaM bhI udAra bhUmidAna diye the / usakA rAjakavi madhura bhI jaina thA, jo "bhUnAthasthAna cUr3AmaNi" kahalAtA thA tathA dharmanAthapurANa, evaM "gommaTASTaka" kA racayitA thA / I. 1405 meM bayyirAja kI suputrI mecaka ne samAdhi-maraNa kiyA thaa| devarAya prathama (1406-10 I.) kI mahArAnI bhImAdevI parama jinabhakta thii| usane 1410 I. meM maMgAyi basadi kA jIrNoddhAra karAyA thaa| rAnI bhImAdevI ke sAtha hI paNDitAcArya kI anya ziSyA basatAyi ne vardhamAna svAmI kI pratimA pratiSThita karAI thI / ayappa gauDa kI patnI kAli-gauDi ne 1417 I. meM samAdhimaraNa kiyA thA tathA 1416 I. meM gerUsoppe kI zrImatI abve ne tathA usake sAtha samasta goSThI ne dharmakAryoM ke lie zravaNabelagola meM dAna diye the| isI prakAra devarAya dvitIya (1416-46 I.) jaina maMtrI baicapa daNDAdhinAyaka, daNDa nAtha maMgaya kI bhAryA jAnakI zIlaguNamaMDitA jinabhakta thii| rAjakumArI devamati bhI isI kAla meM huI thI / gopacamUpa, gopamahAprabhu, bAcAyi putra mAyaNNa, gopagauDa, kampana gaur3a aura nAgaNNa voDeyara, rAjA kulazekhara AlupeMdra deva, vIra pANDya bhairarasa Adi paMdrahavI zatAbdI ke jainadharma prabhAvaka vyaktitva the|42 Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kadambavaMza kI sthApanA kadamba nAmaka vakSa-vizeSa ke nAma para IsA kI dUsarI zatI ke madhya ke lagabhaga, sAtavAhanoM ke eka sAmaMta pukkaNa aparanAma trinetra ne kI batAI jAtI hai| inakA kuladharma mukhyatayA brAhmaNa thA, kiMtu isa vaMza meM aneka rAjA parama jaina hue / dUsarA rAjA zivakoTi apane bhAI zivAyana ke sAtha svAmI samaMtabhadra dvArA jaina dharma meM dIkSita kara liyA gayA thaa| zivakoTi kA putra zrIkaMTha thA tathA pautra zivaskaMdavarmana kA uttarAdhikArI mayUravarmana thA, tIsarI zatI ke uttarArdha ke samaya meM hI kaMdaba rAjya zaktisaMpanna evaM supratiSThita ho sakA thaa| usI ne vaijayantI (vanavAsI) ko rAjadhAnI aura halsI (palAzikA) ko uparAjadhAnI banAyA thaa| usakA putra bhagIratha aura pautra raghu evaM kAkusthavarmana the| lagabhaga I. san 400 ke halsI tAmrazAsana se vidita hotA hai ki yaha nareza jainadharma kA bhArI poSaka thaa| usakA putra zAntivarmana evaM pautra magezavarmana ne jaina maMdira banavAyA evaM maMdira kI vyavasthA ke lie bhUmidAna Adi diyaa| magezavarmana ke pazcAt usakI priyapatnI kaikaya rAjakanyA prabhAvatI se utpanna putra ravivarmana rAjA huaa| isa prakAra kadamba rAjavaMza eka suzAsita, suvyavasthita, zAMti aura samaddhipUrNa rAjya thaa| kadamba narezoM kI svarNamudrAyeM ati zreSTha mAnI jAtI hai| unake samaya meM vividha jaina sAdhu-saMgha aura saMsthAe~ sajIva evaM pragatizIla thii| ve rAjA tathA prajA kI laukika unnati evaM naitikatA meM sAdhaka aura sahAyaka thii| jaina dharma ke vibhinna saMpradAya-upasaMpradAya unake samaya meM paraspara sauhArdapUrvaka rahate hue sva-para kalyANa karate the| pallava vaMza kI sthApanA dakSiNa bhArata ke dhura pUrvItaTa para tamilanADu meM dUsarI zatI I. ke uttarArdha meM huii| kIlikavarmana cola kA prathama putra pallava vaMza kA saMsthApaka thA tathA anya putra zAMtivarmana jainAcArya samaMtabhadra ke rUpa meM prasiddha hue| pallavoM kA rAjya-cinha vaSabha thA, ataH ve vaSadhvaja bhI khlaae| saMbhava hai prAraMbha meM unameM vaSabhalAMchana RSabhadeva (Adi tIrthaMkara) kI pUjA upAsanA vizeSa rahI ho| samaya ke sAtha pallava vaMza kI kaI zAkhAe~ upazAkhAe~ hotI rahI ! tIsarI zAkhA meM utpanna siMhaviSNu kA uttarAdhikArI maheMdravarmana prathama (600-630 I.) prasiddha pratApI evaM parAkramI nareza thaa| vaha jainadharma kA anuyAyI thaa| kaI jinamaMdira tathA sittannavAsala ke prasiddha jainaguhAmaMdira usI ne banavAe the| ina caityAlayoM kA nirmANa karAne ke kAraNa use "caitanyakaMdarpa" kI upAdhi prApta huI thii| zaiva santa appara ke saMparka meM Akara rAjA zaiva ho gayA thA, taba usane jainoM para atyAcAra kiye, kaI jaina maMdiroM ko zaiva maMdiroM meM parivartita kiyaa| pallavoM kI hI eka zAkhA nolambavAr3I ke nolamboM kI thI, aura unameM jainadharma kI pravatti prAyaH nirantara banI rhii| aMtima pallavanarezoM meM nandivarmana tatIya (844-60 I.) kA putra evaM uttarAdhikArI, jisakI jananI zaMkhAdevI rASTrakUTa samrAT amoghavarSa prathama kI putrI thI, apane nAnA kI hI bhAMti jainadharma kA samarthaka thaa| usane pANDyanareza zrImArana ko parAjita karake usakI rAjadhAnI madarA ko bhI lUTA thA / cAlukya vaMza kI vaha zAkhA jisake zAsakoM ne bIjApura jile meM sthita bAdAmI athavA vAtApI ko apanI rAjadhAnI banAkara zAsana kiyA, ve itihAsa meM bAdAmI ke cAlukya khlaae| yaha cAlukyoM kA sabase prAcInatama va mUla vaMza hai| I. kI pA~cavIM zatI ke madhya meM mahArASTra pradeza meM isa rAjyazakti kA udaya huaa| chaThI zatAbdI meM rAjA jayasiMha tathA usake putra raNarAga ne isa rAjya kI sudar3ha nIMva jamAI tathA sAtavIM zatAbdI meM to dakSiNApatha kA hI nahIM, varan saMpUrNa bhAratavarSa kA yaha samaddha evaM zaktizAlI rAjya rahA thaa| isa vaMza ke pramukha zAsaka pulakezina dvitIya vinayAditya, vijayAditya Adi the| vinayAditya rAjA kI putrI kumakumadevI ne eka jaina maMdira kA nirmANa karavAyA thaa|5 veMgi ke cAlukya, cAlukya rAjavaMza kI dUsarI mahatvapUrNa zAkhA thii| kyoMki isa vaMza ke zAsakoM ne veMgI se zAsana kiyA, isalie ve veMgI ke cAlukya khlaae| veMgI rAjya vAtApI rAjya ke pUrva meM sthita thA, isalie isa rAjavaMza ko pUrvI cAlukya bhI kahA jAtA hai| isa vaMza kA saMsthApaka samrAT pulakezI dvitIya ke anuja kubjaviSNuvarddhana thaa| isa vaMza ke aneka zAsakoM ne (lagabhaga 27.) AMdhrapradeza para lagabhaga 500 varSa taka rAjya kiyaa| kubjaviSNuvarddhana kI rAnI jaina dharmI thI / vijayAditya prathama kI rAnI ayyana mahAdevI ne I. 762 meM jaina dharma kI prabha panA hetu dAna diyA thaa| isa vaMza meM ammarAja dvitIya kA pradhAna durgarAja senApati thA / / kulacumbarU dAnapatra ke anusAra isa nareza ne cAlukyavaMza ke paTTavardhika gharAne kI rAjamahilA cAmakAmbA jo zAyada svayaM rAjA kI / gaNikApatnI thI, ke nivedana para sarvalokAzraya-jinabhavana ke lie ukta grAma dAna kiyA thA / saMbhavatayA isa mahilA ne isa maMdira / Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 235 kA nirmANa ammarAja ke nAma para hI kiyA thaa| amma dvitIya ko pA~cavI pIr3hI meM 1022 I. ke lagabhaga vimalAditya rAjA huA thaa| usakI paTarAnI thI kundabbe jisane kundabbe jinAlaya grAma kA bhavyajina maMdira banavAyA thaa| rASTrakUTa vaMza dakSiNa ke pramukha rAjavaMzoM meM se eka thaa| isa vaMza ne AThavIM se dasavIM zatAbdI taka zAsana kiyaa| isane dakSiNa kI rAjanIti tathA sAMskatika jIvana meM prazaMsanIya yogadAna diyaa| rASTrakUTa vaMza ke viSaya meM vidvAnoM ke vibhinna mata hai| adhikAMza itihAsakAroM kA kathana hai ki rASTrakUToM ke pUrvaja cAlukyoM ke adhIna rASTra (prAnta) ke zAsaka the| unheM rASTrapati kahA jAtA thaa| isa upAdhi ke AdhAra para unake rAjavaMza kA nAma rASTrakUTa par3a gyaa| rASTrakUTa vaMza kI sthApanA dantidurga ne 742 IsvI meM kI thI / isa vaMza ne 673 IsvI taka zAsana kiyaa| dhruva evaM goviMda tatIya rASTrakUTa vaMza ke sarvAdhika mahAn zAsaka the| dantidurga ke uparAMta usakA cAcA kRSNa prathama akAlavarSa-zubhatuMga (I. 757-773) rAjA huaa| vaha bhI bhArI vijetA aura parAkramI nareza thaa| elorA ke suprasiddha kailAza maMdira ke nirmANa kA zreya use hI diyA jAtA hai| isI paraMparA meM kaSNa prathama kA laghu putra dhruva dhArAvarSa nirUpama (776-763 I.) kI paTarAnI zIlabhaTTArikA beMgi ke cAlukya nareza viSNuvarddhana caturtha kI putrI thI, jaina dharmI thI tathA zreSTha kaviyitrI bhI thii| apabhraMza bhASA ke jaina mahAkavi svayaMbhU ne apane rAmAyaNa, harivaMza, nAgakumAracarita, svayambhUchaMda Adi mahAn graMthoM kI racanA isI nareza ke Azraya meM usI kI rAjadhAnI meM rahakara kI thii| svayambhU kI patnI sAmiabbA bhI bar3I viduSI thii| samrATa ne apanI rAjakumAriyoM ko zikSA dene ke lie use niyukta kiyA thaa| samrAT amoghavarSa prathama kA isa vaMza ke sarva mahAn samrAToM meM ullekhanIya sthAna hai| vaha jaina dharma kA anuyAyI thA aura rAjarSi ke rUpa meM vikhyAta thaa| rAjarSi ne I. 876 meM rAjyakArya kA bhAra yavarAja kaSNa ko sauMpakara avakAza le liyA thA aura eka Adarza tyAgI zrAvaka ke rUpa meM samaya vyatIta kiyA thaa| sana 878 aura 880 I. ke madhya isa rAjarSi kA nidhana huaa| svayaM samrAT ke atirikta usakI mahArAnI gAmuNDabbe, paTTamahiSI umAdevI, rAjakumAriyA~ zaMkhA devI, aura candrabelabbe, cacerA bhAI karkarAja, yuvarAjakRSNa, ityAdi rAjaparivAra ke adhikatara sadasya jinabhakta the| samrATa amoghavarSa prathama ke rAjapurUSoM meM jainadharma kI daSTi se sarvAdhika ullekhanIya usakA mahAsenApati vIra baMkeyarasa hai| vaha mukula nAmaka vyakti ke kula meM utpanna huA thA, jo rASTrakUTa kaSNa prathama kI sevA meM thaa| usakA putra erikoTi tathA erikoTi kA putra dhora thA / dhora kI patnI vijayAMkA se isa baMgakeza kA janma huA thA kRSNa dvitIya zubhatuMga akAlavarSa aura isakI paTarAnI donoM jaina dharmAnuyAyI the / isa dasavIM zatAbdI meM hI kaSNa dvitIya kA pautra iMdra tatIya huA thaa| usake mahAn senApati narasiMha aura zrIvijaya donoM hI jainadharma ke anuyAyI the| zrIvijaya jIvana ke aMtima samaya meM jaina muni ho gayA thaa| iMdra tatIya ne apane paTTaraMdhotsava para cAra sau grAma dAna meM diye the| usakI jananI lakSmIdevI thii| rASTrakUTa samrAT kRSNA dvitIya ke samaya meM 611 I. meM baMkeyaputra mahAsAmanta kalibiTTarasa thA, usake adhIna nAgarakhaNDa kA sAmaMta sattarasa nAgArjuna thaa| usakI matyu ho gaI to usakI patnI jAkkiyabbe ko usake sthAna para sAmaMta niyukta kiyA gayA / yaha mahilA uttama prabhuzaktiyukta, jiteMdra zAsana kI bhakta aura apanI yogyatA evaM sauMdarya ke lie prasiddha thI / isane sAta-ATha varSa paryaMta apane pada kA saphala nirvAha kiyA aura apane pradeza THE18 I. meM rUgNa hone para apanI saMpatti aura padabhAra apanI putrI ko sauMpa diyA aura svayaM baMdani ke eka basadi meM jAkara sallekhanApUrvaka deha kA tyAga kiyA 180 iMdra tatIya ke uparAnta, isa vaMza ke aMtima narezoM meM rASTrakUTa kaSNa tatIya akAlavarSa (636-667 I.) hue jo svayaM eka vIra yoddhA, dakSa senAnI, mitroM ke prati udAra, vidvAnoM kA Adara karanevAlA, dharmAtmA evaM pratApI nareza thA / apane pUrvajoM kI bhAMti vaha jaina dharma kA poSaka thA / jainAcArya vAdighaMgala bhaTTa kA vaha bar3A Adara karatA thA / unhIM kI maMtraNA evaM parAmarzoM ke phalasvarUpa vaha apane yuddhoM meM tathA vibhinnapradezoM ko vijayI karane meM saphala huA thA / "zAMtipurANa" aura "jinAkSara mAle' ke racayitA kannar3a ke jaina mahAkavi ponna ko "ubhayabhASAcakravartI" kI upAdhi dekara kRSNa tatIya ne unheM sammAnita kiyA thA evaM prazraya diyA thA / samrAT ke pradhAna maMtrI bharata aura unake putra nanna apabhraMza bhASA ke jaina mahAkavi "puSpadaMta" ke prazrayadAtA the / mahAmaMtrI bharata jaina dharmAvalambI kauNDinyagotrIya brAhmaNa the / inake pitAmaha kA nAma aNapyA, pitA kA eyaNa aura mAtA kA nAma zrIdevI za / inakI patnI kA nAma kuMdavvA aura suputra kA nAma nanna thA / kaSNa tatIya kI matyu ke pazcAt usakA choTA bhAI rASTrakUTa siMhAsana para baitthaa| isa nareza ne arhat zAMtinAtha ke lie pASANa kI eka suMdara caukI banavAkara samarpita kI thI / isI nareza ke sAmata paDDiga ne, apanI bhAryA jakkisuMdarI dvArA kAkambala meM nirmApita bhavya jinAlaya ke lie do grAma pradAna kiye the / yaha dAna 668 I. meM Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 diyA gayA thA / lagabhaga DhAI sau varSa ke rASTrakUTa yuga meM jainadharma, vizeSakara usakA digaMbara saMpradAya, saMpUrNa dakSiNApatha meM sarvapradhAna dharma thA / DaoN. Allekara ke matAnusAra rASTrakUTa sAmrAjya kI lagabhaga do tihAI janatA tathA unake adhInastha rAjAoM, uparAjAoM, sAmaMta saradAroM, ucca padAdhikAriyoM, rAjakarmacAriyoM evaM mahAjanoM aura zreSThiyoM meM se adhiktara loga isI dharma ke anuyAyI the / lokazikSA bhI jaina gurUoM evaM basadiyoM dvArA saMcAlita hotI thI / apane isa mahat prabhAva ke phalasvarUpa jainadharma ne jana jIvana kI prazaMsanIya naitika unnati kI rAjanIti ko prANavAn banAyA, aura bhAratIya saMskati kI sarvatomukhI vaddhi kI / isa yuga ke amoghavarSa pramukha jaina narezoM aura unake baMkeya, zrIvijaya, narasiMha, cAmuNDarAya jaise pracaNDa jaina senApatiyoM ne pUre dakSiNa bhArata para hI nahIM pUrvI, pazcimI evaM madhya bhArata tathA uttarApatha ke madhyadeza paryaMta apanI vijaya vaijayantI phaharAyI, aura bar3e bar3e raNakSetroM meM yamarAja ko khulakara bhayaMkara bhoja diye / unake lie jainadharma ina kAryoM meM tanika bhI bAdhaka nahIM huaa| AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ dakSiNa ke itihAsa meM cola vaMza ke itihAsa ko sabase zAnadAra mAnA jAtA hai| nauvIM zatAbdI meM isane apane gaurava ko punaH sthApita kiyA tathA terahavIM zatAbdI ke AraMbha taka zAsana kiyaa| rAjarAjAprathama tathA usakA putra rAjeMdra prathama cola ko sUryavaMzI kSatriya batAyA gayA hai, jo pahale uttarI bhArata meM rahate the, kAlAMtara meM ve dakSiNa bhArata meM pahu~ca gae tathA vahA~ sthAyI rUpa basa ge| DaoN. Ara. sI. majumadAra kA mata hai ki "cola" zabda kA artha zreSTha hai| kyoM ki cola ati prAcIna tathA zreSTha vaMza se saMbaMdhita the isalie inheM cola kahA gyaa| nauvIM dasavIM zatAbdI ke madhya cola zAsaka vijayAcalam ne taMjaura ko rAjadhAnI banAkara apane vaMza kI sthApanA kI aura cola rAjya kA punarUtthAna kiyaa| usake vaMza meM rAja- rAjA kesarivarmana cola (685-1016I.) isa vaMza kA sarvamahAna nareza thaa| jaina tIrtha paMca pANDavamalai ke 662 I. ke tamila zilAlekha ke anusAra isa nareza ke eka bar3e uparAjA lATarAja vIra cola ne apanI rAnI lATamahAdevI kI prArthanA para, tiruppAnamalai ke jinadevatA ko eka grAma kI Aya samarpita kI thii| unhIM ke samaya meM IsvI 1023 meM pavitraparvata tirumalai ke zikhara para sthita kundave jinAlaya ko dAna diyA thA, jo rAjarAjA cola kI putrI, rAjeMdra cola kI bahana aura vimalAditya cAlukya kI rAnI kundavai dvArA banavAyA gayA jinAlaya thA / koluttuMga cola (1074-1123 I.) bar3A catura vIra aura parAkramI thaa| svayaM samrAT jaina dharma kA anuyAyI thA aura usake Azraya meM aneka jaina dhArmika evaM sAhityika kArya hue| rAjeMdra cola dvArA naSTa kiye gaye jaina maMdiroM kA jIrNoddhAra karavAyA gyaa| prAcIna bhArata ke caritravAn narezoM meM koluttuMga cola kI gaNanA kI jAtI hai| isa nareza ke pazcAt usakA caturthaputra akalaMka siMhAsana para baiThA, usakI rAjasabhA bhI vidvAnoM aura guNiyoM se bharI rahatI thii| isake uparAnta anya koI jaina nareza isa vaMza meM nahIM huaa| atigaimAna cera jo rAjarAjA kA putra thA, usane tirUmalai parvata ke maMdira meM yakSa mUrtiyoM kA jIrNoddhAra karAyA / yaha rAjakumAra saMbhavatayA kerala nareza eraNi cera ke vaMza kI rAjakumArI se utpanna thaa| 46 vAtApI ke pazcimI cAlukyoM kI rAjasattA kA aMta kIrtivarmana dvitIya ke sAtha 757 I. meM ho gayA thaa| usake cAcA bhIma parAkrama kI santati se utpanna tailapa dvitIya dvArA do sau varSa ke uparAnta cAlukya rAjyazrI kA punaH abhyutthAna huA, aura isa bAra itihAsa meM ve kalyANI ke uttaravartI cAlukya kahalAyeM / tailapa dvitIya Ahavamalla vAtApI ke cAlukyoM ke vaMza meM utpanna vikramAditya caturtha kA putra thaa| aura 657 I. meM rASTrakUTa kaSNa tatIya ke adhIna vaha eka nirUpAdhika zAsaka thaa| ATha varSa meM vaha apane sAhasa, parAkrama aura yuddha sevAoM ke bala para samrAT kA kapApAtra bana gayA aura mahAsAmantAdhipati cAlukyarAma Ahavamalla tailaparasa kahalAne lgaa| usakA vivAha rASTrakUTavaMzI sAmaMta bammahATTa kI kanyA jakabbe apara nAma lakSmI ke sAtha kiyA gyaa| kahA jAtA hai ki muMja paramAra ne chaH bAra tailapa ke rAjya para AkramaNa kiyA aura pratyeka bAra parAjita hokara lauttaa| aMtima bAra vaha tailapa dvArA baMdI banA liyA gayA / tailapa kI bahana maNAlavatI se prema karake vaha bandIgaha se nikala bhAgA, kiMtu pakar3A gayA aura mAra DAlA gayA / tailapa kA nidhana 667 I. meM huA / I. 974 meM kalyANI meM usakA rAjyAbhiSeka huA thA / kannar3a bhASA kA jaina mahAkavi ranna (ratnAkara) usakA rAjakavi thA / kavi ke prAraMbhika AzrayadAtA cAmuNDarAya divaMgata ho cuke the| san 663. I. meM kavi ke ajitapurANa aparanAma purANa tilaka mahAkAvya kI samApti para tailapadeva ne use "kavi cakravartI" kI upAdhi se vibhUSita kiyA thA / kalyANI ke uttaravartI cAlukyoM ke vaMza evaM sAmrAjya kI sthApanA meM jina dharmAtmAoM ke puNya, AzIrvAda aura sadbhAvanAoM kA yoga rahA unameM sarvopari mahAsatI atimabbe thI, jinake zIla, AcaraNa, dhArmikatA, dharmaprabhAvanA, sAhitya sevA, vaiduSya, pAtivratya, dAnazIlatA Adi sadguNoM Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa ke utkaSTa tyAga se tailapadeva kA zAsana kAla dhanya ho utthaa| vaha samrAT ke pradhAna senApati mallapa kI suputrI thI, vAjIvaMzIya pradhAnAmAtya maMtrIzvara dhalla kI putravadhu thI / pracaNDa mahAdaNDanAyaka aura vIra nAgadeva kI vaha priya patnI thI, aura kuzala prazAsanAdhikArI vIra paduvela taila kI svanAmadhanyA jananI thii| AnevAle zatAbdiyoM meM bAcaladevI, bammaladevI, lokkaladevI, Adi aneka parama jina bhakta mahilAoM kI tulanA isa Adarza nArI ratna ati mabbe ke sAtha kI jAtI thii| DaoN. bhAskara AnaMda sAlatora ke zabdoM meM "jaina itihAsa ke mahilA jagata meM sarvAdhika pratiSThita prazaMsita nAma atimabbe hai| satyAzraya iriva beDeMga (667-1006 I.) ne apane pitA tailapa dvitIya ke zAsanakAla meM hI apanI vIratA, parAkrama aura raNakauzala ke lie khyAti prApta kara lI thI / isa nareza ke gurU dramilasaMghI vimalacaMdra paMDitadeva the| aMgaDi nAmaka sthAna meM ukta paNDitadeva kI eka anya gahasthaziSyA havumbe kI choTI bahana zAMtiyabbe ne gurU kI puNya smati meM eka smAraka nirmANa karAyA thaa| isa nareza kA pradhAna rAjyAdhikArI usake parama mitra nAgadeva aura devI atimabbe kA putra paduvela taila thA, jo apanI loka pUjita jananI kA ananya bhakta hone ke sAtha hI sAtha parama svAmI bhakta, suyogya, svakAryadakSa tathA jineMdra bhakta thA / ranna aura ponna donoM hI mahAkaviyoM kA vaha prazrayadAtA thA / 5deg somezvara prathama trailokyamalla Ahavamalla (1042 - 68 I.) jayasiMha kA putra evaM uttarAdhikArI thA / vaha parAkramI, vIra, yoddhA, zreSTha, kUTanItijJa bhI thA / vaha eka niSThAvAn jaina samrAT thA / bellArI jilA kA koMgalI nAmaka sthAna purAtana kAla se eka prasiddha jaina keMdra thaa| yahA~ eka mahatvapUrNa jaina vidyApITha banI huI thI / samrAT ke sAntara, raTTa, gaMga, hoyasala Adi inake aneka sAmaMta saradAra bhI jainadharma ke anuyAyI the, unhoMne jinamaMdira banavAye tathA bhUmi Adi ke dAna diye the / somezvara kI mahArAnI ketaladevI ne bhI, jo ponnavAr3a "agrahAra" kI zAsikA thI, apane saciva cAMkirAja dvArA tribhuvanatilaka jinAlaya meM usake svayaM dvArA nirmApita upamaMdiroM ke lie 1054 I. meM mahAsena ko dAna diyA thaa| somezvara dvitIya bhuvanaikamalla (1066 - 76 I.) somezvara prathama kA putra evaM uttarAdhikArI thA tathA apane pitA kI hI bhAMti "bhavya " jaina thaa| coloM ke sAtha usake yuddha calate rahe aura do bAra usane unheM burI taraha parAjita kiyA / kadamboM kA bhI usane damana kiyaa| usake rAjya ke prathama varSa (1068 I.) meM hI usake mahAsAmaMta lakSmaNarAja ne baligrAma meM jinamaMdira banavAyA thA, tathA zAMtinAtha maMdira ke lie bhUmi kA dAna diyA thaa| kaI pratimAe~ rAjA ne pratiSThita kIM tathA bhUmi kA dAna Adi diyA / T 237 gyArahavIM bArahavIM zatAbdI meM vikramAditya SaSTha tribhuvanamalla sAhasatuMga kI jyeSTha rAnI jakkaladevI iMgalaMgi prAMta kI zAsikA thii| vaha kuzala prazAsaka, vIra tathA jaina thI / arhat zAsana kA stambha, attikAmbikA aura kommarAja kA putra cAMkirAja, cAlukya samrAT trailokyamalla kI mahArAnI ketaladevI kA dIvAna thaa| mahArAnI ketaladevI svayaM ponnavAr3a agrahAra kI zAsikA thii| isa gyArahavIM zatAbdI meM dAnI dharmAtmA harikesarI deva jo cAlukyoM kA kadambavaMzI sAmanta thA, usakI patnI laccaladevI bhI usI kI bhAMti jinabhakta thI / isa daMpatti ne jaina maMdira ke lie bahuta-sA bhUmidAna diyA thaa| kuMtala deza meM banavAsi nareza kIrtideva kI agramahiSI mAlaladevI jinabhakta, evaM dharmaparAyaNa suMdarI thii| pANDya ke mahApradhAna daNDanAyaka sUrya kI bhAryA kAliyakkA ne 1128 I. meM pArzva jinAlaya bnvaayaa| kadamba kula meM caTTaladevI, zrIdevI, zaMkara sAmaMta kI patnI jakkaNabbe Adi jinabhakta zrAvikAe~ huI thI / 51 I. san kI bArahavIM zatAbdI meM gaMgavAr3I ke rAjA bhujabala gaMga kI rAnI mahAdevI evaM bAcaladevI donoM hI jainamata kI saMrakSikA thii| bAcaladevI ne bannikere meM suMdara jinAlaya kA nirmANa karAyA thaa| rAjA taila kI putrI tathA vikramAditya zAMtara kI bar3I bahana campAdevI thI, isakI putrI bAcaladevI dUsarI atimabbe thii| donoM mA~-putrI caturvidha bhakti meM AsthAvAn thii| jaina senApati gaMgarAja kI patnI lakSmImatI apane yuga kI atyaMta prabhAvazAlinI nArI thii| gaMgarAja ke bar3e bhAI kI patnI akakaNabbe jaina dharma kI bar3I zraddhAlu thI, senApati sUryadaNDanAyaka kI patnI dAvaNagere kI bhakti bhI prasiddha hai |2 terahavIM zatAbdI meM hoyasala nareza viSNuvarddhana kI rAnI zAMtaladevI dvArA jainadharma ke lie kiye gaye kArya cirasthAyI hai| viSNuvarddhana kI putrI hariyabbarasi bhI jaina dharma kI bhakta thii| nAgale bhI viduSI aura dharmasevikA mahilA thI, usakI putrI demati cAroM prakAroM kA dAna karatI thii| rASTrakUTa, cola, cAlukya aura kalacuri nAmaka samrAT vaMzoM ke bAda dakSiNa bhArata meM isa yuga kA sarvAdhika zaktizAlI evaM mahatvapUrNa rAjyavaMza hoyasaloM kA thA, jo prAraMbha meM kalyANI ke cAlukya samrAToM ke adhIna mahAsAmaMta rahe aura unakI Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 238 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ sattA samApta hone para, kama se kama saMpUrNa karnATaka meM sarvopari rAjyazakti ke svAmI hue| karnATaka ke prAcIna gaMgavAr3i rAjya kI bhAMti hI hoyasala rAjya kI sthApanA kA zreya bhI eka jainAcArya vimalacaMdra paMDitadeva ke AzIrvAda kA pariNAma hai| dvArAvatI (dvArasamudra yA dorasamuda) kA yaha zaktizAlI evaM paryApta sthAyI hoyasala-mahArAjya, jaina pratibhA kI dUsarI sarvotkRSTa saSTi thii| karnATaka kI parvatIya jAti kA eka abhijAtya sala nAmaka vIra yuvaka thaa| usakI jananI gaMgavaMza kI rAjakanyA thI, tathA pitakula meM bhI jainadharma kI pravatti thii| eka bAra gurU vimalacaMdra ke samIpa ve ekAkI hI adhyayana kara rahe the, eka bhayaMkara zArdUla vana meM se nikalakara gurU ke Upara jhapaTA, gurU ne mayUrapicchI sala kI aura phaika kara kahA "poya-sala" (he sala, ise mAra) sala ne picchikA ke prahAroM se siMha ko mAra giraayaa| gurUne usapara prasanna hokara AzIrvAda diyA aura use svataMtra rAjya sthApita karane kI AjJA dii| taba se 'sala' 'poyasala' kahalAne lagA jo kAlAMtara meM "hoyasala" zabda meM parivartita ho gayA aura sala dvArA sthApita rAjyavaMza kA nAma prasiddha huA / viSNuvarddhana hoyasala, hoyasala vaMza kA sarvaprasiddha nareza hai, jo bhArI yoddhA, mahAn vijetA evaM atyaMta zaktizAlI thaa| sAtha hI vaha bar3A udAra, dAnI va sarvadharmasahiSNu thaa| usane dvArasamudra (haleviDa) ko apanI rAjadhAnI banAyA, usa suMdara nagara ke nirmANa kA zreya isI nareza ko hai| mahArAja viSNuvarddhana poyasala kI paTTamahiSI zAMtaladevI thii| lakSmI devI Adi anya kaI rAniyA~ thI, jisameM zAMtaladevI pradhAna evaM jyeSTha hone se yaha paTTamahAdevI kahalAtI thii| zAMtaladevI jinabhakta evaM dharmaparAyaNa thI / 1122 I. meM mahArAnI ne jinamaMdira bnvaayaa| mAcikabbe, candikabbe, bAcikabbe, hariyabarasi, lakSmIdevI, lakkaladevI Adi isI vaMza kI jina bhakta zrAvikAe~ thii| dharmAtmA AcaladevI, mahAsatI haryale, IcaNa, sovaladevI, bijjalarAnI, devaladevI Adi jinabhakta zrAvikAe~ huI thii| bArahavIM zatAbdI meM gaMgavaMza ke uttaravartI rAjAoM meM rakksagaMga dvitIya kA bhatIjA aura kaliyaMga kA putra barmadeva adhika prasiddha huaa| usakI rAnI gaMga mahAdevI bhI yazasvI mahilA-ratna thii| yaha daMpatti prabhAcaMdra siddhAMtadeva ke gahastha ziSya the| bammadeva mahAmaNDalezvara kahalAte the| unake cAra putra the mArasiMga, satya (nanniya) gaMga, rakkasagaMga, aura bhujabalagaMga tathA pautra mArasiMhadeva nanniyagaMga thaa| bArahavIM zatAbdI meM isa vaMza kI aneka dedIpyamAna zrAvikAe~ huI haiN| mahArAnI bAcaladevI, sugiyabbarasi, kanakiyabbarasi, caTTiyabbarasi, zAMtiyakke, pAliyakke, sAmiyabbe, candaladevI, hocaladevI, mAMkabbarasi, keleyabbarasi, cAgaladevI, vijjaladevI, acaladevI, caTTaladevI, viduSI pampAdevI, bAcaladevI, aliyAdevI, Adi jinabhakta mahilAoM ne dharma,evaM samAja ko naitika bala diyA aura suMdara vAtAvaraNa kA nirmANa kiyA / 53 __ pazcimI dakSiNApatha ke koMkaNa pradeza meM 10vIM zatI IsvI meM kaI zilAhAra (selAra, silAra) vaMzI sAmaMta gharAnoM kA udaya huaa| ye vidyAdharavaMzI kSatriya the aura svayaM ko paurANika vIra jImUtavAhana kI santati se huA mAnate the / inakA mUlasthAna tagarapura (paiThana se 65 mIla dUra sthita tera) thaa| ataH ye apane nAma ke sAtha tagarapUravarAdhIzvara upAdhi prayukta karate the| raTTarAja zilAhAra, bhoja prathama zilAhAra, gaNDarAditya, vijayAditya, bhoja dvitIya, zilAhAra, goMkirasa, mahAsAmaMta nimbadeva, sAmaMta kAlana, caughaure kAmagAvuNDa Adi zAsaka hue the| isameM goMkirasa kI mAtA aura vIra mallIdeva kI dharmAtmA patnI thI baacldevii| vaha isa samaya kI dharmAtmA rAnI thii| isane 1123I. meM neminAtha jinAlaya kI sthApanA kI thii| ____prAcIna cAlukyavaMza kI eka zAkhA puligere (lakSmekhara) pradeza para rASTrakUToM ke sAmaMtoM ke rUpa meM lagabhaga 800 I. se zAsana karatI A rahI thii| dasavIM zatAbdI meM isa vaMza kI rAjadhAnI ke rUpa meM gaMga dhArA kA nAma milatA hai jo saMbhavatayA puligere kA hI aparanAma yA upanagara thaa| isa vaMza kA prathama rAjA yuddhamala prathama saMbhavatayA vAtApI ke aMtima cAlukya kIrtivarmana dvitIya kA hI nikaTa vaMzaja thaa| usake uparAMta arikesarI prathama, mArasiMha prathama, yuddhamalla dvitIya, baddiga prathama, mArasiMha dvitIya, aura arikesarI dvitIya kramazaH rAjA hue| ari kesarI dvitIya kannar3a bhASA ke sarva mahAn kavi Adi pampa (641 I.) ke ( jo jaina thA.) AzrayadAtA the| unake putra baddiga dvitIya ke samaya meM devasaMgha ke AcArya somadeva ne usI kI rAjadhAnI gaMga dhArA meM nivAsa karate hue, 656 I. meM apane suprasiddha yazastilaka campU kI racanA kI thii| AcArya kI preraNA se jinAlaya banavAyA, anya rAjAoM ne dAna jAdi diyaa| nAgarakhaNDa ke kadamba rAjAoM meM inakA varNana cAlukyoM aura kalacuriyoM ke antargata A cukA hai, jinake ve sAmaMta the| isa Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 239 vaMza meM harikesarIdeva, kIrtideva, rAnI mAlaladevI, sovideva, boppadeva Adi prasiddha jinabhakta hue hai| karnATaka rAjya ke kurga aura hAsana jiloM meM athavA kAverI aura hemavatI nAmaka nadiyoM ke madhya koMgAlvaMzI sAmaMta rAjA hue the| san 600 I. ke lagabhaga gaMga-rAjakumAra eyarappa ne isa vaMza ke prathama jJAta vyakti ko isa pradeza meM apanA sAmaMta niyukta kiyA thaa| 1004 I. meM paMcama mahArAya ko rAjarAjA cola ne "koMgAlva" virUda diyA, mAlabi pradeza diyA aura apanA pramukha sAmaMta banAyA thaa| isakA putra rAjeMdracola koMgAlva thA jo parama jaina thA, usakI patnI rAnI pocabbarasi bhI parama jaina thii| usane bhavya jinAlaya banavAyA tathA svagurU guNasena paNDita kI eka mUrti bhI banavAkara sthApita kI thii| I. 1361 meM kisI dharmAtmA rAnI sugaNIdevI ne maMdira kA jIrNoddhAra karavAyA thaa| caMgAlvavaMza kA astitva gyArahavIM se lagabhaga paMdrahavIM zatI taka rhaa| isa vaMza ke rAjA caMganAr3a (maisUra rAjya ke hanasUra tAluka) ke zAsaka the| ye svayaM ko yAdavavaMzI kSatriya kahate the| ye prAraMbha meM coloM ke, tadanaMtara hoyasaloM ke sAmaMta hue| isake adhikAMza rAjA zaiva matAnuyAyI the, kiMtu katipaya parama jaina bhI the| isa vaMza kA sarvaprasiddha jaina nareza rAjeMdracola nanni caMgAlva huA thaa| isa nareza ne kaI jaina maMdira banavAye the, kaIyoM kA punarnirmANa kiyA thA etadartha dAna Adi bhI diyA thA |54 ___alupavaMza ke zAsaka tuluvanAr3a ke the, inakA udaya 10vIM zatI meM huA thA, kiMtu yaha pradeza usake bahuta pUrva se hI jainadharma kA gar3ha rahatA AyA thaa| mUDabidri, gerUsappe, bhaTTakala, kArkala, biliMga, sode, kerevAse, hADuhalli, honnAvara Adi usake prAyaH sabhI prasiddha nagara jainadharma ke keMdra the aura prAyaH pUre madhyakAla meM bhI bane rhe| bhujabala alupendra (1114-55 I.) isa vaMza kA prasiddha rAjA thaa| maladhArideva, mAdhavacandra, prabhAcaMdra Adi jaina gurUoM ko isa vaMza ke rAjAoM se sammAna prApta huA thaa| tuluvadeza ke eka bhAga kA nAma baMgavAr3i thaa| isake saMsthApaka baMgarAje somavaMzI kSatriya the aura prAcIna kadamboM kI eka zAkhA meM se the| gaMgavAr3i ke gaMgoM ke anukaraNa para unhoMne svayaM ko baMga aura apane rAjya ko baMgavAr3i nAma diyA lagatA hai| yaha vaMza prAraMbha se anta paryaMta, gaMga vaMza kI hI bhAMti jaina dharma kA anuyAyI rhaa| isa vaMza meM putrI biTThalAdevI ne 1240 I. se 1244 I. taka rAjya kiyaa| apane putra kAmirAya vIra narasiMha ko samucita zikSA dIkSA dii| mAtA-patra ne sayogya zAsana dvArA rAjya kI sevA kii| gyArahavIM zatAbdI IsvI ke madhya ke lagabhaga tailaMgAne meM kakAtIya vaMza kA udaya huaa| vAraMgala usakI rAjadhAnI thI, zIghra / gayA thA, aura 13vIM zatI meM apane carama utkarSa para thaa| isI jile ke bhogapura nagara meM pUrvI gaMganareza anantavarmana ke Azraya meM rAjya zreSThI kaNNama-nAyaka ne rAja-rAja jinAlaya nAma kI basadi kA nirmANa karAyA thA, tathA 1187 I. meM isakI vyavasthA ke lie prabhUta dAna diyA thaa| anaMtapura jile ke tAr3apatrI nagara ke nivAsI somadeva aura kaMcalAdevI ke dharmAtmA putra udayAditya ne 116 I. meM jainamaMdira banavAkara svagurU ko dAna meM diyA thaa| aMtima rAjA rUdradeva dvitIya (1261-1321 I) thA, isI rAjA ke samaya meM jaina kavi apyapArya ne kannar3akAvya "jineMdra-kalyANAbhyudaya" kI racanA kI thii| devagiri ke yAdava nareza ke vaMza ke saMsthApaka suena prathama thA jo 6vIM zatAbdI meM rASTrakUTa samrATa amoghavarSa prathama ke adhIna | thA aura suena deza kA jAgIradAra thaa| ata: yaha vaMza suena-vaMza ke nAma se bhI prasiddha thaa| isa vaMza kA bhillama dvitIya, kalyANI ke cAlukaya vaMza ke saMsthApaka tailapa dvitIya kA sahAyaka thaa| usakI chaThI pIr3hI meM suenacaMdra tatIya (1142 I.) jainadharma kA viziSTa poSaka thaa| usane 1142 I. meM aMjanerI ke caMdraprabha jinAlaya ke lie nagara kI tIna dukAneM dAna kI thii| isI avasara para sAhu vatsarAja, rAhu lAhar3a, sAhu dazaratha nAmaka tIna dhanI vyApAriyoM ne bhI eka dukAna evaM eka makAna samarpita kara diyA thaa| yaha dAna zAsana kAlezvara paNDita ke putra divAkara paNDita ne liyA thaa| rAmacaMdrarAya (rAmadeva) 1270-1306 I. kA jaina sAmaMta kUcirAja betUrapradeza kA zAsaka thA, vaha parama dhArmika thA, usake pitA siMhadeva, mAtA mallAmbikA, patnI zIlavAna rUpavAn lakSmI devI thii| patnI lakSmIdevI ke svargavAsa para svagurU padamasena bhaTTAraka ke upadeza se "lakSmI jinAlaya" nAmaka bhavya maMdira kA nirmANa kiyA tathA 1171 I. meM usakI vyavasthA hetu bhUmi kA dAna bhI diyA thaa| isI vaMza meM koTi nAyaka kI bhAryA ziriyamagauDi ne 1266 I. meM samAdhimaraNa kiyA thaa| vaha bar3I guNavAn, zIlavatI, udAra aura dharmAtmA thii| usane aneka jinAlayoM kA jIrNoddhAra karAyA thaa| niDugalavaMzI rAjAoM kA rAjya 12vIM 13vIM zatAbdI meM maisUra pradeza ke uttarI bhAga meM thaa| isa vaMza ke nareza apane Apako cola mahArAja, mArtaNDa-kulabhUSaNa aura uraiyUra pukharAdhIzvara kahate the| isa vaMza meM bhoganapa kA putra barmanapa thA, jisakI bhadra lakSaNoMvAlI rAnI bAvaladevI kalivarma kI putrI thii| isa vaMza meM gaMgeyanAyaka kI patnI cAmA ke putra gaMgeyana-mAreya aura unakI patnI bAcale bhI pitA kI taraha parama dharmavAna thii| isa daMpatti ne pArzvajina basti kA nirmANa karAyA thaa| isa maMdira ke lie Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ bAcale kI prArthanA para iraMgola dvitIya ne 1232 I. meM kucha bhUmiyoM kA dAna diyA thaa| melabbe aura bommiseTTi kA putra malliseTTi thaa| usane brahma jinAlaya banavAkara pArzva deva kI pratiSThA kI thii| anya viziSTa janoM meM bhUpAla gollAcArya ne 11vIM zatI I. ke AraMbha meM bhUpAla-caturviMzati-stotra kI racanA kI thI, jisakI gaNanA bhaktAmara, kalyANamaMdira Adi paMca-stotroM se kI jAtI hai| maMtrIza nemadaNDeza ke putra pArzvadeva kI patnI muddarasi gaMgavaMza meM utpanna huI thii| kambadahalli jo prAcIna aura prasiddha jaina keMdra thA, vahA~ para inhoMne maMdira kA jIrNoddhAra karavAyA tathA hanasoge ke jainAcAryoM ko 1167 I. meM samarpita kara diyA thaa| isa vaMza meM rAjA acyuta-vIreMdra-zikyapa kI patnI cikkatAyi suzIlA, bhaktiyuktA thI, tatvazIlA,thI evaM vidyAnaMdasvAmI kI gahastha ziSyA thii| dharmAtmA cikkatAyi ne kanakAcala meM bhagavAn pArzveza kI paMcavarSIya pUjA, muniyoM ko nitya AhAra dAna, aura sadaiva zAstradAna ke nimitta 1181 I. meM kinnarapura kA dAna diyA thaa| rAjabhakta soma kI patnI somAmbikA rUpa-lAvaNya meM rati ke samAna aura samyagdarzana meM revatI rAnI ke samAna thii| soma napa kI putriyA~ thI vIrAmbikA aura udayAmbikA, jo sAkSAt jina zAsana deviyoM ke samAna dharmarakSaka aura dharmAtmA thii| udayAmbikA kA vivAha jUjakumAra se huA thaa| isa rAjaputrI aura rAjarAnI ne bhavya jineMdra bhavana banavAyA thaa| zrIvarddhanapura nivAsI dharmAtmA seTha rANugI ke putra mhAlugi kI dharmapatni kA nAma svarNA thaa| zilAlekhoM meM diNDikarAja, sAmanta nAganAyaka, pANDyanareza vIrapallavarAya, garUr3akesarIrAja, vatsarAja bAlAditya, heggaDe, daNDanAyaka, bammadeva aura nAgadeva, siMgyapanAyaka, gandha hasti, boyiga Adi anya aneka jaina rAjAoM, sAmaMta-saradAroM tathA gAvuNDoM, zreSThiyoM dharmAtmA-mahilAoM Adi ke pUrva madhyakAla meM nAmollekha milate haiN| aneka dharmAtmAoM dvArA zravaNabelagola Adi meM kiye gaye dAna yA anyadharma kAryoM ke saMketa bhI milate haiM / 55 jainasaMgha sadA se Arya dharA para eka sudar3ha zaktizAlI dharmasaMgha ke rUpa meM pratiSThita rahA hai / AdikAla se ikSvAku vaMza ke rAjAoM ne, tadanaMtara harivaMza-yaduvaMza, pauravavaMza, zizunAga vaMza, gardabhillavaMza, sAtavAhana vaMza, cedi vaMza evaM maurya vaMza Adi aneka yazasvI rAjavaMzoM ke rAjAoM ne samaya-samaya para apane-apane zAsana kAla meM vizva baMdhutva kI bhAvanAoM se ota-prota vizvakalyANa kArI jaina dharma ke pracAra prasAra meM aneka ullekhanIya kArya kiye haiM / 5.11 melAdeH vi. saM. 1486 I. san 1426, rAmadeva, rANA khetA ke samaya meM mevAr3a kA mukhyamaMtrI thaa| isakI do patniyAM thI eka thI melAde aura dUsarI thI maalhnnde| kareDA ke jaina maMdira ke vijJapti lekha meM isakA saMdara varNana AyA hai| melAde kA putra sahanapAla navalakhA bhI rANA kumbhA aura mokala ke samaya meM mukhyamaMtrI thaa| melAde ne jJAnahaMsagaNi se saMdehadolAvalI nAmaka pustaka likhavAI thii| prazasti meM isakI bar3I prazaMsA kI gaI hai| rAmadeva navalakhA ne aneka sAdhuoM ko jJAna diyA thaa| aura tIrthoM ke jIrNoddhAra tathA maMdira nirmANa ke lie sahasroM rUpae vyaya kiye the| 5.12 dhanapAla kI pratibhAzAlinI putrIH I. sana 670, dhArA nagarI ke rAjA bhoja eka mahAna kavi aura vidvAna lekhaka the| unake darabAra meM kaI prasiddha vidvAnoM, paMDitoM, kaviyoM tathA lekhakoM ko sammAna prApta thaa| unameM dhanapAla ko rAja kavi kA sthAna prApta thaa| dhanapAla ujjainI meM rahane lge| unake bhAI zobhana ne jaina dharma meM mahendra sUri se dIkSA aMgIkAra kI thii| kavi dhanapAla kaTTara brAhmaNa hote hue bhI anuja se prabhAvita hokara jaina dharma ko mAnane lge| bahana suMdarI bhI zramaNopAsikA thii| dhanapAla kA vivAha dhanazrI nAmaka ati kulIna kanyA se huA thaa| bacapana se hI veda vedAnta, smati, purANa Adi ke prakANDa vidvAna the| inakI prasiddha racanA tilakamaMjarI saMskRta bhASA kA zreSTha gadya kAvya hai, isa tilakamaMjarI kI racanA ke sAtha eka ghaTanA kA ullekha prApta hotA hai| rAjA bhoja ne kisI kAraNa rUSTa hokara ise jalA diyaa| varSoM ke parizrama se likhI kAdambarI ke samAna suMdara kati ko isa prakAra agni meM bhasma hote dekha dhanapAla atyaMta udvigna ho gye| pitA ko glAniyukta tathA udAsa dekhakara unakI nau varSa kI bAla paMDitA putrI ne kAraNa puuchaa| dhanapAla ne rAjadarabAra kI ghaTanA kaha sunaaii| bAlikA ne unheM sAntvanA dete hue dhIraja baMdhAyA tathA tilakamaMjarI kI mUla prati kA AdhA bhAga apanI smaraNa zakti se bolakara sunAyA jise pitA ne likha diyA | dhanapAla ne zeSa Adhe bhAga kI punaH racanA karake tilakamaMjarI ko saMpUrNa kiyaa| isa prakAra isa adbhuta pratibhAzAlinI bAlikA ne eka bahumUlya graMtha ko lupta hone se bacA liyaa| Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 5.13 suMdarI: I. san 672, kavi dhanapAla kI bahana suMdarI prAkata evaM saMskRta bhASA kI jJAtA vidvAn mahilA thI / usa samaya saMskata ke amarakoSa jaisA prAkata meM koI graMtha nahIM thA / dhanapAla ne vi. saM. 1026 (I. san 672) meM dhArA nagarI meM "pAiyalacchI nAma mAlA" nAmaka prAkata koSa kI racanA kii| bahana suMdarI ne isI graMtha se prAkRta bhASA kA abhyAsa kiyaa| ataH prAkata bhASA ke isa amara graMtha kI racanA kI preraNA strota suMdarI ko mAnA jA sakatA hai| ataH yaha nirvivAda hai ki dhanapAla kI putrI evaM bahana donoM viduSI tathA saMskata prAkata bhASA kI jJAtA thI aura sAhitya racanA meM rUci rakhatI thI / 3 241 isa prakAra dasavIM zatAbdI meM bhI sAhitya, bhASA tathA dharma ke kSetra meM zrAvikAoM ne mahatvapUrNa bhUmikA kA nirvAha kiyA hai| ve jaina dharma para dar3ha AsthA rakhatI thI, aura prAkata bhASA kA adhyayana aura unnayana karatI thI / 5. 14 zrImatI : I. 1010 - 1062, aNahilapurapATana ke rAjya siMhAsanAdhipati gurjara dezake caulukya mahArAjA bhImadeva kA maMtrI thA vimalazAha / vimala atyaMta kArya dakSa, zUravIra aura utsAhI thA / zrImatI maMtrI vimalazAha kI patnI thI / vimala ne apane uttarArdha jIvana meM caMdrAvatI aura acalagar3ha ko apanA nivAsa sthAna banAyA aura caMdrAvatI meM dharmaghoSa sUri kA cAturmAsa karAyA aura inake upadeza se AbU parvata para vimala vasahi nAmaka maMdira banavAyA / isa maMdira kI bhUmi ke kharIdane meM apAra dhana kA vyaya huA / vimala - vasahI apUrva zilpa kalA kA udAharaNa haiN| AcArya vijaya dharma sUri ne zrAvikA zrImatI kI mahimA batAte hue likhA hai| zrAvikA zrImatI tathA vimalazAha sukha samaddhi ke saba sAdhana hote hue bhI saMtAna ke abhAva meM satata ciMtita rahate the / unheM apanA jIvana nirarthaka lagatA thA / pati dvArA udAsI kA kAraNa pUchane para patnI ne apanI manokAmanA vyakta kI / anuzruti ke anusAra vimalazAha ne apanI iSTa devI aMbikA kI tIna dina taka anna jala tyAgakara ArAdhanA kii| maMtrIzvara kI bhakti tathA unake puNya prabhAva se tIsare dina ardha rAtri ko devI ne darzana diye tathA varadAna mAMgane ko khaa| maMtrI ne do vara - eka putra dUsarA AbU parvata para maMdira kA nirmANa maaNge| isa para devI ne kahA tumhArA puNya saMcaya eka varadAna jitanA hI haiN| "maMtrIzvara ne yaha bAta apanI arddhAMginI se jAkara khii| isa para zrImatI ne putra kA moha tyAgakara kahA - prANezvara! saMsAra to asAra hai, putra se bhI koI mahilA cirakAla taka amara nahIM rhtii| saMtAna kusaMtAna bhI nikala sakatI hai aura usake duSkatyoM se sAta pIr3hI badanAma bhI ho sakatI hai| mAtA, putra, pati Adi to sAMsArika jIvana ke nAte haiN| para yadi tIrthoddhAra huA to usakA puNya janma janmAntara taka rhegaa| ataH putra prApti ke sthAna para maMdira ke tIrthoddhAra kA vara devI se prApta kreN| dharmaniSTha zrAvikA zrImatI ne saMtAna kA moha chor3akara jisa mahAna tyAga kA udAharaNa diyA hai vaha vAstava meM Adarza va anukaraNIya hai / putra prApti tathA mAtatva pada prApta karane ke lie striyAM kaI prakAra ke tapa, japa, karatI hai| tathA siddha purUSoM se AzIrvAda prApta karatI hai| parantu Adarza nArI zrImatI ne apane vyaktigata kSaNika sukha ko samaSTi ke sukha AnaMda ke lie nyauchAvara kara diyA hai| aura isa tyAga kI nIMva para IsvI san 103 meM eka aise jinAlaya kA nirmANa huaa| jisake samAna sthApatya kalA kA dUsarA udAharaNa saMsAra meM milanA durlabha hai| zrImatI ke isa tyAga kI mahimA jaina itihAsa meM suvarNa akSaroM meM likhI jAne yogya hai| vimalazAha tathA unakI patnI zrImatI ne AbU parvata para kalApUrNa maMdira kA nirmANa kara akSaya yaza prApta kiyA hai| 5. 15 mInala devI: I. san 10. mInala devI rAjA karNa kI rAnI thI tathA gujarAta ke cAlukya nareza jaya siMha siddharAja kI mAtA thI / vaha jaina dharma para ananya AsthA rakhatI thii| rAjA ke pradhAnamaMtrI muMjAla mehatA ke mArgadarzana meM rAnI mInala devI ne kaI dhArmika kArya saMpanna kiye| I. san 1100 ke AsapAsa varUma gAMva meM maoNnasUna jhIla" banavAI thii| jaina dharma ke pracAra prasAra meM rAjamAtA mInaladevI kA bahuta yogadAna thaa| mAtA kI dhArmikatA kA prabhAva putra jayasiMha para bhI bahuta thaa| rAjA siddharAja ne jaina tIrtha zatruMjaya kI yAtrA karake AdinAtha jinAlaya ko bAraha grAma samarpita kiye the| siddhapura meM rAya vihAra nAmaka suMdara AdinAtha jinAlaya tathA giranAra tIrtha para bhagavAn neminAtha kA maMdira banavAne kA zreya rAjA jayasiMha ko hai| I. san 1064 - 1143 meM jaina dharma ko gujarAta meM rAjyAzraya prApta thA / * Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 5.16 pAhinIH I. san 1088 vi. saM. 1145. ____ gujarAta ke dhaMdhukA nAmaka nagarI ke dhArmika gahastha cAciga kI dharmapatnI kA nAma pAhinI thaa| eka bAra pAhinI ne putra janma se pUrva rAtri meM eka svapna dekhA ki usane eka ciMtAmaNi ratna apane gurUdeva muni ko bheMTa kiyA hai| svapna kA jikra karane para gurUdeva ne putra ratna prApti kA saMketa kiyaa| yathA samaya pAhinI ne eka putra ratna ko janma diyA jisakA nAma cAMga rakhA gyaa| cAMga zanaiH zanaiH bar3A huA / eka bAra bAlaka cAMga khelate hue upAzraya meM devacaMdra muni ke pATa para jA baitthaa| gurU devacaMdra ne viziSTa lakSaNoM vAle bAlaka ko dekhakara use ziSya rUpa meM prApta karane kI icchA mAtA pAhinI ke sAmane rakhI evaM pAhinI ko svapna kI bAta kA smaraNa karAyA (cAMgadeva ke dIkSita hone ke kaI prakAra kI kathAeM pracalita hai) pAhinI isa sujhAva se avAka raha gii| parantu gurU para zraddhA tathA unake atyadhika Agraha se prabhAvita hokara usane apanI icchA na hote hue bhI gurU ko apanA putra bheMTa kara diyaa| gurU devacaMdra bAlaka cAMga ko lekara stabha tIrtha (khaMbhAta) kI ora vihAra kara gaye aura khaMbhAta ke pArzvanAtha maMdira meM bAlaka cAMga ko dIkSita kiyaa| usa samaya tatkAlIna gujarAta ke suprasiddha maMtrI udayana bhI dIkSA mahotsava meM sammilita hue| dIkSA ke pazcAt cAMgadeva kA nAma somacaMdra rakhA gyaa| muni somacaMdra vidyAbhyAsa meM AzAtIta pragati karane lge| unhoMne vyAkaraNa, alaMkAra, koSa, nyAyadarzana, jyotiSa, triSaSTizalAkA purUSa Adi sabhI viSayoM para graMtha racanA kara jaina dharma ke sAhitya kA bhaMDAra bhara diyaa| 21 varSa kI Ayu meM vi. saM. 1166 meM AcArya pada se vibhUSita hue aura AcArya hemacaMdra nAma diyA gyaa| tatkAlIna gujarAta meM jaina saMgha ke vizeSa varcasva kI sthApanA hemacaMdrAcArya ne kii| bhAratIya dharmaparAyaNA mahilA ke mana meM putraiSaNA ke sAtha hI putra ke dhArmika iSTa maMgala aura kIrtimAna hone kI bhAvanA se prerita hokara, saMkucita putra sneha kI bhAvanA tyAgakara samaSTivAdI daSTi apanAI / yaha bahuta bar3A tyAga dhArmika mAtA ne kiyA jo ki manovaijJAnika dharAtala para bhI apanA viziSTa mahatva rakhatA hai| jaina dharma meM sUrya ke samAna sadA camakane vAle isa mahAna vidvAna ke prabhAva se jaina dharma va saMgha kA sabhI dizAoM meM vikAsa huaa| AcArya hemacaMdra jaise prakANDa vidvAn ko janma dene vAlI mAtA dhanya hai| pAhinI jaisI mAtA ke tyAga ne hI putra ko itihAsa meM sadA ke lie amara kara diyaa| tathA nAgarikoM meM jaina dharma ke prati zraddhA thii| zrAvikAeM maMdiroM evaM upAzrayoM meM sAdhviyoM se vyAkhyAna sunane jAyA karatI thii| kumArapAla ne apane AdhyAtmika gurU hemacaMdra se vi. saM. 1216 I. san 1160 meM saMgha ke samakSa jaina dharma svIkAra kiyA thaa| 5.17 anupamA devIH IsvI san 1232. mahAmAtya tejapAla kI do patniyAM thii| anupamA devI aura suhaDA devii| anupamA devI kI kukSI se mahApratApI pratibhAzAlI udAra hRdaya lUNa siMha nAma kA putra utpanna huA, jo rAja kArya meM bhI nipuNa thaa| vaha pitA ke sAtha aura akelA bhI yuddha, saMdhi, vigrahAdi kAryoM meM bhAga letA thaa| gujarAta meM dholakA meM mahAmaNDalezvara solaMkI arNorAja kA prapautra vIradhavala yuvarAja thaa| unake sAmaMta vastupAla aura tejapAla the| tejapAla ne apanI dharmapatnI anupamAdevI aura putra lAvaNyasiMha ke kalyANa ke lie AbU parvata sthala delavADA grAma meM vimala vasahi maMdira ke pAsa hI uttama kArIgarI sahita saMgamaramara kA gUDha maMDapa, navacaukiyAM, raMga maNDapa, bAlAnaka, khattaka, jagati evaM hastizAlA Adi kA nirmANa kraayaa| IsvI san 1232 meM nirmita AbU ke AdinAtha maMdira ke pAsa delavADA neminAtha maMdira jo pati tejapAla ne nirmANa karAyA. usa maMdira ke nirmANa kArya kI dekha-bhAla anupamA devI ne svayaM kI thii| nirmANa kArya meM vilamba dekha vaha svayaM nirmANa sthAna para gaI aura kalApUrNa kotaraNI ke kArya karane vAle kArIgaroM ko sabhI suvidhAyeM pradAna kI thii| vAstukalA meM anupamAdevI nipuNa thii| usane kArIgaroM ko mahatvapUrNa sujhAva diye jisake prabhAva se zilpakalA kI daSTi se yaha maMdira AbU ke AdinAtha maMdira ke samakakSa bana gyaa| isa daSTAMta se yaha pratIta hotA hai ki usa samaya gujarAta meM sthApatya kalA kA jJAna vizeSa thaa| dhanika varga tathA rAjya pramukha apane putra aura putriyoM ko bhI isa kalA meM pAraMgata karate the| sthApatya kalA kI sUkSmatA kisI manogata bhAva kA sthUla pratIka hai| kalA kI sAmagrI ke bAhya rUpa se hameM usa samaya kI aitihAsika aura sAMskatika paSThabhUmi kA adhyayana karane meM suvidhA prApta hotI hai| aise kalAtmaka bhavya maMdira kI dekha-rekha tathA usake nirmANa meM sakriya mArgadarzana dene kI nipuNatA aura kSamatA isa anupamAdevI meM avazya rahI thii| aisA ullekha prApta hotA hai ki inhoMne zabaMjaya maMdira nirmANa meM bhI apane sujhAva diye the, jo mAnya kiye gaye the| adhyAtmarasika paMDita devacaMdajI ko aThArahavIM zatAbdI ke zrAvikAoM ke likhita do panne mileM haiM, jisameM zrAvikA anupamA ke vaiduSya aura adhyAtma se, unake anupama guNoM kA jJAna hotA hai| Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 243 5.16 aMgAra devIH vikrama saMvata 1255, maMDalapati kelhaNa kI nItizAlinI suputrI aMgAradevI thii| AbU ke samIpa eka sau aThAraha grAmoM se yukta caMdrAvatI ke pratApI paramAra rAjA the dhaaraavrss| unakI paTarAnI thI aNgaardevii| jhAr3olI (sirohI jilA) gAMva para nAgaDa saciva adhikArI thaa| vi. saM. 1255 meM mahArAnI zraMgAradevI ne mahAvIra svAmI kI pUjA ke lie adbhuta vATikA kI bhUmi dAna meM arpaNa kI thii| pUjya tilakaprabhasUri ne apane zilAlekha kI prazasti meM isakA sUcana kiyA hai|6 5.20 nItallAdevI; nItAdevI I. san kI 13vIM zatI. kSatriya ziromaNi sUrA ke baMdhu zAMtimadeva ke putra vijayapAla kI priya rAnI nItA devI thii| nItA devI nItijJa rAjaguNoM se vibhUSita tathA dharmakAryoM meM udyamI thii| unake putra kA nAma rANA padmasiMha thaa| putrI kA nAmarUpala devI thA, jo zUravIra durjanazalya ko byAhI gaI thii| nItala devI ne muni vidyAkumAra ke sadupadeza se pATaDI meM pArzvanAtha bhagavAn kA maMdira aura pauSadhazAlA (upAzraya) banavAI thI tathA yogazAstra nivRtti kI pustaka bhI likhavAI jo pATaNa meM vidyamAna hai| 10 5.21 udayazrI zrAvikAH I. sana 1367 rAjA jayacandra kA uttarAdhikArI rAjA rAmacaMdra ke pradhAna maMtrI somadeva ke putra vAsAdhara kI bhAryA thI udyshrii| vaha pativratA, suzIlA aura caturvidha saMgha ke lie kalpadruma thii| candravAr3a meM unhoMne eka vizAla evaM kalApUrNa jina maMdira banavAyA tathA aneka purAne maMdiroM kA jIrNoddhAra karavAyA thaa| IsvI san 1367 meM gujarAta nivAsI kavi dhanapAla se usane apabhraMza bhASA meM bAhubalI caritra nAmaka kAvya kI racanA karAI thii| 5.22 jinamatIH I. san kI AThavIM zatI. kAMcI nivAsI brAhmaNa jinadAsa kI patnI kA nAma jinamatI thaa| jinamatI dharmaparAyaNA evaM viduSI thii| usane satsaMskAra saMpanna medhAvI do putroM ko janma diyaa| unake nAma the akalaMka evaM nissklNk| kisI bhI padya athavA sUtra pATha ko akalaDanka eka bAra sunakara yAda rakha lene meM samartha the| eka bAra jinamatI apane pati evaM putroM sahita jaina gurU ravigupta ke pAsa aSTAnhika parva ke avasara para ge| unake upadeza ke prabhAva se donoM pati-patnI evaM baMdhuyugala ne brahmacarya vrata svIkAra kara liyaa| Age calakara donoM baMdhayugala ne dIkSA lekara jaina dharma kI bhArI prabhAvanA kI thii| mAtA jinamatI dhArmika vicAroM vAlI tathA gurU bhakti se ota-prota thii| phalasvarUpa putra sanmArga ke rAhI bane the|2 kathAkoSa evaM ArAdhanA koSa meM jinamatI kI jagaha padmAvatI nAma prApta hotA hai| 5.23 madanasuMdarIH I. san kI AThavIM zatI. kaliMga deza ke ratnasaMcayapura meM nareza himazItala rAjA rAjya karate the| unakI rAnI kA nAma madanasuMdarI thaa| madanasuMdarI jaina dharma kI upAsikA thii| eka dina aSTAnhika parva ke avasara para vaha dhUmadhAma se rathayAtrA nikAlanA cAhatI thI, kiMtu nagarI meM bauddha gurU kA bhArI prabhAva thaa| unhoMne nareza himazItala ko eka zarta ke sAtha apane vicAroM se sahamata kara liyA ki, kisI jaina guru ke dvArA bauddhoM ke sAtha zAstrArtha meM vijaya prApta karane para hI yaha rathayAtrA nikala sakatI hai| rAnI rAjA ke ina vicAroM se ciMtita huii| saMyoga se yaha bAta bhaTTa akalaMka ke pAsa phuNcii| ve svayaM zastrArtha karane ke lie nareza himazItala kI sabhA meM upasthita hue| chaH mahIne taka unhoMne bauddhoM ke sAtha zAstrArtha kiyaa| jaina zAsana kI upAsikA cakrezvarI devI ne eka dina vastu sthiti spaSTa kii| parde ke pIche bauddha gurU nahIM apitu ghaTa meM sthApita tArAdevI zAstrArtha kara rahI hai| use parAjita karane kI yukti devI ne batalAI / agale dina tArAdevI kI parAjaya huii| akalaMka ne tatkAla parde ko khIMcakara ghar3e ko Thokara se tor3a ddaalaa| ghaTa kA sphoTa hote hI sArA rahasya udghATita ho gyaa| bauddhoM kI bhArI parAjaya aura akalaMka kI vijaya huii| jaina rathayAtrA dhUmadhAma se saMpanna huii| jaina zAsana kI mahatI prabhAvanA huii| isa prakAra rAnI madanasuMdarI kI dharma zraddhA kA supariNAma prakaTa huaa| usakI cira manokAmanA pUrNa huii| Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 5. 24 gopA : I. san kI AThavIM zatI. gopA nAga kI dharmapatnI thI / gopA ke sAta putra the / dehar3a, sIha, thora, ye tIna unase jyeSTha the| deula, NaNNa, tiujjaga ye tIna unase kaniSTha the| jinadAsa mahattara bIca ke the| gopA satsaMskAramayI, dhArmika vicAroM vAlI thI, ataH usane jinadAsa mahattara jaise medhAsaMpanna jinazAsana prabhAvaka suputra ko janma dene kA gaurava prApta kiyA / 14 5. 25 bhaTTI : I. san kI sAtavIM-AThavIM zatI. AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ gujarAta pradezAntargata DumbAudhi grAma meM bappa nAmaka kSatriya vaMzaja rahatA thA / bappa kI patnI kA nAma bhaTTI thaa| usane eka mAtra kuladIpaka ko janma diyaa| putra kA nAma sUrapAla rakhA thaa| jaba bAlaka cha: varSa kA thA tabhI AcArya siddhasena ke sAtha saMparka sthApita huA 1 vairAgya raMga se anuraMjita huaa| AcArya jI ne sUrapAla kI janma bhUmi meM praveza kiyA tathA unake mAtA-pitA se bAlaka ko dIkSita karane kI anujJA maaNgii| mAtA-pitA ne bAlaka kI dar3ha icchA dekhI, apane moha kA tyAga kara unhoMne nivadena kiyA"Arya ! Apa ise grahaNa kareM aura isakA nAma bappabhaTTi rakheM, isase hamArA nAma bhI vizruta hogaa| mAtA ne apane jIvana kA eka mAtra AdhAra putra ko samarpita kara jinazAsana kI mahatI prabhAvanA kI thI / 5.26 dhanazrI : I. san kI gyArahavIM zatI. gujarAta pradezAntargata unnatAyu (uNA ) grAma meM vaizya vaMzIya zrImAla gotrIya dhanadeva nivAsa karate the| unakI patnI kA nAma dhanazrI thaa| dhanazrI sAkSAt lakSmI svarUpA thI / donoM pati patnI jinezvaradeva ke caraNopAsaka the / dhanazrI bhI jaina dharma ke prati AsthAvAn thii| unakA eka putra thA jo prajJAbala ke sAtha zarIra saMpadA se yukta thA / AcArya vijayasiMhasUri ke prati zraddhAvanata hokara mAtA-pitA ne apane putra ko guru caraNoM meM samarpita kiyaa| Age calakara AcArya zAMtisUri ke rUpa meM unake putra prakhyAta hue the / 16 mAtA dhanazrI kI jinamArga ke prati prabala AsthA tathA saMsAra ke prati moha vijaya kI bhAvanA spaSTa jhalakatI hai| 5. 27 dhanadevI: I. san kI 11 vIM 12 vIM sadI. vaizya parivAra ke mahIdhara zreSThI dhArAnagarI meM rahate the| unakI patnI kA nAma dhanadevI thaa| dhArA nagarI meM usa samaya rAjA bhoja kA zAsana thaa| dhanadevI ke putra kA nAma abhayakumAra thA / AcArya jinezvasUri ke caraNoM meM putra abhayakumAra ne dIkSA aMgIkAra kii| Age calakara, navAMgI TIkAkAra ke rUpa meM AcArya abhayadeva prasiddha hue| yaha mAtA-pitA ke saMskAroM kI hI sukhada dena thI / 5.28 melAdeH I. san kI 15 vIM zatI. rAmadeva rANA khetA ke samaya meM mevAr3a kA mukhyamaMtrI thaa| isakI do patniyA~ thI / eka thI melAde aura dUsarI thI mAlhaNade / karer3A ke jaina maMdira ke vijJapti lekha meM isakA suMdara varNana AyA hai| melA kA putra sahanapAla navalakhA bhI rANA kumbhA aura mokala ke samaya meM mukhyamaMtrI thaa| melAde ne jJAnahaMsagaNi se "saMdeha dohAvalI" nAmaka pustaka likhavAI thii| prazasti meM isakI bar3I prazaMsA kI gaI hai| rAmadeva navalakhA ne aneka sAdhuoM ko jJAna diyA thA aura tIrtho ke jIrNoddhAra tathA maMdira nirmANa ke lie sahastroM rupae vyaya kiye the / 5.26 bhImAdevI: I. san kI 15 vIM zatI. bhImAdevI vijayanagara ke rAjA devarAja prathama kI dharmaparAyaNA patnI thii| jaina dharma ke prati usakI gaharI AsthA thI / bhImAdevI svayaM kA bahuta-sA dravya dekara IsvI san 1410 ke lagabhaga zravaNabelagolA ke maMgAyI basti ke lie zAMtinAtha bhagavAn kI mUrti ko sthApita karavAyA, jisakA nirmANa 1325 IsvI ke lagabhaga maMgAyI nAma kI eka rAjanartakI ne karavAyA thaa| mahArAnI bhImAdevI kI atyaMta dharmaniSThA ke kAraNa hI rAjA devarAja kA bhI jainadharma ke prati acchAsadbhAva thA / vijayanagara ke rAjA kAMgu ne rAjya ko apane niyaMtraNa meM lekara jainadharma kA pracAra kiyaa| vijayanagara ke rAjA bukkA ne nimna prakAra kI ghoSaNA apane apane rAjya meM karavAI thI / "jaba taka cA~da va sUrya rahegA, taba taka jaina tathA vaiSNava dono saMpradAya kA samAna Adara rAjya meM rahegA / vaiSNava I Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa tathA jaina eka hI dharma hai, inheM samAna mAnyatA denI caahie| dakSiNa bhArata meM pracAra-prasAra meM rAjA tathA unake maMtrIgaNoM ne to sarvaprakAra kA sahayoga diyA kiMtu muni tathA AcAryoM kI preraNA se mahilAoM ne adbhuta kArIgarIvAle evaM suMdara maMdira banavAkara jo yogadAna sthApatya kalA meM diyA hai, usakI dUsarI misAla bhAratIya itihAsa tathA anya dezoM ke itihAsa meM milanA asaMbhava hai / aizo ArAma tathA bhoga ke saMpUrNa sAdhanoM ko tyAga kara dharma tathA taponiSTha hokara jaina dharma ke siddhAMtoM ko apanAkara jIvana meM caritArtha karane kA jo kArya dakSiNa bhArata kI mahilAoM ne kiyA usase jainadharma hI nahIM, bhArata ke sarva dharma-saMpradAya gauravAnvita hue haiN| 245 5.30 mInaladevI: I. san 1100. 1 mInaladevI rAjA karNa kI rAnI thI tathA gujarAta ke cAlukya nareza jayasiMhaMsiddharAjakI mAtA thii| vaha jaina dharma para ananya AsthA rakhatI thii| rAjA ke pradhAnamaMtrI muMjAla mehatA ke mArgadarzana meM rAnI mInaladevI ne kaI dhArmika kArya saMpanna kiye the / I. san 1100 ke AsapAsa varUma gA~va meM usane "mAnasUna" jhIla banavAI thii| jaina dharma ke pracAra-prasAra meM rAjamAtA mInaladevI kA bahuta yogadAna thaa| mAtA kI dhArmikatA kA prabhAva putra jayasiMha para bhI thA / rAjA siddharAja ne jaina tIrtha zatruMjaya kI yAtrA karake AdinAtha jinAlaya ko bAraha grAma samarpita kiye the| siddhapura meM rAyavihAra nAmaka suMdara AdinAtha jinAlaya tathA giranAra tIrtha para bhagavAn neminAtha kA maMdira banavAne kA zreya rAjA jayasiMha ko hai| I. san 1064 - 1143 meM jaina dharma ko gujarAta kA rAjyAzraya prApta thA / 20 rAnI mInaladevI ne apane mahArAnI pada para rahate hue usakA pUrA lAbha uThAyA tathA maMdira Adi ke lie dAna dekara dharma prabhAvanA ke vikAsa meM cAra cA~da lgaaeN| 5. 31 kAzmIrI : IsvI san 1160. kAzmIrI devI rAjA tribhuvanapAla kI patnI thI tathA gujarAta (pATaNa) ke solaMkI vaMza ke rAjA kumArapAla kI mAtA thii| mAtA bAlyakAla se hI putra ko kaThinAIyoM kA sAmanA karane kI zikSA dI thii| mAtA putra ke amaMgala kI AzaMkA se apanA jIvana adhiktara dharmadhyAna meM vyatIta karatI thI / kAzmIrI devI ke pemaladevI aura devaladevI nAmaka do viduSI kanyAe~ thI, paraMtu unakA dhArmika vivaraNa prApta nahIM hotA hai| kumArapAla rAjA ne apane dharma guru hemacaMdrAcArya ko ucca sammAna diyA thaa| muni jinavijayajI ke zabdoM meM- "maharSi hemacaMdra ke rAjyakAla meM jaina dharma kI sthiti kevala sudar3ha hI nahIM huI thI kiMtu kucha samaya ke lie yaha rAjyadharma bhI bana gayA thA / zrAvaka zrAvikAoM ne bhI isa dharma ko apanAkara apanA AtmakalyANa kiyA / 21 isase hama isa niSkarSa para pahu~cate haiM ki usa samaya samAja meM tathA nAgarikoM meM jaina dharma ke prati zraddhA thI / zrAvikAe~ maMdiroM evaM upAzrayoM meM sAdhviyoM se vyAkhyAna sunane jAyA karatI thI / kumArapAla ne apane AdhyAtmika gurU hemacaMdra se vi. saM. 1216 I. san 1160 meM saMgha ke samakSa jaina dharma svIkAra kiyaa| mAtA kAzmIrI devI ke dharma saMskAroM kA hI prabhAva thA, jo puNyavAn jaina dharma prabhAvaka putra kumArapAla jaise zAsaka ko usane paidA kiyaa| 5.32 bhopAlAH I. san 1160. bhopAlA rAjA kumArapAla kI tIna rAniyoM meM se eka thii| rAjya prApti se pUrva jaba rAjA kumArapAla jayasiMha ke Dara se idhara-udhara ghUmate the taba rAnI unake sAtha thI / rAnI bhopAlA sukha dukha meM sadaiva pati ke sAtha rahI va unake hara kArya meM pUrNa sahayoginI rhii| rAnI para AcArya hemacaMdra jI kA prabhAva thaa| rAnI kA eka putra thA jisakA nAma lIlU thA / janazruti hai ki AcArya hemacaMdra ke 1172 meM hue svargavAsa ke pazcAt rAnI ko apane pati kI mRtyu kA bhI dArUNa duHkha sahanA par3A thA / 22 bhopAlA apane pada para rahatI huI bakhUbI se pati kI dharma sahAyikA banI yaha usakA anamola yogadAna hai| 5.33 zrutoddhAraka rAjakumArI devamatiH I. 1426. taulava deza kI rAjakumArI kA nAma devamati thA / rAjakumArI devamati ne zratupaMcamIvrata kiyA tathA usakA udyApana suprasiddha mahAvizAlakAya dhavala, jayadhavala, mahAdhavala kI tAr3apatrIya pratiyA~ likhAkara mUr3abidri ( veNupura ) kI gurU- basadi, aparanAma siddhAMta basadi meM sthApita kI thI / isa vipula dravya evaM samaya sAdhya mahAn kArya dvArA usane siddhAMta zAstroM kI rakSA kI thI / yaha nagara Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ usa yuga meM prasiddha jaina keMdra thA aura I. 1426 ke eka zilAlekha ke anusAra vaha saddharma ke pAlaka puNya kAryoM ko saharSa karanevAlA aura dharmakathA zravaNa ke rasika bhavya samudAya se bharA huA thaa| 5.34 kundabbe : I. 1023. vaha mahArAja vimalAditya kI paTarAnI thii| vaha parama dhArmika aura jinabhakta thii| usake pitA rAjarAjA cola tathA bhAI rAjeMdra cola the| saMbhavatayA isa rAnI ke prabhAva se hI rAjA bhI jainadharma kA anayAyI huA thaa| rAjeMdra cola ke rAjya ke 12veM varSa, san 1023 I. meM saMbhavatayA vimalAditya kI matyu ho cukI thI aura vidhvA mahArAnI kundabbe apane bhAI ke Azraya meM dharmadhyAnapUrvaka jIvana vyatIta karatI thii| rAnI ne apane bhAI ke parAmarza se I. san 1023 meM pavitra parvata tirUmalai para kundabbe jinAlaya nAmaka bhavya jinAlaya banavAyA, tathA usakI vyavasthA ke lie grAma Adi ko dAna meM diyA thaa|24 5.35 lalitA : 12 vIM zatAbdI. somezvara cauhAna nareza ke rAjyakAla meM zreSThI lolArka hue the| unakI tIna patniyA~ thI, lalitA vizeSa priya thii| eka bAra sukhapUrvaka zayana karate hue lalitA ne svapna dekhA ki nAgarAja dharaNeMdra ne use kahA ki, zrI pArzvanAtha bhagavAn kA prAsAda bnvaao| seThAnI lalitA ne seTha ko svapna kI bAta sunAkara preraNA dI ki khetI tIravartI pArzvanAtha-tIrtha kA uddhAra kre| lolArka ne ukta sthAna para khetIkuNDa ke taTa para bhavya pArzvanAtha jinAlaya banavAyA, cahU~ aura cha: anya jinamaMdira bnvaaye| ni "unnatizikhara purANa" kA saMpUrNa graMtha utkIrNa krvaayaa| cauhAna narezoM kI vaMzAvalI, apane evaM apane pUrvaja purUSoM ke dhArmika kArya saMpannatA kA varNana likhvaayaa| vibhinna grAma evaM bhUmi dAna meM dii|5 prazasti kI racanA, kaviyoM ke kaNThabhUSaNa, mAthurasaMghI guNabhadra mahAmuni ne kI, jo zreSThI lolArka ke gurU the| 5.36 rUpasaMdarI : I. sana kI 13vIM zatI. paMcAsara ke rAjA jayazekhara kI rAnI thii| kalyANI-pati bhuvar3a ke sAtha yuddha karate hue raNAMgana meM usake pitA kA svargavAsa huA / usa samaya vaha garbhavatI thii| garbhastha zizu ko rAjya ke lobha meM Akara koI hatyA na karade, isa saMbhAvita bhaya se zatruoM se bacakara rAjamahaloM se ekAkI nikalakara vikaTa bana meM jAkara vaha vanya jIvana vyatIta karane lgii| usane vi. saM 752 meM vaizAkha zuklA pUrNimA ke dina eka bAlaka ko janma diyA, usa bAlaka ne durbhAgya se rAjaprasAda ke sthAna para vana me janma liyA, isalie usakA nAma "vanarAja" rakhA gayA thaa| rUpasuMdarI ke bhAI surapAla the| yaha vanarAja hI Age calakara cApotkaTa vaMza kA mahAn kuladIpaka vanarAja cAvar3A ke nAma se bahad gurjara nareza banA / apane jIvana ke USAkAla se hI rAjamahaloM meM rahanevAlI eka kSatriya bAlA hiMstra pazuoM se saMkula nirjana vana meM rahIM yaha usake sAhasa aura zaurya kI adbhuta mahimA hai| caityavAsI paraMparA nAgeMdragaccha ke AcArya zIlaguNasUri ne vihAra ke samaya vana meM isa vIra bAlA ko dekhA, unhoMne usake adbhuta sAhasa kI sarAhanA kI, use pUrNa saMrakSaNa diyA, tathA usake vIra putra vanarAja ko yuddha kauzalya evaM jaina dharma siddhAMtoM kA parijJAna krvaayaa| suyogya hone para usakA rAjyAbhiSeka krvaayaa| vanarAja cAvar3A ne jIvanaparyaMta caityavAsI paraMparA ke AcArya zIlaguNasUri evaM AcArya devacaMdrasUri ko apanA guru maanaa| pA~ca zatAbdiyoM taka caityavAsI paraMparA utarottara nirbAdha gati se phalatI phUlatI rhii| aMta meM 106 varSa kI umra meM vi. saM 862 meM anazanapUrvaka usane matyu kA varaNa kiyaa| vIra mAtA ke vIra putra kI yazagAthA sammAna se samAja gAtA rhegaa| 26 5.37 nAlhaNadevI : I. san kI 14vIM-15 vIM zatI. rAjasthAna ke nANI grAma meM rahane vAle poravAla (prAgavAra) jJAtIya zrImAn vIrasiMha jI kI patnI kA nAma nAlhaNadevI thaa| unakA eka bAlaka thA jisakA nAma vastiga rakhA gayA / vastiga dhArmika pravatti kA thaa| mAtra sAta varSa kI avasthA meM bAlaka vastiga ko mAtA-pitA ne AcArya maheMdraprabhasUri ke caraNoM meM dIkSita karane kI anujJA de dii| yahI bAlaka zAsana ke suyogya AcArya merUtuMga ke rUpa meM vikhyAta hue| dhanya haiM mAtA-pitA kA utkRSTa dharmabhAva / , Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 247 5.38 khetala : I. san kI 13vIM-14 vIM zatI. hIlavAr3I nivAsI zreSThI mahIdhara kI putravadhU evaM zreSThI ratanapAla kI patnI thii| khetala devI ke pA~ca putra the| bIca vAle putra the subhttpaal| subhaTapAla bacapana se hI bar3e samajhadAra the| sabhI bhAIyoM meM sabase yogya the| eka bAra jinasiMhasUri kA zreSThI parivAra se paricaya huaa| unhoMne ratanapAla se bIca vAle putra ko saMghahitArtha samarpita karane ko kahA / gurU ke nirdezAnusAra zreSThI ratanapAla tathA khetala ne apane suyogya putra ko zAsana hetu samarpita kiyaa| jo Age calakara jinaprabhasUri ke nAma se prasiddha hue|28 5.36 ner3hI : I. san kI 12vIM-13vIM zatI. dharmAnurAgI zreSThI dAhar3a sopAraka nagara kA samaddha vyakti thaa| usakI patnI ner3hI bhI dharmaparAyaNa catura mahilA thii| ner3hI ne eka bAra pUrNa caMdra kA svapna dekhA aura yathAsamaya tejasvIputra buddhimAna bAlaka jAsiga ko janma diyaa| vaha par3hAI bhI karatA thA, tathA mA~ ke sAtha saMtoM kA pravacana sunane bhI jAyA karatA thaa| unhoMne kakkasUri se jaMbUcaritra kA AkhyAna sunA virakta hue| dIkSita hone ke pazcAt yazezacaMdra nAma rakhA tathA sUripada para pratiSThita hone ke bAda jayasiMhasUri ke nAma se prasiddha hue the| mA~ ke saMskAra tathA dhArmika vAtAvaraNa putra ke lie kalyANadAyaka rahA thaa| 5.40 dedI : I. san kI 11 vIM-12 vIM zatI. ___ maMtrI droNa kI patnI kA nAma dedI thaa| inakA putra goduha kumAra thaa| saMpUrNa parivAra jaina dharma ke prati AsthAzIla thaa| inhIM saMskAroM ke pariNAma svarUpa goduha kumAra virakta hue| dIkSA ke pazcAt ve suyogya AryarakSitasUri ke nAma se prasiddha hue, inhoMne aMcalagaccha kI sthApanA kI thii| 5.41 jinadevI : I. san kI 11 vIM-12vIM zatI. guNavAn zreSThI vIranAga kI patnI kA nAma jinadevI thaa| jinadevI saralAzayA, vinamra, viveka saMpanna, evaM sAkSAt devI svarUpa thii| eka dina jinadevI ne svapna meM caMdramA ko apane mukha meM praveza karate hue dekhA / samayAnusAra caMdra ke samAna tejasvI putra ko jinadevI ne janma diyA, putra kA nAma pUrNacaMdra rkhaa| zAsana hita ke lie.municaMdrasUri ke Agraha para mAtA-pitA ne gurU caraNoM meM putra ko samarpita kiyaa| dIkSA ke bAda inakA nAma rAmacaMdrasUri rakhA gyaa| AcArya pada para pratiSThita hone para deva nAma rakhA, Age calakara vAdidevasUri ke nAma se ve prasiddha hue| mAtA jinadevI kI mamatA kA tyAga zAsana ke lie varadAna siddha huA thaa|31 5.42 vAhar3adevI : I. san kI 13 vIM zatI. gujarAta pradeza ke dhavalakanagara (dholakA) ke vaizya vAcchiga kI patnI kA nAma vAhar3a devI thaa| vAcchiga gujarAta rAjya ke amAtya pada para AsIna the| mAtA vAhar3adevI dhArmika vicAroM vAlI mahilA thii| apane putra jinadatta ko lekara vAhar3adevI dharmakathAe~ sunane ke lie jAtI thii| putra jinadatta dharmakathA ko sunakara vairAgI hue| munijIvana dhAraNa karane ke icchuka bane / mAtA svayaM dharmAnuyAyI thI, ataH usane putra ko dharmasaMgha meM samarpita kiyaa| upAdhyAya dharmadeva ke caraNoM meM putra dIkSita huaa|2 mAtA kI dharmAnusAriNI vatti hI isakA eka mAtra kAraNa naz2ara AtA hai| 5.43 yazomatI : I. san kI 12 vI 13 vIM zatI. yazomatI pAMcAla pradeza ke bhadrezvara grAma ke zrImAlI jAtIya zAha solaga ke putra jinazAsana prabhAvaka mahAdAnI mAnavasevI jagaDUzAha zramaNopAsaka kI patnI thii| vaha jaina dharmAnuyAyinI bAraha vrata dhArI zramaNopAsikA thii| vaha svara udAra svabhAvavAlI mahilA thI, dhana samaddhi hote hue bhI vaha dhana ke garva se tathA dhana kI Asakti se pare thii| eka dina madhyAnha velA meM eka yogI usake dvAra para Akara khar3A huA, pati se anumati pAkara zAha patnI jalebI se bharA thAla lekara yogI se use grahaNa karane kI vinaMtI kii| yogI ne use grahaNa nahIM kiyA, pUrvavat vahI khar3A rhaa| zAhapatnI ne tatkAla apane pati kI AjJA se eka bhArI bharakama cA~dI kA thAla imaratiyoM se bharakara usa yogI ko sAdara pradAna kiyaa| yogI usakI udAratA tathA dAnazIlatA se atyaMta saMtuSTa huaa| isa ghaTanA se zAha patnI kI pati parAyaNatA Atithya satkAra kI pavitra bhAvanA najara AtI hai| bhayaMkara , Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 duSkAla se dezavAsiyoM kI rakSA hetu donoM pati patnI ne eka sau bAraha (112) satrAgAra vibhinna nagaroM meM khole / , sudUrastha pradezoM ke rAjA zreSThI, janaseviyoM dvArA anAja kI mAMga karane para pracura mAtrA meM dhAnyarAziyA~ pradAna kI tathA aNahillapurapATaNa gurjararAja bIsaladeva dvArA sammAnanIya sthAna prApta kiyA thaa| zAhapatnI eka Adarza bhAratIya mahilA thI, jisane apane pati ko janasevA ke isa mahAna yajJa meM karor3oM logoM kI sevA karane meM apanA anamola sahayoga pradAna kiyA thA / itihAsa kI vaha eka misAla thI / AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 5. 44 vimalazrI : I. san kI 13vIM zatI. vimalazrI daulatAbAda ke dhanImAnI zreSThI dedAzAha kI seThAnI thii| vaha dharmAtmA, udAra hRdayI tathA asahAyoM kA sahArA thI / vimala zrI ne pA~ca dina kA upavAsa kiyA, pAraNe meM khIra kA bhojana karate hue mAlina kI lalacAtI kupita daSTi kA zikAra bnii| peTa meM darda huA, aura matyu ko prApta huI / 4 usane jaina dharma kI tapa paraMparA kA pAlana kiyA yaha usakA pramukha avadAna hai| 5.45 prathamiNI : I. san kI 13vIM zatI. seTha dedAzAha evaM vimalazrI ke putra pethar3azAha kI patnI kA nAma prathamiNI thA / prathamiNI sacce arthoM meM pativratA, saddharmiNI tathA samyaktvI zrAvikA thii| usane pati kI nirdhanatA meM bhI dharmapatha kA vizvAsa banAye rakhA, ataH sukha ke dina bhI nasIba hue| ghI kA bahuta bar3A kArobAra unakA ho gayA thaa| battIsa varSa kI choTI avasthA meM usane AjIvana brahmacarya kA niyama grahaNa kiyA / prathamiNI ke buddhimAna putra kA nAma jhAMjhaNa kumAra thA / 35 5. 46 lIlAvatI : I. san kI 13vIM zatI. mANDavagar3ha ke rAjA jayasiMhadeva kI rAnI lIlAvatI thii| lIlAvatI ko jvara ne pIr3ita kiyA thA, jo maMtrI pethar3azAha ke abhimaMtrita cAdara ke prabhAva se ThIka ho gayA thaa| isa bAta se lIlAvatI para kalaMka lagAkara rAjA ne use mahaloM se niSkAsita kiyA / tathA saccAI ke prakaTa hone para rAjA ne lIlAvatI ko paTarAnI bnaayaa| lIlAvatI ne zramaNopAsikA ke vratoM ko dhAraNa kiyaa| rAjA ne rAnI lIlAvatI kI dharma preraNA se mahala meM bhagavAn pArzvanAtha kA svarNamaMdira banAyA thA / 36 5.47 saubhAgyavatI : I. san kI 13vIM zatI. jhAMjhaNa kI patnI kA nAma saubhAgyavatI thA, vaha dillI ke zreSThI kI putrI thI / vaha bhI zramaNopAsikA tathA dharmazraddhAlu sannArI thii| 37 5. 48 nAyakIdevI : I. san kI 12vIM zatI. jaina dharma ke prati zatAbdiyoM se pragAr3ha niSThA rakhane vAle kadamba rAjavaMza ke mahArAjA paramardin kI rAjakumArI aura "paramArhat" virUda se vibhUSita evaM ahiMsA ke sakriya paramopAsaka gurjarezvara kumArapAla kI putravadhU tathA gurjarAdhipati ajayadeva kI mahArAnI thI nAyakIdevI / apane pati ajayadeva ke tIna varSa ke atyAcArapUrNa zAsana ke samApta ho jAne ke anaMtara usake alpavayaska bar3e putra mUlarAja (dvitIya) ko aNahilapura pattana ke rAjasiMhAsana para AsIna kiyA gyaa| taba rAjamAtA nAyakIdevI ne vizAla gurjara rAjya kI saMrakSikA ke rUpa meM zAsana kI bAgaDora apane hAthoM meM samhAlI / usane gurjara rAjya kI prajA ko suzAsana dene ke sAtha-sAtha gurjara rAjya ko eka zaktizAlI rAjya banAne ke bhI prayAsa kiye| vi. saM. 1225 I. san 1178 meM gaura ke sultAna mohammada gaurI ne gujarAta para AkramaNa kiyA / rAjamAtA nAikIdevI ne apane bAlavaya ke putra mUlarAja (dvitIya) ko apanI goda meM biThA gurjara rAjya kI senA kA netatva karate hue, mohammada gorI ke sammukha bar3hakara usapara bhISaNa AkramaNa kiyaa| AbU parvata ke aMcala meM avasthita gAr3arAraghaTTa nAmaka ghATe meM donoM senAoM ke bIca tumula yuddha huA / rAjamAtA nAyakIdevI ne raNAMgana kI agrima paMkti para zatru senA kA saMhAra karate hue adbhuta sAhasa aura zaurya ke sAtha gurjara rAjya kI senA kA kuzalatApUrvaka saMcAlana kiyA / prakati ne bhI muktahasta se rAjamAtA kI sahAyatA kii| musalAdhAra varSoM meM yuddha kI anabhyasta zatrusenA ke raNAMgana se paira ukhar3a gye| nAyakIdevI ne apane yoddhAoM kA utsAha bar3hAte hue zatrusenA para pralayaMkara prahAra kiye| gaurI kI senA prANa bacA ulTe pAMvoM Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa bhAga khar3I huii| zahAbuddIna gaurI bhI gurjara senA ke zastrAghAtoM se ghAyala ho apanI bacI senA ke sAtha gaura kI aura lauTa gyaa| nAyakIdevI ne muhammada gaurI jaise durdAnta videzI AtatAyI ko apane sAhasa, zaurya evaM raNakauzala se yuddha meM parAsta tathA ghAyala kara ahiMsA ke gauravazAlI samunnata bhAla para kAyaratA kI kalaMka-kAlimA kI chAyA taka na par3ane dii| nAyakIdevI kI adabhuta vIratA kA paricaya prApta hotA hai| 5.46 lakSmI : I. san kI 6 vI 10 vIM zatI. gujarAta ke zrI varmatAla rAjA ke maMtrI suprabhadeva ke suputra zubhaMkara kI patnI thI lkssmii| suprabhadeva ke bar3e bhAI datta ke putra mAgha kavi the, jinhoMne zizupAla Adi utkaSTa kAvyoM kI racanAoM se prasiddhi prApta kI thii| lakSmI aura zubhaMkara ke putra the siddharSi, unakA janma gujarAta rAjya kI tatkAlIna rAjadhAnI zrImAla nAmaka aitihAsika nagara meM huA thaa| siddharSi ke jIvana meM audArya Adi aneka guNa the, lekina juA~ khelane kA burA vyasana thaa| parijanoM dvArA samajhAne para bhI vyasanoM se uparata hone ke bajAya ve dhIre-dhIre durvyasanoM meM ghira gaye evaM rAtri meM bar3I dera se ghara lauTane lge| patnI dhanyA isa kAraNa duHkhI thI, dina pratidina kazakAya hotI jA rahI thii| lakSmI ne bahU se AgrahapUrvaka kAraNa pUchA / dhanyA ne sAsa ko vastusthiti se paricita kiyaa| lakSmI ne bahU ko sone ke lie bheja diyA, svayaM rAtri ko putra ke lauTane kI pratIkSA karane lgii| rAtri ke tIsare prahara meM siddharSi ne dvAra khttkhttaayaa| bolA maiM ApakA putra siddha hU~, daravAjA kholo| mAtA lakSmI kaThora svara meM putra ko zikSita karane hetu bolI maiM nahIM jAnatI usa svecchAcArI siddha ko, jisake ghara Ane jAne kA koI samaya nizcita nahIM hai| yaha bhI koI samaya hai ghara lauTane kA / gahasthoM ke gharoM ke dvAra rAtabhara khule nahIM raha skte| putra ke anunaya karane para bhI lakSmI ne dvAra nahIM kholA aura kahA-calA jA vahI, jahA~ rAta meM dvAra khule rahate ho| ise mA~ kA Adeza samajhakara siddha ulTe pA~va lauttaa| nagara meM ghUmane lgaa| khule dvAra vAle ghara kI khoja meM ghUmate hue siddha vibhinna mArgoM, galiyoM meM ghUmate hue jaina upAkSaya meM pahu~cA / vahA~ usane zAMta dAMta, svAdhyAya, dhyAna tathA vividha AsanoM meM rata munijanoM ko dekhA / dekhakara atyaMta prabhAvita huA tathA apane jIvana ko dhikkArate hue, mA~ ko isa sthAna taka pahu~cAne hetu mana hI mana dhanyavAda diyaa| vaha paTTa para birAjamAna AcArya ke samIpa pahu~cakara apanA dyUta, vyasana Adi saMpUrNa vattAMta sunAyA, aura AcArya jI ko caraNoM meM rakhane hetu vinaMtI kii| AcArya zrI jI se saMyamI jIvana kI kaThoratA ko zravaNa karane para bhI siddharSi apane saMkalpa se vicalita nahIM hue, pitA kI anumati prApta kara ve dIkSita hue| siddharSimuni zramaNa jIvana dhAraNa kara upamiti-bhava prapaMca kathA nAmaka mahAkAvya ke sabhI guNoM se paripUrNa adhyAtma rasa se otaprota vizAla graMtha kI racanA kara akSayakIrti arjita kii| nizcaya hI siddharSi ke lie mA~ kI zikSA bhI varadAna bana gii| lakSmI ne putra siddharSi ko vyasanoM se mukta banAkara eka sAhityakAra saMta banAne meM apanA mahatvapUrNa aitihAsika yogadAna diyA thaa| 5.50 jAkaladevI : jAkaladevI cAlukya rAjA tribhuvanamalla kI dharmapatni thI / rAjA cAlukya jaina biMbo se ghaNA karane vAlA rAjA thA / eka bAra suyogya zilpa kalAkAra ne atizaya suMdara, bhavya manojJa, vizAla, jina pratimA banAkara rAjA ke sammukha upasthita kI / rAjA dekhakara anayamanaska aura udvigna huA / rAnI ne rAjA ke hRdayagata bhAvoM ko pahacAnakara preraNA bhare vacana kahe - "rAjana kSamA kIjie maiM ApakI ardhAMginI hU~, ataH Apase kucha kahane kA adhikAra rakhatI hU~ / rAjan / yaha bhautika raMga kSaNasthAyI evaM vinazvara hai / isa jina pratimA kI nagnamudrA meM jo sandeza hai| vaha saMsAra sAgara se pAra kara ciraMtana aura amara sukha dene vAlA hai| rAnI ke zikSA bhare vacana ne rAjA ke hRdaya ko atyadhika prabhAvita kiyA / rAjA jina dharmAnuyAyI banA, apane jIvana meM mandira, jinAlaya Adi banavAkara jaina dharma kI prabhAvanA aura pracAra meM apanA saMpUrNa jIvana vyatIta kiyaa| zIlavatI jAkaladevI jaina saMskati kI saMrakSikA, patibhaktA, dharmapAlikA, satyazIlA evaM kartavya parAyaNA nArI ratnoM meM se eka thI 40 5.51 paMpA devI : I. san kI 12 vIM zatI. hummaca meM toranabAgila ke uttara khaMbhe para prApta zilAlekha ke anusAra rAjakumArI paMpAdevI prasiddha dAnavIra rAjA tailasAMtAra evaM mahArAnI cattaledavI kI putrI thI / paMpAdevI mahApurANa meM viduSI thI, paramavidyAsaMpannatA ke kAraNa vaha zAsana devatA ke virUda Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 I se vibhUSita thI / paMpAdevI ne "aSTavidha arcanA", "mahAbhiSeka" evaM "caturbhakti kI racanA "kannar3a bhASA meM kI thI / puNyacaritrazIlA paMpAne chane hue prAsu jala se eka mAsa kI alpa avadhi meM "urvItilaka - jinAlaya" kA nirmANa karavAkara dhUmadhAma se pratiSThA karavAI thI / aSTa prakArI pUjA, jinAbhiSeka, caturvidha-bhakti meM unakI atyaMta AsthA thI / jinamaMdiroM ke jIrNoddhAra, pUjana, vyaya tathA zAstra - lekhana ke lie vaha dila kholakara dAna detI thI / paMpAdevI kI putrI bAcaladevI atimabbe ke samAna pravINa thI / donoM hI drAvilasaMgha naMdIgaNa, arUMgalAnvaya ajitasena paMDitadeva (vAdIbhasiMha) kI ziSyA zrAvikA thI / dharmaparAyaNa vallabharAjA (vikramAditya sAntara) paMpAdevI ke laghu bhrAtA the / 41 kannar3a ke mahAkaviyoM ne paMpAdevI ke viSaya meM pramudita hokara kahA hai- AdinAtha caritra kA zravaNa paMpAdevI kA karNaphUla thA, caturvidha dAna hI usakA hastakaMkaNa thA, tathA jinastavana hI usakA kaNThahAra thaa| 5.52 kundAcci (kadAcchikA ) I. san kI AThavIM zatI. AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ devarahalli meM paTela kaSNapya ke tAmrapatroM para likhe 776 IsvI ke lekha ke anusAra kundAcci sAgarakulatilaka pallavarAja aura marUvarmA kI priya putrI thii| inake pati the pathvInirguNDa rAja, jinakA pahalA nAma paramagula thA / gaMganareza zrIpurUSa (I. san 726 se 776) ke rAjyakAla meM kundAcci ne zrIpura kI uttara dizA meM "lokatilaka" nAmaka jinamaMdira banavAyA thA, jisake jIrNoddhAra, nava nirmANa, deva pUjA, dAnadharma Adi ke lie paramagula ke mahArAjA paramezvara zrI jasahitadeva ne "ponAlli' grAma dAna svarUpa pradAna kiyA thA, tathA rAnI kI preraNA se isa jinAlaya ko samasta karoM se mukta rakhakara anya anekoM bhUmi bhI pradAna kI gaI thI / lekha meM grAma sImAoM kA tathA dAna ke sAkSioM kA bhI ullekha haiM / 42 5.53 lakSmImati : (lakSmIyAmbike, lakkale) I. san kI 12 vIM zatI. vaha zUravIra, dharmavIra, hoyasala rAjavaMza ke mahArAjA viSNuvarddhana ke mahApratApI jaina senApati gaMgarAja kI dharmaparAyaNA patnI thii| jaina dharma meM varNita cAroM dAna- AhAradAna, abhayadAna, auSadhadAna, jJAnadAna, (zAstradAna) ko satata dekara "saubhAgyakhAnI" kI upAdhi prApta kI thii| lakSmI devI ne zravaNabelagola meM I. san 1118 meM eka sundara jinAlaya kA nirmANa karavAyA jo eraDukaTTevasati ke nAma se prasiddha hai| kaI jinAlaya banavAye, jIrNoddhAra karavAyA, jinake saMcAlana ke lie gaMgarAja ne udAratApUrvaka bhUmi kA dAna diyA thA / lakSmImati ko apane pati kI "kAryanItivadhU" aura "raNejayavadhU" kahA gayA hai| nipuNatA, sauMdarya tathA Izvarabhakti meM vaha agraNI thii| IsvIM san 1121 meM lakSmImati ne saMlekhanApUrvaka zarIra kA tyAga kiyA thaa| 3 5. 54 mahAsatI haryale : (haryala) I. san kI 12vIM zatI. lU. rAIsa ke anusAra karaDAlu sthAna kI dhvasta basti ke eka stambha para kannar3a bhASA meM likhA yaha lekha prApta huA hai| karnATaka kI nAgarika mahilA haryale kI jaina dharma ke prati gAr3ha anurakti thii| mahAsatI haryale bar3I dharmaparAyaNA evaM dharmaprerikA sannArI thI / matyu ke samaya usane apane putra bhuvananAyaka ko bulAkara kahA- svapna meM bhI merA khyAla na karanA, dharma kA hI vicAra karanA / yadi tumheM puNyopArjana karanA hai to jina mandira banavAnA, sAdharmI kA Adara karanA / jineMdra pratimA ke caraNoM kI upasthiti meM paMca namaskAra maMtra kA smaraNa karate hue, Asakti ke baMdhanoM ko tor3ate hue aMtima samaya meM haryale ne samAdhipUrvaka matyu kA varaNa kiyA thaa| haryale kI dharma preraNA itanI gajaba kI thI ki usane matyu ko sannikaTa dekhate hue bhI putra ko sanmArga para bar3hane ke lie prerita kiyA thA / 44 5. 55 atimabbe : I. san kI 10vIM zatI : ( atimabbarasi hai ) * 10vIM zatI kI yaha zrAvikA kevala karnATaka hI nahIM apitu samasta jagata ke gaurava kI pratIka hai| dAnaciMtAmaNi atimabbe par3he likhe ghara meM janmI thiiN| usake dAdA nAgamayyA nAma ke suprasiddha jaina the, jinake do putra the mallapayyA aura paunnamayA / atimabbe ke pitA (janarala) senApati mallapayyA the jo bhArI vidvAna, mAne hue jyotiSI, dhanurvidyA ke kuzala zikSaka the| unakI eka ora putrI thI, jisakA nAma guMDamabbe thaa| donoM kI zAdI cAlukya senApati nAgadeva ke sAtha huI jo pradhAnamaMtrI dhAlappA ke putra the, tathA rAjA Ahavamalladeva ke senApati the / Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 251 ApakA gahasthAzrama AnaMdamaya thaa| parantu nirdayI vidhi ko sahana nahIM huA va anAyAsa hI pati kI matyu se atimabbe kA jIvana aMdhakAramaya ho gayA / usa samaya kI prathA ke anusAra nAgadeva kI dUsarI patnI guMDamabbe pati ke sAtha satI ho gaI / parantu satI prathA ko jainadharma ke siddhAMtoM ke viruddha samajha kara atimabbe ne aisA karanA ucita nahIM samajhA | vaha apane ekamAtra putra aNNigadeva kI rakSA karatI huI zrAvikA vratoM kA pAlana karate hue gahasthAzrama meM rahI / yadyapi atimabbe AmaraNa jaina zrAvikA rahI, phira bhI kaThina se kaThina vratoM ke dvArA isane apane zarIra ko itanA kaza kara diyA thA ki tatkAlIna mahAkavi ranna ne unako kAmaparAGmukhatA tathA dehadaMDana nAma ke donoM guNoM kI sAkSAt mUrti batAkara bar3I prazaMsA kI hai| usane apane zIla sadAcAra, akhaNDa pAtivratya dharma aura jinendra bhakti meM aDiga AsthA ke phalasvarUpa godAvarI nadI meM AI huI pralayakArI bAr3ha ke prakopa ko bhI zAMta kara diyA thA, aura usameM phaMse hue apane pati ke sAtha-sAtha saiMkar3oM vIra sainikoM ko surakSita rUpa se svasthAna vApisa le AI thii| atimabbe svayaM to viduSI thI hI, usane AgrahapUrvaka suprasiddha mahAkavi ranna (ratnAkara) se 'ajitanAtha-purANa' kI racanA apane Azrama meM rakhakara karavAI thI / isa devI ne apane vyaya se ubhayabhASA cakravartI mahAkavi ponna dvArA sana 633 meM likhe gaye "zAMti-purANa" kI eka sahasra pratiyAM likhavAkara vibhinna zAstra bhaMDAroM meM vitarita kI thii| isase karnATaka meM sarvatra jaina dharma kA bahuta pracAra huaa| usane anya hastalikhita kAvyoM kI bhI rakSA kI thii| mudraNAlayoM ke abhAva ke kAraNa usa jamAne meM pratyeka graMtha kI pratyeka prati ko hAtha se likhanA-likhavAnA par3atA thaa| ataH jisa graMtha kI pratiyAM adhika taiyAra hotI thIM, usa graMtha kA pracAra utanA hI adhika huA karatA thaa| isakI sucArU vyavasthA na hone ke kAraNa atyaMta mahatvapUrNa graMtha aura usake racayitA kA nAma hamezA ke lie lupta ho jAyA karatA thaa| atimabbe kI preraNA se aise kaI mahatvapUrNa graMtha punarjIvita kie gaye the| sAhitya-sevA ke sAtha-sAtha unhoMne "maNikanakakhacita" (sone tathA ratnoM se mar3hI huI) 1500 jina pratimAeM vidhivat banavAkara vibhinna jinAlayoM meM pratiSThita karAI thiiN| pratyeka pratimA ke lie eka-eka cittAkarSaka bahumUlya maNighaTA, dIpamAlA, ratna toraNa tathA bitAna (caMdaravA-mUrti ke Upara bAMdhane kA nakSIdAra caukora kapar3A) bhI bheMTa kiyaa| apane inhIM udAra evaM preraka satkAryoM ke kAraNa vaha sarvatra "dAna-ciMtAmaNi" ke nAma se prasiddha thii| eka bAra atimabbe grISmakAla meM zravaNabelagolA meM bAhubalI svAmI ke darzanArtha gii| parvata para car3hI tIkhI dhUpa se saMtapta ho socane lagI ki isa samaya kucha varSA ho to bar3A acchA ho| tatkSaNa megha ekatrita hue joroM se pAnI barasane lgaa| isa ghaTanA se atimabbe kI bhakti dviguNita huii| bAhubalI svAmI kI bhakti se pUjA kara saMtuSTa huii| kannar3a kavi ratnatrayoM meM sarvamAnya mahAkavi ranna ne apane ajitapurANa meM isa ghaTanA kA ullekha kiyA hai| svayaM samrATa evaM yuvarAja kI isa devI ke dharmakAryoM meM anumati, sahAyatA evaM prasannatA thii| sarvatra usakA apratima sammAna aura pratiSThA thiiN| ukta ghaTanA ke lagabhaga eka sau varSa pazcAt bhI san 118 IsvI ke zilAlekha ke anusAra hoyasala nareza ke mahAparAkramI senApati maMgarAja ne mahAsatI atimabbe dvArA godAvarI ke pravAha ko sthira kara dene kI sAkSI dekara hI umar3atI huI kAverI nadI ko zAMta kiyA thaa| kisI satavaMtI, dAnazIlA yA dharmatmA mahilA kI sabase bar3I prazaMsA yaha mAnI jAtI thI ki "yaha to dUsarI atimabbe haiM athavA abhinava atimabbe haiN| DaoN bhAskara AnaMda sAlataura ke zabdoM meM "jaina itihAsa ke mahilA jagat meM sarvAdhika prazaMsita pratiSThita nAma atimabbe haiN| tatkAlIna kaviyoM ne dAnaciMtAmaNi atimabbe ko kaI upAdhiyoM se vibhUSita kiyA hai| tathA zilAlekha meM jina pratimAoM kI nirmAtA ke rUpa meM unakA sAdara smaraNa kiyA hai| vastutaH atimabbe eka Adarza jaina mahilA zrAvikA thI, jisakA smaraNa kara Aja bhI nArI jAti kA mastaka gauravAnvita hotA hai|5 5.56 zrAvikAratna mahArAnI zAMtaladevI : (I. san kI 12 vIM zatI). ___vaha mahArAja viSNuvarddhana poyasala kI paTTamahiSI thii| mahArAja inakA bar3A Adara karate the tathA inheM udvata savati-gaMdhavAraNa arthAt ucchaMkhala sautoM ko kAbU meM rakhane ke lie 'mattahasti' virUdva diyA thaa| zAMtaladevI ke pitA kaTTara zaiva dharmAnuyAyI mArasiMgayya penDai the, mAtA parama jina dharmAnuyAyI mAcikabbe thiiN| dezIgaNa pustakagaccha ke zrI prabhAcaMdra siddhAMta deva kI ziSyA mahArAnI zAMtaladevI ne jaina dharma kI prabhAvanA ke lie aneka sthAyI kArya kiye the tathA dAna Adi dekara usane caturvidha saMgha kA utkarSa kiyA Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 252 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ thaa| zlAghyapurUSoM ke purANa caritra sunane meM usakI bar3I dilacaspI thii| zAMtaladevI ne zravaNabelagolA tIrtha para IsvI san 1123 meM bhagavAn zAMtinAtha kI vizAlakAya pratimA pratiSThApita kI thii| IsvI san 1123 meM vahIM para usane gaMgasamudra nAmaka suMdara sarovara kA nirmANa karAyA thA tathA savati-gaMdhavAraNa basti nAmaka eka atyaMta sundara evaM vizAla jinAlaya bhI banavAyA thA / nitya devArcana saMrakSaNa Adi ke lie mahArAja viSNuvarddhana kI anumatipUrvaka mandira ke lie eka grAma bheMTasvarUpa apane gurU ko diyA thaa| zAMtaladevI dharmAtmA, satI-sAdhvI nArI-ratna thiiN| apanI suMdaratA evaM saMgIta, vAdya, natya Adi kalAoM meM nipuNatA ke lie yaha viduSI nArI ratna sarvatra vikhyAta thii| apane anuja dadda mahAdeva ke sAtha rAnI zAMtaladevI ne eka grAma vIra koMgAlva jinAlaya ke lie bhI pradAna kiyA thaa| anya zilAlekhoM meM kaI choTe-choTe gAMvoM ke dAna kA varNana hai| aMtima samaya meM zramaNopAsikA zAMtaladevI ne viSaya bhogoM se virakta ho kaI mahInoM taka anazana aura UnodarI Adi tapoM kA pAlana kiyA thA / IsvI san 1131 meM zivagaMge nAmaka sthAna meM isa devI ne saMlekhanA dhAraNa kara samAdhipUrvaka zarIra kA tyAga kiyA thaa| zilAlekha meM zAMtaladevI ko samyaktva cUDAmaNi Adi sArthaka nAma diye gaye haiN| zAMtaladevI kI putrI hariyabbarasi vizeSa dAnazIlA evaM samAja sevikA rahI haiN| jaina mahilAoM ke itihAsa meM isa devI kA nAma cirasthAyI hai| jaina zAMtaladevI (viSNuvarddhana kI bar3I rAnI thI) kA samaya IsvI san 1117 se 1131 kA hai / vaha ati kalA priya, ati milanasAra, susaMskata, sabhya evaM suMdara thii| sabhI kalAoM meM pAraMgata, bharatanATyama kI pratibhA saMpanna vidyArthinI, natyakalA meM bhUSaNa svarUpa, gAyana kalA meM sarasvatI sama, nyAya meM bahaspati samAna, turanta vAda meM vAcaspati ke samAna thii| usakI dhArmika sahiSNutA ke kAraNa vaha prazaMsanIya thii| cAro varNo ke prati usakA samAna Adara kA bhAva thA, aura sabhI dharmoM kI zraddhA ko vaha surakSita rakhanevAlI thiiN| 5.57 caTTaladevI : I. kI 10 vIM zatI. __ gaMga vaMzAvalI meM aMtima pramukha nAma rAjA rakkasa gaMga permAnaDi rAcamalla paMcama kA hai| caTTala devI inakI pautrI thii| inake pati pallavanareza kADuveTThI the / rAnI caTTaladevI ne apane putra evaM pati kA matyu ke bAda apanI choTI bahana kI cAra saMtAnoM ko apanA mAnA aura unake sAtha zAntaroM kI rAjadhAnI pombuccapura meM jinAlayoM kA nirmANa karAyA thaa| usane aneka mandira, basadiyA~, tAlAba, snAnagaha tathA guphAyeM banavAyIM aura AhAra, auSadha, zikSA tathA AvAsa, dAna Adi kI samucita vyavasthAyeM kii| caTTaladevI ke gurU dravir3a saMgha ke vijayadeva bhaTTAraka the|47 5.58 pAliyakka : I. san kI 10 vIM zatI. pArzvanAtha basti evaM dvAra ke pazcima bhIMta para aMkita zilAlekha ke anusAra yaha taula purUSa sAMtAra kI strI thiiN| vaha bar3I hI dharmaparAyaNA strI thii| usane apanI mAtA kI smati meM eka pASANa kA jinamandira banavAyA, aura usa mandira kI vyavasthAoM ke lie dAna Adi diyA thaa| kAlAntara meM vaha mandira "pAliyakka basadi" ke nAma se prasiddha huA / 5.56 jakkiyavve : I. san kI 10 vIM zatI. 10 vIM zatAbdI ke prathama caraNa meM rASTrakUTa nareza kaSNatatIya ke rAjyakAla meM 611 I. meM nAgarakhaNDa ke adhikArI sattarasa ko niyukta kiyA gyaa| jakkiyavve zAsana meM sudakSa thI aura jinazAsana kI bhakta thI, yadyapi vaha nArI thI para bahAdurI meM kisI se kama nahIM thii| usane nAgarakhaNDa kI surakSA kI thii| matyu ko samIpa AyA dekhakara usane bandani nAmaka pavitra sthAna meM jAkara vahAM ke jinAlaya meM sallekhanApUrvaka prANoM kA tyAga kiyA thaa| 5.60 bAcaladevI : I. san kI 12 vIM zatI. san 1147 toranabAgila ke uttara dizA ke khambhe para prApta zilAlekha ke anusAra yaha mahAviduSI paMpAdevI kI putrI thii| bAcaladevI atimabbe ke samAna pravINa thI, vaha nAgadeva kI bhAryA thI evaM pADala taila kI mAtA thii| vaha bar3I hI jina dharmaparAyaNA thii| isane ponnakata zAMtipurANa kI 1000 prati likhavAkara vitarita kI tathA 1500 suvarNa javAharAta kI mUrtiyAM banavAI thii| bAcaladevI drAvilasaMgha, naMdIgaNa, arUMgalAnvaya, ajitasena paMDitadeva athavA vAdIbhasiMha kI gahastha ziSyA thIM / 50 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 253 5.61 mAcikabbe evaM zAMtikabbe : I. san kI 12 vIM zatI. zaka saMvat 1038 lekha saM. 137 zravaNabelagola ke caMdragiri parvata para poyasala seTha kI mAtA mAcikabbe aura nemi seTha kI mAtA zAntikabbe ne eka mandira kA nirmANa karAyA, jo "terina-basti" ke nAma se vikhyAta hai / isa mandira ke sammukha eka ratha (terU) ke AkAra kI imArata banI huI hai, ataH ise "terina-basti" ke nAma se pukArA jAtA hai / rathAkAra mandira para cAroM ora bAvana jinamUrtiyA~ khudI huI hai / isa mandira meM bAhubalI kI mUrti hone se ise bAhubalI basti bhI kahate haiM / yaha jinAlaya nareza viSNuvarddhana ke samaya kA hai / 51 5.62 akkAdevI : I. san kI 11 vIM zatI. akkAdevI cAlukya vaMzI rAjA satyAzraya kI bahina evaM dazavarmana kI putrI thIM / rAjya kArya meM dakSa hone ke kAraNa ve rAjya ke eka prAMta kI gavarnara niyukta kI gaI thI (IsvI san 1037) / rAjya zAsana meM sahayoga dene ke lie unake sAtha sAta maMtriyoM kI eka kauMsila thI, jo prAMta kI vyavasthA sucArU rUpa se karate the, jisameM akkAdevI svayaM rAjasva maMtrI thI / inake zAsana-kAla meM rAjasva maMtrI ko hI dhArmika kArya ke lie sarakArI jamIna binA mUlya dene kA adhikAra thA / isI prakAra rAjasva adhikArI ko yaha bhI Adeza thA ki sarakArI kara vasUlI meM se kucha dhanarAzi dhArmika kAryoM ke lie dI jAye / kucha ucca adhikAriyoM ko dhArmika kAryoM ke lie gAMva taka de dene ke adhikAra rAjya kI ora se prApta the| rAjya zAsana dvArA dhArmika kArya meM sahUliyata prApta hone se kaI dhanADhya tathA madhyama sthiti ke nAgarika apane dhana ko dhArmika kAryoM meM lagAkara usakA sadupayoga karate the / aise hI eka dAna kA varNana eka zilAphalaka para prApta huA hai / cAlukyanareza vikramAditya ke samaya siMgavAr3I kSetra kI nAlikabbe nAma kI mahilA ne apane svargIya pati kI smati meM eka mandira kA nirmANa karavAyA thaa| isa mandira ke kharca ke liye rAjya dvArA bhUmi tathA anya vastueM dI gaI jisakA zilAlekha meM ullekha prApta hotA hai| 5.63 ketaladevI : I. san kI 11 vIM zatI. hoyasala rAjavaMza ke rAjA Ahavamalla (IsvI san 1042-1068) ke zAsanakAla meM yaha mahilA "ponnavAr3a agrahAra" kI zAsikA thIM / inheM somezvara kI mahArAnI ketaladevI ke nAma se saMbodhita kiyA jAtA thaa| inhoMne tribhuvana-tilaka jinAlaya meM kaI upa-mandiroM kA nirmANa I. san 1054 meM karavAyA thaa| usake kharca ke lie mahAsena muni ko dAna meM bahuta sA dhana bhI diyA thA tAki mandira kA kharca suvidhA se cala ske| prasiddha arhat zAsana kA stambha cAkirAja rAnI kA dIvAnA thaa| isI rAjya ke bellArI jile kA koMgalI nAmaka sthAna purAtana kAla se eka prasiddha jaina kendra rahA thaa| yahAM tabhI se eka mahatvapUrNa jaina vidyApITha kI sthApanA huI thii| isa mahatvapUrNa jaina vidyApITha meM kaI zilAlekhoM kA saMgraha kiyA gayA thA / 2 5.64 candravallabhA : I. san kI 10 vIM zatI. caMdravallabhA rASTrakaTa nareza amoghavarSa rAsakatA kI patrI tathA rAjA rAcamala dvitIya kI patnI thii| apane pitA ke padacinhoM para calane vAlI isa rAjakumArI ne apanI dar3ha AsthA ke kAraNa jaina dharma ke pracAra-prasAra meM vizeSa saphalatA prApta kI thii| zravaNabelagolA ke zilAlekha naM. 486 meM ullekha milatA haiM ki, usake apane gurU zubhacaMdra siddhAMtadeva kI preraNA se usane eka vizAla jaina pratimA kI sthApanA karavAI thii| pati ke samAna candravallabhA bhI bAraha sau (1200) brAjila ke ucca padAdhikArI ke pada para kArya karatI thI jo usa samaya ke itihAsa meM gauravazAlI pada mAnA jAtA thaa| apane vyaktigata jIvana meM vratoM kA pAlana karate hue usane aMtima samaya meM vidhipUrvaka saMlekhanA vrata dhAraNa kara zarIra kA tyAga kiyA thaa| vIratA tathA parAkrama se yukta yaha mahilA jineMdra zAsana kI bhakta tathA apanI yogyatA evaM sauMdarya ke lie prasiddha thii| isane sAta-ATha varSa taka apane pradeza para suzAsana kiyA thaa| aMta meM I. san 618 meM vaha rUgNa huI to zarIra aura saMsAra ko kSaNa-bhaMgura jAnakara usane apanI putrI ko saMpatti evaM padabhAra sauMpa diyA tathA svayaM bandani tIrtha kI vasati meM jAkara zraddhA ke sAtha sallekhanA vrata pUrvaka deha kA tyAga kiyA thaa|3 Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ - 5.65 jakkisuMdarI : 10 vIM zatI. kaSNarAja tatIya kI matyu ke pazcAt unakA laghubhrAtA (khoTiga nityavarSa I. san 667-672) rASTrakUTa siMhAsana para baitthaa| isa nareza ke sAmanta paDDiga ne apanI dhArmika bhAryA jakkisundarI dvArA kAkambala meM nirmita bhavya jinAlaya ke lie do grAma pradAna kie the (I. san 668) / inake gurU kavaliguNAcArya ko preraNA se sAdhu-sAdhviyoM ke Thaharane ke lie eka vasati banavAI gaI thii| yaha mahilA rAjavaibhava tathA vilAsitA se dUra rahakara dharma dhyAna para zraddhA rakhatI thii|54 5.66 cAmekAmbA : karnATaka ke kala cumbarU (jilA attolI) se prApta eka zilAlekha meM varNana AtA hai ki paTTavarddhika kula kI tilakabhUtA, gaNikA jana meM prasiddha cAmekAmbA nAma kI zrAvikA kI preraNA se cAlukya vaMza ke (23) teisaveM rAjA ammarAja dvitIya (vijayAditya SaSTha) ne sarvalokAzraya jinabhavana (jinamaMdira) kI marammata ke lie balahArigaNa, aDDukaligaccha ke arhanaMdi muni ko kalacumbarU nAmaka grAma dAna meM diyA thaa| isa vaMza ke rAjAoM ne jainadharma ke saMrakSaNa meM mahatvapUrNa yogadAna diyA thA 5 5.67 candrAyavve : I. san kI 10 vIM zatI. aDonI tAlukA ke hAlaharavi nAmaka grAma kI eka pahAr3I para prApta rASTrakUTa kAla kA yaha zilAlekha hai| usameM ullekha hai ki kannara kI rAnI candrAyabve siMdavAr3I 1000 para zAsana karatI thI, usane nandavara para eka jaina mandira kA nirmANa karAyA thA tathA mandira kI vyavasthAoM ke lie dAna bhI diyA thaa|56 5.68 cAgaladevI : I. san kI 11 vIM zatI. kannar3a bhASA kA yaha lekha pArzvanAtha basti meM mukha maMDapa ke dakSiNa staMbha para aMkita hai / vIra zAMtara kI patni cAgala devI thI / prasiddha arasIkabbe kI yaha putrI thI / vaha bar3I dAnavIra aura dharmaparAyaNA sannArI thI / zilAlekha meM usakI praMzasA meM bahuta se zloka diye gaye haiM / apane pati vIra zAMtara ke kuladevatArUpa nokiyabbe kI basadi ke sAmane usane "makara-toraNa" banavAyA thaa| balligAMva meM cAgezvara nAma kA mandira banavAyA thA, bahuta se brAhmaNoM ko kanyAdAna karake "mahAdAna" pUrNa kiyA thaa| apane Azraya meM Aye hue AzritoM ko aura prazaMsakoM ko yatheSTa dAna dekara saMtuSTa kiyA thA, ataH dAnI ke rUpa meM prasiddhi prApta kI thii|50 5.66 sAviyabbe : vIrAMganA sAviyabbe zrAvaka ziromaNi vIra mArtaNDa mahAsenApati cAmuNDarAya jo siddhAMta cakravartI nemicaMdrAcArya ke ziSya the, unake samakAlIna thI / yaha vIra mahilA-ratna parAkramI vIra bAyika tathA usakI dharmapatni jAbayye kI putrI thI aura loka vidyAdhara kI bhAryA thI / eka ora to vaha apane pati ke sAtha yuddha kSetra meM jAkara vIratApUrvaka raNa-jauhara dikhalAtI thIM aura dUsarI ora atirikta samayoM meM vaha naiSThika zrAvikA-vratAcAra kA pAlana karatI thii| zravaNabelagola kI bAhubalI basati meM pUrva dizA kI ora eka pASANa para isa yuddhapriya mahilA kI vIragati lekhAMkita hai| lekha ke Upara eka dazya haiM, jisameM yaha vIra nArI ghor3e para savAra hai aura hAtha meM talavAra uThAye hue apane sammukha eka gajArUr3ha yoddhA para prahAra kara rahI hai / lekha meM isa mahilA-ratna ko revatI rAnI jaisI pakkI zrAvikA, sItA jaisI pativratA, devakI jaisI rUpavatI, arundhatI jaisI dharmapriyA aura zAsana devI jaisI jinendra bhakta batAyA hai| 5.70 sovala devI : I. san kI 13 vIM zatI. sovala devI mahAmaNDalezvara mallidevarasa saMdhivigrahI maMtrI eca kI patnI thii| usane apane choTe bhAI Ica ke smaraNArtha eka mandira kA nirmANa kiyA thaa| bhagavAn zAMtinAtha ke aSTavidha pUjana ke lie tathA mandira kI marammata ke lie IsvI san 1208 meM bhUmi kA dAna diyA thaa| DaoN. jyotiprasAdajI kI pustaka ke anusAra sovaladevI vIra ballAla ke maMtrI IcaNa kI patnI thI / isa jinabhakta daMpatti ne gogga nAmaka sthAna meM vIrabhadra nAmaka sundara jinAlaya kA nirmANa karAyA thA, tathA eka aura vasati kA nirmANa karavAkara usake lie dAnAdi diyA thaa| isa dharmAtmA pati parAyaNA mahilA kI upamA sItA aura pArvatI se dI gaI hai / Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 5.71 jaina kaviyitrI kaMtI devI : I. san kI 12 vIM zatI. sAhitya gagana kI ujjavala caMdrikA kaMtI devI kA samaya IsvI san 1106 se 1141 hoyasala rAjA viSNuvarddhana ke samaya kA hai| prasiddha kaviyitrI hone ke kAraNa dvAra samudra gAMva ke hoyasala nareza lallA prathama ke rAjadarabAra meM kaMti devI ko sammAnanIya aura ucca pada prApta thaa| isane rAja darabAra ke prasiddha kavi paMpa ko apanI kAvya zakti se nisteja kara diyA thaa| kaMtI kI alaukika pratibhA aura vilakSaNa bauddhikatA ke kAraNa kavi paMpa inase DAha karatA thA / kaThina se kaThina samasyAyeM peza kara usane parAsta karane kA prayAsa kiyA, kintu vaha saphala nahIM huaa| eka dina kavi paMpa nizceSTa sA ho pathvI para gira pdd'aa| kaMtI paMpa ko mata samajha najadIka baiThakara rUdana karane lagI.....paMpa jaise mahAna kavi se hI rAja darabAra kI zobhA thI, usa suSamA ke sAtha merA bhI kucha vikAsa thA ityAdi, ina zabdoM ko sunakara paMpa kI AMkhe khula gii| unakA hRdaya, ghaNA, pazcAtApa Adi kutsita bhAvoM ke prati vidroha kara uThA, kaMtI jaisI udAra, vizAla aura pavitra nArI ke prati usakA sammAna bddh'aa| kaMti ne rAjadarabAra meM abhinava pampa kI apUrNa kavitA kI pUrti kI thI / 255 kaMtI kI kAvya pratibhA ke saMbaMdha meM kiMvadanti pracalita hai| dharmacaMdra nAmaka rAjamaMtrI kA putra adhyApaka thA / usane tIvra buddhi saMpanna chAtroM ke lie "jyotiSamati tela" nAmaka auSadhI taiyAra kI thii| isa tela kI eka bUMda buddhi ko prakhara banAne ke lie paryApta thii| eka bAra kaMtI ajJAnavaza, sampUrNa tela pI gaI aura dAha pIr3A sahana na hone se kUpa meM gira gaI / auSadhi ke prabhAva se baca gaI, apitu adbhuta pratibhA se vibhUSita ho bAhara AI / " kaMtI devI ne kAvya pratibhA se dharma aura nArI gaurava kI surakSA kI hai tathA Azcaryajanaka kAvya pratibhA se jaina nAriyoM ko naI dizA pradAna kI hai / 5.72 jakkaNabbe : I. san kI 12 vIM zatI. zilAlekhoM meM inake apara nAma jakkaNimabbe, jakkamabbe tathA jakkimabbe bhI milate haiN| gaMgarAja ke jyeSTha bhrAtA bammadeva daNDanAyaka kI patnI jakkaNabbe thI / vaha senApati boppa kI mAtA thI tathA mUlasaMgha dezIgaNa pustakagaccha ke zubhacaMdra siddhAMtadeva kI ziSyA thI / vaha jaina dharma meM bhArI AsthA rakhatI thii| usane "mokSatilaka" nAmaka vrata kiyA thA / isane yogyatA aura kuzalatA se rAjya zAsana kA paricAlana karate hue dharma kI gaurava patAkA ko phaharAne ke lie 1120 IsvI meM pASANa kI eka jinamUrti khudavAkara pratiSThita karAI thii| eka tAlAba kA nirmANa bhI karavAyA thA / 1117 IsvI meM pASANa nirmita eka jinamandira "sAhali" yA "sANehalli" grAma meM karavAyA thaa| isa prakAra jakkaNabbe rAjya kArya meM nipuNa, jineMdra zAsana ke prati AjJAkAriNI aura lAvaNyavatI thI / 5.73 lakSmImatI : (lakkale) I. san kI 12 vIM zatI. hoyasala vaMzIya mahArAja viSNuvarddhana ke senApati gaMgarAja kI bhAryA thiiN| isane zUravIratA, rAjyasevA aura dharmotsAha se hoyasala rAjavaMza ko prabhAvita kiyA thaa| rAjya meM jaina dharma kI nIMva ko majabUta karane meM bahuta sarAhanIya kArya kiyA thA / lakSmImati apane pati ke yuddha evaM rAjyakAryoM meM sakriya sahAyaka rahI thI / ataH use pati kI "kAryanItivadhU" aura "raNejayavadhU" bhI kahA gayA hai / vaha bar3I dharmAtmA aura dAnazIlA thii| usane pati kI sahAyatA se jainadharma meM varNita cAroM dAnoM-AhAradAna, abhayadAna, auSadhI dAna, jJAnadAna (zAstradAna) ko satata dekara "saubhAgyakhAnI" kI upAdhi prApta kI thii| IsvI san 1118 meM usane zravaNabelagolA meM eka jinAlaya banavAyA thA, jo aba eraDukaTTebasti ke nAma se prakhyAta hai| usane anya kaI jinAlaya banavAeM tathA jIrNoddhAra bhI karavAyA thaa| vaha gurU zubhacandra kI ziSyA thii| lakSmImatI ne apane bhrAtA bUcana ke smaraNArtha, jainAcArya meghacaMdra traividyadeva ke smaraNArtha, apanI bhaginI demati ke smaraNArtha kramazaH lekha naM. 46, 47 evaM 46 likhavAyA thaa| IsvI san 1121 me "eraDukaTThebasti" jinAlaya meM usane samAdhipUrvaka prANoM kA tyAga kiyA thA / 12 5.74 hariyabbarasi (hariyaladevI) I. san kI 12 vIM zatI. Apa hoyasala vaMza ke rAjA viSNuvarddhana evaM prasiddha mahArAnI zAMtaladevI kI suputrI thI tathA ballAladeva kI bahana thI / hariyabbarasi ke pati siMha sAmaMta the aura gurU gaMDavimukta siddhAMtadeva the jo apanI vidvattA ke lie tatkAlIna rAjAoM meM vikhyAta Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ the| hantUra nAmaka sthAna ke eka dhvasta jinAlaya meM prApta 1130 I. san ke zilAlekha se jJAta hotA hai ki ukta prAMta ke tatkAlIna zAsaka ballAladeva kI bahana rAjakumArI hariyabbarasi ne apane gurU kI preraNA tathA bhAI ke sahayoga se svadravya se hantiyUra nagara meM eka atyaMta vizAla evaM manorama jinAlaya banavAyA jo ratnakhacita tathA suMdara maNimaya kalazoM se yukta uttaMga zikharoMvAlA thaa| ukta jinAlaya meM nitya pUjA sAdhuoM ke AhAra dAna, asahAya vaddhA striyoM kI zIta Adi se rakSA hetu AvAsa evaM bhojana Adi kI suvidhA dene ke lie tathA jinAlaya ke jIrNoddhAra Adi ke lie bahuta sI rAja kara se mukta bhUmi gurU siddhAMtadeva ko dAna svarUpa pradAna kI thI / isa dAnapatra meM rAjakumArI kI tulanA sItA, sarasvatI Adi prAcIna mahilAoM se kI gaI hai tathA unheM patiparAyaNa, viduSI, aura samyaktva cUr3AmaNi likhA hai / isa dAna meM pitA mahArAjA viSNuvarddhana kI sahamati thii|63 5.75 Acala devI : I. san kI 12 vIM zatI. zilAlekhoM meM anya nAma Aciyakka, AcAmbA bhI pAye jAte haiM / AcaladevI hoyasala nareza ballAla dvitIya, brAhmaNamaMtrI caMdramauli kI jaina dharmAvalambinI bhAryA thii| usa rUpa-guNa-zIla saMpanna mahilAratna ne 1182 IsvI meM zravaNa belagolA meM bar3I bhaktipUrvaka eka atibhavya evaM vizAla pArzva jinAlaya kA nirmANa karAyA thaa| Aciyakkana kA saMkSipta rUpa 'akkana' hone se yaha mandira "akkana-basti" ke nAma se bhI prasiddha hai| isa mandira kI pratiSThA AcaladevI ne apane gurU dezIgaNa nayakIrtisiddhAMtadeva ke ziSya bAlacaMdra muni ke sAnnidhya meM bar3e samArohapUrvaka saMpanna karavAI thI / maMdiroM ke ukta nagara meM yahI eka mandira hoyasala kalA kA avaziSTa tathA utkaSTa namUnA hai| saptaphaNI pArzvanAtha kI pAMca phuTa uMcI pratimA ke sAtha dharaNeMdra-padmAvatI kI sAr3he tIna phuTa uMcI mUrtiyAM hai| suMdara jAliyAM cAra camakadAna staMbha, kalApUrNa navachatra aura zikhara para siMha lalATa hai| maMtrI caMdramauli kI prArthanA se (hoyasala nareza) vIra ballAla ne isa mandira ke lie 'bammeyanahalli" nAmaka eka grAma pradAna kiyA thaa| gommaTezvara kI pUjA ke lie bhI "bekka" nAmaka grAma ko rAjA se prApta karake AcaladevI ne dAna karAyA thaa| pati ke kaTTara zaiva bhakta hote hue bhI isa mahilA ne unase pUrA sahayoga prApta kiyA aura pati ne bhI apanI dharmAtmA jaina patnI AcaladevI ke dhArmika kAryoM meM pUrA sahayoga diyA evaM sacce artho meM dharmapatni kA kartavya nibhAyA thaa| yaha usakI tathA usake rAjya evaM kAla kI dhArmika udAratA kA paricAyaka haiN|64 5.76 mAlaladevI : I. san kI 11 vIM zatI, (kuppaTUra) kuppaDUra ke IsvI san 1075 ke kannar3a zilAlekha ke anusAra mAlaladevI kadamba kula ke mahArAjA kIrtideva kI bhI paTTamahiSI thii| kuppaTUra nAmaka nagara meM usane atibhavya pArzva deva caityAlaya kA nirmANa krvaayaa| apane gurU padmanaMdi siddhAMta deva se usa mandira ko susaMskata karavAkara, vahAM se sAdhuoM ke guNoM ke samAna pUjya brAhmaNoM se usakA nAma "brahma jinAlaya" rkhvaayaa| koTizvara mUlasthAna tathA vahAM ke 18 anya maMdiroM ke purohitoM tathA vanavAsI madhukezvara ko bulavAkara unakA yathAyogya sammAna kiyA / ucita dhanarAzi (500 honnu) pradAna kara unase bhUmiyA~ prApta kii| jineMdra deva kI nitya pUjA evaM sAdhuoM ke AhAra Adi kI vyavasthA ke lie mahArAja kIrtideva se "siDDaNivallikoM" nAmaka grAma prApta kiyA aura ina sabako apane gurU padamanaMdi siddhAMtadeva ko samarpita kiyA thaa| 5.77 pocala devI : I. san kI 12 vIM zatI, zilAlekhoM meM apara nAma pocAmbikA, pocikabbe, pocabbe bhI milatA haiN| cAmuNDarAya basti meM maMDapa meM utkIrNa, IsvI san 1120 ke zilAlekha meM ullikhita hai ki mAra aura mANakavve ke putra tathA hoyasala nareza viSNuvarddhana ke mahAdaNDanAyaka "eci" yA "ecigAMka kI bhAryA" pocaladevI thii| pocaladevI dharmaparAyaNA sannArI thI, usane aneka dhArmika kArya kiye, zravaNabelagolA meM aneka jina maMdira bnvaae| unakA putra mahArAja viSNuvarddhana kA prasiddha zaktizAlI senApati "gaMgarAja" thA, jisane apanI mAtA kI smati meM "kattale-basti" nAmaka jina maMdira kA nirmANa karAyA thaa| aMtima samaya meM zaka saMvat 1043 meM saMlekhanApUrvaka pAMca padoM kA uccAraNa karate hue pocaladevI ne apane deha kA tyAga kiyA thaa| pocaladevI kA ullekha aneka zilAlekhoM meM huA hai| gaMgarAja parama Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa jinabhakta thaa| usane apanI mAtA tathA patnI ke samAdhimaraNa kI smati meM smAraka bhI sthApita kiye the, gaMgavAr3I nAmaka pradeza rAjA se puraskAra rUpa meM mAMgA, vahAM para prAcIna jaina tIrthoM aura jinamaMdiroM kA bAhulya thA, jisakA jIrNoddhAra gaMgavAr3I prAnta kI samasta Aya se hotA thaa| puraskAra meM prApta 'parama' grAma bhI unhoMne apanI mAtA aura bhAryA dvArA nirmita jinamaMdiroM ke lie bheMTa kara diyA thA / 66 5.78 kuMdavaDa : vIM zatI, T kuMdavai colavaMza kI rAjakumArI thI aura prasiddha colanareza rAjarAja prathama kI bar3I bahana thI / usane tirUmalai meM eka jinAlaya kA nirmANa karAyA thA jo "kundavaI jinAlaya" ke nAma se prasiddha huA thA / usane do jaina maMdira aura bhI banavAe the| eka dakSiNa ArakATa jile ke dAdApura meM aura dUsarA tricanApallI jile ke tirUmalavAr3I nAmaka sthAna meM banavAyA thA / 67 5.76 bhImA devI : I. san kI 12 vIM zatI. 257 bhImAdevI vijayanagara ke rAjA devarAja prathama kI dharmaparAyaNA patnI thii| jaina dharma ke prati usakI gaharI AsthA thI / bhImA devI ne svayaM kA bahuta-sA dravya dekara IsvI san 1410 ke lagabhaga zravaNagelagolA ke maMgAyI basti ke lie zAMtinAtha bhagavAn kI mUrti ko sthApita karavAyA, jisakA nirmANa 1325 IsvI ke lagabhaga maMgAyI nAma kI eka rAjanartakI ne karAyA thaa| mahArAnI bhImAdevI kI atyaMta dharmaniSThA ke kAraNa hI rAjA devarAja kA bhI jainadharma ke prati acchA sadbhAva thaa| vijayanagara ke rAjA kAMgu rAjya ko apane niyaMtraNa meM lekara jainadharma kA pracAra kiyA thaa| vijayanagara ke rAjA bukkA ne nimna prakAra kI ghoSaNA apane rAjya meM karavAI thI / "jaba taka cAMda va sUrya rahegA, taba taka jaina tathA vaiSNava donoM saMpradAya kA samAna Adara rAjya meM rahegA / vaiSNava tathA jaina eka hI dharma haiM, samAna mAnyatA denI cAhie / " dakSiNa bhArata ke pracAra-prasAra meM rAjA tathA unake maMtrIgaNoM ne to sarvaprakAra kA sahayoga diyA, kintu muni tathA AcAryoM kI preraNA se mahilAoM ne adbhuta kArIgarI vAle evaM sundara mandira banavAkara jo yogadAna sthApatya kalA meM diyA hai usakI dUsarI misAla bhAratIya itihAsa tathA anya dezoM ke itihAsa meM milanA asaMbhava hai| aizo ArAma tathA bhoga ke sampUrNa sAdhanoM ko tyAga kara dharma tathA taponiSTha hokara jaina dharma ke siddhAMtoM ko apanAkara jIvana meM caritArtha karane kA jo kArya dakSiNa bhArata kI mahilAoM ne kiyA usase jainadharma hI nahIM, bhArata ke sarva dharma-saMpradAya gauravAnvita hue haiM rAjImatI eka sAhasI sannArI thii| usane vAsanA ke paMka meM pha~se rathanemi ko ubArA thaa| usane rathanemi ko mAnava jIvana kI bahumUlyatA kA bhAva krvaayaa| bhogoM kI kSaNabhaMguratA ke prati sAvadhAna kiyaa| pariNAmasvarUpa rathanemi dIkSita hue tathA unhoMne mukti kA varaNa kiyaa| usakA zreya rAjImaMtI ko jAtA hai| Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 kra. 1 2 3 4 5 6 8 w t 10 san zrAvikA nAma 708 761 vIM zatI 7 6 vIM zatI 8 vIM zatI thex 8 vIM zatI ayyanamahAdevI 876 6 vIM zatI 660 kuMkumAdevI devakI putrI kuvAvana ammA dvitIya bhAgiyabe mahAdevI apara nAma mANDavI kamalaprabhA vaMza / gotra zAntiyavve hairaNayaka (sunAra) deva kI putrI thii| duhamuttarena kI patnI thI puMDImuppAvA villukama ke jinaDIyAra kI putrI thii| veMgI ke cAlukya vaMza ke saMsthApaka zaiva dharmI kubja viSNuvarddhana kI patni thii| veMgI ke cAlukya vaMza ke parivAra kI hai| hanumbe kI choTI bahana thii| vimala caMdra paMDita deva kI gahastha ziSyA thI preraka / pratiSThApaka AcArya/gaccha naMdI cAlukya rAjA ke samaya meM purigere nagara me eka jinamaMdira banavAyA thA / AcArya caMdraprabha pallava rAjavaMza ke rAjA naMdivarmana ke samaya jinavallabha kI patnI kAtakattiyarAyayara kI patnI thI AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ avadAna pratimA nirmANa Adi ponavilainaTAnapaTTI gA~va ke jinamaMdira ke lie kucha sonA bheMTa meM diyA thaa| bha. mahAvIra kI pratimA jaina. ina. ina ta. nADu jainadharmI thI, usane vijayavAr3A meM namba basadi (jinamaMdira) kA nirmANa karAyA thaa| saMdarbha graMtha jaizi. saM. bhA. 4 jaina ina. ina ta. nADu paM. vimalacaMdra kI smati meM smAraka khar3A kiyA thaa| kaI grAma jaina maMdiroM ke lie dAna meM pradAna kiye 211 maMdira ke lie 17 kalaMju jainA. liT ina tamila mudrAyeM, eka ulakku cAvala bheMTa svarUpa diye| karnATaka me nirmita eka mUrti sthApita karavAI thii| jai. zi. saM. bhA. 4, // // // " " tirukoyalI jaina maMdira evaM sAdhuoM ke nivAsa sthAna kA punarUddhAra kiyA, mukha jaina ina. ina ta. nADu maMDapa banavAyA, bhaTTAri yakSa yakSa hetu maMdira banavAyA pa jaini. ina. AMdha. eja 64-65 Depi. ina. ina. 25 42 jai. zi. saM. bhA. 2 426 234 1437 jaina liT ina tamila 154 25 tathA maMdira hetu bar3A ghaMTA bheMTa kiyaa| maMdira banavAyA thaa| jaina. si. bhA. 1943 63 82 207 Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 259 avadAna saMdarbha graMtha kra. | saMn zrAvikA nAma | vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka AcArya/gaccha 638 | dIvalAmbA | pazcimIgaMga yuvarAja| malakher3A rAjavaMza ke samaya meM bUtUga kI patnI 1. jai. zi. saM. bhA. 2. 2. prA. jai smAraka 127 sUdI meM eka jinamaMdira kA nirmANa karavAyA 1 evaM chaH AryikAoM kA samAdhimaraNa karavAyA thaa| dAvaNagere ke seMbUra sthAna me jinAlaya banavAyA va bhUmikA dAna diyA thaa| 12 10vIM zatI pANDya maMtrI va senApati | sUrya daNDanAyaka kI patnI 13 | 60 nijiyabbe (nijIkabbe) pathvIrAma putra biTTaga ke | prapautra zAMtivarmA kI mAtA jai. zi. saM. bhA.2 sugaMdhavarti meM banavAye maMdira ko | 150 mattara (mApa) bhUmi kA dAna diyA thaa| | 201 b03,204 // thii| 14 / 678 23-28 jai.zi.saM. jai. si. bhA. kAlaladevI / gaMgAnareza rAcamalla (kalikAdevI) | satyavAkya caturtha ke maMtrI cAmuNDarAya kI mAtA thii| | mAtA kI darzana icchA pUrNa karane || ke lie vizva vikhyAta 57 phITa uttuMga khaDgAsana bAhubalI kI pratimA kA nirmANa karavAyA thaa| | 15 | 657 / gaMgamAdevI | rASTrakUTa nareza kaSNa tatIya kI rAnI thii| rAnI ke sevaka dvArA tirUmalai pahAr3I para sthita | da. bhA. me. jai. dha. | yakSa hetu dIpadAna diyA gayA thaa| 16 0 vIM zatI bir3akka bir3akka ne samAdhisthApita | jai. zi. saM. bhA. 4 | 71 kI thii| candiyabbe | kannaradeva kI rAnI thI 17 | I.sa. 632 | (10vIM zatI) AcArya padmanaMdi nandavara meM eka jaina basadi kA | jai. zi. saM. bhA. 4 | 45 | nirmANa karAyA thA tathA usamaMdira ke lie AcArya padmanaMdi ko dAna arpita kiyA thaa| | 18 I. san 650/ padmabbarasi | rASTrakUTa samrATa, akAla | kuMdakuMdAnvaya guNacaMdra varSa kaSNa rAjadeva tatIya kI rAnI thI | eka basadi kA rAnI ne | jai. zi. saM. bhA. 4 | 45 | nirmANa karAyA thA, dAnazAlA nirmita kI thI. tathA usake lie eka tAlAba bhI arpita kiyA jai. zi. saM. bhA. 5 16 10 vIM zatI tirUnaga aludUra nADu ke elumUra grAma ke ilADai araiyana tirUvaDi kI patnI thI , Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ | | san zrAvikA nAma| vaMza/gotra avadAna preraka/pratiSThApaka AcArya/gaccha saMdarbha graMtha | cA~dakavve |478 jainadharma ke upAsaka caturtha raharAjA zAMtivarmA kI rAnI thii| 150 mahattara bhUmi jinamaMdira ke lie vyAkaraNAcArya bAhubalI deva| ko pradAna kI thii| brapaM.caMdAbAI abhinaMdana graMtha 50 / pAliyakka jai. zi. saM. bhA.2 pAliyakka bastI " nAmaka maMdira| banavAyA, vyavasthA ke lie dAna diyA thaa| | da. bhA. meM. jai.6 24 2210 vIM zatI jakkiyabbe | karnATaka ke jaina senApati puNisamathya kI patnI thii| kapAjapeTha tAlukA ke hosakoTa bastI meMeka jinamaMdara bnaakyaath| 23 | 662 / kallabbA kaoNla deza meMeka jinamaMdara | jai. zi. saM.bhA.5 | 21 kA nirmANa karavAyA thaa| cAlukya rAjA siMha varmA kI kanyA thI gaMgarAja bUtuga jayaduttaraMga kI patnI thii| putra marasiMthA | 175 24 10 vIM zatI lAmAdevIyara | vIravela kI rAnI thii| jaina. liT ina. tamila rAnI kI preraNA se rAjA ne | tirUpanamalai ke deva ko kuraganapAr3a gA~va se kucha Aya phura denI zurU kara dI | 25 10 vI zatI pullappai / | cAmuNDarAja kI choTI bahana thI caMdrAyane kannara kI rAnI thii| niSIdikA arthAt | jainA. ina. ina. ta. oo-30 anazanapUrvaka matyu kA varNana hai| siMdavAr3I 1000 para | da. bhA. meM. jai. 6 | 135, zAsana kiyA thaa| maMdira kA nirmANa kiyA tathA dAnAdi bhI diyA thaa| jai. bi. pA.1 | 216 sAta varSa taka bar3e kauzala se rAjya calAyA thA. samAdhimaraNa kiyA thaa| 27 / 66 / jakkiyabbe nAgaraguNDa ke nAlagavuNDa kI patnI kAMcikabbe | pati AyanagAvuNDa basadi kA nirmANa kiyA thaa| kucha bhUmidAna meM dI thii| eka | jai. zi. saM. bhAM. 4 | 76 udyAna bhI arpita kiyA thaa| 1. pI. bI. desAI ke anusAra tirUpanamalai ke deva baiThe hue jina kI mUrti hai| Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina prAvikAoM kA bRhad itihAsa 261 kra. | san zrAvikA nAma vaMza/gotra avadAna preraka/pratiSThApaka AcArya/gaccha saMdarbha graMtha 26 | 1027 somaladevI 76 cAlukya rAjA jayasiMha kI kanyA piriyamosaMgikI basadi ke | jai. zi. saM. bhA. 4 lie kucha dAna diyA thaa| 30 - 047 | akkAdevI jai. zi. saM. bhA.4 | 3 | vikramapura ke goNada beDagi jinamaMdira ke lie dAna diyth| mUlasaMgha, senagaNa, hegari gaccha| ke nAgasena paMDita kodAna samapita kiyaath| nAvikabe ra mahAmaNDalezvara joyimadhyarasa kI patnI thii| koNDakundeya tIrtha meM caTTa | jai. zi. saM. bhA. 4 jinAlaya kA nirmANa kiyA, tathA maMdira ke lie bhUmi dAna meM dI thii| | 32 | 18 | bhogave / tippiseTTI sAtayya kI patnI bhogava thii| desIgaNa pustaka gaccha kuMdakuMdAnvaya ke sakalacaMdra bhaTTAraka kI ziSyA thii| aparAyaNA thI tathA aMtima | jai. zi. saM. bhA. 4, | samaya meM samAdhimaraNa ke sAtha deha tyAga kiyA thaa| mAkabbe gati samAdhimaraNa | jai. zi. saM. bhA.4 74 - mahAdevI jai. bi. pA. 166 lAlapatthara kI mahAvIra pratimA mahAdevI | dharmasena kI patnI vAgaTa saMgha jai. zi. saM. bhA.5 | 25 jinamUrti kI sthApanA kI thI thI 5 / padamAvatI bIbatasAha zreSThI kI patnI thii| | pratimA kI pratiSThApanA| jai. zi. saM. bhA. 2 | 332 karavAI thii| prabhAvatI bIvanazAha kI patnI | ma. pra. jai.6 AdinAtha bha. kI mUrti sthApita karavAI thii| mohinI Thakura phArUkakI patnI thii| padamAvatI mUrti kI | jai. zi. saM.bhA.5 | 3143 sthApanA karavAI thii| pocabbarasi / rAjAdhirAja koMgAla | kI mA~ thii| jai. zi. saM. bhA. 2 | 232,233/ gurU guNasena paMDitadeva dravilagaNa, naMdIsaMgha apane gurU kI pratimA banavAkara | | jaladhArApUrvaka unheM samarpita kI thii| Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra. | saMn zrAvikA nAma | vaMza/gotra avadAna saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka AcArya/gaccha 1024 sinnavai pallava rAjA kI rAnI thii|........... 164 tirUmale ke deva maMdira ke lie | 1.jaina. liT. ina. ta. AraMbhanaMdin nAmaka dIpaka bheMTa nADu kiyA tathA anya dIpaka kI | 2. da. bhA. meM. jai. dha vyavasthA hetu paise diye the| 41 | 306 dI | nAlikabbe / tribhuvanamalladeva ke rAjya ke samaya kA hai| apane pati kI smati meM chatta jinAlaya kA nirmANa karAyA thaa|| jaini. ina. AMdha. 1025 cAmuNDAbAI | vANika naNNappayana kI patnI thI perUmbaNappaDI kI nivAsI thI jaina kuMdavai jinAlaya ke lie | jainA liT. ina. tamila. | 165 | eka dIpaka samarpita kiyA usake lie paise bheMTa meM diye the| nADu 43 / 16ii | bhogavve, | tippiseTTI sAtayyA | pustaka saMkalacaMdra | kI patnI matyu kA ullekha hai| | jai. si. bhA. 63 44 | 1077 | mAlaladevI padmanaMdI siddhAMtadeva kuppaTUra meM vikramAditya brahma | jaina. bibli. grAphI. | 202 |jinAlaya kA nirmANa kiyA thaa| ina. Tu. volyU 45 | 17 | padmAvatIyakka abhayacaMdra jai. zi. bhA. | 63 | abhayacaMdra dvArA prAMrabha kI gaI| basadi divamaMdira) ko pUrNa kiyA tathA devamaMdira ke cAroM ora eka gherA bhI banavA diyaa| 1077 | rAnI caTTaladevI | pA~ca maMdiroM kA nirmANa kiyA thaa| jai. bi. pA. 762 MTR mahAdevI jainama kI bejor3a saMrakSikA | A. iMdumatI. a. graM. | 5 gaMgavAr3I ke rAjA bhujabalagaMga kI patnI vAcaladevI jina bhavanoM kA nirmANa karavAkara dharmaprabhAvanA kI thii| 46 | 12 vI zatI | candabbe rAjA mahAseThI ke patnI thii| 46 varddhamAna svAmI kI mUrti kI | prA. jai. smAraka. punaH pratiSThA karAI thii| 50 | 10 | Asta / mahipAladeva kI mAtA | mUlasaMgha kI ziSyA | bha. pArzvanAtha kI pratimA kI | jai. zi. saM. bhA. 3 thii| pratiSThA karavAI thii| | 225 Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kra. 51 52 53 55 56 54 1111 I. 58 56 60 61 san zrAvikA nAma 62 1161 jakkaNane 57 12vIM zatI 63 kIrda 99RE 1116 1160 1120 1121 1122 1146 1123 1130 padmakke kAliyakkA mahAditya kI patnI lakSmI havvakkA nAgavve mAyakke pochAmbikA daMDanakiti lakkavve zAMtale zAMtaladevI A vaMza / gotra mahAdevI nAyakiti kI putrI cAlukyatribhuvana malla ke daMDanAyakasUrya kI bhAryA thI / gaMgarAja kI patnI sarvAdhikArI brahmacArI kI strI jokave kI strI maMtrI gaMgarAja kI mAtA gaMgarAja kI mAtA viSNuvarddhana kI rAnI preraka / pratiSThApaka AcArya / gaccha maMdira kA toraNa nirmita karavAyA thA / jinamaMdira kA nirmANa puSpasena deva mAdhva caMdra deva avadAna samAdhimaraNa dvArA svargavAsI huI thI / apanI sAsa mahAdevI kI jai. zi. saM. bhA. 3 131 smRti meM maMdira ke lie bhUmi pradAna kI thii| seMbUra meM pArzvanAthabha. kA atisuMdara jinAlaya banavAyA, zAMti zayana paMDita ko prabhUta bhUmikA dAna diyA thaa| samAdhimaraNa samAdhimaraNa saMlekhanA saMdarbha graMtha jai. bi. pA 1. jai. bi. pA 1. jai. si. bhA. 1940 saMlekhanA grahaNa kI thI jai. si. bhA. 1640 mRtyu kA varNana hai usane | zaMtinAtha kA maMdira banavAyA thaa| sAvatigaMdhavAraNa basti zravaNabelagola meM mallinAtha basti maMDyA tAluka meM jai6 kI pra. sA evaM ma. jai. zi. saM. bhA. 3 225,226 ma. rAja. jai 6 saMlekhanA grahaNa kI thI jai. si. bhA. 1640 jai. bi. pA / . pa jai. bi. pA 1. jai. bi. pA. 1. 173 182 725 512 527 70 70 70 263 726 235 203 203 Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra. san zrAvikA nAma | saMbaMdha avadAna preraka/pratiSThApaka AcArya/gaccha saMdarbha graMtha 1133 / viSNuvarddhana kI jai. bi. pA. 1. zAMtale zAMtaladevI rAnI halligaoNva hAlebIr3a ke pAsa meM pArzvanAtha kI basti banAI mailama varaMgala, AMdhra-pradeza maMtrI betA kI patni mailama thI bUcabbe mAlabbeya ke putra | bAmi-seTTI kI patni anmakoNDa pahAr3I para | da. bhA. ja.dha. | 7 eka jinamaMdira banavAyA thA, maMdira kI vyavasthA ke lie bhUmi kA dAna bhI kiyA thaa| bUcabbe kA smAraka banA| jai. zi. saM. bhA. 3 | 267 | huA hai| 68 | 1664 annaladevI | kelhana kI mAtA thii| sAMDerAva kA zilAlekha jai. iM. AM. 40 mahAvIra maMdira ke lie dAna diyA thaa| 66 | jhArolI zilolakha jai.iM.AM | jaina maMdira ke lie bagIce kA dAna kiyA |70 | pAra | bAcaladevI gaMgavAr3I ke rAjA bhujabalagaMga kI dUsarI patni thii| mUlasaMgha dezIgaNa kI gahasya ziSyA thii| bannI kere meM eka suMdara | 1. jai. zi. saM. bhA. Real jinAlaya kA nirmANa | 22. jai. zi. saM. | karAyA thaa| apane pati bhA.3 ko pAtra jagadalle kI upAdhi dI thii| | | 4 | demati, demavati. | rAjasammAnita cAmuNDa | gurU zubhacaMdra siddhAMtadeva | bahana lakkale yA demiyakka | nAma ke vaNik kI the| lakSmImati ne demati ke | jai. si. bhA. san bhAryA thI nagale kI smaraNArtha lekha naM 46 126 | 1646 putrI thI bhAI likhavAyA thaa| dhArmika bUcirAja thaa| kAryoM meM demati kA yogadAna ullekhanIya hai| Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra. 72 1171 73 74 75 76 77 saMn zrAvikA nAma 78 1160 990 1155 11960 1160 1115 totar goyyada - gavur3a sAMtale sAntiyakka pocikavve jakabbe jakavve mAciyakka lakSmImati daNDanaya kitI saMbaMdha lokagaNDakI patni sAMtale ke pitA saMkaya nAyaka, mAtA | muchavve, gurU nayakIrti deva muni the, ecigAMka kI patni thii| narasiMhadeva ke eka maMtrI tAmbulavAhaka cAvimathya kI patni thI / gADi jakkaya kI patni thI / mUlasaMgha ke AcArya bAlacaMdra kI ziSyA thI / nAkiTTI kI putrI Izvara camUpati kI patni thI caMdikabbe mAtA thii| preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya bhAnukIrti seddhAMtika deva atimabbe kI taraha prasiddha thI, bhAnukIrti seddhAMtika deva ko bhUmi dAna meM pradAna kI thii| nayakIrti siddhAMtadeva AcArya bAlacaMdra deva gaMDavimukti deva prabhAcaMdra siddhAMta deva avadAna sAntale kI samAdhi kA smAraka hai| aneka maMdira banavAe heragu meM cennapArzvanAtha maMdira kA nirmANa karavAyA dIgurU meM supArzvanAtha bha. kI pratimA sthApita kI thI. deva pUjA muni AhAra hetu bhUmikA dAna kiyA thaa| mayabovvala tIrtha meM jinamaMdira tathA "padmAvatI gere" nAmaka tAlAba banavAyA devapUjA tathA muniyoM ke AhAra evaM maMdira jIrNoddhAra hetu bhUmi kA dAna kiyA thA AhAra, sthAna, davA Adi kA bhArI yogadAna thA / saMdarbha graMtha jai. zi. saM. bhA. 3 152-156 da. bhA. jai. dha. e. ka. VII zikarapura 200 TebaleTa naM. 200 bhA. i. e. da. pa jai. zi. saM. bhA. 3 265 jai. si. bhA. 15 352-353 126-130 jai. zi. saM. bhA. 3 126-130 74 Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ san | zrAvikA nAma saMbaMdha avadAna saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka AcArya/gaccha jai. si. bhA. pati kI niSadyA nirmANa karAI thii| 55 76 | 1157 / caTTikabbe | rAjyAdhikArI malliseTTI kI jaina dharma parAyaNa patni thii| 80 12vIM sadI| nAgave samAdhimaraNa kA | jai. zi. saM. bhA. 4 | 233 ullekha hai| sa 12 vIM sadI zrIyAdevI sAmaMtagova kI patni | jinamUrti kI sthApanA | jai. zi. saM. bhA. 4 | 10 82 vIsadI 15 muttabve caMdraprabhadeva jai. zi. saM. bhA. 4 samAdhimaraNa kA / ullekha hai| 83 12 vIM sadI bomave zaMbudeva kI patni anaMtanAtha kI mUrti | jai. zi. saM. bhA.4 | 226 gaMgave municaMdradeva yApanIyasaMgha jai. zi. saM. bhA.4 | 227 85 12 vIM sadI| bAcave | satyaveggaDe kI patni samAdhisahita | jai. zi. saM. bhA.4 | 22 dehatyAga kA ullekha hai| nemicaMdra paMDitadeva | jai. zi. saM. bhA. 4 ko dAna diyA thaa| 86 vasadI 11 demaladevI / vIracAmuNDarasa kI patni thI / / 19 12 vIM sadI malliyakkA prazaMsA kI gaI hai| jai. zi. saM. bhA. 4 | 226 | 5 | 1156 | padmaladevI / dAna diye jAne kA | jai. zi. saM. bhA. 4 | 16 ullekha hai| 86 12 vIM sadI nIlikabbe / prazasti meM nAma kA | jai. zi. saM. bhA. 4 | 172 ullekha AtA hai| 60 | 10 | havvakkA jai. zi. saM. bhA. 4 | 21 samAdhimaraNa kA | ullekha hai| / / 1 12 vIM sadI bocikabbe | kuMdakuMdAnvaya ke caMdrakIrti bhaTTAraka ke ziSya ceMciseTTi kI patni bocakabbe thii| bocikabbe ne gommaTa | jai. zi. saM. bhA. 5 | 58 pArzvajina kI sthApanA kI thii| Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 267 saMvat zrAvikA nAma saMbaMdha | avadAna preraka/pratiSThApaka AcArya/gaccha saMdarbha graMtha 1160 | vIga 47 mAthura saMgha ke AcArya cArUkIrti ke ziSya sonama aura rAhila kI kanyA thii| jaina sarasvatI mUrti ke pAdapITha | jai. zi. saM. bhA. 5 para aMkita abhilekha meM inakA nAma hai| 63 | 17 sUhavA jai. zi. saM. bhA.5 | 46 sUhavA dhahar3a kI patni thI. tathA devadhara kI mAtA thii| sUhavA ne neminAtha maMdira meM do | staMbha lagavAye, jinakA mUlya 10 dramya thaa| | 64 | 13 | mAnaladevI rUdrapAla tathA astapAla kI mAtA thii| naDalar3AgikA ke Ane vAle | jai. zi. saM. bhA. 4 145-60 yatiyoM ke lie dAna arpita kiyA thaa| semA vaNika usarAka kI mAryA thii| 468 pArzvanAtha bhagavAna kI pratimA | paM. caM. abhi. graM. kA dAna diyA thaa| 1166 73 jai. si. bhA. san 1646 kAmaladevI | nAgadeva va caMdabbe kI putrI thI nayakIrti siddhAMta cakravartI nagara jinAlaya va pArzvadeva basti | mallidevabhAI the hoyasala vaMza sammukha zilAkuTTama va raMgazAlA nareza dvitIya ballAdeva kA nirmANa karAyA thaa| ko maMtrI parivAra thaa| | zAMtikA, jatnI mAthurasaMgha AcArya zrI | jina pratimA banavAI anaMtakIrti kI ziSyA thI rA. a. bhA. 1 68 | 207 | rAnI girijaadevii| rA. a.bhA.1 ratnapura ke zAsaka pUtapakSadeva kI rAnI pazuvadhaniSedha amAri kI rAjAjJA nikalavAyI thii| AzAdevI zreThI bahudeva kI patni sarasvatI pratimA vidyAdevI sarvadeva kI patni pratimA toraNa jAlhaNadevI mahArAja kelhaNadeva kI rAnI thii| raddha 1266 bha0 pArzvanAthamaMdira hetu bhUmi kA dAna san 1266 meM staMbha kA udvAra kiyA PARE jasadevI | mahuDuA kI patni bhivaDezvaradeva ke maMdira meM maMDapa kA nirmANa ghAsakI :upakeza jJA. | 13 | 1242 16 catuSkikA caukI kA jIrNodvAra karAyA Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra. | san zrAvikA nAma saMbaMdha avadAna saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka AcArya/gaccha 1043 vIM sadI mAyakka sUrastha guNa nayakIrti | jinarmAnupAyI thI, aMtima samaya | jai. zi. saM. bhA. 5 |27.71/ | meM isane samAdhimaraNa sahita matyu kA varaNa kiyA thaa| munIMdra 105 / 71 | sAtirahI kI patni anaMtakIrti bhaTTAraka kI ziSyA thii| satiseTTI kI pali ne samAdhi | jai. zi. saM. bhA.5 | 60 maraNa se mRtyu kA varaNa kiyA 106 | 1230 / sovaladevI prA. jai. smAraka. sahastrakUTa ke lie bhUmi | kA dAna diyA thaa| 87 1211 I | malle gavuNDi sakalacaMdra muni devajineMdra | mukti ko prApta kiyA thaa| | jai. zi. saM. bhA. 3 | jakkane jakkaleddha | maNDanamucha aura lAcace kI putrI | tapasvI anaMtakIrti the thI, vikhyAta bharata kI patli thI 106 1207 / somaladevI | ecaNa kI patni thI | tapasvI jakkavve ne | jai. zi. saM. bhA. 3 | 234 | samAdhimaraNa se svarga prApta kiyA thaa| jai. si. bhA. 66 belavaTTinAr3a sthAna meM eka basadikA | nirmANa karavAkara usake lie bhUmi kA dAna diyA thaa| | haggare tIrtha bharata paMDita ko dAna | jai. si. bhA. 7 diyA thaa| kA 13vIM zatI | jakkiyace kI putrI kA | 1223 | acchAmbike / maMtrI caMdramaulI kI patni thI jai. zi. saM. bhA. 3 zravaNabelagola meM usane pArzvanAtha maMdira akkana bastibanavAyA thA R | 1260 / sovaladevI / maMtrI eca kI patni thii| jai. bi. pA 1. 453/ eka maMdira kA nirmANa kiyA | pUjana tathA maMdira ke lie dAna diyA thaa| 13 | 1277 | kumAralA jai. bi. pA. 1. 637 zAMtinAtha maMdira meM devakulikA kA nirmANa jai. bi. pA.1. 516 18 | 13vIM zatI | jakkiyabbe kI | putrI AdinAtha basti kA nirmANa kiyA thaa| 5 201 | caMdrikA mahAdevI | kArtavIryadeva kI mAtA thI saTTo kA maMdira jai. zi. saM. bhA.3 | 267 Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 269 saMvat zrAvikA nAma avadAna vaMza/gotra || preraka/pratiSThApaka AcArya/gaccha saMdarbha graMtha pa prAhiNI lalitakIrti devIpratimA bha. saM. harSiNI dezanaMdI saMbhavanAtha pratimA cANai dharmabhUSaNa pratimA bha. saM. rohiNI, prAhiNI pratimA ma. di. jai. 255 gaurI RSabhadeva pratimA | ma. di. jai. tI bhA 32 rAyA, vAyaNi pratimA pANu, pAhuNI pratimA jamanI, ratanA pratimA zriyAdevI, pUrNadevI saMvega raMgazAlA | ke. saM. prA. me 7 priyA, mUrtimatI. suMdarI, zIlamatI, rAjImatI caupannamahApurisacariyaM ____ vahI. pAdikA, sehiNI, aihavadevI nanI zrI jinapadmasUri bhavabhAvanAprakaraNa svopajJa 127 | 1274 | devAnaMdasUri bhagavatI vatti vahI. jinadevI, zrImati, guNamati, kapUradevI, saubhAgyadevI 71-72 1265 | mAghaladevI, aMgAradevI, lUNadevI, sahajalA. pravacanasAroddhAra vattisaha 1242 zrAvikAoM kA citra hai| vahI nannI, nAnI 1008-940 mahAvIracaritra gadya-padya jeprA.jaigaMbhahastasUcI | 583 bhavabhAvanAvatti kI prati likhavAI abhayakumAragaNi ko | vahI. 5.3|| graMtha samarpita kiyA thA | 1262 | jayati Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ avadAna | kra.| san zrAvikA nAma| vaMza/gotra | | preraka/pratiSThApaka AcArya/gaccha saMdarbha graMtha ke. saM prA. menu 132 3 vIM zatI devakI, suvratA, zIla, ramyA. kI | upadezamAlAbahadvattisaha prAkata kathA saha 133 13 vIM zatI yugamuniravi hasalA, anupamAdevI bhavabhAvanAprakaraNa svopajJa tti saha 134 | 1265-1266 mAdave / jakkaya kI patni samAdhimaraNa kA smAraka hai jai zi. saM bhA.4 | 258 .. caNDigaiDike | siricaya gaur3a kI pani basadi ko dAna tathA samAdhi jai. zi. saM. bhA. 4 maraNa kA ullekha hai| 136 13 vIM sadI seTI mahAdevI brahmadeva pratimA kI sthApanA, jai. zi. saM.bhA.4 jakaubbe kamalasena samAdhimaraNa jai. zi. saM. bhA.4 / cekavA nisidhi sthApita kI thI jai. zi. saM. bhA.4 | 25 nAgasiriyavve jai. zi. saM. bhA.4 pArzvanAtha basadi ke lie bhUmi kA dAna diyA thaa| 1245 | eka zrAvikA jai. zi. saM. bhA.4 | 255 caityAlaya maMdira banavAyA thaa| 1247 rAjaladevI padmasena muni | vijayajinAlaya ke lie | jai. zi. saM. bhA.4 kucha bhUmievaM dravya kA dAna diyA thaa| | 142 | RA | caMdrikA mahAdevI | rAjA kArtavIryadeva kI mAtA thii| | raTTo kA maMdira banavAyA thaa| jai. zi. saM. bhA. ta. | 267 / | 143 / 1255 / seyidevI jai. zi. saM. bhA. | 350 mAdhava tathA kAmAMbikA | mUlasaMgha, bAlacaMdra deva | samAdhipUrvaka svargavAsinI| | kI putrI thii| somAmbikA huI thii| kI mA~ thI 144 | 1243 / kAmale jai. zi. saM. bhA. 3 | 338 pekkimaseTTi kI putrI] zubhakIrti paMDitadeva zIlavatI sarvaguNayukta, AhAra bheSaja, zAstradAna meM nirata, | samAdhi ke sAtha matyu kA varaNa kiyA thaa| , Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa | kra. | saMvat zrAvikA nAma | saMbaMdha preraka/pratiSThApaka avadAna saMdarbha graMtha pa AcArya/gaccha pakkanaseTTi kI patni thI. jainavidhipUrvaka samAdhimaraNa kiyA| jai. zi. saM. bhA. 3 | 337 thaa| jisakA smAraka banA huA hai| 145 san 1236/ mallabbe 146 | san 1232) bAcale rAjA irUDula deva bAcale ne | pArzvanAtha prabhu kI dainika pUjA | jai. zi. saM. bhA. 3 | 331 dAna hetu prArthanA kii| evaM mahAbhiSeka hetu evaM cAturvarNa ko AhAra dAna ke lie bhUmi kA dAna kiyA thaa| jai. i. A. 15 8 | san | nAgaladevI 13 vIM sadI kuMdakuMdAnvaya dezIgaNa | matyu kA ullekha hai mUlasaMgha ke bhaTTAraka kezanaMdI kI ziSyA thI nAgala tribhuvana cUDAmaNi jai. si. bhA. / rAnI nAgala ne mAnastaMbha banavAyA vinayabhadra kha. ba gu zrI devasena - ji.pra.le. lakhamA, kallA bhAminI, alikA nImA ji. pra. le. sudhanI jai. si. bhA. (san 1635) damati zrI sUri zrI mahAvIra je. jai. poI. caMdrasiMhasari jina pratimA bI.jai. le. saM / priyamati zAMtinAtha yazomatI, nAU zrI siddhasenAcArya jinapratimA dhanA zreyArtha zrI zAMtinAtha bhUmiNi dhanezvasUri jinapratimA padminI nemicaMdrasUri zrIpArzvanAtha Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 272 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ / san zrAvikA nAma | vaMza/gotra avadAna saMdarbha graMtha pa preraka/pratiSThApaka AcArya/gaccha maheMdrasUri saM 1263 jayATA jinapratimA jai.zi.saM.bhA. 3 saM 1265 salakhaNadevI mANikyacaMdrasUri mANikyacaMdrasUri zrIzAMtinAtha jai.zi.saM.bhA. 3 | saM 1268 jasavai naracaMdrasUri naracaMdrasUri jina pratimA jai.zi.saM.bhA. 3 / 17 zrI kakkasUri zrI kakkasUri zrI AdinAtha je. jai. le. saM. bhA.2 7 saM 1300 moSalade 164 | saM 1300 | kamUdevI lakSmI / zrI yazobhadrasUri zrI yazobhadrasUri zrI mallinAtha vahI. | laliyAdevI | senarasa kI prapitAmahI | vIranaMdi siddhAMta cakravartI | usane eka jinamaMdira kA nirmANa| jai. zi. saM. bhA.5 | 76 thii| karAyA thA, mUrtikAra jinnoja dvArA mUrti banavAkara bhaTTAraka lakSmIsena dvArA sthApita kI gaI thii| | 166 / 1346 | nAllAttAla jai. i. i. ta. | 2| | ponnura nivAsI mannai ponnAnadai kI putrI thii| tirUmalai meM vihAra nAyanAra | poneilanAthara nAmaka arhata pratimA kI sthApanA kI thii| 16714 vIM zatI mArUdevI mANika nAgayyA kI mArUdevI kalA meM nipuNa thii| jai. i. AMdhra. 30 putrI thii| ra 1384 mAradevI mAradevI kI matyu kezavadevI kI bar3I bahana jai. si. bhA. jai.zi.saMbhA.4 7 | 166 1301 / lakSmIdevI lakSmIdevI zrIbAthA kI pali thii| lAkhAka meM usane AdinAtha | jai. zi. saM. bhA. 5 | 74 bhagavAna kI mUrti sthApita kI thI 10 1372 lakSmI bommakka | soharabavIragor3a kI putrI. soharaba vaMza | tavanidhi brahma gauNa kI patni thii| udAradAnAdi kArya kiyA, aMtima | dA. bhA. meM. jai. dha. | 153 samaya meM samAdhi pUrvaka matyu kA varaNa kiyA / rAmakka | 114 vI zatI kA yasan536 gerUsoppe ke seTha | yojanaseTTI kI patni thii| anaMtatIrtha caityAlaya kA nirmANa | karAyA thaa| caturvidha dAna meM | agraNI thii| da. bhA. jai. dha. jai. si. bhA. 156 11 | 172 | 8 vI zatI | zAMtaladevI | bomaNNaseTTI kI putrI, kA madhya rAjA hariNNarasa kI rAnI thii| da. bhA. jai. dha. | 156 samAdhipUrvaka matyu | kA varaNa kiyA thA / Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa avadAna saMdarbha graMtha kra. | saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka AcArya/gaccha 173 | san 1360/ sugunI devI | zAsaka kI patni thii| da. bhA. jai.6 rAnI ne apane aMgarakSaka vijaya deva | dvArA caMdraprabhu ma. kI mUrti sthApita karavAkara pUjAdi anuSThAna ke lie bhUmi kA dAna kiyA thaa| | 474 | san 1361 / pocabbarasi | rAjA koMgAlava kI rAjA ne mA~ poccabarasi ke puNyArtha jinapratimA kI sthApanA kI thii| sImAoM sahita dAna bhI diyA thaa| jai. zi. saM. bhA.3 2-6 mA~ thii| zrI zAMtinAtha ghATI caitra AmadevasUri jai. jai. le. saM. bha. 2 | 235 zrI pArzvanAtha devala somatilakasUri zrI mahAvIra sIMgAradevI zrI sumatinAtha guNacaMdrasUri zrI pArzvanAtha zrI amaraprabhasUri | nAnhI, maMsiri, devazrI, nAyakadevI, hIrA | nAnhI, lalatU, lIlU zrI amalaprabhasUri zrI zAMtinAtha jayatena, kSiyAdevI, / / / / / / / / / zrI jayacaMdrasUrI rUpalade devabhadrasUrI zrIpArzvanAtha Asalade zrI kakkasUri | jamalha, mIlhA SaNDeraka gaccha jJAtyasUri zrI AdinAtha lalatU jAila sematilakasUri zrI pArzvanAtha pAmanA zrI sUri je.jai. le. saM. bhA. 2] 86 zrI zAMtinAtha mAlU zrIvijayasenasUra vahI Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 kra. saMvat zrAvikA nAma 186 ceong 160 959 162 1964 165 166 193 1313 167 168 196 1361 1360 rAjuladevI, rAjula devaha, punadevI lasiri 1316 201 1306 1343 1302 1330 1340 1310 1334 200 14vIM zatI lahaNadevI sahaja mahaNadevI laSamAdevI jAlha vaijaladevI suSamaNi, hI, sohagade, kAmalade, sohiNI, rala, 1316 subhaTAdevI, kelhaNadevI, matadevI, anupama, devI | 202 14vIM zatI suMdarI, sarasvatI cAritrasuMdarI 203 14 vIM zatI nAgiNI, Udala / 204 1304 sohiNI, lADI, mohiNI gopI 205 14 vIM zatI puNyazrI, yazodevI vaMza / gotra preraka / pratiSThApaka AcArya/gaccha vibudhaprabhasUra hIrabhadrasUri dharmaprabhasUra zrI mANikyasUri zrI pUrvabhadrasUri zrI sUriH zrI bahadagaccha jinezvarasUri vimalAcArya avadAna vahI paMcatIrthI zrI mahAvIra AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ jina pratimA zrI zAMtinAtha zrI pArzvanAtha, zrI AdinAtha zrI mahAvIra zrI mallAtha zrI pArzvanAtha zrI vAsupUjya zrI zAMtinAtha tri.za. pu. ca. tI zItalanAtha caritraparyaMta Avazyaka laghuvitta praznottara - ratnamAlikA vatti sahita munisuvratasvAmI caritra, padya parvatrayAtmaka saMdarbha graMtha pratyekabuddhacatuSka caritra padya vahI. vahI vahI vahI vahI kaTa R vahI vahI vahI keTa. saM. prA. menu vahI vahI. vahI. pa vahI 23 25 62 115 upadezamAlA, bahada. vatti kI prati je prA. jai graM bhaM hasta. 585 ko kharIdakara zrI jinezvara sUri sUcI ko samarpita kI thI / 137 163 188 164 164 166 204 65-66 37-38 |76-77 907-903 110-120 Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra. saMvat | zrAvikA nAma | vaMza/gotra / avadAna preraka/pratiSThApaka AcArya/gaccha saMdarbha graMtha 206 lekhana saM. 1300 vipulamati jJAtAdharmakathAsUtra vahI. 361 207| le.saM. 1307ratnI, mAda, priyamaMti jJAtAdharmakathAMga sUtravatti | 208 le. saM. 1307 diyAdevI, pUnI, valAladevI, delhaNAdevI je. jai. tA. graM. bhaM. sU loM. jJAna, bhaM. tA. pa. 206/ zAli. zaka. subbAMbikA paThanArtha varadhi seTTi kI dharma patni ka. prA. tA. graM. sU. 17 1331 padmapurANa mallikabjA devI rAjA zAMtisena kI patni ka. prA. tA. graM. sU. 257 | siddhAMta muni mAghanaMdI ko zAstradAna diyA thA caMdramatiamma prA. jJA. vahI. 66 paThanArtha "zrAvaka cAritra" likhavAyA amIde zrI sUri bI. jai. le. saM. 2 pArzvanAtha tihuNapAlahI zrI jinezvarasUri jinapratimA lakhamasiri nANakIya zrI dhanezvarasUri zAMtinAtha jAsala paramAnaMdasUri abhayasiri padattI mahezvarasUri zrI pArzvanAtha sa7] 1363 | sAjaNadevI mAlhaNadevI jinadattasUri rUpa sa|14vIM sadI :1663 jinasiMhasUri zrI zAMtinAtha | 216 | 1378 gauri, vI, tIlhI ne pita mAta kSeyArtha zrI pArzvanAtha jai. gu. ka. bhA. 1. kacchUlI rAsa |220/ 1352 zrI. pra. saM. : AbhUmati, UdI, udayasiri jayazrI. cAMku Adi abhayadevasUri ko paThanArtha samarpita kalpapustikA | 221/ AlhaNadevI, vizaladevI zrAra devI Adi ne likhavAya zrI pra. saM. | zrI siddhasUrI ke sAnnidhya meM uttarAdhyayana sUtra laghuvatti ko sasUtra krvaayaa| Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMvat zrAvikA nAma | zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka avadAna AcArya/gaccha ratnAkarasUri ne prazasti | zrI uttarAdhyayana likhI hai| TIkA. tA. pra. 14 zrI pra. saM. 1308 | AlahukA, lIlI, jayazrI. padmazrI Adi ne likhavAyA 223 | 1308 | kamalazrI, mahaNu, Adi ne likhavAyA zrI pra. saM. | zrI uttarAdhyayana TIkA. tA. pra. 14 kriyA kalApa pratikramaNa vatti zrI.pra.saM. / halo, vIsI ne paMcamI udyApana para bhaTTA. durlabhasena ke paThanArtha pustakepradAna tANa, mahAdevI mUlasaMgha jai. zi. san 1636 | 32 jaisavAla arhata tIna khar3agAsana | jai.si bhA. san 1935, 36 13-31 UtApA zrI. zrI. jJA munizekharasUri saMbhavanAtha zramaNa. san 1666 / 1462 | phahazrI, ThAkarasI hIrA huMbaDa jJA. zrI sakalakIrti ;mUlasaMgha | pArzvanAtha jai si mA san 140 gautamasvAmI no rAsa sulasA. revatI premabAI paThanArtha jai. gu. ka. bhA.1 pAsI, bholI huMbaDa jJA. AdinAtha pratimA kaha, tejAbAI hIrAbAI baDa jJA. zrI sakalakIrti pArzvanAtha pratimA bholI, somA, pAsI huMbaDa jJA. zrI sakalakIrti Adi nAtha pratimA rUDI, zreyA huMbaDa jJA. vidyAnaMdI caubIsa pratimA maTakU kuMthunAtha pratimA i. a. o. hIrAdevI osavAla, kAMkariyA AdinAtha pratimA i a. o. | 318 tapA. somasuMdara sUri zrI zreyAMsanAtha je. jai. le. saM. bhA. 2 | 274 lahikU, hIsU, lakSmI, hIrU vinayaprabhusUri zrI vAsupUjya vahI. melAde, jasamAde zrI devaguptasUri zrI pArzvanAtha 236 | 1484 | mAlhA, sAmI padmAnaMdasUri zrI saMbhavanAtha Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra. saMvat zrAvikA nAma 240 1461 241 242 243 244 " 245 855 1466 247 san 1456 250 1462 AlhaNade, cAhaNade 1465 cApalade, laSamAde 248 san 1460 251 246 san 1405 253 1476 9889 252 1455 pUnAde, hIrAde 246 san 1417 kAli-gauNDi apapya gaur3a kI patni thI. lIlAde 1467 sohaga ghasthati bhAgIrathI bhAminI zAMtaladevI udausiri, saro, jolhA ne likhavAyA kamalAi, bholI, mArUcA ne likhavAyA 254 san 1362 paTarAnI varddhamAnakka mIla putrI pUjI ne likhavAyA cAMpaladevI, Alha ne likhavAyA vaMza / gotra osavAla vaMza prA. jJA. bu huMbar3a. jJA. vAyar3a jJA. usake pati cennarAja the / preraka / pratiSThApaka AcArya / gaccha kharatara jinasAgarasUri somasuMdarasUri dharmaghoSa vijayacaMdrasUri zrI sUri hemaratnasUra sena siddhAMtI deva akalaMka bommaNaseTTi kI putrI thI. maMgarAja nareza ke putra vaNNarasa pati the| jayAnaMdasUra devasuMdara gurU kI preraNA avadAna bullappa evaM mallabbe kI jainavidhi pUrvaka matyu putrI thI kA smAraka hai| zrI meghanAda ne likhI bhairava arasa kI paTarAnI thI zrI sumatinAtha zrI ajitanAtha zrI naminAtha zrI zAMtinAtha zrI vAsupUjya zrI zItalanAtha samAdhi-vidhi ke dvArA matyu ko prApta kiyA thA / paM. agrota rAmacaMdra ne likhA SaTkarmopadezaratnamAlA, bAI vimalazrI ko arpita kI saMlekhanA dvArA mRtyu huI thii| samAdhimaraNa kiyA thaa| zrI praznottararatnamAlA kta zrI paMcAMgIsUtravatti | zrI sUkSmArthavicArasAra prakaraNa cUrNi uttarapurANa saMdarbha graMtha vahI. vahI. vahI. nahI. vahI. bI. jai. le. saM. jai. zi. saM. bhA. 3 jai. zi. saMbhA. 3 jai. si. bhA. 73 jai. si. bhA. zrI. pra. saM. zrI. pra. saM. zrI. pra. saM. zrI. saM. ka. prAM. tA. graM. sU. P 15 1 bhU An 16 m 3 457 488486 73 11 277 993-998 4 77 " 145 Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ | kra. | saMvat zrAvikA nAma | vaMza/gotra avadAna saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka AcArya/gaccha 255 15vIM zatI nAthI, zreyArtha caturvizati jinastutI| jai. gu. ka. bhA. 256 | 1462 jasamAde zrIyArtha zrI. zrI. jJA. nAyala guNaratnasUri suvidhinAtha paMcatIrthI vahI. 66 257 15vIM zatI rAubAI paThanArtha munisukhasAgara likhita | aSTApada stavana jai. gu. ka. bhA. | 258 14vIM zatI nAgAmbikA | vAjIvaMza. bhAradvAja mAthura | dharmanAtha purANa gommaTASTaka | kha. pa. saM. pa. 440 |256 15vIM zatI zamaka koTizvara kha. pa.saM. |26015vIM zatI devile cha: katiyA~ upalabdha kha. pa.saM. 261 / 1453 mAmmaNI zrIjinavarddhanasUri jinabiMba je. prA. jai. graM. bhaM. hasta. sUci 21-22 Ukeza. copar3A 262, 1487 | rUpAde gelI sUhavade / hIrAI, mahadhala, lIlAde, zatrujayaraivatagiri tIrtha | je. prA. jai. graM. bha. hasta sUci 2-23/ yAtrA paMcamI udyApanapara lASAI. rAulazrI jinabhadrasUri saMbhavanAtha je. prA. jai. graM bhaM. hasta. sUci | 23 | 148 jinacaMdrasUri yA jinabhadrasUri vizeSAvazyaka vatti dvitIyakhaMDa | keTa. saM. prA. me. 3-40/ tArAdevI, rUpAde, zraMgArade, cAhiNIde nAyakade, puMjI. bahurI pUrI, mAlhaNade jinabhadrasUri kalpasUtrasaMdehaviSaSadhi katti keTa. saM. prA. me. 1471 | gaMgA cApala kI patnI ma. rA. jai.dha. | 118 yaMtra kA sthApanA samAroha manAyA thaa| | bhaTakU zrI. zrI. jJA. bahattapA zrI vijayatilakasUrI zrI kaMthanAtha je. jai. le. saM. bhA.2 157 | 1480 | rajAI dharaNU prA. jJA. hemavimalasUrI zrI kuMthunAtha | 1486 | pUjala, kapUrI || prA. jJA. somasuMdarasUrI zrI zAMtinAtha | 1488 | rUpAde zrI. jJA. Agama zrI sUri zrI pArzvanAtha Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra. saMvat zrAvikA nAma 271 1461 tihuNazrI 272 273 274 275 276 277 276 280 282 1476 kUramAde, bharamAde. 278. 1484 1405 1466 " 287 1476 288 148.3 281 1482 286 1422 1436 283 1469 284 1468 285 1406 286 1471 1481 balanU 1464 ratnU lASaNade, ghetalade. mayaNalade, tA. 1463 vImaNi jaitI zrI. melAde mAladevI, hemA mAlhaNade lalatI ilhA 1485 mAlhaNade, namade mAlhaNade pUrNasi rUr3I sAmalade vaMza / gotra lAiNi nAhara gayaNalade, vIraNI sAlecA / pallIkIya ukeza bAha osavAla jJA. u. jJA. guMdecA upa. jJA. vaDAliyA zrI. zrI. upa.jJA. zrI. jJA. saMDera. pIpala gotra zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. prA. jJA. osa. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya dharmaghoSa malayacaMdrasUrI pallIvAla yazodevasUrI abhayadevasUra kharatara jinabhadrasUri cainna guNAkarasUri maladharI zrI vidyAsAgarasUri brahmANa vIrasUri zrIkakkasUri ratnazekharasUri vijayasenasUri yazodevasUra yazobhadrasUri kharatara janaprabhasUra zrI sUri zrI kakkasUra brahmANIya udayANaMdasUri somasuMdarasUri mahADa udayaprabhasUra aMcala jayakIrtisUri avadAna zrI zAMtinAtha zrI AdinAtha zrI AdinAtha zrI kuMthunAtha zrI sumatinAtha zrI AdinAtha zrI zAMtinAtha zrI saMbhavanAtha zrI saMbhavanAtha zrI sumatinAtha zrI zreyAMsanAtha zrI zAMtinAtha zrI pArzvanAtha zrI sumatinAtha zrI pArzvanAtha zrI supArzvanAtha zrI abhinaMdana zrI neminAtha saMdarbha graMtha vahI. vahI. vahI. vahI. Wu vahI vahI je. jai. le. saM. bhA. 2 Wu vahI vahI. vahI. vahI. vahI. vahI. vahI. pa 225 227 228 231 231 281 281 282 23 236 236 237 241 258 260 260 260 279 268 266 Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ | zrAvikA nAma| vaMza/gotra avadAna preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya saMdarbha graMtha 260 1457 | mahade, karamU mUlasaMgha je. jai. le. saM. bhA. 3 pomI, rUpiNI tapA somasuMdarasUri zrI pArzvanAtha caturviMzati vahI. 262 1437 meghrI osa. vaMza hematilakasUri vimalanAtha vahI. 263 1437 lalatA prA. jJA. ratnaprabhasUri pArzvanAtha vahI. 264 | 1436 moSalade buddhisAgarasUri zAMtinAtha vahI. 1446 Setalade zrI. jJA. nAgeMdra udayadevasUri saMbhavanAtha vahI. 266 | 1477 pUmalade maladharI munizekharasUri caMdraprabhu vahI. 267, 1486 hu. jJA. ratnasiMhasUri zAMtinAtha vahI. dharmazrI kAnU saMkara zAMtisUri vahI. 266 1423 pUjI upa. jJA. AdityanAga | upakeza siddhasUrI zreyAMsanAtha vahI. zrImAla vaMza tapA. somasuMdarasUri supArzvanAtha vahI. 301 | 1476 mAnI zrImAla Thoragotra kharatara zrIjinacaMdrasUri zAMtinAtha vahI. 302 | 1466 / gajasIhI upa. jJA. gharakaragotra bahada ratnaprabhasUri saMbhavanAtha vahI. 303 1436 nAvalade osa. surANA zrI sUri zrI vAsupUjya je. jai. le. saM. bhA. | 84 304 1461 pUjalade upakeza. jJA. vhad zrI rAmadevasUri zrI zAMtinAtha vahI. 305 1466 mUDI zrI. jJA. zrI vIra sUri zrI saMbhavanAya je. jai. le. saM. bhA. | 78 2 kapUrade, mAlhaNade paMDerakIya zrI sumati sUri zrI zAMtinAtha vahI. 307 | 1470 sAMvata AdityanAga gotra zrI devasUri vahI. | 1482 | maTakU varaNU kapUrAde zrI. jJA. tapA. zrI somasuMdarasUri zrI munisuvrata vahI 306 1486 nAU zrI. jJA. pUrNimA zrI vidyAzekhara zrI zreyAMsanAtha vahI. Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 281 | kra.| saMvat zrAvikA nAma | vaMza/gotra avadAna preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya saMdarbha graMtha 1466 zAnI zrI. jJA. zrI zIlaratnasUri | zrI suvidhinAtha vAlhaNade zrI sUri zrI AdinAtha bhAhI zrI. jJA. nAgeMdra zrI guNasamudrasUri zrI suvidhinAtha vahI. rUdI, jasamAde upa jJA. zrI dharmadevasUrI zrI caMdraprabhu je. jai. le. saM. bhA. 2] 45 zrIyAde palli zAMtisUrI zrI sumati biMba | upa. jJA. kekaDiyA gotra sApuNagotra vIlhaNade zrImalacaMdrasUrI zrI zAMtinAtha hImAde surANA dharmaghoSa padmazekharasUri zrI AdinAtha sItAde prA. jJA. pUrNimA zrI sarvAnaMdasUri zrI saMbhavanAtha jAsU ozavaMza jJA. acala zrI sUri zrI caMdraprabhu 1463 karmAde, aNupamade upa. jJA. zrI amaracaMdrasUri zrI vAsupUjya delhAde upakeza. vaMza kharatara zrI jinasAgarasUri zrI munisuvrata cAMpU, depU upakeza. vaMza zrI dharmatilakasUri zrI vAsupUjya kumarI phAMphaTiyA gotra dharmaghoSa zrI vijayacaMdrasUri zrI vAsupUjya sAlhI jAilavAla tapA. zrIhemahaMsUri zrI suvidhinAtha jhabakU, rohiNI Ukeza. jJA. koraMTa zrIsAvadevasUri zrI zAMtinAtha varajU prA. jJA. zrI muniprabhasUri zrI zreyAMsanAtha dhaNU | nAgara. jJA. aliyANa, merutuAsUra zrI zAMtinAtha varddhamAna zrI vAsupUjya zrI jinasAgarasUri zrIjinacaMdrasUri sahajAI kASThAsaMgha dhAtu ke yaMtra para je. jai. le. saM. bhA. 2 kAMU, kIlhaNade nANakIya zrI zAMtisUra zrI kuMthunAtha Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMvat | zrAvikA nAma | vaMza/gotra avadAna preraka/pratiSThApaka AcArya/gaccha saMdarbha graMtha upa. jJA. zrI Izvara sUri zrI AdinAtha malhaNade, sahajAde, kelI, Nemi upakeza / zrI rAmadevasUri zrI AdinAtha ahavade usavAla.khAMTaDa zrI padmazekharasUri zrI saMbhavanAtha sahajalade, saMgAI, Ukeza kharatara zrI jinabhadrasUri zrI ajitanAtha jAsalade padamAhI gAdahiyAgotra upakeza zrI siddhasUri zrI pArzvanAtha amarI, ghasI caUtha gotra tapA.zrI lakSmIsAgarasUri zrI AdinAtha nAmalade, vaIjalade zrI. jJA. pUrNimA zrIcaMdrasUri zrI naminAtha jayatAde | upa.jJA. suciMtI gotra upakeza zrI sarvasUri zrI zAMtinAtha devala prA. jJA. pippala vIrapramasUri zrI padmaprabhu mAciyakke bhA. i.da sAhiNI biTTiga kI putrI, gaNDavimuktadeva kI ziSyA thii| jinamaMdira kA nirmANa karavAkara dAna meM diyA thaa| 340 | 11 hariharadevI jai. zi. saM. bha.3 | 166 kauNDakuMdAnvaya ke | karaDAlu meM dhvastabasti ke paMca namaskAra maMtra kA caMdrAyaNadeva kI | staMbha para kananr3a bhASA | uccAraNa kara gahastha ziSyA thii| kA lekha hai| | samAdhimaraNa ko prApta kiyA thaa| 34156 aliyAdevI | bijjaladevI kI putrI | herekerI meM basti ke pASANa | seta meM saMdara jina maMdira jai. zi. saM. bhA.3 | thI, honneyarasa kI | para saMskRta tathA kannar3a banavAyA, bhUmi kA dAna patni thii| bhASA kA lekha hai| 'dosivane kA AcArya bhAnukIrti siddhAMtadeva ko diyA thaa| 342 jai. si. bhA. 74 jakkavabbe jakkamabbe vikhyAta jaina | zravaNa belagola zilAlekha senApati pa.366 puNisamayya kI bhAryA thii| kRSNarAjapeTha ke | hosakoTe sthAna meM eka maMdira nirmita krvaayaa| sItA, rUkmiNI se tulanA kI jA sakatI hai| Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 15 vIM zatI saMvata 1467. sana 1440, kI jaina shraavikaaeN| * jaisalamera jaina graMtha bhaMDAroM kI hastalikhita pratiyoM ke sAMketika zabda 1. jinabhadrasUri tAr3apatrIya gaMthabhaMDAra (ji. tA.) 2. jinabhadrasUri kAgala no hastalikhita graMtha bhaMDAra. (ji. kA.) tapAgaccha tADapatrIya hastalikhita graMthabhaDAra (ta. tA.) 4. lokAgaccha AcAryagaccha tAr3apatrIya hastalikhita graMthabhaMDAra (lo. tA.) jaisalamera jaina graMtha bhaMDAroM kI sUcI meM ullikhita aitihAsika zrAvikAe~ pariziSTa 13 :- hastalikhita graMthagata aitihAsika vizeSa nAmoM kI akArAdi krama se sUcI; paSTha 586-612 isa pariziSTa meM jaisalamera sthita jinabhadra jJAnabhaMDAra ke tADapatrIya tathA kAgaja kI hastalikhita pratiyoM meM likhe kartA lekhaka Adi kI puSpikA prazasti graMtha, Adi meM likhe gaye aitihAsika nAmoM kI pustaka kI sUcI meM se uddhta karake dI jAtI hai| yaha nAma kisa graMtha meM Ate haiM yaha jAnane ke lie pu. sU. ke AdhAra se nAma ke sAmane graMthAMka diyA hai| prazasti pustikA Adi meM viziSTa nAma kahA~ AtA hai usakI vistata jAnakArI jijJAsu varga pu. sU. meM se prApta kara sakate hai| pu. sU. san 1672 meM A. pra. zrI puNyavijayamahArAja dvArA saMpAdita lAlabhAI dalapatabhAI bhAratIya saMskati vidayAmaMdira ahamadAbAda. 6 dvArA prakAzita pustaka hai / kra. saMvat zrAvikA nAma kra. saMdarbha graMthAMka ji. tA 236 saMdarbha graMthAMka ji. tA 236 jAsalA | saMvat zrAvikA nAma jAsalA jinadevI 357 ji. tA . 206 358 ji. tA . 206 jinadevI jinamatI ji.tA.15 356 jinamatI ji. tA. 15 jIvaNI ji. tA. 426 360 jIvaNI ji. tA. 426 jIvaMdahI ji. tA. 31/2 369 jIvaMdahI ji. tA. 31/2 va tara TIbU ji. tA. 1086 362 TIbU ji.tA. 1066 tArAdevI ji. tA. 116 363 tArAdevI ji. tA. 116 tihaNadevI ji. tA. 236 364 tihaNadevI ji. tA. 236 alaksara ji. kA. 1366 365 alaksara ji. kA. 1366 kanhAI ji. kA. 1352, 1365 366 kanhAI ji. kA. 1352, 1365 kamalAde ji. kA. 1377 kamalAde ji. kA. 1377 ji. kA. 1086 368 ji. kA. 1086 khotu ji. kA. 1276 366 khotu ji. kA. 1276 gaMgAdevI 1086 370 gaMgAdevI 1086 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMvat zrAvikA nAma saMdarbha graMthAMka kra. | saMvat / zrAvikA nAma saMdarbha graMthAMka 371 caturaMgade ji. tA. 1366 puMjI ji. tA. 426 302 cagAI ta. tA. 8 pUnAI ta. tA. 8 373 caMdrAvalI ji. tA. 426 367 pUrNadevI ji. tA. 236 374 caMdikA ta tA. 8 398 pathivIdevI ji. tA. 206 375 caMpAI ji. kA. 1365, ta. tA.8 pratApadevI ji. tA. 206 376 jagaddevikA ji. tA. 40314 400 priyamatI lo. tA. 8 77 jayatI ji. tA. 232 401 premikA ji. tA. 31 378 jayadevI ji. tA. 112 402 phatubAI ji. kA. 2236 376 jayazrI ji. tA. 232 EE 403 kUdI ji.tA. 232 jayasiri ji. tA. 232 404 bakulAzrI ji.tA. 206 jasamAI ji. kA. 2175, ta. tA. 8 | bakulAbhI ji. tA. 15 cAhaNIdevI ji. tA. 114 406 balAdevI 383 cAhaNI ji. tA. 236, 256, 340 / 407 bahudevI ji. tA. 85/2 384 cAhI ji. tA. 415/11 bahurI ji.tA. 426 385 cAMdu ji. tA. 231 bahubhI ji. tA. 15 386 cApalade | ji. kA. 108, ji. kA 64| pra0 bharamAdevI 37 cAMpalA ji. tA. 206, 256 4sa bhAU ta. tA. 8 jAlhaNadevI ji. tA. 403.1 bhAratI ji. tA. 256 pAhiNI ji.tA. 15 bhuvamI ji. tA. 228 puNyinI ji. tA. 217 414 bhopalA ji. tA. 256, 340 ji. tA. 236/2 asa puniNI lo. tA. 8 415 anupamadevI 3 putrAga ji. tA. 50, 28 x anupamAdevI ji. tA. 231 363 ji. tA. 15 417 abhayazrI ji. tA. 15 ji. tA. 426 amatadevI ji. tA. 236/2 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 285 kra. saMvat | zrAvikA nAma saMdarbha graMthAMka kra. | saMvat | zrAvikA nAma saMdarbha graMthAMka 438 tihuNI 416 puMjI ji. tA. 426 436 440 ta. tA.8 441 421 pUrNadevI ji. tA. 236 442 443 422 avidhvadevI ji. tA. 232 444 dADima 423 AmI ji. tA. 236 445 446 424 AlhI ji. tA. 426 447 AzAmatI ji. tA. 403/4 448 446 AsulA ji. tA. 272 450 devakI 427 udayamatI ji. tA. 231 5 EEEEE 451 452 453 428 udayazrI ji. tA. 28 ji. tA. 228 tIlhikA ji. tA. 340 teukA ji. tA. 231 tribhuvana devI ji. tA. 236/2 tribhuvanapAladhadA | ji. tA. 217, 270/4, 272 tribhuvanI ji. tA. 340 ji. tA. 1086 dulahI ji. tA. 230 duaka ji. tA. 225 dedI ji. tA. 232, 340 demAI tA. tA.8 delhaNa devI lo. tA. 3/8 ji. tA. 228 devata ji. tA. 228 devazrI ji. tA. 112, 228, 280/4 devINI ji. tA. 256 dhanadevI ji. tA. 225 dhannAI ji. tA.8 dhanyA dhanyA devI ji. tA. 1086 dharmiNI ji. tA. 31/2 dhavala, guNadevI ji. tA. 85/2 dhaUkA ji. tA. 235 dhaMdhala devI ji. tA. 206 dhaMdhI ji. tA. 340 dhIMdI ji. tA. 270/4 ji. kA. 1286 dhIMdhI ji. tA. 340 nayaNA ji. tA. 205 navalAde ji. kA. 450 nAiki ji. tA. 403/4 nAginI ji. tA. 206,218 426 udayazrI ji. tA. 217 454 455 430 kautiga ji. tA. 426 456 ji. tA. 28, 50 457 431 karpUradevI ji. tA. 15 458 karpUrI 432 ji. tA. 426 456 460 433 kumarikA ji. tA. 217 461 462 434 kuMarI ji. tA. 420 463 464 kUralA ji. tA. 256 dhIMdhI 465 436 kelikA ji. tA. 236 466 437 kelhaNadevI ji. tA 236/2 467 468 466 Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 kra. saMvat zrAvikA nAma 470 471 472 473 474 475 476 477 478. 476 480 481 482 483 484 48.5 486 487 488 486 460 461 462 463 464 465 466 467 468 466 500 nAthI nAthU nAnI nAyakA nAyakade nAyaka devI nAyikA nAlU devI nIlU padminI padamalA padamAvatI padamIkA pAlU pAhIkA pAhINa purNayinI punI putrAga putrI purI puMjI pUnAI pUrNa devI pathivI devI pratApa devI priyAnalI premikA phatubAI phuMdI bakuladevI saMdarbha graMthAMka ji. kA. 1366, ta. tA. 8 ji. tA. 426 ji. tA 232 ji. kA 1086 ji. tA. 76, 236 ji. tA. 426 ji. kA 8 ji. kA. pa ji. tA. 206 ji. tA 237 ji. tA 206 ji. tA. 340 ji. tA. 232, 236 15, 206, 236 ji. tA. 256 ji. tA. 237 ji. tA. 256 ji. tA. 325 ji. tA. 15 ji. tA. 217 ji. tA. 8 ji. tA. 50, 28 ji. tA. 15 ji. tA. 426 ji. tA. 426 ji. tA. 8 ji. tA. 235 ji. tA. 206 ji. tA. 206 lo. tA. 8 ji. tA. 31 ji. kA. 2236 ji. tA. 232 ji. tA. 206 kra. saMvat 501 502 503 504 505 506 507 508 506 500 pUrvI 512 513 514 515 516 517 pUchi 516 520 521 522 523 524 525 526 527 528 526 530 531 532 zrAvikA nAma kulazrI balAdevI bahudeva bahurI bahuzrI bharamAdevI bhAU bhAratI bhuvamI bhopalA maNakAI maradha marUdevI AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ mAu mANikI mAdhaladevI mAnU mAlhaNade mAMDalikA maMjalA mUlA gAI magAde magAvatI bU mohiNI yazodevI ratnadevI ratnI ramA ramAI ralI saMdarbha graMthAMka ji. tA. 15 lo. tA. 8 ji. tA. 85/2 ji. tA. 426 ji. tA. 15 ta. tA. 8 ta. tA. 8 ji. tA. 256 ji. tA. 228 ji. tA. 256 340 ji. kA. 304 ji. tA. 1086 ji. tA. 76 tA. tA. 1086 ji. tA. 236 ji. tA. 206 ji. kA 364 ji. tA. 426 ta. tA. 8 ji. tA. 236 ta. tA. 8 ji kA. 265 ji. kA. 1366 ji. kA. 1536 ji. tA. 236 ji. tA. 256 ji. tA. 15235, 272 ji. tA. 236 ji. tA. 15230, 236 ji. tA. 272 ji. tA. 265 ji. tA. 236 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra. saMvat zrAvikA nAma 533 534 535 536 537 538 536 540 541 542 543 544 545 546 547 548 546 550 551 552 553 554 555 556 557 558 556 560 561 562 563 564 raMgAI rAjaNI rAjiNI rAjImatI rAjukA rAjU rANikA rANI rANU rAha rAsalA rUkmiNI rUpala rUpA rUpAI rUpAde rUDI rohINI lakakhukA lAkSikA lAkSmaNI lakSmI lakhamAI lAr3I lalatU lalitA devI lAkhukA khU 'lAghU lADima lADI lAlabAI saMdarbha graMthAMka ji. kA. 721, ta. tA. 8 ji. tA. 264 ji. tA. 235 ji. tA. 237, 260 ji. tA. 236ji. tA. 340 ji. tA 340 570 ji. tA. 206 571 ji.tA . 236, 426 ji.kA. 1366 572 ji. tA. 236 573 574 575 576 577 578. 576 580 581 582 583 584 585 ji. tA. 256 ji. tA. 228 ji. tA. 236 ji. tA. 256 ji. kA. 267 tatA. 8 ji. tA. 116 ji. tA. 340 ji. kA. 1276 ji. tA. 235 ji. tA. 640 ji. tA. 256 ta. tA. 2 ji. kA. 2175 ji. tA. 232 ji. tA. 236 ji. kA. 2175 ji. tA. 206 ji. tA. 236 ji. tA. 256 ji. kA. 1028 kra. saMvat ji. tA. 232, 256 ji. kA. 821/2 565 566 567 568 566 586 587 588 586 560 561 562 563 564 565 566 zrAvikA nAma lIlA devI lalUNadevI lohanI vaijU vayajala devI vijayamatI vinAmikA vipulamatI vimalamatI bIkA vIravatI rAI vIrI vIrodha zAMtimatI zAMtI zivA devI sItA zIlamatI suSamaNI zraMgArade zrRMgAra zolikA zrIdevI zrImatI zrImatI zrI sajjana sajjanA sajjanA samadharadhi sarasvatI saMdarbha graMthAMka ta. tA. 8 ji. tA. 206 ji. tA. 340 ji. tA. 256 ji. tA. 236 ji. tA. 235 ta. tA. 8 lo kA. na. 318 ji. tA. 340 ji. tA. 206 ji. tA. 15 ji. kA. 2175 ji. kA. 655 ji. tA. 1276 ji. tA. 85 ji. tA. 256 ji. tA. 15 ji. tA. 235 ji. tA. 237 287 ji. tA. 312 ji. tA. 116 ji. tA. 206 ji. tA. 256 ji. tA. 235, 236, 340 ji. tA. 403/3. lo. tA. 118 ji. tA. 4/15 ji. tA. 231 ji. tA. 231 ji. tA. 231 ji. tA. 231 ji. kA. 1276 ji. tA. 16, 2850, 114, 236, 426 Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 kra. saMvat zrAvikA nAma 567 568 566 600 601 602 603 604 605 606 607 608 606 610 611 612 613 614 615 616 617 618 616 620 621 622 623 624 625 626 627 628 salakSaNA sallakSaNa sahajagati sahajaladevI sahajalA sahijalA saMpikA saMpUrNa saMsArade sAMI sAU sAhaladI sAlha sAvitrI sAMpU sINI sItAdevI sIta sImakA sIlukA sIla suvA subhaTA devI suSamatA suMdarI sUmiNi sUmalA sUhavadevI sUhava soNalA sonAibA somanA saMdarbha graMthAMka ji. tA. 236, 237 ji. tA. 15 ji. tA. 15 ji. kA. 655 ji. tA. 206 ji. tA. 236 ji. tA. 237 ji. tA. 236 ji. kA. 2166 ji. tA. 236 ji. tA. 340 ji. tA. 114, 270 / 4, 272 ji. kA. 1276 ji. tA. 236, 270/5 ta. tA. 8 ji. tA. 256 ji. tA. 15, 206, 236, 237, 403, ji. tA. 231 76 ji. tA. 235 ji. tA. 255 ji. tA. 236 ji. tA. 236/2 ji. tA. 206 ji. tA. 114, 237 ji. tA. 256 ji. tA. 2036 ji. tA. 206 ji. tA. 237 ji. tA. 15 ji. tA. 1377 ji. tA. 403/3 kra. saMvat 626 630 631 632 633 634 635 636 637 638 636 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ zrAvikA nAma sobhI sobhAgya devI syANI hastU haMsalA haMsAI haMsinI hIralA hIrAI hemA holA saMdarbha graMthAMka ji. tA. 15 ji. tA. 15 ji. tA. 426 ji. tA. 426 ji. tA. 231, ji. tA. 236 tA. tA. 8 ji. tA. 112, 272 ji. tA. 272, 415/11 ta. tA. 8 ji. kA. 1536, 1558 ji. tA. 211 Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 289 | saMvat | zrAvikA nAma avadAna saMdarbha graMtha vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya prA. jJA. | aMcala mahItilakasUri munisuvratanAtha jai.dha.pra.le.saM.bhA. | 16 javanU suhagade Uke. vaMza vAsupUjya jai.dha.pra.le.saM.bhAra helI hU jJA kalyANakIrti jai.dha.pra.le.saMbhA.2 643 | 1466 nasiri, bhojasiri Ukeza tapA zrI guNaratnasUri zAMtinAtha jai.dha.pra.le.saM.bhA.2 siMgArade o. jJA. jIrApallI udayaratnasUri caMdraprabhu jai.dha.pra.le.saMbhAra karmAde, AsU prA. jJA. samasuMdarasUri mahAvIra jai.dha.pra.le.saM.bhAra zANI, hIrU zrI. zrI. jJA. zrI hemaratnasUri zAMtinAtha jai.dha.pra.le.saMbhAra suhAgade prA. jJA. AdinAtha paMcatIrthI jai.dha.pra.le.saMbhAra tejalade zrI. zrI. jJA. tapA devasuMdarasUri devarAja jai.dha.pra.le.saM.bhAra guNamata ukeza vesaTa | saccikAmUrti kA nirmANa, gotra majaivisumagrabhAga hIrala mor3ha jJA. jina pratimA hIrAmasUrI/jAlodara ma.jai.vi.suma.grabhA lUNadevI guNAkarasUri AdinAtha majaivisumagrabhAga | 112 mAtarAdevI zrI. zrI. jJA. somacaMdrasUri jinapratimA | mjaivisumgrbhaa|| 112 huvaMjanA naramadrasUri AdinAtha majaivisumagrabhA.1 | 112 somazrI zrI bhAvaDAra | zrI vijasa siMha sUri pArzvanAtha jai. pra.le. saM. jayatu, kapUrade, lUNI, gaurAde zrI abhayadevasUri AdinAtha | jai. pra. le. saM. 656 1377 / caraNa zrI sAkhulA gotra zrI somadevasUra pArzvanAtha | jai. pra.le. saM. 657/ 1364 / suhaDA usa.jJA. vijayavallabhasUri padamaprabhu jai.pra.le. saM. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 kra. 658 660 656 1328 661 662 saMvat 1362 667 663 1328 668 1351 664 1366 1351 665 1346 670 666 1276 673 1343 siriyAde, vIrI, anupama 1234 666 1270 1228 1247 671 1266 672 1276 1268 674 1204 zrAvikA nAma vijayAde 676 1204 TamakU rAula, padamA, mohani padmala TamakU lAchI somazrI suhAgadevI nAthU padmAI, pUrIpu Adi jayatalade pAlhI vAviNi delhI 675 1244 siriyAde delhI rAju mAdakAraNa vaMza / gotra brahmANa jJA. prA. jJA. brahmANa jJA. zrI. jJA. zrI. zrI jJA. zrI. jJA. zrI. jJA. dIsA preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya vijayacaMdrasUri zrI buddhisAgarasUra kaMcholI gurU zrI. buddhisAgara zrI sUri zrI vijasasiMha sUrI caMdragaccha vIracandrasUri brahmANa mahendrasUri munisuvrata paMcatIrthI marudevImAlA grahaNa kI ratnasUra jIvadevasUra zrI zAMtisUra zrI prasannasUra zrI zAMtisUra avadAna pArzvanAtha dharmanAtha. catu jina yugma pArzvanAtha dharmanAtha catu AdinAtha pArzvanAtha pArzvanAtha pArzvanAtha sAdhuna zAMtinAtha RSabhadeva AdinAtha mahAvIra pArzvanAtha caturviMzati pratimA pArzvanAtha AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMdarbha graMtha jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. vahI. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pre. le. saM jai. dha. pra. le. saM.bhA. 2 jai. dha. pra. le. saM.bhA. 2 kha. bagu. pa pa prA. jai. le. saM... 135 prA. jai. le. saM. 165 166 166 168 165 172 166 jai. dha. pra. le. saM.bhA.2 123 jai. dha. pra. le. saMbhA.2 168 86 114 ma. jai. vi. su. ma. gra.bhA. 1 112 ma. jai. vi. su. ma. gra.bhA. 1112 ma. jai. vi. su. ma. gra.bhA. 1112 prA. jai. le. saM. 53 115 172 245 Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra. 677 1244 678 saMvat zrAvikA nAma rAjImatI 676 1263 681 680 1242 1300 682 1424 684 1488 68.3 1421 1433 686 1465 687 1426 688 1432 662 686 1483 660 1466 osaMjJA. | 6851427 nAmalade, sahajalade zrI. zrI. jJA. delahaNade, pomAde 1488 663 1482 nayanAde 664 1453 udayAde brahmadattA, polhA nAnakade, jihA bholI hAMsIde jayatalade maMdodarI AlhaNade 661 1467 mAkU lAchI jaya zrI kAu vaMza / gotra jayatalade zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. lakhamAde, premalade zrI. zrI. jJA. AlhaNade 665 1476 mahaMdhla, vallAlade kSetrade upa. jJA zrI. zrI. jJA. hamA hamA zrI. zrI. jJA. pippala dharmazekharasUri DIsA. jJA pUrNimA jayazekharasUri zrI dharmazekharasUri zrI. jJA. hAMsalade, bhAvalade zrI. zrI. jJA. pippala dharmazekharasUri osa. jJA. zAlIbhadrasUrI kharatara. jinabhadrasUri. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya matiprabhasUra caitra harizcaMdrasUri dharmaghoSasUri kAka vaMza somasuMdarasUrI avadAna jinapratimA zAMtinAtha devakulikA padmazilA pArzvanAtha nAgendra guNAkarasUrI pArzvanAtha paMcatIrthI bhAvadevasUra zAMtinAtha paMca tIrthI. pippala guNadevasUri vAsupUjya pajjunasUri prabhasUra prabhasUra maNicaMdrasUri padmaprabhu dharmanAtha pArzvanAtha vAsupUjya neminAtha zItalanAtha supArzvanAtha vimalanAtha ajitanAtha zAMtinAtha saMdarbha graMtha prA. jai. le. saM. prA. jai. le. saM. prA. jai. le. saM. prA. jai. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. pa 257 66 160 167 T T 164 194 167 167 167 166 200 208 210 2 212 212 213 291 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 kra. 666 1485 667 1471 668 1466 666 700 1909 702 704 706 707 saMvat 708 706 zrI. zrI jJA. 703 1485 sAjaNade, siriyA zrI. zrI. jJA. 710 705 1466 Um 1463 1476 714 1481 1483 vaulade, cAMpalade 1488 1463 1422 1466 148.3 1464 1481 712 1481 713 148.3 zrAvikA nAma vaMza / gotra zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. chAhU, chAjU phalaudiyA gotra lakhamAde, rAmU zrI. zrI. jJA. ukeza 148.3 jhanakUde maMjU mahaNade bharamAde AlhaNade rAmalade lAr3I lAkhaNAde mokhalade mIlanade sonalade piMgalade piMgalade raMgAde AlhaNade upa. jJA. Agama. amarasiMhasUra pippala. dharmazekharasUri dhamaghoSa vijayacaMdrasUri zrI zAMtisUra zrI zAMtisUri nAgendra padamANadasUra pippala. dharmazekharasUri zrI sUri zrI. jJA. pippala. dharmazekharasUri zrI sUri zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. pippala muniprabhasUri bhAvaDAra, vIrasUri zrI. zrI. jJA. thArApada. zrI zAMtisUra zrI. zrI. jJA. pUrNimA. vijayaprabhasUri ratnasiMhasUra ratnasiMhasUra jayacaMdrasUri tapA. bhuvanasuMdarasUri catuSkikA zikhara prA. jJA. prA. jJA. preraka / pratiSThApaka AcArya / gaccha pUrNimA. vidyAzekharasUri usa jJA. avadAna padmaprabhu catu, jinapaTTa caMdraprabhu sumatinAtha AdinAtha saMbhavanAtha saMbhavanAtha zAMtinAtha abhinaMdana zItalanAtha zItalanAtha vimalanAtha naminAtha AdinAtha kuMthunAtha devakulikAtraya AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMdarbha graMtha jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. jai. pra. le. saM. pa 215 216 217 223 124 124 127 130 132 132 134 134 137 141 142 143 143 156 160 Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 293 avadAna saMdarbha graMtha saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya rAjulade, pUMjI | upa. jJA. | zrI ratnAkarasUri jai. pra. le. saM. . zAMtinAtha devagehikA zikhara ahar3ade, jhamakude jai. pra. le. saM. | 163 77 1406 sahagade | zrI. zrI. jJA. dhanezvarasUri pArzvanAtha jai. pra. le.saM. 168 1446 bholI zrI sUri mahAvIra paMcatIrthI jai. pra. le. saM. 172 716 1472 mAlhI zrI. zrI. jJA. nAgendra ratnasiMhasUri zAMtinAtha jai. pra.le. saM. | 720 1434 kSemalade zrI. jJA. pippala muniprabhasUri zAMtinAtha jai. pra. le. saM. / 721 / 1462 sAthalade prA. jJA. haribhadrasUri AdinAtha jai. pra. le. saM. | rAmalade osa. jJA. | pipala prItisUri AdinAtha jai.pra.le. saM. 2 1436 hamIrade zrI. jJA. | pippala. udayAnaMdasUri / pArzvanAtha jai. pra. le. saM. 227 724 suhavade zrI. zrI. jJA. | pippala dharmazekharasUri saMbhavanAtha jai. pra. le. saM. 233 725 1471 delhaNade | zrI. zrI. jJA. | pippala dharmaprabhasUri vimalanAtha jai.pra. le. saM. 241 726 / 1446 kAmalade | upa. jJA. | pArzvacaMdrasUri sumatinAtha jai. pra. le. saM. 241 727 1442 hIrAde | zrI. zrI. jJA. pippala. sAgaracaMdrasUri AdinAtha jai. pra. le. saM. 728 mANikade, pAtUde | prA. jJA. | semasuMdarasUra sumatinAtha jai. pra. le.saM / 726 | 4182 UmAde zrI. zrI. jJA. pippala sAgarabhadrasUri saMbhavanAtha jai. pra. le. saM. 730] 1436 vAMsalade prA. jJA. pArzvacaMdrasUri mahAvIra jai. pra. le. saM. 5 731 | 1485 karNade zrI. zrI. jJA. vijayasiMha sUra saMbhavanAtha jai. pra. le. saM. 732 1404 nInAde zrI. zrI. jJA. zrIsUra padmaprabhu paMcatIrthI jai. pra. le. saM. suguNAde, kurade prA. jJA. ratnaprabhasUri saMbhavanAtha jai. pra. le. saM. , Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 294 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ avadAna saMdarbha graMtha pa kra. | saMvat | zrAvikA nAma | vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya 734 | 1465 vIlhaNade | zrI. zrI. jJA. nAgendra ratnasiMhasUri | saMbhavanAtha jai. pra. le. saM. 135 1553 suhaDAde zrI. zrI. jJA. dhanatilakasUri AdinAtha paMcatIrthI jai. pra. le. saM. 736/ 1466 pomI zrI. zrI. jJA.| pippala, prItiratnasUri kuMthunAtha jai. pra. le. saM. 248 55 737] 1484 | hAMsalade kuMthunAtha jai. pra. le.saM / zrI. zrI. jJA. pippala dharmazekhara | sUri | brahmANa zrI kSamAsUrI hIrAde, sANI AdinAtha jai. pra.le. saM. kazmIrade zrI. zrI. jJA. pippala dharmazekharasUri| suvidhinAtha. paMca. jai. pra. le. saM. 5 740 1464 / jAlhaNAde zrI. zrI. jJA. pippala dharmazekharasUri| savidhinAtha. paMca. jai. pra. le.saM 51 5 741 1486 bhramAde zrI. zrI. jJA. | pippala somacaMdrasUri zAMtinAtha jai. pra. le. saM 742 1437 kisalade zrI. zrI. jJA. pippala jayatilakasUri RSabhadeva jai. pra. le. saM. AdinAtha catu jai. pra.le.saM. 744 1476 AdinAtha. catu jai. pra.le. saM. 745 1483 saMbhavanAtha jai.pra. le.saM. . bharamI, tArU, upa. jJA. | kakkasUri AzUde zrI. zrI. jJA. zAMtisUra lakhamAde, rAmAde upa. vaMza | SaMDeraka zAMtisUri cAMpalade, vaDalI zrI. zrI. jJA. nAgendra padmAnaMdasUri bhramarade | zrI. zrI. jJA. | pippala dharmazekharasUri sAjanade, zrIdevI nAgara jJA. | aMcala jayakIrtisUri AlhaNade parikSaka gotra 7461481 saMbhavanAtha jai. pra. le. saM. 747, 1485 zAMtinAtha. catu. jai. pra. le. saM. na515 748 | 1488 abhinaMdana jai. pra. le. saM. 746 1466 rAmalade | zrI. zrI. jJA. pippala dharmazekharasUri zItalanAtha jai. pra. le. saM. 263 750 1463 lADI zrI. zrI. jJA. zrI sUri zItalanAtha jai. pra. le. saM. 71 1436 hamIrade zrI. jJA. | pippala udayAnaMdasUri pArzvanAtha jai. pra. le. saM. 752 1466 suhavade | zrI. zrI. jJA. | pippala dharmazekharasUri saMbhavanAtha jai. pra. le. saM. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 295 avadAna saMdarbha graMtha | kra. | saMvat | zrAvikA nAma | vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka | gaccha/AcArya 753, 1471 | delhaNade zrI. zrI. jJA. | pippala. dhrmprbhsuuri| vimalanAtha jai. pra. le. saM. 754 1442 hIrAde zrI. zrI. jJA. | pippala. sAgaracaMdrasUri / AdinAtha jai. pra.le. saM. mANikade pAtu tapA. somasuMdarasUri sumatinAtha jai. pra.le. saM. 756] 1482 UmAde zrI. zrI. jJA. | pippala. sAgarabhadrasUri / saMbhavanAtha jai. pra. le. saM. 757/ 1436 vAMsalade prA. jJA. pAsacaMdrasUra mahAvIra jai. pra. le. saM. | 1485 karaNAde vijayasiMha sUri saMbhavanAtha jai. pra. le. saM. 756 1404 nInAde zrI. zrI. jJA. pUrNimA. zrI sUri padmaprabhu jai. pra. le. saM. | 760 1456 suguNAde ratnaprabhasUri saMbhavanAtha jai. pra. le. saM. 761 1465 vIlhaNade / zrI. zrI. jJA. | nAgendra ratnasiMhasUri saMbhavanAtha jai. pra.le. saM. / 762 // 1466 pomI zrI. zrI. jJA. | pippala prItiratnasUri kuMthunAtha jai. pra. le. saM. 763] 1484 hAMsalade zrI. zrI. jJA. | zrI dharmazekharasUri kuMthunAtha jai. pra. le. hIrAde, sANI jajajajaja | brahmANa. zrI kSamAsUri AdinAtha jai. pra. le. saM. | 765 1466 kazmIrade zrI. zrI. jJA. dharmazekharasUri zAMtinAtha jai. pra. le. saM. 766, 1464 jAlhaNade zrI. zrI. jJA. dharmazekharasUri suvidhinAtha jai. pra. le. saM. / 767 1486 bharamAde zrI. zrI. jJA. | nAgendra vinayaprabhasUri / 55555 zAMtinAtha jai. pra. le. saM. 768 1437 kIsalade | zrI. zrI. jJA. pippala. jayatilaka sUri RSabhadeva jai. pra. le. saM. | 1480 bharamI, tArU, AsU | upa koraTaMka bhAminade kakkasUri AdinAtha jai. pra. le. saM. 123 770 1421 jayataladevI zrI. jJA. / nAgendra guNAkarasUri pArzvanAtha jai. pra. le. saM. 77 | 1433 maMdodarI Uke. jJA. zrI bhAvadevasUri zAMtinAtha jai. pra. le. saM. , Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ avadAna saMdarbha graMtha pa kra. | saMvat | zrAvikA nAma / vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya 772| 1417 nAmaladevI, sahajala zrI. zrI. jJA. | pippala gUNadevasUri devI 773, 1426 | AlhaNa devI | zrI. zrI. jJA. narapramasUri vAsupUjya jai. pra. le. saM. pArzvanAtha jai. pra. le. saM. 774/ 1465 delahaNadevI, pomAdevI zrI. zrI. jJA.. pajjunnasUri dharmanAtha jai.pra. le.saM. 66 775 1432 vijayazrI naraprabhasUri vAsupUjya jai. pra. le. saM. 71 776] 1483 prImaladevI zrI. zrI. jJA. maNicaMdrasUri neminAtha 5555555 jai. pra. le. saM. / 777 1453 AlhaNadevI ........... jIrAulI, zAlIbhadrasUri catu, jinapaTTa jai. pra. le. saM. 778 1417 mAku, lAchI | DIsA, jJA. | pUrNimA, jayazekharasUri | pArzvanAtha jai. pra. le. saM. 1482 hAMsaladevI, bhAvaladevI zrI. zrI. jJA. | pippala rbhazekharasUri | AjitanAtha jai. pra. le. saM. 155 kharatara. jinabhadrasUri zAMtinAtha jai. pra. le. saM. 780 | 1476 | mahaghalade, khetalade vallAde 71 1488 jaitaladevI zrI. zrI. jJA pippala mazekharasUri vimalanAtha jai. pra. le. saM. 782 1466 kAuM zrI. zrI. jJA. bhazekharasUri zItalanAtha jai. pra. le. saM. 783, 1485 jhanaku pUrNimA, vidyAzekharasUri padmaprabhu jai. pra. le. saM. 784] 1471 zrI. zrI. jJA. | Agama, amarasiMhasUri jai. pra. le. saM. 785] 1466 mAhaNade zrI. zrI. jJA. | pippala dharmazekharasUri caMdraprabhu jai. pra. le. saM. 7861463 phalaUdhayA gotra bhaghoSa, vijayacaMdrasUri sumatinAtha jai. pra. le. saM. 787 1434 khemalade pippala muniprabhusUri zAMtinAtha jai. pra.le. saM. 788 1462 sAthalade prA. jJA. haribhadrasUri AdinAtha jai. pra.le. saM. 786/ 1430 rAmalade o. vaMza | pippala, madevasUri AdinAtha jai. pra. le. saM. dhanI, hIrala zrI sUri pArzvanAtha jai.dha. pra. le. saM. bhA.2 116 Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 297 | kra. | saMvat avadAna saMdarbha graMtha zrAvikA nAma | vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka | gaccha/AcArya pAlhaNa devI pallIvAla jJA, 761 pArzvanAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra 120 762 // pAcU DIsAvAla jJA. ratnAprabhasUri pArzvanAtha 763 1361 delhaNade sematilakasUrI zAMtinAtha |764 | 1356 lAchi padamacaMdrasUri pArzvanAtha 765 / 1306] nAyakapu, pAlhA prA. jJA. sematilakasUrI pArzvanAtha lakSmAde, pUrvaja, prapuade upa. jJA. | pallIvAla abhayadevasUri pArzvanAtha 767 1326 zrI. jJA. bhAvaDAra bhAvadevasUri AdinAtha |768 | 1354 sItapu laSama caitra dharmadevasUri pArzvanAtha 766 1344 malhaNade guNAkarasUri AdinAtha 800 |1356 suhavadevI UkaMza zAMtinAtha 1382 ratanala zrI. jJA. | zrI jajjagasUri zAMtinAtha 299 802 mAlahANi mahAvIra 803 | 1350 siMgAradevI prA. jJA. vimalacaMdrasUri pArzvanAtha 804 | 1387 kIlhaNadevI, kapUradevI zrI. zrI. jJA. caitra mAnadevasUri pArzvanAtha 805 1376] vIjala devI zrI. zrI. jJA. zrI sUrI AdinAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAza6 806 | 1386 rAjaladevI prA. jJA. merutuAsUrI zAMtinAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra 5 87 1364 lUNAdevI nAgara jJA. zrI pradyumnasUri caMdraprabhu jai. dha. pra. le. saM. bhAra 3 808 | 1383 vIlhaNade | zrI. zrI. jJA. hArIja zrI mahendrasUrI pArzvanAtha jai. dha. pra. le. saM. bhA27 806 1363 pratApade | gUrjara | zrI haMsarAjasUra AdinAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra 13 Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 298 kra. 810 dI 812 83 8 817 darda 86 8.20 85 1330 821 816 1387 saMvat zrAvikA nAma 824 1377 825 1373 1386 827 1331 828 1363 1332 1312 822 1376 1367 823 1370 1386 1306 1380 826 1477 1476 1486 1461 sAbhU hIrala SImalade jayatU AlhaNadevI lakhamA devI jayatalade sAlUNi sAlUNi dhaMdhalade vaMza / gotra ghetalade, camakU upakeza jJA. mor3ha. jJA. hUMbaDa jJA. jJA. bhAvaDAragaccha pAlhU padmaNi pUniNi jayatalladevI vijaya sirI Asadhara, desala upa vesaTagotra vanI, lAlU raNAde, devalade, upa. khuriyA gotra gUrjara jJA. zrI. zrI. jJA. Ukeza vaMza zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI meruprabhasUra zrI pArzvadattasUra zrI vIrasUri kakksUri sarvadevasUri zAMtidevasUra sUri ratnasUra dharmadevasUri kamalaprabhasUra bhadrezvarasUri kakkasUra zrI sUri zrI sUra zIlaratnasUra tapA somasuMdarasUra avadAna AdinAtha pArzvanAtha pArzvanAtha AjitanAtha zAMtinAtha zAMtinAtha zAMtinAtha pArzvanAtha pArzvanAtha AdinAtha padmaprabhu caturviMzatipaTa jai. dha. pra. le. saM. bhAra 24 pArzvanAtha mahAvIra caturviMzati paTTa dharmanAtha. paMca. zAMtinAtha ajitanAtha AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ munisuvrata saMdarbha graMtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra jai. dha. pra. le. saM. bhAra yaM jai. dha. pra. le. saM. bhAra 14 yaM yaM jai. dha. pra. le. saM. bhAra yaM jai. dha. pra. le. saM. bhAra 22 jai. dha. pra. le. saM. bhAra yaM jai. dha. pra. le. saM. bhAra yaM jai. dha. pra. le. saM. bhAra yaM yaM nahaM chiM chiM chiM hiM chiM chiM chiM chiM chiM chiM chiM chiM chiM chiM chiM chiM yaM jai. dha. pra. le. saM. bhAra yaM jai. dha. pra. le. saM. bhAra yaM jai. dha. pra. le. saM. bhAra yaM jai. dha. pra. le. saM. bhAra 35 jai. dha. pra. le. saM. bhAra pa 14 yaM jai. dha. pra. le. saM. bhAra 14 yaM 21 24 31 33 47 74 84 88 66 jai. dha. pra. le. saM. bhAra 147 jai. dha. pra. le. saM. bhAra 147 jai. dha. pra. le. saM. bhAra 148 jai. dha. pra. le. saM. bhAra 148 Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 299 avadAna saMdarbha graMtha kra. | saMvat | zrAvikA nAma | vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya sUlhI / mor3ha, jJA. devaprabhasUri 1460 suvidhinAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra 146 bhAulade, kautigade upa. suciMtIgotra upa kakkasUri vimalanAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra 150 s| 1481 nAgalade Ukeza vaMza tapA. ratnasiMhasUri pArzvanAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra 152 nAgUpu, araghU zrI sarvasUri AdinAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra 155 1833 | 1465 pAlhaNade zrI. zrI. vidyAzekhara sUri zAMtinAtha paMca jai. dha. pra. le. saM. bhAra 157 8341465 bhAvalade zrI. zrI. devendrasUri bahamANa ja.dha. pra. le. saM. bhAra 157 deI upa. jJA. jIrA vIrabhadrasUri zreyAMsa. paMcatIrthI jai. dha. pra. le. saM. bhAra 158 836 | 1445 lADI moDha. jJA. guNaprabhasUri pArzvanAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra 156 rAjU zrI. zrI. aMcala jayakIrtisUri pArzvanAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra 160 828 1464 ___prA. jI. zrIra dharmanAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra 161 hIrAde, gaMgAde, rUpiNI hIrAdevI 836 | 1423 zrI. zrI. jJA. pUrNimA sumatisiMhasUri | padamaprabhu jai. dha. pra. le. saM. bhAra 166 840 1437 kuMtAde zrI. zrI. jJA. | pippala.bhatilakasUri vAsupUjya jai. dha. pra. le. saM. bhAra 167 89 devapu. hIdedI | zrI. zrI. jJA. | nAgeMdra padmAnandasUri / sumatinAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra 168 842 | 1426 AlhaNa devI zrI. jJA. zrI sUri AdinAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra 166 843 | 1461 sAdhU, ramAI Ukeza | aMcala jayakIrtisUri sumatinAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra 166 844 | 1424 mahAlakSmI zrI. jJA. zrIkamalacaMdrasUri / mahAvIra paMcatIrthI jai. dha. pra. le. saM. bhAra 166 845 | 1447 sahajalade prA. jJA. zrImadra zAMtinAtha paMca ja.dha. pra. le. saM. bhAra 176 846 camakU zrI. zrI. jJA. zrIsUra munisatta jai. dha. pra. le. saM. bhAra 176 847 | 1417 lAchalade gurjara, jJA. dharmacaMdrasUri zAMtinAtha jai.dha. pra. le. saM. bhAra 178 Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ | avadAna saMdarbha graMtha / kra. | saMvat | zrAvikA nAma | vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya 848, 1481 Setalade zrI. jJA. | tapA. ratnasiMhasUri zAMtinAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra| 180 846 | 1468 | hIrAde, vijAde | Ukeza vaMza | tapA. ratnasiMhasari abhinaMdana jai.dha. pra. le. saM. bhAra] 180 vaulAde, gomati | zrI. zrI. jJA. | pUrNimA. guNasAgarasUri dharmanAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra | 1488 | gaMgAde, nAgalade | zrI. zrI. jJA. tapA. somadarasUri zAMtinAtha paMca jai.dha.pra. 5 | 1487 vIlhaNade caitra. jinadevasUri zreyAMsanAtha jai.dha.pra. le. saM. bhAra 183 osavAla jJA. zrI. jJA. | | 1418 ghaTIsu vidyAdharasUri pArzvanAtha jai.dha.pra. le. saM. bhAra| 161 1486 gomati zrI. zrI. jJA. | pUrNimA guNasAgarasUri dharmanAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra/ 192 1486 / muktAde osavAla jJA. tapA. ratnasiMhasUri ajitanAtha jai.dha. pra. le. saM. bhAra| 165 saMpUrI, vajU moDha jJA. ] Agama. jayAnaMdasUri / vimalanAtha catu jai. dha. pra. le. saM. bhAra| 165 857/ 1450 phanU upakeza | tapA. jayatilakasUri saMbhavanAtha jai.dha. pra. le. saM. bhAra| 166 | 14 | sAjaNi | zrI. zrI. jJA. pippala. dharmazekharasUri saMbhavanAtha jai.dha.pra. le. 856/ 1422 Asalade | zrI. zrI. jJA. cadraprabhu paMcatIrthI jai. dha. pra. le. saM. bhAra] 168 8601466 dhaMdhalade zrI. jJA. brAhmaNa zrI. vIrasUri vAsupUjya jai.dha. pra. le. saM. bhAra| 204 rAjalade, tejalade | huM jJA. | tapA. jJAnakalazasUri dharmanAtha jai.dha. pra. le. saM. bhAra| 205 862 1473 pacU, khetalade | zrI. zrI. jJA. | aMcala. jayakIrtisUri dharmanAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra| 107 863, 1432 lUNade zrI. zrI. pUrNimA. ratnazekharasUri padmaprabhupaMca. jai. dha. pra. le. saM. bhAra| 110 155 Ukeza zrIsUri abhinaMdana. catu. jai. dha. pra. le. saM. bhAra 110 864/ 1476 rAjalade, vIlhaNade, hamIrade 865] 1482 UmAde prA. jJA. | zrIsUri sumatinAtha. paMca jai.dha.pra. le. saM. bhAra| 113 nAlhI zrI DhIra gotra kharatara zrI jinahitasUri pArzvanAtha. paMca. jai. dha. pra. le. saM. bhA2 | 114 | Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kra. saMvat 867 1461 8681436 866 1474 100 d99 1460 872 1488 873 1436 874 876 875 1461 877 50c, 1456 880 TI 882 1461 8761485 884 1486 1421 1466 1410 1411 1477 883 1435 1466 885 1483 zrAvikA nAma lakSmAde mANikade, jINI suhavade, phadI laSamAde nAlade, mahaNa jAmU vAU rUpAde, ramAI sAUM, devalade kamalAI, jIviNa, sAjUsu hImAde harSa vAnU, pUrI laSaNade, jhaNakU kuraMde gaMgAde mAlhaNade sUda, kAM mala, kAM vaMza / gotra zrI. zrI. jJA. prA. jJA. DIMsavAla jJA. zrI. zrI. jJA. Ukeza huMbaDajJA. buddha. gotra upakeza. jJA. upakeza. jJA. upabho gotra Ukeza jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. Ukeza. jJA. upa. jJA. prA. jJA. upa. jJA. prA. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya pippala. udayadevasUri zrI. zrI. jJA. avadAna nANakIya zvarasUri madAhaDIya mAnadevasUri jIrApallIya sAlibhadrasUri madAhaDIya udayaprabhusUri tapA. munisuMdarasUri pUrNimA guNasAgarasUri zreyAMsanAtha catu. jayANaMdasUra tapA. somasuMdara jai. dha. pra. le. saM. bhAra 118 nAgeMdra ratnasU jai. dha. pra. le. saM. bhAra 120 tapA somasuMdara jai. dha. pra. le. saM. bhAra 121 tapA. jJAnakalasUri jai. dha. pra. le. saM. bhAra 126 upadevaguptasUra jai. dha. pra. le. saM. bhAra 128 koraMTa sAvadevasUra zItalanAtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra 136 dharmaghoSa padmazekharasUri suvidhinAtha catu jai. dha. pra. le. saM. bhAra 136 tapA. munisuMdarasUri jai. dha. pra. le. saM. bhAra 136 ratnazekharasUri jai. dha. pra. le. saM. bhAra 140 kaoNraTa sAvadevasUri somasuMdarasUri pArzvanAtha vimalanAtha vAsupUjya vimalanAtha AdinAtha pArzvanAtha sumatinAtha pArzvanAtha abhinaMdana. catu. munisuvrata pArzvanAtha AdinAtha mahAvIra saMbhavanAtha munisuvrata saMdarbha graMtha jai. dha. pra. le. saM. bhAra 115 jai. dha. pra. le. saM. bhAra 116 saMbhavanAtha pa jai. dha. pra. le. saM. bhAra 140 jai. dha. pra. le. saM. bhAra 144 jai. dha. pra. le. saM. bhAra 145 jai. dha. pra. le. saM. bhAra 80 jai. dha. pra. le. saM. bhAra 80 jai. dha. pra. le. saM. bhAra 81 jai. dha. pra. le. saM. bhAra 81 jai. dha. pra. le. saM. bhAra 81 301 Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 302 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra avadAna saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya 1077 | zobhA dhArAgaccha pArzavanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 2 1185 | dematI ekatIrthI do dIpastaMbha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 3 1200 dUlhAdevI brahmANa ekatIrthI vahI 1204 jelachi thArApadrIgaccha pArzvanAtha vahI 1225 | AsiNi mahendrasUri zAMtinAtha vahI 1251 | tihaNa devI jhaNakU zrI sUri pArzvanAtha ekatIrthI vahI 1253 | pUnadevI vahI zrI pArzvanAtha ekatIrthI tritIrthI pArzvanAtha 1259 | lakhamasirI nANakIya gaccha vahI 1280 | lalatA zrI rikhabadeva vahI ekatIrthI 10 | 1299 | ratnasirI zrI jinasUri ekatIrthI vahI 11 | 1300 | poyaNi bhavaDAra gaccha zrI vIra sUri zrI zAMtinAtha vahI 1310 | sarasati zrI nANakIya zrI siddhAcArya pArzvanAtha ekatIrthI 131314 | bhAryArtha | bhAMDArika zrI sumati sUri pArzvanAtha ekatIrthI 14 | 1314 | mAlhaNadevI patanasiri zrI vijaya prabhasUri zrA vijaya prabhasUri zrI pArzvanAtha vahI 15 | 1314 | vastiNi ___............... zrI pArzvanAtha nA 161322 | delhI candragaccha padmasUri | zrI AdinAtha 17 1326 | sUrIi, ratana sUri zrI pArzvanAtha 18 | 1337 | siriyA | zrI mAn deva sUri zrI riSabhadeva 19 1240/ pAnI zrI paramadeva sUri zrI zAMtinAtha 20 | 1349/ hIrU prAgvATa jJA. zrI padmAnandasUri zrI zAMtinAtha 211352 | sokhI zrI prabhaNaMda sUri zrI pArzvanAtha vahI 221361 | vIlUNa devI, raMbhala zrI neminAtha vahI 23 | 1362 | tejUde zrI AnaMda prabha sUri pArzvanAtha vahI 46 24 1364 bhINA devI zrIjJA tilaka sUri zrI suvidhinAtha vahI Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 303 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha 25 1364 | vimalI dUgaDa preraka/pratiSThApaka | avadAna gaccha / AcArya malladhAri zrI tilaka zrI pArzvanAtha sUri zrI sarvadeva sUri pratimA a.pa.jai.dhA.pra.ma. 26 | 1368 | tehiNa | a.pa.jai.dhA.pra.ma. | 46 27 1373 | lakhamaNi prAgvAT zrI ratnAkara sUri zrI AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. | 1373 | tihuNA nANakIya gaccha zrI siddhasena sUri | pratimA a.pa.jai.dhA.pra.ma. 29 | 1374 | tejaladevI zrI padmacaMdra sUri zrI mahAvIra a.pa.jai.dhA.pra.ma. 30 1374| gogar3A zrI deva gupta sUri pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 311374siriyAde zrI zAMtisUri zrI pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 321375 | sumaDa devI aMcala zrI maNibhadra sUri | zrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 33 1376 | jAsU nANakIya gaccha | zrI siddhasena sUri zrI mahAvIra a.pa.jai.dhA.pra.ma. 47 341379 | mohiNide zrI madana sUri zrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 148 35 1379 | kAlI Ukeza jJAtIya | malladhArI zrI tilaka | zrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. | sUri 36 | 1380 | vIrI zrI devabhadrasUri AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 48 37 1384 | sudrajAde prAgvAT jJA. zrI ratnaprabha sUri pratimA a.pa.jai.dhA.pra.ma. 49 381385 | lakhaNadevI zrI ratnAkara sUri zrI pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 1438/kAlhaNade prAgvAT jJA. maDAhaDIya zrI haribhadra zrI AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 40 | 1438 | suhaDAde, pUrNanade prAgvAT jJA. zrI varddhamAna sUri zrI mahAvIra a.pa.jai.dhA.pra.ma. A1 1438| siriyAde prAgvAT jJA. ukezagaccha zrI siddhasUri | zrI mahAvIra a.pa.jai.dhA.pra.ma. 1439 | kInhaNa devI prAgvAT jJA. zrI siracandra sUri zrI AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 43 1439 | delUNa zrI mAla jJA. brahma zrI ratnAkara sUri | zrI mahAvIra a.pa.jai.dhA.pra.ma. 57 44 1440 samarA zrI mahAvIra a.pa.jai.dhA.pra.ma. 57 osavAla jJA. brahmANa zrI hematilaka sUri zrI mAla jJA. | caitra zrI devendra sUri 45 1440 | dIlUNa zrI sumatinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 46 1440 jhAjAju zrI mahAvIra a.pa.jai.dhA.pra.ma. maDAhaDIya zrI somacaMdra sUri maDAhaDIya zrI somaprabha sUri 47 1441| kaDU prA. jJA. zrI mahAvIra a.pa.jai.dhA.pra.ma. Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra avadAna saMdarbha graMtha bn preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya | zrI dharmaghoSa sUri | 1441 | meghI, rahayaNI prAgvAT jJA. | zrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 49 1444 | mokhalade brahmANa zrI vIra sUri zrI saMbhava paMcatIrthI | a.pa.jai.dhA.pra.ma. 58 zrI mAla jJAtIya prAgvAT jJA. 50 | 1444/ rAmakora zrI devacaMdra sUri zrI pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 51 1445/lejyAde osavAla jJA. a.pa.jai.dhA.pra.ma. 1446 | sItAde prAgvAT jJA. zrI brahmANa zrI vijJAna zrI mahAvIra | sUri maDAhaDIya zrI muktina | zrI pArzvanAtha prabha sUri | zrI sUri zrI zAMtinAtha | a.pa.jai.dhA.pra.ma. 53 1446|zreyasa prAgvAT jJA. a.pa.jai.dhA.pra.ma. 158 1447 | vIlhUNade prAgvAT jJA. zrI muniprabhasUri zrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 1449 | prImalade zrI lalitaprabhasUri zrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. | 1449 | bharamArade zrI bhavadeva sUri zrI munisuvrata a.pa.jai.dhA.pra.ma. 1449 | bhamarI, pomAde prAgvAT jJA. zrI devasuMdara sUri zrI zAMtinAtha | a.pa.jai.dhA.pra.ma. 58 1450 | salakhaNade, jhAjaNa prAgvAT jJA. zrI dharmatilaka sUri zrI mahAvIra a.pa.jai.dhA.pra.ma. 59 1451 | dIlahaNade prAgvAT jJA. zrI ratnaprabhasUri zrI pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 59 1451 | lAtura devI Ukeza jJA. zrI jitendra sUri zrI caMdraprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. 61 1452 | soDhI prAgvAT jJA. zrI ratnaprabhu sUri zrI pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 160 | 62 1452 | kAbhalade upakeSa jJAtIya | maDAhaDa zrI dharmacaMdra sUri | zrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 63 1453 | kAmalade, vAhiNAde prAgvAT jJA. zrI ratnaprabhu sUrI zrI caMdraprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. 64 1453 ukeSa vaMSa zrI sUri | zrI munisuvrata svAmI | a.pa.jai.dhA.pra.ma. | 60 65 | 1455 | sItAde, gAhidI prAgvAT jJA. zrI sUri zrI sumatinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. | 1455 | sudar3Aje zrI mAla jJA. | zrI madana prabha sUri | zrI pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 67 1387 ] lalarU ukeSa vaMSa ukeSa zrI deva prabha sUri | zrI dharmanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 49 68 | 1388| padamala prAgvAT jJA. | zrI sadagurU zrI mahAvIra a.pa.jai.dhA.pra.ma. 49 69 1390 lachamA zrI naradevasUri zrI vAsupUjya a.pa.jai.dhA.pra.ma. 149 70 1390 jAjatma aMcala gaccha zrI AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 711392 gItA, mANakade zrImAna deva sUri zrI AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 50 Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra 121 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 saMvat zrAvikA nAma 1393 hAlIrade | 1393 mohivi 1393 NayaNA devI, tAlUrAdevI 1393 khetu 1394 khUi 1399 sAMjaNi 1404 nAthi 1405 khIliNi 1407 gaurI, hIrU 1407 badrIsA 1410 jInhaNade 1412 vasIda devI 1415 cApala, soTA 1418 padmala 1420 nAmala 1420| kAlIsuta, sayaNade 1422 lakhamAde 1425 pAthalade, delhaNade 1425 devala 1425 nayaNAde 1425 | sahajalAde 1425 mUMjhI 1429 meghI vaMza / gotra osavAla jJA. bhAvaDAra upakeSa jJA. osavAla jJA. prA. jJA. zrI sUri zrI hematilaka sUri zrI ratnAkara sUri zrI mANikya sUri zrI jaya prabhu i prAgvAT jJAtIya zrI siddha deva sUri upakeSa jJA. gopI siMhaDa prA. sAMkhalagotra preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya prAgvAT upakeSa jJA. zrI sUri zrI harideva sUri zrI vijaya deva tilaka sUri zrI maMtrI tilaka sUri zrI naracaMdra sUri zrI pUrNimA zrI jayacaMdra sUNAmupadena zrI jinacaMdrasUri pUrNimA zrI guNadeva sUri brahmamaNetya zrI sUri brahad baMdariseNa sUri zrI deva gupta sUri dharmaghoSa zrI sAgaracaMdra zrI vIra deva sUri zrI ratnaprabha sUri avadAna zrI sumatinAtha zrI mahAvIra zrI AdinAtha paMcatIrthI zrI AdinAtha zrI pArzvanAtha zrI zAMtinAtha mukhya paMcatIrthI zrI pArzvanAtha zrI mahAvIra zrI AdinAtha zrI mahAvIra zrI mahAvIra zrI AdinAtha zrI AdinAtha zrI padma prabhu zrI abhinaMdana zrI AdinAtha zrI pArzvanAtha saMbhavanAtha zrI zAMtinAtha zrI mahAvIra zrI pArzvanAtha zrI vAsupUjya saMdarbha graMtha a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a. pa. jai.dhA. pra.ma. 305 pR. 50 50 50 in 5 51 51 51 $1 12 32 52 52 52 53 53 53 53 54 54 54 54 55 55 Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 18 saMvat | zrAvikA nAma avadAna | saMdarbha graMtha vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya nANakIya gaccha | zrI mahendra sUri 951429 | pAlhaNade zrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 96 1430 | yasajeNi, lIlA devI | prA. jJA. gUDhAogaccha zrI SiracaMdra | zrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 97 | 1432 | cApala, dharaNu zrI sUri zrI AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 98 | 1433 | cUnAde prA. jJA. zrI somaprabhu sUri zrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 99 | 1433 khetA upakeSa jJA. zrI deva prabhu sUri zrI pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 100 | 1434 tejalade prA. jJA. zrI ratnaprabha sUri zrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 56 101 1435| rAmA prA. jJA. maDAhaDa zrI somaprabha sUri | zrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 156 102 | 1436 | mAlhaNade, umAde upakeSa jJA. zrI deva prabha sUri a.pa.jai.dhA.pra.ma. zrI pArzvanAtha paMcatIrthI zrI pArzvanAtha 103 1437 | kUrade prAgvAT jJA. zrI pUrNAbhadra sUri a.pa.jai.dhA.pra.ma. 1041456 | jayatalade | zrI dharmanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 160 zrI jIrApallI zrI zAMtibhadra sUri zrI dharmatilaka sUri 105 | 1456 | hIjalade zrI pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 161 106 1456 | jhAMja pIpADA gotra zrI pUrNacaMdra sUri zrI pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 61 107 | 1456 | bhrUNala, bhagiNi chAjahaDa gotra | zrI zAMtisUri zrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 1081456 | hImAde, vaijalade, hIrA zrI dhanadeva sUri zrI sumatinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 109 | 1457 | caMdA maDAhaDa zrI muni prabha zrI pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. sUri 1101458 | rAmAde, ghirA, jasamAde pratimA a.pa.jai.dhA.pra.ma. maDAhaDa zrI muni prabha sUri zrImAna deva sUri 111 1458 | bhIcala, saMsRlade zrI pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 61 112 1458| hAMsalade bhAvaDAra zrI vijaya siMha | zrI sumatinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. sUri 113 1458 | anupamade zrI mAla jJA. zrI vAsupUjya a.pa.jai.dhA.pra.ma. zrI pippalagaccha udayANaMda sUri zrI somacaMdra sUri 114 | 1460 nAgala zrI AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 1151462 | karmAde, sonala prAgvAT jJA. | zrI AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 116 | 1462 | sItAde zrI mahendra sUri zrI caMdraprabha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 117 | 1462 | dhArU | zrI sUri zrI pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 162 1181463 | hAMsalade prAgvAT sUri zrI sUri zrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kra 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 saMvat zrAvikA nAma 1463 1464 kutAMde 1464 mor3hI 1465 chyajalade, sirIyAde 1465 jaTU, saralade 1465 kAsale 1465 vasiNi 1465 | sakUNa, mANalade 1465 vaula 1465 rUrI 1465 delhaNa 1466 kalI 1468 nayaNAde 1468 | bhAmalade, kamalAdevI 1469 rUpAde, sonI 1469 nIvI, sAnhI 1469 khetU 1470 dalUNade 1471 rAU 1471 lalatAde 1471 ratnAde, gokU 1472 mAlhI 1472 vaMza / gotra zrI zrI mAla jJA. prAgvAT jJA. prAgvAT jJA. prA. jJAtIya zrI mAla jJA. prA. jJA. prA. jJAtIya upakeSa jJA. prA. jJAtIya prA. jJAtIya upakeSa jJA. prA. jJA. ukeSa jJAtIya koraMTaka upakeSa zrI nanna sUri zrIkAsadra upakeSa nANAvAla ThAkura nANAkIya upa. jJA. nAhara gotra prA. jJAtIya ukeSa vaMSa preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya UkeSa jJAtIya zrI jinadevasUri pU. dharmacaMdra sUri zrI sUri zrI guNaprabha sUri zrI bhAvadeva sUri pippala zrI somacaMdra sUri zrI zAMtinAtha pippala bha. zrI vIra prabha zrI zAMtinAtha sUri gudAU zrI ratnaprabhu sUra gaccha zrI mahendra sUri zrI sUri zrI muni prabhu sUri tapAgaccha zrI deva sundara sUri zrI dharma tilaka sUri zrI deva candra sUri zrI vIrUcandra sUra ujje aNasUri zrI vIrUcaMdra sUri zrI somacaMdra sUri zrI zAMti sUri nAgendra zrI guNasAgara sUri bRhad zrI kamala caMdrasUri bRhad zrI kamala caMdra sUrI avadAna zrI pArzvanAtha zrI AdinAtha a.pa. jai.dhA.pra.ma. zrI muni suvrata svAmI a.pa. jai.dhA.pra. ma. zrI saMbhavanAtha zrI pArzvanAtha zrI abhinaMdana zrI zreyAMsanAtha zrI mahAvIra zrI mahAvIra zrI saMbhavanAtha zrI vAsupUjya zrI AdinAtha zrI zAMtinAtha zrI saMbhavanAtha zrI sumatinAtha zrI AdinAtha zrI zAMtinAtha zrI vAsupUjya zrI saMbhavanAtha zrI zAMtinAtha saMdarbha graMtha zrI naminAtha a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra. ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa.jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. 307 pR. 62 63 63 63 63 63 63 63 63 64 64 64 64 64 64 65 65 65 65 65 65 65 65 Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 308 kra 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 163 164 saMvat zrAvikA nAma 1473 | kamalAde, bhAvalade 1473 hAMsI, salakhamAde, rasalakhaNade 1474 khetalade 165 1475 samarade 1476 nINU rANI 1477 kaDuA, naramAde, dhAMdhalade 1478 vijaya, siri 1480 manU pomINA 1480 1480 kAmalade 1480 bharamAde 1481 karmmasiri 1481 premA 1482 karmAde 1482 methI 162 1483 Asala 1482 | kAmalade 1482 kAmalade, pAMcI 1482 sugaNAde mayaNAla, pAvaNade, cAMpalade maNiyAra gotra 1482 manU sAgaNade 1483 tor3I 1484 porA, pomAde, hemI 1484 | bharamAde 1485 pAldI, AlharaNa vaMza / gotra prA. jJAtIya prA. jJA. prA. jJA. sAMkhalA gotra prA. jJA. upakeSa zrI sUrI nANakIya upakeSa ghaNAnI gotra prA. jJA. osavAla jJA. prA jJA. upakeSa jJA ukeSa jJA prA. jJA. upakeSa jJA. boharA u.zre. upakeSa jJA upakeSa jJA. zrImAla jJA UkeSa jJA. prAgvAT jJA. prAgavAT jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA zrI somasuMdara sUri upakeSa jJA. guDhAu ratana sUri zrI dharmaghoSa zrI padmaSekhara sUrI ca.......... paMcatIrthI zrI zAMti sUrI | jIrApallIya zrI zAMti bhadrasUrI sUrI jIrApallIya zrI udaya caMdra sUrI pUrNimA zrI sUrI zrI jinavarddhana sUrI bRhada zrI ratna prabhasUrI zrI soma suMdara sUrI avadAna upakeSa zrI siddha sUrI AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ gaccha zrI hematilaka sUri zrI zAMtinAtha zrI sUrI zrI AdinAtha zrI somacaMdra sUrI zrI AdinAtha zrI jayacaMdra sUrI zrI kuMthunAtha zrI hIrAnaMda sUrI zrI vAsupUjya saMDera zrI zAMti sUrI zrI candra prabhu zrI soma suMdara sUrI zrI ajitanAtha tapA zrI somacaMdra sUrI zrI munisuvrata zrI padmanAtha bRhad zrI kamacandra sUrI zrI vIra caMdra sUrI zrI zAMtinAtha zrI saMbhavanAtha zrI pArzvanAtha zrI vAsupUjya zrI ajitanAtha zrI AdinAtha zrI sumatinAtha zrI munisuvrata zrI zAMtinAtha zrI kuMthunAtha zrI sumatinAtha zrI candraprabha svAmI zrI zAMtinAtha zrI kuMthunAtha zrI vAsupUjya saMdarbha graMtha a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a. pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a. pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a. pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. pR. 65 66 66 66 66 66 66 66 67 67 67 67 67 67 68 68 68 68 68 68 68 68 69 69 Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa saMvat zrAvikA nAma avadAna saMdarbha graMtha vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya bAladA gotra | bhovAla pUrNimA 166 1485 | kamalAde zrI muni suvrata a.pa.jai.dhA.pra.ma. 6 167 1485 | dAnU upakeSa jJA. zrI zAMti sUrI zrI AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 168 | 1486 / luTaka, jhayanalade prAgavAT jJA. zrI sAgara candra sUrI zrI saMbhavanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 169 | 1486 | jhavA, pomAde zrI zrImAla jJA. | prati siMha sUrI zrI candra prabha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 170 | 1486 | hImAde, mohaNade | koraMTakIya zrIkAka sUrI zrI tritIrthI a.pa.jai.dhA.pra.ma. UkeSa rAtIDIyA gotra upakeSa jJA. 1711486 sItAde zrI deva gupta sUrI zrI caMdra prabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. | 70 172 | 1489 | khetalade, bodhI, hAMsU | prA. jJA. zrI pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 10 173 1489 | mAlhaNade prA. jJA. tapA zrI soma suMdara sUrI | zrI pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. | 70 174 | 1489 | nAyalade, purI tapA. soma suMdara sUrI zrI dharmanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 170 1751489 mANikade upakeSa zrI siddha sUrI zrI padma prabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. upakeSa jJA. bAphaNA gotra prA. jJAtIya 176 1490 | pUjA, mIghalade tapA. zrI soma suMdara sUrI zrI sumatinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 70 177 | 1490 | myApurI, DhammIrade prA. jJAtIya tapA. zrI soma suMdara sUrI zrI vimalanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 178 | 1491 | pAMcI, delhU | prA. jJAtIya zrI sUrI zrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 179 1491 lAkhaNade prA. jJAtIya tapA. zrI soma suMdara sUrI | zrI muni suvrata svAmI a.pa.jai.dhA.pra.ma. 71 180 1492 | pomAde, sonalade prA. jJAtIya gUMdApa zrI ratna prabhu sUrI | zrI suvidhinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 71 1811492 | bUcI, nAgU prA. jJA. maDAhaDa zrI nANacandra zrI vimalanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 171 surI 182 1492 | rAMbhU, amakU ................ tapA. zrI soma suMdara sUrI | zrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. | 1492 | kAlhaNade huMbaDa jJA tapA zrI soma suMdara sUrI | zrI kuMthunAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 71 184 1492 | rANI prA. jJA. tapA zrI soma suMdara sUrI | zrI saMbhavanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 171 1851492 | kamalAde, lUNI, rUpAde | ukeSa jJA tapA zrI soma suMdara sUrI | zrI muni suvrata a.pa.jai.dhA.pra.ma. 186 1492 / zrI mahAvIra a.pa.jai.dhA.pra.ma. 187 1492 lalatAde ukeSa vaMSa kharatara zrI jina bhadra lUNIyA gotra sUrI zrImAla jJAtIya | pippala zrI udaya prabha deva sUrI prA. jJAtIya zrI muni prabha sUrI zrI candra prabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. 188| 1492 | punI, pAlhade zrI sumatinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 72 Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra avadAna saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI udaya prabha sUrI | 1493 | pUjI, pUnI upakeSa jJA zrI ajitanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 72 190 | 1494 | bhAvalade prA. jJAtIya zrI vIracaMdra sUrI zrI candra prabha svAmI a.pa.jai.dhA.pra.ma. 191 | 1494 | rAmIde, kamalAde chAjahar3a gotra zrI pallIrUdra zrI AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 192 | 1494 | ghAMghalade a.pa.jai.dhA.pra.ma. 73 193 | 1494 mINalade, suhAgade a.pa.jai.dhA.pra.ma. rAMDera gaccha bhaM. | zrI zAMti sUrI zrI dharmanAtha gotra prA. jJA. tapAgaNendra zrI soma zrI anaMtanAtha suMdara sUrI upakeSa vaMSa zrI dharma ghoSa zrI zrI candraprabha khATaDa gotra vijayacaMdrasUrI prA. jJA. gotra kharatara zrI jina sAgara | zrI ajitanAtha 1941495 | ghanvAde, vIlhaNade a.pa.jai.dhA.pra.ma. 73 | 1497 | sudrade a.pa.jai.dhA.pra.ma. 173 sUrI 196 | 1497 | cApala zrI kakka sUrI zrI dharmanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. |73 197| 1797 | dalhA, lalatAde a.pa.jai.dhA.pra.ma. 174 198 | 1497 | zrI malade a.pa.jai.dhA.pra.ma. 74 upakeSa jJA. upakeSa zrI siddha sUrI zrI dharmanAtha bAphaNA gotra bhAvaDAra zrI zrI | upakeSa gaccha zrI vIra | zrI saMbhavanAtha mAla jJA. zrI usavaMSa zrI vijaya caMdra sUrIzrI kuMthunAtha pArakha gotra prA. jJA. tapA zrI soma suMdara sUrI | zrI sumatinAtha | sUrI 199 1498 | pUnAde a.pa.jai.dhA.pra.ma. 200 1498 | hAMsalade, tajanI a.pa.jai.dhA.pra.ma. 74 201 1498| khImalade, hIrAde, upakeSa jJA zrI navabhadra sUrI zrI vAsupUjya a.pa.jai.dhA.pra.ma. 202 1499 | pomI, pANI zrI navabhadra sUrI zrI saMbhavanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 74 203 1499/saMgAde upakeSa jJA. bRhad gaccha zrI dharmasiMha | zrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. sUrI 204 1499 mANikade zrImAla jJA. zrI zrI pUrNa bhadra sUrI zrI zreyAMsa paMcatIrthI | a.pa.jai.dhA.pra.ma. 205 | 1500 hAsalade zrI brahmANa zrI pradyumna sUrI zrI kuMthunAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 206 1499 | jaitalade, hardA prA. jJA. munisuMdara sUri/tapA munisuvrata dI.jai.i.i.oN.a. 207 1499 | sarasU. laSaNAde usavAla jJA. munisuMdarasUri/tapA mahAvIra dI.jai.i.i.oN.a. 208 1500 pAlhaNade zrImAla jJA. dI.jai.i.i.oN.a. 209 1500 acI UkeMSa vaMSa | jayakIrtisUri/ sumatinAtha | aMcalagaccha jinasAgarasUri/ |zreyAMsanAtha | kharataragaccha hemaratnasUri/Agamagaccha sumatinAtha dI.jai.i.i.oN.a. 210 | 1500 | paMcU, macakU zrI zrI dI.jai.i.i.oN.a. 211 | 1500 jAsU UkeSa vaMSa munisuvrata dI.jai.i.i.oN.a. jayakIrtisUri/ aMcalagaccha mahendrasUrI 212 1235| demati nANakIyagaccha zAMtinAtha dI.jai.i.i.oN.a. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra avadAna saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya ratnasUrI 213 1249 | dhaNasI ukeSavaMSa pArzvanAtha dI.jai.i.i.oN.a. 2141260 rAlahA sUrI pArzvanAtha dI.jai.i.i.oN.a. 215 | 1303 | pAlahaNadevI zrI zrImAla jJA. | sUrI RSabhadeva dI.jai.i.i.oN.a. 216 | 1341 | premaladevI, mokhA aMcalagaccha yaSodevasUrI | RSabhanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 217 | 1349 | padmazrI UkeSa vaMSa bRhadgaccha muniratnasUrI | zItalanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 218 | 1352 | punI zrI sumatisUrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 2191368 | jAsala zrI zrImAla / vIrasiMha sUrI mahAvIra a.pa.jai.dhA.pra.ma. 220 | 1369 | sahajalade / zrI zrImAla | brahmANagaccha zrI vIrasUrI | pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 2211374 | devazrI AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. bhorANakIya vaMSa rAjagaccha zrI jJAnacaMdrasUrI pallIvAla siMhadantasUrI 222 | 1391 | dharaNA, pAlhaNA pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 223 | 1393 | lakhama prA. jJA. mahendra sUrI pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 224 | 1394 lalana prA. jJA. muniSekharasUrI AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 225 | 1493 | kuMtI somasuMdarasUrI/tapA. | supArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 226 | 1493 mAlahaNade somasuMdarasUrI/tapA. sumatinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. | 1493 karaNU bhalI devaguptasUrI saMbhavanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 228 1495 prImalade, saMsArade zrI. zrI. zrI sUrI munisuvrata a.pa.jai.dhA.pra.ma. 229 | 1495 | umAde, gaMgAde prA. somasuMdara/tapA saMbhavanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 230 1496 karmaNi zrI. zrI. zrI sUri dharmanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 231 1496 dhanAde, nAmalade UkeSa | somasuMdarasUri/tapA | caMdraprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. 232 1496 | cApalade zrI. zrI. zrI sUri kuMthunAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 233 | 1496 | mAjhU dhArU prA. jJA. somasuMdarasUri/tapA saMbhavanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 234 1497 | prathamade zrI. zrI. hemaratnasUri/Agamagaccha | zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 235 1498 | saMpUrI, dharmiNI prA. jJA. somasuMdara sUrI/tapA / kuMthunAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 7 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra | avadAna saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya somasuMdarasUrI/tapA 236 | 1498 | sahavade, araghU, vacI prA. supArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 237 1498 | pAlhaNade vijayacaMdrasUri padamaprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. 238 1499 | sAvalade, dalUNade varSaNA go. kakkasUri/upakeSa suvidhinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 239 1499 | vIlaha, hanAde somasuMdara sUri munisuvrata a.pa.jai.dhA.pra.ma. 240 | 1499 rUDI zrI. zrI. ratnasiMha sUrI/ vRddhatapA saMbhavanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 2411499 | vAnU upakeSa zAMtisUri/saMDeragaccha vimalanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 242 | 1499 | nAgalade, mAlhaNade | varahaDia gotra munisurasUrI/tapA saMbhavanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 243 1489 | kIlahaNade, rUDI prA. jJA. somasuMdarasUri/tapA caMdraprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. 2441490 | gAMgI, sUlaTI prA. jJA. zrI sUrI dharmanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 245 1490 salade zrImAla jJA, lakSmIcaMdrasUrI/pUrNimApakSa | pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 246 1490 bharamAde zrImAla jJA. AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. guNasAgarasUri/ pUrNimApakSa somasuMdarasUri/tapA 247 | 1490/ nAmalade, vIlahaNade, hAMsA | prA. jJA. vardhamAna a.pa.jai.dhA.pra.ma. 248 1490 | sUhavade, rUr3I prA. jJA. | somasuMdarasUri/tapA supArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 249 | 1491 | halI, macI jinadevasUri/kUcaDagaccha | caMdraprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. 2501491 | kAmalade zrI. zrI. somasuMdarasUri/tapA. zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 2511491 | karmAda, SimahI, sItAde / upakeSa zrI siMghaDasUri zItalanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 252 | 1491 | sArU, rAjU, jasUM, camakU gUjara jJA. somasuMdarasUri/tapA. zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 23 | 1492 | saMpUrI prA. jJA. zrI sUrI vAsupUjya a.pa.jai.dhA.pra.ma. 1493 | melAde ukeSa jJA. pAlibhadrasUri zreyAMsanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 2551493 | bharamAde, raNU | UkeSa vaMSa jinabhadrasUri padmaprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. 256 1493 | pAlhade zrImAla jJA. rAmacaMdrasUri | caMdraprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. 257 1493 lUNAde zrI. zrI. munitilakasUri zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 258 1493 | anupamAde, padmAI UkeSa kakkasUri saMbhavanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 259 1487 | delhaNade | zrI. zrI | AdinAtha | a.pa.jai.dhA.pra.ma. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa saMvat | zrAvikA nAma | vaMza/gotra saMdarbha graMtha 260 1487 | cAMpalade upa. jJA. a.pa.jai.dhA.pra.ma. preraka/pratiSThApaka avadAna gaccha / AcArya SIlabhadrasUri/ saMbhavanAtha hArIjagaccha jayANaMdasUri/ caMdraprabhu rUdrapallIgaccha somasuMdarasUri/tapAgaccha vimalanAtha 261 1487| somalade a.pa.jai.dhA.pra.ma. upa. jJA. bharahaTigotra nAnImA. jJA. 262 1488 | bUcI, nAgar3e, jAsU a.pa.jai.dhA.pra.ma. 263 1488 | kapUrI zrI. zrI. AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. jayakIrtisUri/ aMcalagaccha somasuMdarasUri 264 1488 | hImala, vIrU prA. jJA. sumatinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 265 11488 | hAMsalade UkeSa jJA. | somasuMdara sUri mallinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 266 | 1488 | pAlhaNade, ratnAde prA. jJA. somasuMdarasUrI vimalanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 267 | 1488 | mANikI, hAdI, pANI zrI. jJA. | somasuMdarasUri/tapA. pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 268 1489 | tadhApade zrI. zrI. | guNasAgarasUri abhinaMdana | a.pa.jai.dhA.pra.ma. 269 | 1489 | dUyA zrI. jJA. zrI sUri AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 270 1489 | rUhavade zrI moDha. jJA. | | zrIdevaprabhasUri padmaprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. 271 zrI. jJA. dharmasiMhasUri kuMthunAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 272 1489 | rAjaputra zrI. zrI. zrIsUri munisuvrata a.pa.jai.dhA.pra.ma. 273 | 1489 nAgalade zrImAla jJA. munisiMha sUri saMbhavanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 274 | 1489 | moSalade zrI. zrImAla jJA. | ratnasiMhasUri bRhattapA | | saMbhavanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 275 | 1482 | tejalade, sukatAde u. jJA. vIrabhadrasUri suvidhinAtha | a.pa.jai.dhA.pra.ma. 276 1482 | bhalI, mAkU prA. jJA. somasudarasUri/tapA. | AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 277 1482 rayaNAdevI zrI. zrI. sumatinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. jayakIrtisUri/ aMcalagaccha hemaratnasUri 278 1482 | lADI zItalanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 279 | 1483 | maMcI | zrI. zrI. guNasAgarasUri/pUrNimA | zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 280 1483 | AlhaNade, cAhaNade Uke. vaMSa zAMtisUri/saMDera | caMdraprabhasvAmI a.pa.jai.dhA.pra.ma. 281 1483 | laSamAde zrI. zrI. jayakIrtisUri/aMcala vAsupUjya a.pa.jai.dhA.pra.ma. 282 1483/nImala prA. jJA. somasuMdarasUri/tapA. dharmanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra avadAna saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya 283 | 1484 | meghI, devalade prA. jJA. padmaprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. 284 | 1484 | kapUrade DIsAvAla, jJA. | somasuMdarasUri/tapA. | padmaprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. 285 | 1485 | kanI prA. jJA. ratnasiMhasUri/tapA. | pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 286 1485 | pUnAde, bharamI zrI. zrI. munisiMhasUri/Agama vAsupUjya a.pa.jai.dhA.pra.ma. 287 | 1485 Asalade, bharamI, gaMgAdevI | prA. somasuMdarasUri /tapA munisuvrata a.pa.jai.dhA.pra.ma. 288| 1485 | halahade, sUhavade UkeSa vaMza jinasAgarasUri /kharatara caMdraprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. | 1485 | DAhI prA. jJA. somasuMdarasUri AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 290 | 1486 | cAMpU, jolI prA. jJA. somasuMdarasUri caMdraprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. 291 | 1486 / vIlahaNade, kaulade usavaMSa zrIsUri padmaprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. 292 | 1486 | vIkamade usavAla jJA. jayacaMdrasUri (pUrNimA) vAsupUjya a.pa.jai.dhA.pra.ma. 293 | 1475 | pUnAde ukeSa vaMSa | somasuMdarasUri tapAgaccha AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 294 14761 macakU zrI. zrI. zrI vIra sUri vimalanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 295 | 1476 | lalatAdekAu abhinaMdana a.pa.jai.dhA.pra.ma. zrI. zrI. sAgaracaMdrasUri/ pippalagaccha dIsAvAla jJA. | somasuMdara sUri/tapA 296 1476 | kIlahaNade, macakU abhinaMdana a.pa.jai.dhA.pra.ma. 297 | 1477| AlUNasigArade prA. jJA. munisiMhasUri pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 298 | 1477 | dharmAde upa. vaMSa somasuMdarasUri /tapA. zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 299 | 1478 | hAMsalade dharmanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 300 | 1478 | rUDI, sUijalade usivAla jJA. | maheMdrasUri hArIjagaccha zrI. zrI jJA. amarasiMha sUrI Agamagaccha prA. jJA. somasuMdarasUri/tapA. suvidhinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 301 1478| mAku zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 302 | 1479 | nAgiyA usavAla jJA. | sAgaratilakasUri padyaprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. 303 1480| dedI zrImAla jJA. ajitanAtha | a.pa.jai.dhA.pra.ma. padmANaMdasUri/ nAgendragaccha zrIsUri 304 pArzvanAtha paMcatIrthI a.pa.jai.dhA.pra.ma. 1481 | Sotalade, hamIrade, prImalade, prA. jJA. salasaNAde, dharmAde 1481 | dhAMdhalade melU zrI. zrI. 305 zrI sUrI/aMcalagaccha zItalanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 306 | 1481 | jAlahaNade diruulde| upa jJA. pUjya sUri/brahmANI caMdraprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 saMvat zrAvikA nAma 1481 haraSU 1481 kIlhaNadevI 1482 mAku rUDI, sahijalade, sUcakU 1466 | kIlahaNade 1466 bhUmi lAchU 1466 jasamA 1468 siMgArade 1468 devalade 1468 rAjalade 1468 mAku 1461 sItAde 1469 pUnAde 1469 suMdarade 1469 canUpu 1469 dharaNU 1469 pUjI 1470 cAMpalade 1471 camakU 1472 selAde 1472 ratnAde 1472 gurUmAde 1472 lahakU 1475 amakI vaMza / gotra zrI. jJA. zrI sUrI prA. jJA. nAgara jJA. hubaMDa jJA. kASThA saMgha zrI. zrI zrI. zrI. zrI. zrI. upakeSa jJA. upakeSa jJA zrI. jJA. upakeSa jJA. hubar3a jJA. hubar3a jJA. hubar3a jJA. hubaDa jJA. zrI. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. u. jJA. zrI. zrI. vAyar3a jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya jayakIrtisUri aSmAdA somasuMdarasUri / tapApakSa somasuMdarasUri / tapAgaccha ratnasAgarasUri tapAgaccha ratnakIrti ratnatilakara pakSagaccha zrI sUrI zrI vIrabhadrasUri jIrApallI maheMdrasUrI jJAnakIyagaccha udayAnaMdasUrI brahmANa zrI sUrI siMhadattasUrI siMhadattasUrI zrI vijaya siMha sUrI / bhAvaDAragaccha jayatilakasUrI rASillasUrI, nANaMda avadAna anaMtanAtha mahAvIra vardhamAna zAMtinAtha pArzvanAtha zAMtinAtha munisuvrata munisuvrata zAMtinAtha caMdraprabha zAMtinAtha kuMthunAtha zAMtinAtha caMdraprabhu siMhadattasUrI sumatinAtha siMhadattasUrI, nAgendraccha sumatinAtha devaguptasUrI, upakeSagaccha | sumatinAtha pArzvanAtha jayatilakagaNi pippalagaccha hemaratnasUrI mahAvIra vAsupUjya sumatinAtha pArzvapAtha. catu pArzvanAtha saMdarbha graMtha a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa.jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA.pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. a.pa. jai.dhA. pra.ma. 315 pR. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra avadAna saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya | sAvadevasUrI 330 1433 hImAde upa. jJA. sumatinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 331 1434 jAsalade zrI mAla muni brAhmaNa gaccha zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 1437 | padmalade prA. jJA. devacaMdrasUrI pUrNimApakSa AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 333 1438 | cAMpalaM prAgavAT mahAhaDIyA zrI sUrI vAsupUjya a.pa.jai.dhA.pra.ma. 334 | 1440 | deluNade malayacaMdrasUrI dharmanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. | 1443 | mANikSi ukeSa mahAvIra a.pa.jai.dhA.pra.ma. 336 | 1446 | dhAMdhaladevI zrI. zrI. zrI sUri vAsupUjya a.pa.jai.dhA.pra.ma. 337 1447 suhAgade ukeSa zrImuniprabhasUrI saMbhavanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 337 1450 SatAlade zrI. zrI. brAhmaNa municaMdrasUri muni | AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 338 1452 | lASaNade, cAMpalade siMhadattasUrI padmaprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. zrI. zrI. nAgaDagaccha upakeSa 339 1453 | suradevI, rAmatI maDAhaDagaccha, dhaNacaMdrasUrI naminAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 340 | 1454 | mAlhaNade prA. jJA. dharmatilakasUri AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 341 1459| mAlhaNade gUjara jJA. pUrNimApakSa, pArzvacaMdrasUri | ajitanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 342 | 1459 mINalade zrI. zrI. zrIsUrI pUrNimApakSe AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 3431459 vikramade, vaIjalade a.pa.jai.dhA.pra.ma. zrI dharmaprabhasUrI, caturviSatipaTa pippalAcArya prajJAtilakasUrI, tapAgaccha pArzvanAtha 344 1460 devalade zrI. zrI. a.pa.ja.dhA.pra.ma. 345 | 1462 | lADI, hAsu prA. jJA. hemacaMdrasUri vAsupUjya a.pa.jai.dhA.pra.ma. 346 1465 devaladelApU .................. ratnaprabhasUrI, gudAugaccha | zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. | 1394 | rAMdalade zrImAla. pIpalagacchamalaya caMdrasUrI | pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 348 1394 SimiNi upakeSa hematilakasUri | zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 3491404 vaijalade, lAla upakeSa maDAhaDagaccha dhaNacaMdra padmaprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. | 1405 | lIlAdevI zrI zrImAla zrI sUrI vAsupUjya a.pa.jai.dhA.pra.ma. 3511406 dAgala vAyaDajJAti bAyaDagaccha jIvadevasUrI | AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 3521408 | rUpAde mAlhAgade u. jJA. devacaMdrasUrI padmaprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa saMvat | zrAvikA nAma | vaMza/gotra avadAna saMdarbha graMtha 353 1409 | pUjala zrI zrImAla SAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya pUrNimApakSa, sumatisiMha sUrI rUdrapallIyagacche, guNacandrasUrI dharmacaMdrasUrI 354 1415 | saMgAhA upa. jJA. | a.pa.jai.dhA.pra.ma. maMdira meM ekatIrthI pratimA padmaprabhu 355 1420 | vaIjalade prA. jJA. a.pa.jai.dhA.pra.ma. 356 1420| siMgArade, talade uke. jJA. ukeSagaccha zrI kakkasUrI zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 357 1420| pUMjI prA. jJA. zrI sUrI | ekatIrthI pratimA a.pa.jai.dhA.pra.ma. 1422 | moSalade zrI. zrI. pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 359 | 1423 | dharaNU nemibiMba a.pa.jai.dhA.pra.ma. brahmANagaccha, budisAgarasUrI SaMDerakIyagaccha, zrI ISvarasUri bRhadagaccha zrIguNasamudrasUrI citragaccha guNadevasUrI 360 | 1423 | laSamAdevI zrI. zrI. pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. | 1428 | verU, pAtAde prA. jJA. AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 362 1429 | madamala zrI. zrI. zrI. sUrI AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 3631431 | rUDI nImAjJA. zrI sUrI aMcalagaccha pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 364 1193 rAjazrI mahAvIra prA.le.saM.bhA.1 365 | 1181| satyabhAmA prA.le.saM.bhA.1 3661207 | strAmI, sAMpI prA.le.saM.bhA.1 saMDerakagaccha dharmanAtha SAlibhadrasUri aDDAlijIya gaccha ajitanAtha devAcArya saravAla pratimA gacchajineSvarAcArya saravAla ga. jineSvarAcArya | vAsupUjya 367 | 1208 | lakSmI prA.le.saM.bhA.1 368 1212 | mohinI prA.le.saM.bhA.1 369 | 1213 | maMdanikA siMha sena sUri pArzvanAtha prA.le.saM.bhA. 370 | 1215 | chiradevI hemacaMdra sUri pArzvanAtha prA.le.saM.bhA.1 371 | 1228 | car3ava mor3ha. vaMSa zreyAMsanAtha prA.le.saM.bhA.1 372 | 1243 | bAMdI mahAvIra prA.le.saM.bhA.1 373 | 1249 | ratnI devAnaMdasUri neminAtha prA.le.saM.bhA.1 374 | 1261 | devar3I, sirayAsade zrI naracaMdropAdhyAya prA.le.saM.bhA.1 375 1261 venizrI padmanAtha prA.le.saM.bhA.1 , Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ zrAvikA nAma vaMza/ gotra avadAna saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya bhAvadevasUri 376 | 1270 | vInha ajitanAtha prA.le.saM.bhA.. 377 1299 Nizreya caMdrasUri pratimA prA.le.saM.bhA.1 378 1325 zrI vAsudeva sUri AdinAtha prA.le.saM.bhA.1 379 1305 | salaSaNadevI rohiNI prAgvATjJAtIya zrI ratnaprabhasUri zrI jinapratimA prA.le.saM.bhA.1 3801339 | SeDhI | zrI guNacaMdrasUri sumatinAtha prA.le.saM.bhA.1 | 1339 nInU mAkU cApala | zrI zrImAlavaMza | devasUri zrI pArzvanAtha prA.le.saM.bhA.1 | 1341 | jhAMjhala devI zrIsUri pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 383 | 1345 | sUmala zrImAlajJAtIya vAsupujya a.pa.jai.dhA.pra.ma. 384 1353 jAsala kamalA kara sUri dharmanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. desAvAlajJAtIya 385 1361 | vihalaNa devI vibudhaprabhasUri pratimA a.pa.jai.dhA.pra.ma. 386 1369 | lAlU devendrasUri zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 387 | 1382 | vIMjhU nImA vaMSa sUri pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 388 | 1392 | saMsArade sadagurU dharmanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 389 | 1392 | bhAMvala moDha jJAtIya guNacaMdrasUri caMdraprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. 390 | 1392 | muMjAla moDha vaMSa vibudhaprabhasUri neminAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 3911402 rayaNAde osa vaMSa a.pa.jai.dhA.pra.ma. | nAgendragaccha vinaya prabha | vimalanAtha sUri ratnAkara sUri pArzvanAtha 392 | 1404 | mAlahaNadevI prAgavAT jJA. a.pa.jai.dhA.pra.ma. 393 1405 | nImalade zrImAla buddhisAgarasUri zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 3941414 | SImiNi AlahaNade | upa. pippalAcArya vIra devasUri | AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 395 | 1415 | tihuNa zrI caMdraprabhu a.pa.jai.dhA.pra.ma. viNavaTa gotra | dharmaghoSa gaccha sarvAnanda sUri prAgavATa ratnaprabhasUri 396 1422 | cAhaNi pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 397 1423 | mAlahaNade zrImAla abhayacaMdra sUri vAsupUjya a.pa.jai.dhA.pra.ma. 398 | 1423 lADI moDha jJAtIya / lalita prabhasUri zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 399 1427 | prImaladevI prAgvAT AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. muniSekhara sUri (malladhAri) / Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 319 kra saMvat zrAvikA nAma avadAna saMdarbha graMtha vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka pratiSThApaka gaccha / AcArya zrImAla jJAtIya | abhaya deva sUri 400 | 1432 | sUmalade zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 401 1437 | meghI osa hematilaka sUri vimalanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. | 1438 | mayaNalI, lamAde mayaNalI devendra sUri mahAvIra a.pa.jai.dhA.pra.ma. 403 1439 | nAgalade UkeSa jJA. ajitasUri pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 4041440| kamalA upakeSa vaMSa sAgaracaMdra sUri zAMtinAtha paMcatIrthI a.pa.jai.dhA.pra.ma. 4051446 rUpI prAgavATa vaMSa udayAnaMda sUri zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 4061 1446 | pAlha zreyArtha prAgavAT jJA. kamalacaMdrasUri ajitanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 407 1446 | anupama upura gotra devagupta sUri zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. | 1449 | Setalade zrI zrImAla udayadevasUri saMbhavanAtha 8 a.pa.jai.dhA.pra.ma. | SImazrI upakeSa jJA. devasUri vAsupUjya a.pa.jai.dhA.pra.ma. 410 1451 | dImI zrImAla jJA. amara siMha upa zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. | 1453 | mAhUlaNade zrI zrImAla jJA. guNaprabhasUri pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 412 | 1457 moSalade ...................... dharmatilaka sUri pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 413 | 1458 | lalatAde zrI zrImAla jJA. | municaMdra sUri vAsupUjya a.pa.jai.dhA.pra.ma. 414 | 1461 | cAhulanade zrI zrImAla jJA | nAgendragaccha zAMti sUri | naminAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 415 1464 | samUlade gurjara jJA. zrI sUri pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 416 1466 | lAUla devI prAgavATna nnasUri AdinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 417 | 146 | hAlU prAgavAT jJA. devasuMdara sUri pArzvanAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 418 | 1468 | sahajanade zrI zrImAla jJA. | zrI sUri zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. 419 | 1468 | bhImaNi UkeSa gacchIya | devagupta sUri zAMtinAtha a.pa.jai.dhA.pra.ma. go. 420 | 1424 | mAlahaNa devI, hemAde UkeSa/ navalakSA gotra | zrI jinasAgarasUri 1244 4211486 | lAvI, devalade | zrI sarvAnaMda sUri pArzvanAtha jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 246 422 1486| melA, devyA zrI jinacaMdrasUri 245 Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 320 kra 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 428 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 saMvat zrAvikA nAma 1494 | sUhaDA, canU 1494 rANAde, melAde 1494 sudhuveda 1485 melAde, nAriMgade 1464 sUmalade, siMgArade 1464 mAlahaNade 1469 mAlahaNade 1473 malAde, nAriMgade 1473 AMbA 1469 | melAde 1484 pAlhaNade, melAde 1476 sAjaNi 1500 manU, adhU 1405 jagadala devI 1407 1409 1421 rUpI, nAlhI 1422 vAMhaNi 1423 | AlhaNade 1922 mAlhANade 1436 sArU, suhavade 1437 sUmalade 1450 SImazrI 1453 | cAmaladevI, halU vaMza / gotra prA. jJA. UkeSa jJA. UkeSa vaMSa / navalakhA gotra gurjara jJA. zrI mAla vaMSa, nAhara gotra zrI mAla vaMSa nAhara gotra UkeSa vaMSa, navalakhA gotra UkeSa vaMSa upakeSa vaMSa moDha jJA. zrI jJA. zrImAla jJA. zrImAla jJA. huMbaDa jJA. upakeSa jJA. upakeSa jJA. haMbaDa jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya somasuMdara sUri/ tapA. somasuMdara sUri devagupta sUri zrI jinasAgara sUri zrI sUri jinacaMdrasUri / kharatara jinacaMdra sUri / kharatara jinasAgara sUri jinasAgara sUri jinavarddhana sUri zrI jaya prabha sUri zrI sUri zrI vimalasUri nAgendra zrI ratnAkara sUri guNaprabhasUra sarvadeva sUri jinarAja sUri ratnaprabha sUri SAlibhadra sUri caMdrasUri kharatara gaccha jinacandrasUri somadeva sUri nAgendra devagupta sUri siMhadatta sUri avadAna dvAsaptati parikara zrI naMdISvara paTTa zrI AdinAtha zrI sumatinAtha pArzvanAtha AdinAtha AdinAtha catu. paTTa. zAMtinAtha AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ zAMtinAtha aMbikA devI zItalanAtha zrI zAMtinAtha zrI AdinAtha zrI AdinAtha zrI zAMtinAtha zrI pArzvanAtha zrI pArzvanAtha zrI vAsupUjya zrI kuMthunAtha zrI AdinAtha zrI vAsupUjya saMdarbha graMtha jai.dhA. pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA. pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA. pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA. pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA. pra.le.saM. bhAga--2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA. pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA. pra.le.saM. pR. 246 247 247 250 251 252 252 253 253 253 254 256 73 11 11 12 12 12 12 12 12 12 13 13 Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 465 466 467 468 saMvat zrAvikA nAma 1499 kastUrI, devalade 1401 khetalade 1405 lUNAde 464 1406 pAlhaNade, vastiNI 469 1455 tihuNazrI 1457 mokhalo 1468 zrImiNI 1972 horAde 1473 1474 rUkI 1478 gAMgI, kaDU 1489 nINU 1480 kusamIrade 1481 kIlhaNade 1482 telajade, rayaNIde 1483 sArU 1484 kuMvarade, bhAvalade 1439 dAnU 1408 lIlU 1409 rAlDU 1411 lIMbI 1412 hImAdevI 1413 hemAde vaMza / gotra prA. jJA. gAdhahIyA huMbaDa jJA. zrImAla bAbela gotra huMbaDa jJA. prA. jJA. prA. vya. upa. jJA. prA. jJA. udayaprabhasUra upakeSa zrI siddhI sUri aMcala nAyaka jaya kIrti sUri upaSa devagupta sUri zrI zAMtisUri dharmacaMdrasUri zrI dharezvara sUri zrI k dhanezvara sUri dhanezvarasUri zrI hematilaka sUri zrI sUra acchatryavAlavaMSa sarvANaMdasUri upakeSa jJA. prA. jJA. upakeSa jJA. prA. jJA. saMDera gaccha preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya dharmaghoSa zrI sarvANanda sUri zrI candra prabha dharmatilaka sUri upakeSa zrI devagupta sUri zrI zAMtinAtha zrI AdinAtha zrI AdinAtha zrI munisuvratasvAmI zrI candra prabha bRhad ga. zrI zrI jJA. koraMTaka ga. nANakIya aMbikAgotra nANakIya avadAna | dharmaghoSa zrI padmasiMha siMhadatta sUri zrI sUri tapA. zrI somasuMdara sUri zrI kuMthunAtha zrI naminAtha zrI pArzvanAtha zrI caMdraprabhasvAmI zrI pratimA zrI munisuvratasvAmI zrI vAsupUjya zrI pArzvanAtha zrI zItalanAtha pArzvanAtha mahAvIra svAmI saMdarbha graMtha jai.dhA. pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA. pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA. pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA. pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA. pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA.pra.le.saM. bhAga-2 jai.dhA. pra.le.saM. bhAga-2 bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. vAsupUjya nAtha AdinAtha bI. jai. le. saM. zAMtinAtha bI. jai. le. saM. zrIpadmaprabhu bI. jai. le. saM. zAMtinAtha caturviMSati bI. jai. le. saM. 321 pR. 13 13 13 13 13 14 14 13 14 14 14 15 15 176 219 46 47 47 48 49 50 50 50 Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra avadAna saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI kakkasUri | 1414 | tAlha, maDaNI koraMTa ga. ajitasvAmI | bI. jai. le. saM. | 1415 | rUpiNI ukeSa jJA. | mAnadevasUri zAMtinAtha bI. jai. le. saM. 472 1417 | dharaNU | usa jJa. | zrI ratnAkara sUri AdinAtha bI. jai. le. saM. 1418 | sItAde | sAgaracaMdrasUri | bI. jai. le. saM. 474 1420 nAgala. dharaNAde prA. vyava. vijayacaMdra sUri pArzvanAtha bI. jai. le. saM. 151 1421 | AlahaNade prA. jJA. abhayatilaka sUri AdinAtha bI. jai. le. saM. 152 476 1422 | salakhaNade zrI mAla jJA. | | amaracaMdra sUri bI. jai. le. saM. 52 477 1423 | ramAde prA. jJA. zrI ratnaprabha sUri jinapratimA bI. jai. le. saM. 478 | 1424 | TaulasirI ukeSa vaMSa | mahendra sUri zrI padmaprabha | bI. jai. le. saM. 479 | 1425 | nalade, saMbhala zrI zrI jJA. zrI sUri bI. jai. le. saM. 155 zrI AdinAtha paMcatIrthI pArzvanAtha 480 1426 | nAgalade nANakIya dhanezvarasUri bI. jai. le. saM. 481 | 1428 | maTU prA. jJA. dharmatilakasUri bI. jai. le. saM. 482 1429 | mAdhalade zrI mAla vyava. dharmatilaka sUri vAsupUjya bI. jai. le. saM. 483 1430 | vaijalade, vIhImAde ............. | brahmANIya ratnAkara sUri | zrI mahAvIra bI. jai. le. saM. 58 484 | 1432 | rAjalade, suMdarI prA. jJA. vyava. zrI vijayaprabha sUri kuMthunAtha bI. jai. le. saM. 58 485 1432 | valAlade DAMgI gotra zrI siddhasUri mahAvIra svAmI bI. jai. le. saM. 58 486 1433 | devalade prA. jJA. | dharmatilaka sUri mahAvIra svAmI | bI. jai. le. saM. 159 487 | 1434 | mukti ukeSa jJA. zrI kamala caMdra sUri saMbhavanAtha bI. jai. le. saM. 59 488 1435] UnAde prA. jJA. 160 prA. zA. | usa jJA. caitra guNadeva sUri zrI pArzvanAthabI . . le. saM. brahmANIya zrI hematilaka vimala nAtha paMcatI thI. jai. le. saM. caitra guNadeva sUri zrI pArzvanAtha bI. jai. le. saM. paMcatIrthI brahmANIya zrI hematilaka | vimala nAtha paMcatIrthI | bI. jai. le. saM. 489 1435| tArAde usa jJA. sUri 490 1436 ratnAde nANakIya ga. mahendra sUri sumatinAtha bI. jai. le. saM. 61 491 1437 | vIjhalade prA. jJA. vyava. zrI bhAvadeva sUri pArzvanAtha bI. jai. le. saM. 62 492 1438 | nayaNAde, lalatAde prA. jJA. bI. jai. le. saM. jIrApallIya zrI vIra caMdra sUri zrI somadatta sUri 493 1438 | lAkhaNade chAjahaDa gotra abhinaMdanAtha bI. jai. le. saM. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa | kra 494 495 496 497 498 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 saMvat zrAvikA nAma 1439 noDI 1440 mINala 1441 nAikade 1442 bayajalade 1445 bholI 1446 pAlhU 1447 pAlhaNade 1449 jAlhaNade 1450 yaudI 1451 tAsIha 1453 kIlhaNade, rUpiNi 1454 gorAhI, vIriNi 1456 jhIkI 1457 jaitalade, siriyAde 1458 sAmalade, vIlahaNade 1459 umAde 1460 bhAvalade, hamIrade 1461 catru 1462 catru 1463 jadU hIrAde 1463 karaNU 1464 rUpI 1465 medhAde, kanaude preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI dharmaghoSa sUri zrI bhAvadeva sUri zrI sUri zrI zAli caMdra sUri dharmadeva sUri zrI kamalacaMdra sUri zrI pUrNacaMdra sUri zrI somasUri tapA zrI puNya prabha sUri zrI somadeva sUri kharatara, jinarAja sUri merutuMga sUri zrI nannasUri upa. balada uThA zrI dharmadeva sUri zrI dhanacaMdra sUri udayAnaMda sUri zrI pAsacaMdra sUri vAsupUjya zrI vIra prabhu sUri pippala zAMtinAtha zrI sumatisUra AdinAtha zrI sumatisUra AdinAtha zrI sUri tapA. ratnasAgara sUri kamalacaMdra sUre vaMza / gotra osa jJA. upa jJA. khAMTahaDa gotra ukeSa vahaDarA upakeSa jJA. upakeSa jJA. prA. jJA. upa jJA. hIMgaDagotra usa jJA. upa jJA. prA. jJA0 upa. copaDA gotra ukeSa gokharU gotra upakeSa jJA. upa. jJA. prA. jJA. usa jJA. prA. jJA. upa. jJA. upa jJA. upa. jJA. o. jJA. prA. vyava. avadAna zAMtinAtha vAsupUjya paMcatIrthI AdinAtha pArzvanAtha paMcatIrthI zAMtinAtha AdinAtha zAMtinAtha zrI sumatinAtha padmaprabhu naminAtha AdinAtha munisuvrata svAmI padma caMdraprabhu kuMthunAtha dharmanAtha pArzvanAtha AdinAtha vAsupUjya saMdarbha graMtha bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. 323 ny 63 63 64 64 64 64 65 65 65 66 66 66 67 68 68 69 70 70 41 71 71 72 72 Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 324 kra 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 522 523 1477 devalade 1478 kasmIrade 1479 hAsU, pUnAde 521 1480 mohilahi, vAmahi 524 526 527 saMvat zrAvikA nAma 528 1466 nayaNAde 530 1467 | sArU, melAde 1468 pobhI 1469 bharamI 531 1471 prImaladevI, sohagadevI 1472 | pUnAdevI, suhavade, somI 1473 suhAgade 525 1485 maMdoari 1474 vAlahU 1486 cAMpalade 1487 nayaNAde 1488 | salakhaNade, lAkhU 529 1489 ratnAde, devalade 1490 pomI 1470 bhAvalade, valhI, acchavAde 1475 tihuNA, mahaNa zrI, tihuzrI 1476 karaNU 1481 bhAvalade 1482 lAchI 1483 tihuNa zrI, kAU vaMza / gotra upa. jJA. prA. jJA. upa. vappaNAga gotra bhAvaDAra ga. zrI zrI jJA. prA. jJA. upa. jJA. nANakIya vya. u. jJA. uke jJA. huM. vyava. u. jJA. prA. jJA. upa. jJA. dugar3agotra bhAvaDAra ga. upa. jJA. karaNAda prA. jJA. go. nANakIya ga. u. jJA. surANA go. upa. jJA. upa. jJA. / telaharago zrI zrI jJA. UkeSa vaMSa preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI guNaprabhasUra tapA. zrI devasuMdara sUri zrI devagupta sUri zrI vijayasiMhasUra zrI sUri zrI rAsilasUri zrI devagupta sUri dhanezvara sUri zrI zAMtisUra zrI zAMtisUra somasuMdara sUri zrI naracaMdra sUri zrI somasuMdara sUri zrI harSasuMdara sUri zrI vijayasiMhasUra zrI siddha sUri zrI sUri dhanezvara sUra zrI lalita prabha sUri zrI padmaSekharasUri sUri zrI zAMtisUra zrI vIra sUri tapAgaccha somasuMdara sari avadAna mAllinAtha zAMtinAtha sumatinAtha munisuvrata sumatinAtha AdinAtha AdinAtha zAMtinAtha zAMtinAtha zAMtinAtha munisuvrata saMbhavanAtha zAMtinAtha AdinAtha dharmanAtha vAsupUjya munisuvrata zAMtinAtha sumatinAtha munisuvrata zAMtinAtha anaMtanAtha vimalanAtha zAMtinAtha AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMdarbha graMtha bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. bI. jai. le. saM. prA. le. saM. bhA. 1 pR. 74 75 75 77 77 77 79 79 80 80 81 82 82 82 83 83 85 86 87 87 88 88 89 Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 325 kra saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka | avadAna gaccha / AcArya dhinavarddhana sUri 5321469 | melAde bimba 5331469 | mAlhade zrI mAla vaMSa caMdrasUri AdinAtha prA. le. saM. bhA. 1 534 1469 | sohama hUMbaDa jJA. zrI sUri vAsupUjya prA. le. saM. bhA. 1 535 | 1471| ratnAde, vAhaNeda bhAvaSekhara sUri zAMtinAtha prA. le. saM. bhA. 1 536 | 1472 | devalade, muMjI usavAla jJA. zrI SAlIbhadra sUri zAMtinAtha prA. le. saM. bhA. 1 537 | 1476 | bharamAde, rAbhalade zrI zrI mAla zrI somacaMdrasUri zAMtinAtha prA. le. saM. bhA. 1 538 1478 | hAMsU, pUnI prAgavAT jJA. zrI somasuMdara sUri zAMtinAtha prA. le. saM. bhA. 1 539 1481 | piMgalade prA. jJA. | zrI jai.pra.le.saM. 144 bRhatapA a. zrI ratnasiMha | zrI devakulikA sUri zrI aMcala zrI jayakIrtI 540 1487 | saMyo prA. jJa. zrI jai.pra.le.saM. 144 541 | 1483 | tilakU usa. jJA. tapA zrI bhuvanasuMdara sUri | zrI jIrAulAbhuvanadeva | zrI jai.pra.le.saM. 145 | tilakU zrI osa. jJA. tapA. zrI bhuvanasuMdara sUri | zrI jIrAulAbhuvanadeva | zrI jai.pra.le.saM. 5431483 | tilakU usa. jJA. zrI tapA. bhuvanasuMdara sUri | zrI jIrAulAbhuvanadeva | zrI jai.pra.le.saM. 146 544 | 1483 | demAi zrI osa jJA. zrI jai.pra.le.saM. 146 zrI tapA. bhuvanasuMdara sUri kaTAriyA zrI rAulAbhuvana zrI deva 545 1483 | chItU 147 546 1483 | vAmalade 147 547 1483 | pUnAI, hIrU, kastUrI | 148 5481483| vIrU / 148 549 | 1483 | pUnAsIrI, vAbI 149 zrI usa. jJA. zrI tapA. bhuvanasuMdara sUri | zrI jIrAulAbhuvanadeva | zrI jai.pra.le.saM. barahaDiyA gotra nAhara zrI tapA. bhuvanasuMdara sUri | zrI jIrAulAbhuvanadeva | zrI jai.pra.le.saM. gotra/usa jJA. sAMvala zrI tapA. bhuvanasuMdara sUri | zrI jIrAulAbhuvanadeva | zrI jai.pra.le.saM. gotra/usa jJA. sAMvala zrI tapA. bhuvanasuMdara sUri | zrI jIrAulAbhuvanadeva | zrI jai.pra.le.saM. gotra/usa jJA. chAmukI zrI kRSNarSigacchat pA zrI | zrI jIrAulAbhuvanadeva | zrI jai.pra.le.saM. gotra/usa. vaMSa | jayasiMhasUri ku. catuSkikA Sikhara sonIhara/ | tapA zrI bhuvanasuMdara sUri zrI jIrAulAbhuvanadeva | zrI jai.pra.le.saM. usavAla jJA. nAhara gotra dharmaghoSa zrI vijayacaMdra zrI jIrAulAbhuvanadeva | zrI jai.pra.le.saM. sUri zrI kR. tapA. zrI zrI jIrAulAbhuvanadeva | zrI jai.pra.le.saM. gotra/usavAla | jayasiMhasUri jJA. upakeSa jJA. zrI kR. tapA zrI jayasiMha zrI jIrAulAbhuvanadeva | zrI jai.pra.le.saM. 550 | 1483 | tilakU 150 551 | 1483 | mAnI bAI 150 552 | 1483 | pomAI gAMdhI 151 553 1424 | karmAde, khImAde, khImAde 151 sUri Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMvat zrAvikA nAma 554 | 1483 | saMghaviNirAjU vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka avadAna saMdarbha graMtha gaccha / AcArya gAMdhI zrI malladhAri zrI vidyA | zrI jIrAulAbhuvanadeva | zrI jai.pra.le.saM. gotra/usavAla | sAgara sUri jJA. zrI mAla jJA | tapA zrI bhuvanasuMdara sUri | zrI jIrAulAbhuvanadeva | zrI jai.pra.le.saM. 555 1483 | caMpAide | 152 5561483 | meghU osavaMSa aMcala zrI jayakIrti sUri | devakulikA | zrI jai.pra.le.saM. 557 1483/ lakhamAde usa vaMSa aMcala zrI jayakIrtisUri zrI jai.pra.le.saM. 558 usa vaMSa aMcala zrI jayakIrtisUri | pUjA deharI zrI jai.pra.le.saM. 153 | 1483 | pratApade, lakhamAde, bhIkhI, kautikade | 1483 | tejalade, kautikade 559 osa jJA. |zrI jai.pra.le.saM. M.sa. 560 | 1483/ tejalade, kautikade osa jJA. |zrI jai.pra.le.saM. | aMcala zrI jayakIrtisUri | zrI jI. pArzvacaitya deharItrayaM aMcala zrI jayakIrtisUri | zrI jI. pArzvacaitya deharItrayaM kArApitA aMcala zrI jayakIrtisUri | zrI jI. pArzvacaitya deharItrayaM kArApitA aMcala zrI jayakIrtisUri | zrI jI. kArApitA 561 | 1483 | tejalade, kaDatigade osa jJA. | zrI jai.pra.le.saM. 154 562 | 1483 | tejalada, kaDatiga, nAraMgIde | osa jJA. | zrI jai.pra.le.saM. 563 1483 | rUDayA osa. jJA. aMcala zrI jayakIrtisUri | Atma zreyArtha deharI | zrI jai.pra.le.saM. 155 1483 | tejalade, khImAde osa jJA. aMcala zrI jayakIrtisUri | Atma zreyArtha deharI |zrI jai.pra.le.saM. 565 | 1483 mAU, hicaku, UdI zrI zrI jJA. aMcala zrI jayakIrtisUri | deharI zrI jai.pra.le.saM. 156 566 zrI jai.pra.le.saM. 15 1421 | bholI, bhAvalade, muktu, | bhAvalade 1483 567 zrI jai.pra.le.saM. 158 | zrI upakeSa jJA. | upakeSa devaguptasUri | zrI pArzva. caitya cIcatragotra devakulikA zrI jJA. bRhatapA. zrI jinasuMdara | agreSikharaM kAritaM sUri moDha jJA. Agamikagaccha padma prabha pArzvadeva Agamika zrI jJA. bha. zrI jinasuMdara sUri raMgadeva 568 1421 hImAde zrI jai.pra.le.saM. 569 | 1483 | gaja zrI jai.pra.le.saM. 570 1483 | haMsAde zrI jai.pra.le.saM. zrI tapA. bha. zrI aMgaja raMga deva jayacaMdrasUri jayadeva sUri pratiSThita | AdinAtha 571 1301 | sahajaladevI prA. jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. 3 572 1303 | zrRMgAradevI prA. jJA. AcArya pratiSThita zAMtinAtha pratimA | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 573 | 1214 | kura devI prA. jJA. | AcArya pratiSThita pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 574 | 1215 | demati prA. jJA. devabhadra sUri pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 9 575 1357 | nAthI prA. jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. zAMtisUri, ajitasUri ke | zAMtinAtha upadeSa se dharmadeva sUri pArzvanAtha 576 | 1365 | hAMsala prA. jJA0 pA.jai.dhA.pra.le.saM. 5 577 |1367 | lakhamAdevI, vilahaNa devI / prA. jJA. | dharmadeva sari AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 15 Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa ka saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra avadAna saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya tilakasUri 578 | 1373 lakhiNa prA. jJA. mahAvIra svAmI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 579 | 1373 bhavatA devI prA. jJA. tilakasUri zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 580 1379 | jayataladevI tilakasari mahAvIra svAmI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 581 1380 | jayatalade tilakasUri pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. .sa. 16 zrI mAla jJAtIya zrI mAla jJAtIya zrI mAla jJAtIya zrI mAla jJA. 582 | 1381 sajala, siMgAra devI, tilakasUri AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 583 1386 | mAlahaNa devI tilakasUri zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 17 584 | 1387 | sahajala zrI prA. jJA. tilakasUri zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 585 1390 | bhAdI, lADI, patarasI prA. jJA. rAjendra sUri trImaTAvI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 586 1392 | zrImati pratApa siMha jI / prA. jJA. | sAgara caMdra pratiSThita | zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 587 | 1394 hAMsalade prA. jJA. devasUri dharmanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 588 | 1379 | jayataladevI zrI mAla jJAtIya devasUri mahAvIra pA.jai.dhA.pra.le.saM. 589 | 1373/bhavatA devI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 590 | 1373 | lakhiNa tilakasUri mahAvIra pA.jai.dhA.pra.le.saM. 591 | 1367 | lakhamAdevI, vIlahaNadevI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 592 | 1365 | hAMsala dharmadeva sUri pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 5931357 | nAthI putra ajitasUri zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 594 1241) kuradevI prA. jJAtIya zAMtiprabhasUri pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 595 | 1386 | mAlhaNadevI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 5961215 | hemati | devabhadrasUri zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 597 | 1301 | sahajadevI prA. jJAtIya jayadevasUri AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 598 | 1755 | gulAba kuMara jI pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 599 1212 |jasakeNa ................. . pA.jai.dhA.pra.le.saM. 600 1427 | vIlhaNade, vIkamade upakeSa jJAtIya | jinadeva sUri padma prabha paMcatIrthI pA.jai.dhA.pra.le.saM. Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ / W saMvat zrAvikA nAma avadAna saMdarbha graMtha vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya prAgavAT jJAtIya | pArSacaMdra sUri 601 | 1426 | nAmalade AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 602 1424 | lUNA devI no. gotra hariSeNa sUri zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 603 1422 | pujI, mAla jJAtIya vRddhisAgara sUri | pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 604 | 1421 | sUhavade pradyumnasUri naminAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 605 | 1387 | sahajala zrI prA. jJAtIya zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 606 | 1421 | sUmalade meghAde jayAnandasUri vimalanAtha zrI mAla jJAtIya pA.jai.dhA.pra.le.saM. 607 | 1420 | vIrUlade devacaMdra sUri pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 608 1412 | mayaNala, lakhanAde AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 609 1404 | hamIrade prAgavATjJAtIya . ........ | mahAvIra pA.jai.dhA.pra.le.saM. 610 1394 | hAMsalade devasUri dharmanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 611 | 1392 | pratApa siMha jI bhAryA zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1390 | bhADhI, lAr3I, patarasI | rAjendra sUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. 613 138c | jaitalade pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 614 | 138: siMgAradevI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrI mAla jJAtIya prA. jJA. 615 | 140 | hemAkena mahAvIra pA.jai.dhA.pra.le.saM. 616 | 1412 | mainala lakhamAde prA. jJA. AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 617 1413 | dIlhaNade zrI zrI mAla harSatilaka sUri saMbhavanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 618 | 1420 | vIrUla deva deva caMdra sUri pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 9 619 | 1421 | sUmalade, meghAde jayAnaMda sUri vimalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 10 zrI zrI mAla jJA. zrI zrI mAla 620 | 1421 | sUhavade pradyumna sUri naminAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 10 jJA. 621 1422 | pUMjI | zrI vRddhi sAgara sUri pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 10 622 1424 | lUNA devI zrI zrI mAla jJA. zrI zrI mAla jJA. prA. jJA. hariSeNa sUri zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 6231424| nAmalade pArzvacaMdra sUri AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 624 | 1427 | vIlhaNade upakeSa jJAjinadeva sUri ke upadeSa | padmaprabha paMcatIrthI pA.jai.dhA.pra.le.saM. Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa saMvat zrAvikA nAma avadAna saMdarbha graMtha 625 | 1426 | siMgayA devI vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI mAla zrI sUri jJAtIya prAgavAT jJAtIya | zrI udayasUri zrI mahAvIra pA.jai.dhA.pra.le.saM. 11 626 1424 | nayaNAde zrI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 11 627 1433 | jihuNade zrI sAgaracaMdrasUri zrI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrI vRDhAyara gotra prAgavAT jJA. 628143: | delahaNade zrI vijayasiMha sUri pArzvanAtha paMcatIrthI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 11 629 | 143:: | vIjalade prAgavAT jJA. zrI pArSacaMdra sUri zrI dharmanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 11 6301436 | bhAvalade prAgvATa dosI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 631 | 1433 | tihuNade, bikhamAde, lASade | ukeSa jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. 13 632 | 1440 | pUnAde, zreyArtha zrI mAla jJA. jayAnaMda sUri, devasuMdara | AdinAtha sUri zrI rAmacaMdra sUri zrI zAMtinAtha caturvizAti paTTa pippalAcArya zrI vAsupUjya jayatilaka sUri zrI udayAnaMda sUri zrI vAsapUjya paMcatIrthI hariSenasUri zrI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 13 633 1440 | kuMtAde zrI mAla jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. 13 | 1442 | pUMjI, zreyArdha zrI mAla | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 635 1445 / nAmalade | abhaya sUri zrI pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrI mAla gotrIya zrI mAla jJA. 636 1446SekhasutA ratnaSekhara sUri vAsupUjya pA.jai.dhA.pra.le.saM. 14 637 1447 | mINaladevI prAgavATa jJA zrI ratnaprabhusUri kuMthunAtha paMcatIrthI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 6381447 gahiNi zrI sUri vAsupUjya pA.jai.dhA.pra.le.saM. 639 1447 | sahajalade zrI mAla jJA. | AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. brahmANa gaccha ke zrI municaMdra sUri zrI bhAva deva sUri 640 | 1450 pramalade bhAvaDagaccha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 15 zrIzAMtinAtha, zrI caturviMzati paTTa zrI zAMtinAtha zrI mAla jJA. zrI puNyadeva sUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. 15 641 1450 karamInade, saMsArade, siriyAde 642 | 1450 vikamade, bhA. sarasai | zrI mAla jJA. zrI sUri zrI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 15 643 1451 | saMsArade, lADI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 15 1452 | kAmalade zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 15 prAgavATa jayatilaka sUri gotrIya prAgavATa gotrIya | nAgendra gaccha zrI udayadevasUri zrI zrI mAla | brahmANagaccha ke zrI jJA. vimalasUri zrI zrI mAla / mahendra sUri 645 | 1452 | vIlhaNadevI zrI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 16 646 1452 | nAgalade putra mahAvIra pA.jai.dhA.pra.le.saM. 16 647 1453 | zreNI | aMcala gaccha, merUtuMgasUri | mahAvIra pA.jai.dhA.pra.le.saM. 16 zrI zrI mAla jJA. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kA kra saMvat prAvikA nAma | vaMza/gotra avadAna saMdarbha graMtha 648 | 1453 | phabakU jIviNi prAgavAT jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI pUrNimApakSa ke sUri jI zrI guNAkara sUri AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 16 649 1454 | kIhalaNade prAgavAT jJA. AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 650 | 1454 | mAlUNade prAgavAT jJA. devasuMdarasUri vAsupUjya pA.jai.dhA.pra.le.saM. 6511465 / sIsAde zrI zrI mAla zrI padmaprabha sUri ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 16 1456 | siMgArade prAgavAT jJA. koraMTagaccha zrI nannasUri | mahAvIra pA.jai.dhA.pra.le.saM. 653 1458 | baDalAde zrI mAla jJA. zrI sUri sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 117 654 | 1459 | siMhajalade AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 17 | Agamika gaccha, zrI munisiMha sUri zrI udayadeva sUri 655 1459 | kasmIrade zrI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. tasaM 17 zrI zrI mAla jJA. zrI mAla jJAtIya bhAvaDAra gacchIya, zrI mAla jJAtIya zrI mAla jJA. 656 1459 | lakhamAde zrI vijayasiMha sUri zrI saMbhavanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 657 1464 gAmI sUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. 18 zrI zAMtinAtha paMcatIrthI zrI AdinAtha 658 1465 nAu prAgavAT jJA. | zrI zIlacaMdra sUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. 659 | 1465 | uttamade, lAchu / prAgavAT jJA. | pallIgaccha zrI sUri zrI zItalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 660 | 1465 | meghA bhaMDArI gotra AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 18 661 1465 | mAtR, samUlade zrI mAlI jJA. zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 18 dharmaghoSa gaccha ke zrI sUri zrI nAgara gaccha ke zrI guNasAgara sUri ratanAkara gaccha ke zrI ratnasAgara sUri zrI malayacaMdra sUri 562 1465 | kapUrade prAgavATa jJA. AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 363 1465 | sahajalade zrI zrI mAla AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 19 jJA. 564|1466 | bAi, kapUrade, bAchA, AkA | prAgavATa jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. | ratnAkara gaccha ke AdinAtha ratnasAgara sUri | koraMTagaccha zrI nannasUri | zrI saMbhavanAtha 865 1466 | bhAvalade, putravadhU, SyANI upakeSa jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. 19 636 1466 | bhAvalade, bAI, rAjU upakeSa jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. 637 | 1466 | meghA huMbaDa jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. 19 koraMTagaccha ke zrI zrI vAsupUjya nannasUri kASThA saMgha zrI narendra zrI vAsupUjya kIrti zrI dharmaghoSa gaccha ke zrI zItalanAtha valayacaMdrasUri tapA gaccha zrI devasuMdara | zrI abhinaMdana 638 | 1466 | meMghU bhAvanAdevI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 19 usivala jJA. maMDorA gotra prAgavATa jJA. 669 | 1466 | bhA. mINalade | pA.jai.dhA.pra.le.saM. ___670 | 1468 | bhA. AlahU prAgavAT jJA. | zrI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 120 zrI merUtuMgasUri ke upadeSa se | pippala dharmaprabhasUri 3711463 | mAtRradevI, mAtR trakhadevI zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 20 zrI zrI mAla jJA. Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa |saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka | avadAna gaccha / AcArya tapA. gaccha guNaratnasUri | zAMtinAtha 672 1469 | salakhA, hAMsalade prAgavATa jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. 20 pA.jai.dhA.pra.le.saM. 20 673 | 1469 | delahaNade, hAMsalade, gaurade | ukeSa vaMSa tapA. gaccha zrI sumatinAtha guNaratnasUri 674 1469/ bAI, pUnAde zrI mAla jJA. | zrI caritra tilaka sUri | zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 675 1470 | bhAryA, bhAMjU prAgavAT jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. saM. 21 676 1471 | dhArasiMha, prImalade prAgavAT jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. 20 677 | 1471 | macakU tapAgaccha ke zrI kuMthunAtha somasuMdara sUri aMcala gaccha ke zrI sumatinAtha mahitilaka sUri pippalagaccha zrI somacaMdra | caMdraprabha svAmI caturviMzati paTTa nAgendra gaccha ke zrI zrI zAMtinAtha siMharatnasUri paMcatIrthI zrI sUri zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 678 zrI zrI mAla | jJA. zrI zrI mAla jJA. prAgavAT jJA. 1471| sUhavade pA.jai.dhA.pra.le.saM. 21 679 1472| zrI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 21 680 | 1472 | rAmiti, phanU | caMdraprabhu pA.jai.dhA.pra.le.saM. 21 681 | 1472/ pAlhaNadevI sumatinAtha paMcatIrthI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. huMbaDa jJA. mUlasaMgha naMdisaMgha rajIyANA gotra | balAtkAra sarasvatI zrI padmanaMdI zrI zrI mAla / zrI sUri jJA. zrI zrI mAla | pUrNimApakSa muni tilakasUri prAgavAT jJA. prati zrI sUri 682 | 1473/ sahajalade, pANI dharmanAtha caturviMzatipaTTa | pA.jai.dhA.pra.le.saM. / 6831473 | salakhaNadevI naminAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. prAgavATa jJA. vimalacaMdrasUri vAsupUjya pA.jai.dhA.pra.le.saM. 684 1474| vIkamade, khetalade, ANalade 685 | 1476 gAMgI upakeMSa DA go | sUri zrI padmaprabha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 22 686 1475 | bhA. mAlhaNade prAga-gaTa jJAzrI pAsacaMdrasUri pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 687 | 1476 | ratnAde, vAMdhU 23 688 1476 | kAmalade, sutane 23 689 1476 | kAmalade jJA. 690 1476 | mANikade 23 zrI mAla jJA. | pippalagaccha zrI somacaMdra | zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. | sUri zrI zrI mAla zrI sUri munisuvrata pA.jai.dhA.pra.le.saM. jJA. siMghavI zrI zrI mAla tapAgaccha zrI somasuMdara | RSabhadeva pA.jai.dhA.pra.le.saM. sUri prAgavAT jJA tapAgaccha bha. zrI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. somacaMdrasUri zrI zrI mAla zrI guNasAgara sUri dharmanAtha mukhyapaMcatIrthI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jJA. zrI zrI mAla zrI caitragaccha zrI zrI padmaprabhAdi | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jJA. guNadevasUri caturvizati zrI mAla jJA. cainnagaccha zrI guNadevasUri | munisuvrata svAmI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. caturvizati | 1477 | gaMgAdevI 692 1477 | prImalade, sahigade 23 693 | 1477 | prImalade, melAde 23 Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra 694 1477 | prImalade, melAde zrI mAla jJA. 24 preraka/pratiSThApaka andAna saMdarbha graMtha gaccha / AcArya caitra gaccha zrI neminAtha caturviMzati / pA.jai.dhA.pra.le.saM. guNadevasUri 7. gaccha devAcArya, zrI Adina tha pA.jai.dhA.pra.le.saM. pUrvacaMdra sUri prati zrI somasuMdara sUri | sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 695 | 1478 | rAjU upakeSa jJA. 696 | 1478| ahivade, karaNa prAgavAT jJA. 697 | 1478 | sarasai, lakhamAde prAgavATa jJA. | tapAgaccha zrI somasuMdara | zAMtinAtha caturviMzati | pA.jai.vA.pra.le.saM. sUri osavAla jJA. | pUrNimA zrI SIlacaMdrasUri | supArzvanAtha pA..dhA.pra.le.saM. 698 | 1478 | manU, 25 699 | 1478 lakhamIde zrI mAla jJA. vAsupUjya pA.jai.dhA.pra.le.saM. 25 pUrNimA pakSa zrI jayaprabhasUri zrI sUri 700 1478 | siMgArade zrI mAla jJA. zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 25 701 1479 | rUDI, deU zrI mAla jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. 25 brahmANagaccha bhaTTA. zrI vIra sUri zrI buddhisAgara sUri jIvita svAmI zrI suvidhinAtha paMcatIrthI | caMdraprabha 7021479 mAdhalade zrI mAla jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. 703 1478 | lakhamIde zrI mAla jJA. pUrNimA pakSa zrI jayaprabha vAsupUjya pA.jai.dhA.pra.le.saM. 125 7041478 siMgArade zrI zrI mAla zrI sUri zrI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 25 jJA. 705 | 1479 | rUDI, deU, mAghalade zrI mAla jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 25 brahmANagaccha bhaTTAraka zrI | suvidhinAtha paMcatIrthI vIra sUri zrI buddhisAgara zrI caMdraprabhu 706 1479 | lakhamAde, rANIde, bhalI zrI mAla jJA.. 25 707 | 1480 mAu, cAMpaladevI prAgavAT jJA. 7081481 bhalI, suta, deU prAgavAT jJA. | thArApadragaccha ke zrI saMbhavanAtha caturviMzati / pA.jai.dhA.pra.le.saM. zAMtisUri tapA pakSa ke zrI zrI caMdraprabha pA.jai.dhA.pra.le.saM. somasuMdara sUri tapAgaccha zrI somasuMdara | zrI zaMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. sUri caitravAlagaccha zrI jIvitasvAmI zrI pA.jai.dhA.pra.le.saM. | jinadevasUri anaMtanAtha zrI somasuMdara sUri zrI pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 126 709 | 1481 cAMpalade, rUpAde zrI mAla jJA. 126 710 | 1481 umAde prA. jJA. 26 711 1482 | sonI, vAhiNI usavAla jJA. | madraDIyanANacaMdra sUri zrI padmaprabha pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 26 712 1483 hamIrade, deU prA. jJA. tapAgaccha zrI somasuMdara | sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 126 sUri 713 1483 | suhagala moDha jJA. zrI jJAnakalaSasUri kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 27 714 | 1483 | vIrU UkeSa jJA. zrI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 27 zrI saMDera gaccha ke zrI zrI zAMtisUri zrI kakkarasUri 715 1483 | sAU, kuMtI UkeSa jJA. zrI vimalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 27 716 1484 | vArU prA. jJA. zrI somasuMdara sUri sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. ukeSa vaMSa 717 | 1484 | suhavade in Educatio Internatonal zrI kuMthunAtha ukeSagaccha zrI devaguptasUrinal use Only For pA.jai.dhA.pra.le.saM. 27 www.jaine brary.or Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa ka saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra avadAna saMdarbha graMtha 7181484 | duu,kAu vIravaMSa preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya aMcala gaccha zrI jayakIrtisUri zrI guNasAgarasUri zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 719 1484 lAkhaNade, pAaDe zrI mAla jJA. zrI neminAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 27 720 1484 prImaladevI, sohagadevI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 28 zrI zrI mAla caitragaccha ke zrI jinadevasUri zrI zrImAla jJA. zrI vIracaMdrasUri zrI padmanAtha caturvizati paTTa zrI zAMtinAtha 7211484 dhAMdhalade pA.jai.dhA.pra.le.saM. 27 722 | 1484 saMbhalade pA.jai.dhA.pra.le.saM. 28 zrI zrI mAla jJA. prA. jJA. 7231484 | padmalade, pAlhaNade caitragaccha ke zrI paMcatIrthI zrI jinadevasUri ajitanAtha tapAgacchAdhirAja zrI zrI supArzvajinacatu. somasuMdara sUri vizatipaTTa bRhadgaccha ke zrI SubhacaMdra | pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 28 7241485| dhArU, DAhI, upagaccha pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 28 725 | 1485 | viNaladevI zrI mAla jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. 28 726 1485 | moSalade, meSAde, ghAI prAgavAT jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. 29 | pUrNimApakSIya munitilaka | pArzvanAtha sUri pUrNimApakSa bhaTTAraka zrI sumatinAtha guNadeva sUri zrI saMDera gaccha zrI AdinAtha zAMtisUri dhArApadrIya zrI sUri | zItalanAtha 7271485 | lIlAde Ukeza vaMSa pA.jai.dhA.pra.le.saM. 728| 1485 | cAMpalade, pahAsu pA.jai.dhA.pra.le.saM. 29 zrI zrI mAla jJA. prAgavATa jJA. 729 | 1485 | karamI, lahika tapAgaccha zrI somasuMdara | SAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. sUri 7301485 sAhagade | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 7311486| jhabakU jAsuA pA.jai.dhA.pra.le.saM. 29 prAgvATa jJAtIya | tapAgaccha zrI zrI padmaprabhu somasuMdarasUri upakeSa jJAtIya | upakeSa gaccha ke zrI / naminAtha siddhisUri zrI zrI mAla upakeSa gaccha munisuvratanAtha jJAtIya kakudAcArya, saMtAna zrI siMhasUri prAgavAT jJAtIya | tapAgaccha zrI somasuMdara | zAMtinAtha 732 | 1486 | sUhavade, pAMcI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 30 a 733 | 1486 | gAMgI, dhIrU, pUrI, ratanA sdinI, dhIka. pUrI, ratanA prAgavATa jAtIya tipAlaka zrI somasUdara zAtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 30 sUri 734 1486 | chAr3I, tolhAhI pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 30 upakeSa jJAtIya, | zrI siMhasUri jI ajitanAtha Aditya nAga gotra zrImAla jJAtIya | UkeSa gaccha zrI devagupta | vimalanAtha 735 | 1486 / lUlI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 30 sUri 736 1486 | khetalade, rANI munisuvratasvAmI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 737 1486 | kuMtAdevI pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 30 prAgvATa jJAtIya | tapAgaccha ke zrI pArzvamUrtigaNi usavAla jJAtIya | kharataragaccha ke zrI jinacaMdra sUri zrI zrI mAla pUrNimApakSa zrI jJAtIya munitilaka sUri zrI zrI mAla Agamagaccha zrI jJAtIya hemaratnasUri 738 | 1487 | dhAMdhalade AdinAtha gaMcatIrthI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 30 739 | 1487 | nAyakade, mArU sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. , Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 kra 740 741 742 743 744 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 saMvat zrAvikA nAma 1487 khetalade 1488 pAlhaNade, mecu, lakhamAde 1488 vI 1488 rUpI 1488 | kaSmIrade, jAsUNA 1488 vIjhalade, bhA. sArU 1489 padmalade, namalade 1489 ahivade 1489 kAmalade 1489 pUMjI, rUDI, vArU, sahita 1489 haSU bhImasiri 1489| harakhU lADI 1489 mANi 1490 pAMcU 1490 bAISarI 1490 siriAde 1490 valhAde 1490 dhanAI 1490 hIrAde 1491 kapUrade 1491 lUNAde, karamI 1491 vulade, maTakU 1491 gAMgI, harakhU, maragAde 1491 kAmalade, mAkU vaMza / gotra zrI zrI mAla jJAtIya prAgvATa jJAtIya sAnagotra prAgvATa jJAtIya UkeSa prAgavAT vaMSa dhulhAgotrI zrI zrImAla jJAtIya zrI zrI mAla jJAtIya zrI zrI mAla jJAtIya ukeSa jJAtIya zrI mAla jJAtIya upakeSa jJAtIya zrI mAla jJAtIya zrI mAla jJAtIya zrI mAla jJAtIya usa vaMSa UkeSa vaMSa, bAlAhI gotra zrI zrI mAla jJAtIya prAgavATa jJAtIya zrI mAla gotrI preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI sUri zrI siMha sUri upakeSagaccha zrI siddhasUri prAgvATa jJAtIya ukeSa gaccha zrI prAgavATa vaMSa zrI mAla vaMSa zrI pUrNimApakSa ke zrI sAdhuratnasUra tapAgaccha zrI somasuMdara sUra tapAgaccha zrI somasuMdara sU tapApakSa bhaTTA zrI ratnasiMha sUri tapA gaccha ke zrI somasuMdara sUri upakeSa gaccha zrI bhaMDArI deva kharataragaccha zrI jinabhadrasUri devaguptasUra pUrNimA pakSa ke zrI muni tilakasUri Agamagaccha zrI hemaratnasUra aMcala gaccha zrI jayakIrti kharatara gaccha zrI jinasAgara sUri kharatara gaccha ke zrI jinasAgara sUri pippalagaccha ke zrI zrI udayadeva sUra somasuMdara sUri pippalagaccha zrI somacaMdrasUri zrI tapAgaccha zrI somasuMdara pUrNimApakSa zrI dhanaprabhasUri pArzvanAtha caitra gaccha zrI | jinadevasUra zrI sUri tapAgaccha zrI somasuMdara sUri For Private & avadAna rose Only sumatinAtha pArzvanAtha aMbikA devI zAMtinAtha munisuvrata zrI saMbhavanAtha zrI padmaprabhu ajitanAtha sumatinAtha paMcatIrthI zrI suvidhinAtha anaMtanAtha AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ caMdraprabha zAMtinAtha saMdarbha graMtha zItalanAtha ajitanAtha AdinAtha munisuvrata jIvaMtasvAmI zrI AdinAtha sumatinAtha dharmanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. zrI neminAtha mukhya caturviMzati paTTa dharmanAthAdi caturvizati pA. jai. dhA.pra.le.saM. paTTa dharmanAtha pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pR. 31 31 31 31 31 31 32 32 1241 32 32 33 33 33 33 e 33 33 33 34 34 34 34 34 34 34 Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa saMvat zrAvikA nAma saMdarbha graMtha | 1422 | vIjalade, kapUrI vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka avadAna gaccha / AcArya prAgavATa jJAtIya | tapAgaccha nAyaka zrI AdinAtha somasuMdara sUri prAgavATa jJAtIya | vRddhatapA zrI ratnasiMhasUri | munisuvrata pA.jai.dhA.pra.le.saM. 35 765 1492 | vAnU pA.jai.dhA.pra.le.saM. 135 766 1492 | pomI 35 767 | 1492 | lUNAde 35 768 1493 | jhAjhU 36 zrI zrI mAla | nAgendragaccha ke zrI suvidhinAtha paMcatIrthI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jJAtIya guNasamudra sUri prAgavAT jJAtIya tapAgaccha nAyaka prabhu zrI dharmanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. somasuMdara sUri zrI mAla pUrNimA gaccha bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jJAtIya | jayaprabha sari zrI mAla pUrNimA pakSIya zrI sUri | kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jJAtIya zrI mAla pUrNimApakSIya zrI sUri kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jJAtIya prAgavATa jJAtIya | suvihita sUri ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 769 | 1493 | sahijalade,badU 36 770_1493 | pUnAde 36 771 | 1494 | vAnU 36 772 | 1494 | rAu pA.jai.dhA.pra.le.saM. 37 773 | 1489 | siriyAde pA.jai.dhA.pra.le.saM. 37 774 1449 rUpAde pA.jai.dhA.pra.le.saM. 775 1494 | lAchU phAI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 37 776 | 1495 | jayatalade, vulhAde zrI mAla aMcala gaccha zrI sumatinAtha jJAtIya jayakIrti sUri usavAla jJAtIya | bhImapallIya pUrNimA zrI | saMbhavanAtha paMcatIrthI jayacaMdrasUri zrI mAla bhImapallIya pUrNimA bhaTTA dharmanAtha jJAtIya zrI jayacaMdrasUri Ukeza jJAtIya tapAgaccha nAyaka zrI AdinAtha somasuMdara sUri zrI zrI mAla malladhArIgaccha zrI zItalanAtha jJAtIya guNasuMdarasUri Ukeza vaMza kharataragaccha zrI ajitanAtha jinasAgarasUri Dapakeza jJAtIya bhAvaDAra gaccha zrI zreyAMsanAtha vIrasUri Ukeza vaMza | bRhatpakSa bhaTTA zrI kuMthunAtha, caturviSati paTTa prAga. gotra zrI sUri munisuvrata svAmI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 37 777 1495 | amarI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 37 778 1495/ sUmalade pA.jai.dhA.pra.le.saM. 37 779 1495 | sUhavade, sahajalade pA.jai.dhA.pra.le.saM 38 780 1496 | jhalI, TabakU pA.jai.dhA.pra.le saM. 781 1496 | jIviNi, sanakhata prAga. go. koraMTagaccha zrI sAradeva vAsupUjya pA.jai.dhA.pra.le.saM. 38 sUri 7824496 | lApha lIbU prA. go. zrI somasuMdara sUri supArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.se.saM. 38 783 | 4496 | jhamakU aNapamadevI 38 7844496 | rUpINi, jayatalade prAga. jJAtIya caitra gaccha saurASTra zrI / AdinAtha caturviMzati / pA.jai.dhA.pra ne.saM. ratnAkara suri paTTa ukeSa jJAtIya | tapAgaccha zrI somasuMdara dharmanAtha | pA.jai.dhA.pra le.saM. sUri prAgavAT jJAtIya | tapAgaccha nAyaka zrI / munisuvratanAtha pA.jai.dhA.pa.le.saM. somasuMdara sUri prAgavAT jJAtIya zrI sUri anaMtanAtha | pA.jai.dha.pra.le.saM. 785 4496 | khetalade, lIMbA 786 | 1496 | goI, mAkU 39 Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 336 saMvat zrAvikA nAma 787 |1496 | jaitalade, dehalade, mAkU 139 788 1496 ratnI 789 | 1497 | pAlhaNade, lalI vaMza/gotra | avadAna saMdarbha graMtha gaccha / AcArya |zrI zrI mAla | tapAgaccha nAyaka zrI saMbhavanAtha caturviSati | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jJAtIya, saMghavI | somasuMdara sUri prAgavATa jJAtIya ukeSagaccha zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. devaguptasUri prA. jJA. tapAgaccha zrI somasuMdara saMbhavanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. (patananivAsI) sUri zrI mAla pUrNimApakSa ke zrI padmaprabhanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. gotrIya dharmaprabhasUri rAmasiNigrAma | tapA. zrI somasuMdara sUri | zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. prAgavATa jJAtIya ukeSa jJAtIya | tapA. zrI munisuMdara sUri mahAvIra pA.jai.dhA.pra.le.saM. 39 7901497 | ahivade 40 791 | 1497 | rAjade, vAhalI 40 792_1497 | dulahAde, harSu 7931497| devalade dharmanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 40 7941498 | siMgArade zrI zrI mAla brahmANagaccha zrI jJAtIya vRddhisAgara sUri zrI mAla Agama gaccha bhaTTA zrI jJAtIya sUri prAgavAT jJAtIya zrI sUri / suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 40 795 1498 | deU, TabU kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. A1 796 | 1499 | gAU, sAjaNi prAgavAT jJAtIya zrI jayakIrti sUri dharmanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 797 1499] dUMsI zrI caMdraprabha svAmI pA.jai.dhA.pra.le.saM. pUrNimApakSa zrI guNasamudrasUri zrI sUri 798 1499 | vAnU vimalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 41 799 1499 | vAnU zrI zrI mAla jJAtIya zrI rasala jJAtIya patananivAsI zrI rasala jJAtIya patananivAsI zrI zrI mAla jJAtIya prAga, jJAtIya zrI sUri vimalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 41 800 1500 | rANI pA.jai.dhA.pra.le.saM. a.la.sa. 42 brahmANagaccha dharmanAtha zrImunisuMdarasUri tapA zrI munisuMdara sUri | kuMthunAtha 801 | 1500 | tejU, harpU pA.jai.dhA.pra.le.saM. 42 802 | 1500 manI, saMpUrI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 42 UrkeSa vaMSa kharataragaccha zrI sumatinAtha jinasAgarasUri UkeSa jJAtIya | tapA. zrI munisuMdara sUri | naminAtha 803 | 1500 malhAi, lAkhaNade pA.jai.dhA.pra.le.saM. 42 804 1500 harSAI UkeSa vaMSa pA.jai.dhA.pra.le.saM. 805 1500 nAmalade pA.jai.dhA.pra.le.saM. 42 zrI zrImAla jJAtIya prAgavAT jJA. kharataragaccha zrI padmaprabha jinasAgarasUri madhukaragaccha zrI dhana | naminAtha prabhasUri | tapAgaccha zrI munisuMdara | zreyAMsanAtha sUri zrI jayaprabhasUri saMbhavanAtha 806 | 1500 bhAvalade, gomati pA.jai.dhA.pra.le.saM. 807 | 1500 TIbU, gomati pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrI zrI mAla jJAtIya zrI zrI mAla jJAtIya 808 | 1500 | dharamaNi, bara vimalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 43 zrI Agamagaccha zrI hemaratnasari 809 1193 | rAjazrI mahAvIra prA. le. saM. bhA. 1 WWwlanellonary.org Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha 810 | 1181 | satya bhAmA prA. le. saM. bhA. 1 preraka/pratiSThApaka avadAna gaccha / AcArya khaMDerakagaccha dharmanAtha SAlibhadrasUri aDDAlijIya gaccha ajitanAtha devAcArya saravAla ga. jineSvarAcArya pratimA | 1207 | strAmI, sAMpI prA. le. saM. bhA. 1 812 | 1208 | lakSmI prA. le. saM. bhA. 1 813 1212 | mohiNI saravAla ga. jineSvarAcArya | vAsupUjya prA. le. saM. bhA. 1 814 | maMdanikA | siMha sena sUri pArzvanAtha prA. le. saM. bhA. 1 815 | 1215 | chira devI hemacaMdra sUri pArzvanAtha prA. le. saM. bhA. 1 816 | 1228 | caDava mokSavaMza zreyAMsanAtha prA. le. saM. bhA. 1 817 | 1243 | bAMdI mahAvIra prA. le. saM. bhA. 1 818 1249 | ratnI devAnaMda sUri neminAtha prA. le. saM. bhA. 1 819 1261 | devar3I siriyAde | zrI naracaMdropadhyAya prA. le. saM. bhA. 1 | 1261 | vailizrI padmanAtha prA. le. saM. bhA. 1 821 1270 | vInha bhAvadeva sUri ajitanAtha prA. le. saM. bhA. 1 822 1299 | Nizreya caMdrasUri prA. le. saM. bhA. 1 823 1325 | zrI vAsudeva sUri AdinAtha prA. le. saM. bhA. 1 824 | 1305 | salaSaNa devI pratimA prA. le. saM. bhA.1 prAgavATa | zrI ratnaprabhasUri jJAtIya, rohiNI guNacaMdra sUri 825 1339 | peDhI sumatinAtha prA. le. saM. bhA. 1 826 | 1339 | nInU mAkU, cAMpala zrI zrI mAla devasUri zrI pArzvanAtha prA. le. saM. bhA. 1 vaMSa 827 | 1341 jhAMjhala devI zrI sUri pArzvanAtha prA. le. saM. bhA. 1 828 | 1345 | sUmala zrImAla jJAtIya ..................... vAsupUjya prA. le. saM. bhA. 1 829 | 1353 | jAsala zrI desAvAla jJAtIya kamalAkara sUri dharmanAtha prA. le. saM. bhA. 1 830 1361 | vIlahaNa devI bimba vibudhaprabhasUri ..................... prA. le. saM. bhA.1 831 | 1369 | lAlU devendrasUri zAMtinAtha prA. le. saM. bhA. 1 832 | 1382 | bIjhU nImA vaMSa pArzvanAtha sUri prA. le. saM. bhA. 1 Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 kra 833 834 835 836 837 838 839 841 saMvat zrAvikA nAma 1392 saMsArade, dharmanAtha / lh / rm / / , - - ii [, [hph[ [ ] hph ii, 1392 bhAvala 139 muMjAla 840 1415 tiNazrI 1422 cAhaNi 1423 mAlhaNade 1402 rayaNAde 1404 mAlhaNa devI 1405 nImalade 1414 SImiNi 1423 lADI 1427 prImaladevI 1432 sUmalade 1437 meghI 1438 mayaNalI, laSmAde 1439 nAgalade 1440 kamalA 1446 pAlha zreyArtha 1446 anupama 1449 ghetalade 1450 SImazrI 1451 dImI 1453 mAhulaNade 1457 moSalade vaMza / gotra moDha jJAtIya moDha vaMSa osa vaMSa prAgavATa jJA. zrI mAla jJA. upa. viNavara gotra prAgavATa zrI mAla moDha jJAtIya prAgavATa zrI mAla jJAtIya osa mayaNalI UkeSa jJA. upakeSa vaMSa prAgavATa jJA. urdhura gotra zrI zrI mAla upakeSa jJA. zrI mAla jJA. zrI zrI mAla jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya ratnaprabhasUra abhayacaMdra sUri caMdraprabhu guNacaMdra sUri vibudha prabhasUra nAgendra gaccha zrI vinaya prabha sUri ratnAkara sUri buddhisAgara sUri zAMtinAtha pippalAcArya vIradeva sUri AdinAtha AlahaNade dharmaghoSa sarvAnanda sUri caMdraprabhu pArzvanAtha lalitaprabhasUra lalitaprabhasUri abhayadeva sUri hematilakasUri devendrasUri ajitasUri sAgaracaMdra sUri kamalacaMdra sUri udayAnaMdasUra devagupta sUri devasUri amarasiMha upa. guNaprabha sUri dharmatilaka sUri avadAna sadgurU neminAtha vimalanAtha pArzvanAtha vAsupUjya zAMtinAtha AdinAtha zAMtinAtha vimalanAtha mahAvIra pArzvanAtha zAMtinAtha paMcatIrthI ajitanAtha zAMtinAtha saMbhavanAtha vAsupUjya zAMtinAtha pArzvanAtha AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pArzvanAtha saMdarbha graMtha prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 pR. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra 857 858 1461 | cAhula 1464 samUlade 860 1466 lAUla devI 859 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 saMvat zrAvikA nAma 878 1458 lalatAde hAlU 1468 | sahajalade 1468 bhImiNi 1424 mAlhaNadevI hamAde lAvi, devalade melA, devyA 146 486 486 1494 sUhaDA, canU 1494 ratnAde 1485 rANAde, melAde 1485 sughuvade 1491 melAde, nAriMgade 1464 sUmalade, zrRMgArade 1469 mAlhaNade 1491 malAde, nArIMgade 1473 AMbA 1469 melAde 1484 mAlahaNade, melAde 1476 sAjaNi vaMza / gotra zrI zrI mAla jJA zrI zrI mAla jJA gurjara jJA. prAgavATa prAgavATa jJA. zrI zrI mAla UkeSa gaddahIya gotra UkeSa / navalakSA gotra prA. jJA. UkeSa jJA. UkeSa jJA. UkeSa vaMSa / navalakhA gotra gurjara jJA. zrI mAla vaMSa nAhara gotra UkeSa vaMSa navalakhA gotra UkeSa vaMSa upakeSa vaMSa moDha jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya municaMdrasUri vAsupUjya nAgendra gaccha sumatisUri naminAtha zrI sUri pArzvanAtha nannasUri devasuMdarasUri zrI sUri devagupta sUri zrI jinasAgarasUra zrI sarvAnaMda sUri zrI jinacaMdrasUri somasuMdara / tapA somasuMdara sUri somasuMdara sUri devagupta sUri zrI jinasAgara sUri zrI sUri jinacaMdrasUri / kharatara jinasAgara sUri jinasAgara sUri jinavarddhana sUri zrI jayaprabha sUri zrI sUri avadAna AdinAtha pArzvanAtha zAMtinAtha zAMtinAtha pArzvanAtha dvAsaptati parikara zrI AdinAtha zrI naMdIzvara paTTa. zrI AdinAtha zrI sumatinAtha pArzvanAtha AdinAtha catu. paTTa zAMtinAtha zAMtinAtha aMbikA devI saMdarbha graMtha prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 339 pR. 244 246 245 246 247 147 250 250 251 252 253 253 253 254 256 Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra avadAna saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI vimala sUri | 1500 | manU adhU zrI jJA. zItalanAtha prA. le. saM. bhA. 1 73 880 1405 | jagadala devI zrI mAla jJA. | nAgendra zrI ratnAkara sUri | zrI zAMtinAtha prA. le. saM. bhA. 1 | 11 881 1407 zrI mAla jJA. guNaprabha sUri zrI AdinAtha prA. le. saM. bhA. 1 | 11 882 | 1409 . hubaMDa jJA. sarvadevasUri AdinAtha prA. le. saM. bhA. 1 | 12 883 | 1421 | rUpI, nAlahI jinarAjasUri zrI zAMtinAtha prA. le. saM. bhA. 1 | 12 884 1423 vAhaNi prA. jJA. ratnaprabhasUri zrI pArzvanAtha prA. le. saM. bhA. 1 12 885 1423 | AlhaNade | pAlIbhadrasUri zrI pArzvanAtha prA. le. saM. bhA. 1 | 12 886 1423 | mAlhaNade caMdrasUri vAsupUjya prA. le. saM. bhA. 1 | 12 887 | 1436 | sArU, suhavade zrI kuMthunAtha prA. le. saM. bhA. 1 | 12 kharatara gaccha jinacaMdrasUri sAmadeva sUri 888 | 1437 | sUmalade upakeSa jJA. AdinAtha prA. le. saM. bhA. 1 | 12 889 1450 | SImazrI upakeSa jJA. nAgendra deva gupta sUri zrI vAsupUjya prA. le. saM. bhA. 1 13 890 11453 | cAmala devI, halU huMbar3a jJA. siMhadatta sUri prA. le. saM. bhA. 1 | 13 891 1455 | tihuNa zrI zrI candra prabhu | prA. le. saM. bhA. 1 13 dharmaghoSa sUri zrI sarvANaMdasUri dharmatilaka sUri 892 | 1457 | mokhalo prA. jJA. zrI pArzvanAtha prA. le. saM. bhA. 1 | 13 893 1468| zrImiNI gAdhahIyA gotra | upakeSa zrI devatagupta |zrI zAMtinAtha prA. le. saM. bhA. 1 13 sUri 894 1474 | horAde zrI AdinAtha prA. le. saM. bhA. 1 14 huMbaDa jJA. zrI mAla bAvela gotra 895 |1473 zrI AdinAtha prA. le. saM. bhA. 1 | 13 | dharmaghoSa zrI padmasiMha dharmaghoSa zrI pAsiMha sUri siMhadata sUri 896 1474| rUkI huMbaDa jJA. zrI munisuvratasvAmI prA. le. saM. bhA. 1 | 14 897 1478 gAMgI prA. jJA. zrI sUri zrI caMdraprabhu prA. le. saM. bhA. 1 14 898 1489 / nINU prA. vaya. tapA. zrI somasuMdara sUri | kuMthunAtha prA. le. saM. bhA.1 14 899 1480 | kasamIrade upa jJA. zrI naminAtha prA. le. saM. bhA. 1 14 900 1481 | kolhANade prA. jJA. udayaprabha sUri zrI caMdraprabha svAmI prA. le. saM. bhA. 1 | 14 901 | 1482 | tejalade, rayaNIde | upakeSa jJA. | upakeSa zrI siddha sUri | pratimA prA. le. saM. bhA. 1 14 902 | 1483 | sArU prA. jJA. aMcala nAyaka jayakIrti | zrI munisuvrata svAmI | prA. le. saM. bhA. 1 | Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa lA saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra |avadAna saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya upakeSa devagupta sUri 903 | 1484 | kuMvarade, bhAvalade | upakeSa jJA. |zrI vAsupUjya prA. le. saM. bhA. 1 | 15 904 | 1439 | dAnU prA. jJA. devaguptasUri/tapA | zrI pArzvanAtha prA. le. saM. bhA. 1 176 905 1499 | kastUrI, devade saMDera gaccha zrI zAMtisUri zrI zItala nAtha prA. le. saM. bhA. 1 | | 219 906 | 1401 | khetalade bRhad ga. dharmacaMdra sUri prA. le. saM. bhA. 1 |46 907 | 1405 | lUNAde zrI zrI jJA. zrI dhanezvarasUri pArzvanAtha prA. le. saM. bhA. 1 | 908 | 1406 | pAlhaNade, vAstiNi koraMTaka ga. / | zrI kakkasUri mahAvIra svAmI prA. le. saM. bhA. 1 909 1408 | lIlU dhanezvara sUri vAsupUjya nAtha prA. le. saM. bhA. 1 48 nANakIya ga. aMbikA gotra nANakIya 910 1409 | rAlhU dhanezvara sUri AdinAtha prA. le. saM. bhA. 1 49 911 | 1411 | lIbI nANakIya | zrI hematilaka sUri zAMtinAtha prA. le. saM. bhA. 1 50 912 | 1412 hImAdevI nANakIya | zrI sUri zrI padmaprabhu prA. le. saM. bhA. 1 50 913 1413 | hemAde acchayavAlavaMSa | sarvANaMdasUri zAMtinAtha caturviMzati | prA. le. saM. bhA. 1 | 50 paTTa 9141414 | tAlha, maMDaNI koraMTa go. zrI kakkasUri ajitasvAmI prA. le. saM. bhA. 1 |50 915 1415/ rUpiNi upa jJA. mAnadeva sUri zAMtinAtha prA. le. saM. bhA. 1 50 916 |1417 | dharaNU usa jJA. |zrI ratnAkara sUri AdinAtha prA. le. saM. bhA. 1 | | sItAde usa jJA. sAgara caMdra sUri AdinAtha prA. le. saM. bhA. 1 |51 918 1420| nAgala, dharaNa ke prA. jJA. vyava, zrI vijayacaMdra sUri pArzvanAtha prA. le. saM. bhA. 1 51 919 1421 | AlhaNade prA. jJA. abhayatilaka sUri AdinAtha prA. le. saM. bhA. 1 | 920 1422 | salakhaNade zrI mAla jJA. amaracaMdra sUri AdinAtha prA. le. saM. bhA. 1 | 921 1423 | rAmAde prA. jJA. zrI ratnaprabha sUri jinapratimA prA. le. saM. bhA. 1 53 922 1424 | Taula siri UkeSa vaMSa | mahendra sUri zrI padmaprabhu prA. le. saM. bhA. 1 |54 923 1425 | nalade, saMbhala zrI zrI jJA. zrI sUri AdinAtha paMca. tI. prA. le. saM. bhA. 1 |55 924 1426 | nAgala nANakIya dhanezvara sUri pArzvanAtha prA. le. saM. bhA, 1 55 925 1428 | maTU prA. jJA. dharmatilaka sUri | pArzvanAtha prA. le. saM. bhA. 1 26 Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 kra 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 942 , ] saMvat zrAvikA nAma 940 1441 nAikade 943 1429 mAdhalade 1430 vaijalade, vIhI, mAde 1432 | rAjalade, suMdarI 1432 valAlade, 1433 | devalade 1434 mukti 1435 | UnAde 1435 tArAde 941 1442 bayajalade rts- / lh-tshi-lh / lh 1436 ratnAde 1437 vIjhalade 1438 nayaNAde, lalatAde 1438 lAkhaNade 1439 noDI 1440 mINala 1445 bhelI 1446 pAlhU 1447 pAlhaNade 1449 jAlahaNade 1450 yaudhI 1451 tAvIha 1453 kIlhaNade, rUpiNi 1454 gorAhI, vIriNi vaMza / gotra zrI mAla vyava. zrI mAla vyava. prA. jJA. vyava. DAMgI gotra prA. jJA. ukeSa jJA. prA. jJA. usa jJA. nANakIya ga. prA. jJA. prA. jJA. chAjahaDagotra osa. jJA. upa jJA. khAMTahaDa gotra UkeSa vahaDarA upa. jJA. upa. jJA. prA. jJA. upa jJA. hIMgaDa gotra usa jJA. upa. jJA. prA. jJA. upa. copar3A gotra ukeSa gokharU gotra preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya dharmatilaka sUri brahmaNIya ratnAkara sUri zrI vijayaprabhasUri zrI siddhasUri dharmatilaka sUri zrI kamala caMdra sUri caitra guNadeva sUri zrI kamala caMdra sUri zrI pUrNacaMdra sUri zrI zItalacaMdra sUri tapA. zrI puNyaprabhasUra zrI somadeva sUri kharatara jinarAjasUri merutuMga sUri avadAna vAsupUjya zrI mahAvIra pratimA kuMthunAtha mahAvIra svAmI mahAvIra svAmI saMbhavanAtha brahmANIya zrI hematilaka sUri maheMdrasUri zrI bhAvadeva sUri jIrApallIya zrI vIracaMdra pArzvanAtha sUrI zrI somadatta sUri zrI dharmaghoSa sUri zrI bhAvadeva sUri zrI sUri zrI SAlicaMdrasUri dharmadeva sUri zrI pArzvanAtha paMca. vimalanAtha paMcatIrthI sumatinAtha pArzvanAtha AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMdarbha graMtha abhinaMdananAtha zAMtinAtha vAsupUjya paMcatIrthI AdinAtha pArzvanAtha paMcatIrthI zAMtinAtha AdinAtha zAMtinAtha sumatinAtha padmaprabhu naminAtha AdinAtha munisuvratasvAmI prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 pU. 57 58 58 58 59 | | 59 60 60 61 62 62 62 63 63 64 64 64 64 65 65 65 66 66 66 Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 saMvat zrAvikA nAma 1456 jhAphI 1457 jaitalade, siriyAde 1458 sAmalade, vIlhaNade 1459 UmAde 1460 bhAvalade, hamIrade 1461 catru 1462 jaTU hIrAde 1463 1464 rUpI 1465 meghAde, kanaude 1466 nayaNAde 1467 sArU, melAde 1468 pobhI 1469 bharamI 1471 prImalade, sohagadevI 1472 pUnAdevI, sUhavade, somI 1473 sUhAgade 1474 | vAlhU 1475 suhAga 1476 karaNU 1477 devalade 1478 kasmIrade 1479 hAMsu, pUnAde vaMza / gotra upa. jJA. upa. baladauThA upa. jJA. prA. jJA. usa. jJA. prA. jJA. upa. jJA. upa. jJA. o. jJA. prA. vyava. upa. jJA. prA. jJA. upa. bappaNAga gotra bhAvaDAra gaccha zrI zrI jJA. prA. jJA. upa. jJA. nANakIya ga. upa. jJA. Uke jJA. hUM. vyava. u. jJA. u. jJA. preraka / pratiSThApaka AcArya gaccha zrI nannasUri zrI dharmadeva sUri zrI dhaNacaMdra sUri zrI udayanaMda sUri zrI pAsa caMdra sUri zrI vIraprabha sUri pippala zrI sumatisUri zrI sUri tapA. ratnasAgarasUri kamalacaMdra sUri zrI guNaprabha sUri tapA. zrI devasuMdarasUri zrI devagupta sUri zrI vijayasiMha sUri zrI sUri zrI rAsilasUri devaguptasUri dhanezvarasUri zrI zAMtisUra zrI zAMtisUra somasuMdara sUri zrI naracaMdra sUri zrI somasuMdara sUri avadAna zrI padmapragu caMdraprabhu kuMthunAtha dharmanAtha vAsupUjya zAMtinAtha AdinAtha pArzvanAtha AdinAtha vAsupUjya mallinAtha zAMtinAtha sumatinAtha munisuvrata sumatinAtha AdinAtha AdinAtha zAMtinAtha zAMtinAtha zAMtinAtha munisuvrata saMbhavanAtha zAMtinAtha saMdarbha graMtha prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 343 pR. 67 68 68 69 70 70 71 71 72 72 74 75 75 77 77 77 79 79 80 80 81 82 82 Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 kra 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 saMvat zrAvikA nAma 1480 mohilahi, vAmahi 1481 bhAvalade 1482 lAchI, karaNAde 1483 |tihuNasI kAU 1485 maMdoori 1486 cAMpalade 1487 nayaNAde 1488 salakhaNade, lAkhu 1489 ratnAde, devalade 1490 pomI 1470 bhAvalade, valhI achabAde 1469 melAde 1469 mAlhade 1469 sohama 1471 ratnAde, vAhaNade 1472 | devalade, muMjI 1476 bharamAde, saMbhalade 1478 hAsU pUnI 1481 piMgalade 1487 saMyo 1483 tilakU 1483 | tilakU 1483 tilakU 1483 damAI vaMza / gotra upa. jJA. dUgaDago. bhAvaDAra ga. upa. jJA. prA. jJA. nANakIya ga. u. jJA. surANA go. upakeSa jJA. upakeSa jJA. / telahara go. zrI zrI jJA. Ukeza vaMza zrI mAla vaMza huMbaDa jJA. jJA. usavAla jJA. zrI zrI mAla prAgAT jJA. prA. jJA. prA. jJA. usa. jJA. zrI osa jJA. zrI osa jJA. zrI osa jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya avadAna zrI harSasuMdarasUri zrI vijayasiMhasUra zrI siddhasUri zrI sUri dhanezvara sUri zrI lalitaprabha sUri zrI premazekhara sUri sUri zrI zAMtisUra zrI vIra sUri vimalanAtha tapAgaccha somasuMdara sUri zAMtinAtha dhinavardhana sUri caMdra sUri zrI sUri bhAvaSekhara sUri zrI SAlibhadra sUri zrI somacaMdra sUri zrI somasuMdara sUri AdinAtha dharmanAtha vAsupUjya munisuvrata zAMtinAtha sumatinAtha munisuvrata zAMtinAtha anaMtanAtha bimba AdinAtha vAsupUjya zAMtinAtha zAMtinAtha zAMtinAtha zAMtinAtha bRhattapA aMcala zrI jayakIrti sUri tapA. zrI bhuvanasuMdara sUri zrI tapA. zrI bhuvanasuMdara sUri zrI tapA. zrI bhuvanasuMdara sUri zrI kaTAriyA zrIrAulAbhuvana zrI AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMdarbha graMtha jIrAulAbhuvanadevaku. jIulAbhuvanadevaku. jIrAulAbhuvanadevaku jIrAulAbhuvanadevaku. zrI de. prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 88 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 prA. le. saM. bhA. 1 zrI devakulikAkAritA zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. pR. zrI. jai. pra. le. saM. 82 83 84 85 86 87 87 888 89 144 144 145 145 146 146 www.jainelitrary.org Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1015 1014 1483 rUDayA 1016 1017 1018 saMvat zrAvikA nAma 1019 1483 chItU 1483 vAmalade 1483 pUnAI, hIrU kastUrI 1483 vIrU 1483 pUnAsiri, bAbI 1483 tilakU 1483 mANibAI 1483 | pomAI 1424 kamIde, khImAde, khImade 1483 | saMghaviNirAjU 1483 caMpAide 1483 meghU 1483 lakhamAde 1483 pratApade, lakhamAde, bhIkhI, kautikade 1483 tejalade kautikade 1483 tejalade, kautigade 1483 tejalade, kautigade, nAraMgIde 1483 tejalade, khImAde 1483 tejalade, khImAde 1483 | mAu, hicakU, UMdI 1421 bholI, bhAvalade 1483 vaMza / gotra zrI usa. jJA. barahadiyAgotra saMdarbha graMtha zrI. jai. pra. le. saM. zrI tapA. bhuvanasuMdara sUri zrI zrI. jai. pra. le. saM. zrI tapA. bhuvanasuMdara sUri zrI zrI. jai. pra. le. saM. zrI tapA. bhuvanasuMdara sUri zrI zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI kRSNarSigaccha tapApakSa zrI jaya siMha sUri tapA. zrI bhuvanasuMdara sUri catuSkikA zikhara zrI. jai. pra. le. saM. catuSkikA zikhara zrI. jai. pra. le. saM. catuSkikA zikhara zrI. jai. pra. le. saM. catuSkikA zikhara zrI. jai. pra. le. saM. catuSkikA zikhara zrI. jai. pra. le. saM. catuSkikA zikhara zrI. jai. pra. le. saM. aMcala zrI jayakIrtisUri devakUlikA kArApitA zrI. jai. pra. le. saM. aMcala zrI jayakIrtisUri zrI. jai. pra. le. saM. aMcala zrI jayakIrtisUri pUjA deharI zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. aMcala zrI jayakIrtisUri zrI jI. pArzvacaityai deharItrayaM kArApitA aMcala zrI jayakIrtisUri zrI jI. pArzvacaitya deharI kArApitA aMcala zrI jayakIrtisUri zrI jI. pArzvacaityai deharI kArApitA zrI. jai. pra. le. saM. aMcala zrI jayakIrtisUri zrI. jai. pra. le. saM. | aMcala zrI jayakIrtisUri zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI zrI jJA. zrI. jai. pra. le. saM. aMcala zrI jayakIrtisUri AtmazreyArtha deharI kArApitA aMcala zrI jayakIrtisUri deharI kArApitA zrI upakeSa jJA. aMcala zrI jayakIrtisUri zrI pArzvacaitya zrI zrI jJA. zrI. jai. pra. le. saM. agrezikharaMkArita zrI. jai. pra. le. saM. nAhara gotra / usa jJA. sAvala gotra / usa jJA. sAMvala gotra / usa jJA. chAmukI gotra usa vaMSa sonIhara/ usava la jJA. nAhara gotra gAMdhI gotra / upakeSa jJA. gAMdhI gotra / usavAla jJA. zrI mAla jJA. osa vaMza usa vaMza usa vaMza osa jJA. osa jJA. osa. jJA. osa jJA. osa. jJA. osa. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI tapA. bhuvanasuMdara sUri dharmaghoSa zrI vijayacaMdra sUra zrI kR. tapA. zrI jaya siMhasUra zrI malladhAri zrI vidyAsAgara sUri zrI bhuvana suMdara sUri bRhatapA zrI jinasuMdarasUri avadAna zrI | jIrAulAbhuvanadevaku. jIrAulAbhuvanadevaku. jIrAulAbhuvanadevaku. rAulAbhuvanadevaku. catuSkikA zikhara 345 pR. 147 147 148 148 149 150 150 151 151 151 152 152 152 153 153 154 155 155 155 156 156 157 158 Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 kra 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032 1033 1034 1035 1036 1037 1038 1040 1041 1042 saMvat zrAvikA nAma 1043 1421 hivAde moDha jJA. Agamika zrI jJA. zrI jJA. prAgvATjJAtIya 1394 hAMsalade prAgvATjJAtIya 1392 pratApasiMha jI prAgvATjJAtIya 1390 bhAdI, lADI aura patarasI prAgvATjJAtIya rAjendrasUri prAgvATjJAtIya zrI mAla jJAtIya prA. jJA. 1483 gaja 1483 haMsAde 1404 hamIrade 1039 1428 sigaMyAdevI 1380 jayatalade 1381 siMgAradevI 1404 hemAkena 1412 maiNala, lakhamAde 1413 vIlahaNade 1420 vIrUladevI 1421 sUmalade, meghAde 1421 | sUhavade 1422 pUMjI 1424 lUNAdevI 1426 nAmalade 1427 vIlhaNade 1428 nayaNAde 1430 |tihu 1432 | delahaNade 1432 vijalade vaMza / gotra prA. jJA. zrI zrI mAla zrI zrI mAla zrI zrI mAla jJA. zrI zrI mAla jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya Agamika gaccha zrI zrI mAla jJA. zrI zrI mAla jJA. prA. jJA. zrI jinasuMdara sUri zrI tapA bha. zrI jayacaMdrasUri devasUri harzatilaka sUri devacaMdrasUri jayAnaMdasUra pradyumnasUra zrI vRddhisAgara sUri hariSeNasUri pArzva caMdrasUri jinadevasUri upakeza jJA. zrI mAlajJAtIya zrI sUri gAMdhI prAgavATa jJAtIya | zrI udayasUri zrI vRDhAyara gotra zrI sAgaracaMdra sUri prAgvAT jJAtIya zrI vijayasiMhasUri prAgvAT jJAtIya zrI pArSNacaMdra sUri avadAna padamaprabhapArzvadevaku. raMgadevana kAritA mahAvIra dharmanAtha zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. aMgajaraMgadevana kAritA zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zAMtinAtha pArzvanAtha AdinAtha mahAvIra AdinAtha saMbhavanAtha pArzvanAtha vimalanAtha naminAtha pArzvanAtha AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ zAMtinAtha AdinAtha padmaprabha paMcatIrthI zrI mahAvIra saMdarbha graMtha zrI AdinAtha zrI AdinAtha zrI pArzvanAtha paMcatIrthI zrI dharmanAtha zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. zrI. jai. pra. le. saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pR. 158 159 159 9 9 9 9 10 10 10 10 10 11 11 11 11 11 11 Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra / avadAna saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya jayAnaMdasUri, devasuMdara 1044 1438 | bhAvalade prAgvAT dosI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 12 kalhA | sUri 1045 | 1439 | tihuNade khamAde lASaNade UkeSa jJAtIya | zrI rAmacaMdra sUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. 13 zrI zAMtinAtha caturviSatipaTTa vAsupUjya 1046 | 1440 | punAde pA.jai.dhA.pra.le.saM. 13 zrI mAla jJAtIya zrI mAla jJA. pippalAcArya zrI jayatilakasUri harizenasUri 1047 | 1440 | pUMjI zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1048 | 1445 | nAmalade zrI pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 114 1049 | 1446 | SekhasutA zrI mAla abhayasUri gotrIya zrI mAla ratnaSekharasUri jJAtIya prAgvATjJAtIya | zrI ratnaprabhasUri vAsupUjya pA.jai.dhA.pra.le.saM. 14 1050 | 1447 | mINaladevI kuMthunAtha paMcatIrthI pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 1051 | 1447 gahiNI zrI sUri vAsupUjya pA.jai.dhA.pra.le.saM. 14 1052 11447 | sahajalade AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 14 brahmaNagaccha zrI municaMdrasUri zrI bhAvadeva sUri 10531450 | premalade pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrI zrI mAla jJAtIya bhAvaDagaccha zrI mAla jJAtIya zrI mAla jJAtIya zrI mAla zrI zAMtinAtha caturviMzati paTTa zAMtinAtha zrI puNyadevasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. 15 1054 | 1450 | kaSmIrade, saMsArade, siriyAde 1055 1450 vikramade, sarasai | zrI sUri zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jJAtIya 1056 1451 | saMsArade, lADI prAgvATgotrIya | jayatilakasUri zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 15 1057 | 1452 | kAmalade zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1058 | 1452 | vIlahaNadevI zrI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 16 1059 11452 | nAgalade prAgvATgotrIya | | nAgendragaccha zrI udayadevasUri zrI zrImAla brahmANagaccha zrI jJAtIya vimalasUri zrI zrImAla maheMdrasUri jJAtIya zrI aMcalagaccha zrI zrImAlajJAtIya | merUtuMgasUri prAgvATjJAtIya | zrI pUrNimApakSa sUrijI mahAvIra pA.jai.dhA.pra.le.saM. 16 1060 1453/zreNI mahAvIra pA.jai.dhA.pra.le.saM. 16 10611453 | phabaku, jIvaNI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 16 1062 | 1454 | kIlahaNade prAgvATjJAtIya zrI guNAkarasUri AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 16 1063 | 1454 | bhA. mAlUNade prAgvATjJAtIya | devasuMdarasUri vAsupUjya pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1064 1456| sIsAde zrI zrI mAla zrI padmaprabhasUri ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1065 | 1456 | zrI siMgArade prAgvATjJAtIya | koraMTagaccha zrI nannasUri mahAvIra pA.jai.dhA.pra.le.saM. 17 1066 | 1458 | bhA. baulAde zrI sUri zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrImAlajJAtIya Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ bhA saMvat zrAvikA nAma avadAna saMdarbha graMtha 1067 1459 | siMhajalade zrI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1068 | 1459 | kasmIrAde vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya Agamikagaccha zrI zrImAlajJAtIya | munisiMha sUri zrI udayadevasUri zrImAlajJAtIya bhAvaDAragaccha zrI vijaya siMha sUri zrImAlajJAtIya zrI mAlajJAtIya | sUri ke upadeza se zrI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 17 1069 | 1462 | lakhamAde zrI saMbhavanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1070 | 1464 | gAmI, zreyArtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 18 zrI zAMtinAtha paMcatIrthI zrI AdinAtha 1071 | 1465 | nAu putra prAgvATjJAtIya zrI zIlacaMdrasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. 18 1072 | 1465 | karmaNi putra prAgvATjJAtIya | zrI devasuMdara sUri zrI pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 18 1073 | 1465 | uttamade, lAchU zAMtisUri paTTa ke zrI zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. sUri 1074 | 1465] meghA bhaMDArI dharmaghoSa zrI padmacaMdrasUri | AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 18 1075 | 1465 | mAtRsamUlade zreyArtha zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 18 1076 | 1465 | kapUrade AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrImAlajJAtIya zrI nAgaragaccha zrI guNasAgarasUri prAgavATjJAtIya | ratnAkaragaccha zrI ratnasAgarasUri zrImalayacaMdrasUri zrImAlajJAtIya prAgvATjJAtIya | ratnasAgarasUri 1077 | 1465 | saijalade AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 19 AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 19 1078 1466 | bAi. kapUrade putrI vAchA AkA 1079 | 1466 | saijalade pA.jai.dhA.pra.le.saM. 19 zrI zrImAla zrImalayacaMdrasUri AdinAtha jJAtIya upakeSa jJAtIya | koraMTagaccha ke nannasUri | zrI saMbhavanAtha 1080 | 1466 | bhAvalade, putravadhU SyANI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1081 | 1466 | bhAvalade, bAI rAjU zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1082 1466 meghA zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 19 1083 | 1466 | meghU bhAvanAdevI zrI zItalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. upakeSa jJAtIya | koraMTagaccha ke bhI nannasUri hUMbaDa jJAtIya nareMdra kIrtigurU ke upadeSa se usi vAla zrI dharmaghoSa gaccha ke jJAtIya kamalacaMdrasUri maMDorAgotra prAgvATjJAtIya tapAgaccha nAyaka zrI devasuMdara sUri pippalagaccha ke zrI zrImAlajJAtIya dharmaprabhasUri | tapAgaccha zrI ratnasUri 1084 | 1468 mINalade zrI abhinaMdana pA.jai.dhA.pra.le.saM. 20 1085 1468 | mAtRdevI zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 20 1086 1469 salakhA, hAsalade zAMtinAtha / pA.jai.dhA.pra.le.saM. 20 pA.jai.dhA.pra.le.saM. 20 1087 | 1469 | bhA. delhaNade, hAMsalade, gaurade 1088 1469 | bAI punAde pA.jai.dhA.pra.le.saM. 20 / UkeSavaMSa tapAgaccha ke zrI sumatinAtha guNaratnasUri zrImAla jJAtIyaH | zrI cAritratilaka sUri ke | zrI zAMtinAtha upadeSa se prAgvATjJAtIya tapAgaccha ke zrI kuMthunAtha somasuMdara sUri prAgvATjJAtIya aMcalagaccha zrI mahi sumatinAtha | tilakasUri ke - -- For Pivate &Personal use only 1089 | 1470| mAju pA.jai.dhA.pra.le.saM. 21 1090 | 1471 | dhArasIha prImalade pA.ja.dhA.pra.le.saM. 21 Jaduatoriem ' Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa ___349 saMvat zrAvikA nAma avadAna saMdarbha graMtha 10911471 | bhAryA, macakU zrI pA.jai.dhA.pra.le.saM. vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya pippalagaccha ke zrI zrImAlajJAtIya | somacaMdra sUri ke zrI zrI mAla | nAgeMdragaccha ke zrI jJAtIya siMharatnasUri prAgavAT jJAtIya | zrI sUri 1092_1471 | sUhavade caMdraprabhasvAmI caturvizatipaTTa zrI zAMtinAtha paMcatIrthI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 21 1093 | 1472| zrI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 21 1094 | 1472 | Samiti, phaNuM caMdraprabhu | 1472 | pAlhaNadevI huMbaDajJAtIya mUlasaMgha naMdisaMgha pA.jai.dhA.pra.le.saM. rajIyANA gotra | balAtakAragaNe sarasvatIgaccha zrI padmanaMdI zrI zrImAla zrI sUri sumatinAtha paMcatIrthI | pA.jai.dhA.pra.le.saM... jJAtIya zrI zrImAta | pUrNimApakSIya muni tilaka | dharmanAthacaturviMzatipaTTa | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jJAtIya prAgvATnAtIya zrI sUri naminAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 21 1096 | 1473 | sahajalade, pANI sUri 1097 | 1473 | salakhaNa devI 22 1098 | 1474 | vIkamade, khetalade ANalade | prAgvATjJAtIya | vimalacaMdra sUri vAsupUjya pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1099 | 1476 | gAMgI upakeSa DAgo | sUri zrI padmaprabha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1100 | 1475 | mAlhaNade prAgvATjJAtIya | zrI pAsacaMdra sUri pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1101 | 1476 | ratnAde, bAMdhU zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 23 1102 | 1476 | kAmalade munisuvratanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 23 1103 | 1476 kAmalade zrI mAlajJAtIya | pippalagaccha zrI somacaMdrasUri zrI zrImAla | zrI sUri jJAtIya siMghavI zrI zrImAla zrI somasuMdara sUri jJAtIya siMghavI prAgvATjJAtIya | tapAgaccha bha. zrI somacaMdrasUri zrI zrImAla jJA. | zrI guNasAgarasUri RSabhadeva pA.jai.dhA.pra.le.saM. 23 11041476 | mANikade zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 23 1105 | 1477 | gaMgAdevI dharmanAthamukhyapaMcatIrthI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 23 1106 | 1477 | prImalade, sahigade 1107 1477 | prImalade melAde 23 1108 | 1477 | prImalade, melAde zrI zrImAla jJA. zrI caitragaccha bhaTTA. zrI zrI padmaprabha pA.jai.dhA.pra.le.saM. | guNadevasUri . caturvizatibiMba zrI zrImAla jJA. | caitragaccha bhaTTAraka zrI munisuvratasvAmI pA.jai.dhA.pra.le.saM. guNadevasUri caturvizati zrI zrImAla jJA. caitragaccha bhaTTAraka zrI neminAtha caturviMzati | pA.jai.dhA.pra.le.saM. guNadevasUri upakeSa jJAtIya | bR. gaccha devAcArya zrI / sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. pUrNacaMdrasUri prAgvAT jJAtIya | zrI somacaMdrasUri sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 25 1109 | 1478 | rAjU 24 | 140 ahirave, karaNa parivAra prANyAda AtIya kI somabadabhUri 1110 | | 1478 | ahivade, karaNa parivAra sumatinAthamA .yApralesa. ki 24 1111 1478 | sarasai, lakhamAde zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 24 prAgvAT jJAtIya | tapAgaccha bhaTTA zrI somasuMdara sUri osavAla pUrNimA paM. zrI jJAtIya jayaprabhasUri 1112 | 1478 | manU supArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 25 Jain Equcation International Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra saMvat zrAvikA nAma saMdarbha graMtha 1113 1478/siMgArade pA.jai.dhA.pra.le.saM. 25 1114 | 1479 | rUDI deU pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1115 | 1479 | mAdhalade pA.jai.dhA.pra.le.saM. 25 1116 1478 lakhamIde vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka avadAna gaccha / AcArya zrI zrI sUri zAMtinAtha osavAlajJAtIya brahmANa bhaTTA zrI vIrasUri jIvitasvAgI zrI osavAlajJAtIya suvidhinAtha paMcatIrthI zrI buddhisAgarasUri caMdraprabha osavAlajJAtIya pUrNimApakSa zrIjayaprabhasUri | vAsupUjya osavAlajJAtIya zrI zrImAla zrI sUri zrI zAMtinAtha jJAtIya ukeSa vaMSa kharatara zrI padmaprabha jinasAgarasUri zrI zrImAla madhukaragaccha zrI naminAtha jJAtIya dhanaprabhasUri prAgavAT jJAtIya | tapAgaccha muni suMdarasUri | zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 25 1117 | 1478 | siMgArade suta pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1118 | 1500 | harSAI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1119 | 1500/ nAmalade pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1120 1500 bhAvalade, gomati pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1121 | 1500 | TIbU, gomati zrI jayaprabhasUri saMbhavanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 43 zrI zrImAla jJAtIya zrI zrImAla jJAtIya 1122 | 1500 | dharamaNi, Sara vimalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 43 zrI Agamagaccha zrI hemaratnasUri zrI sUri 1123 1476 | lAr3akI, haradevana zAMtinAtha paMcatIrthI 1124 | 1461 | sUhavade upajJA. pArzvanAtha devacaMdrasUri / kASahadagaccha pArzvacaMdra sUri pUrNimA 1125 | 1459 | jayatilade zrI jJA. zAMtinAtha paMcatIrthI 1126 | 1454 | lASaNade zrI jJA. zrI devaprabhasUri AdinAtha 1127 | 1424 | lAchI prA. jJA. devacaMdra sUri mahAvIra 1128 | 1471 | Umala prA. jJA. somasuMdara sUri /tapA zAMtinAtha 1129 | 1484 | siMgArade, rAjU zrI zrI jJA. jayakIrti/aMcala supArzvanAtha 1130 | 1492 | sahajalade, lAchalade zrI. zrI. jJA. vIrasUri brahmaNa vimalanAtha catu. jai. dhA. pra. le. saM. 82 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 82 bhA. 2 | jai. dhA. pra. le. saM. 84 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 85 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 86 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 86 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 86 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 87 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 89 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 90 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 90 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 90 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 100 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 103 bhA. 2 113 1480pUrI prA. jJA. guNAkarasUri saMbhavanAtha 1132 1466 | kilhaNade upa. jJA. pAsacaMdra sUri AdinAtha 1133 | 1438 | somalade prA. jJA. malayacaMdra sUri dharmanAtha 113 1415 | mAlhaNade vAyaDa jJA. | rAsilla sUri pArzvanAtha 1135 1495lade zrI zrI jJA. udaya deva sUri / pippala | saMbhavanAtha 1138| 1471] tila zrI. mahitilaka sUri/aMcala | ajitanAtha Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra 1137 1138 1139 1140 1141 1142 1143 1144 1145 1146 1147 1148 1149 1150 1151 1152 1153 1154 1155 1156 1157 1158 1159 saMvat zrAvikA nAbha 1497 rUDI 1431 prImalade 1401 AlhaNade 1480 cAMpalade, jANisu 1486 deU, kAmalade 1496 suhavade 1452 pUrade 1486 | sUhavade, jAsU 1477 prImalade, melAde 1481 khetalade, hamIrade 1488 dharmiNI, pUnAde, sahajalade, DAhI 1479 rUpala 1423 | lakhamAde 1489 rANI, lAhU 1445 lAlahaNade 1489 | somalade, cAMpu 1488 rUpiNi 1489 rANI 1497 lAchalade, mebU 1475 sobhAgiNi, devalade 1495 laSamAde 1478 | manU, rANI, vamaDU 1490 melU, vArU, seharU vaMza / gotra zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. prA. jJA. zrI zrI jJA. prA. jJA. ukeSa jJA. prA. jJA. prA. jJA. zrI jJA. zrI zrI jJA. .jJA. prA. jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. moDha jJA. ukeSa jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya padamANaMdasUri/nAgeMdra rAjaSekhara sUri / pippala mANikyasUri somasuMdara sUri / tapA. somasuMdara sUri / tapA. jayacaMdrasUri / tapA. udayadevasUri / nAgeMdra somasuMdara sUri / tapA guNadevasUri/caitra zrI sUri somasuMdarasasUri / tapA. somasuMdara sUri / tapA. guNabhadrasUri zrI sUri vimalasUri / brahmANa jJAnakalaza sUri somasuMdara sUri / tapA. somasudaMra sUri / tapA. municaMdrasUri / brahmaNa | amarasiMha sUri / Agama catu. zrI sUri jJAna kalaSa sUri / tapA. somasuMdara sUri / tapA. avadAna saMbhavanAtha zAMtinAtha pArzvanAtha caMdraprabhu munisuvrata supArzvanAtha sumatinAtha vimalanAtha anaMtanAtha catu. zAMtinAtha paMcatIrthI AdinAtha paMcatIrthI zAMtinAtha AdinAtha zAMtinAtha catu. saMbhavanAtha catu. ajitanAtha zAMtinAtha paMcatIrthI zAMtinAtha caMdraprabhu padmaprabhu vardhamAna catu. vAsupUjya caturviMzati caMdraprabhu saMdarbha graMtha jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 351 pR. 103 29 30 30 32 32 41 44 45 46 48 48 49 50 51 55 56 62 67 68 69 2 3 Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AThanoM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 352 bhA saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka | avadAna gaccha / AcArya merutuMgasUri /aMcala pArzvanAtha 1160 1445| salaSaNade prA. jJA. 1161 | 1468 | Umala, dharmAde prA. jJA. zrI sUri zAMtinAtha 1162 | 1429 | rAjalade, tihuNade prA. jJA. hemacaMdrasUri pArzvanAtha catu. 1163 | 1499 | SImA, mAlahade prA. jJA. jayakIrtisUri/aMcala sumatinAtha 1164 | 1487 | vIjalade, bhAbhalade zrI zrI jayakIrti sUri/aMcala | saMbhavanAtha 1165 1488 | jIvANi prA. jJA. somasuMdarasasUri/tapA. mallinAtha 1166 11493 | pacU zrI zrI somasuMdarasUri/tapA. munisuvrata 1167 1487 | jayati, sAraMge, lahakU | bhAvasAra | somasuMdarasUri/tapA. | supArzvanAtha 1168 1408 hIrAde, jalade prA. jJA. jayaSekharasUri/tapA ajitanAtha 1169 1456 laSamAde zrI zrI jJA. | ratnasUri/nAgendra vAsupUjya 1170 1490 | nAmalade, mahaNade | UkeSa somasuMdarasUri/tapA. | vimalanAtha jai. dhA. pra. le. saM. bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 8 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 9 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. | 13 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 13 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. | 15 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 15 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 15 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 15 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 120 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 121 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 129 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. | 128 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 136 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 136 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. | 139 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 140 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 140 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 144 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 145 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 80 bhA. 2 jai. dhA. pra. le. saM. 80 bhA. 2 1171 1488 | jAmU huMbaDa jJA. buddha | jJAnakalaSa sUri/tapA. | AdinAtha gotra upakeSa jJA. devaguptasUri/upa. pArzvanAtha 1172 1439 vAU 1173 1491 | rUpAde, dharamAI upakeSa jJA. sAvadevasUri/koraMTa zItalanAtha 1174 suvidhinAtha catu. 11491| sAMUpu. devalade upa. bhocu gotra | padmaSekhara sUri /dharmaghoSa 11489 | kamalAi, jIvili, sAjUsU | UkeSa jJA. | munisuMdara sUri/tapA. 1175 | sumatinAtha 1176 | 1421 | hImAde zrI. zrI. jJA. ratnaSekhara sUri pArzvanAtha 1177 1496 haphUMpU zrI zrI jJA | sAvadevasUri/koraMTa abhinaMdana catu. 1178 1485 | vAnU pUrI UkeSa jJA. somasuMdara sUri munisuvrata 1179 1410 | salaSaNade, jhalakU upa jJA. dhanezvarasUri/nANakIya pArzvanAtha 1180 1411 | kuraMde prA. jJA.. mAnadevasUri/maDAhaDIya | AdinAtha 1181 1477 | gaMgAde upa. jJA. sAlibhadrasUri/ jIrApallIya mahAvIra Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat zrAvikA nAma 1301 sahajadevI zreyArtha 1303 zrRMgAra 1241 kuradevI 1185 125 hemati 1182 1183 1184 1186 1357 nAthi 1187 1365 hAsala 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1381 1194 1386 mAlhaNadevI 1195 1387 sahajalazrI 1196 1367 lakhamAdevI, vIlahaNadevI 1373 lakhiNa zreyArtha 1373 bhavatAdevI 1379 jayataladevI 1380 jayatalade 1390 bhadI, lAr3I, patarasI 1197 1393 zrImatI pratAsiMha jI sajala bhArya siMgAra devI zreyArtha 1198 1394 hAsalade 1199 1379 jayataladevI 1200 1373 bhavatAdevI 1373 lakhiNa 1202 1367 lakhamAdevI vIlahaNadevI 1201 1203 1364 hAsala 1204 1357 nAthi putra 1205 1241 kuradevI vaMza / gotra prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. devabhadrasUri zAMtisUri, ajitasUri, upaveSa zAMtinAtha se | dharmadeva sUri pArzvanAtha dharmadeva sUri AdinAtha tilakasUri mahAvIra tilakasUri zAMtinAtha tilakasUri | tilakasUra tilakasUri tilakasUri tilakasUri tilakasUri tilakasUri tilakasUri zrImAla jJA. tilakasUri prA. jJA. prA. jJA. zrI mAla jJAtIya. zrI mAla jJAtIya. zrI mAla jJA. zrI mAla jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. zrImAla jJA. zrImAla jJA. zrImAla jJA. zrImAla jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya prA. jJAtIya prA. jJAtIya jayadevasUri AcArya AcArya tilakasUri tilakasUri tilakasUri dharmadeva sUri ajita sUri zAMtiprabhasUri zAMtiprabhasUri avadAna AdinAtha zAMtinAtha pratimA pArzvanAtha pArzvanAtha mahAvIra pArzvanAtha AdinAtha zAMtinAtha zAMtinAtha mahAvIra zAMtinAtha dharmanAtha mahAvIra zAMtinAtha mahAvIra AdinAtha pArzvanAtha zAMtinAtha pArzvanAtha saMdarbha graMtha pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pR. 353 3 3 10 9 4 5 5 6 5 6 6 6 7 7 7 7 8 Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra avadAna | saMdarbha graMtha - pR. preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya zAMtiprabhasUri 1206 ] 1386 | mAlahaNadevI prA. jJAtIya zAMtinAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1207 | 1215 | hemati | prA. jJAtIya devabhadrasUri zAMtinAtha | pA.le.dhA.pra.saM. 1208 | 1301 | sahajadevI prA. jJAtIya jayadevasUri AdinAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1209 | 1755 | gulAbaku~arajI prA. jhAtIya jayadevasUri pArzvanAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1210|1212 | jasakena | prA. jJAtIya jayadevasUri pArzvanAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1211 | 1427 | vIhalaNade vIkamade upakeSa jJAtIya | jinadevasUri padmaprabhapaMcatIrthI . | pA.le.dhA.pra.saM. 1212/1426 | nAmalade prAgvAjJAtIya pArSacaMdrasUri AdinAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1213 | 1424 | lUNAdevI prAgvAjJAtIya | hariSeNasUri zAMtinAtha pA.le.dhA.pra.saM. 12141422 | pUjI zrImAjJAtIya vRddhisAgarasUri pArzvanAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1215 1421 | sUhavade zrImAjJAtIya pradyummasUri naminAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1216 1387 | sahajala zrI prA. jJAtIya zAMtinAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1217 | 1421 | sUmalade meghAde zrImAla jJAtIya | jayAnandasUri vimalanAtha | pA.le.dhA.pra.saM. 1218| 1420| virUlade zrImAla jJAtIya | devacaMdrasUri pAzvanAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1219 | 1412 | maiNala lakhamAde zrImAla jJAtIya AdinAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1220 | 1478 | siMgArade suta zrI zrImAla jhA. | zrI sUri zrI zAMtinAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1221 | 1479 | bhA. rUDI, deUsahitena | zrI zrImAla jJA. | zrI vIrasUri pA.le.dhA.pra.saM. | 25 suvidhinAtha paMcatIrthI zrI caMdraprabhu 1222] 1479 | mAghalade zrI buddhisAgarasUri pA.le.dhA.pra.saM. zrI zrImAla jJA. thArApadgaccha zrI zAMtisUri pA.le.dhA.pra.saM. 1223 | 1479 | lakhamAde, rAMNIde bhalI zreyArtha 1224|1480| mAu, cAMpaladevI saMbhavanAtha caturvizAMti zrI caMdraprabha prAgvATjJAtIya | tapApakSa zrI somasuMdarasUri pA.le.dhA.pra.saM. 1225 | 1481 | bhalI, putravadhUbhAU prAgvATjJAtIya | tapAgaccha zrI devasuMdarasUri | zrI zAMtinAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1226 | 1481 | cApalade, rUpAde zrI zrImAla jJA. | caitravAlagaccha zrI jinadevasUri | jIvitasvAmI zrI | pA.le.dhA.pra.saM. anaMtanAtha prA. jJAtIyazrI somasuMdarasUri zrI pArzvanAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1227 | 1481 | umAde 1228 | 1482 | sonI,, vAhaNi sahita usavAla jJAtIya | madraDIyanANacaMdrasUri zrI padmaprabha pA.le.dhA.pra.saM. 1229/1483 | hamIrade, deU pA. jJAtIya zrI somasuMdarasUri sumatinAtha pA.le.dhA.pra.saM. Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra avadAna saMdarbha graMtha | pR. preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI jJAnakalaSasUri 1230/1483 | suhagala modajJAtIya kuMthunAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1231/1483 | bhA.sAU kuMtI ukeSa. jJAtIya | pUrNimA zrI vimalacaMdra sari | | munisuvrata | pA.le.dhA.pra.saM. 27 1232/1483 | sAU maMdoari prA. jJAtIya zrI kakkasUri zrI vimalanAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1233/1484 bhA. vArU | prA. jJAtIya zrI somasuMdara sUri sumati nAtha pA.le.dhA.pra.saM. 27 1234/1484suhavade UkeSavaMSIya UkeSagaccha zrI deva gupta sUri | zrI kuMthunAtha pA.le.dhA.pra.saM. 27 1235/1484 suhavade. UkeSavaMSIya UkeSagaccha zrI deva gupta sUri | zrI kuthunAtha pA.le.dhA.pra.saM. 27 1236/1484 | deu, kAu vIravaMSa aMcalagaccha zrI jayakIrtisUri zrI sumatinAtha pA.le.dhA.pra.saM. 27 1237 | 1484 lAkhaNade, pAsaDe | zrI mAlajJAtIya | zrI guNasAgarasUri zrI neminAtha pA.le.dhA.pra.saM. 27 1238 | 1484 | prImaladevi sohagadevi | zrI zrImAla jJA. | caitragaccha zrI jinadeva sUri / pA.le.dhA.pra.saM. zrI padmanAtha caturviMzati paTTa zrI zAMtinAtha 1239 | 1484 | dhAMdhalade zrI zrImAla jJA. zrI vIracaMdrasUri pA.le.dhA.pra.saM. 124011484 saMbhalade zrI zrImAla jJA. | caitragaccha zrI jinadevasUri pA.le.dhA.pra.saM. 1241/1484 | padamalade, pAlhaNade, jhabakU | prA. jJAtIya tapAbaccha zrI somasuMdarasUri paMcatIrthI zrI ajitanAtha zrI supArzvajina caturviMzati paTTa pArzvanAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1242 | 1485 | dhArU, DAhI, DAhI upagaccha bRhadgaccha zrI zubhacaMdra pA.le.dhA.pra.saM. 12431485| viNaladevI zrImAla jJA. | pUrNimApakSa. muni tilaka sUri | pArzvanAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1244 | 1485 | moSalade, meSAde prAgvAMT jJAtIya | pUrNimApakSa zrI guNa devasUri / sumatinAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1245| 1485 | lIlAde UkeSavaMza | zrI zAMtisUri | AdinAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1246/1485 cAMpalade, pahAsu zrI zrImAla jJA. | thArApadrIya zrI somasuMdarasUri | zItalanAtha pA.le.dhA.pra.saM. 29 1247 | 1485 karamI lahikU prAgvATjJAtIya | tapAgaccha zrI somasudarasUri zItalanAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1248 | 1485 | sAhagade, prAgvATjJAtIya | tapAgaccha zrI somasudarasUri |zrI padmaprabhu pA.le.dhA.pra.saM. | 29 1249 | 1486 | jhabakU jAsUA | upakeSa jJAtIya | upakeSagaccha zrI siddhasUri naminAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1250 | 1486 sUhavade, pAMcI pA.le.dhA.pra.saM. 1251 | 1486 / gAMgI, dhIrU, pUrI pA.le.dhA.pra.saM. zrI zrImAla jJA. | upakeSagaccha kakudAcArya munisuvrata saMtAna zrI siMha sUri prAgvATzAtIya | tapAgaccha zrIratnA zAMtinAtha somasuMdarasUri upakeSa jJAtIya | zrI siMha sUri jI ajitanAtha AdityanAgagotre zrI mAla jJA. | UkeSa gaccha zrI devaguptasUri | vimalanAtha 1252 | 1486 | chAr3I, tolhAhI pA.le.dhA.pra.saM. 1253|1486 | lUlI pA.le.dhA.pra.saM. / Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 kra0 saMvat zrAvikA nAma 1254 1255 1256 1257 1258 1487 khetalade 1259 1488 pAlahaNade, mecu lakhamAde 1488 vinU 1488 rUpI 1488 kaSmIrade, jAsUnA 1263 1488 vIjhalade, sArU 1489 padmalade, namalade 1260 1261 1262 1264 1265 1489 ahivade 1266 1489 kAmalade 1267 1489 pUMjI, rUr3hI vArU 1268 1489 haSU bhimasiri 1489 harakhU lADI 1489 bANi 1490 pAMcU 1490 bAI zarI 1269 1270 1486 khetalade, rAnI 1486 kuMtAdevI 1487 dhAMdhalade 1487 nAyakade, mArU 1271 1272 1273 1490 siriAde 1274 1490 valahAde 1275 1276 1277 1491 dhanAI 1491 hIrAde 1491 kapUrade vaMza / gotra zrI zrImAla jJA. prAgvATjJAtIya sAnagotra prAgvATjJAtIya UkeSa prAgvATjJAtIya pA. le.dhA.pra.saM. usavAla jJAtIya kharataragaccha zrI jinacaMdrasUri pA. le.dhA.pra.saM. zrI zrImAla jJA. pUrNimApakSa zrI munitilakasUri AdinAthapaMcatIrthI pA. le.dhA.pra.saM. zrI zrImAla jJA. Agamagaccha zrI hemaratnasUri pA. le.dhA.pra.saM. sumatinAtha zrI pUrNimApakSa zrIsAdhuratnasUri sumatinAtha tapAgaccha zrI somasuMdarasUri pArzvanAtha AmbikAdevI zAMtinAtha tapApakSa bhaTTA zrI ratnasiMha sUri tapAgaccha ke zrI somasuMdarasUri munisuvratanAtha upakeSagaccha zrI siddhAcArya zrI saMbhavanAtha kharataragaccha zrI jibhadrasUri usavaMSa preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya tapAgaccha zrI paM. harSamUrtigaNi munisuvratasvAmI pArzvanAtha UkeSa vaMSa balAhI gotra zrI zrImAla jJA. pippalagaccha zrI zrIudayadevasUri AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ avadAna prAgvATjJAtIya ghulahAgotrI zrI zrImAla jJA. pippalagaccha ke zrI pA.le.dhA.pra.saM. somacaMdrasUri zrI zrImAla jJA. zrI tapAgaccha zrI somacaMdrasUri sumatinAthapaMcatIrthI pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. zrI zrImAla jJA. pUrNimApakSa zrI dhanaprabhasUri ukeSa jJAtIya zrI sUri pA. le.dhA.pra.saM. zrI zrImAla jJA. zrI sunisiMha sUri pA. le.dhA.pra.saM. upakeSa jJA. | upakeSagaccha zrI siddhasUri pA. le.dhA.pra.saM. prAgavATjJAtIya ukeSagaccha zrI devaguptasUri pA. le.dhA.pra.saM. zrImAla jJA. pUrNimApakSa zrI munitilakasUri pA. le.dhA.pra.saM. zrImAla jJA. Agamagaccha zrI hemaratnasUri aMcalagaccha zrI jayakIrti kharataragaccha zrI jinasAgarasUri zItalanAtha kharataragaccha zrI jinasAgarasUri ajitanAtha AdinAtha zrIpadmaprabha ajitanAtha pArzvanAtha saMdarbha graMtha zrI suvidhinAtha anaMtanAtha caMdraprabha zAMtinAtha zrI neminAthamukhya caturviMzAMti paTTa dharmanAtha caturviSatiTTa dharmanAtha pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pA. le.dhA.pra.saM. pR. 30 30 30 31 31 31 31 31 31 31 32 32 32 32 33 33 33 33 33 33 33 34 34 34 Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat vaMza/gotra avadAna saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya somasuMdarasUri 1278/1491 lUNAde kaSmIrade prAgvAdajJAtIya munisuvrata pA.le.dhA.pra.saM. 1279 | 1491 | vulade, maTakU jIvaMtasvAmI pA.le.dhA.pra.saM. zrI mAlagotrI | caitragaccha zrI jinadevasUri AdinAtha prAgvATavaMSa zrI sUri 1280 | 1491 | gAMgI, harakhU maragAde sumatinAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1281 | 1491 | kAmalade, mAkU zrImAla vaMSa tapAgaccha zrI somasuMdarasUri dharmanAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1282 | 1422 | vIjhalade, kapUrI prAgvAT tapAgaccha zrI somasuMdarasUri AdinAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1283 | 1492 | vAnU prAgvATjJAtIya | vRddhatapAgaccha zrI ratna siMha munisuvrata pA.le.dhA.pra.saM. 1284/1492 | pomI zrI zrImAla jJA. | nAgeMdragaccha zrI guNasamudrasUri pA.le.dhA.pra.saM. 35 suvidhinAtha paMcatIrthI | dharmanAtha 1285] 1492 lUNAde prAgvAdajJAtIya pA.le.dhA.pra.saM. 1288 | 1493 | jhAjhU zrImAla jJA. tapAgacchanAyaka prabhu zrI somasuMdarasUri pUrNimAgaccha bha. zrI jaya | prabhasUri pUNimApakSa zrI sUri zreyAMsanAtha pA.le.dhA.pra.saM. 1287|1493 sahijanade, badU zrImAla jJA. kuMthunAtha pA.le.dhA.pra.saM. nArI guNoM kI gaurava gaathaa| dharatI ke jana-jana gaaeNge| aura to saba kucha bhUla skeNge| tumako bhulA nA paaeNge| nArI tuma gaMgA sI pAvana mhaan| tuma gItA sI gaurava nidhaan| tuma sevA kI sAkAra devii| aura sItA sI karUNA nidhaan| nArI tuma kevala zraddhA ho| vizvAsa rajata nabha paga-tala meN| pIyUSa strota sI bahA kro| jIvana ke suMdara samatala meN| Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 saMdarbha grantha sUcI (adhyAya - 5) prastAvanA saMdarbha sUcI 1 sAdhvI zilApIjI. samaya kI paratoM meM pa. 70-71. sohanalAla pATanI. arbuda parimaMDala kI jaina dhAtu pratimAe~ evaM maMdirAvalI. prastAvanA. DaoN. jyotiprasAda jaina. pra. ai. jai. pu. ma. pa. 275. DaoN. rAjeza jaina madhyakAlIna rAjasthAna meM jaina dharma pa. 34-36. DaoN. jyotiprasAda jaina. pra. ai. jai. pu. ma. pa. 277. vahI. pa. 261-264. vahI. pa. 266-272. 2 3 4 5 6 7 8 6 10 11 12 13 14 15 16 17 18 16 20 21 22 23 24 vahI. pa. 252-256. esa. Ara. bhaMDArI osavAla jAti kA itihAsa pa. 26-34. AcArya zrI puNya vijaya jI mahArAja jai. jai. graM. bhaM. hasta sUcI pa. 586 - 612. pro. rAjArAma jaina zravaNabelagolA ke zilAlekha pa. 37. vahI. pa. 35-36. A. hastImalajI ma. jaina dharma kA maulika itihAsa. pa. 2607261. vahI. vahI. pa. 260-261 vahI. bhAga - 3 pa. 253-256. vahI. pa. 280 - 283. DaoN. jyotiprasAda jaina. pra. ai. jai. pu. ma. pa. 286-287. vahI. pa. 260 - 262. vahI. pa. 101-104. vahI. pa. 104 - 105. sodhI. pro. maMjIta siMgha. hisTrI oNpha enazeMTa iMDiyA pa. 162 - 165. vahI. pa. 166, 110-112. DaoN. jyotiprasAda jaina. pra. ai. jai. pu. ma. pa. 114, 118, 124. 25 vahI. pa. 125 - 128. 26 sodhI. pro. maMjIta siMgha. hisTrI oNpha enazeMTa iMDiyA pa. 204. 27 bhAratIya saMskati ke vikAsa meM jaina vAGmaya kA yogadAna. pa 240. 28 DaoN. rAjeza jaina, madhyakAlIna rAjasthAna meM jaina dharma pa. 34-36. 26 DaoN. jyotiprasAda jaina. pra. ai. jai. pra. au. ma. pa. 34-36. 30 vahI. pa. 63. 31 vahI. pa. 65. 32 DaoN. jyotiprasAda jaina. pramukha aitihAsika jaina puruSa aura mahilAe~. pa. 224 . AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 359 33 bhAratIya saMskati ke vikAsa kA yogadAna . pa. 127-128. 34 jaina. DaoN. jyotiprasAda jaina. pra. ai. jai. pu. ma. pa. 250-256. 35 bhAratIya saMskati ke vikAsa meM jaina vAGmaya kA avadAna. pa 128. 36 esa.Ara. bhaMDArI. osavAla jAti kA itihAsa. pa. 30, 34. 37 sAdhvI zilApIjI. samaya kI paratoM meM. pa. 128-126, 38 vahI. pa. 122-123. 36 jaina DaoN. jyotiprasAda jaina pra. ai. jai. pu. ma. pa. 230-231. 40 vahI. pa. 230-232. 41 vahI. pa. 68-100. 42 sAdhvI zilApIjI. samaya kI paratoM meM. pa. 67-66. 43 jaina DaoN. jyoti. pra. ai. jai. pu. ma. pa. 252, 256. 44 vahI. pa 228. 45 sAdhvI zilApIjI samaya kI paratoM meM. pa. 74, 76. 46 A. hastImalajI ma. jaina dharma kA maulika itihAsa. bhAga. 4, pa 333. 47 vahI. pa. 371-372. 48 vahI. pa. 371. 46 jaina DaoN. jyoti. pra. ai. jai. pu. ma. pa. 126, 130-132, 136. 50 vahI. pa. 136-138, 140-143, 147-150. 51 bhAratIya saMskati ke vikAsa meM jaina vAGmaya kA avadAna. pa 128, 126. 52 vahI. pa. 151-168. 53 vahI. pa. 168-208 54 vahI. pa. 206-215. FoOM zrAvikA vivaraNa saMdarbha sUcI adhyAya -5 1. bhA. saM. vi. meM jai. vA. kA avadAna. pa. 124. 2. DaoN. hIrAbAI boradiyA. jai. dha. pra. sA. evaM ma. pa. 184. 185. DaoN. hIrAbAI boradiyA. jai. dha. pra. sA. evaM ma. pa. 184. DaoN. hIrAbAI boradiyA. jai. dha. pra. sA. evaM. ma. pa. 187. 188. DaoN. hIrAbAI boradiyA. jai. dha. pra. sA. evaM. ma. pa. 163. DaoN. hIrAbAI boradiyA. jai. dha. pra. sA. evaM. ma. pa. 188.161. DaoN. hIrAbAI boradiyA. jai. dha. pra. sA. evaM. ma. pa. 161. 162. DaoN. hIrAbAI boradiyA. jai. dha, pra. sA. evaM. ma. pa. 162. a) bhAratIya saMskati ke vikAsa meM jaina vAGmaya kA avadAna pa. 122. 123. ba) DaoN. hIrAbAI boradiyA. jaina dharma kI pra, sA, evaM ma, pa. 164-165. OM OM bui Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 10. aitihAsika lekha saMgraha. pa. 340. 11. aitihAsika lekha saMgraha. pa. 341. 12. jaina jyotiprasAda. uttara pradeza aura jaina dharma. pa. 16. 13. sAdhvI saMghamitrAA. jainadharma ke prabhAvaka AcArya, pa. 321-322. 14. sAdhvI saMghamitrA. jaina dharma ke prabhAvaka AcArya. pa. 323-324. 15. sAdhvI saMghamitrA. jaina dharma ke prabhAvaka AcArya. pa. 331. 16. vahI. pa. 348-346. 17. sAdhvI saMghamitrA. jainadharma ke prabhAvaka AcArya. pa. 416 18. sA saMgha, jai. dha. ke pra. A. pa. 432 bhA. saM. vi. meM. jai. vA. avadAna. pa. 124 ka) dakSiNa bhArata meM jaina dharma. paM. kailAza caMdra zAstrI. pa. 146. kha) jaina. bi. pA. 1. pa. 230. ga) dakSiNa bhArata kI jaina sAdhivayA~ evaM viduSI mahilAe~. pa. 180 21 DaoN. hIrAbAI boraDiyA. jaina dharma kI pramukha sAdhviyA~ evaM mahilAeM pa. 163. 22 vahI pa. 146. 23 DaoN. hIrAbAI boradiyA, jaina dharma kI pramukha sA. evaM ma. 161-162. 24 DaoN. jaina jyoti pra. ai. jai. pu. aura. ma. ma. pa. 260. 25 jaina DaoN. jyoti. pra. ai. jai. pu. au. ma pa. 112. jaina DaoN jyoti. pra. ai. jai. pu. au ma. pa. 226-227. A hastI . ma. jai.dha. kA. mau. i. bhA. 3 pa. 573-575. sA. saMgha. jai. dha. ke. pra. A. pa. 511. sA. saMgha. jai. dha. ke. praA pa. 516-521. 30 sA. saMgha. jai.dha. ke. pra. A. pa. 502-503. sA. saMgha. jai.dha. ke. pra. A. pa. 468. sA. saMgha. jai. dha. ke. pa. A. pa. 456-462. 33 sA saMgha. jai. dha. ke. pra. A. pa. 448-446. 34 AcArya zrI hastImalajI ma. jaina dharma kA maulika itihAsa bhAga. 4. pa. 562-568. 35 AcArya vijaya nityAnaMdasUri, puNya purUSa pethar3a zAha. pa. 10-11. 36 vahI. 37 vahI. paSTha 110-126. 38 vahI. pa 55. 36 sAdhvI DaoN. divyaprabhA. upa. miti bhava. prapaMca kathA "eka. adhayayana. pa. 100-103. 40 a) AcArya hastImala jI ma. jaina dharma kA maulika itihAsa bhA. 4. pa. 447, 448. ba) zrI zeravatI devI, karnATaka kI prAcIna jaina mahilAe~ paM. caMdA, bAI, abhi, graMtha, pa. 546-550. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 361 41 jaina zilAlekha saMgraha bhA. 2 pa. 47, bhA. 3, 71-73. 42 vahI pa. 112. 43 jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAe~ pa. 176 -177. 44 ka) jaina siddhAMta bhAskara pa. 64 aMka 1641 mAha disaMbara. kha) jaina zilAlekha saMgraha bhA. 3 pa. 164 - 166. ga) dakSiNa bhArata meM jaina dharma pa. 126. 45 ka) jaina bibaliyographI, pArTa. II. choTelAla jaina. pa. 1336. kha) paM. caMdAbAI abhinaMdana graMtha, zrI zeravatI devI, pa. 512. ga) prAkata vidyA, pro. rAjArAma jaina pa. 117 janavarI-jUna, 2002, gha) pramukha etihAsika jaina purUSa aura mahilAe~, pa. 132-135, DaoN. jyotiprasAda jaina. Ga) prAkata vidyA, pro. rAjArAma jaina pa. 117. ca) jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAe~. DaoN. hIrAbAI borar3iyA pa. 171. cha) jaina zilAlekha saMgraha bhA. 2 pa. vijayamUrti pa. 14. ja) jaina siddhAMta bhAskara bhAga. 2 kiraNa-2 pa. 47. 2. pramukha etihAsika jaina purUSa aura mahilAe~. pa. 115-118 DaoN bIrAbAI borar3iyA. 46 ka) bhAratIya itihAsa : eka daSTi: jyotiprasAda jaina bhAratIya jJAnapITha, kAzI, pa. 331. kha) pramukha aitihAsika jaina purUSa aura mahilAe~. pa. 140 DaoN. jyotiprasAda jaina. ga) paM. caMdAbAI abhinaMdana graMtha : zrI zeravatI devI, A. bhA. di. jai. mahilApariSada pa. 552. gha) pramukha etihAsika jaina purUSa aura mahilAe~. pa. 140 DaoN jayotiprasAda jaina. Ga) paM. caMdAbAI abhinaMdana graMtha : zrI zeravatI devI. A. bhA. di. jai. mahilApariSada pa. 552. ca) jaina bibaliyographI. pArTa. || . choTelAla jaina. pa. 1336.1337. / ka) dakSiNa bhArata meM jaina dharma pa. 8 aura 123. kha) AryikA iMdumatI abhinaMdana graMtha, vijayamati mAtAjI, pa.8 48 ka) madrAsa va maisUra prAMta ke prAcIna jaina smAraka bra zItalaprasAda jI, pa. 320 kha) jai. zi. saM. bhAga 2, paM. vijaya mUrti, pa. 145-146 ke anusAra lagabhaga 150 I. 46 ka) dakSiNa bhArata meM jaina dharma pa. 122-123, paM. kailAzacaMdra zAstrI bhAratIya jJAna pITha, dillI kalakattA. pra. saM. 1667 vI. ni. 2464. kha) madrAsa va maisara prAMta ke prAcIna jaina smAraka. bra. zItalaprasAda jaina pa. 316. 50 jai. zi. saM. bhA. 1, jaina hIrAlAla pa. 11 san 1628, mumbaI. 51 jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAe~. DaoN. hIrAbAI pa. 173-174. 52 jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAe~. DaoN. borar3iyA pa. 174. 53 jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAe~. DaoN. hIrAbAI borar3iyA pa. 166. 54 jaina dharma kI pramukha sAdhdiyAM evaM mahilAe~. DaoN. hIrAbAI borar3iyA pa. 166-170. 55 ka) dakSiNa bhArata meM jaina dharma pa. 122-123 paM. kailAzacaMda zAstrI pa. 101. Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 362 AThavIM se paMdrahavIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 56 57 58 56 60 kha) jaina zilAlekha saMgraha bhA. 2 paM vijayamUrti pa. 185-186. dakSiNa bhArata meM jaina dharma pa. 122-123 paM. kailAzacaMda zAstrI pa. 101. jaina zilAlekha saMgraha bhA. 2 vijayamUrti pa. 241-245. ka) jaina dharma kI pramukha sAdhivayAM evaM mahilAe~. DaoN. hIrAbAI pa. 168-166. kha) prAkata vidyA, pro. rAjArAma jaina, kuMda kuMdabhAratI vidyApITha 2002, pa. 118, naI dillI. ga) pramukha etihAsika jaina puruSa aura mahilAe~. pa. 100 DaoN. jyotiprasAda jaina, jaina zilAlekha saMgraha bhA. 3vijayamUrti pa. 453. ka) DaoN jyotiprasAda jaina kI pramukha etihAsika jaina puruSa aura mahilAe~, pa. 160. kha) paM. caMdAbAI abhinaMdana graMtha pa. 550-551. ga) jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAe~. DaoN. hIrAbAI boraDiyA pa. 180. gha) dakSiNa bhArata meM jaina dharma pa. 144. ka) jaina zilAlekha saMgraha bhA. 1 zrI hIrAlAlA jaina pa. 46, 61. kha) dakSiNa bhArata meM jaina dharma pa. 124. ga) bhAratIya itihAsa : eka daSTi : zrI jyotiprasAda jaina pa. 348 - 346. gha) paM. caMdAbAI abhinaMdana graMtha : zrImatI zeravatI devI pa. 551. Ga) jaina siddhAMta bhAskara (patrikA) bhAga 13 kiraNa-1 pa. 74. jaina zilAlekha saMgraha bhA. 1. zrI vijayamUrti pa. 46. ka) jaina zilAlekha saMgraha bhA. 1 hIrAlAla jaina pa. 61. kha) bhAratIya itihAsa : eka daSTi : zrI jyotiprasAda jaina pa. 348 - 346. ga) jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAe~. DaoN. hIrAbAI boraDiyA pa. 176 - 177. gha) dakSiNa bhArata meM jaina dharma pa. 124. Ga) AryikA iMdumati abhinaMdana graMtha, vijayamati mAtAjI, pa. 3. ca) jaina zilAlekha saMgraha bhA. 1 zrI hIrAlAla jaina pa. 61. jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAe~. DaoN hIrAbAI boraDiyA pa. 176. ka) jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM eva mahilAe~. DaoN. hIrAbAI borar3iyA pa. 178. kha) dakSiNa bhArata meM jaina dharma kailAzacaMdra zAstrI pa. 126 bhA. jJA. pITha dillI. ga) jaina zilAlekha saMgraha bhA. 1 zrI hIrAlAla jaina pa. 43 -44 evaM pa. 233 -245. gha) pramukha etihAsika jaina puruSa aura mahilAe~. pa. 160 DaoN jyotiprasAda jaina, jaina zilAlekha saMgraha bhA. 2 vijayamUrti pa. 266 se 270. ka) jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAe~. DaoN. hIrAbAI pa. 170.. kha) dakSiNa bhArata meM jaina dharma pa. 123. ga) jaina zilAlekha saMgraha bhA. 1 DaoN. hIrAlAla jaina pa. 51 mA. di. jai. gaM sa. gha) dakSiNa bhArata meM jaina dharma pa. 115. ka) jaina dharma kI pramukha sAdhviyAM evaM mahilAe~. DaoN. hIrAbAI borar3iyA pa. 177. kha) dakSiNa bhArata meM jaina dharma zrI kailAzacaMdra zAstrI pa. 30. ka) dakSiNa bhArata meM jaina dharma zrI kailAzacaMdra zAstrI pa. 46. kha) jaina. bi. pA. 1 pa. 230. ga) dakSiNa bhArata meM jaina sAdhviyAM evaM viduSI mahilAeM pa. 180, . 65 67 Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 363 socicodeossessoriod SaSThama adhyAya HORORSCORDING solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ madhyakAlIna bhArata kI rAjanaitika evaM dhArmika paristhitiyA~ :6.1 mug2ala sAmrAjya para jaina dharma kA prabhAva : madhyakAla kA uttarArdha pradhAnatayA mugaloM kA zAsanakAla thaa| I. sana 1526 meM pAnIpata ke yuddha meM lodhI vaMza ke sulatAnoM ke rAjya ko samApta karake tathA dillI evaM AgarA para adhikAra karake mugala bAdazAha bAbara ne mugala rAjya kI nIMva DAlI thii| bAbara kA putra humAyU~ huA thA, tathA humAyU~ kA putra mugala samrATa akabara mahAn thA, vahI mugala sAmrAjya kA vAstavika saMsthApaka thaa| ___akabara mahAn (san 1556-1605I. meM) ne sarvathA zUnya se prAraMbha karake suvyavasthita, zaktizAlI sAmrAjya kA nirmANa evaM upabhoga kiyaa| bhAratavarSa ke bahubhAga para usakA ekAdhipatya thaa| usake zAsanakAla meM deza kI bahumukhI unnati huii| vaha mahatvAkAMkSI to thA kiMtu guNa-grAhaka aura dUradarzI evaM kuzala nItijJa bhI thaa| yuddhabaMdiyoM ko gulAma banAne kI prathA, hindu aura jaina tIrthoM para pUrvavartI sultAnoM dvArA lagAye gaye jajiyA kara Adi ko samApta karake usane svayaM ko bhAratIya janatA meM lokapriya banA liyA thaa| aneka hiMdu aura jaina bhI rAjakIya ucca padoM para niyukta the| AgarA ke nikaTa zaurIpura aura hathikaMta meM tathA sAmrAjya kI dvitIya rAjadhAnI dillI meM naMdisaMgha ke digaMbara bhaTTArakoM kI gaddiyA~ thii| dillI meM kASThAsaMgha tathA zvetAMbara yatiyoM kI bhI gaddiyA~ thii| zrI raNakArAva, zrI bhAramalla, zrI ToDara sAhU, zrI hIrAnaMda mukIma, zrI karmacaMda bacchAvata Adi aneka jaina bandhu rAjya ke pratiSThita padoM para AsIn the aura samrATa ke kRpApAtra the| usake rAjyakAla meM lagabhaga do darjana jaina sAhityakAroM evaM kaviyoM ne sAhitya-sajana kiyA thaa| isa kAla meM kaI prabhAvaka jaina saMta hue the| jaina maMdiroM kA nirmANa huA, jaina tIrtha yAtrA saMgha nikAle gaye, aura jaina janatA ne saikar3o varSoM ke pazcAt dhArmika saMtoSa kI sAMsa lI thii| svayaM samrAT ne prayatnapUrvaka tatkAlIna jaina gurUoM se saMparka kiyA aura unake upadezoM se lAbhAnvita huA / AcArya hIravijayasUri kI prasiddhi sunakara samrAT ne I. san 1581 meM gujarAta ke sUbedAra sAhabakhA~ ke dvArA unako AmaMtrita kiyaa| sUrijI apane ziSyoM sahita I. 1582 meM AgarA pdhaare| samrAT ne dhUmadhAma ke sAtha unakA svAgata kiyaa| unakI vidvattA evaM upadezoM se prabhAvita hokara unheM "jagadgurU" kI upAdhi dii| vijayasenagaNi ne samrAT ke darabAra meM "Izvara kartA-dhartA nahIM hai"| isa viSaya para anya dharmoM ke vidvAnoM se zAstrArtha kiyA aura bhaTTa nAmaka prasiddha brAhmaNa ko vAda meM parAjita karake 'savAI' upAdhi prApta kii| samrATa ne lAhaura meM bhI gaNijI ko apane pAsa bulAyA thaa| yati bhAnucaMda ne samrAT ke lie "sUrya sahastranAma' kI racanA kii| akabara ne unake phArasI bhASA ke jJAna se prasanna hokara "khuzaphahama" upAdhi bhI pradAna kI thii| muni zAMticaMdra jI ne bhI samrATa ko bahuta prabhAvita kiyA thaa| eka bAra IdujjuhA (bakarIda) ke tyauhAra para jaba muni jI samrAT ke pAsa the, to unhoMne Ida se eka dina pUrva samrAT se kahA ki maiM Aja hI yahA~ se vihAra karanA cAhatA huuN| kyoMki agale dina yahA~ hajAroM lAkhoM nirIha pazuoM kA vadha hone vAlA hai| muni zrI ne svayaM kurAnoM kI AyatoM se yaha siddha kara dikhAyA ki "karbAnI kA mAMsa aura rakta khadA ko nahIM phuNctaa| khudA isa hiMsA se prasanna nahIM hotA balki parahejagArI se prasanna hotA hai, roTI aura zAka khAne se hI roje kabUla ho jAte haiN| islAma ke aneka dharmagraMthoM ke havAle dekara munijI Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 ne apanI bAta kI saccAI samrAT aura darabAriyoM ke hRdaya meM jamA dii| ataeva samrAT ne ghoSaNA karA dI ki isa Ida para kisI bhI jIva kA vadha na kiyA jaae| bIkAnera ke rAjya maMtrI zrI karmacaMda bacchAvata kI preraNA se I. 1522 meM samrAT ne zrI jinacaMdrasUri jI mahArAja ko khambhAta se AmaMtrita kiyA / mUnijI ne samrAT ko pratibodha dene ke lie "akabara - pratibodharAsa" likhA / samrAT ne unheM yugapradhAna AcArya kI upAdhi dI tathA unake kahane se do pharamAna jArI kiye :- (1) khambhAta kI khAr3I meM machalI pakar3ane para pratibaMdha lagAyA / (2) ASAr3hI aSTAnhikA meM pazuvadha niSiddha kiyA gyaa| sUrijI ke sAtha muni mAnasiMha jI zrI vaipaharSa muni jI, muni zrI paramAnaMda jI, muni samayasuMdara jI, nAma ke ziSya bhI Ae the| samrAT kI icchAnusAra sUrijI ne munizrI mAnasiMha jI ko janasiMha sUri nAma dekara apanA uttarAdhikArI banAyA AcArya pada pradAna kiyaa| unhoMne zrI karmacandra jI bacchAvata ko jaina dharmAnusAra gahazAMti kA upAya karane ko kahA tathA jaina dharma ke sAtaveM tIrthaMkara zrI supArzvanAtha pratimA kA pUjana kiyA gayA akabara abhiSeka kA gaMdhodaka vinayapUrvaka apane mastaka para car3hAyA tathA antaHpura meM begamoM ke lie bhI bhijavAyA, tathA jina maMdira ko dasa sahastra mudAe~ bheMTa kii| usane gujarAta ke sUbedAra Az2amakhA~ ko pharamAna bhejA thA ki mere rAjya meM jainoM ke tIrthoM, maMdiroM aura mUrtiyoM ko koI bhI vyakti kisI taraha kI kSati na phuNcaae| jo isa Adeza kA ullaMghana karegA, use bhArI daNDa diyA jaaegaa| solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ akabara ke mitra evaM pramukha amAtya abulafaz2ala ne apanI prasiddha " AIne-akabarI "meM jainoM kA aura unake dharma kA vivaraNa diyA hai| AIne akabarI meM akabara kI kucha uktiyA~ saMkalita haiM jo usakI manovattiyoM kI paricAyaka haiN| yathA- "yaha ucita nahIM hai ki manuSya apane udara ko pazuoM kI kabra banAe~ / kasAI, baheliye Adi jIva hiMsA karane vAle vyakti jaba nagara se bAhara rahate haiM, to mAMsAhAriyoM ko nagara ke bhItara rahane kA kyA adhikAra hai ? mere lie yaha kitane sukha kI bAta hotI ki yadi merA zarIra itanA bar3A hotA samasta mAMsAhArI kevala use hI khAkara saMtuSTa ho jAte aura anya jIvoM kI hiMsA nahIM krte| prANI hiMsA ko rokanA atyaMta Avazyaka hai, isIlie maiMne svayaM mAMsa khAnA chor3a diyA hai|" striyoM ke sambaMdha meM ve kahA karate the "yadi yuvAvasthA meM merI citta vatti aba jaisI hotI to kadAcit maiM vivAha hI nahIM karatA, kisase vivAha karatA? jo Ayu meM bar3I haiM, ve merI mAtA ke samAna haiM, jo choTI hai ve putrI ke tulya haiM, jo samavayaskA haiM, unheM maiM apanI bahaneM mAnatA huuN|" vinseNTa smitha prabhati itihAsakAroM kA mata hai ki jIvana ke uttarArdha meM lagabhaga I. san 1580 - 1581 I. ke uparAnta, samrAT akabara ke aneka kArya evaM vyavahAra usake dvArA jaina AcAra vicAra ko aMzataH svIkAra kara lene ke pariNAma svarUpa hue| purtagAlI jesuiTa pAdarI, pinhero ne apane pratyakSa anubhava ke AdhAra se apane bAdazAha ko I. 1565 meM AgarA se bheje gae patra meM likhA thA ki, akabara jainadharma kA anuyAyI ho gayA hai| vaha jaina niyamoM kA pAlana karatA hai| jainavidhi se Atma ciMtana aura Atma ArAdhanA meM bahudhA lIna rahatA hai, ityAdi / aneka Adhunika vidvAn itihAsakAra bhI svIkAra karate haiM ki samrAT jainadharma para bar3I zraddhA rakhatA thaa| usa dharma aura usake gurUoM kA bar3A Adara karatA thaa| kucha to yahA~ taka kahate hai ki usake ahiMsA dharma kA pAlana karane sehI mullA maulavI aura aneka musalamAna saradAra usase asaMtuSTa ho gaye the| unhIM kI preraNA evaM sahAyatA se hI rAjakumAra salIma jahA~gIra ne vidroha kiyA thaa| kucha bhI ho, isameM saMdeha nahIM hai ki mugala samrAT akabara mahAn, IsAI Adi sabhI dharmo ke vidvAnoM ke pravacana AdarapUrvaka sunatA thA, aura jisakA jo aMza use rUcatA use grahaNa kara letA thA / vastutaH use kisI bhI eka dharma kA anuyAyI nahIM kahA jA sktaa| jaina itihAsa meM usakA ullekhanIya sthAna isI kAraNa se hai ki kisI bhI jainetara samrAT se jaina dharma, jaina gurUoM aura jaina janatA ko usa yuga meM jo udAratA sahiSNutA, saMrakSaNa, poSaNa aura Adara prApta ho sakatA thA, usake zAsanakAla meM huaa| yahA~ taka kahA jA sakatA hai ki zrI bhAvadevasUri ke ziSya zrI zAlideva sUri se prabhAvita hokara isa samrAT ne I. 1577 ke lagabhaga eka jina-maMdira ke sthAna para banAI gaI masjida ko tur3avAkara phira se jina maMdira banavAne kI AjJA dI thii| isa prakAra ke anya udAharaNa bhI haiM, yathA sahAranapura ke siMdhiyAna maMdira saMbaMdhI kiMvadaMtI aadi|' akabara ke putra evaM uttarAdhikArI mugala samrAT nUrUddIna jahA~gIra IsvI 1605 - 27 ne sAmAnyatayA apane pitA kI dhArmika nIti kA anusaraNa kiyA thA / apane Atma caritra "tujuke- jahA~gIrI " ke anusAra usane rAjyAdhikAra prApta karate hI ghoSaNA kI thI ki "mere janma mAsa meM sAre rAjya mAMsAhAra niSiddha rhegaa| saptAha meM eka dina aisA hogA jisameM sabhI prakAra ke pazuvadha kA niSedha hai, rAjyAbhiSeka ke dina, gurUvAra ko tathA ravivAra ko bhI koI mAMsAhAra nahIM karegA, kyoMki usa dina (ravivAra) ko saSTi Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 365 kA sajana pUrNa huA thaa| ataeva usa dina kisI bhI prANI kA ghAta karanA anyAya hai| mere pUjya pitA jI ne gyAraha varSoM se adhika samaya taka ina niyamoM kA pAlana kiyA hai| ravivAra ko to ve kabhI bhI mAMsAhAra nahIM karate the| ataH maiM bhI apane rAjya meM uparyukta dinoM meM jIva-hiMsA ke niSedha kI udghoSaNA karatA huuN|" jinasiMhasUri (yati mAnasiMha) Adi jaina gurUoM ke sAtha bhI vaha ghaNToM dArzanika carcA kiyA karatA thaa| unheM "yugapradhAna" upAdhi bhI pradAna kI thii| kAlAMtara meM jaba unhoMne vidrohI zAhaz2Ade khusaro kA pakSa liyA to jahA~gIra unase atyaMta ruSTa ho gayA aura unake saMpradAya ke vyaktiyoM ko apane rAjya se bhI nirvAsita kara diyA thaa| vaise usake zAsanakAla meM kaI navIna jaina maMdira bhI bane / apane dharmotsava manAne aura tIrthayAtrA karane kI bhI jainoM ko svataMtratA thii| gujarAta Adi prAMtoM ke jainiyoM ne usake prAMtIya sUbedAroM se pazuvadha-nirodhaviSayaka pharamAna bhI jArI karAye the| sAMbhara ke rAjA bhAramala aura Agare ke zrI hIrAnaMdajI-mukIma jaise kaI jaina seTha usake kapApAtra the| zrI brahmarAyamalla, zrI banavArIlAla, zrI vidyAkamala, zrI brahmagulAla, zrI guNasAgara, zrI tribhuvanakIrti, zrI bhAnukIrti, zrI suMdaradAsa, zrI bhagavatIdAsa, kavi viSNu, kavi naMda Adi aneka jaina gahastha evaM sAdhu vidvAnoM ne nirAkulatApUrvaka sAhitya racanA kI thii| paNDita zrI banArasIdAsa kI vidvadgoSThI isa kAla meM AgarA nagara meM jama rahI thI aura yaha jaina mahAkavi apanI udAra kAvyadhArA dvArA hindu-muslima ekatA ko protsAhana de rahe the tathA adhyAtma rasa pravAhita kara rahe the| ___ jahA~gIra ke uttarAdhikArI zAhajahA~ (I.1628-58) ke samaya meM pratikriyA prAraMbha ho gaI thI aura akabara kI udAra sahiSNutA kI nIti meM uttarottara paryApta aMtara daSTigocara hone lagA thaa| akabara ke darabAra meM dharmapurUSa zrI jJAnacaMdajI evaM zrI siddhicaMdrajI kI nirantara upasthiti evaM rAjadarabAriyoM kA unake prati asAdhAraNa sammAnabhAva isa tathya kA dyotaka hai ki mugala samrATa akabara ke udAra zAsana meM jaina dharma nirantara vaddhi para thaa| tatkAlIna itihAsavettAoM ne akabara ke upAsanAgaha meM jina dharmoM ke pratinidhiyoM kA ullekha kiyA hai, unameM bhI jainiyoM ke donoM saMpradAyoM kA ullekha prApta hotA hai| akabara ke graMthAgAra meM jainadharma se saMbaMdhita pAMDulipiyA~ bar3I saMkhyA meM thii| samrATa akabara ne svayaM muni zrI hIravijaya ko eka hastalikhita dharmagraMtha kI pAMDulipi bheMTa kI thii|' akabara aura hIravijayasUri ke bIca meM saMparka sthApita karAnevAlI thI jaina zrAvikA caMpA bhn| caMpAbahana kI lambI tapasyA kI pUrNAhuti ke upalakSya meM nikAle gaye julUsa kA kAraNa jAnakara akabara ne usa bahana kI parIkSA svayaM apane mahala meM kar3e praharoM ke bIca rakhakara kI thii| caMpA bahana ne tIsa dina kI tapasyA dvArA bAdazAha akabara ko Azcarya meM DAla diyA thaa| caMpA bahana ke dharmaguru hIra vijayasUri ke saMparka meM Akara akabara ne svayaM bhI ahiMsA ke mArga para kadama bar3hAyA thaa| mugala zAsanakAla meM rAjA bhAramala samrATa akabara ke vizeSa kapA pAtra the tathA unake pitA zrI raNakArAva, samrAT kI ora se AbU pradeza ke zAsaka niyukta the| rAjA bhAramala kI dainika Aya eka lAkha TakA (rUpae) thI aura svayaM samrAT ke koSa meM ve pratidina pacAsa haz2Ara TakA dete the| ve jaina dharmAnuyAyI, udAra aura asAMpradAyika manovatti ke vidyArasika zrImAn the| dhArmika kAryoM aura dAnAdi meM lAkhoM rUpae kharca karate the| ve sAMbhara ke saMpUrNa ilAke ke zAsaka the| bhaTTAraka kavivara pANDe rAcamalla (16vIM zatI) ne unakI preraNA se "chaMdovidyA" nAmaka mahatvapUrNa piMgalazAstra kI racanA kI thii| isI prakAra paMcAdhyAyI, adhyAtmakamalamArtaNDa, samayasAra kI bAlabodhaTIkA" kI racanA kI tathA sAhu zrI ToDaramala jI ke lie "jaMbUsvAmIcarita" kI racanA kI thii| 6.2 mugalakAla kI zrAvikAoM kA jaina dharma kI prabhAvanA meM yogadAna :___ AgarA ke prasiddha gargagotrIya agravAla jaina pArzva sAhu ke putra kA nAma sAhu ToDaramala thaa| unakI dharmapatnI kA nAma kasUmbhI thaa| inake cAra putra the- RSabhadAsa, mohanadAsa, rUpacaMda aura lachamanadAsa / sArA parivAra atyaMta dhArmika va vidyArasika thaa| unhoMne mathurA nagara meM prAcIna jaina tIrtha kA uddhAra kiyaa| 514 navIna stUpoM kA nirmANa karavAyA, 12 dikpAla Adi kI sthApanA kI tathA I. san 1573 meM pratiSThotsava kiyA evaM caturvidha saMgha ko AmaMtrita kiyA thaa| unhoMne AgarA nagara meM bhI eka bhavya jina maMdira banAyA thaa| jisameM I. 1564 meM hamIrI bAI nAmaka AtmasAdhikA brahmacAriNI rahatI thii| I. 1576 meM bAgar3a deza nivAsI humar3avaMzI seTha Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 3 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ zrI harSacaMdrajI kI patnI zrImatI devI durgA ne ananta jina vrata pUjA ke udyApana ke upalakSya meM bhaTTAraka guNacaMdrajI se "ananta jinavrata pUjA' kI racanA karAyI thI, jo unhIM ke pUrvajoM dvArA nirmita usa nagara ke AdinAtha-caityAlaya meM likhakara pUrNa kI gaI thii| mahArAja sAmaMta siMha jI ke putra rAjakumAra padmasiMha the, unakA anya nAma zivAbhirAma thaa| ve brahmacarya vratadhArI tathA jinabhakti meM lIna rahane vAle the| unakI bhAryA rAnI vINAjI bhI zIlAdi guNojjavalAMga arhatopAsaka zrAvikA thii| usakI preraNA se rAjakumAra ne "caMdraprabha-purANa" nAmaka saMskata kAvya kI racanA kI thii| akabara ke samaya meM agravAla jaina maMtrI zrI kSemasiMha jI hue, jinhoMne : 1561 meM raNathambhaura-durga meM eka-eka bhavya jinAlaya banavAyA thaa| agravAla jaina zrI sAharanavIrasiMha jI samrATa akabara ke kRpA pAtra the| unhone uttara pradeza meM apane nAma para "sahAranapura" nagara basAyA thaa| unake pitA rAjA rAmasiMha ne bhI rAjya sammAna prApta kiyA thaa| kaI sthAnoM meM jaina maMdira banavAe the| inake pautra gulAbarAya tathA prapautra seTha mihiracaMda ne apane nAma se dillI ke kU~cA sukhAnaMda meM jaina maMdira banavAyA thaa| madhyapradeza ke nimAr3a se prApta lekha ke anusAra- IsvI 1561 meM surANA vaMzIya zrI udayasiMha jI ke putra saMghapati sAhu pAlahaMsa kI bhAryA nAyakade jaina dharmAnurAginI thii| usake putra zrI sAhu mANikacanda ne pratimA kA nirmANa karavAyA thaa| gvAliyara ke kavivara parimala ne I. 1564 meM zrIpAlacaritra nAmaka hindI kAvya kI racanA kI thii| madhyapradeza meM iMdaura ke nikaTa rAmapurA bhAnapurA kSetra meM sAhu hAmAjI ke putra siMghaI khetAjI the, unake pautra saMghapati DUMgarajI the, unhone IsvI 1556 meM kamalApura meM eka suMdara mahAvIra caityAlaya banavAyA thA jo "sAsa bahU kA maMdira" kahalAtA thaa| saMbhava hai ki saMghapati DUMgara kI mAtA aura patnI ne milakara svadravya se ise banavAyA ho| mahAmAtya nAnUjI akabara ke vizvasanIya the| ve khaNDelavAla jJAtIya, godhAgotrIya sAhu zrI rUpacaMdrajI ke putra the| nAnUjI ne bIsa tIrthakaroM ke nirvANa sthala para bIsa jinagaha (maMdira yA ToMka) banavAye the| caMpApura meM bhI jinAlaya banavAe the| Amera ke nikaTa maujamAbAda meM eka vizAla kalApUrNa jinamaMdira banavAkara pratiSThotsava kiyA thA, jisameM saiMkaDoM jinabimba pratiSThita hue the| usake pazcAt bIkAnera rAjya ke saMsthApaka rAva bIkAjI ke parama sahAyaka zrI karmacaMdrajI bacchAvata hue the| pradhAnamaMtrI baccharAja ke samaya se hI usake vaMzaja bIkAnera nerazoM ke dIvAna rahate Ae the| unhoMne aneka dhArmika kArya bhI kiye the| akabara ke aMtima varSoM meM AgarA ke osavAla jJAtIya seTha zrI hIrAnaMdajI mukIma atyaMta dhanavAn evaM dharmAtmA purUSa the| ve zAha zrI kAnhar3ajI evaM unakA bhAryA bhAmanIbahU ke suputra the| sattarahavIM zatI meM jahA~gIra ke zAsana kAla meM, zrI nemA sAhu ke putra Agare ke dhanI jaina zrI sabala siMha moThiyA the| isI prakAra varddhamAna ku~arajI, sAha baMdIdAsajI, sAhu tArAcaMdrajI, dIvAna dhannArAyajI, brahma gulAlajI Adi hue the| bIholiyA-gotrIya, zrImAla vaizya, paMDita zrI banArasIdAsajI AgarA ke mugala kAlIna suprasiddha jaina mahAkavi, samAja sudhAraka, adhyAtma rasa ke rasiyA vidvAn, paMDita va vyApArI the| jaunapura ke sUbedAra ko unhoMne 'zrutabodha "Adi par3hAe the| svayaM samrAT zAhajahA~ ne unheM apanA musAhaba banAyA thA aura mitravat vyavahAra karatA thaa| unakA likhita Atma carita ardhakathAnaka aitihAsika daSTi se mahatvapUrNa hai| usase pUrva purUSoM, zAsakoM, zAsana-vyavasthA, lokadazA ityAdi kA bahumUlya paricaya prApta hotA hai| usase jJAta hotA hai ki jaina vyApAriyoM kA saMbaMdha samrAToM, sUbedAroM, navAboM aura sthAnIya zAsakoM se vizeSa thA tathA ve suzikSita bhI hote the| isI prakAra sUrata gujarAta ke jaina koTyAdhIza seTha vIra jI vhorA hue the| unakI putrI phUlA~bAI huI thI, jo parama na siddhAMtoM kA pAlana karatI thii| isI zatI meM zrImAna hIrAcandrajI seTha kI bhatIjI tathA bAgar3a deza ke sAgavAr3A nivAsI hemarAja pATanI kI patnI kA nAma zrImatI hamIrade thA, jo dharmaparAyaNA jaina zrAvikA thii| jisane sammedazikhara Adi kI tIrtha yAtrA kI thii| humar3ajJAtIya kharajAgotrIya saMghaI zrI RSabhadAsajI kI bhAryA nAraMgade thI, jisane apane pati evaM putra ke sAtha kAraMjA meM bha0 pArzvanAtha bimba kI pratiSThA karAyI thii| bhaTTAraka jagata bhUSaNa kI AmnAya meM zrI divya nayanajI suzrAvaka kI patnI zrAvikA durgA, pauSadhopavAsayukta niyama vrata vAlI thii| zrI cakrasenajI kI patnI zrImatI kaSNAjI, mitrase yazodAjI, zrI bhagavAnadAsajI kI bhAryA zrImatI kezaridejI jinacaraNAnurAginI zrAvikAe~ huI thii| sirohI ke mahArAja zrI azvarAjajI ke rAjya meM sAha gAgAjI kI patnI zrImatI manaraMgade ne putra, pautroM sahita bha0 pArzvanAthajI evaM zrI zAMtinAthajI kI pratimAe~ pratiSThita karAyI thii| madhyapradeza ke sAgara jile ke dharmAvanipura meM jainavaizya saMghapati zrI AsakaraNajI nivAsa karate the| unakI bhAryA kA nAma zrImatI mohanade thaa| unake jyeSTha putra saMghapati zrI ratnAI jI kI patnI kA nAma zrImatI sAhibA devI thA,dvitIya putra saMghapati zrI hIrAmaNi jI kI zrImatI kamalA devI evaM zrImatI vAsaMtI devI nAma kI do patniyA~ thii| tathA putra pautroM sahita samasta Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zrAvikAoM kA bRhad itihAsa parivAra dharmaparAyaNa thaa| isa parivAra ne kaI navIna jinamaMdira banavAe the tathA purAne maMdiroM kA jIrNoddhAra karAyA thaa| lAhaura nagara nivAsI zrImAn hemarAjajI jaina kI patnI zrImatI laTakI devI thii| unake putra zrI bhagavAnadAsajI kI dharmAtmA patnI hevarade thI tathA unake putra zrI hIrAnaMdajI kI zrImatI zahaz2AdIdevI, zrImatI rAmoM devI aura zrImatI dayAdevI tIna patniyA~ thii| inameM se zrImatI dayA devI vizeSa suzIlA, dAnazIla, vinayI evaM dharmAtmA thI / isa prakAra daSTavya hai ki mugalakAla meM jaina dharma kA pracAra bahuta thA, tathA jaina zrAvikAoM kA dharma ke prati pUrA samarpaNa thA / * 367 mevAr3a meM suprasiddha parama pratApI mahArANA saMgrAmasiMha hue the| usa samaya mahArANI kI preraNA se bhaTTAraka zrI prabhAcaMdrajI, maNDalAcArya zrI dharmacaMdrajI Adi ke sahayoga se vipula sAhitya sajana huA thaa| karnATaka se Aye AcArya zrI nemicandrajI ne cittaur3a meM zrAvaka jinadAsajI dvArA nirmita zrI pArzvanAtha jinAlaya meM I. 1515 meM "gommaTasAra" kI saMskRta TIkA racI thii| jJAttavya hai ki ye nemicandrajI gommaTasAra ke racayitA zrI nemicandrajI se bhinna the| rAjya meM aneka jaina loga uccapadoM para AsIna the / yathA kumbhalanera kA durgapAla zrImAn AzAzAha, raNathambhaura kA durgapAla zrI bhAramalajI kAvar3iyA, rANA kA mitra zrImAn tolAzAha Adi / zrI bappabhaTTasUri dvArA Ama rAjA jaina dharma meM dIkSita kie gae gvAliyara ke rAjapUta zrI AmarAja kI vaizyapatnI se paidA huA putra rAjakoThArIjI ke nAma se prasiddha huA thA, aura osavAla jAti meM sammilita huA thA aisI anuzruti hai| usakA eka vaMzaja zrI sAraNadeva thA, jisakI AThavIM pIr3hI meM zrImAn tolAzAha huA jo rANA sAMgA kA parama mitra thA / vaha bahuta pratiSThita, nyAyI, vinayI, jJAnI aura dhanI thA tathA yAcakoM ko hAthI, ghor3e vastrAbhUSaNa, Adi pradAna kara kalpavakSa kI bhAMti unakA dAridrya naSTa kara detA thA, vaha jainadharma kA dar3ha anurAgI thA / tolAzAha kA putra karmAzAha ( karmasiMha) rANA sAMgA ke putra ratnasiMha kA maMtrI thA / zrImAn tolAzAha ne vipuladhana vyaya karake zatruMjaya tIrtha kA uddhAra bhI karavAyA thA / ratnasiMha kI mRtyu ke bAda usakA choTA bhAI vikramAjIta gaddI para baitthaa| vaha ayogya thA tathA usase choTA bhAI udayasiMha nanhA bAlaka thaa| ataeva rAjya ke saradAroM ne vikramAjIta ko gaddI se haTAkara dAsIputra banavIra ko rANA banA diyaa| vaha bar3A durAcArI aura nirdayI thA / usane vikramAditya kI hatyA kara dI, aura rAtrI meM udayasiMha kI bhI hatyA karane ke lie mahala meM pahu~cA / udayasiMha kI parama svAmIbhakta pannA dhAya ne apanI tAtkAlika buddhi dvArA svayaM ke putra kA balidAna dekara chala se udayasiMha kI prANa-rakSA kI aura rAtoM rAta vizvasta sevakoM ke sAtha rAjakumAra ko lekara cittaur3a se bAhara ho gii| idhara udhara Azraya ke lie bhaTakate hue antataH vaha durgapAla zrI AzAzAhajI deparA nAmaka jainI ke pAsa gyii| prAraMbha meM to vaha bhI bAlaka ko zaraNa dene meM hicakicAyA, kiMtu usakI vIra mAtA ke dvArA prerita karane para usane udayasiMha ko apanA bhatIjA kahakara prasiddha kiyA, tathA kucha samaya uparAnta udaya siMha ko cittaur3a ke siMhAsana para AsIna kiyaa| isa prakAra vIra mAtA aura vIra AzAzAha ne rANAvaMza kI rakSA kI tathA mevAr3a para prazaMsanIya upakAra kiyA thA / jAlaura ke cauhAna nareza yuddhavIra sAmaMta siMha devar3A kI saMtati meM avismaraNIya hai mAravAr3a ke jesalajI botharA kA putra baccharAja, bar3A catura, sAhasI aura mahatvAkAMkSI thaa| vaha rAva bIkA kA pramukha parAmarzadAtA aura dIvAna thA / usane bIkAnera meM apanA AvAsa banAyA thaa| baccharAja ke vaMzaja hI bacchAvata khlaaye| mAravAr3a ke muhaNota, bhaNDArI Adi kaI prasiddha jainavaMzoM kA udaya bhI isI samaya ke lagabhaga huaa| unhoMne rAjya ke pratiSThita padoM para kArya karate hue rAjya utkarSa meM bhArI sahayoga diyA / DUMgarapura-bAMsavAr3A, bUMdI, nAgaura Adi nagaroM meM bhI usa samaya aneka jaina parivAra nivAsa karate the / uttara madhyakAla meM rAjasthAna meM mevAr3a jodhapura, bIkAnera, jayapura, bUMdI Adi pramukha rAjapUta rAjya the / ina rAjyoM ke nareza bahudhA udAra aura dharmasahiSNu the| unake dvArA zAsita kSetroM meM jainoM kI sthiti apekSAkRta zreSThatara thii| unheM dhArmika svataMtratA bhI kahIM adhika thii| jaina muniyoM, yatiyoM aura vidvAnoM kA rAjAgaNa Adara karate the| maMdira Adi nirmANa karane aura dharmotsava manAne kI bhI jainoM ko khulI chUTa thii| mukhyatayA sAhUkArI, mahAjanI, vyApAra aura vyavasAya jainoM kI vatti thI aura ina saba kSetroM meM prAyaH unakI pradhAnatA thii| isake atirikta ukta rAjyoM ke maMtrI, dIvAna, bhaNDArI, koThArI Adi anya ucca padoM para jainI hI niyukta hote the / aneka jainI to bhArI yuddhavIra, senAnAyaka, durgapAla tathA prAntIya, prAdezika, yA sthAnIya zAsaka bhI the| mevAr3a rAjya meM cittaur3a para 1567 IsvI meM samrAT akabara kA adhikAra ho jAne para rANA sAMgA ne udayapura nagara basAkara use hI apanI rAjadhAnI bnaayaa| isa nagara ke nirmANa evaM udayasiMha ke rAjya ko sugaThita karane meM maMtrI rAjA bhAramala kA paryApta yogadAna thaa| unake putra Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ dAnavIra bhAmAzAha va tArAcaMda jI Adi bhI rAjya-sevA meM niyukta the| tArAcaMda jI bhArI yuddhavIra, kuzala sainya saMcAlaka aura prazAsaka the| ve aMta taka apane rANA aura svadeza kI ekaniSThatA ke sAtha sevA karate rhe| sAdaDI grAma ke bAhara tArAcaMda jI ne suMdara bArahadarI banavAI thI, jisameM usakI cAra patniyoM kI mUrtiyA~ pASANa meM utkIrNa hai| vIra bhAmAzAha rANA udayasiMha ke samaya se hI rAjya ke dIvAna evaM pradhAna maMtrI the| 1576 IsvI meM mahArANA pratApa haldIghATI ke yuddha meM parAjita hue| mahArANA ne svadeza kA parityAga karane kA nizcaya kiyaa| rANA ko bhAmAzAha ne mArga rokakara dhairya baMdhAyA aura paccIsa hajAra sainikoM kA bAraha varSoM - taka nirvAha ho sake utanA dhana rANA ko samarpita kiyaa| bhAmAzAha kI patnI parama dAnavIra, udAra, patiparAyaNA aura buddhimati sannArI thii| bhAmAzAha ne apane hAtha kI likhI eka bahI (pustaka) apanI dharmapatnI ko dekara kahA ki koI rANAjI kaSTa meM ho, taba isa dravya se unakI sahAyatA kreN| mevAr3oddhAraka vIra bhAmAzAha kA svargavAsa 1600 IsvI meM huaa| udayapura meM Aja bhI unakI samAdhi vidyamAna hai| sattarahavIM zatAbdI meM saMghavI tejAjI ke putra saMghavI gajUjI, unake putra saMghavI rAjAjI kI patni rayaNade se cAra putra hue| unameM sabase choTe saMghavI dayAladAsa jI kI sUryade aura pATana de do patniyA~ huI tathA putra sA~valadAsa magAde thii| pati kI taraha ye saba mahilAeM bhI jaina dharmAnuyAyinI thI, tathA apane pati ke sabhI kAryoM meM sadaiva sahayoga karatI thii| mAravAr3a (marUdeza) jodhapura rAjya meM jaina rAjapurUSoM meM sarvaprasiddha vaMza muhanautoM kA rhaa| mAravAr3a ke rAva rAyapAla jI (1246 IsvI) ke 13 putra the, jinameM cauthe putra mohanalAlajI kI prathama patnI jaisalamera ke bhATI rAva jorAvarasiMha kI putrI thii| anya patnI zrImAla jAtIya jIvaNota chAjUrAma kI putrI thI, ye zrAvikAe~ bhI jainadharmAnuyAyinI thii| jaisalamera sthita tapapaTTikA kI prazasti meM evaM jaina iMskripazaMsa oNpha rAjasthAna meM nimna ullekha prApta hotA hai ki jaisalamera ke copar3A parivAra meM zrAvikA zrImatI puMchujI kI putrI zrImatI gelI devI huI thii| usakA vivAha zaMkhalAla gotrIya zrI azarAja jI se huA thaa| zrImatI gelIdevI ne AbU evaM giranAra Adi kI saMghayAtrAe~ nikAlI thii| vi. saMvat 1505 meM usane eka tapa-paTTikA jaisalamera meM banavAI thii| zrI merU suMdara sUri ne use likhii| isa tapapaTTikA kA vizAla zilAlekha Upara eka kone kI tarapha se kucha TUTA huA hai| isakI lambAI 2 phuTa 10 iMca aura caur3AI 1 phuTa 10 iMca hai| isameM bAI ora prathama 24 tIrthaMkaroM ke cyavana, janma, dIkSA, kevalajJAna ina cAra kalyANaka kI tithiyA~, kArtika vadI se azvina sudI taka mahIne ke hisAba se khudI huI haiN| tatpazcAt mahIne ke krama se tIrthaMkaroM ke mokSa kalyANaka kI tithiyA~ bhI dI gaI hai| dAhinI tarapha prathama cha:, tapoM ke koThe bane hue haiM tathA inake niyamAdi khude hue haiN| isake nIce vaz2a madhya tapoM ke nakaze haiN| eka tarapha zrI mahAvIra tapa kA koThA bhI khudA hai| ina sabake nIce do aMzoM meM lekha hai| prastuta tapa paTTikA jaisalamera sthita zrI saMbhavanAtha jI ke maMdira kI hai| ___ ajamera sthita zrI zAMtinAtha maMdira kI eka prazasti meM ullekha AtA hai ki solahavIM zatAbdI meM zrAvikA zrImatI mANikade, zrImatI kamalAde, zrImatI pUnamade Adi ne zatrujaya mahAtIrtha kI zrIsaMgha sahita yAtrA kI tathA apane dhana kA sadupayoga kiyaa| prastuta prazasti meM yaha bhI ullekha AtA hai ki zrAvikA zrImatI gelI ne isI samaya meM zatrujayAdi tIrthAvatAra kI paTTikA banavAI thii| toraNa sahita neminAtha bhagavAn kA parikara bhI banavAyA thaa| tIrthaMkaroM ke sabhI kalyANakoM kI tithiyoM kA nirdeza karanevAlI eka tapapaTTikA bhI banavAI thii| isI prakAra usane aSTApada mahAtIrtha kA prAsAda banavAyA tathA mUlanAyaka zrI kuMthunAthajI, zrI zAMtinAthajI Adi pramukha caubIsa tIrthaMkaroM kI aneka pratimAoM kA nirmANa krvaayaa| jisakI pratiSThA usane AcArya zrI jinacaMdrasUrIjI evaM zrI jinasamudra sUrIjI ke sAnnidhya meM karavAI thii| isI zatI meM vratadhAriNI sazrAvikA nAthIbAIjI ne saMskAravAn dharmaprabhAvaka AcAryajI hIravijayasUri ko janma dene kA saubhAgya prApta kiyA thaa| solahavIM zatI meM AgarA kI eka zrAvikA zrImatI kasUMbhIbAI huI thii| zrImatI nAyakade, zrI hemarAja pATanI kI patnI zrImatI hamIrade, zrImatI nAraMgade, zrImatI mohanade, zrImatI ratnAbAI, lAhaura nagara nivAsI zrImAn hemarAja jaina kI patnI zrImatI laTakIbAI Adi dharmaniSTha suzrAvikAe~ huI thii| mevAr3a ke rANA udayasiMha ko rAjyasiMhAsana para biThAne meM jinakA mahatvapUrNa sahayoga thA, vaha thI vIrAMganA pannA dhAya! pannA dhAya ne apane putra kA balidAna kiyA, tathA udayasiMha ke prANoM kI rakSA kii| yaha itihAsa kI eka virala ghaTanA hai| isa kAla meM zrImatI sUryade, zrImatI pATanade, magAde Adi jainadharmAnuyAyinI suzrAvikAe~ huI thii| isa kAla meM vizeSa rUpa se jarmana jaina zrAvikA cAraloTe kraoNsa kA caritra citraNa grahaNa kiyA hai, jisane jarmana mUla meM janma lekara bhI jaina zrAvikA Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 373 ke rUpa meM digaMbara paMraparA ke prabhAvaka AcArya hue| yaha mAtA umarAvabAI ke sukata kA hI suprabhAva thaa| 14 6.11 zrImatI vadanAMjI - I. san kI 20 vIM zatI. ___rAjasthAna ke lADanUM zahara ke khaTer3a vaMza ke zrImAn jhUmaramalajI kI dharmapatnI kA nAma zrImatI vadanAMjI thaa| unakI nau saMtAna thI, AThaveM putra AcArya zrI tulasI ne gaNAdhipati ke rUpa meM terApaMtha dharmasaMgha ko vikAsa ke navakSitija para lAkara khar3A kara diyaa| sarala namra, dharmasvabhAvI vadanAMjI svayaM 58 varSa kI umra meM putra dvArA dIkSita huI / yaha itihAsa kI virala ghaTanA hai|* 6.12 zrImatI phUlAMbAI - I. san kI 17 vIM zatI. ___ gujarAta pradezAMtargata sUrata ke samaddha zrImAla zreSThI the vIrajI boraa| unakI putrI phUlAMbAI thii| phUlAMbAI kA eka putra thA lavajI / choTI umra meM hI pati kA sAyA sira se uTha gayA, ataH phUlAMbAI putra sahita pitA ke ghara meM rahane lgii| putra lavajI ko bhI nAnA se hI pitA kA pyAra milA ! vIrajI borAM kA samasta parivAra dar3ha jaina dharmI thaa| usa samaya RSi bajaraMgajI sUrata ke prasiddha yati the| ve loMkAgaccha ke the| vIrajI borA kA samasta parivAra dharma zravaNArtha unake Azrama meM jAtA thA / phUlAMbAI kI preraNA se putra bajaraMgajI yatijI ke pAsa jainAgamoM kA abhyAsa karane lge| buddhimAna lavajI ne dazavaikAlika, uttarAdhyayana, AcArAMga Adi zAstroM kA adhyayana kiyaa| saMsAra se virakti huI, mAtA kI, va nAnAjI kI anujJA se karor3o kI saMpatti ke uttarAdhikArI hone para bhI bajaMragajI yati ke pAsa lavajI dIkSita ho ge| Age calakara ve mahAn kriyoddhAraka bne| mAtA phUlAMbAI svayaM to upAsikA thI hI, usakI mahAna preraNA ke phalasvarUpa jinazAsana ko kriyoddhAraka RSi lavajI prApta hue| 6.13 zrImatI zivAdevI jI - I. san kI 17 vIM zatI. saurASTra ke jAmanagara meM dazAzrImAlI gotrIya zrImAn jinadAsajI nivAsa karate the| unakI dharmapatnI kA nAma zrImatI zivAdevI thaa| donoM pati-patnI jaina dharmopAsaka the, prajJAsaMpanna the| mAtA zivAdevI ne vilakSaNa putra ratna ko janma diyA jo eka sahastra zloka dina bhara meM kaMThastha kara lete the| ve avadhAnakAra bhI the| do hAtha do pairoM ke sahAre cAra kalamoM se eka sAtha likha lenA unakI virala vizeSatA thii| loMkAgaccha ke yati zivajI ke samIpa donoM pitA evaM putra ne dIkSA dhAraNa kii| putra ne Age calakara AcArya dharmasiMha jI bha0. ke nAma se kriyAddhAra kara dharma prabhAvanA kii| zivAdevI ne pati evaM putra ko saharSa tyAga mArga para bar3hAyA, svayaM bhI dharmamaya jIvana vyatIta kiyaa| 6.14 zrImatI DAhI bAI jI - I. san kI 17 vIM-18 vIM zatI. __ ahamadAbAda jilAntargata sarakheja grAma meM bhAvasAra gotrIya zAha jIvanadAsajI rahate the| unakI dharmapatnI kA nAma zrImatI DAhIbAI thaa| ghara kA vAtAvaraNa dhArmika thaa| mAtA ne bhI jaina bhagavatI dIkSA lekara dharma prabhAvanA kii| putra dharmadAsa ne jaina bhAgavatI dIkSA aMgIkAra kii| AcArya dharmadAsa jI kA bAIsa ziSyoM kA dala banA jo bAIsa saMpradAya ke nAma se jAnA jAtA hai| mAtA zrImatI DAhIbAI ne putra ko tyAga mArga para bar3hAkara jina zAsana kA upakAra kiyaa| anyatra DAhI bAI kA nAma bhI upalabdha hotA hai| 6.15 zrImatI rUpAdevI jI - I. san kI 17 vIM zatI. rAjasthAna ke aMtargata nAgaura kSetra meM zrImAn mANakacaMdajI kI dharmapatnI thI zrImatI rUpA devii| saMpanna evaM dhArmika parivAra meM unake eka putra kA janma huA jo prabhAvazAlI vyaktitva se saMpanna thaa| zrImatI rUpAdevI tathA mANakacaMdajI ne putra bhUdhara kA vivAha sojata nivAsI zAhadalAjI rAtar3iyA muthA kI putrI kaMcanadevI se kiyA thaa| catura tathA zarIra se sudar3ha bhUdharajI bacapana meM hI sainika zikSA prApta karane kI rUci rakhate the| ve phauja meM ucca adhikArI pada para niyukta ho ge| isa pada para ve kaI varSoM taka kArya karane ke pazcAt AcArya dhannAjI ke saMparka meM Ae tathA unhIM ke pAsa yathAsamaya dIkSita hue|* mAtA zrImatI rUpAdevI ne apane puNyaprabhAva se aise honahAra putra ko paidA kiyaa| Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 6.16 zrImatI somAdevI I san kI 18 vIM zatI. - sojata rAjasthAna meM vallAvata jAti, osavAla gotrIya zrAvaka nathamalajI rahate the| unakI dharma parAyaNA suzIlA sannArI thI zrImatI somAdevI / unhoMne eka putra ko janma diyA jo Age calakara dharma prabhAvaka AcArya raghunAthajI ke nAma se prasiddha hue| ve bhUdharajI ke ziSya bane / mAtA somAdevI ne dharma kArya ke lie apane putra ko samarpita kara zAsana sevA meM sahayoga diyA / 20 6. 17 zrImatI dIpAMbAI jI I. san kI 18 vIM zatI. - jodhapura kaMTAliyA grAma nivAsI sakalecA parivAra ke zrImAn zAha ballUjI kI dharmapatnI zrImatI dIpAMbAI thii| eka bAra dharma parAyaNA mAtA ne siMha kA svapna dekhA aura yathAsamaya tejasvI putra ko janma diyA, nAma rakhA gayA "bhIkhaNa" / apanI patnI ke svargavAsa se bhIkhaNajI vairAgyonmukha bane tathA raghunAthajI ke samIpa dIkSita hue| Age calakara inhoMne terApaMtha dharma saMpradAya kA sUtrapAta kiyA / 21 nAma thA kAlUgaNi AcArya eka krAMtikArI putra zAsana ko arpita karane meM zrImatI dIpAbAI kA yogadAna mahatvapUrNa hai / solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 6. 18 zrImatI kallUjI - I. san kI 16 vIM zatI. mAravAr3a royaTa meM zrImAn AIdAnajI nivAsa karate the| unakA vivAha kallUjI se huA thaa| zrImatI kallUjI bhI dhArmika saMskAroM se saMskArita thI / usane prajJApurUSa jayAcArya jaise ugra vihArI santa zAsana ko samarpita kiyA, tathA puNyazAlI AtmA banI | 22 6. 16 zrImatI bannAdevI I. san kI 16 vIM zatI. - bIdAsara (rAjasthAna) begavAnI parivAra ke sajjana zrImatI pUraNamalajI kI dharma patnI zrImatI bannAdevI thii| unakI eka putrI kA nAma gulAba devI thA tathA putra the maghavAgaNI kSetra meM jayAcAryajI pdhaare| unakI vANI sunakara tInoM ke mana meM saMyama ke bhAva jage / bannAdevI, gulAba tathA maghavAgaNI ne dIkSita hokara zAsana kI prabhAvanA kI / 23 mAtA zrImatI bannAdevI kI nirAsaktatA anya mAtAoM ke lie preraNAspada hai| 6.20 zrImatI mahimAdevI I. san kI 16 vIM zatI. rAjasthAna ke lAMbiyA grAma nivAsI bIsA osavAla gotrIya samadar3iyA mehatA seTha mohanadAsajI kI dharmapatnI thI zrImatI mahimAdevI / unheM AcArya zrI jayamalajI ko janma dene kA saubhAgya prApta huA / jayamalajI kI dharmapatnI kA nAma zrImatI lakSmI devI thaa| vivAha hue abhI chaH mAsa hI hue the ki jayamala jI dIkSita ho ge| 24 nAma ke anurUpa mAtA mahimAdevI ne apane hRdaya kI mamatA kA tyAga kiyA tathA putra evaM putravadhU donoM ko dIkSita kiyaa| svayaM bhI dharmamaya jIvana vyatIta kiyA thA / 6.21 zrImatI dhAriNI - I. san kI 16 vIM zatI. mevAr3a ke osavAla vaMzIya lor3hA gotrIya zrImAn kizanojI kI dharma patnI kA nAma zrImatI dhAriNI devI thA / inhoMne putra bhAramala jI ko janma diyA, Age calakara ve AcArya bhikSu ke nirbhIka ziSya bane / 25 yaha dhAriNI devI ke dharma saMskAroM kA supariNAma thA, usane zAsana meM sva-putra ko dIkSita karAne kA saubhAgya prApta kiyA / 6.22 zrImatI kuzalAMjI I. san kI 16 vIM zatI. mevAr3a ke rAvaliyA grAma meM osavAla gotrIya zrImAn catarojI kI bhAryA kA nAma kuzalAMjI thaa| unhoMne zAsana prabhAvaka AcArya rAyacaMdajI jaise suputra ko janma diyA / 26 kuzalAMjI ne yogya putra zAsana ko supurda kiyA tathA terApaMtha dharmasaMgha ke vikAsa meM sahayoga diyaa| 6. 23 zrImatI choTAMjI I. san kI 16 vIM - 20 vIM zatI. rAjasthAna kI rAjadhAnI jayapura ke jauharI parivAra meM khArar3a gotrIya zrImAn hukmIcaMdajI rahate the| unakI dharmapatnI kA nAma zrImatI choTAMjI thaa| lambe samaya ke bAda ghara AMgana meM putra mANakagaNI kA janma huA / mAtA putra para vAtsalya bhI nahIM pitA Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 375 luTA pAe~ aura duniyA~ se cala bse| bar3e pitAjI zrImAn lachamaNadAsajI ke sAnnidhya meM mAtAjI ke dvArA pradatta dharma-saMskAroM ko evaM puSpita hone kA saubhAgya prApta kiyaa| dharmaprabhAvaka AcArya ko choTAMjI ne paidA kara zAsana prabhAvanA meM sahayoga diyA pallavita eva puSpa 6.24 zrImatI rUpAMbAI - I. san kI 20 vIM zatI. paMjAba meM jhelama nadI ke kinAre "kalaza" grAma ke zreSThI gaNezacaMdrajI kI dharmapatnI kA nAma zrImatI rUpAMbAI thaa| usane yathAsamaya eka tejasvI putraratna ko janma diyA jisakA nAma dittA yA devadAsa rakhA gayA thaa| bacapana meM hI putra ke sira se pitA kA sAyA uTha gayA thaa| zrImatI rUpAMbAI pati ke mitra jodhamalajI jaina ke ghara para patra sahita rahane lgii| gA~va meM jaina sthAnakavAsI paraMparA ke sAdhu-sAdhviyoM kA AvAgamana hotA rahatA thaa| zrImatI rUpAMbAI ke dharmasaMskAra vaza bAlaka ko saMtoM kA saMparka rUcikara lagane lgaa| pariNAma svarUpa yathAsamaya bAlaka ne vairAgya bhAva ke sAtha dIkSA dhAraNa kI tathA vijayAnaMda (AcArya AtmArAma) ke nAma se mUrtipUjaka saMpradAya ke prabhAvazAlI AcArya bane / 28 6.25 zrImatI vidyAdevI - I. san kI 20 vIM zatI. paMjAba pharIdakoTa jile ke malauTamaMDI meM osavAla bhAbU gotrIya zrImAna ciMrajIlAla jI zreSThI nivAsa karate the| unakI dharma-saMskArI, dAna va dharma pravatti meM rUcivAna dharmapatnI kA nAma vidyAdevI thaa| unakA parivAra saMpanna evaM dhArmika thaa| vidyAdevI ne tejasvI putra dhyAna yogI AcArya zrI zivamuni jI bha. ko janma dekara svakukSI ko dhanya bnaayaa| 6.26 zrImatI nemAdevI * I. sana kI 20 vIM zatI. rAjasthAna ke curU jilAntargata saradArazahara meM osavAla dugar3a gotrIya zrImAn jhUmaramalajI nivAsa karate the| unakI dharmapatnI thI nemaadevii| vaha sarala, sahaja, dharmaparAyaNa evaM vyavahAra kuzala mahilA thii| unakI do putriyA~ evaM chaH putra the| unakA sAtavAM putra mohana dharma mArga para agrasara hote hue dIkSita huaa| Aja mohana yuvAcArya zrI mahAzramaNajI ke rUpa meM terApaMtha dharmasaMgha kI prabhAvanA kara rahe haiN| tejasvI tyAgI putra se mA~ kI kukSI dhanya huii| 6.27 zrImatI paramezvarI devI jI - I. san kI 16 vIM - 20 vIM zatI. paMjAba jAlaMdhara jile ke "rAhoM" grAma nivAsI zrImAn manasArAmajI copar3A kI dharmaparAyaNA zIlasaMpannA dharmapatnI zrImatI paramezvarI devI thii| mA~ paramezvarI devI putra vAtsalya luTA bhI nahIM pAI, aura vaha svargavAsI ho gii| mAtA ke dharma saMskAroM se poSita putra gurU zAligrAmajI se dIkSita hokara sthAnakavAsI zramaNa-saMgha ke prathama AcArya zrI AtmArAmajI bha0. ke rUpa meM suvikhyAta hue|31 6.28 zrImatI hulasAdevI jI - I. san kI 16 vIM zatI. mahArASTra ahamadanagara jile ke aMtargata cicoMDI grAma meM gugaliyA gotrIya zrImAn devIcaMda jI nivAsa karate the| unakI zIla sampannA, dharmaparAyaNA dharmapatnI zrImatI hulasAdevI thaa| hulasAdevI jaina zramaNopAsikA thii| hulasAdevI ke do putra the, bar3e uttama caMda jI tathA choTe the, zrI nemicaMdajI nemicaMdajI ne mA~ kI preraNA se gurU ratnaRSijI ke sAnnidhya meM pratikramaNa sUtra tathA kaI thokar3e Adi bhI siikhe| mA~ se dIkSA kA svasaMkalpa sunaayaa| mA~ ne mohavaza prAraMbha meM kaI taraha se putra ko gahasthAzrama meM rakhane kA prayatna kiyA, kiMtu putra ke dar3ha saMkalpa vaza use gurU ratnaRSijI ke caraNoM meM dIkSita kiyaa| Age calakara kaI padoM ko dhAraNa kara sthAnakavAsI zramaNa-saMgha paMraparA ke dvitIya AcArya AnaMdaRSijI ke rUpa meM ve suvikhyAta hue 32 mA~ kI preraNA putra ke jIvana hetu varadAna siddha huii| 6.26 zrImatI satyavatI jI * I. san kI 16 vIM zatI. dakSiNa bhArata ke belagA~va jile ke yelagula gA~va meM kSatriya vaMzaja bhIma gauMDA pATila kI dharmapatnI thI styvtii| zrImatI satyavatI jI ne cAra putra evaM eka putrI kaSNA bAI ko janma diyA thaa| unake dharmasaMskAra evaM zIlasvabhAva ke prabhAva se putra sAta Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ gaur3A Age calakara AcArya zAMti sAgarajI ke nAma se prasiddha hue| digaMbara paraMparA ke vikAsa meM satyavatI ke isa putraratna kA mahatvapUrNa sahayoga rahA hai| 6.30 zrImatI hulAsI jI - I. san kI 16 vI - 20 vIM zatI. rAjasthAna ke osavAla parivAra ke zrImAn kevalacaMdajI kAMsaTiyA kI dharmapatnI kA nAma zrImatI hulAsI devI thaa| choTI umra meM hulAsI kA svargavAsa ho gyaa| zrI kevala cadaM jI ne dIkSA grahaNa kI, pIche bAlaka amolaka RSi bhI dIkSita hue| ve prathama jaina muni the jinhoMne battIsa AgamoM kA sarala hiMdI anuvAda kiyA thaa| mAtA hulAsI kA nAma aise putra ko paidA kara amara ho gyaa| 6.31 zrImatI dhAriNI devI - I. san kI 20 vIM zatI. rAjasthAna meM sthita bAlI nagara ke zrImAn zobhAcandrajI kI dharmapatnI kA nAma zrImatI dhAriNI devI thaa| unake eka putra kA nAma sakharAja jI thA jo Age calakara zAkAhAra preraka AcArya zrI vijaya samudrasUrijI ke rUpa meM vikhyAta hue| dhAriNI ke dharma saMskAroM ke prabhAva se aisA mahAn AcArya unakI kukSI se avatarita huA / 6.32 zrImatI jaDAvAMjI - I. san kI 20 vIM zatI. ujjayinI nagarI meM osavAla zreSThI zrI kAnIrAmajI nivAsa karate the| unakI patnI kA nAma jar3AvAMjI thaa| ve pIpAr3A gotra ke the| jaDAvAMjI dhArmika mahilA thii| pati ke dehAvasAna ke bAda saMsAra ke bhoga pradhAna jIvana se usakA mana virakta huaa| putra DAlacaMdra dUsare dazaka meM praveza kara rahA thaa| parivArikajanoM ke saMrakSaNa meM putra ko rakhakara svayaM dIkSita huI, Age calakara DAlacaMda bhI dIkSita hue evaM prabhAvazAlI AcArya bne|6 6.33 zrImatI kamaladevI jI - I. san kI 16 vIM zatI. gujarAta ke mahuA grAma meM bIsA zrImAla parivAra ke zrImAn rAmacaMdrajI kI dharmapatnI kamaladevI thii| unakA eka putra thaa| muulcNd| Age calakara ve AcArya zrI vijayadharmajI ke rUpa meM prasiddha hue|37 mAtA kamaladevI ne isa dharmaniSTha putra ko zAsana kI prabhAvanA ke lie jina zAsana ko samarpita kiyaa| 6.34 zrImatI nAthIbAI jI - I. san kI 16 vIM zatI. mAlavA pradeza ke thAMdalA grAma meM zreSThI jIvarAjajI apanI patnI zrImatI nAthI bAI sahita nivAsa karate the| unake eka putra AcArya zrI javAharalAlajI ke rUpa meM vikhyAta hue the|38 mA~ ke dharmasaMskAra putra ke lie varadAna bne| 6.35 zrImatI icchAMbAI jI - I. san kI 16 vIM zatI. bar3audA gujarAta meM zrImAn dIpacaMda bhAI nivAsa karate the| unakI dharmapatnI thI icchaaNbaaii| unake eka putra thA chaganalAla / mAtA-pitA AsthAvAna jainadharmopAsaka the| Age calakara putra chagana zrI vallabhavijayajI ke nAma se prabhAvazAlI AcArya bane / 6.36 zrImatI bAlUjI - I. san kI 20 vIM zatI. rAjasthAna ke Tamakora grAma meM corar3iyA parivAra ke zrImAn tolArAmajI kI dharmapatnI kA nAma bAlUjI thaa| bAlUjI suzIlA va dhArmika pravatti vAlI mahilAratna thii| pati ke svargavAsa ke pazcAta usane saMtAna ke prati pitA kI bhamikA kA bhI nirvahana kiyaa| mA~ kI dhArmika vattiyoM se saMtAna meM bhI dhArmika cetanA kA jAgaraNa huaa| mA~ dvArA pradatta prabala vairAgya bhAvanA ne putra nathamala ko dIkSita hone kA parama saubhAgya pradAna kiyaa| ve AcArya zrI mahAprAjJajI ke rUpa meM terApaMtha paraMparA kI mahatI prabhAvanA kara rahe haiN| ApakI bar3I bahana sAdhvI mAlUjI ke rUpa meM prasiddha huii| mA~ bAlUjI ne apanA saccA dAyitva nibhAyA, apanI saMtAna ko sacce mArga kA sAdhaka bnaayaa| 6.37 zrImatI sarasvatI jI I. san kI 20vIM zatI. . karnATaka ke ser3avAla grAma meM zrImAn kAlappA ANappA nivAsa karate the| unakI dharmapatnI kA nAma sarasvatI thA / sarasvatI yathA nAma tathA guNavAlI dharma saMskArI mahilAratna thii| phalasvarupa unake sapatra sureMdra ne Age calakara digaMbara paraMparA meM AcArya Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kA jIvana yApana kiyA tathA aMta samaya taka una niyamoM para dar3ha rahI / jaina AcArya zrI vijayadharmasUrIjI se prabhAvita hokara vaha isa dharma se judd'ii| usane jainadharma kI prabhAvanA ke kSetra meM sAhitya sajana Adi kA ullekhanIya kArya kiyA hai| isa adhyAya ke aMtargata ullekhanIya anya kaI zrAvikAe~ ora bhI huI haiN| kiMtu vistAra bhaya se hamane una zeSa zrAvikAoM ko Age ke sAtaveM adhyAya ke aMtargata rakhA hai| 369 sattarahavIM zatAbdI ke mehatA zrI jayamala zrI jodhapura ke mehatA zrI acalojI ke pautra the / tathA nareza zrI sUrasiMhajI ke zAsanakAla meM gujarAta dezastha bar3anagara ke sUbedAra the| tadanaMtara phalaudI ke zAsaka niyukta hue the tathA zrImatI sarUpade aura zrImatI suhAgade nAma kI unakI do patniyA~ thii| prathama patnI se naiNasI zrI nayasiMha, zrI suMdaradAsajI, zrI AsakaraNajI, aura zrI narasiMhadAsajI cAra putra hue the| dUsarI patnI se zrI jagamAlajI nAma kA putra paidA huA thaa| zrImatI sarUpade kA bahuta bar3A yogadAna isa rUpa meM rahA ki usane mUtA naiNasI jaise atyaMta kuzala rAjanItijJa, prazAsaka, yuddhavIra, sainya saMcAlaka, sukavi, vidyAnurAgI tathA itihAsakAra putra ko janma diyaa| mUtA naiNasI ke tIna putra the- zrI karamasI, zrI vairasI aura zrI smrsii| zrI karamasI kI do vidhvA patniyA~ thI jo rAjya saMkaTa ke samaya apane putra zrI saMgrAma siMha evaM zrI sAmaMtasiMha ke sAtha kisI prakAra bacakara bhAga niklii| ye donoM putra Age calakara mAravAr3a ke rAjA jasavaMtasiMha ke putra zrI ajitasena kI rAjasevA meM niyukta hue the / IsvI san 1751 meM udayapura meM hI vahA~ ke seTha zrI kAluvAlAlajI aura seTha zrI sukha jI kI viduSI patniyA~ zrImatI mIThIbAI evaM zrImatI rAjabAIjI ne apane hAtha se "vasunaMdi zrAvakAcAra" kI prathama pratiyA~ likhI thii| jisakI bhASya TIkA, seTha belAjI kI preraNA se sAhityakAra, nItipaTu, rAjyakAryakuzala jayapura rAjya ke basavA nagara nivAsI zrI daulatarAma kAsalIvAlA ne kI thii| isI jayapura rAjya meM apanI putrI zrImatI nagInAjI ke vrata udyApanArtha unake pitA gaMgA gotrIya agravAla seTha sAmAjI ne SoDazakAraNa yaMtra IsvI san 1568 meM pratiSThita karAyA thA / dakSiNa bhArata ke rAjyoM meM vijayanagara ke prathama rAjA zrI tirUmalajI hue the| tadanaMtara zrI raMgarAyajI prathama, zrI veMkaTajI prathama, jI veMkaTI dvitIya, zrI raMgarAyajI dvitIya, ityAdi rAjA kramazaH hue| penugAMDA ke mahArAjA veMkaTa prathama ke adhIna bommaNa heggar3e muttUra kA zAsaka thaa| usakI zAsanabhUmi kA svAmI melige nagara nivAsI vaNik vardhamAna thA / usakI patnI zrImatI nemAmbAjI thI tathA putra bommaNazreSThI thA, jisane 1608 IsvI meM eka bhavya jinAlaya banavAkara usameM anaMta jina kI sthApanA kI thI tathA maMdira ke lie dAna diyA thA / bhairasavoDeyara, (bhairava prathama ) kI bahana evaM vIravarasiMha vaMganareMdra kI dharmapatni zrImatI gummaTAmbA kA sabase bar3A yogadAna yaha thA ki usane immaDibhairarasa - voDeyara (bhairava dvitIya) jaise dharma purUSa ko janma diyA, jisane pANDyanagarI kArakala meM maMdira banavAyA, dAna diyA tathA rAjamahala ke prAMgaNa meM sthita caMdranAtha - basadi tathA govardhanagirI para sthita pArzvanAtha basadi meM jina pUjA kI uttama vyavasthA kara dI thI / tulu deza ke venUra ( veNurU) nagara meM rAjya karane vAle ajila rAjyavaMza ke saMsthApaka timmaNa ajita prathama hue (I. 1154 -80), unakA bhAnajA rAyakumAra prathama usakA uttarAdhikArI rahA, tatpazcAt usakA bhAnajA vIra timmarAja ajita caturtha (1550 - 1610 I.) huaa| usakI jananI zrImatI pAMDyadevI tathA pitA zrI pANDya bhUpati thaa| dharmasaMskAramayI mAtA pAMDyadevI ke susaMskAroM ke prabhAva se hI dharmAtmA, vIra, pratApI, udAra putra ajita caturtha ne rAjadhAnI venUra meM kArkala jaisI hI eka vizAla gommaTeza pratimA kA nirmANa karAyA tathA 1604 IsvI meM venUra ke suprasiddha gommaTeza bAhubalI kI pratimA kI pratiSThApanA samArohapUrvaka huii| yaha karnATaka kI bAhubalI jI kI tIsarI vizAla mUrti hai| ullekhanIya hai ki gommaTeza kI mUrti ke sAmane vAle dvAra ke donoM pAvoM meM do choTe maMdira haiM jo timmarAja kI do rAniyoM ne banavAe the| timmarAja svayaM pratApI aura kuzala prazAsaka thA aura usake zAsanakAla meM rAjya kA prabhUta utkarSa thA / venUra rAjya kA pradeza puMjalike bhI kahalAtA thA / timmarAja ke pazcAt usakI bhAnajI madhurikAdevI gaddI para baitthii| usane 1487 IsvI taka zAsana kiyaa| apane rAjya kAla meM usane saMbhavatayA IsvI 1634 meM, venUra ke gommaTeza kA mahAmastAbhiSeka mahotsava kiyA thA / tadanaMtara kaI anya zAsaka venUra kI gaddI para kramazaH baiThe jinameM eka thI rAnI padmalAdevI jo dharmaparAyaNA thI / Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ karnATaka deza meM maisUra (mahizUra, mhaisUra) kA oDeyara vaMza bhI prAcIna gaMgavaMza kI hI eka zAkhA thii| prAraMbha meM yaha vaMza pUrNatayA jainadharma kA anuyAyI thaa| kAlAMtara meM rAjAoM dvArA zaiva-vaiSNavAdi hiMdUdharma aMgIkAra kara liye jAne para bhI maisUra ke rAjA svayaM ko zravaNabelagolA aura usake gommaTeza ke rakSaka samajhate rahe, unhIM kI pUjA-bhakti bhI karate rahe tathA anya prakAra se bhI jainadharma evaM jainoM kA poSaNa karate rhe| kAzyapagotrIya brAhmaNa zrI senavo sAyanna aura zrImatI mahAdevI ke putra jinabhakta hiriyanna 1606 I. ke lagabhaga gommaTasvAmI ke caraNAraviMda kI vaMdanA kara svargavAsI hae the| 1673 I.meM zrImAna paTasAmi aura devI rambhA jI ke dharmasaMskAroM ke prabhAva se unake patra cennana jI ne zravaNabelagola kI viMdhyagiri para samuddIzvara candraprabha svAmI kA maNDapa, eka kuMja (udyAna) aura do sarovara banavAe the tathA 1674 I. meM una sabake saMrakSaNa ke lie usane jinnayena halligrAma bheMTa kara diyA thaa| ra nareza zrI cAmarAja oDeyara, zrI devarAja oDeyara, zrI kRSNarAja oDeyara Adi rAjAoM ne jaina dharma kI unnati ke lie aneka dhArmika kArya kiye the| 1766-67 IsvI meM maisUra ke zrI rAjamaMtrI jI naMjarAja ke Azrita senApati haidara alI tathA usake putra TIpU sulatAna kA sArA jIvana aMgrejoM ke sAtha yuddha karate hue hI biitaa| unnIsavIM zatAbdI meM prasiddha jaina vidvAn zrI devacaMdra jI paMDita hue the, tathA mahArAja cAmarAja kI mahiSI mahArAnI rambhA devI parama viduSI evaM jaina dharma kI poSaka thii| chaThe adhyAya meM 16 vIM se 20 vIM zatAbdI taka kI una zrAvikAoM kA ullekha kiyA gayA hai, jinakA varNana zilAlekhoM meM, graMtha-prazastiyoM meM, hastalikhita graMtho meM AtA hai| isa kAla meM zrAvikAe~ bhakti rasa meM DUbakara hI nahIM raha gaI, apitu unameM jJAna rUci kA vikAsa bhI hone lagA thaa| isa kAla meM zrAvikAoM ne adhyayanArtha zAstra kI pratilipiyA~ AcAryoM, sAdhu-sAdhviyoM evaM zrAvaka-zrAvikAoM ke dvArA karavAI thI tathA unheM zrAvikAoM zrImatI padamasirijI zrImatI mahAsirIjI va zrImatI mAnikIjI ko pradAna kI thii| zrImatI tipurU, zrImatI madanA tathA zrImatI amarI ne bAhubalI caritra likhavAyA evaM ratnAjI ko pradAna kiyaa| zrImatI pIthI, zrImatI lAr3I va zrImatI padmasirIjI ne dasalakSaNavrata udyApanArtha pradyumna caritra likhvaayaa| solahavIM zatI meM zrAvikA zrImatI hIrAbAIjI tathA zrImatI haMsAjI ke paThanArtha tapAgaccha AcArya hemavimalasUri ne sthUlIbhadra ekavIso kI racanA kii| paTubAI paThanArtha cahuMgati caupAI likhavAI gii| vAlhI paThanArtha abhayakumAra zreNika rAsa kI racanA kI gaI thii| isI prakAra 16vIM zatI kI hI zrAvikA zrImatI nArU, zrImatI varasiNi, zrImatI sAI ne manisaMdara ke upadeza se zrI hari vikramacaritra likhaa| isI prakAra zrImatI mAjATI evaM zrImatI sonAI ne savarNa akSaroM meM naMdIsatra kI prati likhakara muni zrI lAvaNyazIlagaNi ko pradAna kii| 18vIM zatI meM udayapura mevAr3a meM bhojarAja kI patnI tathA 16vIM zatI meM mehatA zrI lakSmIcaMdajI kI vidhvA patnI bar3I hI buddhimatI, karmaTha aura svAbhimAninI thii| usane kaSTa uThAkara bhI apane putroM kA pAlana poSaNa kiyA, jo bar3e hokara rAjya sevA meM niyukta hue| ve the jorAvarasiMha tathA jvaansiNh| mevAr3a (udayapura) rAjya meM rANA phatehasiMha (matyu 1631 IsvI) ke samaya taka aneka rAjamaMtrI tathA ucca padastha karmacArI jainI hote rahe aura udayapura ke nagara seTha bhI prAyaH jainI hI hote rhe| ___ zrAvikA puMjAjI, jAtujI, sutAjI, kuMArI ke paThanArtha caraNanaMdanagaNi ne kumArapAla rAsa kI racanA kI thii| zrAvikA lakhA paThanArtha padmahaMsagaNI ne nemirAsa kI racanA kI thii| zrAvikA puNyajayagaNi kI preraNA se cunAI, amarAI ke paThanArtha jinabhadrasUri paTTAbhizekarAsa kI racanA kI gaI thii| suzrAvikA camakU pUrI, rUpiNike vAcanArtha abhayakumAra zreNika rAsa kI racanA tapAgaccha ke zrI kamala cAritra gaNi ne kI thii| 16vIM zatI kI zrAvikA jAI AdhI ne paM. tilakavIragaNi ke lie zrI siddhahema zabdAnuzAsanam prati 42 ko lipibaddha kiyA thaa| suzrAvikA pavayaNI, suhAvade, lakSmI, lavaNade ne ratnakaraNDa zAstra likhavAkara muni hemakIrti ko pradAna kiyaa| 16vIM zatI meM suzrAvikA kAvalade, lAchI, lADI, damayaMtI, karaNAde, saro ne samyaktva kaumudI likhavAkara brahmavUca ko pradAna kii| suzrAvikA guNasiri, su. keludevI ne zrImatI lalatAde, nayaNasiri ne pravacana sAra prAbhata vatti likhavAkara muniyoM ko pradAna kii| suzrAvikA purI, cokhA, rAtA, lAr3I, sahajU ne bAI padamasiri ke lie hariSeNa caritra likhvaayaa| 18vIM zatI meM jaisalamera rAjya ke bhATI rAjapUta vaMza kA rAjA mUlarAja (mUlasiMha) thaa| kucakriyoM ne rAjA ko kArAgAra meM kaida kara yuvarAja ko gaddI para biThA diyaa| kiMtu lagabhaga tIna mAsa ke uparAnta hI eka vIra mahilA ke sahayoga se rAjA baMdIgaha se mukta huA tathA punazca siMhAsana para ArUr3ha huaa| 20vIM zatI taka mAravAr3a (rAjasthAna) ke jodhapura, jayapura, bharatapura Adi ke Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 371 kaI jainadharmaprabhAvaka dIvAna Adi hue hai| inameM dharmaprabhAvikA mahilAe~ Adi bhI avazya huI hoMgI kiMtu unake varNana meM mahilAoM ke koI spaSTa vivaraNa nAmollekha Adi upalabdha nahIM hote| kucha prasiddha zreSThI parivAra Adhunika kAla meM apanA mahatvapUrNa sthAna rakhate haiN| aThArahavIM zatAbdI ke murzidAbAda gharAne ke baMgAla ke suprasiddha jagataseTha zrImAn phatehacaMdajI ke putra yA pautra jagataseTha zrI zuganacaMdajI hue haiN| seTha suganacaMdajI ke putra yA pautra saMbhavataH seTha zrI DAlacaMdajI the, ve kAraNavaza vArANasI meM A base / unakI patnI ratnakuMvara bIbI kA mAyakA bhI murzidAbAda meM hI thaa| vaha bar3I viduSI thI tathA kaviyitrI bhI thii| usane "premaratna" nAmaka kAvya graMtha kI racanA kI thii| buMdelakhaMDa ke jhA~sI jile kI maharaunI tahasIla meM sthita kumheDI aparanAma caMdrApurI grAma ke maMju caudharI kI patnI kA nAma nagInAbAI thaa| vaha viduSI, sulakSaNA, evaM dharma parAyaNA thii| nagInA bAI ne bhaTTAraka sureMdrakIrti kI preraNA se jyeSTha-jinavara-pUjA-vrata kathA pUrI karake usakA udyApana bhI kiyA thaa| maMju caudharI kA bhAnajA thA bhavAnIdAsa caudharI, jinakI patnI thI campo baaii| usane sana 1784 aura 1805 IsvI meM lalA-bajAja dvArA do graMtho kI pratilipiyA~ karAyI thii| bhavAnI dAdU ke choTe bhAI tulasI dAdU kI do putriyA~ thI, jinameM se choTI muktAbAI thii| usakI putrI zrImatI sonAbAI zrI hIrAlAla modI kI patnI thii| usane 1840 IsvI meM pacAsa dhArmika racanAoM ke saMgraha kI pratilipi karAyI thii| usakI bhAbhI dhUmAbAI ne lagabhaga usI samaya khaNDagirI kA choTA maMdira banavAyA thaa| 16vIM zatAbdI meM brajagotrI khaNDelavAla jaina caMdera ke caudharI siMghaI zrI sabhAsiMhajI kI dharmapatnI zrImatI kamalAjI thI, vaha bar3I hI kAryakuzala, udAra aura dharmotsAhI thii| IsvI san 1816 meM caMderI se ATha mIla dUra atizayakSetra "thUbaunajI", tapovana meM inhoMne eka vizAla jinamaMdira banavAyA thA tathA usameM bhagavAn AdinAthajI kI dezI pASANa kI 35 phuTa uttuMga khaDgAsana pratimA pratiSThApita karAI thii| isI zatI meM siMdhiyA rAjA kI mahArAnI baiMjAbAI ne maMdira nirmANa ke lie dravya diyA thaa| jisase seTha manIrAma ne mathurA meM dvArakAdhIza kA suprasiddha maMdira banavAyA tathA caurAsI para jaMbUsvAmI kA maMdira bhI inhoMne banavAyA thaa| isI prakAra unnIsavIM zatI meM hI jagataseTha ke vaMzaja zrImAn DAlacaMda kI viduSI bhAryA bIbI ratanaku~vari huI thii| mevAr3a meM zAha hIrAcaMdajI kI patnI bijalIbAI huI thI, jo suzIlA aura dharmaparAyaNA thii| jinakI hemakumArI evaM maMchAkumArI nAma kI dharmasaMskAramayI do putriyA~ thii| bIsavIM zatI meM karmaTha dharma sevI evaM samAja sevI brahmacArI zrI zItalaprasAdajI hue the, jinakI dharmaparAyaNA suputrI mahilAratna maganabena thii| isI prakAra dharmakumAra kI vidhvA patnI bAlikA caMdAbAIjI saMskRta bhASA tathA dharmazAstroM kI zikSA lekara Age calakara brahmacAriNI paMDitA caMdAbAI banI tathA ArA ke prasiddha bAlAzrama kI saMsthApikA evaM saMcAlikA huI thii| jIvanaparyaMta vaha strI zikSA evaM samAja sevA meM rata rahI thii| isI kAla meM kucha aisI zraddhAzIla zrAvikAe~ bhI huI haiM jo svayaM to dharma ke prati samarpita thI hI, unakI pAvana preraNA se unakI saMtAna bhI dharma ke prati samarpita ho gaI thii| isa kar3I meM kriyoddhAraka pUjya zrI lavajI RSijI kI mA~ phUlAMbAI kA nAma ullekhanIya hai| vaha vIrajI borA kI suputrI thii| usane apane putra ko preraNA dekara yati bajaraMgajI se jainAgamoM kA jJAna krvaayaa| jJAna kA AzcaryakArI prabhAva bAlaka para par3A, ve karoDoM kI saMpatti tyAgakara saMyama ke mahApatha para bar3he aura kriyoddhAra kiyaa| isameM mA~ phUlAMbAIjI kI preraNA kI hI prabalatA thii| isI paraMparA meM Age calakara zrAvikA hulasAdevI ke lAla AcArya AnaMda RSijI hue| mA~ hulasAjI ne apane pati ke svargavAsa ke pazcAt khinnacitta nemicaMdra ko bhautika evaM AdhyAtmika jJAnArjana kI ora bddh'aayaa| mA~ ne gurU ratnaRSi kA saMparka putra nemicaMdra ko karavAyA evaM pratikramaNa sIkhane kI preraNA kii| isI jJAna ne nemicaMdra ko vairAgyonmukha bnaayaa| dIkSita hokara Age ve saMghanAyaka AcArya zrI AnaMda RSijI ke nAma se vikhyAta hue| bIsavIM zatI meM mAtA bAlUjI haI haiN| mAtA bAlUjI ne apane putra ko tyAga aura vairAgya ke patha para Age bddh'aayaa| vahI putra Aja AcArya zrI mahAprAjJajI ke rUpa meM zAsana kI prabhAvanA kara rahe haiN| saMvat 1885 meM zrAvikA gulAba bahana kI preraNA se murzidAbAda nivAsI bAbU kizanacaMda jI aura zrI harSacaMda jI ne puNDarIka devAlaya se dakSiNa kI tarapha eka caMdraprabhu svAmI kA choTA devAlaya bnvaayaa| kharataragaccha ke AcArya zrI jinaharSasUrijI ne usakI pratiSThA krvaaii| isI prakAra saMvat 1886 meM seTha zrI vakhatacaMda khuzAlacaMdajI ke pautra zrI nagInadAsajI kI patnI ne apane pati kI preraNA se hemA bhAI kI TauMka para eka devAlaya bnvaayaa| usane candraprabhU svAmI kI eka pratimA bhI arpaNa kI jisakI pratiSThA Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ sAgaragaccha ke zrI zAntisAgara sUri jI ne krvaaii| saMvat 1932 meM ajImagaMja nivAsI zrImatI mahatAba ku~ara bAI ne pAvApurI meM apanI dekha rekha meM mahAvIra svAmI kA maMdira bnvaayaa| jaisalamera kI jaina zrAvikAoM kA yogadAna : jaisalamera sthita tapapaTTikAkI prazasti meM evaM Ara. vI. somAnI dvArA likhita pustaka jainA iMskripzaMsa oNpha rAjasthAna meM nimna ullekha prApta hotA hai ki jaisamera ke copar3A parivAra meM zrAvikA zrImatI paMchu bAI kI putrI zrImatI gelI huI thii| usakA vivAha zaMkhavAla gotrIya azarAja se huA thaa| zrImatI gelI ne AbU evaM giranAra Adi kI saMghayAtrAe~ nikAlI thii| vi. saMvat 1505 meM usane eka tapa-paTTikA jaisalamera meM banavAI thii| zrI merU suMdarasUri ne use likhI thii| isa tapapaTTikA kA vizAla zilAlekha Upara eka kone kI tarapha se kucha TUTA huA hai| isakI lambAI 2 phuTa 10 iMca aura caur3AI 1 phuTa 10 iMca hai| isameM bAIM ora prathama 24 tIrthaMkaroM ke cyavana, janma, dIkSA, kevalajJAna ina cAra kalyANakoM kI tithiyA~ kArtika vadI se azvina sudI taka mahIne ke hisAba se khudI huI haiN| tatpazcAt mahIne ke krama se tIrthaMkaroM ke mokSa kalyANaka kI tithiyA~ bhI dI gaI haiN| dAhinI tarapha prathama cha: tapoM ke koThe bane hue haiM tathA inake niyamAdi khude hue haiN| isake nIce vajra madhya aura yava madhya tapoM ke nakaze haiN| eka tarapha zrI mahAvIra tapa kA koThA bhI khudA hai| ina sabake nIce do aMzoM meM lekha hai| prastuta tapa paTTikA jaisalamera sthita zrI saMbhavanAtha jI ke maMdira kI hai| 10.a 6.6 zrImatI kAkaladevI - I. 1530. vaha kAkala nareza vIra bhairarasa voDeyara kI choTI bahana thI jo baguMji sImA kI rakSikA evaM zAsikA thI / usane I. san. 1530 meM apane kuladevatA kallabasadi ke pArzva tIrthakara kI nitya pUjA ke lie bhUmidAna kiyA thA / apanI putrI kumArI rAmAdevI kI puNya smati meM usane bhUmi, cAvala, tela, dhAtu Adi ke vividha dravya dAna diye the / kAlaladevI kI mAtA zrImatI bommala devI thI va pitA bommarasa the| bhAI vIra bhairarasa thA, usakI rAnI bhairavAmbA sAluva vaMza kI rAjakumArI thI aura bar3I jinabhakta dharmAtmA thii|10.v 6.7 mahArAnI rambhA - 16 vIM zatI. maisUra neraza kaSNarAja ke putra evaM uttarAdhikArI mahArAja cAmarAja kI rAnI thI / vaha parama viduSI, itihAsa kI rasika, vidvAnoM kI prazrayadAtA va jainadharma kI poSaka thii| paNDita zrI devacaMdrajI ne apanA prasiddha itihAsa graMtha "rAjAvalikathA" isI mahArAnI ko IsvI san 1841 meM samarpita kiyA thaa| 6.5 zrImatI vIrAdevIjI - sana saMvat anupalabdha. zrImatI vIrAdevI dakSiNa bhArata kI vIra nArI thii| vaha bAla brahmacAriNI tathA, kuzala nArI ratnA thii| zrImatI vIrAdevI ne apane pitA, nAnA tathA apanI cha: mausiyoM ke rAjyoM ke eka bar3e pradeza para gosayyA tathA vATullA ko rAjadhAnI banAkara nyAya tathA vIratA ke sAtha niSkaMTaka rAjya kiyaa| apane rAjya ke par3osI vaiSNava rAjA ke senApati veMkaTappA ke sAtha kuzalatApUrvaka yuddha kiyA thaa| yuddha kA saMcAlana svayaM vIrAdevI ne kiyA thA aura veMkaTappa ko yuddha kSetra se mAra bhagAyA thaa| 6.6 zrImatI vimalAbAI - I. san kI 16 vIM zatI. mevAr3a meM zrImAn prabhudatta kI dharmapatnI thI zrImatI vimlaabaaii| vimalAbAI jaina zramaNopAsikA thii| apane putra ghAsIlAla ko dharma saMskAroM se siMcita kara use bAlyAvasthA meM hI chor3a kara svarga sidhAra gii| Age calakara zruta sevI AcArya ghAsIlAlajI ke rUpa meM ve suvikhyAta hue tathA 32 AgamoM para Apane saMskata TIkA likhane kA ullekhanIya kArya kiyaa| 13 6.10 zrImatI umarAvabAI - I. san kI 20 vIM zatI. rAjasthAna ke bUMdI jile ke aMtargata "gaMbhIrA" grAma meM khaNDelavAla jAti evaM chAbar3A gotrIya zrImAn vakhtAvaramalajI kI dharmapatnI thI zrImatI umarAvabAI / unake eka putra kA nAma ciraMjIlAla rakhA gayA thA / yahI putra Age calakara AcArya dharmasAgarajI Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa dezabhUSaNa jI se muni dIkSA grahaNa kii| AcArya zrI vidyAnaMdajI ke rUpa meM ve suvikhyAta haiM / 41 mA~ sarasvatI kI kukSI muni zrI vidyAnaMda jI jaise putra ko pAkara dhanya huii| 6.38 zrImatI campA zrAvikA - I. san kI 16 vIM - 17 vIM zatI. campA zrAvikA AgarA kI rahanevAlI thii| una dinoM AgarA ko akabarAbAda bhI kahA jAtA thA aura vaha hiMdustAna kI rAjadhAnI thii| deza para akabara kA zAsana thaa| usa samaya vahA~ prasiddha jainAcArya zrI hIra vijaya sUri virAjita the| unake pAvana sAnnidhya meM eka bAra campAbAI ne eka sau assI divasIya sudIrgha tapasyA kI / nagaravAsI dhanya dhanya kaha uThe / tapasyA saMpanna huI taba nagara meM bhavya zobhAyAtrA nikAlI gii| zobhAyAtrA kile ke sAmane se bhI gujrii| akabara ne pUchA yaha kaisA julUsa hai ? sevakoM ne batAyA ki eka sau assI - dina taka zrAvikA caMpAbAI dvArA kiye gaye upavAsa pUrNa ho gaye haiM, usI upalakSya meM jaina samAja ne ye julUsa nikAlA hai| eka sau assI dina sirpha garma pAnI ke AdhAra para koI kaise jindA raha sakatA hai ? cha: mahine taka koI bhUkhA nahIM raha sakatA akabara kI yaha bAta campAbAI ne sunI to usane kahA, maiM mahArAjA akabara ke pahare meM rahate hue eka bAra phira yaha tapasyA karake dikhA sakatI huuN| akabara ne jaina dharma ke tapa kI saccAI svayaM dekhane ke lie campAbAI ko apane mahala meM rkhaa| 377 eka saptAha bItA, do saptAha bIte, sAMca ko kaisI AMca ? campAbAI kI deha kAMti tapasyA se bar3hatI hI calI gaI, sAtha sAtha akabara kA vismaya bhI bar3hatA gayA / Atma-zakti para dhIre-dhIre usakA bharosA jamane lgaa| campAbAI ko jaba tapa karate eka mahInA bIta gayA taba akabara mAna gayA ki dIrgha tapasyAyeM ho sakatI haiN| unhoMne caMpAbAI se pAraNA karane kA Agraha kiyA aura apanI bAta vApisa lii| bAdazAha svayaM pAraNe meM zAmila huA / anuzruti yaha bhI hai ki campAbAI se usane itanI lambI tapasyAyeM kara pAne kA rahasya puuchaa| campAbAI ne isakA zreya AcArya zrI hIravijaya jI sUri dvArA pradatta preraNA ko batAyA aura kahA - "unhIM kI kRpA se maiM tapa kara pAtI hU~ / " isa bAta se prabhAvita hokara bAdazAha akabara svayaM AcArya pravara ke darzana karane ge| AcArya zrI ne unheM ahiMsA kA maMgalamaya upadeza dete hue jIva rakSA kA mahatva smjhaayaa| jIvana meM ahiMsA ko dhAraNa karane kI preraNA dii| kahA jAtA hai ki akabara ko cir3iyoM kI jIbha kA mAMsa khAnA bar3A pasaMda thaa| isa kAraNa bahuta sArI cir3iyA~ mArI jAtI thI / AcArya zrI ke pAvana saMdeza va preraNA se bAdazAha ne mAMsa khAnA chor3a diyaa| cir3iyoM ne abhaya pAyA / jitane dina campA bahana ne vrata rakhA, bAdazAha ne rAjya meM amAri kA Adeza diyA, ataH anya dharmo ke sAtha-sAtha akabara ke rAjya meM jaina dharma ke AcAryoM kA bahuta Adara thA / akabara ne jaina tIrthoM para yAtriyoM kA laganevAlA jaz2iyA kara (Taiksa) bhI mApha kara diyA thaa| jainadharma kI prabhAvanA huii| paryuSaNa parva ke pahale Aja bhI caMpA bahana kA vattAnta pravacana meM par3hA jAtA hai| caMpA bAI itihAsa kI una jaina zrAvikAoM meM se eka thIM, jinhoMne saMyamI jIvana jIkara mAnava deha kA to bharapUra lAbha uThAyA hI, apanA nAma itihAsa ke sAtha-sAtha loka mAnasa meM bhI aMkita kara diyaa| apane samaya ke jaina evaM jainetara samAz2oM meM unakI vividha tapa-ArAdhanAoM kI paryApta prasiddhi va pratiSThA thii| apanI Atma zakti se logoM ko camatkata kara dene kI unameM kSamatA thii| isa kSamatA kA upayoga apane jIvana meM aneka bAra unhoMne kiyA / 42 6.36 cAraleTa kraoNsa (jarmana jaina zrAvikA 16 vIM zatI) videzI vidvAnoM meM jarmana ke vidvAnoM ne jaina dharma meM kAphI rUci dikhAI hai| jarmana ke Maxmullar Albrecht Weber, Hermann Jacobi Adi vidvAnoM meM Dr. Charlotte Crause kA nAma camakate hue sitAre ke samAna hai| maI 18, 1865 meM unakA janma huA, Leipzig University se usane pI. eca. DI kI DigrI prApta kI tathA rAjasthAna kI prAcIna kathA "Nasaketari Katha" para prAcIna rAjasthAnI vyAkaraNa sahita TIkA likhI / 1620 meM 25 varSa kI umra meM prAcIna gujarAtI kI khojI gaI pustaka "jaina paMcataMtra" para usane Azcaryajanaka nibaMdha likhakara jaina vidvAnoM kI koTi ko prApta kiyaa| vizvavidyAlaya ne use bhArata Akara jaina dharma kA jJAna pAne ke lie do varSa kI chuTTI pradAna kI Academic Leave dii| bhArata meM san 1926 meM aaii| usane bhArata ke jaina tIrtho ke paribhramaNa kA vicAra bnaayaa| vidvAnoM evaM AcAryoM se milii| AcArya zrI vijaya dharmasUri jI muni maMgalavijaya jI, evaM Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 muni jayaMtavijaya jI kI saumyatA evaM samatA se prabhAvita huii| jaina dharma ke paricaya se usakA jaina dharma meM do prakAra kA yogadAna rhaa| eka jaina dharma meM vidvattA tathA dUsarA jaina dharma ke anuyAyI ke rupa meM prasiddha huI / Dr. Lueigard Soni ne unake jIvana caritra para nibaMdha likhA hai| usane jaina sAdhu evaM sAdhviyoM jaisA jIvana jIne kA prayAsa kiyA aura zivapurI se bambaI taka kI paidala yAtrA kii| unake sAtha barAbara ke pravAsa meM usane jAhira nirNaya liyA tathA jaina ahiMsA vrata ko jIvana paryanta dhAraNa kiyA / usane apanA I nAma bhI subhadrA devI rakha liyA thA / yadyapi janma vaha IsAI thI, kiMtu ina saba bAtoM ko eka tarapha rakhakara usane svecchA se jaina vratoM ko sahI rUpa meM dhAraNa kiyaa| pro0 sAgaramala jI rAjApurA meM unase mile taba unheM patA calA ki vaha jaina maMdira meM jina deva ke darzana ke binA mu~ha meM pAnI bhI nahIM DAlatI thI / vaddhAvasthA meM unakI jaina dharma para AsthA DagamagA gaI, kyoM ki usakI dekhabhAla meM lAparavAhI kI gii| matyu ke aMtima samaya taka ( Jan 27, 1980) usane apanA jIvana romana kaitholika carca, gvAliyara meM vyatIta kiyaa| jaina dharma ke Arthika sahayoga ke binA cAraloTa ne kaI bhASAoM para jarmana, aMgrejI, hiMdI aura gujarAtI meM vibhinna pahaluoM para jaina-dharma, darzana, kAvyarItirivAjoM para AravyAna likhe| usake mahatvapUrNa yogadAna ke bAvajUda bhI kisI ne pustaka chapavAne kA prayatna nahIM kiyaa| usake 15 nibaMdhoM kI carcA evaM saMpAdita kAryoM kI prastuti usakI jIvanI kI pustaka meM haiN| usake apane nibaMdha dI kelIDiskepa oNpha iMDiyana vIjaDama meM hai| usane darzana ke Astika nAstika bhedoM ko vaidika tathA avaidika do vibhAgoM meM bAMTA hai| sAMkhya aura yoga ko usane vaidika meM rakhA jaba ki ye donoM zramaNa paraMparA ke haiN| The Interpretation of Jain ethics, Jain mahAkAvyoM ko vyavahArika stara para jinakalpa aura sthavira kalpa, puNya, pApa, Azrava-saMvara, 5 samiti, 3 gupti, 22 pariSaha, 10 dharma, 12 anuprekSAyeM, 5 caritra, 5 mahAvrata sAdhu ke zrAvaka ke 12 vrata, 12 prakAra nirjarA ke SaDAvazyaka Adi para usaneM vyAkhyAyeM kIM haiM, apanI AlocanA usapara usane prastuta nahIM kI hai| solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ "The Heritage of last Arhat" Perfect Soul free from passions could be attained through self restraint and renunciation pratyakhyana and saiyama". "The Jain canon and Early Indian Court Life. "This Essay lacks the original references jaina AgamoM ke maulika AdhAroM se rahita hai, yadi lekhaka ne AdhAra diyA hotA to eka acchA zodha prabaMdha bana jAtA / vartamAna ke jaina dharma ke sAmAjika vAtAvaraNa ke saMbaMdha meM Dr. C. Krause ne kahA hai ki jaina janma se nahIM kiMtu karma se hotA hai, jo usake AdarzoM ko apane jIvana meM apanAtA hai / anekAMtavAda jaise siddhAMtoM ko pAkara bhI jaina dharma saMpradAyoM meM bA~Ta gayA, yaha bar3A hI zocanIya viSaya hai| Pythagoras di Vegetarian meM usane zAkAhAra ke saMbaMdha meM paithAgarasa ke vicAra rakhate hue kahA ki bhagavAna svAmI mahAvIra kI taraha hI zAkAhAra kA pracAra karane vAle grIka vicAraka bhagavAna svAmI mahAvIra ke samakAlIna hI hue the / bha. mahAvIra se pUrva bha. pArzvanAtha aura bha. ariSTaneminAtha jI ne bhI zAkAhAra kA pracAra kiyA thaa| AcArya siddhasena divAkara aura vikramAditya donoM ke saMbadhoM kA patA, siddhasena racita kRti guNavacanadvAtriMzikA ke dvArA prakAza meM unhoMne lAyA ki vaha kati samudragupta para likhI gaI, jo rAjA caMdragupta (vikramAditya) ke pitA the| siddhasena divAkara pA~cavIM zatAbdI ke the, yaha unakA dar3ha nizcaya hai| kSapaNaka nAma ke kavi jo vikramAditya rAjA ke rAjya meM the, ve siddhasena divAkara hI the yaha unakA mantavya hai / pustikA Jawad of Mandu (jAvar3a oNpha mANDu) meM eka vyakti jo vikrama kI 16 vIM zatI kA hai, usakA varNana hai| jAvar3a ne apane gurU kA svAgata kiyA thA aura unase 12 vrata dhAraNa kiye the| jAvar3a ne do mUrtiyA~ banavAI thIM jisameM eka 10 K.G sone kI thI, dUsarI meM 20 KG cA~dI thI / eka utsava meM usane 15 lAkha rUpaye kA kharcA kiyA / jAvar3a dAnazIla thA, dhanADhya zrAvaka thA / aMgrejI vibhAga meM aMtima do nibaMdha zrI vijayadharma sUrijI ma. ke jIvanacaritra evaM unake upadezoM para AdhArita haiN| zrI vijaya dharmasUrijI ma. unake gurU hI nahIM adhyAtma ke zikSaka bhI rahe haiN| unakA mahatvapUrNa yogadAna rahA hai ki unhoMne jaina dharma ko pAzcAtya vidvAnoM taka videzoM meM phuNcaayaa| rAjanaitika rivAjoM meM viziSTa parivartana, devadravya tathA aneka kalahoM ke samAdhAna rUpa kA varNana unake preraka AdhyAtmika upadezoM kA varNana usa meM kiyA hai, jisase vyaktitva kA nirmANa ho sake / isa nibaMdha meM hiMdI vibhAga ke 2 mahatvapUrNa nibaMdha haiM, "jaina sAhitya aura mahAkAla maMdira" evaM "Adhunika jaina samAja kI Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 379 sAmAjika prshsti|" ina nibaMdhoM meM vartamAna jaina dharma ke sAmAjika vAtAvaraNa kA hiMdI anuvAda hai| prathama nibaMdha meM ujjaina ke mahAkAla maMdira ke sAhityika srotoM ke kaI prayoga maMdira ke udabhava se saMbaMdhita haiN| isameM koI saMdeha nahIM ki usane sAhityika daSTi se jaina sAhitya kA anveSaNa kiyA hai| kahAvalI bhadrezvara se (san 1205) vijayalakSa unhoMne zvetAMbara aura digaMbara graMthoM ke Agamika evaM anAgamika katiyoM meM varNita avaMtisukumAla kI ghaTanA kA varNana kiyA hai, jisane nakAdIzvara, kuMDagezvara yA kuTumbezvara ke rUpa meM mahAkAla kA rUpa grahaNa kiyA, usake AdhAra rUpa meM varNana kiyA hai| gujarAtI vibhAga meM usake mahatvapUrNa nibaMdha haiN| zrI hemavimalasUrikata terakAthiyAnI sajjhAya, bhAnu merU kRta mahAsatI caMdanabAlA sajjhAya, kaiNaka saMkhezvara sAhitya, zrIphalavaddhi bha. pArzvanAtha stati Adi haiN| isase inakI gujarAtI bhASA kI yogyatA aura gaharI rUci, tathA parizrama kA patA calatA hai| unakI do prasiddha kRtiyA~ "prAcIna jaina stuti (Hymes) aura nAsaketarI kathA haiN| prAcIna jaina stuti meM unhoMne saMpAdana kiyaa| 'munisuvrata stavana, zrI devakulAdinAtha stavana, zrI varukANA pArzvanAtha stotra, 'zrI sImaMdhara svAmI stavana" Adi evaM unake mahatvapUrNa biMduoM ko ujAgara kiyA hai, jo unakI vidvattatA aura pratibhA kA paricaya detA hai| pariziSTa vibhAga unake jIvana kI kucha ghaTanAoM, kucha patra jarmana aura bhAratIya jaina vidvAnoM ke haiM jo unakI prazaMsA ke haiN| kucha dohe bhI unakI prazaMsA meM likhe haiN| janmAdivratama hiMdI nibaMdha zrI hajArImala bA~ThiyA kA jarmana jaina zrAvikA Dr.Charlotte Krause aura usakI aMtima icchA para likhA gayA hai|43 saMdarbha grantha sUcI (adhyAya-6) 1 jaina DaoN. jyoti. pra. ai. jai. pu. au. ma. pa. 266-304 2 vahI. pa. 304 zrI saMjayakumAra jaina- samrATa akabara kI jaina dharma meM rUci AsthAMjalI. pa 186 4 DaoN. jyotiprasAda jaina- pramukha aitihAsika jaina puruSa aura mahilAe~. pa. 306-316 5 DaoN. jyoti prasAda jaina. pra. ai. jai. pu. aura. ma. pa. 278, 276, 280 DaoN. jyotiprasAda jaina. pramukha aitihAsika jaina purUSa eMva mahilAe~ pa. 322-347 DaoN. jyotiprasAda jaina, pramukha aitihAsika jainapurUSa aura mahilAe~ pU. 348-386 8. esa. Ara. bhaMDArI. osavAla jAti kA itihAsa pa. 156, 154 pa. 137 6 DaoN. jyotiprasAda jaina. pramukha aitihAsika jaina purUSa aura mahilAe~. pa. 267 10a.-10ba. DaoN. jyotiprasAda jaina. pramukha aitihAsika jaina purUSa aura mahilAe~. pa. 346. 11 jaina dharma kA paricaya. pa. 35 - 36. 12 sAdhvI zrI saMghamitrA-jaina dharma ke prabhAvaka AcArya pa. 610 13 vahI. pa. 616 14 vahI. pa. 618 - 616 15 sAdhvI zrI saMghamitrA-jaina dharma ke prabhAvaka AcArya, pa. 540 vahI pa. 541 17 vahI pa. 545 18 vahI. pa. 547. 16 vahI pa. 546. 20 vahI. pa. 553 - 554 21 vahI. pa. 556. 22 vahI. pa. 568. Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 23 24 25 I w 2 v w 26 27 28 26 30 31 m x 24 w 2 ~ ~ 32 33 34 35 36 37 38 36 40 41 42 43 vahI. pa. 551 vahI. pa. 557- 558 vahI. pa. 557 - 556 vahI. pa. 568- 571. vahI pa. 574. saMpAdaka zrI zivamuni, antakaddazAMga sUtra. pa. 243 sAdhvI zrI saMghamitrA - jaina dharma ke prabhAvaka AcArya. pa. 646 vahI. pa. 606 (a) vahI pa. 611 (ba) pravartaka kuMdana RSi jI ma. AnaMda darzana 3, 8-15, DaoN. jyoti jaina. pra. ai. jai. pu. au. ma. pa 267. vahI. pa. 568 vahI. pa. 603 vahI. pa. 604 vahI. pa. 576 - 577 vahI. pa. 581. vahI. pa. 565 vahI. pa. 567. sAdhvI zrI vahI sAdhvI saMghamitrA - jaina dharma ke prabhAvaka AcArya. pa. 634. jaina prakAza. pa. 185. 7 apraila 1668. jai. dharma kI pra. sA. evaM. ma. DaoN. hIrAbAI boradiyA, pa. 203 - 204. 31) ba) saM. DaoN. sAgaramala jI jaina, jarmana jaina zrAvikA cAraloTa kraoNsa. solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 381 kra0 saMvat zrAvikA nAma / Adi 1 1501 ratnU, rUr3I vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha maccha /AcArya prA. jJA | tapA.zrImunisuMdarasUri jI | bha. zrI supArzvanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI zrI. zrI. jJA Agama.zrI hemaratna sUri bha. zrI naminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI ma. | upa.jJA. bahurAgotra | pUrNimA jayabhadrasUri jI ma. | bha. zrI anaMtanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 2 1501 zANI 3 1501 rayaNI, nigAhI 1501 jamaNAde karmAde | | prA. jJA. pippala.zrI vIrabhadrasUri jI | bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 5 1501 | sirIyAde zrI. jJA. pUrNimA guNasamudra sUri jI | bha. zrI caMdraprabhu jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 6 1501 pAlhaNade, pomAde | zrI. jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. 7 1501 | hIrAde, muMjI, dakU zrI. jJA. pUrNimA.zrI sAdhuprabhasUri bha. zrI jI ma. munisuvratasvAmI jI maladhAri zrIguNasuMdarasUri | bha. zrI zItalanAtha jI ma. tapA.zrImunisuMdarasUri jI | bha. zrI manAtha jI |pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI 8 1501 zrI. jJA. | pA.jai.dhA.pra.le.saM. vijalade, sArU, hAMsI, dhanAI rAjU demati ma. [1502 |zrI. zrI. jJA 10 1502 rAjU prA. jJA. aMcala.zrI jayakesarIsUri bha. zrI dharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI ma. aMcala.zrI jayakesarIsUri | bha. zrI dharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI ma. tapA.zrI jayacaMdrasUrI jI | bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 11 |1503 karamI, saMpUrI prA. jJA. 121503 |lAMpU, vIlhaNade prA. jJA. zrIsUri jI ma. bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 13 1503 dharaNA, kolhU bhAvasAra. jJA salaSu Agama.zrIdevaratna sUri jI | bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. | jI tapA.zrI jayacaMdra sUri jI | bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 14 1503 sothala, rAjU prA. zA. / vAnU, lADakI u. jJA. tapA.zrIjayacaMdra sUri jI bha. zrI zreyAMsanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI prA. jJA. | 45 tapA.zrIjayacaMdra sUri jI | zrI sumatinAtha.catu, pA.jai.dhA.pra.le.saM. ma. jI paTTa | bhaTTa sUri jI ma. ma. zrI kuMthujina jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 17 |1503 zrI. zrI. jJA 18 |1503 sonalade, mAlahaNade rUpAde, sokhU, jhaTakU devalade, dhArU, guNadevI, ramAI dharmaNi, ladhI, karmiNi, AsU dulahAde, jAsU zrI. zrI. jJA 48 pUrNimA.zrIsAgaratilakasUri bha. zrI AdinAthacatu | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI ma. | paTTa Agama.zrI devaratnasUri jI ma. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 19 1503 zrI. zrI. jJA 146 201503 zrI. zrI. jJA Agama.zrI hemaratnasUri jI | bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI 211503 | jIvINi prA. jJA. zrIsAvadevasUri jI ma. bha. zrI abhinaMdana jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat / zrAvikA nAma pratimA nirmANa Adi saMdarbha graMtha vaMza/gotra - preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya | prA.jA. tapA jayacaMdrasUri pR. 1503 sarasaI, rAmati bha. zrI munisuvrata jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1503 zrI. zrI. jJA pippala zrI dharmazekharasUri | bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1503 nAnIde, kuMtigade / upa. jJA. zrI vIrasUri bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 47 25 1503 tapA zrI jayacaMdrasUri bha. zrI naminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 47 khetalade, maragAde, | prA. jJA. mAkU | ahivade, hemAde pallivAla jJA 11503 caitra. zrIjinadevasUri 47 jIvitasvAmI bha. zrI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. AdinAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 27 1503 mAlhaNade zrI. zrI.. jJA nAgadaha guNasamudrasUri | 47 28 1503 ukezavaMza | aMcala. jayakesarIsUri kolhaNade, dUlhaNade, rUr3I | tejalade, ardha bha. zrI dharmanAthacatu. pA.jai.dhA.pra.le.saM. paTTa jI bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 29 1503 zrI. jJA. zrI pradyumnasUri 48 301503 manI, dharamiNi prA. jJA. tapA. zrIjayacaMdrasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. vIravaMza upa. zrI kakkasUri bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 311504 1504 nAgala, mAMkU | kurmAde U. jJA. Ukeza, zrIdevaguptasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI 33 |1504 pAnU U. jJA. Ukeza.zrIdevaguptasUri | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1504 vAhiNide, AsI | zrI. jJA. bha. zrI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. catu.paTTa jI bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1504 | jAsU, dhArU, mAMjU | huMbar3a. jJA. vAgar3a.zrI dharmasena jAma 361504 rAU, cAMI / zrI. jJA. aMcala. jayakesarIsUri bha, zrI naminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. |1504 dhAMdhalade, bodhI zrI. jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1504 | cApalade, bodhI |DIsAvAla. jJA. tapA.zrI jayacaMdrasUri bha. zrI naminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 49 39 1504 kAMde, vIjalade | zrI. jJA. pUrNimA.guNasamudrasUri | dharmAde hArija usa. jJA. mahezvarasUri bha. zrI kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. svAmI jIvita jI bha. zrI caMdraprabhasvAmI pAjai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 49 1504 SonI upa. jJA. mahezvarasUri 421504 | bhaviNi, mANikI | zrI. zrI. jJA zrIsAgaratilakasUri / bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 2744 43 44 45 46 47 == 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 59 13 2 8 saMvat 63 1504 1505 1505 1505 1505 1505 1505 1505 1505 1506 1506 1506 1506 58 1506 1506 1506 1507 1507 1507 1507 1507 zrAvikA nAma cakU meghu. mahigalade vIhaNade hAsalade, pAMcU vAhaNade lASaNade nalAde lIlAde, lAghulade brahmANagaccha lIlAde, sajI zrI.zrI.jJA gaurI, vAlahI devalade dehalade, vAhalI hIrU mAlhaNade, TamakU bhA.dharaNa, dharamaNi kAMU gaurI jIviNi vaMza / gotra tejalade prA. zreSThI DIsAvAla gotra o. jJA hArija. gacche zrIjJA prA. jJA. suhUA upa. jJA. zrI.zrI.jJA upa. jJA zrI. zrI. jJA zrI.zrI.jJA zrI.zrI.jJA zrI. zrI. jJA prA.jJA. koThArI zrI.zrI.jJA suhAga, salakhaNade u. jJA. ThAkura gotra viraNI, nAdrabha preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. zrI. jayacaMdrasUri tapA. zrI. jayacaMdrasUri zrI jayacaMdrasUri zrI. pradhumnasUri zrIsUri tapA. zrIjayacaMdrasUri zrI. mahezvarasUri zrI. sUri tapA. zrIjinaratnasUra bRhada. zrIkamalaprabhasUri brahmANa. zrImunicaMdrasUri zekharasUri aMcala, zrIjayakesarIsUri pippala, zrIudayadevasUri brahmANa zrIvimalasUri tapA. zrIratnazekharasUri sUri zrIsUri zrI zAMtisUri zrI bhImasena pratimA nirmANa Adi bha. zrI dharmanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI sumatinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. saMdarbha graMtha bha. zrI saMbhavanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI AdinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI pArzvanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI pArzvanAtha bha. pA. jai.dhA.pra.le.saM. zrI jI bha. zrI jIvitasvAmIcaMdraprabhu bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI caMdraprabhasvAmI jI bha. zrI vimalanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI ajitanAtha jI bha. zrIkuMthunAtha jI bha. zrI suvidhinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI vimalanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA. pra.le.saM. bha. zrI zAMtinAtha paMcatIrthI jI bha. zrI saMbhavanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. 383 pR. 51 51 51 51 51 51 52 52 52 52 52 124 52 53 53 53 53 53 53 53 54 54 Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 | saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra pR. prA.jJA. bha. zrI 54 641507 65_1507 | padamala, vAnU / siMgArade, jAnu preraka/pratiSThApaka pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha /AcArya Adi tapA. zrIratnazekharasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. munisuvratasvAmI jI pallIvAla. zrIyazodevasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. catu jI tapA. zrIratnazekharasUri bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | o.jJA. 66 1507 | vIjhalade, sArU, zrI.jJA dUchI 1507 | | TIbU, sAMtU U.jJA. Ukeza. zrIkakkasUri bha. zrIzItalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 68 |1507 prA.jJA. tapA. zrIratnazekharasUri bha. zrIsumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1507 | zANI, gomati .......... tapA. zrI ratnazekharasUri bha. zrI pArzvanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 55 70 1508 lIlI, vaaruu| upa.jJA. upakeza zrI kakkasUri bha.zrI yAMsanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 71 1508 1508 mAMku zrI.jJA. zrI sUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. / jI |1508 | pAMcA, amarI | prA.jJA. tapA. zrI ratnazekharasUri / bha. zrI supArzvanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 73 |1508 zrI jinasAgarasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. kuMtAde, jasAde | UvaMza lakhamAI gauri, bhAU prA.jJA. 74 11508 | tapA. zrI ratnazekhasUri bha. zrI ajitanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI 751508 lahakU mANikade zrI vIravaMza aMcala zrI jayazekharasUri bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. / 761508phadI, camI zrI vIravaMza zrI jayakesarIsUri bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 77 1508 phadakU dharmiNI zrI.zrI.jJA aMcala. zrI jayakesarIsUri | bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 58 siMgArade 1508 aMcala. zrI jayakesarIsUri | bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. dharmiNI, siMgArade, zrI.zrI.vaMza gaurI hIrU, kAU zrI vIravaMza 1508 aMcala. zrI jayakesarIsUri bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 80 1508 macakU, dharamiNI, prA.jJA. 811508 tapA zrIratnazekhasUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI zrI guNa......sUri bha. zrI abhinaMdananAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI aMcala zrI jayakesarIsUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 82 rAjalade, dharmiNI, | zrI.jJA. pUrI, pUtalI sarasatI, rANI, prA. vaMza demati khImiNi, kapUrI zrI.jJA 1508 / 83|1509 kharatara zrIjinabhadrasUri bha. zrImahAvIra jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 84 1509 mAlo ko unakA bharapAli bAra bhI jinadArI niyama pAtu pAtAle ta - mAlhaNade, dharaNAke, purAI ukezavaMza bhaNsAli / kharatara zrI jina bhadrasUrI | bha. zrI dharmanAtha catu | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 103 saMvat 1509 105 1509 1509 1509 1509 lAr3aki lIlAI saMpUrI khImAi, maraghAI, mAkU bharamAde 1509 1509 1509 1509 1509 1509 1509 1509 1509 1509 1509 102 1510 1510 1510 104 1510 1510 zrAvikA nAma rAnU rohiNI rAjU raNAde, ramAI tilakU tejU ratnA lakSmI, rUpiNi mAkU rANI nAdraNide, ratnAde, vAhaNade, mANikade nAdraNide, ratnAde vAhaNade, mANikade sohagade, caMpAi, nAgaNi lahikU vAhaNade, ahiNavade, soSU urade gomati, dhanAi lAkhu melAde. rAnu mAjU, caMpAi, saMpu dharmiNi, gomati vaMza / gotra UkezavaMza rIhar3agotra usavAla. jJA zrI.zrI.jJA. prA. jJA nAgara. jJA zrImAla. jJA. pUrNimA bhImapallIya. zrIjayacaMdrasUri caitra. zrI lakSmIdeva sUri tapA. zrI ratnazekharasUri bha. zrIvIra jI vRddhatapA. zrI. ratnasiMhari bha. zrI zAMtinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. zrI . sUri zrI. zrImAla, jJAtIya zrI sUri upakeza. jJA. zrI zrImAla jJA osavAla jJA. zrImAla jJAtIya zrI. zrImAla. jJAtIya zrI. zrImAla jJA zrI. zrImAla, jJA zrI. zrImAla jJA prAgvATjJAtIya mor3ha. jJAtIya zrImAla jJAtIya prAgavATa DosI preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya kharatara zrI jinabhadrasUrI zrImAla jJA caitra....... sUri zrIsarvasUri saMDeraga zrI zAMtisUri zrIsuvihitasUra Agama. zrIratnasUra | Agama. zrIratnasUra tapA, zrIratnazekharasUri Agama. zrIzIlaratnasUra Agama. zrIzIlaratnasUri tapA. zrIratnazekharasUri vidyAdhara. vijayaprabhasUri pIpala. zrIguNaratnasUra tapA. zrIratnazekhasUri Agama. zrI hemaratnasUri pratimA nirmANa Adi bha. zrI abhinaMdana nAtha jI jIvitasvAmI zrI sumatinAtha jI bha jI naminAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI RSabhadeva pratimA jI saMdarbha graMtha bha. zrI vimalanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha zrI kuMthunAthacatu. paH jI pA. jai.dhA. pra.le.saM. bha. zrI kuMthunAthacatu patraH jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI pArzvanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI munisuvratasvAmI jI bha. zrI munisu tasvAmI jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI pArzvanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI munisuvratasvAmI jI bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrImunisuvratanAtha jI bha. zrI caMdraprabha jI pA... pA. pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI munisuvratanAtha pA. jai. dhA.pra.le.saM. jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA. pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pa.. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. 385 pR. PS7 57 57 58 58 58 58 58 58 6 59 59 69 59 59 59 59 60 60 60 60 60 Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 kra0 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 saMvat 1510 1510 1510 126 1510 1510 1510 1510 1510 1510 1510 1510 1510 1510 1510 1510 1511 122 1511 123 1511 124 1511 125 1511 1511 zrAvikA nAma salUpi, meghU sUhAlI, lahakU varajU phAi, pacI sobhA pAlhaNade, lakSmI dhIrU, manakU mAhalaNade cAMpU karamI, rAmati kAmalade TahakU purI, kapurade duhA TuMTI dhurI, hIrAI rANI lAchI sonala TIbU bhAdI manI gomati maragAde lAkhU, jhAjhU, jayatu rAu, camakU vaMza / gotra dekAvATakIya prAgvAT prAgvATa jJA. zrI zrImAlI prAgvAT jJA zrI. zrImAla jJA zrImAla. jJA. zrImAla. jJAtIya. zrImAla. jJAtIya. prA.jJA. prAgvAT jJA prAgavATa jJAtIya zrImAla. jJA. DIsAvAla jJA prAgvAT jJA zrI zrImAla jJA zrI. mAla jJA zrI. zrImAla. jJA zrImAla jJA zrI. zrImAla jJA ukeza jJA preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. zrIratnazekharasUri tapA. zrIratnazekharasUri tapA. zrIratnazekharasUri zrI. sUra vRhattapA. zrIratnasiMhasUri aMcala, jayakesarIsUri tapA zrIratnazekharasUri ukeza kakkasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrI sumatinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI sumatinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI AdinAthAdi catu. paTTaH jI bha. zrI vAsupUjya jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI kuMthunAtha jI pUrNimA zrIsAghuratnasUri pUrNimA zrIsAgaratilakasUra vRddhatapA zrIratnasiMhasUra tapA zrI ratnazekharasUri Ukeza. zrI siddha sUri ukeza bhaTTA0 zrI siMha tapA zrI ratnazekharasUri | tapA zrIratnazekharasUri pA. jai.dhA.pra.le.saM. tapA zrIratnazekharasUri bha. zrI naminAtha jI pippala. zrIdharmamahezekhasUri bha. zrI sumatinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. vimalasUri 'bha. zrI kuMthunAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. brahmANa zrImunicaMdrasUri bha. zrI vAsupUjya jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. pippala zrI kanakaprabhasUri bha. zrI suvidhinAtha paMcatIrthI jI bha. zrI saMbhavanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI abhinaMdana nAtha jI bha. zrI dharmanAtha saMdarbha graMtha bha. zrI zItalanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha jI bha. zrI sumatinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI caMdraprabhasvAmI jI bha. zrIkuMthunAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI zItalanAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA.jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pR. 60 61 61 61 61 61 61 61 62 62 62 62 62 62 62 63 63 63 63 63 63 Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 387 kra0 / saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya kharatara zrI jinabhadrasUri pratimA nirmANa - Adi saMdarbha graMtha 127 1511 ukeSa. jJA bha. zrI zAMtinAtha catu | pA.jai.dhA.pra.le.saM. paTTaH jI bha. zrI dharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 128 jhamakU, rUr3I, kapUrade, siMgArade harakhU, amakU rAmati | vIjhalade, pUrI 1511 aMcala zrIjinabhadrasUri 129 1511 zrI. zrImAla. jJA. sadagurU bha. zrIsaMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 130 |1511 jAsU, ratanU, somA | prAgavATjJAtIya tapA zrIratanazekharasUri bha. zrI dharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1311511 | ramakU piNi zrImAla jJA pippalazrI udayadevasUri bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 132 1511 rAju, maragAde prAgavATa jJA | pUrNimA zrIsomaMcadrasUri bha. zrI naminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 133 1511 vilhaNade, saMpUrI | zrImAla jJAtIya pIpala zrIguNaratnasUri bha. zrI dharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1341511 | teju, tArU prAgvATa jJA tapA zrIratnazekharasUri bha. zrI zAMtinAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1351511 hAMsalade, vIlhaNa | ukezavaMza kharatara jinabhadrasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 65 1361511 cAMpalade bha. zrI dharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 65 ukezavaMza. nAhaTA | kharatara jinabhadrasUri gotra prAgavATa. jJA | zrI ratnazekharasUri 137 |1511 sIdhU, hemAde | bha. zrI abhinaMdana jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1381511 hemAde prAgavATa. jJA kharatara ratnaSekhara sUri bha. zrI abhinaMdana jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 65 139 1512 suhAgade kharatara. pU. hIra sUri bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 65 bhAvaDAra. zrImAla. jJA bhAvaDAra osavAla jJA aMbikAgotra 140 1512 bhAvalade sirI, jIvaNi, karamAi kharatara zrI vIrasUri bha. zrI kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. pramukha caturviMzatipaTTa jI pippala. zrI dharmasuMdarasUri | bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1411512 | rUpAde | upakeza. jJA | 66 1421512 | siMgArade, gurI upakeza. jJA tapA. udayanaMdisUri bha. zrI naminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 143 1512 kapUrI, amakU / zrImAla. jJA var3agaccha. hemacaMdrasUri bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 144 | 1512 dhAMdhalade, jAsu prAgavATvaMza aMcala. zrIjayakesarIsUri bha. zrI dharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 66 145 1512 vAnU, hIrU prAgavATvaMza aMcala. zrIjayakesarIsUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 146 1512 saMpUrI, lakhamAI prAgavATvaMza aMcala. zrIjayakesarIsUri bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 67 147 1512 pAhiNi, nAgalade | ukezavaMza aMcala. zrI jayakesarI bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI , Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra Adi 148 1512 zrImAla jJA sUri preraka/pratiSThApaka pratimA nirmANa ___ saMdarbha graMtha gaccha /AcArya bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. catu. paTTaH jI aMcala zrI jayakesarIsUri | bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. surA jhamakalade, mohaNade kuMari hAMsu. saMpUri 67 149 1512 zrImAla vaMza 67 150 1512 kapUrade, segU | zrIpAla jJA pippala udayadevasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 67 151 1512 | tilaku, jogiNi | prA. jA vRddhatapA zrIratnazekharasUri | bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 67 152 1512 zrImAna jJA pA.jai.dhA.pra.le.saM. 68 __ bha. zrI kuMthunAthacatu paTTaH jI | bha. zrI zreyAMsanAtha 1531512 tapA zrIratnazekharasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM.. jI jhamakalade, mohaNade, TUTI siriAde, somI, anakU, bhalI, ka'masI khetalade, lakhamAde, mAnU savatai 1541012 zrIzrImAla jJA pippala zrI udayadevasUri | bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 68 1551512 vIravaMza aMcala zrI jayakesarIsUri | bha. zrI dharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 68 156 huMbar3a jJA sarasvatI 68 bha. zrI dazalAkha yaMtra | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI padmaprabhu catu | pA.jai.dhA.pra.le.saM. paTTa: jI 157 1512 mara gAde, vIrI, vAMu sAjagade. maMdouri, AlhaNade lIlAde karmI upakeza jJA | pUrNimA zrI jayacaMdrasUri 158 1512 pragavATa jJA Agama zrI siddhadattasUri bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 69 159 1512 bholI, agdhU bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 69 brahmaNa zrI vimalasUri zrImAlajJAtIya zrImAla. jJA. gAMdhI | tapA zrIratnazekharasUri jI 1601512 rUpI, rAjU | bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI 161 1512 | ratU, meghAde prAgvAT jJA. | tapA. ratnazekharasUri bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 162 1512 | phadI prAgvAT jJA. tapA. ratnazekharasUri | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | bha. zrI munisuvratasvAmI jI | bha. zrI suvidhinAtha 163|1512 | phadI prAgvAT jJA. tapA. ratnazekharasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI 164|1513 | sarasati, ramakU prA.jJA. pUrNimA zrIpuNyacaM. sUri bha. zrI caMdraprabhu jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 165 1513 haravU zrImAla. jJA brahmANa zrImuNicadrasUri bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 166 1513 ha' zrImAla. jJA brahmANa zrImuNindrasUri bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | ter on bhI hotAtaprA 167 1513 prA.jJA. | meghI, seu, bhAvalade, ramakU somadevari somadevasUri ma. zrI pArSanAtha jI pAlekA prataH / / bha. zrI pArzvanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 168 169 170 172 173 174 171 1513 175 177 178 180 181 182 183 saMvat 176 1513 184 1513 185 1513 1513 187 1513 179 1513 1513 1513 1513 1513 1513 1513 1513 1513 1513 1513 1513 186 1513 1514 188 1515 zrAvikA nAma aradhU, cAMi kapUrade bAbalI varadamI, rAjU mAhalaNI, maNikade karamAde rANI, gomati lahaka saMpUrI lahaka saMpUrI mINalade, bhalI bhImalade, sahajalade cAMpU nAgali kIlhaNade, siriAde, vArU vIrI, kalI bharamI, tanU, gAMgI, vaDa. jJA ratanU bhAchI rANI, ratnU siMgArade, demI, phadU cAMpalade, haraSU vaMza / gotra ratnU muMjI, vAMcchI dosI, mAkU vIravaMza zrImAla jJA zrImAla jJA prA.jJA. zrI jJA. sIloreyAgotre nAgara jJA prA.jJA. prA. jJA. prA.jJA. *********** bhAvasAra uesavaMza vAMchI Agotra prAgavAvaMza prA.jJA. prA.jJA. prA.jJA. usavAla. jJA zrImAla jJA prA. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya | aMcala jayakesarIsUri pippala zrIzAlIbhadrasUri | pippala zrI guNaratnasUra tapA zrIratnAkarasUri sarasvatI vimalakIrti pratimA nirmANa Adi bha. zrI munisuvrata jI pA. jai. dhA.pra.saM.saM. bha zrI kuMthunAtha jI saMdarbha graMtha pA. jai.pA.pra.le.saM. bha. zrI zreyAMsanAtha jI bha. zrI munisuvrata jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI zAMtinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. sarasvatI vimalakIrti nANakIya zrIsiddhase ri bha. zrI kuMthunAtha jI nAgeMdra zrI vijayacaMdra tapA. zrI ratnAne kharasUri vRhat tapA. zrIjinaratnasUra tapA. zrIratnazekharasUri pallI zrIyazodevasUri | Agama zrIdevaratnasUra aMcala zrIjayake sUri aMcala zrIjayakesUri tapA zrI ratnazekhara sUri a. zrI mahAvIra caturviMzatipaTTa jI bha. zrI AdinAtha caturviMzatipaTTI tapA. zrI ratnezekhara sUri zrI sUri bha. zrI sumatinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI ratnazekharasUri bha. zrI caMdraprabhu jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. zrI guNasuMdarasUri bha. zrI caMdraprabhu jI maladhArI zrI guNasuMdarasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI ajitanAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI AdinAtha jI pA. jai.dhA. pra.le.saM. bha. zrI zAMtinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI vAsupUjya jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI zItalanAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA.je.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA. pra.le.saM. pA. jai.dhA. pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. 389 pR. 70 70 70 71 71 71 71 71 124 72 72 72 72 72 72 72 73 73 73 73 73 73 Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 kra0 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 200 201 202 205 206 saMvat 207 1515 208 1515 209 1515 199 1515 1515 1515 1515 1515 1515 1515 1515 203 1515 1515 204 1515 1515 1515 1515 1515 1515 1515 zrAvikA nAma maTakU salakhaNade, mAdhalade vAchu kuMyari jIvanINU kAU, raMgAI 1515 siriyA, ratnU sAvitri, vArU lavI, devalade lavI, devalade karmAde seDa, gomati, maragAde lAlu mAI, dhanAI salakhaNade, mAdhalade mAI, dhanAI salakhaNade, mAdhalade vAchu, kuMyari jIvU nINU mAI, dhanAI salUNa, hIrU kAlI, halU vaMza / gotra prA. jJA zAlIpati jJA prA.jJA. prA.jJA. zrImAla. jJA. zrImAla. jJA. zrImAla. jJA. zrImAla. jJA. zrImAla, vaMza zrI. zrImAla, jJA zrI. zrImAla, vaMza zrI. zrImAla jJA zrI. zrImAla jJA zrI. mAla. jJA zrI. zrImAlI. vaMza zrI. zrImAlI. vaMza zrI. zrImAlI. jJA. zrI. zrImAlI, vaMza, zrI. zrImAlI. vaMza upakeza. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya maladhArI zrI guNasuMdarasUri bha. zrI dharmanAtha jI somacaMdrasUri bha. zrI dharmanAtha jI aMcala zrI jayakesarI sUri bha. zrI saMbhavanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. aMcala zrI jayakesarI sUri bha. zrI vimalanAtha jI pA. jai.dhA. pra.le.saM. brahmANa zrI municaMdrasUri sadgurU hArIja upakeza. jJA mahezvarasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ zrImalayacaMdrasUri pratimA nirmANa Adi bha. zrI zItalanAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. pIppala zrI guNasAgarasUri zrI vRddhatapA zrI ratnasiMhari. aMcala zrIsUri tapA. zrI siMharatnasUri aMcala zrI jayakesarI sUri bha. zrI sumatinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. pIpala zrI guNa sAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. pIpala zrI guNa sAgarasUri bha. zrI kuMthunAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. vRhadtapA. zrI ratnasiMhasUri bha. zrI naminAtha jI aMcala zrI jayakesarI sUri bha. zrI sumatinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. pIpala. zrI guNa sAgarasUri bha zrI zAMtinAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. sAdhUratnasUra bha. zrI kuMthunAtha jI brahmANa pradyumnasUra saMdarbha graMtha bha. zrI suvidhinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI supArzvanAtha jI bha. zrI zAMtinAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI kuMthunAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI naminAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI sumatinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI naminAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pR. 74 74 74 74 74 74 74 74 74 75 75 75 75 75 75 75 75 75 75 75 75 Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIna vikAsa kA hara atahAsa jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 391 - kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/ gotra saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya tapA. zrI ratnazekharasUri pratimA nirmANa Adi bha. zrI caMdraprabhu jI 210 1515 mAku, vAhalI prA. jJA. | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 76 2111515 | adhu, sohAsiNi zrImAla. jJA. pUrNimA sadagurU bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 2121515vIlahA, somI prA. jJA. tapA zrI ratnazekharasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 76 213 1515 | cAhiNide, hIrAI / osavAla jJA pUrNimA zrI jayacaMdrasUri | bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 78 2141515 | girasu, caMgAi prA.jJA. tapA.zrI ratnazekharasUri bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. / 215 1515 soSU, padhnAi zrImAla. jJA pUrNimA zrI sAgara | bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tilakasUri pippala zrI dharmasAgarasUri | bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 216 1515 devalade, amarAde | upakeza. jJA. 217 11515 | harakhU, ramAI zrImAla. jJA. tapA. zrIratnazekharasUri bha. zrI naminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 2181515 purI, TahakU zrImAla, jJA. pUrNimA, zrIsUri | bha. zrI naminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 219 |1515 soSu, rohiNi ukezavaMza kharatara, jinacaMdrasUri bha. zrI pArzvanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 2201515 | sUlasari zrImAla. jJA. ratnazekharasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. 77 bha. zrI zItalanAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI 221 1515 nAgalade zrImAla. jJA. brahmANa. vimalasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. 77 222 1515 | karaNU melU zrImAla. jJA. citravAla zrIratnadevasUri bha. zrI dharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 77 223_1515 | dharamiNi prA.jJA. tapA zrIratnazekharasUri bha. zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. / 224|1515 | jasammade, gadU prA.jJA. tapA zrIratnazekharasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI naminAthAdi caturvizati paTTaH jI bha. zrI sumatinAtha jI 2251515 | vanU mAlahaNade zrI. zrImAla. jJA nAgeMdra zrIkamalacaMdrasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. 226 1515 devalade, dharmiNi | zrI. zrImAla. jJA. nAgeMdra zrIkamalacaMdrasUri bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI 227 1515 zrIjinacaMdrasUri bha. zrI zAMtideva jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. | jazamAde, ukezavaMza vAlhIrUr3I nInAde, vIlhaNade | prA.jJA. 228 1515 tapA. zrIratnazekharasUri | bha. zrIsaMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 229 1515 | AlhaNade prA.jJA. tapA. zrIratnazekharasUri bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 230 1516 mAlhaNade, hIrAI, zrImAla. jJA. kuMari tapA. zrIratnazekharasUri bha. zrI zItalanAthadi | pA.jai.dhA.pra.le.saM. catupaTTaH jI Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 | saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha gaccha / AcArya Adi usavAla kakkasUri bha. zrI vAsupUra jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM... 2311516 lAr3I, rUpiNI ukeza. jJA 232 1516 pUrNimA zrIjayacaMdrasUri | bha. zrI nAminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 2331516 | siddhAMta. zrIsomacaMdrasUri | bha. zrI dharmanAtha jI pA.jai.dhA.prale.saM. karaNI, zrImAla. jJA TIbakUtejU karmAi mApari, dulhAde, zrImAla. jJA caMpAI nuhaNade, tejalade | zrImAla, jJA. ahivade, meghu, | rAjulade sAlahU, khImAI | ukeza. jJA. 234 1516 Agama,zrI ANaMdasUri bha. zrI saMvanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 80 235 1516 rUdrapallIya guNasuMdarasUri | bha. zrI naminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 2361516 | pomI, bhalI vIradaMza tapA.zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 237 1516 sAla vIravaMza aMcala zrIjayakesarIsUri bha. zrI munisuvrata jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 81 tapA.zrIratnazekharasUri bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 81 zrIsUri 238 1516 gaurI, sAvI, mAUdIzAvAla. jJA. suhAsiNi 1516 sahijalade, zrI. zrImAla. jJA hAMsalade siMgArade, khetU, dharmasI 240 1516vIjhU rANI prAgvAT jJA bha. zrI dharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. | zrIsUri bha. zrI vAsupUjya jI pA jai.dhA.pra.le.saM. 241 1516 mAMjU zrImAlA vippala udayadevasari bha. zrI pArzvanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. / 242 1516vIlhaNade, mo, tapA. dhIratnazekhara zrI kuMtha nAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. mUlA 243 1516 rANI zrImAla jJA pUrNimA zrIsAdhuranasUri bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA pra.le.saM. 24+ 1516 camakU sAdhu zrImAla jJA pUrNimA guNadhIrasUri bha. zrI dharmana!tha jI | pA.jai.dhA pra.le.saM. 81 245 1516 mAmalo upakeza jJA maDagaDa zrIsUri bha. zrI naminAtha jI pA.dhA.pra.le.saM.... 245 1516 dharaNU dhanI prA. jJA tapA. zrIra nazakharapUra bha. zrI zAMtinAtha jI | pA jai.dhA.pra.le.saM. 247 1516 | sarasai, phadI zrI. zrIbhAla tapA.bhIratnazekhararuri bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. WY 248 11516 dedarla', dhanAI prAvATa jJA vRddhatapA zrIvijayaratnasUri ma. zrI vimalanAtha jI | pA.jai:dhA le.saM. 249156 hAMsalade, bhAjalade | upakeza jJA ukeza zrI kakkasUri bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI abhinaMdana jI | pA.jai.dhA.pra le.saM. 2501516 prajJA camakU kAI lADakI tapa.. zrIralara kharasUri , Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 393 kra0 saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra pratimA nirmANa saMdarbha graMtha Adi preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya tapA. zrIratnazekharasUri 251 1516 prA.jJA. bha. zrI naminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM... lalatAde, raMgAI hAraSAde tejalade, dhanI, 252 1516 prA.jJA. pUrNimA zrIsUri | bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. pUjI 253 1516 tapA. zrIratnazekharasUri | bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | dUsI, sAdhu, putalI prA.jJA. raMgAi mApaTi, karamI | ukeza. jJA 2541516 tapA. zrIratnazekharasUri bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 2551516 prA.jJA. tapA. zrIratnazekharasUri bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. hAMsalade, mANikide | arakha, hIrU 256 1516 prA.jJA. tapA. zrIratnazekharasUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 257 1516maragAde zrImAla. jJA pUrNimA. guNadhIrasUri bha. zrI caMdraprabhasvAmI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 2581516 ratU maTA prA.jJA. kharatara zrI jinacaMdrasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. / bha. zrI zItalanAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha 259 1516 | baulade, camakU zrImAla. jJA. pUrNimA guNadhIrasUri | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI 260 11516 bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. mAnalade, ukezavaza kharatara zrI jinacaMdrasUri bagIcatnara mANikade, mannA | zrI. zrImAla. jJA | pIpala zrIvijayadevasUri jI 2611516 83 bha. zrI zItalanAthAdi | pA.jai.dhA.pra.le.saM. paMcatIrthI jI bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 262 11516 | siMgArade, lApU zrI. zrImAla pUrNimA zrIguNadhIrasUri / 263 |1517 deU zrI.. zrImAla jJA. caitralakSmIdevasUri bha. zrI pA.jai.dhA.pra.le.saM. munisuvratasvAmI jI zrI. zrImAla jJA. | pippala zrIdharmasAgarasUri | bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 264_1517 baulade 265 11517 prA. jJA. Agama ANaMdasUri 84 mahigalade, sArU, cakU | rANI rANI bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 266 1517 zrI. zrIvaMza aMcala jayakesarIsUri 267 1517 varaNU upakeSa. jJA. bhaTTA. zrIdevasuMdara bha. zrI pA.jai.dhA.pra.le.saM. padamaprabhasvAmIjI bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 268|1517 sahijalade, karmI | zrImAla. jJA. caitra bhaTTA zrIlakSmIdevasUri |85 / 269 1517 upakeza. jJA. upakeza kakkasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 85 lolI, isarade, vIraNi jIbAI vAnU jI 270 11517 zrI. zrImAla. jJAnAMgedra, devacaMdrasUri bha. zrI jIvitasvAmI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrIvimalanAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 271 1517 cAhaNade zrI. zrImAla. jJA pippala. dharmasAgarasUri Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 | saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra pratimA nirmANa Adi | preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya Agama. zrIhemaratnasUri saMdarbha graMtha 272 1517 | vAlU, bharamu vAyaDa. jJA. | bha. zrI supArzvanAthAdi | pA.jai.dhA.pra.le.saM. caturvizati paTTaH jI bha. zrI zreyAMsanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 273 1517 |harcha , hemI --- Agama zrIdevaratnasUri jI 274_1517 zANI zrI. zrImAla. jJA. brahmANa. zrIvIrasUri bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 86 jI 275 1517 bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | sANI, demati, zrImAla. vaMze nAthI dharmANi, saMsArade zrI. vaMze 276 zrI AdinAtha jI yA mAya 1517 apana balavA aMcala zrIjayakesarIsUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. ko bhI basa 2771517 | siMgArade, rAju / zrI. vaMze aMcala zrIjayakesarIsUri bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 278 1517 | rAju, lIMnI prA. jJA. tapA. zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | netsmrANI rANI prA. jJA. tapA. zrIlakSmIsAgarasUri | bha. zrI kuMthunAtha jI pA.ja.pA prale. prA. jJA. tapA. zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM.... 280 1517 zrI. zrImAla, jJA. tapA. surasuMdarasUri pomI, camakU sobhAgI khemalade, halUke bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 281 1517 | zrI. zrImAla. jJA. Agama zrIANaMdaprabhasUri 87 282 1517 sAU sAU huMbaDa. jJA harisiMhasUri | bha. zrI pArzvanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 87 283 1517 narabhI, vArU zrI. zrImAla. jJA. tapA. zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 87 284_1517 pUrI zrI. zrImAla. jJA. brahmANa zrIvimalasUri bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 87 jI 285 1517 ramAde, suhAsiNi | prA. jJA. tapA.zrIsUrasuMdarasUri | bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 87 2861518 jAsU, maca purI | osavAla. jJA. zrIsiddhasUri bha. zrI naminAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 287 1518 zrImAla. jJA. zrI. bhAva() devasUrI bha. zrI naminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 87 khetU, devalade, hemIsa | tejU nAI 288 1518 bhaTeura. jJA. zrI saMDera zrIzAMtisUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 88 289 1518 osavAlavimalagotra | caitra zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 88 sUlhI, vInU dharaNu, mAlahI | jiviNi, halakU 290|1518 tapA.zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 11518 bholI, maMdoyari, prA.jJA. | tapA.zrIratnasiMha sUri bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. TIMbU 2921518 ratI, mRpaI uesavaMze | aMcala zrIbhAvasAgarasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 | saMvat saMdarbha graMtha - pratimA nirmANa Adi 293|1518 | zrAvikA nAma vaMza/gotra / preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya jhaTakU, lADakI, | prA.jJA. maladhArI guNasuMdarasUri heDakI sonAI vAnu tejU zrI. zrImAla. jJA. | zrIdeveMdrasUri 88 | jIvita svAmI zrI pA.jai.dhA.pra.le.saM. munisuvrata jI bha. zrI supArzvanAtha / pA.jai.dhA.pra.le.saM. 2941518 1518 | purI, cAMpalade prA.jJA. aMcala. zrIjayakesarIsUri | ajitanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 2961518 kAhiNi, padhnalade | ukeza. jJA. zrIkamalaprabhasUri bha, zrI suvidhinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI 297 1518 prA. jJA. 89 | vanhAde, jUA, jINA, gaMgA muMjI phaku 298 1518 zrImAla. jJA. uvaesa zrIsiddhasUri | bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI | maladhArI guNasuMdarasUri bha. zrI zItalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI nAgeMdra zrIguNasamudra sUri | bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 89 299 1518 | gurUde zrImAla,. jJA. 300 1518 | nAgalade, hImAde | zrImAla. jJA. | pippala zrIratnadevasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 301 |1518 mAlhaNade zrImAla. jJA. | madhukara zrIdhana prabhasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrImAla. jJA. koraMTa zrIsAvadevasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 302 1518 | UmAde, gAMgI, saMbhalade 1518 | pAlhaNade, mAMju brADiki 304_1518 | saiMbhU, ramakU prA.jJA. tapA. zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. prA.jJA. tapA. zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrI sumatinAtha jI| pA.jai.dhA.pra.le.saM. 305 1518 | kar3a, demati, nAgara. jJA. aMcala jayakesarIsUri bha. zrI supArzvanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. AsI jI 306 1518 dhAMdhalade, pUrI ukeza. vaMza kharatara jinacaMdrasUri bha. zrI zAMtinAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 90 307 1518 | lakhamAde | zrI. zrImAla. jJA. | caitra zrIratnadevasUri | bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 308 1519 rAmati, gomati prA.jJA. aMcala jayakesarIsUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 309 |1519 lakhamAde, kIbI prA.jJA. aMcala vijayakesarIsUrI | bha. zrI caMdraprabhasvAmI | pA.jai.dhA.pra.le.saM.. jI bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 310 1519 sUhavade, rUpIkA | vAyaDA. jJA. zrIjIvadevasUri 91 3111519 | vAnU zrI. zrI. jJA. pUrNimA bhaTTA zrI zrI. ....... | bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 3121519 | prA.jJA. tapA. zrI lakSmI sAgara bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 91 | madUnA, mRgadeva, rAUla, rANA, lakhamadi pUnI 313 11519 usavAla. jJA. vRddhatapA.jinaratnasUri bha. zrI padmaprabha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 91 Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra. | saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya tapA.zrI jinaratnasUri | pratimA nirmANa Adi saMdarbha graMtha 314 1519 varaNU prA. jJA. | bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 315 1519 prA. jJA. pUrNimA zrI puNyacaMdrasUri / prethalade, vArU, ramAi jIviNi bha. zrI caMdraprabhasvAmI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 316 1519 prA. jJA. vRddhatapA. jinaratnasUri 92 3171519 tapA. puNyanaMdagaNi | bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 318 11519 valhiNade, atI, kIDI sUlesari, sahijalade kAMAM, sahajU prA.jJA. tapA. sAvadevasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 319 1519 zrI. zrImAla. jJA zrI zrI vimalasUri bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 320 1519 suhAsiNi zrImAla. jJA. | bha. zrI zreyAMsa jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 92 zrIpUrNatilaka zrIhemacaMdrasUri zrIsadgurU 3211519 guNade, vaijI zrImAla. jJA. bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 322 1519 deU, gAMgI prA.jJA. tapA. zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI 323 1519 salakhaNade, sAMpU zrI. jJA. pUrNimA guNatilakasUri bha. zrI dharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 93 324 | 1519 ha' saMpUrI prA. jJA. tapA.zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 93 325 |1520 phAlU, dhanI prA. jJA. aMcala. jayakesarIsUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI zItalanAtha jI | bha. zrI zAMtinAtha catu 326 |1520 demAI osavAla. jJA zrIjayacaMdrasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI 327 1520 gurI, raMgI zrImAla. jJA. pUrNimA. zrIjayacaMdrasUri bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 328 1520 citrAvAla, lakSmIdevasUri bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. kapUrade bhavalade, | zrImAla. jJA. TabakU zrImAla. jJA. 329 |1520 lUNAde nAgeMdra. zrIguNadevasUri vAsupUjya pA.jai.dhA.pra.le.saM. 330 1520 hIrU hIrU zrImAla. jJA. vidyAdhara, zrIhemaprabhasUri sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 331 |1520 sUhAvade, dhAvalade | zrImAla. jJA. | caitra. zrI lakSmIsAgara sUri | bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI tapA. zrI ratnamaMDanasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 332 |1520 aMdhU, vAchu prA.jJA. 333 11520 mAI, dhanA prA.zA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 334 1521 huMbaDa. jhA. sarasvatI vimaleMdrakIrti cAMpU. amakU bar3adhu bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 397 kra0 | saMvat pratimA nirmANa | Adi saMdarbha graMtha 335 |1521 | zrAvikA nAma vaMza/gotra / preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya mahagalade, nayaNAde | Ukeza. jJA caitra zrIrAmacaMdrasUri jayatalade TahakU, dharmI zrI. zrImAla. jJA. |vidhipakSa zrI sUri | bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 336_1521 | bha. zrI munisuvrata jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 95 337 1521 sUlahI, kAmalade, | zrI. zrImAla. jJA. aMcala zrIjayakesarI sUri TIbU bha. zrI vimalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. catu jI bha. zrI naminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 337 1521 lahakU, sAMpU Ukeza. jJA. zrIdevacaMdrasUri 95 3381521 osavAla. jJA. zrIviMvadaNIka. zrIdevaguptasUri | bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | valhAhe, adhaka, guNIAbhA, gaMgAde, khetAke | jazamAde, hAMsI, 339 prA.jJA. tathA zrI lakSmIsAgarapari kA bhI vimalanAtha jI yA dhAgalelI. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 95 khetU 340 |1521 cAMpU, jhIMkU | prA.jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. | jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 11521 Asalade, suhAvade | Ukeza. 342 |1521 | apUravadevI Ukeza. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 97 343 |1521 vAhalI, lADI prA.zA. bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 344 |1521 phUdI araSU vIravaMza. aMcala. zrIjayakesarIsUri bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 97 1521 | melU, karanI | zrI. zrImAla. vaMza zrIjayakesarIsUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 97 jI 346 |1521 maTakU rUpAi prA.jJA. zrIsUri bha. zrI dharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 347 1522 lAlu prA.zA. zrI zrI sUri 98 bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI | bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 348 1522 | rAu prA.jJA. tapA. zrIsomadevasUri 349 1522 kAcu, nAthI | prA.jJA. tapA. zrIsomadevasUri | bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 350 1522 mahaNade, dUDhI zrI. zrImAla. jJA zrIsUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. 98 jIvaMtasvAmI zrI kuMthunAtha bha, zrI padmasvAmI 351 1522 zrI. mor3ha. jJA. zrI hemaprabhasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. 98 gAU, hIrU, rAmati, dhanI vAnU lAlU 352 |1522 zrIsUri bha. zrI naminAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 353 1522 deU demati | zrI. zrImAla. jJA. caitra zrI ratnadevasUri bha. zrI naminAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 99 354 1522 | kapUrI prA.zA. | zrI sUri bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya | caitra zrI ratnadevasUri pratimA nirmANa Adi saMdarbha graMtha 355 1522 bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 99 nAjhalade, prImI, harSAde | hemAde, sarabhU 3561522 caitra zrI ratnadevasUri bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 99 pallIvAla jJA. nAyalagotra pallIvAla jJA. nAyalagotra | pallIvAla jJA. nAyalagotra prA. jJA. 357|1522 hemAde, sarabhU caitra zrI ratnadevasUri bha. zrI jIvitasvAmI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. zItala jI nAgeMdra zrI. kamalacaMdrasUri | bha. zrI naminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 358 1522 rANI | 99 359 |1522 | kAsI, pomA bha. zrI caMdraprabhasvAmI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 99 osavAla. jJA. jIhalavAla gotre zrImAla. jJA 360|1523 rANI, ratnAI pUrNimA zrIpuNyaratnasUri bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 99 361 |1523 prA.zA. | tapA.zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI munisuvrata jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. rUpiNi, kuMari, caMgAI ramAI iMdrANI 362|1523 osa. jJA. tapA.zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 100 363 1523 prA.jJA. tapA.zrI lakSmIsAgarasUri 100 | lakhI, sulesari, dAdi lalI bha. zrI kuMthunAtha catuH | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 364 1523 prA.zA. tapA.zrI lakSmIsAgarasUri 100 365 |1523 bha. zrI zItalanAtha / pA.jai.dhA.pra.le.saM. 100 dharmiNi, pAlahI, | prA.jJA. tapA.zrI lakSmIsAgarasUri mANiki sanasava, devI zrI. zrImAla. jJAtapA.zrI lakSmIsAgarasUri jI 3661523 bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 100 3671523 rahI, mAnU | zrI. zrImAla. jJA | tapA.zrI lakSmIsAgarasUri | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 100 bha. zrI munisuvratasvAmI jI bha. zrI ajitanAtha 368 1523dUlAde, ratI zrI. zrImAla. jJAtapA.zrI lakSmIsAgarasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 101 jI 369 1523 prA.jJA. Asu, gaurI, yauvanI tapA.zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 101 3701523 bharamI | prA.jJA. tapA.zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI munisuvrata jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 371 1524 prA.jJA, tapA.zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI anaMtanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 101 lalatAde, TIbU sahajalade rUpI, ahivade 372|1524 zrI. zrImAla. jJA. pUrNimA puNyaratnasUri bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 101 373 |1524 4 manU ratU zrI. vimalanAthasuri | bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 101 zrI. zrImAla. jJA. brahmANagaccha zrImAla. jJA. 374 1524 ralU pippala. zrIratnadevasUri bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 101 375_1524 DAhI, vAlhI zrImAla. jJA. pippala. zrIratnadevasUri bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 102 Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 / saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa gaccha /AcArya Adi pippala. zrIraladevasUri bha. zrI dharmanAtha jI 376 |1524 ratna, hAMsI zrImAla. jJA. | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 102 377 11524 zrImAla. jJA siddhAMta. zrIsomacaMdrasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 102 lakhamAde, sobhagiNi laSmAde, gAMgI 378 1524 | zrImAla. jJA zrIsomasuMdarasUri bha. zrI padmaprabhasvAmI | pA.jai.dhA.pra.le.saM.. jI 379 11524 sUlasUri, pAtali, | prA.jJA. | Agama. zrIdevaratnasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. goi 380 |1524 TIbU raMgAi UkezavaMza vahurA gotra zrIsaMdha bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 381 |1524 prA.jJA. siddhAMta. saumacaMdUsUri | sanaSata, vIrU, mAMkU maNiA maMcI | bha. zrI padmaprabhasvAmI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 3821524 prA.jJA. 383|1524 | vArU, aradhU zrI. zrImAla. jJA bha. zrI padmaprabhasvAmI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. vRddhatapA. bhaTTA vijayaratnasUri dharmasAgarasUri 384 |1524 zrI. zrImAla. jJA bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 103 |1524 | vAnU, vArU. khImAI | vAccha, vIrU, rAjalade, deu mUja, pAnA zrI. zrImAla. jJA | aMcala. jayakesarIsUri bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 103 386 |1525 prA.jJA. tapA. zrIratnazekharasUri bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 103 1525 zAlApati. jJA. siddhAMta. zrIsomacaMdrasUri bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 103 | jI 388 |1525 rAmati zAlApati. jJA. | siddhAMta. zrIsomacaMdrasUri bha. zrI caMdraprabha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. / 103 389 |1525 | maMcU, rUpAI | prA. jJA. tapA. zrIlakSmIsAgarasUri 390 |1525 | hAMsI, rAmati zrI. zrImAla. jJA. | pUrNimA guNadhIrasUri | bha. zrI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. munisuvratasvAmI jI bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI | bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 104 391 1525 karamI, nAgiNI zrI. zrImAla. jJA. | Agama. amararatnasUri | 104 392 1525 prA.jJA. 104 zANI, rAjalade, caMgI, mAnU salakhaNade 393 |1525 104 upakeza jJA. araDaka gotre | tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. | jI kAsahRda. bhaTTA zrI bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. saMghasUri zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrI pA.jai.dhA.pra.le.saM. munisuvratasvAmI jI sagarasUri jI bha. zrI zAMtinAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 394|1525 | phadU, dhAMdhI prA. jJA. 104 395 |1525 deU, jasamAde prA.jJA. 105 396 1525 nAgara. zrIjJAnasAgarasUri bha. zrI dharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 105 pAlhaNade, adhakU kapUrade, macakU Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra / / preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa / saMdarbha graMtha gaccha /AcArya Adi tapA. zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 3971525 | 105 398 1525 TabakU jAsU. DIsavAlA jJA. jIviNi lahikU suhAsiNi prA.jJA. karamI, mAI, lADakI, sonAI tapA. zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 105 caMgI 399 1525 rUpI, hIrAde prA.jJA. 105 bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI munisuvrata jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 400 1525 pUrNimApakSe zrIjayazekharasUri vRddhatapA.bhaTTA. zrIjJAnasAgarasUri tapA.zrIlakSmIsAgarasUri mANikade, vAnU / | prA.jJA. 106 ramakU 401 1525 | vArU, dharmi prA.zA. bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 106 402 1525 punAde zrI. zrImAla. jJA. | pippala. zrIratnadevasUri bha. zrI naminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. / | 106 4031525 dulhAde, caMpAI zrI. zrImAla. jJA. 106 404|1525 siddhAMta. zrIsomacaMdrasUri bha. zrI zreyAMsAdicatu. pA.jai.dhA.pra.le.saM. paTTa jI kharataragaccha. bha. zrI caMdraprabhasvAmI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrIjinabhadrasUri jI dharmadhoSa. zrIsAdhuratnasUri | bha. zrI naminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 106 |1528 107 | raMgU cAMdU phadakU | ukezavaMza nAhaTAgotre nayaNa zrI, Ukeza. jJA. kamalAde | sahaja zrI, jiNa upakeza. jJA. AdityanAga gotre. sAkhala Ukeza. jJA. |1526 upakeza. zrIkakkasUri | bha. zrI caMdraprabhasvAmI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 107 zrI jI | zrI sUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. 107 sahajalade, jhAjhU | prA.jJA. zrI sUri bha. zrI vIra jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 107 409 1527 camakU zrI. zrImAla. jJA. | pippalatra zrIdharmasAgarasUri | bha. zrI dharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 107 410 1501 | hemAde ........... zrI munisuMdarasUrI a.jai.dhA.pra.le.saM. 75 411 |1501 mINala, vIlhI, prA.jJA. tapA zrI munisuMdarasUrI, a.jai.dhA.pra.le.saM. rUpI | bha. zrI mINala, vIlhI, rUpI jI bha. zrI prImalade jI 412 11501 prImalade prA.zA. zrI pUrNimA. hIrasUrI a.jai.dhA.pra.le.saM. 75 4131501 | suganA, rUpA tapA zrI muni suMdara sUri | bha. zrI suganA, rUpA | a.jai.dhA.pra.le.saM. jI aMcala zrI muni suMdara sUri | bha. zrI dUlhIde jI jai.pra.le.saM. 414 |1501 | dUlhIde ukeza vaMza 415 |1523 lAMpU. maradhU prA.jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI vAsupUjya jI | jai.pra.le.saM. 264 4e on mahimAla 416 1506 mahigala ra pramANa, zrI zrI. kI paDUnarika zrI sumatinAtha jI zAleta. brahmANa, zrI. zrI. zrI pajjUnasUri bha. zrI sumatinAtha jI | jai.pra.le.saM. Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 | saMvat zrAvikA nAma | vaMza/gotra saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya pratimA nirmANa Adi 417 1564 zrRMgArade, hemAde zrI. zrI. jJA. bha. zrI vAsupUjya paMca | jai.pra.le.saM. 265 jI 418 |1503 | jIvadahI upa. jJA. ukeza ...... bha. zrI zreyAMsanAtha | jai.pra.le.saM. 237 419 1508 tapA. zrIlakSmI sAgarasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.pra.le.saM. 237 | hemA, polU ukeza lakSamyA gAU, AlhU nAI | prA. jJA. 4201525 bha. zrI zAMtinAtha jI jai.pra.le.saM. 237 delhaNade, malahAde zrI saMDera bha. zrI vAsupUjya jI | jai.pra.le.sa 238 karaA |1552 | dharmAde, bhojA ukezavaMza | kharatara zrI jinacaMdrasUri bha. zrI zreyAMsanAtha | jai.pra.le.saM. 238 jI 423|1538 mAlAde, sivA | tapA. zrIratna zekharasUri | bha. zrIpadamaprabha jI | jai.dhA.pra.le.saM. 238 424 |1527 mApuri, ajUnA | ukeza zrIsUri | bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 107 425 1527 | dhAdhalade, zANI zrImAla. jJA. | pippala. zrIratnadevasUri bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 107 426 1527 | pippala zrIratnadevasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 108 vIlhaNade, amakU / zrImAla. jJA. jhAjhu | pUrI, rUpA prA. jJA. .427 |1527 siddhAMta zrIsomacaMdrasUri bha. zrI dharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 108 428 1527 | dharaNU dharaNU zrI zrImAla. jJA. zrIsarvadevasUri | bha. zrI sumatinAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 108 1527 | rAjalade, nAthI zrI zrImAla. jJA. Agama, zrIANaMdaprabhasUri bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 108 4301527 ukeza jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. sakhI, gamA, jhamakU hImI, mANiki 431 1527 zrImAla. jJA. Agama. amararatnasUri | bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 108 432 1527 makU, hardo zrImAla. jJA. Agama, amararatnasUri 108 | bha. zrI sumatinAthAdi pA.jai.dhA.pra.le.saM. paMcatIrthI jI bha. zrI caMdraprabhasvAmI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 433 |1527 zrIzAMtisUri | 109 sonI, saMpUrI, gaMgAde, gurAde | camakU lakhAI zrImAla. jJA. thArApadragache prA.jJA. 434 1527 Agama. amararatnasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 109 435 1527 dhanAde, rUpiNi prA.jJA. Agama. amararatnasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 109 436 |1527 camakU, kuMari | prA.jJA. Agama. amararatnasUri | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 109 | bha. zrI | munisuvratasvAmI jI bha. zrI caMdraprabha jI 437 1527 hesAI, ramAI Ukeza vaMza kharatara zrI jinaharSasUri | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 109 Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 402 kra0 chu -zhu -hi -ci-lh -lh-chu-lh - - - -ci - -rtsw-rts-phu-chu-|zhu --gl- - ii-rts-phu-chu saMvat zrAvikA nAma 1527 1527 1527 1527 1527 1527 1527 1528 1528 1528 1528 1528 1528 1528 1528 1528 1528 1528 1528 1528 1528 adhaka jIvINi vIjhalade, macakU vArU, karmAde jAsU mAMjI, lIlAI caMpAI, gAI sAi, mAMi dharaNa phAMhI ramAI bhAvalade, silI, mANika camakU rANI hIrU, mApiri AsU, sUhivade hemAde, rajAI vIrU, sobhAgiNi sArU nAsiNi, hAMsI saMpurI saMgArade, rajAi mANikide, gomati, ramaka dharaNU vAsaNa maMdoari, DAhI vaMza / gotra prA.jJA. UkezavaMza prA.jJA. zrI. zrIvaMza zrI. zrIvaMza vIravaMza zrImAla. jJA. zrImAla. jJA. nAtIyANa gotra nAgara jJA. zrImAla jJA zrImAla jJA upakeza. jJA. zrI. zrIvaMza prA.jJA. zrI vaMza zrI vaMza zrI vaMza preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrIsarvasUri tapA. zrIlakSmIsAgarasUri tapA. zrIlakSmIsAgarasUri aMcala. zrIjayakesarIsUri aMcala. zrIjayakesarIsUri aMcala. zrIjayakesarIsUri pippala. zrIratnazekharasUri caitra. zrIjJAnadevasUri bRhattapA. jJAnasAgarasUri nageMdra hemaratnasUra puNyaratnasUra zrI lakSmIsAgarasUra caitra. zrIratnadevasUri TaMcala. zrIjayakesarIsUri tapA. zrIlakSmIsAgarasUri zrIsUri aMcala zrIjayakesarIsUri TaMcala. zrIjayakesarIsUri tpA. zrI lakSmIsAgarasUri zrI zrImAla. jJA. prA.jJA. brahmANamacche zrIbuddhisAgarasUri UkezavaMza kUkaDAgotre kharatara, zrIjanacaMdrasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrI vimalanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI padmaprabha jI bha. zrI munisuvrata jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI ajitanAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI zItalanAtha jI bha. zrI zItalanAtha jI saMdarbha graMtha bha. zrI zreyAMsanAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI naminAtha jI bha. zrI suvidhinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI zItalanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI zAMtinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA. pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 pA. jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 pA. jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI supArzvanAtha jI bha. zrI zAMtinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 pA. jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 pR. 109 109 110 110 110 110 110 110 111 111 111 111 111 111 111 112 112 112 112 112 112 Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 403 kra0 | saMvat | zrAvikA nAma vaMza/ gotra 459 1506 bhAnade preraka/pratiSThApaka pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha /AcArya Adi kASThAsaMgha. kamalakIrti | bha. zrI caMdraprabhu jI jai.si.bhA. san 1935 | 13 jI kI ziSyA kharatara. zrI jinasAgarasUri | bha. zrI zAMtinAtha jI | jai.si.bhA. san 1940 460 1507 | hIrAde, SetaladeosavaMza 4611509 mUMgA, mUlA kharatara. zrI jinasAgarasUri | bha. zrI jina pratimA | jai.si.bhA. san 1936 | 31 jI 4621509 caduvaMza lamba kaMcukAnvaya caduvaMza lamba kaMcukAnvaya agrota garga mUlasaMgha pratApacaMdra deva 13 4631510 denhI, vArU | bha. zrI jina pratimA jai.si.bhA. san 1935 zAMtinAtha jI bha. zrI jina pratimA jai.si.bhA. san 1936 jI bha. zrI jina pratimA / jai.si.bhA. san 1936 4641511 | golasiri poravAr3a jAti 31 jI - 4651512 sUhavade zramaNa sana 1999 | 130 aMcala gaccha. zrIbhAvasAgarasUri ajitanAtha (bAI sonAI puNyArthI 466 1513 gaviti kASThAsaMgha jai.si.bhA. san 1940 | 17 467 1513 gAMgI kASThAsaMgha jai.si.bhA. san 1940 468 1512 vAchI, vIrU zrImAla jJA. bha. zrI zreyAMsanAtha jI / zramaNa sana 1999 131 4691515 | lar3o | jai.si.bhA. san 1936 | 31 agreta golAlArAnvace vIravaMza 470 1517 | jAsu aMcala. jayazekharasUri bha. zrI sumatinAtha jI | zramaNa sana 1999 471 1504 vAchU, hIrU ukeSa aMcala. jayakesarIsUri bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 178 472 1563 | kasturAI, nAkU | ukeSa, bhaMDArI gotra | kharatara zrIjinahaMsasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. A.ja.pA.pra.la.sa. 178 4731595 nAkU tapA. vijayadAnasUri bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 178 474 1530 mANikade zrI zrI jJA. pUrNimA. deveMdrasUri | bha. zrI sumatinAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 178 475 |1528 hazu, raMgAI U.vAr3hIka gotra kharatara. zrIjinacaMdrasUri bha. zrI naminAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 179 476 1531 karmaNi, mANiki zrI zrI. jJA nAgeMdra. zrIhemaratnasUri bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 180 477 1522 zrI zrIvaMSa aMcala. zrIjayakesarIsUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 180 | ahavade, aradhu, bhAvalade lADiki, gAMgI jI 1101523 vAyaDa jJA TAgama. muniratnasUri | bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 479 1513 kAMU, pUrI vIravaMSa TaMcala, zrIjayakesarI bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 180 Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya tapA. zrI hemavimalasUri pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha Adi 480 1551 vAyar3a jJA bha. zrI dharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 181 kutigade, pUgI, mAIsu, jaamAde dIvADi, caMgAI 481 1598 mor3ha jJA. tapA. zrI vijayadAnasUri | bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 181 482_1530 lIlasu, satAI | zrI zrI jJA. Agama, devaratnasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 181 483 1509 | pacI, tilU DAbhilAgotra prA.jJA | tapA. zrIratnaSekharasUri bha. zrI caMdraprabhasvAmI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 181 jI 4841520 gauri, vlhaade| prA.jJA. tapA. zrI somadevasUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 181 jI 485 1561 raMgAI, aradhAI | zrI zrI. jJA pUrNimA, zrIpuNyaratnasUri bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 181 486 1563 ratnAI, lakU zrI zrI. jJA zrIsuvihitasUri | bha. zrIdharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 487 1598 181 karamI, devalade, sobhAgiNi dhAMdhalade 488 UkeSa AMbaliyA | tapA. vijayadAnasUri bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. gotra upakeSa. jJA. | nANAvAla. zrI dhaneSvarasUri | bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI prA.jJA. zrI kakkasUri bha. zrI padmaprabhu jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 183 489 1504 karamAde, nAthI 183 490 1549 lakhI, demAI prA.jJA. Agama. vivekaratnasUri bha. zrI padmaprabhu jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 205 | 491 1521 umA malAI bhI kI jA... acala jAvetarIhari bhI apitA labakU, malhAI zrI zrI. jJA. aMcala. jayakesarIsUri 205 dhanI 492 |1529 maTakU prA.jJA. Agama amararatnasUri bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI saMbhavanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. paMcatIrthI jI bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 205 493 1521 macakU gUrjara jJA. bRhatapA. vijayadharmasUri 205 4941560 sAMtU lIlAde zrI zrI. jJA. aMcala. siddhAMtasAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 205 4951537 | ratanU, bharamAde zrI zrI. jJA. zrIsUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 206 496 |1506 prA. jJA. tapA. udayanaMdisUri bha. zrI anaMtanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 206 497 1547 deI. kapUrA, kamalAI | pUrIsu, rUpAI, kabAI devalade zrI zrI. jJA. tapA. sumatisAdhusUri bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 206 498 1515 zrI zrI. jJA pUrNimAsAdhUsuMdarasUri bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 184 490 1509 kapUrI, kuMtI | gUrjara. jJA tapA. zrIratnazekharasUri bha. zrI zAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM. 184 491 1549 TabakU, valhAde zrI. zrI. jJA vRddhatapAH udayasAgarasUri | bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM. 184 Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat | zrAvikA nAma pratimA nirmANa Adi saMdarbha graMtha vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya osa. jJA. gAMdhI | maladhAriguNasuMdarasUri 492 1521 | cAMpAsiri, sItAde bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM. 184 gotra 493 1593 khaMDelavAla ajamerA | vinayasiri ko pradAna gotra kiyA 170 bha. zrI varddhamAna caritra jI | zrI. pra. sa. | tolA, cokhI, nemIAdi ne likhavAyA | gaurI 494 bha. zrI kalpasUtra jI | zrI. pra. sa. 495 1543 mor3ha jJA. kAlI, ratnA ne likhavAI ajU paThanArtha bha. zrI vipAkasUtra | zrI. pra. sa. jI vijayarAjamuni ne likhI | zrI upadezamAlA sUtra | zrI. pra. sa. 496 |1595 497 1556 498 1546 gelI paThanArtha pravartinI saubhAgya Avazyaka niyukti zrI. pra. sa. lakSmIgaNi ne likhA graMtha karNadevI, maMtrI bhuvanapAla kI | jina caMdrAkhyasUri kI zrI kalpasUtram zrI. pra. sa. laigamadevI ne | patnI evaM parivAra | prareNA se parivAra sahita likhavAyA karmAde ne prA.jJA. zrI pravacana sAroddhAra | zrI. pra. sa. svazreyArtha apane sUtra hAthoM se likhA haiM udayalakSmI ne zrI RSi DUMgara zrIpAla ne | zrI taMdulavaiyAlIya | zrI. pra. sa. svahastena likhavAyA sUtrama svapaThanArtha likhA 4991516 500 1584 501 1514 jai.dhA.pra.le.sabhA.2 | 18 502 1543 |jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | 44 503 1597 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 504 |1509 jai.dhA.pra.le.sabhA.2 rUpiNi ne mAtA | prA.jJA. tapA. vijayasamudragaNi ko | zrI kalpasUtram demati zreyArtha pradAna kiyA likhA tejU, kAlI | mor3ha jJA. gaNi caritrasAgara ke zrI vipAkasUtram paThanArtha | bhAvalade, sonalade, | Ukeza vaMza zrI raMgatilakagaNi zrI siriyAde pAmecAgotra likhita (aMcalagaccha) upAsakadazAMgasUtra zrRMgAradevI, sonAI | zrImAlavaMza jinabhadrasUri (prerakA zrI kalpasUtra Adi ne parivAra kharatara) sahita prakAzita karavAyA agrota garga gotra | paM. hIgAya ko samarpita | padmapurANa pyArI Adi ne kiyA lADI, guNasiri | khaMDelavAla pahADyA | paThanArtha pradAna kiyA / karmaprakRti ne putra sahita gotra likhavAyA rUpA, causiri, khaMDelavAla muni zrI dharmacaMdra ko SaTpAhuDa TIkA dAnasiri Adi ne | vAkalIvAla gotra pradAna kiyaa| rohiNI vrata udyApanArtha 505 1551 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 119 506 1577 jai.dhA.pra.le.saMbhA.2 | 96 507 1585 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 174 Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 | saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra pratimA nirmANa Adi / preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya saMdarbha graMtha 508 1594 SaTpAhuDa TIkA zrI pra. saM 175 | pUnI, gUjarI, rUpA | khaMDelavAla Adi ne | vAkalIvAla gotra likhavAyA rohiNI vrata udyotanArtha 509 1515 haDo jinacaMdra deva pArzvanAtha pratimA bha. sa. 510 1561 gomAI zrI lakSmIsena bagheravAla borakhaMDayAgotra padmAvatI pratimA bha. sa. 282 511 1534 pAMcu brahmadevadAsa paThanArtha puNyAsava kathAkoSa bha. sa. 159 512 1525 sonA, manA zrI siMhakIrti zreyAMsanAtha pratimA bha. sa. 126 513 |1520 iMdA zrI siMhakIrti mahAvIra pratimA | bha. sa. 126 514 1586 rAjAI pArzvanAtha pratimA bha. sa. 515 1580 megha kI bhAryA bagheravAla jJA. harasauzagotra dharmabhUSaNa neminAtha mUrti bha. sa. 516 |1521 dhanazrI zrI netranaMdideva paumacariyaM | bha. sa. khaMDelavAla luhADiyA gotra khaMDelavAla 5171533 dhanazrI. bha. sa. 101 sumedha paMDita ko paThanArtha | adhyAtmataraMgiNI pradAna kI TIkA zrI jJAnasAgara paThanArtha mahAbhiSeka bhASya 518 1582 bha, sa. 180 519 1544 zrI mallibhUSaNa padmAvatI pratimA bha. sa. 177 vinayazrI ne svayaM likhavAyA rUpiNI.. nAriMgade | huMbar3a jJA jinamati ne karavAyA kusumA barAhiyA kula 520 1545 arjuna ne svapUjanArtha karavAyA thA AdinAtha pratimA bha. sa. 104 521 1510 mAlehI caMdraprabhu pratimA bha. sa. tomara vaMza, vAsila gotra osa. vaMza. 522 1553 mAnU vAsupUjya pratimA 319 523 1533 dhanazrI bha. sa. 482 524 1560 mANika bAI hUmar3a. jJA. bha. sa. 482 AcArya padmanaMdi ko jaMbUdvIpa prajJapti samarpita kI thI lipibaddha karavAI gommaTasAra paMjikA likhavAkara laghavizAlakIrti ko bheMTa meM dI jJAnabhUSaNa muni kI prareNA | zrutapaMcamI evaM se pradAna kI bhaviSyadatta caritra 525 1540 bha. sa. 149 | lalatAde. vIlahaNade Adi ne likhavAyA malAI 526 1510 huMbaDa. jJA. bha. sakalakIrti paMca parameSThi mUrti bha. sa. 138 , Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya jJAnabhUSaNa pratimA nirmANa / Adi saMdarbha graMtha 527 1544 remAI pratimA bha. sa. 142 528 1531 jayazrI AdinAtha pratimA bha. sa. 220 5291537 | jAlhI agrota goyala gotra neminAtha pratimA 221 530 1502 jaiNI yaMtra bha. sa. 219 531 1572 saunabAI kAzyapagotra RSabhanAtha pratimA bha. sa. 229 532 1513 vidyAnaMdI caubIsI jinamUrti bha. sa. 170 vArU, svazreyArtha | humar3a vaMza AryikA saMyamazrI zreyArtha tAkU huMbaDa. jJA 533 1560 vijayakIrti zAMtinAtha pratimA 143 534 1552 deU huMbaDa. jJA jJAna bhUSaNa sumatinAtha pratimA bha. sa. 142 535 1518 jIvI navakaraNa hUmar3a vaMza jJAna bhUSaNa. pratimA bha. sa. 183 536 1573 sAmU khaMDelavAla TholyA gotra dasalakSaNayaMtra bha. sa. 170 537 |1511 gelI 5381536 zrI devatilaka upAdhyAya jesalamera ke gar3ha para | jai.prA.jai.graM.maM.sU. aSTApada,mahAtI yekaMTa prasAda banavAyA pArzvanAtha va sarasvatI vahI kI pratimA bnvaaii| AbU zatrujaya giranAra | kI yAtrA kI dhAnU, bIjU, nAyakade, haravU salavU, hastU, lAlA, vAlahI, vimalAde, kanakAde, dharaNigade mANikade, UkezavaMza saMkhavAla kamalAde, pUnAde, gotra gelI 539 1583 vahI neminAtha, saMbhavanAtha biMba banavAyA, zatrujaya, AbU giranAra kI yAtrA 5401505 gelI zaMkhavAla gotra lekhaka merusuMdaragaNi zrI tapaH paTTikA | vahI mahajaye (puNyAthI zrI jinacaMdrasUri zrI zatrujaya giranAra | vahI avatAra paTTikA 542 1518 premalade naMdIvara paTTikA 5431518 gelI vahI zatrujayagiranArAvatAra Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 408 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra pR. preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya pratimA nirmANa saMdarbha graMtha Adi | paTTikA zrI naMdISvara paTTikA | vahI 5441518 sUhavade 5451518 viNi siMgArade zatrujayagiranArAvatAra | jai.prA.jai.graMbha.sU. paTTikA klpa sUtrA sacitrA ke.saM.prA.meM. suvarNAkSarI (kASTha) 546 1524 nAyakadevI lIlAdevI raMgAI. caMgAI, rUpAI. haMsAI | somA 547 1508 zrI zrImAla jJA. je.jai.le.sabhA.2 246 548 1506 rUDI zrIratnazekharasUri je.jai.le.sa.bhA.2 1247 zrI zatrujaya giranAra paTTikA zrI samatinAtha 549 1510 suhAgiNI ghAMghagotra guNasuMdarasUri | je.jai.le.sa.bhA.2 252 5501515SImasiri, bharamI saMDera kazyapagotra IzvarasUri zrI neminAtha je.jai.le.sabhA.2 252 551 1520 | suhamAde, lAvalade | gugaliyA gotra zrI zAlibhadra sUri | zrI zItalanAtha | je.jai.le.sa.bhA.2 254 552 1534 suMdI, dUlhAde bI.jai.le.sa Ukeza vaMza (botharA | kharatara, jinacaMdrasUri gotra) kharatara. jinahaMsasUri zItalanAtha caturviMzati / zrI ajitanAtha 553_1566 | vIlhAde, ratnAde bI.jai.le.sa. 554 1595 | bIjhalade, hIrAde | kharatara, jinamANikyasUrI | zrI abhinaMdana bI.jai.le.sa. 5551580 Ukeza jJA. tapA. zrI hemavimalasUrI kaI yaMtrapaTTa bI.jai.le.sa. 556 1593 Ukeza vaMza botharA | zrI. jinamANikyasUri gotra zrI jinamANikyasUri | bI.jai.le.sa. devalade, ramAI, goI, lAlI vIlhAde, kautagade, radhaNAde, amRtade, vIramade kautigade sUraja devI sakatAde, kapUrade, reDAI. pAvAM, punnu kolhI 557 1593 bI.jai.le.sa. 558 1593 bI.jai.le.sa. 559 1542 pArzvanAtha ji.mU.pra.le. gargagotra (agrota) | kASThA saMgha bhaTTAraka zrI guNanadeva khaMDelavAla jAti | munirala kIrti 560 1534 | vInA, thAlhA mojhAyaMtra khaM.jai.sa.bR.i. 140 5611581 kavalAde sAha gotra maMDalAcArya dharmacaMdra tAmrayaMtra khaM.jai.sa.bR.i. 562 1590 tolAde bAkalIvAla gotra zAMtinAtha kA tAmra yaMtra khaM.jai.sa.bR.i. 172 Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 563 564 565 566 567 568 569 570 571 573 574 575 577 579 572 1556 581 saMvat 1595 582 1571 583 1519 584 1520 1525 " 576 1597 1549 1551 578 15.. 1580 1588 580 1527 1596 1595 1528 1529 1531 zrAvikA nAma cokha zrI suhAga somAI iMdA, khemA paramA, raNA sonA, manA " pobAhI siMgAra salakhaNade, khetalade libAi, bamaTAi gotAi, dAi pragaMdhA, jaisI, tAvasI nayaNazrI, mehAde, suhAga lIlAde, rAjalade aMbA rAjAhI tAlhI, viNI, jinamati lADo jayazrI, bhAvazrI vaMza / gotra kAMdhAvala gotra voTavAr3a gotra zrI zrIvaMza laMbakaMcukAnvaya aulI nivAsI golAlArAnvaya laMbakacukAnvaya " agrota, gola gotra ukeza. jJA. varahaDAA gotra prA. jJA khaMDelavAla. jJA. kaTariyA gotra vagheravAla, sAvaliyA gotra mAhimavaMza khaMDelavAla, godhA gotra narasiMhapurA jJA. nAgara gotra gharakau. jJA. khaMDelavAla vaMza jhabakU, rAjU mahigalade budha gotra vaisA, renA, tAvasI mahiyavaMza agrota garga agrota, mittala savAla kASThAsaMgha preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya maMDalAcArya dharmacaMdra ko pradAna kI thI aMcala. bhAvasAgarasUri bhaTTA. zrI siMhakIrtI mUlasaMgha siMhakIrti bhAvavardhanagaNi. jinasena mUlasaMgha bhaTTA zrI lakSmIsena mUlasaMgha sakalakIrti bhuvanakIrti mUla. siMhakIrtideva pratimA nirmANa Adi pAMDulipi likhavAI tAmra yaMtra munisuvratasvAmI mahAvIra samavasaraNa zreyAMsanAtha jina pratimA caMdraprabhu pArzvanAtha zItalanAtha jina pratimA jina pratimA dharma parIkSA graMtha lipibaddha anaMtayaMtra karavAyA vizvasena jina pratimA saMdarbha graMtha jina pratimA" " jina pratimA" khaM.jai.sa.bR.i. khaM.jai.sa.bR.i. zramaNa 1999 jai. si.bhA. san 1935 jai.si.bhA. san 1936 jai.si.bhA. san 1936 jai.si.bhA. san 1936 jai. si.bhA. san 1936 jai.si.bhA. san 1936 zramaNa 1999 jai. si.bhA. san 1947 jai. si.bhA. san 1947 jai.si.bhA. san 1936 jai.si.bhA. san 1940 jai.si.bhA. san 1940 muni devanaMdi ko bheMTa paM.caM. aM.gra. meM diyA pArzvanAtha jai.si.bhA. san 1935 jai.si.bhA. san 1940 jai. si.bhA. san 1935 jai.si.bhA. san 1936 jai.si.bhA. san 1940 jai.si.bhA. san 1935 409 pR. 142 141 131 31 31 132 128 128 31 83 16 17 482 16 2 31 1 31 Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka / pratiSThApaka gaccha /AcArya pratimA nirmANa Adi ___ saMdarbha graMtha 585 1537 sAmA jesavAla, mUlasaMgha " jina pratimA jai.si.bhA. san 1936 586 jAlahI agrota, goyala " jina pratimA" jai.si.bhA. san 1936 | 587 jAlhI, TUMDA, udI, cAryude 'kASThAsaMgha neminAtha jai.si.bhA. san 1935 | 14 588 sAmA mUlasaMgha mahAvIra jai.si.bhA. san 1935 - 3 589 1540 rUSI ................ kASThAsaMgha somakIrti jina pratimA jai.si.bhA. san 1940 16 590 1545 | kusumA, udayazrI varahiyA kula jai.si.bhA. san 1936 | 32 591 satA varahiyA kula AdinAtha mUlasaMgha bhaTTAraka zrI jinacaMdradeva jai.si.bhA. san 1935 | 1 592 punimA agrota, mittala ................. jina pratimA jai.si.bhA. san 1936 31 hUMbaDa jJA. mUlasaMgha ke jJAnabhUSaNa saMbhavanAtha jai.si.bhA. san 1940 18 5931547 594|1549 harSu, rUkmiNI gadA jai.si.bhA. san 1938 | 32 595 1593 dAlakkhU, amarA / Ukeza, botharA gotra zrI jinamANikyasUri / zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 596 sakatAdevI zrI zItalanAtha | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 597 suhAgadevI zrI zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 598 11598 jIviNipaThAnArtha kharatara, zrIvaMta (kaDavAgaccha) | sAhU jabAkena ne likhavAyA | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | 312 RSabhadeva vivAhalu dhavala baMdha 44 DhAla likhavAIgaI thii| 599 1556 | 996 lIlAdevI kI putrI DosI jidA kI patnI AdinAtha caitya meM | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 devakulikA kA nirmANa karavAyA thaa| 600 1579 aradhAI. kuMyari ukeza vaMza kalyANAtilakagaNi likhita jaMbUcaritra caupAI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 367 601 1525 zaMkaradevI vasadi ke lie bhUmi | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 kA dAna | 317 602 1596 pirojAMpaThanArtha RSi devasAgara dvArA likhita lIlAvatI copAI jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 603 1562 premabAI paThanArtha AlocaNavinati jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 170 gaNiratnavijaya dvArA likhita 604 1500 hAsalade | zrI brAhmaNagacche zrI pradyumnasUri bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | 75 Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 | saMvat / zrAvikA nAma | vaMza/gotra / preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya pratimA nirmANa Adi saMdarbha graMtha zrI. zrI. mA. 605 1501 | hemAde 75 zrI munisuMdarasUri | bha. zrI candra prabhu jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 tapA. zrI muni suMdarasUri | bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 606 1501 prA.jJA. gaNila, vIlhI, rUpI prA.vya.ratA pramIlade pUrNimA hIrasUri | bha. zrI padmaprabhu jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 6071501 608 1501 | suganA, rUpA prA.jJA. tapA. zrI muni suMdarasUri bha. zrI saMbhavanAtha paMca. jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 609 1501 Ukeza vaMza aMcala zrI munisuMdarasUri bha. zrI padma prabhu jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 75 dUlhIde, praSTama duhaDAkena 6101501 | ratnAde zrI zrImAla jJA | pippala zrI dharmasuMdarasUri | bha. zrI kuMthunAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 1501 siMgArade, rAmAdevI | prAgvAT jJA tapA. zrI munisuMdarasUri bha. zrIsumatinAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 6121501 tApalade koraMTakI, | zrI zAMtideva sUri bha. zrIzItalanAtha jI a.jai.dhA.pra.le.saM. 613|1502 grahaNade, vAtU prA.jJA. tapA. zrI candrasUri bha. zrI supArzvanAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 76 jI 614_1503 zrI mAla jJA | a.jai.dhA.pra.le.saM. | 76 pippala. zrI dharmazekharasUri | bha. zrI savidhinAtha jI 615 1503 ghIhAr3I mUlA kRSNarSi. zrI jayakIrtisUri | bha. zrI kuMthunAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 76 1503 saMsArade zrI jayacaMdasUri bha. zrI zAMtinAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 617 |1503 | himAde lAvaNade tapA zrI jayacandrasUri bha' zrI aranAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 618 |1504 | rasaladevI bha. zrI sumatinAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. zrIvIracandrasUri tapA zrI jayacandrasUri 619 1505 harasiNI, delhU UrA bha. zrI naminAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 620 1505 | mayaNAde, narasI pippala. hIrANaMdasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha jI a.jai.dhA.pra.le.saM. 77 6211505vIlUNade zrI munitilakasUri bha. zrI zAMtinAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 77 622 |1505 ApU prA. jJA. zrI ratnazekhara sUri bha. zrI zItalanAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 77 jI 623 11506 pUnamade zrI zrImAla jJAtIya | zrI guNaratnasUrI bha. zrI kuMthunAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. harSAde, rayaNAde zrI jJAnakIya | zrI zAMtisUri bha. zrI munisuvrata jI a.jai.dhA.pra.le.saM. For Private & Personal use only Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 412 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 | saMvat | zrAvikA nAma | vaMza/gotra | pratimA nirmANa Adi saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya zrI kakkasUri 625 1506 | lUNA zrI upakeza bha. zrI saMbhavanAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. |1506 harSi, mAkU prA.jJA tapA zrI ralazekharasUri bha. zrI Adideva jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 627 |1507 deU tapA zrIratnazekharasUri bha. zrI vimalanAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. |1507 | AsI, devalade | zrI zrImAla jJA pippala zrI amayacandrasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 629 1507 khImAde surANA gotra dharmaghoSa. zrI padmAnaMdasUri | bha. zrI kuMthunAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 78 630_1507 | prA. jJAtIya | Ukeza. zrI kakkasUri bha. zrI sumati nAtha | a.jai.dhA.pra.le.saM. 6311507 | rAsU prA.jJA. gotra zrIvIrasUri bha. zrI suvidhinAtha | a.jai.dhA.pra.le.saM. jI | tir3agaNAgA brahmANa. zrI udayaprabhasUri | bha. zrI vimalanAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. - 79 | 6321508 633_1509 | gaurade, sarasade upakeza balahi gotra | zrIkakkasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 634_1509 | AlhaNa bIlaha prA. jJA gohila vAle gotra | maDAhaDIya zrInayacandrasUri | bha. zrI candraprabha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 635 1509 | sAsU, SoSA UkezavaMza lor3hA gotra kharatara. zrIjinasAgara sUri | bha. zrI muni suvrata a.jai.dhA.pra.le.saM. jI 6361509 |jasamAde, devalade | U.jJA. Ukeza. zrI kakkasUri bha. zrI zItalanAtha | a.jai.dhA.pra.le.saM. jI 6371509 thAnI, pUrI prA. jJA. tapA. zrI ratnazekharasUri bha. zrI zItala jI a.jai.dhA.pra.le.saM. 79 638 1510 Ukeza prA.zrIsUri bha. zrI dharmanAtha jI suhADAde. vAhiNade a.jai.dhA.pra.le.saM. 79 639 |1510 bhAvalade, tArI | surANA | tapA. zrI ratnazekharasUri bha. zrI candra prabhu jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 640 |1510 kapUrI, hIrA prAgvAT, tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI kuMthu jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 80 641 1510 prA. vya. tapA.zrI. ratnazekharasUri bha. zrI Adi nAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. vAchAkena, vimalAde jI 642 1512 | vIlUNade, kamalAde | apakaza jJAtIya | kharatara zrI jinacandrasUri | bha. zrI zItala nAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. jI 643 1512 pUnAde upAkeza zrI kakkasUri | 80 | bha. zrI sumati nAtha | a.jai.dhA.pra.le.saM. jI 644 1512 madAI mUsala gotre bha. zrI kuMthunAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 80 zrI dharmaghoSa zrI pAsa munisUri 6451512 kheMtalade, rANI dosI gotre khatara. zrI jinacandusUri bha. zrI zAMtinAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 80 Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 646 648 647 1512 649 650 651 652 653 654 655 658 saMvat 659 1512 661 1513 1513 1513 1513 1514 656 1515 666 1514 657 1515 1515 1514 1515 660 1515 1515 1516 662 1516 663 1517 664 1518 665 1519 1519 zrAvikA nAma vetanAdi, yAnhadi gaMgAde, varaju jAlhaNade, vIlhaNade karmAve pomAde, jhAgU mAghalade makUnA vimalAde lIbI, ratanU vIjhala, khImAde varajU lIMbala vimalAde, dUlhAde dhAvalade, hAsalade ramaNade, mANikade karaSU AlANade, laSamAde kUna tolU vaMza / gotra sItA prA. jJAtIya Ukeza vaMze golavaNA go prA. jJA. u. jJAtIya lIbalA gotra upakeza jJA prA.jJA. jJAnakIya ThAkura gotra AzApallI, vArata lASaNade vAnU bholI, horara piMcANade, kIDakU upakeza jJAtIya Ukeza vaMza jhagA gotra zrImAla jJAtIya prA. jJAtIya u. jJA. sAgara. gotra preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya nagaha, zrI vijayaprabhusUri tapA. zrI ratnazekharasUri zrI ratnazekharasUri kharatara zrI jinabhadrasUri tapA. zrIratnazekharasUri zrI mahaDa zrI dharmasuMdarasUri tapA. zrI udayAnaMdasUra tapA. zrI ratnazekharasUri bRhada tapA. ratnasiMha sUri tapA zrI ratnazekhara sUri zrI jinabhadra sUri pratimA nirmANa Adi brahmANa tapA. zrI udayaprabhu sUri nayabhadra sUri tapA. zrI lakSmIsAgara sUri bha. zrI vAsupUjya jI a. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI vimalanAtha jI a.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI saMbhavanAtha jI a. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI zItalanAtha jI bhaTTAraka. zrI dhaneSvara sUri bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI a. jai.dhA. pra.le.saM. saMdarbha graMtha bha. zrI munisuvrata jI a. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI naminAtha jI a. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI candraprabhu svAmI jI a. jai.dhA. pra.le.saM. bha. zrI AdinAtha jI a.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI munisuvrata jI a. jai. dhA.pra.le.saM. bha. zrI zItalanAtha a. jai.dhA.pra.le.saM. jI pUrNimA zrI guNasAgarasUri bha. zrI vimalanAtha jI a.jai.dhA.pra.le.saM. koraMTa zrI kakkasUri a. jai.dhA. pra.le.saM. bha. zrI prabhu jI bha. zrI vimalanAtha jI a.jai.dhA. pra.le.saM. pippala bhaTTAraka zrI dharma sAgarasUri zrI sUri pUrNimA zrI yazosAgarasUri bha. zrI suvidhinAtha jI pUrNimA zrI yazosAgarasUri bha. zrI candraprabhu jI a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA. pra.le.saM. bha. zrI zAMtinAtha jI a.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI candra prabhu jI a. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI naminAtha jI a. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI zAntinAtha jI a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA. pra.le.saM. 413 pR. 81 81 81 81 81 81 82 82 82 82 82 82 82 82 83 83 83 83 83 83 83 Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 | saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra pratimA nirmANa | Adi saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya | jIrAulA zrI udayacandrasUri 667 1519 | soSala, zASI Ukeza. jJAtIya | bha. zrI kuMthunAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 668 1519 kapUrade, hamIrAde | ukeza. jJAtIya maDDAhaDa. zrIudayaprabhusUri | bha. zrI vimalanAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. |1520 tapA. zrI lakSmIsAgara sUri | zrI vimalanAtha jI a.jai.dhA.pra.le.saM. 670 1520 bhyA, pomI prA.jJA zrI ...... sUri bha. zrI saMbhava nAtha jI a.jai.dhA.pra.le.saM. 6711520 tapA. zrI lakSmIsAgara sUri bha. zrI kuMthunAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 84 672 |1521 sUmA upakeSa. jJA. nANakIya. zrI dhaneSvara bha. zrI zAMtinAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. sUri 6731521 gAMgI prA. jJA. | zrI lakSmIsAgara devasUri | bha. zrI vAsupUjya jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. zrI udayacandra sUri bha. zrI vimalanAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 674 |1521 laSamAde 675 1521 mAlhaNade, tAraha tapA.zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI sumatinAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 676 |1521 | meghAde, dharaNa pUrNimA. zrI vijayaprabhasUri | bha. zrI AdinAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 677 1521 sohaNade, cApalAde | prA. jJA. zrI lakSmIsAgara sUri bha. zrI naminAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 678 1521 saramAde, sAmalade, | prA. jJAtIya tapA. zrI sAgara sUri bha. zrI zreyAMsanAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. jI 679 1522 pUnI khIkA Ukeza. jJA. vRhada tapA. sAgara sUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 85 680 |1522 kuMbhAde, suvIrade prA.jJA. tapA zrI jayakalyANa sUri | bha. zrI vAsupUjya jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 85 prA.jJA. tapA zrI lakSmIsAgara sUri | bha. zrI vimalanAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 86 681 1523 | totU |1523 | lAvU zrI. jJA. bha. zrI zAMtinAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. tapA zrI lakSmI sAgara sUri 683 |1523 sonalade tapA. zrI lakSmIsAgara sUri | bha. zrI pArzvanAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 86 684 |1523 hAMsalade, dUlA tapA. zrI lakSmIsAgara sUri | bha. zrI sumitanAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 685 |1524 sonalade, vAlA prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgara sUri a.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI zItalanAtha jI 686 |1523 motI, nAI hUMbar3a, jJA. bRhada. zrI kunasAgara sUri | bha. zrI naminAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 687 |1525 | suhAsiNi prA.jJA. zrI sUri bha. zrI kuMthunAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 6881525 pUjI kautigade prA. jJA. tapA zrI lakSmIsAgara sUri | bha. zrI sumitanAtha jI | a.jai.dhA.pra.le.saM. 87 Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 689 690 691 692 | 693 695 696 697 694 1526 700 701 702 saMvat 703 1525 704 1525 705 1525 1525 698 1527 1526 699 1527 1526 1527 1527 1501 1501 1501 1501 1501 1501 zrAvikA nAma deU, adhU hAstU, rAjU hAMsU, vIjU amarI, lalatU lAbalade vAlI, rUpiNi salaSaNade, lIlAde gurAde kAmalade mANikade, vImAde solanade, nInU, dhanI rAja, nAnA, lIlAdi mAlhaNade sUdI bholI, ArajU amarI mAlhaNade rahI bhAvalade vaMza / gotra prA.jJA. prA.jJA. prA. jJA. prA.jJA. prA.jJA. usavapAla jJA. upa.jJA. bAgarecA Ukeza. jJA. zrI. zrI. jJA. zrImAla. jJA. mor3ha jJA. mohAdIcA gotra prA. jJA. zrI. zrI. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA zrI lakSmIsAgara sUri bha. zrI dharmanAtha jI " "" " bRhad devacandra sUri nAgeMdra zrI somaratna sUri Ukeza zrI siMha sUri Ukeza zrI siMha sUri jIrApallIya zrI sAgaracandra sUra zrI sUri pUrNimA jayacaMdrasuri nAgeMdra guNasamudrasUri Agama devaratnasuri tapA zrI lakSmIsAgara sUri bha. zrI kuMthunAtha jI zrIkakkasUri tapA. munisuMdarasUri pUrNimA. guNasamudrasUri pratimA nirmANa Adi bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI a. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI saMdarbha graMtha bha. zrI kuMthunAtha jI a. jai.dhA. pra.le.saM. bha. zrI saMbhavanAtha jI a.jai.dhA. pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI caMdraprabhu jI a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI sumitanAtha jI a.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI zItalanAtha jI bha. zrI padmanAtha jI a.jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI zAMtinAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI pArzvanAtha jI di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. bha. zrI saMbhavanAtha jI di.jai.i.i.a. bha. zrI anaMtanAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI sumatinAtha jI di.jai.i.i.a. 415 pR. 87 87 87 87 87 88 88 88 88 88 88 Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 kra0 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 | 721 722 saMvat 1501 1501 1501 1502 1502 1502 1503 1504 1504 1504 1504 1504 zrAvikA nAma 1504 1504 lASaNade 1505 sAMtarI, hamIraride ukeza. jJA pUnAde maTakU 1504 sArU kutigade sahajAde, gurI pUnI jasamAde kaI yU halU mAI AsU jhumaku vArU, pArU 1504 pomI, vAlahIga sItAde senU vaMza / gotra puri, ratanU, vajU uke. vaMza. zrI. zrI. upakeza. jJA. upa. jJA. prA. prA. jJA. zrI. zrI. zrI. zrI. vAnU, rANI, hIrAI zrI. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. ukeza. jJA. pra. jJA. zrI. zrI. zrI. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. munisuMdarasUri aMcala. jayakesarIsUri tapA. munisuMdarasUri dharmaghoSa. vijayacaMdasUri pUrNimA. jayacaMdrasUri tapA. jayacaMdrasUri jayacaMdrasUri nAgendra kamalacaMdrasUri siMhAlI. munisiddhasUri zrIsUri tapA. jinaratnasUri suvihitasUri suguru ke apadeza se | kharatara, jinasAgarasUri tapA. jayacaMdrasUri tapA. ratnasiMhasUra jinadevasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrI anaMtanAtha jI di.jai.i.i.a. bha. zrI AdinAtha jI di.jai.i.i.a. bha. zrI caMdraprabhu jI bha. zrI kuMthunAtha jI saMdarbha graMtha di. jai.i.i.a. bha. zrI AdinAtha jI di.jai.i.i.a. bha. zrI neminAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI munisuvrata jI di. jai.i.i.a. bha. zrI AdinAtha jI di. jai.i.i.a. bha zrI caMdraprabhu jI di. jai.i.i.a. bha. zrI zAMtinAtha jI di.jai.i.i.a. bha. zrI zreyAMsanAtha jI bha. zrI pArzvanAtha jI di.jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. bha. zrI zAMtinAtha jI di.jai.i.i.a. bha' zrI sumatinAtha jI bha. zrI sumatinAtha jI di.jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. bha. zrI sumatinAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI sumatinAtha jI di.jai.i.i.a. pR. Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 / saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha /AcArya pratimA nirmANa Adi 723 1505 gAMgI, phai prAA jJA. tapA. jayacaMdrasUri | bha. zrI pArzvanAtha jI | di.jai.i.i.a. 724 | 1505 | pUrI prA. jJA. tapA. jayacaMdrasUri bha. zrI mahAvIra jI di.jai.i.i.a. 725 | 1505 | jasamAde ukeza. vaMza aMcala, jayakesarI | bha. zrI caMdraprabhu jI di.jai.i.i.a. 726 1505 | gurade zrI. zrI. tapA. jinaratnasUri bha. zrI AdinAtha jI | di.jai.i.i.a. 727 1505 rANI zrI. zrI. nAgenda, guNasamudrasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | di.jai.i.i.a. 728 1505 | rAjI, siMgArade zrI. zrI. aMcala. jayakesarIsUri bha. zrI AdinAtha jI | di.jai.i.i.a. 729 | 1505 | kapUrade, rAghU zrI. jJA. | bahmaNa. municaMdrasUri bha. zrI vimalanAtha jI di.jai.i.i.a. 730 | 1505 | caMduI zrI. moDha vidyAdhara, vijayaprabhusUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | di.jai.i.i.a. 731 1505 | bharamAde, macakU | prA. jJA. tapA. jayacaMdrasUri bha. zrI neminAtha jI di.jai.i.i.a. 732 1505 | deu, varajU prA. jJA. tapA. jayacaMdrasUri bha. zrI AdinAtha jI - di.jai.i.i.a. 733 1505 camaku prA. jJA. zrIsUri bha. zrI abhinaMdana jI | di.jai.i.i.a. 1505 prA. jJA. tapA. jayacaMdrasUri pAlahaNade, kAjalade, umI | bha. zrI padmanAbha jI | di.jai.i.i.a. 735 1505 Asalade, salalade prA. jJA. tapA. jayacaMdrasUri bha. zrI padmanAbha jI | di.jai.i.i.a. 736 1506 | pUjI zrI. zrI. | pippala. vijayadevasUri | bha. zrI vimalanAtha jI | di.jai.i.i.a. 737 1506 | ratanI, camakU zrI. zrI. pUrNimA. guNasamudrasUri bha. zrI dharmanAtha jI | di.jai.i.i.a. 738 1506 | tejalade, bharamAde | zrI. zrI. aMcala. jayakesarIsUri bha. zrI sumatinAtha jI | di.jai.i.i.a. 739 | 1506 | rAjU, vAchA zrI. zrI. pUrNimA. sAdhuratnasUri bha. zrI suvidhinAtha di.jai.i.i.a. jI 740 1506 | sArUM, sAMtAI, ratnAde upa. jJA. zrIsUri bha. zrI vAsupUjya jI di.jai.i.i.a. 1506 | bUcI, karmI, harapU | prA. jJA. | kakkasUri bha. zrI vimalanAtha jI di.jai.i.i.a. 742 | 1507 | lalatAde, zANI | zrI. jJA. bahmANa. vimalasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | di.jai.i.i.a. 743 1507 lADaki zrI. zrI. pUrNimA. jayacaMdrasUri bha. zrI neminAtha jI di.jai.i.i.a. 744 1507 vArU, kUnu prA. jJA. tpA.. ratnazekharasUri bha. zrI caMdraprabhu jI | di.jai.i.i.a. Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 745 746 747 748 749 750 751 752 753 754 755 756 757 758 759 760 761 762 763 764 765 766 767 1507 1507 1507 1507 1507 1508 1508 1508 1508 1508 1509 1509 1509 1509 1509 1509 1509 1509 1509 1509 1509 1509 1509 salaSaNade, jasamA bAMjha gAMgI, phadU amarI, haramAde macakU, amarAde | mANikade suhAgade vAlhI, varade lAcchI, jasamAde lATI, deu sUNade saMpUrI kAmalade, hara mAI gaMgAde nINAde, rAjalade lIlAde, karmiNi jIviNi, gAMgI sArU, salASU mAlhaNade jasamAde, zANI, haraSU cAMpalade jhamakalade, pAlhaNade delhaNade, umI, laSI prA. jJA. zrI. zrI. usavAla. jhA. ukeza vaMza zrI. zrI. zrI. zrI. DIsAvAla. jJA. bhAvasAra prA. jJA. DI. sA. jJA. kAkariyAgotra ukeza. vaMza zrImAlavaMza maghAla gotra zrI. zrI. zrI. zrI. usavAla. jJA. zrI. zrImAla zrI. zrImAla zrI. zrImAla gUrjara zrImAla ukeza jJA. zrI. zrI. brahmANa zrI. zrI. usavAla, jhA. | Agama. devaratnasUra nAgendra. vinayaprabhasUra kakkasUra zrIsUri aMcala. jayakesarIsUri tapA. jinaratnasUra tapA. ratnazekharasUri tapA. somasuMdarasuri ratnazekharasUri tapA. ratnazekharasUri kharatara, jinacaMdrasUri kharatara. jinacaMdrasUri tapA. ratnasiMhari ratnasiMhasUra ratnazekharasUri zrIsUri aMcala. jayakesarIsUri aMcala. jayakesarIsUri koraMTa sAvadevasUra pUrNimA. somacaMdrasUri vimalasUri pippala. dharmazekharasUri pUrNimA. jayacaMdrasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha jI di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. bha. zrI kuMthunAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI saMbhavanAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI dharmanAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI vardhamAna jI di. jai.i.i.a. bha. zrI AdinAtha jI di.jai.i.i.a. bha. zrI zAMtinAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI saMbhavanAtha jI di.jai.i.i.a. bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI caMdraprabhu jI di. jai.i.i.a. bha. zrI sumatinAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI pArzvanAtha jI di.jai.i.i.a. bha. zrI zAMtinAtha jI di.jai.i.i.a. bha. zrI zAMtinAtha jI di.jai.i.i.a. bha. zrI saMbhavanAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI zAMtinAtha jI di.jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. bha. zrI sumatinAtha jI di. jai.i.i.a. Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 768 1509 | rUDI, kAlhI zrI. zrI. mAla / vidyAsuMdarasUri bha. zrI caMdraprabhu jI di.jai.i.i.a. 769 - 1509 hAMsalade, rAhI, laSamAde zrI. zrI. vRddhatapA. ratnasiMhasUri bha. zrI zAMtinAtha jI | di.jai.i.i.a. 1509 | saitalade, rANI, zrI. zrI | pippala. dharmazekharasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI di.jai.i.i.a. pUrI 771 | 1509 | samarAdhi, desAI | ukeza. vaMza caMDAlI | kharatara. jinabhradasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI di.jai.i.i.a. gotra 1510 | | pAMcI, pUrI mANiki zrI. zrI. aMcala. jayakesarIsUri bha. zrI kuMthunAtha jI | di.jai.i.i.a. 1510 | saMsArade, ratna | zrI. zrI. guNaratnasUri bha. zrI vAsupUjya jI | di.jai.i.i.a. 1510 | kapUrI zrI. jJA hemacaMdrasUri bha. zrI sumatinAtha jI di.jai.i.i.a. 775 1510 | devAI, makA tapA. ratnazekharasUri bha. zrI zAMtinAtha jI di.jai.i.i.a. | 1510 | hAMsalade, mayakU zrI. zrI. pUrNimA. guNasamudrasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jI di.jai.i.i.a. 777 | 1510 | pAlahaNade, gheghU zrI. zrI. zrIsUri bha. zrI zAMtinAtha jI di.jai.i.i.a. 778 | 1510 | caMgI dIsAvaMza | kharatara. jinasAgarasUri | bha. zrI ajitanAtha jI | di.jai.i.i.a. 779 1510 | soSU ha-- uke. copar3A gotra | kharatara jinasAgarasUri bha. zrI suvidhinAtha jI di.jai.i.i.a. 780 A kAruNA gotra | 1510 | hAMsU, ragAI | jinasAgara di.jai.i.i.a. bha. zrI supArzvanAtha jI 781 | 1510 | rAMku, kalahaNade | prA. jJA. Agama. devaratnasUri bha, zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. | 1510 | ghIkI, pUnA kharatara, jinasAgarasUri bha. zrI sumatinAtha jI | di.jai.i.i.a. sunAmaDA gotra vIsalapUrA jJA. 783 | 1510 lAchalade | jJAnakIya. zAMtisUri bha. zrI kuMthunAtha jI | di.jai.i.i.a. 784 1510 sArU zrI. zrI. caitra.lakSmIdevasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | di.jai.i.i.a. 785 1510 rUpAI vAyar3a gotra kharatara. jinasAgarasUri bha. zrI mahAvIra jI di.jai.i.i.a. 786 1510 |sAI, jhamakU DIsa. jJA. tapA.ratnazekharasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | di.jai.i.i.a. 787 1510 | varajU, jasabAde ukeza. vaMza kharatara.jinabhadrasUri | bha. zrI vAsupUjya jI di.jai.i.i.a. 7881510 lakhamAde pUrI | | prA. jJA. tapA.ratnazekharasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | di.jai.i.i.a. bha 789 | 1510 | sUdI, diu prA. jJA. tapA.lakSmIsAgarasUri bha. zrI sumatinAtha jI | di.jai.i.i.a. 790 1510 sUhavade salajaNapura nivAsI zrIsuri bha. zrI kuMthunAtha jI | di.jai.i.i.a. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 791 1511 lakSmI, halI zrI. zrI. zrIsuri bha. zrI zAMtinAtha jI | di.jai.i.i.a. 792 | 1511 aradhU upa. jhA. jIrAulA.udayacaMdrasUri bha. zrI ajitanAtha di.jai.i.i.a. jI 7931511 mahaNasiri vIramabAI | bha. zrI pArzvanAtha jI | di.jai.i.i.a. ukeza jJA bhaMDAraara gotra | sAdhuratnasUri 7941511 rAjU (kutiga) | zrI. jJA. koraMTa.sAvadesUri bha. zrI sumatinAtha jI | di.jai.i.i.a. 795 1511 | johiNi, sUpAde upa. jJA. (yacaNA | upakeza.kakkasuri bha. zrI zAMtinAtha jI | di.jai.i.i.a. gotra) | 1511 | raMgAI, gArade zrIsuri di.jai.i.i.a. hArIjagaccha usa. jhA. bha. zrI zItalanAtha jI 797 | 1511 sAjaNi zrI. zrI. pUrNimA kamalaprabhasUri bha. zrI naminAtha jI | di.jai.i.i.a. 798 1511 | kUlI, sahade zrI. zrI. tapA. ratnasiMhasUri bha. zrI AdinAtha jI | di.jai.i.i.a. 799 | 1511 | prA. jJA. tapA. ratnasiMhasUri | bha. zrI dharmanAtha jI | di.jai.i.i.a. 8001511 prA. jJA. ratnadevasUri bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. AsU, sArU, rAmati 801 | 1511 | rAjalade, kuMyari | usa. vaMza jIrAula.udayacaMdrasUri bha. zrI vimalanAtha jI | di.jai.i.i.a. 8021511 | maMjaku, rANI zrI. zrI. pUrNimA.kamalaprabhasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | di.jai.i.i.a. 803 1511 laSamAde ukeza, vaMza aMcala.jayakesarIsUri bha. zrI dharmanAtha jI / | di.jai.i.i.a. 804 1511 jAsU zrImAla pippala.vijayadevasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | di.jai.i.i.a. 805 | 1511 | sUhavade, amarI / ukeza. vaMza kharatara.jinabhadrasUri bha. zrI suvidhinAtha jI di.jai.i.i.a. 806 1511 | gaurade ukeza vaMza kharatara, jinacaMdrasUri bha. zrI pArzvanAtha jI | di.jai.i.i.a. 807 1511 | canU suhavade jesU | ukeza vaMza kharatara. jinacaMdrasUri bha. zrI vAsupUjya jI | di.jai.i.i.a. 808 | 1511 | rUmAde caMpAI bhaMsAlI gotra kharatara. yugapradhAna rAjendra | bha. zrI zItalanAtha bha. | di.jai.i.i.a. zrI jI 809 1511 vArU prA. jJA. tapA. ratnazekharasUri bha. zrI zItalanAtha bha. di.jai.i.i.a. zrI jI 810 | 1512 | ratanAde zrI. zrI. bahmANa. municaMdrasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | di.jai.i.i.a. 811 1512 | vArU, nIkU zrI. zrI. pippala. kanakaprabhasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | di.jai.i.i.a. 812 1512 | cAMpalade, bharamI zrI. zrI. pippala. jayacaMdrasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | di.jai.i.i.a. 813 1512 | jasamAde, caMgAI zrI. zrI. ratnazekharasUri bha. zrI sumatinAtha jI | di.jai.i.i.a. Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 814 1512 | mAI zreyArtha zrI. jJA. sAdhuratnasUri bha. zrI vimalanAtha jI di.jai.i.i.a. 815 1512 mANikade zrI. zrI. pUrNimA sAdhuratnasUri bha. zrI neminAtha jI | di.jai.i.i.a. 816 zrI. zrI. Agama. siMhadattasUri 1512 | jAsalade, vAchu, caMgAI bha. zrI vAsupUjya jI di.jai.i.i.a. 817 | 1512 | seu, TabakU | prA. jJA. tapA. jinaratnasUri bha. zrI zreyAMsanAtha | di.jai.i.i.a. 818 | 1512 | hAMsU, raMgAde zrI. zrI. | siMhadattasUri bha. zrI vimalanAtha jI | di.jai.i.i.a. 819 1512 | lArtA, gurI usavAla. jJA. bha. zrI abhinaMdana jI | di.jai.i.i.a. | zrIsuri | tapA. ratnasiMhasUri 820 | 1512 | guNiyA, gaMgAde / | usavAla. jJA. | bha. zrI AdinAtha jI | di.jai.i.i.a. 821 1512 | pAlhaNade, jIviNi zrI. zrI. Agama. hemaratnasUri bhI | bha. zrI supArzvanAtha jI di.jai.i.i.a. 822 1512 | paMcU, lAchU zrI. zrI. pUrNimA. jayacaMdrasUri bha. zrI dharmanAtha jI | di.jai.i.i.a. 823 | 1512 | mAMku, dhanI zrI. zrI. kharatara. jinacaMdrasUri bha. zrI supArzvanAtha di.jai.i.i.a. jI 824 | 1512 | rUpiNi amkuu| mevAr3A. jJA. zrIsUri bha. zrI vimalanAtha jI | di.jai.i.i.a. 825 1512 | mInI, lalI zrImAla. jJA. pippala. udayadevasUri bha. zrI sumatinAtha jI | di.jai.i.i.a. 826 1512 kuari zrI. zrI. Agama. hemaratnasUri | bha. zrI munisuvrata jI | di.jai.i.i.a. 827 | 1512 | hIrI, Asalade | ukeza.vaMza koraMTa. sAvadevasUri bha. zrI neminAtha jI | di.jai.i.i.a. 828 1512 |sUlesarI, samati dIsAvAla tapA. udayaMdisUri bha. zrI AdinAtha jI | di.jai.i.i.a. 829 1513 zrI. zrI. lAlU lIlU pippala. guNaratnasUri | bha. zrI suvidhinAtha | di.jai.i.i.a. jI 830 | 1513 | ratanU, hIrAde zrI. jJA. brahmANa. vimalasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI di.jai.i.i.a. 831 | 1513 |bhamI kuMari prA. jJA. ukeza. devaguptasUri bha. zrI suvidhinAtha di.jai.i.i.a. 832 | 1513 | cAMDaNade, devaguptasUri bha. zrI kuMthunAtha jI di.jai.i.i.a. lalatAde, gaMgAde, dharmAde pa 8331513 | gurI, zaMbhU zrI. zrI. zrI vidyAdhara. hemaprabhasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | di.jai.i.i.a. 834 1513 | rAjI, halA, hAMsA | zrI. zrI. tapA. ratnazekharasUri bha. zrI ajitanAtha di.jai.i.i.a. jI 835 1513 pUMjI., dhIrA, kapUrI, jAnU zrI. zrI. pUrNimA. sugurU bha. zrI zAMtinAtha jI | di.jai.i.i.a.. Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 1513 1513 1513 1513 1513 1513 1513 1513 1513 1513 1513 1513 1513 1514 1514 1514 1515 1515 1515 1515 1515 1515 1515 cAMpA, lArUki vIra vaMza kamAde, pAlhaNade zrI. zrI. lIlAde mANikade, uMbI, haraku haraSU vairasI, gAMgI, laSamAde jAU, sAdhU harSU bhalI, ramAde hAsU, pUrI mAhagalade dharU, vAkU varajU, saMpUrI, kIlhaNade yU rahI karamaNiSu vIlha kautikade, zaMku lAchI araghU harSU, laSama gomatI, hIrAde meghalade, TIbU vaijalade vArU karamAde, sAlahA uTakU manu zrI. zrI. ukeza vaMza zrI. jJA. nAgara. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. surANA gotra prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. zrImAla. jJA. usavAla hUMbaDa prA jJA. zrI. jJA. zrI. prA. jJA. zrI. zrI. prA. jJA. zrI. zrI. aMcala. jayakesarIsUri pippala. abhayacaMdrasUri Agama. hemaratnasUra | tapA. ratnazekharasUri brahmANa. vimalasUra zrIsUri Agama, ANaMdaprabhasUra tapA. ratnazekharasUri tapA. ratnazekharasUri | dharmaghoSa. padmAnaMdasUri tapA. ratnazekharasUri tapA. ratnazekharasUri tapA. ratnazekharasUri | dharmaghoSa. mahItilakasUri tA... ratnazekharasUri mUlasaMgha. sakalakIrti tapA. ratnazekharasUri tapA. ratnazekharasUri vidhipakSa zrIsUri pUrNimA. vijayacaMdrasUri Agama. siMhadattasUri tapA. ratnazekharasUri pippala. udayadevasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ bha. zrI caMdraprabhu jI di. jai.i.i.a. bha. zrI saMbhavanAtha jI di.jai.i.i.a. bha. zrI caMdraprabhu jI di. jai.i.i.a. bha. zrI AdinAtha jI di.jai.i.i.a. bha. zrI neminAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI saMbhavanAtha jI di.jai.i.i.a. bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI di. jai.i.i.a. bha. zrI sumatinAtha jI di.jai.i.i.a. bha. zrI AdinAtha jI di.jai.i.i.a. bha. zrI vAsupUjya jI di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. bha. zrI zAMtinAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI suvidhinAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI caMdraprabhu jI bha. zrI mahAvIra jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI caMdraprabhu jI di. jai.i.i.a. bha. zrI sumatinAtha jI di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 875 876 877 878 879 1515 880 1515 1515 1515 1515 1515 1515 1515 1515 1515 874 1516 1515 1515 1515 1515 1516 1516 1516 1516 1516 1516 1516 hemAdrI, mAMI sacaku, gaurI, dharaNU, lADI, pUMjI harSU cApUrI maraga lahakU hIrAI vArU, sonAI, demAI salaSU, gorI sadU demati zaMbhU jIviNi AsA, vAlhI hAMsalade lADI laSmAde saMpUrI mAlhaNade valahAde pAMyU, lIlAde devalade, akU hAMsU macaku ukeza. jJA. salaSU prA. jJA. zrI. zrI. upa. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. hArIja usavAla jJA. zrI. zrI. zrI. zrI. prA. jJA. mahatIyANa, jJA. gaMgAde, pAlahaNade, zrI. zrI. vaMza raMgI, jhAMjhU AsU amakU upakeza. jJA. zrI. zrI. vaMza ukeza jJA. ukeza vaMza usavAla jJA zrI. zrI sAvadevasUri tapA. ratnazekharasUri pippala. caMdraprabhasUra sarasUri vRddha. tapA jinaratnasUri tapA. ratnazekharasUri tapA. ratnazekharasUri tapA. ratnazekharasUri tapA. ratnazekharasUri caitra. lakSmIdevasUri AmasarasUri zrIsUri madhukara dhanaprabhasUri tapA. ratnazekharasUri tapA. ratnazekharasUri pUrNimA. mahAtilasUri aMcala. jayakesarIsUri aMcala. jayakesarIsUri zrIsUri kharatara jinacaMdrasUri ratnasiMhasUra vRddha devacaMdrasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI zItalanAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI padmaprabhu jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI zItalanAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI ajitanAtha jI bha. zrI ajitanAtha jI bha. zrI caMdraprabhu jI bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI anaMtanAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI padmaprabhu jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI abhinaMdana jI bha. zrI zItalanAtha jI bha. zrI AdinAtha jI di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. 423 Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 881 1516 gaMgAde usavAla jJA. pUrNimA. jayacaMdrasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha di.jai.i.i.a. jI 882 | 1516 kAde, vAdyu prA. jJA. ratnasiMhasUri bha. zrI zAMtinAtha jI di.jai.i.i.a. 883 1516. delahaNade (padmAI) sonAI ukeza. vaMza kharatara. jinacaMdrasUri bha. zrI vAsupUjya jI di.jai.i.i.a. 884 | 1516 | mANaladevI usavAla. jJA. nANAvAla dhanezvarasUri bha, zrI zItalanAtha jI di.jai.i.i.a. 885 1516 | | jayatalade, ivhAde | upa, vaMza hArIja mahezvarasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI di.jai.i.i.a. 886 | | 1516 hIsI zrI. bha. zrI neminAtha jI di.jai.i.i.a. | suMdarasUri aMcala. jayakesarIsUri | 1516 | sahajalade, pUrI | uke. vaMza | bha. zrI zItalanAtha jI di.jai.i.i.a. 888 1516 | karaNU vAlhI prA. jJA. Agama. hemaratnasUri bha. zrI vimalanAtha jI di.jai.i.i.a. 889 | 1516 | pAMcU, kamalAde ukeza vaMza aMcala. jayakesarIsUri bha. zrI neminAtha jI di.jai.i.i.a. 890 1516 dharaNU, bharamAde | prA. jJA. tapA. ratnazekharasUri | bha. zrI zAMtinAtha jI di.jai.i.i.a. 891 1516 | mANiki karaNU prA. jJA. Agama. hemaratnasUri | bha. zrI kuMthunAtha jI di.jai.i.i.a. 892 11516 dhAMdhalade zrI. zrI. pUrNimA.. jayaprabhasUri | bha. zrI vimalanAtha jI di.jai.i.i.a. 893 1516 | prImalade zrI. zrI. bha. zrI anaMtanAtha jI di.jai.i.i.a. pUrNimA. guNadhIrasUri tapA. ratnazekharasUri 1516 sayU, maTakU prA. jJA. | bha. zrI AdinAtha jI di.jai.i.i.a. 895 1516 rAjalade caMgAI | zrI. zrI. Agama. devaratnasUribha. zrI neminAtha jI di.jai.i.i.a. 896 1516 |abU rAjalAde usavAla | bhAvadevasUri bha. zrI zreyAMsanAtha di.jai.i.i.a. 897 1516 rAjU prA. jJA vijayacaMdrasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI di.jai.i.i.a. 898 1516 varaNU zrI. zrI. Agama. siMhadattasUrI | bha. zrI saMbhavanAtha jI di.jai.i.i.a. 899 1516 sAMu zrI. zrI. pUrNimA. jayacaMdrasUri bha. zrI suvidhinAtha di.jai.i.i.a. jI 900 | 1516 | bholI zrI. zrI. aMcala. jayakesarIsUri di.jai.i.i.a. bha. zrI zItalanAtha jI 901 | 1516 muhateyANa vaMza gobara gotra kharatara. jinasuMdarasUri bha. zrI sumatinAtha jI| cAMpU, mucakU rAjalade di.jai.i.i.a. 902 1516 cAMpU, camakU - zrImAla jJA vRddhatapA. ratnasiMhasUrI bha. zrI sumatinAtha jI | | di.jai.i.i.a. 9031516 |vAMnU ratnU prA. jJA. tapA. ratnazekharasUrI di.jai.i.i.a. Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 904 1516 | umI prA. jJA. tapA. ratnazekharasUrI di.jai.i.i.a. 1516 vRddhatapA. jinaratnasUri di.jai.i.i.a. | suhAsiNi, mAI | prA. jJA | rAjalade, aMhidi / zrI. zrI 906 1516 Agama. hemaratnasUrI di.jai.i.i.a. 907 1517 | nINAde mAlahaNade | zrI. zrI. vRddhatapA. ratnasiMhasUri di.jai.i.i.a. 908 | 1517 | hulahAdesU, dUbI | usavAla jJA vRddhatapA. ratnasiMhasUri di.jai.i.i.a. 909 1517 | haraSU parabata | prA. jJA dvivaMdanIka siddhasUri di.jai.i.i.a. 910 | 1517 | zrI. zrI. jJA. sUlI, jAsUsu kAmalade, gajI Agama. guNacaMdra di.jai.i.i.a. | 1517 TacI, sanaSati, pakSAI ukeza jJA dharmacaMdrasUri di.jai.i.i.a. 912 | 1517 | lAchi, gaMgAde upa. jJA surANA gotra padmanaMdasUri di.jai.i.i.a. 1597 | karmI devalade sobhAgiNI bha. zrI AdinAtha jI di.jai.i.i.a. 28 ukeSa vaMSa AdilIyA gotra 914 | 1524 kamalAdevI copar3A gotra | A.jinahaMsasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 kha. paTTA. sa. 915 | 1598 siriyAdevI | rIhaDa gotra A. jinacaMdrasUri 182 jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 kha.i.pra.kha. 916 1549 rayaNAdevI copar3A gotra A. jinamANikya jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 kha.i.pra.kha. 191 917 |1524 kamalAdevI copaDA gotra | A.jinahaMsasUri - 190 jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 kha.i.pra.kha. 918 | | 16vI bhAmaka jai.dhA.pra.le.sabhA.2 503 zatI 919 chevile 16vI zatI maMgarAja tRtIya 6 kRtiyAM upalabdha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 485 920 maninI dharmadeva zAMtika vidhi jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 85 zatI 921 loNAdevI 16vI zatI padamanAtha yazodhara caritra jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 5-6 922 padamazrI goviMda puruSArthAnu SAsana jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 zatI 502 923 16vI samakka koTi vara jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 503 zatI Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 1507 1509 1513 1513 1529 1536 1542 1559 1532 1580 1549 1551 1556 1580 2580 1588 1597 1596 1596 1595 mAllU unI, sutozatA, gomati kAU, cAdarI tilItayo TIbU pUrI, lADhI kAmalade, calI, nAmalA lIlAde, jAlU amarI pAtI IzANI tArU, kIlha lIlAde pebAhI siMgArade salakhaNade khetalade liMbAi, bamaTAi gotAi, dAi pragaMdhA, jaisI, tAvasI nayaNazrI, mohAde, suhAgade lIlAde, rAjalade TaMbA rAjAhI prA. jJA vIra vaMSa. prA. jJA. prA. jJA. zrI. jJA. prA. jJA. prA. jJA. upakeSa jJA. varddhamAna gotra agrota, gola gotra Ukeza. jJA. varahaDAA gotra prA. jJA. khaMDelavAla. jJA. | kaTAriyA gotra vagheravAla, sAvaliyA gotra mAhimavaMza khaMDelavAla, godhA gotra narasiMhApurA. jJA nAgara gotra gharakau. jJA khaMDelavAla zekharasUri kuMdakaMdAcArya Atma zreyArtha tapA. lakSmIsAgarasUri buddhisAgara sUri bhAvadevasUri guNacaMdrasUri lakSmIsAgarasUri jinaharSasUri aMcala, zrIsiddhAnta sAgara sUri jinasena jinasena jinasena jinasena jinasena guru preraka the mUlasaMgha bhaTTA. zrI lakSmIsena sAha chItaramala kI patni bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI ajitanAtha jI bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI kuMthunAtha paMcatIrthI bha. zrI zItalanAtha jI solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ bha. zrI munisuvrata jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI pratimA pratimA bha. zrI caMdraprabhu jI jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI zItalanAtha jI pratimA bha. zrI pratimA vizvasena kI pratiSThA kI thii| anaMtayaMtra dharma parIkSA graMtha lipibaddha krvaayaa| jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.sa.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.sa.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.sa.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.sa.bhA. 2 29 29 30 29 30 37 29 39 30 37 30,3 1 30,3 1 132 128 31 83 16 17 482 Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 16vIM zatI 1527 1528 1529 1529 1531 1537 1537 1537 1537 1540 1545 1545 1545 1547 1549 1537 sAmA 1593 1593 1593 964 1598 chevarasi jhabakU, rAjU mahigalade vaisA, rainA, tAvasI mahiyavaMza tAlhI, viNI jinamati lADo jayazrI, bhAvazrI samA jAlahI jAlhI, TUMDA, udI cAryade rUSI kusumA, udayazrI kusumA, udayazrI, matA purNimA harSU, rUkmiNI gadA dAlakkhU, amarA aMbavana seTTI kI patni budha gotra sakatAdevI suhAgadevI agrota, mittala agrota mittala jesavAla kASThAsaMgha jesavAla, mUlasaMgha agrota, goyala agrota. goyala kASThAsaMgha mUlasaMgha mUlasaMgha varahiyA kula varahiyA kula agrota, mittala hUMbaDa jJA Ukeza, botharA gotra mUlasaMgha sakalakIrti bhuvanakIrti mUla. siMhakIrtideva jIviNipaThanArtha kharatara zrIvaMta (kaDavAgaccha) kASThAsaMgha, somakIrti mUlasaMgha bhaTTAraka zrI jinacaMdradeva Ukeza, botharA gotra Ukeza botharA gotra zrI jinamANikyasUri zrI jinamANikyasUri mUlasaMgha ke jJAnabhUSaNa zrI jinamANikyasUri sAhU jabAkena ne likhavAyA pArzvanAtha pArzvanAtha jina pratimA jina pratimA jina pratimA jina pratimA jina pratimA bha. zrI neminAtha jI bha. zrI neminAtha jI bha. zrI mahAvIra jI jina pratimA jina pratimA AdinAtha jina pratimA saMbhavanAtha zrI AdinAtha zrI zItalanAtha zrI zAMtinAtha RSabhadeva vivAhula dhavala baMdha 44 DhAla likhavAI gaI thI / jai.dhA. pra.le.sa.bhA. 2 jai.si.bhA. san 1940 jai.si.bhA. san 1935 jai.si.bhA. san 1936 jai.si.bhA. san 1936 jai.si.bhA. 1936 jai.si.bhA. 1936 jai.si.bhA. 1936 jai.si.bhA. 1935 jai.si.bhA. 1935 jai.si.bhA. 1940 jai.si.bhA. 1940 jai.si.bhA. 1936 jai.si.bhA. 1935 jai.si.bhA. 1936 jai.si.bhA. 1940 jai.si.bhA. 1936 bI. jai.le.saM. bI. jai.le.saM. bI. jai.le.saM. jai.gu.ka.bhA. 1 427 156 16 2 30,3 1 - 30,3 1 31 35 30,3 14 14 3 16 32 1 30. 31 18 32 7 8 8 312 Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 965 966 967 968 969 970 971 973 974 975 976 977 978 972 1554 979 980 981 1556 982 1579 1525 1596 1562 1590 1542 1595 1556 1560 1546 1543 1529 1526 1570 1504 1563 lIlAdevI kI putrI DosI jidA kI patnI | araghAI, kuMri zaMkaradevI pirojAMpaThanArtha premabAI paThanArtha dhana zrI. pAlhe (agravAla vaMza) sare (agravAla) ajUpaThanArtha gelI paThanArtha delhaNadevI ne mAtR-zreyArtha likhA gadA ne parivAra sahita likhavAyA gaurI ne putra sahita likhavAyA pAMpajaaura sAjana ne parivAra sahita pratilipi karavAyA baideu, jhabakU karmAde svahastena likhA svazreyArtha mANakade jIvAde vAcha hIrU kasturAI, nAkU Uukeza vaMza paM. medhAvI se prAkRta bhASA meM likhavAkara sAhU vaccharAja kI patnI thI / sAhU jaitU kI dharmapatnI thii| prA. jJA. zrImAlI vaMza prA. jJA. ukeSa vaMza UkeSa bhaMDArI gotra kalyANatilakagaNi likhita RSi devasAgara likhita gaNiratnavijaya likhita AcArya padmanaMdi kASThAsaMgha ke AcArya amarakIrti vijayarAjamuni zrI saubhAgya lakSmIgaNi zrI bhAvasAgara gaNi karmasAgara preraka hai ( caturdazI udyApanapara) aMcala. jayakesarIsUri kharatara jigahaMsasUri AdinAtha caitya meM devakulikA kA nirmANa karavAyA thaa| jaMbUcaritra caupAI solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ basadi ke lie bhUmi kA dAna lIlAvatI copAI AloyaNa vinati jaMbUdvI prajJapti graMtha upadezamAlA sUtra Avazyaka niyukti zrI kalpasUtram (suvarNa varNa) zrI kalpasUtram (sAvacUri) zrI barasA sUtra brahmadevakRta dravyasaMgraha paM.ca.a.graM. vRtti SaTkarmopadeza pravacanasArodvAra sUtra jai.bi. pArTa. 1 upAsaka dazAMga sUtra rA. hiM. graM. sU.bhA. 1 jai. Si.saM.bhA. 4 bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA. pra.le.sa.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 paM.ca.a. graM. zrI kalpasUtram (suvarNa jai.pra.saM. akSara) paM.ca.a. graM. zrI. pra.saM. zrI. pra.saM. jai.pra.saM. jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 jai.dhA. pra.le.sa.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI sumatinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 996 367 317 360 170 482 482 482 95 56 62 47 44 84 1516 72 178 178 Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 983 | 1595 nAkU tapA. vijayadAnasUribha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 178 | 1530 mANikade zrI. zrI. jJA. pUrNimA deveMdrasUri | bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 178 985 1528 karmaNi, mANiki zrI. zrI. jJA. | nAgeMdra zrIhemaratnasUri bha. zrI vAsupUjya jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 180 986 |1522 ahavade, aradhu, bhAvalade zrI. zrI. vaMza | aMcala jayakesarIsUri | bha. zrI zItalanAtha jI jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 180 987 | 1523 | lADaki, gAMgI vAyar3a jJA Agama muniratnasUri | bha. zrI zAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 988 1513 kAMU, pUrI vIravaMza aMcala zrIjayakesarI bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 180 989 | 1551 vAyar3a jJA tapA zrI hemavimalasUri bha. zrI dharmanAtha jI / jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | kutigade, pUgI, mAIsu, jasamAde 181 990 | 1598 dIvar3i, caMgAI mor3ha vaMza tapA zrI vijayadAnasUri bha. zrI zAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | 1530 | lIlasu, satAI zrI zrI jJA Agama devaratnasUri | bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 181 992 | 1509 | pacI, tilU DAbhilAgotra, prA. caMdraprabhasvAmI tapA. zrIratnazekharasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 jJA. 181 993 1520 gauri, valhAde prA. jJA. zItalanAtha tapA. zrIsomadevasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 181 994 | 1561 raMgAI, aradhAI zrI. zrI. jJA. vimalanAtha jai.dhA.pra.le.sabhA.2 pUrNimA zrIpuNyaratnasUri 181 | 1563 | ratnAI, lakU zrI. zrI. jJA zrIdharmanAtha zrIsuvihitasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 181 996 1598 AdinAtha karamI, devalade, sobhAgiNi Ukeza AMbaliyA gotra tapA. vijayadAna sUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 997 |1520 | dhAMdhalade | upa. jJA. suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 nANAvAla zrI dhanezvarasUri | 183 998 1504 karamAde, nAthI prA. jJA. padmaprabhu zrI kakkasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 183 999 | 1549 TabakU valhAde zrI. zrI. jJA. pArzvanAtha vRddhatapA. zrI udayasAgarasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 184 1000 | 1521 dharmanAtha cAMpArasiri, sItAde jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 osa jJA. gAMdhI gotra guNasuMdarasUri 184 Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 1001 / 1510 | ratna, karmAI huMbaDa jJA. caMdraprabhasvAmI vRddhatapA. zrIvijaya dharmasUri | jai.dhA.pra.le.sabhA.2 185 1002 | 1516 | varajU, ramAI | zrI. zrI. jJA. vAsupUjya Agama. siMhadattasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1003 | 1576 dharmiNi, gaMgAde zrI. zrI. jJA. suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 vRddhatapA zrI dhanaratnasUri 1004 | 1509 | ratnIsu, rAbhUsu | zrI. zrI. jJA. bhAMtinAtha catu jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 pUrNimA zrI guNasamudrasUri 185 1005 | 1531 | gUjarI, macakU prA. jJA. munisuvratanAtha tapA. zrI lakSmIsAgara | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 sUri - 185 1006 | 1510 | sajUNi, rAmati prA. jJA. AdinAtha tapA. zrI lakSmIsAgara | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 sUri 185 1007 | 1532 | rAmati, DAhI zrI. jJA. vimalanAtha pUrNimA, sAdhusuMdarasUri | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 186 1008 | 1529 | mAnU, rAjU prA. jJA. supArzvanAtha tapA. vijayaratnasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 186 1009 | 1518 mAkU o. jJA. rUpAI, siMgAradevI, haY dharmadhoSa. sAdhuratnasUri | jai.dhA.pra.le.sabhA.2 187 1010 1507 rUpAI, siMgAradevI, hay U. jJA. kuMthunAtha tapA.ratnazekharasUri jai.dhA.pra.le.sabhA.2 1011 | 1518 sItAde, varajU rAmati prA. jJA. anaMtanAtha tapA,ratnazekharasUri jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1012 | 1571 uke. jJA. tArUsu. mANikisArU munisuvrata catu. suvihita.suvihitasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 187 1013 1529 | TIbU, kuyari, | zrI. zrI. jJA. kuMthunAtha pippala. savasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 kamalI 188 1014 | 1508 |pomAde, kapUrI, rAmati Uke0 suvidhinAtha tapA ratnazekharasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 188 1015 | 1509 salazU, ratnU harazapu prA. jJA. dharmanAtha pUrNimA puNyacaMdrasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 189 1016 | 1566 osavaMSa, aMbikA | katIpu, sikUde puo | kuMthunAtha bhAvaDAra zrIvijaya jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 gotra 190 1017 | 1522 | zrI. zrI. jJA. AdinAtha kautigade, lIlAde saMDera. sAlibhadrasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1018 | 1589 suhavade, gaurI, kAmalade zrImAla jJA kuthunAtha brahmANa vimalasUri | jai.dhA.pra.le.sabhA.2 Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 431 ! 1019 1519 kutigade, lIlAde prA. jJA. AdinAtha saMDera zrI sAlibhadrasUri jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 191 1020 1517 | jamaNAde zItalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 upakeSa. jJA maMDo. vaMSa gotra dharmadhoza zrIsAdhuratnasUri | 191 1021 | 1553 mAnUpu, mAlhUsu | zrI zrI vaMSa zItalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 pIpala. zrI dharmavallabhasUri 192 1022 1569 hemAde, khimAI | zrI. jJA. vAsupUjya koraMTa/zrInannasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 192 10231561 jAlaNade UkeSa. jJA AdinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 pUrNimA zrIudayacaMdrasUri 192 1024 1531 karmaNi, mANikide | zrI. zrI. jJA. sumatinAtha aMcala guNanidhAnasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | 193 10251520 oesavaMSa hIrU, karamAI, kapUrAI zreyAMsanAtha aMcala jayakesarIsUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 193 1026 | 1523 vAyar3a. jJA munisuvrata catu. sUhavade, kuMari, TabakU, ratnAde, vanAde | tapA. zrI lakSmIsAgarasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 1027 | 1525 | nAgalade, vimalAde | osa jJA. maMDovarA | pArzvanAtha gotra jai.dhA.pra.le.sabhA.2 dharmadhoza zrI sAdhuratnasUri | 193 1028 1529 kUsari, hemAI zrI. zrI. jJA. vAsupUjya jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 vRddhatapA jJAnasAgarasUri 194 1029 | 1506 rAjU, raMgAI zrI zrI jJA sumatinAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 pUrNimA. zrIguNasamudrasUri 194 1030 | 1547 | ramAI gautama pratimA jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 194 1031 | 1558 | rUr3Isu osavaMSa pArzvanAtha zrIsUri jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1032 | 1541 saMpU. harSAI zrI zrImAla jJA0 sumatinAtha bhAvaDAra, bhAvadevasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1033 | 1519 | rAjU, sNpuurii| vAyaDa jJA dharmanAthadipaMcatIrthI. Agama.hemaratnasUrI jai.dhA.pra.le.sabhA.2 196 1034 | 1512 | 1512 lUNa zrI | upakeza jJA maMDovarA gotra AdinAtha | dharmadhoSa. sAdhuratnasUri jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 196 1035 1523 lADI, maMdoari nImA. jJA. | naminAtha tapA. lakSmIsAgarasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 196 1036 | 1529 AsU, mAkUNade | prA. jJA. vAsupUjya jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bRhattapA. vijayadharmasUri | 197 Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 1037 1564 | halI, ahavade prA. jJA. ajitanAtha vRddhatapA. labdhisAgara | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 sUri 197 1038 | 1521 dhanAI prA. jJA. saMbhavanAtha tapA. lakSmIsAgarasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | 197 1039 | 1523 lADI, maMdoari nImA jJA. naminAtha tapA. lakSmIsAgarasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 197 1040 | 1529 | zrI. prA. jJA. vAsupUjya jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | rAjU, AsU. mAkUNade bRhattapA. vijayaratnasUri 197 1041 1521 / dhanAI prA. jJA. saMbhavanAtha tapA lakSmIsAgarasUri | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 1042 1513 rANI, lAzaNade zrI zrI jJA. zreyAMsanAtha Agama. devaratnasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 1043|1525 | rAjUpu, vAnUpu. mANiki | dIsA vAla jJA. kuMthunAtha tapA. lakSmIsAgarasUri jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 198 1044 | 1560 | lIlU, jIvAI, caMpAI zrI zrI jJA. dharmanAtha sadgurU jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 198 1045 | 1583 bhIAde, sarIyAde | zrI zrI jJA. | AdinAtha pUrNimA. zrIsUri jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 198 1046 1549 lakhI, demAI prA. jJA. ajitanAtha Agama. vivekaratnasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 205 1047 | 1521 labakU, malhAI, dhanI zrI zrI vaMza ajitanAtha aMcala. jayakesarIsUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1048 1829 | maTakU prA jJA. saMbhavanAtha paMcatIrthI Agama. amararatnasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1049 152| macakU gUrjara jJA. saMbhavanAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 bRhattapA. vijayadharmasUri 1050 | 1560 sAMtU lIlAde zrI zrI vaMza saMbhavanAtha aMcala jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 siddhAMtasAgarasUri 1051 | 1537 | ratanU, bharamAde zrI zrI jJA. saMbhavanAtha catu. zrIsUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1052 | 1506 prA jJA. anaMtanAtha | deI, kapUrI, kamalAI tapA. udayanaMdisUri 206 1053 | 1547 pUrIsU, rUpAI, kabAI zrI zrI jJA. kuMthunAtha tapA. sumatisAdhusUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 206 10541515 devalade | zrI zrI jJA. AdinAtha pUrNimAsAdhUsuMdarasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 184 1055 | 1509 kapUrI, kutI | gUrjara jJA. tapA zrIratna zekharasUri zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 184 Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 1056 | 1549 TabUka, valhAde zrI zrI jJA bRddhatapA udayasAgarUsari pArzvanAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 184 1057 |1521 caMpAsiri, sItAde osa jJA0 gAMdhI maladhAriguNasuMdarasUri / | dharmanAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1521 gotra 1058 | 1505 | siMgArade, dUdA, devalade prA. jJA. AdinAtha tapA.zrI jayacaM, pari | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1059 | 1536 | valhAde, pUtali zrImAla jJAtIya Agama.zrI amararAja zrI vimalAnAthAdi paMcatIrthI jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 108 | 1060 | 1536 bAla, jaliyatA zrImAla jJAtIya Agama.zrI amararAja zrI vimalanAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 108 1061 | 1509 | sAMsala, rAmade | zekhavaliyA gotra | zrI sarvadeva sUri zrI vAsupUjya jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1062 | 1524 dhAraNA, kuMthi | zrI zrImAla jJAtIya | brahmANa.zrI vimala sUri | zrI naminAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 108 1063 | 1534 mANikade usavAla ThAkura zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 gotre | nANAvAla tapA. zrI | somasuMdara sUri 108 1064 | 1470 | melAde, jasamAde | vAphaNA gotra | upakeza devagupta sUri zrI pArzvanAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 109 1065 | 1509 | hAsalade, tanude, / | upakezajJAtIya umAde khAreDa gotra | zrI vIra sUri zrI zAMtinAtha . jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 109 1066 1558 sAsU prA. jJA. tapA.zrI kamalakalaza sUri | zrI zItalanAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 109 1067 1558 aralU, kamalA upakeza jJAtIya maDAhar3a zrI sarvadeva sUri zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 109 1068 | 1521 jIviNi tapA.lakSmIsAgarasUri zrI zAMti cata jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | 109 1069 | 1515 | prA. jJA. zrI AdinAtha tapA ratnazekhara sUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | maTakU, vjumii| gor3I pArzvanAtha 1070 | 1517 | ahiva, amarI zrI zAMtinAtha upakeza jJAtIya koThArI gotra zrI sUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 110 1071 1553 rAmU, hemI, nIbA zrI dharmanAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 urAga gotra usavAla jJA. zrI jJAnakIya dhanezvara sUri 110 1072 || 1552 | kuMtimade, purAde | laharA gotra zrI dhanezvara sUri zrI saMbhavanAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 102 1073 |1530 karamA upakeza jJA. maladhArI guNanidhAna sUri | zrI zItalanAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 102 Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 1074 | 1536 vIraNi prA. jJA. zrI jinacaMdrasUri zrI raghunAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 103 1075 | 1562 mAthalade upakeza jJA. jIrApallI. zrI sAlibhadra | zrI pArzvanAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 sUri 104 1076 | 1543 lArakA zrImAla jJA. zrI ajitanAtha tapAgaccha zrI vijayasenasUri jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | 104 1077 | 1559 | patIsu, vaMgI zrI indranandisUri zrI zAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 104 1078 1510 zrRMgArade, mohaNadevI tapA. zrI rAjazekharasUri zrI varddhamAna jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 104 1079 | 1523 | deU, cApalade, dhanI usavAla jJA. zrI munisuvrata jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 vRddhatapA. zrI jJAnasAgara sUri 1080 | 1528 varajalade, sAlU | upakezajJA. tapA. zrI somasuMdara sUri | zrI saMbhavanAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 106 1081 | 1556 bhAvalade, ratnAde, rayaNAde ukeza jJA. zrI varddhamAnuNasuMdara sUri | zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 106 1082 | 1525 prA. jJA. zrIsUri zrIsuvidhinAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 98 | ghoghari, devalade suhavade 1083 | 1523 pittalahara zrI zItalanAtha zrI kharatara zrI jinaharSasUri a.jai.dhA.pra.le.saM. 1084 | 1525 | sUllI, bholI, prathama tIrthaMkara | a.jai.dhA.pra.le.saM. tapA nAyaka zrIjinasomagaNi hAsI 1085 1510 bharamAde, jAsU rAmati zrI zrImAla jJA. aMcala. zrI jayakesarI a.jai.dhA.pra.le.saM. | zrI pArzvanAtha caturvizAMti 100 1086 | 1520 rUpI, rUpiNi prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgara sUri zrI munisuvrata a.jai.dhA.pra.le.saM. 100 1087 | 1520 rUpiNi, vIkamAdi | prA. jJA. tapA. zrIlakSmI sAgarasUri | zrI munisuvrata a.jai.dhA.pra.le.saM. 100 1088 1520 prA. jJA. mahApAdhyAya prathamajina a.jai.dhA.pra.le.saM. 100 bholI, hAsI, AsU 1089 1520 nAgala, karamI prA. jJA. zrI jinasomagaNi prathamajina a.jai.dhA.pra.le.saM. 100 1090 | 1527 mANikade, somI upakeza jJA. begaDagotra zrI dhanadattasUri zrI munisuvrata a.jai.dhA.pra.le.saM. 1091 | 1516 mANika tapA. zrI ratnazekhara sUri | zrI sumatinAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 1092 | 1549 |tIjA usavAla vaMza brahmANa, zrI guNasuMdara sUri | zrI zAMtinAtha | a.jai.dhA.pra.le.saM. |.102 Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1093 1542 1094 1095 1096 1097 1098 1099 1100 1101 1102 1103 1104 1105 1107 1108 1109 1110 1111 1112 1543 1113 1545 1546 1549 1549 1551 1106 1554 1551 1551 1552 1552 1552 1553 1554 1555 1555 1555 1555 1558 1559 1114 1559 revAde, nAgalade hImAde, tArAdevI rANI, pAlhaNade lAhI, jIvAde nInU jasamAde, bhIkhAdi kasamAde, jIvAde villU, cAMpalade vAlhI bharamI harakhU lalatAde kumade, nAmade nInAde, mahirA dUlI, vAlhI sApU, SIgiNi karamAde delha, jayapatalade rUpAde, hAMsalade macakU, rUkmiNi mANikade, mAnU padmAde, nenU rUpAde kheta, pAlhaNade, dADimade nAgagotra prA. jJA. Ukeza jJA. karnAvaTa ukeza jJAtIya prA. jJA. ukeza vaMza usavAla jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. dUgar3a gotra ukeza vaMza. mahAjana gotra ukezavaMza mahAjana. gotra prA. jJA. jJAnakIya zrI dhanezvarasUri zrI kuMthunAtha pIppala. zrI devadattasUri zrI zaMkhezvara ukeza zrI kakkasUri zrI zItalanAtha upakeza tapA vimalasUra kharatara zrI jinasamudrasUri zrI zAMtinAtha zrI municandrasUri tapA hemavimalasUri zrIvimalasUri zrI hemavimalasUri zrI hemavimalasUri tapAgaccha zrI vijayarAjasUri zrI hemavimalasUra zrIsUri nANAvAla zrI dhanezvara sUri jIrAvAla zrI devaratnasUri nANAvAla. zrI dhanezvarasUri tapA. zrI hemavimalasUri tapA. zrI hemavimalasUri zrI nannasUri kharatara, zrI jinacaMdrasUri zrI hemavimalasUri zrI ajitanAtha zrI dharmanAtha zrI sumatinAtha zrI saMbhavanAtha zrI kuMthunAtha zrI zAMtinAtha zrI zAMtinAtha zrI saMbhavanAtha zrI AdinAtha zrI zAMtinAtha rUpAde, hAMsalade zrI kuMthunAtha zrI AdinAtha zrI saMbhavanAtha zrI vAsupUjya zrI zItalanAtha zrI dharmanAtha zrI saMbhavanAtha a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA. pra.le.saM. a. jai.dhA. pra.le.saM. a. jai.dhA. pra.le.saM. a. jai.dhA. pra.le.saM. a. jai.dhA. pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA. pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. a. jai.dhA.pra.le.saM. 435 93 93 93 93 93 93 94 94 94 94 94 94 94 94 95 95 95 95 95 95 96 96 Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 436 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ | zrImAlI. jJA. . brahmANa. sujazasari zrI zItalanAtha | a.jai.dhA.pra.le.saM. 1115 | 1560 | kuMtigade, bhUrI 1116 11568 | pomAde, bAvar3a, bhIrAde prA. jJA. zrI siddhasUri zrI caMdraprabhu | a.jai.dhA.pra.le.saM. 1117 1575 sonI, pahapU, adivAde kharatara, zrI jiNahaMsasUri | zrI vAsupUjya a.jai.dhA.pra.le.saM. upakeSa gaNadhara gotra 1118 | 1575 | khetU, nIlU zrI dharmanAtha ukeza vaMzIya, gotra | bhAvaDAra zrI vijayasiMhasUri a.jai.dhA.pra.le.saM. 1119 | 1575 hAsalade, mUhavai prA. jJA. zrI vijayasiMhasUri SAMtinAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 1120 1581 mUla, pimAI prA. jJA. zrI hemavimalasUri zrI ajitanAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 1121 1581 nAgU, devalade / prA jJA | tapA zrI jayakalyANasUri | zrI zAMtinAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 1122 1584 | pUnI usavAla zrI jinabhadrasUri zrI munisuvrata a.jai.dhA.pra.le.saM. 97 1123 | 1589 lApu upakeza jJA. zrIsUri zrI saMbhavanAtha | a.jai.dhA.pra.le.saM. 1124 | 1528 tAlhAgade, thArU | lokhA gotra zrI zItalanAtha zrI nANakIya zrI ghanezvarasUri a.jai.dhA.pra.le.saM. 1125 | 1529 premAde, lAchanade | nAnakIya ukeza a.jai.dhA.pra.le.saM. gotra | zrI nANakIya zrI ghanezvara | zrI AdinAtha sUrI 1128 | 1529 | denu, karmiNi ............... tapA. zrI lakSmIsAgara sUri | zrI dharmanAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 89 1127 | 1530 vArU, soDhI upakeza jJA. bhAdragotra zrI devaguptasUri zrIsumatinAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 1128 | 1530 nAmalade, saMsArade a.jai.dhA.pra.le.saM. 89 jJAnakIya . zrI dhanezvara | zrI kuMthunAtha sUri 1129 | 1530 | nAmalade, kAMtigade | ukeza vaMzA jJAnakIya . zrI dhanezvara zrI dharmanAtha | a.jai.dhA.pra.le.saM. sUri 1130 1530 | mANikade, gAmAde | prA. jJAtIya | tapA. zrI. lakSmIsAgara sUri zrI padma prabhu a.jai.dhA.pra.le.saM. 1131 | 1530 karabU, lANU zAhI tapA. zrI. lakSmIsAgarasUri | zrI vAsupUjya a.jai.dhA.pra.le.saM. 1132 | 1530 mayaNalade, kamalAde zrI zAlisUri | zrI zItalanAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 1133 | 1530 | nathU, lISamaNa | koraMTa zrI sAvadevasUri zrI sumatinAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 1134 1530 lASaNa de aMcala sUri zrI dharmanAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 90 1135 1531 . | delhI, sugaNAde / ukezajJA. gotra zrImAlajJA. guNanidhAnasUri | zrI sumatinAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 1136 | 1531 | madA, sUrAde ukezajJA. gotra zrI ghanezvarasUri zrI kuMthunAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 1137 | 1531 | sAMpU sohavade / prA. jJA. | tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | zrI naminAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 1138 1532 cArU, lIlA prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri zrI AdinAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 1139 1532 bhugatAde, umAde prA. jJA. a.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | zrI vAsupUjya | upakeza. zrI devaguptasUri | zrI vAsupUjya 1140 sAnalade, kuM a.jai.dhA.pra.le.saM. upa. jJAtIya kukuTagotra 1141 1532 | rAU, suMdarI prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri zrI AdinAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. | 91 1142 1532 | kIlU, sUramade ukeza. zrI sAlisUri zrI candraprabhu a.jai.dhA.pra.le.saM. 1143 1533 lAbI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri zrI zItalanAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 1144 | 1533 osavAla jamaNAde pAlhaNAde zrI jayakIrtisUri | zrI bhaiyAMsanAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 1145 | 1534 kalI, laghimI, jIvAde prA. jJA. | zrI sUri | zrI sumatinAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 92 1146 1534 samI, nAthA prA. jJA. zrI sUri zrI munisuvrata a.jai.dhA.pra.le.saM. 1147 | 1534 | kapUrade, nImAde | prA. jJA. zrI vijayaprabhasUri zrI kuMthunAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 1148 1535 suhaDAde prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | zrI sumatinAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 1149 1536 kalI, gerAde saMghavI gotra zrI sArvadevasUri zrI mahAvIra a.jai.dhA.pra.le.saM. 1150 1536 | kapUrI, lalatU prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | zrI munisuvrata a.jai.dhA.pra.le.saM. 1151 1536 | hAMsalade prabhAde prA. jJA. zrIsUri zrI munisuvrata a.jai.dhA.pra.le.saM. 1152 1536 rUpAde, TIbU prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | zrI munisuvrata a.jai.dhA.pra.le.saM. 1153 1536 sItAde, jasamAde upakeSa bhaMDArI gotra saMDera. zrI sAlisUri zrI sumatinAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 1154 1536 amarI, sUrimade prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | zrI kuMthunAtha a.jai.dhA.pra.le.saM. 93 1155 1514 | ahivadeM ukeza jJA. dharmaghoSa. zrI sAdhuratnasUri | abhinaMdana jai.dhA.pra.le.saM. 158 1156 1565 rAjalade, dharmAI | prA. jJA. vRddhatapA. dharmaralasUri sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 158 rahI 1157 | 1523 vaijAI, bIjI, jInA sonAI prA. jJA. tapA. lakSmIsAgarasUri munisuvrata catu. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 - 160 1158 | 1540 sUDhI, saMpUrI | ukeza jJA. tapA zrI sumatisAdhusUri bha. zrI kuMthunAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 161 1159 1516 | dUbI, mAjU, sAdhU | zrI. zrI. jJA. Agama, ANaMdaprabhasUri bha. zrI caMdraprabhu jI |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 161 1160 11518 amakU, lApUpu, zrI guNasuMdarasUri | bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 161 raMgAI Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 438 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 1161 1552 mAMjU, sonAI zrI zrI vaMza | Agama somaratnasUri | bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 162 1162 1548 pippala padmANaMdasUri bha. zrI munisuvrata jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 162 mAMjU, mAkUsu, saubhAgiNi 1163 1576 nAI, maTakI, iMdrANI zrI zrI vaMza | sarvasUri bha. zrI aranAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 162 1164 | 1556 rANI, dhanAI | zrI zrI jJA tapA iMdranaMdisUri | bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 162 1165 1528 cAMpalade, devalade | zrI. zrI. jJA. zrI buddhisAgarasUri bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 163 1166 1523 | aragho, nAmalade | zrI. zrI. jJA. | zrI vIra sUri bha. zrI zreyAMsanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 1167 1568 | rahI, rUSAde | tapA. zrI hemavimalasUri | bha. zrI zAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 163 1168 1573 | maTakI, iMdrANI / | zrI zrI vaMza suvihitasUri bha. zrI AdinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 163 1169 1548 osavaMza hIrAde, katthAI, rUpAI bhavasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI abhinaMdana nAtha jI 164 1170 1528 | maNakI, DAhI ukeza vaMza kharatara zrI jinacaMdrasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 164 1171 1553 | karmAI, miragAI osavaMza aMcala siddhAMtasAgarasUri | bha. zrI suvidhinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 1172 1508 | amakU prA. jJA. Agama siMhadattasUri | bha. zrI zAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 1173 1525 | phalI, ratnAde prA. jJA. tapA zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI anaMtanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 166 1174 1525 amarAde, rAmati | cicaTagotra / zrI kakkasUri bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 166 1175 1536 | nAI. rANI zrI zrI jJA zrI vIrasUri bha. zrI sumatinAtha jI jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | 167 1176 1528 | mANikade zrI zrI jJA zrI vIrasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 168 1177 1513 | siri, pUrI prA. jJA. tapA. zrIratnazekharasUri bha. zrI dharmanAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | 168 1178 1568 maTakU, valhAde prA. jJA. zrIhemavimalasUri bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 168 1179 ___1525 | pomI jIviNi zrI. zrI. jJA. Agama. devaratnasUri bha. zrI suvidhinAtha | jai.dhA.pra.le.sabhA.2 168 jI 1180 1528 | ratnAI, rAjageI prA. vaMza kharatara. jinacaMdrasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA2 168 jI 1181 1530 bha. zrI abhinaMdana jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | mUjI, sonalade, kuMari upakeza. zrI deva | guptisUri 169 | upa. jJA. govarddhanagotra 1182 1584 SImAI, vIrAI ukeza bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 kharatara. zrIjinamANikayasUri 169 kAMkariyAgotra 1183 1536 | vIjalade, mANiki | zrI. zrI. jJA. | bhaTTA zrI buddhisAgarasUri | bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | 170 Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 439 | 1184 |1529 | lIlU, hIrAI / zrI. jJA. Agama. devaratnasUri | bha. zrI abhinaMdana jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 170 1185 __1515 | mAlhaNade zrI. jJA. pUrNimA, sAdhuratnasUri bha. zrI zItalanAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 jI 171 1186 1519 | dulade zrI. jJA. nAgendra. zrI guNadevasUri bha. zrI caMdraprabhu jI / jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 171 1187 zrI. zrI. jJA. 1553 | siMgArade, maTakU gurade vRddhatapA. zrI udayasAgarasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 171 1188 1525 | ramakU, dUbI prA. jJA. zrIsUri bha. zrI AdinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 1189 1535 | amakU maUkU DIsA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI dharmanAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 171 1190 UsavaMza zrI sarvasUri | bha. zrI dharmanAtha jI 1554 | kIkI, dhanIpu. zrRMgArade, iMdI jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 171 1191 1512 | siMgArade, mAMjU zrI. zrI. jJA. bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1192 | 1508 | kutigade, sulahIsu | zrI. zrI. jJA. pUrNimA. zrIguNasamudrasUri | bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 172 1193 1513 | lAchU, mANiki | zrI. zrI. jJA. zrIsUri bha. zrI naminAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 172 1194 1537 zrI. zrI. jJA. bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | | dhAUM, nAgiNi, kutimade vRddhatapA. zrI udayasAgarasUri 1195 | 1513 | lADI, gAMgI zrI. jJA. vRddhatapA. zrIratnasiMhasUri bha. zrI naminAtha jI | jai.dhA.pra.le.sabhA.2 173 1196 | 1506 | pAtU, sArU | zrI. zrI. jJA. pUrNimA. rAjatilakasUri bha. zrI zItalanAthapaMcatIrthI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 173 1197 1525 | phanUpu, hAMsI vaDAgotra | vizAlarAjasUri bha. zrI munisuvrata jI | 76jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1198 | 1512 | ramAde zrI. zrI. jJA. | pUrNimA zrI jayaprabhusUri / bha. zrI zAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 173 1199 1510 | karmAde, lAvU zrI. zrI. jJA. pUrNimA. zrI guNasamudrasUri | bha. zrI zAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1200 1533 | hakU, tejU zrI. zrI. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI naminAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1201 1515 | jaitU, bharmAde, | prA. jJA. tapA. zrI ratnazekharasUri bha. zrI mahAvIra jI |jai.dhA.pra.le.sabhA.2 kamoda 174 Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 440 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1551 1567 1573 1517 1512 1530 1517 1508 1511 1515 1506 1517 1528 1589 1519 1517 1553 1569 kuMara, rAjUpu raMgAde kIkI, caMgI, pUtalI, rahI tU bagUkayA sarasati, pomAde nAgala, harSU 1508 gurI, mAgiNi davaka amarI, vIrU bAsU manI, mAhAdi jAsU, amakU sahijalade kapUrI, mAnU lIlAI | nAmalade, karmAde karmA, vanU suhavade, gaurI, kAmalade kutigade, lIlAde jamaNade mAnUpu, mAlhUsu hemAde, SImAI zrI. zrI. jJA osa. jJA. osa. jJA. zrI. zrI. jJA. osa. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. ukeza jJA. zrI. zrI. jJA zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrImAla jJA. prA. jJA. upakeza jJA maMDovaMza gotra zrI zrI vaMza zrI jJA aMcala zrI siddhAMtasAgarasUri zrI devaguptasUri zrI vijayasiMhasUra nAgendra vijayaprabhusUri zrI suvihitasUri zrI kamalaprabhasUri pUrNimA tapA. zrI ratnazekhara sUri zrIsUri brahmANa. zrI municaMdrasUri tapA. ratnazekhara sUri bRhatapA. zrIjayacaMdrasUri brahmANa. vimalasUri saMDera. zrI sAlibhadrasUri dharmaghoSa zrI sAdhuratnasUra karaMTa / zrI nannasUra solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI vAsupUjya bha. zrI caMdraprabhu jI jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI abhinaMdana catu. jI bha. zrI caMdraprabhasvAmI jI bha. zrI munisuvratasvAmI jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI naminAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 pIpala. zrI dharmavallabhasUri bha. zrI zItalanAtha jI bha. zrI * vAsupUjya jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI zreyAMsanAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 pUrNimA. zrI sAdhusuMdarasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 brahmANa. vimalasUri pippala. zrIguNasAgarasUri jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 bha. zrI saMbhavanAtha jI jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 bha. zrI vimalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI AdinAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI zItalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 174 174 174 174 175 175 175 175 176 176 176 177 177 177 191 191 191 192 192 Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 1221 1561 jAlaNade ukeza jJA. pUrNimA. zrI udayacaMdrasUri | bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | 192 1222 1531 | karmaNi, mANikade | zrI. zrI. jJA. nAgendra zrI hemaratnasUri bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 193 1223 / 1520 oesavaMza aMcala. jayakesarIsUri bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | 193 | hIrU, karamAI, kapUrAI jI 1224 | 1523 vAyaDa jJA. | tapA. zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrI munisuvrata catu | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 sUhavade, kuMari, TabakU ratnAde, vanAde 1225 1525 nAgalade, vimalAde | osa jJA, maMDovarA | dharmaghoSa. zrI sAdhuratnasUri gotra bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | 193 1226 1529 | kUsari, hemAI zrI zrI jJA. vRddhatapA. jJAnasAgarasUri bha. zrI vAsupUjya jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 pUrNimA. zrI guNasamudrasUri | bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1227 1506 | rAjU, raMgAI zrI zrI jJA. 194 1228 1547 | ramAI 194 ............ | bha. zrI gautama pratimA | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | jI 1229 zrI zrI jJA 1524 | gomati makAMsu kamalI pUrNimA, zrI puNyaratnasUri | bha. zrI naminAtha jI | jai.dhA.pra.le.sabhA.2 194 1230 1525 | sUhavade, kuMari, ratnAde vAyaDa jJA. | zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI zAMtinAtha catu. jI | jai.dhA.pra.le.sabhA.2 | 195 1231 1541 | sirITha lADiki moDha jJA. tapA. zrI bha. zrI saMbhavanAtha catu. jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 199 1232 1534 bhImalade jayatu .......................... nANAvAla. zrIghanezvarasUri | bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 199 1233 1552 | kAU, raMgI mor3ha jJA. vRddhatapA. udayasAgarasUri | bha. zrI zAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 200 1234 1524 | sahiSalade, kapUrI zrI zrI jJA. pUrNimA. guNasuMdarasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. 200 bha. zrI catuvizati naminAtha jI 1235 1525 | rohaNi osa jJA. zrI vijayadAnAri bha. zrI pArzvanAtha jI / pA.jai.dhA.pra.le.saM. 201 1236 |1529 rUpAI, ratanII | upakeza vaMza bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 201 1237 | 1531 karaNU, pArabatI zrI zrI jJA Agama zrI zIlavardhanasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 201 1238 1573 zrI zrI jJA AsI maMgAI, | palhAI pUrNimA sadgurU bha. zrI naminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 201 1239 1510 dharmAI, haMsAI zrI. zrI. jJA. | vRddhatapA zrI ratnasiMhasUri | bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 202 1240 | 1512 rAjalade zrI. jJA. brahmANa municaMdrasUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 202 1241 1515 | jasamAde prA. jJA. tapA. sobhAgasUri bha. zrI AdinAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 202 1242 1517 | vAsU zrI. zrI. jJA. zrIsAdhusuMdarasUri bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 203 Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 442 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 1243 1558 | rUDIsu osavaMza zrIsUri bha. zrI pArzvanAtha jI - pA.jai.dhA.pra.le.saM. 203 1244 1541 | saMpU, harSAI zrI zrImAla jJA. | bhAvaDAra. bhAvadevasUri bha. zrI sumatinAtha jI jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | 196 1245 1519 | rAjU, saMpUrI | vAyaDa jJA. | Agama. hemaratnasUri jai.dhA.pra.le.sabhA.2 196 bha. zrI dharmanAthAdipaMcArthI jI 1246 1512 | laNU zrI upakeza jJA. maMDovarA gotra dharmaghoSa. zrIsAdhuratnasUri | bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 196 1247 1523 lADI, maMdoari nImA jJA. tapA zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI naminAtha jI | jai.dhA.pra.le.sabhA.2 196 1248 1529 | AMsU mAkUNade prA. jJA. bRhatapA. zrIvijayaratnasUri | bha. zrI vAsupUjya jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 197 1249 1564 | halI, ahavade prA. jJA. bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 197 bRddhatapA. zrIlabdhisAgarasUri 1250 1521 | dhanAI prA. jJA. | tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1251 1523 | lAhI, maMdoari / nImA jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI naminAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 197 1252 1529 prA. jJA. bRhatapA. zrIvijayaratnasUri | bha. zrI vAsupUjya jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 197 rAjU, AsU, mAkUNade 1253 1521 dhanAI prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 197 1254 1513rANI, lASaNade | zrI zrI jJA. Agama. devaratnasUri jai.dhA.pra.le.sabhA.2 bha. zrI zreyAMsanAtha jI 197 1255 1525 dIsavAla jJA. tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 198 rAjUpu vAnUpu mANiki 1256 1560 zrI zrI jJA lIlU, jIvAI caMpAI sadgurU bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1257 1583 | zIAde, sarIyAde | zrI. zrI. jJA | bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 pUrNimA zrIsUri Agama. vivekaratnasUri 1258 1549 | lakhI, demAI prA. jJA. | bha. zrI ajitanAtha jI . jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 205 1259 | 1521 - labakU malhAI dhanI zrI. zrI. vaMza aMcala. jayakesarIsUri bha. zrI ajitanAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 1260 - 1529 maTakU prA. jJA. Agama. amararatnasUri | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 205 | bha. zrI saMbhavanAtha paMcatIrthI jI 1261 1560 sAMtU lIlAde | zrI. zrI. vaMza / aMcala. siddhAMtasAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 205 1262 1537 | ratanU, bharamAde zrI. zrI. jJA. zrIsUri jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 - 206 bha. zrI saMbhavanAtha catu. jI 1263 1506 | deI, kapUrI, kamalAI prA. jJA.. tapA. udayanaMdisUri | bha. zrI anaMtanAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 206 Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 443 1264 1547 | pUrIsu, rUpAI, kabAI zrI zrI jJA. tapA. sumatisAdhusUri bha. zrI kuMthunAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 2068 1265 1515 | devalade zrI zrI jJA. pUrNimA. sAdhusuMdarasUri bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.sabhA.2 | 184 1266 1509 | kapUrI, kutI gUrjara jJA. tapA. zrIratnazekharasUri bha. zrI zAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 184 1267 1549 TabakU, valhAde zrI. zrI. jJA. mA. vRddhatapA. udayasAgarasUri | bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 zA. 184 1268 1521 | cAMpAsiri, sItAde osa. jJA. gAMdhI gotra maladhAriguNasuMdarasUri bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 | 184 jarmanI mUla kI janmI thii| zrAvikA cAraleTa kroNs| jainAcArya se jaina siddhAMtoM se itanI adhika prabhAvita huI thI ki usane apanA nAma subhadrAdevI (hindustAnI) rakhA ___ thaa| usane jaina dharma kI zrAvikA dIkSA svIkAra kI thii| Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat / zrAvikA nAma 1269 1520 kAcU, mAI 1270 1513 sarU, sahamAI vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka pratimA nirmANa saMdarbha graMtha - pR. gaccha/AcArya Adi zrI mor3ha jJA zrI hema prabhasUri bha. zrI kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 59 jI usavAla jJA loDhA rUdrapallIya . zrI bha. zrI vimalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. gotra somasuMdara sUri upa. jJA. aMcala. zrI jayakesara bha. zrI munisuvrata - pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI upa vaMSa bodharA gotra | kharatara. zrI jinacaMdrasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | 1527 | Ahalade, mAnU 1272 | 1534 | suhAgade, lakhI jI 1273 | 1534 | harakhU, vIjalade bha. zrI vimalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 60 jI 1274 |1534 | deUsu, vAnari upa. jJA. nAhara gotra | dharmaghoSa zrI lakSmIsAgarasUri prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgara sUri upa. jJA. | tapA. hemavimalasUri bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1275 1560 | bhAvalade moI 61 bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1276 1577 | pAmalade, bhAzaNade nAhara gotra zrI nandivardhana 61 1277 1527 amarI, nAI prA. jJA. upa. zrI siddhasUri bha. zrI kuMthunAtha / pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI 1278 1532 | halU, jIvi vAyar3ajJA Agama. zrI amararatnasUri | bha. zrI pArzvanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 62 jI 1279 1503 | bharamI mAlhU gotra zrI jinabhadrasUri bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI dharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1280 1559 | bhojI osavAla.jJA. surANA | dharmaghoza. zrI gotra padmAnaMdasUri prA. jJA. zrI sUri 1281 | 1545 | mAghU hemI bha. zrI pAzarvanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1282 | 1566 | cAhiNade zrI nANAvAla | zrI zAMtisUri 163 1283 1507 | amarI zrI kakkasUri bha. zrI vimalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. osavAla jJA. suciMtI gotra upakeSa gotra 64 12841510 | talhI, jegI zrI kakkasUri 164 UkeSa. bhAmu gotra zrIsUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 12851518 | phatI, karmAde, sahajalade 12861534 | vIriNi, lazamAde jI upa. gotra zrI guNavimalasUri bha. zrI kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 65 jI 12871536 | premalade, bhAvalade osavAla | jJAnakIya dhanezavarasUri | bha. zrI vimalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa.. 65 1288 | 1536 | garalade, rAsArade taiTa gotra zrI devaguptasUri pA.jai.dhA.pra.le.sa. 65 bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI pArzvanAtha 1289 1539 dharmidhi, myApuri pA.jai.dhA.pra.le.sa. u. jJAtIya prAdecA bhAvar3Ara bhAvadevasUri gotra osa. jJA. tapA zrI hemavimalasUri jI 1290 | 1552 mujAde bha. zrIvimalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 1291 | saMvat zrAvikA nAma | vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha / gaccha/AcArya Adi 1561 | hIrU, cAMpU ravI huMbaDa jJA. zreSThi | tapA zrI hemavimalasUri / bha. zrIvimalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 66 jI 1507 | vIramade zrI osa vaMza bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 66 1292 jI 1293 1596 | paUmAde AdityanAga gotra | siddhasUri bha. zrI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1294 | 1509 | hemasiri osavaMza nAhara gotra | dharmaghoSa sUri bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 72 jI 1295 | 1530 | kunigade, delhA | prA. jJA. zrI vidyAsAgara sUri bha. zrIdharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1296 | 1545 | Isarade, jIvAde upa. jJA. zrezThi gotra | zrI kamalacaMdrasUri bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 72 jI 1297 1501 jAmi zrI maMgala caMdra sUri bha. zrI caMdraprabhu jI| pA.jai.dhA.pra.le.sa. 173 1298 | 1509 | UmAde, devalade zrI jina sAgara sUri bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 74 ukezavaMza mAlhU gotra osavAla jJA 1299 1512 | nayaNI, mI | zrI kakkasUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 74 1298 1513 .................. ukezavaMza brahmANa tapA. hemahaMsa sUri | bha. zrI naminAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI sAgaracaMdrasUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1299 | 1513 | kSemazrI, soma zrI ukezavaMza 174 jI 1300 | 1515 | rUpiNi vaijI | gUrjara jJA. zrI jayacaMdrasUri bha. zrI dharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1301 1520 | gauvade harzamade | zrImAla jJA. dharmaghoSa zrI sAdhuratnasUri | bha. zrI suvidhinAtha| pA.jai.dhA.pra.le.sa. 75 jI 1302 | 1521 | pAlhaNade maakuu| prA. jJA. pUrNimA zrIpUjyacaMdrasUri bha. zrI padmaprabhu | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1303 1529. | rAjalade zrImAla jJA pUrNimAsAdhusuMdarasUri bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI 1304 | 1530 | tejalade kunigade / upa. jJA tapA zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrImunisuvrata | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 53 jI 1305 1530 | AdhU mANikade prA. jJA. tapA lakSmIsAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1306 1530 | rAjalade zrImAla jJA aMcala zrIjayakesarIsUri | bha. zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1307 | 1532 | mImI pAhaNade |54 jI 1308 1533 kheta zrI 54 uesavaMza maladhAri puNyanidhAna sUri | bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. caNamAliyA gotra osavaMSa bAbela gotra | maladhAri guNanidhAnasUri bha. zrI abhinandana | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI ukezavaMza kaTArIyA | kharatara. zrI jinacaMdrasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. gotra upa. vaMza zrI kamalacaMdrasUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1309 1534 | pAlhaNade 154 jI 1310 1534 | lazamAde, kIlhaNade 55 jI Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 446 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra | pR. preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya kharatara zrIjinacaMdrasUri - pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha Adi bha. zrI dharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1311 | 1534 | nIviNi | ukezavaMza jAhaDa gotra 55 1312 | 1534 | namalade zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 55 jI 13131535 | mayahalade upa. jJA. zrIdeva guptasUri bha. zrI padmaprabhu pA.ja.dhA.pra.le.sa. 55 1314 | 1546 | siMgArade osa. zreSThi gotra zrIdeva guptasUri | bha. zrIcaMdraprabhu jI | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1552 | kelhI, girasU osavAla jJA. zrIjinasuMdarasUri 56 bha. zrIAdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1316 1555 sAliga 56 upa. vaMSa meDatAvAla | harzapurIya. gotra zrIguNasuMdarasUri saNDera bar3hAlA gotra zrIzAMtisUri jI jisa samaya kA kavitA 1317 mAtA nAma / 1556 | tArU bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 56 jI | 1559 / | devala palhubar3a gotra zrI munideva sUri bha. zrI kuMthunAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 56 jI 1319 | 1559 | bhaMgAde, dhanazrI upakeSavaMza kharatara. jinahaMsasUri | bha. zrI zItalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 56 jI 1320 | 1563 | devalade, vIlhaNade 57 dharmaghoza lakSmIsAgarasUri | bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | upakeza zrIsiddhasUri bha. zrI naminAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1321 1566 rUpAde 57 upakeSavaMza rAMkA gotra zrI vaMza 1322 1572 rahA, ramAde, Ahavade nAgendra sugurU bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. sa. 57 jI 1323 1576 | ramAde hIrAde zrImAla jJA. pUrNimA zrI municaMdrasUri bha. zrI munisuvrata | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 157 jI 1324 |1576 | hema zrI surANA gotra. dharmaghoza nandivardhanasUri 57 1325 | 1576 | savatAde, premalade upa. jJA. zrI zAMtisuMdarasUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI munisuvrata | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI abhinandana | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 58 1326 1592 | sUhavade AdityanAga gotra. | upa. gaccha zrI siddhasUri |58 jI 13271599 | kIlhU saNDera gotra zrI zAMti sUri bha. zrI neminAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 58 jI 1328 1500 upakeSa jJA. tapA. zrI munisuMdarasUri bha. zrIcaMdraprabhu jI | pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 106 malhAr3a lAkhaNade cApala.de | kalho, dattasirI | upa. vIroliyA gotra | zrIUjoaNa sUri bha. zrI saMbhavanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa.. 106 jI 1330 1588 | sahalAlade upa. jJA. coraDiyA gotra Ukeza zrIsiddhasUri bha. zrIsumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 106 jI 1331 prA. jJA. | zrI lakSmIsAgara sUri bha. zrIAdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 106 | 1536 karmAde, nAyakade, harazamade 1533 | rUlhI, jogI jI 1332 osa. jJA. bar3a gotra | zrIsUri |108 bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 1333 1334 1335 1336 1337 1338 1339 1340 1341 1342 1343 1344 1345 1346 1347 1348 1349 1350 1351 1352 1353 1354 saMvat 1597 1513 1513 1520 1554 1505 1511 1581 1525 1503 1509 1509 1554 1512 1529 1510 1519 zrAvikA nAma 1524 kIlhaNa 1519 harza, pUMjI, mAU, sApA, sAgU Adi prathama sirI, hImAde 1518 dhAnI dhAralade 1596 savIrAI lakhamAde, mAlhaNade caNa zrI, mohaNa zrI kazmIra, methU lakhamAI, siMgArade delhU, mAlhI, pUrA harzamade mIthahI 1517 hImI kelhI, saMsArade vaNakarammade lakhI sAzela, ratU dhArI vairAmati dhUlI lazI, vArU bhAjI vaMza / gotra zrImAla jJA. ukeSa jJA. surANA gotra zrI zrImAlI jJA. baharA gotra prA. jJA. upa. jJA. Aditya nAga gotra zrI zrImAla jJA. UkeSa ghAMgha gotra muharala gotra zrI mAla jJA uThitavAla gotra upa sucinti gotra upa. jJA. prA. jJA. zrImAla. jJA. zrImAla. jJA. upa. jJA. zrI mAlI usavaMza bahurA gotra usavaMza baraDiyA gotra preraka / pratiSThApaka pratimA nirmANa gaccha / AcArya Adi tapA. zrI sumati sAdhusuri aMcala. zrI jayakesarIsUri bha. zrI kuMthunAtha jI zrI dharmaghoza padmANaMdasUrI zrI sUri zrI hemavimalasUri upa. zrI kakkasUri pUrNimA, zrI rAjatilaka sUra maladhAri zrIjayakesarI bha. zrI kuMthunAtha jI zrI kakkasUri bramhANa. zrIudayaprabhasUri zrI sUri zrI vijayadAnasUri ukeza zrI kakka sUri Agama hemaratnasUra pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI pArzvanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI saMdarbha graMtha bha. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI suvidhinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI ajitanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI sumatinAtha pA. jai.dhA. pra.le.sa. jI dharmaghoSa. mahAtilakasUri bha. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrIvimalanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI kuMthunAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI AdinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI supArzvanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI ajitanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zItalanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI ratnazekharasUri pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI vAsupUjya jI bRhata. zrI zAMtisAgarasUri bha. zrI vardhamAna jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. zrI sUri tapA. zrI. hemavimalasUri bha. zrI pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pR. 108 108 109 109 109 110 110 110 111 111 111 111 111 111 116 447 115 115 115 123 124 124 124 Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 448 kra0 1355 1356 1357 1358 1359 1360 1361 1362 1363 1364 1365 1366 1367 1368 1369 1370 1371 1372 1373 1374 1375 1376 saMvat 1503 1508 1510 1511 1516 1527 1536 1564 1577 1501 1505 1519 1524 1525 1523 poINI, rAjalade, mArU rAnU jIviNI delhaNade, vIjalade 1528 1529 1571 vAlade, lalatAde saMbhUrahI 1554 sarUpade, ratnAde 1515 1517 zrAvikA nAma 1535 sahajalade vArU, kolA rAjU, cAMpU sItU maNakAI mAlhaNade, karmAde lazamAde ratnAde bhAlhaNade vAcA, madanA, nAthI jIviNi, vAnU vArU, DUsI lAkhaNa, meghU | jAsU, kAIsu camakU hIrU mUlhI, lAzaNade, lazamAde gopAlade, damahalade gurA, rUpAI vaMza / gotra osa. jJA. AjamerA gotra zrI saMDeragaccha prA. jJA. zrI ukeSavaMSa dosI gotra zrI jJAna kIya kilAsIyA gotra usavAla jJA. mAIlevA gotra kAkarecA gotra zrI zrImAla. jJA. zrI zrImAla zrI zrImAla upa. jJA. prA. jJA. prA. jJA. upakeSa. jJA. prA. jJA. upa. jJA. vAyar3a jJA. uesa vaMSa osa. zAvalI gotra jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya dharmaghoza vijayacaMdrasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMdarbha graMtha bha. zrI AdinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pratimA nirmANa Adi | zrI zAMtisUri zrI ratnazekharasUri kharatara. zrI jinabhadrasUri bha. zrI AdinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI dhaneSvara sUri saMDera zrI zAMtisUri pallIvAla. udyotanasUri zrI zAMtisUra zrI pArzva caMdrasUri ma. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pUrNimA zrI guNasamudrasUri bha. zrI kuMthunAtha jI zrI jayakesarI sUri zrI puNyaratnasUra bha. zrI zItalanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI suvidhinAtha | pA. jai. dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI AdinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI kuMthunAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI caMdraprabhu jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI pArzvanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI vimalanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrIAdinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI kanakaratna sUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA. pra.le.sa. jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri ma. zrI saMbhavanAtha pA. jai.dhA. pra.le.sa. jI upa. zrI deva gupta sUri zrI lakSmI sAgara sUri bha. zrI sumatinAtha | pA. jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI naminAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI vimalanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI aMcala, siddhAMta sAgarasUri Agama. zrIsomaratnasUra bha. zrI pA. jai.dhA.pra.le.sa. abhinaMdananAtha jI bha. zrI pArzvanAtha pA. jai.dhA. pra.le.sa. jI zrI jayakesarI sUri tapA. zrI kamalavajrasUri bha. zrI neminAtha jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI sumatinAtha pA. jai.dhA. pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. pR. 125 125 125 125 126 126 126 126 127 128 129 129 129 129 129 129 130 131 135 135 135 Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kra0 saMvat | zrAvikA nAma Adi 1377 | 1528 | vIrU, sahide, varade 135 . vaMza/ gotra / preraka/pratiSThApaka - pratimA nirmANa saMdarbha graMtha / gaccha/AcArya zrI zrImAla vRhattapA jJAnasAgara sUri | bha. zrI kuMthunAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI upakeSajJA huDoyUrA zrIdeva gupta sUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. gotra | jI U. jJA. tapA zrI hema vimala sUri | bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1378 1544 | mohaNadevI 138 | 1379 1552 | sArU, kIlhU 138 1380 1558 varajU, jAsU zrI zrImAla jJA | zrI hemaratna sUri 1381 | 1527 | karaNUM, lazU zrI vIra vaMSa aMcala jayakesarIsUri 139 bha. zrI zItalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zreyAMsanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1382 | 1563 | hIrUM, puhuti mor3ha. jJA. tapA iMdranaMdi sUri 1383 1528 | meghAI oesa vaMSa aMcala 140 jI 1384 1570 hemasiri, nArigade, saMghavINi bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 141 sUrANA gotra dharmaghoza zrI naMdivardhanasUri upa. jJA. sonI gotra | zrI devasuMdara sUri 1385 | 1538 pA.jai.dhA.pra.le.sa. 141 1386 | 1518 | rAU zrI mor3ha jJA. zrI hemaprabha sUri 141 bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI 1387 zrIsUri bha. zrI suvidhinAtha| pA.jai.dhA.pra.le.sa. 142 1388 1576 pUnA, reDAhI, DUlA, | DUgar3a gotra mUlAhI | 1567 | lAbI, rUpI, jayamAde, | zrI. zrI. jJA ratnA | 1578 | tejU, vIra bhadeUrA zrI sarvadeva sUri bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 142 jI 1389 saMDera zrI zAMti sUri bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 143 1390 1523 bhAvalade tpA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 144 jI 1391 1558 | padmalade zrI devaguptasUri bha. zrI zreyAMsanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 144 usavAla jJA kaThautiyA gotra suciMti gotra jI 13921567 | jasmAde, hazu | 146 1393 1575 | Alhazade, vilhaNade, prA. jJA. | zrI nandIsUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI tapA zrI jayakalyANasUri | bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI dvivaMdaNIka. zrI siddhasUri | bha. zrI suvidhinAtha| pA.jai.dhA.pra.le.sa. 147 13941512 | phAlI, jAsI 150 jI 1395 | 1567 |bAjI upakeSa. jJA. upakeza zrI siddha sUri bha. zrIpArzvanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 150 1396 1553 | mAnU dhanAI UkeSa vaMSa kharatara. zrIjinasamudrasUri | bha. zrIvAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 157 jI 1397 1570 somalade surANA gotra dharmaghoSa. naMdivardhanasUri 157 | bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa.. jI bha. zrI kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1398 |1507 | moTU, maMdoari zrI ratnaSekharasUri 157 Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kA jana zrAvikAe~ kra0 saMvat prAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha / gaccha/AcArya Adi zrI ratnasiMhasUri bha. zrIAdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1399 | 1511 | sahanalade, pAlhaNade / huMbar3a jJA. 158 jI 1400 1553 | sonI, hIrU bAraDecA gotra koraMTa zrInannasUri bha. zrI kuMthunAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 160 jI 1401 | 1506 | AryA sohI zrImAla jJA. zrI hemaratna gurU bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrIcaMdraprabhu jI | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 14021517 | dhAvalade, kanutigade / ukeSavaMSa lor3hAgotra | kharatara, zrIjinadharmasUri 14031518 | hIrAde zrImAla jJA. zrI vimalasUri bha. zrIdharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1404 | 1519 | samUlade, bagU u. jJA. zrI malayacaMdrasUri 4 bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI dharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 14051523 | meghU, jIvAde ukesavaMSa aMcala.zrIjayakesarIsUri 1406 | 1513 | kAu, netAde ukeSa jJA. saMDera. IzvarasUri 17 bha. zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrIvAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1407 | 1557 | ratnAde, hAMsU prA. jJA. hema vimalasUri 7 jI 1408 1517 | suhAsiNI, sonAI tapA. zrIratnazekharasUri bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 9 1409 1557 | soMgalade, pUjI maheMdrasUri bha. zrI zItalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 9 jI 1410 1526 | pAmecA gotra zrI jinacaMdrasUri bha. zrI dharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 75 jaito, jArI, ullAde jAsahade, saMsArade 1411 | 1532 zrI koraMTa zrI sAMvadevasUri bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 14121533 | mAnU, mAhI, manakU | prA. jJA. bha. zrI vimalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. sAdhupUrNimA. jayazekharasUri zrI vimalaprabhasUri 1413 1534 prA. jJA. bha. zrIvAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 76 mohaNade, kuMtI, lazamaNa 1549 | mANikade, gaMgAde 1414 osavAla jJA. 1415 1563 | cAMpale, caMgI | saNDera. sumatisUri bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI dharmaghoSa. zrutasAgarasUri / bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI aMcala. sUri jinapratimA pA.jai.dhA.pra.le.sa. 76 1416 1567 upakeSa jJA. bhUri gotra guMdecA gotra UkeSavaMSa phUlapagara gotra Tahana, jasA 1417 | 1572 | pAbU, pUrI zrI caMdraprabhasUri bha. zrI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 76 14181579 | dhanI, lazamAde 77 1419 1521 | dhAI, vIrANi nAgara jJA. bRhatapA. saubhAgyasAgarasUri upakeSa jJA. bAphaNA | zrI kakkasUri gotra | upa. zrezThi gotra |zrI kamala caMdrasUri bha. zrI zreyAMsanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 177 1420 1541 ratna, TahakU bharI, karamI, rAmati Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra / pR. 1421 1504 | bholA hI nAhara gotra 79 preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi dharmagaccha. bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. zrIvijayacaMdrasUri jI zrI jinabhadrasUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI tpA. zrIratnazekharasUri bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1422 | 1507 | kapUrade Ukeza vaMza 79 1423 | 1511 | rAjU, kamA prA. jJA. 180 jI 1424 | 1521 | vIsalade, sonAI bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. osavAla jJA. bRhatapA. zrI udayavallabhasUri zrI saMDera osa. jJA. zrI zAMtisUri jI 1425 1533 bha. zrI caMdraprabha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 81 1426 1536 | sUhavade, kapUra | zrI. zrI. jJA. caitra. zrIlakSmIsAgarasUri | bha. zrI vimalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 81 jI 1427 | 1536 | sahajalade zrIsUri | bha. zrI dharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1428 1554 | jAlhI, sUhavade bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.pa. | jI | bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1429 U. jJA. gAMdhI gotra aMcala. zrIsiddhAntasAgarasUri UkezavaMza bhaNasAlI zrIsUri gotra upakeSa jJA. zrImaNicaMdrasUri 1559 | rAjI, lAlI jI | 1430 | 1559 | turI bha. zrI suvidhinAtha| pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1431 1569 | saMpUrI zrImAla dhAMdhIyA gotra | zrI jinacaMdrasUri bha. zrIsumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 82 14321581 | cAMgU karamA u. bhIsodhA gotra zrI saMDera. IzvarasUri | bha. zrIajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI 1433 | 1523 | phaDU, maragAde prA. zreSThi | tapA. zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrIkuMthunAtha jI| pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1434 | 1579 | sAligade gAMdhI gotra aMcala. zrIguNanidhAnasUri | bha. zrIpArzvanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 96 1435 | 1524 | UdI sUhAvade upa. jJA. liMgA gotra | Dapakeza zrIkakkasUri bha. zrIkuMthanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 89 1436 | 1533 | mAI osavAla jJA. bRhattapA. udayasAgarasUri | bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. | jI bRhattapA. udayasAgarasUri | bha. zrI pArzvanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1437 1536 hapArA zrI zrImAlI 9 | jI 1438 1574 | balhA, hIsU 98 1439 1537 | muhar3Ade, himAde osavAla jJA. valaha | Dapakeza zrI siddhasUri bha. zrIdharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.sa. gotra dharmaghoSa zrI mAnadevasUri | bha. zrIvimalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI dharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. sUrANA gotra. 269 1440 1541 | sUlesiri, lakhI | 269 1441 | 1505 | mUdalade, suhar3ade dharmaghoSa. zrI mahendrasUri bha. zrI caMdraprabhu jI| pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 272 1442 1517 | jAsI, hIrU zrI zrImAla jJA. pippala. zrIdharmasAgarasUri | bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 274 Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 452 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra | pR. preraka/pratiSThApaka - pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI pArzvanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1443 1519 | jIviNI, vIrU Ukeza jJA. jI 1444 | 1521 TabakU, rAmI, jIviNi | prA. jJA. 274 tapA zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI padmaprabhu | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI dhanaprabhasUri bha. zrI naminAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1445 1513 | siriyAde, mallI | upakeSa jJA. 274 jI 1446 | 1517 | sAhI, Asi zrI zrImAla pUrNimAratnasUri bha. zrI pArzvanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 274 jI 1447 | 1576 | bhAvalade, mANakade / upa. jJA. nAga gotra nANAMvAla ............. bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 274 1448 |1524 | dharaNA, kuMthi zrImAla jJA. zrI vimalasUri bha. zrInaminAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 278 1449 1534 | mANikade usavAla ThAkura gotra | zrI somasuMdarasUri bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrIvimalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1450 1536 | vAlA, laliyatA zrImAla jJA. zrIsUri 279 jI khAMTeDa gotra upa.jJA. zrIvIrasUri 279 14511509 | ThAMsalade, natude, umAde 1452 1524 mAlhaNade bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI padamaprabhu pA.jai.dhA.pra.le.sa. zrImAla jJA. zrI bhAvadevasUri 280 jI 1453 1563 | aghu upa. jJA. zrI kAtikta sUri bha. zrI vimalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1280 jI 1454 258 1455 259 jI 1456 1259 M.la.sa. 1457 261 |1527 | jAsU, camakU, karmAI | zrI. zrImAla vaMSa | aMcalazrIjayakesarI bha. zrI pA.jai.dhA.pra.le.sa. caMdraprabhusvAmI jI 1509 | sAMsalade, uesa. vaza | zrI sAvadevasUri bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. paMkhavAlecA gotra 1528 mANikade, bAlhA, | zrI. jJA. bRhatapA jJAnasAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. nAmalade jI 1515 | sokhU, hIrAI, rohiNi ukeSa vaMSa darar3Agotra | zrI jinacaMdrasUri bha. zrI aMbikA pA.jai.dhA.pra.le.sa. mUrti jI 1520 rUpiNi somAde. prA. jJA. tapA. zrIlakSmIsAgarasUri | bha. zrImunisuvrata | pA.jai.dhA.pra.le.sa. vIkamAdi 1525 bholI, hAsI, AsU. | zrI jinasomagaNi pA.jai.dhA.pra.le.sa. karamI | 1566 tapA. zrI caraNasuMdarasUri bha. zrI supArzvanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. | jI | 1512 | bhaTi nAgara jJA. bRhatapA zrI ratnasiMhasUri | bha. zrI dharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1458 261 jI 1459 | 262 1460 | 262 1461 267 1482 | 1530 mAlhI, mahU 1267 var3AnulAgotra | saMDera zrIyaSacaMdrasUri osavaMSa UkeSavaMSa dhokhAgotra kharatara zrI jinacaMdrasUri bha. zrI zAtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1463 1512 | vAhiNade, ratnAde 1268 jI 1464 | 1534 | lakhamAde utaSa zA zreSThI / zrIdevaguptasUrina bhI padamaprabhu pAjamArale sa. / ukeSa jJA zreSThI gotra | zrIdevaguptasUri bha. zrI padmaprabhu | pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 269 , Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya nAgendra zrIsarvasUri pratimA nirmANa saMdarbha graMtha Adi bha. zrI SAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1465 | 1520 | sahajU, kAlI zrI.zrI.jJA. 282 1466 | 1522 | karmaNi, methA pAlhAuta gotra | maladhAri. guNasuMdarasUri 282 1467 1537 | jasamAde upa upa. jJA. bApa gotra | zrI deva guptasUri 282 | bha. zrI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. paMcatIrthI jI bha. zrI | pA.jai.dhA.pra.le.sa. vAsupUjyapaMcatIrthI 1468 1547 | raI, iMdu vAyaDA jJA. zrI amararatna sUri 282 1469 | 1542 sAhU lakhamAde, var3I | upa. jJA. zrI dhanaprabhasUri 203 1470 | 1527 | nAmalade, nAnuM | 204 osa. jJA. zrInANakIya dhaneSvarasUri | bha. zrI caMdraprabhu jI| pA.jai.dhA.pra.le.sa. mAdarecAgotra upa. jJA. gajar3a gotra | pallIvAla zrI nannasUri bha. zrI munisuvrata | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1471 1528 suhavide 204 jI 1472 1530 padaminI usabha gotra zrI dhaneSvarasUri 204 1473 1544 | vayajaladevI osa. jJA. zrI ratnadevasUri bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI pArzvanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrIajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 281 1474 1517 lalatAde, saMsArade upa. jJA. zrI kakkasUri 227 1475 | 1519 | nAsalade, cAMkUmAlhI | prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI kuMthunAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1227 jI 1476 1513 | sUlhI, gaurI UkeSavaMSa zrI yazodeva sUri bha. zrI kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 228 1477 1506 dhArU, lAr3I zrI saMDera, upa. jJA. zrI zAMtisUri bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 228 jI 1478 1533 | jhabakU zrImAla jJA0 229 nAgendra zrI guNadevasUri | bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bRhadattapA. zrIvallabhasUri | bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1479 1559 | siriyA, dharamAI DUgar3agotra. 229 jI 1480 1572 | DIDI, rAnAde,acalAde | UkeSa vaItAlAgotra | kharatara. zrIjinacaMdrasUri | bha. zrIdharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 230 1481 1529 pomAde, daI prA. jJA. zrI lakSmIsAgara sUri bha. zrI kuMthunAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 231 1482 | 1511 | jhAMba, somazrI, adhakU zrI kakkasUri 231 upa. jJA. | AdityanAga gotra prA. varSa 1483 1509 | mAjU, sAhiNi zrI jayakesarI sUri bha. zrI kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrInaminAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 233 14841516 | saMpUrI, jhAMU ........... tapA. zrI ratnaSekharasUri 233 | tass 127 | raMgAI. kuMvari 1485 1527 | raMgAI, kuMvari zrI zrI rasoiyA | zrI jayakesarI sUri zrI zrI rasoiyA ma. zrI zAMtinAtha pA.ja.yA prale.sa. | 23 | zrI jayakesarI sUri bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 233 gotra jI Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ | kra. saMvat / zrAvikA nAma / vaMza/gotra / pR. preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi tapA. zrI jinaratnasUri bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1486 1541 mAnU 234 jI 14871 533 | mahatAba kuMvara dUgar3a gotra sarvasUri bha. zrI abhinaMdana | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 211 1488 zrI.zrI. jJA. tapA. zrI hemavimalasUri bha. zrI anaMtanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 239 1565 kutiMgade, bAradhAI, rAkU, bInAI | 1509 | jIjAbAI, bena jI 1489 tapA zrI zAMtisAgarasUri | bha. zrI caMdraprabhu jI| pA.jai.dhA.pra.le.sa. 212 1490 1587 | vaijalade, abavAde upa. jJA. zrI malayahaMsasUri 234 bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. ukeSa jJA. zrIsUri 215 1491 1512 | bharamAde, nAyakade, sonAI 14921504 | lakhAI, beNI jI mahatIyA vaMSa 215 bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI mahAvIra jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1493 1504 ............. jATar3a gotra kharatara, jinasAgarasUri 219 1494 1504 | lAr3o mahatIyANa vaMSa / | 219 1495 1553 | rAmati, mANikade huMbar3a jJA. / kharatara, bhAbhu zIlagaNi bha. zrI pArzvanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bRhatapA zrI bha. zrI munisuvrata | pA.jai.dhA.pra.le.sa. udayasAgarasUri tapA. zrIlakSmIsAgarasUri | bha. zrIsumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 266 1496 1523 | mAnUM, jAsI, dhAdi, prA. jJA. lAlI | 176 jI 1497 1503 lAkhaNade prA. jJA. tapA. zrIjinaratnasUri bha. zrI munisuvrata | pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 177 1498 | 1512 | pacU, camakU, vAlhI | prA. jJA. tapA. zrIratnazekharasUri 177 bha. zrIsumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1499 1517 | cAI ukeSa, luMkaDa gotra | kharatara. zrIvivekaratnasUri 177 jI 1500 1518 | vArU, gomati, dharmiNI prA. jJA. tapA. zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrIsumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 177 1501 1519 vAlhI zrI. zrI. jJA. pUrNimA rAjatilakasUri bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 177 1502 1521 sakhI, kamakU zrI. zrI. jJA. pUrNimA. zrIguNatilakasUri bha. zrIsumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 178 jI 1503 |1531 | rAjavade, rAjAI zrI. zrI. jJA. Agama. zrIdevaratnasUri bha. zrI suvidhinAtha| pA.jai.dhA.pra.le.sa. 178 jI 1504 1548 | delhaNade, dhanI zrI. zrI. jJA. pUrNimA. saubhAgyaratnasUri | bha. zrI kuMthunAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 178 jI 1505 1552 | amakU, hAMsI prA. jJA. tapA. zrIudayasAgarasUri | bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 178 jI bRhattapA saMvegasuMdarasUri jinapratimA pA.jai.dhA.pra.le.sa. 180 1506 1529 | bAI, manAI, salabAI, | usa. jJA. mRgAI, bAI 15071517 | kamuI 181 Agama zrI AnaMdaprabhasuri | bha. zrI kuMthunAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa A kra0 saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra 1508 1536 | baraghU, gaMgAde osa. jJA. preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi vRddha.tapA. zrIjinaratnasUri | bha. zrI kuMthunAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI aMcala. siddhAntasAgarasUri | bha. zrIvimalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 182 1509 1555 mAMkI jIvinI, dagA | zrI. zrI. jJA. 182 jI 15101557 | jIvI zrI. zrI. jJA. tapA. zrIlakSmIsAgarasUri | bha. zrInaminAtha jI| pA.jai.dhA.pra.le.sa. 182 1511 1553 | ramA zrI.zrI.vaMSa zrIdharmavallabhasUri bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 182 jI aMcala, jayakesarIsUri, bha. zrI naminAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 183 1512 1524 sohAde, gurI, zrI.zrI.vaMza jayatalade 15131525 | cAMpUkI bAI, saMpUrI | mor3ha. jJA. jI zrIdevaratnasUri, Agama 204 bha. zrI abhinaMdana | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI padmaprabhu | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1514 1519 | gomatI zrI. zrI. jJA TAgama, zrI hemaratnasUri 170 jI 15151509 | bhUpAde, saMsArade UkeSavaMSa sAhU gotra bha. zrI kuMthunAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 171 kharatara. zrI jinasAgarasUri zrI sAvadevasUri jI 15161510 | rAMU, sAMpU | zrI koraMTa bha. zrI caMdraprabhu jI | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 172 1517 |1524 | jAsU. DIrU, jasamAde | zrI zrImAla jJA bha. zrI dharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 172 dvivaMdanIka. zrI kakkasUri pUrNimA. guNatilakasUri 1518 1532 havakU, mAMnU zrI zrImAli jJA. bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 172 jI kA patA hotA / 1519 | 1570 | cAMpalade, mANikade zrI zrImAli jJA. zrI tilakaprabhasUri bha. zrI SItalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 172 kI titikA kavitA jI 1520 | 1580 | jasamAde, rUpAI prA. jJA. tapA. hemavimalasUri bha. zrI dharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 172 1521 1504 dharaNU demAI prA. jJA. pUrNimA. zrI pUrNacaMdrasUri bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 173 jI 1522 1508 | vArU, saMpUrade upa. jJA. DAgalika | koraMTa. zrIsAmadevasUri bha. zrI saMbhavanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 173 gotra jI 1523 1516 | bAnU, hAMsU, bAUlade | zrI. zrImAla. jJA. |zrI madhukara.......... 174 bha. zrI zreyAMsanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | bha. zrI naminAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1524 1536 | lakhA zrI. zrImAla. jJA. Agama. siMhadattasUri 174 15251517 | jIviNi, mANiki zrImAla. jJA Agama. hemaratnasUri. bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI 1526 1517 | jasanAde, rAmati vAyar3a jJA zrIsUri bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI 1527 1517 | dharmAde, mANiki zrI. zrI jJA. aMcala. jayakesarIsUri. bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1528 zrImAla. mor3ha jJA. Agama. devaratnasUri. | bha. zrI padmaprabhu | pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 1517 | lalatAde, karamI, rAmati | 1517 | jhaTakU sahAgade 1529 prA. jJA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI abhinaMdana | pA.jai.dhA.pra.le.sa. , Page #478 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 | saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya | nAgeMda. guNaprabhasUri. 1530 1517 | | puMdarI, tIu zrI. zrI jJA. | pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha / Adi bha. zrI vimalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI suvidhinAtha| pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1531 zrI. zrIvaMza aMcala. jayakesarIsUri. 1517 bhAvalade, saMsArade, jIviNi 1517 | | zAjI, pUrIyu zaMbhU 1532 zrI. zrI. jJA Agama. ANaMdaprabhasUri. / bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI vimalasUri bha. zrI dharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1533 1518 | bhakti, tiduNA haraSu | zrI. zrI. jJA 15341518 | vAlhI, iMdrANi usavAla jJA ukeza. devaguptasUri. | bha. zrI kuMthunAtha / pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI 1535 1518 | sudA gaMgAde zrI. zrI. jJA vimalasUri bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI 1536 1518 jhAMkU kaDU | prA. tapA. lakSmIsAgarasUri. bha. zrI vAsupUjyapA .jai.dhA.pra.le.sa. 1537 | 1518 | jhAkU, rAjU tapA. lakSmIsAgarasUri. bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 15381518 | macakU, dhattI tapA. lakSmIsAgarasUri. jI 15391518 | mAghalade, araghU | zrI. zrI jJA. Agama. hemaratnasUri. bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1540 | 1518 | nAmalade zrI. zrI jJA. | nAgeMdra. guNadevasUri. bha. zrI munisuvrata | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1541 1518 |prImalade zrI. zrI jJA. pippala. ratnadevasUri. bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1542 | 1518 | vAnU, vAchU zrI. zrI jJA. | Agama. ANaMdaprabhasUri... bha. zrI caMdraprabhu jI| di.jai.i.i.a. 15431518 | ratanU, mANiki | mor3ha jJA vidyAdhara. devaprabhUsuri | bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI 1544 1518 | jAlahaNade ahIva ukeza. vaMza aMcala, jayakesarIsUri bha. zrI munisuvrata | di.jai.i.i.a. devI 1545 1518 | jAsUsI, pUdhAbhA zrI. zrI jJA. pippala. amaracaMdrasUri bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 15461518 | laSaNade, ratnAde usavAla jJA saMDera, zrIsUri. bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 1547 1518 | jhamakU zrI. zrI jJA. aMcala. jayakesarIsUri 15481518 | kutagade kI bhI AdhA / pUrNimA yAnusUri zrI. zrI jJA.ca pUrNimA. jayaprabhusUri bha. zrI neminAtha | di.jai.i.i.a. bhI nitya dilIkA 1549 | 1518 | hAMsU prA. jJA lakSmIsAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 1550 1518 | kapUrade, hIrU usavaMza aMcala. jayakesarIsUri bha. zrI zreyAMsanAtha| di.jai.i.i.a. 1551 1518 | hIrU, nAku prA. jJA tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. Page #479 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra / preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya tapA. lakSmIsAgarasUri 1552 | 1518 | mathI, kamalAbAI prA. jJA pratimA nirmANa saMdarbha graMtha / | Adi bha. zrI kuMzanAtha | di.jai.i.i.a. | jI bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. | jI bha. zrI zreyAMsanAtha| di.jai.i.i.a. 1553 1518 | maghalade, laSamAde | zrI. zrI jJA. Agama. hemararatnasUri 1554 | 1519 | hImAde zrI. zrI jJA. bhAvadevasUri jI 1555 zrI. zrI jJA. | bhAvadevasUrI | bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 1519 pAvatI, cApA, pAlhaNade 1519 | kasamIrade 1556 zrI. zrI jJA. | brahmANa. vIrasUri 1557 1519 | pomAde, pUjalade u. jJA | vRhad. kamalaprabhasUri 1558 1519 | rAjalade, mANikade | ukeza, vaMza jayakesarIsUrI bha. zrI zItalanAtha di.jai.i.i.a. jI bha. zrI zItalanAtha| di.jai.i.i.a. jI bha. zrI munisuvrata | di.jai.i.i.a. svAmI jI bha. zrI neminAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI zItalanAtha| di.jai.i.i.a. 15591519 | mANikade, gaMgAda | ukeza. vaMza aMcala. jayakesarIsUri 1560 1519 mUlahI zrI. zrI jJA. pUrNimA. jayacaMdrasUrI jI 15611519 | dhArU zrI: zrI jJA. vimalasUri bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. jI 1562 1519 | gaurI zrI. zrI vaMza aMcala, jayakesarIsUrI bha. zrI zItalanAtha | di.jai.i.i.a. jI 1563 | 1519 | jAsU, mAMjU nAgalade | prA. jJA. zrIsUri bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI zItalanAtha | di.jai.i.i.a. 1564 1519 | rhii| prA. jJA. sudAdharasUri jI 15651519 | dhanI, dUbI prA. jJA. vRddhatapA. jinaratanasUri bha. zrI zItalanAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI suvidhinAtha| di.jai.i.i.a. 1566 1519 | phAlU, amakU | zrI. zrI jJA. pUrNimA. guNadhIrasUri. jI 1567 1519 | vajU prA. jJA jinaratnasUri. vRddhatapA bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. 1568 1519 | mahaNade mor3ha jJA. vidyAdhara, hemaprabhasUri bha. zrI suvidhinAtha di.jai.i.i.a. 1569 1519 dharaNI zrI. zrI. deveMdrasUri bha. zrI ajitanAtha| di.jai.i.i.a. jI bha. zrI caMdraprabhu jI| di.jai.i.i.a. 1570 | 1519 | jAsU prA. jJA. tapA. jinaratnasUri 15711519 lAhI, dUbI prA. jJA pUrNimA. rAjatilakasUri bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. | 1519 camakU saMpUrI usavAla. jJA. somacaMdrasUri jI 1573 1519 jIviNi zrI. zrI jJA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI zreyAMsa jI di.jai.i.i.a. Page #480 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra - pratimA nirmANa Adi saMdarbha graMtha / preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya nANAvAla zrIsUri pR. 1574 1519 | rUpiNi, dhanAde usavAla. jJA bha. zrI neminAtha | di.jai.i.i.a. jI 1575 | 1520 | lIlAde aradhU zrI. vaMza pUrNimA. kamalaprabhasUri bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. jI 1576 | 1520 | lAchI zrI zrI jJA. ukeza. kalkasUri bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI zreyAMsa jI | di.jai.i.i.a. 1577 | 1520 | karamAI, sonAI | usavaMza aMcala. jayakesarIsUri 1578 1520 | varajU lADaNa zrI. zrI pippala. vijayadeva sUri bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 15791520 | laSI, bhalI prA. jJA. saMDera. IzvarasUri bha. zrI suvidhinAtha di.jai.i.i.a. jI bha. zrI zItalanAtha | di.jai.i.i.a. 1580 1520 pAlahaNade zrI. zrI jJA aMcala. jayakesarI 1581 | 1520 | dhAI, AsU zrI. zrI jJA. zrIsUri bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI zItalanAtha| di.jai.i.i.a. 15821520 | devalade prA. jJA brahmANa. municaMdrasUri jI 1583 | 1520 jasamAde zrI. zrI jJA. pUrNimA. rAjatilakasUri bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. 1584 1520 haSU prA. jJA tapA. ratnamaMDanasUri gara jI 1585 |1520 | ApU cIMcaTagotra upakeza. kakkasUri bha. zrI suvidhinAtha| di.jai.i.i.a. 1586 | 1520 | varajU zrI. zrI jJA. nAgeMdra. guNadevasUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a.. 1587 1520 | rAhU jaramI zrI. zrI jJA. zrIsUri bha. zrI munisuvrata | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI caMdraprabhu jI| di.jai.i.i.a. 15881520 | jasamA, liichuu| zrImAla jJA zrIsUri 1589 | 1520 | prImalade, vanAde | zrI. zrI jJA. brahmANa vIrasUri bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. 1520 | jaDitade zrI. zrI jJA. ANaMdaprabhasUri bha. zrI zItalanAtha| di.jai.i.i.a. 1591 1520 | rAjU, kabU zrI. zrI jJA. dharmazekharasUri bha. zrI zAMtinAtha di.jai.i.i.a. jI 15921520 mAkU, demAI zrI. zrI jJA. | sUri bha. zrI zItalanAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI aranAtha jI di.jai.i.i.a. 1593 1520 tapA. jJAnasAgarasUri | sahijalade, mANiki, | zrI. zrI jJA. zivA hIsA upakeza, jJA 1594 1520 bokaDiyA. malasaMcadrasUrI | bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI somadevasUri bha. zrI kuMthunAtha di.jai.i.i.a. 1595 | 1520 | sulesiri, rUDI DIsA. jJA , Page #481 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 1596 1597 1598 1599 1600 1601 1602 1603 1604 1605 1606 1607 1608 1609 1610 1611 1612 1613 1614 16:5 1616 1617 saMvat 1520 1520 1520 1520 1520 1520 1520 1520 1521 1521 1521 1521 1521 1521 rANI, kastUrI, mugarI, prA. jJA kuMari kapUrI, kuMari ukeSa vaMSa pUnAde, muhagalade rUDI, amakU zrI. zrI jJA. jamakU, laSAI, pUnAde zrI. zrI jJA. sItU kapUrI 1521 dharaNU mANikade 1521 1521 1521 1521 1521 1521 *521 zrAvikA nAma premI, varjU, karmAde sahijalade, mANika, zivA hIsA sulesiri, rUDI varjU karmAde sItAde, maNakAI vAchU bholI rAjalade, dehalaNade mANikade, rAmati hemAde, rAmati dhArU, caMgAI dharaNU jAsU nAMka, AsU ft. zANI sAtU tejalade vaMza / gotra zrI. zrI jJA. zrI. zrI jJA. upa. jJA DIsAvAla jJA zrI. zrI jJA. ukeza. jJA zrI. zrI jJA. prA. jJA. zrI. jJA zrI. zrI jJA. ukeza. jJA prA. jJA zrI. zrI jJA. prA. jJA zrI. zrI jJA. prA. jJA zrI. zrI jJA. usavAla jJA preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya pippala. vijayadevasUri tapA. jJAnasAgarasUri bokaDIyA. malacaMdrasUri somadevasUri pippala. vijayadevasUri tapA. somadevasUra tapA. somadevasUri | aMcala. jayakesarIsUri udayavallabhasUra nAgeMdra. kamalacaMdrasUri aMcala. jayakesarIsUri tapA. ratnazekharasUri vimalasUri pUrNimA. guNatilakasUrI tapA. lakSmIsAgarasUri Agama, ANaMdaprabhasUra Agama, ANaMdaprabhasUra aMcala. jayakesarIsUri pUrNimA. guNadhIrasUri sarvasUri aMcala. jayakesarIsUri caitra. ratnadevasUri pratimA nirmANa Adi saMdarbha graMtha bha. zrI zItalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI aranAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI kuMthunAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zItalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha | di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zAMtinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI RSabhadeva di. jai.i.i.a. jI bha. zrI kuMthunAtha dijai.i.i.a. jI bha. zrI dharmanAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI saMbhavanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI saMbhavanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI di. jai.i.i.a. abhinaMdananAtha jI bha. zrI caMdraprabhu jI di. jai.i.i.a. bha. zrI dharmanAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI dharmanAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI dharmanAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI ajitanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI pArzvanAtha di. jai.i.i.a. jIvitasvAmI jI bha. zrI zreyAMsanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI mahAvIra jI di. jai.i.i.a. bha. zrI kuMthunAtha di. jai.i.i.a. jI 459 pR. Page #482 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 460 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka - pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi suvihitasUri bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. 1618 1521 | dharmAde bhalI zrI. zrI jJA. 1619 1521 | hAMsalade, vAlhAde usavAla lakSmIsAgarasUrI bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. 1620 1521 | pAkU, mAhI zrI. zrI jJA. pippala. caMdraprabhasUri. bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI 16211522 | meTU daDU | prA. jJA tapA. sAvadevasUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI 1622 ukeza tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. | 1522 nItAde, jasamAde, SImalade 22 | kapUrI, sasI 1623 | 15 upakeza jJA pUrNimA. puNyaratnasUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. jI | bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. 1624 | 1522 | gAMgI, puhatI nImA jJA tapA. lakSmIsAgarasUri jI 1625 1522 | kAU, ratnU upakeza jJA vRddha. devacaMdrasUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. jI | 1523 prA. jJA tapA. puNyanaMdagaNI bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 1626 nAlede, jaitI, jogANa 16271523 | suhAsini, puhatI, sahajU 1628 1523 | vAlhI sAMku prA. jJA tapA lakSmIsAgarasUri zrI. zrI jJA. pUrNimA. guNatilakasUri | bha. zrI munisuvrata | di.jai.i.i.a. jI | bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI munisuvrata | di.jai.i.i.a. 1629 1523 sArU, dhArU, mAdhalade | zrI. zrI jJA. pUrNimA. guNatilakasUri 1630 | 1523 | meghu, kAchA gUjara. jJA tapA. lakSmIsAgarasUri | bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. jI 1631 | 1523 | dekU rUpiNi, zreyArtha | jAlaharA. jJA | purNimA. sAdhusuMdarasUri | pUrNimA. sAdhusuMdarasUri | bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. jI | bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. 1632 | 1523 | lIlAde, jAnU zrImAla. jJA 1633 prA. jJA tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI RSabhanAtha | di.jai.i.i.a. | 1523 | SanI, dharmiNi sahajalade |1523 | kapUrI padmAI jI . 1634 uke. jJA sAvadevasUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. 1635 prA. jJA tapA. lakSmIsAgarasUri. 1523 laSama, lAlI, aNuari 1523 | jaitU bha. zrI zItalanAtha| di.jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. 1636 | zrI. zrI. rAjatilakasUri 1837 | 1523 | siMgArade, mAlhaNade, zrI. zrI. tapA. jJAnasAgarasUri | bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. AsU 1638 1523 | girasU, rAmati zrI. zrI. tapA. jJAnasAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 1639 1523 | suhavade kharatara. jinaharSasUri bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. Page #483 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya tapA. lakSmIsAgarasUri pratimA nirmANa saMdarbha graMtha Adi bha. zrI zItalanAtha di.jai.i.i.a. 16401523 gaMgAde, hIrU, rAmati | zrI. zrI. jI 1641 1523 | jhamaku, ajI zrI. jJA. brahmANa. vIrasUri bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI munisuvrata di.jai.i.i.a. 1642 1523 | jhAjhU lAchI prA. jJA. | tapA. lakSmIsAgarasUri jI 1643 |1523 | vAku, rAmati maMtrIdalIya.jJA. kharatara. jinaharSasUri 1644 |1523 | araghU, bhaavlde| usavAla jJA. mhezvarasUri bha. zrI zItalanAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI di.jai.i.i.a. munisuvratanAtha jI bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI ajitanAtha di.jai.i.i.a. 1645 |1523 | jAhI, nAthI, dADamade | prA. jJA. zrIsUri 1646 1523 | vayajalade, raMgAde ukeza jJA. dharmaghoSa. sAdhuratnasUri jI 1647 |1524 | pAlhaNade, camakU zrI. zrI pUrNimA. puNyaratnasUri bha. zrI zItalanAtha di.jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. 1648 1524 zrI. zrI vRddhatapA. jJAnasAgara | mAdhalade, punAde meghalade jIviNi valhAde, prImalade nAmalade | kapUrAI 1649 1524 ukeza. jJA lakSmIsAgarasUri bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 1650 1524 | pomAde, jamaNAde ukeSa. jJA | saMDerakIya. zIlasUri 1651 1524 | dharmAde, rUr3A ukeSa, jJA | tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI ajitanAtha di.jai.i.i.a. jI.. . bha. zrI pArzvanAtha | di.jai.i.i.a. 1652 | 1524 | vaulade, dhanAde. | mANikade ukeza. vaMza bhAvar3Ara. bhAvadevasUri jI 1653 ma on sI aspU. usevA zAlA pIsAgarapuri ka mI AdinAtha dina i.sa. 1524 | rANI, araghU ukeza. jJA | tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI munisuvrata | di.jai.i.i.a. 1654 1524 | ThAkurasI zrI. zrI citragasUrI 1655 |1524 | dharaNUM lalatAdevI ukeza. jJA | tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. 1656 |1524 | ajI, camakU zrI. zrI | pUrNimA. guNasuMdarasUri | bha. zrI neminAtha | di.jai.i.i.a. | pUrNimA guNasuMdarasUri ma jI neminAtha di jai.a. / / jI |1524 | melAde, sAdagade brahmANa zrI. zrI | vimalasUri / 1658 |1524 | saMghaviNi, pUrI zrI. zrI zrIsUri bha. zrI sumatinAtha di.jai.i.i.a. jI bha. zrI padmAvatI | di.jai.i.da.a. mUrti jI bha. zrI vimalanAtha di.jai.i.i.a. 1659 | 1524| gaMgAde, nAgala zrI. zrI | tapA. jJAnasAgarasUri jI 1660 |1524 | gaharI, gomati prA. jJA. tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. Page #484 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi pUrNimA. sAdhusuMdarasUri bha. zrI vimalanAtha di.jai.i.i.a. 16611524 | kIchI zrI. zrI jI 1662 | 1524 | araghU, bhUrI zrI. zrI. jJA. pUrNimA. rAjatilakasUri | bha. zrI pArzvanAtha | di.jai.i.i.a. 1663 |1524 | nANU, varajU zrI. zrI. jJA. kAraTa. sAvadevasUri bha. zrI vimalanAtha di.jai.i.i.a. jI | 1664 |1524 | pAMtI, jasamAde, vIkU | zrI. zrI. jJA. kAraTa. sAvadevasUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. jI 1665 1524 | pUnAde zrI. zrI. jJA. Agama. amararatnasUri bha. zrI abhinaMdana | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a... 1666 1525 vAchu DAhI prA. jJA tapA. lakSmIsAgarasUri 1667 | 1525 | adhakU caMpAI prA. jJA tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI caMdraprabhu jI| di.jai.i.i.a. 1668 1525 | ha', DAhI tapA. lakSmIsAgarasUri | bha. zrI abhinaMdana di.jai.i.i.a. jI 1669 1525 | hAMsalade, vAlhI zrI. zrI. vaMza aMcala jayakesarIsUri bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. 1670 |1525 | meyU, ramAde zrIsUri jI 16711525 | hIrAI zrI. jJA pUrNimA. sAdhuratnasUri. | bha. zrI zreyAMsanAtha | di.jai.i.i.a. jI | bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. 16721525 | umAde, mAMI zrI. zrI | pUrNimA. guNadhIrasUri. 16731525 | mANikade, bhAvalade aMcala tayakesarIsUri. bha. zrI AdinAtha di.jai.i.i.a. jI bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. 1674 | 1525 | nAkuM, lAchI upakeza. jJA | sarvasUri 1675 1525 laSamaNi surANAgotra dharmadhoSa padmAnaMdasUri. bha. zrI zItalanAtha| di.jai.i.i.a. 1676 1525 | dhAMdhalade zrI. zrI | nAgeMdra guNadevasUri bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 1677 1525 | mANikade, tejU usavAla. jJA | tapA vijayadattasUri bha. zrI pArzvanAtha di.jai.i.i.a. jI 1678 | 1525 hIrU, kutigade prA. jJA. tapA lakSmIsAgarasUri | bha. zrI munisuvrata | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. 1679 1525 | vAchu abU prA. jJA. ukeza siMhasUri 1680 1525 | haSU, gAU prA. jJA. tapA lakSmIsAgarasUri | bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. 1681 1525 | vAnU, amaku, DAhI | ukeza. jJA. tapA lakSmIsAgarasUri bha. zrI neminAtha | di.jai.i.i.a. jI 1682 1525 | varajU, rAjU, ramAI prA. jJA. tapA lakSmIsAgarasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha| di.jai.i.i.a. Page #485 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 1683 1684 1685 1686 1687 1688 1689 1690 1691 1692 1693 1694 1695 1696 1697 1698 1699 1700 1701 1702 1703 1704 saMvat 1525 1525 1525 1525 1525 1525 1525 1525 1525 1525 1525 1525 1525 1525 1525 1525 1525 1525 1525 1525 1525 zrAvikA nAma sArU, jAlhaNade lASaNade, achabAde, bhalI lAbhU nAmU hAMzI hemalade, mAku jetalade, jasamAde sarasai, sAdhU sAsu rAmati tejalade jasamAde gAMgI. mAlhaNade pUrI. jIvaNi hamIrade. jasamAde pUrI, vAMu, amarA phai vilhA pAlhaNade, sonI raI, nAthI 1525 lAlU nANAde, vIrU hAMsI, pUtali harSa, gauri vaMza / gotra prA. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. ukeza. jJA zrI. zrI kharataragotra huMbar3a jJA jJAnasAgarasUri zrI. zrI zrI. zrI. vaMza upakeza. jJA upakeza. vaMza prA. jJA ukeza vaMza prA. jJA. prA. jJA. zrI. jJA zrI. zrI usa. jJA zrI. zrI zrI. zrI upakeza preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya prA. jJA. upakeSa siddhAcArya tapA. lakSmIsAgarasUri | nAgeMdra guNadevasUri tapA. lakSmIsAgarasUri tapA. lakSmIsAgara pratimA nirmANa Adi saMdarbha graMtha di. jai.i.i.a. bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI zreyAMsanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI vAsupUjya di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zreyAMsanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI muniprabha jI di. jai.i.i.a. pUrNimA. sAdhusuMdarasUri brahmANa, vIrasUra bha. zrI zreyAMsanAtha di. jai.i.i.a. jI aMcala. jayakesarIsUri bha. zrI dharmanAtha jI di. jai.i.i.a. upakeSa. jJA. puNyacaMdrasUrI bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. hArIja. maheSvarasUri bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI | saMDera. lakSmIsAgarasUri aMcala, jayakesarI tapA. lakSmIsAgarasUri tapA. lakSmIsAgarasUri pUrNimA. sAdhusuMdarasUri pUrNimA. rAjatilakasUri sAlisUri tapA. jJAnAsagarasUri tapA. jJAnasAgarasUri bRhada. devacaMdrasUri tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI AdinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zItalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zItalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI ajitanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI vimalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI AdinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI caMdraprabhu jI di. jai.i.i.a. bha. zrI kuMthunAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI AdinAtha di. jai.i.i.a. jI di. jai.i.i.a. bha. zrI padmaprabhu jI 463 pU. Page #486 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 464 kra0 1705 1706 1707 1708 1709 1710 1711 1712 1713 1714 1715 1716 1717 1718 1719 1720 1721 1722 1723 1724 1725 1726 saMvat 1525 1527 1527 1527 1527 1527 1527 1527 1527 1527 1527 1527 1528 1528 1528 1528 1528 1528 1528 1528 1528 1528 zrAvikA nAma harSa, gurI vIrU, pAtU zakaNI, bharamAde gAgI, nejAI, saMpUrI jhaTakU, mANika lAchU ramAde, demati, petra kuMtA nAku maTakAde rAjU dhAralade, salaSU sAMpU, rANI zaMbhU pAMcU vanAde mati saMpUrI, kAmalade bholI, lIlAI meghalade, prImalade karaNa dharmAI raNAde, lASaNade, nAthI phokI, rahI ramAI, vAchI hIrU, gorI mA macaka pUtali vaMza / gotra zrI. zrI zrI. zrI. bhaNasAlI gotra prA. jJA u. jJA prA. jJA. prA. jJA. zrI. zrI usavAla jJA zrI. zrI prA. jJA zrI. jJA usavAla jJA usavAla jJA zrI. zrI caMduA go zrI. jJA zrI. zrI upa. jJA zrI. zrI zrImAla jJA preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrIsUri pippala. dharmasAgarasUri tapA. lakSmIsAgarasUri tapA. lakSmIsAgarasUri Agama. devaratnasUra tapA. lakSmIsAgarasUri zAMtisUrI jJAnakIya dhaneSavarasUri pUrNimA. pakSa sAdhusUri lakSmIsAgarasUri vRddhatapA. jJAnasAgarasUri mahezvarasUri mahezvarasUri brahmANavIrasUri zrIsUri tapA jJAnasAgarasUri Agama siMhadattasUrI tapA lakSmIsAgarasuri | amararatnasura |guNasuMdarasUri maladhAri buddhisAgarasUri purNimA. guNavIrasurI solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa saMdarbha graMtha Adi bha. zrI suvidhinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI vimalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI suvidhinAtha) di. jai.i.i.a. jI bha. zrI munisuvrata di. jai.i.i.a. jI bha. zrI pArzvanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zreyAMsanAtha di. jai.i.i.a. jI di. jai.i.i.a. bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI neminAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI saMbhavanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zItalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zItalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI abhinaMdana di. jai.i.i.a. jI bha. zrI munisuvrata di. jai.i.i.a. bha. zrI saMbhavanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI vimalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI AdinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI AdinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zAMtinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI suvidhinAtha | di. jai.i.i.a. jI bha. zrI ajitanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI AdinAtha di. jai.i.i.a. jI pR. Page #487 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 1727 1728 1729 1730 1731 1732 1733 1734 1735 1736 1737 1738 1739 1740 1741 1742 1743 1744 1745 1746 1747 1748 saMvat 1528 1528 1528 1529 1529 1529 1529 1529 1529 1529 1529 1529 1529 1529 1529 1530 1530 1530 1530 1530 1530 zrAvikA nAma 1530 halamA mA vAchu, dhArU dhanI manU, mAMI, devalade salaSU, nAriMgade mUjI, vanade hAMsalade, dhAMdhalade nAI, amaka, vIrAde, kuMyari karmAde, mAnU mINalade ratnU, rUkmiNi bhomI, kAlA varjU devI mAlade, Asu gaurAI vijalade, mahipA gurI sArU bhAvalade zAMbhalade pAMcI, pAlhaNade varajU, maraghU vaMza / gotra prA. jJA. vAyar3a. jJA. prA. jJA upakeza. jJA. usavAla. jJA. zrI. jJA. zrI. jJA. zrI. zrI. prA. jJA prA. jJA prA. jJA zrI. zrI zrI. zrI Ukeza kukaDA gotra usavAlaH jJA usavAla jJA bar3a jJA zrI. jJA zrI. zrI upakeSa. jJA zrI. zrI vaMSa delhI, karamiNi, nAku ukeSa vaMSa preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrIsUrI tapA. jJAnasAgarasUri lakSmIsAgarasUri nAgeMdra. somaratnasUri tapA. zrIsura purNimA. zrIsUri vRddhatapA. jJAnasAgarasUri Agama, amararatnasUri tapA. lakSmIsAgarasUri ratnasAgarasUri tapA. lakSmIsAgarasUri vIrasUri Agama. amararatnasUri kharatara. jinaharSasUri mahezvarasuri devaguptasUrI tapA. jJAnasAgarasUri zAMtisUra pUrNimA. jayaprabhusUri bRhad. malayacaMdrasUri caitra. ratnadevasUri aMcala. jayakesarIsUrI pratimA nirmANa Adi bha. zrI munisuvrata di. jai.i.i.a. jI bha. zrI suvidhinAtha | di. jai.i.i.a. jI saMdarbha graMtha bha. zrI sumatinAtha | di. jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha dijai.i.i.a. jI bha. zrI zreyAMsanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zItalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI vAsupUjya di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zItalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI dharmanAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI neminAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI caMdraprabhu jI di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. bha. zrI padmaprabhu jI bha. zrI pArzvanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI di. jai.i.i.a. bha. zrI zreyAMsanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI kuMthunAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI neminAtha jI bha. zrI vimalanAtha | di. jai.i.i.a. jI di. jai.i.i.a. bha. zrI saMbhavanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI neminAtha jI bha. zrI kuMthunAtha di. jai.i.i.a. jI di. jai.i.i.a. 465 pR. Page #488 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 466 kra0 1749 1750 1751 1752 1753 1754 1755 1756 1757 1758 1759 1760 1761 1762 1763 1764 1765 1766 1767 1768 1769 1770 saMvat 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1530 1531 1531 1531 1531 1531 1531 1531 1531 1531 1531 1531 1531 1531 zrAvikA nAma pomI, vIlaNade vAchU valhAde, vAlahA zrI. zrI macI, nAI maMdodarI sArU, camakU zANI, lASU sahijAI dhArU, maNikI dhArU, amakU sIMgArI, nAMku zANI jIvI jhAjhUsu pAMcI, mAnU maca siriyAde halaka prImalade, rUpAI dharaNa sohI varajU, mAMku vanI, mANikade mANikade, rUpAI adhakU saMsArade, rayaNAde vaMza / gotra bhAu, maMdodarI, sArU zrI. zrI prA. jJA bar3a jJA zrI. zrI prA. jJA prA. jJA u. jJA prA. jJA zrI. zrImAla zrI. zrI vaMSa zrI. zrI vaMSa prA. jJA zrI. zrIvaMSa zrI. zrImAla zrI. zrImAla zrI. zrImAla zrI. zrImAla usavaMSa upa. jJA zrI. zrImAla preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya pUrNimA. guNadhIrasUrI Agama. ANaMdaprabhusUri upakeSa. munivardhanasUrI tapA. lakSmIsAgarasUri zIlakuMjaragaNi aMcala. jayakesarIsUrI tapA. lakSmIsAgarasUri tapA. lakSmIsAgarasUri bRhad malayacaMdrasUri tapA. hemavimalasUrI pippala. ratnadevasUrI aMcala. jayakesarIsUrI aMcala. jayakesarIsUri tapA. jJAnasAgarasUri aMcala. jayakesarIsUrI .madhukara dhanaprabhusUrI zrImaladhArI, pippala. dharmasAsU guNanidhAnasUrI zrImaladhArI. guNanidhAna kAraTa. sAvadevasUri dharmaghoSa. sAdhuratnasUri pUrNimA. puNyaratnasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrI zAMtinAtha di. jai.i.i.a. jI saMdarbha graMtha bha. zrI sumatinAtha | di. jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI munisuvrata di. jai.i.i.a. jI bha. zrI saMbhavanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI pArzvanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zAMtinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zAMtinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI kuthunAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI ajitanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zItalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI munisuvrata di. jai.i.i.a. jI bha. zrI saMbhavanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI AdinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI saMbhavanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI munisuvrata di. jai.i.i.a. svAmI jI bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha (di.jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI di. jai.i.i.a. bha. zrI AdinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI neminAtha jI bha. zrI anaMtanAtha di. jai.i.i.a. jI pR. Page #489 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 467 kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra pratimA nirmANa saMdarbha graMtha / preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya zrIsUri Adi 1771 1531 dhanI, maMgAI zrI. zrImAla bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. jI 1772 | 1531 | nAthI, TabakU DIsAvAla. jJA tapA. sumatisuMdarasUri | bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. jI 17731531 | jIviNi zrI zrImAla tapA. jJAnasAgarasUri bha. zrI neminAtha | di.jai.i.i.a. jI 1774 1532 | rUDI upakeSa jJA bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. jIrApallIya. sAgaracaMdrasUri Agama. amararatnasUri 1775 1532 | rAjalade, lAr3ikI zrI. zrImAla bha. zrI zreyAMsanAtha di.jai.i.i.a. jI 1776 1532 | kapUrade zrI. zrImAla kamalaprabhusUri 17771532 | rUpI, sahajalade / prA. jJA lakSmIsAgarasUri bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI kuMthunAtha di.jai.i.i.a. jI bha. zrI suvidhinAtha di.jai.i.i.a.. 1778 | 1532 | bIjalade usivAla jJA mahezvarasUri jI 1779 | 1532 haphUM, maphI zrI. zrImAla .................... bha. zrI aMbikA jI| di.jai.i.i.a. 1780 1533 | lADI, jIviNi ukeSa zrIsUri bha. zrI zItalanAtha di.jai.i.i.a. jI 1781 1533 | tINAde zrImAla. jJA udayasAgarasUri 1782 | 1533 | hAMsU ramakU zrI zrImAla | buddhisAgarasUri bha. zrI pArzvanAtha di.jai.i.i.a. jI bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. 1783 1533 udayacaMdrasUri rUpiNi, siriAdeu. jJA prImalade harSA rANI, vIDU prA. jJA jI 17841533 guNadevasUri. nAgeMdra bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 1785 1533 hAMsI, somI prA. jJA jayakesarIsUri, aMcala bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 1786 usavaMSa zrIsUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. | 1533 hIsu, sUpI, nAI, | bhAnU | 1533 | lADhI, jhamakU jI 1787 prA. jJA siddhasUri. dvivaMdanIka bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. jI 1788 1534 | tejalade, rAu, sArU zrI zrImAla caitra. lakSmIsAgarasUri. bha. zrI paMcatIrthI | di.jai.i.i.a. 1789 1534 | kautigade zrI zrIvaMSa aMcala. jayakesarIsUri. bha. zrI suvidhinAtha di.jai.i.i.a. 17901534 lASalade, nAthI ukeSa tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI di.jai.i.i.a. caMdraprabhusvAmI jI | bha. zrI pArzvanAtha | di.jai.i.i.a. 17911534 karaNU ukeSa tapA. lakSmIsAgarasUri 1792 | 1534 | pomAde usavAla. vaddha jJA | tapA. zrIsUri bha. zrI zItalanAtha di.jai.i.i.a. Page #490 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 468 kra0 1793 1794 1795 1796 1797 1798 1799 1800 1801 1802 1803 1804 1805 1806 1807 1808 1809 1810 1811 1812 1813 1814 saMvat 1535 1535 1535 1535 1535 1535 1535 1535 1535 1535 1536 1536 1536 1536 1536 1536 1536 1536 1536 1536 1537 1537 zrAvikA nAma rUpI, rUpiNi, karaNU araghU zrI. zrI. jJA amakU, naMduA, macakU DIsAvAla. jJA. maTaka pUtali sahijalade, lIlU maTakU, pUtali, amakU prA. jJA. ramAI, sai macakU, camakU vAchu hIrAI mAjU prImalade mAjU vayajalade rAmalade, tejU kAU~, lakhamAde gAMgI, raMgAI vaulade, sIkhalade, bhAvalade, rohiNI padaka lAI sAhI, araghU vaIjalade dharmiNi, caMgI araghU vaMza / gotra lAchI, siriyA, dhanI prA. jJA prA. jJA zrI. zrImAlI zrI. zrI zrI zrImAla ukeSa vaMSa upakeSa jJA vAdIAgotra vAdIAgotra nAgara. jJA upakeSa. jJA UkeSa. jJA zrI. zrI zrI. zrI usavAla jJA UkeSa. jJA zrI. zrI prA. jJA preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. lakSmIsAgarasUri pippala. padmAnaMdasUri lakSmIsAgarasUri tapA. lakSmIsAgarasUri bhAvar3aherA. jinaratnasUri tapA lakSmIsAgarasUri Agama amararatnasUri tapA lakSmIsAgarasUri zrIsUri aMcala kesarIsUrI bhAvadevasUrI bhAvadevasUrI bhAvadevasUrI tapA. lakSmIsAgarasUri sAdhu pUrNimA pakSa. vijayacaMdrasUrI kharatara jinacaMdrasUri tapA. udayasAgarasUri sarva sUri. tapA. udayasAgarasUri tapA. lakSmIsAgarasUri zIlaguNasUri |Ukeza. dhanavardhanasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa saMdarbha graMtha Adi bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI suvidhinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zAMtinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI neminAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI caMdraprabhu jI di.jai.i.i.a. bha. zrI munisuvrata di. jai.i.i.a. jI bha. zrI anaMtanAtha di. jai.i.i.a. jI di. jai.i.i.a. bha. zrI saMbhavanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zreyAMsanAtha di. jai.i.i.a. bha. zrI padamaprabhu jI bha. zrI zItalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI vimalanAtha | di. jai.i.i.a. jI bha. zrI AdinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zAMtinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI kuMthunAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI kuMthunAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI vimalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI AdinAtha di. jaii.i.a. jI bha. zrI vAsupUjya di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zreyAMsanAtha dijai.i.i.a. jI pR. Page #491 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 1815 1816 1817 1818 1819 4921 1821 1822 1823 1824 1825 1826 1827 1828 1829 1830 1831 1832 1833 1834 1835 saMvat 1538 1538 1539 1540 1541 1542 1542 1542 1543 1543 1544 1544 1545 1546 1546 1547 1547 1547 1548 1548 1549 zrAvikA nAma hIrU, rUpI sAM jIvAde, melAde adhaka jIvI raNaku nItu, nAthI mAMkI, hIrU, hemAI vAlade, kutigade, jAnIde jasamAde, amarAde, AsU nAsalade, vijali. salA, ramAI mahI, ratnade yAtrA, hAsu jhAMjha vIrU, nAthI phai. mANikade zANI, jIvAI hemI rhaSU puMjI, mAMku sAMgu dhanAI, jIvAde, ramAI karmAI jhAjhU, jIvAM, hAMsI phalakU vaMza / gotra prA. jJA UkeSa balAhIgotra zrI. zrI zrI. zrI. vaMSa upakeSa. jJA gujara. jJA gujara, jJA prA. jJA vAyar3a jJA usavaMSa gujara. jJA hUbaMDa. jJA UkeSa. jJA zrI. zrI gurjara. jJA gurjara. jJA zrImAla jJA Ukesa. vaMSa zrImAlI. jJA usavAla. jJA preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. lakSmIsAgarasUri kharatara, jinacaMdrasUri pippala. dharmasAgarasUri aMcala. jayakesarIsUri purNimA. municaMdrasUri Agama. jinacaMdasUri upakeza. devaguptasUri tapA. udayasAgarasUri Agama, amararatnasUra var3agaccha. devakuMvarasUri Agama. jinacaMdasUra vRddhatapA dharmaratnasUra nANAvAla dhaneSvarasUra zrI sUri upakeSa. devagupta sUrI tapA. sumatisAdhusU dharmaratnasUri tapA. sumatisAdhu sUri aMcala, siddhAntasAgara sUra tapA. hemavimalasUri tapA. udayasAgarasUri pratimA nirmANa Adi bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI saMdarbha graMtha bha. zrI anaMtanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI ajitanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI caMdraprabhu jI di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. bha. zrI AdinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI pArzvanAtha di.jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha | di. jai.i.i.a. jI bha. zrI pArzvanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI dharmanAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI pArzvanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI ajitanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI vimalanAtha, di. jai.i.i.a. jI bha. zrI pArzvanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI dharmanAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI zItalA di.jai.i.i.a. jI bha. zrI kuMthunAtha dijai.i.i.a. jI bha. zrI anAgata zrI nirmamanAtha, pratimA di. jai i.i.a. bha. zrI AdinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zItalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI AdinAtha di. jai.i.i.a. jI 469 pU. Page #492 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 470 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra / preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya Agama. somaratnasUri 1836 1549 | amakU mAhalaNade zrI. zrI / pratimA nirmANa saMdarbha graMtha Adi | bha. zrI pArzvanAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI ajitanAtha di.jai.i.i.a. jI | bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. 1837 | 1549 | cAMdu, harSAI / upakeSa. jJA bRhad. puNyaprabhusUri 1838 1549 | sohI, ramAI zrI. zrImAla pUrNimA. municaMdrasUri 18391549 | jAku, lAr3aki zrI. zrImAla pUrNimA. municaMdrasUri | bha. zrI zItalanAtha di.jai.i.i.a. jI bha. zrI zreyAMsanAtha | di.jai.i.i.a. 1840 1549 | sohI, dharmAI | zrI. zrImAla pUrNimA. municaMdrasUri jI 18411549 | phadI, puhati zrI. zrImAla pUrNimA. municaMdrasUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI | bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 1842 | 1549 | mihasU, rUDI / zrI. zrImAla Agama, muniratnasUri 1843 1549 | jeThI, sonAI UkeSa. vaMSa | kharatara. jinaharSasUri | bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI | bha. zrI zreyAMsanAtha| di.jai.i.i.a. 18441549 | sAMtU, nAyakade usavAla. jJA pUrNimA. municaMdrasUri jI 18451549 | lakSmI, vIrU, ramAde zrI. zrI suvihitasUri bha. zrI neminAtha | di.jai.i.i.a. jI 1846 1549 | lADA, latAde, vAlu | zrI. zrI zAMtisUri bha. zrI ajitanAtha di.jai.i.i.a. 1847 1551vAMnU, pAMcU, kuMarI prA. jJA tapA. hemavimalasUrI | bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. 1848 usa. jJA tapA. hemavimalasUrI bha. zrI pArzvanAtha | di.jai.i.i.a. 11552 | valhI, haMsAI, lAlII, sarUpade 1552 | vaijalAde, gaMgAde 1849 usa, jJA zrIsUri bha. zrI caMdraprabhu jI di.jai.i.i.a. 18501553 | amakU lasamAI zrI. zrI sAdhU pUrNimA. caMdrasUri 1851 1553 pUrI tapA. iMdranaMdisUri | bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. | jI bha. zrI neminAtha | di.jai.i.i.a. | jI | bha. zrI munisuvrata | di.jai.i.i.a. 18521553 manI, nAthI prA. jJA tapA. idranaMdisUri 1 1853 | 1553 mANikade prA. jJA Agama. muniratnasUri bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 1854 1553 | kIkI ANuyari zrI. jJA vRddhatapA. udayasAgarasUri | bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. 1855 | 1553 | lalitAde, ragU usa. vaMSa vRddhatapA. udayasAgarasUri | bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI 1856 1553 | ratnAI, malhAI, nAthI | zrI. zrI vRddhatapA. udayasAgarasUri bha. zrI zreyAMsanAtha | di.jai.i.i.a. jI vRddhatapA. udayasAgarasUri | bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. 1857 1554 | manakU amarAde zrI. zrI Page #493 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 1858 1859 1860 1861 1862 1863 1864 1865 1866 1867 1868 1869 1870 1871 1872 1873 1874 1877 saMvat 1878 1554 1879 1554 1554 1554 1555 1555 1555 1555 1556 1556 1557 1558 1558 1558 1558 1875 1559 1558 1876 1559 1558 1559 1559 1559 zrAvikA nAma koI, gurade kAMtA sonA | kIkU mAlhaNade, nayaNU valhANade, raMgI caMgA sahisA, hAMsA haraSU aktU camakU maragadi, saDI rAma sajalade, hAMsalade, gaurI amarAde jasamAde, valhAde araghu, raMgI, dhAdhalade jasmAde araSU jasaNa | mAhI, devalade, DhAku mahadolade rAmati, lAlI siMgArade, nAmalade, ajAI vInakA bAlI vanAde, saSU, rAjalade rAjI, meghAI, siMgArade vaMza / gotra zrI. zrI u. jJA zrI zrImAla prA. jJA zrI. zrI zrI. zrI zrI. zrI vIravaMSa zrImAla vaMSa cuDgarA gotra zrI. zrI ukeSa. jJA prA. jJA usa vaMSa prA. jJA usavAla. jJA ...... mor3ha jJA prA. jJA usa. jJA preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya vRddhatapA. udayasAgarasUri pratimA nirmANa Adi bha. zrI munisuvrata di. jai.i.i.a. jI vRddhatapA. udayasAgarasUri bha. zrI AdinAtha di. jai.i.i.a. jI bhAvadevasUrI kaccholIDA vijayarAjasarI tapA. hemavimalasUrI saMdarbha graMtha bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI munisuvrata di. jai.i.i.a. jI bha. zrI AdinAtha di. jai.i.i.a. jI vRddhatapA. udayasAgarasUri bha. zrI ajitanAtha di. jai.i.i.a. jI Agama. zrIsU pippala. dhanaprabhasUra aMcala siddhAMta sUrI | aMcala jinahaMsasUrI ANaMdasUra Agama. muniratnasUrI pUrNimA. padmaSekharasUri tapA. hemavimalasUrI bhAvaDAra. vijayasiMhasUrI zrIsUrI tapA. hemavimalasUrI zrIsUri tapA. vijayadAnasUrI vRddhatapA. labdhisAgarasUrI pUrNimA. udayacaMdrasUrI vijayasiMhasUrI bha. zrI zItalanAtha di. jai.i.i.a. jI di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. bha. zrI sumatinAtha | di. jai.i.i.a. jI bha. zrI caMdraprabhu jI di. jai.i.i.a. bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI dharmanAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI vAsupUjya di. jai.i.i.a. jI bha. zrI abhinaMdana di. jai.i.i.a. jI bha. zrI suvidhinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zItalanAtha di. jai.i.i.a. jI ma. zrI zreyAMsanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI dharmanAtha jI di. jai.i.i.a. bha. zrI ajitanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zreyAMsanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI paMcatIrthI di. jai.i.i.a. pratimA jI 471 pR. Page #494 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 472 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi kakkasUrI bha. zrI zItalanAtha di.jai.i.i.a. 1880 upa. jJA 1559 | kuari, bhakti, sobhAgiNI 1560 | saghaI, hemaI 1881 usa. jJA | devaguptasUrI bha. zrI AdinAtha di.jai.i.i.a. 1882 1560 | poI, sUhavade, siMgArade 1560 | vanAde, kaharaNAde 1883 uchatavAla upa. jJajJa | vIracaMdrasUrI bha. zrI kuthunAtha | di.jai.i.i.a. gotra ukeSavaMSa jI zrI. zrI pUrNimA. saubhAgyaratnasUrI | bha. zrI neminAtha | di.jai.i.i.a. jI usavAla. jJA zrIsUrI bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. 1884 1560 lIlAde, demAI 1885 1560 | gaMgAde, lasA tapA. hemavimalasUrI bha. zrI sumatinAtha di.jai.i.i.a. jI 1886 1560 | padmAI zrI vaMSa bhAvasAgarasUri bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 1887 | 1561 lADU, rAmati, harSamade | hUMbar3a jJA vRddhatapA buddhisAgarasUri bha. zrI zItalanAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha di.jai.i.i.a. 1888 | 1561 | amakU, mAghalade ukeSa. jJA ukeSa. siddhasUrI jI 1889 | 1563 sahijalade, amarAde | prA. jJA pUrNimA. udayacaMdrasUrI bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 1890 | 1563 | gaurade ukeSa, vaMSa DhIMgasetra | kharatara. jinahaMsasUri bha. zrI caMdraprabhu jI| di.jai.i.i.a. 18911564 harSAI, TIku zrImAla. jJajJa tapA. hemavimalasUrI bha. zrI AdinAtha di.jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha di.jai.i.i.a. 1892 | 1564| gorI; gelI, majlAI zrI. zrIvaMSa aMcala. bhAvasAgarasUri jI 1893 1564| gorI, gelI, jeThI zrI. zrIvaMSa | aMcala. bhAvasAgarasUri bha. zrI caMdraprabhu jI di.jai.i.i.a. 1534 | gorI. gelhI zrI. zrIvaMSa | aMcala. bhAvasAgarasUri bha. zrI ajitanAtha| di.jai.i.i.a. 1895 1565 | mANikade, rUpI zrI. zrI pUrNimA. saubhAgyasUrI bha. zrI zreyAMsanAtha| di.jai.i.i.a. 1896 1565 | mAghalade, pAMcI zrI. zrI sumatiprabhasUri bha. zrI sumatinAtha di.jai.i.i.a. 1897 1565 usavAla. jJA vRddhatapA. labdhisAgarasUri | bha. zrI neminAtha | di.jai.i.i.a. somAI, kulavaMtI, rAjalade mAkU 1898 zrI. zrI nAgeMdra. hemaratnasUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. 1899 1566 | nAgiNi, siriyAde zrI zrI vaMSa aMcala. bhAvasAgarasUri bha. zrI abhinaMdana di.jai.i.i.a. 1900 1566 | kasUrAI prA.jJA hemavimalasUri bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 19011566 gomati prAgvaMSa jinarakSata jinahaMsasUri bha. zrI munisuvrata di.jai.i.i.a. gotra Page #495 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa ___473 kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya vimalanAthasUri pratimA nirmANa saMdarbha graMtha / Adi bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. 1902 | 1567 | ramI, putali zrI. zrImAla jJA 1903 | 1567 | hIrU zrI. zrI municaMdrasUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI 1904 | 1567 | padmAI, jIvAI zrI. zrI.jJA sarvasUri bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 1905 | zrI. zrI. jJA Agama. sAgararatnasUri bha. zrI munisuvrata | di.jai.i.i.a. 1568 | valahAde, pUtali. malahAI | 1568 | saMpUrI jI 1906 zrI. zrI municaMdrasUri bha. zrI zItalanAtha di.jai.i.i.a. jI bha. zrI pArzvanAtha | di.jai.i.i.a. tapA. jayakalyANasUri 1907 | 1568 | amarI, camakU sUdAri, hubaMr3a jJA raMgA, rUpI, nAcakade, vaIjalade 1908 | 1568 | jhamakU mayakU ukeSa jJA tapA. hemavimalasUri bha. zrI sumatinAtha di.jai.i.i.a. jI bha. zrI kuMthunAtha di.jai.i.i.a. 1909 | 1569 | sohIgade, murade nAgara jJA aMcala. bhAvasAgarasUri jI 1910 1570 tejalade, dharmAI, zrI. zrI vRddhatapA. dhanaratnasUri raMgAde bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI caMdraprabhu jI di.jai.i.i.a. 1911 | 1570 | sahijalade, jasamAde | | prA. jJA nAgeMdra. hemasiMhasUri 1912 | 1570 | camaka, caMgI, dUbI aMcala. bhAvasAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. jI 1913 1570 | caMgI, laSamAI zrI. zrI pippala. padmasUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI 1914 1570 | prabhA, haraSI zrI. zrI tapA. hemavimalasUri bha. zrI zreyAMsanAtha | di.jai.i.i.a. 1915 1570 | kai, maragahi zrI. zrI. jJA brahmANa. jaisUrI bha. zrI caMdraprabhu jI| di.jai.i.i.a.. 1916 1570 | vAlI, hApAI mor3ha jJA vRddhatapA, dhanaratnasUri bha. zrI caMdraprabhu jI| di.jai.i.i.a. prA. jJA tapA hemavimalasUri bha. zrI saMbhavanAtha di.jai.i.i.a. 1917 | 1571 | lAlI, rAjalade, nAthI mAlI 1918 | 1571 | herAde, valahAde jI usavAla. jJA Agama zrIsUri bha. zrI vAsupUjya di.jai.i.i.a. jI 1919 | 1572 | devalade lIlAde zrI. zrI pippala vinayasAgarasUri bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI zreyAMsanAtha | di.jai.i.i.a. 1920 | 1572 | phatA, hIrAde zrI. zrI Agama zrIsUri 1921 1572 | rAjalade vRddhatapA saubhAgyasAgarasUri vRddhatapA saubhAgyasAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI caMdraprabhu jI| di.jai.i.i.a. 1922 | 1572 | saMpUrI, vaIjalade zrI. zrI Page #496 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra / preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya tapA dhanaratnasUri | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha Adi bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. 1923 | 1572 | jAnU, sahajalade zrI. zrI jI 1924 | 1572 | jAnU, sahajalade, | zrI. zrI bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. 1925 | 1572 | caMpAI usavAla vRddhatapA saubhAgyasAgarasUri vRddhatapA saubhAgyasAgarasUri rAkApakSa sAgaradattsUri bha. zrI padmaprabhu di.jai.i.i.a. jI | bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 1926 | 1572 | kIkI, nAthI zrI. zrI jI 1927 1573 | sUlahI, rUpAI zrI. zrI. vaMSa lakSmIsAgarasUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. jI 1928 | 1573 | cApalade, kamalAde zrI. zrI nAgeMdragaccha hemasaMghasUri bha. zrI munisuvrata | di.jai.i.i.a. 1929 | 1573 | jIvU bha. zrI nemIyutA | di.jai.i.i.a. aMbikApUrti jI bha. zrI caMdraprabhu jI| di.jai.i.i.a. 1930 1574 | sUlesari upakeSa. jJA sAvadevasUri 1931 1576 | vIrA kaladharagotra naMdItagaccha viSvasena bha. zrI AdinAtha di.jai.i.i.a. jI 1932 1576 | vASU, seu zrImAla. jJA bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. citrAvAla lakSmIsAgarasUri brahmANa vIrasUri jI 1933 | 1577 | gurI, vaijalade zrI. zrI bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. 1934 1577 | ghetalade, vIrU zrI. zrI brahmANa vIrasUri bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. 1935 | 1577 bAI upakeSa. jJA hemavimalasUri jI 1936 | 1578 | lAlI, dhImakena prA. hA saubhAgyaharSasUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. 1937 | 1579 | camakU, rAjalade zrI zrI sarvasUri bha. zrI neminAtha | di.jai.i.i.a. 1938 1579 dheTI usavaMSa kakkasUri bha. zrI AdinAtha di.jai.i.i.a. 1939 | 1579 | SImI usa vaMSa, lAhIgotra | kharatara jinahaMsasUri 1940 zrI. zrI Agama udayaratnasUri | 1580 | lAr3aki, somAI, manAI 1581 | mANiki, lAlA bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. 1941 | prA. jJA tapA. saubhAgyanaMdIsUri jI 1942 | 1582 | adhakU, lIlAde vAyaDa jJajJa Agama. guNanidhAnasUri caMdrasvAmI paMcatIrthI di.jai.i.i.a. jI bha. zrI zItalanAtha di.jai.i.i.a. 1943 1583 | sonAI, gurAI usavAla. jJA hArIja. zIlabhadrasUri 1944 | 1584 | saSI, varabAI AdinAtha jI di.jai.i.i.a. Page #497 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra Adi 1945 1584 | popadi, nArIgade prA.jJA preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya tapA. saubhAgyanaMdIsUrI bha. zrI zreyAMsanAtha | di.jai.i.i.a. | jI tapA. ANaMdavimalasUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. 1946 | 1585 | kamalAde ukeSa. jJA 1947 | 1585 kapUrade, vIhAde, usavAla jJajJa hIrAde 1948 | 1586 | rUlI, vIrAkena, nAkU | bhAvasAgara | zrIsUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. jI vRddhatapA zrIvidyAdhanasUri | bha. zrI padamaprabhu | di.jai.i.i.a. jI tapA saubhAgyaharSa bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. jI | Agama udayaratnasUri bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 1949 1587 | jIvI prA. jJA 1950 | 1587 | pImAde jAlhaNade zrI. zrI 1951 1587 | rUpAI, lAlU zrI. zrIvaMSa aMcala guNanidhAnasUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. jI 1952 | 1587 | hemAMde sUhavade zrI. zrI pUrNimA municaMdrasUri bha. zrI ajitanAtha| di.jai.i.i.a. jI bha. zrI vimalanAtha di.jai.i.i.a. 1953 | 1587 | harSAde, pUrI zrI. zrI gurU jI 1954 | 1587 dhIraNi, pUrI UkeSa, vaMSa aMcala guNasuMdarasUri bha. zrI anaMtanAtha | di.jai.i.i.a. 1955 | 1588 | jIvI, jAkU prA. jJA saubhAgyanaMdIsUrI bha. zrI abhinaMdana di.jai.i.i.a. jI bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. 1956 1589 | amarI, mAnU zrI. zrI caitra vijayadevasUri jI 1957 1589 | puDalI, pUMgI ukeSa. devaguptasUrI bha. zrI caMdraprabhu jI| di.jai.i.i.a. 1958 | 1589 | bhAvalade prA. jJA tapA. saubhAgyanaMdisUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. jI 1959 | 1591 usavaMSa kakkasUrI bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. TIbU, sUhavade, lalitade | pInalade, dIvI jI 1960 | 1591 zrI. zrI | pUrNimA. municaMdrasUrI bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. jI 1961 | 1596 jaitI ukeSa. jJA tapA. vijayadAnasUrI | bha. zrI zreyAMsanAtha | di.jai.i.i.a. jI 1962 A tapA. vijayadAnasUrI 1596 | puhatI, vIrAde, zrIbAI | prA. jJA | bha. zrI pArzvanAtha | di.jai.i.i.a. jI 1963 1596 | amarAde prA. jJA tapA. somacaMdrasUrI bha. zrI abhinaMdana | di.jai.i.i.a. jI 1964 | 1596 | amarAde hemAde prA. jJA sAdhupUrNimA vidyAcaMdrasUrI | bha. zrI aranAtha jI di.jai.i.i.a. 1965 | 1599 | vanA, ratnAde prA. jJA zrIsUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. 1966 1537 | rAmati zrI. vIra varSa aMcala zrI jayakesarI | bha. zrI anaMtanAtha | di.jai.i.i.a. | jI | sari Page #498 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 476 kra0 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1985 saMvat 1986 1527 1987 1516 1988 1516 1505 1516 1524 1529 1510 1503 1515 1524 1982 1503 1506 1983 1527 1510 1984 1552 1527 mApU, rAjalade 1503 1537 1533 1501 1505 zrAvikA nAma pharakUde, khetalade vIjhalade kIlhaNade, sUle siri dhAMdhalade khetalade, jasamAde mAMjU vIjU lIlAde, palhAde jhanu macakU mahIde mathU, mAMjI lAlU, rAjU rUpAde pAlhaNade lADI, pAlUde kamalAde hamIrade vAnU varajU golI, Taba karamI, mAlhI, dekUni jesalade lADhI sonAI vaMza / gotra upa. jJA zrI. zrI. jJA prA. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. jJA zrIuesavaMSa prA. jJA zrI. zrI. jJA prA. jJA prA. jJA zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. prA. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA laThAurAgotra preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI vIraprabhasUra pUrNimA. zrI guNadhIrasUrI pUrNimA. zrI devacaMdrasUrI zrI vijayasiMhasUra pippala zrI zIlabhadrasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrI naminAtha jI saMdarbha graMtha bha. zrI ajitanAtha di. jai.i.i.a. jI di. jai.i.i.a. bha. zrI zItalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI AdinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI caMdraprabha jI di. jai.i.i.a. zrI ratnadeva sUri aMcala zrI kesarI sUrI tapA zrI ratnaSekharasUrI bha. zrI sumitanAtha di. jai.i.i.a. jI zrI vIrasUri di. jai.i.i.a. tapA zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha di. jai.i.i.a. jI vRddhatapA zrI ratnasiMhari bha. zrI ajitanAtha di. jai.i.i.a. jI zrI lakSmIdeva sUri pippala zrI vijayadevasUri bha. zrI saMbhavanAtha di. jai.i.i.a. jI bhAvaDAra zrI vIrasUri zrI pajUnasUri zrI vIra sUri zrI zAMtisUri pUrNimA vijayarAjasUri tapA zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI ajitanAtha di. jai.i.i.a. jI zrI kamalaprabhasUra bha. zrI sumatinAtha | di. jai.i.i.a. jI nAgendra zrI vinayaprabhasUri bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI kharatara zrI jinabhadrasUri bha. zrI zreyAMsanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI vimalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zreyAMsanAtha | di. jai.i.i.a. jI bha. zrI abhinaMdana di. jai.i.i.a. jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrI vAsupUjya di. jai.i.i.a. jI di. jai.i.i.a. bha. zrI ajitanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha | di. jai.i.i.a. jI bha. zrI suvidhinAtha, di.jai.i.i.a. jI pR. 106 106 107 107 107 108 108 108 109 109 110 110 111 111 112 112 113 113 114 114 94 94 Page #499 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 / saMvata / | zrAvikA nAma zrAvikA vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka - pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi pippala dharma sAgara sUri | bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 1989 | 1517 | suhavade zrI. zrI. jJA 1990 prImalade zrI. zrI. jJA pUrNimA zrI bhuvanaprabha sUri | bha. zrI suvidhinAtha| di.jai.i.i.a. 95 19911506 | pAtalI zrI. zrI. jJA zrI jinamANikasUri 1992 1511 zrI. zrI. jJA pippala zrI udayadevasUri khetalade, bholI kAmalade vApU bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 1993 11506 zrI. zrI. jJA pUrNimA zrI vIraprabhasUri jI 1994 1536 | rayaNAde, mANikade | zrI. uesavaMSa aMcala zrI jayakesarIsUri bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. 100 jI 1995 | 1511 | madI zrI. zrI. jJA 100 1996 | 1560 | raMgI, pAlU zrI. zrI. jJA 101 zrI sUri bha. zrI ajitanAtha di.jai.i.i.a. jI nAgendra zrI hemasiMhasUri | bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. jI dharmaghoSa padmanAtha sUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI bhAvaDAra zrI bhAvadevasUri | bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. 1997 |1521 kalhaNade upa. jJA 101 1998 1532 | sarasai, raMgI upakeSa.. jJA 101 1999 | 1560 | hAMsalade adhikAde 102 2000 | 1543 jIviNI, mANikI zrI. zrI. jJA tapA zrI kamalasUri bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. jI zrI saubhAgyaratnasUri bha. zrI zItalanAtha di.jai.i.i.a. jI tapA zrI lakSmIsAgara sUri | bha. zrI abhinaMdana | di.jai.i.i.a. 102 2001 1523 | jasU, ratnAde prA. jJA 103 2002 1536 | ratnAde, vIlhaNade zrI. brahmANa zrI buddhisAgara sUri ma. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. 103 2003 | 1517 | helI zrI. zrI. jJA pippala. zrI guNaratnasUri bha. zrI zreyAMsanAtha | di.jai.i.i.a. 103 jI 2004 | 1548 | mAMjU, mAMkU, malhAI | zrI. zrI. jJA | zrI padmAnaMda sUri bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 103 jI 2005 1513 | noDI, kalI zrI. zrI. jJA brahmANa zrI maNicaMdrasUri | bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. 104 jI 2006 1527 mANikade 104 2007 | 1534 mAlhaNade, TUMbaha 105 zrI. siddha zAkhIya | pippala zAlibhadrasUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. jI | zrI. zrI. jJA zrI pajjUnasUri | bha. zrI naminAtha di.jai.i.i.a. jI zrI. zrI. jJA pUrNimA zrI puNyaratnasUrI | bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. 2008 | 1505 | siNagAra devI 2009 | 1517 | bhANI, mAnU 2010 | 1535 vimalAde ukeSavaMSa kharatara zrI jinabhadrasUrI | bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. jI Page #500 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 478 kra0 2011 2013 2012 1506 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2021 2024 2025 saMvat 2026 1508 2027 2028 1527 2020 1525 1571 1510 1529 2022 1561 2032 2023 1530 1517 1511 1510 1516 kamalAde 1501 1524 1517 1511 1536 2029 1519 2030 1515 2031 1528 1534 zrAvikA nAma AlhAdevI vApalade bAgU lIlAde, UmAde lUNade, vAlhAde dhAMdhala AsU harakhU saMsArade, nayaNAde gurade, hIrAde pAlhaNade, hIrA pAvI, varajU lAchU dhAMdhalade mUlI, lalitAde sIrI, pAMtIde vilhade, dhIrU madI vamakU amakU vaMza / gotra zrI. zrI. jJA lakhI, kImI zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA prA. jJA zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI lAchanadevI, hamIradevI, zrI. zrI. jJA vayajaladevI khetaladevI, rAjaladevI zrI. zrI. jJA mahiMgaladevI bAhIdevI zrI. zrI. jJA prA. jJA preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya pippala zrI bhAbhucaMdrasUrI solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMdarbha graMtha pratimA nirmANa Adi bha. zrISItalanAtha di. jai.i.i.a. jI pippala zrI udayadevasUrI bha. zrIzItalanAtha di. jai.i.i.a. jI pUrNimA zrI puNyaratnasUrI bha. zrI kuMthunAtha di. jai.i.i.a. jI zrI AnaMdasAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha di. jai.i.i.a. jI pippala zrI kSemaSekharasUri bha. zrI zAMtinAtha di. jai.i.i.a. jI Agama zrI amararatnasUri di. jai.i.i.a. di. jai.i.i.a. pippala zrI udayadevasUri bha. zrI naminAtha jI kharatara zrI jinacaMdrasUri bha. zrI zAMtinAtha di. jai.i.i.a. jI zrI dharmasundarasUri bha. zrI dharmanAtha jI di. jai.i.i.a. brahmANa zrI vIrasUri bhAvaDAra zrI vIra sUri pippala zrI dharmaprabhasUri bha. zrI padmaprabhu jI bha. zrI ajitanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI AdinAtha di. jai.i.i.a. jI di. jai.i.i.a. bha. zrI naminAtha jI pippala zrI amaracaMdrasUri bha. zrI zItalanAtha di. jai.i.i.a. jI zrI pajUnasUri bha. zrI vAsupUjya di.jai.i.i.a. jI tapA zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI suvidhinAtha di. jai.i.i.a. jI pUrNimA zrI munisiMhasUri bha. zrI suvidhinAtha di. jai.i.i.a. jI pUrNimA rAjatilakasUri pUrNimA zrI guNadhIrasUri bha. zrI zreyAMsanAtha di. jai.i.i.a. jI pippala zrI amaracaMdrasUri bha. zrI zItalanAtha di. jai.i.i.a. jI pippala zrI caMdraprabhusUri caitra zrI jJAnadevasUri tapA zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI AdinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI vimalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zAMtinAtha di. jai.i.i.a. jI pR. 88 88 89 89 90 90 90 91 91 91 92 92 92 92 93 93 93 94 76 76 76 77 Page #501 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 | saMvat | zrAvikA nAma | vaMza/gotra / preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya nAgendra zrI guNa devasUri pratimA nirmANa saMdarbha graMtha Adi bha. zrI suvidhinAtha| di.jai.i.i.a. 2033 1533 | | lAchu devalI | zrI. zrI. jJA 2034 | 1522 | sAlhIkena upa. jJA zrI gotra | upakeSa zrI kakkasUri bha. zrI zItalanAtha | di.jai.i.i.a. jI 2035 1510 | bhAvadevI, hemalA zrI. zrI. jJA pippala. dharmazekharasUri bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. jI 2036 | 1506 | lUNAdevI zrI. zrI. jJA zrI pippala. dharmazekharasUri bha. zrI zreyAMsanAtha | di.jai.i.i.a. jI 2037 | 1517 | kapuradevI zrI. brahmANa pajjUnasUri bha. zrI ajitanAtha di.jai.i.i.a. 2038 | 1507 | TahikU, hAMsU zrI. zrI. jJA 2039 | 1506 | tiluzrI zrI. zrI. jJA siddhAMtI zrI somacaMdrasUri bha. zrI zItalanAtha | di.jai.i.i.a. jI pippala. dharmazekharasUri bha. zrI zreyAMsanAtha | di.jai.i.i.a. jI kharatara. zrI jinabhadrasUri | bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 2040 1510 | mAlhaNa devI upakeSa bha0 zrI. prA. jJA bha. zrI suvidhinAtha di.jai.i.i.a. 2041 | 1528 demati 2042 | 1534 | tejU, vamI bRhatapA zrI jJAnasAgarasUri zrI sUri prA. jJA bha. zrI zreyAMsanAtha| di.jai.i.i.a. jI 2043 1515 dhApU zrI. zrI. jJA pUrNimA zrI sAdhuratnasUri bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. jI 2044 | 1517 suhavadevI, nInAdevI zrI. zrI. jJA zrI vijayasiMha sUri bha. zrI zreyAMsanAtha di.jai.i.i.a. jI bha. zrI zreyAMsanAtha | di.jai.i.i.a. 2045 | 1535 | hIrAdevI, nInAdevI zrI uesa vaMSa zrI vijayasiMha sUri jI 2046 | 1507 | moTI, jayarU vIravaMSa acaMla zrI jayakesarIsUrI | bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 2047 | 1501 | suhavadevI bha. zrI zreyAMsanAtha | di.jai.i.i.a. budha gotra zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA thArApadra zrI vijayasiMhasUri caitra zrI lakSmIdeva sUri jI 2048 1511 | gelI, bAU bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. 2049 1533DAhI, raMgI zrI. zrI. jJA bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. pippala zrI padmasanaMdasUri Agama zrI hemaratnasUri jI 2050 | 1505 | khImaladevI, mAMjUdevI | zrI. jJA bha. zrI sumitinAtha| di.jai.i.i.a. jI 2051 | 1515 | jAnU devI zrI. jJA zrI pUrNimArarAdhuratnasUri bha. zrI suvidhinAtha| di.jai.i.i.a. 2052 | 1513 | bAIpannA, rAjU zrI. zrI. jJA zrI somacaMdrasUri bha. zrI kuMthunAtha di.jai.i.i.a. 2053 1528 | bhANI zrI. zrI. jJA dharmasAgarasUrI bha. zrI vimalanAtha di.jai.i.i.a. 2054 1519 | harakhU zrI. jJA pUrNimA zrI sAdhuratnasUri | bha. zrI pArzvanAtha | di.jai.i.i.a. jI Page #502 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 480 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 . | saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra / pR. preraka/pratiSThApaka - gaccha/AcArya zrI vIrasUri pratimA nirmANa saMdarbha graMtha Adi bha. zrI sumatinAtha di.jai.i.i.a. 2055 | 1512 | pAlhade, mAlhANadevI | zrI. zrI. jJA 2056 | 1583 | pUMjarI, hemAdevI zrI yakSadevasUri bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 2057 | 1536 | dharmiNI, gUrI, kuMari | zrI. zrI. jJA pUrNimA zrI puNyaratnasUri | bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. jI pippala zrI dharmasAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 2058 1528 | phadU zrI. zrI. jJA jI 2059 | 1501 | kamalAdevI,mAlhaNadevI | zrI aMcala zrI jayakIrtisUrI bha. zrI ajitanAtha di.jai.i.i.a. jI 2060 1513 | karmAdevI, dhAraNadevI zrI. zrI. jJA caitra zrI lakSmIdevasUri bha. zrI ajitanAtha| di.jai.i.i.a. 20611511 | ratUdevI zrI. zrI. jJA bha. zrI kuMthunAtha di.jai.i.i.a. zrIrAjatilakasUri zrI sUri siddhAntI somacandrasUri jI 2062 | 1509 | rAjI, pUrI zrI. zrI. jJA bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI 2063 pippala zrI somacaMdrasUri bha. zrI zItalanAtha di.jai.i.i.a. | 1509 | | hAMsaladevI, zrI. zrI. jJA cAMpaladevI, lUNAdevI 1505 | paramaladevI,siMgAradevI | zrI. zrI. jJA jI 2064 zrI pradyumnasUri bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. 72 2065 1525 zrI. jJA | brahmANa zrI vIrasUri bha. zrI zAMtinAtha di.jai.i.i.a. | kasamIrA, | phalIjhAbalI TIbU, dhAriNI 2066 / 1528 zrI. zrI. vaMSa aMcala zrIrAjakesarIsUri bha. zrI suvidhinAtha di.jai.i.i.a. jI 2067 1513 | DAhI, lAchI pUrNimA. jayazekharasUri bha. zrI zAMtinAtha di.jai.i.i.a. | zrI. zrI. jJA zrI sumatiratnasUri bha. zrI supArzvanAtha di.jai.i.i.a. 20681580 rAkhI, hamIradevI, nIti 20691517 | vAlhI prA. jJA zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. 2070 | 1563 | amarI zrI. zrI. jJA pUrNimA sumatiprabhusurI bha. zrI caMdaprabhu jI| di.jai.i.i.a. 2071 1529 | bhAvalade | brahmANa. zrI. jJAzrI vRddhisAgara sUri | bha. zrI saMbhavanAtha di.jai.i.i.a. 1115 2072 | 1532 | pAlhaNade, ahivade zrI. zrI. jJA | zrI zAMtisUrI bha. zrI ajitanAtha| di.jai.i.i.a. 115 2073 | 1513 | vAnU, vAlhI, gomati | zrI mUlasaMgha sarasvatI | zrI vimaleMdrasUri bha. zrI zAMtinAtha - di.jai.i.i.a. | 115 2074|1537 | ratnU dhannI zrI. vIra vaMSa aMcala jayakesarI sUri / | bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. 116 2075 | 1591 lAkhU lAlIde zrI. zrI. jJA brahmANa zrI vimalasUri 116 | bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. 2076 1552 | jhAjhu jArU, rAmatI zrI. zrI. vaMSa aMcala siddhAMtasAgarasUri 119 jI Page #503 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 | saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka / pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi vIrasUri zrI jinadevasUri | bha. zrI zItalanAtha| di.jai.i.i.a. 2077 | 1515 lAchU zrI. zrI. jJA 119 jI . prA.zA 2078 | 1547 | ramaka TamakU aMthana siddhAMtasAgara jUti kI zAtinAtha vijIkaina prA. jJA aMcala siddhAMtasAgara sUri | bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. | 121 | 2079 1517 | rANalade, mANaka de zrIuesavaMSa aMcala zrI jayakesarIsUri bha. zrI candraprabha | di.jai.i.i.a. 121 2080 1507 rAjalade zrI. zrI. jJA nAgendra zrI vinayaprabhasUri | bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. jI pUrNimA zrI kamalaprabhasUri | bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. 2081 | 1582 jIvinI, vaijalade, zrI. zrI. jJA 124 lIlA 2082 | 1505 hAMsU, nayaNAde zrI. zrI. jJA aMcala zrI jayakesarIsUri | bha. zrI suvidhinAtha| di.jai.i.i.a. 125 2083 | 1503 | kAmalade, ha', dehI zrI. zrI. jJA tapA zrI ratnazekharasUrI bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. 125 2084 1555 zrI. osavaMSa zrI sUri bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 125 jasamAde, devAsirI kAmalade, sohI pomI lAvI 2085 1515 prA. jJA siddhAntI somacandrasUri | di.jai.i.i.a. 126 bha. zrI candraprabha jI bha. zrI candraprabha 2086 1538 | bhAlI zrI. zrI. jJA caitra amaradevasUri |di.jai.i.i.a. 126 jI 2087 | 1525 | AsU gurjara. jJA 126 2088 | 1533 | lAchU desalade zrI. zrI. jJA 126 2089 | 1545 | nAginI, pUtalI zrI. zrI. jJA 127 zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. jI nAgendra zrI guNadeva sUri | bha. zrI suvidhinAtha di.jai.i.i.a. jI pUrNimA zrI devasuMdarasUrI | bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. jI vRhada zrI pArzvacandrasUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI vaDagaccha zrI sarvadevasUri | bha. zrI padamaprabha | di.jai.i.i.a. jI pUrNimA zrI sAdhuratnasUrI | bha. zrI caMdraprabhu jI| di.jai.i.i.a. 2090 1503 | mAlhaNAde zrI. zrI. jJA 128 2091 1513 | devalade, saMsArade zrI. upakeSa. jJA 128 2092 | 1510 mINalade zrI. zrI. jJA 2093 1506 | vAhaNade zrI. zrI. jJA pippala zrI dharmaSekharasUrI bha. zrI caMdraprabhu jI| di.jai.i.i.a. 130 2094 | 1512 | pUMjI, suhavade, nAIde | zrI. zrI. jJA zrI vijayasiMhasUrI bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. | 130 2095 | 1568 | salakhU zrI. zrI. jJA municaMdrasUri bha. zrI candraprabhu | di.jai.i.i.a. | 131 jI 2096 | 1518 | Amalade, mAude upakevaMSa jJA bhAvaDAra zrI bhAvadeva sUri | bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. 131 jI 2097 | 1532 karmA, dIpIde tapA zrI lakSmIsAgara sUri bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. 132 jI 2098 1520 harakhU, kuMari zrI. zrI. vaMSa aMcala zrI jayakesarIsUrI | bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. 133 Page #504 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ | saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra / pR. 20s | 128 prImI. lIlU zrI. zrI. jhA preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya _ Adi brahmANa zrI vIrasUri bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. brahmANa kA kAranArama bhI yunAtha dina i.i.sa. 2099 | 1525 | prImI, lIlU zrI. zrI. jJA 133 2100 | 1581 lIlAde, vIjhalade zrI. zrI. jJA 13 nigamaprabhAvakazrI AnaMdasUri tapA zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. 2101 | 1523 | mehA, maraghU prA. jJA 133 '-jI 2102 | 1506 | mahigala 2102 1506 | mahigala zrI. zrI. jhAzrI pUjanasUri zrI. zrI. jJA zrI pUjanasUri ma. zrI vAsupUjya | di.je i.i.a. bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. 134 | jI 2103 | 1564| siMgArade, hImAde zrI. zrI. jJA 135 2104 | 1581 | pAtamade zrI. zrI. jJA pUrNimA zrI ratnaSekharasUri | bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. jI Agama zrI somacandrasUri / | bha. zrI di.jai.i.i.a. munisuvratanAtha jI pippala candrasAgarasUri | bha. zrI vAsUpujya | di.jai.i.i.a. 135 2105 | 1507 | vAmUNAde zrI. zrI. jJA 135 jI 2106 1508 | TahIkU zrI. zrI. jJA siddhAMtIya somacaMdrasUri bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 136 jI 2107 | 1508 mAlhaNade, salakhA zrI. zrI. vaMSa 137 aMcala zrI jayakesarIsUri | bha. zrI vAsUpujya | di.jai.i.i.a. jI jIrApallI udayacaMdrasUri bha. zrI zreyAMsanAtha| di.jai.i.i.a. 2108 | 1508 | TUyaDI 137 2109 | 1553 | hapUM, lIlAI jI bha. zrI prA. jJA pUrNimA municaMdrasUri 138 | di.jai.i.i.a. munisuvratanAtha jI | bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 2110 | 1519 | hamIrade, jamanAde zrI. zrI. jJA pUrNimA zrI jayaprabhasUrI 139 zrI. zrI. jJA pUrNimA zrI sAdhusuMdarasUrI | bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. 139 2111 | 1515 ratanAde, lalitAde rUpiNI, jhAjhU 2112 | 1519 | hImAde, cAMpU zrI. zrI. jJA aMcala zrI jayakesarIsUrI | bha. zrI caMdaprabha jI| di.jai.i.i.a. 139 2113 | 1520 | jhabU, vArU 140 2114 1158 jANI prA. jJA bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. jI pUrNimA zrI jinaharSasUrI | bha. zrI zreyAMsanAtha | di.jai.i.i.a. jI dharmaghoSa padmAnaMdasUri bha. zrI suvidhinAtha| di.jai.i.i.a. 140 2115 1518 | kIlhaNade zrI. upakeSa jJA 141 jI 2116 | 1587 | vAnU, lavaNade zrI. zrI. jJAzrI sUri bha. zrI bhAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 141 2117 | 1519 | mAMI, sulesiri / zrI. prA. jJA aMcala zrI jayakesarIsUri | bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. 142 2118 | 1511 | pAlhaNade, vIkalade | zrI. zrI. jJA pUrNimA rAjatilakasUri | bha. zrI ajitanAtha| di.jai.i.i.a. 175 2119 | 1523 | lakhamAde, amarI,nAthI | prA. jJA zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. 176 2120 | 1532 | AjI, jhAlI, rAmati | prA. jJA bRhattapA zrI jinaratnasUri | bha. zrI munisuvrata | di.jai.i.i.a. jI Page #505 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 483 kra0 saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha gaccha/AcArya pIpa zrI dharmasAgarasUri bha. zrI ajitanAtha | di.jai.i.i.a. Adi 2121 |1527 | DAhI, AsIna zrI. zrI. jJA 177 jI 2122 | 1505 | sAmalade zrI. zrI. jJA pUrNimA zrI guNasamudrasUrI | bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. 177 jI 2123 | 1532 | dhAMdhalade, phakU zrI. zrI. vaMSa 177 2124 | 1513 | suhaDade, amarI ................. 178 2125 | 1590 | sonAI moDha. jJA 178 2126 | 1510 | sohagade, mAMgU zrI. zrI. jJA aMcala zrI jayakesarIsUrI | bha. zrI suvidhinAtha| di.jai.i.i.a. jI pUrNimA zrI kamalasUrI bha. zrI zAMtinAtha di.jai.i.i.a. jI tapA zrI dhanaratnasUri bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. | jI nAgendra guNa samudrasUri bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. jI caitra zrI vijayadevasUri bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. | jI pUrNimA sAgaratilakasUri | bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. | jI Agama zrI hemaratnasUri bha. zrI suvidhinAtha| di.jai.i.i.a. 178 2127 | 1582 | suhavade, siriyA zrI. zrI. jJA 179 2128 | 1515 | varajU, sonU zrI. zrI. jJA 179 2129 | 1505 | khImalade, mAMju zrI. jJA 179 2130 | 1515 | jAnUde zrI. jJA 193 pUrNimA zrI sAdhuratnasUrI | bha. zrI suvidhinAtha| di.jai.i.i.a. jI siddhAMtI zrI somacaMdrasUri bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. 2131 | 1501 | patrApadI, rAjU zrI. zrI. jJA 193 | jI 2132 | 1528 | ratanU, bhANIde zrI. zrI. jJA pippala zrI dharmasAgarasUri bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. 194 jI 2133 | 1519 | harakhU, bhavakUbAI zrI. jJA pUrNimA zrI sAdhuratnasUri | bha. zrI pArzvanAtha | di.jai.i.i.a. 194 jI 2134 | 1512 | pAlhaNade, mAlhaNade zrI. jJA zrI vIrasUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. 195 2135 | 1583 | pujArade, hemAde upa. jJA zrI yakSadevasUri bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 195 jI pUrNimA zrI puNyaratnasUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. 196 2136 | 1536 | dharmiNI, gUrI, kuMari | zrI. zrI. jJA ralamANa 2137 | 1528 | phaTU jI zrI. zrI. jJA | pippala zrI dharmasAgarasUri bha. zrI SAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 196 jI 2138 | 1501 | kamalAde, mAlhaNade ..... 196 2139 | 1513 | kamadi, dhAraNa zrI. zrI. jJA aMcala zrI jayakIrtisUri | bha. zrI ajitanAtha| di.jai.i.i.a. jI caitra. zrI lakSmIdevasUri bha. zrI ajitanAtha| di.jai.i.i.a. jI zrI sUri bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. 198 2140 | 1511 | ratU zrI. zrI. jJA 198 jI 2141 | 1509 | rAjI, pUrI zrI. zrI. jJA siddhAnta somacandrasUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. catu. jI 2142 1505 | prImalade, siMgArade zrI zrI jJA zrI pradyumnasUri 199 Page #506 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra zrI. zrI. jJA 200 2143 | 1525 mIrazrI, phalI, jhAbalI, pAMcI 2144 | 1528 | TIbU dhAriNI zrI. zrI. vaMSa 200 preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha / gaccha/AcArya Adi zrI vIrasUri bha. zrI SAMtinAtha | di.jai.i.i.a. catu. jI aMcala zrI jayakesarIsUri | bha. zrI suvidhinAtha| di.jai.i.i.a. jI pUrNimA zrI jayaSekharasUri | bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. jI pUrNimA. zrIsumatiratnasUri | bha. zrI supArzvanAtha di.jai.i.i.a. jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. 2145 | 1513 | DAhI, lAchI prA. jJA 201 2146 | 1580 | rAkhI, hamIrade, nIti | zrI. zrI. jJA 201 2147 | 1517 | rUDI, vAlhI prA. jJA 202 jI 2148 1563 amarI thirApadranagara zrI jJA | pUrNimA. zrI sumatinAtha | bha. zrI caMdraprabha jI| di.jai.i.i.a. 202 2149 | 1519 | lAchAde, hamIrAde zrI. zrI. jJA 202 pippala. zrI amaracandrasUri bha. zrI zItalanAtha di.jai.i.i.a. catu. jI pippala. zrI caMdaprabhasUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. jI 2150 1515 zrI. zrI. jJA 2004 | khetalade, rAjalade mahigalade vAlhI 2151 | 1528 prA. jJA 204 caitra zrI jJAnadevasUri bha. zrI vimalanAtha di.jai.i.i.a. jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 2152 1534 | lAkhI, kImI prA. jJA 205 2153 / lAchU, devalI zrI. zrI. jJA nAgendra. zrI guNadevasUri | bha. zrI suvidhinAtha di.jai.i.i.a. 205 jI 2154 1522 | sAlhAde upa jJA. zreSThi upakeSa. zrI kakkasUri bha. zrI zItalanAtha | di.jai.i.i.a. 205 2155 1510 | bhAvalade zrI. zrI. jJA pippala. zrI dharmaSekharasUrI | bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 205 jI 2156 1506 lUNAde yArApadra pippala zrI dharmaSekharasUri bha. zrI zreyAMsanAtha| di.jai.i.i.a. 206 2157 | 1517 | kapurade brahmANa zrI pradyumnasUri bha. zrI ajitanAtha di.jai.i.i.a. 206 jI 2158 | 1508 | TahI, hAsU zrI. zrI. jJA siddhAMta zrI somacaMdrasUri | bha. zrI zItalanAtha| di.jai.i.i.a. 207 2159 1506 | tilazrI zrI. zrI. jJA pippala zrI dharmazekharasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha| di.jai.i.i.a. 207 21601510 mAlhavade upa. bhaNaSAlI 207 kharatara. zrI jinabhadrasUri | bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. jI bRhatapA jJAnasAgarasUri | bha. zrI suvidhinAtha| di.jai.i.i.a. | prA jJA 208 2161 | 1528 mAlhavade, lAmba devamati 2162 | 1534 | tejU, vamI prA. jJA DIsAnagara zrI sUri | bha. zrI zreyAMsanAtha | di.jai.i.i.a. 208 jI 2163 | 1515 dhApU zrI. zrI. jJA 209 pUrNimA zrI sAdhuratnasUri / bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. | jI pippala dharmaSekharasAgara | bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. | jI 2164 1517 suhavade zrI. zrI. jJA 210 sUri Page #507 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra / Adi 2165 | 1516 | zrIde, nInAde zrI. zrI. jJA preraka/pratiSThApaka pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya zrI vijayasiMhasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha | di.jai.i.i.a. jI aMcala zrI jayakesarIsUri | bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. | 211 2166 | 1535 | hIrAde, pUrNimAde | upa. jJA 212 jI 2167 | 1507 | moTI, jayarUde aMcala zrI jayakesarIsUri bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 213 2168 | 1501 | suhavade varAhI. zrI. zrI. jJA | zrIvijayasiMha sUri bha. zrI zreyAMsanAtha | di.jai.i.i.a. 213 jI 2169 | 1511 | gelI, bAU zrI. zrI. jJA caitra zrI lakSmIdevasUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. 1213 jI 2170 | 1553 | DAhI, raMgI zrI. zrI. jJA 214 pippala zrI padmAnandasUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.sa. jI zrI pajjUnasUri bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. 2171 | 1505 | zrRMgArade, mahaMgade | zrI. zrI. jJA 214 jI 2172 | 1517 | bhAnI, bhAnU zrI. zrI. jJA pUrNimA zrI puNyaratnasUri | bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. 214 2173 | 1535 vimalAde upa. jJA kharatara zrI jinacaMdrasUri bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. 215 jI 2174 1598 karmAde zrI. zrI. jJA pippala zrI bhAbhucaMdrasUri 215 bha. zrI zItalanAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI zItalanAtha | di.jai.i.i.a. 2175 1506 | cApalade zrI. zrI. jJA pippala zrI udayadevasUri 216 jI 2176 |1527 | bAgU zrI. zrI. jJA 217 2177 | 1581 | lIlAde, umAde | zrI. zrI. jJA 217 2178 1510 | lUNAde, vaalhiide| | zrI. zrI. jJA pUrNimA zrI ratnasUri bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. jI zrI AnandasAgarasUri | bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. jI pippala zrIkSema bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. zekharasUri jI Agama zrI amara ratna | bha. zrI padmaprabha | di.jai.i.i.a. sUri paMca jI pippala zrI somacandrasUri | bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. 218 2179 | 1529 | dhAdhalade, AbAde zrI. zrI. jJA 218 2180 1516 | kamalAde zrI. zrI. jJA | 218 jI 2181 | 1517 | harSAde zrI. jJA kharatara zrI jinacaMdrasUri | bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. 219 jI 2182 1511 saMsArade, nayanAde zrI. jJA pippala dharmasundarasUri bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 219 2183 | 1525 | gurUde, hIrAde / zrI. zrI. jJA brahmANa zrI vIrasUri bha. zrI ajitanAtha | di.jai.i.i.a. | 219 2184 | 1510 | pAlhaNade zrI. zrI. jJA 220 2185 | 1581 | pAvI varajU zrI. zrI. jJA bhAvaDAra zrI vIrasUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. jI pippala zrI dharmaprabhasUri bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. jI pippala zrI amaracaMdrasUri | bha. zrI zItalanAtha| di.jai.i.i.a. 220 2186 | 1530 | lAchU dhAMdhalade zrI. zrI. jJA 220 jI Page #508 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 486 kra0 2187 2188 2189 2190 2191 2192 2194 2196 2199 2193 1505 2200 2201 2195 1512 2203 saMvat 2204 1501 2205 1524 2197 1511 2206 1517 2198 1506 2207 1511 2208 1536 1501 1510 1506 2202 1521 1536 1511 1560 1532 1560 1543 15 1523 1526 zrAvikA nAma mUlA, lalitA, ratnU zrIde, pAtIde vilhaNade, dhIrajade madI vamakU amakU jesalade lAThI, suvarNI suhavade suhavade pAtalI khetalade, bholI, kAmalade vAde rayavA, mANika madI raMgI, pAlU kolhaNade sarasvatI, raMgI hAMsalade, adhikade jIvanIde, mANikade paMgAde, maTakUde jasUde, ratanAde ratnade, vIlhaNade vaMza / gotra zrI. zrI. jJA prA. jJA. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA laDhAU gotra zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA upa. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA upa. jJA. nAhara upa. jJA zrI. zrI. jJA prA. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI pajjUnasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrI vAsupUjya di. jai.i.i.a. jI saMdarbha graMtha tapA zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI suvidhinAtha di. jai.i.i.a. jI pUrNimA zrI munisiMha sUri bha. zrI suvidhinAtha di. jai.i.i.a. jI |pUrNimA zrI rAjatilaka pUrNimA zrI guNadhIrasUri nAgendra vinaya prabhasUri kharatara zrI jinabhadrasUri pippala zrI dharmasAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha di. jai.i.i.a. jI pippala zrI dharmasAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha di. jai.i.i.a. jI zrI janamANikyasUri di. jai.i.i.a. bha. zrI naminAtha jI pippala zrI udayadevasUri bha. zrI naminAtha jI pUrNimA zrI vIra prabhasUra aMcala zrI jayakesarIsUri bha. zrI saMbhavanAtha di. jai.i.i.a. jI thirApadra zrI sUri | nAgendra zrI hemasiMhasUri | rdhamaghoSa padamAnaMdasUri bhAvaDAra zrI bhAvadevasUri tapA. zrI kamalasUri zrI saubhAgyaratnasUri vRddhatapA zrI jinasundarasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri zrI buddhi sAgarasUri bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zreyAMsanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI suvidhinAtha di. jai.i.i.a. jI di. jai.i.i.a. bha. zrI zAMtinAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI ajitanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI zAMtinAtha di. jai.i.i.a. bha. zrI sumatinAtha | di. jai.i.i.a. jI di. jai.i.i.a. bha. zrI vAsupUjya di. jai.i.i.a. jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrI zItalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI vimalanAtha di. jai.i.i.a. jI bha. zrI abhinaMdana di. jai.i.i.a. jI bha. zrI sumatinAtha di. jai.i.i.a. jI pR. 221 221 221 222 222 222 223 223 223 224 224 225 229 229 229 230 230 230 231 231 231 232 Page #509 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa ___487 kra0 saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya | pippala zrI guNaratnasUri | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha Adi bha. zrI zreyAMsanAtha| di.jai.i.i.a. 2209 | 1517 | helI zrI. zrI. jJA 232 | jI 2210 | 1548 zrI. zrI. jJA pippala zrI padmAnaMdasUri | bha. zrI zItalanAtha | di.jai.i.i.a. 232 | gAMjUde, gAMvadU malhAde | nADI, kAlIde | jI 2211 | 1513 zrI. zrI. jJA brahmANa zrI maNicandrasUri | bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. 233 2212 | 1527 mANikade pippala zAMtibhadrasUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. 233 2213 | 1534 | mAlhaNade, tUbI | | zrI vIravaMSa 234 2214 | 1537 | rAmatI 234 zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI AdinAtha di.jai.i.i.a. jI aMcala zrI jayakesarIsUri | bha. zrI anaMtanAtha di.jai.i.i.a. jI jIrA zrI sAgaracaMdrasUri | bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. jI zrI vIraprabha sUri bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. 2215 | 1527 | karNa, adI, samU upa. jJA 234 2216 | 1505 | phakhude, khetalade | zrI. zrI. jJA | 235 jI 2217 | 1516 | vIjhalade zrI. zrI. jJA pUrNimA zrIdevacaMdrasUri bha. zrI ajitanAtha| di.jai.i.i.a. 235 jI 2218 | 1516 | kIlhaNade, sulaha prA. jJA. pUrNimA zrI devacaMdrasUri 250 bha. zrI zItalanAtha| di.jai.i.i.a. jI bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. jI 2219 | 1505 dhAMdhalade prA. jJA. zrI vijayasiMhasUri 236 2220 1520 | gerI, rUpamati zrI. zrI. jJA | pippala zrI dharmasUri bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. 236 jI 22211515 | khetalade, jasamAde zrI. zrI. jJA pippala zrI vijayadevasUri bha. zrI caMdraprabha jI| di.jai.i.i.a. 237 222n | 1524 | maMjUde, vijayade | zrI. zrI. jJA 237 2223|1529 | lIlAde, palhAde upavaMSa 237 22241510 | jhanU, macakU prA. jJA pippala zrI ratnadeva sUri bha. zrI zreyAMsanAtha| di.jai.i.i.a. jI aMcala zrI jayakesarIsUri bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. jI tapA zrI ratnaSekharasUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. jI brahmANa zrI maNicaMdrasUri bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. | jI zrI vIra sUri bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. 238 2225 | 1507 | mahagalade 238 | 2228 1503 | mahIde zrI. zrI. jJA. 238 jI 2227 | 1527 | maMthU, bhAMjI . prA. jJA bRhattapA zrI ratnasiMhasUri bha. zrI ajitanAtha| di.jai.i.i.a. 239 jI 2228 1515 lAlUde, rAjU prA. jJA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI zreyAMsanAtha di.jai.i.i.a. | 239 2229 | 1524 | rUpA, sUDI zrI. zrI. jJA pippala vijayadeva sUri | bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. | 240 jI 2230 1510 | pAlhaNade zrI. zrI. jJA bhAvaDAra zrI vIrasUri bha. zrI abhinaMdana | di.jai.i.i.a. 1240 Page #510 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 488 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra 2231 | 1503 | lADI, pAlU brahmANa. zrI zrI 241 preraka/pratiSThApaka pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi zrI pajjUnasUri bha. zrI vAsupUjya | di.jai.i.i.a. jI pUrNimA vijayarAjasUri bha. zrI ajitanAtha| di.jai.i.i.a. jI tapA zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. 2232 |1527 | hamIrade zrI. zrI. jJA 242 2233 | 1552 | vAnU, varajU, kAmalade 243 jI 2234 | 1537 | golI, TabakU prA. jJA pUrNimA zrI kamalaprabhasUri | bha. zrI ajitanAtha| di.jai.i.i.a. 243 jI zrI. zrI. jJA pUrNimA zrI kamalaprabhasUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. 245 2235 | 1533 | karmAde, mAlhaNade, devaku | 1529 | bhAvalanade, lADIde jI brahmANa. zrI. jJA zrI buddhisAgarasUri 245 bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. jI bha. zrI ajitanAtha di.jai.i.i.a. 2237 | 1532 | pAlhaNade, ahivade zrI. zrI. jJA zrI zAMtisUri 255 jI 2238 | 1505 | hAsUde, nayanAde zrI. zrI. jJA aMcala jayake sarasUri | bha. zrI suvidhinAtha di.jai.i.i.a. 255 2239 | 1503 | kAmalade, haphUMde, dehI | zrI. zrI. jJA | tapA zrI ratnaSekharasUri | bha. zrI vimalanAtha di.jai.i.i.a. 256 jI A osa. jJA zrI sUri bha. zrI dharmanAtha jI di.jai.i.i.a. 256 2240 1515 | jasamA, devazrI, kAmalade, sohI 22411515 | pomI, lAMbI prA. jJA siddhAnta zrI somacaMdrasUri bha. zrI caMdraprabha jI| di.jai.i.i.a. 256 2242 | 1538 | bhalI zrI. zrI. jJA caitra zrI amaradevasUri bha. zrI caMdraprabha jI| di.jai.i.i.a. 257 22431525 gurjara. jJA tapA zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. 257 2244 | 1533 | lAchU desala zrI. zrI. jJA nAgendra zrI guNadevasUri bha. zrI suvidhinAtha di.jai.i.i.a. 258 2245 | 1545 | putalI zrI. zrI. jJA pUrNimA zrI devasundarasUri bha. zrI naminAtha | di.jai.i.i.a. 258 | jI 2246 11503 | mAlhaNade bRhad zrI pArSacandrasUri bha. zrI sumatinAtha | di.jai.i.i.a. 258 jI 2247 | 1513 | devalI, saMsAra upa. jJA baDagaccha sarvadevasUri | bha. zrI padmaprabha | di.jai.i.i.a. 259 2248 | 1510 | mInala zrI. zrI. jJA pUrNimA zrI sAdhuratnasUri bha. zrI caMdraprabha jI| di.jai.i.i.a. 259 2249 | 1506 vAhanade zrI. zrI. jJA pippala. zrI dharmaSekharasUri | bha. zrI caMdraprabha jI di.jai.i.i.a. 260 2250 | 1512 | pUMjI, sUhavade, nAI zrI. zrI. jJA 261 thArApadra zrI vijayasiMhasUri municaMdrasUri bha. zrI AdinAtha | di.jai.i.i.a. catu jI bha. zrI caMdraprabha jI| di.jai.i.i.a. 2251 | 1568 | salakhaNA brahmANa. zrI. zrI. 262 2252 | 1518 |nAmala, bhAvade upa. jJA 262 bhAvaDAra zrI bhAvadevasUri bha. zrI saMbhavanAtha | di.jai.i.i.a. jI Page #511 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 489 kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi tapA zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI vimalanAtha | di.jai.i.i.a. 262 2253 1532 kamIde, dvIpade, ratnade 2254 | 1520 | pramI, lIlAde jI zrI. zrI. jJA | brahmANa zrIvIrasUri bha. zrI kuMthunAtha | di.jai.i.i.a. 263 264 Mahama 80 32 2255 1581 lIlAde, vIjhalade zrI. zrI. jJA | nigama prabhAvaka zrI bha. zrI zAMtinAtha | di.jai.i.i.a. AnandasUri 2256 1504 | jAMi. AdhI paM. tilakavIragaNi siddhahema pra.saM. zabdAnuzAsanam (paMcAdhyAyAni) pra.42 2257 1563 | ramAi, TAMka, somI. muni vijayaratna (tapA) upadezamAlA pra.saM. khImI, paThanArtha pra.249 2258 | 1571 | kakU, rahI, jozI prA. jJA. vivekaratnasUri zrI saMdehaviSauSadhI | pra.saM. (Agamagaccha) paryuSaNA kalpaTIkA likhI 2259 1501 | karmiNi zrI kAlikAcArya | pra.saM. kathA 2260 | 1528 | tilakAi, pUrI, zrI. jJA. zrI Avazyaka pra.saM. nija zreyArtha niyukti 2261 | 1586 | haMsAi paThanArtha vivekacAritra gaNi dvArA zrI ArAdhanA pra.saM. likhita (bAlAvabodha) 2262 | 1570 bhImI, maTakU, somA, upAdhyAya kamala-saMyama ThANAMga vRtti pra.saM. cAMpalade 2263 | 1597 lalitAde,rayaNAde khaMDelavAla muni padmakIrti ko sudarzana caritra pra.saM. Adi ne likhavAyA samarpita kiyA 2264 1595 | kelU gaurI gaMgA pUnA | khaMDelavAla,paTanIgotra | jJAnapAla ko pradAna bhaviSyadatta caritra | pra.saM. hIrA ne likhavAyA kiyA likhavAyA 2265 | pausiri, kAlhAsiri | khaMDelavAla,godhAgotra bhaviSyadatta caritra pra.saM. likhavAyA 2266 |1583 | kavalade, khaNAde, | khaMDelavAla caMdraprabha caritra pra.saM. bhAvalade, dhArAde likhavAyA 2267 1581 kAvalade sIlavatI khaMDelavAla,kAsalIvA | brahmabhojA jogI ko karakaNDU caritra | pra.saM. Adi ne likhavAyA la gotra pradAna kiyA 2268 11577 | karamacaMdahI agrota,goinna gotra | sAdhu vATu amarasena varitra pra.saM. likhavAyA 2269 | 1579 | sonA,padmA,vAlI | khaMDelavAla,TauMgyAgotra bAI padamasiri ko pradAna zrIpAla caritra pra.saM. kiyA likhavAyA 2270 1512 | rAnI ne nija karma khaMDelavAla, sarasvatI | mahAsiri ko pradAna zrIpAla caritra pra.saM. kSayArtha | gotra . kiyA likhavAyA 2271 1584 | amA hIrA ne bAI mAnikI ko pradAna zrIpAla caritra pra.saM. karmakSayArtha karane ke lie likhavAyA 2272 | 1577 | devarAjahI dhanarAjahI | garga gotra sulocanA caritra | pra.saM. 189 148 148 84-8 177 177 177178 192 Page #512 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 490 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra / pra. 164 163 preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi brahmavIDa ko pradAna kiyA | yazodhara caritra | pra.saM. likhavAyA zrI prabhAcaMdra ko pradAna yazodhara caritra pra.saM. kiyA likhavAyA muni dharmacaMdra ko pradAna | pArzvanAtha caritra | pra.saM. kiyA likhavAyA nAgakumAra caritra pra.saM. likhavAyA AryikA zrI vinaya zrI | | pradyumna caritra pra.saM. ko pradAna kiyA likhavAyA 22731580 | mItA,rANI,devala,sUho | khaMDelavAla Adi ne likhavAyA 2274 | 1575 sonA, locanade, khaMDelavAla dUlahade 2275 1577 lADA saphalAde khaMDelavAla guNasiri pahADayAgotra 2276 | 1592 sunakhI ne paMcamI ikSvAku vaMza udyApanArtha bhaMDArIgotra 2277 1595 pIthI, lADI khaMDelavAla ajamerA padmasiri ne dasalAkSaNika vrata udyApanArtha 2278 | 1584 | tipurU, madanA, amarI | TholA gotra 131 113 138 gotra 147 2279 1598 | jIviNi paThanArtha 312. 2280 | 1591 | somAI paThanArtha 317 bra. ratnA ko pradAna kiyA bAhubalI caritra pra.saM. likhavAyA kaDavA kharatara zrIvaMta RSabhadeva pra.saM. vivAhalu dhavalabaMdha 44 DhAla likhavAyA SAMtijina vivAha pra.saM. prabaMdha kaDavA kharatara zrIvaMta RSabhadeva pra.saM. vivAhalu dhavalabaMdha 44 DhAla likhavAyA nAgeMdra guNasamudrasUri kuMthunAtha pratimA | pra.saM. nirmANa 2281 1590 | devakI paThanArtha 312 2282 1512 | mANikade zrImAla jJA. 66 2283 | 1522 | hIrA bAI paThanArtha 66 tapA hema-vimalasUri vasudeva caupAI | pra.saM. dvArA racita tapA hemavimalasUri racita | vasudeva caupAI | jai.gu.ka. bhAga 1 | 131 67 22841589 | haMsAI paThanArtha 2285 1595 | paTubAI paThanArtha 19 cihuMgati caupAI | jai.gu.ka. bhAga 1 likhavAyI vairAgya vinati jai.gu.ka. bhAga 1 22861580 | sazamAI paThanArtha 172 amaraDanagaNi likhita(tapAgaccha) sahajagaNi likhita 2287 | 1569 | rajjAI putrI paThanArtha zrI gurUNI svAdhyAya 14 jai.gu.ka. bhAga 1 251252 kaDI sthUlIbhadra jai.gu.ka. bhAga 1 169 2288 | 1580 | suzrAvikAoM ke paThanArtha 2289 | 1596 | dhArAde,muktAde, hIrAde, pATamade 2290 | 1533 naiNasiri, puMsarI, tejasiri Adi ne karma kSayArtha satya zrI muni dvArA racita, aMcalagaccha khaMDelavAla sAhagotra | paM.zrI padAraka ko paThanArtha diyA | khaMDelavAla muniratnabhUSaNa ko bheMTa jIvaMdhara caritra pra.saM. likhavAyA dhanyakumAra caritra | pra.saM. likhavAyA Page #513 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kra0 saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra holI, vIrANi, TomA | khaMDelavAla rohiNi Adi ne ajamerAgotra yazodevI 2292 1524 preraka/pratiSThApaka / pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi uttama pAtra ko pradAna varAMgacaritra pra.saM. kiyA likhavAyA vimalanAtha caritra | pra.saM. likhavAyA zAMtinAtha caritra | pra.saM. likhavAyA ratnahaMsagaNi zAMtinAtha caritra pra.saM. likhavAyA 1511 2293 1511 rAjU, gogA Adi ne paMcamI udyApanArtha 2294 | rAjU, nAMi, lAThI prA.jJA. Adi ne paMcamI udyApanArtha 2295 | 1504 dhAMdhalade, camakU | prA.jJA. svazreyArtha 2296 |1582 | kalho, dhAri, Adi ne | agrota garga gotra 149 jaMyacaMdrasUriko bheMTa kI | zrI pArzvanAtha pra.saM. caritra likhavAyA bhaviSyadatta zAstra | pra.saM. evaM zrutapaMcamI graMtha likhavAyA paM.saubhAgyaharSa sUri ke pra.saM. sAnnidhya meM upadezaratnamAlA prati.319 lipibaddha kI 2297 1585 iMdrANi 2298 | 1525 | netAI paThanArtha pra.saM. upadezaratnakoza likhavAyA 2299 | 1563 TAMkU somI, khImI paThanArtha hemavimalasUri pra.saM. 2300 | 1592 o.jJA. rayaNAde, sarUpAM. nAyakade zrI bhAvasuMdarasUri pra.saM. upadezaratnamAlA likhavAyA zrI aST karmagraMthAvacUri likhavAyA zrI rAjapraznIya vRtti likhavAyA 2301 1597 | mahirI UkezavaMza paM.vinayarAja muni pra.saM. 2302 | gurUde tapA zrI somasuMdarasUri pra.saM. 2303 | 1502 | nArU, varasiNi sAI munisuMdara 2304 | 1501 pra.saM. mAjATI, sonAi Adi | laitaladevI lAvaNyazIlagaNi ko | pradAna kiyA zrI ratna zekharasUri 2305 1515 U.vaMza caturvizatiprabaMdha zrI hari vikrama pra.saM. caritra likhA naMdIsUtra suvarNa akSara meM likhA pra.saM. puSpamAlAprakaraNama zrI piMDaniyukti | pra.saM. graMtha likhavAyA gRhIdharmarAsa.59 | jai.gu.ka. bhAga 1 kaDI jaMbUsvAmI rAsa | jai.gu.ka. bhAga 1 8 IN 2306 1551 muni mahisamudra gaNi | jasamAI, lalitA, vIrAI dugI 2307 | 1577 kavi jayamalla racita 272273 2308 | 1541 | maNakA paThanArtha 101 101 2309 1526 | vAlhI paThanArtha | jai.gu.ka. bhAga 1 | 132 abhayakumAra zreNika rAsa Page #514 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 492 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ | kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya - pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha Adi zrIpAla rAsa | jai.gu.ka. bhAga 1 2310 | 1597 | mAnUbAI putra paThanArtha | osavAla jJA. zAha gotra caraNanaMdanagaNi likhita | kumArapAla rAsa | jai.gu.ka. bhAga 1 2311 | 1540 | puMjA, jAtu, sutA | kuMari paThanArtha 2312 | 1596 lakhA paThanArtha padmahaMsagaNi likhita nemirAsa jai.gu.ka. bhAga 1 .... | 133 2313 | 1523 kanakAI putra paThanArtha tapA labdhimaMDana muni | mRgAMkalekhArAsa | jai.gu.ka. bhAga 1 / likhita 2314 | 1543 cunAi, amarAde UkezavaMza bhaMDArI puNyajayagaNi jinabhadrasUri jai.gu.ka. bhAga 1 paThanArtha paTTAbhiSekarAsa 2315 | 1539 camakU, sAMbhU, pUrI tapA kamalacAritragaNikRta | abhayakumAra jai.gu.ka. bhAga 1 rUpiNi, vAcanArtha zreNika rAsa 2316 | 1504 | jAI, AdhI paM. tilakavIragaNi ke zrI siddhahema | jai.gu.ka. bhAga 1 lie zabdAnuzAsanam ko lipibaddha kiyA 2317 | 1520 dharmi zrI vizeSAvazyaka | jai.gu.ka. bhAga 1 vRtti 2318 | 1582 | pavayaNI, suhAvade | khaMDelavAla sAhagotra | munihemakIrti ko pradAna ratnakaraNDa zAstra | jai.gu.ka. bhAga 1 lakSmI javaNade Adi kiyA likhavAyA 167 63 36 37 36 gotra kiyA 198 2319 | 1582 kAvalade, lAchI, khaMDelavAla sAhagotra | brahmavUca ko pradAna kiyA | samyaktva kaumudI | jai.gu.ka. bhAga 1 lADI damayaMtI, likhavAyA karaNAde saro 2320 | 1582 | pUnI, lalatAde, khaMDelavAla brahmalAlA ko pradAna rAjavArtika | jai.gu.ka. bhAga 1 naulAde bahUsiri vAkalIvAla kiyA likhavAyA 2321 | guNasiri, kelU munivimala kIrti ko pravacanasAra prAbhRta | jai.gu.ka. bhAga 1 pradAna kiyA vRtti likhavAyA 2322 | 1577 | zrImatI, lalatAde khaMDelavAla bhauMsA, munidharmacaMdra ko pradAna pravacanasAra prAbhRta | jai.gu.ka. bhAga 1. namaNasiri vRtti likhavAyA 2323 | 1504 dhAMdhalade, camaku prA.jJA. jacaMdrasUri ko pradAna zrI pArzvanAtha | jai.gu.ka. bhAga 1 svazreyArtha kiyA caritra likhavAyA 2324 | 1583 purI, cokhI, rAtA, pokhaDa gotra bAI padmasiri ke lie hariSeNa caritra | jai.gu.ka. bhAga 1 lADI, sahajU likhavAyA 2325 saroja jaso revatI ne agrota, gargagotra mRgAMkalekhA pra.saM dasalAkhiNI vrata caritra udyApanArtha 2326 | 17vIM jayamApaThanArtha huMDIyA gotra bhuvanasoma racita uttarAdhyayana | jai.gu.ka. bhAga 1 sadI gIto 36 2327 | 1725 akhu hastu hemavijaya likhita jina jai.gu.ka. bhAga 4 khasusyAlA vAcanArtha pratimAdRr3hakaraNa huMDI rAsa (67 kaDI) 2328 | 1738 | rAjakuMyari vAcanArtha kanakasena likhita ratanapAla rAsa 3 | jai.gu.ka. bhAga 4 khaMDa 34 DhAla | 1700 156 454 88 / Page #515 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 2329 2330 2331 2332 2333 2334 2335 2336 2337 saMvat 2344 1749 2345 1795 2346 1742 2347 1722 2348 1745 2338 1739 1732 2339 1753 1752 2340 1713 1711 2341 1742 1751 2342 1756 17vIM sadI 1726 1736 1711 1785 zrAvikA nAma | rAyakuMvarabAI paThanArtha kalyANI paThanArtha nAMnI vAcanArtha lacho paThanArtha kapUrabAI paThanArtha rahIkhAI, sahijabAI pUMjI vAcanArtha jamakAde rAyakuMvari paThanArtha kesarabAI vAcanArtha gulAbabAI vAcanArtha koDAI paThanArtha tejabAI paThanArtha kezara paThanArtha sUjA paThanArtha devakIbAI ne likhavAyA dhanAde, tArAde mANakade, gaMgA, kapurA ne likhavAyA jamakAde paThanArtha uttayade, lAr3I, | ratisukha Adi vaMza / gotra ||||| agravAla khaMDelavAla saugANIgotra preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya munilAbhavijaya likhita rAjavijayagaNi likhita paM. siddhasoma likhita manohara likhita muni sumativijaya dvArA likhavAyA gayA paM. lAlajI likhita paM. caturavijaya likhita gaNi vRddhivijaya dvArA likhita dayAkamalamuni racita pratimA nirmANa Adi zAlibhadramuni catuSpadikA SAlibhadra dhannA caupAI zAlibhadra dhannA caupAI caMdanamalayagiri caupAI gajasukumAla rAsa 30DhAla 500kaDI gajasukumAla rAsa 30 DhAla 500 kaDI valkalacIrI rAsa jai.gu. ka. bhAga 2 jai.gu.ka. bhAga 1 jai.gu. ka. bhAga 1 jai.gu.ka. bhAga 1 jai.gu. ka. bhAga 1 jai. gu. ka. bhAga 1 kumAra rAsa dyakumAra rA paM. nayasAgaragaNi likhita gajasukumAla RSi rAsa 17 DhAla zrIpAla rAsa zrIpAla rAsa gajasukumAla RSi rAsa 17 dAla zrI mahAvIra stavanam mRgAputra kulaka gAthA 40 zrI ArAdhanA bAlAvabodha paMcAstikAya bhASA zrI meghakumAra caupAI manasArAma dvArA lipakRta graMtha saMdarbha graMtha jai.gu. ka. bhAga 3 jai.gu. ka. bhAga 3 jai.gu. ka. bhAga 3 jai.gu. ka. bhAga 3 jai... bhAga 3 jai.gu. ka. bhAga 3 jai.gu. ka. bhAga 1 jai.gu. ka. bhAga 1 jai.gu.ka. bhAga 1 jai.gu. ka. bhAga 1 pra.saM. pra.saM. pra.saM. pR. 106 106 106 182 113 113 387 375 375 141 140 320 320 266 454 238 235 220 493 77 Page #516 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 494 kra0 2349 2350 2351 2352 2353 2354 2355 2356 2357 2358 2359 2360 2361 2362 2363 2364 2366 saMvat 2368 1794 2369 1502 1507 1512 1561 1523 1509 1529 1507 1522 1518 1519 1530 1362 2365 1576 1565 1575 1579 zrAvikA nAma 1582 tulasA paThanArtha lUNAde, devalade sItAde, varanU | stahabade, ha nArdU, palade, vIrA, pArvatI dAbhA, TabakU, ratnAde, banAde sazu. ratnU harazU mohANi, lAzaNade vArU pratApade, suramA pArvatI gaNI pAcu puhatI, mAtara 2367 1579 padmasirI, hetu sadamAI, paThanArtha dharaNa, nInU bAI, pArvatI cAhU khAtU 1581 kavalAde bAI molI vaMza / gotra zrI. jJA. prA. jJA. zrI. zrI zrI. zrI usa. jJA prA. jJA. prA. jJA. ukeza jJA. Adityagotra upa. jJA. zrI. zrI. vaMza upa. vaMza gaMgavAla gotra khaMDelavAla TogyA gotra ToMgyA gotra khaMDelavAla sAha preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya hemaratnasUra, Agama. ratna zekharasUri tapA. pajUnnasUri tapA. hemavimalasUri tapA. lakSmIsAgarasUri puSpacaMdrasUri tapA. lakSmIsAgarasUri sUra kanakasUri jasakesarIsUri, acala lAvaNyasamaya kavi ne racI thI | acala sAvasAgarasUri jasahara cariu masaNa parAjaya siddhacakra kathA zrIpAla caritra tAmrayaMtra ratna karaNDa pratimA nirmANa Adi zrIkumAra caritra vimalanAtha paMcatIrthI anaMtanAtha vimalanAtha mallinAtha zAMtinAtha kuMthunAtha solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kuMthunAtha jai.ska.i.ve. myu munisuvratasvAmIca jaiska.i.ve. myu turviMzati dharmanAtha jai.ska. i.ve. myu sumatinAtha saMdarbha graMtha pra.saM. padmasirI ko bheMTa dI maMDalAcArya dharmacaMdra jai..i.ve. myu jai.ska.i.ve. myu jai.ska.i.ve.myu muni hema kIrti ko bheMTa yazodhara caritra kI prati zAstra likhavAyA jai. graM. bha. ina.ja.nA jai.ska.i.ve. myu jai.ska.i.ve.myu jai..i.ve. myu AdinAtha vinaMtI eM.le.saM. ajitanAtha caubIsa jinapaTTa ma. rA. jai. dha. bha.pA.pa. i. bhaTTA prabhAcaMdra ko kha. jai. sa. bR.i. pradAna kI thI kha. jai. sa. bR.i. bha.pA.pa. i. kha. jai.sa.bR.i. kha.jai.sa.bR.i. kha. jai.sa.bR.i. kha. jai.sa. bR.i. pR. 272 34 35 34 38 38 35 36 36 36 119 72 165 340 203 tsho / rbu / tsho 172 142 147 Page #517 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kra0 2370 2371 2374 2372 1590 2375 2377 2373 1595 sunAvata 2379 2376 1595 2381 2382 2383 saMvat 2384 1583 1708 2378 1722 2385 2386 2387 1590 taulA 2388 1595 1595 17vIM sadI 1756 2380 1757 mAnI 18vIM sadI 1826 1883 1897 1899 19vI SatI 1967 zrAvikA nAma 1507 gaurI 1509 tolAde kamalazrI koila dhamalA, dhanazrI, sunarakhata lAdhAjI cAmI, rUkamA mannI harikaMvarI rAjabAI Adi bhIvasAde naMdAde kaviyitrI caMpAbAI tejakaraNa icchAkora sarUpA bAI baDI bAI mAllU unI, sutozatA, gomati vaMza / gotra bAkalIvAla bAkalIvAla agrota zrI. zrI. jJA. dIvAna naMdalAla gothA kI patnI ToMgyA gotra nAgaravaNika prA. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya dasalakSaNa yaMtra saMbhavanAtha caityAlaya zAMtinAtha kAtAmrayaMtra pajjuNa cariu AdinAtha kA vizAla maMdira pradyumna zAstra likhavAyA paMcAstikAya graMtha likhavAyA sukumAla caritra tapA zrI jJAnavimalasUri paMca kalyANaka caMpAzataka kI racanA kI thI paM. bhANacaMda bekharasUri kuMdakuMdAcArya pratimA nirmANa Adi maMDalAcArya dharmacaMdra pArzvanAtha kha.jai.sa.bR.i. AryikA vinayazrI kha. jai. sa. bR.i. paThanArtha kha. jai.sa.bR.i. jai. gra.bha.i.ja.nA. yaMtra banavAyA saMbhavanAtha dharma zAlA kA nirmANa maMdira ke pAsa kiyA padamAvartI mUrti zrI zrImAla sajjhAya caMdraprabhu saMdarbha graMtha kha. jai. sa. bR.i. bha. zrI ajitanAtha jI kha. jai.sa. bR.i. jai.gra.bha.i.ja.nA. pra. jai.le.saM. nayA maMdira dharamapurA dillI kha. jai.sa. bR.i. pra. jai.le.saM. kha.jai.sa.bR.i. kha.jai.sa.bR.i. ma. jai. vi.su.ma.graM. bha.saM. jainI. i. kAvya saMgraha ma.di.jai.tIrtha. u bha. zrI saMbhavanAtha ma.di.jai.tI.rtha.u jI ma.di.jai.tI.rtha. u 148 148 172 150 133 75 hy 74 226 103 26 129 93 191 156 29 292293 29 495 Page #518 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra | pR. preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi Atma zreyArtha bha. zrI ma.di.jai.tI.rtha.u zItalanAtha jI vIra vaMzI 2389 | 1513 | kAU, cAdarI, tilItayo .2390 | 1513 | tilItayo prA. jJA. Atma zreyArtha bha. zrI AdinAtha ma.di.jai.tI.I.u 23011529 TIbU, pUrI, lADhI prA. jJA. | lakSmIsAgarasUri tapA bha. zrI kuMthunAtha ma.di.jai.tI.I.u | 30 zrI. jJA. | buddhisAgara sUri 2392 | 1536 | kAmalade, calI, nAmalA 2393 | 1542 | lIlAde, jAlU kuMthunAtha paMcatIrthI | ma.di.jai.tI.I.u prA. jJA. bhAvadevasUri bha. zrI zItalanAtha jI ma.di.jai.tI.rtha.u 29 2394 | 1559 | amarI pAtI prA. jJA. guNacaMdrasUri bha. zrI munisuvrata | ma.di.jai.tI.I.u 39 2395 1532 | bAI SANI lakSmIsAgarasUri bha. zrI | ma.di.jai.tI.I.u sumatinAtha jI 2396 1580 | tArU kIlha lIlAde bha. zrI kuMthunAtha | ma.di.jai.tI.rtha.u upakeSa jJA badramAna | jinaharzasUri gotra agrota, garga gotra jayamitra likhita jI 2397 1600 vardhamAna kAvya | pra.saM. 186 rANI bhobhA, bhAgo kapUrI Adi ne svapaThanArtha likhA 162 2398 | 1548 vAnU, kIkI, lalatU prA. jJA. dharmahaMsa guru zrI zAMtijina |pra. saM. aradhU vAnU caritra likhavAyA 2399 1612 madanA, svarUpade khaMDelavAla chAbar3A zrI lalikIrti ko pradAna yaSodhara caritra | pra. saM. suhAgade vAlI, vrata gotra |kiyA udyApanArtha 2400 1603 hoDI nemI lADI khaMDelavAla caMdraprabha pra. saM. roDI gujarI Adi ne likhavAyA 2401 11636 phUlamade lUNAMde khaMDelavAla, pahADyo bAI zrI karamAI ne dhanakumAra caritra | pra saM. likhA likhavAyA 2402 1700 saroja jaso revatI ne | agrota, gargagotra mRgAMkalekhA pra.saM. dasalAkhiNI vrata caritra udyApanArtha 2403 | 1632 | bAMhU, TibU nemI Adi zrIpAla caritra pra. saM. 108 gotra 179 2404 | 1631 zrIpAla caritra pra. saM. karaNAde bhAvalade muktAde Adi asalade kesarIde Adi ne SoDaSakAraNa 2405 | 1677 pra. saM. zrIdeveMdrakIrti ko pradAna | sadarSana caritra kiyA likhavAyA Page #519 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya - pratimA nirmANa Adi saMdarbha graMtha udyApanArtha 2406 | 1631 vardhamAna caritra pra. saM. 170 | rAnAde, lAlI, hIrAde, Adi daSakalAkSaNika vrata nimita muni ko bheMTa kiyA 2407 |1665 | bhaTTA.deveMdrakIrti ko pradAna kiyA bhaktAmara stotra pra. saM. vRtti siMgArade nAraMgade | khaMDelavAla saugaNI lADamade tribhuvanade gotra siMgArade pAr3hamade, nunasiri, khaMDelavAla godhA sarUpade lahuDI, Adi | gotra 2408 1637 | yogya pAtra ko pradAna kiyA | pra. saM. 132 | paMcAsti kAyaprAbhRta graMtha likhavAyA 2409 1884 nAnI paThanArtha jIvARSi ne banavAyA pra. saM. 195 2410 11656 jIvavicAra prakaraNam zrI AcAra dinakara dharmaparIkSA pra. saM. 157 2411 1666 pra. saM. 19.21 2412 | 1630 yaSodhara caritra |pra. saM. 24131632 sudarSana caritra pra. saM. 190 | rekhazrI amRtade, kalyANodhi sUri ko suvarNazrI pradAna kiyA kavalAde, tilakAde, gaMgavAla gotra muniguNacaMdra ko pradAna tihusiri begamade kiyA dUlahade, lakhaNA, khaMDalavAla brahmarAyamala ko pradAna Isarade sAhibade | pATanIgotra kiyA rAjI deu bokhI / khaMDelavAla hemacaMdra dvArA racita | hIrAde lADamade Adi ne likhavAyA causarade durgAde khaMDelavAla AcArya bhAbhucaMdra ko bhAvalade harSA Adi ne pradAna kiyA likhavAyA bhIlA gUjari khaMDelavAla, ajamerA | lalitakIrti ne likhA sobhAgade muktAde gotra Adi ne likhavAyA / jayamApaThanArtha | huMDIyA gotra | bhuvanasoma racita 2414 | 1661 yaSodhara caritra pra. saM. 50.51 2415 |1610 yaSodhara caritra pra. saM. 163 2416 | 1654 | jai.gu.ka.bhA 1 uttarAdhyayana gIto 36 bAraha vrata kI sajjhAya (68kaDI) 2417 | 1660 | melAI paThanArtha / tapA vinayacaMdra | jai.gu.ka.bhA 2 389 2418 1855 jIu zreyArtha kharatara guNavinayavAcaka bAra vrata jor3I | jai.gu.ka.bhA 2 215 2419 | 1638 | rAmabAI paThanArtha amRtavijayalikhita zatrujayaracanA | vahI. 2420 | 1636 | sukhAM paThanArtha munimAlikA | vahI. 158. 159 2421 | 1697 | ratanabAI paThanArtha 77.78 paM. bhAvaharSa likhita nemi rAjula bAra | vahI. mAsa bela prabaMdha (77 kaDI) paM jIvaMragagaNi likhita | sAdhu vaMdanA vahI. 2422 1882 | mRgAzrI paThanArtha gA.88 Page #520 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra 24231657 | bAI somA paThanArtha 327 preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi uttarAdhyayana 36 | jai.gu.ka.bhA. 1 ajjhAya kharatara zrIvaMta kaDavA RSabhadevavivAhalu | vahI 44DhAla dhavalabaMdha jayasena caupAI | jai.gu.ka.bhA. 1 2424 1615 | vIrA paThanArtha 312 2425 | 1642 | harakhI paThanArtha 243 2426 | 1676 | padmA paThanArtha vahI vahI 259 ratnasArakumAra caupAI zrAvakavidhi caupAI 2427 | 1615 | lAlAM paThanArtha zrI zrI jJA. vahI 309 2428 | 1677 | nayaNAde . AdISvara rAja.ke.abhi.bhA. 2 383 2429 | 1654 | karpUrAdevI osa jJA. copaDA |jinarAjasUrI gotra osa jJA. kAvaDiA | bhAmASAha ke bhAI putra gotra kapUracaMda puNyArtha muhaNotagotra jayamala kI patnI vApI kA nirmANa | rAja.ke.abhi.bhA. 2 | 356 2430 | 1683 | sarUpade pArzvanAtha rAja.ke.abhi.bhA. 2 | 393 24311638nAMnI paThanArtha muniyaSasuMdara likhita rAjaya uddhAra rAsa jai.gu.ka.bhA.2 2432 1655 | vachAI, haMsAI josI raNachor3a likhita | mahAbala rAsa | jai.gu.ka.bhA.2 | 1108 24331659 | vIro paThanArtha jai.gu.ka.bhA.2 314 2434 | 1686 | mAnA paThanArtha jai.gu.ka.bhA.2 314 2435 1662 | kesarI paThanArtha jai.gu.ka.bhA.2 314 paM kalyANamuni likhita | sAMbapradyummana prabaMdha | josI gaMgadAsa likhita | sAMbapradyummana prabaMdha paM. sumatisomagaNi dAna zIla tapa likhita bhAvanA saMvAda vinayavarddhanamuni jinasiMhasUri rAsa. kaDI 65 devAkhyena munidvArA ayumuttArAsa 21 likhita DhAla 135 kaDI jinarAjasUri rAsa (aiti.) 2436 1668 | cAMpA paThanArtha | jai.gu.ka.bhA.2 387 | jai.gu.ka.bhA.2 2437 | 1683 bAI jIrAputrI bAI cothI paThanArtha 2438 | 1681 | dhArAM paThanArtha jai.gu.ka.bhA.2 214 2439 | 1644 | harSAI putra likhita 504 maMgalakalaSa rAsa | jai.gu.ka.bhA.2 pada.339 2440 1686 | mIrAde kuhADa gotra tapA. vijayasiMha sUrI pArzvanAtha rA. a. bhA. 2 402 mu. sa. dhA.nI.jai.saM. 189 2441 | 1644 | jasamADhe, viyalADhe mathagalade 2442 | 1686 | pUrAM pArzvanAtha, mahAvIra sumatinAtha tapA. vijayasiMha sUrI rA.a.bhA. 2 osa. jJA. surANA gotra 395 Page #521 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 2443 1686 2444 1677 S 2445 2446 2447 2448 2449 2450 2451 2452 2453 2454 2455 2456 saMvat 2458 2460 1617 2461 1615 1618 1613 1683 1617 1683 1624 1665 1617 1615 1618 2459 1681 1681 1684 zrAvikA nAma sahitA bhojalade, caturaMgade dhanI, premI jhamakaladevI, miragAdevI sonI devI nInU 2457 1681 cugatU ramAde zrIbAI, jIvAI hIrAde dharaNAdeM, sujANa, premalade mUnI, ratnAde, varIde dhanI, promI jhamakalade, mRgAde sonIde rAjalade lADimade manaraMgade jayavaMta, sarUpade sohAgade vaMza / gotra zrI. jJA. maMDalecA gotra zrI. jJA. pAtApI gotra zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. usa. jJA. zrI. zrI. jJA. osa jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. sonI gotra rAThoDa vaMSa muhaNota boharA gotra pAmecA gotra usavAla preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya nArodra. jJAnasUrI pUrNimA. kamalapriya sUrI tapA. vijayadAna sUrI tapA. vijayadAna sUrI vidyAAcaMdrasUri tapA. vijayasoma sUrI nAgeMdra jJAnasAgara sUrI pU. kamalaprabhasUrI vijayadAna sUrI tapA. zrIvijayadeva sUri tapA. zrIvijayadeva sUri tapA. jayasAgaragaNi tapA. zrIvijayadeva sUri pratimA nirmANa Adi SAMtinAtha navalakhA prasAda jIrNodvArA Adi AdinAtha vimalanAtha caMdraprabhu AdinAtha AdinAtha sumatinAtha zAMtinAtha zItalanAtha vAsupUjya pArzvanAtha vimalanAtha caMdraprabhu AdinAtha munisuvratasvAmI kuMthunAtha zAMtinAtha kuMthunAtha kumAravihAra meM mahAvIracaitya saMdarbha graMtha rA. a.bhA. 2 rA. a.bhA. 2 jai.pu.le.saM. jai.pu.le.saM. jai.pra.le.saM. jai.pra.le.saM. jai.pra.le.saM. jai. pra.le.saM. 3 jai.pra.le.saM. jai. pra.le.saM. jai. pra.le.saM. jai.pra.le.saM. jai. pra.le.saM. jai.pra.le.saM. svarNa giri jAlora svarNa giri jAlora svarNa jA. svarNa jA. svarNa jA. pR. 401 381 382 73 810 79 99 97 142 138 177 179 201 209 499 208 Page #522 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 | saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa gaccha/AcArya Adi tapA. jayasAgaragaNi AdinAtha 2462 | 1681 | | jasamAde, suhAgadevI | muhaNota svarNa jA. 2463 1681 tapA. jayasAgaragaNi mahAvIra svarNa jA. 2464 1681 jasamAde, rAjalade, | koThArI dADhimade, lADimade jayavaMtade, manorathade | muhaNota,usavAla sarUpade, sohAgade manaraMgade pAmecA tapA. jayasAgaragaNi | mahAvIra svarNa jA. 2465 suvidhinAtha svarNa jA. 2466 | jasamAde, sohAgade muhaNota AdinAtha svarNa jA. 2467 16vIM | kelUI zatI pahADiyA gotra kumAra cariu | kha.jai.sa.bR.i. 104 2468 lADA munidharmacanda ko bheMTa pAsaNAha cariu | kha.ja.sa.bR.i. 104 16vIM SatI 2469 | 1612 | tIlahU sonI gotra navakAra zrAvakAcAra AryA vijayazrI ko bheMTa kha.jai.sa.bR.i. 109 2470 1816 | sarUpA | brahma sAhU taruirAja mahAvIra osa. jJA. copaDA gotra bI.jai.le.saM. 3 2471 1835 | ratanabAI reMTImAnI sajjhAya | ai.le.saM 341 pAMDava purANa bheMTa kI thI | A. hemacaMdra ko | kha.jai.sa.bR.i. 109 | 1636 | lADamade, haradamade, SoDaSAraNavrata udyApanArtha | 1637 | svarupade 2473 godhA gotra paMcastikAya prAbhRta kha.jai.sa.bR.i. 128 2474 | 1653 | pAMcI | ai.le.saM. 165 |paM vijayasenasUrI dvArA | hIravijayasUrI kI pratimA nadI vara kI dhAtu mUrti 2475 | 1660 | ThAkurI, rUkamI bainADA golIya kha.jai.sa.bR.i. 136 2476 1667 yuga zrIjinacaMdrasUrI pArzvanAtha yuga.pra.zrI.ji. 250 | amolikada, lakhamAde | o.phasalA gotra lAchalade | cAMpA paThanArtha 2477 | 1682 paM kIrti vimalagaNi likhita bArahavrata joDI / ai.le.saM. 341 24781690 | teja zrI sahastrakUTa caityAlaya kA nirmANa . ........ kha.jai.sa.bR.i. Page #523 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat zrAvikA nAma 2479 2480 2481 2482 2483 2484 2485 2486 2487 2488 2489 2490 2491 2492 2493 2495 2496 2497 2494 1518 jhabaka mAdhU. 2498 2499 2500 2501 2502 1577 jIviNi, ajIkena 1503 gorI, vIramade 1588 mANikade, khaNade 1559 maNakAI, haraSAI prA. jJA. kapravAI, bhImAI, ozavaMSa 1563 amarI, hemAI, dhapA, pArvatI UkeSa. jJA. 1575 ranU jAsalade, zrI. zrI. jJA. UkeSa. jJA. 1506 | jesU, pAnU, kasAde, mANikade 1525 | karmAde, suktAde, mANikade, oSavaMSa, Adi 1529 karmAde, siriyAde, taraMgAde. 1507 jAsalade, bhalI, mAdrI. 1587 1508 sAdhu, akAI. 1508 raMgAI. 1569 dRbI, maNakAI, punAI. 1509 menU. 1513 mApuri, jIviNi. 1515 bhAvalade, lIMbI. 1524 lAchalade, maTakU jhabakU mAnU 1510 bahalI, cArU, rUpiNi, 1566 saMpUrI, pAravatI, 1543 | vIDU, hatAI. 1505 siMgArade, dUdA, devalade 1529 vaMza / gotra zrI zrI jJA UkeSa jJA. cakreSvarI gotra palAMDAgotra UkeSa. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. osa. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. zrI. zrIvaMSa prA. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. osa. jJA. chAjahaDagotra zrI. zrI. jJA. prA. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI jinaharSa sUri jayacaMdra sUri | zrIsUri zrI vivekaratana sUri zrI vRddhatapA. zrI vidyAmaMDa tapA. zrI iMdranaMdisUri pUrNimAsAgara dattasUri tapA. zrI ratnaSekharasUri tapA. zrI lakSmI sAgara sUri tapA. zrI lakSmI sAgara sUri zrI sUri aMcala rAjyakesarI sUri zrI sumati ratnasUri zrI sUri zrIsUri tapA. zrI lakSmIsAgara sUri caitra, zrI ratnaSekharasUri tapA. zrI ratnaSekharasUri jayacaMdrasUri tapA. zrI lakSmI sAgarasUri tapA. zrI ratnaSekharasUri pallIvAla, udyotanasUri tapA. zrI udayasAgarasUri tapA. zrI jayacaMdrasUri pratimA nirmANa Adi vAsupUjya paMcatIrthI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI supArzvanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI zAMtinAtha jI abhinaMdana caturviSatipaTTaH bha. zrI supArzvanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI zAMtinAtha jI bha. zrI zAMtinAtha jI bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI munisuvrata bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI supArzvanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI zAMtinAtha jI saMdarbha graMtha bha. zrI zAMtinAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI saMbhavanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI zAMtinAtha jI bha. zrI caMdraprabhu jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jI bha. zrI AdinAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM. bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 501 pR. 1 1 2 2 3 3 4 4 4 4 4 4 5 5 6 6 6 7 7 7 7 7 7 7 Page #524 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 502 kra0 2503 2504 2505 2506 2507 2508 2511 2512 2513 2514 2509 1517 araghU 2515 2510 1520 rAMbha 2516 2517 2518 2519 2520 2522 2523 saMvat 2524 2525 1504 rUdI 1535 dhanI, nAkU 2526 1504 2521 1577 rAjati. zrAvikA nAma dhArU, karmmaNi 1511 mUMjI, karaNU jaitU hIrAde UkeSa, vaMSa id upakeSa. jJA. osavAla jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. 1511 suhavade, saMbhalade 1526 ahivade, mANika, vaMza / gotra 1534 nAgalade, siriAde 1553 karamAde, cAMpalade, vimalAde prA. jJA. 1512 | jAsU, kuMri 1563 dhImI, kIvAI, sAmA, kIvabAI 1515 vAsU, mAjU, manU 1573 Situ bagUpuli (tri) kA 1515 sonalade, ratnAI 1518 zivAdevI 1513 vAcchu, rUpiNi, 1547 pAMcA, camakU, mahIyA, somAdi, 1542 jasodaI, pAtI.. 1570 mAlahaNade.. 1503 lahaka zANI. 1543 vIjU adhika 1558 vIjalade, laSI UkeSa. jJA. osavaMSa, mAMDautragotra prA. jJA. prA. jJA. UkeSa. jJA. UkeSa. jJA. osa. jJA. UkeSa. vaMSa osa. jJA zrI. jJA. sAMDiyAgotra zrI. zrI. jJA. prA.jJA. zrI. zrI. jJA. osa. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya aMcala, jayakesarIsUra tapA. zrI jayacaMdrasUri tapA. zrI ratnaSekharasUri brahmANa zrI udayaprabhasUri zrI ratnasiMhasUra zrI vimalasUri guNasuMdarasUri tapA. zrI udayasAgarasUriM zrI siddhAMtasAgarasUri tapA. zrI ratnaSekharasUri zrIsUri tapA. zrI ratnaSekharasUri zrI vijaya siMha sUri kharatara zrI jinaharSasUri zrI sAdhuratnasUra zrI vimalasUri zrI vimalasUri tapA. zrI hemavimalasUri Agama jinacaMdrasUri Agama SivakumArasUri tapA. zrI jayacaMdrasUri bRhatatapA zrI udayasAgara municaMdrasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jI bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI sumatinAtha jai.dhA. pra.le.saM. bhA. 2 jI bha. zrI zAMtinAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI bha. zrI munisuvrata jI bha. zrI sumatinAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI bha. zrI caMdraprabhasvAmI jI bha. zrI mahAvIra jI bha. zrI anaMtanAtha jI saMdarbha graMtha bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrIcaMdraprabhasvAmI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI abhinandananAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI AdinAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI abhinaMdana jI bha. zrI vimalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI saMbhavanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 10 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jI pR. 9 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 9 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 12 9 10 10 10 10 11 11 12 12 12 12 12 14 25 25 16 17 17 bha. zrI zItalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 18 jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 19 Page #525 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya pUrNimA zrI municaMdrasUri 2527 1558 | vIjalade,laDDhI osa.jJA. pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha Adi bha. zrI saMbhavanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 19 | jI bha. zrI zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 19 | jI ma. zrI dharmanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 20 2528 | 1517 | varajUdevI,kutigade,amarI | | prA.jJA. zrI ratnasiMhasUri 25251527 | kapUrI amarAde, zrI. zrI. jJA. | zrI ratnadevasUrI 2530 | 1549 | DAhI,nAthI osa,jJA.dhruvagotra | zrI ratnasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 20 bha. zrI munisuvratasvAmI jI bha. zrI aranAtha 2531 | 1577 | jIvI, hIrAde zrIdhanarAjasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 20 huMbaDa jJA. maMtrISkavaragotra zrI. zrI. jJA. jI 25321516 | jasamAde,AsI, | Agama zrI hemaratnasUri bha. zrI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 21 vimalanAthAdi paMca. bha. zrI vAsupUjya | jai.dhA.pra.le.saM.bhA2 | 21 2533 | 1508 | demAI, kapUrAI osa. jJA. zrI guNasuMdarasUri 2534 | 1516 | cAMpalade, haraSU TUbI huMbaDa jJA. zrI bhuvanakIrti 2535 | 1525 | rUpiNi, lAkU sahijalade | huMbaDa, jJA. vimaleMdrakIrti bha. zrIyugAdideva jai.dhA.pra.le.saM.bhA.21 21 jI bha. zrI ajitanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 21catu. bha. zrI vAsupUjya jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 22 22 | upakeSa. jJA. saMDera zrI sAlesUri 2536 | 1521 | lakhaNI, AlhaNade 2537 | 1542 | bhAkU, jasAI, lakhI, zrI. zrI. jJA. AgamazrIsUri bha. zrI vimalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 22 2538 | 1520 | phAlU, amakUsu prA. jJA. jayakesarIsUrI bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 23 2539 | 1511 | pAlahaNade, tejU, zrI. zrI. jJA. zrI guNasamudrasUrI bha. zrI zreyAMsanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 23 2540 | 1531 | rUpiNi, amakU A. vIrasena..... bha. zrI vAsupUjya jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 24 nArasiMha jJA. haSdasohagotra zrI zrI jJA. 2541 | 1523 | hAI,noDI tapA.zrIlakSmIsAgarasUrI | bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 24 | jI 2542 | 1524 | nAyakade, jinaharSasUrI bha. zrI aMbikAdevI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | kharatara muhatagotra prA. jJA. 2543 | 1521 | karmAde, phadU, padmAI tapA.zrIlakSmIsAgarasUrI bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI 2544 | 1532 | vAchapu, hIrAde tapA.zrIlakSmIsAgarasUrI bha. zrI AdinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 25 2545 | 1524 | karmAde, cAI zrI. zrI. jJA. vRhad tapA.zrIjJAnasAgarasUrI bha. zrI zItalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 25 2546 |1528 | mAkU rahI zrI. zrI. jJA. zrI lakSmIdevasUrI bha. zrI AdinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 25 2547 | 1510 | harakhU, kautigade, zrI. zrI. jJA. zrI pUrNacaMdrasUri 155555FFIFTS bha. zrI padmaprabhu | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 25 jI bha. zrI pArzvanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 26 2548 | 1511 | rayaNI, cAI, prA. jJA. tapA. zrI ratnaSekharasUrI 2549 | 1537 | rAMku, nayaNAde zrI siMhadattasUrI bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 26 huMbaDa jJA. budhagotra Page #526 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ | kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI sadagurU pratimA nirmANa saMdarbha graMtha Adi bha. zrI zItalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 2550 | 1564| mAnU , lakhAI, zrI. zrI. vaMSa 26 jI | 2551 | 1523 | dharmaNi, bharmAde zrI. zrI. jJA. guNasuMdarasUri bha. zrI munisuvrata jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 26 2552 | 1519 | jhabakU , zrIsU, depU, mAnU | zrI. zrI. jJA. | AgamazrI hemaratnasUri ajitanAthacaturviza | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 26 tipaTTaH bha. zrI adinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 27 2553 | 1519 | dharmiNi zrI. kANAgotra | kharatara zrI jinacaMdrasUri jI 2554 | 1513 | lUNAde, khetU prA. jJA. tapA zrIsomasuMdarasUri bha. zrI naminAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 27 jI bha. zrI munisuvrata | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 / 27 2555 | 1579 | jIvaNI, kUrmAI, zrI. zrI. jJA. | suvihitasUri 2556 | 1583 | padI, jhabakU ThAkuragotra jJAnakIya, siMhasenasUri bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 28 2557 | 1515 | varjU, saMpUrI, prA. jJA. tapA. zrIratnaSekharasUri bha. zrI vimalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.27 28 2558| 1518 | saMsArade, zrI. zrI. jJA. pUrNimA. puNyaratnasUri bha, zrI kuMthunAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 28 2559 1542 | lADakI, mANikI, zrI. zrI. jJA. zrI sUri bha. zrI aranAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 22 2560 | 1570 | dhIrAde, raMgI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 2561 | 1517 | rUI, vAda tapA. zrI ratnazekharasUri bha. zrI pArzvanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 22 15 2562 | 1523 | mecU, nAbhalade prA. jJA. tapA. zrI ratnamaMDanasUri bha. zrI zreyAMsanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 29 | jI 2563 | 1587 | lIlAde osavAla. jJA. zrI sAdhuratnasUri bha. zrI vAsupujya jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 30 jI 2564|1507 | mAkU, mUjI, amarI osa. jJA. zrI suvihitasuri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 30 AdinAtha paMcatIrthI bha. zrI vAsupujya 2565 | 1531 | bholI, malahAI | zrI. zrI. vaMSa bRhattapA. zrI jJAnasAgarasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 30 25661522 | ahavade, araghU, bhAvalade zrI. zrI. vaMSa aMcala. zrI jayakesarIsUri bha. zrIzItalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 31 2567 | 1567 | khImI, cAMdU, oesavaMSa aMcalazrI bhAvasAgarasUri / bha. zrI pArzvanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 31 dAmeMdAmeMdAmA 2568 1587 | rUpAI,jIvAde, zrI. zrI. jJA. Agama zrI zivakumArasUri bha. zrI vAsupUjya | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 31 2569 1519 | dUsI,maragadi prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrIzAMtinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 31 2570 | 1576 | rANI, jIvAde, zrI. zrI. jJA. Agama zrI ANaMdaratnasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 31 bha. zrI caMdraprabhasvAmI jI bha. zrI pArzvanAtha 2571 | 1509 | melU, mevU, zrI. zrI. jJA. udayanaMdIsUri . jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 33 S 2572 | 1525 | adhUMbakI, zrI. zrI. jJA. pippala zrI guNasAgarasUri bha. zrI naminAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 33 F15 2573 | 1512 | lIlAde, rAjalade, UkeSa. vaMSa tapA. udayanaMdIsUri bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 33 Page #527 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 2574 2575 2576 2577 2578 2579 2581 2582 2583 2584 2585 2586 2580 1595 nAkU 2587 2588 2589 2590 2592 2593 2594 saMvat 2596 1533 nayanAde, siriyAde, pAlhaNade 1536 saMpUrI, hIrAI, 1511 2597 1524 1504 vAchU hIrU 1563 kasturAI, nAkU dhAU, 2591 1520 1530 mANikade 1528 harSa 1531 zrAvikA nAma karmaNi, mANika 1522 ahavade, araghu bhAvalade 1523 lADika, gAMgI 1513 kAMU, pUrI 1551 kutigade, pUgI, mAIsu, jasamAde 1598 dIvar3i, caMgAI 1530 lIlasu, satAI 1509 pacI, tilU gauri, valhAde 1561 raMgAI, araghAI 1563 ratnAI, lakU 1598 karamI, devalade, sobhAgiNi 2595 1520 dhAMdhalade 1549 TabakU valhAde 1521 cAMparasiri, sItAde vaMza / gotra osa. jJA. bAphanA zrI. zrI. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. ukeSa daMSa ukeSabhaMDArI gotra zrI. zrI. jJA. UkeSa daMSa DhIka gotra zrI. zrI. jJA. zrI. zrIvaMSa vAyar3a jJA. vIravaMSa vAyar3a jJA. mor3ha vaMSa zrI. zrI. jJA. DAbhilAgotra prA. jJA. prA. jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. UkeSa AMbaliyA gotra upakeSa. jJA. prA. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI devaguptasUri zrI vimalasUri zrI lakSmIsAgarasUri Agama. devaratnasUra tapA. zrI ratnaSekharasUri tapA. zrI somadevasUri pUrNimA, zrIpuNyaratnasUri zrIsuvihitasUri tapA. vijayadAnasUri nANAvAla zrI dhaneSvarasUri vRddhatapA. zrI udayasAgarasUri osa. jJA. gAMdhI guNasuMdarasUri gotra pratimA nirmANa Adi bha. zrI aranAtha jI bRhatta tapA. zrI jJAnasAgarasUri bha. zrI pArzvanAtha jI aMcala jayakesarIsUri kharatara zrIjinahaMsasUri tapA. bhaTTA vijayadAnasUri pUrNimA. deveMdrasUri kharatara zrIjinacaMdrasUri nAgeMdra. zrIhemaratnasUri aMcala. zrIjayakesarIsUri Agama. muniratnasUri aMcala zrIjayakesarI sUrI tapA. zrI hemavimalasUri tapA. zrI vijayadAnasUri bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI naminAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 34 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI sumatinAtha jai. dhA. pra.le.saM. bhA. 2 jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI sumatinAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI caMdraprabhasvAmI jI bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrIdharmanAtha jI saMdarbha graMtha bha. zrIzAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 505 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 pR. 33 34 35 178 178 178 178 179 180 180 180 180 181 181 181 181 181 181 181 181 183 183 184 Page #528 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 506 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya vRddhatapA. zrIvijaya dharmasUri pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha Adi 2598 | 1510 | ratnU, karmAI huMbar3a jJA. jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 185 | bha. zrI caMdraprabhasvAmI jI bha. zrI vAsupUjya 2599 | 1516 | varajU , ramAI zrI. zrI. jJA. Agama. siMhadattasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 185 jI 2600 | 1576 | dharmiNI, gaMgAde zrI. zrI. jJA. vRddhatapA. zrIdhanaratnasUri bha. zrI suvidhinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 185 jI bha. zrIzAMtinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 185 2601 | 1509 | ratnIsu, rAbhUsu, zrI. zrI. jJA. pUrNimA zrI guNasamudrasUri catu. 2602 1531 | gUjarI, macakU prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 185 munisuvratanAtha jI bha. zrI AdinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 185 2603 | 1510 sajUNi, rAmati prA. jJA. tapA. zrIratnazekharasUri 2604 1532 | rAmati, DAhI zrI. jJA. pUrNimA, sAdhusuMdarasUri bha. zrI vimalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 186 jI bha. zrI supArzvanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 186 2605 | 1529 | mAnU, rAjU tapA. vijayaratnasUri 15E5I515 2606 | 1518 | mAkU o. jJA. dharmaghoSa. zrIsAdhuralasUri bha. zrI abhinaMdana | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 187 26071507 | rUpAI, siMgAradevI, harSu U. jJA. tapA. ratnazekharasUri bha. zrI kuMthunAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 187 2608 | 1518 | sItAde, varajU, rAmati prA. jJA. | tapA. ratnaSekharasUri bha. zrI anaMtanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 187 2609 | 1571 tArUsu, mANiki sArU UkeSa. jJA. suvihita suvihitasUri bha. zrI munisuvrata | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 187 2610 | 1529 | TIbU, kuyari, kamalI zrI. zrI. jJA. pippala. sarvasUri | bha. zrI kuMthunAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 188 2611 | 1508 | pomAde, kapUrI, rAmati UkeSa. tapA. ratnaSekharasUri bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 188 jI 2612 | 1509 | salaSU ratnU haLUpu | prA. jJA. pUrNimA. puNyacaMdrasUri bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 189 2613 | 1566 | kautIpu, sikUdepu osavaMSa | bhAvaDAra, zrIvijayasUri bha. zrI kuMthunAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 | 190 2614 | 1522 | kautigade, lIlAde | zrI. zrI. jJA. saMDera. sAlibhadrasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 190 bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI pArzvanAtha 2615 | 1573 | dhAU, maragadi, lIlA zrI. zrI. jJA. bRhattapA, zrI udayasAgarasUri | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 35 26161570 | aradhU, nAI, upa. vaMSa zrI sAvadevasUri 455 bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 36 2617 | 1508 | malhI zrI. zrI. jJA. Agama. devaratnasUri bha. zrIzAMtinAthAdi | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 36 cutarviSaMti bha. zrI pArzvanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 36 2618 | 1508 | mahaNazrI zrI kakkasUri upa. jJA. sUrUAgotra zrI. zrI. vaMSa ME5IF | 2619 | 1567 | mAnUM, jIvI bRhattapA. zrIsUri bha. zrI caMdraprabhu jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 ukeSa, davaDA gotra | kharatara, zrI jinacaMdrasUri bha. zrI ajitanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 2620 || 1538 | delhaNade, dhArU, padmAI, kapUrAI 2621 | 1518 | rUpiNi, ramakU 37 jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri ma. zrI vAsupUjya | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI Page #529 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat 2622 2623 2624 2625 2626 2627 2628 2631 2632 2633 2634 2629 1567 poI, nAnI, ajAI TamakU vIrI 1506 sUlhI, salaSu 1536 kutigade, dhArA, deI 1566 DAhI 1592 harSAde, jIvAde, 2630 1584 2636 1511 jAlahaNade, vArU 1525 sAdhU 2639 1527 gaMgAde, nAgalade 1528 macakU 2635 1567 hAMsI 1512 demaI, 2641 1508 kapUrade, sou 1558 pUrI, supAranA malhAI 1524 2637 1571 hIrU, mANikade zamati, nAthI 1525 cAMpalade, sahijalade, vaijalade 2640 1521 TabakU rAmA, jIviNI 1509 caMgAI 2644 2638 1544 2645 zrAvikA nAma 2642 1580 2643 1525 ramAde zrI bAI 1530 | sUhavade, sahijalade 1526 karaNu camaka vaMza / gotra zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. gaurIyAgotra zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. osa. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. UsavaMSa zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. gUrjara jJA. prA. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. vaMSa zrI. zrI. jJA. dAyaDa jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. zrI ratnaSekharasUri pUrNimA sAdhusuMdarasUri vRddhatapA. zrI jJAnasAgarasUri zrI nannasUri aMcala zrI jayakesarIsUri prati zrI indranaMdisUri tapA. zrI jJAnasAgarasUri tapA. zrI vijayahemagaNi vRhattapA, zrI saubhAgyasAgarasUri pUrNimA zrI guNasuMdarasUri zrI devaprabhasUri tapA. zrI hemavimalasUri brahmANa / sUri tapA. zrI jayakalyANasUri pIpala / zrI guNaratnasUra zrI sUri Agama zrI jinacaMdrasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri zrI jinacaMdrasUri zrI sUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri vRdvatapA. jJAnasAgarasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri pratimA nirmANa Adi bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrIzAMtinAtha catu jai.dhA. pra.le.saM. bhA. 2 bha. zrI zreyAMsanAtha jI bha. zrI padmaprabhu jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI caMdraprabha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 38 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 38 bha. zrI pArzvanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 39 bha. zrI ajitanAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI aMbikA devI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA. pra.le.saM. bhA. 2 jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI supArzvanAtha jai.dhA. pra.le.saM. bhA. 2 jI bha. zrI ajitanAtha jI zAMtinAtha caubIsI catu. bha. zrI vimalanAtha jI saMdarbha graMtha bha. zrI AdinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI kuMthunAtha caturviMzati jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 507 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 pR. jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 37 37 38 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 40 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 38 388 39 39 39 40 40 40 40 40 | 42 43 43 43 44 44 44 Page #530 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 508 kra0 2647 2648 2649 2650 2651 2653 2654 2655 2652 1552 2656 2657 2658 2660 2661 2662 2664 2665 2659 1537 2666 2667 saMvat zrAvikA nAma 1523 suhavade, maragade 2668 1529 sulhA 2669 1535 rUpI 2663 1525 2670 1537 lAchU, valhAde, AsITha Adi 1503 kutigade 1549 1506 1556 tejU, katA 1587 dharmaNi 1518 lApU, hAMsalade, 1525 | majU, hAMsI, mAjU badA, lalAI, 1592 pahutI, vIrUpu ramAde 1522 lIlAde, somI, 1578 SoSI, melAde 1505 1559 1576 AyUsu, jAnUsu lalanU jasibA jalade, kuramAI 1556 kamalazrI, punnI, kelU 1525 khetU, lADI 1533 laSmAde apUrava, jAku rAmati, kasturI, 1503 ratnAI lAlI, damati, vaMza / gotra zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. osa. jJA. vAyaDa jJA. zrI. zrI. zrI. zrI. jJA. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. hIMgaDagotra zrI. zrI. jhA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. jJA. osa jJA. prA. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. zrI lakSmIsAgarasUri maladhAra zrI guNanidhAnasUri pippala. zrI dharmasAgarasUri vRdvatapA zrI vijayaratnasUri jayacaMdrasUri Agama. zrI somaratnasUri zrI bIlaguNasUri Agama. siMhadattasUri tapA. zrI hemavimalasUri aMcala. guNanidhAnasUri bhaTTAraka dhanaprabhasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri tapA. lakSmIsAgarasUri pUrNimA. zrI guNamerUsUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri Agama. vivekaratnasUra upakeSa. zrI kakkasUri pippala zrIvijayadevasUri talAjhIyA zrI SAMtisUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri pUrNimA, zrI sumatiratnasUri vimalasUra zrIratnasiMhasUra Agama. zrI devaratnasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI sumatinAtha paMcatIrthI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI saMbhavanAtha catu bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI dharmanAthacaturmukha bha. zrI vAsupUjya jI saMdarbha graMtha bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI supArzvanAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI bha. zrIzItalanAtha catu bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI saMbhavanAtha catu. bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 47 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 pR. 44 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 45 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 45 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 45 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 45 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 49 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 45 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 49 47 47 48 48 bha. zrI kuthunAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 51 bha. zrI vAsUpUjya jI 49 49 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 51 50 50 51 51 52 52 52 Page #531 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. zrI lakSmIsAgarasUri Adi 2871 | 1529 | nAthI prA. jJA. jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 52 bha. zrI munisuvrata | jI bha. zrIzAMtinAtha 2672 | 1565/ mAlhaNadevI zrIguNAkarasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 53 2673|1524 kIlhaNade, dhanAI,Adi | upa. jJA. caitra zrI rAmacaMdrasUri bha. zrI kuMthunAtha / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 53 2674 | 1532 kIkI, UkeSavaMSa, kharatara zrI jinaharSasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 53 2675 1515 | mANikade, caMgAI prA. jJA. zrI jinaratnasUri | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 53 || 2676 | 1508 | devalade, karmAI prA. jJA. zrI siMhadattasUri bha. zrI kuMthunAthacaturviSati bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI caMdraprabhasvAmI jI bha. zrI padmanAtha jI bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 53 zrI. jJA. tapA, zrI sumatisAdhusUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 53 2677 | 1567 | mAku, sApA, SANI, sAMgU Adi 2678 | 1526 | gurI, mANikI | tapA. zrI somajayasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2] 54 jI 2679 | 1579 | kuMari, raMgAde. | huMbaDa jJA. | zrI saubhAgyasAgarasUri bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 54 2680 1526 dhArU, huMDI zrI. zrI. jJA. pUrNimA zrI jayacaMdrasUri bha. zrI abhinaMdana jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 55 2681 | 1512 | dhArU huMbaDa bRhattapA. zrI vijayadharmasUri bha. zrI vimalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 55 2682 | 1508 | Setalade, jaitU, prA. jJA. tapA. zrI ratnaSekharasUri bha. zrI abhinaMdana jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 55 2683 | 1555 | bakU, akU zrI. jJA. tapA. zrI hemavimalasUri bha. zrI naminAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 55 jI 2684 | 1584 | nAthI, pUtali zrI. jJA. tapA. zrI saubhAgyaharSasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 55 bha. zrI munisuvrata catu. bha. zrI saMbhavanAtha 2685 | 1544 | pacI, varaNa, DAhI, ratlAde | huMbaDa jJA. vRddhatapA. zrI dharmaratnasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 55 jI 2686 1509 | kamalAde, raMgAI prA. jJA. Agama. devaratnasUri 2687 | 1521 | sarasaI, mANikade, zrI. zrI. jJA. bRhattapA. zrI udayavallabhasUri bha. zrI kuMthunAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 56 catu. bha. zrI vimalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 56 catu. bha. zrI suvidhinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 57 2688 | 1556 | hAMsI, gurI, kutigade zrI. zrI. jJA. | zrI hemavimala sUri 2689 | 1543 | jIvAde, UmAde, gurI zrI. zrI. jJA. pUrNimA zrI lakSmIprabhasUri bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 57 2690 1541 | kuari, demati zrI. zrI. jJA. zrIbhAvadevasUri bha. zrIzItalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 57 2691 | 1578 | lapI, pUrAI | Agama. vivekaratnasUri | bha. zrI saMbhavanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 2692 | 1503 | phaDU, cAMpU zrI. zrI. jJA. Agama. hemaralasUri bha. zrI suvidhinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 57 2893 | 1561 | nAmalade, padmAI zrI. zrI. jJA. vRdvatapA. bhaTTAraka zrI dharmaratnasUri | bha. zrI dharmanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 58 28941554 rUDI, maNakaI zrI. zrI. jJA. | pippala, zrI SAMtisUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 58 bha. zrI zItalanAtha | paMcatIrthI Page #532 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya Agama, harSAtilaMkasUri pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha Adi 1508| araghU zrI. zrI. jJA. bha. zrI zreyAMsanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 58 2696 | 1512 | vAMchU, Asi zrI. jJA. tapA. zrI ratnaSekharasUri bha. zrI kuMthunAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 59 | 1536 | nAmalade, siMgArade, | zrI jinacaMdrasUri bha. zrI caMdraprabha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 59 UkeSa. vaMSa. chAjahaDa zrI. zrI. jJA. 2698 | 1542 | raMgAI, iMdrANi vRdvatapA. zrI udayasAgarasUri | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 59 bha. zrI anaMtanAtha | jI bha. zrI AdinAtha 2699 | 1584 | valahAde, lADI zrI. zrI. Agama zrI SivakumArasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 60 2700 1533 | sAMkusu, amakasu vRddhatapA. udayasAgarasUri bha. zrIzItalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 - 60 27011547 | mANikade, hIrU tapA. zrI sumatisAdhusUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 60 27021595 kIllAI, zrI. prAgavaMSa tapA. zrI vijayadAnasUri bha. zrIzAMtinAtha | jI | bha. zrI zrI pArasanAtha jI dharmanAtha. catu. jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 60 27031513 | hIrAde, tAlA, prA. jJA. | Agama. devaratnasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 61 2704 | 1560| ApUpu. padmAI, zrI. zrI. jJA. | vRddhatapA. zrIlabdhisAgarasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 61 bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI naminAtha prA. jJA. tapA. lakSmIsAgarasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 61 2705 | 1523 | meghAde, hacIpu. 2706 | 1503 | kapUrI, varjUsU jI prA. jJA. tapA. jayacaMdrasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 61 27071547 | sUdI, zrI. zrI. jJA. vRddhatapA. zrI dharmaratnasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 62 bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha catu. bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI - 2708 zrI. zrI. jJA. aMcala zrIsidvAMtasAgarasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 62 | 1542 | mANikI, rUDI, paravUsu, rUpAI | 15197 mecU, sArU, mANikade UkeSa, jJA. zrIdevasuMdarasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 63 2710 | 1542 | gurIpU nAthI, dhAI, mANikade | prA. jJA. pUrNimA zrIguNatilakasUri bha. zrI vimalanAtha jai.dhA.pra.le.sa.bhA.2 sadA 27111557 | gaMgAde, saubhAgiNi, zrI. zrI. jJA. pUrNimA zrI guNatilakasUri bha. zrIzItalanAthaajai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 63 2712 | 1511 | gomati, vAsusu, rahI, | pUrNimA. guNasamudrasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 65 bha. zrI munisuvrata catu. bha. zrI pArzvanAtha 2713 | 1563 | vijalade, bhAvalade | zrI. zrI. jJA. nAgeMdra. ratnasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 65 2714 | 1519 | kaNakU suhAgade zrI. vaMSa kharatara. jinacaMdrasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 65 bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI pArzvanAtha 2715 | 1595 | bharamAde, iMdrANI, | zrI zrI. jJA. | tapA. vimalaAnaMdasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 65 2716 | 1522 | canUpu, cAIpu zrI. zrI. jJA. tapA. zrI somadevasUri bha. zrI kuMthunAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 65 2717 | 1587 | ajI, nAkU osavaMSa vRddhatapA. zrI vidyAmaMDanasUri bha. zrI ajitanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 66 27181525 | vIrU, pAvUpu vAyaDa jJA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 66 catu. Page #533 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 2719 2720 2721 2722 2723 2724 2725 2726 2727 2728 2729 2730 2731 2732 2734 saMvat 2737 1518 amarI, ratnAI 1521 lalatAde, dekU, AsI, Adi 1512jAsU, ratnAdi 1597 | maraghAI, TAMkU jIvAde, kuMara 1597 1523 2740 2733 1515 rUdI 2741 1522 cAMdUpu, bholI, 1559 suhAgade, devalade 1506 | TIbU, maTakU 1561 2735 1534 DAhI mANikade, lAcchI 1528 rAMbhU lahikU SahAde 1515 harSu, devasI 1561 UchI, upAI, 1508 karmAde, mANikAde, rAjalade zrAvikA nAma 1520 devalade, demati 2736 1507 mahagalade, cAI sahAmaNi, 1552 SANI 2738 1573 bhAvalade 2739 1578 sAdhu, mANikade, 1530 vANI, rUDI 1518 nAmalade, raNaka vaMza / gotra osa jJA. dhannAgotra zrI. zrI. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. vaMSa zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. vAyaDa jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. gurjara jJA. sAhugo zrI. zrI. jJA. prA. jJA. aMbAI gotra zrI. zrI. jJA. prA. jJA. prA. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya bRhadmalayacaMdrasUri pippala. ratnadevasUri tapA. zrI ratnaSekharasUri sarvasUri sarvasUri tapA. zrI ratnamaMDanasUri tapA. zrIlakSmIsAgarasUri tapA. zrIlabdhisAgarasUri tapA. zrI ratnaSekharasUri vRddhatapA, zrI labdhisAgarasUri aMcala. jayakesarIsUri vRddhatapA zrI jinaratnasUri tapA zrI hemavimalasUri tapA. zrIratnaSekharasUri Agama, zrI hemaratnasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri kharatara zrI jinaharSasUri pUrNimA. guNasuMdarasUri pIpala. zrI devaprabhasUri Agama, somaratnasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri tapA. lakSmIsAgarasUri pUrNimA. zrI jayacaMdrasUri pratimA nirmANa Adi bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI ajitanAtha jI bha. zrI munisuvrata jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI ajitanAtha jI bha. zrI ajitanAtha jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI pArzvanAthAdi. paMcatIrthI jI bha. zrI AdinAtha catu. bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrIzAMtinAtha paMcatIrthI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha jI saMdarbha graMtha bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 66 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 66 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 67 511 pR. jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 67 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 68 bha. zrI anaMtanAtha jI bha. zrI vAsupajyacaturmukha bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 70 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 68 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 68 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 68 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 67 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 67 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 69 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 688 70 70 70 71 71 71 71 72 72 72 Page #534 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 512 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha pa. preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. zrI lakSmIsAgarasUri pratimA nirmANa Adi 2742 | 1525] karaNU raMgI bha. zrI vAsUpujya jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 , 72 jI . bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 72 2743 1568 ] mAnUsu, laSmAI zrI. zrI. jJA. pUrNimA zrI lakSmIsAgarasUri 2744 | 1523 | dhArU, ThUsI, saMpUrI, kalU / prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI vimalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 73 2745 | 1533 | bhAryAbhAI, DAhI UkeSa, mAMI kharatara. zrI jinavaharSasUri bha. zrI vimalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 73 UkeSa jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri 2746 1 1537 | dharmAde, kautigade, jasAI, sItAde 2747 | 1509 garinArI, sonAI bha. zrI suvidhinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 73 jI bha. zrI dharmanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 / 73 kharatara. zrI jinasAgarasUri UkeSa kAdI gotra prA. jJA. 2748 | 1527 | jANI, ramakU, vAlahI kharatara. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI naminAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 73 2749 1521 | AsUsu, bharamA, prA. jJA. tapA, zrI lakSmIsAgarasUri 11 bha. zrIzItalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 74 27501580 puhuti zrI. jJA. tapA. zrI hemavimalasAre bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 74 2751 1543 | jhAI, rAmati gUrjara jJA. | Agama zrI jinacaMdrasUri | bha. zrI suvidhinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 75 jI 2752 | 1520 | rAMbhUpu, cAMpu, vAlahI zrI. zrI. vaMSa aMcala. zrI jayakesarIsUri bha. zrI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 75 AdinAthacatu. jI bha. zrI dharmanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 75 2753 | 1509 | jasamAde, jhabU | zrI. zrI. jJA. | pippala, zrI udayadevasUri 2754 | 1513 | suhaDAde, sAMtU, gAMgI gurjara jJA. tapA. zrI vijayaratnasUri bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 75 27551519 | saMpUrI kaklola. gotra | vaddha. kamalaprabhasUri bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 76 2756 | 1509 | suhAgade zrI. zrI. jJA. . dharmaghoSa. zrI padmodayasUri bha. zrI dharmanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 76 2757 | 1543 | rUDI, dharaNa, zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrIzItalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 76 2758 1531 | bharamAde, kapUrI, gAMgI zrI. zrI. jJA. puNyaratnasUri bha. zrIzAMtinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 76 2759 | 1507 | SImA, somalade Adi zrI. zrI. jJA. guNasamudrasuri bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 77 2760|1520 | suhAgade, palhAI UkeSa. vaMSa kharatara jinaharSasUri bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 77 2761 | 1523 | dhanI, harSA zrI. zrI. jJA. zrI vimalasUri bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 77 2762 | 1570 | vIrU, jIvaNI, dhArIsu zrI. zrI. jJA. | aMcala. bhAvasAgarasUri bha. zrI pArzvanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 7 2763 | 1573 | maTakI, piriyAde zrI. zrI. jJA. aMcala. somaratnasUri bha. zrI vimalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 78 2784 | 1531 | bhAUsu, maMdoari Adi |zrI. zrI. jJA. pUrNimA. puNyaratnasUri bha. zrI aranAthAdi | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 78 catu, jI 2765 | 1501 | jhaTakU, harSu supUrI, kaMpUrI, tapA. munisuMdarasUri bha. zrI ajitanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 78 telaharAgotra jI Page #535 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvata 2766 2767 2768 2769 2770 2771 2773 2772 1511 2774 2777 2778 2775 1523 2779 2776 1520 2780 2781 2782 2783 2784 2785 2786 2787 1528 ratnU, sAdhU, jIviNI Adi 1595 karamAI 2788 1547 harSU, pUtI, dhanAI, jIvAde, suhAgade, sakUde, ramAI Adi 1521 delahaNIde 1596 gaMgAde, mAhalaNa, dharmmAI 1528 amaka, sAdhU, kutigade, 2789 1554 sAdhU 1581 zrAvikA nAma maragadi dhAkA, padmAI hIrU, mAnU, hIrA vAMU, pUrI, 1548 dharmiNI, 1525 AsU, mANikade 1526 jhabaka nagalade, 1546 giramU, 1505 pUrI, rUpiNi, 1561 lIlAde SImAI, 1501 kIlhaNade, 1529 siMgAradevI, nAmaladevI, 1505 bharmI, gurI, 1596 kIbU, mAMgU 1513 pUnI, jIviNI 1522 mecU sAdhU 1519 nInU vaMza / gotra zrI. zrI. jJA. zrI. jJA. balagotra UkeSa jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. UkeSa. prA. jJA. prA. jJA. zrI vaSa phophaliyA gotra pIpADagotra bhagADa gotra prA. jJA. UkeSa jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya vRddhatapA. zrI jJAnasAgarasUri tapA. AnaMdavimalasUri tapA. sumatisAgarasUri kRSNarSi. jayasiMhasUri tapA. zrI vijayadAnasUri vRddhatapA. zrI jJAnasAgarasUri pUrNimA. guNasamudrasUri Agama. vivekaratnasUri aMcala bhAvasAgarasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri upa. zrI kakkasUri brahmANa zrI SIlaguNasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bra. zrI sUri zrI sumatisAdhusUri tapA. zrI jayacaMdrasUri kharatara zrI jinahaMsasUri pallikI zrI yaSodevasUri kharatara zrI jinahaMsasUri tapA. zrI jasacaMdrasUri tapA. zrI vijayadAnasUri tapA. zrI ratnaSekharasUri bhaTTA. zrI. siddhasUri tapA. udayavallabhasUri pratimA nirmANa Adi bha. zrIzItalanAtha catu. jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI neminAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 79 saMdarbha graMtha bha. zrI nisuvratasvAmI jI bha. zrI munisuvratasvAmI jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI vAsupUjya jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI vimalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 $5 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI munisuvrata jI bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 513 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 pR. jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 78 79 79 79 79 | 80 81 81 82 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 83 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 82 82 83 83 83 83 84 84 84 85 85 85 85 Page #536 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ | kra0 saMvat | zrAvikA nAma / vaMza/gotra pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya kharatara zrI jinabhadrasUri Adi 2790 | 1515 | ha--su, nItI bha. zrI supArzvanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 86 jI bha. zrI vAsupUjya jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 86 2791 | 1516 | jAsalade, amakU zrI. jJA. Agama. devaratnasUri 2792 1527 | dhAIsu, prA. jJA. vRdvatapA. zrI jinaratnasUri bha. zrI kuMthunAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 86 2793 1527 | karamAI, rajAI oesarvaSa aMcala layakesarIsUri bha. zrIzItalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 87 jI bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 87 2794 | 1584 | kIkI, iMdrANI, | kharatara, zrI jinamANikayasUri zrI. zrI. jJA. AcavADIyAgotra zrI. zrI. jJA. jI 2795 | 1561 | pUgI, sonAI zrI iMdranaMdisUri bha. zrI vimalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 87 catu. jI bha. zrI zreyAMsanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 87 2796 | 1525 | phaDU hubaDa jJA. vRddhatapA. zrI jinaratnasUri jI 2797 | 1531 | DAhI, vaIjalade prA. jJA. (dvivaMdanIkagaccha) siddhasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 88 jI 2798 | 1506 | macakU, kAlI DIsAvAla jJA. tapA. zrI jayacaMdrasUri | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 88 bha. zrI zrImunisuvrata jI bha. zrI zreyAMsanAtha 2799 | 1527 | mAlhaNade, mAMjU zrI. zrI. jJA. harijagaccha zrI mahesarasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 88 jI 2800 | 1515 | mAlhaNade, tejU zrI. zrI. jJA. vRddhatapA. zrIjinaratnasUri bha. zrI vAsupUjya jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 88 85 2801 | 1543 | jhAIsu, rAmati gUrjara jJA. Agama. zrI jinacaMdrasUri bha. zrIzItalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 89 2802 1528 | deU, zrI. zrI. jJA. aMcala. zrIjayakesarIsUri bha. zrI naminAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 89 2803 1531 | rAjU aMcala. zrIjayakesarIsUri bha. zrIzAMtinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2| 89 nAgara jJA. biMbacIyANagotra UkeSa jJA. 2804 | 1509 | salavU kharatara jinabhadrasUri bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 98 2805 | 1522 | raMgAI, dhAI, zrI. zrI. jJA. pUrNimA puNyaratnasUri bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 99 2806 | 1568 | rAmati, padamAI, pAravatI upa. jJA. cIcaTa, | upakeSa. zrI siddhasUri bha. zrI aranAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2] 99 2807 | 1517 hIrAI zrI. zrI. jJA. zrI bhAvadevasUri bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 99 2808 | 1507 | vAU, zrI. zrI. jJA. | Agama. hemaratnasUri bha. zrI zreyAMsanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 100 2809 | 1513 | devalade, guradesu zrI. zrI. jJA. tapA. zrIratnasUri 1555555555555 bha. zrI dharmanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 100 2810 | 1519 | vIrUpu, mANikadevI osa. jJA. | zrI zrI ISvarasUri bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 100 vAyaDa. jJA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI padmaprabhu jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 100 2811 | 1525 | mAlhaNade, kautigade, sohIgoI 2812 | 1568 | maNakAI, nAthI, pUrAI vRddhaSAkhA dharmaralasUri bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 101 2813 | 1503 / lIlAde, jasamAI, zrI karaNa | saMDeragaccha zrI zAMtinAtha bha. zrI kuMthunAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 102 F15 Page #537 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha pratimA preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya pUrNimA zrI guNasuMdarasUri Adi 28141524 | delahaNade, zrI. zrI. jJA. ......... jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 103 2815 | 1525 | madIsu, lIlA | zrI. zrI. jJA. pippala zrI guNaratnasUri bha. zrI naminAthapaMcatIrthI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 103 2816 | 1547 | rUDI. pUrI prA. jJA zrI sumatisAdhusUri bha. zrI aMbikAmUrti jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 102 2817 | 1591 | laSA, jhakU prA. jJA. aMcala zrI guNanidhAnasUri bha. zrI anaMtanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 105 2818 | 1523 | sahijalade, pUtali zrI. zrI. jJA. | bhaTTA guNasuMdarasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 105 2819 | 1507 | kamalAde, AlahaNade prA. jJA. zrI sUri bha. zrIzAMtinAtha | jI bha. zrI kuMthunAtha paMca, jI bha. zrI kuMthunAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 106 kharatara. zrIjinacaMdrasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 106 2820 | 1576 | devalade, hIrAde, pUnI, maTakU | upakeSa karmadIyAgotra 2821 | 1529 | raMgAI, kUari zrI. zrI. vaMSa rasoiyAgotra 2822 | 1537 | vAlahI, araghU, maNakAI | zrI. zrI. jJA. aMcala jayakesarIsUri bha. zrIzAMtinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 107 vRdvatapA. zrIudayasAgarasUri bha. zrI suvidhijina jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 108 2823 1517 | mAkU prA. jJA. vRddhatapA pAsacaMdrasUri bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 108 2824 | 1521 | hIrU, dhanI, kapUrAI,lIlAI | osavaMSa vRddhatapA. udayavallabhasUri bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 108 2825 | 1512 | cApalade, mANikade kharatara, zrI jinabhadrasUri bha. zrI zreyAMsanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 109 jI chakkaDiyAgotra zrI. zrI. jJA. 2826 | 1508 | kapUrI, vAtU bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 109 2827 1563 mAcI, jIvAde UkeSa jJA. tapA. hemavimalasUri bha. zrI zrIpadmaprabha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 109 2828 | 1520 kAU, vAnU prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 110 bha. zrI saMbhavanAtha catu. jI bha. zrIzItalanAtha 2829 | 1544 | dhIrAde, pUtali kharatara. zrIjinahaMsasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 110 upakeSa . karmadIyAgotra prA. jJA. 2830 | 1522 mecU nAmaladevI | tapA. zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 111 2831 | 1563 | lakhAI, ratnAI zrI. zrI. jJA. sarvasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 111 2832 | 1525 | sonalade, ratlAI kharatara, zrIjinaharSasUri bha. zrI vimalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 111 UkeSa sAhUsaSAgotra zrI. zrI. jJA. 2833 | 1551 | jAsU, amakU sadgurU 1545FFFFFFFFF2 bha. zrI ajitanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 112 2834 | 1512 | haMsAI UkeSa vaMSa kharatara. jinabhadrasUri bha. zrIzItalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 112 2835 | 1537 | jhamakU, jhaTakU malhAI,iMdrANI | UkeSa jJA. tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrIzItalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 113 2836 | 1547 harghakU, pUjIpu, mAkU Adi | zrI. jJA. zrI sumatisAdhusUri bha. zrI vimalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 113 Page #538 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya Agama. bhaTTA zrI SivakumArasUri pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha __ Adi bha. zrIzItalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 113 2837 | 1579 | pacI, jIvaNi, lIlAde usavaMSa 28381521 | lASaNade, hIrAde zrI. zrI. jJA. pUrNimA, zrI sAdhusuMdarasUri bha. zrI vimalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 113 2839 | 1510 lADU vRddhatapA. zrI vijayadharmasUri bha. zrI abhinaMdana | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 115 2840 | 1503 | rUdI, pANI prA. jJA. tapA. zrI jayacaMdrasUri bha. zrI saMbhavanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 115 2841 | 1516 | mAlahaNade, melAde, dhanI osa jJA. pUNimA zrI jayacaMdrasUri bha. zrI zreyAMsanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 116 jI bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 116 2842 | 1521 | hAMsalade, nAgalade, karmAI zrI. jJA. tapA. zrIsomadevasUri 2843 | 1556 | bholI, jIvAsu zrI. jJA. zrIhemavimalasUri bha. zrI vimalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 116 |F54545455555555 2844 | 1512 | vAchI, vIrU zrI. jJA. aMcalajayakesarI bha. zrI zreyAMsanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 117 . gUrjaravaMSa aMcala zrIsidvAMtasAgarasUri bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 117 2845 | 1557 | rANI, saMpUrI, hIrAI. sahajalade 2846 | 1529 | lIlU, ranAI zrI. zrI. jJA. Agama. devaratnasUri bha. zrI pArzvanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 - 118 2847 1518 | rUpaNi, vAlhI, pUrI | caitra zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrIzItalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 119 zrImAla. ramyakagotra zrI. zrI. jJA. 2848 | 1510 | sAdhUsu, rUpAI | pUrNimA. sadgurU bha. zrIzItalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 119 catu. jI bha. zrI pArzvanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 120 2849 1553 | suhAmaNi, manakAI prA. jJA. | tapA. zrIhemavimalasUri 2850 | 1565 | magalade, sahijalade Adi zrI .zrI. jJA.. | | dharmaratnasUri bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 121 catu. jI bha. zrI vimalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 121 2851 | 1544 | maragadi, pUrI zrI. zrI. jJA. | zrI sUri 2852 | 1575 nAthI zrI. zrI. jJA. labdhisuMdarasUri bha. zrI kuMthunAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 121 dAdaLIL jI 2853 | 1521 | sahajalade, khetU, raMgIpu vAyaDa, jJA. koraMTa. zrIsarvadevasUri 2854 | 1542 | kautigade, raMgAI UkeSa tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI munisuvrata | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 122 jI bha. zrI pArzvanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 122 jI bha. zrI zreyAsanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 122 jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.21 122 munisuvratapaMcatIrthI 2855 1549 | rUpAI lakhAI zrI. zrI. jJA. | pUrNimA guNaratnasUri 2856 | 1520 | lAchU, kautigade zrI. zrI. jJA. Agama. hemaratnasUri bha. zrI jI 2857 | 1567 | mAlhaNade, demAI,ramAde zrI. zrI. vaMSa aMcala. bhAvasAgarasUri bha. zrIzItalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 122 2858 | 1511 | pAMcU zrIsUri bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 123 gUrjara. jJA. DUgarIA gotra upakeSa. vaMSa 2859 | 1509 | pAlhaNade, raMgAI sAvadevasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 123 bha. zrI vAsupUjya catu. jI Page #539 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat 2860 2861 2862 2863 2864 2865 2866 2867 2870 2868 1521 2871 2869 1507 2872 2873 2874 2875 2876 2877 2878 2879 2880 2881 2882 1528 jayatU manI 1591 SoSI, melAde, valahAde 1549 2883 1584 kuMtu, rAjU 1529 cAMpU, suhagI 1532 khUbI 1551 suhaDAde, padmAI 1564 pUnAI 1587 rAjU zrAvikA nAma 1535 chAlI, kuMari karmAde, phadU, hImati Adi jasamAI, SImAI, dIvI, dhanAI 1548 mAMkU, bholI 1523 hAMsalade, ramAde 1524 rAmalade, camaku 1520 dUlahAde, haMsAI 1561 gurUde, hAMsalade 1537 lAchu, vAlhI, AsITha 1512 cedU lakSmI, rAmati 1509 mAlhaNade 1513 vIrU, rUdI 1579 mANikade, jasamAde laSamAde, jayakU 1546 dharmmaNi, sarayAde 1552 kautigade, jIjI vaMza / gotra zrI. vIravaMSa prA. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. oesavaMSa oesavaMSa prA. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. upa. vaMSa prA. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. vAyaDa. jJA. zrI. zrI. jJA. upa. jJA. asubhagotra prA. jJA. zrI. jJA. saMghavI. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya aMcala. jayakesarIsUri Agama. zrI saMyamaratnasUri vRdvatapA. zrI udayasAgarasUri tapA. hemavimalasUri zrIsUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri aMcala sidvAMtasAgarasUri zrI labdhisAgarasUri aMcala jayakesarIsUri Agama. hemaratnasUri aMcala guNanidhAnasUri aMcala sidvAMtasAgarasUri tapA. lakSmIsAgarasUri vimalasUri kharatara jinaharSasUri harSaratnasUra tapA. vijayaratnasUra Agama. zrI hemaratnasUra pippala zrIguNaratnasUra vRdvatapA zrI jinaratnasUri brahmANa. muni zrIvIrasUri jJAnakIya. zrI dhaneSvarasUri Agama. vivekaratnasUra kharatara zrI jinaharSasUri pratimA nirmANa Adi bha. zrI neminAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI munisuvrata jI bha. zrI abhinaMdana jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI abhinaMdana jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI AdinAtha catu. jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrIzItalanAtha jI saMdarbha graMtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI kuMthunAtha catu. jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 124 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 517 bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI caMdraprabha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 pR. jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 124 bha. zrI sumatinAtha jai. dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI 124 124 124 124 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 127 jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI sumatinAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI 125 125 125 125 125 126 126 127 bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 129 jI 127 127 128 128 129 129 129 130 Page #540 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 518 kra0 2884 2885 2886 2887 2888 2889 2896 2897 2891 1528 2898 2899 saMvat 2890 1532 dharaNa 2900 2901 1520 mecU, rUDI 1554 2895 1508 2902 1566 1530 2892 1552 kutigadevI 2893 1511 bholI 2904 2894 1589 gaurI 2905 1547 1549 pUtali 2907 nanAde vIlhaNade, gaurI rUpAI lADI, lIlAde 1521 2903 1537 kautigade araghU 1502 zrAvikA nAma 1532 rUpAI hAsU, kUMari sArU, maTU 1505 caMpAI 1509 demAI, vAchupu netAI 2906 1519 sAMpU, araghU 1530 somIpu, jhaTakU vaMza / gotra prA. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI zrI jJA. 1560 saMpUrI, gaMgAde 1520 TIbU, vanAde 1524 kutigade, bhAvalade Ade SANI, sohI DIsA. jJA. 1565 lIlI, cAMdU, iMdrANI, somAI osa. jJA. sutaTha, vAlhITha, AsITha zrI. zrI. jJA. Uke. jJA. zrI. jJA. nAcaNagotra prA. jJA. zrI. jJA. oesavaMSa bADiyAlagotra prA. jJA. zrI. jJA. UkeSa. jJA. khATaDagotra UkeSa osa. jJA. osa. jJA. prA. jJA. UkeSa. jJA. UkeSa. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. zrIsUri buddhisAgarasUri Agama. SivakumArasUri pUrNimA zrI viSAlasUri sUri tapA. sumitasAdhusUri kharatara jinacaMdrasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri kharatara zrI jinaharSasUri maladhArigaccha. zrIguNasuMdarasUri dvivaMdanIka. kakkasUri tapA. zrI vijayadharmasUri dharmaghoSa. zrI sAdhuratnasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri kakkasUri zrI jinaratnasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri tapA. zrI jayacaMdrasUri vRddhatapA. zrIcAritrasAgarasUri vRddhatapA. zrIvijayaratnasUri kharatara, zrI jinabhadrasUri tapA. zrI ratnazekharasUri pUrNimA zrI jayaprabhasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI neminAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI Adijina jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI pArzvanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI suvidhinAtha jai. dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI AdinAtha jI catu. bha. zrIzAMtinAtha jI saMdarbha graMtha bha. zrI sumatinAtha jaidhA.pra.le.saM. bhA. 2 jI bha. zrIzAMtinAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI caMdraprabhasvAmI jI bha. zrI kuMthunAtha catu. jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI naminAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI ajitanAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.mA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 pR. jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 130 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 130 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 132 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 130 130 130 131 131 131 132 132 132 132 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 134 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 134 132 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 134 133 133 135 135 136 136 137 Page #541 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 2908 2909 2910 2911 2913 2912 1508 2914 2917 2918 2915 1553 2919 2916 1528 2920 2921 2922 2923 2924 2925 saMvat 2926 1528 suhaDA, devalade 1531 sahajalade, maTakU 1531 harSasu 1503 mANikade 2929 1506 2931 1520 gurUde, ThaNakU zrAvikA nAma 2927 1528 hemAde, DAhI karamAde, amarI gomati, karamAde jhAMjhaNa, laSIpu, vAlhI 1566 SUniri, mAkU 1518 hamIrade 1552 dharamAde, karamAde, lIlAde 1507 sAlahU, pUrI 1573 dharmAde, sonAI 1571 maradhU, ratnAde 1563 | maNakAI, rUpAI 1560 raMgAI, jAsalade 1533 khImAde, somI, palahAI 1561 harSUpu, bIrAI, gaMgAde 2928 1510 valahAde, siri 1517 lahikU kuMari 2930 1544 hAMsU, jIvAde 1521 vIjhU, gaurI bhAvaladevI vaMza / gotra paMcANacA gotra osavaMSa zrI. zrI. jJA. U. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI zrI vaMSa UkeSa. jJA. upa. jJA. kukuTagotra prA. jJA. zrI. jJA. osa. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. osavaMSa oesavaMSa UkeSa. vaMSa UkeSa. gAMdhI gotra zrI. zrI. jJA. osa. jJA. prA. jJA. " preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI hIravijayasUri koraMTa. zrI sAvadevasUri pUrNimA. guNadhIrasUri tapA. zrI jayacaMdrasUri saMDera. SAMtisUra osavAla kakkasUri caitra. zrI jinadevasUri pippala. zrI dharmavallabhasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri tapA. zrI hemavimalasUri upakeSa. zrI kakkasUri nAgeMdra zrI hema siMha sUri sidvAMta. somacaMdrasUri koraMTa, zrI nannasUri mahIratnasUri. nAgeMdra osavAla, zrIsUri pUrNimA. puNyaratnasUri aMcala. zrI jayakesarIsUri aMcala. bhAvasAgarasUri kharatara, zrI jinacaMdrasUri zrI sUri aMcala. jayakesarIsUri vRddhatapA. zrI dharmaratnasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri pratimA nirmANa Adi bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI ajitanAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jI bha. zrI munisuvrata jI bha. zrI caMdraprabhanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 catu. jI bha. zrI naminAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 saMdarbha graMtha bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 137 jI catu. jI bha. zrI aMbikA jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrIzItalanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI ajitanAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jI bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM. bhA. 2 bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2. bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jI bha. zrI caMdraprabhu jI jai.dhA.pra.le.saM. bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jI 519 pR. jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 137 137 137 138 138 138 138 139 139 bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 142 jI 140 140 141 141 141 141 142 142 142 143 144 144 144 Page #542 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya pUrNimA sAdhuratnasUri pratimA nirmANa Adi saMdarbha graMtha 2932 11513 ratanAde, rAMka zrI. jJA. bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 145 29331587 | hIrU, jhamakI prA. jJA. bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 145 4555 2934 Uke. jJA. tapA. zrI hemavimalasUri bha. zrI ajitanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 145 1552 | vIkU, jIvAde, kamalAde, Adi 1517 | lahikU, kuMari 2935 zrI. zrI. jJA. aMcala. jayakesarI bha. zrI saMbhavanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 146 2936 | 1544 | hAMsU, jIvAde, osa. jJA. vRddhatapA. zrI dharmaratnasUri 2937 | 1521 | vIjhU gaurI, prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 144 catu. jI bha. zrI kuMthunAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 144 catu. jI bha. zrI AdinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 145 2938 | 1513 | ratanAde, rAMku zrI. jJA. pUrNimA sAdhuratnasUri 2939 | 1587 | hIrU, jhamakI prA. jJA. bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA2 | 145 2940 | 1552 | vIkU jIvAde, kamalAde Uke. jJA. | tapA. zrI hemavimalasUri | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 145 Adi 2941 | 1517 | phadU, harSu zrI. zrI. vaMSa | aMcala zrI jayakesarIsUri bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 146 2942 1523 | gAMgI, nAmala zrI. zrI. jJA. pUrNimA zrI rAjatilakasUri bha. zrI zreyAMsanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 146 55 #555555555 prA. jJA. tapA. zrI jayakesarI bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 146 2943 | 1505 | cAMpU. 2944 1503 | cAMpAlade, UkeSa, zrI ratanasiMhasUri bha. zrIzAMtinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 146 2945 1513 | mANikI, cAMpalade, koI zrI. zrI. jJA. Agama. sAdhuratnasUri bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 146 2946 | 1512 | pUjA, tilI prA, jJA. zrI vijayadharmasUri bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 147 2947 | 1507 | rAUMsu sauvArNika jJA, vRdvatapA. zrI ratnasUri bha. zrI saMbhavanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 147 2948 | 1542 | nArU, makI gUrjara jJA. Agama. jinacaMdrasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 147 bha. zrI AdinAtha catu. jI bha. zrI munisuvratasvAmI 2949 | 1506 | bAUM, lAchu zrI. jJA. zrI buddhisAgarasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 148 2950 | 1508 | macakU, vIrU osavaMSa aMcala, jayakesarIsUri bha. zrIzAMtinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 148 2951 | 1516 | araghU zrI. zrI. jJA. zrI sUri bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 148 2952 | 1505 | rAjUsu, rAmati zrI. zrI. jJA. pUrNimA guNasamudrasUri | FIFIF 15515 bha. zrI saMbhavanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 148 2953 | 1537 | nAyakade, sUlesarI UkeSa, jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrIzAMtinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 148 2954 1573 | bhUvade, nAthI, maraghI hubaDa. jJA. suragotra tapA. zrI saubhAgyasAgarasUri bha. zrI zreyAMsanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 149 Page #543 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 2955 2956 2957 2958 2959 2960 2961 2962 2963 2964 2965 2966 2967 2968 2969 2970 2972 2973 2974 2975 2976 2977 saMvat zrAvikA nAma 2971 1516 2978 1520 araghU, mIrU 1529 SANI, phAlUsU 1520 haraSU 1581 saSIsu, kAmalade 1518 rANI, lASaNade pomAde, pAtI 1531 kutigade, karmAI 1531 1548 dhArUsu, vArUsu 1531 DAhI, pAtI 1506 bharamAde, sAtade 1563 bhAcI, jaItalade 1508 ahavide, camakU 1524 karamI, maragadi 1511 lADI, camakU, lIlAde 1534 mAlhaNadevI 1531 mANikade, baDaghI phadakU sohI 1517 meghU, caMpAI 1506 kAmalade, jIvaNi 1528 araghU, gurI 1504 meghU sAU 1563 rUpAI, kapU, vimalAde 1556 gaurI, kakU 1515 dharmmAde vaMza / gotra zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. oesavaMSa zrI. zrI. jJA. prA. jJA. UkeSa. prA. jJA. prA. jJA. UkeSa UkeSa zrI. zrI. jJA. prA. jJA. osa. jJA. zrI. zrI. jJA. DIsA. jJA. prA. jJA. zrI. zrIvaMSa zrI. zrI. jJA. upa. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI vimalasUri puNyaratnasUri Agama. guNaratnasUri ANaMdasAgarasUri Agama. devaratnasUra nAgeMdra zrI hemaratnasUri aMcala, zrIjayakesarIsUri Agama. jinacaMdrasUri tapA. sumatisuMdarasUri brahmANa. zrI udayaprabhasUri tapA. zrI hemavimalasUri Agama. zrI vimalasUri tapA. lakSmIsAgarasUri tapA. zrI ratnaSekharasUri tapA. lakSmIsAgarasUri pippala. zrI dharmasAgarasUri vRddhatapA. zrI vijayaratnasUri saMDera. zrI IsarasUri pUrNimA. pUrNacaMdrasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri tapA. jayacaMdrasUri aMcala, bhAvasAgarasUri pIpala. sarvasUri zrI somadevasUri pratimA nirmANa Adi bha. zrI caMdraprabhasvAmI jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI padmaprabhu jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI padmaprabha jI bha. zrI anaMtanAtha jI saMdarbha graMtha bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI saMbhavanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI sumatinAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI suvidhinAtha jai. dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jI 521 pR. jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 152 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 153 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 149 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 153 150 150 150 151 151 151 152 152 153 153 153 153 154 154 154 154 155 155 155 156 Page #544 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 522 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ | saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra pratimA nirmANa saMdarbha graMtha | pR. preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. zrI ratnasUri Adi 2979 1517 | SANI zrI. zrI. jJA. jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 156 2980 | 1518 | bholI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI naminAtha | jI bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 156 2981 caMDAliyA gotra | maladhAri. guNasuMdarasUri upakeSa jJA. osavaMSa dharmadhoSa. zrI padamAnaMdasUri surANAgotra zrI. zrI. jJA. nAgeMdra. zrIguNadevasUri | 1537 | raMgAI, jIviNi, raMgAI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 157 jI 2982 | 1527 | prImalade raMgI jai.dhA.pra.le.saM.bhA2 - 157 bha. zrI zreyAMsa nAtha jI bha. zrI suvidhinAtha 1531 lahakU nAI. maTakU zrI. zrI. vaMSa zrI sUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 157 2984 | 1526 | vanI, jhADU prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI kuMthunAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 1158 2985 | 1532 varajU,jIviNi, hAMsI prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI naminAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 158 2986 1514 | ahivadeM zA. dharmaghoSa zrI sAdhuratnasUri bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 158 UkeSa, jJA. nAharagotra prA. jJA. 2987 1565 | rAjalade, dhAI, rahI vRdvatapA, dharmaratnasUri bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA2 | 158 jI bha. zrI munisuvrata / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 160 2988 | prA. jJA. tapA. lakSmIsAgarasUri 11523 vaijAI, bIjI, jInA, sonAI | 1520 dhAMdhalade 2989 upa. jJA. nANAvAla zrI dhaneSvarasUri bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 183 bhA.2 2990 | 1504 | karamAde nAthI prA. jJA. zrI kakkasUri 55 545 2991 | 1521 / cAMpArasiri, sItAde osa. jJA. gAMdhI guNasuMdarasUri gotra huMbar3a. jJA. vRddhatapA. zrIvijaya dharmasUri 2992 | 1510 | ratna, karmAI 2993 | 1549 | TabakU valhAde zrI. zrI. jJA. vRddhatapA. zrI udayasAgarasUri jI 2994 | 1510 | ratna, karmAI huMbar3a. jJA. vRddhatapA zrI vijaya dharmasUri 2995 | 1516 | varajU, ramAI zrI. zrI. jJA. Agama siMhadattasUri 2996 | 1576 | dharmiNi, gaMgAde zrI. zrI. jJA. vRddhatapA zrI dhanaratnasUri bha. zrI padmaprabhu pA.jai.dhA.pra.le.saM. bhA.2 bha. zrI dharmanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 184 bhA.2 | bha. zrI pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 185 caMdraprabhasvAmI jI bhA.2 bha. zrI pArzvanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 184 bhA.2 bha. zrI pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 185 caMdraprabhasvAmI jI bhA.2 bha. zrI vAsupUjya pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 185 bhA.2 bha. zrI savidhinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 185 jI bhA.2 bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. catu. jI bhA.2 bha. zrI vimalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 186 bhA.2 bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 185 bhA.2 bha. zrI vimalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. bhA.2 bha. zrI supArzvanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 186 bhA2 bha. zrI abhinaMdana / | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 187 bhA.2 29971509 | ratnIsu, rAbhUsu zrI. zrI. jJA. pUrNimA zrIguNasamudrasUri | 185 29981531 | gUjarI, macakU prA. jJA. tapA. zrIvijayadevasUri 2999 | 1510 | sajUNi, rAmati prA. jJA. tapA. zrIratnaSekharasUri 3000 | 1532 | rAmati, hAhI zrI. jJA. pUrNimA. sAdhusuMdarasUri 186 545555 3001 | 1529 | mAnU, rAjU prA. jJA. tapA. vijayaratnasUri 3002 | 1518 | mAkU o. jJA. dharmaghoSa. zrIsAdhuratnasUri Page #545 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kra0 saMvat 3003 3004 3005 3006 3007. 3008 3009 3010 3011 3012 3013 3015 3016 3014 1508 amakU 3017 3018 3019 3021 3022 3023 3024 3020 1568 maTakU, valahAde 1525 pomI, jIviNi 1528 ratnAI, rAjageI 1530 | mUjI, sonalade, kuMara 1584 SImAI, vIrAI 1536 vIjalade, mANiki 1529 lIlU hIrAI 3025 1507 rUpAI, siMgAradevI, harSU 1518 | sItAde, varajU, rAmati tAsu, mANika sArU 1529 TIbU, kuMyari, kamalI 1508 pomAde, kapUrI, rAmati 1571 3026 zrAvikA nAma 1509 salaSU, ratnU, haraSUpu 1566 katIpu, sikUdepu. 1522 kautigade, lIlAde 1548 hIrAde, katthAI, rUpAI 1528 maNakI, DAhI 1553 karmAI, miragAI 1525 phalI, ratnAde 1525 | amarAde, rAmati 1536 | nAI, rANI 1528 mANikide 1513 siri, pUrI vaMza / gotra U. jJA. prA. jJA. UkeSa. jJA. zrI. zrI. jJA. suvihita. suvihitasUri pippala. sarvasUri tapA. ratnazekharasUri pUrNimA. puNyacaMdrasUri osavaMSa aMbikA bhAvaDAra. zrIvijayasUri gotra osa. jJA. tapA. zrIvijayadevasUri osavaMSa bhavasUri UkeSa vaMSa kharatara, zrI jinacaMdra sUri osavaMSa aMcala, siddhAMtasAgarasUri Agama siMhadattasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri zrI kakkasUri zrI vIrasUra zrI brahmANasUri tapA. zrIratnaSekharasUri zrI hemavimalasUri UkeSa. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. cicaTagotra zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA prA.jJA prA. jJA zrI. zrI. jJA prA. vaMSa. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya upa. jJA. govarddhanagotra UkeSa kAMkariyAgotra zrI. zrI. jJA. zrI. jJA. tapA. ratnaSekharasUri tapA. ratnazekharasUri | Agama. devaratnasUra kharatara, jinacaMdrasUri upakeSa. zrI deva guptasUra kharatara zrIjinamANikyasUri bhaTTAraka. zrI buddhisAgarasUri | Agama devaratnasUri pratimA nirmANa Adi bha. zrI kuMthunAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bhA. 2 pA. jai.dhA.pra.le.saM. bhA. 2 pA. jai.dhA.pra.le.saM. bhA. 2 pA. jai.dhA.pra.le.saM. bhA. 2 bha. zrI suvidhinAtha pA. jai.dhA.pra.le.saM. jI bhA. 2 pA.jai.dhA.pra.le.saM. bhA. 2 pA. jai.dhA.pra.le.saM. bhA. 2 bha. zrI anaMtanAtha jI bha. zrI munisuvrata catu. bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI anaMtanAtha jI bha. zrI abhinaMdana nAtha jI bhA.2 pA. jai.dhA.pra.le.saM. bhA.2 pA. jai.dhA.pra.le.saM. bhA.2 bha. zrI suvidhinAtha | pA. jai.dhA.pra.le.saM. jI bhA. 2 bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI zAMtinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bhA. 2 pA. jai.dhA.pra.le.saM. bhA. 2 bha. zrI sumatinAtha pA. jai.dhA. pra.le.saM. jI bhA.2 bha. zrI sumatinAtha pA. jai.dhA. pra.le.saM. jI bhA.2 bha. zrI aMnatanAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI saMdarbha graMtha bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI AdinAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. bhA.2 pA. jai.dhA.pra.le.saM. bhA.2 pA. jai.dhA.pra.le.saM. bhA.2 bha. zrI suvidhinAtha pA. jai. dhA.pra.le.saM. jI bhA.2 bha. zrI zrI zreyAMsanAtha jI bha. zrI abhinaMdananAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI abhinaMdana A pA.jai.dhA.pra.le.saM. bhA.2 pA. jai.dhA.pra.le.saM. bhA.2 pA. jai.dhA.pra.le.saM. bhA. 2 bha. zrI vimalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI 523 bhA.2 pA. jai.dhA.pra.le.saM. pR. 187 187 187 188 188 189 190 190 164 164 164 164 166 166 166 167 168 pA.jai.dhA.pra.le.saM. 169 168 168 169 170 170 170 1 Page #546 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 524 kra0 3027 3028 3029 3030 3031 3032 3033 3034 3035 3037 3038 3036 1537 3041 3042 3043 3039 1525 3044 3045 3040 1512 ramAde 3045 saMvat 3046 3047 1515 mAlhaNade 1519 vulade 1553 siMgArade, maTakU, gurade 1525 ramaka, dUbI 3048 1535 amaka maUkU 1554kIkI, dhanIpu zrRMgArade, iMdI 1512 siMgArade, mAjU 1508 kutigade, sulahIsu 1513 lAchU mANika 1513 zrAvikA nAma dhAUM, nAgiNi, kutigade lADI, gAMgI 1506 pAtU sArU phanUpu hAMsI 1510 karmAde, lAvU 1533hakU tejU 1515 jaitU bharmAde, karmAde 1551 kuMari, rAjUpu raMgAde 1567 kIkI, caMgIpu putalI, rahIpu 1573 tU bagUkayA 1517 sarasati, pomAde 1512 | nAgalade, harSU 1530 bAsU vaMza / gotra zrI. jJA. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. DIsA. jJA UsavaMSa zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. vAhagotra zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. osa. jJA. osa. jJA. zrI. zrI. jJA. osa. jJA. zrI. zrI. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya pUrNimA. sAdhuratnasUri nAgeMdra zrI guNadevasUri vRddhatapA. zrI udayasAgarasUri zrIsUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri zrI sarvasUri pUrNimA zrI guNasamudrasUri zrIsUri vRddhatapA. zrI udayasAgarasUri vRddhatapA. zrI ratnasiMhari pUrNimA, rAjatilakasUri viSAlarAjasUra pUrNimA. zrI jayaprabhusUri pUrNimA. zrI guNasamudrasUri tapA. zrI ratnaSekharasUri tapA. zrI ratnaSekharasUri aMcala. zrI siddhAMtasAgarasUri zrI devaguptasUri zrI vijayasiMhasUri nAgeMda, vijayaprabhusUri zrI suvihitasUra pUrNimA zrI kamalaprabhasUri. solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrI zItalanAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bhA.2 bha. zrI caMdraprabhu jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bhA- 2 pA. jai.dhA.pra.le.saM. bhA. 2 pA. jai.dhA.pra.le.saM. bhA. 2 pA. jai.dhA.pra.le.saM. bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrI vimalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrI zAMtinAtha jI bha. zrI zAMtinAtha jI saMdarbha graMtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI zItalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA2 paMcatIrthI jI bha. zrI munisuvrata jI bha. zrI mahAvIra jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 171 bha. zrI mahAvIra 'jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 * jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI caMdraprabhasvAmI jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI caMdraprabhu jI jai. dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI bha. zrI zItalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jI pR. jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 171 171 171 171 171 172 172 172 172 173 173 173 173 173 173 174 174 174 174 174 175 175 Page #547 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kra0 3049 3050 3051 3052 3053 3054 3055 3056 3057 3058 3059 3060 3061 3062 3063 3064 3065 3066 3067 3068 3069 3070 3071 saMvat 1517 manI, mAhAdi 1508 jAsU, amakU sahijalade 1515 kapUrI, mAnU, lIlAI 1506 nAmalade, karmAde 1517 karmAde, vanU 1508 gurI, mAgiNi 1528 davakU amarI, vIrU 1589 suhavade, gaurI, kAmalade 1519 kutigade, lIlAde 1517 jamaNAde 1511 zrAvikA nAma 1553 mAnUpu mAlhUsu 1569 hemAde, SImAI 1561 jAlaNade 1531 karmaNi, mANikade hIrU, karamAI, kapUrAI 1523 sUhavade, kuMari, TabakU ratnAde, vanAde 1525 nAgalade, vimalAde 1520 1529 kuMari, hemAI 1506 | rAjU raMgAI 1547 ramAI 1524 gomati, makAMsu, kamalI 1525 sUhavade, kuMari, ratnAde vaMza / gotra prA. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. UkeSa. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrImAla. jJA. prA. jJA. upakeSa. jJA. maMDAvaMSa gotra zrI. zrI. vaMSa zrI. jJA. UkeSa. jJA. zrI. zrI. jJA. oesavaMSa vAyaDa jJA. osa jJA. maMDovarA gotra zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. vAyaDa jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. zrI ratnaSekhara sUri zrI sUri brahmANa. zrI municaMdrasUri tapA. ratnaSekhara sUri bRhattapA. zrIjayacaMdrasUri pUrNimA, zrI sAdhusuMdarasUri brahmANa. vimalasUri pippala. zrI guNasAgarasUri brahANa. vimalasUri saMDera. zrI zAlibhadrasUri dharmaghoSa. zrI sAdhuratnasUri pIpala. zrI dharmavallabhasUri koraTa. zrI nannasUri pUrNimA zrIudayacaMdrasUri nAgeMdra zrI haeNmaratnasUri aMcala. jasakesarIsUri tapA. zrIlakSmIsAgarasUri dharmaghoSa zrI sAdhuratnasUri vRddhatapA. jJAnasAgarasUri pUrNimA zrI guNasamudrasUri pUrNimA zrI puNyaratnasUra zrI lakSmIsAgarasUri pratimA nirmANa Adi bha. zrI munisuvratasvAmI bha. zrI saMbhavanAtha jI jI bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI AdinAtha jI saMdarbha graMtha bha. zrI munisuvrata catu jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI zItalanAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI zItalanAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jI bha. zrI vAsupUjya jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI gotama pratimA jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI sumatinAtha jai.dhA. pra.le.saM. bhA. 2 jI bha. zrI aminAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI zAMtinAtha catu. jI bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI sumatinAtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 .dha.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 525 pU. 175 175 176 176 177 177 177 177 191 191 191 192 192 192 193 193 193 193 194 194 194 194 195 Page #548 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 526 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. zrI...... 3072 | 1541 | sirIThI, lADiki mor3ha jJA. pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha Adi bha. zrI saMbhavanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 199 catu. jI bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 200 jI bha. zrI zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 - 200 3073|1534 | bhImalade, jayatu nANAvAla zrIdhaneSvarasUri 3074|1552 | kAU, raMgI mor3ha jJA. vRddhatapA. udayasAgarasUri jI 3075 | 1524 | sahiSalade, kapUrI zrI. zrI. jJA. / pUrNimA. guNasuMdarasUri bha. zrI caturvizAMti | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 200 naminAtha jI bha. zrI pArzvanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 201 3076 | 1525 | rohiNa osa. jJA. zrI vijayadAnasUri 66) 3077 | 1529 | rUpAI, ratanAI upakeSa, vaMSa jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 201 3078 | 1531 | karaNU pArabatI zrI. zrI. jJA. Agama. zrI zIlavardhanasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 201 bha. zrI vAsupUjya | jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI naminAtha | jI bha. zrI sumatinAtha 3079 | 1573 | AsI, maMgAI, palhAI | zrI. zrI. jJA. pUrNimA sadgurU jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 201 3080 1510 | dharmAI, haMsAI zrI. zrI. jJA0 bRddhatapA. zrIratnasiMhasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 202 3081 | 1512 | rAjalade zrI. jJA. | brahmANa municaMdrasUri #5555555 bha. zrI zItalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 202 3082 | 1517 | vAsU zrI. zrI. jJA. | zrIsAdhusuMdarasUri bha. zrI vimalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 203 3083 | 1558 | rUDIsu osavaMSa zrIsUri bha. zrI pArzvanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 203 3084 | 1541 | sirITha lADiki mor3ha. jJA. tapA. zrI...... 3085 1534 | bhImalade, jayatu nANAvalA. zrIdhaneSvarasUri 3086 1552 | kAU, raMgI mor3ha. jJA. | vRddhatapA. udayasAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 199 catu. jI bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 200 jI bha. zrI zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2, 200 jI bha. zrI caturviMzAti jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 201 naminAtha jI bha. zrI pArzvanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 201 3087 | 1524 | sahiSalade, kapUrI zrI. zrI. jJA. | pUrNimA. guNasuMdarasUri 3088 | 1525 rohiNi osa jJA. zrI vijayadAnasUri 3089 1529 | rUpAI, ratanAI | upakeSa. vaMSa bha. zrI vAsupUjya jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 201 30901531 | karaNU, pArabatI zrI. zrI. jJA. Agama. zrI zIlavardhanasUri bha. zrI saMbhavanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 201 55555 3091 | 1510 | dhAI, haMsAI zrI. zrI. jJA. bRddhatapA. zrIratnasiMha bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 202 3092 | 1512 | rAjalade zrI. jJA. brahmANa municaMdrasUri bha. zrI zItalanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 202 3093 | 1547 | saMpUrI, harSAI zrI. zrImAla jJA. | bhAvadevasUri bhAvaDAra bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 196 3094 | 1519 | rAjU, saMpUrI vAyaDa jJA. | Agama. hemaratnasUrI bha. zrI dharmanAthAdi jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 196 paMcatIrthI jI bha. zrI AdinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 196 3095 | 1512 | lUNa zrI upakeSa jJA. maMDovarA gotra dharmaghoSa zrIsAdhuratnasUri Page #549 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 527 kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. zrI lakSmIsAgarasUri 3096 | 1523 | lADI, maMdoari nImA jJA. pratimA nirmANa saMdarbha graMtha Adi | bha. zrI naminAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 196 jI bha. zrI vAsupUjya | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 197 3097 | 1529 | AsU, mAkUNade prA. jJA. bRhatapA. zrI vijayaratnasUri jI 3098 | 1564| halI, ahavade prA. jJA. bRddhatapA. zrIlabdhisAgarasUri bha. zrI ajitanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 197, | 3099 | 1521 | dhanAI prA. jJA. tapA. zrIlakSmIsAgarasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 197 bha. zrI saMbhavanAtha | jI bha. zrI naminAtha 3100 | 1523 | lAhI, maMdoari nImA jJA. tapA. zrIlakSmIsAgarasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 197 3101 | 1529 | rAjU, AsU. mAkUNade zrI. prA. jJA. | | bRhatapA. zrIvijayaratnasUri | bha. zrI vAsupUjya jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 197 31021521 | dhanAI | prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 197 3103 | 1513 | rANI, lASaNade zrI. zrI. jJA. | | Agama devaratnasUri bha. zrI zreyAMsanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 197 3104 1525 | rAjUpu, vAnUpu, mANiki dIsA. jJA. tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI kuMthunAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 198 3105 | 1560 | lIlU, jIvAI, caMpAI zrI. zrI. jJA. sadgurU bha. zrI dharmanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 198 3106 | 1583 | siAde, sirIyAde zrI. zrI. jJA. pUrNimA zrIsUri bha. zrI AdinAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 198 3107 | 1541 | saMpUrI, harSAI zrI. zrI. jJA. bhAvaDAra, bhAvadevasUrI bha. zrI sumatinAtha |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI 3108 | 1519 | rAjU, saMpUrI vAyar3a. jJA. bhAvaDAra, bhAvadevasUrI bha. zrI dharmanAthAdi | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 196 paMcatIrthI jI bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 196 3109 | 1512 | lUNa zrI dharmaghoSa sAdhuratnasUrI upakeSa. jJA. maMDovarA gotra prA. jJA. 3110 | 1523 | AsU. mAkUNade bRhattapA zrI vijayaratnasUrI 55 bha. zrI vAsupUjya jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 197 3111 1564 | halI, ahavade prA. jJA. vRddhatapA. zrI labdhisAgarasUri bha. zrI ajitanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 197 Page #550 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 528 kra0 3112 3113 3114 3115 3117 3118 3119 3120 3116 1576 3121 3122 3123 3124 3126 3127 3128 3129 3130 saMvat 3131 1549 1521 1510 3134 1516 1509 1531 3125 1571 1510 1532 1529 1518 1507 1518 1529 1508 1509 1566 1522 1589 3132 1519 3133 1517 1553 3135 1569 zrAvikA nAma baka valhAde cAMparasiri, satAde ratnU karmAI varajU ramAI dharmiNi, gaMgAde ratnIsu, rAbhUsu gUjarI, macakU sajUNi, rAmati rAmati, DAhI mAnU rAjU sala, ratnU harazupu prImalade, harSu, Asu kautigade, lIlAde suhavade, gaurI, kAmalade kutigade, lIlAde jamaNAde mAnUpu mAlhUsu hemAde, khImAI vaMza / gotra zrI. zrI. jJA. vRddhatapA. zrI udayasAgarasUri osa jJA. gAMdhI gotra guNasuMdarasUri huMbar3a. jJA. zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA zrI. zrI. jJA prA.jJA. prA. jJA. mAkU rUpAI, siMgAradevI, ha sItAde, varajU, rAmati prA. jJA. tAsu maNiki, sArU TIbU kuri, kamalI pomAde, kapUra, rAmati UkeSa. zrI. jJA. prA. jJA. o. jJA. U. jJA. UkeSa. jJA. zrI. zrI. jJA prA.jJA. osavaMSa, aMbikA gotra zrI. zrI. jJA zrImAla. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya prA.jJA. vRddhatapA. zrIvijaya dharmasUri Agama. siMhadantasUri brahmANa | saMDera. zrI sAlibhadrasUri upakeSa. jJA maMDovaMSa dharmaghoSa. zrIsAdhuratnasUri gotra zrI. zrI. vaMza zrI. jJA pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. vRddhatapA. zrIdhanaratnasUri bha. zrI suvidhinAtha pA. jai. dhA.pra.le.saM. jI pUrNimA. zrIguNasamudrasUri bha. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA.pra.le.saM. catu jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI munisuvratanAtha jI tapA. zrIratna zekharasUri pUNimA. sAdhusuMdarasuri tapA. vijayaratnasUra dharmaghoSa zrIsAdhuratnasUri tapA. ratnaSekharasUri tapA. ratnaSekharasUri suvihita suvihitasUri pippala. sarvasUri tapA. ratnaSekharasUri pUrNimA. puNyacaMdrasUri bhAvaDAra. zrIvijayasUri saMDera, sAlibhadrasUri pippala. zrI dharmavallabhasUra koraMTa. zrI nannasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMdarbha graMtha pratimA nirmANa Adi bha. zrI pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI caMdraprabhasvAmI jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI AdinAtha pA. jai.dhA. pra.le.saM. jI bha. zrI vimalanAtha pA. jai.dhA.pra.le.saM. jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI supArzvanAtha pA. jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI abhinaMdana pA. jai.dhA.pra.le.saM. jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI anaMtanAtha pA. jai.dhA.pra.le.saM. jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI munisuvrata pA. jai.dhA.pra.le.saM. catu jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI suvidhinAtha pA. jai.dhA.pra.le.saM. jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI kuMthunAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI kuMthunAtha pA. jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI AdinAtha pA. jai.dhA.pra.le.saM. jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI AdinAtha pA. jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI vAsUpUjya jI bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI zItalanAtha pA. jai.dhA.pra.le.saM. jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. pR. 184 184 185 185 185 185 185 185 186 186 187 187 187 187 88 188 189 190 190 191 191 191 192 192 Page #551 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra - pR. preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/ AcArya Adi pUrNimA. zrIudayacaMdrasUri | bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 3136 | 1561 || jAlaNade Ukeza. jJA. 193 jI 31371531 | karmaNi, mANikade zrI. zrI. jJA nAgeMdra. zrI hemaratnasUri | 193 bha. zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 3138 | 1520 hIrU, karamAI, oesavaMSa acala jayakesarIsUri 193 kapUrAI jI 193 3139 | 1523 sUhavade, kuMari, TabakU, ratnAde, vanAde 3140 | 1525 | nAgalade, vimalAde sUri | 194 vAyar3a. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgara | bha. zrI munisuvrata | pA.jai.dhA.pra.le.saM. catu osa, jJA. maMDovarA |dharmaghoSa zrI sAdhUratnasari | bha. zrI pArzvanAtha | pA.ja.dhA.pra.le.sa. jI zrI. zrI. jJA pRkSatapA. zrI jJAnasAgara bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.saM. sUri jI pUrNimA zrI guNasamudrasUri | bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. gotra 3141 | 1529 | kUsari, hemAI 194 3142 | 1506 | rAjU, raMgAI 194 3143 1547 ramAI zrI. zrI. jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. 3144 |1524 | gemati makAMsu kamalI | vAyar3a, jJA. pUrNimA zrI puNyaratnasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. 194 bha. zrI gautama pratimA jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrI zAMtinAtha catu jI bha. zrI sumatinAtha 3145 | 1525 zrI zrImAla jJA. zrI lakSmIsAgara sUri / pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 195 | sUhavade, kuMari, ratnAde sapUMrI, harSAI 31461541 vAyaDa, jJA. bhAvaDAra bhAvadeva suri pA.jai.dhA.pra.le.saM. 196 jI 3147 | 1519 | rAjU, saMpUrI bha. zrI 196 3148 | 1512 | laNU zrI upakeSa jJA. maMDovarA | Agama. hemaratnasUrI pA.jai.dhA.pra.le.saM. gotra dharmanAthAdipaMcatIrthI jI | nImA. jJA. dharmaghoSa zrI sAdhuratnasuribha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI | prA. jJA. | tapA zrI lakSmIsAgara sUri | bha. zrI naminAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 196 3149 1523 lADI, maMdoari 196 jI 3150 | 1529 | AsU, mAkUNade prA. jJA. 197 jI 3151 | 1564| halI, ahavade prA. jJA. 197 3152 1521 dhanAI nImA. jJA. bRhatapA. zrI bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.saM. vijayaratnasuri bRddhatapA. zrIlabdhisAgara | bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. sUri tapA. zrI lakSmIsAgara bha. zrI saMbhavanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. suri tapA. zrI lakSmIsAgara bha. zrI naminAtha pA.ja.dhA.pra.le.saM. suri jI bRhatapA. zrIvijayaratnasUri bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 197 jI 3153 | 1523 lADI, maMdoari zrI prA. jJA. 197 3154 | 1529 | rAjU, AsU, mAkUNade | zrI prA. jJA. 197 | jI 3155 | 1521 | dhanAI prA. jJA. 197 tapA. zrI lakSmIsAgara suri Agama devaratnasuri | bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 31561513 | rANI, lASaNade zrI. zrI. jJA 197 jI 3157 tapA. zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrI kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 198 1525 | rAjUpu, vAnUpu. zrI. zrI. jJA. mANika | 1560 lIlU, jIvAI caMpAI dIsAvAla jJA jI 3158 sadgurU pA.je.dhA.pra.le.saM. 198 bha. zrI dharmanAtha | jI Page #552 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 530 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra / pa. 3159 | 1583 | raAde, sirIyAde zrI. zrI. jJA. 198 31601541 | sirITha lADiki mor3ha. jJA. preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi pUrNimA zrIsUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI tapA. zrI. ......... | bha. zrI saMbhavanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. catu jI nANAvAla. zrIdhane varasUri | bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI vRddhatapA. udayasAgarasUri | bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 199 3161 | 1534 | bhImalade jytu| 1200 3162 1552 | kAU, raMgI mor3ha. jJA. 200 jI 3163 | 1524 | sahijalade, kapUrI zrI. zrI. jJA. pUrNimA guNasuMdarasUri 200 caturviSAMti pA.jai.dhA.pra.le.saM. naminAthapratimA bha. zrI pArzvanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 3164 1525 | rohiNi osa. jJA. zrI vijayadAna sUri 201 3165 | 1529 | rUpAI, ratanAI upakeSa vaMSa bha. zrI vAsupUjya | pA.ja.dhA.pra.le.saM. 201 3166 | 1531 karaNU pArabatI zrI. zrI. jJA. Agama. zrI bhIlavardhanasUri 1201 bha. zrI saMbhavanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI naminAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 3167 | 1573 | AsI, maMgAI, palhAI | zrI. zrI. jJA. pUrNimA sadgurU 201 3168 1510 | dhAI, haMsAI zrI. zrI. jJA. bRddhatapA. zrIratnasiMhasUri bha. zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 202 jI 3169 1512 | rAjalade zrI. jJA. brAhmaNamunicaMdrasUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1202 3170 1515 | jasamAde prA. jJA. tapA. sohabhAgasUrI bha. zrI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 202 jI 3171 | 1517 . | vAsU zrI. zrI. jJA. zrIsAdhusuMdarasUri bha. zrI vimalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 203 3172 | 1558 | rUDIsU osavaMSa zrIsUri bha. zrI pASvarnAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 1203 jI 3173|1527 | karNa, adI, samU upa. jJA. 235 bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI naminAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 3174 | 1505 | phakhude khetalade jIrAvAla zrI sAgaracaMdrasUri bhaTTAraka zrI vIra prabha sUri pUrNimA. zrI devacandrasUri zrI. zrI. jJA 235 jI 3175 1516 | vIjhalade zrI. zrI. jJA. 236 | bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. | jI | bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 3176 | 1516 | kIlhaNade sulaha / prA. jJA. pUrNimA. zrI devacandrasUri 236 jI 3177 | 1505 dhAMdhalade prA. jJA. zrI vijayasiMhasUri 236 . bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI | bha. zrI kunthunAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 3178 11520 | gerI, rUpamati zrI. zrI. jJA. pippala zrI dharmasUri 237 | jI 3179 | 1515 | khetalade, jayamAde / | zrI. zrI. jJA. 237 pippala zrI vijayadevasUri bha. zrI candraprabha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | jI pippala zrI ratnadeva sUri bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 3180 |1524 | maMjUde, vijayade zrI. zrI. jJA. 237 jI | 3181 | 1529 lIlAde, palhAde / upavaMSa aMcala jayake sarisUri 238 | bha. zrI vimalanAtha pA.je.dhA.pra.le.saM. jI bha. zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 3182 | 1510 | jhanU , macakU prA.jJA. tapA zrI ratna zekharasUri 238 jI Page #553 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 | saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra 3183 | 1507 | mahagalade 238 preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi brahmANa zrI muNicaMdrasUri | bha. zrI kunthunAtha | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI zrI vIra sUri bha. zrI vAsupUjya | ja.dhA.pra.le.sa. jI bRhattapA zrI ratnasiMhasUri | bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 3184 | 1503 | mahIde zrI. zrI. jJA. 239 3185 | 1527 | mathU, bhAMjI prA. jJA. 239 jI prA. jJA. 3186 | 1515 | lAlUde, rAjU 3187 | 1524 | rUpA sUDI 240 bhaTTA zrI lakSmIsAgarasUri pippala. zrI vijayadeva bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI. zrI. jJA. bha. zrI saMbhavanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 240 31881510 | pAlhaNade zrI. zrI. jJA. bhAvaDAra. zrI vIra sUri | bha. zrI abhinandana jai.dhA.pra.le.sa. | 241 3189 | 1503 lADI, pAlU brahmANa zrI. zrI. zrI pajjUnasUri bha. zrI vAsupUjya | jai.dhA.pra.le.sa. 242 3190 1527 | hamIrade zrI. zrI. jJA. 243 3191 | 1552 | vAnU varajU, kAmalade | zrI. zrI. jJA, pUrNimA vijayarAja sUri bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI tapA. zrI. lakSmIsAgarasUri | bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI pUrNimA kamalaprabhasUri bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 243 3192 1537 | gelI, TabakU prA. jJA. 244 zrI. zrI. jJA. pUrNimA kamalaprabhasUri jI | bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 244 3193|1533 | karmAde, mAlhaNade, devaku 3194 | 1529 | bhAvalanade, lADIde | brahmANa, zrI. jJA. zrI buddhisAgarasUri 245 bha. zrI saMbhavanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 3195 1532 | pAlhaNade, ahivade zrI. zrI. jJA. | zrI zAMtisUri 245 jI | 1505 | hAsUde, nayanAde zrI. zrI. jJA. aMcala jayakesarisUri | bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa. 255 3197 | 1503 kAmalade, habUMde, dehI | zrI. zrI. jJA. tapA zrI ratnazekharasUri | bha. zrI vimalanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 255 jI 3198 | 1515 osa. jJA. zrI sUri bha. zrI dharmanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 256 jasamA, devazrI, kAmalade, sohI pomI lAMbI 3199 1515 prA. jJA. siddhAnta zrI somacaMdrasUri | bha. zrI caMdraprabha jI jai.dhA.pra.le.sa. 256 3200 1538 bhalI | zrI. zrI. jJA. | caitra zrI amaradevasUri bha. zrI candraprabha jai.dhA.pra.le.sa. 256 jI 3201 | 1525 AjU gurjara. jJA. tapA zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI naminAtha jai.dhA.pra.le.sa. 257 3202 | 1533 lAchU, desala zrI. zrI. jJA. 3203 | 1545 | nathanI, putalI zrI. zrI. jJA. 3204 | 1503 | mAlhaNade nAgendra zrI guNadevasUri bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa. | jI pUrNimA zrI devasundarasUri | bha. zrI naminAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bRhada zrI pArzvacandrasUri | bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI sarvadevasUri bha. zrI padmaprabhu jai.dhA.pra.le.sa. jI pUrNimA zrI sAdhuratnasUri bha. zrI candraprabha | jai.dhA.pra.le.sa. jI 3205 | 1513 devalI, saMsAra upa. jJA. 258 3206 | 1510 | mInala mInala zrI. zrI. jJA. 259 Page #554 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 432 kra0 3207 3208 3209 3211 3212 3213 3210 1518 3214 3215 3216 3217 3218 3219 3220 3221 3222 saMvat 1506 1512 1568 3227 1532 1520 3230 1581 1523 1506 1564 1503 1508 1525 153 1552 3223 1537 1538 3224 1527 3225 1516 3226 1516 1505 3228 1516 3229 1524 1529 zrAvikA nAma vAhanade nUMjI, sUhavade, nAI salakhaNA nAmala, bhAvade kamIde, dvIpade ratnade premI lIlAde lIlAde vIjhalade lAMpUradhU mahigala zrRgArade hemade jIvadahI hemA polU lakSamyA gAU AlhU nAI dalhaNade malhAde karaA dharmAde bhojA mAlAde sivA rAmati pharakUde khetalade vIjhalade kIlhaNade, sUlesiri dhAMdhalade khetalade, jasamAde mAMjU, vIjU lIlAde palhAde vaMza / gotra zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. brahmANa. zrI. zrI. upa. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. brahmANa. zrI. zrI. zrI. zrI. jJA. upa. ukeSa prA.jJA. zrI. saMDera ukeSa. vaMSa. zrI vIra vaMSa upa. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. jJA. zrI. uesavaMSa preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya pippala zrI dharmazekharasUri jai.dhA.pra.le.sa. thArApadra vijayasiMhasUri bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.sa. catu jI municandrasUri jai.dhA.pra.le.sa. bhAvaDAra zrI bhAvadevasUri bha. zrI saMbhavanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI upakeSa tapA zrIlakSmI sAgarasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrI candraprabha jI bha. zrI candraprabha jI tapA zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI vimalanAtha jai. dhA.pra.le.sa. jI brahmANa zrIvIrasUri nigama prabhAvaka zrI sAnandasUri tapA zrI lakSmIsAgarasUri zrI pajjUnasUri pUrNimA ratna zekharasUri bha. zrI kuMthunAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI saMdarbha graMtha bha. zrI vAsupUjya jI jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI paMca jI vAsupUjya bha. zrI saMbhavanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI jai.dhA. pra.le.sa. bha. zrI vAsupUjya jI kharatara zrI jinacaMdrasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI tapA zrIratna zekharasUri jai.dhA.pra.le.sa. | aMcala zrI jayakesarI sUri bha. zrI anantanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI zrI vIraprabhasUra bha. zrI naminAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI pUrNimA zrI guNadhIra sUri bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI pUrNimA zrI devacaMdrasUri zrI vijayasiMha sUrI pippala zrI zIlabhadrasUri zrI ratnadeva sUri aMcala kesarI sUri bha. zrI nadamaprabha jI bha. zrI zItalanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI candraprabha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI vimalanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI pR. 259 260 261 262 262 262 263 264 265 265 237 237 237 238 238 238 105 106 106 107 107 107 108 108 Page #555 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra / preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi tapA zrI ratna zekharasUri bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. prA. jJA. 3231 | 1510 | jhanU, macakU 3232 | 1503 mahIde jI zrI. zrI. jJA. zrI vIrasUri bha. zrI vAsupUjya | jai.dhA.pra.le.sa. 109 jI 3233 | 1527 mApU, rAjalade prA. jJA. tapA. zrI. lakSmIsAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 32341515 mathU, mAMjI prA. jJA. vRddhatapA. ratnasiMha sUri bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 1110 jI 3235 | 1524 | lAlU, rAjU zrI. jJA. zrI lakSmI deva sUri zreyAMsanAtha jI jai.dhA.pra.le.sa. 110 3236 | 1506 rUpAde zrI. zrI. jJA. pippala. vijayadeva sUri 111 bha. zrI saMbhavanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI abhinandana jai.dhA.pra.le.sa. 3237 1510 | pAlhaNade zrI. zrI. jJA. bhAvaDAra zrI sUri 111 jI 3238 | 1503 | lADI, pAlUde zrI. zrI. jJA. | zrI pUjana sUri bha. zrI vAsUpujya jai.dhA.pra.le.sa. 112 3239 | 1503 | kamalAde zrI vIrasUri bha. zrI naminAtha jai.dhA.pra.le.sa. 112 3240 | 1527 | hamIrade zrI. zrI. jJA. zrI zAMtisUri bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 113 3241 | 1552 | vAnU varajU zrI. zrI. jJA. pUrNimA. vijayarAja sUri | bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.sa. 113 jI 3242 | 1537 | golI, TUMbI zrI. prA. jJA. 114 | tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI kamalaprabhasUri bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 3243 | 1533 | karamI, mAlhI, dekUni | zrI. zrI. jJA. 114. jI 3244 1501 | jesalade zrI. zrI. jJA. | nAgendra zrI vinayaprabhasUri bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI 3245 1505 | lADhI, sonAI laThAurAgotra kharatara. zrI jinabhadrasUri . bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 3246 | 1517 | suhavade zrI. zrI. jJA. pippala. zrI dharma sAgara sUri jI 3247 | 1506 | pAtalI | zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA 3248 11511 khetalade, bholI, kAmalade 3249 | 1506 | vApU zrI jinamANikyasUri bha. zrI naminAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI pippala zrI udayadevasUri bha. zrI naminAtha jai.dhA.pra.le.sa. | jI pUrNimA zrI vIraprabhasUrI bha. zrI zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI aMcala zrI jayakesarIsUrI | bha. zrI saMbhavanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. zrI. zrI. jJA 3250 | 1536 | rayaNAde, mANikade / zrI uesavaMSa 100 jI 3251 1511 madI zrI. zrI. jJA. zrI sUri bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 100 3252 1560 | raMgI, pAlU zrI. zrI. jJA. nAgendra zrI hemasiMhasUri bha. zrI zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 101. 3253 |1521 | kalhaNade upa. jJA. dharmadhoSa zrI dayamAnaMda ja.dhA.pra.le.sa. | bha. zrI sumatinAtha jI 101 sUri Page #556 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 534 kra0 3254 3255 3256 3257 3258 3259 3260 3261 3262 3263 3264 3265 3266 3269 3270 3272 3273 saMvat 1532 3275 1560 3276 1543 3277 1523 1536 1517 1548 3267 1508 1513 3268 1506 1527 1534 1505 1517 1535 3271 1510 1527 1571 3274 1517 1529 1516 1511 1525 1510 zrAvikA nAma sarasai raMgI hAMsalade adhikAde jIviNI mANikI jasU ratnAde ratnAde vIlhade helI | mAMjU mAkU malhaI noDI, kalI maNikade mAlhaNade, TUMbI siNagAra devI bhANI mAnU vimalAde ASAdevI vApalade bAgU lIlAde UmAde lUNade vAlhAde dhAMdhalade AsU kamalAde harakhU saMsArade, nayaNAde gurade, hIrAde pAlhaNade, hIrA vaMza / gotra upakeSa. jJA. zrI. zrI. jJA prA. jJA. zrI. brahmANa. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI siddha zAkhIya zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. ukeSa vaMSa zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya bhAvaDAra zrI bhAvadevasUri tapA zrI kamalasUri zrI saubhAgyaratnasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa saMdarbha graMtha Adi bha. zrI naminAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI brahmANa zrI vIra sUri bhAvaDAra zrI vIra sUri bha. zrI vAsupUjya jI tapA zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI abhinaMdana jaidhA.pra.le.sa. jI zrI buddhisAgara sUra bha. zrI zItalanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI sumatinAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI pippala zrI guNaratna sUri bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI zrI padmanaMdI sUri brahmANamaNicaMdrasUri jai.dhA. pra.le.sa. bha. zrI zItalanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI pippala zAlibhadrasUri zrI lakSmIsAgarasUri zrI pajjunasUri bha. zrI naminAtha jI pUrNimA. zrI puNyaratnasUrI bha. zrI naminAtha jI kharatara zrI jinabhadrasUrI pippala zrI zubhacandrasUri pippala zrI udayadevasUrI bha. zrI zItalanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI pUrNimA zrI puNyaratnasUrI bha. zrI kuMthunAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI AnandasAgarasUrI bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI pippala kSema Sekhara sUri Agama zrI amararatnasUra bha. zrI padamaprabhu jI pippala zrI udayadevasUri bha. zrI naminAtha jI kharatara zrI jinacaMdrasUri zrI dharmasundarasUri Y bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI naminAtha jI jai.dhA. pra.le.sa. bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.sa. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI zItalanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI jai.dhA.pra.le.sa. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI pR. 101 102 102 103 103 103 103 104 104 105 86 87 87 88 88 89 89 90 9 90 90 91 91 91 92 Page #557 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 3278 3279 3280 3281 3282 3283 3284 3285 3289 3290 3291 3292 3293 3294 3286 1515 3295 3287 1528 3296 3288 1534 3297 3298 saMvat 3299 1561 3300 1530 3301 1501 1524 1517 1511 1536 1519 1533 1522 1510 1506 1517 1507 1506 1510 1528 1534 1515 1517 1535 zrAvikA nAma pAvI. varajU lA dhAMdhalade mUlI, lalitAde sIrI, pAMtIde vilhade, dhIrU madI vaMza / gotra hAM tiluzrI mAlhaNa devI mAlhaNadevI, lAbU demati tejU mI dhApU suhavadevI, nInAdevI hIrAdevI, nInAdevI zrI. zrI. jJA. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. camakU amakU zrI. zrI. lAchanadevI, hamIradevI, zrI. zrI. jJA. vayajaladevI zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. khetaladevI, rAjaladevI zrI. zrI. jJA. mahigaladevI bAhIdevI zrI. zrI. jJA. lakhI, kImI lAchU devalI sAlhIkena bhAvadevI, hemalA lUNAdevI kapUradevI prA. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. upa jJA zrI gotra zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI brahmANa zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. upakeSa zrI. prA. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI uesa vaMSa preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya pippala bhaTTAraka zrI dharmaprabhasUra pippala zrI amaracandrasUri zrI pUjanasUri tapA zrI lakSmIsAgarasUri pUrNimA zrI munisiMhasUri pUrNimA zrI rAja tilakasUra pratimA nirmANa Adi bha. zrI naminAtha jI pippaladharmaSekharasUri zrIpajjUnasUri siddhAMtI somacandrasUri pippaladharmaSekharasUri kharatara nibhadrasUri bRhattapA jJAnasAgarasUri zrI sUri pUrNimA zrI sAdhuratnasUri zrI vijaya siMha sUri zrI vijayasiMha sUri saMdarbha graMtha bha. zrI vAsupUjya jI jai.dhA. pra.le.sa. bha. zrI zItalanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI jai.dhA. pra.le.sa. bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI sumitinAtha jai. dhA.pra.le.sa. jI pUrNimA zrI guNadhIra sUri bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI pippala zrI amaracandrasUri bha. zrI zItalanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI pippala zrI candraprabhusUri caitra zrI jJAnadevasUri bha. zrI AdinAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI tapA zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI nAgendra zrI guNa devasUri bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI | upakeSa zrI kakkasUri pippala dharmaSekharasUri bha. zrI vimalanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zItalanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI zreyAMnAtha jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI ajitanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI zItalanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI naminAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI pR. 92 92 121 92 93 93 93 94 76 76 76 77 77 77 77 77 77 79 79 80 80 81 82 83 84 535 Page #558 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 536 kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya | Adi aMcala zrI jayakesarIsUrI | bha. zrI dharmanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 3302 | 1507 | moTI, jayarU vIravaMSa jI 3303 | 1501 | suhavadevI budha gotra zrI zrI jJA | thArApadra vijayasiMhasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI 3304 1511 gelI, bAU zrI. zrI. jJA. caitra zrI lakSmIdeva sUri / | bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI 3305 | 1533 DAhI. raMgI zrI. zrI. jJA. | pippala zrI padmanaMdIsUri | bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI hemaratnasUri, Agama | bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa. 3306 1505 | khImaladevI, mAMjUdevI | zrI. jJA. jI 3307 | 1515 jAnU devI zrI. jJA. pUrNimAsAdhuratnasUrI 3308 | 1513 | bAIpannAvIde, rAjU zrI. zrI. jJA. zrI somacandrasUri bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zrI jai.dhA.pra.le.sa. kuMthunAtha jI bha. zrI zrI jai.dhA.pra.le.sa. vimalanAtha jI bha. zrI pArzvanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 3309 | 1528 | bhANI zrI. zrI. jJA. dharmasAgarasUrI 3310 1519 | harakhU zrI. jJA. pUrNimA zrI sAdhuratnasUri jI 3311 | 1512 | pAlhade, mAlhaNadevI zrI. zrI. jJA. zrI vIrasUri bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.sa. 3312 | 1583 | puMjarI, hemA devI zrI yakSadevasUri bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI 3313 1536 | dharmiNI, gUrI, kuMarI | zrI. zrI. jJA. pUrNimA zrI puNyaratnasUri | bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI sikA 3314 1528 | phadU zrI. zrI. jJA. vajanAta kAmAlA jAnA pippala zrI dharmasAgarasUri | bha. zrI zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. zrI jayakIrtisUrI bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.sa.. 3315 1501 kamalA devI, aMcala mAlhaNadevI 3316 | 1513 | karmAdevI, dhAraNadevI | zrI. zrI. jJA. jI caitra zrI lakSmIdevasUri bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 3317 | 1511 | ratUdevI zrI. zrI. jJA. 3318 | 1509 | rAjI, pUrI zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. | rAjatilakasUri, zrI sUri | bha. zrI kuMthunAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI siddhAntI somacandrasUri bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI pippala zrI sAmacandrasUri bha. zrI zItalanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI pradyumnasUri bha. zrI vimalanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bAhmANa zrI vIra sUri bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI aMcala zrIjayakesarIsUri | bha. zrI suvidhinAtha| jai.dhA.pra.le.sa. 3319 | 1509 hAMsaladevI, cAMpaladevI, lUNAdevI 3320 | 1505 paramaladavA, siMgAradevI 3321 1525 | kasamIra jJa. phalI jhAbalI 3322 | 1528 | TIbU, dhAriNI zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. vaMSa 3323 | 1513 | DAhI, lAchI pUrNimA jaya zekharasUri | bha. zrI zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. zrI. zrI. jJA. zrI sumatiratnasUri 3324 | 1580 | rAkhIsuta, hamIradevI, nIti 3325 | 1517 | vAlhI | bha. zrI supArzvanAtha jai.dhA.pra.le.sa. |jI bha. zrI vimalanAtha jai.dhA.pra.le.sa. |jI prA. jJA. zrIlakSmIsAgarasUri Page #559 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat / zrAvikA nAma 3326 1563 amarI 74 vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha / gaccha/AcArya Adi zrI. zrI. jJA. pUrNimA sumatiprabhusurI | bha. zrI candraprabhu jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI brahmANa zrI. jJA | zrI vRddhi sAgara sUri bha. zrI saMbhavanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 115 jI zrI. zrI. jJA. zrI zAMtisUri bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 115 3327 | 1529 | bhAvalade 3328 | 1532 | pAlhaNade, ahivade jI 115 116 3329 | 1513 | vAnU vAlhI, gomati |zrI mUlasaMgha sarasvatI | zrI vimaleMdra bha. zrI zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. | jI 3330 | 1537 | ratnU dhannI zrI vIra vA aMcala jayakesarI sUri | bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI 3331 | 1591 lAkhU, lAlIde zrI. zrI. jJA brAhmaNa zrI vimalasUri bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI 3332 | 1552 | jhAjhu jArU, rAmatI | zrI. zrI. vaMSa acala siddhAMtasAgarasUri bha. zrI kuMthunAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI 33331515 lAchU zrI. zrI. jJA. vIrasUri jinadevasUri bha. zrI zItalanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 116 119 119 3334 | 1547 ramakU TamakU prA. jJA. jai.dhA.pra.le.sa. 121 3335 | 1517 | rANalade, mANakade zrI. uesavaMSa aMcala siMddhAntasAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha jI aMcala jayakesarI sUrI bha. zrI candraprabha jI nAgendra zrI vinayaprabhasUri | bha. zrI kuMthunAtha jai.dhA.pra.le.sa. 121 3336 | 1507 | rAjalade zrI. zrI. jJA. jai.dhA.pra.le.sa. 121 | jI 1582 zrI. zrI. jJA. pUrNimA zrI kamalaprabhasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 124 | jIvinI, vaijalade lIlA hAMsU, nayaNAde jI 3338 | zrI. zrI. jJA. aMcala jayakesarI sUri bha. zrI suvidhinAtha| jai.dhA.pra.le.sa. 125 3339 | 1503 | kAmalade, harSa dehI zrI. zrI. jJA. tapA. zrI ratnaSekharasUrI | bha. zrI vimalanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 125 jI zrI sUri bha. zrI dharmanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 125 3340 | 1555 | jasamAde, devAsirI, |zrI osavaMSa kAmalade, sohI 3341 | 1515 | pomI, lAvI prA. jJA. bha. zrI candraprabha jai.dhA.pra.le.sa. 126 siddhAntI zrI somacandrasUri caitra amaradevasUri jI 3342 1538 |bhAlI zrI. zrI. jJA. bha. zrI candraprabha jai.dhA.pra.le.sa. 126 3343 | 1525 | AsU gurjara jJA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI naminAtha jai.dhA.pra.le.sa. 126 1533 lAchU desalade zrI. zrI. jJA. 126 nAgendra zrI guNadeva sUri bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa. a pUrNimA zrI devasuMdarasUrI | bha. zrI namanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 3345 | 1545 | nAginI, pUtalI zrI. zrI. jJA. 127 jI 3346 1503 | mAlhaNAde zrI. zrI. jJA. jai.dhA.pra.le.sa. 3347 | 1513 | devalade, saMsArade / zrI. upakeSa jJA bRhad pArzvacandrasUri bha. zrI sumatinAtha jI vaGa zrI sarvadevasUri | bha. zrI padmaprabhu jI pUrNimA zrI sAdhuratnasUrI bha. zrI candraprabha jai.dhA.pra.le.sa. 3348 1510 mIlaNade zrI. zrI. jJA. jai.dhA.pra.le.sa. 128 jI 3349 1506 | vAhaNade zrI. zrI. jJA. pippala zrI dharmazekharasUri bha. zrI candraprabha jai.dhA.pra.le.sa. 130 jI Page #560 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 538 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra. | saMvat / zrAvikA nAma | vaMza/gotra Adi 3350 1512 | pUMjI, suhavade, nAIde | zrI. zrI. jJA. / preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya zrI vijayasiMhasUrI bha. zrI AdinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI | municandrasUri bha. zrI candraprabha | jai.dhA.pra.le.sa. 130 3351 | 1568 | salakhU zrI. zrI. jJA. 131 3352 | 1518 Amalade, mAude | upakeSa jJA bhAvaDAra zrI bhAvadeva sUri | bha. zrI saMbhavanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 131 3353 1532 | karmA, dIpIde 132 3354 | 1520 | harakhU, kuMari zrI. zrI. vaMSa. 133 3355 1525 | prImI, lIlU zrI. zrI. jJA. 133 tapA zrI lakSmI sAgarasUri bha. zrI vimalanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. | jI aMcala zrI jayakesarIsUri | bha. zrI vAsupUjya | | jai.dhA.pra.le.sa. jI brahmANa zrI vIra sUri bha. zrI kuMthunAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI nigamaprabhAvake AnaMdasUri | bha. zrI zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI tapA zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI vAsupUjya | jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI pajUnasUri bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.sa. 3356 | 1581 | lIlAde, vIjhalade zrI. zrI. jJA. 3357 1523 | meMhA, maradhU prA. jJA. 3358 1506 | mahigala zrI. zrI. jJA. 3359 | 1564 | siMgArade, hImAde zrI. zrI. jJA. pUrNimA ratna zekharasUri | jai.dhA.pra.le.sa. 135 jI 3360 | 1581 | pAtamade, zrI. zrI. jJA. Agama zrI somacandrasUri 135 bha. zrI jI jai.dhA.pra.le.sa. munisuvratanAtha bha. zrI vAsUpujya | jai.dhA.pra.le.sa. 3361 | 1507 | vAmUNAde, zrI. zrI. jJA. pippala candrasAgarasUri 135 jI 3362 | 1508 | TahIkU , zrI. zrI. jJA. siddhAMtIya somacaMdrasUri | bha. zrI zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 136 jI 3363 | 1508 | mAlhaNade, salakhA | zrI. zrI. vaMSa. 137 3364 | 1508 | dUyaDI 137 aMcala zrI jayakesarIsUrI | bha. zrI vAsUpujya | jai.dhA.pra.le.sa. jI jIrApallI udayacaMdrasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI pUrNimA muMnicaMdrasUri bha. zrI jI jai.dhA.pra.le.sa. munisuvratanAtha pUrNimA zrI jayaprabhasUrI bha. zrI dharmanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 3365 | 1553 | haY, lIlAI prA. jJA. 138 3366 1519 | hamIrade, jamanAde zrI. zrI. jJA. 139 jI zrI. zrI. jJA. 139 3367 1515 | ratanAde, lalitAde rUpiNI, jhAjhu 3368 | 1519 | hImAde, cAMpU pUrNimA zrI sAdhusuMdarasUrI | bha. zrI naminAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI aMcala zrI jayakesarIsUrI bha. zrI candraprabha jai.dhA.pra.le.sa. zrI. zrI. jJA. 139 jI 3369 | 1520 | jhabU, vArU 140 bha. zrI AdinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI pUrNimA zrI jinaharSasUrI | bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 3370 158 jANI prA. jJA. 140 jI 3371 | 1518 | kIlhaNade zrI. upakeSa jJA 141 dharmaghoSa zrI padmAnaMdasUri bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI sUri bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA.pra.le.sa. 3372 1587 | vAnU lavaNade zrI. zrI. jJA. 141 jI 3373 1519 | mAI, sulesiri zrI. prA. jJA. aMcala zrI jayakesarIsUri bha. zrI saMbhavanAtha |jI jai.dhA.pra.le.sa. 142 Page #561 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra 3374 | 1511 | pAlhaNade vIkalade | zrI. zrI. jJA. 175 preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha / gaccha/AcArya Adi pUrNimA zrI bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.sa. rAjatilakasUri zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI vimalanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI bRhattapA zrI jinaratnasUri | bha. zrI munisuvrata | jai.dhA.pra.le.sa. jI 3375 | 1523 | lakhamAde amarInAthI | prA. jJA. 176 3376 | 1532 | AjI, jhAlI, rAmati | prA. jJA. 176 jI 3377 1527 | DAhI, AsI zrI. zrI. jJA. jai.dhA.pra.le.sa. 177 vimala zrI dharmasAgarasUri bha. zrI zrI ajitanAtha jI | pUrNimA zrI guNasamudrasUrI | bha. zrI kuMthunAtha 3378 | 1505 | sAmalade zrI. zrI. jJA. jai.dhA.pra.le.sa. 177 jI 3379 | 1532 | dhAMdhalade phakU zrI. zrI. vaMSa aMcala jayakesarI sUri / bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI 3380 | 1513 | suhaDade, amarI pUrNimA zrI kamalasUri 1178 3381 | 1590 | sonAI moDha jJA tapA zrI dhanaratnasUri 178 3382 | 1510 | sohagade, mAMgU zrI. zrI. jJA. | nAgendra guNa samudrasUri bha. zrI zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI | bha. zrI kuMthunAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI naminAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI | bha. zrI vimalanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 178 3383 | 1582 | suhavade, siriyA zrI. zrI. jJA. caitra zrI vijayadevasUri 179 3384 | 1515 | varajU, sonU zrI. zrI. jJA. pUrNimA sAgaratilakasUri 179 3385 1505 | khImalade, mAMju zrI. jJA. Agama zrI hemaratnasUri | bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa. 3386 1515 | jAnUde zrI. jJA. 193 3387 | 1501 | patrApadI, rAjU zrI. zrI. jJA. pUrNimA zrI sAdhuratnasUrI | bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI siddhAMta zrI somacaMdrasUri bha. zrI kuMthunAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI pippala zrI dharmasAgarasUri | bha. zrI vimalanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 194 3388 | 1528 ratanU, bhANIde zrI. zrI. jJA. 1519 | harakhU, bhavakUbAI zrI. jJA. pUrNimA zrI sAdhuratnasUri | bha. zrI pArzvanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 3390 | 1512 | pAlhaNade, mAlhaNade | zrI. jJA. zrI vIrasUri bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.sa. 3391 | 1583 | pujArade, hemAde upa. jJA. zrI yakSadevasUri | pUrNimA zrI puNyaratnasUri 3392 1536 | dharmiNI, gUrI, kuMarI | zrI. zrI. jJA. ralamANa 3393 | 1528 zrI. zrI. jJA. bha. zrI zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.rA. jI | bha. zrI AdinAtha | jai.dhA.pra.le.na. | jI | bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA.pra. pippala dharmasAgarasUri jI 3394 1501 | kamalAde mAlhaNade 198 aMcala zrI jayakIrtisUri | bha. zrI ajitanAtha jai.dhA / jI | citra zrI lakSmIdevasUri bha. zrI ajitanAtha jaisA 3395 | 1513 | karmAde, dhAraNa zrI. zrI. jJA. 198 3396 1511 | ratU zrI. zrI. jJA. zrI sUri bha. zrI kunthunAtha 198 jI | 3397 | 1509 | rAjI, pUrI zrI. zrI. jJA. siddhAnta zrIsomacandrasUri | bha. zrI sumatinAtha jI Page #562 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 540 kra0 saMvat 3398 3399 1525 3400 3401 3402 3404 3406 3403 1517 3408 3409 3405 1519 3410 1505 3412 3407 1528 3413 1528 1513 1580 3417 1563 3419 1515 3411 1510 bhAvalade 3421 1534 1533 1522 sAlhAde 3414 1508 1506 3415 1506 1517 3416 1510 zrAvikA nAma prImalade, siMgArade kASamIrazrI, phalI jhAbalI, pAMcI TIbU, dhAriNI DAhI, lAchI rAkhI, hamIrade, nIti rUDI, vAlhI amarI lAchAde, hImarAde khetalade, rAjalade mahigalade valhI lAkhI, kImI lAchU devalI 3418 1534 tejU 3420 1517 1528 mAlhavade, lAmba devamati lUNAde karpUrade TahI, hAsU tilazrI 1516 mAlhavade 1515 dhApU suhavade zrIde, nInAde vaMza / gotra zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. vaMSa prA. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. thirApadranagara zrI zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. upa jJA zrI. zrI. jJA. thArApadra brahmANa zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. upa bhaNasAlI prA. jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI pradyumnasUra zrI vIrasUri aMcala zrI jayakesarIsUri pUrNimA jaya zekharasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrI vimalanAtha jai.dhA.pra.le.sa. catu. jI bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA.pra.le.sa. catu. jI bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI saMdarbha graMtha bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI pUrNimA zrI sumatiratnasUri tapA zrI lakSmIsAgarasUri pUrNimA zrI sUmitinAtha pippala zrI amaracandrasUri bha. zrI zItalanAtha jai.dhA.pra.le.sa. cata. jI pippala zrI caMdraprabhasUri caitra zrI jJAnadevasUri tapA zrI lakSmIsAgarasUri nAgendra zrI guNadevasUri upakeSa zrI kakkasUri pippala dharma zekharasUrI pippala dharma zekharasUri zrI pradyumnasUra bha. zrI ajitanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI siddhAnta zrI somacaMdrasUri bha. zrISItalanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI pippala dharma zekharasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI kharatara zrI jinabhadrasUri bRhattapA jJAnasAgarasUrI DIsAvAlanagara zrI sUri pUrNimA zrI sAdhuratnasUri pippala dharmaSekharasAgarasUra zrI vijayasiMhasUra bha. zrI supArzvanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI vimalanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI caMdaprabha jI jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI AdinAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI vimalanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI suvidhinAtha jai. dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zItalanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zreyAMsanAtha jai. dhA.pra.le.sa. jI jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA. pra.le.sa. jI pR. 199 200 200 201 201 202 202 202 204 204 205 205 205 205 206 206 207 207 207 208 208 209 210 211 Page #563 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 541 kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra / / pR. preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi aMcala zrI jayakesarIsUri | bha. zrI saMbhavanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 3422 | 1535 | hIrAde, pUrNimAde upa jJA. 1212 jI 3423|1507 | moTI jayarUde aMcala zrI jayakesarIsUri | bha. zrI dharmanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 213 jI 3424 | 1501 | suhavade 213 3425 1511 | gelI bAU varAhI zrI. zrI. jJA. | zrI vijayasiMha sUri bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI. zrI. jJA. caitra zrI lakSmIdevasUri bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI. zrI. jJA. pippala zrI padamAnandasUri bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.sa. 213 3426 1553 | DAhI raMgI 1214 3427 | 1505 | zrRMgArade, mahaMgade zrI. zrI. jJA. jai.dhA.pra.le.sa. 214 zrI pajjUnasUri bha. zrI naminAtha jI pUrNimA zrI puNyaratnasUri | bha. zrI naminAtha 3428 | 1517 | bhAnI, bhAnU zrI. zrI. jJA. jai.dhA.pra.le.sa. 214 jI 3429 1535 | vimalAde upa. jJA. kharatara zrI jinacaMdrasUri jai.dhA.pra.le.sa. | 215 bha. zrI naminAtha jI bha. zrISItalanAtha 34301598 | karmAda zrI. zrI. jJA. pippala zrI bhAnucaMdrasUri jai.dhA.pra.le.sa. 215 3431 | 1506 cApalade zrI. zrI. jJA. pippala zrI udayadevasUri | bha. zrISItalanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 216 3432 1527 | bAgU zrI. zrI. jJA. pUrNimA zrI ratnasUri | bha. zrI kuMthunAtha jai.dhA.pra.le.sa. 217 3433 | 1581 | lIlAde, umAde zrI. zrI. jJA. zrI AnandasAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA.pra.le.sa. 217 3434 | 1510 | lUNAde, vAlhIde zrI. zrI. jJA. 218 3435 1529 | dhAMdhalade, A de zrI. zrI. jJA. 1218 pippala zrI kSemaSekharasUri | bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI Agama amara rala sUri | bha. zrI padmaprabha jai.dhA.pra.le.sa. jI pippala zrI somacandrasUri | bha. zrI naminAtha | jai.dhA.pra.le.sa. | jI kharatara zrI jinacaMdrasUri bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA.pra.le.sa. 3436 | 1516 | kamalAde zrI. zrI. jJA. 218 3437 1517 | hadi zrI. jJA. 219 jI 3438 | 1511 | saMsArade, nayanAde zrI. jJA. 219 3439 | 1525 | gurUde, hIrAde zrI. zrI. jJA. pippala zrI dharmasundarasUri | bha. zrI dharmanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI brahmANa zrI vIrasUri | bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI bhAvaDAra zrI vIrasUri | bha. zrI AdinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 219 3440 | 1510 | pAlhaNade zrI. zrI. jJA. 220 jI 3441 | 1561 pAvI, varajU zrI. zrI. jJA. 220 | pippala zrI dharmaprabhasUri | bha. zrI naminAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI | pippala zrI amaracandrasUri | bha. zrI zItalanAtha| jai.dhA.pra.le.sa. 3442 | 1530 lAchU, dhAMdhalade | zrI. zrI. jJA. 220 3443 | 1501 | mUlA, lalitA, ratnU | zrI. zrI. jJA. 221 zrI pajjUnasUri bha. zrI vAsupUjya | jai.dhA.pra.le.sa. jI tapA zrI lakSmIsAgarasUri | suvidhinAtha jI bha. jai.dhA.pra.le.sa. 3444 | 1524 zrIde, pAMtIde prA. jJA. 221 zrI 3445 1517 | vilhaNade, dhIrajade zrI. jJA. 221 pUrNimA zrI munisiMha sUri | bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa. | jI Page #564 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi pUrNimA rAjatilakasUri bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 3446 1511 | madI zrI. zrI. jJA. 222 jI 3447 | 1536 | camakU, amakU | zrI. zrI. jJA. pUrNimA zrI guNadhIrasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 222 3448 | 1501 | jesalade | zrI. zrI. jJA. nAgendra vinaya prabhasUri bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.sa. 222 jI 3449 | 1505 | lAThI suvaNa laDhAU gotra 223 kharatara zrI jinabhadrasUri | bha. zrI suvidhinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI pippala zrI dharmasAgarasUri | bha. zrI zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 3450 1510 | suhavade zrI. zrI. jJA. 223 jI 3451 1512 | suhavade zrI. zrI. jJA. 224 3452 | 1506 | patalI zrI. zrI. jJA. pippala zrI dharmasAgarasUri | bha. zrI zAMtinAtha | ja.dhA.pra.le.sa. jI | zrI jinamANikyasUri | bha. zrI naminAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI pippala zrI udayadevasUri bha. zrI naminAtha jai.dhA.pra.le.sa. 224 zrI. zrI. jJA. 225 3453 1511 | khetalade bholI kAmalade 3454 | 1506 | vApude jI zrI. zrI. jJA. pUrNimA zrI vIra prabhasUri bha. zrI zAMtinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 229 jI 3455 | 1536 | rayavA, mANika upa. jJA. aMcala zrI jayakesarIsUri | 229 bha. zrI saMbhavanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 3456 | 1511 | madI zrI. zrI. jJA. zrI sUri 229 3457 1560 | raMgI, pAlU | zrI. zrI. jJA. 230 | nAgendra zrI hemasiMhasUri | bha. zrI zaMtinAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI dharmaghoSa zrI padamAnaMdasUri | bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 3458 1521 | kelhaNade upa. jJA. nAhara 230 jI 3459 1532 | sarasvatI, raMgI upa. jJA. bhAvaDAra zrI bhAvadevasUri bha. zrI naminAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 230 3460 | 1560 | hAsalade, adhikAde tapA zrI kamalasUri 231 | bha. zrI vAsupUjya | jai.dhA.pra.le.sa. | jI | bha. zrI zItalanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 3461 1543 | jIvanIde, maNikade zrI. zrI. jJA. zrI saubhAgyaratnasUri 231 jI 3462 15 paMgAde, maTakUde prA. jJA. vRddhatapA jinasundarasUri | bha. zrI vimalanAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 231 jI 3463 | 1523 | jasUde, ratanAde zrI. zrI. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI abhinandana jai.dhA.pra.le.sa. 232 jI 3464 | 1526 | ratnAde, vIlhaNade zrI. zrI. jJA. zrI buddhi sAgara sUri bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.sa. 232 jI 3465 1517 helI zrI. zrI. jJA. 232 pippala zrI guNaratnasUri / | bha. zrI zreyAMsanAtha jai.dhA.pra.le.sa. jI pippala. padmAnandasUri | bha. zrI zAMtilanAtha jai.dhA.pra.le.sa. 3466 | 1548 | gAMjUde, gAMvadU zrI. zrI. jJA. 233 malhAde jI 3467 1513 | nADI, kAlIde zrI. zrI. jJA. bahmANa zrI maNicandrasUri | bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.sa. 233 3468 | 1527 | mANikade zrI. zrI. jJA. pippala zAlibhadrasUri | bha. zrI sumatinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. 234 3469 | 1534 | mAlhaNade, tUbI zrI lakSmIsAgarasUri 234 bha. zrI AdinAtha | jai.dhA.pra.le.sa. jI Page #565 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra Adi 3470 | 1537 | rAmatI zrI vIra vaMSa / preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa| saMdarbha graMtha / gaccha/AcArya aMcala zrI jayakesarIsUri | bha. zrI anantanAtha| jai.dhA.pra.le.sa. 234 jI | kharatara, zrIjinacaMdrasUri bha. zrI |pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 112 munisuvratasvAmI 3471 1528 | vIlhaNade, devalade | ukezavaMza vahurA gotra jI 3472 | 1528 | caMpAi, hIrAI kharatara, zrIjinacaMdrasUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 113 ukezavaMza bhaMsAlI gotra ukeza rIhaDagotra jI | kharatara, zrIjinacaMdrasUri | bha. zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 113 3473 | 1528 | mohaNade, lakhamAI, devalade 3474 | 1528 | hIrAde, jhavI prA.jJA. zrI sUri bha. zrI kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 113 3475 | 1528 vIjalade, devalade / Ukeza. zrIdharmasAgarasUri | bha. zrI dharmanAtha / pA.jai.dhA.pra.le.sa. 113 jI 3476 | 1528 | bAI zrI. jJA. pUrNimA sAgaratilakasUri bha. zrI caMdraprabhu jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 113 3477 | 1528 | kapUrI, pUtali prA.zA. tapA zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 113 jI zrI.jJA. nAgeMdra, zrIhemaratnasUri 113 3478 | 1529 | puMjI TabakU sahajalade, rUpI 3479 | 1529 | pUMjI bha. zrI vimalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. zrI.zrA. nAgeMdra zrI hemaratnasUri 114 3480 1529 | tArU, jhamaku DIsAMvAla jJA. tapA. zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 114 jI 3481 | 1529 | kapUrI, nidgadA 114 3482 | 1529 | pAMcU, suhAsiNi Upakeza jJA. DiMDiMbha | Upakeza devaguptasUri bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. gotrI | prA.jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI kuMthunAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI prA.jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI kuMthunAtha | pA.je.dhA.pra.le.sa. 114 3483 | 1529 114 | kAu, saMpurI, zemati, goi Adi | rANI, pAMcU | 3484 1529 prA.jJA. 114 tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI saMbhavanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI zrIsUri bha. zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3485 1529 | padnAI, medhAI upakeza jJA. 115 3486 | 115 1529 | camakU dhanI, rAmati, | DIsAvAla jJA. harakhAdi | 1529 | somI, panI prA.jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. | jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI naminAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3487 115 3488 | 1529 | somI, panI 115 3489 | 1530 | kasmIrade prA.jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bhAvaDAra zrI zrImAla | bhAvadevasUri | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jJA. jIvitasvAmI jI zrI zrImAla jJA. pUrNimA munisiMdhasUri bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI 115 3490 | 1530 | sAraMgade, gAMgI 115 3491 | 1530 gaNiA, sohI ukeza jJA. 115 tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. | jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3492 | 1530 | mAu, vAlhI prA.jJA. 1116 jI Page #566 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 544 kra0 3493 3494 3495 3496 3497 3498 3499 3501 3502 3503 3504 3506 3507 3500 1531 3508 3509 3510 3511 3512 3513 3514 saMvat 3515 1530 3516 1530 3505 1531 1530 1530 1530 1530 1530 1531 1531 1531 1531 1531 1531 1531 1531 1531 1531 1531 1531 1531 1531 1531 zrAvikA nAma hemAhe, pahanAI, pAlhaNade hIrAde rAu, jasI se amari vaMza / gotra dhAdhalade, amaku mAM anIsa zANI, hIrU kapUrI tilU, Asu cAMpU toli gelu mAI, rAjU adhU, raMgAI pUnAde, mAI rajAI, salakhaNade hIrU jAsI, SANI bar3ayU, hIrA, lahikU zrI. zrImAla. jJA. harI, bholI zrI. zrImAla. jJA. zrI. zrImAla. jJA. AsU pUnI karmiNi, mAi, hAMsI, laSI, lakhI lAisAdiku pallIvAla jJA. zrI. zrImAla. jJA. zrI. zrImAla, jJA. zrI. zrImAla. jJA. zrI. zrImAla. jJA. prA.jJA. upakeza zrI. zrImAla. jJA. zrI. zrImAla. jJA. zrI. zrImAla. jJA. prA.jJA. huMbar3a jJA. utrezvara gotre ukezavaMza suhA TabU, mANikade kAu, vulade zrI. zrImAla. jJA. rANI zrI. zrImAla. jJA. karamI, nAmalade, dhanIsu huMbar3a jJA. budha gotre zrI. zrImAla. jJA. prA. jJA. prA. jJA. preraka / pratiSThApaka gacchaM / AcArya caitra. zrIratnadevasUri pUrNimA. zrI guNadhIrasUri pippala. guNasAgarasUri pUrNimA zrIjayacaMdrasUri pippala. zrIratnadevasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri sAvadevasUri pUrNimA. sAdhusuMdarasUri pippala. zAlIbhadrasUri pA. jai.dhA.pra.le.sa. | nAgeMda. zrIsomaratnasUra pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI naminAtha jI bha. zrI AdinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. catu jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI zreyAMsanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI suvihitasUri naMdItaTa zrI vIrasena sarasvatI, vimaleMdra kIrti madhArI guNanidhAnasUri brahmANa, zrI vIrasUri catu. siddhAMta zrIsomacaMdrasUri bha. zrI anaMtanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI sumatinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jIvitasvAmI jI bha. zrI zreyAMsa mukhya paMcatIrthI jI caitra zrIlakSmIsAgarasUri pA. jai.dhA.pra.le.sa. pA. jai.dhA.pra.le.sa. vRddhathirApada zrIpUrNabhadrasUri sArasvatI zrI bhuvanakIrti pUrNimA. zrIpuNyaratnasUri vRddhatapA. zrI jJAnasAgarasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMdarbha graMtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI jinapratimA pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pratimA nirmANa Adi bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI vimalanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. pA. jai.dhA. pra.le.sa. bha. zrI munisuvrata pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI sumatinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI padma prabhu pA. jai.dhA. pra.le.sa. jI bha. zrI anaMtanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI pArzvanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI kuMthunAthAdi pA. jai.dhA. pra.le.sa. catu jI bha. zrI zreyAMsanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pR. 116 116 116 116 116 117 117 117 117 117 117 117 118 118 118 118 118 118 118 119 119 119 119 119 Page #567 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa | pR. | 119 120 kra0 saMvat zrAvikA nAma / vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi 3517 | 1532 devalade, dhAkU zrI. zrImAla. jJA. | suMdarasUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jIvitasvAmI jI | 35181532 | maMdoyari upakeza jJA. upakeza, zrIdevaguptasUri | bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI 3519 1532 lolI, vArU parokSa, upakeza jJA. upakeza, zrIdevaguptasUri bha. zrI munisuvrata pA.je.dhA.pra.le.sa. sohAgade bAgaragotre 3520 1532 lAchi, raIsAhI usivAla jJA. upakeza, zrIdevaguptasUri bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. tAtahar3a gotre jI 3521 1532 | hemAde, mudhAde osavAla jJA. vRddhatapA udayasAgarasUri bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1120 jI | 120 120 jI 3522 1532 saMpari, karamI prA. jJA. tapA zrI mahisamudra bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 120 3523 1532 hIrAde, rANI zrI. zrIvaMza aMcala zrI jayakesarIsUri bha. zrI vimalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 120 35241532 zrI padamAnaMdasUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 120 jI 3525 1532 121 rUpA surANAgotra upakezavaMza dharmiNi, prasahalI. prA. jJA. demI, pAtali tArU, jAnU, rAjalade, | zrI. zrImAla. jJA. tejalade prA. jJA. 3526 11532 tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI Agama. zrIamararatnasUri bha. zrI pA.jai.dhA.pra.le.sa. supArvAdipaMca jI tapA. zrI lakSmI rasUri bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 121 3527 1532 | hIrA 1121 3528 1532 gurI, pAnU, maTI, rANI | kocara pA.jai.dhA.pra.le.sa. 121 tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI pArzvanAtha 35291532 nAI prA. jJA. pA.jai.dhA.pra.le.sa. 121 3530 1533 valhAde, vaijalade ukeza jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 121 jI 35311533r3AhI, hIrU zrI mAla jJA. 121 3532 | 1533 | jIviNi rahI / prA. jJA. 122 122 3533 | 1533 | camakU rANI lADikI, | zrI. zrImAla. jJA, karamAde, sonAI 3534 | 1533 | dharadhanI, gorI, girasU | dIsavAla jJA. nAgeMdra, kamalacaMdrasUri | bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI Agama. zrI devaratnasUri / bha. zrI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI pUrNimA gaNatilakasari bha. zrI kaMthanAtha / pA.ja.dhA.pra.le.sa. caturvizaMti jI | tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI naminAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. caturviziMtipaTTa jI suvihitasUri bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 122 3535 | 1533 | rAmati, nAthI zrI. zrImAla. jJA. 122 3536 | 1533 | vIrU, manAI ukeza jJA. zrIsUri 122 35371533 hIrU, lAr3akI zrI. zrImAla. jJA. vRddhatapA. udayasAgarasUri | bha. zrI sabhavanAtha / | bha. zrI saMbhavanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 122 jI 35381533 gomati, hIrAI bha. zrI kaMthanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. | paMcatIrtha jI aMcala. zrI jayakesarIsUri | bha. zrI naminAtha | pA.je.dhA.pra.le.sa. 3539 | 1533lahika puMjI, khImAde zrI. vaMza. 123 3540 1533 | maTakU, ramAi ukeza jJA. zrI dharmacaMdrasUri bha. zrI dharmanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 123 Page #568 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 546 kra0 3541 3542 3543 3546 3544 1534 3545 1534 3549 3550 3551 3547 1534 3552 3548 1535 3553 saMvat 3554 1533 1533 1534 3558 3559 1534 1535 3563 1535 1535 1535 3555 1535 1535 3556 1535 1535 3557 1535 1535 1535 3560 1535 3561 1535 3562 1535 1536 zrAvikA nAma sahijalade, pahutI ramAde, makAi, jIbAi prA. jJA. kIlhaNade nAu, malahayade TIbU, dhAI bharamI caMpAI amakU ama macakU amaka macakU jIviNi ratnAde, sArU, rAjI tU cAInA dhAMdhalade, sohI maragAde, gorI mAkU mAMka tejU rAmA harakhU sanaSata sArU, kuMtI rarAI, lakSamAi kamalAde rUDI, mANika mAkU hAnU vaMza / gotra zrI. zrImAla. jJA. nAgara jJA. prA. jJA. DIsAvAla prA. jJA. prA. jJA. ukeza, bhaMsAlI DIsAvAla gotra DIsAvAla gotra prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. zrI. zrImAla. jJA. prA. jJA. prA. jJA. zrI. zrImAla. jJA. prA. jJA. zrI. zrImAla. jJA. prA. jJA. zrI. zrImAla. jJA. zrI. zrImAla. jJA. zrI. zrImAla. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya Agama zrI amararatnasUra solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMdarbha graMtha pratimA nirmANa Adi bha. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI tapA. zrIlakSmIsAgarasUri vRddhatapA zrIjinaratnasUri aMcala zrI jayakesarIsUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri kharatara zrI jinacaMdrasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI sumatinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI abhinaMdana pA. jai.dhA. pra.le.sa. jI zrIsUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI zItalanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI munisuvrata pA.jai.dhA. pra.le.sa. jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI mahAvIra jI pA. jai.dhA. pra.le.sa. nAgeMdra zrI somaratnasUri bha. zrI naminAtha jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI padmaprabha jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI sumatinAtha pA. je.dhA.pra.le.sa. jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI AdinAtha pA. jai.dhA. pra.le.sa. caturvizaMtipaTTaH jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI zreyAMsanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI abhinaMdananAtha jI bha. zrI suvidhinAtha pA. jai.dhA. pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI saMbhavanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrImunisuvrata jI bha. zrI vimalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. brahmANa zrIzIlaguNasUri bha. zrI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI pA. jai.dhA.pra.le.sa. munisuvratasvAmI jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI kuMthunAtha pA. jai.dhA. pra.le.sa. jI buddhisAgarasUra bha. zrIpadmaprabha jI pA. je.dhA.pra.le.sa. Agama zrI AnaMdaprabhasUri bha. zrI suvidhinAtha pA.je. dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI kuMthunAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pUrNimA. zrIkamalaprabhasUri pR. 123 123 123 123 123 124 124 124 124 124 124 125 125 125 125 125 125 125 126 126 126 126 126 Page #569 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra pR. 3564 | 1536 | tejalade, thAharU zrI. zrImAla, jJA. preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi brahmANa. zrI vIraprabhasUri | bha. zrI sumatinAtha | pA.je.dhA.pra.le.sa. jI pUrNimA. zrI somasuMdarasUri bha. zrI zItalanAtha| pA.jai.dhA.pra.le.sa. 126 3565 | 1536 | zANI, saMpUrI pAMcU zrI. zrImAla. jJA. 126 jI 3566 1536 | zANI, saMpUrI pAMcU 127 3567 | 1536 | rANI, khetalade 127 | zrI. zrImAla. jJA. |pUrNimA. zrIsomasuMdarasUri | bha. zrI zItalanAtha| pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI. zrImAla. jJA. | pippala. padmAnaMdasUri | bha. zrI naminAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI. zrImAla. jJA. pUrNimA. cAritra caMdrasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha| pA.jai.dhA.pra.le.sa. paMcatIrthI jI zrI. zrImAla. jJA. pUrNimA. zrIguNadharasUri bha. zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3568 | 1536 rahI 127 3569 | 1536 | camakU lAr3I 1127 jI 3570 1536 | jasamAde, siriyAde zrI. zrImAla. jJA. 127 Agama.amararatnasUri bha. zrI pA.jai.dhA.pra.le.sa. ajitanAthAdi paMcatIrthI jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. | jI |kharatara. zrI jinacaMdrasUri | bha. zrI naminAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3571 | 1536 | cAMdU, delhU, nAthI prA. jJA. 127 ukeza vaMza, rAMkA 127 3572 1536 | karaNU hAMsalade, kamalAde 3573 | 1536 | dhannAde gotra jI ukeza vaMza TIkagotra | kharatara.zrI jinacaMdrasUri | bha. zrI suvidhinAtha| pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 128 zrI vaMza aMcala. zrIjayakesarIsUri | bha. zrI AdinAtha | pA.ja.dhA.pra.le.sa. | 128 3574 | 1536 kapUrade, lakhamAde, pUrI jasamAde 3575 | 1536 | maragAde DIsAvAla tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI zItalanAtha pA.je.dhA.pra.le.sa. 1128 3576 | 1536 | kAu, raMgAi, gaMgAde | zrI. zrImAla. jJA. brahmANa.zrIzIlaguNasUri / bha. zrI dharmanAtha | pA.je.dhA.pra.le.sa. jI 3577 | 1536 | kAu, raMgAi, gaMgAde zrI. zrImAla. jJA. brahmANa, zrIzIlaguNasuri bha. zrI dharmanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI 3578 | 1536 | bharamI prA. jJA. 128 3579 | 1537 | mINalade, tejU prA. jJA. 128 3580 | 1537 | saMpUrI, phalakU | prA. jJA. 129 3581 | 1537 | gurade, kuMari usavAla 129 tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI pArzvanAtha pA.je.dhA.pra.le.sa. jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. caturvizati jI zrIsUri bha. zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI pUrNimA. vinayatilakasUri | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jIvitasvAmI dharmanAtha jI pUrNimA. puNya ratnasUri | bha. zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI munisuvrata pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3582 | 1537 | rUpiNI zrI. zrImAla. jJA. 35831537 | dhanI, hAMsalade zrI zrImAla. jJA. 129 3584 | 1538 | saMpUrI, rahI prA. jJA. 129 3585 | 1538 | nAu, rAmati, pahatI jJAnabhUSaNa bha. zrI zreyAMsanAtha pA.je.dhA.pra.le.sa. | 129 3586 | 1540 rUSI, suhUvade, ratnU jasamAde amarI jJAnabhUSaNa bha. zrI caMdraprabhu jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1130 Page #570 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 548 - kra0 saMvat - zrAvikA nAma vaMza/gotra | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha / pR. preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya kharatara. zrIjinasamudra Adi 3587 | 1540 | paMcAI, saMgArade . bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 130 sUri jI 3588 1540 | rAjalade, lakhamAi 130 ukezavaMza bhaNasAlIgotra ukezavaMza balAhIgotra ukeza jJA. mAlhazAkhA prA. jJA. kharatara, zrIjinasamudra | bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. sUri kharatara zrIjinasamudra sUri bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3589 1540 | hIrAI 130 1540 | alasI, kuMari / sUri bha. zrI pArzvanAtha / pA.jai.dhA.pra.le.sa. - 3591 | 1541 | TIsU, depU zrImAla jJA. sUri 130 bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI sumatinAtha pA.je.dhA.pra.le.sa. 3592 1541 TIsU, depU zrImAla jJA. sUri 130 35931541 | varajU, macI thirApadra zrI zrImAla | zAMtisUri bha. zrI pArzvanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 130 jI 35941541 | varajU macI thirApadra zrI zrImAla | zAMtisUri bha. zrI pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 130 jI 35951542 SImaNi koraMTa zrI sAvadeva sUri bha. zrI dharmanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 131 jI 3596 | 1542 | deu prA. jJA. zrI sUri bha. zrI vAsupUjya pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 131 jI 3597 | 1542 |TIMbU, puhatI zrImAla. jJA. bRhatapA suvihita sUri 35981542 | akU sArU, cApU prA. jJA. tapA. zrIsumatisAdhusUri 131 | bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | bha. zrI vimalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. caturvizaMtipaTTa 35991543 | varjU, ratnAI | zrI. zrImAla, jJA. |sUri 131 3600 | 1543 | phadU, SImAI, TabakU zrI.. zrImAla. jJA. bhaTTAraka municaMdrasUri | bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 131 jI 3601 | 1543 | phadU, amarAde zrI.. zrImAla. jJA. | pUrNimA. zrI municaMdrasUri | bha. zrI saMbhavanAtha | pA.je.dhA.pra.le.sa. 131 jI 3602 1544 | jasomati, lIlAI prA. jJA. vRddhatapA, udayasAgarasUri bha. zrI zAMtinAtha pA.ja.dhA.pra.le.sa. 132 | jI 3603 | 1544 | nItU, harakhu, lAlI zrImAla. jJA. 132 bRhattapA. bhaTTAraka zrIudayasAgarasUri pippala zrIratnasAgarasUri bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3604 | 1544 | sakhI, amarAde uesavaMza 132 jI 3605 | 1544 sAI. nAI vIravaMSa aMcala. siddhAMtasAgarasUri bha. zrI munisuvrata | pA.jai.dhA.pra.le.ta. 132 3606 | 1544 | karamI zrI zrImAla jJA. zrIsUri bha. zrI pArzvanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 132 3607_1546 | jAgiNi, caMgI / zrI.zrI.jJA. sUri bha. zrI dharmanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 132 3608 1546 zrI sAdhuratnasUri bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 133 | 1547 maMtrI osavAla jJA. maMDovarA gotra haNa, pUMjI, mAu, sAmA zrImAla. jJA. zANI, sAMgU dhanAI, jIvAde suhAgada, sakatAde dhanAI ramAI / tapA. zrIsumatisAdhusUri | bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 133 Page #571 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 3610 3611 3612 3613 3614 3615 3616 3617 3618 3619 3621 3622 3623 3624 3625 3626 3627 3628 saMvat 3630 1547 3620 1549 3631 1547 1547 1546 1546 1546 1548 1548 1548 1548 1549 1549 1549 1549 1549 1550 1551 3629 1551 1551 1551 1551 zrAvikA nAma jhabakU lADakI dhanAI, amarAde, halakI mAkU vAlhI, amarI DabalabU cAi, SoSU iMdrANI rAjU TakU gurade amaka jUThI pUrI mAnI demati, bhImI vaMza / gotra vAMchu, makI, varajU dIsAvAla jJA. osavAla jJA. DIsAvAla jJA. prA.jJA. prA. jJA. zrI zrImAla jJA. zrIvIravaMza zrImAla jJA. brahmANa vAyar3a jJAtIya zrImAla jJA. upakeza. jJA. mAnU pAnA harakhU hAsalade sobhAgiNi rAjalade, nItU, pUtali zrI zrImAla zrI zrImAla jJA. brahmANa zrI zrI brahmANa jeThI, rAjalade, nItU, ukezavaMza sonAI vAhiNade, kAnhI raMgAi, khImAI dharmiNi, mANikI saMghavI, vIrI devalade, jasamAde, puhutI mANikade, haMsAI ukezavaMza, talahara gotra zrI zrIvaMza prA.jJA. upakeza jJA. zrImAla jJAtIya prA.jJA. prA.jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. zrIsumatisAdhu sUri zrIsUri bRhada. bokaDiyA, caMdra buddhisAgarasUri buddhisAgarasUri tapA. zrIsumatisAdhu sUri bha. zrI pArzvanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI aMcala siddhAMtasAgarasUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA. pra.le.sa. jI aMcala siddhAMtasAgarasUri bha. zrI supArzvanAtha pA. jai. dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. tapA. zrI hIravijayasUri bha. zrI munisuvratasvAmI jI aMcala siddhAMtasAgarasUri bha. zrI zItalanAtha pA. jai.dhA. pra.le.sa. jI vRddhisAgarasUri pA. jai.dhA.pra.le.sa. Agama. somaratnasUra pUrNimA. zrIbhuvanaprabhasUri citrAvAla, zrIlakSmIsAgara sUri kharatara, zrIjinaharSasUri nANakIya, zrI dhanezvarasUri aMcala siddhAMtasAgarasUri udayasAgarasUri zrI puNyaprabha pUrNimA, devasuMdarasUri tapA. hemavimalasUri tapA. hemavimalasUri saMdarbha graMtha pratimA nirmANa Adi bha. zrI munisuvrata pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrI caMdraprabhasvAmI jI bha. zrI jIvitasvAmI suvidhinAthajI bha. zrI sumatinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI zItalanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI kuMthunAthacaturvizaMti paTaTaH jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI vAsupUjya jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI AdinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI AdinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI jI bha. zrI dharmanAtha bha. zrI AdinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI pA. jai.dhA.pra.le.sa. caMdraprabhasvAmI jI bha. zrI ajitanAtha pA. jai.dhA. pra.le.sa. caturviMzatijinapaTTa pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI vimalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. pR. 133 133 133 134 134 134 134 134 134 134 135 135 135 135 135 136 136 136 136 136 136 137 549 Page #572 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 550 kra0 saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya Adi 3632 1551 | nAgU, sapurI prA.jJA. tapA. hemavimalasUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 137 3633 1551 | medhU prA.jJA. zrIsUri 137 3634 1552 | umAde, karami prA.jJA. tapA.hemavimalasUri bha. zrI ajitanAtha pA.ja.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. | jI bha. zrI naminAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 137 3635 | 1552 macakU, nAI prA.jJA. tapA. hemavimalasUri 137 3636 1552 kAu mor3ha jJA. vRddha tapA. udayasAgarasUri | bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 137 jI 3637 | 1552 | kAU, DAhI mor3ha jJA. vRddha tapA. udayasAgarasUri | bha. zrI caMdraprabha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 137 vRddha tapA. udayasAgarasUri | bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 138 3638 | 1552 | karmI lakhI, sutalAI | prA.jJA. jIvAI 3639 | 1552 nAgalade, bijalI prA.jJA. jI vRddhatapA. jinasuMdarasUri 138 3640 | 1552 | SImAM, baulade ratnAde | prA.jJA. Agamagotra | kharatara. jinasamudrasUri | bha. zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI | pA.jai.dhA.pra.le.sa. vairoTyapratimA jI | bha. zrI dharmanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 138 3641 | 1552 | jasamAde, pomI, lakSmI | vAyaDa. jJA Agama. zrIsomaratnasUri 138 jI 3642 | 1552 | dharmiNi, rahI, maMduari | prA.zA. tapA. zrI hemavimalasUri | bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 138 3643 | 1553 | amakU, lakhamAI zrImAla. jJA. pUrNimA. udayacaMdrasUri | bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 138 jI 3644 | 1553 | amakU, caMgI, manakU | zrImAla. jJA. 139 3645 1553 prA.jJA. pUrNimA. udayacaMdrasUri | bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. caturvizati jI tapA. zrI hemavimalasUri bha. zrI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI pUrNimA. zrIguNatilakasUri bha. zrI vAsupUjya sapajya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. ratana, caMdrAulI. TAMkI sAmalI, gAMgI 139 3646 | | 1553 usavAla jJA. 139 3647 | 1553 Agama. muniratnasUri 139 bajU, khetalade, dhanI |zrImAla jJA. jaitalade nAmalade, sApU zrIvaMza | bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zItalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3648 1553 pippala.padmAnaMdasUri jI 3649 | 1553 | demati zrI zrImAla jJA. sarvasUri 139 bha. zrI | pA.jai.dhA.pra.le.sa. padmaprabhasvAmI jI bha. zrI saMbhavanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3650 | 1553 | harpU, hIrAi prA.jJA. pUrNimA.zrI cAritracaMdrasUri 139 prA.jJA. tapA. zrI hemavimalasUri 140 3651 | 1553 | rANI, saMpII, | sobhAgiNi 3652 | 1553 | mAMjU kuiri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | bha. zrI pA.jai.dhA.pra.le.sa. kuMthunAthapaMcatIrthI zrI mAla jJA. | pUrNimA. municaMdrasUri 140 jI 3653 | 1554 ramakU lAr3iki prA.jJA. tapA, zrIhemavimalasUri bha. zrI naminAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 140 3654 | 1554 | kapUrI, ramAI prA.jJA. bRhattapA. udayasAgarasUri bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 140 jI Page #573 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat | zrAvikA nAma | vaMza/gotra 3655 1554 sArU, pahutI prA.jJA. 141 3656 1554 gamI zrI zrImAla jJA. preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi vRddhatapA. udayasAgarasUri | bha. zrI munisuvrata | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI sumatinAtha | pA.je.dhA.pra.le.sa. jI tapA. hemavimalasUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI vRddhatapA. udaya sAgarasUri | bha. zrI naminAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 141 3657 1555 | rAmati, girasu. prA.jJA. 141 suhavade 3658 | 1555 jIviNi, kapUrAi prA.jJA. 141 3659 | 1555 | vAghu, kAsu, vaijU prA.jJA. tapA. hemavimalasUri bha. zrI pArzvanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 141 jI kharatara. jinaharSasUri bha. zrI abhinaMdana | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 141 3660 1555 | mAlA, padmAI kapUrade sahavade sarUpade 3661 | 1555 | demati, mAnU vAlhI | zrI. jJA. 142 maladhArI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI zrAsUra bha. zrI munisuvrata | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3662 | 1555 | kUyari zrI. jJA. 142 3663 1556 | gharaghati zrI. jJA. 142 3664 1556 | girasu, harSA zrI. jJA. | 142 citra. vIracaMdrasUri bha. zrI kuMthunAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI tapA. hemavimalasUri bha. zrI kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | Agama. somaratnasUri bha. zrI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. paMcatIrthI jI aMcala. siddhAntasAgarasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3665 | 1556 | kuyari, lakhamAI zrI zrImAla 142 36661557 | lalatU, rAmati, nAthI | zrImAla jJAtIya 142 jI 3667 | 1557 | sUlhI, pUrI, macI prA. jJA. vaDa. devasuMdarasUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 142 jI 3668 1558 | jhamakU, meghI osavAla jJA. tapA. zrIiMdradinnasUri 143 bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI pA.jai.dhA.pra.le.sa. munisuvratasvAmI 3669 1558 vIravaMza aMcala siddhAMtasAgarasUri 143 gAMgI, lAkhaNade, pAlU, mRgAi jI 3670 | 1558 | pUrAde, karmAde maheMdrasUri | 143 nANAvAla dhAmala gotra bha. zrI | pA.jai.dhA.pra.le.sa. munisuvratasvAmI jI bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3671 . | 1558 saMDera gugaliyagotra | zrI zAMtisUri 143 cADU, kamanI, lalitAde meghU, dhanI jI 3672 | 1559 zrI. zrImAla. jJA. zrIsUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 143 3673 | 1559 karmiNi, rIDI tapA. labdhisAgarasUri bha. zrI kuMthunAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 144 | jI 3674 | 1559 | meghA, khetI zrI zrImAla zrIsUri bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 144 jI | 1559 | sUhalI, dhanI zrI zrImAla. jJA pUrNimA, zrIsUri 144 bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. caturvizatipaTTaH jI 3676 | 1559 | bholI zrI zrImAla. jJA. zrIsUri 144 bha. zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI Page #574 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 552 kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra pR. preraka / pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi pUrNimA zrIlabdhisuMdarasUri | bha. zrI vAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3677 1560 puhatI zrImAla jJA. 1 jI 3678 | 1560 | raNAde jalA mohaNade zrImAla jJA aMcala, jayakesarIsUri bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 144 jI 3679 1561 gurade miraghAi 145 3680 | 1561 ratnAI, kapUrAI 145 prA. jJA. tapA. zrI hemavimalasUri bha. zrI AdinAtha | pA.je.dhA.pra.le.sa. jI zrI. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI Usa jJAtIya govardhana | pallIvAla, ujjoyaNasUri | bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. gotra prA. jJA. zrIsUri bha. zrI dharmanAtha / pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3681 1561 jhamakU, meghI 145 jI 3682 bhalI dhAMdhI, sonAI 145 adhaka 3683|1561 | vaijalade, rAjalade zrI. jJA. | pUrNimA vinayatilakasUri 145 36841561 ratnU, DAhI zrImAla jJA brahmANa, muNicaMdrasUri 145 3885 1561 pAvI. ratnAI zrImAla jJA upakeza, zrIdevaguptasUri 145 | bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI |bha. zrI naminAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | bha. zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI | pA.ja.dhA.pra.le.sa. munisuvratasvAmI jI bha. zrI saMbhavanAtha / pA.ja.dhA.pra.le.sa. 3686 1561 raMgI, kamalAI zrImAla jJA sUri 146 3687 | 1562 ramAde zrImAla jJA | vRddhatapA, zrIsAgarasUri 3688 1563jIvaNi manAi 146 UkezavaMza, bhaMsAlI | kharatara, jinahaMsasUri gotra zrIvaMza aMcala, bhAvasAgarasUri 3689 1563 | dhanI, pUMgI bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | bha. zrI naminAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI pratimA jI pA.je.dhA.pra.le.sa. 146 3690 1563 lakhamAde zrImAla jJA. madhukara zrImuniprabhasUri 146 3691 | 1563* | vAUdi pUri zrImAla jJA nAgeMdra.guNaratnasUri | 146 bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI dharmanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3692 1563 | par3hAI kharatara,zrI jinaharSasUri 147 3693 zrImAla jJA tapA. zrIiMdranaMdisUri 147 mohaNade, kuMari, putali demAI,raMgA lalI, padhAI vAlhI 3694 1563 prA. jJA. tapA. zrIiMdranaMdisUri | 147 1563DomI DIsAvAla jJA sumatidhIragaNi bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3696 | 1564| viluNade usavAla jJA. dharmadhoSa.puNyavardhanasUri 147 3697 1564| gorI, rUpAI, ratnAde | Ukeza jJA. 148 jIrApallIya. zrIdevaratnasUri jayakalyANasUri 3698 1564 karaNU khanU, DAhI / | prA. jJA. bha. zrI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 1148 3699 11564 TUbI, chalU zrI zrImAla. jJA. pUrNimA.labdhisuMdarasUri bha. zrI munisuvrata pA.jai.dhA.pra.le.sa. 148 Page #575 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat | | prAvikA nAma vaMza/gotra pa Adi 3700 | 1564 | sAvitrI, lakhI, harakhU | zrIvIravaMza / 148 3701 1564 zrIdosI preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya aMcala.zrIbhAvasAgarasUri bha. zrI vimalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI aMcala.zrIbhAvasAgarasUri bha. zrI supArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | pUrNimA.saubhAgyaratnasUri bha. zrI vimalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI siddhAMta devasuMdarasUri bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. karmAde, lIlAde, gaMgAde DAhI lAlu, Setu 148 3702 | 1565 | zrI zrImAla jJA 148 3703 1565 sapU. karamAi osavAla jJA 149 jI 3704 | 1565 | siMgArade, vaijalade | zrImAla jJA zrIvimalasUri bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 149 jI 3705 1565 dhanI gomati zrImAla jJA bha. zrI 149 pUrNimA, zrI saubhAgya ratnasUri | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jIvitasvAmI zAMtinAthacatu jI bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3706 1566 | vIrI samAI prA. jJA. tapA. zrIhemavimalasUri 3707 | 1566 | kapUrI malhAi prA. jJA. 149 tapA. zrIhemavimalasUri bha. zrI padmaprabha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI aMcala. zrIbhAvasAgarasUri / | bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3708 | 1566 | rAjalade dhAu, ramAde | zrIzrIvaMza 3709 zrImAla jJA sarvadevasUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 149 jI 3710 1567 | jasamAde ratnA lIlAde 1567 | dhAdhalade, lADI, kelhaNade, bholI | 1568 | kAmalade, sahajalade usavaMza |150 dvivaMdanika, zrIdevaguptasUri zrIbhAvasAgarasUri 3711 zrImAla jJA 150 bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. catu jI bha. zrI pA.jai.dhA.pra.le.sa. jIvitasvAmI zrI caMdraprabha jI bha. zrI supArzvanAtha pA.ja.dhA.pra.le.sa. 3712 | 1568 | kuMtigade, hIrAde | prA. jJA. jI 3713 | 1568 | kuMyari, raMgI prA. jJA. zrIsUri pA.jai.dhA.pra.le.sa. 150 bha. zrI vAsupUjya jI | bha. zrI naminAtha 3714 1568 | jhaTU amatA prA. jJA. | tapA. zrIhemavimalasUri pA.jai.dhA.pra.le.sa. 150 37151568 | cAI, rahI zrI vIravaMza aMcala, bhAvasAgarasUri | bha. zrI kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 150 3716 | 1568 lADI, kapUrI prA. jJA. tapA, zrIhemavimalasUri 150 | bha. zrI kuMthunAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3717 tapA, zrIhemavimalasUri 151 jI 3718 1568 | pAMcU, amari, caMgI prA. jJA. | lIlAi,magharAI 1568 amarI, ugI, lIlA | prA. jJA. maraghAi 1568 dubI, hAMsalade hUM bar3a jJA tapA, zrIhemavimalasUri 151 bha. zrI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3719 budhagotra, subhacaMdra 151 | 1569 ha', kAUM zrImAla jJAtIya bha. zrI naminAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 151 citrAvAla. zrI sAmadevasUri 3721 1569 karamAi, dIvI zrImAla jJA. bha. zrIyaMtra kAritaH | pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 151 3722 1569 | putalI zrImAla jJA. bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 151 vRddhatapA. jinamANikyasUri Page #576 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra | pR. 3723 1569 | pAnI ratnAde zrI vIravaMza / preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi aMcala. zrIbhAva sAgarasUri | bha. zrI supArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI aMcala. zrI bhAvasAgarasUri | bha. zrI kuMthunAtha | pA.ja.dhA.pra.le.sa. 151 3724|1569 | padamalade, mAI rUpI | vIravaMza 152 jI 3725 | 1569 | cApA padamAI lIlAI | zrImAla jJA zrIsaMgha evaM gurU 152 3726 | 1570 | pahutI harSAI zrImAla jJA siMddhAMta devasuMdara sUri | 152 3727 | 1570 | vaiju jaira prA. jJA. tapA. zrIhemavimalasUri bha. zrI vimalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | bha. zrI vAsupUjya pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | bha. zrI dharmanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha | pA.ja.dhA.pra.le.sa. 152 3728 | 1570 | jaitu, vaijU prA. jJA. tapA. zrIhemavimalasUri 152 3729 | 1570 | phadU, maragAde vijI zrImAla jJA brahmANa. zrI jayasUri | 153 jI 3730 | 1570 popaTi, lASaNade zrImAla jJA siddhAMta devasuMdarasUri | bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 153 3731 | 1571 | mAtA zrI acirAdevI zrI hIra vijayasUri | bha. zrIzAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 153 3732 | 1572 | kUDari, hIrAde zrI zrImAla. jJA. pUrNimA zrIsarvasUri bha. zrIpadmaprabha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3733 1571 | vArU, hIrI, lAchI zrImAla, jJA. pUrNimA, cAritracaMdrasUri 153 bha. zrI sumatinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI | pA.ja.dhA.pra.le.sa. munisuvratasvAmI 37341572 | demAi, raMgAi, vAriMgade kharatara.jinacaMdrasUri | 153 ukezavaMza bhATIyAgotra jI prA. jJA. 154 3735 | 1572 | mahalAi kamalAde gaMgAi 3736 karmAde vIrU harSAI valhAde 3737 | 1572 | bhalI 1571 usavaMza tapA. zrI harSavinayasUri | bha. zrI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI dvivaMdanika. udayaguptasUri | bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. | jI aMcala. zrIbhAvasAgarasUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 154 zrI zrIvaMza 154 jI 3738 | 1572 | tejU karmAde zrIsItu zrI bhaNasalI zrI devaguptasUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 154 3739 | 1571 | valhAde, kuMyari, maMgAi | prA. jJA. 154 3740 | 1572 | somI zrI zrImAla jJA dvivaMdanika. deva guptasUri | bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI citrAvAla.munitilakasUri bha. zrI kuMthunAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 154 3741 | 1573 | rUpI upa. jJA. 155 3742 | 1576 | saMsArade zrImAla. jJA. 155 pippala. zrI dharmazekharasUri | bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI sumatiprabhasUri suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. caturviMzatipaTTaH 3743 1573 | bharamAde zrImAla. jJA. 1576 | gorI kuMara zrImAla, jJA. pippala. zrI dharmavimalasUri | bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. | 155 3745 1573 | jesa asaprabhani prA. jJAtIya pUrNimA. zrIvidyAsAgarasUri bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI Page #577 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 3746 1572 3747 1573 3748 1576 3749 3751 3750 1576 3752 3753 3754 3755 3756 3757 3759 3760 saMvat zrAvikA nAma 3761 3762 3763 3764 1573 1573 3758 1576 1576 3768 1576 1575 1576 1576 1576 1576 1577 1578 1578 1578 1578 3765 1578 3766 1579 3767 1579 1579 somI rUpI saMsArade bharamAde gorI kuMara jesU asaprabhAni rUDI meghAI amarAde iMdrANI lADaka vanAde jasI vaijalade pAtali lAlI dhIrU maraghAI nAmalade siMgArade saMsArade raMgAde sarUpade padhAI padamAI dhanI rAju vI kanU mAi ratI gurAi vIrU, vanAI, jIvAI malU prImalade, lakhamAde bImAi caMdrAulI lADakI mAkU kAmaladevI suhAsaNI, phadI, somAI vaMza / gotra zrI zrImAla jJA upa. jJA. zrImAla. jJA. zrImAla. jJA. zrImAla. jJA. prA. jJAtIya prA. jJA. zrImAla jJA. prA. jJA DIsAvAla jJA usavAla jJA usavaMza chAjahaDa gotra usavAla jJA mor3ha jJA zrImAlajJA zrI. jJA. upavaMza prA. jJA ukeza, rehar3agotra zrI jJA. nAgara jJA. DIsAvAla. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya citrAvAla. zrImunitilaka | pippala, zrI dharmazekharasUri sumatiprabhasUra pratimA nirmANa saMdarbha graMtha Adi bha. zrI sumatinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI sumatinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI vegaDakharatara A. zrI jayasiMhasUra zrI saMgha bha. zrI kuMthunAtha jI jI pippala. zrIdharmavimalasUri bha. zrI zItalanAtha pA. jai.dhA. pra.le.sa. jI pUrNimA, zrIvidyAsAgarasUri bha. zrI ajitanAtha pA.je.dhA.pra.le.sa. jI zrIhemavimalasUri pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI suvidhinAtha pA. jai.dhA. pra.le.sa. caturviMzatipaTTaH suvihitasUri bha. zrI saMbhavanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI paMcatIrthI sarvasUra bha. zrI sumatinAtha pA. jai.dhA. pra.le.sa. jI tapA. zrI lAvaNyadharmasUri bha. zrI vAsupUjya pA. jai.dhA.pra.le.sa. vRddhatapA, zrIjinasAdhusUri jI bha. zrI vimalanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI pArzvanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI munisuvrata svAmI jI bha. zrI kuMthunAtha jI vRddhatapA zrI labdhisAgarasUri thirApadra vijayasaMgha sUri zrI harSa vinayasUri | aMcala bhAvasAgarasUri tapA hemavimalasUri tapA zrI hemavimala sUri bha. zrI zreyAMsanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI kharatara zrI jinahaMsa sUri bha. zrI dharmanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pUrNimA. municaMdrasUri zrIsUra tapA. zrI saubhAgyanaMdisUri bha. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI vimalanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrIpadmaprabhanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI saMbhavanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI pArzvanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI saMbhavanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zItalanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI naminAthAdi pA. jai.dhA.pra.le.sa. paMcatIrthIpaTTaH jI | pR. 154 155 155 155 155 155 156 156 156 156 156 156 157 157 157 157 157 157 158 158 158 158 158 555 Page #578 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 556 kra0 3769 3770 3771 3772 3773 3775 3776 3777 3778 3779 3774 1580 3780 3781 3782 saMvat 1579 1579 3787 1579 3788 1579 1579 3791 1580 1580 1580 1581 1581 1581 3783 1583 1581 3784 1583 1581 3785 1585 3786 1587 1587 3790 1587 ratnAi, mRgAi rUpA, iMdra, harakhI 1587 caMpAI, hiryAI, lAU zrAvikA nAma 1587 3789 1587 vArU, kapUrI mRgAI vArU, kasU harSU, siMpU khImAI manAI kIvAI zrI. jJA. iMdrANI, rahI, ramAI mAlhaNade demIsu dhara bhA, devalade, khAi, goi galamade sArU, bharamAde lahaka kasturAI devalade, ramAi, goI ratnAde, muvvAI caMpAI, jobAI araghAI maMgAI vaMza / gotra zrI. jJA. zrImAla vRddhazAkhA prImalade jIviNi sonI dhanAde hAsalade zrI. jJA. malhAde putI vIrU, rAjU zrI zrImAla zrI. zrIvaMza. usa. jJA A. jJA. kAMkariyAgotra zrI. jJA. zrI. jJA. zrI. jJA. prA. jJA. o. jJA. zrI. jJA. prA. jJA. vRddhasAjanI ukezavaMza, copar3A gotra prA. jJA. zrI. jJA. zrI. jJA. zrI. jJA. zrI. jJA. zrI. jJA. DIsAvAla. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. zrI saubhAgyanaMdi tapA. vidyA maMDanasUri zrIsUra siddhAMta zrIjaya suMdarasUri bha. zrI dharmanAtha jI vidhipakSa, zrIgurU tapA. zrI hemavimalasUri kharatara zrI jinahaMsasUri bha. zrI kharatara cAritraprabhasUri pippala. zrIdharmavimalasUri ANaMdasAgarasUri brahmANa hIra sUri zrI AnaMda sAgarasUri siddhAMta. devasuMdarasUri siddhAMtI jayasuMdarasUri kharatara, jinamANikyasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ vRddhatapA, jayamANikyasUri siddhAMta. jayasuMdarasUri upakeza. zrIsiddha sUri saMdarbha graMtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. pratimA nirmANa Adi bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI zItalanAtha pA. jai.dhA. pra.le.sa. jI munisuvratasvAmI pA. jai.dhA.pra.le.sa. pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI saMbhavanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI vimalanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI suvidhinAtha pA. jai. dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI pArzvanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI pArzvanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI satya kRpA gurU siddhAMta zrIjayasuMdarasUri vRddhatapA. zrIjayamaNisUri bha. zrI zreyAMsanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI siddhAMta zrIjayasuMdarasUri bha. zrI zItalanAtha pA. jai. dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI vimalanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI saMbhavanAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pA. jai.dhA.pra.le.sa. bha. zrI zAMtinAtha pA. jai.dhA.pra.le.sa. jI pR. 158 159 159 159 159 159 160 160 160 160 160 160 160 161 161 161 162 162 162 163 163 162 162 Page #579 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya siddhAMta.jayasuMdarasUri Adi | 1587 | harakhIi, iMdrANI zrI. zrImAla. jJA 163 3793 | 1588 | hIrI, AsI zrI. zrImAla, jJA Agama.jJAnaratnasUri 163 | bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrIvAsupUjya | pA.jai.dhA.pra.le.sa. caturviMzatipaTTa jI bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3794 | 1588 | manI, mANikI, lIlI | zrI. zrImAla. jJA. | pUrNimA,vaTapadrIya zrI | labdhisuMdarasUri 164 3795 | 1588 | harakhI usavAla jJA. zrIANaMdavimalasUri 164 jI 3796 1590 jasamAde koraMTa zrI kakkasUri / | bha. zrI saMbhavanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 164 upakeza prImalade gotra prA. jJA. jI 3797 | 1591 | sonAI, vIrAde aMcala guNanidhAna sUri / | bha. zrI pArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 165 jI 3798 | 1591 | hIrU, pannI prA. jJA. aMcala zrI guNanidhAnasUri | bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 165 3799 1597 | rAmadevI | zrImAla jJA. Agama zrI hemahaMsasUri 165 bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. paMcatIrthI jI bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3800 | 1598 | jIvAI, jIvI, bhImI DIsAvAla jJA. | zrI somavimalasUri jI -3801 | 1598 bharamAde zrI. zrI. jJA. zrIsUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 165 3802 | 15.9 punAi tapA. zrIratnazekharasUri bha. zrI kuMthunAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 166 osavaMza kaTAriyA gotra nAgara jJA. jI 3803 | | 15.6 | pUMjI, vAu zrIjinaratna sUri zItalanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3804 | 1500 | somalade zrI. jJA. vRddha thirApadra sarvasUri bha. zrI vimalanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. mukhyapaMcatIrthI jI | bha. zrI zAMtinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3805 | 1520 | nAmalade, karmAI | ukezavaMza kharatara.zrIjinacaMdrasUri jI 3806 | 1501 | tihuNI surANA gotra dharmadhoSa vijayacandrasUri | bha. zrI sumatinAtha | je.jai.le.saM. jI bha. zrI kuMthunAtha | je.jai.le.saM. 3807 | 1506 | suhavade zrI sarvasUri jI 3808 | 1507 | jeThI cipaDa gotra upakeSa. kakkasUri bha. zrI zAntinAtha | je.jai.le.saM. jI bha. zrI varddhamAna je.jai.le.saM. 3809 | 1508 dharamiNi, gelU prA. jJA. tapA. ratna zekharasUri 16 jI 3810 | 1509 | hIrAde, kailU prA. jJA. tapA. ratna zekharUsUri je.jai.le.saM. 3811 | 1510 vArU, hIsU, rUpI huMbaDa jJA. tapA. ratnasiMha sUri bha. zrI suvidhinAtha| je.jai.le.saM. jI 3812 | 1511 | sahAvade, jasamAde upa. jJA. calada gotra | malayacandra sUri | bha. zrI dharmanAtha je.jai.le.saM. 38131513 | kalazrI, dharaNI zrI dharmadhoSa zrI sAdhuratnasUri bha. zrI zItalanAtha| je.jai.le.saM. 3814 1515 vArU upakeSa jJA. caitra rAmadevasUri bha. zrI kuMthunAtha | je.jai.le.saM. jI Page #580 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra Adi 3815 | 1517 | gaurI, rUpiNi prA. jJA preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha / gaccha/AcArya tapA. zrIlakSmIsAgara sUri bha. zrI vimalanAtha | je.jai.le.saM. jI tapA. zrIlakSmIsAgara sUri | AdinAtha jI je.jai.le.saM. 3816 | 1523 | jamalU rImI vAtralade | prA. jJA. 3817 | 1525 | nAnU hUMbaDa jJA. varajA gotra jJAnasAgarasUri AdinAtha jI je.jai.le.saM. 3818 | 1527 | vAlhaNade U. jJA. | caitra cArUcandra sUri bha. zrI sumatinAtha je.jai.le.saM. 3819 | 1529 | lUNAde, nIlI usavAla jJA. zrI jinacandra sUri 3820 | 1531 mAnU upa. jJA. caitra zrI nAracandra sUri bha. zrI suvidhinAtha je.jai.le.saM. jI | bha. zrI sumatinAtha je.jai.le.saM. jI | bha. zrI naminAtha je.jai.le.saM. jI bha. zrI pASva tha. je.jai.le.saM. 1533 | hAMsI, sobhI prA. jJA. aMcala jayakesarI sUri 38221535 | rahajAde, tejalade sAzulA gotra dharmadhoSa padmANaMda sUri jI 3823 | 1536 | khalatU varajU telaharA gotra | SAMti. sUri bha. zrI zItalanAtha je.jai.le.saM. jI tapA zrIlakSmIsAgara sUri | bha. zrI dharmanAtha / je.jai.le.saM. 38241542 | pomAde, jasamAde prA. jJA. 19 3825 | 1559 | suhilAlade 3826 1566 | rabakU IDU usavAla jJA. kanoja | devagupta sUri bha. zrI zItalanAtha je.jai.le.saM. gotra jI prA. jJA. tapA. zrI hemavimala sUri | bha. zrI dharmanAtha je.jai.le.saM. jI / prA. jJA. tapA. zrI naMdakalyANasUri bha. zrI pArzvanAtha | je.jai.le.saM. 3827 | 1566 | rUkamiNi, pIbU jI 38281596 | dAnI, manA, karama prA. jJA. tapA vijayadAna sUri bha. zrI zreyAMsanAtha je.jai.le.saM. jI 3829 | 1506 | hemAde, phaDu ukeSa jJA tapA zrI ratnaSekhara sUri | bha. zrI zItalanAtha je.jai.le.saM. jI 3830 |1522 | jasamAde, vIUlade | ukeSa jJA tapA somadeva sUri bha. zrI zAntinAtha | je.jai.le.saM. 3831 | 1511 mabhu mor3ha jJA. vijayaprabha sUri bha. zrI dharmanAtha je.jai.le.saM. jI 3832 1547 | khImAI, lADiki, / upa. jJA. pUrNimA zrI jayaratna | bha. zrI zAntinAtha | je.jai.le.saM. jI phUTa 3833 1534 | amarA, araghU mUlasaMgha jJAnabhUSaNa je.jai.le.saM. 38341501 prImalade, lAzaNade / prA. jJA. | tapA. zrI sundara sUri bha. zrI sumatinAtha | je.jai.le.saM. 3835 | 1516 | gharaghati, valhAde ukeSa jJA zrI sUri bha. zrI vimalanAtha | je.jai.le.saM. 3836 | 1520 | AghU upakeSa jJA upakeSa zrI kakka sUri bha. zrI candraprabha je.jai.le.saM. Page #581 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat prAvikA nAma / vaMza/gotra Adi 3837 |1524 | jIviNi zrI. zrI. vaMSa sUri 3838 | 1557 | mAlhU, devalade prA. jJA. preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya aMcala zrI jayakesarI bha. zrI suvidhinAtha| je.jai.le.saM. jI maDAhar3a guNacandrasUri bha. zrI vimalanAtha | je.jai.le.saM. jI maladhAri lakSmIsAgara bha. zrI pArzvanAtha | je.jai.le.saM. sUri zrI zAnti sUri bha. zrI naminAtha je.jai.le.saM. 3839 | 1569 | mIlhA, tilazrI meDatavAla gotra 3840 | 1501 | sArU upakeSa jJA. 3841 | 1501 | sANha, dUdI dharmaghoSa vijayaprabha sUri ........ je.jai.le.saM. 3842 | 1501 | sAgU, rAnU, mUtI / u. jJA. caitra zrI munitilaka | bha. zrI zAntinAtha je.jai.le.saM. jI 3843 | 1502 | lASaNade prA. jJA. tapA ratana zekhara sUri | bha. zrI kuMthunAtha | je.jai.le.saM. / jI bha. zrI sambhavanAtha | je.jai.le.saM. 3844 | 1506 | paravAI ukeSa zrI kakka sUri jI 3845 | 1507 | guNazrI lor3hA gotra kharatara. jinasAgara sUri bha. zrI dharmanAtha je.jai.le.saM. jI 3846 1510 hiMgar3a gotra tapA. zrI hemahaMsa sUri 28 3847 | 1512 | devAhI upakeSa zrI kakkasUri bha. zrI suvidhinAtha| je.jai.le.saM. jI bha. zrI anantanAtha | je.jai.le.saM. jI bha. zrI dharmanAtha je.jai.le.saM. osavAla jJA. AdityanAga gotra osavAla jJA. 28 3848 | 1515 | phAI zrI maladhArI sUri | 29 3849 | 1516 | lAbU zrI. jJA. 3850 | 1523 | deU, tejU pippala. zrI zAlibhadrasUri bha. zrIzAntinAtha | je.jai.le.saM. jI pUrNimA. sAdhusundara sUri bha. zrI naminAtha je.jai.le.saM. jI kharatara zrI jinaharSa sUri | bha. zrI vimalanAtha | je.jai.le.saM. 129 maMtridalIya jJA. vAkuM, rAmAti 38517 jI 3852 kharatara jinatilaka sUri | bha. zrI zreyAMsanAtha| je.jai.le.saM. 1528 zrI mAla vaMSa jUnIvAla gotra 1529 | meghAde, bhAvalade, meghU | osavAla jJA. jI an kA bhAvaladai AsavAla kA 3853 jaja vara sUrina bhI padamA jalesa. | 29 prA. jJA. | 30 3854 | 1530 | nAmalade, sAMvala, | sIcU 3855 | 1530 | sapUrI, pAlhaNade vaja vara sUri bha. zrI padmaprabha je.jai.le.saM. jI tapA zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI naminAtha | je.jai.le.saM. jI tapA zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI munisuvrata | je.jai.le.saM. jI kharatara jinabhadrasUri bha. zrI supArzvanAtha je.jai le.saM. prA. jJA. | 30 3856 | 1533 lIlAde zrI. mAla vaMSa 3857 | 1534 | Umaku, tAkU | zrI mAla jJA. caitra lakSmIsAgara sUri | bha. zrI zAntinAtha je.jai.le.saM. an | 4 an tyA nIra zAMTika gotra kI bhAvadeva garina yI matinAma jaleja. 3858 | 1534 | acU, rayanAde, hamIrade | U. kAMTar3a gotra zrI bhAvadeva sUri bha. zrI sumatinAtha | je.jai.le.saM. 30 Page #582 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 560 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 / / zrAvikA nAma vaMza/ gotra pR. preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya aMcala zrI sUri 3859 1545 | unakAI, ramAI, lalanAde, isara zrImAlI vaMSa | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha | Adi bha. zrI AdinAtha je.jai.le.saM. jI bha. zrI naminAtha | je.jai.le.saM. 3860 | 1549 ............... upakeSa maNicandra sUri jI | 1557 | rUpI, demI caNakAlyA gotra maladhAra guNavAnasUri | bha. zrI dharmanAtha je.jai.le.saM. | 31 3862 | 1562 | jisamAde, pUnade | ukeSa .................. je.jai.le.saM. 31 prA. jJA. tapA hemavimala sUri | 31 1566 | raMgI, ratnAde, dAkimade | 1571 kAU, suhaDAde, mANikade hAsU | 1509 | sazaNa bha. zrI AdinAtha | je.jai.le.saM. jI bha. zrI zAntinAtha je.jai.le.saM. 3864 upa. jJA. devaratna sUri jI 3865 usavAla jJA. surANA | padmAnaMda sUri bha. zrI kuMthunAtha | je.jai.le.saM. gotra jI 3866 | 1521 | dharmAda, alI zrI zrI mAla jJA. suvihita sUri bha. zrI zAntinAtha | je.jai.le.saM. | 32 jI 3867 | 1506 | hutI mANika sucantI gotra | 34 3868 | 1513 osavAla, bhAvalade sAvaMdeva sUri bha. zrI vAsapUjya | je.jai.le.saM. jI tapA zrI ratnaSekhara sUri | bha. zrI sumatinAtha | je.jai.le.saM. jI tapA zrI munisundara bha. zrI pArzvanAtha | je.jai.le.saM. 34 3869 | 1517 | sAdhU, rAjU prA. jJA. jI 3870 | 1549 | varamhA, cAMdagade, nUpA. | tribhuvana kIrti .................. je.jai.le.saM. | 34 nenA 3871 1559 | mANika, sArU kI zrImAla jnyaa| buddhisAgara zUrizrI dharmanAtha jarjalelaM. zrI zrImAla jJA sAla bha. zrI dharmanAtha | buddhisAgara sUri je.jai.le.saM. jI 38721559 | gopAhI 3873 | 1563 | rAnUrAnI zrImAla jJA. tAtahar3a | upakeSa devagupti sUri | bha. zrI kuMthunAtha | je.jai.le.saM. gotra jI usavAla pUgaliyA | zrI zAnti sUri bha. zrI munisuvrata je.jai.le.saM. gotra surANA gotra dharmaghoSa nandivarddhana sUri | bha. zrI zAntinAtha | je.jai.le.saM. 3874 |1569 |dhaNapAlahI jI 3875 1584 harzA, hIrA osavaMSa gotra 3876 1597 | bhAnA, bharamA prA. jJA. jina sAdhu sUri 3877 || 1703 paMkhavAlecA gotra tapA vijayasiMha sUri bha. zrI zAntinAtha | je.jai.le.saM. jI bha. zrI AdinAtha | je.jai.le.saM. jI bha. zrI munisuvrata je.jai.le.saM. jI | bha. zrI saMbhavanAtha je.jai.le.saM. jI | bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3878 prA. jJA, pUrNimA puNyaratna sUri 1532 | kAI, vAuM, devalade lAkI ajI, bAI, sahijyAdi 38791524 lazamAde, dhArU UkeSa jJA. tapA. lakSmIsAgarasUri 38 jI harazamade, sItAde osavAla kharatara jinacandrasUri bha. zrI anaMtanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 39 Page #583 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha/AcArya upa. sIsodiyA gotra | zrI sAlisUri pratimA nirmANa saMdarbha graMtha Adi bha. zrInaminAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3881 | 1536 | devalade, talade 39 3882 | 1536 | jaitade bha. zrI munisuvrata | pA.jai.dhA.pra.le.sa. upakeSa jJA. siMdhAniyA gotra zrImAla 3883 | 1559 | demI 3884 1570 | sahajalade, lAbhaki prA. jJA. 3885 1569 | gomati, vanAde, lAlU | vAyar3a jJA. pUrNimA siMhasUri bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI nAgeMdra zrI hemasiMhasUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI Agama zrI somaratnasUri | bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI | brahmANa municandra bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI pippala zrI caMdrasUri bha. zrI vimalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 42 3886 1511 nAU zrImAla jJA 41 3887 | 1530 zrIyAde zrImAla jJA 3888 | 1531 | delha, sonI, ratanI | usavaMSa lor3hA gotra |bRhada. zrI sUri bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3889 | 1555 | gorAde, valhAde sIdhama gotra tAna kharatara. zrIjinacaMdrasUri 42 jI 38901525 lAzimade upakeSa bAbela gotra | maladhArI guNasuMdara suri | zrI candraprabhu jI | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 143 sItorecA gotra nANakIya zrI dhaneSvarasUri | bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 38911542 | sUramAde, sahajAde, pagamalade, sahajA 3892 | 1510 | delhaNade jI UkeSa bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3893 1501 dhanA upakeSavaMSa zrI jinasAgarasUri bha. zrI suvidhinAtha| pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI 38941504 | doyA / jayA bhI ranokharasUri na bhI suparascanA paratImApralesa. | tapA zrI ratnazekharasUri | bha. zrI supArzvanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 47 jI 3895 | 1507 | lAzaNade prA. jJA. zrI kakkasUri bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 47 3896 | 1507 | sonA, kamalazrI khATar3a gotra dharmaghoza hemacandrasUri bha. zrIAdinAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 147 3897 | 1509 cIlha, sAlhI | zrI kASThA saMgha zrI malaya kIrti pA.jai.dhA.pra.le.sa. 147 am on suguNAde upa. zA. AIrIgotra ( upa zrI kakSanaribha. zrIdhandAma jI pAlApralesa. 3898 | 1509 | suguNAde upa. jJA. AIrIgotra upa. zrI kakkasUri bha. zrIcandaprabha jI | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 48 3899 1509 raMgAde osa vaMSa 3900 | 1509 rUpI upakeSavaMSa zrI sAdhusUri bha. zrI sumatinAtha pA.ja.dhA.pra.le.sa. jI kharatara zrI jinabhadra sUri | bha. zrI pArzvanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI kakka sUri bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 148 3901 | 1509 | jainalade, pAlhaNade | upakeSa. jJAtIya 48 jI | save | 150 saGga sANI, hIlapra. zA. 3902 1510 | saDU, rANI, hIrU prA. jJA. tapA zrI ratnasAgarasUri / zrI dharmanAtha pAuja yA pralesa. || tapA zrI ratnasAgarasUri | bha. zrI dharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 49 Page #584 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ | saMvat | prAvikA nAma vaMza/gotra 3903 | 1511 | ahivade, jAnU upakeSa jJA | preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha/AcArya Adi zrI sAvadevasUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI kakkasUri bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3904 | 1512 | sonA 149 upa jJA. AdityanAga gotra 3905 1512 | phasI, dhIrA, tArU prA. jJA. zrI ratna zekharasUri bha. zrI AdinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3906 1512 | kuMari. zrI. zrI. jJA 49 tapA zrI ratnaSekhara sUri | bha. zrI sumatinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI kakkasUri bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 50 jI 3907 | 1512 | nIbU, gajalade upakeSa. jJA AdityanAga gotra 3908 1513 | dhAralade, sahajalade / guMdecA gotra pomAde 3910 | 1513 | vAhaNAde ratanAde upakeSa. jJA bAla zrI guNAkara sUri bha. zrI saMbhavanAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI zrI kamalaprabhasUri bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI rUdrapallI somasuMdarasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3911 | 1517 | guNapAlahI nAMvalade | upakeSa, jJA 50 jI 3912 | 1519 | bholI prA. jJA. zrI lakSmIsAgarasUri 51 | bha. zrI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrIdharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3913 | 1519 | jaItI brahmANa zrImAla. jJA | zrI vimala sUri 51 3914 1519 | kusumAde upakeSavaMSa kharatara zrI jinacaMdrasUri | bha. zrI AdinAtha | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 51 jI 3915 1520 lAbalade upakeSa jJA zreSThi upakeSa zrI kakkasUri bha. zrI caMdraprabhu jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 151 3916 | 1521 | DUlI prA. zA. tapA zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrIneminAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.sa. 151 3917 | 1524 | lalatAde, vIjalade prA. vaMSa aMcala zrI sUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 52 3918 | 1524 | sAdAhI upa. zrI kakkasUri bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 52 upa. jJA. AdityanAga gotra upakeSa | jI 3919 | 1524 lUNAde, karpUrI kRSNarSi kamalacaMdrasUri 52 bha. zrI neminAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. jI bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 3920 | 1527 | pUrI, devalade upa. jJA. zrI jayacaMdrasUri 52 3921 1527 | umI, sAvitrI upakeSa zrI sUri bha. zrI munisuvrata | pA.jai.dhA.pra.le.sa. 52 3922 | 1527 maladhAri guNa zekharasUri | bha. zrI suvidhinAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 53 3923 1527 | pAlhaNade, cAMpU, nAI prA. jJA. tapA. lakSmIsAgara sUri bha. zrI zreyAMsanAtha| pA.jai.dhA.pra.le.sa. 153 sma on jaI bhAta 3924 |1529 jaMI mArU jama jAga gotra bhI kAmasUri upa. jJA.DUgar3a gotra | zrI merUprabhasUri jAna bhI zItalana parata yApralesa. / bha. zrI zItalanAtha pA.jai.dhA.pra.le.sa. 53 Page #585 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya pratimA nirmANa Adi mAnatuMga mAnavatI caupAI | 1778 | kesara bAI paThanArtha rAja.hasta.graM.sU.bhA.1 128 2 | 1784 | sirekaMvara bAIM likhita adhyAtma 1820 bAI vIro paThanArtha 110 1884 bAI caMpA likhita aMjanAsuMdarI bhAsa vahI. sudarSana seTha rA kavitta zrIpAla. rAma(sacitra) | rAja.hasta.graM.sU.bhA 3 | 302 sAvaliMgA rI bAta |vahI. 310 jaMvUcaritra caupAI | | vahI. bhAga 5 367 1764| zrI rUpabAI paThanArtha 1827 bAI sarUpA paThanArtha | 1579 | araghAI kuMyari paThanArtha | 1660 gaurAde, paumade paThanArtha 17vIM rAjabAI likhita. dhannARSi saMdhi vahI. 368 daSaThANA vicAra vahI. 10 17iiN | amarabAI likhita caubIsa tIrthakara vahI. bhA. 6 206 stuti 207 11 | 1715 | jasodA paThanArtha zrAvakAticAra vahI. bhA. 8 62 12 1885| satyAjI likhita vahI. 80 thAvaccAputra no cauDhAliyo | 18vIM | bAI havAI paThanArtha prA.vi.SA.ha.graM.sU prajJApanA sUtra mUla pATha SatI iMdrajIta svAdhyAya prA.vi.SA.ha.paM.sU 14 15 1706 bAI mohanade 1783 | abhayakuMvara bAI paThanArtha vahI. upAsakadaSAMga sUtra pANDulipi SAlIbhadra caupAI 16 vahI. | 1751 gulAlade | 18vIM | bAI gamattahAde SatI vahI. utarAdhyayana sUtra pratilipi 18 vahI. 18vIM | khImAbAI SatI gurUNI sajjhAya. (cAturmAsa vinaMtI patra) | 19107 sonI bAI ke nizrAya meM 1934 | sonI bAI ke nizrAya meM anuyoga dvAra sUtra vAhI. sUyagaDAMga sUtra vAhI. upAsakadazAMga sUtra | prA.vi.SA.ha.graM.sU 1983 | sonI bAI ke nizrAya meM Page #586 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ | saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra / saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya pratimA nirmANa Adi 22 1888 sonI bAI ke nizrAya meM naMdIsUtra pANDulipi prA.vi.SA.ha.graM.sU tapA. zrI vijayasenasUri | sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 -------- 204 | 1654 | gaMgAI | 1644 | kAjaI, karaNI zrI zrI jJA. tapA. zrI vijayasenasUri | bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 204 jI 25 1549 | lakhI, demAI prA. jJA. Agama. vivekaratnasUri bha. zrI ajitanAtha |jai.dhaa.pr.le.sN.bhaa.2 | 205 jI 26 1521 | labakU, malhAI dhanI zrI zrI vaMSa aMcala jayakesarIsari bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 205 prA. jJA. gUrjara jJA. zrI zrI vaMSa | zrI zrI jJA. Agama amararatnasUri | bRhatapA. vijayadharmasUri aMcala siddhAMtasAgarasUri zrI sUri tapA. udayanaMdisUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 205 bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 205 bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 205 bha. zrI saMbhavanAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI anaMtanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 206 bha. zrI dharmanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 206 prA. jJA. 1529 maTakU 1521 macakU | 1560 | sAMtU lIlAde | 1537 | ratanU, bharamAde 1506 deI, kapUrI, kamalAI 32 1547 pUrIsu, rUpAI, kabAI 33 | 1620 | hIrAde, suvratArAnI (rAjamAtA) | 1515 | devalade 1509 | kapUrI, kutI 1549/TabakU, valhAde 37 1521 | cAMpAsiri, sItAde 206 zrI zrI jJA. 206 184 zrI zrI jJA. pUrNimAsAdhusuMdarasUri bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 gUrjara jJA. tapA. zrI ratnaSekharasUri bha. zrIzAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 zrI zrI jJA. vRddhatapA. udayasAgarasUri | bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 osa jJA. gAMdhI maladhAriguNasuMdarasUri bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 36 184 | 184 gotra 38 1577 | jIviNi, ajIkena zrI zrI jJA. zrI jinaharSa sUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI vAsupUjya paMcatIrthI jI 39 1503 | gorI, vIramade jayacaMdra sUri bha. zrI supArzvanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI 40|1588 | mANikade, khaNade UkeSa jJA. 1644 | ThakarANI, zrI zrI jJA. 42 1559 maNakAI, haraSAI prA. jJA. zrI sUri bha. zrIzAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA vijayasenasUri bha. zrIzItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 Agama vivekaratna sUri bha. zrI abhinaMdana jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 caturviMzatipaTTa jI vRddhadatapA vidyAmaMDanasUri | bha. zrI supArzvanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | jI 43 | 1587 | kapravAI, bhImAI oSavaMSa | 3 Page #587 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa | 3 kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka / pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha gaccha / AcArya / Adi 44 1643 | jAsalade zrI zrI jJA. Agama-zrI kulavardhanasUri | bha. zrIzAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 1563 | amarI, hemAI, dhapA, pArvatI Uke jJA. tapA. zrI iMdranaMdisUri bha. zrIzAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 46 1575 | ranU, jAsalade zrI zrI jJA. | pUrNimAsAgaradattasUri bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 47 | 1506 | jesU, pAnU, kasAde, UkeSa jJA. tapA. zrI ratnaSekharasUri bha. zrIzAMtinAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 maNikade 1525 | karmAde, suktAde, mANikade, oSavaMSa, tapA. zrI lakSmIsAgara bha. zrI supArzvanAtha |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 cakreSvarI gotra | sUri | jI 49 | 1529 | karmAde, siriyAde, palAMDAgotra | tapA zrI lakSmIsAgara sUri | bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 UkeSa jJA. 11507 / jAsalade, bhalI mAdrI zrI. zrI. jJA. zrI sUri bha . zrI munisuvrata jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 1508 | sAdhu, akAI zrI zrI jJA. aMcala rAjyakesarI sUri bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 1508 | raMgAI, zrI zrI jJA. zrI sumati ratnasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 53 | 1569 | dubI, maNakAI, puunaaii| osa jJA. zrI sUri | bha. zrIzAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 541509 | menU zrI zrI jJA. zrI sUri | bha. zrI caMdraprabhu jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 55 1518 | jhabakU mAdhU, prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgara bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 Adi taSUraMgAde | 4 | 6 sUri 56 zrI zrI vaMSa caitra zrI ratnaSekharasUri bha. zrIzAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 6 prA. jJA. kSA. 1513 | mApuri, jIviNi, 1515 | bhAvalade, lIMbI, 1524 | lAchalade, maTakU 1656 kAnhAbAI zrI zrI jJA. moDha jJA. 59 7 60 | 1529 | jhabakU mAnU | prA. jJA. tapA. zrI ratnaSekharasUri bha. zrIzAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jayacaMdrasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI vijayasenasUri | bha. zrI pArzvanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI lakSmI bha. zrI suvidhinAtha / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 sAgarasUri tapA. zrI ratnaSekharasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 pallI vAla udyotanasUri | bha. zrI vAsupUjya jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI | 7 1510 | bahalI, cArU, rUpiNi 1566 | saMpUrI, pAravatI, 62 zrI zrI jJA. osa. jJA. chAjahaDagotra 63 zrI zrI jJA. tapA. zrI udasAgarasUri bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 7 prA. jJA. |1543 | vIDU, hatAI, 1505 | siMgArade, dUdA, devalade | 1504|rUdI | 1535 | dhanI, nAkU tapA. zrI jayacaMdrasUri aMcala jayakesarI sUri 65 UkeSa jJA. bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI zreyAMsanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 9 osavaMSa, mAMDautragotra 67 | 1504 | dhArU, karmaNi prA. jJA. tapA. zrI jayacaMdrasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 Page #588 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 566 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka pratimA nirmANa saMdarbha graMtha gaccha / AcArya Adi | 1511 | mUMjI, karaNUjaitU, hIrAde / UkeSa vaMSe tapA. zrI ratnaSekharasUri | bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 1511 | sUhavade, saMbhalade upakeSa jJA. brahmANI zrI udayaprabhasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 1526 | ahivade, mANiki osavAla jJA. | zrI ratnasiMhasUri bha. zrIzAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 1517 | araghU zrI zrI jJA. zrI vimalasUri | bha. zrI sumatinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 1520 | rAMbha zrI zrI jJA. guNasuMdarasUri | bha. zrI munisuvrata jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 731534 nAgalade, siriAde zrI zrI jJA. tapA. zrI udayasAgarasUri bha. zrI caMdraprabhasvAmI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 10 | 10 - 11 74 | 1553 | karamAde, cAMpalade, vimalAde | prA. jJA. zrI siddhAMtasAgarasUri bha. zrI caMdraprabhasvAmI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI 751634 | rajAI zrI zrI jJA. 1654| koDamade zrI zrI jJA. 1893 hIrAI |tapA. zrI hIravijayasUri tapA. zrI dharmamUrtisUri tapA. zrI vijayadevasUri tapA. zrI ratnazekharasUri zrIsUri bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 11 bha. zrI zreyAMsanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 11 bha. zrIzAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 12 bha. zrI mahAvIra jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 12 | bha. zrI anaMtanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 prA. jJA. | 1512 | jAsU, kuMyari. 79 | 1563 | dhImI, kIvAI, sAmA, kIvabAI UkeSa jJA. | 12 80 | UkeSa jJA. bha. zrI dharmanAtha jI |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 osa jJA. bha. zrI vimalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 1515 | vAsU, mAjU, manU 1573 | Situ, bagUpuli(tri) kA 1515 | sonalade, ratnAI 1518 | SavAdevI tapA. zrI ratnaSekharasUri | zrI vijayasUri kharatara zrI jinaharSasUri zrI sAdhuratnasUri UkeSa vaMSa bha. zrI dharmanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 83 osa jJA. bha. zrI abhinandananAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 84 1513 | vAcchu, rUpiNi zrI jJA. jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 zrI vimalasUri zrI vimalasUri | bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI savidhinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 25 | 1547 | pAMcA, camakU, mahIyA, somAdi 86 1577 | | rAjati tapA. zrI hemavimalasUri bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 25 bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 / 87 1542 | jasodaI, pAtI sAMDIyAgotra Agama jinacaMdrasUri jI 88 | 1570 | mAlahaNade zrI zrI jJA. Agama SavakumArasUri bha. zrI ajitanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 17 89 prA. jJA. tapA. zrI jayacaMdrasUri bha. zrI abhinaMdana jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 17 | 1503 | lahakU, SANI 1543 | vIjU, adhikU 90 zrI zrI jJA. 19 zrI udayasAgara bRhattapA | bha. zrIzItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 municaMdrasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 91 1558 | vIjalade. laSI osa. jJA. - 19 Page #589 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 saMvat 1662 hIrAde 1605 hIrAdevI 1558 vIjalade, laSI 1605 hIrAdevI 1517 1527 1549 1577 jIvI, hIrAde 1508 1516 1525 1516 jasamAde, AsI 1521 1511 zrAvikA nAma lakhaNI, AlhaNade 1542 bhAkU, jasAI, lakhI 1520 phAlU amakasu pAlhaNade, tejU rAjalade rUpiNi, amakU 1642 varajUdevI, kutigade, amarI kapUrI, amarAde, DAhI, nAthI 1531 demAI, kapUrAI cAMpalade, haraSU, dUbI rUpiNi, lAkU, sahijalade 1528 1523 hAMI, noDI 1524 nAyakade 1521 karmAde, phadU padamAI 1532 vAchapu, hIrAde 1524 karmAde, cAI mAkU rahI vaMza / gotra osa. jJA. prA. jJA. zrI zrI jJA. osa. jJA. dhruvagotra huMbaDa jJA. maMtrISkavaragotra zrI zrI jJA. osa. jJA. huMbaDa jJA. huMbaDa jJA. upakeSa jJA. zrI zrI jJA. prA. jJA. zrI zrI jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI zrI jJA. zrI vijayasenasUri tapA. zrI sUri pUrNimA zrI municaMdrasUri tapA. zrI somasUra | bRhatapA zrI ratnasiMhasUri zrI ratnadevasUri zrI ratnasUri zrI dhanarAjasUri | Agama zrI hemaratnasUri prA. jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. nArasiMha jJA. hRdasohagotra zrI zrI jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri kharatara muhatAgotra jinaharSasUri zrI guNasuMdarasUra zrI bhuvanakIrti vimaleMdrakIrti saMDera zrI sAlisUra AgamazrI sUri jayakesarI sUri zrI guNasamudrasUri tapA. zrI vijayasenasUri A. vIrasena tapA. zrI lakSmIsAgarasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri vRdada tapA. zrI jJAnasAgarasUri zrI lakSmIdevasUri pratimA nirmANa Adi bha. zrI naminAtha jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI munisuvratasvAmI jI bha. zrI aranAtha jI bha. zrI vimalanAthAdipaMcatIrthI jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrIyugAdideva jI bha. zrI ajitanAtha catu. jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI arbikAdevI jI bha. zrI zItalanAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI AdinAtha jI saMdarbha graMtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM. bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 567 pR. 19 19 19 19 19 20 20 20 21 - 21 21 21 22 2 2 2 2 2 22 22 23 23 23 24 24 24 25 25 25 25 Page #590 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 568 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra pratimA nirmANa saMdarbha graMtha | pa. Adi zrI zrI jJA. preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya | zrI pUrNacaMdrasUri tapA. zrI ratnaSekharasUri zrI siMhadattsUri 116 | 1510 | harakhU kAtigade 1511 | rayaNI , cAI. 25 prA. jJA. bha. zrI padmaprabhu jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 26 1181537 | rAMku, nayaNAde huMbau jhA. budhagotra zrI zrI vaMSa bha. zrIzItalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 26 119 1564| mAnU lakhAI 120 | 1523| dharmaNi, bharmAde 12115 sake. zrIsU, depU, mAna, zrI zrI jJA. zrI zrI jJA.ca zrI sadagurU guNasuMdarasUri AgamazrI DemaratnasUri | bha. zrI munisuvrata jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 ajitanAthacaturviMzati paTTa jI 1221519 | dharmiNI zrI kANAgotra kharatara zrI jinacaMdrasUri | bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 27 prA. jJA. 1231513 | lUNAde, khetU, 124 1579 | jIvaNi, kUrmAI. 125 | 1583 | padI, jhabakU 126 1601 | lakU | zrI zrI jJA. ThAkuragotra | tapA. zrI somasuMdarasUri | suvihitasUri bha jJAnakIgacchasiMhasenasUri bha. zrI naminAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 27 . zrI munisuvrata jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrIzAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 28 zrI zrI jJA. tapA. vijayasUri bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 127 | 1678 | AsabAI | prA. jJA. bhaTTA. zrI vijayasenasUri bha. zrI RSimaMDalayaMtra | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 28 128 prA. jJA. 28 tapA. zrI ratnaSekharasUri | pUrNimA. puNyaratnasUri bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | bha. zrI kuMthunAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 129 ARIA 28 | 1515 | varjU, saMpUrI, 1518 | saMsArade. 1542 | lADakI, mANikI 1570| dhIrAde, raMgI zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. 130 zrI sUri bha. zrI aranAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 22 131 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 132 1517 | rUI. vAda tapA. zrI ratnaSekharasUri bha. zrI pArzvanAtha jI |jaidhA.pra.le.saM.bhA.2 22 133 1523 | mecU, nAbhalade prA. jJA. 134 osavAla jJA. 1587 lIlAde | 1507 | mAkU mUjI, amarI 135 osa. jJA. | 30 136 1531 | bholI, malahAI zrI zrI vaMSa 30 tapA. zrI ratnamaMDanasUri bha. zrI zreyAMsa jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | zrI sAdhuratnasUri bha. zrI vAsupUjya jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 zrI suvihitasUri bha. zrI AdinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 paMcatIrthI jI bRhattapA zrI jJAnasAgarasUri | bha. zrI vAsupujya jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 aMcala zrI jayakesarIsUri | bha. zrIzItalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 zrI AmadevasUri bha. zrI mahAvIra jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 aMcala zrI bhAvasAgarasUri bha. zrI pArzvanAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 Agama zrI SivakumArasUri bha. zrI vAsupUjya jii| jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrIzAMtinAtha jI / | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 137 1522 | ahavade, araghU, bhAvalade zrI zrI vaMSa 138 osa. jJA. 1210 gAhU 1567 | khImI cAMdU 139 oesavaMSa 140 zrI zrI jJA. 1587 | rUpAI, jIvAde 1519 | dUsI, maragadi 141 prA. jJA. Page #591 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 569 kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra / preraka/pratiSThApaka / pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha / pR. gaccha / AcArya Adi zrI zrI jJA. Agama zrI ANaMdaratnasUri bha. zrI caMdra prabhasvAmI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 31 jI 1421576 | rANI, jIvAde 143 zrI zrI jJA. 33 144 | 1509 | melU, mevU 1525 | adhUM, bakI. 1512 | lIlAde, rAjalade zrI zrI jJA. 33 | prati. udayanaMdIsUri pippala zrI guNasAgarasUri | tapA. udayanaMdIsUri | kakudA. zrI devaguptasUri bha. zrI pArzvanAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI naminAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI aranAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 145 UkeSa vaMSa 146 1533 nayanAde, siriyAde osa. jJA. 33 bAphanA 1471511 pAlhaNade zrI zrI jJA. | bha. zrI zItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 34 zrI vimalasUri zrI lakSmIsAgarasUri 148 1536 saMpUrI, hIrAI. prA. jJA. bha. zrI AdinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 149 1524 | dhAU bha. zrI pArzvanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 35 zrI zrI jJA. bRhatta tapA. zrI jJAnasAgarasUri ukeSa vaMSa aMcala jayakesarIsUri uke. bhaMDArI gotra | kharatara zrI jitahasasUri 150 1504 | vAchUhIrU, bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 178 bha. zrI kuMthunAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 178 151 | 1563 | kasturAI, nAkU 178 152 | 1595 | nAkU 153 11530 mANikade 154 11668 | bacchU, zrIbAI, zrI zrI jJA. | tapA. bhaTTA vijayadAnasUri pUrNimA. deveMdrasUri tapA. zrIvijayagaNi 178 bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 zatrujayatIrthAvatArapaTTaH jI | 179 155 1528 harSu, ragAMI kharatara. zrI jinacaMdrasUri bha. zrI naminAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 179 Uke vaMSa dIka gotra zrI zrI jJA. nAgeMdra. zrIhemaratnasUri bha. zrI vAsupUjya jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 180 zrI zrIvaMSa aMcala zrI jayakesarIsUri bha. zrI zItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 180 vAyaDa jJA. 180 156 1531 karmaNi, mANiki 157 | 1522 | ahavade, aradhu, bhAvalade 158 1523 | lADiki, gAMgI 159 | 1513 | kAMU, pUrI 160 1551 kutigade, pUgI, mAIsu, jayamAde vIravaMSa Agama. muniratnasUri bha. zrI zAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 aMcala. zrI jayakesarI sUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI hemavimalasUri bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 180 vAyar3a jJA.. | 181 1611598 | dIvar3i, caMgAI mor3ha vaMSa tapA. zrI vijayadAnasUri bha. zrI zAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 181 162 zrI zrI jJA. | Agama. devaratnasUri bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 181 15301 lIlasu, satAI 163|1509 pacI , tilU DAbhilAgotra prA. | tapA. zrI ratnaSekharasUri bha. zrI caMdraprabhasvAmI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 181 jJA. . jI 1641520 guuri, valhAde prA.jJA. tapA. zrI somadevasUri pUrNimA zrIpuNyaratnasUri | bha. zrI zItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 165 1561 raMgAI, aradhAI zrI zrI jJA. 181 Page #592 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 570 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra | saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya zrIsuvihitasUri Adi 166 |1563 | ratnAI, lakU | zrI zrI jJA. | bha. zrI zrIdharmanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 181 167 | 1598 karamI, devalade, sobhagiNi Uke AMbaliyA | tapA. vijayadAnasUri bha. zrI zAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 gotra 168 1520 dhAMdhalade nANAvAla zrI dhaneSvarasUri bha. zrI suvidhinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 183 169 11677 nayaNI tapA. zrI vijayadevasUri 183 bha. zrI mutisuvrata jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI pArzvanAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 1549 TabakU valhAde zrI zrI jJA. | 184 bRddhatapA. zrI udayasAgarasUri guNasuMdarasUri | 1521 | cAmArasiri, satiAde osajJA. gAMdhI bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 184 gotra 172 1510 ratnU, karmAI huMbaDa jJA. bha. zrI caMdraprabhasvAmI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 185 vRddhatapA. zrI vijaya dharmasUri zrI zrI jJA. 173 |1516 | varajU, ramAI 174 1578 dharmiNi, gagAMde 175 | 1509 | ratnIsurAbhUsu zrI zrI jJA. Agama, siMhadantasUri bha. zrI vAsupUjya jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 185 vRddhatapA. zrI dhanaratnasUri bha. zrI suvidhinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 185 | pUrNimA. zrI guNasamudrasUri | bha. zrI zAMtinAtha catu. jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 185 zrI zrI jJA. 176 | 1531 | gUjarI, macakU prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 185 bha. zrI mutisuvratanAtha jI prA. jJA. tapA. zrIratnaSekharasUri bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 185 177 | | 1510 sajUNi, rAmati 1781677 meghAI, maraghAde o. jJA. bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 186 179 1532 rAmati, DAhI zrI jJA. tapA. zrIravijayadevasUri pUrNimA. sAdhusuMdarasUri tapA. vijayaratnasUri tapA. zrIvijayadevasUri 180 prA. jJA. 186 | 1529 | mAnU rAjU 1877 tejalade, dhAI 181 osa jJA. 186 bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI supArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 / bha. zrI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 sumatinAthacaturmukha jI bha. zrI abhinaMdana jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI kuMthunAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | bha. zrI anaMtanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 182 | 1518 | mAkU o. jJA. | 187 183 1507 | rUpAI, siMgAradevI, ha' U. jJA. dharmaghoSa zrI sAdhuratnasUri tapA. ratnaSekharasUri tapA. ratnaSekharasUri 187 1841518 | sItAde, varajU, rAmati prA. jJA. 187 185 1571 tArUsu, mANikisArU Uke. jJA. suvihita suvihitasUri 187 bha. zrI munisuvrata catu. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI zrI zrI jJA. pippala. sarvasUri bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 188 186 | 1529 | TIbU, kuyari, kamalI 187 | 1508 | pomAde,kapUrI, rAmati 1800 lalatAde Uke. tapAA. ratnaSekhasUri | 188 bha. zrI suvidhinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI zAMtinAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 188 | 188 osa jJA. copar3A | upAdhyAya zrI gotra vidhAsAgarasUri , Page #593 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa | kra0 saMvat zrAvikA nAma saMdarbha graMtha pR. : vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka / pratimA nirmANa | gaccha / AcArya Adi prA. jJA. pUrNimA. puNyacaMdrasUri bha. zrI rdhamanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 189 1891509 | salavU, ratna, harakhUpu 190 1483 | prImalade, harpU, AsU 191 1566 | katIpu, sikUde pu. bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 190 prA. jJA. nAgeMdra zrIguNasAgarasUri osarvaSa aMbikA | bhAvaDarAsa zrIvijayasuri gotra bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 190 | osa jJA. tapA. zrIvijayadevasUri bha. zrI aMnatanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 190 192 | 1677 | SivAde, dhanAI, valhAde, zrRMgArade 193 |1522 | kaDatigade, lIlAde zrI zrI jJA. bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 190 saMDera sAlibhadrasUri hIravijapasUri 194 1632 saubhAgyade, jIvI prA. jJA. bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 35 195 1573 | dhAU maragadi lIlA, zrI zrI jJA. jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bRhatapA zrI udayasAgarasUri | bha. zrI pArzvanAthAdi catu jI 196 1573 | aradhU nAI. upa vaMSa zrIsAvadevasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 36 1971508 malhI zrI zrI jJA. Agama devaratnasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI zAMtinAthadi cutaviMzati. jI bha, zrI pArzvanAtha jI 198 1508 mahaNazrI |zrI kakkasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 36 upa.jJA. sUrUAgotra 199 1567 | mAnUM, jIvI zrI zrI vaMSa 37 bRhatapA zrIsUri kharatara zrI jinacaMdrasUri bha. zrI caMdraprabha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI ajitanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 37 ukeSa davaDA gotre 200 1538 delhaNade, dhArU, padmAIkapUrAI | 1518 | rUpiNi, ramakU 2021511 | jAlahaNade, vArU zrI zrI jJA. 203 |1525 | sAdhU zrI zrI jJA. 204 | 1527 | gaMgAde, nAgalade, zrI zrI jJA. gaurIyAgotra tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI vAsupUjya jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 37 tapA. zrI ratnaSekharasUri bha. zrI pArzvanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 37 | pUrNimA sAdhusudaMrasUri | bha. zrI zAMtinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 37 caturviSAMti jI vRdatayA. zrI jJAnasAgarasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 - 38 zrI nannasUri | bha. zrI padmaprabha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 38 aMcala zrI jayakesarIsUri | bha. zrI caMdraprabha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 38 prati. zrI indranAMdisUri bha. zrI zAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI jJAnasAgarasUri bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 205 | 1528 | macakU 2061508 | kapUrade, sou zrI zrI jJA. 207 | 1558 | pUrI, supAranA, 208 1524 | malhAI. zrI zrI jJA. 209 1567 | poI, nAnI,ajAI osa. jJA. tapA. zrI vijayahemagaNi bha. zrI dharmanAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 39 2101584 | TamakU vIrI, prA. jJA. |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bRhatatapA, zrI saubhagyasAgarasUri pUNimA. zrI guNasudaMrasUri zrI devaprabhasUri 211 zrI zrI jJA. bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 39 | 1506 | sUlhI, salaSu, 1536 | kutigade, dhArA, deI 212 zrI zrI jJA. bha. zrI aMbikAdevI jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 39 , Page #594 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 572 kra0 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 saMvat 1566 DAhI. 1592 harSAde, jIvAde 1644 kAkI 1628 araghAI, devalade. hAMsI, 1512 maI, 1567 1571 hIrU, mANikade, 1544 rAgati, nAthI, 1632 hAMsalade, ratnAI, 1644 kIkI. 1525 cAMpalade, sahijalade, vaijalade 1683 UjhUrisu 1638 pugI, 1521 TabakU, rAmA, jIviNI 1509 caMgAI, 1580 zrAvikA nAma 1525 ramAde, 1530 sUhavade, sahijalade, zrI bAI, 1526 karaNU camaku 1523 suhavade, maragade, mahagalade, jIviNi 1529 sulhA 1535 rUpI, 1537 lAchU, valhAde, AsITha Adi 1503 kutigade, 1552 AyUsu jAnUsu 1677 rahI. 1549 lalanU, jasibA, vaMza / gotra zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. prA. jJA. zrI zrI jJA. UsavaMSa zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. gUrjara jJA prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. prA. jJA. zrI zrI vaMSa zrI zrI jJA. vAyaDa jJA. zrI zrI jJA. prA. jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. osa. jJA. vAyaDa jJA. osa. jJA. zrI zrI preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. zrI hemavimalasUri brahmANa sUri zrI vijayasenasUri tapA. zrI hIra vijayasUri tapA. zrI jayakalyANasUri pIpala zrI guNaratnasUra zrI sUri Agama zrI jinacaMdrasUri tapA. hIravijayasUri vijayasenasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri tapA. zrI vijayAnaMdasUri tapA. zrI hIravija tapA. zrI lakSmIsAgarasUri zrI jinabhadrasUri zrI sUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri vRddha tapA. jJAnasAgarasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri maladhAra zrI guNanidhAnasUri pippala zrI dharmasAgarasUri vRddha tapA, zrI vijayaratnasUri jayacaMdrasUri Agama zrIsomaratnasUra tapA. vijayadevasUri zrI zIlaguNasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI supArzvanAtha jI bha. zrI zAMtinAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI ajitanAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha jI bha. zrI munisuvrata jI bha. zrI ajitanAtha jI bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI zAMtinAtha caubIsa catu jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI zAMtinAtha jI bha. zrI zAMtinAtha jI bha. zrI sumatinAtha paMcatIrthI jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI saMdarbha graMtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dha.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 pR. jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 40 40 40 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 42 40 40 40 3388 42 42 43 43 43 43 44 44 44 44 45 45 45 45 45 47 47 Page #595 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat zrAvikA nAma saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa | gaccha / AcArya Adi 240 1506 | jasalade, kuramAI zrI zrI jJA. Agama siMhadattasUri bha. zrI saMbhavanAtha catu. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 47 241 zrI. jJA. | 47 1556 | tejU katA, | 1587 | dhamaNi tapA. zrI hemavimalasUri aMcala. guNanidhAnasUri 242 zrI zrI jJA. 48 bha. zrI vAsupUjya jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI supArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | bha. zrI zItalanAtha catu. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI 243 1518 |lApU. hAMsalade zrI zrI jJA. bhaTTAraka dhanaprabhasUri | 48 244 |1525 | majU, hAMsI, mAMjU zrI jJA. tapA, zrI lakSmIIgarasUri bha. zrI vAsupUjya jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 49 245 | 1537 | badA, lalAI. zrI zrI jJA. tapA. lakSmIsAgarasUri | bha. zrI saMbhavanAtha catu. jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 49 jI 246 | 1592 | pahutI, vIrUpu, ramAde zrI zrI jJA. 49 247|1522 lIlAde, somI zrI zrI jJA. | 49 248 | 1578 | SoSI, melAde prA. jJA. 50 249 hIMgaDagotra | 51 | 1525 | kamalazrI. punnI, kelU 1505 | laSamAde, zrI zrI jJA. 51 251 1559 | apUrava zrI zrI jJA. 51 252 | 1525 | khetU, lADI prA. jJA. | 51 253 | 1576 | jAku zrI zrI jJA. 254 1556 | rAmati, kasturI, zrI jJA. zrI guNameMrusUri bha. zrI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 sumatinAthapUrNimA jI | tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 Agama vivekaratnasUri | bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 upakeSa zrI kakkasUri bha. zrI vAsupUjya jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | pippala. zrI vijayadevasUri | bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 talAjhIyA zrI zAMtisUri bha. zrI saMbhavanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI dharmanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 pUrNimA. zrI sumatiratnasUri bha. zrI vAsupUjya jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 hemavimalasUri | bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 zrIratnasiMhasUri | bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 Agama zrI devaratnasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI munisuvrata jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 zrIguNAkarasUri bha. zrI zAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 caitra zrI rAmacaMdrasUri bha. zrI kuMthunAtha jI |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 kharatara zrI jinaharSasUri | bha. zrI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 kuMthunAthacaturviSati jI zrI jinaratnasUri bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI siMhadatasUri bha. zrI caMdraprabhasvAmI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 52 255 1503 | ratnAI osa. jJA. 52 256 1533 | lAlI, demati prA. jJA. 52 257 | | 1529 nAthI prA. jJA. | 52 258 1565 | mAlhaNadevI 259 |1524 | kIlhaNade, dhanAI, Adi / upa, jJA. | 53 260 | 1532 | kIkI UkeSa vaMSa | 53 1515] mANikade, caMgAI prA. jJA. 53 | 1508| devalade, karmAI prA. jJA. jI zrI jJA. tapA. zrI sumatisAdhusUri bha. zrI padamanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 53 | 1567 mAku, sApAM, pANI, sAMgU Adi 264 1526 gurI, mANikI tapA. zrI somajayasUri bha. zrI AdinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 54 Page #596 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 574 kra0 265 266 267 268 269 270 271 272 273 274 275 276 277 278 279 280 281 282 283 284 285 286 287 288 saMvat 1579 1512 1661 1526 1512 1544 1521 kuMari, raMgAde, pacI, gurI, DAhI 1508 ghetalade, jaitU zrAvikA nAma rUpalade, nAgalade, mahimAde 1555 bakU, akU 1584 nAthI, pUtali dhArU, huMDI dhArU 1683 1509 kamalAde, raMgAI sarasaI, mANikade 1 pacI, varaNU, DAhI, ratnAde 1622 vacchI 1556 hAMsI, gurI, kutigade 1543jIvAde, UmAde, gurI 1541 kuMari, mati 1578 lapI, pUrAI 1503 phaDU cAMpU 1561 1554 rUDI, maNakaI. nAmalade, padamAI, 1508 araghU 1512 vAMcha, Asi 1536 nAmalade, siMgArade saMghAI, iMdrANI, sahajalade 1542 raMgAI, iMdrANi vaMza / gotra huMbaDa jJA. huMbaDa jJA. budhagotra UkeSa vaMSa. bha. gotra zrI zrI jJA. huMbaDa prA. jJA. zrI jJA. zrI jJA. huMbaDa jJA. prA. jJA. zrI zrI jJA. poravADa jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI jJA. UkeSa vaMSa, chAjaDaha zrI zrI jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI saubhAgyasUri zrIbRhattapA zrIvijayadharmasUri kharatara zrI suMdara maNi pUrNimA zrI jayacaMdrasUri bRhattapA zrIvijayadharmUsari tapA. zrI ratnaSekharasUri tapA. zrImavimalasUri tapA. zrI saubhAgyaharSasUri vRddhatapA. zrI dharmaratnasUri Agama devaratnasUra bRhatapA. zrI udayavallabhasUri bhaTTA, zrI hIravijayasUri zrI hemavimalasUri pUrNimA zrI lakSmIprabhasUri zrIbhAvadevasUri Agama vivekaratnasUra Agama hemaratnasUra vRddhatapA. bhaTTA zrI dharmaratnasUra pippala zrI SAMtisUri tapA. zrI vijayAnaMdamUri Agama harSatilakasUra tapA. zrIratnaSekharasUri zrI jinacaMdrasUri vRddhatapA. zrI udayasAgarasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha caturvi jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI anaMtanAtha jI bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI zItalanAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI abhinaMdana jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI vimalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI abhinaMdana jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI naminAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI munisuvrata catu jI bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI zItalanAthapaMcatIrthI jI bha. zrI zAMtinAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI caMdraprabha jI saMdarbha graMtha bha. zrI anaMtanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM. bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 pR. jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 54 54 55 55 55 55 55 55 55 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 57 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 57 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 56 56 57 b / b / b / b / b th 57 57 57 58 58 58 58 59 59 59 Page #597 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat zrAvikA nAma saMdarbha graMtha vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya pratimA nirmANa | Adi 289 1584 | valahAde, lADI zrI zrI 2901533 | sAkusu, amakUsu zrI zrI jJA. 60 291 | 1615 pUtali, vimalAde, lahUjI 292 | 1547 | mANikade, hIrU 293|15957 kIllAI 60 zrI prAgavaMSa 294 1513 | hIrAde, tAlA prA. jJA. | Agama. zrI SivakumArasUri | bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 vRddhatapA. udayasAgarasUri | bha. zrI zItalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI vijayadAnasUri bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrIsumatisAdhusUri bha. zrI zAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI vijayadAnasUri | bha. zrIpArzvanAtha jI |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 60 Agama devaratnasUri bha. zrI dharmanAtha, catu. jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 161 jI vRddhatapA. zrIlAbdhisAgarasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI naminAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | tapA. jayacaMdrasUri bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI somavimalasUri bha. zrI pArzvanAtha jI |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 vRddhatapA, zrI dharmaratnasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 62 | aMcala. zrIsiddhAMtasAgarasUri | bha. zrISItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 62 295 | 1560 | ApUpa padamAI. zrI zrI jJA. 61 296 prA. jJA. | 1523 | meghAde, hacIpu | 1503 | kapUrI, varjUsu 297 prA. jJA. 298 1603 | | nAmalade 299 zrI zrI jJA. | 1547 | sUdI, | 1542 | mANiki. rUDI, paravUsu, 300 | zrI zrI jJA. rUpAI 301 1519 | mecu, sArU, mANikade UkeSa jJA. 302 1710 jIvAde prA. jJA. 303 prA. jJA. 1542 | gurIpUnAthI, dhAI. mANikade 1557| gaMgAde, saubhAgiNi 1511 | gomati, vAsusu, rahI zrI zrI jJA. 63 zrI zrI jJA. | zrI devasuMdarasUri bha. zrI vAsupUjya jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | tapA. vijayarAjasUri bha. zrI AdinAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 63 pUrNimA zrI guNatilakasUri | bha. zrI vimalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 63 pUrNimA zrI guNatilakasUri | bha. zrI zItalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 pUrNimA. guNasamudrasUri | bha. zrI munisuvrata catu. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 - 65 jI nAgeMdra, ratnasUri bha. zrI pArzvanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 65 kharatara, jinacaMdrasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 65 tapA. AnaMdavimalasUri bha. zrI pArzvanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 zrI vijayarAjasUri bha. zrI abhinaMdana jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2. tapA. zrI somadevasUri bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 vRddhatapA. zrI vidyAmaMDanasUri | bha. zrI ajitanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 306 1563 | vijalade, bhAvalade zrI zrI jJA. 307 zrI vaMSa 1519 | kaNakU, suhAgade 1595 | bharamAde, iMdrANI 308 zrI zrI jJA. 65 310 66 zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 66 309 1710| SivA ----------... 1522 | canUpu, cAIpu zrI zrI jJA. 311 | 1587 | ajI, nAkU osavaMSa 312 |1525 | vIrU, pAvUpu. | vAyaDa jJA. 313 | 1670 | | tejabAI. 314 | 1607 | phUlabAI. zrI jJA. 315 1518 | amarI, ratanAI osa. jJA. dhannAgotra | 316 |1521 | lalatAde, dekU. AsI, Adi | zrI zrI jJA. bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 66 aMcala vijayasenasUri zrI vijayadevasUri bha. zrIzItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 66 bRhamalayacaMdrasUri | bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 66 | pippala ratnadevasUri bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 Page #598 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 576 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ - kra0 saMvat zrAvikA nAma / saMdarbha graMtha | vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya prA. jJA. tapA. zrI ratnaSekharasUri pratimA nirmANa Adi bha. zrIzAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 67 317 1512 | jAsU, ratnAde 318 | 1597 maraghAI, TAMkU 319 | 1597 | jIvAde, kuMari prA. jJA. sarvasUri prA. jJA. sarvasUri 320 |1523 | DAhI. prA. jJA. bha. zrI AdinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 167 bha. zrIzAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 67 bha. zrI ajitanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 67 | bha. zrI munisuvrata jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI vimalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI ajitanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 68 prA. jJA. 322 zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. tapA. zrI ralamaMDanasUri tapA. zrIlakSmIsAgarasUri tapA. zrIlabdhisAgarasUri | tapA. zrI ratnaSekharasUri vRddhatapA. labdhisAgarasUri aMcala jayakesarIsUri vRddhatapA. zrI jinaratnasUri vRddhatapA. zrI ratnari tapA. zrI hemavimalasUri 321 1522 | cAMdUpu, bholI 1559 | suhAgade, devalade, 323 1506 | TIbU maTakU 324 1561 | mANikade, lAcchI 325 | 1528 | rAMbhU, lahikU, SamAde 326 | 1515 haravU, devasI, 327 | 1509 | saMpUrI, kutigade, 328 1561 | UchI, upAI bha. zrI ajitanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 zrI zrI vaMSa jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 zrI zrI jJA. jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 osa. jJA. jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 69 zrI zrI jJA. jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 70 | bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI aMnatanAtha jI bha. zrIzAMtinAtha jI / bha. zrI vAsupUjyacaturmukha jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI AdinAtha catu. | 329 11508 | kamadi, mANikade, rAjalade | vAyaDa. jJA. jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 70 330 1515 rUdI zrI zrI jJA. tapA. zrIratnazekharasUri Agama. zrIhemaratnasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri 70 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 331 | 1520 | devalade, demati prA. jJA. ' 70 332 1534 sahAmaNi, kharatara. zrI jinaharSasUri bha. zrIzAMtinAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 71 gurjara jJA. sAhugotra 333 1507 | mahagalade, cAI zrI zrI jJA. pUrNimA. guNasuMdarasUri | zAMtinAtha, paMcatIrthI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 71 jI 334 1552 pANI, pIpala, zrI devaprabhasUri bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 71 prA. jJA. aMbAI gotra 335 1573 | bhAvalade zrI zrI jJA. 336 1578 | sAdhU, mANikade prA. jJA. 337 | 1530 | pANI, rUDI, prA. jJA. 72 1518 | nAmalade, raNakU 1525 | karaNU raMgI 338 Agama, somaratnasUri bha. zrI vAsupUjya jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 71 tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 72 | tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 72 pUrNimAzrI jayacaMdrasUri bha. zrI kuMthunAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI vAsupUjya jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 72 pUrNimA lakSmI sAgarasUri bha. zrI sumatinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 73 zrI hIravijayasUri | bha. zrI anaMtanAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 73 kharatara zrI jinaharSasUribha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 73 339 zrI zrI jJA. | 72 340 11568 | mAnUsu, laSamAI 1523 | dhArU, dUsI, saMpUrI, kalU 1628| zrI bAI, amarAde vacchAI prA. jJA. 341 zrI zrI jJA. 342 | 1533 | DAhI UkeSa jJA. Page #599 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 577 kra0 saMvat / zrAvikA nAma | pR. / vaMza/gotra / preraka/pratiSThApaka - pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha gaccha / AcArya Adi TUkeSa jJA. UkeSa jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI suvidhinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 343 1537 | dharmAde, kautigade, jasAi, sItAde 344 | 1509 | garinArI, sonAI, UkeSa, kAdI kharatara zrI jinasAgara sUri bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 73 gotra 345 1527 | jANI, ramakU vAlhI prA. jJA. kharatara zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI naminAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI harivijayasUri bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 346 1622 | | haraSAde, zrImAla jJA. 74 347 1521 | AsUsu, bharamA prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgara sUri | bha. zrIzItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 1580 putI zrI jJA. | tapA. zrI hemavimalasUri bha. zrI dharmanAtha jI |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 74 349 1543 | jhAI, rAmati 75 gurjara jJA. osavAla jJA. zrI zrI vaMSa 350 | 1624 | araghAde, acaraMgade 351 | 1520 | rAMbhUpu, cApu, vAlahI Agama zrI jinacaMdrasUri tapA. zrI hIravijayasUri aMcala zrI jayakesarIsUri bha. zrI suvidhinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI vAsupUjya jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI AdinAtha catu. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 75 352 | 1509 | jasamAde, jhabU zrI zrI jJA. | 75 353 gurjara jJA. 354 1513 | suhaDAde, sAMtU, gAMgI | 1519 | saMpUrI 1509 suhAgade. kakUlolagotra | 76 | 76 355 zrI zrI jJA. | pippala zrI udayadevasUri | tapA. zrI vijayasUri vRddha kamala prabhasUri dharmaghoSa padamodayasUri zrI lakSmI sAgara sUri puNyaratnasUri guNasamudrasUri kharatara. jinaharSasUri 356 357 zrI zrI jJA. bha. zrI dharmanAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | bha. zrIzItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrIzAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 76 358 zrI zrI jJA. 77 1543 | rUDI, dharaNU 1531 | bharamAde, kapUrI, gAMgI 1507 | SImA, somalade Adi 1520 suhAgade. palhAI | 1523 | dhanI, harSA | 15707 vIrU, jIvaNi, dhArIsu | 1573 | maTakI, piriyAde 359 UkeSa vaMSa 77 360 zrI zrI jJA. zrI vimalasUri | 77 361 zrI zrI jJA. | aMcala. bhAvasAgarasUri 362 zrI zrI jJA. 78 aMcala. somaratnasUri | pUrNimA. puNyaratnasUri 363 1531 | bhAUsu maMdoari, Adi zrI zrI jJA. 78 bha. zrI aranAthAdi bha. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 zrI catu. jI bha. zrI ajitanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 364 |1501 | jhaTakU haphUM, saMpUrI, kapUrI | tapA. munisuMdarasUri 78 UkeSa jJA. telaharAgotra zrI zrI jJA. 365 | vRddhatapA. zrI jJAnasAgarasUri bha. zrIzItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 78 | 366 tapA. ANaMdavimalasUri bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 79 |1528 | ratnU, sAdhU, jIviNi, Adi 1595 | karamAI. ha', pUtI, dhanAI, jIvAde, suhAgade, sakUde, ramAI Adi 367 1547 hapatI zrI jJA. tapA, sumatisAgara sUri bha. zrI neminAtha jI |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 79 Page #600 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 578 kra0 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 392 393 saMvat 394 1521 delahaNIde 1596 gaMgAde, mAlahaNa, dhamrmmAI ama, sAdhU, kutiga karamAde 1511 maragadi 1554 sAdhU 1528 1700 1581 1523 1520 1548 1525 1526 1546 1505 1561 391 1617 zrAvikA nAma dhAkA, padamAI hIrU, mAnU, hIrA, vAMU, pUrI, dharmiNI AsU mANikade jhabakU nagalade giramU, pUrI, rUpiNi lIlAde SImAI, 1501 kIlhaNade. 1529 siMgAradevI, nAmaladevI 1505 bharmI, gurI 1596 kIbU, mAMgu 1513 pUnI, jIviNI 1522 mecU sAdhU 1519 nInU 1515 harSUsu, nItI malhAI, harSAI, koDamade, 1516 jAsalade, amakU 1527 dhAIsu 1644 nAkU ajAI, ma vaMza / gotra balagotra UkeSa jJA. zrI zrI jJA. UkeSa jJA. zrI zrI jJA. prA. jJA. zrI zrI jJA. prA. jJA. zrI jJA. zrI zrI jJA. prA. jJA. UkeSa, prA. jJA. prA. jJA. zrI vaMSa phophaliyA gotra pIpADAgotra bhagAr3a gotra prA. jJA. UkeSa jJA. zrI zrI jJA. prA. jJA. zrI zrI jJA. zrI jJA. zrI jJA. prA. jJA. zrI zrI jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya kRSNarSi. jayasiMhasUra tapA. zrI vijayadAnasUri vRddhatapA. zrI jJAnasAgarasUri tapA. zrI vijayadevasUri purNimA. guNasamudrasUri Agama, vivekaratnasUra aMcala, bhAvasAgarasUri tapA. lakSmIsAgarasUri upagaccha. zrI kakkasUri brahmANagaccha SIlaguNasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri brahmANa zrI sUri zrI sumatinAtha tapA, zrI jayacaMdrasUri kharatara zrI jinahaMsasUri pallikIya zrI yaSodevasUri kharatara zrI jinahaMsasUri tapA. zrI jayacaMdrasUri tapA. zrI vijayadAnasUri tapA. zrI ratnaSekharasUri bhaTTAraka zrI. siddhasUri tapA. udayavallabhasUri kharatara zrI jinabhadrasUri tapA. vijayadAnasUri Agama devaratnasUra vRddhatapA. zrI jinaratnasUri aMcala, dharmamUrtisUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrI vimalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 80 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI vimalanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrISAMtinAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrIzItalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI naminAtha jI bha. zrI AdinAtha jI jai.dhA. pra.le.saM. bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI munisuvrata jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI munisuvratasvAmI jI bha. zrI munisuvratasvAmI jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI supArzvanAtha jI saMdarbha graMtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM. bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI sumatinAtha jI jai. dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 pR. 79 79 79 1818 80 81 81 82 82 82 83 83 83 83 83 84 84 84 85 85 85 85 85 86 86 86 87 Page #601 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat zrAvikA nAma 395 | 1527 | karamAI, rajAI 396 1584 kIkI, iMdrANI, 397 | 1561 | pUgI, sonAI vaMza/gotra / preraka/pratiSThApaka pratimA nirmANa saMdarbha graMtha - pR. gaccha / AcArya Adi oesavaMSa aMcala. jayakesarIsUri bha. zrIzItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 87 zrI zrI jJA. kharatara zrIjinamANikyasUri | bha. zrI sumatinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 87 AcavADIyAgotra zrI. zrI. jJA. zrI iMdranaMdisUri bha. zrI vimalanAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 87 catu. jI huMbaDa. jJA. vRddhatapA. zrI jinaratnasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 87 prA. jJA. siddhasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 88 DIsAvAla jJA. tapA. zrI jayacaMdrasUri bha. zrI zrImunisuvrata jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 88 jI 398 | 1525 | phaDU | 1531 | DAhI, vaIjalade 399 400 |1506 | macakU, kAlI, 401 | 1527 | mAlhaNade, mAMjU zrI. zrI. jJA. hArijagaccha zrImahesarasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 402 zrI. zrI. jJA. vRddhatapA. zrIjinaratnasUri bha. zrI vAsupujya jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 1515 | mAlhaNade, tejU 1543/jhAIsu rAmati 403 gUrjara jJA. Agama. zrIjinacaMdrasUri bha. zrIzItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 404 1528 | deU, zrI. zrI. jJA. aMcala, zrIjayakesarIsUri aMcala. zrIjayakesarIsUri bha. zrI naminAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrIzAMtinAtha jI |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 405 | 1531 | rAjU nAgara, jJA. biMvacIyANagotra 406 | 1644| jasamAde, vimalAde Adi zrI vijayasenasUri bha. zrI ciMtAmaNipArzva | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI 407 1509 UkeSa jJA. salavU 98 kharatara jinabhadrasUri pUrNimA. puNyaratnasUri bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 408 1522 | raMgAI, dhAI zrI zrI jJA. 99 | 1568 | rAmati, padamAI, pAravatI upa jJA, cIcaTa | upakeSa zrI siddhasUri zrI zrI jJA. zrI bhAvadevasUri 410 1517 | 99 411 1507 | vAU. zrI. zrI. jJA. | 100 412 1513 | devalade, guradesu zrI. zrI. jJA. bha. zrI aranAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 zreyAMsanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | bha. zrI sumatinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI suvidhinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | bha. zrI padmaprabha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 100 413 | 1644| jasamAde, lalanAde | Agama. hemaratnasUri | tapA. zrIratnasiMhasUri tapA. vijayasenasUri zrI zrI ISvarasUri zrI lakSmIsAgarasUri zrI zrI jJA. 100 414 | 1519 | vIrUpu, mANikadevI | osa, jJA. 415 vAyaDa jJA. 1525] mAlhaNade, kautigade, sohIgoI 416 1566 maNakAI, nAthI, pUrAI vRddhaSAkhA dharmaratnasUri bha. zrI ajitanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 101 417 1643 | jamanAde, vimalAde zrI zrI mAla jJA. tapA. zrIvijayasenasUri bha. zrI pArzvanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 101 418 1503 | lIlAde, jasamAI, zrI karaNa saMDeragaccha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 102 zrI SAMtisUri zrI sumatisAdhusUri bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI aMbikAmUrti 419 1547 | rUDI, pUrI prA. jJA. / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 102 Page #602 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 580 kra0 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 435 436 437 438 439 440 434 1537 441 442 saMvat 443 1524 1525 1706lIlAI, rAjabAI, nAriMgade laSA, jhakU tejakU sahijalade, pUtali, delhaNade madIsu, lIlA, 1591 1764 1523 1764 tejakuMari, 1764 tejakuMari, 1637 lIlAde, hAMsalade, zrAvikA nAma 1507 kamalAde, AlahaNade 1576 devalade, hIrAde, pUnI, maTakU 1656 banAI. 1529 raMgAI, kUri 1644 vahalade, 1517 mAkU 1508 1563 vAlhI, aradhU, maNakAI 1521 1512 cApalade, mANikade, hIrU, dhanI, kapUrAI, lIlAI kapUrI, yAtU mAcI, jIvAde, 1520 kAMU, vAnU 1643 bharamAde, dhanAde, vAhAla, premAI 1544 dhIrAde, pUtali, 1522 mecU nAmaladevI vaMza / gotra zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. prA. jJA. zrI zrI jJA. prA. jJA. prA. jJA. nAgara. jJA. prA. jJA. upakeSa karmmadIyagotra mor3ha jJA. zrI. zrI. vaMSa rasoIyAgotra zrI. zrI. jJA. zrI zrI jJA. prA. jJA. osavaMSa, zrI chakkaDiyAMgotra zrI. zrI. jJA. UkeSa jJA. prA. jJA. prA. jJA. upakeSa, karmmadIyAgotra prA. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya pUrNimA. zrI guNasuMdarasUri pippala. zrI guNaratnasUri AcAryazrI sUrivijayarAja aMcala. zrI guNanidhAnasUri tapA. jJAnavimalasUri bhaTTAraka guNasuMdarasUri tapA. jJAnavimalasUri tapA. jJAnavimalasUri tapA. zrI hIravijayasUri zrI sUri kharatara. zrIjinacaMdrasUri bhaTTAraka zrI vijayasenasUri aMcala. jayakesarIsUri tapA. zrI vijayasenasUri vRddhatapA. zrIudayasAgarasUri bRhadgaccha pAsacaMdrasUri vRddhatapA. udayavallabhasUri kharatara zrI jinabhadrasUri tapA. hemavimalasUra tapA. zrI lakSmIsAgarasUri tapA. zrI vijayasenasUri kharatara, zrI jinahaMsasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrI naminAthapaMcatIrthI jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI anaMtanAtha jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI AdinAtha paMcatIrthI jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrI zAMtinAtha jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI zrIpadmaprabha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrIzItalanAtha jI saMdarbha graMtha bha. zrI AdinAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI suvidhijina jI bha. zrI sumatinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 .dha.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 pR. 103 103 103 105 105 105 105 106 106 106 106 107 107 107 108 108 108 109 109 109 110 110 110 111 Page #603 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 saMvat 1563 1637 1525 1551 jAsu, amakU hAI 1667 dharmAde, saSamAde 1512 1537 1547 1579 1622 zrAvikA nAma lakhAI, ratnAI iMdrANI sonalade, ratnAI 1612 1521 1556 1512 1557 jhamakU jhaTakU malhAI, iMdrANI 1521 lASaNade, hIrAde 1510 lADU 1503 rUdI, SANI harSaka, pUjIpu, mAkU Adi pacI, jIvaNi, lIlAde sivAde, amara TAkU sonAI 1516 mAlahaNade, melAde, dhanI hAMsalade, nAgalade, karmAI, bholI, jIvAsu, vAchI, vIrU, rANI, saMpUrI, hIrAI, sahajalade 1604 karamAde, 1606 | vIjhU 1667 saSamAde, 1529 lIlU, rAnAI, 1518 rUpaNi, vAlhI, pUrI vaMza / gotra zrI zrI jJA. UkeSa sAhUsaSAgotra zrI zrI jJA. UkeSa vaMSa UkeSa jJA. UkeSa jJA. zrI jJA. usavaMSa osa jJA. maDAvarAgotra zrI zrI jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. osa. jJA. zrI. jJA. zrI. jJA. zrI. jJA. gUrjaravaMSa osa. jJA. prA. jJA. UkeSa jJA. zrI. zrI. jJA. zrImAla. ramyakagotra preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya sarvasUra tapA. hIravijayasUri kharatara zrI jinaharSasUri sadagurU kharatara jinabhadrasUri tapA. zrI vimalasomasUri tapA. lakSmIsAgarasUri tapA. zrIsumatisAdhusUri Agama SivakumArasUri zrI somavimalasUri pUrNimA. zrI sAdhusuMdarasUri | vRddhatapA. zrI vijayadharmasUri tapA. zrI jayacaMdrasUri zrI vijayadAnasUra pUrNimA. zrI jayacaMdrasUri tapA. zrI somadevasUra zrI hemavimalasUri aMcalajayakesarI sUri aMcalazrI siddhAMtasAgarasUri vRddhatapA. zrI amararatnasUri tapA. zrIratnaSekharasUri tapA. zrI vimalasomasUri Agama. devaratnasUri caitra. zrI. lakSmIsAgarasUri pratimA nirmANa Adi bha. zrI zreyAMsanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM. bhA. 2 bha. zrIzItalanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI ajitanAtha jI bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI vizAlanAthajI bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI abhinaMdana jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha jI bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI munisuvratasvAmI jI bha. zrI vIra jI bha. zrI supArzvanAtha jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrIzItalanAtha jI saMdarbha graMtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM. bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bha.. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM. bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM. bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM. bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 581 pR. 111 111 111 112 112 112 113 113 113 113 113 115 115 116 116 116 116 117 117 117 118 118 118 119 Page #604 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 582 kra0 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 saMvat 1510 sAdhUsu, rUpAI 1667 pAcAI, mohaNade 1604 hAMsalade, 1553 suhAmaNi, manakAI 1765 kapUrabAI 1565 mayagalade, sahijaladeAdi 1544 1575 1521 1542 kautigade, raMgAI 1549 rUpAI, lakhAI, 1520 | lAchU kautigade, zrAvikA nAma maragadi, pUrI, nAthI 1567 mAlhaNade, demAI, ramAde 1632 ThakarANI, hIrAI 1511 pAMcU sahajalade, khetU, raMgIpu 1591 1509 | pAlhaNade, raMgAI, 1528 jayatU, manI 1549 rAjU SoSI, melAde, valahAde 1584 kuMtu rAjU 1529 cAMpU, suhagI, 1532 dUbI 1551 suhaDAde, padmAI, 1617 kurmAI 1564 pUnAI, vaMza / gotra zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. prA. jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI. zrI. jJA. vAyaDa jJA. UkeSa. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI vaMSa mor3ha jJA. gUrjara jJA. Ago upakeSa vaMSa zrI vIravaMSa prA. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. zrI. zrI. jJA. prA. jJA. oesavaMSa zrI zrI jJA. oesavaMSa preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya pUrNimA. sadagurU Agama. zrIkulavarddhanasUri zrI vijayadAnasUri tapA. zrIhemavimalasUri tapA. zrI jJAnavimalasUri suvidhinAtha catu. zrIsUri labdhisuMdarasUri koraMTa zrIsarvadevasUri tapA. lakSmIsAgarasUri pUrNimA guNaratnasUra Agama, hemaratnasUri aMcala. bhAvasAgarasUri tapA. zrI hIravijayasUri zrI sUri sAvadevasUra aMcala jayakesarI sUri Agama. zrI saMyamaratnasUri vRddhatapA. zrI udayasAgarasUri tapA. hemavimalasUri zrI sUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri aMcala. siddhAMtasAgarasUri tapA. zrI hIravijayasUri zrI lakSmIsAgarasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrIzItalaprabhacatu. jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI per3hAlanAtha jI bha. zrI dharmaratnasUra jI bha. zrI vimalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI munisuvrata jI bha. zrI pArzvanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI zreyAMsanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI munisuvratapaMcatIrthI jI bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrIzAMtinAtha catu. jI bha. zrI AdinAtha jI saMdarbha graMtha bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI munisuvrata jI bha. zrI abhinaMdana jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI padmaprabha jI bha. zrI pArzvanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI vAsupUjya catu jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jI bha. zrI neminAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI pArzvanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 pR. 119 119 120 120 121 121 121 121 122 122 122 122 122 123 123 123 124 124 124 124 124 124 125 125 125 Page #605 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kra0 saMvat | prAvikA nAma saMdarbha graMtha / vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka | gaccha / AcArya | Adi prA. jJA. aMcala, jayakesarI sUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 125 493 |1521 | chAlI, kuMari 4941507 | karmAde, phadU, hImati 495 1587 || jasamAI, SImAI, dIvI, zrI zrI jJA. Agama. hemaratnasUri bha. zrI abhinaMdana jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 125 zrI. zrI. jJA. aMcala. guNanidhAnasUri bha. zrI AdinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 125 dhanAI 1548 | mAMkU, bholI zrI jJA. aMcala. siddhAMtasAgarasUri | 126 bha. zrI AdinAtha catu. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jI . 497 | 1523| hAMsalade,ramAde prA. jJA. tapA. lakSmIsAgarasUri 126 498 | 1683 | iMdrANI osavaMSa | bha. zrI kuMthunAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha, zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 126 zrI zrI jJA. 126 harSaratnasUri vimalasUri zrI zrI jJA. | bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 127 upa, vaMSa kharatara. jinaharSasUri 127 prA. jJA. 490 | 1610 | zrRMgAradevI 4911524 | rAmalade, camakU 492 | 1520 | dulahAde, haMsAI | 1561 | gurUde, hAMsalade 1537 lATU vAlhI , AsITha 495 | 1626 | pUnI 496 | 1512 | cedU, lakSmI, rAmati 497 | 1612 | ratnAI, jIvAde - 127 | bha. zrI naminAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI suvidhinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrIzAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 harSaratnasUri vRddhatapA. vijayaratnasUri 494 - zrI zrI jJA. - 127 zrI. zrI. jJA. tapA. zrI hIravijayasUri bha. zrIzItalanAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 127 zrI. zrI. jJA. | 128 Agama gaccha hemaratnasUri | bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 kaoNraTa zrI nannasUri bha. zrIzAMtinAtha jI |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 .............. 128 498 1644valAde, maMgalAde zrI. zrI. jJA. 499 1509 mAlhaNade zrI. zrI. jJA. 500 1513 | vIrU, rUdI, vAyaDa jJA. tapA. zrI vijayasenasUri | bha. zrI vAsupUjya jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 128 pippala. zrI guNaratnasUri | bha. zrIzItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 128 vRddhatapA. zrIjinaratnasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 129 brahmANa. munizrIvIrasUri bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 129 jJAnakIya zrI dhaneSvarasUri bha. zrIzAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 129 501 1579 mANikade, jasamAde, zrI zrI jJA. 502 1535 laSamAde, jayakU upa. jJA. usabhagotra 503 prA. jJA. 504 zrI jJA. saMghavI 1546 | dharmaNi,sarIyAde 1552 | kautigade,jIjI 1520 | mecU, rUDI 11554 natnAde ,vIlhaNade, gaurI / 505 prA. jJA. 506 zrI. zrI. jJA. Agama vivekaratnasUri bha. zrI zrI caMdraprabha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 129 kharatara. zrI jinaharSasUri bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 130 tapA. zrI sUri bha. zrIzItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 130 buddhisAgarasUri bha. zrI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 130zreyAMsaprabhasvAmI jI Agama. SivakumArasUri bha. zrI vAsupUjya jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 130 pUrNimA. viSAla rAjasUri bha. zrIzAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 130 sUri bha. zrI neminAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 130 tapA. vijayadAnasUri bha. zrI dharmanAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 - 131 | 507 | 1556 | rUpAI 508 11530 lADI, lIlAde zrI zrI jJA. | zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. | osa. jJA. 509 1549 pUtali 1612 | dhanAI,budhI 510 Page #606 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 584 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha | preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya pratimA nirmANa Adi 511 1547 | kautigade UkeSa jJA. bha. zrI AdinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 131 tapA. sumatisAdhusUri kharatara, jinacaMdrasUri 512 1532 | dharaNa bha. zrIzAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 1131 zrI jJA. nAcaNagotra 513 prA. jJA. 131 1528 | araghU 1552 | kutigadevI "514 zrI jJA. tapA, zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrIzItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 kharatara. zrIjinaharSasUri bha. zrI suvidhinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 maladhAri guNasuMdarasUri bha. zrI Adijina jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 132 515 1511 bholI 132 oesavaMSa bADaliyAgotra prA. jJA. 132 5161589 | gaurI 517 | 1508 | hAsU, kUari 518 | 1532 | rUpAI zrI.jJA. dvivaMdanIka kakkasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | tapA. zrI vijayadharmasUri | bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 dharmaghoSa. zrI sAdhuratnasUri | bha. zrIzAMtinAtha jI |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 132 132 UkeSa jJA. khATaDagotra UkeSa 132 osa.jJA. 133 519 | 1521 | sArU, maTU 520 | 1560 | saMpUrI,gaMgAde / 521 1677 | valahAde 522 | 1520 | TIbU, vanAde 523 1122 raMgAde, valahAde, vaijalade osa jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 kakkasUri bha. zrI kuthunAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. vijayadevasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 zrI jinaratnasUri bha. zrI ajitanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | kharatara jinacaMdrasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 133 osa jJA. 133 133 osavaMSa ghaMkhavAlagotra | prA. jJA. DIsA. jJA. 52411524 | kutigade,bhAvalade Adi 525 | 150 | pANI, sohI | tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 134 tapA. zrI jayacaMdrasUri bha. zrI AdinAtha catu. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 134 | jI vRddhatapA. caritrasAgarasUri bha. zrIzAMtinAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 134 | osa. jJA. 11565 | lIlI, cAMdU, iMdrANI, somAI 527 1644 ThakarANI, jIbAI zrI zrI jJA. 528 1537 | sutaTha, vAlhITha, AsITha zrI zrI jJA. tapA. zrI vijayaratnasUri bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 135 vRddhatapA. vijayaratnasUri | bha. zrIzAMtinAtha jI |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 135 tapA. dharmavimalagaNi bha. zrI munisuvratanAtha | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 135 529 1613 | kamalI prA. jJA. 5301505 | caMgAI UkeSa jJA. kharatara zrI jinabhadrasUri | bha. zrI caMdraprabhasvAmI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 135 | 1491 | sapAde, dharamAI upa. jJA. 532 | 1509 | degaI, vAchupu, netAI UkeSa koraMTa zrI sAvadevasUri tapA. zrI ratnaSekharasUri pUrNimA.zrI jayaprabhasUri bha. zrIzItalanAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 136 bha. zrI munisuvrata jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 136 bha. zrI kuMthunAtha catu. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 136 533 | | 1519 | sApU, araghU zrI zrI jJA. Page #607 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra | __saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya Adi prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI naminAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 137 137 137 537 137 5341530 | somIpu, jhaTakU 535 | 1622 | bhUlAI, haraSAde 536 1528 | suhaDAde, devalade | 1531 | sajalade, maTakU 538 1531 haSUsu 1503 | mANikade 540 | 1508 | hemAde, DAhI 541 | 1622 | sabU, jIvAde 137 prA. jJA. zrI lakSmIsAgara sUri bha. zrI dharmanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 paMcANaca gotra | zrI hIravijayasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 osa. vaMSa koraMTa zrI sAvadevasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | zrI zrI jJA. pUrNimA guNadhIrasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI jayacaMdrasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 U. jJA. saMDera SAMtisUri | bha. zrI ajitanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 zrI zrI jJA. tapA. zrI hIravijayasUri | bha. zrI caturviMzatipaTTa. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | jI 539 137 138 | 138 542 | 1520 | gurUde, ThaNakU prA. jJA. bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 138 osavAla kakkasUri caitra zrI jinadevasUri 1506 | karmAde, amarI zrI zrI jJA. jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 138 bha. zrI caMdraprabhanAtha | catu. jI 5441553 | gomati, karmAde zrI zrI vaMSa pippala zrI dharmavallabhasUri | bha. zrI naminAtha catu. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 138 545 | 1528 | jhAMjhaNa, laSIpu, vAlhI 546 11660 vimalAde zrI zrI jJA. | 139 547 | 1566 | niri, mAkU UkeSa jJA. | tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI aMbikA jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI nayavijayagaNi bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI hemavimalasUri bha. zrI munisuvrata jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. vijayasenasUri bha. zrI vAsupUjya jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 upakeSa zrI kakkasUri bha. zrI ajitanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 139 548 11653vIrA prA. jJA. 140 549 | 1518 | hamIrade, 140 upa. jJA. kukuTagotra prA. jJA. 5501552 | dharmAde, karmAde, lIlAde 551 | 1507 | sAlahU pUrI 552 | 1573 | dharmAde, sonAI zrI jJA. osa. jJA. | nAgendra zrI hemasiMhasUri | bha. zrIzItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 140 | siddhAMta somacaMdrasUri bha. zrIzAMtinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 141 | koraMTa zrI nannasUri bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 141 bha. zrI AdinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 141 tapA. zrI vijayarAjasUri | bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 141 osavAla zrI sUri bha. zrI suvidhinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 141 553 | 1571 maradhU, ratnAde zrI zrI jJA. 554 1721 | pASar3a prA.jJA. 555 1563 | maNakAI, rUpAI kumuTagotra. UkeSa jJA. 556 1604 | gorAI | bha. zrIzAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 141 557 | 1560 | raMgAI, jAsalade 11533 | khImAde, somI, palahAI 559 | 1561 | haphUMpu, bIrAI, gaMgAde zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. osa vaMSa oesa vaMSa vijayadAnasUri pUrNimA. puNyaratnasUri aMcala jayakesarIsUri aMcala bhAvasAgarasUri aMcala bhAvasAgarasUri 558 bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 142 | bha. zrI ajitanAtha jI bha. zrI Aja jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 1 142 Page #608 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 586 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma sa Adi 560 | 1528 | bhAvaladevI vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha | pR. gaccha / AcArya UkeSa vaMSa kharatara zrI jinacaMdrasUri bha. zrI caMdraprabhu jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 7 142 prA. jJA. tapA. zrI hIravijayasUri | bha. zrI padmaprabhu jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 143 UkeSa gAMdhI zrI sUri bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 143 561 | 1622 | karmAdevI, iMdrANI 562 1510 | valahAde, sIrI gotra zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. 563 1626 | kapUrAI 564 1616 | jIvAde 1517 | lahika kuMari | 1631 | jiitalade, munI, vanAI 567 | 1544 | hAMsU, jIvAde zrI zrI jJA. 144 tapA. hIravijayasUri bha. zrI ajitanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 143 | tapA. zrI vijayadAnasUri | bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 aMcala jayakesarIsUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | tapA. zrI hIravijayasUri bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 144 vRddhatapA. zrI dharmaratnasUri bha. zrI sumatinAtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 144 catu. jI osa vaMSa osa jJA. 568 | 1521 | vIjhU, gaurI prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI kuMthunAtha catu. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 144 zrI jJA. tapA. zrI hIravijayasUri pUrNimA sAdhuratnasUri zrI jJA. 569 11630 | jIvAde | 1513 | ratanAde, rAMku 5711587 | hIrU, jhamakI 572 | 1552 | vIkU, jIvAde, kamalAde bha. zrI vAsupUjya jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 145 bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 145 bha. zrI ajitanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 145 prA. jJA. UkeSa jJA. tapA. zrI hemavimalasUri bha. zrI ajitanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | Adi / osa. jJA. tapA. zrI vijayadAnasUri | bha. zrI anaMtanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 145 5731617 maradhAI, kIbAI, TAMkU kastUrAI 574 |1517 | phadU, harSu 575 1523 | gAMgI, nAmala 576 | 1505 | cAMpU 577 1503 | cAMpalade zrI zrI jJA. aMcala zrI jayakesarIsUri | bha. zrI sumatinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 146 zrI zrI jJA. pUrNimA rAjatilakasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 - 146 prA. jJA. | tapA. zrI jayacaMdrasUri bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 146 UkeSa zrI ratnasUri bha. zrIzAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 146 zrI zrI jJA. Agama sAdhuratnasUri bha. zrI ajitanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 - 146 | prA. jJA. | zrI vijayadharmasUri | bha. zrI ajitanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 sauvarNika jJA. | vRddhatapA. zrI ratnasiMhasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 147 | gUrjara jJA. Agama. jinacaMdrasUri | bha. zrI AdinAtha catu. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 - 147 5781513 | mANikade cAMpalade,koI 579 | 1512 | pUjA, tilI 580 1507 | rAUMsu 581 1542 | nArU, makI jI 582 zrI . zrI | 1506 | bAU, lAchU DA. zrI buddhisAgarasUri | bha. zrI munisuvrata jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 svAmI jI bha. zrIzAMtinAtha jI |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 148 | bha. zrI sumatinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 583 1508 | macakU vIrU osavaMSa | aMcala jayakesarIsUri 584 1516 | araghU zrI zrI jJA. zrI sUri Page #609 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 587 kra0 saMvata prAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa gaccha / AcArya Adi 585 | 1505 | rAjUsu, rAmati 586 | 1537 | nAyakade, sUlesari 587 | 1573 | bhUvade, nAthI, maradhI UkeSa jJA. pUrNimA guNasamudrasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 148 tapA, zrI lakSmIsAgara sUri bha. zrIzAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI saubhAgyasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 149 huMbaDa jJA. suragotra 588 1520 | araghU. mIrU zrI jJA. zrI vimalasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 149 bha. zrI caMdraprabhasvAmI jI zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. 589 | 1529 | SANI, phAlUsu 590 1520 haravU 591 1581 | saSIsu, kAmalade 592 | 1518 | rANI, lASaNade zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. 593 zrI zrI jJA. 1531 | pomAde, pAtI | 1531 kutigade, karmAI 594 oesavaMSa 595 zrI zrI jJA. 1548 | dhArUsu, vArUsu, | 1531 | DAhI, patI 596 prA. jJA. 597 1506 | bharamAde, sAtade 152 598 | 1563 | bhAcI, jaItalade UkeSa. jJA. 1508 ahavide, camaka, delhAgade | prA. jJA. puNyaratnasUri | bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 150 Agama. guNaratnasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 150 ANaMdasAgarasUri | bha. zrIzAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 150 Agama, devaratnasUri bha. zrI saMbhavanAtha catu. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 151 | jI nAgeMdra zrI hemaratnasUri bha. zrIzItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 151 aMcala zrI jayakesarIsUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 Agama. jinacaMdrasUri bha. zrIzItalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 152 tapA. sumatisuMdarasUri bha. zrI naminAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 152 brahmANa. zrI udayaprabhasUri | bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI hemavimalasUri bha. zrI vAsupUjya jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 153 Agama. zrI siMhadanasUri bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 153 tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI padmaprabhu jI |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 153 | tapA. zrI ratnaSekharasUri bha. zrIzAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 153 tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrIzItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 153 | pippala dharmasAgarasUri bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 baDagaccha udayasiMhasUri bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 154 vRddhatapA. vijayaratnasUri | bha. zrI vAsupUjya jI |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 154 | saMDera zrI IsarasUri bha. zrI zreyAMsacatu. jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 pUrNimA. pUrNacaMdrasUri bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 154 tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI padmaprabha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 155 | tapA. vijayasenasUri bha. zrI caMdraprabhasvAmI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 599 600 11524 | karamI, maragadi prA. jJA. 601 | 1511 | lADI, camakU, lIlAde UkaSa 602 1534 | mAlahaNadevI UkeSa 803|1531 mANikade, baDaghI zrI zrI jJA. prA. jJA. osa. jJA. 6041639 | jIU 6051516 | phadakU, sohI 606 | 1517 | meghU, caMpAI 607 1506 kAmalade, jIvaNi 608 | 1528 | araghU, gurI 609 | 1662 | vaijalade, tejalade zrI. zrI. jJA. DIsA. jJA. prA. jJA. | 155 jI 610 prA. jJA. bha. zrI anaMtanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 155 1504 | meghU, sAU 1563 | rUpAI, kapU. vimalAde | tapA. jayacaMdrasUri | aMcala. bhAvasAgarasUri 611 zrI zrIvaMSa bha. zrI kuMthunAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 155 Page #610 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 588 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma Adi 612' | 1556 | gaurI, kakU 613 156 1677 hAnA | 1515 | dharmAde 614 615 1517 | pANI 616 1518 | bholI 617 | 1677 | vIgAI 618 | 1537 | raMgAI, jIvaNi, raMgAI vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka - pratimA nirmANa / saMdarbha graMtha gaccha / AcArya zrI zrI jJA. pIpala sarvasUri bha. zrI suvidhinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 moDha jJA. tapA. vijayadevasUri bha. zrI anaMtanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | upa jJA. zrI somadevasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 156 zrI zrI jJA. tapA. zrI ratnasiMhasUri bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 156 caMDAliyA gotra | maladhAri guNasuMdarasUri bha. zrI naminAtha catu. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 156 upakeSa jJA. | jI u. jJA. tapA. zrI vijayadevasUri bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 156 osavaMSa dharmaghoSa. zrIpadmAnaMdasUri | bha. zrI AdinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 - 157 surANAgotra tapA. ravijayasUri bha. zrIzItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 157 zrI zrI jJA. nAgeMdra zrI guNadevasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 157 zrI zrI vaMSa zrI sUri | bha. zrI suvidhinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 157 prA. jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI kuMthunAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 158 prA. jJA. | tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI naminAtha jI |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 158 UkeSa nAhara dharmaghoSa zrI sAdhuratnasUri | bha. zrI abhinaMdana jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 158 gotra prA. jJA. bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 158 | osa vaMSa zrI jinasiMhasUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 158 prA. jJA. tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI munisuvrata catu. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 160 620 619 1617 | rAjalade | 1527 | prImalade, raMgI 621 1531 | lahakU, nAI, maTakU 622 1526 | vanI, jhADU 623 | varajU, jIviNi, hAMsI 624 | 1514 | ahivade | 1532 UkeSa jJA. zrI zrI jJA. 625 1565 rAjalade, dharmAI, rahI 626 1877 | jAsalade 627 | 1523 | vaijAI. bIjI, jInA, sonAI 628 | 1540 | sUDhI, saMpUrI 629 | 1516 | dUbI, mAjU, sAdhU amarAde, gAMgabAI | 1518 | amaka, lApUpu, raMgAI 632 1552 | mAMjU, sonAI, 633 | 1548 | mAMjU, mAkUsu, saubhAgiNI 634 | 1576 | nAI,maTakI,iMdrANI 635 1556 | rANI, dhanAI, 630 631 zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI vaMSa 162 tapA. zrI sumatisAdhusUri | bha. zrI kuMthunAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 161 Agama. ANaMdaprabhasUri bha. zrI caMdraprabhu jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 161 | tapA. zrI vijayasenasUri / bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 161 zrI guNasuMdarasUri | bha. zrI vimalagAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 161 | AgamasomaratnasUri bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 pippala. padmAnaMdasUri bha. zrI munisuvrata jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 162 sarvasUri | bha. zrI aranAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 162 tapA. iMdranadisUri bha. zrI kuMthunAtha jI / | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | zrI buddhisAgarasUri / bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 163 | zrI vIrasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 163 tapA. zrI hemavimalasUri bha. zrIzAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 163 zrI zrI vaMSa zrI zrI jJA. IM.la.la.mA.2 162 636 |1528 | cApalade, devalade, zrI zrI jJA. 637 1523 | aragho, nAmalade zrI zrI jJA. 638 1568 rUhI, rUSAde, , Page #611 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 589 kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra | 163 639 | 1573 | maTakI, iMdrANI 640 | 1548 | hIrAde, katthAI, rUpAI zrI zrI vaMSa osavaMSa / 164 | preraka/pratiSThApaka pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha gaccha / AcArya Adi suvihitasUri bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bhAvasUri bha. zrI abhinaMdana jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 nAtha jI | kharatara zrI jinacaMdrasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | aMcala. siddhAMtasAgarasUri | bha. zrI suvidhinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 Agama siMhadattasUri bha. zrIzAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | tapA. zrI vijayasenasUri | bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 641 . UkeSa vaMSa 164 1528 | maNakI, DAhI 1553 karmAI, miragAI 642 osa vaMSa 164 643 prA. jJA. 164 1508 | amakU sohAmiNi, tejalade 644 1651 osa. AtUrAgotra 645 166 tejalade | amarAde, rAmati tapA. zrI vijayasenasUri | bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | zrI kakkasUri bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 646 | 1525 ciMcaTagotra | 166 6471536 | nAI, rANI zrI zrI jJA. | 166 648 zrI zrI jJA. 167 649 prA. jJA. 168 650 prA. jJA. | zrI vIrasUri | bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | zrI brahmANa | bha. zrI kuMthunAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 tapA. zrI ratnaSekharasUri bha. zrI dharmanAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 zrI hemavimalasUri | bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | Agama devaratnasUri bha. zrI suvidhinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 kharatara. jinacaMdrasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | upakeSa zrI devaguptisUri | bha. zrI abhinaMdana jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 1528 | mANikide | 1513 | sirI, pUrI | 1568 | maTakU, valahAde 1525 | pomI, jIviNi 1528 | ratnAI, rAjageI 11530 | mUjI, sonalade,kuMari 168 *651 zrI zrI jJA. 652 prA. vaMSa 168 169 upa. jJA. govarddhanagotra 654 | 1584 SImAI, vIrAI kharatara jinamANikyasUri bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 169 ukeSa kAMkariyAgotra | 1536 | vIjalade, mANiki 656 | 1529 | lIlU, hIrAI 657 | 1713 | saSAI, sonAI, SImAI zrI zrI jJA. zrI jJA. osa jJA. 658 | 1515 | mAlahaNade zrI jJA. 1519 | vulade zrI jJA. 659 660 | bhaTTA. zrI buddhisAgarasUri | bha. zrI vimalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 170 | AgamadevaratnasUri | bha. zrI abhinaMdana jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 170 zrI vijayaprabhusUri jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 170 pUrNimAsAdhuratnasUri bha. zrIzItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 171 | nAgeMdra zrI guNadevasUri bha. zrI caMdraprabhu jI |jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 171 vRddhatapA. zrI | bha. zrI kuMthunAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 171 udayasAgarasUri zrI sUri | bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 171 tapA. zrI lakSmIsAgara bha. zrI dharmanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 171 1553 | siMgArade, maTakU, gurade / zrI zrI jJA. 661 | 1525 | ramakU dUbI prA. jJA. 662 1535 amakU maUkU DIsA jJA. sUri Page #612 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 590 kra0 663 664 665 666 667 668 669 e70 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 saMvat 1554 kIkI, dhanIpu, zrRMgArade, iMdI zrAvikA nAma 1512 siMgArade, mAMjU 1508 | kutiMgade, sulahIsu 1513 lAchU, mANika, 1537 | dhAUM, nAgiNi, kutigade 1513 lADI, gAMgI 1506 pAtU sArU 1525 phanUpu, hAMsI 1512 | ramAde 1510 karmAde, lASU 1533 haka tejU 1515 jaitU bharmAde, karmAde 1551 | kuMari, rAjUpu, raMgAde 1567 kIkI, caMgIpu, pUtalI, rahIpu 1573 | ghetU, bagUkayA 1517 sarasati, pomAde 1512 | nAgalade, haraSU 1677 harSamade, mayagalade, phUlA 1530 bAsU 1517 manI, mAhAdi 1508 jAsU amakU 1511 sahijalade 1515 kapUtI, mAnU, lIlAI 1506 nAmalade, karmAde 1517 karmAde, vanU vaMza / gotra UsavaMSa zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI jJA. zrI zrI jJA. vaDagotra zrI zrI jJA zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. prA. jJA. zrI. zrI. jJA. osa. jJA. osa jJA. zrI zrI jJA. osa jJA. osa jJA. zrI zrI jJA. prA. jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. prA. jJA. UkeSa jJA. zrI zrI jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrI sarvasUri pUrNimAzrI guNasamudrasUri zrI sUri vRddhatapA. zrI udayasAgarasUri vRddhatapA. zrI ratnasiMhasUri pUrNimA. rAjatilakasUri viSAlarAjasUri pUrNimA. zrI jayaprabhasUra pUrNimA. zrI guNasamudrasUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri tapA. zrI ratnaSekharasUri aMcala siddhAMtasAgarasUri zrI devaguptasUri zrI vijayasiMhasUra nAgeMdra. vijayaprabhasUra zrI suvihitasUra tapA. zrI vijayadevasUri pUrNimA zrI kamalaprabhasUri. tapA. zrI ratnazekharasUri zrI sUri brahmANa zrI municaMdrasUri tapA. ratnaSekharasUri bRhatapA. zrIjayacaMdrasUri pUrNimA zrI sAdhusuMdarasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrIzAMtinAtha paMcatIrthI jI bha. zrI munisuvrata jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrI mahAvIra jI bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI caMdraprabhu jI bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI abhinaMdana catu. | jI saMdarbha graMtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM. bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM. bhA. 2 bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI caMdraprabhasvAmI jI bha. zrI munisuvratasvAmI jI bha. zrI zreyAMsanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 pR. 171 172 172 172 172 173 173 173 173 173 173 174 174 174 174 174 175 175 175 175 175 176 176 176 177 Page #613 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kra0 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 saMvat 1632 1508 1528 1589 1519 1517 1531 1520 1523 zrAvikA nAma jIbAI gurI, mAgiNi dava, amarI, vIrU suhavade, gaurI, kAmalade kutigade, lIlAde jamaNAde 1553 mAnupu mAlhusu 1569 hemAde, bImAI 1561 jAlaNade 1600 ramAI, lalitAde, manAI karmANi, mANikade hIrU, karmAI, kapUrAI sUhavade, kuMari, Tabaka, ratnAde, vanAde 1525 nAgalade, vimalAde 1400 nayagAdevI 1529 kUsari, hemAI 1632 sahijalade, vIrAI 1506 rAjU, raMgAI 1547 ramAI 1524 gomati makAMsu kamalI 1667 vijalade 1525 sUhavade, kaMari, ratnAde 1541 sirITha lADiki 1634 vasurAI, sahijalade vaMza / gotra preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya tapA. zrI hIravijayasUri brahmANavimalasU moDha jJA. zrI jJA. zrI zrI jJA. zrImAla jJA. prA. jJA. upakeSa jJA. maMDovaMSa gotra zrI zrI vaMSa zrI jJA. UkeSa jJA. zrI jJA. zrI zrI jJA. oesavaMSa vAyaDa jJA. osa jJA. maMDovarA gotra upa vaMSa zrI zrI jJA. prA. jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. vAyaDa jJA. moDha jJA. surANAgotra upakeSa vaMSa | pippala guNasAgarasUri brahmANa vimala sUri saMDera zrI sAlibhadrasUri dharmaghoSa zrI sAdhuratnasUra pIpala. zrI dharmavallabhasUri koraMTa zrI nannasUri pUrNimA zrI udayacaMdrasUri | aMcala guNanidhAna nAgeMdra zrI hemaratnasUri | aMcala. jasakesarIsUri tapA. zrI lakSmIsAgarasUri dharmaghoSa zrI sAratnasUri zrI kakkasUri vRddhatapA. jJAnasAgarasUri tapA. zrI hIravijaya sUri pUrNimA zrI guNasamudrasUri tapA. zrI pratimA nirmANa Adi bha. zrI dharmanAtha jI bha. zrI vimalanAtha jI bha. zrI suvidhinAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI zreyAMsanAtha jI bha zrI munisuvrata catu jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI gautama pratimA jI bha. zrI naminAtha jI saMdarbha graMtha jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai. dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 vRddhatapA. saubhAgyaratnasUri bha. zrI supArzvanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 pUrNimA zrI puNyaratnasUri aMcala zrI kalyANasAgarasUra prati. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrIzAMtinAtha catu jai. dhA.pra.le.saM. bhA. 2 jI jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dha.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI caturviMzatipaTTa jai. dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI bha. zrI saMbhavanAtha catu | jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 591 pR. 1 177 177 177 191 191 191 192 192 192 193 193 193 193 193 193 194 194 194 194 194 195 195 199 199 Page #614 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 592 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra 712 | 1534 bhImalade jayatu | 200 713 | 1552 | kAU, raMgI |1524 | sahiSalade, kapUrI moDha jJA. zrI zrI jJA. 714 preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha / pR. gaccha / AcArya Adi | nANAvAla. zrI | bha. zrI sumatinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 dhaneSvarasUri vRddhatapA. udayasAgarasUri | bha. zrIzAMtinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 - 200 pUrNi. guNasuMdarasUri bha. zrI caturviMzati |jai.dhaa.pr.le.sN.bhaa.2 | naminAtha jI zrI vijayadAnasUri bha. zrI pArzvanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 200 bha. zrI vAsupUjya jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 201 | tapA. zrI vijayadAnasUri | bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 Agama zrI SIlavardharasUri bha. zrI saMbhavanAtha phu. | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 201 200 osa. jJA. 716 upakeSa vaMSa | 1525 | rohaNi | 1529 | rUpAI, ratanII | 1612 | bakU 1531 karaNU, pArabatI 717 201 zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. 718 719 | 1573 | AsI, maMgAI, palhAI 720 1661 | koTamade, jIvA 721 1510 | dhammAI, haMsAI 722 1638 | amarAde 723 202 amarAde rAjalade 724 725 1515 | jasamAde 726 1612 | sonA 727 | 1627 | jAsalade | 1677 | dhanabAI zrI zrI jJA. pUrNimA sadagurU bha. zrI naminAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 201 zrI zrI jJA. tapA. bhaTTA bha. zrI dharmanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 2017 zrIvijayasenasUri zrI zrI jJA. bRddhatapA. zrI ratnasiMhasUri | bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 202 osavaMSa jJA. tapA. zrI hIravijayasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 202 zrI zrI jJA. zrI sUri bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 zrI jJA. | brahmaNamunicaMdrasUri bha. zrIzItalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 202 prA. jJA. tapA. sohAkara bha. zrI AdinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 202 zrI zrI jJA. | tapA. zrI vijayadAnasUri | bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 202 gUrjara jJA. tapA. zrI hIravijayasUri | bha. zrI pArzvanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 / 203 tapA. zrI vijayadevasUri bha. zrI pArzvanAtha jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 203 zrI zrI jJA. zrI sAdhusuMdarasUri bha. zrI vimalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 203 osavaMSa zrI sUri bha. zrI pArzvanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 203 zrI zrI jJA. tapA. zrI vijayasenasUri bha. zrI vAsupUjya jI / jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 203 zrI zrImAla jJA. bhavadevasUri bhAvaDAra bha. zrI sumatinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 196 vAyaDa jJA. | Agama. hemaratnasUri | bha. zrI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 196 dharmanAthadipaMcatIrthI jI upakeSa jJA. | dharmaghoSa zrIsAdhuratnasUri bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 maMDovarA gotra nImA jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI naminAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 196 prA. jJA. bRhattapA zrIvijayaratnasUri | bha. zrI vAsupUjya jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 197 729 730 731 | 1517 | vAsU 1558 | rUDIsu 1644| | koDAI, karANI | 1541 | saMpU. harSAI | 1519 | rAjU, saMpUrI 732 733 7341512 | laNU zrI 735 |1523 lADI, maMdoari 736 | 1529 | AsU. mAkUNade Page #615 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat prAvikA nAma vaMza/gotra | saMdarbha graMtha / preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa | gaccha / AcArya Adi 737 prA. jJA. 738 prA. jJA. 739 nImA jJA. 740 zrI prA. jJA. 741 prA. jJA. 742 zrI zrI jJA. | 197 1564 | halI, ahavade 1521 | dhanAI | 1523 | lAhI, maMdoari 1529 | rAjU, AsU, mAkUNade 1521 | | dhanAI 1513 | rANI, lASaNade 1638 | vasAde, amarAde | 1525 | rAjUpu vAnUpu mANiki 1560 | lIlU, jIvAI caMpAI 1583 | pIAde, sarIyAde 1612 | dhinAI 1600 TahikU, amarAde, jIvAi 743 osavaMSa jJA. 744 dIsA jJA. 745 zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. 746 osa jJA. 747 748 zrI jJA. vRddhatapA. labdhisAgarasUri | bha. zrI ajitanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 197 | tapA. zrIlakSmIsAgarasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 197 | tapA. zrIlakSmIsAgarasUri bha. zrI naminAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 7 197 | bRhattapA zrIvijayaratnasUri | bha. zrI vAsupUjya jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 197 | tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | 197 Agama devaratnasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 | tapA. hIravijayasUri bha. zrI munisuvrata jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 - 198 | tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 dharmanAtha bha. zrI sadgurU jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 198 pUrNimA zrI sUri | bha. zrI AdinAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 198 tapA. zrIvijayadAnasUri bha. zrIzItalanAtha jI | jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 199 pUrNimA zrI puNyaprabhasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. caturvizatipaTTaH jI nAgeMdra | bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 167 sarvasUri | bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 167 zrIharSavinayasUri | bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 168 zrI sUri | bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. vijayadAnasUri bha. zrI munisuvrata pA.jai.dhA.pra.le.saM. 168 svAmI paMcatIrtha jI zrI sUri bha. zrI dharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrI dharmasAgarasUri bha. zrIzAMtinAtha jI / pA.jai.dhA.pra.le.saM. 168 tapA. paM. vijayadArasUri | bha. zrIzItalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 168 tapA. zrI somavimalasUri bha. zrIzItalanAtha jI / pA.jai.dhA.pra.le.saM. 169 749 1605panA prA0 jJA0 zrI jJA. zrI jJA. 750 1605 | vAdU 751 1605 | sobhagiNi, ratanAde 11605 | bAIsohI, iMdrANI 7531605 | amarI, nAmalade, ramAde 752 prA. jJA. 168 / prA. jJA. 754 zrI jJA. 168 755 zrI jJA. 756 | | 1808 | nAkU 1610 jhaTI, raMgI | 1610 | vIrAi, pAcI, sAdhU 1610 | maraghI, aNUAde 1612 maradhI, lAlI, pUrAI laghu jJA. UkeSa. 757 758 zrI jJA. Agama. zrI saMyama ratna | 169 sUri bha. zrI ajitanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. caturvizatipaTTaH jI bha. zrI pArzvanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 169 7591613 bhujAI, TabakAI 760 1613 | karmU, lIlu zrI jJA. pUrNimA. zrI sUri bha. zrI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 166 zrIzItalanAthAdipaMcartI jI 761 zrI jJA. bha. zrIzItalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. / 166 1615 khImAI 1615 khImAI, jIvAde, makAi zrIsUri zrI sUri 762 prA. jJA. bha. zrI saMbhavanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 166 Page #616 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 594 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma saMdarbha graMtha pR. pratimA nirmANa Adi 763 1615| kamalAde, kauDI, made bha. zrI zrI zAMtinAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 166 jI 163 764|1587 | harakhIi, iMdrANI 765 1588 hIrI AsI | 1588 | manI, mANiki, lIlI vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya o. gotra bRhatta kharatara zrI jinacaMdrasUri | zrI zrImAla jJA. | siddhAMta jayasuMdarasUri zrI zrImAla jJA. | Agama. jJAnaratnasUri | zrI zrImAla jJA. | pUrNimA. vaTamadrIya zrI labdhisuMdarasUri usavAla jJA. zrIANaMdavimalasUri upakeSa prImalade | koraMTa zrI kakkasUri gotra | 163 766 164 bha. zrI suvidhinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | bha. zrI caturvizatipaTTa | pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrI vAsupUjya jI bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 767 1588 | harakhI 164 768 15907 jasamAde | 164 769 1591 | sonAI, vIrAde prA. jJA. aMcala zrI guNanidhAna bha. zrI pArzvanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 165 7701591 hIrU, pannI prA. jJA. 165 771 zrImAla jJA. 165 772 1597 | rAmadevI 1598 | jIvAI, jIvI, bhImI 1598| bharamAde | aMcala zrI guNanidhAnasUri | bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | Agama zrI hemahaMsasUri | bha. zrI suvidhinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrI somavimalasUri bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrIsUri bha. zrIzItalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrIratnaSekharasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 165 773 DasAvAla jJA. zrI zrI jJA. osavaMSa kaTAriyA gotra 165 774 | 1509 | punAi | 166 nAgara. jJA. 166 775 | 1506 | pUMjI, vAu | 776 | 1500 | somalade zrIjinaratnasUri vRddha thirApara sarvasUri pA.jai.dhA.pra.le.saM. pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrI jJA. 166 bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI vimalanAtha bha. zrI mukhyapaMcatIrthI jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI ukeSavaSa pA.jai.dhA.pra.le.saM. 166 m_1520 nAmalade, karmAI 778 1616 | surIi, ajAhI kharatara. zrIjinacaMdrasUri pUrNimA. pU. mAnaviraja zrI jJA. pA.jai.dhA.pra.le.saM. 170 779 1616 bhA. zrI zrI jJA. bha. zrI pratimA jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 170 780 1617/ ratnAde, javaNAde kaTAriyAgotra kharatara. zrI jinacaMdra bha. zrI caMdraprabha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 171 781 1617 | harakhI zrI zrI jJA. 171 782 1617 | sakhI tapA. zrI vijayadAna sUri | bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI vijayadAna sUri bha. zrIzAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI vijayadAna sUri | bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. dIsAvAla jJA. laghuosavAla. 171 783 1617 | saSamAi 171 jJA. 784 1617 | kAbAI, jaivaMtI | prA. jJA. | 171 785 | 1617 | pUrAI prA. jJA. tapA. zrI vijayadAna sUri | bha. zrI pArzvanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI vijayadAna sUri bha. zrI pA.jai.dhA.pra.le.saM. | munisuvratasvAmI jI 171 Page #617 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha / preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya pratimA nirmANa Adi 786 | 1617 | haDI 172 787 172 788 1617 | suSanAi | 1817 | hasu, TabakAI 1817 | harSI 172 prA. jhA. |tapA. zrI vijayadAna sUri | bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. laghu o. jJA. |tapA. zrI vijayadAna sUri | bha. zrI suvidhinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. usa. jJA. tapA. zrI vijayadAna sUri | bha. zrI pArzvanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrI jJA. tapA. zrI vijayadAna sUri | bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. prA. jJA. tapA. zrI vijayadAna sUri bha. zrI ajitanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. o. jJA. zrIsUri bha. zrI padmaprabhasvAmI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 789 172 790 172 1617 | maMgAI | 1618 | bAI, hasU, achabAde jI 792 | 1624 | malAI zrI jJA. pUrNimA bha. zrI zreyAMsanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 174 793 | 1624 | mAkU, karamAhI dIsAvAla jJA. |tapA. zrI hIravijayasUri bha. zrIzAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 174 794 | 1624 | mAlI, kIkAi prA. jJA. 174 795 174 796 prA. jJA. 174 797 1624 | rUpAi, khImAi | 1624 | saubhagiNi | 1624 | purII | 1624 | SIbAi hIrAI, SAdakIbAI, maMgAI prA. jJA. | 174 | 174 798 zrI jJA. tapA. zrI hIravijayasUri | bha. zrI naminAtha jI / pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI hIravijayasUri | bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI hIravijayasUri bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | tapA. zrI hIravijayasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM... tapA. zrI hIravijayasUri bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI hIravijayasUri bha. zrI zreyAMsanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. pUjya vijayasena sUri bha. zrI caMdraprabha jI |pA.jai.dhA.pra.le.saM. pUjya vijayasena sUri bha. zrI mahAvIra jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. pUjya vijayasena sUri bha. zrI ajitanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI hIravijaya sUri bha. zrI dharmanAtha jI |pA.jai.dhA.pra.le.saM. 799 zrI jJA. 174 800 11625 | mANikade 175 801 | 175 1625 mANikade 1625 mANikade 802 o. jJA. 175 803 175 | 1626 | nAkU 1626 | dIpu 804 ................. 176 805 11827 | lAr3akI, deu, bharamAde 176 ukeSavaMSa rAMkAgotra tapA. hIra vijaya sUri bha. zrI siddhacakra jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. bRhata kharatara. bha. zrI anaMtanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jinasiMhasUri | gurUmAdukA | bha. zrIjinacaMdrasUri jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. bRhattamA. hIra vijayasUri | bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI kalyANa bha. zrIzAMtinAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. vijayagaNi 8061627 | gorAde 807 1628 | kanakAde, puMjI 808 1628 | rUpI, ajAi 176 prA. jJA. 176 zrI jJA. 177 809 1628 |caMdU pATaNa vAsI bha. zrI naminAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 177 tapA. zrI kalyANa vijayagaNi 810 1628 |camAI, jIvAI prA. jJA. 177 tapA. zrI kalyANa bha. zrI naminAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. vijayagaNi tapA, zrI hIravijayasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 811 | 1830 | jeThI, bAI, surAI prA. jJA. 177 Page #618 -------------------------------------------------------------------------- ________________ solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat prAvikA nAma saMdarbha graMtha pR. / / vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka / pratimA nirmANa gaccha / AcArya Adi prA. jJA. 177 prA. jJA. tapA. zrI hIravijayasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI hIra vijayasUri | bha. zrIzAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI hIra vijayasUri bha. zrIzAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 812 | 1630 | jeThI, surAI 813 1630 | acchabAde, vAchI 814 1630 rUpAI 815 1630 | saMpU | 178 DIsavAla jJA | 178 prA. jJA0 tapA. zrI hIra vijayasUri | bha. zrI padmaprabhanAtha pA.jai.dhA.pra.le.saM. 178 | 178 178 179 816 | 1630 zrIrati, gurAI, zrInAkU 817 | 1634 vAlI 818 1634 vaijalade, hIrAde | 1643 | harakhAI, purI | 1643 | jIvAde | 1647 | sUhavade rajAI 179 179 179 822 1649 nAthI | 181 1649 | maMgAI UkeSa jJA. aMcala. dharmamUrti sUri bha. zrI ajitanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. prA. jJA. tapA. zrI hIravijayasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. prA. jJA. | tapA. zrI hIravijayasUri | bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM.. prA. jJA. tapA. zrI vijayasenasUri | bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrI zrI jJA. tapA. zrI vijayasenasUri | bha. zrI dharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. ukeSavaMSa bRhatta kharatara. | bha. zrI AdinAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. gAdahIyAgotra | jinasiMhasUri prA. jJA. tapA. zrI hIravijaya sUri bha. zrIzAMtinAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. prA. jJA. tapA. zrI hIra vijayasUri | bha. zrI dharmanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. prA. jJA. tapA. zrI hIra vijaya bha. zrI pA.jai.dhA.pra.le.saM. munisuvratasvAmI jI copar3A gotra kharatara, zrI jinacaMdrasUri | bha. zrI caMdraprabha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrI zrI jJA. pUrNimA. lalitaprabhasUri bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrI zrI. jJA. zrI lalitaprabhasUri bha. zrIzItalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrI. zrI. jJA bha. zrIzAMtinAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI ajitanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI vimalanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 180 824 1649 kuMyari | 181 825 1652 | vimalAde | 181 8526 | 1654 | vahalAde | 181 827 | 181 828 1854 | vahalAde 1662 | ralU, vIrAde, lakhamAde 1662 | lakhamAde 182 829 182 830 | 1662 lakhamAde 182 831 zrI. jJA tapA. zrI vijayadeva bha. zrI kuMthunAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 183 1664 sepU 1667 | bhalI, kuMtI, hIrA, mAMjA, 832 vijayakIrti pA.jai.dhA.pra.le.saM. 183 poSA 1672 | ghetalade, harSAde zrI. jJA 184 833 834 prA. jJA. 184 1672 purAI 11673 | mardhAi, sahajaNade zrI. jJA 184 tapA. vijaya devasUri bha. zrI dharmanAtha jI |pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. vijayadevasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. bhaTTA vijayadevasUri | bha. zrI RSabhadeva jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrI vijayadevasUri bha. zrI anaMtanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI vijayadevasUri bha. zrI sumitanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI vijayadevasUri bha. zrISItalanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 836 | 1677 | ajAI rahiyA 185 837 11877 | kanakA prA. jJA. prA. jJA. zrI. jJA. | 185 | 186 838-11681 raMgAi Page #619 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa -597 kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra | saMdarbha graMtha / pR. preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya pratimA nirmANa | Adi zrI. zrI. jJA tapA. zrI vijayadevasUri |bha. zrI SAMtinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 186 840 prA. jJA. 186 839 1681 | mAMjU | 1682 | pAjU, devakI 841 1683. maTakA 842 | 1886 | kuMari tharAdarA tapA. zrI vijayadevasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tejapAla bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | tapA. zrI vijayadevasUri | bha. zrI munisuvrata jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 186 186 prA. jJA. ladhuSAkhIya o. jJA tapA. zrI vijayasaMdhasUri | bha. zrI dharmanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 187 844 | 187 843 | 1693 SArimI, bAi 1693 | mANikide 845 | 1693 | zrIbAI 846 11694 caUthI zrI zrI jJA 188 tapA. zrI vijayasiMha sUri | bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI vijayasiMhasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI vijayasiMhasUri | bha. zrI AdinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI hIravijayasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. UkeSa. jJA. 188 847 | prA. jJA. 189 1694 | bAi palhAi, kamalAde vAlhI 848 | 189 | 1702 | purI 11702 | zrIvatI zrI kamalavijayagaNi bha. zrIsiddhacakrapaTTa jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. zrI vijayasiMha sUri | bha. zrI kuMthanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 849 prA. jJA. 189 850 | 1755 nAgabAI ....munmun... bha. zrI pArzvanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 190 11755 raganAi bha. zrI pArzvanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 190 852 | 1755 | sujANade zrI zrI jJA. zrIsatyavijayagaNi bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 191 853 | 1761 | sAkara bha. zrI pratimA jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 191 854 | 1765 | rAma prA. jJA. | somasUri bha. zrIzAMtinAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. tapA. bha. zrI zreyAMsanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 856 855 | 1768 | velabAI | 1768 | nAthI 857 | 1768 | lavI prA. jJA. tapA. zrI vijayaratnasUri bha. zrI pArzvanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 192 kaTukamati pA.jai.dhA.pra.le.saM. 192 bha. zrIzAMtinAtha paMcatIrthI jI 858 1768 | ANaMdabAI bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 192 859 1768 | kahAnabAI tapA. bha. zrI naminAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 192 860 | 1768 | rAsajJAnabAI tapA. 193 bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrIzAMtinAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. 861 1768 | lADIki tapA. 194 zrI jJA. bha. zrI caMdraprabha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 194 862 | 1768 | amuta purI 883 | 1768 | vAlabAI kesara lIlI A. jJA. tapA. vijayaratnasUri (1768 195) patana nivAsI bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 194 Page #620 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 598 kra0 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 868 saMvat zrAvikA nAma 1768 | tapA, kapUra, vijayagaNi 1768 mANikya 1774 zrIsu 1768kesara, lIlI 1768 mANikya 1774 zrIsu 1774 galabAI 1774 rahIbAI 1804 kevala bAI 1815 nAthIbAI 1903 bAI, bhAgyavAna. 1903 bAI, bhAgyavAna 1903 zrImatI monA 1903 bhAgyavAn 1983 bhAgyavAn 1904 kelavabAI 1918 harakuMvaryabAI 1918 | harakuMvaryabAI 1986 lIlAde, rANI, demati 1589 suhavade, gaurI, kAmalade 1519 | kutigade, lIlAde 1517 jamaNade 1553 mAnUpu, mAlhUsu 1569 hemAde, khamAI 1561 jAlaNade vaMza / gotra zrI. jJA. dosI zrI. jJA. patana nivAsI zrI. jJA. dosI zrI. jJA. zrI. zrI. jJA zrImAlI zrImAlI zrImAlI prA. jJA. zrImAla jJA. prA. jJA. upakeSa. jJA. maMDovaMSa gotra zrI zrI vaMSa zrI jJA. UkeSa. jJA. preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya zrIvijayaratnasUri vijayakSamAsUra tapA. kapUra vijayagaNi zrIvijayaratnasUra vijayakSamAsUri mapA. gaNi zrI kapUra vijaya tapA. vijayasUri. pUrNimA. susAdhusUri brAhmANa. vimalasUra saMDera. zrI sAlibhadrasUri dharmaghoSa. zrIsAdhuratnasUri pIpala. zrI dharmavallabhasUri koraMTa / zrI nannasUri pUrNimA. zrIudayacaMdrasUri solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMdarbha graMtha pratimA nirmANa Adi bha. zrI dharmanAtha caturviMzati jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI dharmanAtha caturviMzati jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI caMdraprabhapaMcatIrthI jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI mahAvIra svAmI jI 45 AgamoM ke udhApanArtha lekha hai bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI kuMthunAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrIzItalanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI ajitanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI saMbhavanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI vAsupUjya jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI mahAvIra jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrIzItalanAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI AdinAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA.jai.dhA.pra.le.saM. pA.jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA. pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pA. jai.dhA.pra.le.saM. pR. 195 195 197 195 195 197 197 197 200 202 206 206 207 207 207 207 208 208. 220 211 191 191 191 192 192 192 Page #621 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kra0 saMvat prAvikA nAma vaMza/gotra zrI jJA. zrI zrI jJA. preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya aMcala. guNanidhAnasUri | nAgeMdra. zrI hemaratnasUri aMcala, jasakesIsUri 192 / pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha Adi bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI zreyAMsanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 889 | 1600 | ramAI lalitAde, manAI 890 | 1531 | karmaNi mANikide 891 | 1520 | hIrU, karamAI, kapUrAI 892 | 1523 | sUhavade, kuMari, TabakU ratnAde, vanAde 193 / oesaMvaSa 193 vAyar3a jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI munisuvrata catu. | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 893 |1525 | nAgalade, vimalAde dharmadhoSa zrI sAdhuratnasUri bha. zrI pArzvanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. / osa jJA. maMDovarA gotra 894 zrI zrI jJA. | 1529 | kasuri, hemAI | 1632 | sahijalade, vIrAI | 1506 | rAjU raMgAI 194 ! 194 895 prA. jJA. 896 zrI zrI jJA. 194 897 1547 | ramAI | vRddhatapA. jJAnasAgarasUri | bha. zrI vAsupUjya jI / pA.jai.dhA.pra.le.saM.. tapA. zrI hIravijayasUri | bha. zrI pArzvanAtha jI / pA.jai.dhA.pra.le.saM. pUrNimA zrI guNasamudrasUri bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI gautama pratimA | pA.jai.dhA.pra.le.saM. jI pUrNimA zrI puNyaratnasUri | bha. zrI naminAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. aMcala kalyANasAgarasUri bha. zrI caturviMzatipaTTa | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | 194 zrI zrI jJA. 194 898 | 1524 | gomati makAMsu kamalI 899 1667 | vijalade zrI zrI jJA. 195 900|1525 | sUhavade, ku~ari, ratnAde vAyar3a jJA. prati. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrIzAMtinAtha catu. pA.jai.dhA.pra.le.saM. 196 901 | 1541 | saMpU. harSAI 902 | 1519 | rAjU,saMpUrI 196 9031512 | laNU zrI 196 904|1523 | lADI, maMdoari 905 | 1529 AsU, mAkUNade 906 1564| halI, ahavade | 197 zrI zrImAla jJA. | bhAvadevasUri bhAvaDAra | bha. zrI sumatinAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. vAyaDa jJA. Agama. hemaratnasUrI bha. zrI dharmanAthAdi pA.jai.dhA.pra.le.saM. paMcatIrthI jI upakeSa jJA. dharmadhoSa zrIsAdhuratnasUri bha. zrI AdinAtha jI / pA.jai.dhA.pra.le.saM. maMDoravA gotra nImA jJA. tapA. zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI naminAtha jI pA.jai dhA.pra.le.saM. prA. jJA. bRhadatapA. vijayaratnasUri | bha. zrI vAsupUjya jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. prA. jJA. vRddhatapA. labdhisAgarasUri | bha. zrI ajitanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. prA. jJA. tapA. zrIlakSmIsAgarasUri | bha, zrI saMbhavanAtha jI pA.jai.dhA.pra.le.saM. nImA. jJA. | tapA. zrIlakSmIsAgarasUri | bha. zrI naminAtha jI / pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrI prA. jJA. | bRhatapA. zrIvijayaratnasUri | bha. zrI vAsupUjya jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. prA. jJA. | tapA. zrI lakSmIsAgarasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. zrI. zrI. jJA. | Agama devaratnasUri | bha. zrI zreyAMsanAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. | osavaMSa. jJA. |tapA. hIravijayasUri bha. zrI munisuvrata jI / pA.jai.dhA.pra.le.saM. DIsA. jJA. tapA. lakSmIsAgarasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | pA.jai.dhA.pra.le.saM. 197 907 |1521 | dhanAI 197 908 197 909 197 1523 | lAhI, maMdoari 1529 | rAjU, AsU, mAkUNade 1521 | dhanAI | 1513 | rANI, lASaNade 910 197 911 197 | 1638 vasAde, amarAde 198 913 1525 | rAjUpu, vAnUpu, mANiki 198 Page #622 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 600 kra0 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 932 933 934 935 936 937 938 saMvat 939 1612 1560 1583 savIAde, sarIyAde 1541 1510 dharmmAI, haMsAI 1638 amarAde 1600 amarAde 931 1512 rAjalade 1515 jasamAde 1612 sonA 1627 jAsalade 1677 dhanabAI 1534 1552 1524 lIlU, jIvAI, caMpAI 1634 vasurAI, sahijalade 1525 zrAvikA nAma 1531 dhinAI sirITha lADiki rohiNI 1529 rUpAI, ratanII 1612 bakU bhImalade jayatu kAU, raMgI sahijalade, kapUrI karaNa pArabatI 1573 AsI maMgAI, palhAI 1661 koTamade, jIvA 1517 vAsU 1558 rUDI 1644 koDAI, karANI 1591 TIbU, sUhavade, lalitAde vaMza / gotra zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. osa jJA. mor3ha jJA. surANAgotra upakeSa mor3ha jJA. zrI zrI jJA. osa. jJA. upakeSa Sa zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. zrI zrI jJA. osavaMSa jJA. zrI zrI jJA. zrI jJA. prA. jJA. zrI zrI jJA. gurjara jJA. zrI zrI jJA. osavaMSa zrI zrI jJA. usavaMSa preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya sadagurU pUrNimA zrI suri tapA. zrIvijayadAnasUri tapA. zrI nANAvAla. zrIdhane varasUri vRddhatapA. udayasAgarasUri pUrNi. guNasuMdara sUra vRddhatapA. saubhAgyaratnasUri bha. zrI supArzvanAtha jI zrI vijayadAnasUri tapA. zrIvijayadAnasUri Agama. zrI bhIlavardhanasUri pUrNimA sadgurU tapA. bhaTTA. zrIvijayasenasUri bRddhatapA. zrIratnasiMhasUri tapA. zrI hIravijayasUri zrIsUri brahmANa municaMdrasUri tapA. sohAkara tapA. zrIvijayadAnasUri tapA. zrI hIravijayasUri tapA. zrI vijayadevasUri zrI sAdhusuMdarasUri zrIsUri tapA. zrIvijayasenasUri kakkasUri daNIka solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ pratimA nirmANa Adi bha. zrI dharmanAtha jI pA. jai.dhA.pra.le.saM. bha. zrI AdinAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrIzItalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI saMbhavanAtha catu. jai. dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jI bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrIzAMtinAtha jI bha. zrI caturviMzati naminAthapratimA jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha phu. jI bha. zrI naminAtha jI bha. zrI dharmanAtha jI saMdarbha graMtha jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai. dhA.pra.le.saM. bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI sumatinAtha jI bha. zrI saMbhavanAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrIzItalanAtha jI jai. dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA.2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA.2 bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI AdinAtha jI bha. zrI pArzvanAtha jI bha. zrI pArzvanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 bha. zrI pArzvanAtha bha. zrI vimalanAtha jI jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA. pra.le.saM.bhA. 2 jai.dhA.pra.le.saM.bhA. 2 di. jai.i.i.A.a. bha. zrI vAsupUjya jI bha. zrI AdinAtha jI pR. 198 198 199 199 199 200 200 200 201 201 201 201 201 201 202 202 202 202 202 202 203 203 203 203 203 Page #623 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa / 943 kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha gaccha / AcArya | Adi 940 1591 pInalade, dIvI zrI zrI | municaMdrasUri pUrNimA bha. zrI zAMtinAtha jI | di.jai.i.i.A.a. 941 1596 | jaitI ukeSa jJA. | vijayadAnasUri tapA. bha. zrI zreyAMsanAtha jI di.jai.i.i.A.a. 942 1596 | puhatI, vIrAde, zrIbAI prA. jJA. | vijayadAnasUri tapA. bha. zrI pArzvanAtha jI | di.jai.i.i.A.a. 1596 | amarAde prA. jJA. somasuMdarasUri tapA. bha. zrI abhinaMdana jI di.jai.i.i.A.a. 944 1596 | amarAde. hemAde prA. jJA. | vidyAMcadrasUri, sAdhupUrNimA | bha. zrI aranAtha jI | di.jai.i.i.A.a. 945 11599 | vanA, ratnAde prA. jJA. | zrIsUri | bha. zrI AdinAtha jI di.jai.i.i.A.a. 946 1600 SomI, banAI, nAvacha aMcala. guNanidhAnasUri bha. zrI pArzvanAtha jI | di.jai.i.i.A.a. 947 1605 | amarI zrI zrI vijayadAnasUri | bha. zrI sumatinAtha jI | di.jai.i.i.A.a. | 1610 | mAnU, kamalAde, lIlAde prA. jJA. | vijayadAnasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | di.jai.i.i.A.a. 949 1614 | achabAde, lIlAde vijayasUri tapA. bha. zrI caMdraprabhu jI di.jai.i.i.A.a. 950 | 1815 | kaMkU, bAI, dIvI, nAnI / vijayadAnasUri | bha. zrI vAsupUjya jI | di.jai.i.i.A.a. 951 1619 ratnAde, jAlaNade vijayasUri tapA. | bha. zrI dharmanAtha jI | di.jai.i.i.A.a. 1620 murAri dharmamunisUri aMcala | bha. zrI sumatinAtha jI | di.jai.i.i.A.a. 953 | 1623 | ratnAde zrImAla hIravijayasUri bha. zrI pArzvanAtha jI | di.jai.i.i.A.a. 1623 bhAmA, ratnAde zrImAla hIravijayasUri tapA | bha. zrI sumatinAtha jI di.jai.i.i.A.a. 9551627 | rajAI, koDimade, sUramade / ukeSavaMSa jinasiMhasUri vRddhatapA. bha. zrI pArzvanAtha jI | di.jai.i.i.A.a. godahIyA gotra 956 | 1628 | SImAI, tejalade, hIravijayasUri | bha. zrI suvidhinAtha jI | di.jai.i.i.A.a. 957 | 1597 | karmI, devalade sobhAgiNi ukeSa vaMSa bha. zrI AdinAtha jI | ma.di.jai.ti. AdilIyA gotra zrI zrI 954 958 1618laMgI o. jJA. 959 zrI vijayadAnasUri tapA. harivijayasUri harivijayasUri hemavijaya likhita bha. zrI kuMthunAtha jI ma.di.jai.ti. bha. zrI zItalanAtha jI | ma.di.jai.ti. bha. zrI abhinaMdana jI ma.di.jai.ti. | 1626 | travA, pUnI 960 16101 budhI, bagAI 961 1725 | akhu hastu khusthAlA vAcanArtha 962 | 1738 | rAjakuMyari vAcanArtha prA. jJA. jai. gu. ka. bhA. 4 | 88 jinapratimAdRDhakaraNa haMDI rAsa kanasena likhita ratanapArasa 3 khaMDa 34 | jai. gu. ka. bhA. 4 | 462 DhAla 963 1487 | vAlhAdevI camma A. jinacaMdrasUri kha. i. pra. kha. 179 zAsana prabhAvaka AcArya jinazAsana | ko samarpita kiyA 964 1141 | bAhaDadevI yuga. pra. jinadattasUri kha. i. pra. kha. 179 Page #624 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 602 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha Adi 965 |1524 kamalATe vI kha. paTTA. saM. 966 kha. paTTA, saM. 30 967 1330 | jayaMtazrI 1326 kamalAdevI 1285 siriyAdevI kha. paTTA. saM. 968 kha. paTTA. saM. kha. paTTA. saM. vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka / gaccha / AcArya comapaDA gotra | A. jinahasasUri chAjahaDa A. jinakuSalasUri chAjaDaha A. jina caMdrasUri A. jinaprabodhasUri A. jinavanasUri mAlhU gotra A. jinapatisUri A. jinacaMdrasUri navAMgI TIkAkAra abhayadevasUri seTha gotra | A. jinabhaknisUri buharA gotra A. jinasauramasUri luNiyA A. jinaratnasuri bodharA A. jinasadayasUre 969 | 1245 lakSmI 970 1210 suhavadevI 9711197 | delhaNa devI 972 dhanadevI kha. paTTA. saM. sa. paTTA. saM. kha. paTTA. sa. 973 1770 | harisukhadevI ya, paTTA. saM. 974 | 1739 | surUpA kha, paTTA. saM. 975 1699 tArAdevI kha. paTTA. saM. 976 kha. paTTA. saM. 70 veM | jayadevI pATa 977 71 veM prabhAdevI ......A. jinahemasari kha pahA. saM. pATa para 978 | 1803 | bhaktidevI, lAchala devI 979 1772 | uccharaMgadevI rehaDa gotra kha. paTTA. saM. khiMvasarA kha paTTA. saM. A. jigacaMdrasUri | A. jinakIrtisUri A. jinavijayasUri A. jinaharSazUri 980 1742 | dADimade nAhaTA gotra kha. paTTA. saM. 981 1841 | tArAdevI kha. i. pra. kha. 203 mIThaDiyA boharA 982 | 1809 | kesaradevI kha. i. pra. kha. 202 983 kha.i. pra. kha. 200 1784 | padmAdevI 1770 | harasukhadavI 984 muhatA, bacchAvata A. jinacaMdrasUri botharA A. jinalAbhasUri A. jinabhaktisUri chAjeDa gotra A. jinabhadrasUri chAjaDaha gotra | A. jinacaMdrasUri kha. i. pra. kha. - 199 9851449 khetaladevI kha. i. pra. kha, 188 986 | 1385 | sarasvatI kha. i. pra. kha. 181 zAsana prabhAvaka putroM ko janma dene kA 'saubhAgya prApta kiyA 1375 | dhAraladevI kha. i. pra. kha. 182 | mAlhU gotra lUNiyA gotra A. jinodayasUri A. jinaratnasUri | 988 1670 | tArAdevI kha. i. pra. kha. 197 Page #625 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 989 1647 dhAraladevI 1615 cAMpaladevI jayAdevI 1598 siriyAdevI 1549 rayaNAdevI kamalAdevI 1862 karuNAdevI 1942 sonAdevI 1739 surUpA 998 1931 nAjUdevI 999 1972 vimaladevI karUNAdevI 990 991 992 993 994 995 996 997 1000 1001 1003 1004 1005 1841 tArAdevI 1002 1809 kesaradevI 1784 padmAdevI 1711 supiyAradevI 1550 dhAriNI 1006 1007 1008 1009 1010 saMvata 1011 1012 1900 1524 1862 zrAvikA nAma 14vIM nAgAmbikA patI 16vIM bhAmaka SatI 15vIM, devile 16vIM SatI 16vIM mAninI tI 15vIM loNAdevI SatI 15vIM padamazrI SatI 16vIM patI samakka vaMza / gotra bohitharA gotra copar3A gotra gotANI gotra rahaDa gotra copaDA gotra copaDA gotra A. jinahaMsasUri koThArI gotra A. jinasaubhAgyasUri chAjeDa gotra A. jinacAritrasUra sAhalecA boharA asa. jinasukhasUri bhaNasAlI muhatA A. jinakIrtisUri koThArI vacchAvata muhatA bohittharA copaDA preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya kASyapa gotra bhAradvAja gotra A. jinarAjasUra A. jinasiMhasUra A. jinahaMsasUri A. jinacaMdrasUri A. jinamANikya A. jinasaubhAgyasUri A. jinaharSasUri A. jinacaMdrasUri A. jinalAbhasUri A. jinacaMdrasUri A. jaMbUsvAmI madhura maMgarAja tRtIya dharmadeva padamanAtha goviMda pratimA nirmANa Adi dharmanAtha purANa gommaTASTaka bhAMtika vidhi yaSodhara caritra saMdarbha graMtha puruSArthAnuzAsana kha. i. pra. kha. kha. i. pra. kha. kha. i. pra. kha. kha. i. pra. kha. kha. i. pra. kha. kha. i. pra. kha. kha. i. pra. kha. kha. i. pra. kha. kha. i. pra. kha. kha. i. pra. kha. 6 kRtiyAM upalabdha haiM kha. paTTA. saM. kha. paTTA. saM. kha. paTTA. saM. kha. paTTA. saM. kha. paTTA. saM. kha. paTTA. saM. kha. paTTA. saM. kha. paTTA. saM. kha. paTTA. saM. kha. paTTA. saM. kha. paTTA. saM. kha. paTTA. saM. kha. paTTA. saM. 603 pU. 196 194 20 182 191 190 204 211 198 211 39 39 38 37 198 9 440 503 485 85 5-6 502 503 Page #626 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 604 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya pratimA nirmANa | Adi 1013 | maMgarAja tRtIya 6 kRtiyAM kha. paTTA. saM. 485 16vIM | devile SatI 1014 haricaMdra aNatthimiya kahA kha. paTTA. saM. 431 15vIM | vIlhAdevI SatI 1015 16vIM | campAdevI huMbaDa jAti ratnacaMdra subhauma cakravartI caritra | kha. paTTA. saM. 542 SatI 1016 16vIM | gumaTAmbA vatsa gotra nAgacaMdrasUri kha. paTTA. saM. viSApahAra TIkA Adi bhAga patI 1017 | 17vIMcaMpAdevI bhaTTA. ratnacaMdra kha. paTTA. saM. 542 subhauma cakravartI caritra (sAta sarga) SatI 1018 17vIM | mAninI dharmadeva zAMti vidhi kha. paTTA. saM. SatI 1019 kha. paTTA. saM. 40 1vIM | vINAdevI SatI aSTamajina purANa saMgraha kI racanA paM. jinadAsa holI reNukA caritra pAMDava purANa bheMTa kI thI | A. hemacaMdra ko kha. paTTA. saM. 33 kha. jai. sa. bR. i. 109 17vIM | riSabha zrI 1021 | 1636 | lADamade, haradamadene SoDaSakAraNa vrata udyApanArtha 1022 1637 | svarUpade godhA gotra 126 paMcAstikAya prAbhRta paM. vijayasenasUri dvArA kha. jai. sa. bR. i. ai. je. saM. 1023 1653/pAMcI 165 hIravijasUri kI pratimA 1024 1660 ThAkurI, rUkamI 10251667 | amolikade, lakhamAde, lAchalade bainADA golIya dhAtu mUrti o. phasalA zrI jinacaMdrasUri kha. jai. sa. bR. i. | bha. zrI pArzvanAtha jI | yuga. pra. zrI. ji. 136 | 250 gotra 1026 | 1682 | cAMpA paThanArtha bAraha vrata jor3I ai. le. saM. 341 1027 1690 tejazrI paM. kIrti vimalagaNi sahastrakUTa caityAlaya kA nirmANa kha. jai. sa. bR. i. 1028 17vIM | lAdhAjI bha. zrI pArzvanAtha jI | pra. jai. le. saM. 226 sadI 1708 Page #627 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 605 kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra 1029 | aSa. gotra 1722 | cAmI, rUkamA mannI harikavarI rAjabAI Adi preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha - pR. gaccha / AcArya Adi yaMtra kAritaM nayA maMdira cAMdanI cauka dharamapurA, dillI sukumAla caritra kha. jai. sa. bR. i. | 103 tapA. zrI jJAnavimalasUri | bha. zrI saMbhavanAtha jI | pra. jai. le. saM. 206, 1030 1756 | bhIvasAde 1031 | 1757 | mAnI zrI zrI jJA. 18 1032 | 18vIM | naMdAde | kha. jai. sa. bR. i. | 206 dIvAna naMdalAla | paMca kalyANaka gothA kI patnI sadI 1826 1033 | 1883 | kaviyitrI caMpAbAI ToMgyA gotra caMpA Sataka hI racanA kI | kha. jai. sa. bR. i. | 129 thI 1034 | 1897 | tejakaraNa nAgaravaNika 1035 1899 | icchAkora paM. bhANacaMda dharmazAlA kA nirmANa | ma.jai. vi. su.ma. gra. | 93 maMdira ke pAsa padmAvatI mUrti bha. saM. 191 zrI zrImAla sajjhAya | jaini. i. kAvya 156 saMgraha 1036 19vIM | sarUpA bAI bhAtI 1037 | 1967 | baDI bAI bha. zrI caMdraprabhu jI ma. di. jai. tI. 292 293 1038 | 1507 | mAllU | prA. jJA. | bha. zrI saMbhavanAtha jI ma. di. jai. tI. Sekhara sUri kuMdakuMdAcArya 1039 | 1509 | unI, sutoSatA, gomati | bha. zrI ajitanAtha | ma. di. jai. tI. jI vIravaMSI prA.jJA. 1040 | 1513 | kAU, cAdarI 1041 1513 | tilItayo 1042 | 1529 | TIbU, pUrI lADhI 1043 1536 | kAmalade calI nAmalA prA. jJA. 30 zrI. jJA. bha. zrI zItalanAtha jI | ma. di. jai. tI. | bha. zrI AdinAtha jI | ma. di. jai. tI. bha. zrI kuMthunAtha jI ma. di. jai. tI. | bha. zrI kuMthunAtha jI ma. di. jai. tI. bha. zrI zItalanAtha jI ma. di. jai. tI. bha. zrI munisuvrata jI ma. di. je. tI. | sumatinAtha ma. di. jai. tI. kuMthunAtha ma. di. jai. tI. 1044 | 1542 | lIlAde jAlU Atma zreyArtha lakSmIsAgarasUri tapA. buddhisAgara sUri / bhAvadevasUri guNacaMdrasUri lakSmIsAgarasUri jinaharSasUri prA. jJA. 1045 1559 | amarI pAtI prA. jJA. 1046 11532 | bADa pANI ................... 1047 | 1580 | tArU kIlha lIlAde >> upakeSa jJA. badramAna gotra | prA. jJA. 1048 1616 | mAnI zreyArtha saMyamaratnasUri (Agama.) | zrI vipAkasUtrAMga tti | zrI. pra. saM. 112 Page #628 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 606 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma . vaMza/gotra saMdarbha graMtha pR. Adi preraka/pratiSThApaka pratimA nirmANa gaccha / AcArya paM. ratnasuMdara gaNi ne bheMTa | zrI yogazAstram meM pradAna kI saMyamaratnasUri (Agama.) | zrI bhagavatIsUtra zrI. pra. saM. 104971656 | hIrAde putrI caMdrAvatI paDanArtha 1050 1615 | nAkU, kIkAi, ahaMkArade, 158 zrI. pra. saM. 111 dhanAde zrI. pra. saM. zrI. pra. saM. 10511615 khadakU nAkU, vIrAi, prA. jJA. saMyamaratnasUri (Agama.) | zrI bhagavatIsUtra pUrAi, dhanAde Adi ne likhavAyA 1052 1623 | sonA, jaisiri, khetalade ajamerA gotra | ArcikA zrI mukti ko | upAsakAdhyayana, sarade Adi ne likhavAyA khaMDelavAla pradAna kI 10531612, pIlA, pATamade, nolAde, / khaMDelavAla Arya narasiMha ko pradAna | upAsakAdhyayana udI, siMgArade Adi ne ajamerA gotra kiyA kalyANakavrata udyApanArtha | pra. saM. 94 1054 1691 | hIrAbAI paThanArtha RSi jai.gu. ka. bhA. 1 | 320 gajasukumAla rAsa. 17 DhAla 10551613 | mAnika zrI likhita zreNika rAsa. | jai. gu. ka. bhA. 1 | 123 jai. gu. sa. bhA. 1 10561628 | ratnAI paThanArtha 124 | paM. vinayacAritra muni | yazodhara likhita. (tapAgaccha) 10571628 | lIlAI paThanArtha riSi devIdAsa likhita | sanatkumAra rAsa. jai. gu. ka. bhA. 2 | 45 46 1058 | 1633 | gelI paThanArtha jai. gu. ka. bhA. 2 | 162 kaDI 10591692 | koDimadei ne boharAI 202 jinacaMdrasari ne bheMTa kI| bAravratano rAsa. 94 (kharatara) caMdrakIrtigaNi ne likhA / | zrI daMDakastava zrI Sobhana stuti. kanakasomamuni dvArA zrI AvaSyaka bAlAvabodha zrI. pra. saM. zrI. pra. saM. 1060 1694 | kAMhAMnabAI. paThanArtha 206 1061 | 1608| jamanAde zrI. pra. saM. 106 1062 193 1667 | jIvI, ajAI ne likhavAyA riSabhadAsa ko arpita | zrI taMdulavaikAlika | zrI. pra. saM. kiyA josI gaMgadAsa ne likhA | zrI guNAvali racanA | zrI. pra. saM. 1063 1690 | jasodA paThanArtha 200 1064 1660 varAMgacarita pra. saM. 55 devalade, harSamade, dhArAde Adi ne likhavAyA khaMDelavAla | kAsalI. gotra jAjaNavara vrata udyApanArtha zubhacaMdra ko pradAna kiyA Page #629 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka - saMdarbha graMtha . | pratimA nirmANa Adi gaccha / AcArya vardhamAna retra brahmasomA ne likhA pra. saM. 169 1065 1 1627 | causiri, lAchi, lADI / khaMDelavAla Adi ne pAMDayA gotra 10661612 karamA, caMdrA, melA, khaMDelavAla sarUpade, Adi ne paMcamI sAvaDAgotra vrata udyApanArtha | nAgakumAra caritra samavAyaMga sUtra maMDalAcArya pra. saM. lalitakIrti ko pradAna kiyA paM. labdhikuzala Adi | zrI. pra. saM. muniyoM ko dI saMyamaratnasUri kI zrI. pra. saM. preraNA se 10671607 | maradhI putra sahita likhavAkara 106 1068 1615| ahaMkArade, dhanAde bhagavatI sUtra 1069 | 1629 | bhAnAM ne likhavAyA rAyappaNiyasUtra zrI. pra. saM. sAdhvI sahija zrI paThanArtha. / caudharI gotra pArzvanAtha caritra zrI. pra. saM. 128 1070 | 1611 | bhAvalade, saiNA, haraSamade Adi ne SoDaSavrata udyApanArtha dharmacaMdra ko pradAna kiyA mItamagotra | padma purANa 10711'56 | suhAgo, mAnI, bhAmiNI, suMdarI Adi bAI jiMdo ko pradAnazrI . pra. saM. kiyA golachAgotra dhannARSi sAMdhe hi. ha. graM. sU. bhA. 5 368 10721660 gaurAde, kauti de, | paumade paThanArtha 1073104 rAdhamati 1074|1678 logasiri, lAlamati 69 bhaTTA. zrI padmakIrti bha. zrI pArzvanAtha jI | ji. mU. pra. le. (mUlamaMdha) bhaTTA. zrI caMdrakIrti tAMbAgola ji. mU. pra. le. (mUlamaMgha) bhaTTA. zrI tAMbA caukora ji. mU. pra. le. jagabhUSaNa(mUlamaMgha) bhaTTA. padmakIrti zrI merU (bIsa | ji. mU. pra. le. (mUlamaMgha) tIrthakara) 1075 1689 sahi. 10761694 bhAnamari, caMpA, hIrAmati 53 cAtA, agravAla jJA. padmaprabhu jai. si. bhA. 1947 130 10771670 raMgade, kamalA, kayItI, rAImatI mUlasaMgha bhaTTAraka zrI zamakIrtigurU mUlasaMgha, bhaTTA. zrI | vizAla kIrti kI paraMparA 1078 1675 | udhA siddhayaMtra jai. si. bhA. 1935 | 17 khaMDelavAla siMdhiyA gotra Page #630 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 608 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ - kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka / gaccha / AcArya pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha Adi 1079 1675 udhA. siddhayaMtra jai. si. bhA. 1936 30 khaMDelavAla siMdhiyA gotra mUlasaMgha, bhaTTA. zrI vizAla kIrti kI paraMparA 31 1080|1676 | bopAI, caMdrAI . haMsAI AdinAtha, pArzvanAtha | jai. si. bhA. 1947 | 131 | kASThAsaMgha, naMdIgaccha muni zrI bhUSaNa | lAr3avAgaccha, kASThAsaMgha, borakhaMDagotra, vagheravAla jJA. 10811683 | pyAro. jai. si. bhA. 1936 | 31 golAlArAnvaye kharauA jJA. kulahA gotra mUlasaMgha golArAnvaye kharauA jJA. kulahA gotra 1082 | 1686 | pyAro, darSanade, khimoti, matharA, suMdari, himoti kevalade, parimalade jai. si. bhA. 1935 - 17 samyakacaritra yaMtra (vrata udyApanArtha) 10831637 | svarUpade godhA gotra 128 khaM, jai. saM. kA bR iti. 10841690 | bAI tejazrI 182 khaM. jai. saM. kA bR iti. 1085 1601 rajamatI jaisavAla jai. si. bhA. 1936 | 31 mUlasaMgha zrI padmakIrti SoDazakAraNa yaMtra jai. si. bhA. 1935 | 12 10861609 | sAvAI, SivabAI 1087 1609 | sAvAI, Siva 1088 | 1628 | tUrA, mANikadevI, bhAnI rAhata jJA. | jai. si. bhA. 1936 | 32 jaisavAla jai. si. bhA. 1935 | 13 kASThAsaMgha bhAnukIrti kI | AdinAtha SiSyA 1089 1628 | bhAnI jaisavAla. |jai. si. bhA. 1936 | 31 kASThAsaMgha jai. si. bhA. 1940 84 1090 | 1641 | meghA, rUpiNI, devilA 10911642 | jAnhI jai. si. bhA. 1936 30 vAsila gotra agrota, kASThAsaMgha 1092 | 1642 | jAhI vAsalagotra daSalakSaNadharma yaMtra jai. si. bhA. 1935 | 12 kASThAsaMgha hemacaMdra kI AmnAya ke. Page #631 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 609 kra. saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra / saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya pratimA nirmANa Adi 1093 bra. zAMtidAsa. mUlasaMgha jai. si. bhA. 1947 | 131 | 1642 | liSAi, jivAi, hAsabAI, | huMbaDa jJA. vilabAI gAMgabAI, bhojAI, gojAI dhAtumaya pratimA, samavasaraNa sabhA. 1094 1645 | rajAI, gaMgAAI, sonAI bagheravAla jJA. jai. si. bhA. 1947 | 130 A. guNacaMdra kA sAnidhya | ciMtAmaNi pArzvanAtha pratApakIrti kIAmnAya kuMdakudAcArya ko bhaTTA. bha. zrI mahAvIra jI zrI ratnakIrti 10951662 | vIramati mUlasaMgha jai. si. bhA. 1935 | 14 1096 bha. zrI padmaprabhu jI je. jai. le. saM.bhA.2 151 1617 | vIrU 1097 1644 | dulAde, jIvAde 1098 | 1682 | bAI, rUpAI usavAla jJAti | zrI vijayadAnasUri usavAla. jJA. | zrI hIravijayasUri usavAla jJA. munisAgara tapA. 151 bha. zrI zreyAMsanAtha jI | vahI. bha, zrI zAMtinAtha jI vahI. | bha. zrI munisuvrata jI | vahI. 144 1099 1688 | haraSamade, jagamAde, jIvAde, 144 hubaDa jJA. vajiyANA gotra rANI 1100 1637 hIravijayasUri tapA. bha. zrI AdinAtha jI / vahI. 178 kAmalade, harSAde, sahijalade, hIrAde 1101 1651 | molAde | bha. zrI zAMtinAtha jI | vahI. 179 1102 | 1656 manAIkayA osavAla jJA. vijayasena tapA. | bha. zrI saMbhavanAtha jI 179 1103 | 1686 laka navaraMgade, lalatAde, keSarade lalatAde 1104 | 1699 | saMpUrAI 1105 1628 | vAI 1106 1699 | sarUpade, dIpA, suSamade vahI. 1107 | 1627 | abdode 1108 1676 zrI mUlasaMgha padyaMnaMdi sUri | bha. zrI zAMtinAtha zrI | vahI. 179 jinapratimA UkeSa jJA. zrI vijayadevasUri bha. zrI pArzvanAtha jI | vahI. 194 prA. jJA. zrI hIravijayasUri bha. zrI dharmanAtha jI 228 / ghAMgha gotra | udayasAgarasUri bha. zrI RSabhadeva jI 231 UkeSa vaMSa gotra | zrI jinasUri bRhatkharatara bha. zrI dharmanAtha jI je. jai. le. saM.bhA.2 | 77 gaccha usavAla jJA. | vijayasiMhasUri bha. zrI vimalanAtha jI | vahI. varakiyA UkeSavaMSa | jinasiMhasUri kharatara vahI. kAMgarecA osavAla vaMSa dharmamUrtisUri bha. zrI anantanAtha jI | vahI. osa. jJA. zrI vijayasUri tapA. bha. zrI dharmanAtha jI aMbAI gotra prA. zrI hIravijayasUri | bha. zrI dharmanAtha jI vahI. jJA, bRhadgaccha 1109 | 1690 | gAravade 11101612 | renamA 1111 1624 melAI 1112 1628 | kanakAde, sobhAgade Page #632 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 610 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma pratimA nirmANa | saMdarbha graMtha | pR. Adi 1113 | 1638 vimalAde | bha. zrI zAMtinAtha jI vahI. 40 vaMza/gotra preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya zrImAla jJA. zrI hIravijayasUri bRhadgaccha UkeSa vaMSa | zrI jinacaMdrasUri paMkhavAla gotra, 1114 | 1653 | rUpA, pUnAde, mUlAde bha. zrI zAMtinAtha jI | vahI. 36 1115 | 1624 | amUlakade, kurAde bha. zrI padmaprabhu jI | vahI. zrI hIravijayasUri tapAgaccha 1116 1615 | rANI, siriAde 58 huMbaDa jJA. kAjar3a gotra 1117 | 1627 | nAraMgade | 1643 | komakI, rAjalade | zrI tejaratnasUri tapA. zrI hIravijayasUri zrI vijayasenasUri bha. zrI padmaprabhu jI | vahI bha. zrI vAsupUjya jI | vahI bha. zrI AdinAtha jI | vahI 1118 prA. jJA. 1119 1696 | gelamA vijayazivasUri tapAgaccha | bha. zrI kuMthunAtha jI | vahI upakeSa jJA. burA gotra 281 1120 | 1663 | cIbu 1121 1621 hIrAde zrI zrImAla jJA. | zrI brahmANagaccha corar3iyA gotra | aMcalagaccha zrI sUri bha. zrI AdinAtha jI | vahI jina biMba 1122 1668 | bhAmanI zrI labdhivardhana jina biMba osavAla jJA. sonI gotra 1123 1674 sobhAgade zrI vijayadeva sUri bha. zrI munisuvrata jI / vahI 105 osavAla jJA. nAhara gotra mahAtapA. 1124 1617 | avalAde, jaivaMta 126 zrI hIravijayasUri | zrI vijayadAnasUri bha. zrI kuMthunAtha jI | vahI | bha. zrI ajitanAtha | vahI 1125 1816 | amarA, saMpU. melAde | UkeSa vaMSa 123 | jI 1126 | 1660 | bhAmanI, sonI, iMdrANI zrI jinavardhanasUri bha. jina pratimA jI | vahI 134 usavAla, jJA. agaDakabolIgo 1127 |1671 | rAjazrI 134 1128 1671 | rekha zrI, 132 stavyovAla jJA. zrI kalyANa sAgarasUri | bha. zrI padmAnana jI vahI lor3hA gotra aMcalagaccha usavAla jJA. zrI kalyANa sAgarasUri, bha. zrI pArzvanAtha jI | vahI lor3hA gotra aMcalagaccha usavAla jJA. | zrI kalyANa sAgarasUri bha. zrI ajitanAtha | vahI lor3hA gotra | aMcalagaccha jI lor3hA gotra zrI kalyANa sAgarasUri bha. zrI saMbhavanAtha jI | vahI usavAla jJA. 1129 | 1671 | rekha zrI. 132 1130 1871 | rekha zrI. rAjazrI 132 Page #633 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha 1131 | 1671 | rekha zrI. 134 lor3hA gotra usavAla jJA. preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa gaccha / AcArya Adi zrI kalyANa sAgarasUri | jina pratimA aMcalagaccha zrI kalyANa sAgarasUri | jina pratimA aMcalagaccha - 1132 1671 | rekha zrI. vahI 134 lor3hA gotra usavAla jJA. karmakAMDa saTIka pra. saM. 97 1133 | 1622 | khimAI, mAMDaNade, agrota vAMsala puSpAMjalI vrata udyApanArtha gotra likhavAyA 1134 1674 lalatAde, dhArAde, kusabhade | khaMDelavAla Adi ne likhavAyA ajamerA gotra 1135 | 1661 dhanasiri, gAtrA khaMDelavAla godhA gotra neminAtha purANa harivaMzapurANa |pra. saM. AcArya siMhanaMdi harivaMzapurANa pasaM pra. saM. 1136 | 1645 | kalahI, nApu, dAmu, hemalade | khaMDelavAla Adi ne likhavAyA kAsalIvAla gotra parameSThI prakAzasAra pra. saM. 127 parameSThI prakAzasAra pra. saM. 1137 | 1602 | nAU, harakhU, pUrA, lAr3I, | ajamerA zrI kamalakIrti ko SIlA Adi ne likhavAyA | mAharovyAgotrI pradAna kiyA 1138 1636 | rayaNAde, pausiri, kapUrade, khaMDelavAla AcArya zrI hemacaMda navalAde Adi ne likhavAyA SoDaSakAraNa vrata udyApanArtha holI, lAchI, zrRMgArade, khaMDelavAla lalitakIrti dvArA haTU, hIrA Adi ne likhita likhavAyA daSa. lakSaNavrata udyApanArtha parameSThI prakAzasAra pra. saM. 126 1140 | 1659bhAnA 1141 | 1675 | kanakAde | zrI jinarAjasUri kAlikAcArya kathA - | keTa. A. saM. e. 254 prA. menu bha. zrI ciMtAmaNi je. ke.prA. jai. graM. | 27 pArzvanAtha jI bhaM. kI hasta sUcI bha. zrI ajitanAtha | vahI. 1142 1675 | kanakAde .......... . zrI jinarAjasUri jI 1143 1693 | kanakAdevI | zrI jinarAjasUri zrI jinarAjasUri pArzvanAtha devagRha. AdinAtha devagRha vahI vahI / 1144 1693 | suhAgadevI Page #634 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 612 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra Adi preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa / saMdarbha graMtha gaccha / AcArya deveMdrakIrti kI preraNA se | AdipurANa kI prati | jaini. ina. rAja. | 82 1605 meM bheMTa kI thI | 1963 1145 1607 | nikADe 1146 ..................... Adi purANa pra. saM. 1662 | cAu, bhAu, dIpo, caMdaNI, sobhI, Adine likhavAyA. 1147 pra. saM. bhaTTA. zrI deveMdrakIrti ko | Adi purANa pradAna kiyA 1148 pradAna kiyA thA Adi purANa pra. saM. 1664 mahimAde, nAyakade, Adi khaMDelavAla ne aSTAnhikA vrata udyApanArtha 1662 | bhIvaNi, kelU, dharmiNI khaMDelavAla Adi ne nAyakagotra jauNAde, gaurAde, Adi ne | khaMDelavAla palyavrata udyApanArtha cAMdavAr3a gotra likhavAyA bhaTTA deveMdrakIrti ne likhA | harivaMzapurANa pra. saM. 1150 harivaMzapurANa 1616 | hemI, khemI Adi ne SoDaSa kAraNavrata udyApanArtha likhavAyA khaMDelavAla zrI lalitakIrti dvArA sogANI gotra | likhita 1151 1668 varddhamAnapurANa pra. sa. jomAde, bAI zrI hIrA ne | likhavAyA vajIyANagotra 1152 1675| kesarade paThanArtha zrI kayavAkumAra kA | zrI. pra. saM. 184 hubaMDa jJA. ma. jagatkIrtimuni ne / vajIyANagotra | likhA rAsa 1153 agrota bAI mAthurI ke lie gAMkalekhA pra. saM. 156 1700 | saroja, dhanI, jIvaNI, jaso. banAyA | zrI padmanaMdi 150 11541688 | laku 1155 | 1639 | nAnI hubaDa jJA. huMbar3a jJA. bha. zrI ratnacaMdra zrI zAMtinAtha pratimA | bha. saM. zrI mallinAtha maMdira | bha. saM. kA pratiSThA mahotsava 164 1156 caubIsI pratimA bha. saM. 1157 samyak caritra yaMtra bha. saM. 127 1158 1607 | semAI, huMbaDa jJA. dharmacaMdra 1688| pyAro kharauA. jJA. | zrI jagadabhUSaNa deva kulahAgotra 1688 | mainA khemija gotra bha. zrI jagadbhUSaNa deva 16437 sonAbAI, rAjAI, gomAI, | bagheravAla jAti | bha. deveMdrakIrti sahita rAdhAI, mannAI sahita 1682 | damA, kesari, subhA dharmakIrti bha. saM. 127 zreyAMsa pratimA yAtrA kI thI 1159 bha. saM. 1160 SoDazakAraNa yaMtra bha. saM. 204 Page #635 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kra0 1161 1162 1164 1165 1163 1670 bovAI 1166 1167 1168 1169 1170 1171 1172 1173 1174 1175 1176 1177 1178 1179 1180 1181 saMvat 1182 1675 patA 1681 caMdanasiri 1622 vIrA 1671 udayagiri 1692 sonAde 1607 pasAI 1603 dADimade. paMcamI vrata udyApanArtha 1626 gomAI 1601 bhAnumatI 1697 ilAi paThanArtha 1637 kIlAde, hAMsalade hIrA zrAvikA nAma 1689 1677 ratanabAI 1675 1692 vAlhabAI 1685 raMbhA paThanArtha caMpA paThanArtha 1617 dhanI, saMtoSabAI kiramAde 1604 rUpA paThanArtha 1604 menakA paThanArtha karama paThanArtha 1682 mRgAkSI paThanArtha 1604 vaMza / gotra bagheravAla jJA. cavariyA gotra humabaDa jJA. khaMDelavAla pallIvAla jJA. zrI nAgara jJA. UkeSa jJA. saMDeragaccha osavAla jJA. copar3A gotra preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya A. zrI caMdrakIrti A. zrI caMdrakIrti bha. zrI rAmakIrti bha. sumatikIrti pratimA bha. dharmakIrti naMdIzvara pratimA bha. zrI ratnacaMdra pArzvanAtha pratimA bha. padmakIrti pratimA dharmacaMdra ko pradAna kiyA nAgakumAra caritra bha. hemakIrti hIravijaya sUri tapA. zrI mAnA jI kesarI vivekaharSagaNi (tapA) vinayavarddhana likhita SubhasAgara likhita bhAvavijaya likhita brahmAjanAya paThanArtha jIbaraMgagaNi dvArA likhita pratimA nirmANa Adi SoDazakAraNa yaMtra samyakcAritra yaMtra supArzvanAtha pratimA caubIsI pratimA caMdraprabhu pratimA zrI zatruMjaya uddhAra bha. zrI AdinAtha jI bha. jI AdinAtha vivAhalo. gA. 245 navatatva copAI bIsa virahamAna jina gIta. SAMtinAtha caritra likhavAyA zrI suvidhinAtha vahI subAhusaMdhigA. 89 subAhusaMdhi gA. 89 subAhudhigA. 89 sAdhu vaMdanA munivarasukhelI 144 kar3I saMdarbha graMtha bha. saM. bha. saM. bha. saM. bha. saM. bha. saM. bha. saM. bha. saM. bha. saM. bha. saM. bha. saM. zrI. pra. saM. pR. je. jai. le. saMbhA2 vahI jai. gu. ka. bhA. 3 jai. gu. ka. bhA. 3 jai.gu. ka. bhA. 3 jai. gu. ka. bhA. 3 jai. gu. ka. bhA. 3 vahI vahI jai. gu. ka. bha. 2 613 pR. 206 149 148 148 203 163 83 105 84 115 208 238 245 2 188 288 108 89 20 20 20 205 Page #636 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 614 kra0 1183 1184 1185 1186 1187 1188 1189 1190 1191 1192 1193 1194 1195 1196 saMvat 1692 jIvAde paThanArtha zrAvikA nAma 1665jIvAde subodhArtha 1668 taDanAyaka 1675 rAjaladevI 1625 dAr3imade ne parijanoM sahita likhavAyA 1616 mAnI, zreyArtha likhA gayA 1601 kAnhamatI 1672 DIbU, dhannAde, kuMyari Adi osa vaMSa ne likhavAyA 1615 kIkAi, nAkU, zrIbAi, | vIrAi, purAi Adi 1669 koDimadevI 1872 kuMyari, DIbU Adi ne sva zreyArtha likhavAyA 1672 ratanAde, kamalAde, Adi ne svapuNyArtha likhavAyA 1672 kamalAde ne svazreyArtha likhavAyA 1740 suMdarabAI, vAhAlabAI vaMza / gotra huMbaDa jJA. prA. jJA. prA. jJA. upakeSa jJA. bhaMsAlI gotra osavaMSa preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya paM. jayavaMta likhita vinidhAna likhita bAI hIro dvArA likhita sAdhujanoM ke paThanArtha kSemakIrtigaNi ko pradAna kI saMyamaratnasUra (Agamagaccha) preraka saMyamaratnasUra (Agamagaccha) preraka sAhU ratnA preraka hai zrI AnaMdamerU (pIpalagaccha) pratimA nirmANa Adi sImadhara svAmI stavana jai. gu. ka. bhA. 1 18 kaDI solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ 14 guNasthAna baMdhavijJapti (pArzvanAtha ) stavana, 19 kaDI varddhamAna purANa bhaTTAraka sakalacaMdra ko pradAna kiyA AdinAtha jI kA caumukhA maMdira banavAyA zrI sthAnAMgasUtram kalpasUtra saTIka vipAka sUtra zrI bhagavatI sUtram zrI utarAdhyayana sUtra dazavaikAlika sUtra anuyogadvAra sUtra naMdI sUtra saMdarbha graMtha kalpasUtra vyAkhyAna tathA kAlakasUri bhAsa. jai. gu. ka. bha. 3 paM. caM. a. pra. pR. prA. jai. smAraka. pR. jai. si. bha. 1936 zrI. pra. saM. pR. zrI. pra. saM. pR. zrI. pra. saM. pR. zrI. pra. saM. pR. zrI. pra. saM. pR. zrI. pra. saM. pR. zrI. pra. saM. pR. jai. gu. ka. bhA. 1 pR. 497 102 482 | 43 32 179 120 112 111 174 179 179 105. 106 Page #637 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 1197 1198 1199 1200 1201 1202 1203 1204 1205 1206 1207 1208 1209 1210 1211 1212 1213 saMvat 1786 sAkarabAI paThanArtha 1732 pUMjI paThanArtha 1753 1780 1710 zrAvikA nAma rUpA paThanArtha rUpA paThanArtha nAnA paThanArtha 1726 devakI bAI dvArA likhavAyA gayA 1733 mANikavahU paThanArtha 1733 hIrabAI paThanArtha 1769 gelA paThanArtha 1781 anopAM vAcanArtha 1761vIra bAI paThanArtha 1784 anUpAM paThanArtha 1713 1784 pahapI paThanArtha 1710 sajanAM paThanArtha pAMkhaDI paThanArtha 1782 phulabAI paThanArtha 1778 anopAjI paThanArtha vaMza / gotra preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya kanakavijaya likhita muni zrI karaNa dvArA likhita bhAvArtha pa. khimAhaMsagaNi likhita vaidarbhI copAI vinayasuMdara likhita kharatara zrIvaMta kar3avAgaccha paM. velajI likhita RSi manajI likhita AryA yAmabAI Adi dvArA likhita raMgapramoda muni racita pratimA nirmANa Adi bArA ArA stavana athavA gautama praznotara stavana ratnAkaraviMzatistava sImaMdhara stavana 125 gAthA svopajJa bAlAvabodha dazavaikAlika sUtra bAlAvabodha | ArAdhanA bAlAvabodha RSabhadeva vivAha dhavala - baMdha 44 r3hAla RSabhadeva vivAhalu dhavala - baMdha 44 r3hAla dAmannaka copAI vaidarbhI copAI vaidarbhI caupAI 182 guNasthAnaka vicAra caupAI saMdarbha graMtha jai. gu. ka. bhA. 3 jai. gu. ka. bhA. 5 jai. gu. ka. bhA. 4 jai. gu. ka. bhA. 4 zAlIbhadra coDhAliyu. 68 kar3I jaMbUsvAmI (brahmagItA) jai. gu. ka. bhA. 4 30 kaDI bAra bhAvanAnI dasa zrAvaka gIta RSabhadeva vivAhalu dhavala-baMdha 44 r3hAla jai. gu. ka. bhA. 5 jai. gu. ka. bhA. 5 jai. gu. ka. bhA. 4 jai. gu. ka. bhA. 4 jai. gu. ka. bhA. 4 jai. gu. ka. bhA. 1 vahI vahI jai. gu. ka. bhA. 4 vahI vahI jai. gu. ka. bhA. 2 615 pU. 47 3 328 233 375 378 378. 380 214 76 33 312 312 312 170 177 328 51 Page #638 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 616 kra0 1214 1215 1216 1217 1218 1219 1220 1221 1222 1223 1224 1225 1226 1227 1228 saMvat 172 1701 1731 1781 1772 sAImatI paThanArtha 1761 1715 zrAvikA nAma vIpA paThanArtha naMdakora paThanArtha manamA paThanArtha velabAI paThanArtha vIrabAI paThanArtha yamunAi, esAI, kamalA, gaMgA, Saka gomAI, kamalajA, cAMdA, sItala 1716 mahimAde, durgAde paMca 1716 sujaNAde, lADI 1716 sahalIlade, lADI 1716 naulAde, lADI 1722 hIrAmani 1726 bahurUpiNI suSIlA 1732 rAhamatI, mAnamatI, Asamati, damayaMtI 1760 jIvanade, balako vaMza / gotra prA. jJA. vaghenavAla jJA. saMghavI | khaMDelavAla bhausA gotra laMbecu yaduvaMza pacolate gotra preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya kIrtivijaya likhita muni kalyANa vijaya dvArA likhita paM. raMgasAgara naMdItara gaccha ke muni iMdrabhUSaNa zrI nareMdrakIrti paraMparA ke haiM bhaTTA zrI nareMdrakIrti jaisavAla nAyaka kASThasaMgha mAthuragaccha gotra uparautiyA guNabhadra jJA. laMbaka cukAnvaye rapariyA gotra mUlasaMgha sureMdra bhUSaNadeva kI paraMparA ke haiM pratimA nirmANa Adi sAdhu vaMdanA munivara sukhelI 144 kar3I sImaMdhanastavana 40 kaDI sImaMdharasvAmI vinati rUpa 350 gAthA kA stavana 17 DhAla solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ saMdarbha graMtha dasa pacchakkhANa garbhita vIra stavana 33 kaDI sImaMdhara jina stavana 106 kaDI mahAvIra svAmI zAMtinAtha evaM zItalanAtha vimalanAthatIrthezvara caityAlaya svarNakalazAlaMkRta trikUTa zAMtinAtha samyakjJAna yaMtra vahI jai. gu. ka. bhA. 4 jai. gu. ka. bhA. 4 jai. gu. ka. bhA. 4 jai.gu. ka. bhA. 4 jai. si. bhA. 1947 jai. si. bhA. 1941 jai. si. bhA. 1941 jai. si. bhA. 1941 jai. si. bhA. 1941 jai. si. bhA. 1936 jai. si. bhA. 1941 jai. si. bhA. 1947 jai. si. bhA. 1935 pR. 205 67 68 204 175 255 199 96 97 97 97 32 96 131 18 Page #639 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 1229 1230 1231 1232 1233 1234 1235 1236 1237 1238 1239 1240 saMvat 1760 1766 sudhI, punA, deva, udotI, dharatI, lakSmI ratnAvatI osuma, davakuvaMri, udotA 1766 ludhI tilakA 1772 devajAnhI, lAlA kuMvari 1791 zrAvikA nAma 1772 | devajAvI, jAvatI saMbedhI, sumitrA, ghokA, bhavAnI, jayakuvari, lAlakuvari 1783 rAyavade, lhoDI, gUrjari dArA 1797 hIrAde, sAvalade, naiNAde 1764 1776 devI maNi 1715 jasodA paThanArtha rUpAI paThanArtha 18vI amarAI dvArA lipikRta tI vaMza / gotra laMbakacukAnvaye rapariyA gotra yaduvaMza laMbaka cukAnvaye buDhele jJA. rAvata gotra cukava buDhele jJA. rAvata gotra laMbakaMcukAnvaye buDhela jJA. karkoA gotra laMbakaMcukAnvaye | buDhela jJA. karkoA gotra khaMDevAla, luhADyA gotra gRmagotra buDhela jJA. cAmarAja voDeyara maisUra kI rAnI preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya mUlasaMgha sureMdra bhUSaNadeva kI paraMparA ke haiM pUlasaMgha ke zrI sureMdrabhUSaNa kI paraMparA ke haiM mUlasaMgha ke bhaTTA brahmajagatasiMha mUlasaMgha sarasvatI deveMdrakIrti kI paMraparA ke hai mUlasaMgha ke bhaTTA zrI maheMdrakIrti deva (maheMdra) guNadevasUri pratimA nirmANa Adi dazalAkSaNika yaMtra SoDazakAraNa yaMtra samyakdarzana yaMtra pratimA likhavAyA) dIpastaMbha zrAvakAticAra zrIpAla rAsa sacitra saMdarbha graMtha caubIsa tIrthakara stuti jai. si. bhA. 1935 jai. si. bhA. 1935 jai. si. bhA. 1935 jai. si. bhA. 1935 SaTkarmopadezaratnamAlA jai. si. bhA. 1940 (paM. govarddharadAsa dvArA jai. si. bhA. 1935 jai. si. bhA. 1940 jai. si. bhA. 1936 jai. Si. saM. bhA. 4 rA. hi. ha. graM. sU. bhA.3 rA. hi. ha. graM. sU. bhA.6 pR. 21 18 31 31 19 13 31 617 83 349 rAja. hi. ha. graM.sU.bhA.8 62 63 302 206. 207 Page #640 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 618 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/ gotra saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka | pratimA nirmANa | gaccha / AcArya Adi 1241 | durgAdevI ne racanA kI sAThI saMvatsara phala. bI. ela. Ai. Ai. (ja. gra. bha) pari. saM. 5896 1242 adhyAtmarAmAyaNa bhASA | rA. ha. gra.sU. bhA. | 4 1784 sirekaMvara bAI dvArA likhita 1778 | kesara paThanArtha 1243 mAnatuMga mAnavatI rA. ha. na. sU. bhA. | 128. paM. rAjavijayavara dvArA likhita caupAI 129 1244 | 1738 / bIbI rAjakuMyari paThanArtha |zrAvakAticAra darSanavijayagaNi dvArA likhita bI. ela. Ai. Ai. (ja. gra. bha pari. saM. 1982 12451731 | harabAI paThanArtha jai. gu. ka. bhA. 3 | 75 Adizvara vivAhalo 69 kaDI 1246 1746 | vIrAM paThanArtha jai. gu. ka. bhA. 3 | 108 bIsa viharamAna jinagIta 1247 vijayazekhara likhita caubIsI jai. gu. ka. bhA. 3 109 1749 | vIrAMbAI paThanArtha 1752 | gholIbAI paThanArtha 1248 daMDaka stabaka racanA jai. gu. ka. bhA. 4 | 380 1249 1727 | kalyANabAI navasmaraNa stabaka jai. gu. ka. bhA.5 | 378 sAdhvI mANikya zrI kI preraNA se zrI devavijaya gaNi likhita 1250 1780 moTI kI paThanArtha jai. gu. ka. bhA. 5 ekAdazAMga sthirIkaraNa 1251 1738| vIrabAI paThanArtha 1252 1727 | nAgabAI paThanArtha dhIravijaya likhita jai. gu. ka. bhA. 5 | 3800 caubIsI, prathama kI 7 | jai. gu. ka. bhA. 4 | 371 kaDI 1253 1770|JamAM paThanArtha paM. devacaMdra likhita jai. gu. ka. bhA. 4 68 24 jina gIta rAsa caubIsI 1254 118vIM velA paThanArtha jai. gu. ka. bhA. 4 | 221 patI 1255 1741 kusubAM paThanArtha jai. gu. ka. bhA.4 avaMtIsukumAla svAdhyAya 13 DhAla 102 kaDI 125A 1759| jhamakU paThanArtha vayarasvAmI DhAlabaMdha | jai. gu. ka. bhA. 4 | 132, sajjhAya 15 DhAla Page #641 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat | zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha pa. 1257 1799 | vasumatI jai. pi. saM. bhA. 5 | 108 sonAgiri datiyA madhyapradeSa kA lekha hai preraka/pratiSThApaka pratimA nirmANa | gaccha / AcArya Adi bhaTTAraka rAjeMdra bhUSaNa ke | maMdira naM. 4 evaM 5 ke baMdhu sureMdrakIrti kI bIca caubIsa tIrthaMkaroM SiSyA thI ke caraNoM kA eka zilpAMkita paTTa hai, usa para vasumati kA nAma aMkita hai 1725 | tar3anAyaka (huMbaDa jJAtI) paM. caM. a. graM. 482 bhaTTAraka bhaTTAraka sakalacaMdra se sakalakIrti | dIkSita bAI hIro se likhita varddhamAna | likhavAyA purANa bhaTTAraka sakalacaMdra | ko varddhamAna purANa likhavAkara arpita kiyA 1259 | 1732 | rAjaladevI soma kI patnI | 43 caumukhA AdinAtha jI | prA. lai. smAraka kA maMdira banavAyA 234 | 1260 1261 1723 | premabAI paThanArtha 1727 | kalyANa bAI paThanArtha navatatvastabakaH zrI. pra. saM. |zrI navasmaraNastabaka | zrI. pra. saM. 240 paM. nityavijayagaNi ne likhavAyA sAdhvI mANikya kI preraNA se | 1262 upadezamAlA stabaka zrI. pra. saM. 287 1263 1771 | agarabAi ne svapaThanArtha likhavAyA 11714 | kanakAdevI paThanArtha likhA mAna vijaya ne 1703 | padamAI zrI catuHzaraNa stabaka | zrI. pra. saM. 223 dayA vijayagaNi ko pradAna kI thI 1264 bAhubalI pratimA bha. saM. 282 bagheravAla. jJA. sAvalA. gotra 1265 1760jIvanade rapariyA gotra bha. saM. 129 samyajJAna yaMtra SoDza kAraNa yaMtra 12661766 | sudhI buDhele jJA. rAvata | bha. saM. 129 gotra 1267 1772 | devajAvI brahmajagatasiMha gurU samyagdarzana yaMtra bha. saM. 129 1268 1783 | rAyavade buDhele jJA. kakauA gotra khaMDelavAla | luhADyA gotra bagheravAla pratimA bha. saM. 106 1269 1793 | nAvAI | dharmacaMdranA padmAvatI pratimA bha. saM. 179 1270 1797 | hIrAde vilAlA gotra | paM. govarddhanadAsa likhita | SaTkarmopadezaratnamAlA | bha. saM. 1271 1713 | dayA | bhaTTA sakalakIrti / siddha gotra siMdhaI vaMSa ji. mu. pra. le. ji. mu. pra. le. 1272 | 1744 | mathurA, somA, hari kuMvara bhasureMdrakIrti (mUlasaMgha) Page #642 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 620-7. solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra / saMdarbha graMtha 5. 1273 siMdhaI vaMSa ji. mu. pra. le. 54 | 1744 | mathurA, motI, SaSi, harikuMvari 1746 | jAminI | 1706 | USu preraka/pratiSThApaka / pratimA nirmANa gaccha / AcArya Adi bhaTTA. bhasureMdrakIrti (mUlasaMgha) bhaTTA zrI sureMdrakIrti vijayarAjasUri tapA. bha. zrI naminAtha jI 1274 ji. mu. pra. le. | je. jai. le. saM. bhA. | 4 1275 prA.jJA. 1276 | 1703 paMkhavAlagotra | vijayarAjasUri tapA. bha. zrI munisuvrata je. jai. le. saM. bhA. | 36 1277 |1712 | manaraMgade | 1778 | viSva zrI 1278 vijayasenasUri vijayasUri vijayasenasUri | munisuvrata bha. zrI anaMtanAtha jI | vahI | bha. zrI suvidhinAtha | vahI 175 1279 | 1710 | kanakA 233 jI 1280 1715 | anupamade zrI zrI jJA. bha. zrI paMcatIrthI jI | vahI 175 zrI ratnAkarasUri (nAgeMdragaccha) 1281 1783 | padmAI bha. sureMdrakIrti caubIsI pratimA bha. saM. 287 bagheravAla gomAla gotra | bagheravAla jJA. kAsilagotra 1282 1756 | kuDAI kezariyAjI maMdira bha. saM. 288 11283 | 1718 lAlamatI bhava sureMdrakIrti bha. zrI sakalakIrti zrI guNakIrtideva pratimA | bha. saM0 205 1284 1768| jAlhI. devasirI paMcAstikAyasAra bha. saM. 217 vaMSilagotra agrota 1285 1786 | aMbAI zrI bhUSaNa caMdraprabhu pratimA bha. saM. 273 bagheravAla jJA. borakhaMDayAgotra 1286 1725 | nAthA paThanArtha i.a. ve. o. 1287 | 1721 | karamAi, bachAI, sonI prA. jJA. zrI. pra. saM. 230 muni subuddhivijayajI mahAvIra stavana likhita rAghavajI dhanuAnI | zrI jaMbUdvIpa prajJapti sAnnidhya meM sUtra evaM 45 Agama kA bhaNDAra meghabAI ko pradAna kii| AcArAMga sUtra muni udayaratna ne tapA zrI karmavipAka likhA vijayasiMhasUri ko bheMTa | zrI vipAkasUtra kI thI zrI zrI. | zrI. pra. saM. 219 12881710 caMgAde 1289 1748| bhAgyavatI paThanArtha osa. jJA. zrI. pra. saM. 257 1290 1705] phUlA zrI. pra. saM. 217 Page #643 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa | kra0 saMvat zrAvikA nAma / vaMza/gotra saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya pratimA nirmANa Adi | 1291 | 1710 | nAnI paThanArtha sUtra zrI. pra. saM. 219 daSavaikAlika stabaka | 1292 102 1789 | keSInI paThanArtha | 1715 | gorabAI, vIrabAI 1293 225 dIsAvAla jJA. | balabhadra dvArA likhita zrI. bhagavatIsUtram zrI. pra. saM. zrI utarAdhyayana sUtra zrI. pra. saM. (niyukti) osavaMSa jJA. bhavaprabhasUri ko pradAna kI | sacitra suvarNAkSaramaya | zrI. pra. saM. khaMDelavAla AcArya SubhacaMdra ne padamapurANa zrI. pra. saM. | bhauMsAgotra likhavAyA 1294 291 1295 11751 28 | 1775 | zrIkhalla Adi ne bahuraMgade, lADI, hIrAde, Adi ne daSalakSaNa vrata udyApanArtha 1704 | dhanabAi paThanArtha zrI avantisukumAla | zrI. pra. saM. 216 rAsa 1297 1795 | bAI kInA paThanArtha | 1821 | TabakU, rAmA, jIvaNi 1298 1299 1864 | svarUpane vahI 119 zrI vinayahaMsa ne likhA | zrI upadezamAlA graMtha | zrI. pra. saM. 225 prA. jJA. |zrI lakSmIsAgarasUri bha. zrI caMdraprabhu jI |je. jai. le. saM. bhA. | 60 2 usavAla vaMSa | zrI jinaharSasUri nAhaTA gotra bRhatkharatara Usa vaMSa zrI SAMtisAgara sUri bha. zrI sumatinAtha jI | vahI 116 UsavaMSa zrI jinacaMdrasUri bha. zrI vardhamAna jI vahI 135 corADiyA gotra 1298 1824 mahatAvo 1299 11888 nanI 1300 1877 | gilaharI UsavaM DAgAzrI jinacaMdrasUri bha. zrI pArzvanAtha jI | vahI 136 gotra usavaMSa 1438 1301 1302 1888 | phUnA 1822 | kesara zrI jinacaMdrasUri zrI sakalasUri | bha. zrI AdinAtha jI vahI | bha. zrI saMbhavanAtha jI | vahI 208 o. jJA. sAUM sukhA gotra osavAla jJA. Adi gotra 1303 1827 | gulAbakuvara bha. zrI pArzvanAtha jI | vahI 208 1304 zrI vijayarAjasUri bha. zrI pArzvanAtha jI vahI 212 1808 | dAmo bIbI 1839 | bIbI. satAbo 1305 caraNa 219 osavAla vaMSa vIrANI gotra 1306 1889 | nAnakI bha. zrI supArzvanAtha 224 jI 1307 1887 | lakSmI bIbI bha. zrI pArzvanAtha jI | vahI 223 Page #644 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 622 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ - kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra | pratimA nirmANa saMdarbha graMtha pR. preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya Adi 13081887 | baMdo, dInAhI, sununA hemakIrtideva je. jai. le. saM. bhA. | 238 1309 | 1865 hastA paThanArtha sAdhu vaMdanA gA. 88 | jai. gu. ka. bha. 2 20 1310 11869 | umedA paThanArtha jai. gu. ka. bha.4 | 329 vaidarbhI caupAI 182kaDI | 1814 | rAjUbAI paThanArtha jai. gu. ka. bha.4 | 204 umedaSama belajI dvArA likhita sImaMdhara svAmI vinatIrUpa 350 gAthA kA stavana 1312 1807 | laherIbAI paThanArtha 214 | paM. vinItavijaya lipikRta sImaMdhara svAmI stavana | jai. gu. ka. bha. 4 | 125 gAthA 11 DhAla 1313 1888 | phatabAI paThanArtha hIraratna likhita jai. gu. ka. bha. 3 48 bAra ArA stavana athavA gautama praznotara stavana 76 kaDI 1314 1883 | premakuMvara paThanArtha caubIsI jai. gu. ka. bha.4 | 221 lipikRta muni rAjavijayagaNi dvArA 1315 1816 lakSmI bAI paThanArtha amRtavijaya likhita caubIsI jai. gu. ka. bha. 4 | 3 1316 | 1802 | vajI paThanArtha jai. gu. ka. bha. 4 | 148 dazavaikAlika 10 adhyayana kI 10 svAdhyAya 1317 1828 | lADU paThanArtha nemavijaya likhita anAthI muni sajjhAya | jai. gu. ka. bha.4 | 273 13181885 | satyAjI 80 thAvAccAputra. no. cauDhAliyo rA. hi. ha. graM. sU. bhA. 8 81 1319 19vIM | rAjabAI (lipikatA) dasaThANA vicAra rA. hi. ha. graM. sU. sadI bhA.5 1320 1884 | caMpA dvArA lipikRta rA. hi. ha. graM. sU. | 101 saMdarzana seTha rA (kakti) kavina bhA.1 1321 | 19vIM | paratAbAI dvArA lipikRta padmacaMda muni kRta jaMbUcaritra rAsa 31 rA. hi. ha. graM. sU. bhA. 1 sadI Page #645 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 saMvat / zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka / pratimA nirmANa gaccha / AcArya Adi 1322 1827 | bAI sarUpA paThanArtha | muni rAjasI lipikartA | sAvaliMgA rI bAta. | rA. hi. ha. graM. sU. | 310 bhA. 3 1323 | 1883|zrI nAthI bAI paThanArtha jai. gu. ka. bhA. 4 | 113 mRgAMkalekhA rAsa. mANakacaMda lipikRtaH 1324 zrI tulArAmajI | pANDavapurANa pra. saM. 37 1831 anopamA, jagAM, tAramade Adi ne likhavAyA 1325 11850 sureMdrakIrti munisuvratapurANa 48 saMtoSa, sukhade, vadhUde ne likhavAyA 1326 purANasAra saMgraha pra. saM. 1824 hIrAde, tilakAde, bhAvalade, rUpalade Adi ne likhavAyA khaMDelavAla gotra | A. zrI kSemakIrti ko pradAna kI 1327 pra. saM. 56 | 1804 | malUkade, dolatAde, Adi | gaMgavAla gotra |paM. kRSNadAsa ko pradAna | varddhamAna purANa ne likhavAyA kiyA 1328 | 1848 | ThAkuradAsa jI kI patnI lalitaprasAda kI beTI bhaTTA rAjeMdrakIrti ko | jai. si. bha. graM. bhA. lakhanaU meM 11 ke. oNpha saM. prA. AdipurANa bheMTa kI apa. hiM. menu. pariSiSTa. pR. 1 1329 1839 | rAma kuMvara kharago bhArilla gotra ji. mU. pra. le. | 38 | bhaTTA zrI jineMdrabhUSaNa (mUlasaMgha) 1330 1893 | haraka ji. mU. pra. le. 1331 1872 | kuMvara, basanta kuMvara bhArillagotra .................... | ji. mU. pra. le. 1332 1865 | hastA paThanArtha sAdhu vaMdanA gA. 88 jai. gu. ka. bhA. 2 1333 1869 | umedA paThanArtha vaidarbhI caupAI 182 jai. gu. ka. bhA. 4 | 329 kaDI | 1334 | 1814 | rAjUbAI paThanArtha jai. gu. ka. bhA. 4 | 204 umedarAma velajI dvArA likhita sImaMdhara svAmI vinatIrUpa 350 gAthA kA stavana 1335 1807 | laherIbAI paThanArtha paM. vinItavijaya lipikRta sImaMdhara svAmI stavana | jai. gu. ka. bhA. 4 | 214 125 gAthA 11 DhAla Page #646 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 624 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ . kra0 saMvat zrAvikA nAma saMdarbha graMtha / pR. . / vaMza/gotra | preraka/pratiSThApaka / pratimA nirmANa | gaccha / AcArya Adi 1888 | phatabAI paThanArtha hIraratna likhita jai. gu. ka. bhA. 3 | 48 bAra ArA stavana athavA gautama prajotara stavana 76 kaDI | 1337 | 1883 | premakuMvara paThanArtha caubIsI jai. gu. ka. bhA. 4 | 221 lipikRta muni rAjavijayagaNi dvArA 1338 1816 | lakSmIbAI paThanArtha | amRta vijaya likhita caubIsI jai. gu. ka. bhA. 4 3 1339 1802 | vajI paThanArtha jai. gu. ka. bhA. 4 148 dazavaikAlika 10 adhyayana kI 10 svAdhyAya 1340 1828 | lADU paThanArtha nemavijaya likhita anAthI muni sajjhAya jai. gu. ka. bhA. 4 | 273 1341 | 1887 | baMdo,dInAhI, sununA | hemakIrtideva je. jai. le. saM. bhA. | 238 1342 1883 | zrI nAthI bAI paThanArtha | jai. gu. ka. bhA. 4 113 mRgAlekhA rAsa. mANakacaMda lipikRta 1343 zrI tulArAmajI pANDavapurANa pra. saM.pR 37 | 1831 | anopamA, jagAM, tAramade Adi ne likhavAyA | sureMdrakIrti munisuvratapurANa pra. saM. 48 | 1850 | saMtoSa, sukhade vadhUde ne likhavAyA 1824 purANasAra saMgraha pra. saM. hIrAde, tilakAde, bhAvalade, | khaMDelavAla rUpalade, Adi ne likhavAyA A zrI kSemakIrti ko pradAna kI 1346 paM. kRSNadAsa ko pradAna | varddhamAna purANa pra. saM. 56 1804 | malUkade, dolatAde Adi ne | gaMgavAlagotra likhavAyA kiyA 1347 1885 | satyAjI 80 thAvAccaputra. no. cauDhAliyo rA. hi. ha. graM. sU. bhA. 8 1348 | 19vIM | rAjabAI (lipikatA) dasaThANA vicAra rA. hi. ha. graM. sU. bhA.5 sadI 1884 | caMpA dvArA lipikRta rA. hi. ha. graM. sa. 101 sudarzana seTha rA (kakti) kavita Page #647 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 625 kra0 saMvat zrAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya pratimA nirmANa / Adi 1350 | 19vIM | paratAbAI dvArA lipikRta padmacaMda muni kRta jaMbUcaritra rA. hi. ha. graM. sU. 31 sadI bhA. 1 1351 | 1827 | bAI sarUpA paThanArtha muni rAlasI lipikartA | sAvaliMgA rI bAta rA. hi. ha. graM. sU. | 310 bhA. 3 1352 ....... dharmadeva zAti kathA vidhi kha. pa. saM. 85 | 16vIM | mAninI zatI 1353 15vIM | loNAdevI padamanAtha yazodhara caritra kha. pa. saM. 5-6 zatI 1354 goviMda purunArthAnuzAsana kha. pa. saM. 502 | 15vIM | padamazrI zatI 1355 | 16vI | koTi vara kha. pa. saM. 503 | samakka zatI 1356 16vI | devile maMgarAja tRtIya 6 kRtiyA~ kha. pa. saM. 485 zatI 1357 | 15vI | vIlhAdevI ....... | haricaMdra aNasthimiya kahA kha. pa. saM. 431 | zatI 1358 huMbaDa jAti ratnacaMdra subhauma cakravartI caritra | kha. pa. saM. 542 16vI campAdevI zatI 1359 16vI gumaTAmbA vatsa gotra nAgacaMdasUri kha. pa. saM. 85 viSApahAra TIkA Adi bhAga zatI 1360 bhaTaTA ratnacaMdra subhAma cakravartI caritra | kha. pa. saM.. 542 | 17vI | caMpAdevI zatI 1361 17vI mAninI dharmadeva zAMtikathA vidhi kha. pa. saM. zatI 1362 | kha. pa. saM. 17vI | vINAdevI zatI | rAjA padhnasiMha kI rAnI | aSTamajina purANa saMgraha kI racanA 1363 17vI | riravazrI paM. jinadAsa holI reNukA caritra kha. pa. saM. zatI Page #648 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 626 solahavIM se 20vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAe~ kra0 saMvat prAvikA nAma vaMza/gotra saMdarbha graMtha preraka/pratiSThApaka gaccha / AcArya / pratimA nirmANa Adi 1364 AdinAtha kha. pa. saM. 28 | 1597 | karmI devalade sobhAgiNI | ukeSavaMSaAdila yA gotra 1365 1618 | laMgI | o. jJA. zrI vajidAnasUri tapA | kuMthunAtha kha. pa. saM. 1366 | 1626 | bavA, pUnI harivijayasUri zItalanAtha kha. pa. saM. 1367 | 1610 budhI, bagAI prA.jJA. tapA. harivijayasUri abhinaMdana kha. pa. saM. 1368 hemavijaya likhita 1725 | akhu hastu khusthAlA vAcanArtha jinapratimAdRDha karaNa | kha. pa. saM. huMDI rAsa 1369 | 1738 | rAjakuMyari vAcanArtha kanakasena likhita ratanapAlarAsa 3 khaMDa | kha. pa. saM. 462 34 DhAla 1370 | 1862 | karUNAdevI koThArI gotra A.jinasaubhAgyasUri kha. pa. saM. 204 1371 1942 | sonAdevI chAjeDa gotra | A.jinacAritrasUri kha. pa. saM. 211 1372 1739 | surUpA sAhalecA boharA | A.jinasukhasUri kha. pa. saM. 198 1373 1931 | nAjUdevI bhaNasAlI muhatA | A.jinakIrtisUri kha. pa. saM. 211 1374 | 1841 | tArAdevI | A.jinaharSasUri kha. pa. saM. baccoM ko saMskArita karake zAsana prabhAvanA meM sahayoga diyA 1375 | 1809 | kesaradevI | vacchAvata muhatA | A.jinacaMdrasUri kha. pa. saM. 38 1376 | 1784 | padmAdevI bohittharA kha. pa. saM. 37 | A.jinalAbhasUri Arya rakSita 1377 rUdrasomA A.brAhmaNa kha. pa. saM. 1378 16veM | sunaMdA gautama A.vajasvAmI kha. pa. saM. 1379 1711 | supiyAradevI copar3A A.jinacandrasUri kha. pa. saM. 198 1380 1550 | dhAriNI kAzyapa gotra A.jaMbUsvAmI kha. pa. saM. 1381 | 16vI | devile maMgarAja tRtIya kha. pa. saM. 485 1382 1803 | lAchaladevI buharA gotra A.jinayuktasUri kha. pa. saM. Page #649 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa kra0 1383 1384 1385 1386 1387 1388 1389 1390 1391 1392 1393 1394 1395 1396 1397 1398 1399 1400 401 saMvat 1772 uccharaMgadevI 1747 dADimade 1841 tArAdevI 1809 kesaradevI 1784 padmAdevI 1770 harasukhadevI 1670 tArAdevI 1647 dhAraladevI 1615 cAMpaladevI 1900 jayAdevI 1598 siriyAdevI 1549 rayaNAdevI 1524 kamalAdevI 1770 harisukhadevI 1739 surUpA 1699 tArAdevI 1803 bhaktidevI 16vIM zamaka zatI zrAvikA nAma 16vIM devile zatI vaMza / gotra khiMvasarA nAhaTA gotra mIThaDiyA, boharA muhatA, bacchAvata botharA lUNiyA gotra bohitharA gotra copar3A gotra gotANI gotra rahaDa gotra copar3A gotra copar3A gotra seTha gotra buharA gotra luNiyA rehar3a gotra preraka / pratiSThApaka gaccha / AcArya A. jinakIrtisUri A. jinavijayasUri A. jinaharzasUri A. jinacaMdrasUri A. jinalAbhasUri A. jinabhaktisUri A. jinaratnasUri A. jinarAjasUra A. jinasiMhasUra A. jinahaMsasUri A. jinacaMdrasUri A. jinamANikya A. jinahaMsasUri A. jinabhaktisUri A. jinasauravyasUri A. jinaratnasUri A. jinacaMdrasUri koTizvara maMgarAja tRtIya pratimA nirmANa Adi 6 kRtiyAM upalabdha haiM saMdarbha graMtha kha. pa. saM. kha. pa. saM kha. pa. saM. kha. i. pra. khaM kha. i. pra. khaM kha. i. pra. khaM kha. i. pra. khaM kha. i. pra. khaM kha. i. pra. khaM kha. i. pra. khaM kha. i. pra. khaM kha. i. pra. khaM kha. i. pra. khaM kha. pa. saM. kha. pa. saM. kha. pa. saM. kha. pa. saM. pR. 41 41 203 202 627 200 199 197 196 194 218 182 191 190 37 36 36 41 503 485 Page #650 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #651 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 7 saptama adhyAya Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna 7.1 Adhunika kAlIna paristhitiyA~ : Adhunika kAla ko nArI jAgaraNa kA kAla kahA jA sakatA hai| bIsavIM zatAbdI meM bhArata varSa aMgrejoM kI dAsatA se mukta huaa| nArI kA soyA huA Atma-vizvAsa, Atma-vikAsa ke lie jAgata huA / apanI dizAoM ko nayA mor3a dene ke lie nArI kI utsukatA bar3hI / bhAratavAsiyoM ne svataMtratA ke khule kSitija meM apane kadama bddh'aae| purUSa varga meM parivartana aayaa| naye udyogoM kA vikAsa huaa| grAma zaharoM meM parivartita hue| jana jIvana parivartana ke daura se gujarane lagA / striyA~ Atmanirbhara hone lgii| zikSA ke kSetra meM Age AI, phalasvarUpa sAmAjika DhAMce meM parivartana aayaa| satI prathA, bAla-vivAha, pardA prathA para roka lagAI gii| zoSaNa kI manovatti, atyAcAra, parataMtratA kA bojha Dhote Dhote nAriyAM thaka cukI thI / purUSoM ke samAna hI adhikAroM ko prApta karane evaM zikSA prApta karane kI unakI bhAvanA prabala huI / / apane sAmAjika rAjanaitika, Arthika, pArivArika adhikAroM kI mAMga karane ke lie vaha prayatnazIla bnii| samAja sudhArakoM ne bhI isameM sahayoga diyaa| saMpatti meM nArI ke adhikAroM kI mAMga evaM parivAra meM usake sthAna ko punaH sthApita karane kA prayAsa kiyA gyaa| apane pairoM para khar3A honA vaha apanA karttavya yA dAyitva samajhane lagI / gahasthI ke kArya kSetra ke atirikta deza evaM samAja kI samasyAoM ko sulajhAne meM purUSoM ke sAtha vaha kadama se kadama milAkara sahayoga dene lgii| 629 jaina itihAsa kA avalokana karane para aisI aneka zrAvikAe~ vividha kSetroM meM apanA unnayana karatI huI naz2ara AtI hai| pAvApurI maMdira ke nirmANa ke samaya usameM cunI jAne vAlI hara IMTa ko tAlAba ke pAvana jala se zuddha karatI huI suzrAvikA zrImatI mahatAba kuMvara ko samAja kaise bhUla sakatA hai? maMtrIzvara dayAladAsa ke sAtha yuddha meM lar3ane vAlI vIra ramaNI satI pATaNade, jagata seTha gharAne se saMbaMdhita viduSI ratnakuMvara bIbI evaM ahamadAbAda kI asAdhAraNa nArI ratna seThAnI harakaura jI ke preraNAspada jIvana ullekhanIya haiN| anekAneka sAmAjika abhiSaptatAoM ke bAvajUda samAja meM aneka nArI pratibhAe~ utpanna huI haiM jinakA ullekha Avazyaka hai| aba to ve hara kSetra meM nAma kamA rahI haiN| samAja-sudhAra, zikSA, sAhitya, kalA, saMskRti - saMrakSaNa, takanIkI vizeSajJatA, udyoga vyApAra meM bhI nAriyoM ne naye kIrtimAna sthApita kiye hai| unake jIvana prasaMga samAja ko preraNA evaM nayA mArgadarzana denevAle haiN| prastuta adhyAya meM zrAvikAoM ke vividha kSetra kI vikAsa yAtrA para daSTi DAlane kA yatkiMcit prayAsa kiyA hai vaha avazya hI paThanIya hai| yadyapi Adhunika kAlIna jaina zrAvikAoM kI saMkhyA kAphI parimANa meM upalabdha hotI hai, kiMtu vistArabhaya se hamane isa adhyAya ko sImita rakhA hai tathA kucha zrAvikAoM kA cArTa dvArA hI vivaraNa de diyA hai| inameM zrAvikAoM ko kArya kSetra ke antargata vibhinna vibhAgoM meM vibhAjita nahIM kiyA hai, apitu eka sAtha hI una sabakA ullekha kara diyA hai| 7. 2 rAjanIti ke kSetra meM nAriyoM kA yogadAna : Adhunika yuga ke Agamana ke sAtha hI nAriyoM ko rAjanIti bhI meM mahattvapUrNa aura purUSoM ke barAbara ke adhikAra pradAna kiye gye| pahale unheM matadAna kA adhikAra bhI prApta nahIM thA / para Aja ke yuga meM zAyada hI koI aisA vikasita deza ho, jahA~ nAri ko purUSoM ke barAbara mata kA adhikAra nahIM hai / aMgrejoM ke bhArata meM Agamana se hI pazcimI vicAradhArA se bhAratIya samAja prabhAvita Page #652 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna - -- -.mram hotA rahA aura yahAM kI mahilAoM ko aneka . .. ... ....... pradAna kI gii| isa mahAna samAjika AMdolana meM kaI bhAratIya sudhArakoM kA bhI mahatvapUrNa yogadAna rhaa| isa mile-jule prayatna se nAriyoM ko apanI pratiSThA, bala aura saMgaThana zakti kA sahI ehasAsa huaa| yahI kAraNa hai ki bhAratIya svataMtratA saMgrAma meM nAriyoM ne abhUtapUrva sAhasa, saMyama aura utsarga kA paricaya diyaa| dI ke prAraMbha meM bhArata meM briTiza upanivezavAda ke virUddha eka nayA abhiyAna prAraMbha kiyA gayA, jisameM bhAratIya nAriyoM ne bhI apanA bahumUlya yogadAna diyaa| aMgrejoM ke virUddha krAntikArI bhAratavAsiyoM kA netatva karane ke kAraNa inhoMne na kevala briTiza zAsana kI yAtanAeM sahIM apitu kArAvAsa kI sajA bhI bhugtii,| samaya-samaya para bhAratIya rAjanItika ciMtana ko mahatvapUrNa moDa dene meM bhI mahilAoM ne apanA sahayoga, samarthana aura dizA nirdeza diyaa| isI paraMparA meM jaina zrAvikAoM ne svataMtratA saMgrAma meM apane karttavya ko pahacAnakara Az2AdI ke yajJa meM apanI AhutI dii| 7.3 svataMtratA saMgrAma meM jaina zrAvikAe~ : Adi kAla se hI saiMkar3oM kI saMkhyA meM aisI bhAratIya mahilAe~ huI haiM, jinhoneM AratI utArakara apane patiyoM ko saharSa deza sevA va deza kI rakSA ke lie yuddha bhUmi meM bhejaa| unhoMne purUSoM ko ghara kI ciMtAoM tathA jimmedArIyoM se mukta rkhaa| sAtha hI unakI anupasthiti meM unake kArya ko jArI rkhaa| svataMtratA saMgrAma ke AMdolana meM kaI jaina zrAvikAoM ne jinhoMne videzI vastroM kA bahiSkAra kiyA, namaka AMdolana va satyAgraha AMdolana meM bhAga liyA, zarAba kI dukAnoM ke virodha meM dharanA diyA Adi sabhI rAjanaitika gatividhiyoM meM bar3ha car3hakara hissA liyaa| 1857 kI krAMti apane Apa meM adbhuta thii| mahArAnI lakSmIbAI, tAtyA Tope, maMgala pAMDe, lAlA hukumacaMda jaina, amaracaMda bAMThiyA Adi anaginata zahIdoM ne kurbAnI dekara AjAdI kI mazAla jlaaii| isI prakAza meM mahAtmA gAMdhI sahita aneka netAoM ne AjAdI ke AMdolana ko dizA dii| gAMdhI jI ne ahiMsA ke bala para apanI nIti banAI aura aMtataH saphalatA prApta kii| Az2AdI kI isa lar3AI meM jainiyoM ne bar3ha-car3hakara " ga liyaa| jahAM aneka vIra puruSoM ne balidAna kiyA vahAM aneka logoM ne jela kI kaThora yAtAnAeM shii| aise bhI logoM kA avadAna kama nahIM hai, jinhoneM bAhara se samarthana aura sahAyatA dekara AMdolana ko saphala bnaayaa| lagabhaga 400 jaina zrAvaka, zrAvikAeM svataMtratA AMdolana meM jela ge| ___Az2AdI kI isa lar3AI meM jaina mahilAoM ne purUSoM ke kaMdhe se kaMdhA milAkara kArya kiyaa| kucha mahilAeM to sIdhe hI krAMtikArI AMdolanoM se jur3I rahIM to kucha ne jela kI kaThora yAtAnAeM shiiN| aneka mahilAoM ne gahastha dharma nibhAte hae hI sampUrNa yogadAna diyaa| svataMtratA AMdolana meM sakriya bhUmikA nibhAne vAlI jaina mahilAoM meM zrImatI lekhavatI jaina kA nAma ullekhanIya hai| sAre hiMdustAna meM cunAva meM nirvAcita hone vAlI yaha pahalI mahilA sadasyA thI, jo jaina jAti kI sarojinI nAyaDu ke rUpa meM vikhyAta huii| zrImatI vidyAvatI devar3iyA tathA zrImatI sajjana devI mahanota ne satyAgraha AMdolana meM bhAga liyA evaM jela kI kaThora yAtanAe~ sahana kI thii| zrImatI suMdara devI ne apanI kavitAoM ke mAdhyama se logoM meM deza-prema kI bhAvanA bharI thii| zrImatI dhanavatI bAI rA~kA ne khAdI evaM carakhe ko apane jIvana kA aMga banAkara samasta samAja ko gaurava pradAna kiyaa| zrImatI aMgUrIdevI ko garbhavatI avasthA meM hote hue bhI cha: mAha jela kI sajA sunAI gaI thii| zrImatI goviMda devI paTavA ne kalakattA ke videzI vastroM kI dukAnoM para dharanA denevAle jatthoM kA vIratApUrvaka netatva kiyA thaa| zrImatI mANika gaurI ne videzI kapar3oM kI holI meM hajAroM rUpaye ke videzI kapar3e jalA diye| brahmacAriNI paMDitA caMdAbAI zikSA ke saMbaMdha meM mahAtmAgAMdhI se vicAra vimarza karatI thii| Apane 'mahilAdarza' patra kA saMpAdana bhI prAraMbha kiyA tathA saMsthA kI sthApanA karate hue pardAprathA aura dAstA kI bhAvanA ko dUra karane kA prayatna kiyaa| inake atirikta aura bhI kaI jaina-vIrAganAyeM huI haiM, jinhoneM svataMtratA Andolana meM sakriya bhUmikA nibhaaii| inameM pramukha haiM zrImatI kalA devI jaina dillI, zrImatI kamalA sohanarAja jaina kAnapura, zrImatI saradAra ku~varabAI luNiyA rAjasthAna, tArAbAI jaina kAsalIvAla ujjaina, AryikA sarbatI bAI uttarapradeza, paNDitA sumati bena, zrImatI puSpA devI koTecA, zrImatI bayAbAI rAmacandrajaina, zrImatI mIrAbAI ramaNalAla zAha, zrImatI lIlAbAI kastUracaMda, zrImatI vimalAbAI gulAbacaMda, sarasvatI devI rAMkA aadi| inake atirikta yadi bahat rUpa meM anusaMdhAna kiyA jAeM to itihAsa ke pannoM meM aura bhI aneka aisI jaina mahilAyeM mila jAyeMgI, honeM apanA sarvasva samarpaNa karake deza kI AjAdI kA mArga prazasta kiyaa| , Page #653 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 631 7.4 sAhityika kSetra meM jaina zrAvikAoM kA avadAna : sAhitya samAja kA darpaNa hai| sAhitya ko hama do zreNiyoM meM vibhakta kara sakate haiM:-zreyaskArA Ara preyskaarii| zreyaskArI sAhitya jIvana kA kalyANa karane vAlA, use U~cA uThAnevAlA hotA hai| preyasakArI sAhitya manuSya kA manoraMjana karanevAlA hotA hai| kiMtu icchAoM, AkAMkSAoM aura vAsanAoM ko janma dekara hamAre mAnasa ko udvelita kara detA hai| asi aura masi (syAhI aura kalama) jana-jAgati ke sazakta zastra haiN| zreyasakArI sAhitya dvArA jIvana nirmANa kI zikSAyeM milatI haiN| yaha hamArI saMskati evaM sabhyatA ke vikAsa kA jJAna karAne ke sAtha hI vartamAna evaM bhaviSya ke lie ujjavala mArga prazasta karatA hai| prAcIna kAla se hI jJAna aura vijJAna koSa meM nAriyA~ abhivaddhi karatI A rahI haiN| vartamAna kAla meM bhI vidvada jagata meM svAdhyAya meM upayogI loka maMgalakArI graMthoM ke praNayana dvArA zrAvikAe~ sAhitya ke kSetra meM apanA mahatvapUrNa sahayoga pradAna kara rahI haiN| naI dillI kI DaoN sunitA jaina lekhana priya vyaktitva kI dhanI haiN| aba taka unakI sATha katiyA~ prakAzita ho cukI haiN| Apa bhArata sarakAra dvArA padmazrI avArDa se vibhUSita evaM bhArata ke anya sAhityika sammAna se sammAnita kI gaI haiN| antarrASTIya stara para amerikA se bhI sammAna prApta kara cukI haiM sAtha hI antarrASTrIya stara para Ayojita vibhinna sammelanoM meM bhI Apa bhAga le cukI haiN| rAjasthAna phalaudI kI DaoN. misa kAMti jaina ko bhArata evaM kanAr3A meM anusaMdhAna kArya karate samaya aneka prakAra kI zikSA-vattiyA~ prApta huI haiN| Apa janakalyANakArI sevAoM meM Aja bhI saMlagna haiN| zrImatI ramArAnI jaina ne jaina dharma ke prAcIna graMthoM kA saikar3oM kI saMkhyA meM saMpAdana kiyA hai| Apane jJAnapITha kI sthApanA kI hai| maisUra vizva-vidyAlaya kI jaina vidyA aura prAkata adhyayana, anusaMdhAna pITha kI bhI sthApanA Apake dvArA huI hai| jJAnodaya mAsika patra kA prakAzana bhI kara rahI hai| zikohAbAda nivAsI ciroMjAbAI ne apanA saMpUrNa jIvana zikSA evaM jJAna ke pracAra prasAra ke lie samarpita kiyA thaa| Apa anekoM kaoNleja, vizvavidyAlayoM, gurUkuloM, evaM pAThazAlAoM kI saMsthApaka rahI haiN| murzidAbAda nivAsI ratnakuMvara bIbI kA nAma bhI ullekhanIya hai| Apa saMskata kI paMDita, phArasI jubAna kI jJAtA, yunAnI tathA bhAratIya cikitsA paddhatiyoM kI jJAtA thii| ApakA bhakti kAvya saMgraha 'premaratna' nAmaka graMtha prasiddhi prApta graMtha hai| pro. DaoN vidyAvatI jaina viduSI paraMparA meM pANDulipiyoM kA prAmANika saMpAdana evaM anuvAda karanevAlI saMbhavataH sarvAdhika anubhavI evaM suparicita hastAkSara haiN| Apane mahAkavi siMha kI apabhraMza bhASA meM racita pradyumnacaritra evaM mahAkavi bUcarAja ke prasiddha madanayuddha kAvya nAmaka kati kA saphala saMpAdana kiyA hai| zrImatI manamohinI devI ne 'osavAla-darzana-digadarzana 'nAmaka bahadAkAra graMtha kI racanA kI jisameM osavAloM ke paMdraha sau gautroM kI kramabaddha sUcI hai| DaoN. sarayU DozI ne prAcIna bhAratIya itihAsa evaM saMskati para zodha kArya kiyaa| phalasvarUpa kalA jagat kI amUlya dharohara rUpa kalAkatiyA~ daSTigata huii| 'dI iMDiyana vImena' graMtha ke lekhana evaM citraNa kA prathama zreya Apa hI ko jAtA hai| bhAratIya sinemA ke saMdarbha meM bhI Apane zodha kArya kara bhArata kI sAMskatika virAsata se hameM paricita karAyA hai| DaoN. hIrAbAI boradiyA ne 1676 meM jainadharma kI pramukha sAdhviyoM evaM mahilAoM para zodha kArya kiyaa| bhArata kI pramukha patra-patrikAoM meM Apake viziSTa lekha prakAzita hote rahate haiN| DaoN. vINA jaina ne anusUcita jAti kI mahilAoM, baccoM evaM bhAI-bahanoM ko kama zulka para kampyUTara prazikSaNa, zaoNrTa-haiNDa rAiTigaM, TAipa rAiTigaM, iMgliza spIkiMga korsa Adi vibhinna prakAra ke prazikSaNa hetu mAdIpura dillI meM prazikSaNa kendra kholA hai| sonikA jaina (padamapura, rAja0) ne tIna dina meM saMskata kA bhaktAmara stotra evaM eka dina kI alpa avadhi meM Avazyaka sUtra kaMThastha kiyaa| pratibhA jaina (rAyakoTa, paMjAba) ne bhI tIna dina meM saMskata kA bhaktAmara stotra evaM eka dina kI alpa avadhi meM Avazyaka sUtra kaMThastha kiyaa| isI prakAra anya saiMkar3oM zrAvikAoM ke nAma Ate haiM jinhoneM isa vartamAna yuga meM vibhinna AgamoM para, graMthoM evaM jvalaMta samasyAoM para zodha kArya kiyA, sAhitya sarjana kara sAhityika bhaMDAra meM zrI vaddhi kI hai| 7.5 samAja, saMskati, zikSA, kalA, dhyAna Adi vibhinna kSetroM meM zrAvikAoM-avadAna : strI va purUSa samAja ke do avibhAjya aMga hai| gAr3I ke do pahiye haiN| vartamAna yuga meM nArI kA hara daSTi se vikAsa huA hai| zikSita mahilAoM ne saMgaThana banAkara sAmAjika burAIyoM ke virUddha AvAz2a utthaaii| phalasvarUpa bAla vivAha, matyu bhoja, bemela vivAha, vaddha vivAha, daheja prathA Adi sAmAjika burAiyA~ dUra huIM haiN| satI prathA, jAti prathA, chUAchUta Adi kurItiyA~ bhI dUra huI haiN| isameM samAja sudhAraka AMdolanoM kA bhI mahatvapUrNa yogadAna rahA hai| kisI bhI deza ke nirmANa meM nArI kI vizeSa bhUmikA rahI For Private & Personal use only Page #654 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 632 Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna hai| kisI vicAraka ne ThIka hI kahA hai ki saMsAra meM jitane bhI mahattvapUrNa kArya hue haiM una saba meM nArI jAtI kA chupA hAtha hai| eka bAra nepoliyana bonApArTa ne kahA thA agara tuma mujhe sumAtAe~ de sako to maiM tumheM eka mahAna jAti de sakatA huuN| mahAtmA gAMdhI ne bacce kI prathama zikSikA mAtA ko hI mAnA hai jo usake caritra kA gaThana karanevAlI hai| nArI meM purUSa ko mAnava banAne aura banAye rakhane kI adbhuta zakti hai| nArI svabhAva se hI komala aura saMyata hotI hai| vaha sevA aura tyAga kI pratimUrti hai tabhI to aspatAloM meM kArya nAriyA~ (Nurses) hI karatI haiN| zikSA vyaktitva vikAsa kA AdhAra hai| vaha pragatizIlatA kA patha prazasta karatI hai| Adhunika yuga meM striyoM meM madhyakAla kI apekSA zaikSaNika krAMti AI hai, tathA zikSA ke kAraNa Arthika AtmanirbharatA bhI saMbhava ho pAI hai| kisI bhI zAsakIya athavA azAsakIya saMsthA meM niyukti prApta karane ke lie nirdhArita zaikSaNika yogyatA caahie| zikSita mahilAoM ko zaikSaNika yogyatA ke kAraNa sammAnajanaka naukarI prApta hotI hai| Aja upabhoktAvAdI saMskati ke kAraNa bhautika lAlasA kI bhaTTiyA~ sulaga rahI haiM tathA Arthika ApAdhApI kI AMdhiyA~ cala rahI haiM, jisake kAraNa mahaMgAI apane pAMva pasAra rahI hai, aise samaya meM parivAra ke purUSoM kI hI nahIM apitu mahilAoM kI AtmanirbharatA bhI atyAvazyaka hai| yaha tabhI saMbhava hai jaba mahilAe~ zikSita hoN| mahilAeM zikSita hoM to vaha zAsakIya athavA azAsakIya kisI bhI saMsthA ke sammAnajanaka pada para niyukti pAkara parivAra kI Arthika pragati aura khuzahAlI meM mahatvapUrNa bhUmikA nibhA sakatI haiM, tathA parivAra ko Arthika taMgI ke tUphAnoM se chuTakArA dilA sakatI haiN| nArI purUSa se kisI bhI sthiti meM kama nahIM cAhe vaha eka mA~ hai, bahana hai, patnI hai yA beTI hai| jIvana ke karmakSetra meM vaha DaoNkTara, vakIla, iMjIniyara, adhyApaka, pAyalaTa, vaijJAnika, rAjanItijJa, saMgItajJa, natyAMganA, sAhityakAra, kalAvid banakara apanI sevAe~ deza ko de rahI hai| jodhapura kI zrImatI mamatA DAkaliyA ne apane sugama saMgIta aura rAjasthAnI lokagIta prastuta karane meM vizeSa dakSatA prApta kI hai| jodhapura vizvavidyAlaya se hI sugama saMgIta meM vaha prathama puraskAra vijetA rahI hai| isI kar3I meM zrImatI prIti lor3hA ne khyAla, mAra, tarAnA evaM bhajanoM ke gAyana meM vizeSa dakSatA prApta kI hai| ahamadanagara kI zrImatI DaoN. sudhA kAMkariyA eka zreSTha natya kalAkAra hai| usane 12 ghaMTe taka lagAtAra (naoNna sTaoNpa) natya kalA kA pradarzana kiyA tathA natyAMganA jayapradA dvArA sammAnita kI DaoN. sudhA ka kariyA ne sAhitya, Arogya, grAma vikAsa, zaikSaNika, sAMskatika Adi vibhinna kSetroM meM yogadAna diyA hai| unakI isa bahumukhI pratibhA saMpannatA hetu unheM nirmala grAma yojanA ke aMtargata rASTrIya-aMtarASTrIya sammAna mahAmahima rASTrapati abdula kalAma dvArA prApta ho cukA hai| isI prakAra suzrI mallikA sArA bhAI ne mAnavIya saMvedanAe~ evaM straiNa abhiSaptatAe~ AMdolana se saMbaMdhita nATya maMcana kA eka anokhA prayoga kiyA hai| antarrASTrIya sitAre maMca' kI vaha vizvavikhyAt sitArA thii| jodhapura kI suzrI rItA nAhaTA prathama mahilA TaiksI cAlaka bnii| vaha karmaTha evaM saMgharSazIla vyaktitva kI dhanI hai| sAmAjika kurItiyoM ko dUra karane meM tathA kalA ke kSetra meM anAtha bahanoM ko prazikSaNa denevAlA yaha virala vyaktitva hai| jodhapura kI hI zrImatI zazI mehatA pratibhAzAlI chAtrA raha cukI hai| jitane varSa taka Apane vizvavidyAlaya kI par3hAI kI utane varSa taka chAtravatti pAtI rahI hai| vAda-vivAda, lokanatya Adi pratiyogitAoM meM bhAga lekara puraskAra pAtI rahI hai| Apa iMDiyana eksapresa dillI meM saMvAda dAtA kA kArya karate hue rASTra evaM samAja kI jvalaMta samasyAoM para nirantara likhatI rahI haiN| cennaI kI soniyA rAnI ne 22 varSa kI choTI umra meM kaptAna banakara iMDiyana earalAiMsa kI ur3Ana bharakara rikArDa sthApita kiyA hai| samAja kalyANa evaM sevA ke kSetra meM saMlagna mauna sAdhikA zrImatI prasannaku~vara ne anAtha baccoM ke lie, apaMga, vidhvA evaM parityakta mahilAoM ke lie zikSA evaM AjIvikA kA prabaMdha kiyA hai| usake dvArA muphta khole gaye auSadhAlaya meM aba taka 1300 bacce lAbhAnvita ho cuke haiN| zrImatI rUkmiNI devI jaina vizvavikhyAt natya saMsthA 'kalAkSetra kI saMsthApikA evaM adhyakSA thii| Apane vizeSa prakAra kI natya zailI ko bharata-nATyama nAma se prasiddha kiyA thaa| varlDa vAilDa lAipha saMsthA ke aMtargata jIvarakSA ke pracAra prasAra meM deza-videza meM kAphI prayAsa kiyA thaa| Apa 'dayA devI bahana' tathA 'prANImitra' ke viziSTa pada se alaMkata thii| ludhiyAnA nivAsI zrImatI jineMdra jaina ne eka ora jahAM aneka zikSaNa evaM sAmAjika saMsthAoM ko puSTa kiyA vahIM dUsarI ora gAyoM kI sevA meM vaha agragaNya sakriya kAryakartA rahI haiN| caMdrapura madhyapradeza nivAsI madanaku~vara pArakha ne sarvodaya mahilA maMDala kI adhyakSA pada Page #655 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa para rahate hue jana sevA ke kaI kAryakrama saMpanna kiye| svargIya AcArya rajanIza ne inheM apanI pUrva janma kA nAtA kiyA thaa| jammU kI zrImatI kalAvatI jaina ne 50 varSo taka strI-sabhA ke maMtrI pada para kAryarata rahate hue samAja meM hara taraha se apanA sahayoga pradAna kiyA hai| sAdhu sAdhviyoM ko zikSA ke rUpa meM tathA vihAra sevA ke rUpa meM bharapUra sevAyeM samarpita kI haiN| ludhiyAnA kI devakI devI, mohanadevI Adi mahilAoM kI sevAyeM bhI cira smaraNIya haiN| zrImatI zakuMtalA devI lUMkar3a ne samAja ke lie bhArI dAnarAzi arpita kI hai| DaoN suSamA duggar3a eka saphala DaoNkTara hote hue samAja ke lie bhI bahumUlya sevAyeM arpita kara rahIM hai / arUNA abhaya osavAla (ludhiyAnA) ne bI. ela. ela. AI, iMsTITayUTa ke lie sau karor3a rUpaye kI dAnarAzi pradAna kii| jaina maMdiroM ke evaM sthAnakoM ke nirmANa meM inakI sevAyeM anamola haiN| nyAyAlaya ke rAste para bar3hanevAlI mahilAoM meM dillI zaktinagara nivAsI zrImatI padmA jaina kA nAma ullekhanIya hai| Apa dillI saMbhAga kI prathama jaina mahilA vakIla haiN| Apane rogiyoM ke lie ucca zikSA tathA vivAha ke lie mahilAoM kA eka choTA klaba bhI banAyA hai| zrImatI sunitA guptA 1680 meM dillI hAI korTa meM sivila jaja niyukta huI thI / vartamAna meM vaha tIsa haz2ArI korTa meM jilA evaM satra nyAyAdhIza ke pada para kAryarata haiN| isI prakAra pUnA nivAsI eDavokeTa zrImatI pramilA osavAla bar3I hI parizramI haiN| hAla hI meM Apako viziSTa sammAna se sammAnita kiyA gayA hai| ye sabhI kAmakAjI hote hue bhI sAmAjika evaM dhArmika niyamoM ke prati pUrNa rUpa se jAgarUka haiM evaM saMta sevA meM bhI tatpara rahatI haiN| cikitsA ke kSetra meM DaoN. sudhA kAMkariyA netra vizeSajJa haiM ve muphta sevAeM bhI niHssvArtha bhAva se pradAna karatI haiN| jammU kI daMta cikitsaka jayA jaina apane kairiyara meM samyak yogyatA pAne hetu yU. ke gaI huI haiN| nAsika kI DaoN suSamA duggar3a bhI rogiyoM ke prati dayArdra rahatI huI sAtha meM aneka pAramArthika kArya bhI saMpanna kara rahI haiN| udayapura kI bAla cikitsA vizeSajJa DaoN. kiraNa harapAvata levisavile meM sthita DaoNkaTarsa klInika meM agraNI bAla cikitsaka haiN| zruta sevA evaM dAna meM agraNI mahilAoM ke bhI saikar3oM nAma liye jA sakate haiN| malerakoTalA kI zrImatI lakSmI devI evaM zrImatI caMdramohinI jaina ne isa kSetra meM kAphI sahayoga diyA hai| beMgalora nivAsI zrImatI badanI bAI siMghavI, unakI suputriyAM mainA bahana, AratI bahana, Adi bahaneM vrata tapasyA ke sAtha hI zruta sevA evaM dayA-dAna meM agraNI rahatI haiN| hAla hI pUnA nivAsI zrImatI zobhA tAI rasika dhArIvAla ne tIrthaMkara mahAvIra ke samosaraNa kI racanA meM apanA amUlya sahayoga pradAna kiyA hai| muMbaI nivAsI divyA jaina iMDiyana heltha ArganAijezana ke antargata haz2AroM gumanAma jiMdagiyoM ke lie saMbala hai| vyaktigata rUpa se aneka sukha dukhoM ko bAMTatI haiN| jayapura kI zrImatI bhaMvaradevI surAnA apanA makAna grIna hAUsa hara varSa sAdhu-sAdhviyoM ke cAturmAsa hetu pradAna karatI haiN| ve mahilA saMgha meM apanI bahumUlya sevAyeM bhI arpita karatI haiN| baiMgalora nivAsI dhApU bAI pArasI bAI ne kAphI dAna- rAzI ekatrita kara aneka rogiyoM va anAthoM ke lie mahaMgI mazIneM davAiyA~ evaM anya sAmagrI samAja sevAe~ pradAna kI haiN| dhuliyA meM dhArmika upakaraNa bhaMDAra kA saMcAlana zrImatI zakuMtalA devI sAMDa Adi kuzala zrAvikAe~ hI karatI haiN| pUnA meM sajjana bAI botharA, DaoN raMjanA lor3hA Adi anekoM bahaneM prAkata sAhitya kI sevAyeM de rahI haiM tathA jijJAsuoM ko sikhAne evaM tatvajJAna parIkSAeM lene meM apanI amUlya sevAe~ samarpita kara rahI haiN| vartamAna yuga ke isa tanAvapUrNa vAtAvaraNa meM mAnasika evaM zArIrika svasthatA kA lAbha pahuMcAne hetu prAcIna dhyAna sAdhanA ke punarjAgaraNa kI ati AvazyakatA mahasUsa kI jA rahI hai| isa kar3I meM aneka zrAvikAoM ne apane jIvana ko isa dhyAna sAdhanA ke aMtargata jor3A hai| kucha gahastha sAdhikAe~ hai kucha kumArikAe~ bhI haiN| caMDIgar3ha kI kumArI nizA jaina, jammU kI zrImatI USA jaina, zrImatI premalatA jaina, nAsika kI zrImatI arUNA bhaMDArI, ludhiyAnA kI zrImatI nIlama jaina, ambAlA kI USA jaina, muMbaI kI zrImatI nIlama jaina, aMjalI jaina Adi anekAneka dhyAna sAdhikAoM ne sva-para hita ke lie dhyAna ko jIvana sAdhanA kA eka aMga banAyA | kucha sAdhikAe~ svayaM pratidina dhyAna kI sAdhanA karatI huI sajagatApUrvaka jIvana vyatIta kara rahI haiN| hIrAmaNi gaMgavAla ne jahA~ eka aura jApa dvArA svarNa padaka prApta kiyA hai, vahIM dUsarI ora vaha sAdhu- saMgha kI AhAra sevA ke lie caukA lagAkara sevAe~ pradAna karatI hai| dillI cA~danI cauka nivAsI rammodevI corar3iyA ne varSo taka dhArmika pAThazAlA kA saMcAlana kiyaa| beMgalora kI zrImatI saroja bahana bhI zahara ke aneka vibhAgoM meM pAThazAlA calA kara dhArmika zikSaNa saMsthA meM apanI sevAe~ samarpita kara rahI haiN| ahamadanagara kI zrImatI puSpA nAhara anekAneka sAdhu sAdhviyoM, zrAvaka-zrAvikAoM ko jaina zAstroM kA Page #656 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 634 Adhunika kAla kI jana zrAvikAoM kA avadAna jJAna karavAtI A rahI haiN| saiMkar3oM zrAvikAe~ svAdhyAya kA prazikSaNa grahaNa karatI huI dharma kI prabhAvanA hetu aSTa-divasIya paryuSaNa parva kI ArAdhanA karavAne ke lie anya grAma nagaroM meM bhI svAdhyAya sevAeM de rahI haiN| isa prakAra Adhunika yuga meM zrAvikAe~ purUSoM se kisI bhI kSetra meM pIche nahIM rhiiN| unhoMne Adhunika yuga kI samasta gatividhiyoM meM apane jIvana ko jor3A hai tathA vikAsa ke kSitija meM naye dvAra udghATita kiye haiN| 7.6 tapa evaM saMlekhanA ke kSetra meM jaina zrAvikAoM kA yogadAna : jaina dharma meM mukti patha kI sAdhanA ke cAra sopAna batAye gaye haiM, ve haiM- samyak jJAna, samyak darzana, samyak cAritra evaM samyak tp| samyak tapa kA katipaya AcAryoM ne samyaka cAritra meM hI samAveza grahaNa kiyA hai| 'iMdriya nigrahastapaH' "jisameM iMdriyoM kA nigraha ho vahI tapa hai| jaina dharma meM zarIra ke mAdhyama se iMdriya nigraha karanA bAhya tapa aura kaSAyoM kA upazamana kara mana, vacana aura kAyA ko pavitra banAye rakhanA tathA saralatA vinamratA Adi gaNoM kA vikAsa karanA AbhyaMtara tapa hai| ina donoM ke cha: chaH bheda kala milAkara tapa ke bAraha bheda hai| prabhu mahAvIra ke samaya meM kAlI, sukAlI, mahAkAlI Adi zreNika mahArAjA kI dasa rAniyoM ne, ratnAvalI, kanakAvalI Adi kaThora tapa kiyA thaa| 'mahAvIrottara kAla meM bhI yakSiNI, yAkiNI Adi mahAna sAdhviyoM ne tapa kiyA thaa| akabara ke samaya meM AgarA nivAsinI zrAvikA campA ne rAjA akabara ke nigraha meM eka mAsa kA tapa kiyA thaa| vartamAna kAla meM bhI tapa ke AdarzoM para calane vAlI tapaHpUta sannAriyAM haiN| jinakA ullekha prastuta adhyAya meM daSTavya hai| yaha tapa alpakAlika tapa hai| dUsarA tapa saMlekhanA kA hai jo jIvana paryaMta kA hai| isa tapa meM aMtima samaya ko sannikaTa jAnakara sAdhaka jIvana-matyu kI AzA se rahita hokara AhAra pAnI kA tyAga karatA hai| matyu ko jIvana kA Avazyaka aMga samajhakara samatA se va nirbhIkatA se matyu kA sAmanA karatA hai| isa saMlekhanA ke mArga para agrasara hone vAlI aneka jaina zrAvikAoM kA varNana bhI Age ke paSThoM meM daSTavya hai| tapa ke kSetra meM baiMgalora nivAsI zrImatI sva. dhApUbAI golechA kA nAma ullekhanIya haiM jinhoMne cAra mAha 122 dina kA nirantara garma jala ke AdhAra para tapasyA kI thii| unake isa tapa se prabhAvita hokara aneka sAdhu-sAdhviyoM va pratiSThita zrAvaka-zrAvikAoM ne unakA abhinaMdana kiyA thaa| isa tapa se dhApUbAI ne vizva kIrtimAna sthApita kiyA thaa| vijayavAr3A kI eka jaina mahilA 30 dina kI tapasyA prativarSa saMpanna karatI hai| jammU kI savitAjI ne 72 dina kI tapasyA saMpanna kI hai| jayapura kI cA~darAnI jaina ne eka mAsaravamaNa (30 divasIya tapa) kA pAraNA kara ke punaH mAsakhamaNa tapa aMgIkAra kiyA hai| jaina ka paraMparA meM saiMkar3oM zrAvikAe~ Der3ha mAha kA upadhAna tapa aMgIkAra kiyA karatI haiN| zrAvikAeM cAra-cAra mAha taka ekAMta deva, garU, dharma tatva kI ArAdhanA hetu pAlItANAM Adi tIrtha-sthAnoM meM jAkara samaya vyatIta karatI haiN| udayapura nivAsI ratana bAI mehatA 28 varSoM se varSItapa kI ArAdhanA kara rahI hai| baiMgalaura nivAsI suzIlA bAI dhokA kA to saMpUrNa jIvana tapasyA kI vividha ArAdhanAoM meM hI vyatIta huA hai| isI prakAra durga nivAsI trizalA devI jaina ne vividha tapArAdhanAyeM kI haiN| baiMgalaura nivAsI AzA bAI tathA rAmanagara maisUra nivAsI ugamAbAI surANA Adi bahanoM ne varddhamAna AyaMbila tapa kI ArAdhanA kI hai| jinameM 500 AyaMbila sAdhanA sahita nirantara kiye jAte haiN| isI olI tapa kI ArAdhanA meM ghor3anadI pUnA nivAsI zrImatI vimalabAI baramecA evaM padmA bAI baramecA kA nAma ullekhanIya hai| nAsika nivAsI zrImatI sAyarabAI copar3A, gulAba bAI evaM vijayA bAI baramecA Adi kA jIvana bhI tapa kI eka divya-jyoti hai| svecchA se AhAra-pAnI kA tyAga karate hue saMthAre ke mahAmArga para bar3hanevAlI zrAvikAoM meM hariyANA nivAsI zrImatI anArakalI kA nAma ullekhanIya hai| inhoneM do mAha taka AtmA aura zarIra kA bheda-vijJAna karate hue saphalApUrvaka samAdhimaraNa kiyA, jo apane Apa meM adbhuta hai| rAjasthAna kI zrImatI lakSmIdevI zyAmasukhA ne ikkIsa dina kA anazana aMgIkAra kiyA thaa| manoharIdevI botharA ne ar3atIsa dina kA, bhaMvarIdevI ne 36 dina kA, RSibAI seThiyA ne ikyAsI dina kA, koyalA devI botharA ne 50 dinoM kA suMdarI devI bokAr3iyA ne 28 dinoM kA saMthArA grahaNa kiyA thaa| zrImatI kalAdevI AMcaliyA ne to 121 dina kI tapasyA saMpanna kI jo apane Apa meM eka rikArDa hai| zrImatI manoharI devI ne apane jIvana meM tIsa bAra mAsakhamaNa tapa aMgIkAra kiyaa| dillI vIranagara nivAsI zrImatI kAMtAjI, cAMdanI cauMka kI rammodevI, mizrIbAI Adi sannAriyoM ne deha kI Asakti kA tyAga karake Page #657 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa saMthArA sahita samAdhimaraNa kiyA thaa| mahArASTra ahamadanagara kI aneka bahaneM hai jo isa kar3I meM lambA saMthArA dhAraNa kara cukI haiN| Adhunika yuga meM samagra jaina samAja kI suzrAvikAoM ke saMskAroM kA hI suprabhAva hai ki Aja jaina saMpradAya meM 13647 sAdhu-sAdhvI saMyama mArga para agrasara haiM tathA zAsana kI mahatI prabhAvanA meM rata haiN| 635 7.7 zrImatI sulocanA devI jaina : Apa iMdaura nivAsI zrImAna puravarAja jI lUMkar3a kI dharmapatnI haiM / 18 akTUbara 1925 ApakI janma tithi hai / sva. zrI motIlAla jI jaina evaM zrImatI sajjanadevI jaina kI Apa suputrI haiN| Apake do putra evaM tIna putriyAM haiN| nAma kramazaH isa prakAra haiM, zrI devakumAra jI jaina, zrI rAjendra kumAra jI jaina, zrImatI devabAlA jaina, zrImatI basantabAlA jaina, zrImatI snehalatA jain| ApakA sevA kAryoM meM bahuta bar3A yogadAna hai| zrImatI sulocanAdevI jaina ke nAma se sthApita cairiTebala TrasTa meM 31 lAkha kI rAzi Apake dvArA sevA kAryoM ke lie samarpita kI gaI hai| jaina divAkara haoNspiTala evaM risarca saiMTara ke lie do lAkha sAta hajAra evaM manamAr3a meM zrI Ananda dharmArtha davAkhAnA ke lie paccIsa hajAra tathA pArzvanAtha vidyAzrama banArasa meM Apane 51 hajAra kA anudAna diyA hai / ' 7. 8 zrImatI bhaMvaradevI jI : Apa jayapura nivAsI zrImAn mannAlAla jI surAnA kI dharmapatnI thii| rAjagharAne ke khajAMcI zrImAn kuMdanamala jI chAjer3a kI Apa suputrI thii| ApakA svabhAva sarala sahaja evaM zAMta thA / sAmAjika vyavasthA karane meM Apa nipuNa thii| Apake putra evaM eka putrI hai| bhAratIya saMskati ke prati ApakA vizeSa lagAva hai| Apako tatvajJAna kI gaharI rUci hai grIna hAUsa jayapura meM ApakA makAna hai| prativarSa sAdhu-sAdhvI vahAM cAturmAsa karate hai / zayyAtara kA pUrA lAbha Apa le rahI haiN| Apa jayapura mahilA maMDala kI prathama adhyakSA tathA a.bhA. terApaMtha mahilA maMDala kI kAryakAriNI kI sadasyA raha cukI hai| saMsthA ke pratyeka kArya meM Apa Age rahatI haiN| 7.6 zrImatI divyA jaina : Apa muMbaI nivAsI hai| divyA, 'iMDiyana heltha oNrganAIjezana' muMbaI haz2AroM badanAma, gumanAma jiMdagiyoM ke lie saMbala hai / yaha saMsthA badanAma bastiyoM kI vezyAoM ke utthAna ke lie kArya karatI hai| philahAla lAlabattI kSetra meM 'bhAratIya svAsthya saMghaThana ke mAdhyama se kAma karate hue divyA apanI samAja sevA se saMtuSTa hai divyA jI vyaktigata rUpa se bhI inake duHkha aura parezAniyoM meM inakI sahAyatA karatI haiN| 7.10 zrImatI suzIlA jI : bAla brahmacAriNI zrImatI suzIlA jaina nAbhA (paMjAba) nivAsI zrImatI yazodA jaina evaM zrImAn munnAlAla jaina kI suputrI thI / Apa san 1953 taka malerakoTalA meM prAdhyApikA rahI thI / inheM paMjAba sarakAra kI ora se 'besTa TIcara' kA khitAba prApta huA thA / ApakA saMpUrNa jIvana samAja tathA zikSA ke lie samarpita thaa| Apa anuzAsanapriya tathA jaina siddhAMtoM ke prati AsthAvAn thI / Apane apanI saMpatti kA kucha bhAga jaina sabhA ko dAna svarUpa samarpita kiyA thA / 7. 11 lakSmIdevI jI : Apa zrI svarUpacaMda jaina kI dharmapatnI haiN| Apa dAna, zIla, tapa aura ahiMsAmaya dharma ke prati zraddhAzIla haiN| Apane AcArya vimala muni jI dvArA sthApita AdIzvara dhAma (kuppakalAM) meM mahatvapUrNa sahayoga diyA hai| jaina sAhitya ke prakAzana meM evaM sAdhu sAdhviyoM kI sevA meM Apa agraNI haiN| 7. 12 caMdramohinI jaina : Apa malerakoTalA ke pUrva pradhAna lAlA kesarIdAsa jaina kI dharmapatnI haiN| Apane AdIzvara dhAma kuppakalAM ke nirmANa hetu vipula dhanarAzI dAna meM dI hai| tIrthaMkara sAdhanA keMdra ke nirmANa meM bhI ApakA prazaMsanIya sahayoga rahA hai| Page #658 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 636 Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna 7.13 zrImatI sudhArAnI jana : ApakA janma 20 jUna 1632 ko jabalapura meM huA thaa| Apake pitA bairisTara sva. zrI jamanAprasAda (kalaraiyA) jaina the| ApakA audyogika tathA sAmAjika kSetra meM agraNI hai| Apa (ma.pra.) nivAsI zrImAn DAlacaMda jaina (pUrva sAMsada) kI dharmapatnI haiN| ApakI bahana mejara DaoNkTara evaM sabase bar3I bahana prAcAryA thii| vivAhoparAMta Apa bar3I bahU ke rUpa meM sasurAla meM aaii| sasurAla meM 6 devara tathA 4 nanaMdeM thI, jinako Apane apane bhAI-bahanoM kI taraha samajhA / apane sAsa-sasura sahita itane bar3e parivAra ko eka dhAge meM pironA ApakI vilakSaNa sUjha-bUjha tathA AtmIyatA kA paricAyaka thaa| ApakI saMskAravAn cha: putriyAM haiM jo pArivArika paraMparAoM kA nirvAha karake calatI haiN| Apane vibhinna kSetroM meM apanI pahacAna banAI hai| Apa sAgara (ma.pra.) lAyansa klaba kI DAyarekTara evaM pUrva adhyakSA tathA prasUti gaha sAgara kI nirantara 50 varSoM taka adhyakSA rahI haiN| akhila bhAratIya mahilA pariSad evaM digaMbara jaina mahAsamiti madhyAMcala kI saMrakSikA tathA sAgara mahilA samiti klaba kI Apa sadasyA haiN| sAhityika saMsthAoM evaM bhAratIya loka saMskati ke saraMkSaNa evaM parivardhana meM ApakA sakriya yogadAna rahA hai| vakSAropaNa, pradUSaNa niyaMtraNa ko prabhAvI DhaMga se lAgU karAne meM ApakA anukaraNIya yogadAna rahA hai| saMpUrNa parivAra ke sAtha sammeda zikhara kI yAtrA kara Apane apanI icchA kI pUrti kii| jaina ajaina sabhI tIrthoM kI Apane yAtrAyeM kI sAtha hI iMglaiMDa, saM. rA. amerikA, kanADA, jarmana, hA~gakA~ga, siMgApura, kuvaita, kAhirA (ijipTa) dubaI AdikI videza yAtrAyeM bhI saMpanna kii| deza-videza bhramaNa meM ghaTita ghaTanAoM ke saMdarbha, saMsmaraNa lekhana meM ApakA ullekhanIya yogadAna rhaa| apane evaM jainetara samAja meM ekatA sthApita karane tathA phijUlakharcI rokane kA vizeSa prayatna kiyaa| sAmUhika Adarza vivAha hetu preraNA tathA Arthika sahayoga bhI Apane diyaa| vartamAna pariveza meM bikharate parivAroM kI avadhAraNA ko saMbala dene meM inakI yaha saMsthA rASTrIya stara para kIrtimAna sthApita kara rahA hai| rASTrIya paridazya meM vibhinna prAMtoM meM saMcAlita sAMskatika, zaikSaNika, AdhyAtmika saMsthAoM ke unnayana meM Apane Arthika sahayoga diyaa| dIna duHkhiyoM kI putriyoM ke vivAha hetu, cikitsA suvidhA pradAna karAne hetu ApakI dAna dene kI pravatti sadaiva banI rhii| eka rAjaRrSi kI taraha jIvana yApana karane ke bAda bhI ve sadaiva nirabhimAnI, AtmIya saMbodhanoM ke sAtha sahajatA evaM vAtsalya kI eka sazakta pratimUrti haiN|" 7.14 arUNA jI :___arUNA jI ludhiyAnA nivAsI svargIya zrImatI mohanadevI kI putravadhu haiN| bhArata ke suprasiddha udyogapati zrImAn abhaya osavAla kI Apa dharmapatni haiN| Apa eka dAnavIra suzrAvikA haiN| Apane ludhiyAnA vijayendra nagara meM bhavya sthAnaka evaM jaina maMdira kA nirmANa kraayaa| 800 gharoM kI kaoNlonI kA nirmANa Apake sahayoga se haa| dillI jI.TI. ror3a para sthita vallabha smAraka ke lie Apane sau karor3a rUpaye kA dAna diyaa| anya kaI maMdiroM ke nirmANa meM bhI ApakA mahatvapUrNa sahayoga rahA hai| 7.15 zrImatI hulAsI devI bhUtor3iyA :____ ApakA janma 1660 meM huA thaa| Apake pitA zrI tanasukhalAla jI vaida the| Apa zrI mANakacaMda jI bhUtor3iyA kI dharmapatnI haiN| choTI bahana ke sAtha-sAtha Apa par3hanA sIkha gii| mausI makavUdevI dvArA nimitta milA / AcArya kAlUgaNI ke sAnnidhya meM hulAsI bAI evaM milApI bAI donoM mausIyoM ke sAtha upAsanA karatI thii| sAdhvI sAnAMjI unheM vairAgya kI preraNA detI rhiiN| sAsa kI anumati se hulAsIbAI ne zveta khaddara kI sAr3I pahananI zurU kii| AlocanA huI usakI paravAha Apane nahIM kii| AcArya tulasI ne aNuvrata AMdolana kA pravartana kiyA / aNuvratI banane kA AvhAna kiyaa| zrImatI hulAsIdevI ne prathama sUcI meM apanA nAma darja kara itihAsa meM nAma kamAyA hai| 7.16 suganIdevI jI puMgaliyA : ApakA janma bIkAnera meM vi0saM0 1660 meM huA thA / Apake pitA pUraNacaMda jI copar3A the| Apa bAlacaMda puMgaliyA (gaMgA zahara) nivAsI kI dharmapatnI thii| Apa aNuvratI zrAvikA thii| sAvana bhAdavA ekAMtara tapa karatI thii| vrata, pakhavAr3A pratidina 6.7 sAmAyika karanA ApakI vizeSatA thii| 6 varSa kI umra meM harI vanaspati mAtra kA tyAga Apane kara diyA thaa| a0bhA0 terA0 mahilA maMDala kI Apa sakriya kAryakartA thii| svAdhyAya meM ApakI rUci thii| Page #659 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 7. 17 manoharI devI AMcaliyA : ApakA janma vi.saM 1977 meM huA thaa| Apake pitA DUMgaragar3ha nivAsI zrImAna suganacaMda jI bhAdANI tathA pati gaMgAzahara nivAsI suganacaMda jI AMcaliyA haiN| Apa gAMdhIvAdI vicAravAlI mahilA hai evaM sAdA jIvana vyatIta karatI thii| Apa dhana saMpannatA Asakta nahIM thI / ApakI 3 putriyAM, 1 putra the| cAroM divaMgata ho cuke haiN| Apane 15 varSa kI alpAyu meM mAsakhamaNa tapa kiyA thaa| Apane apane jIvana kAla meM 3 mAsakhamaNa kiye the| dasa pacchakkhANa tIna bAra kiye / 250 pacchakkhANa eka bAra kiyA thaa| Apane kurIttiyoM kA vidroha kiyaa| Apane bahanoM meM utsAha jagAyA, 500 bahanoM ne Apake pIche ghUMghaTa kA tyAga kiyA | vi0saM0 2008 meM mAtabhUmi zrI DUMgaragar3ha meM 70 sadasyoM kA mahilA saMgaThana taiyAra kiyA / vi0saM0 2014 meM ghara ghara jAkara 1300 aNuvratI banAye, vidyAlayoM meM saMskAranirmANa hetu sAdhu sAdhviyoM ke pravacanoM kA Ayojana kiyaa| ApakA svargavAsa vi0saM0 2050 meM huA thA / " 7. 18 kesarI devI chAjer3a : ApakA janma saradAra zahara meM vi0saM0 1668 meM huA thA / Apake pitA kA nAma zrImAna sAgaramalajI duggar3a evaM mAtA kA zrImatI bhUrIdevI duggar3a thaa| saradAra zahara nivAsI zrImAn budhamalajI chAjer3a kI Apa dharmapatnI thI / Apane 30 thokar3e kaMThastha kiye the| par3osiyoM ke sAtha ApakA AtmIya saMbaMdha thaa| Apa anuzAsana priya thii| kama se kama 15 dina tathA adhika se adhika cAra mAha taka kI upAsanA karatI thii| bImAra hone para bhI rAste kI sevA kA pUrA dAyitva saMbhAlatI thI / putra, putriyoM, bahuoM ko anAvazyaka hiMsA se bacane kI zikSA detI thI / varSA va osa hone para sAdhu sAdhviyoM ke AhAra kA pUrA dhyAna rakhatI thii| parivAra ko bhI dAna ke lie prerita karatI thii| ApakA svargavasa vi.saM. 2027 meM huA thA / 2 7. 16 zrImatI mainA bahana : 637 ApakA janma 1866 meM huA thaa| Apa zrImAn hemacaMda bhAI kI putrI, amaracaMda bhAI kApar3iyA kI pautrI thI / Apane zrI mahAvIra jaina vidyAlaya nAmaka zikSaNa saMsthA kI sthApanA kii| paccIsa haz2Ara rUpaye saMsthA ko jaina bAla maMdira hetu pradAna kiye| Apa muMbaI jaina yuvaka saMgha kI AjIvana mArgadarzikA evaM sahayoginI rhii| deva darzana, sAmAyika pratikramaNa, rAtri bhojana kA tyAga aura abhakSya cIjoM kA tyAga Adi niyamoM kA pAlana karatI thI / dharmarUcI, samAja sevA aura rASTra prema ke saMgama se mainA bahana kA jIvana triveNI sA pAvana thaa| gAMdhI jI ke jIvana aura kArya kA bahuta bar3A prabhAva ina para thA dharmaparAyaNatA, sAtvikatA paropakAritA tathA madhura vyavahAra unake jIvana me samA gaI thii| kama bolanA aura pala-pala kA sadupayoga karanA unakI Adata thii| dIna dukhI bahanoM ke lie Apa saMkaTa mocaka thI / 13 1 7.20 zrImatI kalAvatI jaina (jammU) : ApakI umra 80 varSa kI hai| I. san 1628 ke lagabhaga ApakA janma huaa| Apa jammU nivAsI zrImAn baladeva jI jaina kI dharmapatnI haiN| Apake pitA zrImAn lAlA naurAtArAmajI jaina evaM mAtA zrImatI cambIdevI jaina the| Apake eka putra pramodajI jaina putravadhu sujAtA jaina haiN| do putriyAM zrImatI sudhA rAjendra jaina - guDagAMvA (dillI) evaM zrImatI zazI subhASa jaina laMDana haiN| Apane jaina siddhAMta prabhAkara, hiMdI prabhAkara, sAhitya ratna, Ayurveda ratna Adi parikSAe~ uttIrNa kI haiN| Apa vizeSa rUpa se zramaNa-zramaNiyoM kI zikSA, dIkSA, vihAra caryA kI sevA Adi meM tatpara rahatI haiN| sAmAjika rUr3hiyoM tathA devI devatAoM kI pUjA arcA meM ApakA vizvAsa nahIM hai| niHsvArtha bhAvanA se saMgha evaM samAja ke kAryoM ke prati Apa pUrNatayA samarpita haiN| Apa tattvArtha sUtra kI acchI zikSikA hai| haMsamukha svabhAva kI evaM svataMtra vicAroM kI dhanI mahilA ratna haiN| Apa para upAdhyAya kavi amaramuni jI ma.sA. ke vicAroM kA prabhAva hai| jahAM bhI jAtI hai Apa apanI amiTa chApa chor3a AtI haiN| Apa nirantara 50 varSo se jammU mahilA saMgha kI mahAmaMtrI haiN| AcArya samrAT DaoN. ziva muni jI ma.sA. ke cAturmAsa meM maMtrIpada kI svarNa jayaMti para samAroha pUrvaka Apa sammAnita kI 7.21 madana kuMvara pArakha (madhya pradeza) 198 ApakA janma 5.11.1616 ko huA thaa| ApakI mAtA jI kA nAma birajIbAI vaida evaM pitA jI kA nAma zrImAn campAlAlajI Page #660 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 538 baida thaa| bhAI dhanapatalAla jI vaida evaM vIreMdra kumAra jI vaida haiN| Apa zrImAn rekhacaMda jI pArakha kI dharmapatnI haiN| ApakI tIna putriyA~ zAradA kuMvara, zAMtA kuMvara, suzIlA kuMvara evaM eka putra dIpaka kumAra, putravadhU, jyoti kuMvara, pautra dvipeMdra kumAra, do pautrI, abhIpsA evaM bhAvitA haiN| Apane DhAI tIna varSa kI umra meM vidhisahita sAmAyika ke pATha kaMThastha kara lie the tathA niyamapUrvaka mAlA, prArthanA, sAmAyika Adi karatI thii| Apane umra ke dasaveM varSa se hI lekha evaM kavitAoM kI racanA prAraMbha kara dI thI / jyotiSa zAstra kA jJAna bhI Apane prApta kiyA / mahAtmA gAMdhI ke vicAroM se prabhAvita hokara carakhA, TakalI kI kakSAyeM bhI calAyI jisameM 25-30 baccoM ko zikSita kiyaa| san 40 se 50 taka yAnI 10 varSoM taka caMdrapura meM dhArmika pAThazAlA calAI, jisameM 60 bAlaka-bAlikAoM ko ahamadanagara pAtharDI borDa kI dhArmika parIkSA dilvaaii| isameM jainetara samAja ke bacce bhI zAmila the| baccoM meM dhArmika saMskAroM ke unnayana ke lie sAta nATakoM kI racanA kI tathA baccoM se yathAsamaya prastuta krvaae| zrImatI yazodharAjI bajAja kI bhAvanA meM sahayogI banakara 'rAjasthAna mahilA maMDala' kI sthApanA kI jisameM brAhmaNa va agravAla samAja kI rAjasthAnI mahilAe~ thiiN| isa saMsthA kI adhyakSA pada para rahate hue mehatara samAja ke baccoM ke lie bAla maMdira kholA jisameM sarakAra ne kaI naye kArya sauMpe aura madada dii| kAlAMtara meM sarvodaya mahilA maMDala ke rUpa meM usakA rUpAMtaraNa huaa| isake aMtargata bAlaka maMdira, silAI klAsesa, paoNlITekanika kaoNleja evaM skUla Adi vividha gatividhiyAM calatI rhii| sasurajI ke svargagamana para pati patnI ne vicAra banAkara 'bAla sevA maMdira' ke nAma se anAthAlaya kholA, jisameM do dina, cAra dina, dasa dina ke bacce sarakAra dvArA prApta hote the / san 73 taka saMsthA calI, isameM 300 baccoM kA pAlana poSaNa huaa| parijanoM kA bahuta sahayoga milA / san 60 meM AcArya rajanIza se paricaya huaa| unhoMneM inheM pUrva janma kI mA~ ghoSita kiyA / san 73 taka patravyavahAra hotA rhaa| hara tIna mAha meM 3-4 dina ke lie ve caMdrapura Ate aura unake kaI kAryakramoM meM madana kuMvara bAI sahayogI banatI thii| san 73 se san 83 taka unake videzI ziSya hara tIna mAha meM Ate tathA inase bhAratIya khAna pAna, rasoI banAnA Adi sIkhate the| tatpazcAt unakA pUnA meM Azrama nirmANa huA / Aja bhI zrImatI madana kuMvara sarvodaya mahilA maMDala kI adhyakSA pada para rahate hue jana sevA ke kArya kara rahI hai| 7.22 zrImatI lIlAvatI jaina : Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna ApakA janma syAlakoTa meM huaa| Apa zrImAn harabaMsalAlajI jaina (koTA, rAja0 nivAsI) kI dharmapatnI haiN| zrImAna subhASa jaina (pradhAna jaina divAkara zikSA samiti, koTA) evaM zrImAna sudhIra jaina ye Apake do putra va sudarzanA jaina nAma kI eka putrI haiN| Apane bAlyAvasthA meM hI sAmAyika pratikramaNa 25 bola kA thokar3A siikhaa| navatatva, gatAgata, laghudaNDaka, 26 dvAra, 24 tIrthaMkaroM kA lekhA, devaloka kI aMganAI, chaH AroM kA thokar3A, pAtAla kalazoM kA thokar3A, 28 nakSatroM kA thokar3A dAna kA thokar3A Adi kaMThastha kiye the| bAlyAvasthA se vaddhAvasthA taka sIkhe hue zAstroM kA saMkSipta vivaraNa isa prakAra haiN| sukhavipAka sUtra, uvavAI sUtra, sUtrakatAMga sUtra, vIrastuti, naMdIsUtra, uttarAdhyayana sUtra, zrI tatvArtha sUtra, AcArAMga sUtra, sAdhu guNamAlA, devAdhideva racanA, deva racanA (865 savaiyA kaThastha) bAla battIsI, 33 savaiye, sAdhu vaMdanA stotra, thokar3e zAMtinAtha cakravartI, sudarzana seTha kI DhAla, 12 mAsA nemi - rAjula kA, bAraha mAsA gajasukumAla kA, metArya muni, nirmohI rAjA, arjunamAlI magAputra, aMjanA satI, evaMtA muni, dazArNabhadra rAjA, meghakumAra va kapilamuni kI sajjhAya, aneka caubIsIyA~ bhajana Adi Apako kaMThastha haiN| bacapana meM hI pU. lAlacaMda jI ma.sA. ke satsaMga ke kAraNa rAtri bhojana, jamIkaMda, hoTala ke bhojana, rezamI vastroM ke upayoga Adi kA tyAga kiyA thaa| prAsuka pAnI kA upayoga pUrvaka sevana karatI thI / Apane apanA sAMsarika jIvana atyaMta sAdgI evaM garimApUrNa DhaMga se vyatIta kiyaa| varSoM se kiye gaye vratoM kA ve Aja bhI kaThoratA se pAlana kara rahI haiN| 1 7.23 zrImatI TIbubAI : Apa ratalAma nivAsI zrImAn rAjamalajI coraDiyA kI dharmapatnI haiN| Apake suputra zrImAn caMdanamala jI corar3iyA haiN| Apa ratalAma ke mahilA kalA kendra, mahilA sthAnaka, AyaMbila khAtA tathA anya dhArmika saMsthAoM se sakriya rUpa meM jur3I huI haiN| Apa nirbhIka, sarala, zAntasvabhAvI, mahilA haiN| saMtoM kI sevA karane meM Apa Age rahatI haiN| taMtra-maMtra evaM devI-devatA kucha kareMge Apa isameM vizvAsa nahIM krtii| Page #661 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 7.24 zrImatI sumana jaina : Apa iMdaura ke digaMbara jaina mahilA saMgha kI adhyakSA, a.bhA. di. jaina mahilA saMgha kI mahAmaMtrI haiM tathA Apane iMdaura meM 43 mahilA ikAiyoM ko eka sUtra meM bAMdhakara rakhane kA mahatvapUrNa kArya kiyA hai| patrikA ke mAdhyama se kiye gaye pracAra prasAra hetu tIrthaMkara RSabhadeva digaMbara jaina vidvatt saMgha dvArA varSa 2000 meM Apako sau0 candA rAnI smati vidvatta mahAsaMgha puraskAra se sammAnita kiyA gayA thaa| Apa ema. esa. je kaoNlonAijiMga eNDa lIDiMga kaMpanI limiTeDa, tathA zubhalakSamI mahilA ko oNpareTiva baiMka limiTeDa kI nidezikA haiN| Apake kaI suvikasita phArma hAUsa haiN| jaoNiMsa grupa oNpha iMdaura kI pUrva adhyakSA, roTarI klaba bAlavikA kI varSa 67-68 kI upAdhyakSA rahI, tathA kaoNrporezana bAskeTa baoNla TrasTa kI TrasTI bhI raha cukI haiN| Apane iMdaura meM varSa 2001 meM ahiMsA mele kA saphala Ayojana bhI kiyA hai| isa prakAra zrImatI sumana jaina kA nAma sAmAjika kAryoM ke vikAsa meM saphala vyaktitva ke rUpa meM ubhara kara AyA hai| 7. 25 hIrAmaNi gaMgavAla : 639 Apa iMdaura ke jaya ho maMDala kI 'saciva' va sItArAma pArka mahilA maMDala kI koSAdhyakSa raha cukI haiN| iMdaura meM varSAvAsa hetu padhAre munirAja va AryikA saMgha Adi kI AhAra caryA hetu Apa caukA lagAtI rahatI haiN| Apane vizeSa rUpa se mahAmaMtra navakAra ko 51,000 bAra likhakara svarNapadaka evaM savA lAkha bAra likhakara hIraka padaka prApta kiyA hai| isa prakAra muni saMgha ke AhAra caryA va japa tapa meM ApakA ullekhanIya yogadAna rahA hai| 16 7.26 madhu jaina : ApakA janma 1646 meM hoziyArapura meM huA thaa| Apa zrImAn madanalAla jaina evaM zrImatI kazmIrI devI jaina kI suputrI haiN| zrImAn baMsIlAla jI bhAbU evaM zrImatI kesarA deI jI kI pautrI haiN| Apane saMskata meM ema. e. tathA bI. eDa. kI zikSA prApta kI / vidyAlaya meM zikSaNa kArya karate hue Apane baccoM ko zAkAhArI bhojana, samAja sevA, dAna evaM paropakAra kI zikSA dii| samAja ke madhyamavargIya dhanAbhAva se pIr3ita parivAroM ke stara ko U~cA uThAne meM sahayoga diyA / pazu zAlAe~ khulvaaii| Apane AjIvana brahmacarya vrata aMgIkAra kiyaa| umra ke caudahaveM varSa ke pazcAt 10 varSoM taka Apane kisI bhI kaccI sabjI va phala kA sevana nahIM kiyaa| isa prakAra tyAga evaM sevA ke kSetra meM madhu jaina kA apUrva yogadAna hai / 20 7.27 rUbI jaina : ApakA janma san 1665 meM huA thaa| Apake mAtA-pitA hoziyArapura nivAsI zrImatI mahimAvaMtI jaina evaM zrImAn baMsIlAla jaina haiM evaM dAdIjI kA nAma zrImatI kesarAdevI jaina hai| Apa pI.eca.DI. haiN| Apa De.e.vI. kaoNleja meM lekcarAra haiM, dhArmika zAstroM ke adhyayana meM vizeSa rUcI hai tathA sevAbhAvI haiM / 21 7.28 zrImatI rUkmiNI devI jaina : ApakI umra 82 varSa kI hai| Apa vizvavikhyAta natya saMsthA 'kalAkSetra kI saMsthApikA evaM adhyakSA thii| Apane san 1936 meM vizeSa prakAra kI natya zailI ko 'bharata nATyam' nAma se prasiddha kiyA thaa| san 1656 meM 'padma bhUSaNa' avArDa tathA san 1984 meM kAlidAsa - sammAna se Apa sammAnita kI gaI thii| varlDa vAilDa lAipha saMsthA kI Apa sakriya sadasyA thii| ApakA mantavya thA ki krUra se krUra prANiyoM meM bhI vAtsalya evaM premabhAva kA strota bahatA rahatA hai| ataH unakI rakSA karanA mAnavIya dharma hai / vaha mUka prANiyoM kI prANa rakSA ke lie sadaiva tatpara rahatI thii| jIva rakSA ke pracAra prasAra ke lie deza-videza meM Apane kAphI prayAsa kiyA thaa| Apake dvArA kiye gaye sakriya jIva rakSA ke kArya se videzoM meM zAkAhAra kA bhI khUba pracAra huA thaa| jaina kAMphreMsa ke bhUtapUrva pradhAna sva. zrI AnaMdarAja jI surANA inheM 'dayAdevI bahana' ke priya saMbodhana se pukArate the| tatkAlIna pradhAna maMtrI zrI morArajI desAI unheM rASTrapati pada kA ummIdavAra banAnA cAhate the, kiMtu ApakA aTala saMkalpa tha gaNiyoM kI surakSA | rASTrapati jI ne Apako 'prANimitra' ke viziSTa pada kiyA Page #662 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 640 Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna 7.26 zrImatI kampAdevI jaina Apa zrI esa. esa. jaina sabhA vizvAsa nagara dillI ke bhUtapUrvapradhAna sva. zrI kizanalAla jI jaina kI dharmapatnI haiN| Apake suputra azoka jaina samAja ke mahatvapUrNa padoM para AsIna hai| svayaM kampAdevI ne jaina sthAnaka ke nirmANa karavAne meM mahatvapUrNa bhUmikA nibhAI thii| hara varSa saMta satiyoM ke cAturmAsa karavAne meM prayatnazIla rahatI thii| dIna dukhiyoM ke prati ApakA hRdaya karUNA vatsala thaa| ApakA nidhana 26.4.2003 ko huA thaa| 6.30 zrImatI mohanabAI mehatA : Apa zrImAn cunnIlAla jI eca. mehatA kI dharmapatnI haiN| ApakI Ayu 57 varSa kI thii| kaI saMsthAoM kI sthApanA meM ApakI preraNA evaM dravya sahayoga rahA thA, kaI zikSaNa saMsthAyeM Apake dvArA pAlita evaM poSita thii| Apa dhArmika evaM naitika saMskAroM para vizeSa bala detI thii| parivAra ke sabhI sadasyoM ke lie Apa dharma gurU ke rUpa meM mArgadarzaka thii| Apa dharmaniSTha, samAjasevI, sadgahiNI, udAramanA, Adarza suzrAvikA thii| Apake dehAvasAna para deza ke aneka rAjanaitika, sAmAjika evaM vyAvasAyika saMsthAoM ke gaNamAnya vyaktiyoM ne hArdika zraddhAMjalI samarpita kI thii|24 7.31 zrImatI phUlAvaMtI jaina : ApakA janma 1626 meM huA thaa| Apa naI dillI nivAsI zrImAn rozana lAla jI jaina kI dharmapatnI thii| ApakA do putriyA~, eka putra kA parivAra thaa| Apa pratidina nitya niyama va rAtri bhojana kA tyAga karatI thii| subaha zAma pratikramaNa karatI thii| pratidina saMta satiyoM ke darzana karatI thI Apane dasa phala hI khAne ke lie rakhe the| syAlakoTa chAvanI pAkistAna meM san 1841-1847 taka vaha eka mana dahI kI chAcha pratidina logoM ko pilAtI thii| Apa mehamAnoM kI dila kholakara sevA karatI thii| Apane jaina bhavana naM. 12 naI dillI, ahiMsA bhavana (rAjendra nagara), ahiMsA vihAra (DipheMsa kaoNlonI) ko kharIdane meM jaina samAja ko mahatvapUrNa yogadAna diyA thaa| Apa 8 mAha taka bAju va TAMga TUTane se bImAra rhii| 1678 meM ApakA svargavAsa huA tathA nidhana se tIna dina pUrva hI meharolI dAdAvAr3I ke darzana pati ke sAtha Apane kiye the| tyAga tathA sevA kI vaha pratimUrti thii|5 7.32 zrImatI lAbhadevI jaina : ___ Apa amatasara nivAsI zrImAn harajasarAya jI jaina kI dharmapatnI thii| ApakI kula Ayu 62 varSa kI thii| ApakA vivAha 1612 meM huA thaa| Apane zrI sohanalAla jI jaina dharma pracAraka samiti, zrI pArzvanAtha vidyAzrama aura zramaNa mAsika ke lie aneka sevAe~ pradAna kii| piMgalavAr3A ke apAhiz2oM, aMdha vidyAlaya ke chAtroM, gauzAlAoM tathA jIvadayA maMDaliyoM kI suvidhA sahAyatA kA unheM sadA smaraNa rhaa| Apane ciMtana-manana tathA jijJAsA ke bala para hI apanA vikAsa kiyaa| mAnavatA ko vibhAjana karane ke pakSa meM Apa kabhI nahIM rhii| Apake ghara kA vAtAvaraNa bahuta hI saumya, snehila, mAdhuryapUrNa thA ApakA parivAra dharma ke prati agAdha niSThAvAn va pUrNarUpeNa samarpita thaa| gahastha jIvana se haTakara pAramArthika kAryoM se jur3akara Apane ApanI mahaka se vAtAvaraNa ko suvAsita kara diyA thaa|26 7.33 zrImatI zIlA sonI (khatrI) : ___ Apa nAlAgar3ha nivAsI zrImAn vaidya gurUdAsamala jIsonI tathA zrImatI naMdarAnI kI suputrI haiN| ApakI janma tithi 17.8.51 hai| Apane bI. e. evaM je.bI.TI. (juniyara besika TIcara TreniMga) kI zikSA prApta kI hai| 17 varSa kI Ayu se hI Apa vI evaM pUvIM kakSA ke chAtra-chAtrAoM ko par3hAtI rahI haiN| 22veM varSa meM Apane brahmacarya vrata grahaNa kiyaa| AjIvana rAtri ko cauvihAra tapa tathA zrAvikA ke 12 vratoM ko bhI isI umra meM grahaNa kiyaa| Apa subaha zAma pratikramaNa tathA do-do sAmAyika karatI haiN| Apane 30 zAstroM kA svAdhyAya kiyA hai| zrI raghuvaradayAla jI ma0 zrI ke ziSya rAma munijI ma. sA. se Apane gurUdhAraNA lI tathA jaina dharma kI sArI zikSA unhIM se grahaNa kii| svAdhyAya ke prati atyadhika rUci hone ke kAraNa Apane padonnati ke sAre pralobhanoM kA tyAga kara diyA / 27 , Page #663 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 7.34 zrImatI rAjamatI jaina : Apa jammU trikuTAnagara nivAsI zrImAn vinoda kumAra jaina kI dharmapatnI haiN| Apa ema. e. bI. eDa. haiN| Apa adhyApikA pada para kAryarata haiN| zikSaNa kArya meM Apa karttavyaniSTha haiM / pArivArika evaM sAmAjika kSetra meM Apa sevA niSTha haiN| dhArmika kSetra meM Apane bAraha vratoM ko dhAraNa kiyA hai tathA japa, tapa, sAmAyika Adi anuSThAnoM meM saMlagna rahatI haiN| 7.35 zrImatI rakodevI jaina : 641 Apa ludhiyAnA nivAsI zrImAn veda prakAza jaina kI dharmapatnI haiN| ApakI tapa evaM dAna meM vizeSa rUci hai / Apane 30 varSoM taka varSItapa kiyaa| apane pitA zrI nauriyAmala jaina kI puNya smati meM do skUloM kA nirmANa krvaayaa| Apane ludhiyAnA meM ceriTebala DispeMsarI, AcArya samrATa pU. zrI AtmArAmajI mahArAja kI samAdhi, sAdhviyoM ke lie sthAnaka, tathA anya aneka saMsthAoM ke nirmANa meM sahayoga diyA hai 26 7.36 zrImatI mUrtidevI jaina : Apa malerakoTalA nivAsI zrImAn ratanalAlajI jaina kI dharmapatnI haiN| ApakI dAna ke prati vizeSa rUci hai| Apane malerakoTalA ke sthAnaka nirmANa meM, kuppakalAM AdIzvara dhAma ke nirmANa meM tathA AcArya zivamuni jI, vAcanAcArya manoharamunijI, ke zAstra prakAzana meM, mahatvapUrNa sahayoga pradAna kiyA hai| Apa apane niyamoM ke prati bhI pUrNa rUpa se jAgarUka haiM / 30 7.37 zrImatI zakuMtalA (mehatA) jaina : 1 Apa panavela nivAsI zrImAn sohanarAja jI mehatA kI dharmapatnI haiM / 21.10.1650 meM ApakA janma huA thA / zrI mANakacaMda jI evaM zrImatI umarAvabAI Apake sAsa sasura haiN| zrI viradIcanda jI bAMThiyA evaM zrImatI vardhAbAI bAMThiyA Apake mAtA-pitA haiM / svAdhyAya meM ApakI gaharI abhirUci hai| akhila bhAratIya zvetAmbara sthAnakavAsI jaina kAMphraiMsa (mahilA zAkhA) karnATaka kI Apa adhyakSA haiM / trizalA mahilAmaMDala rAjAjI nagara, baiMgalaura kI Apa maMtrI haiN| baiMgalaura mahilA mahAsaMgha kI Apa sakriya sadasyA haiM / 1 7.38 zrImatI TIbubAI rAjamalajI corar3iyA : Apa ratalAma nivAsI zrI rAjamala jI corar3iyA kI dharmapatnI thii| zrI caMdanamala corar3iyA Apake suputra haiN| Apa ratalAma ke mahilA kalA kendra, mahilA sthAnaka, AyaMbila khAtA tathA anya dhArmika saMsthAoM ke sAtha jur3I huI thii| Apa priyadharmI evaM dar3ha dharmI suzrAvikA thii| saMtoM se jJAnArjana karanA evaM unakI sevA karanA ApakA zauka thaa| taMtra-maMtra evaM devI devatA kucha kareMge Apa isameM vizvAsa nahIM karatI thI / 32 7.36 zrImatI jineMdra jaina : Apa Atamanagara ludhiyAnA nivAsI zrImAn hIrAlAla jaina kI dharmapatnI thii| ApakA janma 1637 meM huA thA / ropar3a nivAsI zrImAn amaranAtha jI jaina Apake pitA the, tathA syAlakoTa nivAsI zrImAn basaMtarAyajI jaina Apake sasurajI the| ApakA eka putra saMjIva tathA putrI nIrU jaina hai| Apa atyaMta vinamra, sarala evaM suzIlA suzrAvikA thii| Apa dharmaniSTha, karttavyaniSTha, evaM sevA bhAvI sannArI thI / zrI mahAvIra jaina yuvaka saMgha, AcArya zrI AtmArAma jaina sevA saMgha, zrI jaina muni zyAmavihAra cairiTebala TrasTa, devakI devI jaina memoriyala kaoNleja oNpha vImena, jinendra gurUkula paMcakUlA, Atma pablika sIniyara sekaNDarI skUla Atmanagara ludhiyAnA, sanmati maitrI sevA saMgha jagarAoM, ludhiyAnA oNila iMjana DIlaras asosiezana Adi aneka sAmAjika saMsthAoM se jur3I thI / 67 varSIya jinendra jaina kaiMsara se pIr3ita thii| samatA se pIr3A ko sahana kiyaa| aura samatA pUrvaka hI isa nazvara deha kA vyAga kiyA / 3 7. 40 zrImatI surendra kumArI jaina : Apa prasiddha udyogapati evaM samAjasevI zrI DI0ke0jaina (caiyaramaina laksara pArkara pena) kI mAtezvarI thii| karola bAga esa0esa0 jaina mahAsabhA ke adhyakSa zrI suzIla kumAra jaina kI Apa bar3I bahana thI / vayovaddhA zrAvikA zrImatI surendra kumArI jI dillI jaina Page #664 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 642 Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna kaoNlonI meM bar3I hI zraddhA se pU0 zivAcArya jI ke darzana va vaMdana hetu padhArI thii| 2 julAI 2001 ko vIra nagara cArtumAsa ke prathama dina kI hI dharma sabhA meM ApakA nidhana ho gayA / 77 varSIya zrImatI surendra kumArI jI bar3I niSThAvAna samAja sevI va dharma thii| Apa dAnavIra thii| samAja ne sadaiva Apako sira AkhoM para biThAyA / 7.41 zrImatI AnaMdI bAI : Apa ghoTI (mahArASTra) nivAsI zrImAna rameza pArasamala piMcA kI mAtA jI tathA bhaMvarIlAla piMcA kI dharmapatnI thii| ApakI umra 60 varSa kI thii| ApakA alpa bImArI se 12 agasta ko svargavAsa huaa| svargavAsa ke kucha ghaMTe pahale jAgarUkatA ke sAtha Apane pratyAkhyAna kiye| Apane apane jIvana meM upavAsa bele tele paMdraha kI tapasyA ADaMbara rahita kii| ApakI dAna kI bhAvanA sadaiva rhii| samAja ke sAtha sAtha jaina saMtoM kI sevA meM Apa pIche nahIM rhii| zrI kaMcana kuMvarajI ma.sA ke varSAvAsa meM Apane zIlavrata ke pratyAkhyAna aMgIkAra kie| jaina ajaina sabhI ne zraddhA se ghoTI kI isa saubhAgyavatI mAtA ko akSupUrNa vidAI dii|35 7.42 DaoN. jayA jaina : zrImatI jayA jaina kA janma 27 pharavarI 1676 ko huA thaa| zrImatI jayA zrImAn kulabhUSaNajI evaM zrImatI kuzalajI kI suputrI haiM tathA jammU nivAsI zrImAn ravikumAra jI evaM zrImatI suSamA osavAla kI putravadhu evaM zrImAn amita osavAla kI dharmapatnI haiN| Apane maNipAla kaoNleja se bI.DI.esa. kI DigrI prApta kI hai| tatpazcAta maisUra ke eka anubhavI DaoN. ke sAtha kArya karate hue acchI yogyatA prApta kI hai| jammU meM DeMTala viz2ana' ke nAma se apanA DeMTala klinika calA rahI haiN| apane vyavasAya meM adhika nikhAra lAne ke lie Apa abhyAsa hetu yu.ke. gaI hai| Apa prasannacita, sAhasI evaM dar3ha parizramI mahilA haiN| vyavasAya ke sAtha hI ApakA pArivArika, sAmAjika evaM dhArmika jIvana meM bhI adbhuta sAmajasya hai| 36 7.43 zrImatI mAlahaNA devI : prasiddha kavi mAgha kI dharma patnI thii| ballAlapaMDita dvArA racita 'bhoja prabaMdha meM donoM kI parama dAnazIlatA kA varNana hai| lakSmI kI una para asIma kapA thii| eka bAra rAjA bhoja kavi mAgha kI kIrti sunakara unakA vaibhava dekhane zrImAla nagara aaye| tabhI se ve ananya mitra bana ge| eka samaya aisA AyA jaba dAna dete dete mAgha daridra ho gyaa| vaha rAjA bhoja kI dhArA nagarI meM jA bsaa| kavi mAgha ne 'zizupAlavadham' nAmaka graMtha kI racanA kI thI tathA apanI patnI mAlhaNAdevI ke hAtha rAjA bhoja ke pAsa bhijvaaii| rAjA bhoja ne mahAkAvya kholakara prathama zloka paDhA to maMtramagdha ho gyaa| rAjA bhoja ne mAlhaNAdevI ko eka lAkha svarNamadrAyeM bheMTa meM dekara vidA kiyaa| janazruti hai ki mAlhaNAdevI ko rAha meM yAcaka mila ge| usane rAjA se prApta dhana unameM bAMTa diyaa| ghara pahu~cane para usane sArA vattAnta mahAkavi ko btaayaa| mahAkavi ne prazaMsA karate hue kahA 'tuma merI mUrtimatI kIrti ho / patiparAyaNA mAlhaNAdevI aisI parama. dAnavIra thii|37 7.44 gautamI bIbI : Apa rAjA zivaprasAda sitAre hinda kI bahana aura bar3I viduSI jaina mahilA thii| Apane 'zrImad ratnazekhara sUri kata guNasthAna kramArohaNanAmaka graMtha kI racanA kI jisameM mUla saMskata graMtha kA anuvAda aura vyAkhyA hai| yaha graMtha saMvat 1654 meM prakAzita huA thaa| inake bAre meM adhika vivaraNa upalabdha nahIM hai| 7.45 zrImatI kauzalyA jaina : Apa udayapura nivAsI zrImAn rAjamalajI koThArI kI dharmapatnI haiN| Apane DaoN udayacaMdra jaina ke nirdezana meM samIra muni kA vyaktitva evaM viSaya isa vicAra para pI.eca.DI. kI hai| Apako besTa TIcara' ke avArDa se rAjasthAna borDa kI ora se sammAnita kiyA gayA hai| 7.46 DaoN. vINA jaina : Apa jAlaMdhara nivAsI zrImAn iMdrakumArajI jaina evaM zrImatI puSpA jaina kI suputrI haiN| dillI pazcima vihAra nivAsI iMjIniyara , Page #665 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa - zrImAn sI.pI. jaina kI dharmapatnI haiN| Apane manovijJAna tathA saMskata meM Dabala ema. e., bI. eDa., ema.eDa, tathA pI. eca. DI. kI zikSA prApta kI hai| Apane mAdIpura meM prazikSaNa keMdra khulavAyA jisameM anusUcita jAti kI mahilAoM, baccoM evaM bhAI-bahanoM ko kama zulka para kampyUTara prazikSaNa, zaoNrTa-haiMDa TAIpa, iMgliza spIkiMga korsa, silAI-kar3hAI, Dresa DijAIniMga Adi kA prazikSaNa diyA jAtA hai| Apane 'sTreTijIsa DaiTa phesiliTeTa da sasTaiMDa pArTisipezana oNpha zeDyUla kAsTa vimena ina eDalTa ejUkezana progrAma ina dillI' isa viSaya para apanA zodha kArya kiyA hai| sAmAjika kSetra meM Apa gurU padama silAI keMdra (pazcimI vihAra), evaM dillI pradeza mahilA saMgha kI maMtrI pada para AsIna haiN| gurU padama prazikSaNa keMdra ( pazcimI - vihAra) kI salAhakAra pada para rahate hue samAja ko sevAe~ de rahI haiM | 7.47 zrImatI padmA jaina : 643 Apa zrImAn nAharasiMhajI jaina tathA zrImatI kevala jaina kI suputrI haiN| dillI nivAsI zrImAn vidyAsAgara jI evaM zrImatI rezamadevI kI putravadhu evaM zrImAn hoziyArasiMha jaina kI dharmapatnI haiN| zrImatI padmA jaina ne ela. ela. bI. taka kI zikSA dillI zahara meM saMpanna kii| Apa praisIDeMTa oNpha iMDiyA kI sarakArI vakIla rahI haiM, sAtha hI vimana laoNyarsa kaoNphraiMsa dillI meM sAta ATha varSo taka saciva pada para pratiSThita raha cukI haiN| inake kAryakAla meM mahilA korTa ne mahilAoM ke lie cunAvI maidAnoM meM ArakSaNa pradAna kiye| korTa meM Apane bImArI, ucca zikSA tathA vivAha Adi meM sahayoga dene ke lie eka choTA sA klaba bhI banAyA hai| zaktinagara dillI meM Apa kaI bAra mahilA maMDala ke adhyakSa pada para raha cukI haiN| Apane bacapana ruhI paMjAba pravartinI pUjya kesaradevI jI ma.sA. se dharma kA bodha prApta kiyA hai| sAmAyika, svAdhyAya Adi niyamoM kA nirvAha karatI huI Apa prasannatA pUrvaka jIvana vyatIta kara rahI haiN| Apa dillI kI prathama jaina mahilA vakIla haiM / 41 7.48 zrImatI manoramA jaina : Apa dillI nivAsI haiN| zrImatI manoramA jaina ke mAtA-pitA meraTha nivAsI zrImatI basaMtI devI jaina evaM rAya bahAdura ulphatarAya jaina haiN| ApakA janma 1630 kA hai| Apane bI.e., ema.e., pI.eca.DI., ela.ela.bI. taka kI zikSAe~ prApta kI haiN| Apa dhArmika vicAroM kI mahilA hai| apane lagabhaga sabhI bar3e tIrthoM kI yAtrA kI hai| devadarzana, svAdhyAya Adi meM bhI ApakI rUci hai / 42 7.46 kumArI kuMdalatA : Apa dillI nivAsI svargIya mehatAba siMha jaina kI suputrI haiN| ApakI umra 35 varSa kI hai| brahmacarya vrata aMgIkAra karake Apa brahmacAriNI kA jIvana vyatIta kara rahI haiN| Apane ema.e. tathA ela. ela. bI. taka kI zikSA grahaNa kI hai / rayAya tathA lekhana kArya meM ApakI vizeSa rUci hai| vartamAna meM Apa digaMbara zAstroM para pravacana lekhana ke kArya meM saMlagna haiM / 43 7.50 zrImatI ramA rAnI jaina : ApakA janma 14 julAI san 1971 ko kalakattA nivAsI DAlamiyA parivAra meM huA thaa| Apa sAhU zrI zAMti prasAda jaina kI dharmapatnI thii| ApakI zikSA rASTrabhakta zrI jamanAlAla bajAja jaina aura bApU gAMdhI ke sAnnidhya meM huI, jisake kAraNa Apake hRdaya meM loka kalyANa kI bhAvanA ghara kara gii| zrImatI ramArAnI jI pati ke pratyeka kAryoM meM sahayoga karatI thii| Apa udAratA, sahiSNutA aura saMvedanazIlatA ke guNoM se bharapUra thI / sAhitya aura saMskati ke prati ApakI vizeSa abhirUci thii| Apane saiMkar3oM graMthoM kA saMpAdana aura prakAzana kraayaa| Apane jaina dharma ke aneka prAcIna graMthoM kA saMpAdana kiyA / 8 janavarI san 1944 ko Apane jJAna pITha kI sthApanA kii| deza ko sAMskatika aura sAhityika pahacAna dI tathA jJAna pITha kI adhyakSatA pada para rahakara sevAyeM arpita karatI rhii| maisUra vizva vidyAlaya kI jaina vidyA aura prAkata adhyayana, anusaMdhAna pITha kI sthApanA bhI Apake dvArA huI jisakI Apa menejiMga TrasTI hone ke kAraNa zikSA ke kSetra meM mahatvapUrNa yogadAna diyaa| vartamAna meM isa TrasTa ke mAdhyama se jaina tIrthoM kA vikAsa bhI ho rahA hai| Apane 1646 meM 'jJAnodaya' mAsika patra kA prakAzana bhI karAyA / 44 Page #666 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 644 Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna 7.51 zrImatI ciroMjAbAI jaina : __ Apa zikohAbAda nivAsI maujIlAla jaina kI suputrI tathA TIkamagar3ha (ma. pra.) nivAsI zrImAn bhaiyAlAlajI siMdhaI kI dharmapatnI thii| Apane apanA saMpUrNa jIvana zikSA evaM jJAna ke pracAra prasAra ke lie samarpita kiyaa| Apane nimnalikhita saMsthAoM kI sthApanA kii| yathA : kAzI meM saMskata mahAvidyAlaya, javalapura tathA khuraI meM varNI gurUkula mahAvidyAlaya, lalitapura meM varNI iMTara kaoNleja evaM varNI mahilA kaoNleja kI sthApanA, khataulI (u.pra.) meM san 1635 meM kuMda-kuMda vidyAlaya kI sthApanA, zAhapura meM vidyAlaya, bInA meM zrI diMgabara jaina saMskRta mahAvidyAlaya, droNagirI para gurUkula jaina pAThazAlA, kaTanI meM pAThazAlA, buMdelakhaMDa ke sAgara nagara meM satarka sudhA taraMgiNI jaina pAThazAlA, isI prakAra papaurA sAr3hamala, mAlathauna, maDAvarA Adi sthAnoM meM vidyAlayoM kI sthApanA kraaii| ye sArI zikSaNa saMsthAyeM sAMpradAyika saMkIrNatA kI bhAvanA se bahuta Upara uThakara sthApita huii| ina saMsthAoM ne dharma, jAti, garIba, amIra ke bheda se rahita hokara sabhI vargoM ko samAna rUpa se sahayoga diyA hai| ciroMjAbAI kA dehAvasAna 75 varSa kI Ayu meM huA thaa| 7.52 viduSI ratnaku~vara bIbI : Apa murzidAbAda nivAsI jagataseTha gelahar3A gotrIya zAha hIrAnaMda kI putrI, banArasa nivAsI rAjA DAlacaMda kI putravadhU evaM zrI uttamacaMda jI jaina kI dharmapatnI thii| Apa saMskata kI paMDita thii| chahoM zAstroM kI tathA phArasI jabAna kI jJAtA thii| Apako yunAnI aura bhAratIya cikitsA paddhatiyoM kA jJAna thaa| Apane 'premaratna' nAmaka graMtha saMvat 1844 meM prakAzita karavAyA thaa| dI herITeja oNpha iMDiyA sIrIz2a meM bhI Apake isa bhakti kAvya saMgraha 'premaratna' kA varNana hai| muMzI devIprasAda se saMvat 1862 meM prakAzita mahilA mudula vANI' meM ApakI gaNanA mahilA-ratnoM meM kI hai| bhAratIya bhASAvid sara jI.e. grIyarsana mArDana varanAkulara liTarecara oNpha hiMdustAna meM bar3e sammAna se ApakA ullekha kiyA hai| Apa pratidina yogAbhyAsa evaM niyamoM kA pAlana karatI thii| Apake pautra zivaprasAda sitAre hiMda, bhArata sarakAra meM vidyAlaya vibhAga ke tatkAlIna nidezaka raha cuke haiN| bIvI jI kA svargavAsa 1866 meM huA thaa| usa samaya ApakI umra lagabhaga 65 varSa kI thii|46 7.53 prophesara DaoN. sunitA jaina : Apa baMsatakuMja naI dillI kI rahane vAlI haiN| Apane aMgrejI meM ema.e. nyUyaoNrka kI sTeTa yUnivarsiTI se kiyA thA tathA DaoNkTareTa kI upAdhi amerikA kI lebrAskA vizvavidyAlaya se prApta kI thii| Apa prabhAvazAlI vyaktitva vAlI mahilA hai| aba taka sATha (60) katiyA~ ApakI prakAzita ho cukI haiN| bhArata sarakAra dvArA Apako padmazrI avArDa se vibhUSita kiyA gayA hai| prasiddha sAmAjika saMsthA ahiMsA iMTaranezanala dvArA bhI Apako sammAnita kiyA jA cukA hai| Apa antarrASTrIya khyAtiprApta lekhikA hai| DaoN. sunitAjI amerikA se 'vIlaiMDa' sammAna tathA merIseMDojaprerI skUnara' sammAna prApta kara cukI haiN| isake atirikta Apa 'nirAlA sAhityakAra sammAna evaM 'mahAdevI varmA sammAna' bhI prApta kara cukI haiN| Apa 2002.va2004 ke lie iMdirA gA~dhI phelo bhI cunI jA cukI hai| Apane amerikA, laMdana, nepAla, beMkaoNka, mArIzasa meM prAyojita antarrASTrIya sammelana meM bhI bhAga liyA hai| 7.54 zrImatI lAr3adevI botharA : Apa jayapura nivAsI zrImAn ugrasiMha jI botharA kI dharmapatnI thii| ApakA janma saMvat 1682 meM huA thA |tathA svargavAsa 23 pharavarI 1683 ko huA thaa| Apane 17 varSa taka brahmacarya kA pAlana kiyA thA tathA 30 varSa taka tapasyA meM lIna rhii| 42 vrata, do mAsakhamaNa, nirantara 101 AyaMbila, varSoM taka ekAMtara tapa, cappala jUte kA tyAga, 20 varSoM taka harI sabjI kA pUrNa tyAga, cAra dravyoM kI maryAdA pratidina do vigaya se jyAdA sevana na karane kA niyama grahaNa kiyA thaa| Apa gupta dAnI thii| Apa samyagajJAna pracAraka maMDala kI sahamaMtrI thii| Apane jaina saMpradAya ke sabhI sAdhu-satiyoM kI samAna bhAva se sevA kI thii| ApakA aMdhikAza samaya japa-tapa, mauna, dhyAna, svAdhyAya meM vyatIta hotA thaa| 7.55 DaoN. hIrAbAI boraDiyA ApakA janma samvata 1681 meM ujjaina (ma.pra.) meM huA thaa| ApakA vivAha san 1632 meM muMbaI ke nivAsI DaoN. naMdalAla jI boradiyA ke sAtha saMpanna huaa| zikSA ke kSetra meM Apane bI.e., ema.e. tathA DAvareTa kI hai 1676 meM zodha prabaMdha jaina dharma kI pramukha Page #667 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 645 sAdhviyA~ evaM mahilAe~ isa viSaya para DaoNkTareTa kI upAdhi grahaNa kii| bhArata kI pramukha patra-patrikAoM meM Apake viziSTa lekha prakAzita hote rahate haiN| Apake saMskAroM ke prabhAva se Apake suputra DaoN. brahmacArI azoka ne sarvasva tyAga kara sAdhu jIvana apanA liyA hai| samAja sevA kSetra meM Apane siTI haoNspiTala, klIvalaiMDa ohiyo (amerikA) meM meDikala sozala varkara ke rUpa meM sevAe~ dI tathA phrAMsa, DenamArka, jarmanI, sviTajara laiMDa aura briTena Adi dezoM meM bhI sevA hetu bhramaNa kiyA hai| cAra varSa taka iMdaura nagarapAlikA kI manonIta pArSada rahI hai| Apa mAnasika cikitsAlaya kI sadasyA bhI manonita huI thii| kSaya pIr3ita sahAyaka saMgha utpAdana keMdra kI maMtrI, bAla-kalyANa samiti dillI kI kAryakAriNI kI sadasyA, bhArata skAuTa eNDa gAiDsa ke jilA saMgha kI adhyakSA, tathA rAbarTa narsiMga homa iMdaura kI kAryakAriNI kI sadasyA bhI raha cukI hai| akhila bhAratIya zvetAMbara sthAnakavAsI jaina kaoNnpharensa kI kAryakAriNI kI sadasyA tathA kaoNnpharensa ke vibhAga kI adhyakSA raha cukI hai|46 7.56 soniyArAnI jaina: kumArI soniyA rAnI cennaI nivAsI zrImAn caMdulAla jI evaM zrImatI madhubAlA lUMkar3a kI suputrI hai| ApakA janma 21 navambara san 1985 kA hai| 22 varSa kI choTI umra meM kaptAna banane vAlI ekamAtra pAilaTa soniyArAnI jaina hai| inhoneM iMDiyana eara-lAinsa se iMdirA gAMdhI rASTrIya yurAna akAdamI dvArA (Multi-Engine-King Air C-90A) kI ur3Ana bharI hai| inheM eara iMDiyA tathA iMDiyana eara lAinsa meM kArya karane hetu AmaMtraNa patra A cuke haiN| je. Ara. DI. TATA TrasTa ne tIna lAkha rUpae kI chAtra-vatti pradAna kara inheM sammAnita kiyA hai| Apa jaina dharma ke prati AsthAvAna hai va saumya suzIla evaM madu svabhAva vAlI yuvatI hai| 50 7.57 zrImatI trizalA jaina: zrImatI trizalA jaina ke mAtA-pitA zrImatI zakuMtalA devI vilAyatI rAma jaina haiN| ApakA janma 4.11.1646 ko ludhiyAnA meM huA thaa| vartamAna meM Apa jagarAoM meM nivAsa kara rahI haiN| Apa ema.e., bI.eDa. haiN| Apa zikSA ke kSetra meM tathA samAja sevA meM 35 varSa se sevAeM de rahI haiN| svAmI rUpacaMda jaina sIniyara sekaNDarI pablika skUla kI saMsthApaka evaM priMsIpala haiM sanmati mAta sevA saMgha va sanmati vimala jaina sIniyara sekaMDarI skUla jagarAoM kI sekreTrI, Arya vidyA maMdira (jagarAoM) evaM jaina muni vimala sanmati cerITebala TrasTa (kuppakalA) kI bhI Apa sekreTrI haiN| 7.58 sonikA jaina: Apa jaNDiyAlA gurU (paMjAba) meM zrImAn amana kumAra suputra zrI AjAda bhUSaNa jaina kI dharmapatnI haiN| Apa padamapura rAjasthAna nivAsI abhaya kumAra jaina kI suputrI hai| Apane tIna dina meM bhaktAmara stotra tathA eka dina kI alpa avadhi meM pratikramaNa sUtra kaMThastha kara liyA thaa| 7.56 pratibhA jaina (jIrA paMjAba): Apa zrI satapAla jaina kI dharmapatnI haiN| Apa rAyakoTa (paMjAba) nivAsI zrI tarasema canda jI jaina kI suputrI haiN| Apane 16 varSa kI umra meM tIna dina meM bhaktAmara stotra (saMskata) kaThastha kiyA thaa| isameM upAdhyAya pUjya kevala muni jI mA. sA. kI praraNA rahI thii| 7.60 DaoN sudhA kAMkariyAH____ Apa ahamadanagara (mahArASTra) kI nivAsinI hai| Apa aMtarrASTrIya kIrtiprApta netracikitsAlaya 'sAIsUrya netrasevA' kI saMcAlikA haiN| 'vivAha daSTi bheMTa yojanA' ke aMtargata Apa nirdhana, vivAha yogya yuvatiyoM ke lie cazmeM kA naMbara kama karane ke lie muphta ziviroM kA Ayojana karatI haiN| isI prakAra aMdhatva nivAraNa yojanA, vA netradAna yojanA ke aMtargata Apa 'mAna kanhaiyA AI baiMka' kI saMcAlikA haiN| isa saMsthA ke dArA svataMtra sainikoM ke lie muphta netrasuvidhA upalabdha karAI jAtI hai| isI prakAra gahakula yojanA hai| jo aMdhoM ke lie calAI jAtI hai| punarvasana yojanA, nisargopacAra, adhyAtma yoga sAdhanA ke mAdhyama se roga pratibaMdhaka yojanA, sAIdaSTi yAtrA AI klInika dvArA choTe grAmoM kI janatA ko netrasevA upalabdha karAne Adi sabhI yojanAoM ke aMtargata Apa apanI Page #668 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 646 sevAyeM arpita kara rahI haiN| sAhityika kSetra meM DaoN sudhA ne marAThI bhASA meM nayana utsava, tinhIsAjA, svataMtratA te bhagavatI nAmaka kAvya saMgraha kI racanA kI hai| netradAna vizeSAMka, paryAvaraNa vizeSAMka, antarrASTrIya mahilA divasa vizeSAMka, spaMdana strI manAce, basaMtaRtu hiravA Adi graMthoM kA saMpAdana kiyA hai| svapna ApaNA sarvAce, poliyo mukta bhAratAce, netra Arogya viSayaka daSTi graMtha, yAci dehi yAci DolA, priya sonulI, pANI sonulI, Adi samAja ko jAgata karane vAlI lekhamAlAe~ prakAzita karavAI hai| isI prakAra eDsa eka mahAsaMkaTa Adi ekAMkI, citrakAvya pradarzanI bhI Apane 6 varSo taka pradarzita kI / Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna sAMskRtika kSetra meM Apa bharatanATyama aura kucIpur3I natya meM vizArada haiN| paryAvaraNa kSetra meM, mahilA aura bAlakalyANa ke kSetra ApakA mahatvapUrNa yogadAna rahA hai| Apake dvArA sAmAjika, sAMskatika sAhityika, Adi vividha kSetroM meM dI jAnevAlI sevAoM ke lie vibhinna saMsthAoM dvArA 24 ke lagabhaga puraskAroM se sammAnita kI gaI haiN| Apake nAma se sAhitya kalAyAtrI saMsthA dvArA DaoN sudhA kAMkariyA gaurava vizeSAMka prakAzita kiyA gayA hai| naoNna sTaoNpa bAraha ghaMTe 'natya ArAdhanA' ke lie jyeSTha abhinetrI natyAMganA jayapradA dvArA natyatilakA puraskAra ke viziSTa puraskAra se Apako sammAnita kiyA gyaa| roTarI oNprisiezana aura besTa inaravhIla presiDeMTa puraskAra tathA sAmAjika yogadAna ke lie vijayaratna evaM glorI oNpha iMDiyA iMTaranezanala avArDa ke viziSTa puraskAra dvArA Apa ko sammAnita jA cukA hai| isa prakAra choTI umra meM bahumukhI kIrti ko arjita karanevAlA yaha vyaktitva vartamAna kI zrAvikAoM ke lie eka mahatvapUrNa preraNAstrota hai / 54 7.61 DaoN pUnama jaina Apa nAlAgar3ha nivAsI zrImAn sva. DaoN. pravINa jaina kI dharmapatnI haiN| ApakA janma 1661 meM huA thaa| apane bI. DI. esa. kI zikSA gurU nAnaka deva yUnivarsiTI amatasara se prApta kI thii| Apa vartamAna meM sivila haoNspiTala nAlAgar3ha meM sarakArI naukarI kara rahI haiN| Apa DaoN. pravINa jaina memoriyala TrasTa' nAlAgar3ha dvArA prativarSa Ayojita phrI AI kaiMpa meM sahayoga detI haiN| Apa himAcala pradeza sTeTa DeMTala kauMsila kI sadasyA tathA baddI ikAI iMDiyana DeMTala esosiezana ke upAdhyakSa pada para kArya kara cukI haiM / Apa zuddha zAkAhAra kI prerikA haiM / 55 7.62 zrImatI savitA jaina ApakA janma rAyakoTa meM san 1655 meM huA thA / Apa sva. DaoN dIvAnacaMda jaina evaM adhyApikA kamalA devI jaina kI suputrI - hai / / jammU nivAsI zrImAn jogeMdralAlajI evaM zrImatI satyArAnI kI putravadhU evaM zrImAn sUryaratna jaina kI dharmapatnI haiN| Apane bI. e., hindI prabhAkara, eMva o.TI kI zikSA grahaNa kI hai| Apa lagabhaga 25 varSo se adhyayana kArya meM sevAyeM de rahI haiN|, nirdhana evaM nirakSara baccoM ko Apa paDhA rahI haiN| Apa 35 varSoM se sAhityika racanAyeM, kavitAe~, nibaMdha, kahAniyAM tathA svaMma ke banAe gIta racanA bhI prakAzita karavA rahI haiM / 26 varSo se jammU reDiyoM sTezana para nirantara dhArmika evaM sAmAjika kAryakrama prastuta karatI A rahI hai| isI saMdarbha meM baccoM ke anekoM bAra sAMskatika kAryakrama Apane bAla bhavana dillI meM bhI prastuta kiye haiN| Apa apane pati ke vyavasAya meM bhI pUrNa sahayoga detI haiN| Apane zrAvikA ke bAraha vratoM ko grahaNa kiyA hai| 11 se 15 aThAIyAM, 30 tathA 72 upavAsa kI lambI tapasyAyeM Apane saMpanna kI haiN| isa prakAra dharma, samAja evaM zikSA ke kSetra meM ApakA samAja ko apUrva yogadAna haiN| svAdhyAya meM bhI Apa rUci rakhatI haiM / 56 7.63 zrImatI prema jaina: Apa ludhiyAnA nivAsI zrImAna abhayakumAra jaina evaM zIlAdevI jaina kI suputrI tathA dillI nivAsI kulabhUSaNa jaina kI dharmapatnI haiN| Apane 1 se 16 taka kI lar3I, 21. 31. 51. kI dIrgha tapasyAyeM 30 72 108 tathA chaH mAha kA dIrgha AyaMbila tapa, AyaMbiloM kI 30 olI tathA 20 sthAnaka AyaMbila tapa kI olI Adi vividha tapasyAyeM saMpanna kI haiN| Apa svAdhyAya meM vizeSa rUci rakhatI haiM tathA sAdhu sAdhviyoM kI sevA meM ammA, piu ke bhAva se lagI rahatI haiN| mahAsatI kauzalyAdevI jaina pustakAlaya vIra nagara kI Apa kuzala saMcAlikA bhI haiM / 57 Page #669 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 7.64 seThAnI harakaura jI: ApakA samaya vi.saM. 1601 se 1620 taka kA hai| Apa muMbaI ke seTha motIcaMda nAhaTA kI suputrI, zrImAn kesarI siMha jI kI putravadhu evaM ahamadAbAda nivAsI seTha haThI siMha jI kI tIsarI patnI thii| Apane dhArmika jJAna meM paMca pratikramaNa, jIvAjIva vicAra, navatatva Adi kA jJAna prApta kiyA thaa| Apane pati ke sAtha rezama aura kIramaca ke vyApAra meM saphala sahAyikA kA kAma kiyA thaa| seThAnI harakaura ne ahamadAbAda meM dillI daravAje para bAvana jinAlayoM kA vizAla jaina maMdira banavAyA tathA dUra dezoM se kArIgara bulavAkara saMvat 1603 meM seThAnI ne maMdira kA nirmANa kArya pUrA karavAyA thaa| samAroha pUrvaka AcArya zAMtisAgara sUri ke hAthoM pratimAeM sthApita krvaaii| mUrti pratiSThA ke samaya seThAnI ne eka lAkha jaina dharma ke numAiMdoM ko paradezoM se AmaMtrita kiyA thaa| zatrujaya tIrtha kI mizAla para bane maMdira para usane ATha lAkha rUpae kharca kiye the| sammedazikhara evaM anya tIrthoM kI yAtrA ke lie usane aneka saMgha nikAle / sarakAra ne unheM neka nAmadAra saravAvata bahAdura kA khitAba bkhshaa| usa yuga meM vo harakaura sarakAra ke nAma se prasiddha huii| saMvat 1620 taka ke zilAlekha evaM prazastiyoM meM seThAnI harakaura kA nAma upalabdha hotA hai| isa prakAra itane bar3e vyApAra kI aneka zAkhAoM kA kuzalatApUrvaka saMcAlana karanevAlI evaM dhArmika saMghoM kA netatva karanevAlI yaha eka mAtra nArI ratna hai, jisameM strI zakti ke camatkAroM ke darzana hue|58 7.65 satI pATaNade Apa maMtrI zrI dayAladAsa kI dharmapatnI thii| bAdazAha auraMgajeba kI phauja ne jaba cittaur3a para hamalA kiyA, taba isa vIrAMganA ne svayaM apane pati ke sAtha milakara yuddha meM lar3AI ldd'ii| eka bAra jaba zatru senA ne unheM ghera liyA taba pATaNade ne apane pati se kahA ki ve talavAra calAkara use mAra deM tAki zatru use pakar3akara usakI deha ko apavitra na kara ske| isa satI ke hAthoM se jhIla kI nIMva rakhI gaI thii| osavAla jAti ke itihAsa meM vIrAMganA satI pATaNade kA nAma svarNa akSaroM meM aMkita hai|56 7.66 kaMkubAI jainaH Apa seTha hIrAcaMda memacaMda jaina kI suputrI thaa| Apa alpa Ayu meM hI vaidhavya ko prAptaho gaI thii|kiNtu Apane apane jIvana ko dharma evaM sAhitya sevA meM samarpita kara diyaa| jaina mahilA samAja meM jJAna kA pracAra evaM prasAra kiyaa| caritrazuddhivratakathA, jaina ha (1621) devasenAcArya kata tatvasAra tathA amatacaMdrAcArya kata samayasAra TIkA ke zloka kA anuvAda (1623) evaM / padmanaMdi AcArya kata anityapaMcAzat kA anuvAda (1625) Adi ApakI prakAzita racanAe~ haiN| mahAvIra brahmacaryAzrama kAraMjA meM ApakI smati meM kaMkubAI dhArmika pAThya pustakamAlA sthApita kI gaI hai jisameM dasa pustakoM kA saMskaraNa prakAzita hai| 60 7.67 manamohinIdevIH - (vi0 siM0 2032) ajamera nivAsinI zrImatI manamohinI devI ne "osavAla; darzana digdarzana" nAmaka eka badhdAkAra graMtha kA prakAzana karAyA hai| lekhikA ne bar3I vidvattA ke sAtha isa graMtha meM osavAla jAti ke utpatti saMbaMdhI mata matAMtaroM kI samIkSA prastuta kI hai,tathA jAti kA gaurava bar3hAnevAle iMtihAsa puruSoM tathA viziSTa ghaTanAoM kA ullekha bhI kiyA hai| osavAloM ke paMdraha sau gotroM kI kramavAra sUcI hai,| DhAI sau bahad paSThoM meM hajAroM osavAloM ke paricaya yukta citra prakAzita karane se yaha graMtha bahadAkAra banA tathA nAma kI upAdeyatA bhI siddha huii|61 7.68 zrImatI puSpAdevI koTecAH osavAla zreSThi ratanalAlajI koTecA kI vaha dharmapatniI thii| san 16.2 (vi. saM. 1668) meM sUrata ke jana satyAgraha meM bhAga lene ke phalasvarUpa Apa giraphtAra kara lI gaI evaM daMDita huI ! Apane daNDa svarUpa huA jurmAnA na dekara jela jAnA pasanda kiyaa|62 7.66 zrImatI sarasvatI devI rAMkAH ___ Apa kalakattA meM rASTrIya Andolana meM agraNI zrI saradArasiMha jI mahanota kI bhatIjI evaM nAgapura ke prasiddha kAMgresI kAryakartA zrIpUraNacanda jI rAMkA ke anuja kI dharmapatnI thii| ataH rASTrIya Andolana se Apa sahaja hI jur3a gii| gAMdhI jI ke Page #670 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 648 asahayoga Andolana meM sarakArI yAtanAoM kI paravAha na kara Apate do bAra jela gii| videzI kapar3e kI dukAnoM para pikeTiMga meM Apane kaI bAra jatthoM kA netatva kiyA / san 1630 meM hue namaka satyAgraha meM bhI Apa suprasiddha osavAla mahilA sajjana devI mahanota ke sAtha sakriya rhii| nAgapura ke sAmAjika kAryo me ApakA avismaraNIya yogadAna thaa| Apake asAmayika nidhana se samAja kI apUraNIya kSati huI / 63 7.70 zrImatI dhanavatI bAI rAMkA: Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna rASTrIya svataMtratA Andolana meM osavAloM ke yogadAna ko cAra cA~da lagAne vAlI thI nAgapura ke prasiddha samAja sevI, zrI pUnamacandajI rAMkA kI dharma patnI zrImatI dhanavatI bAI rAMkA / Apa rASTrIya Andolana meM bhAga lenevAlI mahilA thii| ve aneka bAra jela gii| Apane khAdI evaM carakhe ko apane jIvana kA aMga banA kara samasta jaina samAja ko gaurava pradAna kiyA / 64 7.71 zrImatI nandU bAI osavAla : bIsavIM sadI ke pUrvArddha meM mahilAoM kI jisa krAMti ke darzana rASTrIya pariprekSya meM hue sAmAjika kSetra bhI usase achUtA na rahA / zrImatI nandU bAI osavAla una agragaNya mahilAoM meM thI jina para samAja ko garva ho sakatA hai| samAja sevA aura sAhitya ke kSetroM meM ApakA avadAna avismaraNIya hai / 65 7.72 ramA bahana ke zabdo meM: hamArA kaimpa miliTarI kaimpa thA / usameM pratyeka prakAra ke zastra saMcAlana aura anuzAsana pAlana sikhAyA jAtA thA / 'jhAMsI kI rAnI rejImeMTa' meM do vibhAga the| eka yuddha vibhAga aura dUsarA narsiMga vibhAga / yuddha vibhAga meM miliTarI Drila, rAyaphala prekTisa, pistaula calAnA, mazInagana calAnA sikhAyA jAtA thaa| narsiMga vibhAga meM ghAyaloM kI sevA suzrUSA karanA sikhAyA jAtA thaa| sabhI bahaneM niSThApUrvaka kArya karatI thI, isa AzA ko lekara ki hamAre prayatnoM se eka dina bhArata deza avazya svatantra hogA / 66 7.73 zrImatI lekhavatI jaina: jaina jAti kI sarojanI nAyaDU kahI jAne vAlI zrImatI lekhavatI jaina prasiddha rAjanaitika kAryakarttA zrI sumata prasAda jaina, eDavokeTa kI patnI thii| lekhavatI jI ne 1630 meM kAMgresa me praveza liyA thaa| unhoMne kAMgresa ke lAhaura adhivezana meM bataura vAlaMTiyara kAma kiyA thA / 1631 meM zimalA meM asembalI para pikeTiMga kI thii| zrImatI jaina ne namaka satyAgraha evaM savinaya avajJA Andolana meM sakriya bhAga liyA thA / 1633 meM zrImatI lekhavatI jaina paMjAba prAMtIya kauMsila kI meMbara cunI gayI thii| sAre hindustAna meM cunAva meM nirvAcita pahalI mahilA sadasya hone kA gaurava unheM usa samaya prApta huA thaa| bAda meM Apa hariyANA vidhAnasabhA kI spIkara bhI rahI / eka jAgaruka mahilA ke rUpa meM ve sadA smaraNIya raheMgI / 67 7.74 zrImatI vidyAvatI devar3iyA : zrImatI vidyAvatI devar3iyA vidarbha gaurava nAma se vikhyAta zrI pannAlAla devar3iyA kI patnI thii| dezabhakta pati kI preraNA se vidyAvatI ne 1626 meM svataMtratA Andolana meM praveza kiyA / Andolana me jisa lagana aura dhairya kA paricaya Apa ne diyA vaha nArI jagata ke lie gaurava kI bAta hai| rASTrIya AndolanoM se juDI hone ke kAraNa, Apa aneka bAra jela gyii| svataMtratA Andolana meM sarvaprathama san 1632 meM do Apako mAha ke kaThora kArAvAsa tathA 5000 rupaye ke jurmAne yA 6 saptAha ke kArAvAsa kI sajA huI thii| rASTrapitA mahAtmA gAMdhI Apako apanI beTI kI taraha mAnate the / vyaktigata satyAgraha Andolana meM zrImatI vidyAvatI ko 6 mAha kI sajA sunAI gayI aura nAgapura kI senTrala jela meM rakhA gayA / 1642 ke bhArata chor3o Andolana meM bhI Apa sakriya rahIM / phalataH Apako giraphtAra kara eka varSa taka jabalapura jela meM rakhA gayA / 7.75 zrImatI saralA devI sArAbhAI : zrImatI saralA devI sArAbhAI udyogapati zrI aMbAlAla sArAbhAI kI patnI thii| svataMtratA AndolanoM meM unhoneM sakriya bhAga liyA / 1930 meM gAMdhIjI kI dAMDI yAtrA meM mahilAoM kA netatva saralA devI ko sauMpA gayA thA / videzI vastroM kI dukAnoM para Page #671 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 649 dharanA dene vAle jatthoM kA bhI vaha netatva karatI thii| bA ke nidhana ke bAda kastUrabA smAraka TrasTa kA saMcAlana Apako sauMpA gayA thA 66 7.76 zrImatI sundara devI jainaH 1642 ke svataMtratA Andolana meM zrImatI sundara devI jaina ne bhAga liyA thaa| ve apanI kavitAoM se logoM meM deza-prema kI bhAvanA bharatI thii| 7.78 zrImatI aMgUrI devIH mahAna dezabhakta mahendra kumAra jI jaina (AgarA) kI patnI aMgUrI devI svataMtratA AMdolana meM apane pati kI sahayoginI bnii| 26 janavarI, 1630 ko pUrNa svAdhInatA divasa manAne ke nirdeza para kI gaI sArvajanika sabhA meM aMgUrI devI ne sainika presa kI chata para khar3e hokara bhASaNa diyaa| phalasvarupa Apako jela bheja diyA gyaa| Apa garbhavatI thI, phira bhI 6 mAha kI sajA sunAI gii| namaka satyAgraha meM unhoMne sArvajanika rupa se namaka kAnUna ko bhaMga kiyaa| isa daurAna unake sAtha sarojinI nAyaDU bhI thI, jinhoMne jagaha-jagaha mahilAoM ko satyAgraha kI preraNA dii| aMgUrI devI ko giraphtAra kiyA gayA aura 6 mAha kI sajA evaM jurmAnA huaa| 1632 ke satyAgraha ke bAda Apa hiMsAtmaka krAMtikArI gatividhiyoM meM sakriya ho gii| 'karo yA maro' AMdolana meM aMgUrI devI ne AgarA meM julUsa kA saphala netatva kiyaa| unake sAtha mahilAoM ne bar3I saMkhyA meM isa AMdolana meM bhAga liyaa| 71 7.76 zrImatI kamalA devI: prasiddha svataMtratA senAnI evaM patrakAra paMDita parameSThIdAsa jaina (lalitapura) kI dharma patnI zrImatI kamalA devI ne rASTrIya AMdolana meM bhAga lekara jaina nAriyoM kA gaurava bddh'aayaa| 1642 ke jana AMdolana meM Apane sakriya bhAga lekara sAmAjika paraMparAoM ke dAyare meM nArI varga ko eka dizA pradAna kii| sabhAbaMdI kAnUna bhaMga karake sabhA meM bhASaNa dene ke kAraNa Apako sAbaramatI jela meM pAMca mAha rahanA par3A/72 7.80kAMcana jaina munnAlAla zAha: pUjya bApU ke Azrama meM aneka varSoM taka rahane vAlI kAMcana jaina munnAlAlazAha kA janma cikhodarA (gujarAta) meM huA thaa| bAda meM vaha vardhA (mahArASTra) pravAsinI ho gaI thI, deza kI AjAdI ko hI apanA sarvocca lakSya nirdhArita karane vAlI kAMcana jaina ne 1642 ke bhArata chor3o AMdolana meM sakriyatA se bhAga liyA aura eka varSa bAraha dina kA kArAvAsa bhogA/73 7.81zrImatI kezarabAI: bhArata mAtA ke caraNoM meM sarvasva nyauchAvara karane vAlI kezarabAI lalitapura nivAsI zrI motIlAla jaina kI dharmapatnI thii| mahAtmA gAMdhI kI preraNA se zrImatI kezarabAI AjAdI ke raNakSetra meM kUda pdd'ii| ve nArI jAti ko jAgata karane meM juTa gaI aura kAMgresa kI sakriya kAryakartI ho gii| 1641 kA vyaktigata satyAgraha AMdolana pratyeka kAryakartA ko svataMtratA ke lie prerita kara rahA thaa| zrImatI kezarabAI ne tana-mana-dhana se isa AMdolana meM bhAga liyaa| phalataH eka mAha ke kArAvAsa kI sajA unheM bhoganI pdd'ii| 7.82 zrImatI gaMgAbAI: prasiddha dezabhakta vaidya kanhaiyAlAla jaina (kAnapura) kI patnI zrImatI gaMgAbAI jaina apane pati ke kaMdhe se kaMdhA milAkara svataMtratA AMdolana meM sakriya rhii| sAimana kamIzna vApasa jAo, dAMDI yAtrA, namaka satyAgraha Adi AMdolanoM tathA satya, ahiMsA aura bhAIcAre kI nIti ne gAMdhI jI ko janatA ke bIca meM lA diyA thaa| isI krama meM 1631 ke AMdolana ke samaya jaba uttara pradeza kAMgresa kA jalasA zraddheya puruSottama dAsa jI TaMDana ke sabhApatitva meM huA to usakI svAgatAdhyakSa banane ke kAraNa zrImatI gaMgAbAI ko 6 mAha kA kArAvAsa jhelanA par3A/75 Page #672 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 650 7. 83 zrImatI govinda devI paTavA : jaina vIra mahilAoM meM kalakattA kI zrImatI govinda devI paTavA kA nAma bar3e sammAna ke sAtha liyA jAtA hai| gAMdhI jI ke AvhAna para mahilAoM ne AMdAlena meM bar3ha-car3hakara hissA liyaa| zrImatI paTavA ne bar3A bAjAra kalakattA kI videzI vastroM kI dukAnoM para dharanA dene vAle jatthoM kA vIratApUrvaka netRtva kiyA thA / san 1942 meM bhArata chor3o AMdolana meM zrImatI paTavA ne karo yA maro maMtra ke sAtha bar3e utsAha se bhAga liyA / phalataH Apako giraphtAra kara liyA gyaa| jela meM Apako aneka yAtanAeM sahanI paDI / 76 7.84 amara zahIda jayAvatI saMghavI : ahamadAbAda gujarAta kI kumArI jayAvatI saMghavI bhArata ke svataMtratA AMdolana kI dIpazikhA thI, vaha apanA pUrA prakAza de bhI nahIM pAI thI, ki unakA avasAna ho gayA / 5 apraila, 1643 ko ahamadAbAda nagara meM briTiza zAsana ke virodha meM eka vizAla julUsa nikAlA jA rahA thaa| isameM pramukha bhUmikA jayAvatI saMghavI nibhA rahI thii| acAnaka pulisa ne AMsU gaisa ke gole chor3ane AraMbha kara die| netatva karatI jayAvatI para isa gaisa kA itanA adhika prabhAva par3A ki unakI mRtyu ho gii| bhArata chor3o AMdolana meM bhI Apane sakriya bhAga liyA thA, aura isake lie unhoneM eka mAha kI jela yAtrA bhI kI thI 199 Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna 7.85 zrImatI madulA bena sArAbhAI: zrImatI madulA bena sArAbhAI ko svarAjya kI bhAvanA virAsata meM milI thii| unake pitA zrI ambAlAla sArAbhAI pUjya bApU ke parama bhakta the / mAtA saralA devI ne dAMDI yAtrA ke samaya mahilAoM kA netatva kiyA thaa| ghara meM deza bhakti kA vAtAvaraNa hone se bacapana se hI ve deza bhakti aura svAdhInatA AMdolana se jur3a gaI thii| gujarAta kI mahilAoM meM jAgati lAkara unheM saMgaThita evaM prazikSita karake svataMtratA saMgrAma ko Age baDhAne me madulA bena sadaiva sakriya rhii| 1627-28 ke satyAgraha meM ahamadAbAda kI yuvA pIr3hI ke saMcAlana meM unhoMne agraNI bhUmikA nibhAI thI videzI kapar3oM kI holI jalAne, zarAba kI dukAne baMda karAne tathA dharanA ToliyoM ke saMgaThana aura saMcAlana meM unakI mahattvapUrNa bhUmikA thI / 1941 - 42 meM satyAgrahiyoM kI dekhabhAla karane ke lie gAMdhI jI ne unheM nagara samiti kA pramukha banAyA thaa| AMdolanoM kA netatva karane ke kAraNa unheM do bAra jela jAnA pdd'aa| kastUrabA gAMdhI ke nidhana ke bAda gaThita hue kastUrabA gAMdhI TrasTa meM ve saMgaThana maMtrI bniiN| 1941 ke ahamadAbAda, 1646 ke meraTha va 1646-47 ke paMjAba va bihAra ke sAmpradAyika daMgoM ke samaya rAhata kAryoM meM bhI unakA mahatvapUrNa yogadAna thA | 7.86 zrImatI mANika gaurI: zrImatI mANika gaurI prasAda gAMdhIvAdI netA zrI choTAlAla celA bhAI kI dharmapatnI thii| zrImatI gaurI apane pati ke kaMdhe se kaMdhA milAkara svataMtratA AMdolana meM bhAga letI rhii| zarAba baMdI ke lie unhoMne hajAroM samarpita svayaMsevikAoM ko taiyAra kiyA / sva sUta kAtI thI / 1921 meM jaba videzI kapar3oM kI holI jalAI gaI to apane pati ke kapar3oM ke sAtha Apane apane 2000 rupae ke videzI kapaDe bhI jalA die the / 76 7. 87 zrImatI rAjamatI pATila: 'rAjUtAI' yA 'rAjamatI tAI' ke upanAma se vikhyAta mahArASTra kI krAMtikArI mahilA zrImatI rAjamatI pATila ne apane kAryakalApoM se krAMtikAriyoM ko bharapUra sahayoga diyaa| rAjamatI unake posTara aura buleTina taiyAra kara ke bAMTane kA kArya karatI thIM / 6 agasta 1643 ko tilaka cauka, zolApura meM Apane tiraMgA jhaMDA phaharAyA, / phalataH Apako giraphtAra kara jela bheja diyA gyaa| jela se rihA hone ke pazcAt unhoMne svecchA se krAMtikAriyoM kI madada karane kA dAyitva sNbhaalaa| rAjamatI bhUmigatoM ke sAtha kaMdhe se kaMdhA milAkara unakA sahayoga kara rahI thI / yahIM unhoneM hathiyAra calAnA siikhaa| ve krAMtikAriyoM ko khAdya sAmagrI Adi kI ApUrti bhI karatI thii| aneka avasaroM para rAjamatI tAI ne krAMtikAriyoM ko bharapUra sahayoga diyA / 6deg Page #673 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 651 7.88zrImatI lakSmI devI jaina: sahAranapura kI zrImatI lakSmI devI jaina saMvidhAna nirmAtrI sabhA ke suprasiddha sadasya sva0 ajita prasAda jaina kI patnI thii| 1633 meM jaba svataMtratA AMdolana vibhinna rUpoM meM cala rahA thA, taba sahAranapura meM mahilAoM ke lie eka strI samAja kI sthApanA huI jisakI pramukha kAryakarvI lakSmI devI thii| pati ke sAtha hI Apa bhI milakara mAtRbhUmi ko svataMtra karAne meM sakriya ho gii| 1641-42 ke dezavyApI AMdolana meM jaba Apane jela yAtrA kI to kucha mahIne kI putrI bhI Apake sAtha thii| 7.86 zrImatI lIlA bahana evaM ramA bahanaH donoM bahaneM lokapriya aura prasiddha DaoNkTara thii| jaba aMgrejoM ne azrugaisa ke gole chor3ane AraMbha kara die taba netatva karatI jayAvatI para isa gaisa kA itanA adhika prabhAva par3A ki unakI matyu ho gii| 82 7.60 zrImatI nanhIMbAI jaina: san 1642 ke bhArata chor3o AMdolana meM sabhI prAMtoM kI mahilAoM ne bar3ha-car3hakara hissA liyA thaa| lathakAnA (sirohA) jilA jabalapura (madhyapradeza) kI zrImatI nanhIM bAI jaina ne sana 1642 meM isa AMdolana meM bhAga liyaa| phalasvarupa Apako - mAha 18 dina jabalapura jela meM gujArane pdd'e| 7.61 zrImatI prabhAdevI zAhaH apane jIvana ko dezasevA ke lie samarpita karane vAlI aura matyu ke uparAMta apane pArthiva zarIra ko anusaMdhAna ke lie meDikala kaoNleja ko samarpita karane kI ghoSaNA karane vAlI zrImatI prabhAdevI zAha ko dezaprema kI bhAvanA virAsata meM hI milI thii| prabhAdevI zAha ke mukhya kArya prabhAtapherI lagAnA, sUta kAtanA tathA videzI mAla kA bahiSkAra karanA Adi the| 1642 ke bhArata chor3o AMdolana meM ve sakriya rhii| unakI giraphtArI kA vAraMTa nikalA para sahayogiyoM ne unheM giraphtAra nahIM hone diyaa| 7.62 brahmacAriNI paMDitA caMdAbAI: jaina samAja kI sevA meM samarpita nArI jAgaraNa kI dizA meM ullekhanIya kAryakarvI tathA jaina bAlA Azrama ArA, kI saMsthApikA paMDitA candAbAI ne anavarata parizrama se zikSA prApta kii| rASTrapitA mahAtmA gAMdhI AdaraNIyA kastarabA gAMdhI, DaoNkTara rAjendra prasAda, paMDita ja.ela neharU. sabhASa candra bosa. AcArya kapalAnI Adi aneka netAgaNa rASTrIya AMdolana ke jamAne meM jaina bAlA Azrama kI zikSA gAMdhI jI ke dvArA pratipAdita rASTrIya zikSA ke AdhAra para kI jAtI thii| zikSA ke saMbaMdha meM Apa mahAtmA gAMdhI se vicAra vimarza kiyA karatI thii| Apane mahilAdarza nAmaka patra kA saMpAdana zuru kiyA thaa| Azrama meM mahilAoM ko Apa svadezI vastroM ko dhAraNa karane kI prareNA detI thii| Azrama kI samasta zikSikAeM evaM chAtrAeM carkhA kAtatI aura kapar3A bunatI thii| Apake krAMtikArI kAryoM ke kAraNa sadaiva ApakA sammAna hotA thaa| akhila bhAratIya jaina mahilA pariSada kI sthApanA karake deza kI mahilAoM meM pardAprathA aura dAstA kI bhAvanA ko dUra karane kA prayAsa bhI Apane kiyA thaa| 7.63 zrImatI prema kumArI vizAradaH __ zrImatI prema kumArI ne 1642 meM bhArata chor3o AMdolana meM khulakara bhAga liyaa| Apa giraphtAra kara lI gaI aura Apako nAgapura jela meM rahanA pdd'aa| jaina saMdeza (janavarI 1647) meM likhA thA, "Apa kaTTara samAja sudhAraka, deza bhakta aura sAdA libAsa meM rahanI vAlI khAdI-priya mahilA hai|86 / / 7.64 zrImatI phUlakuMvara bAI corar3iyA : __ apane pati zrI mAdhosiMha jI kI prareNA se deza sevA ke kAryoM meM hissA lene vAlI phUlakuMvara bAI ne svatantratA Andolana meM mahatvapUrNa yogadAna diyA thaa| zrImatI corar3iyA eka jAgaruka mahilA thiiN| satyAgraha aura pikeTiMga ke daurAna aneka bAra unheM pulisa kI yAtanAeM sahanI par3I thii| ajamera satyAgraha meM bhAga lene ke kAraNa zrImatI coraDiyA ko 3 mAha jela meM rahanA par3A thaa| , Page #674 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 652 Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna zrImatI kI putrI corar3iyA ramA bahana aura putravadhu lIlAvatI bahana AjAda hinda phauja kI rAnI jhAMsI rejImeMTa meM sakriya kArya karatI thii| lIlAvatI bahana ke zabdoM meM 'jaba briTiza ne raMgUna chor3a diyA aura jApAniyoM ne raMgUna para adhikAra jamA liyA taba kucha samaya ke lie ApAdhApI maca gaI thii| kaI mAsa taka bhAratIya striyAM gharoM se bAhara nahIM nikala sakI thii| hamane apane makAna para eka borDa lagA diyA thA ki isa ghara meM mahAtmA gAMdhI, paMDita neharu tathA anya bhAratIya netA Akara Thahare haiN| isa ghara meM nezanalisTa bhAratIya rahate haiN| ise par3hakara soljara hameM kabhI kisI taraha hairAna nahIM karate the| 21 aktUbara 1643 ko varmA aura malAyA meM jhAMsI kI rAnI rejImeMTa sthApita karane kA kArya pUrA huaa| taba rAta dina bama varSA hotI rahatI thI / AvazyakatA par3ane para hama khule maidAna meM hathiyAroM se susajjita khar3I rahatI thii| hama ghAyaloM kI sevA-suzrUSA karane aura aspatAla le jAne kA kArya bhI karatI thii|" 7.65 sarvatI bAI yA sarasvatI devI : sarvatIbAI kA janma 1606 ke AsapAsa huaa| Apake pitA kA nAma zrI sAMvaladAsa thaa| zAdI ke kucha dinoM bAda hI vaidhavya kA dArUNa duHkha Apa para A pdd'aa| ataH Apa apane pitA ke ghara rahane lgii| rASTrIyatA kI bhAvanA Apa meM janmajAta thI hii| pati ke nidhana ke bAda Apane dezasevA kA nizcaya kiyA aura vibhinna AndolanoM meM sakriya bhAga lene lgii| jisake kAraNa Apako do bAra jela yAtrA karanI pdd'ii| Apane anya mahilAoM ko bhI ina AndolanoM meM bhAga lene ke lie prerita kiyA thaa| dezaprema ke sAtha-sAtha hRdaya meM vidyamAna dhArmika saMskAra Apako dhArmika kAryoM meM bhAga lene ke lie prerita karate rahate the| eka bAra eka muni-saMgha AgarA aayaa| Apane munizrI ke pravacanoM ko dhyAnapUrvaka sunA aura dIkSA dhAraNa kara lii|8|| 7.66 zrI saradAra kuMvara lUNiyA : ajamera (rAjasthAna) ke prasiddha dezabhakta zrI jItamala lUNiyA kI dharmapatnI zrImatI saradAra kuMvara lUNiyA pardAprathA kA bahiSkAra karane vAlI tathA rASTrIya Andolana meM bhAga lene vAlI osavAla jaina samAja kI eka strI ratna thii| 1633 meM rASTrIya Andolana meM Apane bhAga liyaa| jaba lUNiyA jI jela cale gaye to kucha samaya bAda Apane videzI kapar3oM kI dukAnoM para pikeTiMga kI, phalasvarUpa giraphtArI huI aura chaha mahIne kI jela kI sajA paaii| Apa pAMca-chaha mahilAoM kA jatthA lekara gaI thii| sabhI giraphtAra kara lI gii| majisTreTa ne Apako 'e' klAsa tathA anya mahilAoM ko 'sI' klAsa jela meM rkhaa| Apane isakA virodha kiyA aura apane tIna varSIya putra ke sAtha 'sI' klAsa meM hI rhii| 7.67 zrImatI sajjana devI mahanota : ujjaina (ma. pra.) ke prasiddha svAdhInatA senAnI zrI saradAra siMha mahanota kI dharmapatnI zrImatI sajjana devI mahanota kA janma 1604 ke Asa-pAsa gvAliyara rAjya ke rAjapratiSThita zrI suganacaMda bhaMDArI ke yahA~ huA thaa| tatkAlIna pardA-prathA, dikhAU kulInatA kI Apane cintA nahIM kI aura miDila (AThavIM kakSA) taka zikSA grahaNa kii| 1630 ke Andolana meM sarakArI Adeza kI avahelanA kara Apa cAra mAha jela meM banda rhii| 1632 ke vyaktigata satyAgraha meM bhI Apane jela yAtrA kii| 1642 meM Apa aneka bAra giraphtAra huI aura chor3a dI gii| 1643 meM Apa najarabaMda huI aura 1646 meM chuuttii| Apake putra zrI rAjendra kumAra mahanota aura bhatIje zrI teja bahAdura mahanota ne bhI jela kI dArUNa yAtanAyeM shii| 7.678 zrImatI zIlavatI mittala : zrImatI zIlavatI mittala prasiddha svataMtratA senAnI bAbU nemIzaraNa mittala kI dharmapatnI thii| apane pati ke sAtha kandhe se kandhA milAkara do bAra jelayAtrA kii| Apa kAMgresa kI pratyeka sabhA meM bhAga letI thii| Apake putra bhI ApakI taraha rAjanaitika kAryoM meM lage rhe|61 7.66 zrImatI vidyA devI jaina : dillI nivAsI zrImAn zItala prasAda jaina kI Apa dharmapatnI haiN| ApakI Ayu 85 varSa kI hai| Apane ema. e. tathA ela. ela. bI taka kI zikSA prApta kI hai| Apa kaoNgresa evaM gAMdhIvAdI vicAroM se prabhAvita haiN| Apa 30 varSa kI Ayu se hI strI zikSA evaM Page #675 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 653 nArI utthAna ke kAryoM meM vibhinna zikSA saMsthAnoM se pUrNa rUpa se jur3I haiN| svAdhyAya, pravacana Adi ke dhArmika pariveza se bhI Apa satat jur3I huii| 7.100 sunitA guptA : Apake mAtA-pitA zrImatI vidyAvatI jaina evaM prakAzacaMda jaina haiN| kalakattA nivAsI zrImAn veda prakAza guptA Apake pati haiN| ApakA janma 1654 meM huA thaa| ema. e., ela.ela.bI., ela. ela. ema taka kI zikSA Apane saMpanna kii| 1680 meM Apa dillI hAI korTa meM sivila jaja niyukta huii| vartamAna meM zrImatI guptA tIsa hajArI korTa dillI meM jilA va satra nyAyAdhIza ke pada para kAryarata haiN| Apa pratidina zrI padama prabhu jI, zrI pArzvanAtha bhagavAna zrI mahAvIra cAlIsA mahAmaMtra navakAra evaM bhaktAmarajI strota kA jApa karatI haiN| jaina dharma ke prati Aja bhI ApakI zraddhA aTuTa hai|" 7.101 kumArI azokA : Apa dillI nivAsI sva. zrI prakAzacaMda jaina evaM zrImatI saralAdevI jaina kI suputrI haiN| Apane ela.ela.ena. taka kI zikSA prApta kI hai| Apane 31 varSa taka adhivaktA kA kArya kiyA tathA baccoM ko naitika zikSA kA adhyayana krvaayaa| jilA upabhoktA nivAraNa phArma kI Apa sadasyA rahI va ucca tathA uccatama nyAyAlayoM meM snAtaka kAryakartA ke rUpa meM kArya kiyaa| isake sAtha hI Apane jaina tIrtha yAtrAyeM kI tathA jaina dharma kI lagabhaga sabhI saMsthAoM se jur3I haiM / san 2001 se sAmAjika evaM kAnUnI kA- bhoM meM reDiyo Telivijana para Apa progrAma detI A rahI haiN|64 7.102 zrImatI vasudhA jaina : Apa zrImAn vedaprakAza jaina tathA zrImatI mAmaka~vara jaina kI suputrI tathA pAnIpata nivAsI zrImAn pavana jaina kI dharmapatnI haiN| Apa jaina mahilA saMgaThana evaM agravAla mahilA saMgaThana pAnIpata kI sadasyA raha cukI haiN| svAdhyAya meM ApakI vizeSa rUci hai| Apa nirdhana logoM ke lie AjIvikA ke sAdhana juTAne meM sahayoga detI haiN| Apa cAra varSa taka Tappara veara kaMpanI kI vI.AI.pI. menejara raha cukI haiN| pUre deza meM isa vyavasAya meM vaha prathama sthAna para raha cukI haiN| ApakA janma 1656 meM huA thaa|5 7.103 zrImatI kRSNAvaMtI jaina : Apa muMbaI kI rahane vAlI haiN| ApakA janma 1646 meM huA thaa| Apa zrImatI trizalAdevI evaM zrImAn vimalaprakAza jI kI suputrI evaM zrImAn raviMdrakumAra jaina kI dharmapatnI haiN| Apa kenar3A phAineMziyala invesTamaiMTa sTaoNka mArkiTa meM vyApAra karatI haiM evaM oNila eNDa gaisa proDakzana meM akAMuTaiMTa haiN| Apa dUdha, zahada Adi kA sevana nahIM karatI haiN| dUdha ke sthAna para Apa soyAbIna evaM sUkhA mevA kA dUdha zuddha zAkAhAra ke rUpa meM grahaNa karatI haiN| 6 7.104 zrImatI babItA jaina : Apa bI. Ara. guptA evaM sulocanA devI guptA kI suputrI tathA zrImAn jagadIpa jaina kI dharmapatnI haiN| ApakA janma 1665 meM huA thaa| Apane ema.e. ema. phila., ela. ela. bI. taka kI zikSA prApta kI haiN| vartamAna meM Apa biz2anesa eNDa TeksaTAIla meM eksaporTara haiN| pratidina bhaktAmara kA pATha karatI hai tathA aThAI tapa bhI kara cukI haiN| 7.105 pro0 (DaoN0) vidyAvatI jaina :pro0 DaoN0 vidyAvatI jaina viduSI paraMparA meM pANDulipiyoM kA pramANika saMpAdana va anuvAda karane vAlI saMbhavataH sarvAdhika anubhavI hastAkSara haiN| unakI lekhanI ke saMsparza se AnevAlI prAcIna aprakAzita sAhitya kI eka yazasvI paraMparA hai| jisase vidvajjagata evaM jaina samAja suparicita hai| apabhraMza bhASA meM racita mahAkavi siMha kI vizAlakAya racanA pradyumnacaritra kA vibhinna pANDulipiyoM se prAmANika saMpAdana evaM zabda-artha kI susaMgati se samanvita anuvAda DaoN vidyAvatI jaina dvArA prastuta kiyA jAnA isa saMskaraNa kI zrIvaddhi karatA hai| paurANika mahApurUSa pradyumna ke yazasvI jIvana caritra ko atisuMdara DhaMga se gUMthakara racI gayI, Page #676 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 654 yaha kRti hara Ayu varga evaM hara stara ke vyaktiyoM ke lie subodhagamya evaM preraNAspada hai / 12 vIM 13 vIM zatAbdI IsvI ke yazasvI sAhityakAra mahAkavi bUcarAja kI prasiddha madanayuddha kAvya nAmaka kRti kA sampAdana evaM saphala anuvAda bhI DaoN0 vidyAvatI jaina ne kiyA hai| Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna 7.106 zrImatI suzIlA siMghI : Adhunika yuga meM sAmAjika krAMti kI mazAla thAma kara sAmAjika vikAsa ke lie satata saMgharSa karane vAlI osavAla mahilAoM meM suzIlAjI ne antarrASTrIya khyAti arjita kI hai| eka sAmAnya parivAra meM pitA- zrI azarphIlAla jaina ke vAtsalya tale palI caudaha varSIya kanyA ke antara meM krAnti kI isa chupI ciMgArI ko mahAtmA gAMdhI ne pahacAnA evaM unakI preraNA pAkara yaha bAlikA sadaiva ke lie sAmAjika unnayana ke lie samarpita ho gii| kizoraavasthA Ate Ate bAla vidhavA ho jAne kI niyati ko nija ke puruSArtha se unhoMne badala kara rakha diyaa| sAmAjika krAMti ke sUtradhAra zrI bhaMvaramalajI ne san 1646 meM unako apanI sahadharmiNI banA kara sAmAjika cetanA ke naye yuga kA sUtrapAta kiyA / san 1652 meM pardA evaM daheja virodhI abhiyAnoM meM ve sadA agraNI rahI / mAravAr3I sammelana ke maMca se sAmAjika sudhAroM ke lie sadaiva saMgharSarata rahate hue, kalakattA yUnivarsiTI se unhoMne ema. e. kiyA / rASTrIya Andolana se jur3a kara kAMgresa ke adhivezanoM ko sambodhita kiyA / san 1658 se 1672 taka akhila bhAratavarSIya parivAra niyojana kauMsila evaM kalakattA kI mahilA sevA samitI kI mAnada maMtrI rhii| unakA kAryakSetra mAravAr3I samAja yA kalakattA taka hI sImita nahIM rahA apitu puruliyA ke AdivAsI aMcaloM, koyalAkhAnoM, cAya bAgAnoM evaM kalakattA ke slama kSetroM ke majadUra pArivAroM ke zaikSaNika evaM sAmAjika vikAsa ke lie suzIlA jI sarvadA sevArata rhii| sana 1668 meM unhoMne 'parivArikI' kI sthApanA kI, jahA~ 2 varSa se 16 varSa kI umra ke daridra parivAroM ke saiMkar3oM baccoM ke samucita vikAsa kI apUrva vyavasthA hai| pazcima baMgAla kI sarakAra ne unheM jasTisa oNpha pIsa (1663.73) manonIta kara sammAnita kiyaa| san 1685 meM kalakattA ke 'leDIja sTaDI grupa' dvArA ve sarvapramukha sAmAjika kAryakartrI evaM san 1687 meM bambaI ke 'rAjasthAna velapheyara esoziyezana' dvArA 'sarva pramukha mahilA kAryakartrI' cunI gii| samprati ve mahAtmA gAMdhI dvArA sthApita 'kastUrabA gAMdhI smAraka nidhi' kI TrasTI haiN| samAja sevA ke atirikta aneka zaikSaNika evaM kalA saMsthAnoM ko unakA nirdezana upalabdha hai| anAmikA, saMgIta kalA mandira, anAmikA kalA saMgama, zikSAyatana, yUnivarsiTI, mahilA esosiyezana, mahilA samanvaya samiti, gAMdhI smAraka nidhi, mAravAr3I bAlikA vidyAlaya, Adi aneka saMsthAe~ suzIlA jI kI sevAoM se lAbhAnvita huI haiN| osavAla samAja isa nArI ratna se sadaiva gauravAnvita rhegaa| 7. 107 suzrI mallikA sArAbhAI : bhAratIya saMskRti ke vibhinna AyAmoM ko vizva phalaka para saphalatA pUrvaka rUpAyita karane vAlI kalA jagata kI vizva vikhyAta tArikA haiM mallikA sArAbhAI / Apa vizva vikhyAta aNu-vaijJanika DA. vikrama sArAbhAI evaM vizva vikhyAta nRtyAMganA maNAlinI sArAbhAI kI suputrI haiN| kaoNlejIya zikSA ke uparAnta Apane menejameMTa korsa meM DaoNkTareTa hAsila kI tAki paitrika sArAbhAI udyoga ko dizA de sakeM / abhinaya kA zauka Apako philmoM meM bhI le gayA / kintu na to udyoga kI lipsA hI unheM pakar3e rakha sakI, na bambaI kA philmI mAhaula hI unheM rAsa aayaa| mallikA jI kI kalAtmaka ruci aura racanAdharmitA unheM natya zAstra kI ora khIMca gaI aura ve nRtya kI pAramparika vidhA se jur3a gii| apanI kRtiyoM meM talAze naye-naye prayogoM se usakI abhivyakti hotI rhii| nArI zakti kI abhivyanjanA meM mallikA jI ne pAramparika zailI ke sAtha baile koriyAgrAphI, mAIna, prastara bhaMgimA, saMvAda Adi ke saphala mizraNa se sazakta prabhAva utpanna kara darzakoM ko acambhita kara diyaa| kalA samIkSakoM ne unake pradarzanoM kI bhUri-bhUri prazaMsA kii| unhoMne Adhunika bhArata meM nArI zoSaNa evaM nArI para hone vAle atyAcAra kI ghaTanAoM ko natya nATya dvArA itane mArmika DhaMga se prastuta kiyA ki ve vidroha kI pratIka bana gii| zrI aura zakti' zraMkhalA meM "keralA - 4" (pAlaghATa meM AtmaghAta karane vAlI cAra bahanoM kI gAthA) meM sAmAjika zoSaNa ke khilApha svara itanA bulanda thA ki vaha darzakoM ko hilA gyaa| isI taraha "cipako Andolana' se sambaMdhita nATya maMcana bhI bar3A prabhAvazAlI thA / Page #677 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 655 hAla hI meM prasiddha philmakAra pITara bruka ne jaba 'mahAbhArata' kA maMcana karane va philma banAne kI ThAnI to 'draupadI' ke anyatama abhinayArtha unakI eka antarrASTrIya sitAre kI talAza mallikA jI para jAkara khatma huii| videzoM meM jahA~ kahIM isa prasiddha kathA nATya kA maMcana huA, sabhI ne unake abhinaya ko sraahaa| vaise bhI mallikA jI ne draupadI kA pAtra svayaM jiyA hai| sabhI mAnavIya saMvadanAe~ evaM traiNa abhiSaptatAe~ abhinaya ke dvArA jIvaMta kara denA unakI vizeSatA thii| rAtoM rAta mallikA jI antarrASTrIya maMca ke abhinava sitAre ke rUpa meM sthApita ho gii| darzaka isa sAhasI abhinetrI kA svAbhAvika abhinaya dekha kara daMga raha ge|100 7.108 suzrI rItA nAhaTA :___ Adhunika yuga meM nArI svAtantrya kA udghoSa sabhyatA ke vikAsa meM mIla kA eka patthara hai| kisI bhI kSetra meM puruSa kA ekAdhikAra aba samApta ho gayA hai| isakA eka jvalaMta udAharaNa haiM zrImatI rItA nAhaTA / ve pacIsa varSa kI umra meM bhArata kI prathama mahilA TaiksI cAlaka bnii| isa maulika evaM sAhasika kadama ke lie unakA saMkalpa sarAhanIya hai| zrImatI rItA jodhapura ke bhUtapUrva sAMsada zrI amata nAhaTA kI suputrI haiN| unakI philma "kissA kursI kA bahuta carcita huI thii| rItA jI ko karmaTha evaM saMgharSazIla vyaktitva virAsata meM milA hai| ve 'kissA kursI kA' ke nirmANa meM bhI sahayogI rhii| dillI dUradarzana ke yuvA-maMca meM usakA pradarzana huaa| Apake cAcAjI gAMdhI jI ke namaka satyAgraha meM bhAga le cuke the| 01 7.106 chagana bahana : svataMtratA saMgrAma ke vAtAvaraNa meM bar3I honevAlI svabhAva se hI nirbhIka aura vidrohiNI chagana bahinakA janma nAgapura meM zrI motIlAlajI evaM zrImatI cAMdabAI baida ke ghara sana 1630 meM huA thaa| chagana bahina eka vidrohiNI nArI honepara bhI nArIsulabha guNoM se vibhUSita haiM aura eka kuzala gahiNI kA dAyitva bhI bhalI-bhA~ti nibhAtI haiN| ApakI AtmIyatA, saralatA va Atithya kisI ko bhI prabhAvita kiye binA nahIM rhtaa| Apa kuzala gAyikA aura prabhAvazAlI vaktA bhI haiN| Apa ke bhASaNa meM bhAvukatApUrNa udbodhana aura sAhityikatA kA sukhada aura preraNAspad samanvaya rahatA hai| vAstava meM chagana bahina hamAre samAja kA gaurava haiN| anyAya pratirodha kI kSamatA chagana bahana ne pArivArika pariveza se hI prApta kara lI thii| Apa kevala AThavIM kakSA taka hI zikSA prApta kara paaii| usa kaccI umra meM bhI skUla meM jaba adhyApakoM ne parIkSA phala acchA rakhane ke lie parce AuTa karA diye to Apane unake viruddha vidroha kA jhaMDA gAr3a diyaa| adhyApakoM ke har3atAla kara dene para Apane hoziyAra chAtrAoM kI sahAyatA se skUla calAkara dikhA diyaa| aMta meM prabaMdhakoM ko sabhI adhyApakoM kI chuTTI karake nayA sTApha rakhane para bAdhya honA pdd'aa| Apane nATya va saMgIta ke kAryakrama Ayojita karake arjita rAzi se nirdhana chAtrAoM kI sahAyatA karake unheM nirbhIkatA pUrvaka Age bar3hane kI preraNA dii| 16 varSa kI Ayu meM ApakA vivAha khIMcana ke zrI trilokacaMdajI golechA ke sAtha kiyA gayA jinakA kalakatte meM vyavasAya thaa| ataH Apa kalakatte A gii| vahA~ una dinoM akhila bhAratIya mAravADI sammelana ke tattvAdhAna meM sarvazrI bhaMvaramalajI siMghI, siddharAjajI DhaDDA, vijayasiMhajI nAhara, gaNezamalajI baida, zrIcaMdajI mehatA Adi yuvAjana sAmAjika kurItiyoM ke nivAraNa aura janacetanA jagAne kA kArya bar3e utsAha se kara rahe the| Apa bhI una se jur3I, aura eka samAroha meM unake sAtha Apane bhI kesariyA bAnA pahanakara daheja va pardA prathA jaisI sAmAjika kurItiyoM ko tor3ane va jAtapA~ta ke bhedabhAva se Upara uThane kA saMkalpa liyaa| san 56 meM Apa khIMcana A gaI aura vahA~ harijanoM ko savarNoM ke ku~e se jala dilAne kA kArya hAtha meM liyaa| san 57 meM Apa vinobAjI ke bhUdAna yajJa meM sammilita huI evaM sabhI racanAtmaka kAryoM meM sakriya bhAga lene lgii| phalasvarUpa jaba rAjasthAna meM paMcAyatI rAjya kA pravartana huA to Apa prathama bAra khIcana grAma kI sarapaMca cunI gaI aura grAmINa janatA kI sevA meM laga gii| __ san 62 meM ApakA parivAra jodhapura A gayA aura pati-patni donoM racanAtmaka kAryakramoM meM bhAga lene lge| aura Apa jodhapura maMDala kI upAdhyakSA bnii| san 1678 meM jaba gokula bhAI bhaTTa ke netatva meM zarAba baMdI AMdolana chir3A to usa meM Apa agraNI rhiiN| san 1670 meM jaba dubArA satyAgraha chir3A to Apane usakA netatva smbhaalaa| isa AMdolana ke phalasvarUpa jodhapura, pAlI va bIkAnera jile zarAbamukta ghoSita kiye gye| Page #678 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 656 Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna isa AMdolanI mAhaula ke bIca bhI Apane varSoM pUrva chor3A huA adhyayana punaH Arambha kiyA aura 1973 meM apanI putrI ke sAtha Apane bhI jodhapura vizvavidyAlaya se hiMdI meM ema.e.kI upAdhi prApta kii| hAlahI meM Apane apane nivAsasthAna para hI mIrA saMsthAna ke aMtargata AMganavAr3I kAryakartA prazikSaNa kendra kAyama kiyA hai jisameM vibhinna gAMvo se AI 52 mahilAe~ prazikSaNa prApta kara rahI haiN| ApakA ghara hI unakA chAtrAvAsa hai ora Apa hI unakI mA~ haiM jinheM ve kSaNabhara bhI apane se alaga nahIM karanA caahtiiN| Apa unameM cetanA jagAne kA evaM manauvaijJAnika tarIke se aMdha vizvAsoM aura rUr3hiyoM se mukta karake susaMskRta banAne kA mahatvapUrNa kArya kara rahI haiM / 102 7.110 zrImatI vimalA mehatA : zrImatI vimalA mehatA kA janma jodhapura ke zrI harakharAjajI lor3hA ke ghara huaa| jodhapura ke tatkAlIna rAjamahala kaoNleja se bI.e. kI upAdhi prApta karane ke pazcAt vivAha ho jAne se Apa pati zrI vIrendrarAja jI mehatA ke sAtha dillI meM rahane lgii| isI bIca Apane sAhitya bhUSaNa kI parIkSA bhI uttIrNa kara lI aura apane pati evam unake sAhityasevI mitroM kI preraNA se lekhanakArya Arambha kiyaa| vaise vimalAjI kI lekhana meM rUci vidyArthI jIvana se hI thI aura Apa apanI kaoNleja kI patrikA 'zaMkhanAda' kI sahasampAdikA thii| hiMdustAna sAptAhika meM 'puruSoM ke kSetra meM mahilAe~' zIrSaka se ApakI eka lekhamAlA prakAzita huI jise pAThakoM ne bahuta pasaMda kiyaa| usI se prerita hokara Apane aMtarrASTrIya mahilA varSa ke avasara kI 32 mahilAoM kA jIvana paricaya prastuta karanevAle "Aja kI mahilAeM" graMtha kA praNayana kiyaa| isase pUrva ApakI eka kRti 'bhArata kI prasiddha mahilAeM' prakAzita ho cukI thii| dillI meM rahate hue nArI jIvana va pArivArika samasyAoM para Apake lekha, sabhI prasiddha patra-patrikAoM meM chapate rhe| bAla sAhitya ke kSetra meM bhI Apane suMdara kahAniyA~ likhI haiM jo 'rocaka kahAniyA~' zIrSaka ke antargata pustaka meM prakAzita huI haiN| sAhitya sajana ke atirikta vimalAjI kI ruci ke viSaya haiM :- bAgavAnI va ghsjjaa| Apake pati zrI vI. Ara. mehatA kendrIya sacivAlaya meM jahAjarAnI vibhAga meM uccAdhikArI bana gaye aura taduparAnta ve eziyana DevelapameMTa bainka ke ucca adhikArI bane to Apa unake sAtha manIlA calI gii|03 7.111 zrImatI suzIlA boharA : suzIlAjI hamAre samAja kI una ginI cunI suzikSita mahilAoM meM se haiM jo arthopArjana dvArA svayaM ko Atma-nirbhara banAne ke sAtha-sAtha apanA atirikta samaya pIr3ita mAnavatA kI sevA meM samarpita kara rahI haiN| ApakA janma jodhapura meM zrI mUlakarAjajI dhArIvAla ke yahA~ 10 aprela 1140 ko huA thaa| ApakA vivAha devariyA (jaitAraNa) nivAsI sva. zrI pArasamalajI boharA se huA parantu yuvAvasthA meM hI eka putrI ke pitA banakara ve bhagavAna ko pyAre ho gye| taba suzIlAjI ne Atmanirbhara banakara svayaM ko adhyAtma sAdhanA ke sAtha-sAtha loka-sevA meM lagAne kA nizcaya kiyaa| Apane jodhapura vizvavidyAlaya se ema.e.(rAjanItizAstra) kiyA aura phira bI.eDa. karake 1667 meM maheza zikSaka prazikSaNa mahAvidyAlaya jodhapura meM vyAkhyAtA bana gaI aura Aja bhI vahIM kAryarata haiN| yahA~ Apa apane saMsthAna se nikalanevAlI zaikSika patrikA 'ejyUkezanala hairAlDa' kI saha-sampAdikA bhI haiN| Apa apane jIvana kA dUsarA lakSya prApta karane ke lie aneka AdhyAtmika tathA mAnava-kalyANakArI sevA saMsthAnoM se jur3I haiN| Apa netrahIna vikAsa saMsthAna, jodhapura kI adhyakSA haiN| sAtha hI Apa jodhapura ke gAMdhI zAMti pratiSThAna kI adhyakSA aura mahAvIra iMTaranezanala jodhapura kI saMyukta saciva bhI haiN| Apa jodhapura vizvavidyAlaya kI sIneTara haiM aura akhila bhAratIya mahAvIra jaina zrAvikA saMgha, madrAsa kI adhyakSA bhii| Apa bhopAlagar3ha ke marudhara khAdI grAmodyoga saMsthAna kI saMyukta saciva haiN| inake atirikta Apa aneka saMsthAoM kI kAryasamiti kI sadasyA haiM jinameM mukhya hai- jodhapura nAgarika esosiyezana, jaina vidvat pariSada jayapura, mahAvIra vikalAMga pariSad, samyak jJAna pracAraka maMDala jayapura ityaadi|04 , Page #679 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 657 7.112 DaoN. sarayU DosI : bhArata kI sAMskRtika virAsata ko apanI athaka zodha evaM samIkSAoM se ujAgara karane vAlI, aparimita saundarya kI dhanI eka aura mahilA ratna haiM jinheM pAkara osavAla samAja gauravAnvita huA hai| ve haiM bhArata ke pratiSThita udyogapati zreSThI bAlacanda hIrAcanda DosI ke khAnadAna kI putravadhU zrImatI sarayU ddosii| prasiddha samIkSaka zrI khuzavaMtasiMha ne viveka, saundarya evaM sampatti ke isa aizvaryazAlI saMgama ko eka anupama saMyoga mAnA hai| saMvat 2010 meM bambaI yunivarsiTI se kalA-snAtaka hokara sarayUjI ne bambaI ke je. je. skUla oNpha ArTa meM citrakalA evaM rekhAMkana meM vizeSa yogyatA hAsila kii| 'phieTa' moTara kAra ke prasiddha nirmAtA bAlacanda hIrAcanda khAnadAna ke kula dIpaka zrI vinoda DosI se ApakA pariNaya huaa| saMvat 2015 meM sarayUjI ne amarIkA kI micigana yunivarsiTI se ArTa hisTrI meM snAtakIya parIkSA uttIrNa kI evaM tatkAla apanI abhinava ruci ke anurUpa zodha kArya meM saMlagna ho gii| saMvat 2028 meM bambaI yunivarsiTI ne "prAcIna bhAratIya itihAsa evaM saMskRti" para ApakA zodha prabandha svIkAra karate hue Apako pIeca.DI. kI upAdhi se sammAnita kiyaa| zikAgo yunivarsiTI meM mugala kAlIna citrakalA kA vizeSa adhyayana kara Apane bhArata kI sUkSma ;upajanapada citrakalA ke vividha AyAmoM evaM itihAsa para vizeSajJatA hAsila kii| ApakI anavarata zodha ke phalasvarupa purAtana jaina mandiroM evaM graMtha bhaMDAroM se aneka vizva-vizruta kalAkRtiyoM kA uddhAra ho skaa| isI sAdhanA kI phalazruti haiM "mAsTara pIseja oNpha jaina peMTiMgsa" (1685) evaM 'e kalekTarsa DrIma' (1987) jaise graMtha jo kalA jagata kI amUlya dharohara haiN| zrImatI DosI vizva kI aneka yunivarsiTiyoM dvArA vijiTiMga prophesara' ke garimA pUrNa pada para AmaMtrita hokara prAcIna bhAratIya saMskRti kI yaza gAthA vizva ke kone-kone meM phailA cukI haiN| saMvat 2033 meM amarIkA kI micigana yUnivarsiTI evaM saMvat 2063 meM keliphorniyA yUnivarsiTI ne Apako sammAnita kiyaa| yuropa ke aneka zikSaNa evaM sAMskRtika saMsthAnoM ne vArtAe~ Ayoji bhAratIya AkAzavANI evaM dUradarzana ke atirikta bI. bI. sI. landana dvArA bhI ye vArtAe~ prasArita kI gii| bhAratIya sinemA ke sandarbha meM zodha kArya ApakI abhinava ruci kA dvitIya sopAna hai| saMvat 2030 meM Apane nyUyArka yunivarsiTI se philma takanIka evaM nirmANa meM vizeSajJatA hAsila kii| bhAratIya sinemA ke sAmAjika evaM sAMskRtika avadAna ko rekhAMkita karane vAle Apake nibaMdha vibhinna patra patrikAoM meM prakAzita hote rahate haiN| chAyAMkana (phoTogrAphI) bhI ApakA priya viSaya rahA hai| saMvat 2038 se 2053 taka Apane kalA jagata kI abhinava patrikA 'mArga' kA saphala sampAdana kiyaa| jaba saMvat 2043 meM bhArata sarakAra dvArA vizva ko bhArata kI sAMskRtika virAsata se paricaya karAne hetu 'phesTivala oNpha iMDiyA' kA videzoM meM Ayojana kiyA gayA to Apa usakI mAnada sadasya manonIta huii| isa sandarbha meM prakAzita "dI iMDiyana vUmana" (bhAratIya nArI) graMtha ke lekhana evaM citraNa kA zreya Apa hI ko hai|05 7.113 zrImatI mamatA DAkaliyA : bacapana se hI apane vidyAlaya ke utsavoM meM apane svaramAdhurya aura bhAvapUrNa gAyikI ke lie lokapriyatA prApta karanevAlI mamatAjI jodhapura ke zrI ratanacaMdajI karNAvaTa va zrImatI zyAmalatAjI kI suputrI haiN| mamatAjI ko saMgIta meM abhiruci apanI pArivArika paramparA se virAsata meM milii| Apake pitAmaha sva. haMsarAja jI karNAvaTa samAja sudhAra ke gItoM ke racayitA va lokapriya gAyaka the| ApakA janma jodhapura meM san 1656 meM huaa| vahIM Apane saMgIta kA viSaya lekara jodhapura vizvavidyAlaya se bI.e. kI upAdhi grahaNa kii| vivAhoparAMta Apa apane pati zrI pArasamalajI DAkaliyA, sI.e. ke sAtha kucha varSa / pArasamalajI DAkaliyA. sI.e. ke sAtha kacha varSa dillI meM rahIM aura sana 16-3 meM unake baMbaI A jAnepara baMbaI rahane lgii| vivAha ke bAda bhI ApakI saMgIta-sAdhanA calatI rahI aura Apane zAstrIya saMgIta meM gAMdharva mahAvidyAlaya baMbaI se vizArada va alaMkAra kI upAdhi prApta kii| mamatAjI ne 8 varSa kI Ayu meM kalakattA dUradarzana para eka rASTrIya gIta peza kiyA thaa| jise sabhI ne bahuta pasanda kiyaa| 14 varSa kI Ayu se hI Apa AkAzavANI para lokagIta prastuta karatI rahI haiN| adhyayanakAla meM Apane maMDala stara kI aneka saMgIta pratiyogitAe~ jItI aura kaoNleja meM par3hate samaya saMgIta natya va nATya pratiyogitAoM meM bhAga letI rahI haiN| Apane sugama saMgIta aura rAjasthAnI lokagIta prastuta karane meM vizeSa dakSatA prApta kI hai aura sugama saMgIta meM jodhapura vizvavidyAlaya se bhI prathama puraskAra prApta kara cukI haiN|106 Page #680 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 658 Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna 7.114 zrImatI prIti lor3hA, ema. e. : jodhapura meM atyaMta sampanna aura pratiSThita mehatA parivAra meM janma lekara bhI apanI pArivArika paramparAoM aura sImAoM ke bIca saMgIta sAdhanA karake apanI svaralaharI ko akhila bhAratIya stara ke sammelanoM taka guMjAnevAlI prItijI kA vivAha jodhapura meM dinAMka 6 maI 1656 ko vijJAna vettA va sAhitya-saMgIta premI DaoN. gopAlasiMhajI lor3hA se huaa| usase ApakI saMgIta sAdhanA meM koI bAdhA nahIM aaii| Apane apane saMgIta-guru paMDita bI.ena. kSIrasAgara gvAliyara vAloMse saMgIta kA prazikSaNa prApta kiyA aura eka bAra zrI raMgama maMdira tricurApallI meM Ayojita akhila bhAratIya rasikavara saMgIta sammelana meM bhI bhAga liyaa| Apane rAjasthAna vizvavidyAlaya se saMgIta meM prathama zreNI meM ema.e. kI upAdhi grahaNa kii| sAtha hI gAMdharva mahAvidyAlaya maMDala, baMbaI kI vizArada parIkSA bhI prathama zreNI meM uttIrNa kii| Apane rAjasthAna ke jodhapura, udayapura evaM ajamera ke aneka saMgIta pratiSThAnoM dvArA Ayojita samArohoM meM apanA kAryakrama diyA aura eka bAra zrI raMgama maMdira tricurApallI meM Ayojita akhila bhAratIya rasikavara saMgIta sammelana meM bhI bhAga liyaa| Apane vizeSa rUpa se khyAla, dhrupada, dhamAra, tarAnA evaM bhajanoM kI gAyakI meM dakSatA prApta kI hai| 7.115 zrImatI prasanna ku~vara bhaMDArI : yaza lipsA se kosoM dUra, samAja kalyANa evaM sevA ko apane jIvana kA dhyeya banA lene vAlI mauna sAdhikA zrImatI prasanna ku~vara se jaina jAti gauravAnvita huI hai| rAjasthAna ke yazasvI svataMtratA senAnI zrI kesarIsiMha bArahaTha ke koTA sthita jarjara AvAsa ko jodhapura kI isa pravAsI mahilA ne puNya sthalI banA diyA hai| san 1658 meM samAja sevA kI utkaTa bhAvanA se prerita zrImatI prasanna ku~vara ne yahA~ anAtha baccoM kI eka pAThazAlA kholakara apanI racanAtmaka pravattiyoM kA zrI gaNeza kiyaa| jalda hI isa hetu unhoMne nagara vikAsa samiti kA gaThana kara use paMjIkRta karA liyaa| isa kArya meM sevAbhAvI nAgarikoM evaM samAja kalyANa vibhAga ne bhI sahayoga kiyaa| pariNAmataH Aja yaha saMsthAna vaTa vakSa kI taraha phailakara sarvajana hitAya, sarvajana sukhAya kA kArya kara rahIM haiN| pichar3e ilAke meM cala rahI bAlavAr3I se 80 evaM prAthamika zAlA meM 125 bAlaka-bAlikAe~ lAbhAnvita ho rahe haiN| san 1678 se saMcAlita nirAzrita bAla gaha meM 31 bAlaka raha rahe haiM jo vibhinna rAjakIya vidyAlayoM meM adhyayana rata haiN| inheM yahA~ vokezanala TreniMga bhI dI jAtI hai evaM hIna bhAvanA se mukta, svastha mana vAle, caritravAna nAgarika banAne kA prayatna kiyA jAtA hai| saMsthAna dvArA saMcAlita saMkSipta pAThyakrama meM 18 evaM anaupacArika zikSA kendra meM 27 bAlikAe~ zikSA lAbha le rahI haiN| parityakta zizuoM kA pratipAlana kendra saMsthAna kA eka mahattvapUrNa aMga hai| anAtha baccoM kI isa sarAhanIya sevA ke lie jilA prazAsana ne Apako sammAnita bhI kiyA hai| pichar3e kSetra kI mahilAoM ko vibhinna prakAra ke krAphTa sikhAe jAte haiM evaM unheM sAmAjika burAIyoM ke prati saceta kiyA jAtA hai| saMsthAna garbhavatI mahilAoM ko Azraya dene kA zubhArambha bhI kara cukA hai| kAmakAjI mahilAoM ke zizuoM kI dina bhara dekhabhAla ke lie khole gae pAlanA gaha meM 25 zizuoM kI dekha rekha ke lie muphta vyavasthA hai| saMsthA dvArA saMcAlita auSadhAlaya meM 1300 marIja lAbhAnvita ho cuke haiN| apaMga vidhavA evaM parityakta mahilAoM ke lie samAja kalyANa borDa kI sahAyatA se eka dhAgA rIliMga udyoga kholA gayA haiM jisameM 25 mahilAe~ lAbhAnvita ho rahI hai| ina sabhI kAryakramoM ko zrImatI bhaMDArI jisa samarpita bhAva se saMcAlita kara rahI haiM vaha sabhI ke lie anukaraNIya hai| unake isa abhiyAna meM unake pati zrI mahAvIracanda jI . bhaMDArI evaM anya parivArIjanoM kA bhI sarAhanIya sahayoga hai| 7.116 zrImatI zazi mehatA : arthazAstra aura sAMkhyikI jaise rUkhe viSaya meM san 1676 meM baMbaI vizvavidyAlaya se prathama zreNI meM prathama sthAna prApta kara snAtaka upAdhi dhAraNa karanevAlI zrImatI zazi mehatA baMbaI ke sahAyaka Ayakara Ayukta zrI govardhana malajI siMghavI kI suputrI haiN| ApakA janma jodhapura meM dinAMka 8 julAI 1955 ko huaa| Apa apane skUlI jIvana se hI pratibhAzAlI chAtrA rahIM aura jitane varSa kaoNleja meM adhyayana kiyA, Apako ekAdhika pratibhA sampannatA kI chAtravattiyA~ milatI rahI jaise ramAbAI rAnADe skaoNlarazipa, gavarnameMTa meriTa skaoNlarazipa va elphisTana kaoNleja opana mairiTa skoNlrship| bI.e meM prathama Anepara Apako rASTrIya chAtravatti aura Page #681 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa puraskAra se bhI sammAnita kiyA gyaa| Apa acchI vaktA rahIM aura apane vidyArthI jIvana meM vAda-vivAda ke aneka puraskAra jiiteN| Apane san 75 meM aMtara-mahAvidyAlaya lokanatya meM bhI bhAga liyA aura puraskRta huii| vivAhoparAMta Apa apane pati zrI nareza mehatA ke sAtha dillI Akara rahane lagI aura yahA~ aMgrejI ke prasiddha rASTrIya dainika 'iMDiyana eksapresa' meM saMvAdadAtA kA kArya karane lgii| isake sAtha-sAtha Apa rASTra va samAja kI jvalaMta samasyAoM para niraMtara likhatI rahatI haiN| AkAzavANI ke spaoNTa lAiTa kAryakrama meM Apa aneka bAra Adhunika jIvana kI vibhinna samasyAoM jaisemahilAoM para atyAcAra, parivAra niyojana, vyApArI mele aura milAvaTI mAla ityAdi para prakAza DAla cukI haiN|106 7.117 suzrI prabhA zAha : zravaNazakti se sarvathA vihIna honepara bhI bhArata meM hI nahIM, videzoM meM bhI apanI citrakalA kI chApa chor3anevAlI suzrI prabhA zAha kA janma san 1647 meM jodhapura meM huaa| ApakA mUla nivAsa sthAna sirohI hai jahA~ se Apake pitAmaha jodhapura Akara bse| Apake pitA zrI lakhapatarAja zAha bhI kucha varSoM taka jodhapura ke esa.ema. ke. kaoNleja meM vyAkhyAtA va udayapura vizvavidyAlaya ke kula saciva rahe / Ajakala Apa dillI meM keMdrIya sarakAra meM praur3ha zikSA ke uccAdhikArI haiN| prabhAjI ne apanI zikSA naI dillI ke leDI naoNisa mUka, badhira ora aMdha vidyAlaya meM grahaNa kI aura citrakalA kA prazikSaNa kAnor3iyA mahAvidyAlaya jayapura aura udayapura meM liyaa| tadanantara, triveNI kalA saMgama dillI meM kArya karate hue ApakI kalA meM nikhAra aayaa| Apa bhArata sarakAra ke sAMskRtika vibhAga kI sadasya (phailo) aura rAjasthAna lalitakalA akAdamI kI kAryakAriNI samiti kI sadasyA haiN| abhI Apa dillI meM prabhA iMsTITyUTa ke nAma se vikalAMgoM ke lie kalA, kauzala aura sAMskRtika prazikSaNa kA kendra calA rahI haiN| prabhAjI ke citroM kI ekala pradarzaniyA~ dillI meM 5 bAra ora jayapura, baMbaI, madrAsa, caMDIgar3ha aura ToraMTo (kanAr3A) meM eka-eka bAra laga cukI haiM aura inhIM zaharoM meM Ayojita anya kalA-pradarzanoM meM bhI aneka bAra bhAga le cukI haiN| eka bAra laMdana meM Ayojita vikalAMgoM kI aMtarrASTrIya kalA pradarzanI meM bhI Apa bhAga le cukI haiN| Apa naI dillI, baMbaI, madrAsa, aura jayapura ke pratiSThita kalA-saMsthAnoM dvArA Ayojita pradarzaniyoM meM bhI sakriya sahayoga detI rahI haiN| Apa apanI kalAkRtiyoM ke lie aneka saMsthAnoM dvArA puraskRta evaM sammAnita kI jA cukI haiM jinameM mukhya haiM : 1. badhiroM kI kaoNmana hailtha sosAiTI, lNdn| 2. tUlikA kalAkAra pariSad, udypur| 3. akhila bhAratIya lalita kalA pratiyogitA eka dhvani, naI dillii| 4. rAjasthAna lalita kalA akAdamI puraskAra 1675 aMtarrASTrIya mahilA varSa puraskAra, baMbaI 1675 6. mahAkauzala kalA pariSada, rAyapura | 7. rAjasthAna sarakAra dvArA 1681 meM svataMtratA divasa purskaar| 8. phaiDarezana oNpha yUnesko aisosiyezana, naI dillI 1681, rAjasthAna saMsthA saMgha naI dillI 1681 rAjasthAna saMsthA naI dillI dvArA sammAna 1651 ityaadi| isake atirikta bhArata ke aneka saMsthAnoM meM Apake citra saMgrahita haiN|110 7.118 DaoN. misa kAMti jaina : suzrI kAMti jaina kA janma phalaudI meM dinAMka 10 jUna 1636 ko huA thaa| Apake pitA zrI campAlAlajI va mAtA zrImatI kesarabAI jaina haiN| Apane san 1656 meM rAjasthAna vizvavidyAlaya se vanaspati zAstra meM ema.esa.sI. kI upAdhi prApta kI aura phira 6 varSa taka mahArAnI sudarzanA kaoNleja bIkAnera tathA mahArAjA va mahArAnI kaoNleja jayura meM vyAkhyAtA kA kArya kiyaa| tatpazcAta 14 varSa taka kanADA meM rahakara zodha kArya karatI rahI tathA sana 1673 meM ToraMTo vizvavidyAlaya se pIeca.DI kI upAdhi grahaNa kii| isa avadhi meM Apa usI vizvavidyAlaya meM adhyApana kA kArya bhI karatI rhiiN| Apake zodha kA viSaya thA malAnurAgI kakuramutte kA jIvarasAyanika va zarIravaijJAnika adhyayana (bAyokemikala eMDa phIjiyolaoNjikala sTaDIja oNpha koprophilasa phNgii)| san 1673 se * Page #682 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 660 Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna bImAriyoM se grasita hote dekhakara 1676 taka Apane madhumeha nAzaka dvIpikAoM saMbaMdhI zodhakArya kiyaa| bhArata va kanADA meM anusaMdhAna kArya karate samaya Apako aneka prakAra kI chAtra-vattiyA~ bhI prApta huI jinameM mukhya haiM:- bhArata sarakAra dvArA anusaMdhAna prazikSaNa chAtravatti, ToraMTo vizvavidyAlaya kI zikSAvatti va ena.Ara.sI. ema. Ara. sI. kI zodha zikSA vattiyA~ | Apake lagabhaga 40 zodhaparaka lekha bhArata, amerikA va yUropa kI pratiSThita zodha-patrikAoM meM prakAzita ho cuke haiN| itanA adhyayana karane ke pazcAt bhI bhArata lauTane para Apane yahA~ kI ajJAnagrasita dehAtI janatA ko gaMdagI ke bIca rahakara hote dekhakara dhanopArjana kI apekSA apane Apako janakalyANa meM lagAnA adhika zreyaskara samajhA aura sarakArI naukarI kA moha tyAgakara Apane apanI janmabhUmi phalaudI meM apane hI kharce se mAnava kalyANa kendra kI sthApanA kii| usake mAdhyama se ve svAsthya saMbaMdhI janakalyANakArI sevAoM meM Aja bhI saMlagna haiN| sarvaprathama Apane vahA~ svacchatA abhiyAna calAyA aura sthAnIya prazAsana va janatA ko bhI usake prati sajaga kiyaa| isa samaya Apa prAyaH vahIM rahatI haiM yadyapi ApakA parivAra jodhapura meM basa cukA hai| Apa eca.vI.esa. (mAnava kalyANa sevA) TrasTa jodhapura kI pramukha saMcAlikA bhI hai| 7.116 DaoN. kiraNa harapAvata : bAlacikitsA vizeSajJa DaoN. kiraNa harapAvata jodhapura vizvavidyAlaya meM hiMdI vibhAga ke esosiyeTa prophesara. DaoN. narapatacaMda siMghavI aura zrImatI gulAba ka~vara siMghavI kI suputrI haiN| Apa kA janma jodhapura meM san 1648 meM huA thaa| san 1970 meM DaoN. sampUrNAnanda AyurvijJAna mahAvidyAlaya jodhapura se ema.bI.bI.esa. karane ke bAda ApakA vivAha udayapura ke DaoN. gaNeza harapAvata se ho gayA jo jheraoNksa kaoNrporezana raoNcesTara (saM.rA.amerikA) meM variSTha vaijJAnika haiN| ataH vivAha ke turanta bAda Apa bhI amerikA calI gaI aura vahA~ Apane bAla cikitsaka kI upAdhi prApta kii| abhI Apa TaiksAsa rAjya ke levisavile meM sthita DaoNkTarsa klInika meM agraNI bAlacikitsaka haiN| Apa pUrNataH zAkAhArI haiM aura tana, mana, svabhAva, suzIla se saumya evam madhura haiN| apane sasurAla ke mUla sthAna nAI (udayapura) grAma meM harapAvata dampati ne eka lAkha se adhika kI dhana rAzi dAna karake eka skUla bhavana aura kamyuniTI seMTara kA nirmANa karAyA hai|112 7.120 zrImatI kamalA siMghavI : . nArI jIvana ke vibhinna pahaluoM para adhikAra pUrvaka likhanevAlI aura saMtulita vicAra denevAlI kRtikAra zrImatI kamalA siMghavI kA janma bhAgalapura (bihAra) meM 5 sitaMbara 1638 ko zrI sUrajamalajI va zrImatI hIrA baida ke eka pravAsI rAjasthAnI jaina parivAra meM huaa| ApakI zikSA kalakatte meM huI aura vivAhoparAMta apane pati khyAtanAmA vidhivettA evaM samprati iMgalaiMDa meM bhArata ke rAjadUta DaoN. lakSmImalajI siMghavI ke sAtha Apa kucha varSa jodhapura meM rahakara dillI calI gii| vahIM jAkara Apane likhanA AraMbha kiyA aura ApakI racanAe~ deza kI sabhI pratiSThita patrikAoM va sAptAhikoM meM chapane lgii| apane pati evaM unake sAhityika mitroM ke protsAhana se Apane apanI prathama kRti 'nArI bhItara aura bAhara' sana 1672 meM dillI se prakAzita kraaii| hindI jagata meM aba taka ApakI cAra pustakeM prakAzita ho cukI haiN| ___ "dAmpatya ke dAyare", isa pustaka kI sarAhanA hindI ke aneka pratiSThita vidvAnoM ne mukta kaMTha se kI hai| ApakI eka kahAnI 'vaha kucha bhI to nahIM kaha gayA' ko prathama mahilA-maMgala puraskAra prApta ho cukA hai| Apake kucha nibaMdha vizvavidyAlayoM kI pAThyapustakoM meM bhI saMkalita hue haiN| hindI kI prasiddha lekhikA zivAnI ne ApakI racanAoM ko bhAratIyatA se otaprota batAkara unakI sarAhanA kI hai / 113 7.121 zrImatI DaoN. zAMtA bhAnAvata : Adhunika jIvana kI suvidhAoM se dUra eka choTe se kasbe meM utpanna hokara rAjadhAnI jayapura ke eka mahAvidyAlaya ke priMsipala pada ko suzobhita karanevAlI zrImatI DaoN. zAMtA bhAnAvata kA janma 6 mArca 1636 ko choTI sAdar3I (jilA-cittaur3agar3ha) meM zrI goTIlAlajI bayA ke ghara huaa| jaba Apa navIM kakSA meM par3hatI thI, tabhI 23 varSa kI avasthA meM ApakA vivAha ho gyaa| apane pati * DaoN. narendra bhAnAvata kI preraNA se Apane apanA adhyayana jArI rakhA aura san 1667 meM rAjasthAna vizvavidyAlaya se hindI meM ema. , Page #683 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa e. kiyA / san 1973 meM 'DholA mArU rA dUhA' kA vaijJAnika adhyayana viSaya para pI. eca. DI. kI upAdhi prApta kI / hindI aura rAjasthAnI donoM bhASAoM para ApakA samAna adhikAra hai| ApakI prakAzita maulika kRtiyA~ haiN| hindI sAhitya kI pramukha kRti DholA mArU rA dUhA kA artha va vaijJAnika adhyayana tathA rAjasthAnI bhASA meM likhita mahAvIra rI olakhANa haiN| sampAdita kRtiyA~ haiM samatAdarzana aura vyavahAra, krAntadSTA zrImad javAharAcArya, jaina saMskRti aura rAjasthAna Adi / Apa jayapura se prakAzita 'jinavANI' mAsika patrikA va bIkAnera se prakAzita 'zramaNopAsaka' pAkSika kI sampAdikA haiN| AkAzavANI jayapura se ApakI hindI va rAjasthAnI meM kahAniyA~ tathA vArtAe~ prasArita hotI rahatI haiN| san 1675 se Apa vIra bAlikA mahAvidyAlaya jayapura kI priMsipala ke rUpa meM zikSA kSetra meM apanI sevAe~ de rahI haiN| Apa rAjasthAna vizvavidyAlaya se sambaddha DigrI kaoNlejoM ke prAcAryoM dvArA rAjasthAna vizvavidyAlaya kI sIneTa kI sadasya nirvAcita huI haiN| Apa kaI sAmAjika, dhArmika evaM zaikSaNika saMthAoM se sakriya jur3I huI haiN| Apa zrI esa. esa. jaina subodha bAlikA ucca mAdhyamika vidyAlaya, jayapura kI prabaMdha samiti kI sadasya va mahilA jaina udyoga maMDala, jayapura kI adhyakSA haiM |114 661 7.122 DaoN. zrImatI kiraNa kuceriyA : jodhapura ke eka sAmAnya parivAra meM janma lekara akhila bhAratIya AyurvijJAna saMsthAna, naI dillI jaise vizvavikhyAta saMsthAna meM asthi - vijJAna ke esosiyeTa prophesara pada ko suzobhita kara rahI haiN| DaoN. kiraNa sva. zrI nathamalajI mehatA va rUpakaMvarajI kI suputrI haiN| ApakA janma 12 apraila 1644 meM jodhapura meM huA / san 1664 meM Apa jasavaMta kaoNleja jodhapura se prANizAstra meM ema. esa.sI. meM prathama sthAna prApta kara svarNapadaka vijetA bnii| usI varSa Apako mahArAnI kaoNleja jayapura meM vyAkhyAtA ke pada para niyukta kiyA gayA / 1665 meM vivAha ho jAne para Apa apane pati DaoN. pI. Ara. kuceriyA (lADanU~) ke sAtha Age adhyayana ke lie iMglaiDa calI gaI jahA~ Apane 1666 meM laMdana vizvavidyAlaya se pIeca.DI kI upAdhi prApta kii| kisI videzI vizvavidyAlaya se yaha upAdhi prApta karanevAlI Apa prathama rAjasthAnI mahilA thii| mahAvidyAlaya meM adhyayana ke chahoM varSa Apako pratibhAsampannatA kI chAtravatti milatI rahI aura laMdana meM zodhakArya kI avadhi meM briTiza empAyara keMsara kempena zikSAvatti bhI milatI rhii| Apako DablU. eca. o. risarca va TreniMga zikSAvatti ( phailozipa) bhI prApta huI thii| ApakA zodhakArya bAla- rogoM se saMbaMdhita thA / bhArata lauTane para Apane eka varSa kauMsila oNpha sAMITiphika eMDa iMDasTriyala risarca oNpha iMDiyA meM pUla oNphisara kA kArya kiyA aura phira Apako e.AI.AI.ema.esa naI dillI meM asthi vijJAna ke vyAkhyAtA ke pada para niyukti mila gii| Aja usI saMsthAna meM Apa esosieTa prophesara bhI haiM aura mAnavIya kauzikAnuvaMzikI (hyUmana sAiTojainiTika laiba) prayogazAlA kI adhikArI bhI haiN| bhArata bhara meM prativarSa lagabhaga 600 kauzikAnuvaMzikI ke mAmale Apake pAsa vizleSaNa ke lie Ate haiM jinake pariNAma antararrASTrIya patrikAoM meM uddhata kiye jAte haiN| san 1682 meM iMDiyana jesIja ne javalaca (Taina AuTasTaiDiMga yaMga parsansa) ke rASTrIya puraskAra se bhI Apako sammAnita kiyA hai| apane saMsthAna meM Apane bhArata meM prathama bAra garbhastha bhrUNa ke liMga nirdhAraNa kI pravidhi para aura anya rAjyadhAraka nasa kharAbiyoM para anusaMdhAna kArya kiyA jisake pariNAma 1673 meM bhArata ke sabhI mahattvapUrNa patroM prakAzita hue| hAla hI meM isa pravidhi kA durupayoga hone lagA aura loga lar3akI hone para bhrUNa kI hatyA karavAne lage to jAgata mahilA saMgaThanoM ne isake viruddha kAnUna banAne kI mA~ga kii| isa viSaya meM saMgaThanoM ne aura aneka aMgrejI samAcAra patroM ne bhI ApakA sAkSAtkAra liyA / rASTrIya zikSA evaM vaijJAnika anusaMdhAna va prazikSaNa pariSada (NCERT) ena. sI. I. Ara. TI. naI dillI ne bhI isa viSaya para lagAtAra Apake bhASaNa kraaye| ullekhanIya hai ki Apake nijI cikitsAlaya cala rahe haiN| pati-patnI kA aisA maNikaMcana saMyoga saubhAgya se hI milatA hai| vAstava meM DaoN. kiraNa hamAre samAja kA gaurava haiN| 115 7.123 DaoN. pro. aruNA siMghavI : aMtarrASTrIya kSetra taka apanI pratibhA kI razmiyA~ bikharane vAlI suzrI aruNA siMghavI jodhapura ke khyAtanAmA kSaya-roga vizeSajJa DaoN. acalamalajI siMghavI va zrImatI umAdevI siMghavI kI suputrI haiN| ApakA janma san 1148 meM huA thaa| Apa pratibhA saMpanna chAtrA thii| Apane bI.esa.sI. (1667) meM va ema. esa. sI. ( prANIzAstra 1666 ) meM jodhapura vizvavidyAlaya meM sarvocca sthAna prApta kiyA / tathA svarNa padaka se alaMkRta huii| tatpazcAt Apane jodhapura vizvavidyAlaya meM hI vyAkhyAtA kA pada grahaNa kiyA aura adhyApana ke Page #684 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 662 Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna sAtha-sAtha apanA adhyayana aura zodha-kArya bhI cAlU rkhaa| isa avadhi meM Apane nArtha vesTarna vizvavidyAlaya, (amerikA) se ema. esa. tathA san 1978 meM jodhapura vizvavidyAlaya se hI pairesAiTolaoNjI (paropajIvI vijJAna) meM pI.eca.DI. kI upAdhi prApta kii| agale varSa hI baMbaI se iyUnolaoNjI (pratirakSaNa vijJAna) kA korsa kiyaa| phira to aneka videzI vizvavidyAlayoM ne Apako anusaMdhAna ke lie zikSakavatti (phailozipa) pradAna kii| Apane pA~ca aMtarrASTrIya kaoNnphreMsoM meM jAkara patra pATha kiyA tathA Apake lagabhaga 36 zodhaparaka lekha rASTrIya va aMtarrASTrIya stara kI patrikAoM meM prakAzita hue| jina vizvavidyAlayoM ne Apako zikSA-vatti dekara sammAnita kiyA unameM mukhya haiM kaimbrija vizvavidyAlaya, iMglaiMDa; ekeDemI oNpha sAiMsez2a prAga, caikeslovAkiyA (yUnesko zikSA vatti); iMDiyAnA sTeTa vizvavidyAlaya, saMyukta rASTra amerikA, yU.jI.sI.mairiTa risarca phailozipa, vailakuI phAuMDezana phailozipa bhI prApta huii| ina zikSAvattiyoM se Apane jina viSayoM meM anusaMdhAna kiyA ve haiMnyUTrIzanala phIjiyolaoNjI (poSAhAra zarIra-vijJAna) TizzUkalcara (UtakasaMvardhana) aura imyUno kemisTrI (pratirakSaNa rasAyana zAstra) Apa iMDiyana sosAiTI Apha pairAsAiTolaoNjisTsa briTiza sosAiTI oNpha pairAsAiTolaoNjisTsa evaM sipinA paga saMyukta rASTra amerikA jaisI pratiSThita saMsthAoM kI sadasyA bhI haiN| jAjvalyamAna bauddhika upalabdhiyoM ke sAtha Apake vyaktitva kA sAMskRtika pakSa bhI prabala hai| bhAratIya zAstrIya natya (katthaka) meM Apa vizArada haiN| citrakalA va paryaTana meM bhI ApakI gaharI ruci hai| aisI pratibhAzAlI mahilA vAstava meM hamAre samAja kA gaurava hai / 116 7.124 nandubAI lor3hA : Apa pUnA nivAsI zrI ghoMDIrAma jI gulAbacanda jI khiMvasarA kI suputrI thii| ApakA vivAha bhusAvala nivAsI zrI nayanasukhajI rAmacandajI lor3hA se huA thaa| prathama mahAyuddhake bAda briTiza zAsana ke khilApha deza meM krAMti kI ciMgAriyA~ sulagane lagI, to nandU bAI bhI Andolana meM kUda pdd'ii| ve zuddha khAdI pahanane lgii| saMvat 1984 meM ve mAlegA~va meM mahArASTrIya jaina mahilA pariSada kI pramukha cunI gaI thii| saMvat 1688 meM prakAzita 'osavAla navayuvaka' ke mahilAMka ke saphala sampAdana kA zreya nandU bAI ko hI hai| samAja sudhAra ke vibhinna pahaluoM para Apake preraNAspada lekha evaM kavitAe~ vibhinna patra patrikAoM meM chapate rahate the| Apa kI bhASA evaM zailI prAjala thii| Apane aneka kahAniyA~ evaM gadya gIta bhI likhe / 117 7.125 suzrI hIrAkumArI botharA : sAhitya aura saMskRti ke kSetra ko jaina mahilAoM aura viduSI jaina sAdhviyoM ne apane maulika avadAna se rasAplAvita kiyA kintu zodha va samIkSA ke kSetra para puruSoM kA ekAdhikAra rhaa| yaha gherA lAMghA osavAla samAja kI mahilA ratna hIrA kumArI botharA ne| murzidAbAda ke bAbU udayacanda jI botharA bar3e pratiSThita vyakti the| Apake pUrvaja jasarUpajI koDamadesara (bIkAnera) se saMvat 1832 meM murzidAbAda Akara bse| inake putra dayAcanda jI ne lAkhoM kI sampatti arjita kI, siddhAcala meM sadAvrata khulavAyA evaM 32 bhArI sone ke caraNa arpita kie| inhIM ke patra udayacandajI the| unake putra budhasiMha jI bhI bar3e milanasAra vyakti the| saMvat 1662 meM unake ghara hIrA kumArI kA janma huaa| pANigrahaNa ke kucha hI samaya bAda vaidhavya kI kArA ne unheM gheranA caahaa| parantu sAhasI evaM buddhimatI hIrA kumArI ne samasta bAdhAoM ko cira kara jJAna maMdira meM alakha jagAI / prajJAcakSu paNDita sukhalAlajI saMghavI ke nirdezana meM unhoMne saMskRta bhASA va sAhitya kA adhyayana kiyaa| bhASA zAstra evaM darzana meM niSNAta hokara vyAkaraNa-sAMkhyavedAMta-tIrtha kI upAdhiyA~ hAsila kii| unheM jaina zAstroM se vizeSa lagAva thaa| zAstra zodha evaM samIkSA se unakA sabaMdha jIvanaparyaMta rhaa| unhoMne AcArAMga sUtra ke zrutaskaMdha kA baMgalA bhASA meM anuvAda kara samasta vidvata samAja ko camatkRta kara diyaa| unake pAsa hastalikhita zAstroM kA alabhya bhaMDAra thA jise unhoMne prAkRta jaina insTITyUTa, vaizAlI ko bheMTa kara diyaa| saMvat 1686 meM jaba osavAla mahilA sammelana kA samAyojana huA to samAja ne samucita sammAna kara hIrA kumArI jI ko usakI sabhAnetrI cunA / saMvat 2025 meM unakA dehAvasAna huaa|118 7.126 DaoN. kamalA devI dUgar3a : saMvat 1662 meM isa mahilA ratna ne eka nayA kIrtimAna sthApita kara osavAla samAja ko gauravAnvita kiyaa| jayapura kI Page #685 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 663 zrImatI kamalA devI dUgar3a ko samAja kI prathama mahilA DaoNkTara hone kA saubhAgya prApta huaa| dillI meM ApakI DispeMsarI meM aneka strI-puruSoM evaM sAdhu-sAdhviyoM kA samucita ilAja hotA thaa|'16 7.127 zrImatI maNAlinI sArAbhAI : zrImatI maNAlinI eka ujjavalatama nIhArikA sI bhArata ke sAMskRtika nabhamaMDala meM camakatI rahI haiN| bhArata kI pAramparika natya zailI ko ApakA avadAna preraNAspada hai| Apake pitA zrI svAmInAthana madrAsa ke labdha pratiSThita vakIla the| mAtA zrImatI amma svAmInAthana thiiN| bhAratIya lokasabhA kI pandraha varSa taka sadasya rhii| bar3I bahana DaoN lakSmI ne netAjI subhASa kI viplavakArI AjAda hinda phauja meM mahilA brigeDa kI kamAna saMbhAlI thii| maNAlinI jI ne prathama natya-pATha zrImatI rUkmaNi devI aruNDela ke madrAsa sthita kalA kSetra meM siikhaa| parantu unheM zIghra hI svITjaralaiDa jAnA par3A vahA~ maNAlinI jI ne pAzcAtya zailI ke natyoM, bailoM evaM grIka natyoM kA abhyAsa kiyA usa vakta unakI Ayu mAtra bAraha varSa kI thii| ____ saMvat 1666 meM bhArata Akara gurudeva ravindranAtha Taigora ke sAnnidhya meM zAMti niketana meM Apane bhAratIya zailI ke natya sIkhe / yahA~ rahakara bharatanATyama, mohinI aTTama evaM kathakalI meM Apane mahArata hAsila kii| lokRnatya zailI kA vizeSa adhyayana kiyaa| jAvA kI pAramparika natya zailI meM pAraMgata huii| raMgamaMca kI viziSTa zikSA hetu Apa amarIkI nATya kalA akAdamI se judd'ii| Apane ina aparimita anubhavoM kA lAbha uThAkara apanI svataMtra korIyogrAphI vikasita kI / bhAratIya evaM videzI raMgamaMcoM para Apane aneka bAra natya pradarzana kara prazaMsA arjita kii| saMvata 1668 meM beMgalora meM ApakA natya pradarzana huaa| taba vikrama sArAbhAI DaoN.sI.bI. ramaNa ke sAnnidhya meM vahIM zodha-rata the| maNAlinI jI kA eka natya kAryakrama Apane dekhA aura mugdha ho ge| vahI paricaya pragAr3ha hokara saMvat 1666 meM sadA sadA ke lie donoM ko pariNaya sUtra meM bA~dha gyaa| ahamadAbAda Akara saMvat 2005 meM maNAlinI jI ne natyakalA ke saMvardhana hetu "darpana nATya evaM natya zikSaNa saMsthAna kI sthApanA kii| DaoN. vikrama sArAbhAI ke sahayoga se jalda hI isa saMsthAna ne antarrASTrIya khyAti arjita kii| "caMDAlikA" nAmaka natya nATya ko navIna bhAvabhUmi ke sAtha prastuta kiyA hai| manuSya natya nATya meM maNAlinI ne vartamAna kI pIr3A va saMgharSa ke daMza ko bar3I saphalatA se mukhirita kiyA hai| saMvat 2022 meM bhArata sarakAra ne Apako "padmazrI" kI upAdhi se sammAna kiyA hai| saMvat 2043 meM zAMti niketana ne unheM dezikottama ke sammAna se vibhUSita kiyA hai| meksiko evaM phrAMsa kI sarakAroM ne natya kSetra meM viziSTa sevA ke lie unheM svarNa padaka pradAna kiye haiN| osavAla kula isa nArI ratna ko pAkara dhanya huA hai| sUrata ke jana satyAgraha meM bhAga lene ke phalasvarUpa Apa giraphtAra kara lI gaI evaM daMDita huii| Apane daNDa svarUpa jurmAnA na dekara jela jAnA pasanda kiyaa|120 7.128 zrImatI kamalAbAI : __ Apa zrImAn sAgaramala jI jaina kI dharmapatnI hai| zrImatI kamalAbAI jaina kA janma vikrama saMvat 1666 phAlguNa zuklA pUrNimA ko madhyapradeza ke sujAlapura nagara meM huA thaa| lagabhaga pandraha varSa kI Ayu meM ApakA vivAha zreSThI rAjamalajI zakkara vAle ke jayeSThaputra sAgaramala jI jaina ke sAtha huaa| Apake do putra aura eka putrI vartamAna meM haiN| Apa eka zraddhAzIla aura dharma niSTha suzrAvikA haiN| Apane apane zvasura evaM sAsa se prApta saMskAroM kA vapana apanI saMtAnoM meM kiyaa| Apake pati zrI sAgaramala jI Apase vivAha ke samaya mAtra kakSA ATha uttIrNa the, kintu unakI vidyA abhilASA aura Apake sahayoga ke kAraNa Aja ve deza-videza ke jaina vidvAnoM meM zIrSastha vidvAn mAne jAte haiN| unakI isa adhyayana vatti ke pIche ApakA samarpaNa evaM tyAga mahatvapUrNa hai| kahate hai hara mahApurUSa ke pIche eka nArI hotI hai; yadi isa ukti ko svIkAra kareM to DaoN sAgaramala jaina ke paSThabala meM Apa hI haiN| DaoN. sAgaramala jI jaina se adhyayana hetu sAdhu-sAdhvI varga kI nirantara upasthiti rahatI hai| una sabakI aura vidyArthI evaM zodhArthiyoM kI sevA meM Apa sadaiva saMlagna rahatI hai| Apa na kevala DaoN sAhaba apitu unake ziSya varga kI sukha-suvidhAoM kA bhI sadaiva dhyAna rakhatI haiN| sabhIko ApakI mAtachAyA aura vAtsalya prApta hotA hai| Apane zatAdhika jaina sAdhu sAdhviyoM kI sevA kA lAbha liyA hai aura Aja apanI 47 varSa kI vaya meM isa hetu sadaiva tatpara rahatI haiN|121 Page #686 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 664 Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna 7.126 ku. nizA jaina : Apa caMDIgar3ha ke pAsa paMcakUlA meM nivAsa karatI haiN| zramaNa saMghIya caturtha paTTadhara AcArya DaoN, zivamuni jI mahArAja ke sAnnidhya meM caMDIgar3ha, jAlaMdhara, jammU cAturmAsa meM Apane sAdhanA saMpanna kii| cAturmAsoM meM viziSTa ArAdhanA aura sAdhanA saMpannatA ke sAtha sAdhanA meM vikAsa huaa| caNDIgar3ha meM bhakti aura prArthanA kA svarUpa prakaTa huA / punaH punaH sAdhanA karate hue namaskAra maMtra, . logassa aura NamotthuNaM kI sAdhanA se samAdhi meM praveza karane kI vidhi prApta huii| zAsanadeva evaM AcArya zrI kI kapA se sAmAyika karate hue mana aura AtmA kI zuddhi prApta huI, tathA bheda-vijJAna kI sAdhanA kA mArga naz2ara AyA / ku. nizA jaina apanI laghu vaya meM adhyAtma mArga para nirantara gatizIla haiN|122 7.130 caMpA bahana : __ Apa adhyAtma mArga kI nirmala sAdhikA haiN| saurASTra sonagar3ha nivAsI gurUdeva kAnajI svAmI ke satsaMga se Apane adhyAtma kA vega prApta kiyaa| saMvat 1663 meM Apako jAtismaraNa jJAna kI upalabdhi huii| laukika vyavahAra se dUra rahate hue caMpA bahana ne apanA saMpUrNa jIvana AdhyAtmika mArga para agrasara kiyaa| Apake dvArA nissata jJAna kaNa bahana zrI ke vacanAmata ke rUpa meM prakAzita hai|123 7.131 zrImatI suSamA dugar3a : Apa mahArASTra ke nAsika zahara kI nivAsI haiN| Apa zrImatI madanabAI iMdaracaMda jI dugar3a kI putravadhU DaoN. rikhavacaMda jI dugar3a kI dharmapatnI evaM AnaMda dugar3a kI mAtezvarI haiN| Apane ema.DI. kI zikSA prApta kI hai| Apa asthamA, TI.bI. tathA chAtI roga vizeSajJa haiN| Apane sAmAyika, pratikramaNa evaM aneka thokar3e kaMThastha kiye haiN| sanmati tIrtha pUnA se Ayojita paMca varSIya prAkata parIkSA meM prathama sthAna prApta kiyA hai| akhila bhAratIya stara evaM tatva jJAna kI vibhinna parIkSAoM meM vizeSa puraskAra prApta kiye haiN| pratyeka cAturmAsa meM pravacana zravaNa kA lAbha letI haiN| aneka dhArmika evaM sAMskatika kAryakramoM kI saMcAlikA haiN| upAsikA yuvA bahUmaMDala kI saMsthApikA haiN| Apane praznamaMjUSA kA pA~cavA bhAga, sukhI jIvana kA rahasya, 'hAsya' pustaka prakAzita karavAyI hai, tathA tIsa cAlIsa svaracita kavitAoM (aprakAzita) kI racayitA haiN| Apa apane jIvana ke solahaveM varSa se hI samAja sevA meM agrasara hai| isI kar3I meM 1520 saMsthAoM ke vividha padoM para Apa kAryarata haiN| Apane svayaM bhI likhita rUpa meM zAdI kI, daheja prathA kA virodha kiyA tathA siddhAMtoM para AdhArita vivAha ko mahatva dekara sAtArA kSetra meM vivAha saMbaMdhI krAMti kii| AdivAsI kSetroM meM 250 baccoM ko madada dii| loka vikAsa saMsthA meM meDikala evaM kampyUTara kA sahayoga pradAna kiyaa| palsa, poliyoM, taMbAkU, TI.bI. kSayaroga, daheja prathA, damA Adi viSayoM para lekha, vyAkhyAna tathA TI.vI. para kAryakrama kA prasAraNa bhI saMpanna kiyaa| lagabhaga unnIsa sthAnoM para svAstha sevAyeM pradAna kara rahI haiN| lagabhaga satraha sAmAjika saMsthAoM meM Apa vividha prakAra kI sevAe~ pradAna kara rahI haiN| ina sevAoM ko pradAna karate hue Apane vividha sammAna evaM puraskAra prApta kiye haiN| navaracanA hAIskUla, nAsika se Adarza zikSikA kA puraskAra tathA vividha kSetroM meM gyAraha anya puraskAra bhI Apane prApta kiye haiN| isI prakAra prati varSa 50 dina kA ekAsanA tapa karatI haiN| Apane eka varSa ekAsanA tapa, ekAsane kA varSItapa 11 vrata Adi tapasyAyeM saMpanna kI hai| ApakA jIvana eka Adarza samAja sevikA, svAdhyAyI zrAvikA evaM tapasvinI ke rUpa meM sarvavidita haiN|124 7.132 zrImatI dhApUbAI golechA : dhApUbAI kA janma 1616 IsvI meM udayapura ke cittaur3a jile ke bhadesara ke pAsa lasar3Avana grAma meM huA thaa| Apake pitA leharUlAla jI evaM mAtA ghIsIbAI thii| 6 varSa kI choTI umra meM hI ghur3asavArI karatI thii| 14 varSa kI umra meM ApakA vivAha beMgalora nivAsI zrImAn jasarAjajI golechA ke sAtha saMpanna huaa| Apane gurUoM ke sAnnidhya meM dIrgha tapasyAoM kA rikArDa bnaayaa| Apane 61, 51, 82, 151, 61, 111, 121, 15, 21, 31, 11 karmacUra kI aThAIyA~, cha: kAyA kA tapa, caMdanabAlA ke tele, navanidhi tapa, arjunamAlI ke bele, rasa bele mAna bele, paradezI rAjA ke bele, siddhi tapa Adi vividha tapasyAe~ kii| Apane 51 aura 61 kI tapasyA ghara para hI saMpanna kI thii| logoM ne aphavAha phailAI ki ghara para kiyA huA tapa kyA saca hogA? isa cunautI para caMpA bahana kI Page #687 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa taraha dhApUbAI ne aneka bahanoM ke sAtha sthAnaka meM rahakara 61 dina kI tapasyA saMpanna kI thI / dhApUbAI kI preraNA se lasar3Avana meM sthAnaka bhavana kA nirmANa huA / Apa bar3I hI sAhasI sannArI thii| eka bAra relave sTezana para miliTarI ke eka yuvaka ne do tIna bAra TallA mArA, usI samaya Apane cappala se usakI khUba piTAI kii| Akhirakara karnala ne Akara unase mAphI maaNgii| beMgalora meM Apa khUba rUtabA rakhatI thii| dillI meM DaoNkTaroM ne inakA pUrA peTa ceka kiyA thA, inakI pUrI naseM sikur3a cukI thI / zrImatI dhApUbAI bar3I yazasvinI, dharmazIlA, dhairya aura viveka kI dhanI, sammAnanIyA, zraddhA aura bhakti kI pratimUrti thii| ApakA Atmabala, * Atmateja, zaurya, Ana bAna aura zAna darzanIya thaa| Apa jo ThAna letI thI use pUrA kara detI thI / karttavya, sevA aura dharma sAdhanA para balidAna honevAlI Apa eka yazasvinI zrAvikA thI / 16 vIM se 20 vIM zatAbdI kI jaina zrAvikAoM meM akabara ke zAsana meM campA bahana ne chaH mAsa kI tapasyA kI thii| tatpazcAt dhApUbAI ne hI 111, 121, 151 Adi kA dIrgha tapa saMpanna kiyA thA / usa samaya yaha dIrgha tapa eka mahAn Azcarya thA / Apane 111 jaise dIrgha tapa meM bhI gurU darzana yAtrAe~ kI / deza bhara meM Apako vividha prakAra kA sammAna prApta huA thaa| ApakA 15.12.1686 meM hRdayaghAta se svargavAsa huaa| ApakI antima yAtrA Traka meM bhavya maMDapa sajAkara julUsa dvArA nikAlI gyii| julUsa meM cAra sAr3he cAra haz2Ara nara nAriyoM ke bIca gulAla ur3Ate hue tathA haz2AroM rUpae bikherate hue Apako le jAyA gyaa| dillI meM ApakA nAgarika abhinaMdana samAroha saMpanna huaa| pradhAna jI morArajI desAI ne bhAvabhInA svAgata kiyaa| tIna presa kaoNnphreMsa huii| deza-videza ke samAcAra patroM meM khabareM evaM unakI jIvanI prakAzita huii| iMdirA gAMdhI ne apane nivAsa para AmaMtrita kara apane hAtha se kAtI huI sUta kI mAlA pahanAkara dhApUbAI ke caraNa chue the / vizvadharma sammelana meM pUjya suzIla muni jI ma. sA. ne Apako sammAnanIya sthAna pradAna kiyaa| ahamadanagara meM AcArya AnaMda RSi jI ma0sA0 ke sAnnidhya meM logoM ne cAMdI ke ratha meM ApakI julUsa yAtrA nikaalii| vividha saMghoM ne inheM zAsana prabhAvikA, vIra putrI, taparatnA, tapa vIrAMganA, tapakesarI va jagat mAtA kI upAdhi se alaMkata kiyA / 125 T 665 7. 133 zrImatI saroja punamiyA Apa beMgalora nivAsI zrImAn kAMtilAla punamiyA kI dharmapatnI haiM tathA muMbaI nivAsI zrImAn pathvIrAja jI rAjAvata kI putrI haiN| ApakA janma 15.1.1954 ko desurI (rAja0) meM huA thaa| muMbaI meM Apane 7 vIM kakSA taka kI zikSA grahaNa kI thI / Apane dhArmika zikSaNa ke rUpa meM tatvArthasUtra, aneka thokar3e evaM sUtroM kA jJAna prApta kiyaa| mAmA jI chaganalAla navaratnamala baMba jaina dhArmika pAThazAlA evaM zrI karnATaka jaina svAdhyAya saMgha ke tatvAvadhAna meM beMgalora zahara ke vibhinna upanagaroM evaM bAz2AroM meM dhArmika zikSaNa evaM mahilA maMDaloM kA saMcAlana kara rahI haiN| Apa spaSTa evaM ucca koTi kI vaktA, ciMtanazIla, zrAvikA vratoM ko spaSTa karane tathA vizada vyAkhyA karane kI kalA meM nipuNa haiN| gata tIna varSoM se nirantara ekAMtara tapa kara rahI haiN| Apane choTe bar3e aneka tapa tathA tyAga pratyAkhyAna grahaNa kiye haiN| Apa laukika evaM lokottara donoM kSetroM meM vizeSa unnatizIla suzrAvikA ratna haiM / 126 7. 134 zrImatI badanIbAI siMghavI : : Apa baiMgalora nivAsI zrImAn kesarImala jI evaM rUpI bAI kI putravadhU evaM jugarAjajI siMghavI kI dharmapatnI haiN| zrImAn rAjamalajI evaM zrImatI chakubAI saMcetI kI putrI haiM va sikaMdrAbAda nivAsI zrImAn kAnamala jI saMcetI kI bahana haiN| Apane choTI umra se hI tapasyA kA mArga apnaayaa| Apane tIna varSItapa aThAI, gyAraha eka mAha ke AyaMbila, sAta varSa niraMtara ekAsana tapa, AyaMbiloM kI oliyA~ 250 pratyAkhyAn, kalyANaka tapa, rohiNI tapa, puSya nakSatra tapa Adi saMpanna kiye haiM tathA pratidina ekAsanA, biyAsanA, cauvihAra tapa, harI vanaspati kA tyAga tathA jIvana paryaMta prAsuka pAnI grahaNa karane kA ApakA niyama hai| Apane choTI umra meM zIlavrata kA pratyAkhyAn grahaNa kiyA / Apa pratikUlatA meM bhI sadA sahanazIla, dhIra gambhIra rahI haiN| dAna, zIla, evaM tapa rUpI triveNI kA saMgama Apake bhItara pravAhita hai| kaI saMsthAoM, dharmasthAnakoM evaM dharmagraMthoM ko Apane dAnAdi se saMpoSita kiyA hai| 127 7. 135 zrImatI kamala coraDiyA : Apa zrImAn sukhalAlajI evaM sarasvatI bAI kI putravadhU, zrImatI chaTAkI bAI, cauthamala jI bhaMDArI kI suputrI evaM zrImAn Page #688 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 666 Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA apadAna hukmIcaMda jI corar3iyA kI dharmapatnI haiN| ApakA janma pUnA jilA ke maMcara kSetra meM san 1633 meM huA thaa| Apane chaThI kakSA taka zikSA grahaNa kI hai| kiMtu zikSA ke prati ApakA atyadhika lagAva thaa| jApane apane cAroM putroM ko ucca zikSA dii| 5 kilo masAlA banAkara svataMtra vyavasAya prAraMbha karane meM apane pati ko sahayoga diyaa| apane kauzala se utpAdakatA bddh'aaii| Aja cAlIsa varSoM meM 40 karor3a ke Tarna ovara se yaha udyoga phalA phUlA hai| sAta kArakhAne, 600 kArya sevaka, va svataMtra niryAta vibhAga sahita yaha vyavasAya phailA hai| corar3iyA phuDa, pravINa phuDa, pravINa masAle, yunivarsala spAisesa inakI kaMpanI ke nAma haiN| sAtha hI samAja sevA meM Apa agrasara haiN| apane svargIya sAsu jI kI puNyatithi para Apa prativarSa rakta dAna kaimpa kA Ayojana rakhate haiM / 128 7.136 zrImatI pAnI bAI bAphanA : __ Apa cennaI nivAsI zrImAna pukharAja jI kaThor3a evaM purasavAla kaThor3a kI suputrI, kolAra nivAsI zrImAn rikhabacaMda jI bAphanA kI putravadhU evaM zrImAn jayacaMda jI bAphanA kI dharmapatnI haiN| Apa karmaTha svataMtratA senAnI tathA samAja sevI thii| Apake cAra putra evaM do putriyAM haiN| Apake pati zrImAn jayacaMda jI bAphanA bhI svataMtratA senAnI the| san 1630.40 meM pAnI bAI ne dhUMghaTa prathA kA tyAga kara diyA thaa| rAjasthAnI zvetAMbara samAja meM krAMti lAne vAlI saMbhavatayA yaha prathama mahilA thii| yadyapi Aja isa samAja meM 60 varSoM ke pazvAt vahI parivartana A cukA hai| pAnI bAI meM utsAha, dhairya evaM deza bhakti kUTa-kUTa kara bharI huI thii| svataMtratA senAnI ke agragaNya netAoM jaise esa. nijaliMgappA, ke.sI. reDDI, eca.sI. dAsappA, ke. TI. bhASyam Adi ko AhAra evaM nivAsa vyavasthA pradAna karane ke phalasvarUpa Apako pulisa dvArA aneka yAtanAyeM sahana karanI pdd'ii| Age calakara nijaliMgappA ne karnATaka ko ekatA dI evaM mukhya maMtrI niyukta kiye gye| pAnI bAI ne padamnI ema. sI. mordaH jo haz2AroM phrI oNparezana karanevAle netra vizeSajJa the, unheM mahatvapUrNa sahayoga pradAna kiyaa| Apane bhAratIya sevA dala ke pradhAna pada para rahate hue, sevAdala ke kAryakartAoM ke saMga aneka zivira grAmoM meM sar3aka nirmANa hetu lgaae| apane prathama pradhAnamaMtrI zrImAn rAjeMdra prasAda jI, paMDita javAharalAla neharU, zrImatI iMdirA gAMdhI, DaoN bI. Ara. ambeDakara ko unakI ke. jI. epha. yAtrA para apane hAthoM se bhojana banAkara khilaayaa| bhArata kI svataMtratA ke pazcAt pAnI bAI ke. jI. epha. meM sahayoga AMdolana ko oNpareTiva baiMka tathA holasela kooNpareTiva sosAITI kI DAyarekTara (mArgadarzaka) pada para niyakta kI gaI thii| Apa ke. jI. epha. mahilA samAja kI saMsthApikA thii| jisakA uddezya baccoM evaM mahilAoM ko zikSita karanA thaa| sana 1650 meM karnATaka sarakAra saMcAlita kolAra jile ke sozala velapheara borDa ke cearamaina ke pada para Apa niyukta kI gaI Apa gA~voM meM jAne ke lie prAtaH kAla nikalatI thI tathA dera rAta taka isa saMsthA se jur3e grAmoM kI dekha bhAla karatI thii| una dinoM meM sar3aka parivahana kI vyavasthA na hone se gA~voM meM sevAe~ pradAna karanA kaThina kArya thaa| tathApi Apa somavAra se zanivAra taka grAmINa bahanoM meM svAvalaMbana kI pravattiyoM ko bar3hAne tathA baccoM ko pauSTikatA pradAna karane hetu dUdha tathA anya vastue~ le kara jAtI thI, unheM khilaune Adi bhI diye jAte the| unameM zikSA arjana karane hetu preraNA evaM utsAha bharA jAtA thaa| ke. jI. epha ke janarala aspatAla meM evaM meTaranaTI aspatAla meM Apa garIboM kI sucArU dekhabhAla karatI thii| isa prakAra ke kaI anya jana kalyANakArI kAryoM kI saMpannatA kI saMgama hai pAnI bAI / svayaM dame kI vimArI se grasta hote hue bhI Apane samAja ko bakhUbI nibhaayaa| ina sabhI kAryoM kI saMpannatA meM unake pati zrImAn jayacaMdajI bAphanA kA pUrA-pUrA sahayoga rhaa| pAnI bAI kA svargavAsa 28.05.78 ko huA thaa|129 7.137 zrImatI maMgalA zrI zrImAla: ___ Apa haidarAbAda nivAsI sva. zrImAn sitAbacaMda jI zrImAla kI putravadhU, zrImAn jayacaMda jI evaM pAnI bAI bAphanA (donoM svataMtratA senAnI) kI suputrI haiN| ApakA janma 26 mArca 1644 meM huA thaa| Apake cAra bhAI evaM eka choTI bahana DaoN saroja jaina hai| ke. jI. epha. meM Apane dasavIM kakSA taka kI par3hAI kii| mAtA-pitA ne tathA Apane bI.esa.sI. kI par3hAI ke lie baiMgalora hosTala meM rahane kA nirNaya liyaa| usa samaya meM jabaki lar3akiyoM ko cauthI yA sAtavIM kakSA se adhika nahIM par3hAyA jAtA thaa| vaha jaina zvetAMbara rAjasthAniyoM meM karnATaka kI saMbhavataH prathama snAtaka chAtrA thii| unakA vivAha sana 1667 meM haA thaa| Apake eka patra evaM eka putrI hai| Apa rogI sahAyatA TrasTa ke tahata rogiyoM kI sevA karatI rhii| apane pati dvArA khole gaye bhagavAn zrI mahAvIra vikalAMga keMdra dvArA vikalAMgoM ko kRtrima paira pradAna karavAtI rhii| poliyoM ke rogiyoM ke lie bhI kaI zivira lgvaae| karIba dasa Page #689 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 667 hajAra poliyoM ke rogIyoM kI cikitsA kI gii| kaIyoM ko svAvalaMbI banAkara vyavasAya kA prazikSaNa diyA gyaa| striyoM kI zikSA hetu unhoneM nAz2I ejyUkezana saiMTara kholaa| dhArmika gatividhiyoM meM bhI Apa sakriya bhAga letI rahI haiN| Apa 50 varSoM se AyaMbila khAtoM kI saMcAlikA haiN| ina sabhI kAryoM meM Apake pati zrImAn prakAzacaMdajI kA pUrA sahayoga Apako upalabdha hai| Apa madu svabhAvI, priyadharmI, dar3hadharmI suzrAvikA haiN| apane pati ko vibhinna jaina saMsthAnoM meM gyAraha lAkha rUpae dAna dene ke lie Apane hI prerita kiyaa|130 7.138 zrImatI pramilAbAI sAkalA : Apa pUnA nivAsI zrImAn naupatalAlajI sAMkalA kI dharmapatnI haiN| samAja sevA meM ApakA amUlya yogadAna rahA hai| Apa hRdayaroga cikitsA hetu kiye jAne vAle oNparezanoM ke lie garIboM kI hara sambhava madada karatI haiM usakA kharca svayaM vahana karatI haiN| aMdhe baccoM ke lie paMdraha varSoM se Apa madada kara rahI haiN| Apane ciMcavar3a ke samIpa aMdha mahilA nivAsa evaM prazikSaNa keMdra kI sthApanA kI hai| jisameM sau aMdhI mahilAoM ke rahane kI pUrNa suvidhA hai| mahApAlikA meM sIkhanevAle baccoM ke lie pozAka, pustakeM va khAne pIne kI sundara vyavasthA Apa kI ora se hai| apane putroM ko bhI Apane susaMskAra die haiN| pUnA ke jaya AnaMda grupa kI tarapha se 16 agasta 2007 ko Apako samAjabhUSaNa puraskAra se sammAnita kiyA gayA thaa| Apake suputra zrI rAjeza jI aura ravIndra jI bhI apanA dhana paramArtha meM lagA rahe haiN| aura apakA anusaraNa karake ApakA nAma rozana kara rahe haiN|131 7.136 zrImatI DaoN. zazI jaina : Apa amatasara nivAsI zrImAna jaMgIlAlajI jaina kI dharmapatnI haiN| Apane nidezaka DaoN zrI kaSNakumAra agravAla ke mArgadarzana meM uttarapradeza gar3havAla vizvavidyAlaya se 'bahatrayI meM 'rasAbhivyakti' isa viSaya para zodha kArya saMpanna kiyA hai| dhArmika sAmAjika gatividhiyoM meM bhI Apa agraNI rahI haiN| Apa jaina mahilA saMgha amatasara kI bIsa varSoM se mahAmaMtrI haiN| cAra varSoM se jaina dhArmika pAThazAlA meM adhyApana kArya hetu sevAe~ samarpita kara rahI haiN| samAja meM sAMskatika, dhArmika evaM sabhI kAryoM meM Apa sakriya rUpa se jur3I huI haiN| sabhI dhArmika niyamoM meM japa-tapa meM Apa satat jAgarUka rahatI haiM / 132 7.140 zrImatI vijaya zrI jaina : ApakA janma saMgarUra meM san 1645 meM huA thaa| Apa rozanalAla jI evaM zrImatI dayAvaMtI osavAla kI suputrI haiN| Apane aMgrejI meM ema.e. kI hai| Apa riTAyarDa priMsIpala hai| bI.e. IInd year daranarbara kaoNleja se saMpanna kara rahI thI tabhI pA~va para vakSa ke girane se Apa pairApalIjiyA (Paraplegia) kI zikAra bnii| Apa krIr3A ke kSetra meM Tebala Tenisa meM golDa meDalisTa evaM vhIla ceara resa meM brAMja meDalisTa hai| skUla meM Apane prazAsana se besTa TIcara avArDa prApta kiyA hai| Apake jIvana meM samatA sahiSNutA evaM dhArmikatA kA triveNI saMgama hai| dhArmika svAdhyAya meM Apa nirantara agrasara haiN| vartamAna meM Apa apanA adhikAMza samaya caMDIgar3ha meM hI vyatIta kara rahI hai|33 7.141 zrImatI madhu jaina : ApakI umra 38 varSa kI hai| Apa bhuja nivAsI haiN| 26 janavarI 2001 ko bhuja meM Ae bhUkampa ke bhayAnaka tAMDava se baca jAne para madhu jI ne apane bhAva vyakta karate hue kahA- mujhe bhagavAn mahAvIra svAmI aura navakAra mahAmaMtra kI zaraNa ne bacA liyaa| madha jaina zAMta rahI, jaba bhakaMpa AyA to unheM patA nahIM thA ki pati aura bacce kahAM haiN| unhoMne unheM AvAja lagAI aura dauDa pddii| 38 varSIyA yaha gahiNI teja kadamoM se lagabhaga bAhara nikala cukI thIM ki unakI sAr3I eka skUTara meM phaMsa gii| itane meM kaMkrITa kA vizAla Tukar3A unake paira para A girA aura ve gira gaI, phira to, jaise IMTa-pattharoM kI bAriza hI zurU ho gii| taba bhI ve ghabarAI nahIM aura unhoneM navakAra maMtra kA jApa aura bhagavAna mahAvIra kA nAma japanA zurU kara diyaa| unhoMne apanI UrjA (zakti) bacAe rkhii| acAnaka bacAva karmiyoM ne unake sira ke Upara se malavA haTAyA aura unheM ummIda kI kiraNa naz2ara aaii| 72 ghaNTe ke bAda unheM Upara se khIMcakara nikAlA gayA to eka paira kI haDDI caTakI huI thii| ve kahatI haiM, "mujhe khuda mahAvIra bhagavAna ne bacAyA hai| aba mere jIvana kA eka hI udadezya hai dUsaroM kI sevA krnaa'| dharma ke prati unakI AsthA aura bhI dar3ha ho gaI, jaba unhoneM Page #690 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 668 sunA ki unake pati jIvita haiM aura ve puNe ke sainika aspatAla meM haiN| unheM pahale hI dina bacA liyA gayA thaa| yaha sunakara unakI khuzI kA ThikAnA nahIM rahA / 134 7. 142 prajJA jaina : Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna 23 varSIya prajJA jaina usmAnAbAda nivAsI zrImAn vijayakumAra jI evaM zrImatI zobhA jaina kI suputrI haiN| Apane laoN kaoNleja usmAnAbAda se bI. esa. ela. ela. bI kI parikSA prathama zreNI meM uttIrNa kii| Apane jaja banane kI parIkSA bhI pradAna kI hai tathA DisTrikTa korTa usmAnAbAda meM do tIna mAha se abhyAsarata haiN| jaina dharma evaM niyamoM ke prati ApakI pUrNa AsthA hai / 135 7. 143 zrImatI nIlama jaina : Apa hoziyArapura nivAsI zrImAn mastarAma jI jaina evaM zrImatI lAjavaMtI jaina kI suputrI haiN| ludhiyAnA nivAsI zrImAna rAjeMdra kumAra jI jaina kI dharmapatnI haiN| ApakA janma san 1644 meM huA thaa| ApakI tIna putriyA~ haiN| rijutA, vidutA evaM vibhUti / zrImatI nIlama jaina ne apanA AdhyAtmika jIvana san 1662, 63 se zrI samudrasUri jaina darzana zivira ke mAdhyama se prAraMbha kiyA thaa| Apake AdhyAtmika gurU zrImad vijayajanaka caMdrasUrizvara jI mahArAja haiN| unhIM ke mArgadarzana se zrImatI nIlamajI ludhiyAnA kI kaI sAmAjika evaM dhArmika saMsthAoM se jur3I thI / Apane mahilA maMDala ke maMtrIpada para rahate hue aneka dhArmika ziviroM kA saMcAlana kiyA evaM adhyApana kArya bhI saMpanna kiyA / vipazyanA zivira ke mAdhyama se dhyAna paddhati meM praveza kiyaa| mahAvIra kI dhyAna paddhati se * jur3akara dhyAna ziviroM kA saMcAlana kiyA, tathA saiMkar3oM sAdhakoM ko dhyAna sAdhanA meM kuzala bnaayaa| zrImad rAjacandra Azrama IDara meM ekAMta sAdhanA ke liye Apa lAbha lene jAtI haiN| isa prakAra gahastha kI jimmedAriyoM kA nirvAha karate hue svAdhyAya evaM dhyAna ke mArga kI ora nirantara gatizIla haiM / 136 7. 144 zrImatI kumuda jaina : Apa caMDIgar3ha nivAsI zrImAn rAkezajI jaina kI dharmapatnI tathA amatasara nivAsI zrI jogiMdrapAlajI evaM zrImatI prakAzavatI jaina kI suputrI haiN| ApakI do putriyA~ evaM eka putra hai| Apane bhI zrI samudrasUri jaina darzana zivira ke mAdhyama se evaM zrI vijayajanaka caMdrasUrijI kI preraNA se AdhyAtmika jIvana prAraMbha kiyaa| mahilA maMDala kI maMtrIpada para rahate hue svAdhyAya kakSAoM kA saMcAlana kiyA / zrImad rAjacaMdra Azrama IDara meM sAdhanA kA lAbha lene pahu~catI hai| dhyAna ziviroM meM sakriyatA se bhAga letI haiN| isa prakAra svAdhyAya dhyAna kI ApakI rUci gaharI hai| ApakI suputriyA~ bhI isI patha para Age bar3ha rahI haiM / 37 7. 145 zrImatI bhAvanA jI : Apa mAravAr3a (rAjasthAna) nivAsI zrImAn pArasa bhAI kI dharmapatnI haiN| donoM pati patnI jaba avivAhita the taba donoM hI vivAha baMdhana meM baMdhane ke icchuka nahIM the| kiMtu pArivArika khuzI ke lie Apane vivAha kiyaa| vivAha ke pazcAt Apa zrImad rAjacaMdra AgAsa Azrama meM Ae, AjIvana brahmacarya vrata kI pratijJA grahaNa kii| Apa nirantara svAdhyAya - bhakti meM sarvAtmanA samarpita hokara Azrama meM AdhyAtmika jIvana vyatIta kara rahI haiN| bhagavAn mahAvIra ke siddhAMtoM ko jIvana meM yathArtha paripAlana karane kA prayAsa kara rahI haiM / 138 7. 146 zrImatI sudhA bahana : Apa niraMjana bhAI kI dharmapatnI haiN| Apa vyavasAya kAryavaza amerikA meM rahate the / zrImad rAjacaMdra Azrama rAjakoTa meM AjIvana brahmacarya aMgIkAra kara sarvAtmA samarpita haiN| svAdhyAya dhyAna bhakti meM apanA AdhyAtmika jIvana vikasita kara rahI hai / 136 7. 147 zrImatI suzIlAbAI : Apa baiMgalora nivAsI zrImAn baMsIlAla jI dhokA kI dharmapatnI haiN| pUnA nivAsI zrImAn sukhalAlajI evaM sarasvatI bAI kI suputrI tathA zrI hukmIcaMda jI corar3iyA (pravINa masAlevAle) kI bahana haiN| Apake 4 bhAI evaM do bahaneM haiN| ApakA eka putra zrImAn kAMtilAla jI dhokA tathA 6 putriyA~ haiM jinameM se do putriyoM ne jaina bhagavatI dIkSA aMgIkAra kI hai| mahAsatI zrI pragati zrI jI evaM Page #691 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa mahAsatI zrI pratibhA zrI jI ma. sA. 'prAcI' mahAsatI pU. zrI kesara kauzalyA jI kI phulavAr3I ke do sundara puSpa haiN| Apane savA lAkha kA jApa kaI bAra kiyA haiN| tapa ke kSetra meM Apake kadama nirantara Age bar3hate rahe haiN| Apane 55 aThAIyA~, do mAsakhamaNa tapa dharmacakra ke tapa 42 bele 21 vrata Adi tapasyA kI haiN| 27 varSoM se nirantara varSItapa, mAna bele ke 12 bele, 50 varSoM se nirantara sAvana bhAdavA 2 mAha ekAMtara tapa, Apa 45 varSoM se pratyeka dIpAvalI para tele kI tapasyA karate haiN| 250 pratyAkhyAna, 1 se 16 taka kI kI lar3I, anaginata AyaMbila tapa olI saMpanna kI haiN| 20 sthAnaka tapa ke 480 upavAsa, pakhavAr3A tapa ke 145 upavAsa, prati mAha kI 2 caudasa, 12 varSa taka kula 288 upavAsa, pauSa dazamI ke 120 upavAsa, rohiNI tapa ke 61 upavAsa, puSya nakSatra ke 61 upavAsa jJAna paMcamI tapa ke 66 upavAsa, mauna gyArasa ke 144 upavAsa, bele bele tapa ke varSItapa 4 telA, ratnAvalI prahara tapa, kSIra samudra ke 11 upavAsa, kaI tele bele evaM vividha prakAra ke tapa Apa saMpanna kara cukI haiN| Apa nitya niyama pUrvaka sAmAyika, pratikramaNa Adi karatI haiM sabhI sAdhu satiyoM kI sevA, rogI, tapasvI kI sevA meM tatpara rahatI haiN| dAna kI bhAvanA meM udAra haiN| bar3I prabala haiN| sthAnIya sthAnaka bhavana ke nirmANa meM bhUmipUjana kA kArya Apane apane hAthoM se prAraMbha kiyA thaa| cArolI sthAnaka (pUnA) ke lie bhI ApakA yogadAna mahatvapUrNa rahA hai| vikaTa se vikaTa paristhiti meM bhI dharma kI zaraNa evaM tapa nahIM chodd'aa| pati ke svargavAsa ke samaya bhI ArtadhyAna nahIM kiyA apitu pratyeka AgaMtuka ko navakAra maMtra kI mAlA pherane kI preraNA karatI rhii| unheM saMthArA karavAyA aura kaiMsara jaisI bhayaMkara bImArI ke zikAra bane svapati kI tana, dhana aura mana ke sAtha sevA suzrUSA kii| alpa vaya meM svargavAsI banI, apanI jyeSTha putrI kI bImArI meM bahuta sevA kI tathA usa kaSTa ko himmata pUrvaka sahana kiyaa| sAdhu sAdhviyoM ke vihAra kI sevA meM sadaiva tatpara rahatI haiN| padmAvatI jaina mahilA maMDala yazavaMtapura baiMgalora kI varSoM taka upAdhyakSA bhI rahI haiN| tapasyA evaM saMthAre ke lie Apa anekoM kI preraNA strota rahI haiN| ApakI dharma para aTala zraddhA haiN| ratna kukSI mA~ suzIlA kA samasta parivAra dAna, zIla, tapa evaM bhAvanA kI avirala sAdhanA karate hue jina zAsana kI mahatI prabhAvanA kara rahA hai aura mokSa maMjila kI ora gatimAna hai| vartamAna meM ApakI Ayu lagabhaga 70 varSa hai| hamArI bhAvanA hai ki Apa hajAroM sAla jieM aura jina zAsana kI prabhAvanA karatI rheN| Apa sAdhviyoM ke samAna sapheda pozAka hI pahanatI haiM / 140 7.148 lakSmIdevI zyAmasukhA : ApakA janma tArAnagara (rAjasthAna) meM vi. saM. 1678 meM huA thaa| Apa zrImAn bherUdAnajI botharA evaM dIrgha anazana vratadhArI cauthI devI botharA kI suputrI evaM zrImAna madanacaMda jI zAmasukhA kI dharmapatnI thii| tapomArga para Apa nirantara agrasara thii| Apane 30 dina kI tapasyA 5 bAra saMpanna kii| isI prakAra 1 se 64 tapa kI lar3I 5 dina kA tapa 50 bAra, 4 dina kA tapa 51 bAra 3 dina kA tapa 62 bAra, 2 dina kA tapa 70 bAra 1 dina kA tapa 1057 bAra, 2 varSItapa va 5 bAra, bele ke sAtha ekAMtara tapa kiyaa| pakhavAr3A tapa (5 varSa) evaM karmacUra tapa (6 mAha) saMpanna kiyaa| aMta meM 21 dina kA anazana kiyaa| 5 mahAvratoM ko dhAraNa kiyA tathA svargavAsI bnii| 7.146 trizalAdevI jaina : ApakA janma chattIsagar3ha meM saMvat 1688 meM huA thaa| Apake mAtA-pitA sva. pAnI bAI evaM sva. zrI gaNezamala jI the| Apane cauthI kakSA taka kI zikSA prApta kii| ApakA vivAha durga (chattIsagar3ha) nivAsI, zrImAn bhaMvaralAla jI zrI zrImAla ke sAtha huaa| Apane 8 sAla kI umra meM gurU mohana RSi jI va gurUNI ujjavala kaMvara jI ke sAnnidhya meM paccIsa bola va pratikramaNa kI zikSA grahaNa kii| 10 varSa kI Ayu meM - koTA padhAre pU0 gurUNI jI mAnaka~vara jI se bhaktAmara stotra, kalyANamaMdira stotra, vIratthuI, dazavai-kAlikasUtra ke 4 adhyayana, mahAvIra svAmI jI kA zrIlokA tIrthaMkara kA lekhA va anya thokar3e kaNThastha kara lie / Apake tIna putra va eka putrI haiN| zrI pravINa,jI zrI pradIpa jI DA0 praphullajI va putrI sau0 saroja baida haiN| ApakI tIna putravadhueM 4 pote va 8 potiyAM haiN| Apake do beToM aura do putravadhuoM evaM 4 potoM ne mAsakhamaNa kiyA, bAkI ne 6 taka kI tapasyA kI hai| ApakA pUrA parivAra pratidina sAmAyika pakkhI pratikramaNa tathA usa dina rAtrI bhojana kA tyAga karate haiN| Apane hara varSa kucha na kucha tapasyA kI hai| navapada kI Ayambila kI olI, sAvana meM 12 belA, eka telA, bhAdavA meM sAta kI tapasyA tathA kalyANaka For Private & Personal use only Page #692 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna tapa kiyaa| vikrama saMvat 2021 meM mAsakhamaNa kI tapasyA, sAtha meM bIsa sthAnaka kI olI cAlu kii| 1 se 21 taka kI lar3I bhI kii| jor3e se 6 kI tapasyA bhI kii| 1987 meM do varSI tapa Apane donoM potoM ke hone para kiyaa| 1686 meM mAsakhamaNa kiyaa| 16 zAstroM kI vAcanI va 50.60 thokar3e sIkheM / 24 tIrthaMkaroM kI 24 olI kI, 11 gaNadharoM kI gyAraha olI, eka dharma cakra, 24 tIrthaMkara ke bhava ke upavAsa, bha0 pArzvanAthajI ke 108 upavAsa, navakara vAlI ke 108 upavAsa, navakAra maMtra ke akSara ke 68 upavAsa, 5 merU jisameM eka-eka karake 6 upavAsa 5 bele kiye haiN| 5.6 bAra aThAI, va siddhitapa, sarvatobhadra tapa, 35 upavAsa, 34 upavAsa kI tapasyA, brahmacarya kA niyama evaM varSItapa kI tapasyA nirantara cala rahI hai| pratidina 16.17 sAmAyike evaM 2 sUtroM kA svAdhyAya calatA hai| isa prakAra ApakA jIvana tapa-japa tathA svAdhyAya kI triveNI kA saMgama hai / 142 7.150 zrImatI phuTarI bAI dhokA : Apa AdonI (mahArASTra) nivAsI dAnavIra zreSThI iMdaracaMdra jI dhokA kI dharmapatnI thii| Apane pAlItANA meM mAsakhamaNa (30 upavAsa) tapa kI arAdhanA kI, cha: varSa taka varSItapa kI tapasyA kI, aneka pakhavAr3A tathA mAsa khamaNa kiye| Apane aneka tIrtha yAtrAe~ kI, vratoM kA pAlana kiyA tathA brahmacarya vrata aMgIkAra kiyaa| Apane dharmazAlAoM cikitsAlayoM ke nirmANa meM apane pati kA sahayoga diyaa| Apake nAma se bhojanazAlA bhI prAraMbha karavAI gii| Apake suputra zrI dharmarAjajI hai|143 7.151 zrImatI sAyarabAI jI : __ Apa nAsika (mahArASTra) nivAsI zrImAn phattecaMdajI borA kI dharmapatnI haiN| Apane 32 varSa kI alpAyu meM hI brahmacarya vrata ko grahaNa kiyaa| 27 veM varSa meM sacita pAnI aura rAtri bhojana kA niyama grahaNa kiyaa| 2 varSa taka binA namaka kA AyaMbila kiyA, 2 varSa taka vigaya rahita anAja vAlA ekAsana varSItapa kiyA tathA 6 varSa nirantara ekAsana tapa kiyaa| lagabhaga 12 varSoM se varSItapa cala rahA haiN| niyamita rUpa se Apa pratidina sAta sAmAyika tathA 1000 gAthAoM kA pratidina svAdhyAya karatI haiN| Apane 1250 logassa kA dhyAna upasargahara stotra kA japa bhI saMpanna kiyA hai| isa prakAra ApakA jIvana japa-tapa, svAdhyAya evaM zIla kA bhaMDAra 7.152 zrImatI dharamajaya jaina : Apa balAcora (paMjAba) nivAsI zrImAn banArasIdAsa jaina kI suputrI haiN| ApakI umra 77 varSa kI hai| Apa bAla brahmacAriNI haiN| 17 varSa kI Ayu meM Apane kaccI pakkI kA tyAga paM zuklacaMda jI mA. sA. se grahaNa kiyaa| ratana deI jI mA. sA. se AjIvana brahmacarya kA niyama grahaNa kiyaa| 18veM varSa se hI Apane sapheda vastra pahanane zurU kara die the| tathA AbhUSaNa pahanane kA bhI tyAga kara diyA thaa| Apane ghara ke moha kA tyAga kara diyaa| ekAMta sAdhanA meM hI apanA samaya vyatIta kiyA karate haiN| Apane tapa ke kSetra meM bhI apane kadama bddh'aae| 11 vrata, 11 aThAIyAM, AyaMbila kI 3 olI saMpanna kI 21 varSoM se dIvAlI kA telA karatI A rahI hai| Apane varSItapa tathA savA lAkha navakAra maMtra kA jApa bhI saMpanna kiyaa| Apa pratidina pAMca sAmAyika karatI haiM tathA dAna puNya meM bhI pIche nahIM rahatI haiN|145 7.153 zrImatI sonAdevI jaina : __ ApakA janma I. san 1616 meM huA thaa| Apa zrImAn lAlA manaphUlajI jaina hisAra (hariyANA) kI dharmapatnI haiN| Apane hisAra meM dharmasthAnaka ke nirmANa meM sahayoga diyA / 85 varSoM taka nirantara aThAI tapa evaM cAturmAsa meM ekAMtara tapa karatI haiN| vartamAna meM ekAsane se ratnAvalI tapa kara rahI haiN| prativarSa tele kaI bele cole Adi tapa saMpanna karatI haiN| Apake do putra haiN| bhAratabhUSaNa jI (hisAra) svadezabhaSaNa jI Na jI (dillI) meM rahate haiN| ApakI do suputriyAM USA jI evaM AzA jI dillI meM rahatI haiN|146 7.154 sumitrA devI jaina (hAMsI hariyANA) :___ApakA janma I.san 13.1.1627 ko huA thaa| ApakI suputrI zrImatI pyArI devI nAnaka caMda jI jaina (TAkI vAle) evaM putravadhU zrImatI nArI khUbarAma jaina hai| Apake pati zrImAn kizorIlAla jI jaina (hA~sI) haiN| Apa pratidina eka haz2Ara gAthAoM kA svAdhyAya Page #693 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa karatI thii| caudaha varSa kI umra meM rAtri bhojana kA tyAga kiyA tathA 35 varSoM se apazabda nikalane para agale dina sampUrNa vigaya kA tyAga karatI thI / saptAha meM do bAra snAna tathA sAdhuvat alpa pAnI meM vastra prakSAlana karatI thI, priyadharmI susaMskArI ApakI cAra putriyA~ tathA do pautriyoM ne dIkSA aMgIkAra kI / kula ATha putriyAM tathA jaya vijaya do bhAI the / Apa dar3hadharmI zrAvikA thI / AcArya mahAprAjJajI ne Apako zraddhA kI pratimUrti ke nAma se saMbodhita kiyA thaa| Apane saiMkar3oM upavAsa 41 bele, 11 tele, 5 cole, 5 pacole, 1.11 taka kI lar3I, 4 varSa ekAsana tapa, 1 paMdraha, 2 bAra 250 pratyAkhyAna kiye haiN| aMtima samaya meM saghAre sahita svargavAsa huaa| aMtima pAMcave dina dIkSA aMgIkAra kI tathA samAdhimaraNa prApta kiyA / 147 7. 155 zrImatI tArAdeI jaina : 671 zrI pI. ela. jaina, amatasara vAle (pyAre lAla jaina) kI Apa dharmapatnI thii| ApakA janma 1621 (lAMgA parivAra) meM huA thaa| Apa zrImatI jUnI devI evaM zrI phaggAmala jaina kI suputrI thii| Apake sasura zrImAn devacanda jI jaina syAlakoTa vAle kahalAte the / Apane tapa tyAga ko prAthamikatA dete hue kaI varSoM se zIla vrata aMgIkAra kiyA huA thaa| sabhI phaloM kA tyAga, kandamUla kA tyAga 40 se Upara tapa kI lar3iyAM 6 54, 32, 1 vrata, AyaMbila olI tapa, bhagavAna pArzvanAtha tapa lar3I, aSTamI pakkhI ko pauSadha vrata, mahAmaMtra -- navakAra, tIrthaMkaroM kI saMstuti Adi karma nirjarA hetu saMpanna kii| Apake Adarza hamezA preraNA dete rheNge| ApakI taraha hI ApakI suputrI ne eka hI cAturmAsa meM do mAsakhamaNa tapa saMpanna kie| Apake dvArA pradatta dharmasaMskAroM se jayapura nivAsI zrImatI cA~da rAnI suzIla jaina ke pUre parivAra meM dharmadhyAna kI balavatI bhAvanAyeM naz2ara AtI haiN| Apake chaH putra hai zrI ajita jaina, zrI pavana jaina, zrI darzanalAla jaina, zrI surendra ku0 jaina, zrI rAja ku0 zrI suzIla jaina kumAra tathA do putriyA~ cA~da aura sUraja haiN| ApakA devaloka 21 apraila 2001 ko rUpa nagara dillI meM huA / 148 7.156 zrImatI dhur3I devI : suzrAvikA zrImatI dhur3I devI mAlU kA 65 varSa kI lambI Ayu meM svargavAsa ho gyaa| Apa dhArmika kAryoM meM sabase Age rahatI thI / 85 varSa kI lambI Ayu meM dharma sthAna meM Akara sAmAyika va pratikramaNa kI ArAdhanA karatI thii| ApakA 16 varSa kI umra meM vivAha ho gayA thA / vivAha ke kucha mAha bAda hI Apake pati zrI hIrAlAla jI mAlU kA svargavAsa ho gayA thaa| pati vichoha ke bAda Ayu ke antima sA~sa taka dAna, zIla, tapa aura bhAvanA ko hI jIvana kA AdhAra banAe rakhA / 146 7. 156 zrImatI ratana devI jI mehatA : Apa udayapura (rAja0) nivAsI zrImAn jItamala jI mehatA (haraDiyA mehatA) evaM zrImatI kaMcanabAI mehatA kI putrI tathA svAdhyAyI zrImAn AnaMdIlAla jI mehatA kI dharmapatnI evaM maM0 sA0 vijaya zrI jI AryA tathA maM0 sA0 priyadarzanA jI kI mAtezvarI haiN| ApakI sAsu jI mahAsatI caMdrakaMvara jI ma.sA. the / (pUrva nAma zrImatI lahara bAI jI) evaM sasura jI zrImAn pannAlAla jI mehatA the| ApakI jaina dharma meM dIkSita nanaMda - mahAsatI zrI caMdrAvatI jI thii| zrImatI ratana devI jI parama sevA bhAvI, atyaMta namra svabhAvI madubhASI, dar3ha dharmI, priya dharmI, tapasvinI pativratA sannArI haiN| Apane do aThAI, anekAneka AyaMbila olI, gautama svAmI kA ekAsanA 12 mAha taka pratimAha ekAsanA, kaSTa telA do rasa telA (5 telA), 27 varSa taka varSItapa kiyA hai| mAna belA merU tapa 24 tIrthaMkaroM kI olI upavAsa evaM AyaMbila ke sAtha saMpanna kI hai| ApakI chaH putriyA~ haiM, sabhI dharma dhyAna va tapa, tyAga meM agraNI haiN| do dIkSita haiM mahAsAdhvI zrI vijaya zrI jI ma. sA. "AryA" va mahAsAdhvI zrI priyadarzanA jI ma.sA. 'priyadA' Apake parivAra meM aba taka nau mumukSa AtmAoM ne saMyama grahaNa karake sva-para kA kalyANa kiyA hai| vartamAna meM Apa gujarAta meM AgAsa Azrama meM rahakara dharma jAgaraNa meM lIna haiN| hama ApakI lambI Ayu tathA uttama svAsthya kI maMgala kAmanA karate haiM / 50 ApakI dohittiyA~ bhI jina zAsana ke saMyama patha kI sAdhikAeM haiM ve haiM pU. zrI vijayalatAjI 'preraNA' ma0 sA0 vicakSaNA zrI jI ma0 sA0, navadIkSitA zrI prazaMsA jI ma0 sA0 / 7. 157 zrImatI devakI bAI bhaMsAlI : Apa cAMdanI cauMka dillI nivAsI zrImAn dhannAlAla jI bhaMsAlI kI dharmapatnI thii| ApakI umra 85 varSa kI thii| Apane bahuta Page #694 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 672 Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna samaya taka mahilA saMgha cAM0 cauka kI pradhAna rahakara mahilA maMDala ko apanI sevAyeM dii| Apa aSTamI caturdazI ko 24 ghaMTe kA jApa karavAtI rhii| aMta meM 8 ghaMTe kA saMthArA grahaNa kara Apa svargavAsI banI /151 7.158 zrImatI anArakalI jaina : Apa zrI phUlacaMda jI evaM zrImatI pArvatI jaina kI suputrI evaM gUjara kher3I (hariyANA) nivAsI zrImAn rAmagopAla jI jaina kI dharmapatnI thii| Apane 26.01.2004 ko saMthAre kA saMkalpa grahaNa kiyA evaM 22.03.2004 ko ApakA saMthArA pUrNa huaa| lagabhaga 2 mAha taka Apane samAdhipUrvaka Azcaryajanaka DhaMga se saMthArA saphala bnaayaa| Apa pUjya sudarzana lAla jI maM0 sA0 ke suziSyaratna rAjarSi zrI rAjeMdra muni jI kI sAMsArika mAtezvarI thii|32 7.156 zrImatI kesarAdeI jI : Apa hoziyArapura nivAsI zrImAn kanhaiyAlAla jI evaM durgAdeI jI kI putravadhu evaM zrImAn baMsIlAla jI jaina kI dharmapatnI thii| Apane 12 varSa kI alpa Ayu meM kaccI sabjI evaM phala khAne kA niyama grahaNa kiyaa| Apane hoziyArapura mahilA saMgha kA gaThana kiyaa| kaI varSoM taka maMDala kI pradhAna rhii| mahilAoM ko zAstroM kA jJAna kraayaa| matyu ke samaya gaMde DhaMga se rone (zApe) kI prathA ko tathA aneka kurItiyoM ko baMda kiyaa| Apa AjIvana rAtrI cauvihAra, dina kA paurUSI tapa subaha zAma 5-5 sAmAyikeM, zAstra adhyayana meM lIna rahate hue sAdA jIvana vyatIta kiyaa| jIvana ke aMtima samaya meM 2.3 vastuoM kA sevana karatI thii| aMtima samaya meM saMthAre sahita ApakA svargavAsa huaa| sAmAjika evaM dhArmika daSTi se jina zAsana meM ApakA mahatvapUrNa yogadAna rhaa| 153 7.160 zrImatI kAMtA jaina : Apa vIranagara dillI nivAsI sva. lAlA-rAmalAla jI sarrApha kI putravadhU evaM zrImAn yazapAla jI jaina sarrApha kI dharmapatnI thii| bacapana se hI dhArmika gatividhiyoM meM ApakI rUci thii| Apane adhyAtmayoginI mahAzramaNI pU. zrI kauzalyA devI jI mahArAja se zrAvikA dIkSA aMgIkAra kI thii| svAdhyAya meM hI ApakA adhikAMza samaya vyatIta hotA thaa| jIvana kI sAMdhya velA ko nikaTa dekhakara Apane pUrNa anAsakti pUrvaka utkaSTa pariNAmoM ke sAtha jaina itihAsa caMdrikA pU. DaoN vijaya zrI jI mahArAja 'AryA' ke mukhAraviMda se saMthArA grahaNa kiyaa| dina pratidina matyu ko nikaTa dekhate hue bhI Apake pariNAmoM kI dhArA U~cI bar3hatI rhii| bhagavAna mahAvIra nirvANa kalyANaka divasa dipAvalI 25 akTUbara I. san 2003 vi.saM. 2056 meM ApakA maMgala bhAvoM ke sAtha saMthArA pUrNa haa| ApakI dharma bhAvanAoM kA prabhAva Apake pUre parivAra para hai|54 7.161 zrImatI camelI devI jaina : ___ Apake pitA sva. zrI gokulacaMda jI nAhara the, tathA Apa sva. zrI pannAlAlajI bhaMsAlI kI dharmapatnI thii| ApakA samasta jIvana japa-tapa svAdhyAya dAna, zIla, tapa bhAvanA evaM saMta-satiyoM kI sevA meM samarpita thaa| Apake 3 putra garUdeva zrI sadarzana lAla jI maM0 ke suziSya mahAsthavira pU. zrI prakAzacaMda jI maM0 sA0 zrI pramodacaMda jaina evaM zrI azoka kumAra jaina / Apane saMthAre ke pratyAkhyAna ke sAtha 3 pharavarI 2004 ko isa nazvara deha kA tyAga kiyaa|15 7.162 zrImatI sevAvaMtI jaina : Apa jammU nivAsI zrImAn jagadIzacaMdra jaina kI dharmapatnI thii| Apake pitA zrI saMtArAma jaina (jammU) tathA mAtA lakSmIdevI jI thii| ApakI sAsa zrImatI zAMtI devI jaina tathA sasura zrI bhadrInAtha jaina (jammU) the| Apake tInoM putra zrI vinodakumAra jI, zrI azoka kumAra jI evaM zrI rAkeza kumAra jI jaina utsAhI tathA dharmaniSTha suzrAvika haiN| Apa niyamapUrvaka sAmAyika, pratikramaNa, pravacana zravaNa Adi saMpanna karatI thii| Apa udAra hRdaya svabhAva vyavahAra sarala, namra, kI sannArI thii| Apane kaI aThAIyA~ apane jIvana kAla meM saMpanna kI hai| jaina itihAsa caMdrikA DaoN pUjya vijaya zrI jI ma. sA. AryA ThANA tIna se jammU cAturmAsArtha san 2005 meM birAjamAna the| sevAvaMtI jI niyamapUrvaka preraNA dAyI pravacanoM kA lAbha letI thii| 8 akTUbara ko pratidina kI taraha pravacana zravaNa karane ke lie sevAvaMtI jI sAmAyika lekara kursI para baiTha gaI unheM acAnaka ghabarAhaTa huii| calate hue pravacana meM hI mahArAja zrI Page #695 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa jI ne unake lakSaNoM ko dekhA / turanta pAsa meM pahuMcakara saMthAre ke pratyAkhyAna hetu unase svIkati maaNgii| unhoMne hA~ kara dii| pUjyA mahAsatI jI ne eka hAtha mastaka para tathA dUsarA hAtha kalAI para (nADI kA parIkSaNa karate hue ) rkhaa| pravacana hAlaNamokkAra maMtra ke jApa se gUMja utthaa| lagabhaga pone nau baje suzrAvikA sevAvaMtI jI ne samAdhimaraNa ke sAtha svargagamana kiyA, dekhane vAle darzaka kaha uThe matyu sevAvaMtI jaisI sabako Ae 'guru pAsa meM hoM aura dama nikala jAe / 156 7. 163 zrImatI sirekaMvara devI : 673 Apa zrImAn sumeracaMda jI bhaMDArI kI dharmapatnI thii| Apake sahayoga se 82 vyakti zikSA meM nipuNa bane / tana mana dhana se unhoMneM apane putra putriyoM tathA pautra-pautriyoM ko par3hAne meM sahayoga diyA / caturvidha zrI saMgha para aura jaina dharma para ApakI aTUTa zraddhA thii| Apa saMthArA lekara 5 pharavarI ko svargavAsI huI / 157 7. 164 zrImatI mizrIbAI corar3iyA : Apa cA~danI cauka dillI nivAsI zrImAn kaMvarasena jI corar3iyA kI dharmapatnI thii| zrImAn naMdiSeNajI jaina evaM caMdrasena jI jaina Apake do putra hai tathA tIna putriyAM haiN| eka suputrI dIkSita hai jo mahAsAdhvI adhyAtma yoginI zrI kauzalyA jI maM0 sA0 kI suziSsA haiM tathA mahAsatI DaoN. maMju zrI jI ma. sA. ke nAma se prasiddha haiN| ApakA jIvana bar3A dhArmika thaa| Apane 45 varSoM taka nirantara pauraSI tapa evaM rAtri kA cauvihAra kiyaa| jIvana paryaMta aSTamI, caturdazI kI dayA, 12 varSa ke ekAMtara ekAsana tapa, 108 ekAsane kI aThAI, gyAraha vrata tele bele Adi saMpanna kiye| aMtima samaya meM tIna ghaMTe ke saMthAre sahita devaloka gamana huaa| 7. 165 zrImatI rammAdevI corar3iyA : Apa cA~danI cauMka dillI nivAsI zrImAn lAlacaMda jI corar3iyA kI dharmapatnI thii| Apane varSoM taka dhArmika pAThazAlA kA saMcAlana kiyA evaM adhyApana kA kAryabhAra sNbhaalaa| Apake dvArA zikSita sAta kanyAoM ne dIkSA lI, kaI zrAvikAe~ bnii| Apa paMjAba kI prasidva mahAsAdhvI sva. pU. zrI mohanadeI jI mahArAja kI saMsAra pakSIya bahana thI / Apane aMtima samaya meM 72 ghaMTe ke saMthAre sahita, utkaSTa pariNAmoM se devaloka gamana kiyA / 156 7. 166 zrImatI prabhA jaina : Apa jammU zramaNa-saMskRti maMca kI adhyakSA raha cukI haiN| maMca kI Apa phAuMDara sadasyA haiN| Apa nyU erA envAyaranameMTa skUla kI saMcAlikA evaM prAdhyApikA haiN| baccoM ko Apa naitika, sAmAjika evaM dhArmika zikSA bhI sAtha- sAtha detI haiN| Apa eka karmaTha kAryakartrI haiM tathA mana ke lie sabhI kArya suvyavasthita DhaMga se saMpanna karatI haiN| sAmAjika evaM dhArmika kAryoM meM ApakA abhUtapUrva yogadAna rahatA hai / 160 7.167 zrImatI pUrNimA. pI. gAdiyA : Apa pUnA nivAsI haiN| Apane S. N.D. T. College of Home Science se cAilDa DevelapameMTa spezalAiz2ezana kI DigrI prApta kI thii| Apa vibhinna saMsthAoM kA kArya bhAra sambhAlatI haiN| jisakA saMcAlana Apa bar3I kuzalatA ke sAtha kara rahI hai| Apane baccoM aura mahilAoM ke vikAsa ke lie san 2000 meM dizA mahilA vikAsa sevA saMsthAna kI sthApanA kI / san 1666 meM sthApita dizA saMsthAna kI Apa prathama mahilA sadasyA thii| Apane AgAkhAna phAuMDezana tathA e. Ara. sI. saMsthA ke sAtha kArya kiyA hai tathA sarva sevA saMgha Adi mahilA saMsthAnoM meM sakriya kAryakarttA rahIM hai / lar3akiyoM ke vikAsa ke lie tathA vidhavA mahilAoM ke lie naitika evaM bhAvanAtmaka sahayoga pradAna kiyA hai| silAI, kar3hAI, bunAI Adi vibhinna kalAoM ko sikhAkara svAvalambI banAyA hai| Apane ina vibhinna sevAoM ke lie 15 se adhika puraskAra sarakAra evaM vibhinna saMsthAoM dvArA prApta kiye haiN| vibhinna patra-patrikAoM meM Apake sAmAjika kAryoM kI prazaMsA meM ApakI sUcanAe~ chapatI rahI haiN| isa prakAra pUrNimA gAdiyA jI eka sakriya sAmAjika kAryakartA ke rUpa meM ubharakara AtI hai / 161 Page #696 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 674 7. 168 zrImatI lakSmI devI jaina : Apa bar3I sAdhu vaMdanA ke racayitA A0 zrI jayamala jI ma0 sA0 kI sAMsArika dharmapatnI thI / pU0 jayamala jI mahArAja zAdI ke chaH mahine ke bAda hI zrI bhUdharajI ma0 sA0 se jaina bhAgavatI dIkSA le lI thii| dIkSA ke lagabhaga eka varSa bAda zrI bhUdharajI ma0 evaM jayamala jI Adi santa unake paitaka gA~va mer3atA me pdhaare| zrI jayamala jI ma0 svayaM gocarI lene apane hI ghara cale ge| mA~ evaM parityaktA patnI zrImatI lakSmI devI ne unheM AhAra diyaa| lakSmI devI pIhara meM na rahakara sasurAla meM hI rahatI thii| lakSmI jI ne pU0 jayamala jI ma0 sA0 ko vinatI kI - mahArAja! mujhe bhI dIkSA pradAna kiijie| pIhara aura sasurAla vAle sabakI sahamatI se AcArya bhUdharajI ma0 ne lakSmI jI ko jaina bhAgavatI dIkSA kA dina nizcita kara diyA / dIkSA ke dina taka lakSmI jI ne pA~ca apanI saheliyoM ko bhI dIkSA ke lie taiyAra kara liyaa| isa prakAra mer3atA meM eka hI dina cha: dIkSAeM sampanna huii| dIkSA ke dina se hI navadIkSitA mahAsatI lakSmI jI ne kaThina tapasyA prArambha kara dii| eka varSa taka kaThora tapa kI agni se zarIra kamajora ho gyaa| aMta meM saMlekhanA, saMthArA karake Apa devalokagAmI bnii| 162 zramaNoM kI preraNA va saMparka se zrAvikAe~ dharma mArga para isa prakAra agrasara hotI hai / 162 7. 166 zrImatI pistAbAI boharA : ApakI umra bAvana (52) varSa kI hai| ApakA janma mahArASTra ke jAlanA jile meM bhoyagA~va meM huA thA / Apa zrImAn rUpacaMdajI saMcetI evaM zrImatI gItAdevI kI suputrI hai| Apake do bhAI evaM cAra bahaneM haiN| Apa kaI saMsthAoM ke pratiSThita padoM para suzobhita, suzikSita, zrAvakaratna maisUra nivAsI zrImAn kailAzacaMda jI kI patnI hai| eka suputrI, cAra suputra, putra vadhUeM evaM pautra pautriyoM se yukta ApakA bharA pUrA parivAra hai| Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna sAmAnya zikSA pAne ke bAvajUda bhI Apane kArya kauzalya evaM tIkSNa buddhimattA ke bala para pistA bAI kaI padoM para zobhAyamAna huii| Apa akhila bhAratavarSIya zvetAMbara sthAnakavAsI jaina kAnphareMsa karnATaka zAkhA kI san 2000 se san 2008 taka upAdhyakSA pada para kAryarata rahI / jaina milana maisUra zAkhA kI Apa pUrva sahamaMtrI raha cukI hai| caMdana bAlA mahilA maMDala kI Apa vartamAna koSAdhyakSA hai| rAjasthAna mahilA saMgha kI sadasyA hai| jJAna prakAza yojanA kI Apa kSetrIya saMyojaka rahI haiN| pada ke anurUpa apane kAryakAla meM kaI sAmAjika, dhArmika, cikitsaka, jana sevArtha kAryoM meM Apa sakriya sevAe~ detI rhii| apane nivAsa sthAna para padhArane vAle sAdhu-satiyoM kI sevA kA Apa bharapUra lAbha uThAtI rhiiN| asaMpradAyika bhAvoM se unakI AhAra-vihAra, zikSA saMbaMdhI sahayoga detI rahI hai| baccoM meM dhArmika naitika jAgarUkatA jagAne meM tathA mahilAoM meM AdhyAtmika bIjAropaNa hetu Apa sadaiva tatpara rahatI / rAjanItika kSetra se bhI Apa achUtI nahIM rahIM haiN| bhAratIya janatA pArTI maisUra nagara jilA kI Apa pUrva koSAdhyakSA rahIM haiN| ApakI pramANikatA, dakSatA, kAryakuzalatA evaM sevAoM se abhibhUta hokara kArnATaka sarakAra ne aneka bAra Apako dazaharA mahotsava ke vibhinna upasamitiyoM kI sadasyA banAyA | pistAbAI boharA kA jIvana bahuAyAmI vyaktitva saMpanna rahA hai / 163 7.170 lainoM smitha kramajara : volTapoTa, orIgana, yU.esa.e. (amerikA) nivAsI zrImatI laino smitha kramajara ne "zAkAhAra citrAvalI" nAmaka pustaka ko pddh'aa| usa pustaka se prabhAvita hokara usane AjIvana mAMsa-madirA kA tyAga kiyaa| apane saMpUrNa parivAra ko bhI usane ina abhakSya vastuoM kA tyAga krvaayaa| usane eka bAra bhagavAna mahAvIra evaM caMDakauzika sarpa kA prasaMga savistAra smjhaa| ise samajhane ke pazcAt usane jaina dharma ko svIkAra kiyA / bhagavAn neminAtha evaM mahAsatI rAjImatI ke vivAha prasaMga ko par3hakara vaha itanI adhika prabhAvita huI ki usane apanA nAma lainosmitha kramajara ke sthAna para rAjImatI kramajara rakha liyA / bhagavAn neminAtha svAmIjI kI bhakti meM usane eka kavitA bhI likhI haiM / 164 Page #697 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 675 7.171 zrImatI caMdA kocara : AI sI AI sI AI baiMka kI mukhya kAryakArI adhikArI evaM prabaMdha nidezaka caMdA kocara bIsa zIrSastha mahilAoM meM zAmila haiN| phorbsa patrikA meM likhA hai; isa varSa caMdA kocara ne maI mAha meM baiMka ke pramukha kA kAryabhAra saMbhAlane ke bAda baiMka ke khudarA kArobAra ko naye mukAma para pahu~cA diyA hai| jaina samAja kI mahilAoM meM TAimsa oNpha iMDiyA kI iMdu jaina ke bAda caMdA kocara ko antarrASTrIya sanmAna milA hai| samAja isa mahilA se gauravAnvita huA hai|65 7.172 zrImatI vilamAdevI daka : ApakA janma vi.saM. 2001 kA hai| Apa udayapura nivAsI zrImAn AnaMdIlAlajI va ratanadevI mehatA kI suputrI haiM tathA zrImAn bherUlAlajI daka kI dharmapatnI haiN| Apane mahAsatI puSpavatIjI ma.sA. se zrAvikA vratoM kI dIkSA lii| Apane aneka zAstroM kA adhyayana kiyA hai, kaI stotra, thokar3e, DhAleM kaMThastha haiN| Apane cAra varSItapa sajor3e kiye| aneka aThAiyA~, nau, gyAraha, solaha, do varSItapa AyaMbila olI Adi tapa saMpanna kiye haiN| kaI varSoM se rAtribhojana kA tyAga, kaMda-mUla kA tyAga hai| 38 varSa kI choTI umra meM vaidhavya avasthA ko prApta hone para bhI Apane himmata, dhairya evaM parizramapUrvaka nau saMtAnoM kA saMrakSaNa, saMpoSaNa kiyaa| dharma saMskAroM ke sAtha unheM svAvalaMbI bnaayaa| phalasvarUpa ApakI bar3I putrI "vijayalatA jI ma.sA." evaM pA~cavIM putrI "prazaMsA zrI jI ma.sA." ke rUpa meM dIkSita haiN| Apane pAtharDI borDa se prabhAkara kI parIkSA dI tathA kaI ziviroM meM adhyApana kArya sampanna kiyA hai| ApakA jIvana preraNAspada hai|166 isa avasarpiNI kAla kI prathama zrAvikA kahalAne kA zreya bhagavAna RSabhadeva kI putrI suMdarI ne prApta kiyA hai| suMdarI ne rAjamahaloM meM rahate hue hI sATha hajAra varSa taka AyaMbila tapa kiyaa| apanI dar3hatA se usane cakravartI bharata ko dIkSA kI anujJA pradAna karane ke lie vivaza kara diyA thaa| , Page #698 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 676 kra. sa. aka san 1 Oct. 2003 2 3 4 5 6 Dec. 2002 8 (Nov. 2002 [Oct. 2002 Sept. 2002 Aug. 2002 7 May 2002 Feb. 2001 zrAvikA nAma / Ayu zrImatI suMdaradevI DAgA gaMgAzahara (bIkAnera) zrI caMpAlAla jI DAgA vartamAna meM cennaI Ayu 60 varSa zrImatI sudaMradevI jaina Ayu 98 varSa zrImatI pukharAjabAIjI A~caliyA patra-patrikAoM se zrImatI choTAdevI lUNiyA Ayu 73 varSa zrImatI pAnIdevI (87 varSa) zrImatI ghUDI bAI jI loDhA pAnA devI kuccA (dezanoka ) zrImatI badAmabAI jI mehatA (cittaur3agar3ha) dharmapatnI zrI hemacaMdajI jaina zrI kizanalAlajI AMcaliyA zrI suMdaralAla jI lUNiyA zrI maMgalacaMdajI chAjeDa zrI pUnama caMdajI kuccA zrI mUlacaMdajI mehatA saMthArA 13/11/02 28 Oct. san 2002 samAdhibhAva se mRtyu saMthArApUrva vrata pratyAkhyAna pUrvaka svargavAsa Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna avadAna 1. pratidina 3-4 sAmAyika 2. aThAI Adi tapasyA 3. rAtri bhojana kA tyAga 4. zIlavrata ArAdhikA' zrI sUrajakuMvara jI ma. sA. kI saMsArI bhAbhI jI thii| 2 tapasyA, telA, aThAI, 11.3 sajor3ezIlavrata kI ArAdhanA apane devara kI do putriyoM ko jaina bhAgavatI ko dIkSA dilavAI varSoM se rAtrI cauvihAra tapa sacitta phala, kaMda mUla, va harI sabjI ke tyAga the| kaI sAvana bhAdoM ke mahInoM meM ekAMtara tapa 8,7.53 Adi tarpa' plega kI mahAmArI ke samaya pIDita janoM ko svAsthya sevAeM pradAna kI, inakI potI zrI suyazuprabhAjI ne jaina bhagavatI aMgIkAra kI thii|' rAtrI bhojana tyAga Adi vrata the| jina zAsana ko samarpita suzrAvikA dharmaniSThA, dharmaprerikA mahilA thI Page #699 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhvI pratibhAzrI 'prAcI kra.sa. aMka san zrAvikA nAma/Ayu dharmapatnI saMthArA avadAna 9 Fo2001 zrImatI lakSmI devI DAgA zrI udayacaMdajI mehatA navakAra japa sunate hue deha kA tyAga kiyaa| pitA zrI cauthamala jI tathA mAtA zrImatI rAjakuMvara jI ne sajor3e dIkSA lekara jina zAsana kI bharapUra sevA kii| 10 in2001 bhaMvaralAlajI DAgA netradAnI zrImatI suMdaradevI jI Ayu 7 varSa 10 janavarI 2001 ko saMthAre sahita svargagamana dhArmika, sAmAjika evaM jana kalyANakArI kAryoM meM sadA tatpara rahatI thii| ve guptadAnI thii| 11 Jan 2001 zrI hajArIlAla jI inakI potI ne dIkSA lii| zrImatI lADAdevI jI (gaMgAzahara) 76 varSa kI Ayu 12 | Jan2001 zrImatI bhaMvarIdevI baoNThiyA 62 varSa | zrI suMdaralAlajI | 23 navaMbara dehatyAga 30,33,42 kI tapasyA 7 olIjI, varSI tapa, tathA 13 va 15 kI tapasyAe~ kI. zIlA evaMsacitta kA tyAga thaa| B June-2000 samAdhipUrvaka dehAvasAna zrImatI kAntidevI jaina (karaulI nivAsI) zrI murArIlAla jI (jayapura) cAra putra uccapadoM para kAryarata haiN| 4 April 2001 zrImatI sadAbAI (nAgapura) upanAma bhaMvarIdevI sukhAnI nemIcaMda jI sukhAnI 12 mArca ko tIna divasIya saMthAre sahita paMDita maraNa| ko prApta kiyaa| inakA pUrA parivAra dAnavIra, dharmavIra evaM suskArI haiN|14 15 April 2001 zrI kanhaiyAlAlajI botharA zrImatI bidAmI devI botharA hAvalI (asama) zubhabhAvoM evaM vrata niyama sahita svargavAsa varSItapa, mAsakhamaNa tapa evaM anya bar3I bar3I tapasyAeM bhI kii| svabhAva se sarala, namra dhArmika, evaM udAra prakati kI mahilA thiiN| 16 |hure2001 zrImatI zAmarI devI guMdecA 72 varSa (rAyapura) chattIsagar3ha) saMthArApUrvaka, samAdhibhAvoM meM vrata niyama sahita svargavAsa Page #700 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 678 kra.sa. aMka san 17 June 2001 18 June 2001 19 Sept. 2001 20 Nov. 2001 21 Nov. 2001 22 25Dec 2001 10 jUna 2002 23 25Jan.2002 zrAvikA nAma / Ayu zrImatI bhagavatIdevI (udayapura) zrImatI suvAdevI (63 varSa) zrImatI vidyAdevI (85 varSa) | zrImatI kamalAdevI (61 varSa) (dezanoka ) zrImatI sohanadevI (88varSa) (iMdaura) | zrImatI jaDAvadevI lalavANI zrImatI AzAdevI lUNiyA (89 varSa) dharmapatnI zrI bhaMvaralAlajI nalavAyA zrI gulAbacaMdajI saMcetI zrI nemIcaMdajI guMdecA zrI (bhaMvaralAlajI ) zrI mohanalAlajI caudharI zrI mohanalAlajI zrI bhairudAnajI lUNiyA sthArA tyAga-pratyAkhyAna pUrvaka dehAvasAna 10 divasIya saMthArA saMlekhanA 26 oct 25- miniTa kA saMthArA 19 sitaMbara saMthArA sahita myu 4 ghaMTe cauvihAra saMthArA sahita deha tyAga 15 disaMbara ko samAdhipUrvaka devaloka gamana Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna avadAna dharmaparAyaNa, Adarza vAtsalyamUrti sevAbhAvI 17 cAravarSa se sacitta kA tyAga 20 varSa se rAtrI bhojana kA tyAga sAmAyika pratidina 4-5 krnaa| 18 9,8,5 Adi tapasyAyeM, AjIvana cauvihAra saMthArA sahita svargavAsa " pratidina 2 sAmAyika navakArazI rAtri bhojana tyAga niyamita karatI thI 1200 500 AyaMbila sahita aneka bAra 3.2 Adi kI tapasyAyeM saMpanna kii| 21 pratidina 5 sAmAyika karanA rAtri bhojana kA AjIvana tyAga 122 sAvana bhAdoM 60 varSoM taka ekAMtara tapa ekAsana nirantara 16 mahine taka 3 aThAIyA~ va anya phuTakara tapasyAyeM | 23 Page #701 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhvI pratibhAzrI 'prAcI' 679 kra.sa. aMka san zrAvikA nAma/Ayu dharmapatnI saMthArA avadAna 41OMX2002 zrI zyAmalAlajI bAMThiyA 12 ghaMTe kA saMthArA zrImatI manoharIdevI bAMThiyA (bhInAsara) vartamAna meM kalakattA meM Ayu 73 varSa aThAI Adi tapa evaM dharmaniSThAvAn 5 25Sepx2001 zrImatI gaiMrA devI hIrAvata zrI nemacaMdajI hIrAvata putrI anupamA jI evaM pautrI prabhutA jI 93 varSa 8 25Sept2001 | zrImatI manoharadevI baMba paM0 zrI devIlAlajI baMba cinaI 10/8/ ko sAgArI saMthAre sahita devaloka gamana dar3hadharmI suzrAvikA thii| prAyaH saMvara va svAdhyAya meM lIna rahatI thI 2_1oSept2001 zrImatI bhUrI bAI jI DUMgaravAla (96 varSa Ayu) zrI hajArIlAlajI DUMgaravAla (nImaca nivAsI) AjIvana rAtrI cauvihAra vrata. pauSI pratyAkhyAna, upavAsa, varSI tapa, ekAMtara AyaMbila Adi tapa kie AjIvana khaddara dhArI rahI 8 hoseption zrImatI vimalAdevI seThiyA (gaMgAzahara) | sva0zrI mUlacaMdajI seThiyA | 27 julAI Ayu 60 varSa maraNoparAMta netradAna kiye| AjIvana saMtasatIyoM kI anathaka sevA kI P OMar.2008 zrImatI kAnIdevI DAgA zrIkAlUrAmajI DAgA 78 varSa 23 pharavarI cauvihAra saMlekhanA saMthArA rAtri bhojana kA tyAga jamIkaMda niSedha brahmacarya vrata kaI varSoM taka / cAturmAsa meM cauMkA bhI lgaayaa| DIOMr.2m zrImatI harakUdevI nAhaTA (gaMgAzahara) Ayu 65 varSa anarAjajInAhaTA (nImaca nivAsI) 13 pharavarI 6 ghaMTe ke saMthAre sahita deha tyAga ApakI prareNA se 40 varSa se niyamita sAmUhika prArthanA navakAra jApAdi dharmArAdhanA hotI rhii| Page #702 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 680 Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna kra.sa.aMka san zrAvikA nAma/Ayu dharmapatnI / saMthArA / avadAna 31 1OMr.2008 zrImatI zubhakaMvara jI lor3hA (89 varSa) sva0zrI giradhArI siMhajI lor3hA 14pharavarI 6 ghaMTe ke saMthAre sahita devalokagamana huaa| pratidina navakArazI. jamIkaMda kA tyAga kucha samaya kevala. 11 dravya letI rhiiN| Ma2008 zrImatI prema kaMvarIjI lor3hA zrI vimalacaMdajI (58vI 29 janavarI ko sAgArI saMthAre sahita devaloka gamana pratidina sAmAyika, brahmacarya vrata ArAdhikA jamIkaMda va sacita kA tyAga 23,8,11,15 Adi aneka tapasyAe~ kI 3 hoFeb.2m | zrImatI catarabAI pAmecA 24 varSoM se ekAMtara tapa. kaI tyAga pratyAkhyAna sAdhusatI kI sevA meM rata AloFeb.2mm 24 varSoM se ekAMtara zrImatI mohanabAI pAmecA (pipaliyAmaNDI) tapa BhoFeb. 2002 - zrImatI sUrajadevI duggaDa Ayu 62 varSa | (simagA nivAsI) saMlekhanApUrvaka deha tyAga (saMthArA (9-1-02) bhInAsara, byAvara Adi meM caukA kholakara rhii| OM OFeb.2mm zrI dharamacaMdajI borA dharmaniSThA suzrAvikA zrImatI mohanadevI borA sambalapura (bastara) 10 janavarI - saMthArA sahita devaloka thI36 Page #703 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhvI pratibhAzrI prAcI' kra.sa. svAdhyAyI sevA 37 22 varSa se nirantara svAdhyAyI sevA detI rhii| 38 20varSa 40 ratalAma (ma0pra0) 39 20varSa 18 varSa se nirantara zrAvikA nAma / Ayu zrImatI ghAsIbAI AchA rAyapura (cha0ga0) 70 varSa Ayu zrImatI zAMtAdevI mehatA zrImatI ratnA osavAla dharmapatnI kizanacaMdajI AdhA AchA zrI maganalAlajI mehatA zrI ratanadevI mogarA 70 varSa bhaMvaralAlajI udayapura (rAja0) mehatA zaikSaNika yogyatA pAMcavIM bI0 e0 sAhitya ratna AThavIM vizeSatAyeM 681 10 zAstra kaMThastha, kaI thokaDe kaMThastha rAtrI cauvihAra, sacitatyAga, zIlavrata, jamIkaMdatyAga 37 zIlavrata 14 varSa taka 19 varSa taka rAtri bhojana tyAga 54 varSa se aSTamI caturdazI ko harI kA tyAga, a0 bhA.sA. jaina mahilA maMDala kI sahamaMtrI, maMtrI, upAdhyakSA va saraMkSikA haiM aura adhyakSa pada para rhii| vartamAna meM bhI saMsthAoM kI salAhakAra Adi haiN| 38 pratikramaNa, thokaDe kI jAnakAra viduSI, vyAkhyAtA, 1998 meM zreSTha svAdhyAyI ke rupa meM sammAnita, samAja sevA ke kArya meM "eksIleMTa leDI" ke rUpa meM sammAnita, baccoM kI mAnasika manokAmanA saMsthAkA saMcAlana, samAjasevI anya saMsthAoM meM sahabhAgI 139 ema0e0, ema0e0sI pratikramaNa, kaNThastha uttarAdhyayana vAMcana kaI thokar3oM kA jJAna | 40 varSa se lilotI tyAga, dhovana pAnI grahaNa karanA / 5 varSa se pratidina poraSI, dhArmika ziviroM kA aayojn| varSa 2002 meM sAvana bhAdoM do mAha saMgha sevA hetu samarpaNa 140 Page #704 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 682 Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna kra.sa. aMka / saMvat / 41 2003 Dec zrAvikA kA nAma zrImatI suMdarabAI dhokA (bar3I sAdar3I) dharmapatni saMthArA zrI nAnAlAlajI | cAra dina kA tivihArI saMthArA vizeSatAe~ kaI varSoM taka cauhiAra, kaccepAnI, kA tyAga, bhojana kA tyAga sAmAyika meM dar3ha niSThAvAna +1 dhIMga 40 |2003 Dec zrImatI cauthIdevI (80varSa) | purakhalAlajI luNAvata, nokhAgA~va, luNAvata 24/10/2003 ko 30 mi. kA saMthArA varSoM taka rAtri cauvihAra 432003 Dec dharmakriyAmeM lagana zrImatI ratanadevI bAMThiyA (bIkAnera) | zrI ghevaracaMdajI | 3 ghaMTe kA tivihAra | bAMThiyA saMthArA 14 2003 Dec zrImatI saMtoSadevI botharA | sva0rupacaMdajI | keMsara jaisI vyAdhI (80 varSa) (gaMgAzahara) botharA (gaMgAzahara) | meM 6 dina ke saMthAre sahita matyu kaI thokar3e, stotra, sUtra, 50 DhAleM kaNThastha/45 5 |2003 Dec zrImatI sUrajabAI (78varSa) | motIlAlajI (bhaDagAMva) coraDiyA saMthAre sahita myu saMta satiyoM kI sevA meM agraNI45 4 2003 Dec zrImatI saMpattabAI corar3iyA | zrI motIlAlajI | saMthAre sahita (76 varSa) (bhaDagAMva) coraDiyA mayu tapasaNabAI ke nAma (ji0jalagAMva) se prasiddha mAsakhamaNa, 11, bele, tele, varSItapa * aneka bAra, olI tapa, jAvajjIvana zIla vratA 47 2003 Dec zrImatI lakSmIdevI duggar3a | zrI kuMdanamalajI | 6 dina kA saMthArA (dezanoka) 82 varSa duggar3a kI Ayu putrI zrI maMjula mahAsatI ma0 sA0 dohitrI-subodha prabhA jI48 48 Feb Dec zrImatI badAmabAI (93 varSa) (udayapura) zrI goThIlAlajI nalavAyA, (kAnor3a sAmAyika pratikramaNa cauvihAra kA niyamita rUpa se pAlana karatI thii| vAle) Page #705 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhvI pratibhAzrI prAcI' kra.sa. aMka / saMvat Feb Dec 50 51 Feb Dec 52 Feb Dec zrAvikA kA nAma zrImatI puSpAdevI botharA (58 varSa) rAmapurahATa zrImatI bhUrIdevI golechA (97 varSa) (bIkAnera) bhaMvarabAI sUryA (devAriyA) dharmapatni prakAzacaMdajI botharA (dezanoka nivAsI) saMthArA saMthArA sahita svargavAsa sva0 zrI pUnamacaMdajI vrata pratyAkhyAna sahita | nidhana huaa| golechA zrI khyAlIlAlajI sUryA (devariyA) 21 janavarI ko sAmAyika meM hI dehAvasAna ho gyaa| vizeSatAe~ zIlavratArAdhaka sarala svabhAvI 9 upavAsa Adi 50 85 varSe se sAmAyika rAtrI cauvihAra niyamita rupa se pAlana karatI thI 1 zIlavratarAdhaka sarala svabhAvI 9 upavAsa Adi 2 tapasyAeM unnIsaveM tIrthaMkara mallinAthajI ne gRhasthAvasthA meM rAjakumArI malliku~varI ke rUpa meM hI apanI bauddhika pragalbhatA se cokhA parivrAjikA ko tatvacarcA ke dvArA prabhAvita kiyA thaa| apane jIvana sAthI banane Ae chaH vibhinna dezoM ke rAjA ko deha kI vinazvaratA kA bodha krvaayaa| phalasvarUpa una chaH rAjAoM ne dIkSA aMgIkAra kii| 683 Page #706 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 004 kra.sa. vi0saMvat / san zrAvikA kA nAma 1 2 3 4 6 7 8 5 1957 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1832 21 1947 1955 1956 1960 1962 1969 1974 1975 1977 1973 1966 20vIM zatI 20vIM zatI 120vIM zatI 20vIM zatI 1978 1963 1964 20vIM zatAbdI zrImatI bogIdevI barar3iyA zrImatI manoharI devI botharA zrImatI icaraja devI dugar3a zrImatI bhaMvarIdevI baigANI zrImatI gaTTUdevI chAjer3a zrImatI mainAdevI zyAmasukhA zrImatI kaMkadevI maralecA zrImatI choTIdevI vaida zrImatI caMdrAvala seThiyA zrImatIbhavarIdevI baida zrImatI gaNeza devI kharor3a zrImatI bhIkhAdevI chAjer3a zrImatI makkhUdevI seThiyA zrImatI rAjakuMvara bAI bhaMDArI zrImatI jhamakUdevI borar3a zrImatI ratanakavara koThArI zrImatI dhannIdevI dUgar3a zrImatI sunaharI devI zrImatI RSibAI seThiyA zrImatI mANakadevI siMghI zrImatI suMdaradevI bAgarecA zrI lAbhacaMda barar3iyA pati zrImohanalAla jI botharA zrIsumeramala jI duggar3a | zrIjauharI mala jI baigANI zrIgaNezalAla jI chAjer3a zrIkoDAmala jI zyAmasukhA zrIjevatarAja jI mAralecA zrIsUrajamala jI vaida zrIkor3Amala jI seThiyA zrIdulIcaMda jI vaida zrIdIpacaMda jI chAjer3a zrImahAlacaMda jI seThiyA zrI mANakacaMda jI bhaMDArI zrI pannAlAla jI borar3a zrI saradAramala jI koThArI zrI zrI buddhamala jI duggar3a dhanakumAra jI zrI pukharAja jI seThiyA zrI sohanalAla jI siMdhI Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna avadAna 8 ghaMTe kA saMthArA' aayaa| 38 dina kA saMthArA' aayaa| 12 vratI ' zrAvikA thI / 45 dina kA saMthArA aayaa| 44 ghaMTe kA saMthArA aayaa| 1- 21,30-46 vratoM kI laDI' tapa kiyaa| 4 ghaMTe kA saMthArA' AyA / dhArmika saMskAra, svAdhyAyazIla 1 se 11 upavAsa kI lar3I kA tapa kiyaa| 39 dina kA saMthArA 10 aayaa| mA~ - sAsa-jeThAnI ko saMthAre meM sahayoga 1 se 61 vratoM kI lar3I" kA tapa kiyaa| 5 dina kA saMthArA prApta kiyaa| tatvajJAnI, samAdhi - maraNa14 ko prApta kiyaa| 4 dina kA saMthArA prApta kiyaa| samAdhi-maraNa" prApta kiyA / 5 dina kA saMthArA" prApta kiyaa| samAdhi - maraNa" ko prApta kiyaa| 1 hajAra gAthAoM kA svAdhyAya (pratidina) karatI thI 81 dina kA saMthArA saMpanna huA vidhivat anazana aura samAdhimaraNa prApta kiyA / sAta dina kA anazana aura samAdhimaraNa 21 prApta huA Page #707 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhvA prAtabhAzrI prAcA kra.sa. saMvata zrAvikA kA nAma pati nAma vizeSatA 2. 1984 zrImatI lichamaNadAsajI zrI lichamaNadAsajI 30 dinoM taka kI lar3I saMpanna kii| 22 dina kA anazana kiyaa|22 21996 zrImatI sukhI devI boharA zrI jodharAja jI boharA 11 dinoM kA anazana tapa kiyaa|23 420mm zrImatI harakhI devI khaTeDa zrI caMpAlAla jI khader3a 17,21 karmacUra tapa mAsakhamaNa tapa prati varSa sAvana bhAdavA ekAMtara tapa kie aneka thokar3e kaMThastha, cAra skaMdha tyAga 24 zrImatI koyalAdevI botharA zrI tolArAma jI botharA 50 dinoM kA anazana tapa kiyaa|25 zrImatI suMdaradevI corar3iyA |zrI juhAramalajI coraDiyA saikar3oM gAthAoM kA svAdhyAya pratidina karatI thI 15 dinoM kA anazana tapa kiyaa|26 22 2010 zrImatI hulAsI devI pagAriyA zrI chaganamalajI pagAriyA | 30 dinoM kA anazana tapa kiyaa| 28 2015 zrImatI dulIcaMdajI baida 28 dina kA anazana 10 dina zrI dulIcaMdajI vaida kA tapa kiyaa| 92015 13 dinoM kA tapa, 5 dina kA zrImatI cA~dAdevI sAMkhalA | zrI devI caMdajI sAMkhalA saMthArA kiyaa| 0|2015 zrImatI pephAMdevI bhaMsAlI zrI RddhakaraNa jI bhaMsAlI / 3 dina tivihAra, savA do ghaMTe kA cauvihAra anazana kiyaa|30 31 2020 zrImatI caMdA devI duggar3a. zrI maujIrAma jI duggar3a tAtvika bola kaMThastha, 16 taka lar3I baddha tapa kiyA, 2 muhUrta kA anazana kiyaa| 2|2028 zrImatI lAr3A devI ghIyA zrI iMdracaMdajI ghIyA 9dinoM kA tivihAra anazana kiyaa|2 32039 zrImatI caMdrAdevI phulaphagara zrI mohanalAla jI phulaphagara 25 dinoM kA saMthArA kiyA 42050 zrImatI tIjUdevI seThiyA zrI rAmalAlajI seThiyA 10 dinoM kA anazana kiyaa|4 zrImatI dhApUdevI dUgar3a zrI megharAja jI duggar3a sAr3he cAra ghaMTe kA anazana kiyaa|35 zrImatI mAlAdevI bAphanA |zrI tejakaraNajI bAphanA 16 dinoM kA lar3Ibaddha tapa, kiyA 85 dina kA saMthArA kiyaa| zrImatI mUlIdevI corar3iyA |zrI jayacaMdalAlajI coraDiyA ziviroM meM sAdhanAbhyAsa kiyaa| zrImatI suMdarIdevI bokAr3iyA zrI premacaMda jI bokAr3iyA | 28 dinoM kA saMthArA kiyaa| Page #708 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 686 Adhunika kAla kI jaina zrAvikAoM kA avadAna kra.sa. saMvata zrAvikA kA nAma pati kA nAma vizeSatAe~ 3 |20 vIM sadI 206 zrImatI kalAdevI AMcaliyA 121 dina kI tapasyA kI 39 0 |20 vIM sadI 206 zrImatI manoharI devI AMcaliyA - 30 bAra mAsakhamaNa tapa kiyaa|40 saMdarbha0 mAMgIlAla bhUtoDiyA itihAsa kI amaravela osavAla prathama khaNDa pa. 285 "mA~" vizva kI parama zakti hai| tIrthaMkara mAtA kA karor3oM mAtAoM meM zIrSastha sthAna hai| jagata ke samasta puNyoM kA pu~ja ekatrita karane para tIrthaMkara putra ko janma dene kA saubhAgya tIrthaMkara kI mAtA ko prApta hotA hai| Page #709 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa ART zodha kAryoM meM zrAvikAoM kA yogadAna (prAkRta bhASA evaM sAhitya) zodha kA viSaya aura sthAna kra. 1. nAma jaina, kusumalatA 2. jaina, zazi prabhA lIlAbAI kathA ke vizeSa sandarbha meM prAkRta kathAkAvyoM kA adhyayana indaura, 1672. aprkaashit| gAthA saptazatI aura bihArI satasaIH satasaI paramparA ke pariveza meM eka tulanAtmaka adhyayana AgarA, 1668, aprkaashit| apabhraMza bhASA evaM sAhitya 3. jaina, AbhArAnI (zrImatI) 4. jaina, vandanA (zrImatI) muni rAmasiMha viracita "dohApAhuDa" grantha kA anushiiln| saMskRta vidyApITha, 2002 aprakAzita ni.-DaoN. sudIpa jaina, dillii| "AcArya joinduH" eka anushiiln| sAgara, 1666, aprakAzita ni.-DaoN. bhAgacandra jaina bhAgendu, dmoh| "NemiNAhacariU" kA sampAdana evaM sAMskRtika adhyayana / udayapura..., aprakAzita / 5. jaina, saroja (zrImatI) 6. jaina, sUrajamukhI apabhraMza kA jaina rahasyavAdI kAvya aura kabIra nAma se prakAzita / prakA.-kusuma prakAzana, Adarza kaoNlonI, mujaphpharanagara (u.pra.) prathama ; 1666 200 |saMskata bhASA evaM sAhitya 7. jaina, aMjali 8. jaina, aMjU 6. jaina, ArAdhanA | 10. jaina, anItA (zrImatI) | 11. jaina umA 12. jaina kalpanA (zrImatI) jayodaya mahAkAvya meM utprekSA alNkaar| indaura, 2003, aprkaashit| ni.-DaoN. saMgItA mehatA, indaur| jaina sAhitya ke pariprekSya meM maMgalAcaraNa kA samIkSAtmaka adhyayana / AgarA, 1668, aprakAzita ni.-DaoN. santoSa kumArI zarmA, phirojaabaad| mila roDa, gaMja basaudA (m.pr.)| prakA. - zrI di. jaina munisaMgha sevA samiti, gaMjabAsaudA (ma. pra.) evaM AcArya jJAnasAgara vAgartha vimarza kendraH vyAvara prathamaH 1664 50 jaina saMskata rUpakoM kA samIkSAtmaka adhyayana meraTha: 1663 aprakAzita ni.-DA. je. ke. jain| kAlidAsa kRta 'meghadUta' tathA merUtuMgAcAryakRta "jaina meghadUta" kA tulanAtmaka adhyayana meraTha, 1683, aprkaashit|| vAdicaMdrakRta sulocanA carita kA adhyayana evaM smpaadn| udayapura, 1662 aprkaashit| ni.-DaoN. mUlacandra pAThaka, lAla bahAdura zAstrI kendrIya saMskRta vidyApITha, naI dillii| "samanta bhadrasya saMskRta sAhitye yogdaanm"| saMskRta vidyApITha... aprakAzita ni.- DaoN. rUdradeva tripAThI 1254-galI gulIyAna, tharDa phlora, dillI-110006 jainAcArya viracita "pacavijJaptilekhakAvyAnAM sampAdanamanuvAdaH" (saMskRta) saMskRta, saMsthAna.... aprakAzita ni.- DaoN. rUdradeva tripaatthii| . candraprabhacarita mahAkAvya - eka adhyayana AgarA.... aprakAzita "AcArya jJAnasAgara ke sAhitya meM bhAratIya sNskRti"| barelI, 2000 aprakAzita ni.-DaoN. rameza candra jaina bijanaura (u. pra.) mahAkavi bAgbhaTTa viracita "neminirvANa" kA sAhityika muulyaaNkn| rAjasthAna, 1683, aprakAzita ni. DaoN. vizvanAtha shrmaa| 13. jaina, kusuma / 14. jaina, jaya (zrImatI) 15. 16. jaina, jayadevI jaina, nItA 17. jaina puSpA (zrImatI) Page #710 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 688 18. 16. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. | rAjasthAnI bhASA evaM sAhitya 26. jaina, vandanA 31. | hindI bhASA evaM sAhitya 30. jaina anItA jaina amitA (zrImatI) 32. 33. 34. 35. jaina priyA (zrImatI) jaina rAkA (zrImatI) jaina rAjula (zrImatI) jaina rAjula (ku.) jaina rAjula (ku.) 36. jaina, vandanA (kumArI) jaina zivA (zrImatI) jaina saMgItA (zrImatI) jaina saMskRti (ku.) jaina savitA jaina harSakumArI 37. 38. jaina arUNa latA jaina arpaNA (zrImatI) jaina indurAI jaina uSA (bra.) jaina kalpanA (kumArI) jaina kiraNa jaina kusumalatA (zrImatI) zodha kAryoM meM zrAvikAoM kA yogadAna (prAkRta bhASA evaM sAhitya) 'upamiti bhava prapaMca' kathA kA vizleSaNAtmaka adhyayana / cennaI... aprakAzita ni. - DaoN. ena. vAsupAla, jainadarzana vibhAga, cennaI vi. vi. / "jIvandharacampU kA samIkSAtmaka adhyayana" / ni0 - zrI raghubIra zAstrI prakA. - jaina milana, gomatInagara lakhanaU (u. pra.) prathama - 2002 100 "vIrodaya mahAkAvyaH" eka adhyyn| rAjasthAna / 2003, aprakAzita ni0 - DA. zItala caMda jaina, jayapura / "AcArya jJAnasAgara ke sAhitya kI maulika vizeSatAe~" / sAgara, 2000, aprakAzita / "AcArya jJAnasAgara ke sAhitya kA samIkSAtmaka adhyayana" sAgara, 2003, prakAzita (sAMgAnera, 2003) ni0 - DaoN. ke. ela. jaina, TIkamagar3ha (ma. pra. ) AcArya somadeva viracita "nItivAkyAmata" kA samIkSAtmaka adhyayana / indaura 2003 aprakAzita ni. - DaoN. saMgItA mehatA, indaura "saMskRta jaina campU kAvya " - eka adhyayana sAgara ... aprakAzita ni . - DaoN. kusuma bhUriyA / "alaMkAra ciMtAmaNi" kA samIkSAtmaka evaM tulanAtmaka adhyayana / meraTha 1662 aprakAzita / ni.- DaoN. je. ke. jaina / "jaina saMskRta sAhitya meM zrI kRSNa caritra " - eka adhyayana / vanasthalI 1663 aprakAzita ni0 - DaoN. candrakizora gosvAmI / yodaya aura bahattrayI kA tulanAtmaka adhyayana bhopAla, 2000, aprakAzita ni0DaoN. ratana canda jaina, bhopAla / "hemacandra ke dvayAzraya mahAkAvya" (kumArapAlacarita) kA sAMskRtika evaM sAhityika adhyayana AgarA, 1974 aprkaashit| "rAjasthAnI kAvya meM nArI citra" rAjasthAna 1662 aprakAzita ni0 - DA. narendra bhAnAvata / AcArya vidyAsAgara kRta "mUkamATI kA samIkSAtmaka evaM dArzanika anuzIlana bhopAla, 1667, aprakAzita ni0 - DaoN. pradIpa khare, bhopAla (ma. pra. ) "hindI mahAkAvya paramparA meM mUlamATI kA anuzIlana" sAgara, 2004 aprakAzita ni.- DaoN. saroja guptA, garlsa DigrI kaoNleja, sAgara / "hindI jaina kAvya meM vyavahRta dArzanika zabdAvalI aura usakI arthavyaMjanA " AgarA, 1677 aprakAzita ni. - DaoN. mahendra sAgara pracaNDiyA, alIgar3ha "dvivedI yugIna mahAkAvya paramparA aura vardhamAna vArANasI" 1662 aprakAzita Adhunika jaina hindI mahAkAvya lakhanaU, 1682. aprakAzita "hindI sAhitya ke vikAsa meM jaina kaviyoM ( 1500.1700) kA yogadAna, vikrama, 1965 aprakAzita ni.-DaoN. harimohana budhauliyA / "AcArya vidyAsAgara kA mUkamATI mahAkAvyaH " eka anuzIlana rIvAM 1660 aprakAzita ni0 - DaoN. ke. ela. jaina TIkamagar3ha (ma. pra. ) rAtikAlIna hindI jaina kAvya jabalapura (ma. pra. ) "budhajanaH budhajana satasaI" indaura 2002 aprakAzita ni0 - DaoN. rameza sonI, indaura | Page #711 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 689 | 36. jaina, trizalA 40. jaina dIpikA 41. jaina pratibhA jaina, puSpalatA jaina, mInA 44. jaina razmi ___ jaina, munnI (zrImatI) "hindI ke jaina mahAkAvya" (jaina mahApuruSoM ke jIvana, jaina darzana aura jaina adha yayana para AdhArita hindI ke mahAkAvya) rUhelakhaNDa 1685 aprakAzita ni.-DaoN. vidyA- dhara tripAThI hi. vi. barelI kaoNleja, barelI (u. pra.) "bIsavIM sadI ke hindI sAhitya meM bhagavAna mahAvIra", iMdaura 2002 aprakAzita ni.- DaoN. zakuntalA siMha, indaur| "AcArya vidyAsAgara kI kRti mUkamATI kA zaikSika anushiiln"| sAgara,... aprakAzita ni.-DaoN. vI. pI. zrIvAstava, vizvavidyAlayIna zikSA mahAvidyAlaya sAgara (ma. pra.) "madhyakAlIna hindI jaina kAvya meM rahasya bhAvanA" nAgapura, 1675 prakAzita prakAzakaH sanmati vidyApITha nAgapura-440001 prathamaH- 1684 100,00 "mUkamATI kA zailI paraka anuzIlana" bhopAla; 2004, aprakAzita ni.-DA. madh gubAlA guptA, esa. ena. garlsa kAleja, bhopaal| "AcArya zrI vidyAsAgara jI ke sAhitya meM udAtta mUlyoM kA anushiiln"| sAgara, | 2004 aprakAzita ni.-DaoN. saMdhyA Tikekara, bInA (ma. pra.) "hindI gadya ke vikAsa meM jaina manISI, paM. sadAsukhadAsa kA yogadAna", vArANasI, 1666, prkaashit| bhAratIya jIvana mUlyoM ke sandarbha meM vIrendra kumAra jaina ke sAhitya kA anushiiln| vikrama 1661 aprakAzita ni.-DaoN. esa. ela. jaaysvaal| devIdAsa vilAsa nAma se prakAzita prakA.-zrI gaNeza varNI digambara jaina saMsthAna, vArANasI prathamaH 1664.200. 00 "vIrendra jaina ke sAhitya meM jaina darzana" bhopAla, 2002, aprakAzita ni.-pro. pI. Ara rtnesh| "jaina hindI sAhitya meM prayukta chanda yojanA" alIgar3ha; 1683 aprakAzita ni.-DaoN. mahendra sAgara pracaNDiyA, alIgar3ha paM. daulata rAma kA sAhityika pradeya, gvAliyara, 2003 aprakAzita / ni.-DaoN. satIzacaMda caturvedI, gunA (ma. pra.) AcArya vidyAsAgara jI kRta "mUkamATI mahAkAvya"; "eka sAhityika mUlyAMkana" bhopAla 1662 aprakAzita ni.-DaoN. jI. pI. nemaa| saMskRta, prAkRta evaM apabhraMza bhaktikAvya paramparA meM jaina kaviyoM kA hindI pada sAhityaH eka samAlocanAtmaka adhyayana bihAra, 1683, aprkaashit| 46. jaina maMjukalA (zrImatI) 47. jaina vidyAvatI (zrImatI) 48. jaina zvetA namana 46. jaina, saroja __ jaina sArikA jaina sImA kumArI 5.. jaina sunItA bhASA vijJAna evaM vyAkaraNa 53. jaina anItA 54. jaina kamaleza 55. jaina nIraja (ku.) "pANinIya vyAkaraNa aura jainendra vyAkaraNa kA tulanAtmaka adhyayana" jabalapura 2003 aprakAzita ni.-DA. rAdhikA prasAda mizra, du. vi. vi., jblpur| jaina dArzanika pAribhASika zabdAvalI kA vizleSaNAtmaka adhyayana vArANasI, 1686, aprakAzita ni.-DaoN. rAdhezyAma caturvedI vaaraannsii| sandhi viSayaka siddhAntoM kA tulanAtmaka adhyayana indaura, 1966 aprakAzita (TaMkita) ni.-DaoN. mithilA prasAda tripAThI jainaagm| jJAtAdharmakathAMga kA sAhityika evaM sAMskRtika adhyayana udayapura... aprkaashit|| sthAnAMga sutra kA samAlocanAtmaka adhyayana, udayapura 1666 aprakAzita / ni.-DaoN. udayacaMda jaina udypur| 56. |57. jaina, koThArI, rAjakumArI jaina khIcA, pArasamaNi Page #712 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 690 zodha kAryoM meM zrAvikAoM kA yogadAna (prAkRta bhASA evaM sAhitya) 58. jaina coraDiyA, nirmalA 56. jaina, amitA Jain, Mukta 60. Jain, Veena sthAnAMga sUtraH eka sAMskRtika adhyayana, lADanUM, 1667, aprkaashit| ni.-DaoN. DI.ena. shrmaa| upAsakadazAMgasUtraH eka samIkSAtmaka adhyayana, kurUkSetra, 1668 aprkaashit| A cultural Study of the Bhagawati Aaradhana of Sivarya. Udaipur, 2003, Unpublished Sup.- Dr. Prem Suman Jain, Udaipur. A study of Jaina ethical ideas with special reference to Acharangasutra. Delhi, 1977, Unpublished. AcArAMga sUtraH eka AlocanAtmaka adhyayana, paTiyAlA, 1665; aprkaashit| ni.-DaoN. e. ena. sinhA, paMjAbI vi. vi., pttiyaalaa| AcArya kAla evaM nizIthaH eka AlocanAtmaka adhyayana lADanUM 2004, aprakAzita ni.-DaoN. harizaMkara paannddey| prajJApanA kA samIkSAtmaka adhyayana udayapura, 1666 aprkaashit| ni.-DaoN. udayacaMda jain| jaina sunItA 63. jaina piyUSa prabhA 64. jaina siroyA maMju jaina nyAya tathA darzana 65. jaina gAMga, suSamA 66. Jain Amara (Smt.) jaina AzAkumArI jaina kiraNa 68. pA jaina, kiraNa kalA jaina, jainamatI (zrImatI) jaina namitA AcArya kunda kunda ke pramukha granthoM meM dArzanika daSTi dillI, 1678 prakAzita prakA: bhAratIya vidyA prakAzana, dillI prathamaH 1682.60 A Comparative Study of the major Commentaries of the Tattavarthasutra by umasvati, Pujyapada, Haribhadra, Siddhasena, Bhattakalanka and vidyanada. Delhi, 1974, Unpublished. jaina nyAya tathA Adhunika bahupakSIya zAstra, ilAhAbAda, 1676, aprakAzita jainadarzana ke sandarbha meM muni vidyAsAgara jI ke sAhitya kA yogdaan| sAgara, 1662, prakAzita ni.-DaoN. sureza aacaary| syAdvAda maMjarIH eka samIkSAtmaka adhyayana, kurUkSetra....prakAzita ni.-DaoN. (sv.)| go-pikA mohana bhttttaacaary| paMcAstikAya kA samIkSAtmaka aura tulanAtmaka adhyayana ArA, 1665, aprakAzita ni.-DaoN. DI. sI. rAya eca. DI. jaina kaoNleja, ArA (bihaar)| pravacanasAra meM prayukta dArzanika zabdAvalI kA samIkSAtmaka adhyayana barelI.... aprakAzita ni. DaoN. jI. esa. gaptA, bijnaur| prameyakamalamArtaNDa: eka samIkSAtmaka adhyayana (do bhAgoM meM) vArANasI, 1676, aprakAzita ni.-sva. DaoN. nIlamaNi upaadhyaay| svAmI samantabhadra evaM unakA dArzanika anucintana, jabalapura 2000 prakAzita ni.DA. je. pI. shuklaa| SaTakhaNDAgama meM gaNasthAna vivecana jabalapara, 164 prakAzita ni.-DaoN. vimala prakAza jaina, jabalapura prakA.-zrI bhAratavarSIya digambara jaina mahAsabhA aizabAga lakhanaU prathamaH.../50.00 jaina darzana meM karma siddhAntaH eka adhyayana rohataka, 1686, prkaashit| ni.-DaoN. jayadeva vidyAlaMkAra, rohataka prathama: 1663/48.00 sUtrakRtAga kA dArzanika evaM samAlocanAtmaka adhyayana udayapura, 1665| aprakAzita ni.-DaoN. udayacaMda jaina, udypur| Jain Mythology as depicted in the Digambara Literature. Delhi, 1976, Unpublished. jaina nirmalA (ku.) 73. jaina prabhA 74. jaina pramilA 75. jaina manoramA (kumArI) 76. jaina manoramA (zrImatI) 77. Jain Manju Page #713 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 78. 76. 80. 81. 82. 83. 84. 85. 86. 87. 85. 86. {c. | 6::. 63. 64. 65. 66. EUR19. jaina rAkA (kumArI) jaina rAjakumArI jaina zAntA ( mumukSu) jaina purANa 6. 68. Jain Shanti jaina zraddhA (ku0 ) jaina, sImA jaina sunItA jaina, suSamA Bothra Pushpa jaina maMjubAlA (zrImatI) Shah, Jagrutian (smt) Shah, Rekha K. zrImAla, pUrNimA jaina, anItA rAnI jaina, jyoti jaina nIlama (zrImatI) jaina nIlama (kumArI) jaina rUkmaNi jaina, rUbI jaina, lakSmI jaina vandanA jaina paramparA meM svAmI samantabhadrAcArya kA yogadAna kAnapura ... aprakAzita / jaina darzana meM jJAna kA svarUpa rAjasthAna, 1678, aprakAzita / ni. - DaoN. nandakizora zarmA / zyAH eka vivecanAtmaka adhyayana lADanUM, 1663, prakAzita 'lezyA aura manovijJAna' nAma se prakAzita prakA.:- jaina vizva bhAratI, lADanU~- 341306 prathama 1666 / 150.00 Jaina mysticism Udaipur, 1974, Unpublished. jaina dharma meM mokSa kI avadhAraNa vanasthalI, 2002 aprakAzita ni0 - pro. premA rAma sarvArtha siddhi kA dArzanika parizIlana, barelI 1664 prakAzita, DaoN. jI.esa. guptA prakA. - A. jJA. kendra, vyAvAra (rAja.) prathama ... / 500. ni0 - 00 jaina dharma meM mArgaNA sthAna jabalapura, 2003, aprakAzita / ni.- DaoN. Ara. esa. trivedI, du. vi. vi., jabalapura / jaina nyAya sammata smati pratyabhijJA tathA tarka pramANoM kA anuzIlana sAgara 1661 aprakAzita ni0. - DaoN. gaNezIlAla / 691 The Jaina. Theory of Perception Kolkata, 1970, Published Sup. Dr. J. N. Mohanty, Burdwan. prazamaratiprakaraNa kA samAlocanAtmaka adhyayana bihAra, 1663, aprakAzita / ni0 - DaoN. lAla canda jaina Jain Darshan Vicharana Gujarat (L.D. Institute), 1990,... Sup.-pt. D.D. Malvania. The Jaina Conception of Atman Gujarat (L.D. Institute), 1985,.... Sup- Dr. N. J. Shah. prazamarati aura umAsvAti kA eka samIkSAtmaka - vaijJAnika adhyayana | rAjasthAna, 1930, aprakAzita / jinasena kRta Adi purANa kA samIkSAtmaka adhyayana meraTha, 1665, aprakAzita i DaoN. sabhApati zAstrI, sAhibAbAda ( u0 pra0) AdipurANa kA samAlocanAtmaka adhyayana | AgarA, 1666, aprakAzita ni . - DaoN. (zrImatI) vidyAvatI mizra, rIDara, ka. mu. vidyApITha, AgarA / AcArya raviSeNa kRta padmapurANaH eka paryAlocana meraTha, 1687, aprakAzita / vedavyAsa evaM jinasena kRta harivaMzapurANoM kA tulanAtmaka adhyayana lakhanaU, 2004, aprakAzita | harivaMzapurANa kA sAMskRtika adhyayana rAyapura, 1677 aprakAzita zubhacandrakRta pANDava purANa kA samIkSAtmaka adhyayana / meraTha, 1663, aprakAzita ni.- DaoN. kailAzacanda jaina, sahAranapura / jaina harivaMzapurANa kA sAMskRtika adhyayana sAgara, 1678, aprakAzita ni.- DaoN. ke. DI. vAjapeyI / jaina saMskRta purANoM meM nihita purAkathAoM ke strota evaM svarUpa jayapura, 1666 aprakAzita ni0 - DaoN. vinaya kumAra jaina, jayapura / Page #714 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 692 zodha kAryoM meM zrAvikAoM kA yogadAna (prAkRta bhASA evaM sAhitya) | 66. jaina vidyAvatI (zrImatI) mahApurANaH eka sAMskRtika adhyayana rAjasthAna; 1666, aprakAzita / ni.-DaoN. zItala candra jaina, jypur| jaina AcAryo ke saMskRta purANa sAhitya kA sAMskRtika adhyayana / meraTha, 2000 aprakAzita pUrva adhyakSa-saMskRta vibhAga, esa. DI. kaoNleja, mujphphrngr| |100. jaina suSamA (DA.) jaina nIti, AcAra, dharma evaM yoga 101. jaina ArAdhanA 102. jaina urmilA (zrImatI) jaina, pratibhA 104. jaina, mamatA ratnakaraNDazrAvakAcAra meM pratipAdita zrAvaka dharma aura mokSamArga meM usakA sthAna | bhopAla, 1682 aprkaashit| prAkRta evaM saMskRta sAhitya meM anuprekSAH eka AlocanAtmaka adhyayana meraTha, 1663, aprakAzita (TaMkita) ni.- DaoN. zrIkAMta paannddey| hindU aura jaina naitika Adarzo kA samAlocanAtmaka adhyyn| rAMcI, 1681, aprkaashit| AryikA jJAnamatI mAtA viracita kalpadruma vidhAnaH ekadhyyn| meraTha, 2000. aprakAzita ni.-DaoN. suzIlA zarmA, gAjiyAbAda (u. pra.) jaina AcAra saMhitA kA samIkSAtmaka adhyyn| AgarA, 1663.-64, aprakAzita / ni.-DaoN. santoSa zarmA, phirojAbAda (u. pra.) jaina gahastha caryA, sAgara, 1665, aprakAzita ni.-pro. zrIdhara mizra, itihAsa vibhAga, sAgara (ma. pra.) jaina zrAvakAcAraH eka adhyayana (jaina gahastha kI AcAra saMhitA) sAgara, 1688, aprakAzita ni.-DaoN. bhAgacanda jaina bhAgendu damoha (ma. pra.) bhagavatI sUtra meM pratipAdita "dharma-darzana kA samIkSAtmaka adhyyn"| lADanUM 2003 aprakAzita ni.-DaoN ke. sI. saugAnI 105. jaina zaileSa (zrImatI) jaina sandhyA (zrImatI) 107. jaina sudhA (zrImatI) | 108. jaina DAgA, tArA (zrImatI) jaina itihAsa, saMskRti kalA evaM purAtattva 106. jaina USA (zrImatI) 110. jaina, ekatA 111. jaina, rAjeza (zrImatI) 112. jaina renU 113. jaina renU madhya pradeza ke abhilekhoM kA sAMskRtika adhyyn| jabalapura, 1682 aprakAzita "bhAratIya itihAsa meM pramukha jaina AcAryo kA yogadAna" | sAgara 2000 aprakAzita ni.-DaoN. ke. ela. sAhU, narasihapura (ma. pra.) madhyakAlIna rAjasthAna meM jaina dharma vArANasI...prakAzita / jaina sAhitya meM nArI (I. pU. 5vI zatI se pUrvI IsvI taka) meraTha, 1665, aprakAzita ni. -DaoN. ke. ke. zarmA, mertth| jaina sAhitya meM nArI (I. pU. 5vIM zatI se 5vIM IsvI taka) meraTha, 2003, aprakAzita (TaMkita) ni.-DaoN. ke. ke. zarmA, mertth| serona kalAM, lalitapura se prApta mUrtikalA kA adhyayana sAgara, 1662, aprakAzita ni.-DaoN. Ara. esa. agravAla / indaura ke digambara jaina mandira indaura, 1667, aprakAzita / ni.-DaoN. haravaMza siMha chaavdd'aa| madhya pradeza kA guptottarakAlIna sAMskRtika parivezaH jaina strotoM ke AdhAra jabalapura 2000, aprakAzita ni.-DaoN. maNirAma zarmA, jabalapura (ma. pra.) mAlavA meM jaina sAhitya kA nirmANa tathA jaina sAhityakAroM kA yogadAna vikrama, 1677, aprkaashit| 114. jaina vandanA jaina zailajA (ku0) | 116. jaina sImA | 117. jaina suzIla (zrImatI) Page #715 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa jaina-bauddha tulanAtmaka adhyayana 118. jaina sudhA "jaina yoga aura bauddha yoga kA tulanAtmaka adhyayana lADanUM: / 1666, aprakAzita ni.-DaoN. rAjana kumaar| jaina evaM bauddha yoga kA AlocanAtmaka adhyayana vArANasI 1682 aprakAzita / 116. sAMr3a maMgalA (duggar3a) jaina-vaidika tulanAtmaka adhyayana 120. jaina alpanA (zrImatI) 121. jaina maNi prabhA "jaina dharma evaM gItA meM karma-siddhAnta" gvAliyara, 1668, prakAzita modI azoka kumAra jaina, DaoN. zivahare ke pAsa, gaNeza kaoNlonI, nayA bAjAra, lazkara, gvAliyara (ma. pra.) AcArya kunda kunda kA tAttvika cintanaH pramukha upaniSadoM ke sandarbha tulanAtmaka adhyyn| jabalapura, 1662, aprakAzita ni.-DaoN. vimalaprakAza jain| "jaina evaM viziSTa advaita darzana meM jIva kA tulanAtmaka adhyayana indaur"| 1667, aprakAzita ni.-DaoN. vaijAmina khaan| 122. jaina sarrApha aMjali jaina rAma kathA sAhitya 123. chAjer3a anupamA 124. jaina akhileza "jaina rAmAyaNoM meM rAma kA svarUpa" indaura 2002, aprakAzita ni.-DaoN. puruSottama dube, indaur| vAlmIki rAmAyaNa evaM padamapurANa kA sAhityika evaM sAMskRtika daSTi se tullAtmaka adhyayana AgarA, 1664, aprakAzita ni.-DaoN. zIlA guptaa| AcArya raviSeNa kRta padamapurANa ke vidyAdhara kANDa meM varNita vAnara evaM rAkSasavaMza dayAlabAga, 1666, aprakAzita (TaMkita) ni.-DaoN. (zrImatI) agama kulazreSTha / mahAkavi siMha aura unakA pajjaNacariu, magadha, 1681, aprakAzita / 125. jaina jyoti (ku) . jaina vidyAvatI (zrImatI) jaina vijJAna evaM gaNita 127. jaina, prabhA 128. jaina, AratI ___ 126. jaina indrA (zrImatI) 130. jaina uSA (zrImatI) "vaijJAnika pariprekSya meM jaina darzanaH" caraNAnuyoga ke vizeSa sandarbha meN| jabalapuraH 1666 aprakAzita ni.-DaoN. ke.ke. caturvedIH jabalapura (ma. pra) jaina sAhitya ke pariprekSya meM paMDita sadAsukhadAsa jI kAsalIvAsa ke vyaktitva evaM kRtitva kA anuzIlana / sAgara- 1668, aprkaashit| ni-DaoN. AzA latA pAThaka, chindavAr3A (ma.pra.) zrI mada javAharAcAryaH vyaktitva evaM kRtitva rAjasthAna, 1660, aprakAzita ni.-DaoN. narendra bhAnAvata, jypur| bhaiyA bhagavatI dAsa aura unakA sAhitya AgarA, 1676, prakAzita (mittala prakAzana, naI dillI, 1663) ni.-DaoN. rAmasvarUpa Arya, bijanaura (u. pra.) jaina divAkara muni zrI cauthamala jI ma. sA., vyaktitva evaM sAhityika kRtitvaH eka adhyyn| indaura: 1660 aprkaashit| AcArya kunda kunda aura unakA samayasAra, rIvAM, 1662e aprkaashit| ni.-DaoN. vIrendrakumAra jaina; chatarapura asaga kavi-: vyaktitva evaM kRtitva rIvAM 1661 aprkaashit| ni.-DaoN. mithilAprasAda tripAThI AcArya amata candra sUriH vyaktitva evaM katitva sAgara, 1686, aprkaashit| ni.-DaoN. bhAgacandra bhAgendu, damoha (ma. pra.) 131. jaina kusumalatA 132. jaina candraprabhA (zrImatI) 133. jaina pratibhA 134. jaina bhAratI (zrImatI) For Private & Personal use only Page #716 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 694 zodha kAryoM meM zrAvikAoM kA yogadAna (prAkRta bhASA evaM sAhi ya) 135. jaina mAyA (zrImatI) | 136. jaina mInU yA vInU 137. jaina vandanA 138. jaina vinodavAlA 136. jaina sAvitrI AcArya vidyAsAgaraH vyaktitva evaM kAvyakalA udayapura, 1666, aprkaashit| ni.-DA. pathvIrAja mAlIvAla, hindI vibhAga, udypur| AryikA vizuddhamatI mAtAjIH vyaktitva evaM kRtitva udayapura, 2000, aprakAzita / ni.-DaoN. udayacanda jaina, udypur| AcArya joinduH eka anuzIlana sAgara..... aprakAzita / "kavivara banArasIdAsa evaM ardhakathAnaka indaura"; 1666, aprkaashit| ni.-DaoN. dilIpakumAra cauhAna, hindI vibhAga, indaur| "zrItAraNasvAmI: vyaktitva evaM kRtitva sAgara", 1684, aprakAzita ni. -DaoN. | bhAgacandra bhAgendu, damoha (ma. pra.) AcArya devasena aura unakI kRtiyA~ meraTha, 1666, aprakAzita / ni.-DaoN. zreyAMsakamAra jaina, bddaut| "kavivara bhAgacanda ke vyaktitva evaM kRtitva" kA anushiiln| sAgara, 1662 aprakAzita ni.-DaoN. badrI prasAda "AcArya amitagatiH eka anuzIlana" sAgara, 1687; aprkaashit| ni.-DaoN. bhAgacandajaina bhAgendu, damoha (ma. pra.) jaina sunItA (zrImatI) 141. jaina puSamA (zrImatI) 142. jaina suSamA jaina samAjazAstra 143. jaina alakA 144. jaina komala (zrImatI) 984. Jain, Poornima indaura nagara ke jaina samAja meM pramukha jaina sAdhviyoM kI sAmAjika parivartana meM indaura, 2002 aprkaashit| ni.-pro. Ara. ke. nAnAvaTI; indaur| "jaina AgamoM meM nArI jIvana" prakA. padamajA prakAzana; guDalaka sTorsa; devAsa (ma.pra.) prathama-1686/75.00 Religious Sects and Social Development with special emphasis. On Jains, christians and sikkhas. Sects in Agra city': A socialogical analysis. J. N. u. 1996, Unpublished. Ethinicity in plural Societies with special reference to Jain Oswal in Kolkata. Kolkata, 1991 published. gaMjavAsaudA ke jaina samAja meM vivAha: samAjazAstrIya adhyayana bhopAla, 1685, aprkaashit| Sociology of Jaina Temple Gaaras. Rajasthan, 1969, Unpublished 146. Jain Renu 147. jaina sandhyA 148. Jain Sushila jaina arthazAstra 146. jaina, kamala prabhA "prAcIna jaina sAhitya meM Arthika jiivn"| vArANasI; 1686, prakAzita / ni.-DA. sAgaramala jaina vArANasI prakA.-pA. zo. vaaraannsii| prathama-1688/50, 00 jaina zikSAzAstra 150. jaina sArikA (ka.) | 151. jaina sunItA AcArya vidyAsAgara ke vyaktitva evaM zaikSika vicAroM kA adhyayana sAgara; 1663, aprakAzita ni.-DaoN. eca. esa. vaizya, (sAgara) (ma. pra.) "zrI gaNeza prasAda varNI kA zikSA meM yogadAna"| sAgara, 1665, aprkaashit| ni.-DaoN. bI.pI. zrIvAsvata, sAgara (ma.pra.) jaina rAjanIti | 152. jaina, uSA "yazastilakacampU meM bhAratIya rAjanIti kA samIkSAtmaka adhyyn"| jabalapura 1688, aprkaashit| Page #717 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 153. jaina, zakuntalA saMgIta 154. Jain, Asita 155. jaina, jyoti 156. jaina renu, bAlA pustakAlaya vijJAna 157. Jain Upanaa (km.) 158. jaina razmi (ku.) anya+apUrNa+ ajJAta 156. jaina, mInA (zrImatI) 160. jaina kalpanA (zrImatI) 160. jaina kalpanA (zrImatI) 161. jaina, kRSNA 162. jaina, vijayalakSmI 163. jaina, saroja (bra.) paryAvaraNa 164. jaina, mInA zAkAhAra vijJAna 165. jaina, arcanA 166. jaina, AzA 167. jaina, rajanI (kumArI) 168. jaina arcanA kumArI "Ayurveda ke vikAsa meM jainAcAryoM kA yogadAnaH" aitihAsika pariprekSya meM vikrama, 2000, aprakAzita / ni0 - DaoN. esa. pI. upAdhyAya, vi. vi. vi., ujjaina / 695 References to Indian Music in Jain works. Delhi, 1993, Unpublished bhAratIya saMgIta ko dezI saMjJaka jaina saMgIta kI dena rAjasthAna, 1665, aprakAzita ni.- DaoN. surekhA sinhA, rAjasthAna vi. vi., jayapura jaina dharma meM pravartita zAstrIya saMgIta ke paramparAgata evaM Adhunika svarUpa kA vizleSaNAtmaka adhyayana kurukSetra 2004 aprakAzita / Annotated Bibliography of Jain literature in Reewa. Rewa 1992, unpublished Sup-Prof. R. K. Sharma "indaura ke jaina granthAgAroM meM upalabdha pANDulipiyoM kA sarvekSaNa evaM sUcIkaraNa" / indaura, 1665, aprakAzita ni0 - DaoN. je. sI. upAdhyAya, itihAsa vibhAga | "jaina mahilAoM meM sAmAjika dhArmika evaM Arthika cetanA kA svarUpa" / sahA. prAdhyApikA - zA. kanyA mahAvidyAlaya, khaNDavA (ma. pra. ) "bhArata meM pazu mAMsa niryAta vyApAra kI Arthika evaM sAmAjika samIkSA" jabalapura, 1666, aprakAzita / bhArata meM pazu mAMsa niryAta vyApAra kI Arthika evaM samAjika samIkSA jabalapura, 2003, aprakAzita / "jaina Agama sAhitya meM pratibimbita rAjanItika sAmAjika jIvana" rAjasthAna, 1660, aprakAzita / ni . - DaoN. suzIlA agravAla, rAja. vi. vi., jayapura (rAja.) jaina sAhitya meM nirdiSTa rAjanaitika siddhAnta (chaThI se gyArahavIM zatI) AgarA, 1678, prakAzita prakA. - A. jJA. kendra, byAvara (rAja.) prathamaH 1665/75.00 pramukha jaina purANoM meM pratipAdita rAjanItiH eka samIkSAtmaka adhyayana / indaura; 2002, aprakAzita ni0 - suzrI DaoN. uSA tivArI | "mahAkavi jJAnasAgara ke sAhitya meM paryAvaraNa saMrakSaNa" barelI, 2000 aprakAzita ni. - DaoN. ramezacaMda jaina, bijanaura / "sAmiSa aura nirAmiSa AhAra kA baccoM ke saMvegAtmaka vikAsa para prabhAva" sAgara, 1996, prakAzita 'savega aura AhAra' nAma se prakAzita / "sAgara nagara ke chAtra-chAtrAoM para zAkAhArI evaM mAMsAhArI bhojana kA prabhAva" pra. sAgara, 2001, aprakAzita ni0 - DaoN. anurAdhA pANDe, sAgara (ma. pra. ) "zAkAhAra kA Arthika jIvana" sAgara; 2000, aprakAzita ni0. - DaoN. je. DI. siMha "bAlaka bAlikAoM ke vikAsa meM zAkAhAra kI bhUmikA" sAgara ...aprakAzita ni. - DaoN. zrImatI kAmAyanI bhaTTa / Page #718 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 696 mAnavamUlya 166. jaina, nIlama | Ayurveda / cikitsA 170. Jain Rekha jaina rAjanIti 171. jaina, sandhyA zrImatI 172. jaina, sudhA zrImatI 173. jaina DAgA, tArA zrImatI jaina itihAsa, saMskati kalA evaM purAtattva 174. 175. jaina, uSA zrImatI jaina, ekatA 176. jaina, kamalA (garga) 177. jaina kokilA seThI jaina rAjanIti | 178. jaina, nItA (ku0) 176. jaina nItA 180. jaina mIrA zrAvikAoM ke uparokta saMdarbha: "jinendra varNI ke sAhitya meM nihita mAnavIya mUlyoM kA vivecanAtmaka adhyayana sAgara, 2002, aprakAzita / ni. - DaoN. rameza datta mizra, sevAnivatta prAcArya | Contribution of Jainism to ayurveda, published zodha kAryoM meM zrAvikAoM kA yogadAna (prAkRta bhASA evaM sAhitya " jaina gahastha caryA " | sAgara, 1665 aprakAzita / "jaina zrAvakAcAra " : eka adhyayana ( jaina gahastha kI AcAra saMhitA) sAgara 1688 aprakAzita / ni0 DaoN0 bhAgacanda jaina bhAgendra damoha (ma. pra. ) "bhagavatI sUtra meM pratipAdita dharma-darzana kA samIkSAtmaka adhyayana" / - lADanU 2003 aprakAzita / ni0 DaoN0 ke0 sI0 saugAnI / madhya pradeza ke abhilekhoM kA sAMskatika adhyayana / jabalapura, 1982 aprakAzita / bhAratIya itihAsa meM pramukha jaina AcAryoM kA yogadAna / sAgara 2000 aprakAzita / ni0 DaoN0 ke0 ela0 sAhU narasiMhapura (ma0pra0) "yazodharA caritra kI sacitra pAMDulipiyoM kA adhyayana / " meraTha - 1677 prakAzita / ni0 DaoN0 zivakumAra zarmA, meraTha kaoNlija, meraTha prakA0 bhA0 jJA0 naI dillii| prathama 1661 75.00 "tIrthaMkara AdinAtha aura unakA mAnavIya saMskati ke unnayana meM yogadAna " rAjasthAna | 1681 aprakAzita / ni0 DaoN0 pI0 sI0 jaina " mugala samrAToM kI dhArmika nIti para jaina santoM kA prabhAva" / gvAliyara prakAzita / prakA0 zrI kAzInAtha sarAka, zrI vijaya dharmAzI samAdhi maMdira zivapurI ( ma0pra0) prathama 1961 / 35000 "prAcIna uttara bhArata meM jaina sAdhviyoM (ArthakAoM) kA yogadAna " / AgarA, 1661 aprakAzita / " gvAliyara kI jaina citrakalA" gvAliyara 1963 aprakAzita / ni0 DaoN vI0ke0 sinhA ( gvAliyara) prAkata evaM jaina vidyAH zodha saMdarbha, DaoN. kapUracanda jaina ta. saM. 2004. zrI kailAzacaMda jaina smati nyAsa, khataulI (u. pra.) 251201 Page #719 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa saMdarbha grantha sUcI (adhyAya 7) 1 zrI zAMtilAla chAjer3a, jaina prakAza aMka 7 julAI 1662 aMtima kavara paSTha meM zrAvikAoM kA avadAna / 2 zrI mAMgIlAla bhUtor3iyA (itihAsa kI amarabela osavAla se sAbhAra) 3 gahalakSmI julAI 11 pa. sa. 88 sAbhAra : ravindra jaina maalerkottlaa| vhii| sAbhAra : raviMdra jaina maalerkottlaa| saMpAdaka surendra kumArajaina, mokSagAmI. janavarI 2005 aMka 1 pa. 22.23 sAbhAra : ravIMdra jaina. maalerkottlaa| 6 itihAsa kI amarabela osvaal| itihAsa kI amarabela osvaal| 11 itihAsa kI amarabela osvaal| 12 sAbhAra : raviMdra jaina. maalerkottlaa| saMpAdaka : nItIna desAI, amata smiipe| 14 saMparka se uplbdh| 15 sAbhAra : dIpaka pArakha (ma. pra.) patrAcAra dvArA uplbdh| saMparka se praapt| 18 zrImatI sumana jaina RSabha dezanA mArca 2001 pa. 2 16 zrImatI sumana jaina RSabha dezanA mArca 2001 vahI pa. 16 20 saMparka se praapt| 21 saMparka se prApta 22 ajitarAja jI surANA. jaina prakAza, mArca 1686 pa. 6.10 23 pro. ratana jaina. mahAvIra mizana-apraila-maI 2003 24 ajita rAja surANA. jaina prakAza, janavarI 1986 __ hukamacaMda jaina, nirbhaya Aloka. jUna-julAI 2001 26 saM. paMDita jaina kaSNacaMdrAcArya zramaNa julAI 1660 __ saMparka se praapt| 28 saMparka se praapt| sAbhAra ravIndra jaina - maalerkottlaa| (1. 2) sAbhAra : ravIndra jaina - maalerkottlaa| jaina prakAza se saabhaar| 32 jaina prakAza se saabhaarN| Atmapatha, ludhiyAnA saM. ekatA jain| 34 jaina prakAza se saabhaar| 35 vhii| Page #720 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 698 zodha kAryoM meM zrAvikAoM kA yogadAna (prAkRta bhASA evaM sAhitya) 36 zrImatI suSamA jaina - jmmuu| 37 aitihAsika jaina puruSa aura mahilAe~ se saabhaar| 38 vhii| saMparka se praapt| 40 vhii| 41 saMparka se praapt| 42 zrImatI padmA jaina dillii| 43 vhii| 44 DaoN. surezacandra jaina, jaina pracAraka, agasta 2001 pa. 15.16 45 pro0 DaoN0 rAjArAma jaina, prAkata vidyA julAI-sitambara san 200 pa0 47.46 46 zrI mAMgIlAla bhUtor3iyA itihAsa kI amaravela osavAla prathama khaMDa pa. 36836 zrI subhASa osavAla jaina prakAza mArca 2004 pa0 47.48 48 zrImAn ajitarAja jI surANA jaina prakAza pharavarI 1683 pa0 31.32 46 Atma-razmi mahilA maMgala vizeSAMka 1676 janavarI pa.5 50 bhAratIya jaina saMghaTanA se prApta / patrAcAra se praapt| 52 saMparka se praapt| 53 vhii| saMparka se praapt| vhii| patrAcAra se praapt| patrAcAra se praapt| osavAla jAti kA itihaas| vhii| 60 61 osavAla jAti kA itihAsa / paM. ke. bhujabala zAstrI jaina sAhitya kA bahad itihAsa bhAga pa. 241 varSa 1681 osavAla jAti kA itihaas| jaina prakAza se saabhaar| vhii| Atmapatha se saabhaar| vhii| Atmapatha se saabhaar| vhii| vhii| jaina prkaash| vhii| 68 66 71 Page #721 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 72.77 vahI / 78 savataMtratA saMgrAma meM jaina, prathama khaNDa / 76 Atmapatha se sAbhAra / to vahI / 81. 82 vahI / 83 84 85 86 8.7 88 jaina prakAza / svatantratA saMgrAma meM jaina, prathama khaNDa / Atmapatha se sAbhAra / vahI / jaina prakAza / vahI / svataMtratA saMgrAma meM jaina, prathama khaNDa / ex 60. 61 vahI / 62 vahI / 63.65 zrImatI padmA jaina dillI / 66.68 saMparka se prApta | 66.121 osavAla nArIratna / 122 saMparka se prApta / 123 vItarAga vijJAna zirISa muni pa0 62 124 bahina zrI ke vacanAmata pa0 3.7 7.131 patrAcAra se prApta / 125 zrImAn pArasamalajI golechaa| 126 zrImatI AratI samadar3iyA baiMgalora / 127 vahI / 128 zrImAn ravindra koThArI puNe / 126 zrImAn kAnti lAla jI jaina baiMgalora / 130 zrImAn subhASa bAphanA ke0 jI0 epha0 131 zrImAn ravindra koThArI puNe / 132 saMparka se prApta / 133 gItA jaina saMgarUra / 134 iMDiyA TuDe 14 pharavarI 2001 135 saMparka se prApta / 136 vidutA jaina amatasara / 137 saMparka se prApta / 138 zrImAn phUlacaMda jI mehatA udayapura / 136 vahI / 699 Page #722 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 700 zrImatI mIrA nAhara, baiMgalora / zrImAna mAMgIlAla bhUtor3iyA, itihAsa kI amarabela osavAla / 140 141 142 zrImAn praphulla jI jaina, durga / 143 karmavIra kailAza mArca 2004 pa. 26 144 patrAcAra se prApta / 145 saMparka se prApta / 146 vahI / 147 tIrtha yAtrA 2003 pa0 12.36 148 jaina prakAza / 146 saMparka se prApta / 150 saMparka se prApta / 151 vahI / 152 jaina prakAza mArca 2004 153 saMparka se prApta | 154 jaina prakAza pharavarI 2004 155 vahI / 156 vinoda 'kumAra jaina jammU / 157 zrImAna mAMgIlAla bhUtor3iyA itihAsa kI amarabela / 158 - 162 saMparka se prApta / 168. vedaprakAzajI jaina / 166. bI. e. kailAzacaMda jaina / 170-171. saM0 rAjakumAra evaM rozanI jaina jaina samAcAra. pU. 25, 24 agasta 2006 / 172. saMparka se prApta / cArTa prathama 1-52 cArTa dvitIya 1-42 cArTa tatIya 1-150 1 zramaNopAsaka se sAbhAra / mAMgIlAla bhUtor3iyA - itihAsa kI amarabela / - prAkRta bhASA evaM sAhitya se sAbhAra / zodha kAryoM meM zrAvikAoM kA yogadAna (prAkRta bhASA evaM sAhitya) Page #723 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 2000 aSTama adhyAya upasaMhAra 701 jaina saMskRti kI mukhya vizeSatA usakI caturvidha saMgha vyavasthA hai| caturvidha saMgha meM zramaNa-zramaNI zramaNopAsaka - zramaNopAsikAoM kA samAveza hai| zramaNopAsikA saMgha caturvidha saMgha kI nIMva hai| zrAvikA saMgha kA itihAsa atItakAla se lekara Aja taka niraMtara pravAhamAna hai tathApi zrAvikAoM ke itihAsa se saMbaMdhita prAmANika strotoM kA abhAva, aparyApta sImita sAmagrI, zrAvikA saMgha saMbaMdhI kramika vikAsa yAtrA kI anupalabdhi ke hote hue unake saMpUrNa yogadAnoM ko saMgrahita karanA duHsAdhya kArya hai| jaina paraMparA meM lAkhoM karoMr3oM kI saMkhyA meM zrAvikAe~ huI haiM adhikAMza kA nAmoM nizAM hI miTa gayA hai, kucha kA ullekha mAtra raha gayA hai, phira bhI katipaya zrAvikAoM ke amUlya yogadAna svarNa akSaroM meM likhe jAne yogya haiM jo vartamAna meM bhI prakAzita ho rahe haiN| yatra-tatra bikharI huI zrAvikAoM ke jIvana evaM katitva saMbaMdhI sUcanAoM ko evaM unake sAMskatika, dhArmika evaM sAmAjika avadAnoM ko Abaddha karane kA prayatna prastuta zodha prabaMdha kA viSaya rahA hai| tooddu 1 jaina vAGmaya meM AdhyAtmika dRSTi se nArI kA ullekha huA hai| Agama graMthoM meM sAdhanA kI dRSTi se nara aura nArI donoM ko hI samAna sthAna prApta hai| tIrthaMkara saMgha meM zrAvikAoM kI saMkhyA zrAvakoM kI apekSA sadaiva dugunI hI rahI hai| zrAvikA saMgha ke AcAra, vyavahAra meM tathA eka sAmAnya gahastha nArI ke AcAra, vyavahAra meM bar3A aMtara hotA hai / zrAvikA ke bAraha vrata hote hai, vaha nitya hI dharmAcaraNa karatI hai tathA dAna, zIla, tapa, bhAva kI ArAdhanA se jIvana ko susajjita karatI hai| zrAvikA saMbaMdhI AcAra-vyavahAra kA vivaraNa prathama adhyAya meM sameTA gayA hai| nArI jAti kA vibhinna kSetroM meM avadAna evaM nArI jAti ke itihAsa kI AdhArabhUta sAmagrI dvArA zrAvikAoM ke avadAna kI carcA kI gaI hai| isameM sAhityika evaM abhilekhIya strotoM kA AdhAra grahaNa karate hue prAgaitihAsika kAla se lekara vartamAna yuga taka kI zrAvikAoM dvArA jaina saMgha ko diye gaye yogadAnoM kI carcA kA eka prayatna avazya kiyA hai| kitanI hI hastalikhita pratiyA~ graMtha bhaMDAroM kI peTiyoM meM baMda par3I hai, jaba ye sUciyoM ke rUpa meM saMpUrNa vivaraNa sahita prakAzita hogI, taba na jAne saiMkar3oM anya zrAvikAoM ke yogadAna prakaTa ho sakeMge jo hamAre atIta ke itihAsa kI amUlya dharohara bana skegii| zodha kArya karate hue mujhe eka Atmika AnaMda kI anubhUti huI ki bhAratIya pariprekSya meM usameM bhI vizeSa rUpa se jaina dharma ke kSetra meM nArI jAti ko nyAya dilAne kA eka prayatna maiMne avazya kiyA hai| jabaki sAdhu aura zrAvaka kI apekSA zrAvikAoM kI saMkhyA atyalpa hI upalabdha hai| 1 jaina sthApatya evaM kalA bhArata kI sAMskRtika nidhi kA pratinidhitva karate haiN| inase saMskRti ke prAmANika itihAsa ke padacinha prApta hote haiN| isa khaNDa meM I.pU. kI tIsarI zatI se I.san kI bIsavIM zatI ke lagabhaga 78 citroM meM jaina zrAvikAoM ke jaina saMgha meM diye gaye avadAnoM kA citrAMkana hai| inameM sarvaprAcIna citra osiyA tIrtha ke prAcIna jaina maMdira kA hai| inameM jainAcArya upadeza de rahe haiM evaM zrAvikAe~ sAmane baiThI upadeza zravaNa kara rahI haiN| yaha saMbhavataH teisa sau tirAnabe varSa purAnI pratimA kA citra hai| I.pU. kI dvitIya zatI meM mathurA ke kaMkAlI TIle meM caturvidha saMgha prastarAMkana meM, jina mUrti kI caraNa caukiyoM para, mathurA ke staMbhoM para zrAvikAoM ke citra haiM tathA zrAvikAoM dvArA nirmita jina pUjA ke lie bane AyAgapaTTa evaM zramaNa kRSNarSi kI sevA meM bhaktimatI zrAvikAoM ke citra tathA staMbhoM para bhI zrAvikAoM ke prAcIna citra upalabdha hote haiN| rAjA khAravela kI rAnI siMdhulA devI dvArA nirmita Page #724 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 702 upasaMhAra udayagiri evaM khaNDagiri kI guphAoM kI bhitiyoM para zrAvikAoM ke citra daSTigata hote hai| I.pU.kI dvitIya-tatIya zatI meM rAjA saMprati ke pArivArika citra meM unakI mAtA kaMcanamAlA tathA patnI ke citra haiM jo dharmAnuyAyinI suzrAvikAe~ thii| isake atirikta I.pU.kI caturtha zatI kI zrAvikA kozA kA citra hai jo jaina citra kalpadruma se prApta hai| isI prakAra 10vIM zatI kI dakSiNa bhArata kI zrAvikA gulikAyajji kA citra bhI daSTavya hai| bArahavIM zatAbdI ke kASThapaTTikAoM para citrita zrAvikAoM ke evaM upadeza zravaNa karatI huI zrAvikAoM ke suMdara citra hai| paMdrahavIM se bIsavIM zatAbdI taka ke citra kramazaH isameM upalabdha hote haiM, to nauvIM se gyArahavIM zatI ke devagar3ha se prApta vividha prakAra kI bhAva-bhaMgimAoM meM bhaktimagna zrAvikAoM ke suMdara manohara citra bhI hai, mugala zailI ke durlabha citra bhI hai| isa prakAra yaha durlabha citrakhaNDa vibhAga zrAvikAoM ke avadAnoM ke padacinhoM ko itihAsa ke pariprekSya meM prakaTa kara rahe haiN| zodha prabaMdha ke dvitIya adhyAya meM prAgaitihAsika kAla kI jaina zrAvikAoM ke avadAna kI carcA kI gaI hai| isa adhyAya meM prathama bAIsa tIrthaMkaroM kI janmadAtrI mAtAe~, unakI patniyA~, va putriyoM kA varNana sAtha hI cakravartI, baladeva, vAsudeva, prativAsudeva kulakaroM Adi kI pArivArika zrAvikAoM ke yogadAnoM kA bhI vivaraNa prApta hotA hai| isa adhyAya meM tIrthaMkara ke zAsanakAla meM huI zrAvikAoM kI saMkhyA tAlikA dvArA prastuta kI gaI hai| isa yuga meM zrAvikA varga kA avadAna tIrthaMkara kI mAtA ke rUpa meM sarvAdhika gauravapUrNa kahA jA sakatA hai| prastuta avasarpiNI kAla meM mokSa meM sarvaprathama jAne kA kIrtimAna sthApita karane vAlI Adya tIrthaMkara bhagavAna RSabhadeva kI janmadAtrI marUdevI ne vizvavaMdanIyatA kA varaNa kiyA thaa| RSabhadeva kI putrI suMdarI ne vartamAna avasarpiNIkAla kI prathama aNuvratadhAriNI zrAvikA banakara sudIrgha tapomArga kA sUtrapAta kiyaa| mallikuMvarI ne gahasthAvasthA meM hI pUrvabhava ke cha: mitroM ko pratibodha diyA tathA cokhA parivrAjikA ko satya dharma kA bodha diyaa| mahAsatI sItA ne satItva kI surakSA hetu bhayaMkara kaSToM kA sAmanA kiyaa| rAjImatI ne rathanemi ko vAsanA ke duScakra se mukta karake tyAga mArga kA pathika bnaayaa| maMdodarI bAraMbAra rAvaNa ko nIti patha apanAne kI Adarza preraNA detI rhii| damayaMtI, gAMdhArI, madanarekhA, mainAsuMdarI Adi kula milAkara 328 suzrAvikAoM ke preraka jIvana carita isa adhyAya meM guMphita haiN| yadyapi isa kAla meM abhilekhIya AdhAra upalabdha nahIM hote, tathApi sAhityika strotoM aura anuzrutiyoM dvArA hI zrAvikAoM ke vivaraNa upalabdha hote hai| isa adhyAya kA mUla AdhAra jaina kathA sAhitya rahA hai| cAhe aitihAsika daSTi se isa para prazna cinha lagAyA jAe, kiMta saMghIya AsthA aura vizvAsa ke lie yaha tathyAtmaka AdhAra ke rUpa meM svIkAra kiyA gayA hai| ____ zodha prabaMdha kA tatIya adhyAya I.pU. AThavIM zatAbdI se I.pU. kI chaThI zatAbdI paryaMta hai| isameM bha0 pArzvanAtha aura bha0 mahAvIra kI saMgha vyavasthA meM zrAvikA varga ke mahatvapUrNa avadAnoM kI carcA kI gaI hai| isa kAla meM bhI hame sAhityika strotoM aura anuzrutiyoM para hI AdhArita rahanA par3A kyoMki abhilekhIya AdhAra prApta nahIM hote| kiMtu itanA avazya hai ki ina anuzrutiyoM ko pUrNataH avaijJAnika kahakara nakArA nahIM jA sakatA, kyoMki inameM ullekhita aneka nAma aitihAsika AdhAroM para bhI prAmANika mAne gae haiN| jaina paraMparA meM prabhAvatI aura yazodA donoM kI tyAgavRtti ko samAna rUpa se svIkAra kiyA hai bhale hI vivAha saMbaMdhI donoM paraMparAoM meM aMtarvirodha hai| isI prakAra ardhamAgadhI Agama sAhitya meM varNita jayaMti kA adabhUta sAhasa prazaMsanIya hai, jisane bharI dharma sabhA meM bhagavAn mahAvIra se praznottara kiyA aura samasta sabhA ko tAtvika jJAna se paricita krvaayaa| bhagavAn pArzvakAla kI aneka sAdhviyoM kA ullekha hai, jo cAritrika daSTi se cyuta hokara bhI samAja para apanA prabhAva rakhatI thii| zvetAMbara paraMparA ke kalpasUtra kI TIkAoM meM yahA~ taka varNana hai ki mahAvIra ko ArakSakoM ne pakar3a liyA taba inhoMne hI mahAvIra ko mukta karavAyA thaa| donoM tIrthaMkaroM kI mAtAoM ke avadAna ko bhI bhulAyA nahIM jA sktaa| mahAvIra ke mA~ kI mamatA aura vAtsalya kI paridhi itanI vizAla thI, jisake prabhAva se mahAvIra ko bhI usane apanI jIvita avasthA taka gahastha jIvana meM hI roke rkhaa| caMdanA cAhe kAlAMtara meM mahAvIra kI ziSyA banI kiMtu usakA dar3ha manobala aura mUlA dvArA pradatta ghora yAtanAoM meM bhI sahanazIla bane rahanA apane Apa meM usakI Atmika U~cAI kI pratIka hai| subhadrA ne apane satItva ke prabhAva se caMpA ke dvAra udghATita kara die| satI caMdanA svayaM bhagavAn mahAvIra dvArA zIla hetu anuzaMsita huii| ikSvAkuvaMzIya mahArAjA ceTaka kI rAnI subhadrA, caMdravaMzIya mahArAjA zatAnIka kI dharmapatnI magAvatI, udayana mahArAjA kI patnI prabhAvatI, mahArAja dadhivAhana kI patnI dhAriNI Adi mahArAniyoM kI preraNA se rAjAgaNa Page #725 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa dharmAbhimukha the| isa prakAra prastuta adhyAya meM nArI kA stara vaddhiMgata huaa| vaha kraya-vikraya kI vastu na rahakara apane svataMtra astitva hetu saMgharSarata thii| isa prakAra nArI jAgaraNa ko eka aMgar3AI lete hue dekhA jA sakatA hai| prastuta tatIya adhyAya 163 zrAvikAoM ke tapaH pUta vyaktitva se suzobhita hai| 703 prastuta zodha prabaMdha kA caturtha adhyAya I.pU. kI tIsarI zatI se I. san kI sAtavI zatAbdI taka kA varNana prastuta karatA | isa kAla kI vizeSatA yaha hai ki isameM zrAvikAoM ke avadAna saMbaMdhI ullekhoM ke lie abhilekhIya evaM purAtAtvika sAkSya upalabdha hote haiN| iname sarva prAcIna hai rAjA khAravela aura mathurA ke abhilekhIya purAtAtvika sAkSya / isa adhyAya meM tIrthaMkara mahAvIra ke nirvANa ke pazcAt kI jaina dharma kI sthiti pradarzita kI gaI hai| tIrthaMkara mahAvIra kA dharma uttara evaM dakSiNa bhArata ke sudUra aMcaloM meM phailA huA thA / uDradeza ke rAjA yama ne sudharmA svAmI se dIkSA aMgIkAra kI taba usakI patnI dhanavatI ne zrAvikA ke vratoM ko grahaNa kiyA thaa| dhanavatI jaina dharma kI parama pracArikA evaM dar3ha zraddhAlu thii| usake dharma prabhAva se usakA parivAra hI nahIM apitu uDradeza kI samasta prajA hI jaina dharmAnuyAyinI ho gaI thii| naMdavaMza ke mahAmaMtrI zakar3Ala kI dharmapatnI lAMchanadevI jaina dharmAnuyAyinI thI, usane sthUlabhadra jaise putra tathA yakSA Adi sAta putriyoM ko janma dekara jaina saMgha kI prabhAvanA meM apUrva sahayoga pradAna kiyA hai| I.pU. kI dvitIyazatI meM cedivaMza ke samrATa ela khAravela kI mAtA airAdevI aura patnI siMdhulA devI parama jaina dharma parAyaNA suzrAvikAe~ thiiN| unhoMne rAjA ko bahat muni sammelana Ayojita karane ke lie prerita kiyaa| muniyoM kI sevA-zuzrUSA kI | siMdhulA devI ne udayagiri evaM khaNDagiri kI guphAoM kA nirmANa bhI kiyaa| isa kAla meM aneka gaNikAoM ne bhI jaina dharma kA pAlana kiyA thA, jinameM kozA pramukha rUpa se ubhara kara AI hai| usane muni sthUlabhadra kA cAturmAsa apane ghara para kraayaa| svayaM bAraha vratadhAriNI zrAvikA bana gaI thI / yaha tathya pramANita karatA hai ki jaina saMgha meM pUrva caritra kI apekSA vartamAna jIvana kI manaHsthiti para adhika jora diyA jAtA thA tathA sthUlabhadra kA kozA ke ghara cAturmAsa karanA isa tathya ko prakAzita karatA hai ki jainasaMta nArI jAti ke utthAna ke lie tatpara bana cukA thA / kozA evaM sthUlabhadra kI sAta bahanoM kA kathAnaka isa bAta ko spaSTa karatA hai| mathurA abhilekhoM se jJAta hotA hai ki amohinI, loNazobhikA, zivAmitrA, dharmaghoSA, kasuya kI dharmapatni sthirA, jayA, jitAmitrA, vasulA Adi ne jaina dharma ke utthAna ke lie maMdira nirmANa, mUrti pratiSThA, AyAgapaTa nirmANa Adi kArya saMpanna kiye| usa yuga meM dharmArAdhanA kA sabase bar3A sAdhana maMdiroM evaM mUrtiyoM kA nirmANa, unakI pratiSThA karanA hI mAnA jAtA thA / mathurA ke eka saMskRta abhilekha okharikA aura ujjhatikA dvArA vardhamAna svAmI kI pratimA pratiSThita kiye jAne evaM jina maMdira ke nirmANa kiye jAne kA ullekha AyA hai| I.pUrva kI tIsarI cauthI zatAbdI se lekara I.san kI chaThI zatAbdI ke itihAsa meM gaMgavaMza kI rAniyoM ne bhI jaina dharma kI unnati ke lie aneka upAya kiye| ye rAniyA~ maMdiroM kI vyavasthA karatI, naye maMdira aura tAlAba banavAtI evaM dharma kAryoM ke lie dAna kI vyavasthA karatI thii| usa rAjya ke mUla saMsthApaka daDiga aura unakI bhAryA kampilA ne aneka jaina maMdira banavAe the tathA maMdiroM kI pUrNa vyavasthA kI thI / zravaNabelagolA ke zaka saMvat 622 ke abhilekhoM meM nAgamatI, dhaNNakutAre, biguravi, namilUra saMgha kI prabhAvatI, danitAvatI evaM vratazIlAdi saMpanna zazImati goti ke samAdhimaraNa kA ullekha milatA hai| ina sannAriyoM ne zrAvikA vratoM kA pAlana kiyA thaa| I.pU. kI dUsarI tIsarI zatI meM samrAT azoka ke pautra samprati kI mAtA evaM patnI donoM hI jaina zrAvikA thiiN| unhIM ke prabhAva evaM saMskAroM se saMprati ne jaina dharma kI unnati hetu saiMkar3oM aitihAsika kArya kie| samrAT caMdragupta maurya kI dharmapatni suprabhA evaM mAtA murA donoM jaina dharmAnuyAyinI evaM viziSTa guNavatI thI / azoka kI anya patnI asaMdhyamitrA bhI jaina thI, usakA putra kuNAla bhI jaina dharmopAsaka thaa| isa prakAra caturtha adhyAya ke mahAvIrottara kAla meM uttara evaM dakSiNa bhArata kI 130 gurubhakta zrAvikAoM meM IzvarI devI, cANakya kI mAtA caNakezvarI, vAsukI zrImatI, kaMcanamAlA, kaNNakI, rAnI urvilA, zrIdevI, pUrNamitrA, bhadrA, annikA, kuberasenA, puSpacUlA, sunaMdA, rUdrasomA, devadattA, dhAriNI, pratimA, surasuMdarI prabhati aneka sannAriyoM ne zrAvikA vratoM kA pAlana kiyA tathA jaina dharma kI prabhAvanA meM apanA saMpUrNa sahayoga diyaa| ina sabakA vizeSa vivaraNa prastuta adhyAya meM kiyA gayA hai| zodha prabaMdha kA pAMcavAM adhyAya I. san kI AThavIM se I.san kI paMdrahavIM zatAbdI taka kI zrAvikAoM ke yogadAna kI carcA se sampanna hotA hai| isa kAla meM vizeSa rUpa se yavanoM ke AkramaNa ke phalasvarUpa jahA~ eka ora hamArI purA saMpadA kI bhArI kSati Page #726 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 704 huI, usI bIca jaina zrAvikAoM dvArA unake saMrakSaNa evaM punarnirmANa meM mahatvapUrNa sahayoga rhaa| yaha kAla AcArya haribhadrasUri se prAraMbha hokara akabara pratibodhaka AcArya hIravijayasUri Adi jainAcAryoM kA kAla rahA hai| yaha jainiyoM kI pratiSThA kA punarjarjanakAla rahA hai / isa kAla kI vizeSatA yaha rahI ki isameM dhanI nirdhana sabhI prakAra kI zrAvikAoM ne zAstra graMthoM kI pratilipiyA~ svadravya vyaya karake banavAI | maMdira nirmANa, mUrti pratiSThA, Adi me jaina zrAvikAoM ne bar3ha car3hakara hissA liyaa| isa kAla meM yaha satya hai ki kalApUrNa aneka jina mandira dhvasta hue kiMtu usI kAla meM osiyA, kuMbhAriyA, AbU, zatruMjaya, rANakapura ke kalApUrNa jinamaMdiroM kA nirmANa huaa| isake pIche tejapAla kI patnI anupamAdevI kA, vimalazAha kI patnI zrImatI kA, sAMgaNa kI patnI karpUrade kA mahatvapUrNa sahayoga evaM preraNA rahI hai| isa kAla meM uttara bhArata meM mAMDavagar3ha ke seTha amarazAha kI putrI tathA jagaDUzAha kI patnI yazomatI Adi bArahavIM zatAbdI kI dAnavIra vratadhAriNI zrAvikAe~ huI hai| isI prakAra isI kAla meM pAhinI devI, bhaTTI Adi suzrAvikAoM ne mahAn sAhitya ke racayitA AcArya hemacaMdra evaM mahAn jainAcArya bappabhaTTI jaise tejasvI putroM ko zAsana hetu samarpita kiyA evaM jaina dharma kI prabhAvanA meM mahatvapUrNa sahayoga diyaa| dakSiNa bhArata meM bhI isa kAla kI zrAvikAoM kA jaina saMgha ko jo avadAna rahA hai vaha avismaraNIya hai / cAmuNDarAya kI mAtA kAlaladevI ne apane putra ko prerita karake zravaNabelagolA jaise bhavya kalAkeMdra ko vikasita kiyA thA / zravaNabelagolA ke nirmANa meM jahA~ eka ora kAlaladevI kI yaha samujjavala yaza gAthA phaila rahI hai, vahI dUsarI ora hama usa gulikAyajjI nAmaka zrAvikA ko bhI vismata nahI kara sakate, jisakI choTI kaTorI bhara dUdha ne gommaTezvara kA mahAmastakAbhiSeka saphala kara diyA thA / usakI bhakti bhAvanA kI yaza gAthA bhI kama mahatvapUrNa nahIM hai| upasaMhAra uttara bhArata ke samAna dakSiNa bhArata meM bhI isa kAla kI zrAvikAoM ke avadAna ko vismata nahIM kiyA jA sakatA / dakSiNa meM bhI aneka maMdiroM ke nirmANa aura jina pratimAoM kI pratiSThA meM zrAvikAoM kA mahatvapUrNa avadAna rahA hai| dakSiNa bhArata ke aneka maTha aura maMdira unake isa avadAna ke pratIka rahe haiN| jisa prakAra utara bhArata meM isa yuga kA sAhitya lekhana evaM usake prasAra kI pravati rahI usI prakAra dakSiNa bhArata meM tamila, kannar3a Adi bhASAoM meM jaina sAhitya kI racanA hotI rahI aura usake pIche preraka ke rUpa meM ye zrAvikAe~ apanA kArya karatI rahI / jaina saMskRti ke unnayana meM mAdevI, atimabbe, kundAcci, zAMtalAdevI Adi nAmoM ke ullekha va inake avadAnoM ko bhulAyA nahIM jA sakatA / isa yuga meM dakSiNa bhArata meM jaina sAhityika kalA evaM saMskRti ke kSetra meM jo kalA kA vikAsa huA hai, isake pIche bhI jaina zrAvikAoM kA avadAna pramukha rahA hai| atimabbe ne apane vyaya se ponnakRta zAMtipurANa kI eka hajAra pratiyA~ aura Der3ha hajAra sone evaM javAharAta kI mUrtiyA~ banavAI thI, dharma prabhAvikA ke rUpa meM atimabbe kA advitIya sthAna hai| viSNuvarddhana kI rAnI zAMtaladevI ne savatigaMdhavAraNa basti nAmaka jinamaMdira, usakI suvyavasthA ke lie eka grAma banavAyA tathA tAlAba kA bhI nirmANa karavAyA thaa| paramagula kI rAnI kundAcci ne jinAlaya banavAe tathA dharmasevikA ke rUpa meM prasiddha huii| gaMgavAr3I ke rAjA bhujabalagaMga kI mahAdevI bhI jainamata kI saMrakSikA thI / isa adhyAya meM 2307 zrAvikAoM kA ullekha huA hai| cAhe uttara bhArata ho yA dakSiNa bhArata kalA sAhitya aura saMskRti ke vikAsa meM jaina zrAvikAoM ne jo apanI dharmaniSThA kA paricaya diyA hai vaha avismaraNIya hai| isa yuga meM jahA~ utara bhArata meM caityavAsa aura dakSiNa bhArata meM maThavAsa paraMparA vikasita huI una caityoM aura maThoM ke saMrakSaNa saMvarddhana Adi ke kArya mukhya rUpa se zrAvikA varga ke dvArA hI saMpanna hote rahe haiN| jisa prakAra maMdira kA zikhara dikhAI detA hai kiMtu nIMva ojhala rahate hue bhI usakA AdhAra hI hai| isa adhyAya meM nIMva sama jaina dharma kI saMrakSikA zrAvikAoM ke avadAnoM ko yathAsaMbhava zabdacitra dvArA citrita karane kA vinamra prayatna avazya hI huA hai| prastuta zodha prabaMdha ke chaTheM adhyAya meM hamane solahavIM zatI se pUrva Adhunika kAla paryaMta kI jaina zrAvikAoM ke yogadAna kA varNana kiyA hai| pUrva Adhunika kAla se hamArA tAtparya vastutaH mugaloM ke patana aura aneka rAjapUta rAjAoM evaM aMgrejoM ke zAsana-taMtra kI sthApanA ke kAla se hai| vizeSa rUpa se isameM I. san 1857 ke gadara ke pUrva kI jaina zrAvikAoM ke avadAnoM kA ullekha karane kA prayatna kiyA hai| mugala rAjya kI sthApanA ke sAtha hI bhAratIya nArI jisameM jaina nArI bhI samAhita hai apanI asmitA ko banAye rakhane meM asaphala ho gii| vaha ghara kI cAra dIvArI meM kaida vAsanA kI saMtuSTi kA eka sAdhana mAtra banakara raha cukI thii| isa kAla meM rAnI durgAvatI aura lakSmIbAI jaisI vIrAMganAoM ne Age Akara nArI jAgati kA zaMkhanAda kiyaa| isa kAla ko nArI jAgaraNa Page #727 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa kA yuga kahA jA sakatA hai| mugala kAla ke sarvazreSTha rAjA akabara ko apane tapa ke prabhAva se prabhAvita karane vAlI campA zrAvikA kA nAma svarNa akSaroM meM aMkita karane yogya hai| akabara ke nigraha meM isa zrAvikA ne eka mAha kA dIrgha tapa kara pramANita kiyA ki usakA tapa saccA hai tathA cha: mAha kA vigatakAlIna kRta tapa bhI saccA tapa thA aura isake preraka AcArya hIra vijayasUri hai! taba AcArya ke saMparka meM Akara ahiMsA ke mArga para akabara cala par3e unameM isa preraNA ke pIche suzrAvikA caMpA bAI kA hI nimitta thaa| tatpazcAt auraMgajeba ke rAjyakAla meM jainiyoM ko bhArI kSati uThAnI pdd'ii| jaina maMdiroM ko masjidoM meM parivartita kiyA gyaa| usakA yaha pariNAma sAmane AyA ki madhyayuga meM amUrti pUjaka saMpradAyoM kA vikAsa huaa| phalataH isa kAla meM maMdira aura mUrti kI apekSAkRta sAhitya saMrakSaNa, sAhitya sarjana aura prasAraNa kA kArya mahatvapUrNa bana gyaa| aneka graMtha-bhaMDAroM kI sthApanA isa kAla meM huii| lokAzAha ne apanI dharma krAMti zAstroM kA punarlekhana karate hue hI kI thii| digaMbara paraMparA meM tAraNapaMtha, zvetAMbara paraMparA meM sthAnakavAsI evaM terApaMtha kA vikAsa bhI isI kAlakrama meM huA thaa| tAraNapaMthiyoM ne caityAlayoM kA nirmANa kara usameM zAstra pratiSThita karanA prAraMbha kara diyA thA, ataH zrAvikAoM kA vizeSa dhyAna bhI sAhitya saMrakSaNa kI ora hI keMdrita huaa| Aja hameM jaina graMthoM kI jitanI pAMDulipiyA~ upalabdha hotI hai unakA lagabhaga sattara assI pratizat bhAga isI kAla kA hai| unakI prazastiyoM meM sarvAdhika nAma zrAvikAoM ke hI upalabdha hote hai| aneka zrAvikAoM ke svapaThanArtha likhe jAne vAle zAstroM ke saMdarbha yaha sacita karate haiM ki isa kAla meM zrAvikAoM meM adhyayana kI eka vizeSa rUci jAgata ho cukI thii| zrAvikA nArU, varasiNi, sAI ne munisuMdarasUri ke upadeza se zrI ha.i vikrama caritra likhA, zrAvikA mAjATI evaM zrAvikA sonAi ne suvarNa akSaroM meM naMdIsUtra kI prati likhakara lAvaNyazIlagaNi ko pradAna kii| sirekaMvarabAI ne adhyAtma rAmAyaNa bhASA, rAjabAI ne dasa ThANA vicAra, bAI caMpA ne sadarzana seTha rA kavitta, zrAvikA khImAbAIne garUNI sajjhAya Adi kI pratilipiyA~ nirmita karAI thii| isI prakAra jina zrAvikAoM ke adhyayana ke lie graMtha kI pratiliApe karavAI usake bhI nirdeza isa kAla meM hI graMtha prazastiyoM meM milate haiN| jaise zrAvikA abhayaku~vara bAIpaThanArtha upAsakadazAMga satra kI pANDulipi, gulAlade paThanArtha zAlIbhadra caupAI, bAI habAI paThanArtha prajJApanA sUtra mUla pATha, rUpabAI paThanArtha zrIpAla-rAsa (sacina), jasodA paThanArtha zrAvakAticAra, araghAI kuMyari paThanArtha jaMbUcaritra caupAI Adi graMthoM kI pratilipiyoM ke prasAra meM ina zrAvikAoM kA mahatvapUrNa yogadAna rahA hai| isase yaha spaSTa pratiphalita hotA hai ki isa yuga meM zrAvikAoM me bhI adhyayana kI rUci kA vikAsa ho rahA thaa| isa kAla meM kucha bhaktipravaNa zrAvikAe~ bhI huI haiM, jinakI pAvana preraNA pAkara unakI saMtAna tyAga patha kI pAyeka bnii| una zrAvikAoM meM phUlAbAI kA nAma ullekhanIya hai jisane apane putra ko jainAgamoM kA jJAna karavAne ke lie bajaraMga yati jI ke pAsa meM bhejA, jisake prabhAva se putra ne karor3oM kI saMpatti kA tyAga kiyA aura kriyoddhAraka lavajIRSijI ke rUpa meM vekhyAta hue| mA~ hulasA ne putra nemicaMdra ko gurU ratnaRSijI ke pAsa dhArmika adhyayana hetu bhejA, putra AcArya AnaMda RSijI ke rUpa meM jagat vikhyAta hue| zrAvikA bAlUjI ne apane putra ko vairAgya raMga se anuraMjita kiyA phalasvarUpa putra nathamala AcArya mahAprAjJa ke rUpa meM zAsana prabhAvaka AcArya hue| isase yaha spaSTa pratiphalita hotA hai ki isa yuga meM zrAvikAoM meM adhyayana kI rUci kA vikAsa ho rahA thaa| bhAvanA pradhAna hone ke kAraNa zrAvikAe~ mukhya rUpa se bhaktipravaNa hotI thI, kiMtu phira bhI inameM jJAna rUci kA vikAsa isa tathya kA saMketa detA hai ki zraddhA ke sAtha unameM viveka kA tatva bhI vikasita ho rahA thaa| isa adhyAya meM 5300 zrAvikAoM kA ullekha huA hai| prastuta zodha prabandha ke aMtima sAtaveM adhyAya se hamane Adhunika kAla kA uttarArddha grahaNa kiyA hai| isa yuga meM I.san 1857 gadara ke pazcAta se I.sana kI bIsavIM zatAbdI taka kI jaina zrAvikAoM kA varNana haiM jinameM uttara evaM dakSiNa bhArata kI zrAvikAe~ hai| unake dvArA rAjanIti, zikSA, samAja, saMskRti, dharma, kalA, kampyUTara Adi vibhinna kSetroM meM die gae yogadAnoM kI carcA kI gaI hai| yaha kAla deza meM rASTrIya cetanA ke punarjAgaraNa kA kAla haiN| isa kAla meM hI bhAratIya janatA ne aMgrejoM se ahiMsaka saMgharSa kara svataMtratA prApta kI thii| kyoMki isa kAla ke pratyakSa daSTA hameM mila jAte haiM, ataH unake vibhinna kSetroM ke yogadAna bhI dikhAI dete haiN| isa adhyAya meM hamane pratyakSa saMparka dvArA, patra-patrikAoM dvArA zrAvikAoM ke avadAnoM ko gUMthane kA eka yathA saMbhava prayatna kiyA hai| isa kAla meM aneka zrAvikAoM ne ema.e., pI.eca.DI, DI.liT Adi parIkSAe~ dekara eka mahatvapUrNa vikAsa zikSA ke kSetra meM kiyA hai| inameM DaoN. hIrAbAI boradiyA kA nAma ullekhanIya hai, inhoMne jaina dharma kI pramukha sAdhviyA~ evaM mahilAe~ nAmaka zAdhagraMtha Page #728 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 706 1 likhA / aneka pramukha patra-patrikAoM meM unake viziSTa lekha prakAzita hote rahe haiN| DaoN. sarayU DozI ne prAcIna bhAratIya itihAsa evaM saMskRti para zodha kArya kiyA evaM kalA jagat kI amUlya dharohara svarUpa kalAkatiyA~ prakaTa huii| DaoN vINA jaina ne anusUcita jAti kI mahilAoM ke saMbaMdha meM zodha kArya hI nahIM kiyA apitu usa jAti kI mahilAoM, baccoM evaM bhAI-bahanoM ko kama zulka para kampyUTara prazikSaNa, zaoNrTa-haiNDaTAipa Adi vibhinna prakAra ke prazikSaNa hetu mAdIpura dillI meM prazikSaNa keMdra bhI kholA hai| jaina zrAvikA ke rUpa meM jIvana jIne vAlI videzI mahilAoM meM jarmana jaina zrAvikA DaoN. cAraleTa kraoNsa (Dr. Charlotte Krause) kA nAma vizeSa ullekhanIya hai, jo bhArata meM jainAcArya ke samparka se itanI prabhAvita huI ki usane apane jIvana meM zrAvikA ke vratoM ko aMgIkAra kiyA tathA apanA nAma bhI subhadrAdevI rakha diyA thaa| unhoMne jaina vidyA se saMbaMdhita aneka viSayoM para zodhapUrNa nibaMdha likhe the| isI prakAra phrAMsIsI mUla kI meDama keiyA jaina dharma ke prati itanI AsthAvAn thI ki usane apanA saMpUrNa jIvana jaina vidyA ke adhyayana aura zodha meM vyatIta kara diyaa| isI prakAra aMgreja yuga kI DaoN sTIveMsana ne 'dI ArTa oNpha jainiz2ama' graMtha likhakara vizva ko jaina dharma se paricita karAne kA mahatvapUrNa kArya kiyA hai| zikSA ke pracAra prasAra meM ArA (bihAra) kI brahmacAriNI caMdAbAI kA nAma vizeSa ullekhanIya hai / isI prakAra solApura kI sumatibAI zAha kA nAma bhI agragaNya hai| inhoMne jaina AzramoM aura vidyAlayoM kI sthApanAkI evaM nArI jAti ko zikSita karAne meM vizeSa rUci rkhii| iMdaura kI kamalA jIjI jaina evaM ludhiyAnA kI devakI devI jaina ne jaina skUla meM eka prAcAryA ke rUpa meM kArya kiyA aura jaina vidyAlayoM ke kSetra meM apane vidyAlaya kA nAma sarvopari rkhaa| samAja sevA ke kSetra meM madhyapradeza kI zrImatI madanaka~vara pArakha kA nAma ullekhanIya hai| gauzAlA, gurUkula tathA dhArmika pAThazAlA Adi ke saMcAlana meM inakI sevAe~ aparimita hai, sAdagI aura sevA hI inakA sUtra hai| AcArya rajanIza inheM apanI dharmamAtA ke rUpa meM sammAnita karate the / ludhiyAnA kI zrImatI jineMdra jaina ne aneka zikSaNa evaM sAmAjika saMsthAoM ko dAna dvArA poSita kiyA tathA una saMsthAoM kI saMcAlikA bhI rahI haiN| zrImatI sudhArAnI jaina, divyA jaina Adi ke nAma vizeSa rUpa se daSTavya hai| svataMtratA saMgrAma ke AMdolana meM bhAratIya nAriyA~ jahA~ kUda par3I, vahIM jaina zrAvikAoM ne bhI zUravIratA ke sAtha isameM apanA sahayoga diyaa| unameM aMgUrI devI, ramA jaina, caMdAbAI, madulA bAI, nanhIM bAI Adi ke nAma ullekhanIya hai| inhoneM satyAgraha AMdolana va namaka AMdolana meM bhAga liyA tathA svadezI pracAra hetu kaI mahilAoM ne apane bahumUlya videzI vastroM ko jalA kara khaddara evaM sUtI vastroM ko jIvana meM apanAyA / isI prakAra sAhitya lekhana, kalA, dharma, tapa tathA vividha kSetroM meM zrAvikAoM ke katipaya avadAnoM ko nimna rUpa meM rekhAMkita karane kA prayatna kiyA hai| upasaMhAra naI dillI kI DaoN. sunitA jaina lekhana priya vyaktitva kI dhanI hai| aba taka unakI sATha (60) katiyA~ prakAzita ho cukI haiN| Apa bhArata sarakAra dvArA padmazrI avArDa se vibhUSita tathA bhArata ratna evaM anya sAhityika sammAna se sammAnita kI gaI, antarrASTrIya stara para amerikA se bhI sammAna prApta kara cukI haiN| sAtha hI antarrASTrIya stara para Ayojita vibhinna sammelanoM meM Apa bhAga le cukI hai| rAjasthAna phalaudI kI DaoN. misa kAMti jaina ko bhArata evaM kanAr3A meM anusaMdhAna kArya karate samaya aneka prakAra kI zikSA-vattiyA~ prApta huii| Apa janakalyANakArI sevAoM meM Aja bhI saMlagna haiN| zrImatI ramArAnI jaina ne jaina dharma ke prAcIna graMthoM kA saiMkar3oM kI saMkhyA meM saMpAdana kiyaa| Apane jJAnapITha kI sthApanA kii| maisUra vizva - vidyAlaya kI "jaina vidyA aura prAkRta adhyayana", anusaMdhAna pITha kI sthApanA Apake dvArA huI / jJAnodaya mAsika patra kA prakAzana bhI krvaayaa| zikohAbAda nivAsI ciroMjAbAI ne apanA saMpUrNa jIvana zikSA evaM jJAna ke pracAra prasAra ke lie samarpita kiyA thA / Apa aneka kaoNleja, mahAvidyAlaya, gurUkula, pAThazAlAe~ Adi zikSaNa saMsthAoM kI saMsthApaka rahI hai| murzIdAbAda nivAsI viduSI ratnaku~vara bIbI kA nAma bhI ullekhanIya hai / Apa saMskRta kI paMDita, phArasI jabAna kI jJAtA, yunAnI tathA bhAratIya cikitsA paddhatiyoM kI jJAtA thii| ApakA bhakti kAvya saMgraha "premaratna" nAmaka graMtha prasiddhi prApta graMtha hai| pro. DaoN. vidyAvatI jaina viduSI paraMparA meM pANDulipiyoM kA prAmANika saMpAdana evaM anuvAda karane vAlI saMbhavataH sarvAdhika anubhavI evaM suparicita hastAkSara hai| Apane mahAkavi siMha kI apabhraMza bhASA meM racita pradyumnacaritra kA evaM mahAkavi bUcarAja ke prasiddha madanayuddha kAvya nAmaka kRti kA saphala saMpAdana kiyA hai| mahAmahIma rASTrapati abdula kalAma dvArA puraskRta DaoN. sudhA kAMkariyA ne sAhitya, Arogya, grAma vikAsa, zaikSaNika, sAMskRtika Adi vibhinna kSetroM meM yogadAna diyA hai| unakI isa bahumukhI pratibhA saMpannatA hetu unheM nirmala grAma yojanA ke aMtargata Page #729 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa rASTrIya-aMtarrASTrIya sammAna prApta ho cukA hai| isI prakAra jodhapura kI suzrI rItA nAhaTA prathama mahilA TaiksI cAlaka banI thii| vaha karmaTha evaM saMgharSazIla vyaktitva kI dhanI thii| sAmAjika kurItiyoM ko dUra karane meM tathA kalA ke kSetra meM anAtha bahanoM ko prazikSaNa denevAlA yaha virala vyaktitva hai| jodhapura kI hI zrImatI zazI mehatA pratibhAzAlI chAtrA raha cukI hai| jitane varSa taka Apane vizvavidyAlaya kI par3hAI kI utane varSa taka chAtravatti pAtI rahI haiN| vAda-vivAda, lokanatya Adi pratiyogitAoM meM bhAga lekara puraskAra pAtI rahI hai| Apa iMDiyana eksapresa dillI meM saMvAda dAtA kA kArya karate hue rASTra evaM samAja kI jvalaMta samasyAoM para nirantara likhatI rahI hai| cennaI kI soniyA rAnI ne 22 varSa kI choTI umra meM kaptAna banakara iMDiyana earalAiMsa kI ur3Ana bharakara rikArDa sthApita kiyA hai| soniyA jaina (padamapura, rAja.) ne tIna dina meM saMskRta kA bhaktAmara stotra evaM eka dina kI alpa avadhi meM (pratikramaNa) Avazyaka sUtra kaMThastha kiyaa| pratibhA jaina (rAyakoTa, paMjAba) ne bhI tIna dina meM saMskRta kA bhaktAmara stotra kaMThastha kiyA thaa| anya bhI saiMkar3oM zrAvikAoM ke nAma Ate haiM jinhoMne isa vartamAna yuga meM vibhinna AgamoM para, graMthoM evaM jvalaMta samasyAoM para zodha kArya kiyA evaM sAhitya sarjana kara sAhityika bhaMDAra meM zrI vaddhi kI hai| manoharIdevI botharA ne ar3atIsa dina kA, bhaMvarIdevI ne 36 dina kA RSibAI seThiyA ne ikyAsI dina kA, koyalA devI botharA ne 50 dinoM kA, suMdarI devI bokADiyA ne 28 dinoM kA saMthArA grahaNa kiyaa| zrImatI kalAdevI AMcaliyA ne to 121 dina kI tapasyA saMpanna kI jo apane Apa meM eka rikArDa hai, zrImatI manoharI devI ne apane jIvana meM tIsa (30) bAra mAsakhamaNa tapa aMgIkAra kiyaa| dillI vIranagara nivAsI zrImatI kAMtA jI, cA~danI cauka kI rammodevI, mizrIbAI Adi sannAriyoM ne deha kI Asakti kA tyAga kiyA saMthArA sahita samAdhimaraNa kiyaa| mahArASTra ahamadanagara kI aneka bahaneM haiM jo isa kar3I meM lambA saMthArA dhAraNa kara cukI hai| saMthAre ke mahAmArga para bar3hane vAlI zrAvikAe~ vAstava meM zrAvikA saMgha evaM caturvidha saMgha meM rIr3a kI haDDI sadazya hai| unakA avadAna zabdoM kI paridhi se Upara uThA huA hai| usakA prakAzapuMja vyaktitva vizva-saMskRti ke hara kAla ko pratyeka kSetra meM jIvana jIne kA kalApUrNa nayA AyAma prastuta karatA A rahA hai| usake jIvana meM vicAroM kA oja hai to AcAra kA divya teja bhI hai| usake AcAra kI bhAsvara kiraNeM jIvana patha para Aloka bikheratI huI timirAchanna jIvana ko bhI prakAzamAna karatI rahI hai| mukti prApti kI utkrAMti kA purUSArtha hI usakA jIvana dhyeya hotA hai| nArI kI AtmA nArI deha ke jharokhe meM dikhatI huI bhI svataMtratA guNavattA tathA mokSa purUSArtha hetu sarvathA svAdhIna hai| ataH nArI zrAvikA jIvana kA nirvAha bhalI bhAMti karatI huI apanI saMtAna ko susaMskAroM se siMcita karate hue use saMyama ke dargama mArga para bar3hane ke lie samarpita karatI rahI hai| svayaM bhI bAraha aNavratadhAriNI zrAvikA athavA paMcamahAvratadhAriNI sAdhvI banakara samyaka AcAra dvArA sva AtmA kI unnati karatI hai| matya ko sA jIvana ke aMtima samaya meM saMlekhanA vrata aMgIkAra kara svecchA se samAdhimaraNa kA varaNa karatI hai| zravaNabelagolA kI kaI zrAvikAe~ isa mArga para bar3hI thii| dharma katya meM kucha zrAvikAe~ jainAcAryoM kI preraNA se svadravya dvArA jina maMdiroM ke nirmANa meM va mUrti kI pratiSThA meM apanA sahayoga detI rahI hai| I. san kI 8vIM se 15vIM zatI taka kI zrAvikAoM dvArA isa dizA meM bar3hate hue kadama isa bAta ko prakaTa karate hai| madhyakAla meM zrAvikAe~ samyaka jJAna ke patha para apane mustaidI kadama bar3hAtI huI zAstra-graMthoM kI pANDulipiyA~ likhane evaM likhavAne meM tathA zAstra adhyayana meM tIvra rUci letI huI najara AtI hai| Adhunika yuga meM to zrAvikAoM kA iMdradhanuSI vyaktitva vividha kSetroM meM bar3hatA huA jJAna-vijJAna ke vividha sopAnoM para car3hatA huA najara AtA hai| usameM nArI zakti kA pradIpta purUSArtha vikasita hotA daSTigata hotA hai| gahastha jIvana kI jimmedAriyoM ke atirikta bhI pratyeka kSetra meM usake uThate hue kadama spaSTa rUpa se dikhAI dete haiN| yadi zrAvikAoM ke vividha kSetroM meM kiye gaye yogadAnoM para khojabIna kI jAe~ to pratyeka kSetra meM usake dvArA diye gae avadAnoM para vibhinna zodha prabaMdha svataMtra rUpa se taiyAra kiye jA sakate haiN| pArivArika, sAmAjika evaM dhArmika japa-tapa, dharma-zravaNa, sAdhuoM ko zuddha AhAra se lAbhAnvita karane meM tathA janma, vivAha, matyu evaM dIkSA Adi kA koI bhI prasaMga usake sparza ke binA adhUrA hai| ina sabhI prakAra ke kartavyoM meM kadama dara kadama usakA satat yogadAna hai| parivAra ko susaMskAroM se siMcita karane vAlI, svayaM kaSToM ko sahakara bhI apane sneha ke tale samasta riztoM meM vAtsalya tathA sneha rasa se puSTa Page #730 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 708 upasaMhAra karane vAlI yaha zrAvikA sevA, sahiSNutA, dhairyatA, gaMbhIratA, saumyatA Adi sadguNoM se yukta hai| yadi pratyeka nArI zrAvikA ke pavitra guNoM se apane Apa ko susajjita kareM to vaha avazya hI sva-para kalyANa kara sakatI hai| __ zrAvaka aura zrAvikA kA samAna sthAna hai| tathApi zrAvikA jIvana kI isa pavitra bhUmikA kA nirvAha karane hetu zrAvaka varga ke yatheSTa sahayoga kI pUrNa apekSA rahatI hai| kyoMki isa purUSa jyeSTha samAja meM pratyeka kSetra meM purUSa ke nAma se pahacAna banAI jAtI hai| zrAvikAoM ke pratyeka kSetra meM adbhuta sajanAtmaka zakti evaM vividha avadAnoM ke hote hue bhI purUSa varga use abalA evaM hIna samajhatA hai| kinhIM mahatvapUrNa kAryoM meM bhI kisI prakAra kI salAha kI guMjAiza nahIM rakhatA hai| use samAja meM nimna sthAna hI diyA jAtA hai| zrAvaka ke samAna zrAvikA kI pahacAna bhI svataMtra ikAI ke rUpa meM pratiSThita honI caahie| sAmAjika, pArivArika, dhArmika evaM rAjanItika padoM kI pratiSThApanA ke avasaroM para usase bhI salAha lI jAnI caahie| use bhI suyogya padoM para pratiSThita karate hue kAryakSetra hetu svataMtratA evaM kArya karane ke sarvAdhikAra diye jAne caahie| purUSa kI pahacAna se usakI pahacAna nahI apitu usakI apanI svataMtra pahacAna banI rahanI caahie| isa hetu purUSa varga meM udAratA kI mAtrA bar3hanI cAhie, purUSa varga ko unake cahumukhI vikAsa meM sahayoga karanA caahie| isa dizA meM samAja meM viMtana bar3he aura saccA patha sabako prApta ho| aisI merI bhAvanA hai| . arhatopAsikA sAdhvI DaoN. pratibhA zrI "prAcI" Page #731 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa 709 - saMpUrNa graMtha kI saMdarbha sUcI kra.saM. Foc graMtha nAma/lekhaka/saMpAdaka/prakAzaka/prakAzana san saMvat devagar3ha kI jaina kalA- eka sAMskRtika adhyayana saM., DaoN bhAgacaMdra jaina "bhAgeMdu". bhAratIya jJAnapITha 18, iMsTITyUzanala eriyA, lodI roDa, naI dillI - 110003 I. san 2000 dvi. saM. AsthAMjalI- jainAcArya zrI vimalamuni jI mahArAja abhinaMdana graMtha. zrImatI mohinI kaula | jaina muni zrI vimala sanmati cairiTebala TrasTa sanmati nagara po. o. kuNakalA jilA saMgarUra, paMjAba I. san 1975 imejesa phrama arlI iMDiyA. saM sTenisa laoN je. jumAra ju. mora (rekhA morisa) klIvaleMDa myujiyama oNpha ArTa I. san 1685 | amata samIpe- saMpAdaka nitIna Ara. desAI, gurjara graMtharatna kAryAlaya, ratanapolanAkA sAme ahamadAbAda muni zrI pratApa abhinaMdana graMtha saM zrI ramezamuni sidvAMtAcArya, kesara-kastUra svAdhyAya samiti, gAMdhI kaoNlonI, jAvarA I. | san 1673 bhaTTAraka saMpradAya saM., zrI vidyAdhara joharApurakara gulAbacaMda hIrAcaMda dozI jaina saMskRti saMrakSaka saMgha solApura I. san | 1658 vI. saM. 2484 jaina zramaNasaMgha kA itihAsa saM. zrI mAnamala jaina. jaina sAhitya maMdira kaDakkA cauka, ajamera (rAja.) I. san 1656 (pra.saM.) | AcArAMga zIlAMkavatti : eka adhyayana. saM. DaoN rAjazrI sAdhvI. prAkRta bhAratI akAdamI, jayapura I. san 2001 pra. saM. jaina darzana aura saMskRti kA itihAsa. DaoN bhAgacandra bhAskara. nAgapura vidyApITha prakAzana I. san 1677 pra. saM. jaina AcAra saM. DaoN. mohanalAla mehatA. pArzvanAtha vidyAzrama vArANasI. I. san 1666 (pra.saM.) jaina pustaka prazasti saMgraha. saM muni jinavijaya jI. siMghI jaina graMthamAlA, mubaMI I. san 1643 | bhAratIya saMskRti meM jainadharma kA yogadAna. DaoN. hIrAlAla jaina. madhyapradeza zAsana sAhitya pariSad bhopAla mapra I. sana | 1662, pra. saM. | bhArata ke prAcIna jaina tIrtha. saM DaoN. jagadIza candra jaina. jaina saMskRti saMzodhana maMDala, banArasa - 5 I. san 1952 | uvAMgasuttANi khaMDa 1 vAcanA pramukha AcArya tulasI. jaina vizva bhAratI, lADanUM I. san 1987 (pra.saM). marudhara kesarI abhinaMdana graMtha, saM paM zobhAcaMda jI bhArilla. marudhara kesarI prakAzana samiti jodhapura / byAbara (rAja.) I. san. 1667 (pra.saM.) abhinaMdana graMtha zrI agaracaMda nAhaTA prakAzana samiti, bIkAnera (rAja.) I. san 1977 | Avazyaka sUtra saM yuvAcArya madhukaramuni. Agama prakAzana samiti. byAvara I. san 1962 (dvi. saM) | aMgasuttANi 111 bhagavaI, yuvAcArya mahAprAjJa vanamAlI tribhuvanadAsa zAha, pAlItANA (saurASTra) I. san 1662 vI. ni. saM. 2488 Page #732 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 saMpUrNa graMtha kI saMdarbha graMtha sUcI - jainAcArya zrI AtmAnaMda janma zatAbdI smAraka graMtha mohanalAla dalIcaMda desAI jainAcArya zrI AtmAnaMda janma zatAbdI smAraka samiti I. san 1636 vi. saM. 1662 jaina AcAra mImAMsA AcArya deveMdra muni "zAstrI". tAraka guru jaina graMthAlaya, zAstrI sarkala, udayapura (rAja.) sAdhanA patha kI amara sAdhikA, lekhikA - sAdhvI saralA 'siddhAMtAcArya' sAdhvI caMdanA 'darzanAcArya' saMpAdaka - zrIcaMda surAnA "sarasa" prakAzaka - jaina mahilA samiti, jaina zvetAMbara mahilA sthAnaka 4463, pahADI dhIraja, sadara bAjAra, dillI - 6 pra. saM. 1670 itihAsa kI amara bela osavAla (prathama khaMDa) saM mAMgI lAla bhUtoDiyA, priyadarzI prakAzana, oNlDa oNpha sTrITa kalakattA vi. saM. 2045 pra. saM. 1668 dvi. saM. 1665 bhAga 2 I. san 1962 (pra. saM.) kharataragaccha paTTAvalI saMgraha. siMdhI jaina jJAnapITha. saM bAbU pUraNacaMda nAhara. kharataragaccha kA bahad itihAsa. saM mahopAdhyAya vinayasAgara, prAkRta bhAratI akAdamI. 13.e, mena mAlavIya nagara, jayapura pra.saM. 2004, dvi. saM. 2005 kharataragaccha paTTAvalI saMgraha zrI jina vijaya jI (adhiSThAtA siMdhI jaina jJAnapITha) bAbU pUraNacaMda nAhara, naM. 48, iMDiyana mirara sTrITa kalakattA vi. saM. 1688 vI. ni. saM. 2458 kharataragaccha kA itihAsa (prathama khaMDa) saM mahopAdhyAya vinayasAgara, dAdA jinadattasUrI aSTama zatAbdI mahotsava khaMDa, | svAgata kAriNI samiti ajamera I. san 1656, 20 mArca jaina gurjara kavio saM mohanalAla dalIcaMdajI desAI, zrI mahAvIrA jaina vidyAlaya mumbaI bhAga 1 = 1686 dvi. saM. bhAga 2 = 1687 dvi. saM. bhAga 3 = 1687 dvi. saM. bhAga 4 = 1688 dvi. saM. bhAga 5 = 1688 dvi. saM. bhagavAna pArzvanAtha kI paraMparA kA itihAsa, saM itihAsa premI jJAnasuMdara jI mahArAja, zrI ratnaprabhAkara jJAna pustakamAlA mu. po. phalaudI, mAravAr3a vi.saM. 1666 I. sana 1640 tapAgaccha kA itihAsa saM DaoN. ziva prasAda, pA. vi. saM. vArANasI, prAkRta bhAratI akAdamI, jayupara, I. san 2000 pra. saM. jaina bibliyogrAphI pArTa 1 aura pArTa 2 saM DaoN. e. ena. upAdhye. vIra sevA maMdira 21 dariyAgaMja naI dillI I. sana 1682 zrI prazasti saMgraha saM amatalAla maganalAla zAha, zrI dezavirati dharmArAdhaka samAja, ahamadAbAda, vi. saM. 1683 vI. ni. 2463. 32. | zrI prazasti saMgraha saM kastUracaMda kAsalIvAla di. jaina atizaya tIrtha kSetra mahAvIra jI jayapura I. san 1950 33. | zrAvakAcAra saM zrImatI kamala jaina, vArANasI pArzvanAtha zodha saMsthAna, I. san 1664 34. | zrAvakakartavya, muni sumanakumAra 'zramaNa' bhagavAn mahAvIra svAdhyAya pITha, esa.ema.jaina saMgha. mAmbalam 46, barkiTa roDa, TI. nagara, cennaI 17 dvi.saM.san 1665 AspekTa oNpha jaina philosaphI eMDa kalacara zrI satIza kumAra jaina ahiMsA iMTaranezanala naI dillI, iMDiyA I. san 1988 36. | saMkSipta jaina itihAsa dvitIya bhAga prathama khaNDa saM bAbU kAmatAprasAda jI jaina kApaDiyA bhavana, sUrata vI. saM. 2458 pra. Page #733 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jana zrAvakAA kA bRhada itihAsa sa. saMkSipta jaina itihAsa tatIya bhAga dvitIya khaNDa saM bAbU kAmatAprasAda jaina alIgaMja eTA vI.saM. 2464 38. | sTaDIja ina jaina ArTa pI. umAkAMta zAha jaina kalcarala risarca sosAiTI banArasa I. san 1955 khaMDelavAla jaina samAja kA bahad itihAsa. saM DaoN. kastUracaMda jI kAsalIvAla. jaina itihAsa prakAzana saMsthAna jayapura. I. san 1986 rAjasthAna ke jaina saMta DaoN. kastUracaMda jI kAsalIvAla zrI digambara jaina atizaya kSetra, zrI mahAvIra jI, jayapura vI.ni. 2463, I. san 1967 jaina dharma kA prAcIna itihAsa (bhAga 2) saM paramAnaMda zAstrI rameza caMda jaina moTara vAle rAjapura roDa dillI (pI. esa. jaina moTara kaM.) vI. ni. saM. 2500 bhaTTAraka saMpradAya saM zrI vidyAdhara joharApurakara, jaina saM. saMrakSaka saMgha, saMtoSa bhavana, phalaTaNa galI, solApura I. san. 1658 prAcIna jaina lekha saMgraha bhAga-1 saM sva. zrI vijaya dharma sUri. zrI yazo vijaya zrI graMthamAlA, bhAva nagara san 1626 vI. saM. 2455 pramukha aitihAsika jaina puruSa evaM mahilAeM lekhaka DaoN. jyotiprasAda jaina bhAratIya jJAna pITha prakAzana, naI dillI pra. saM. 1675 bhArata ke strI ratna, saM mukuTa bihArI varmA, hindI prakAzana maMdira, prayAga I. san 1646 dakSiNa bhArata meM jaina dharma paM. kailAza caMdra zAstrI. bhAratIya jJAna pITha dillI, kalakattA, vArANasI I. san 1667 (prathama saMskaraNa) 2484 Avazyaka niyukti bhAga 1 aura bhAga 2 haribhadrIya vatti. bherUlAla kanhaiyAlAla koThArI dhArmika TrasTa, vAlakezvara mumbaI, vi. saM. 2038 bharata aura bhArata, DaoN. premasAgara jaina, zrI kuMda kuMda bhAratI nyAsa 18-bI, spezala iMsTITyUzanala eriyA naI dillI, ta. saM. 2000 zrI prazasti saMgraha, paM. ke. bhujabala zAstrI. jaina siddhAMta bhavana, ArA (madhyapradeza) vi. saM. 1666, pra. saM. 1642 aitihAsika lekha saMgaha paM. lAla caMda bhagavAna dAsa gAMdhI, prAcya vidyA maMdira mahArAjA sayAjIrAva yunivarsiTI, bar3odarA vi. saM. 2016 I. san 1963 madhyapradeza ke digaMbara jaina tIrtha (tatIya bhAga), balabhadra jaina. bhA. di. jaina tIrtha kSetra kameTI hIrAbAga mumbaI I. san 1676 | bhaTTArakIya graMtha bhaMDAra nAgora pI. sI. jaina rAja. vi. vi. jayapura jaina zikSaNa keMdra I. san 1976 | zrI svarNagiri-jAlora, bhaMvaralAla nAhaTA, prAkRta bhAratI akAdamI, jayapura, bI. je. phAuMDezana kalakattA I. san 1665, 30 agasta jaina sAhitya kA bahada itihAsa - bhAga - 7, paM. ke. bhujabala zAstrI pI. vI. esa. vArANasI I. san 1981 55 | kharataragaccha bahad gurvAvalI, AcArya jinavijaya muni, siMdhI jaina zAstra zikSApITha, bhAratIya vidyAbhavana, mumbaI, vi. saM. 2013 56 | jaina graMtha bhaMDAra ina jayapura eNDa nAgapura, prema caMda jaina. jaina zikSaNa keMdra, rAjasthAna vizva vidyAlaya, jayapura, I. san 1678 57 | jainAskalpacarsa ina iMDiyana eMDa varlDa myUjiyamsa, zAMtIlAla nAgara, kaliMgA pablikezanla naI dillI, I. san 2000 Page #734 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 712 58. 56 60 61 62 63 jainiz2ama ina arlI miDIvala karnATaka, rAma bhUSaNa prasAda siMha, motIlAla banArasI dAsa dillI I. san 1675 pra. saM. parlsa Apha jaina viz2aDama, dulIcaMda jaina. pArzvanAtha vidyApITha vArANasI, pra. saM. I. san. 1667 jaina tIrthoM kA aitihAsika adhyayana, DaoN. ziva prasAda, pI. vI. esa. vArANasI, I. san 1661 pra. saM. jaina dharma kA prAcIna itihAsa (bhAga prathama), balabhadra jaina. kesarIcaMda zrIcaMda cAvala vAle, nayA bAjAra, dillI vI. ni. 2500 jaina nItizAstra eka tulanAtmaka adhyayana, saM: proH sAgaramala jaina, pI. vI. esa. vArANasI, I. san 1965, pra. saM. jaina kalA evaM sthApatya, saM. amalAnaMda ghoSa, bhAratIya jJAnapITha, naI dillI khaNDa 1 = 1675, khaNDa 2 = 1675, khaNDa 3 = 1975 64 jaina citra kalpadruma saM. sArAbhAI navAba. sArAbhAI maNilAla navAba ahamadAbAda, I. san 1640, saMvat 1966 65 hisTrI oNpha enazeMTa iMDiyA. mesarsa ema paoNla aura mesarsa kulaviMdara kaura ema.bI.DI. hAUsa relave roDa, jalaMdhara siTI, pra. saM. 2002 catu. saM. 2005 pariSkArita saMskaraNa 2006 1, 2, 3 lekhaka; pUraNacaMda nAhara, san 1926 jesalamera jaina lekha saMgraha bhAga - vizva vinoda presa 48, iMDiyana mirara sTrITa, kalakattA / kramazaH I. san 1618, 1627. 1626 67 prAcIna lekha saMgraha bhAga 1 zrI vijayadharmasUri, san 1626, zrI yazovijayajI graMthamAlA, bhAvanagara 68 arbuda parimaNDala kI jaina dhAtu pratimAe~ evaM maMdirAvali. DaoN. sohanalAla paTanI. prakAzaka : seTha kalyANa jI paramAnaMda jI per3hI, sunAravAr3A, sirohI (rAjasthAna), prakAzana tithi 15 maI 2002 jaina kathAoM kA sAMskRtika adhyayana zrIcaMdra jaina, boharA prakAzana, cainasukhadAsa mArga, jayapura-3 I. san 1971 haribhadra sAhitya meM samAja aura saMskRti. DaoN. kamala jaina. pI. vI. esa. vArANasI upAdhyAya zrI puSkara muni smati graMtha. saM. AcArya zrI deveMdra muni zrI tAraka gurU jaina graMthAlaya, zAstrI sarkala, udayapura (rAjasthAna) I. san pUjya gurudeva zrI kastUracaMda jI mahArAja janma zatAbdI graMtha. saM. pravartaka rameza muni pratApamuni jJAnAlaya, bar3I sAdar3I (rAjasthAna) I. san 1960 bIkAnera jaina lekha saMgraha. agaracaMda bhaMvaralAla nAhaTA nAhaTA bradarsa, kalakattA - 7 pra. saM. vI. saM. 2482 lisTa opaH brAhmI iMskripzaMsa phrama da arliyasTa TAimsa. pro. eca. luDarsa barlina. iMDolaoNjikala buka hAuja, vArANasI eNDa dillI - 7 I. san 1973 madhyakAlIna rAjasthAna meM jaina dharma. DaoN. zrImatI rAjeza jaina. pI. vI. esa. vArANasI I. san 1961-62 madhyapradeza ke diMgabara jaina tIrtha - bhAga tatIya. balabhadra jaina bhAratIya digaMbara jaina tIrtha kSetra kameTI, hIrA bAga mumbaI I. san 167 jaina kathAo kA sAMskRtika adhyayana zrI candra jaina boharA prakAzana caina sukhadAsa mArga. jayapura - 3 I. san 1971 DikzanarI aMka pAlI prAkRta nemsa. pArTa -2. malAlazekhara muMzIrAma manoharalAla pablizarja prAIveTa limiTeDa 54, rAnI jhAMsI roDa, naI dillI 110055 I. san 1683 pra. saM. inasAiklope DeyA oNpha janijama nAgeMdra kumAra siMha, anamola pablikezana prAiveTa limiTeDa. naI dillI I. san 2001 pra. 66 6,6 lyr 71 72 333 73 74 75 76 77 78 76 - saMpUrNa graMtha kI saMdarbha graMtha sUcI Page #735 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa jaina bibaliyogrAphI DaoN. e. ena. upAdhye, vIra sevA maMdira, dariyAgaMja naI dillI - sana 1682 uttarapurANa. zrI guNabhadracArya, bhAratIya jJAnapITha (kAzI) I. san 1654 sTaDIja ina arlI jainiz2ama. DaoN. jagadIzacaMdra jaina. navaraMga naI dillI I. san 1962 uttarAdhyayana sUtra sukhabodhA vatti. padmasena vijayajI mahArAja. divyadarzana TrasTa muMbaI vi.saM. 2036 pATaNa jaina dhAtu pratimA lekha saMgraha. lakSmaNamAI hI bhojaka. motIlAla banArasIdAsa prAiveTa limiTeDa dillI. pra. saM. I. san 2000 madhya eziyA aura paMjAba meM jaina dharma, hIrAlAla dugar3a, jaina prAcIna sAhitya prakAzana maMdira zAhadarA, dillI I. sana 1676 pra. saM. vi. saM. 2036 bauddha saMskRti kA itihAsa DaoN. jaina bhAgacaMdra Aloka prakAzana I. san 1672 pra. saM. bhArata meM nArI zikSA, DaoN. rameza, bhAradvAja gA~dhI hiMdustAnI sAhitya, sabhA, rAjaghATa, naI dillI - 110002 I. san 1664 pra. saM. cInI yAtriyoM ke yAtrA vivaraNa meM pratibimbita DaoN. avadheSa siMha rAmAnaMda vidyAbhavana, dillI pra. saM. 1687 I. san sikkha dharma aura nArI, mahiMdra kaura, gila vInasa pabliziMga hAusa, 11/268, praisa kaoNlonI, mAyApurI, naI dillI I. san 1665 pra.saM. phUlAvaMtI kI jabAnI, lekhaka rozanalAla jaina, phUlAvaMtI jaina memoriyala TrasTa (raji.) paTelanagara, naI dillI - 8 san 1978 ke bAda keTalaoNga oNpha saMskRta eNDa prAkRta menuskripaTsa, jaisalamera kalekzana, muni zrI puNyavijaya jI saMkalita, saM.paM. dalasukhamAlavaNiyA ela.DI. iMsTITayUTa oNpha inaDaoNlojI, ahamadAbAda I. san 1972 keTalaoNga oNpha menuskripaTsa ina jesalamera jaina bhaMDAra, muni jaMbUvijaya, motI lAla banArasI dAsa - baMgalo roDa, dillI I. san 2000 pra. saM. zrI jaina pratimA lekha saMgraha, saM. daulata siMha lor3hA, araviMda yatIndra sAhitya-sadana, dhAmANiyA (mevAr3a) I. san 1951 pra.saM. vi. saM. 2008 di jainA imeja iMnsakripzaMsa oNpha ahamadAbAda, DaoN. pravINacaMdra sI. pArakha. bI.ela. iMsTITyUTa oNpha larniMga oNpha risarca ahamadAbAda I. san 1667 pra. saM. jaina pratimAvijJAna DaoN. mArUtinaMdana prasAda tivArI pArzvanAtha vidyAzrama zodha saMsthAna vArANasI. I. san 1981 jaina dharma kA maulika itihAsa dvi.saM. A. zrI. hastImala jI mahArAja jaina itihAsa samiti, lAla bhavana, jayapura (rAja.) I. san 1974 pra. saM. 1687 dvi. saM. uttara bhArata meM jaina dharma, cimanalAla jaicaMda zAha, kastUramala bAMThiyA sevA maMdira rAvaTI, jodhapura, 342024 (rAja.) I. san 1660 pra. saM. vi. saM. 2047 60 Page #736 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpUrNa graMtha kI saMdarbha graMtha sUcI 66 bauddha dharma ke 2500 varSa pI.vI. bApaTa pablikezanasa DivIjana olDa sekreTeriyeTa, dillI - 8. I sana 1656 khAravela prazasti, punarmUlyAMkana caMdrakAMtabalI zAstrI, pratibhA prakAzana, dillI - 110007 I. san 1988 pra. saM. 100 prAcIna bhArata kA rAjanaitika aura sAMskRtika itihAsa, dhanapati pANDeya azoka ananta, motIlAla banArasIdAsa baMgaloroDa, dillii| 101/ jaina dharma kA prAcIna itihAsa (bhAga dvitIya) paramAnaMda zAstrI rAjapura roDa dillI, ramezacaMda jaina eMDa nArAyaNa eMDa sansa, pahAr3I dhIraja dillI vI. ni. saM. 2500. zrI svarNagirI jAlora bhaMvaralAla jI nAhaTA, prA. bhAratIya akAdamI jayapura nAhaTA I. san 1965 103/ sthAnakavAsI jaina itihAsa, esa. ke. bhaMDArI pablizarja saradAra priMTiga varkasa, iMdaura I. san 1611 samIramuni smati graMtha, zrImatI kauzalyA jaina, zrI samIra sAhitya prakAzana samiti kuraja, ji. rAjasamaMda (rAja.) vi. saM. 2055 I. san 1688 105/ suzIla jaina mahilAonAM saMsmaraNoM paMDita lAlacaMdra bhagavAnadAsa gAMdhI rAvapurA, gaMbhIrA bIlDiMga bar3odarA I. san 1963 pra. 107 106 | aitihAsika lekha saMgraha paMDita lAlacaMdra bhagavAnadAsa gAMdhI prAcya vidyAmaMdira mahArAjA sayAjIrAva, yunivarsiTI, bar3odarA I. san 1641 zramaNa saMskRti kI rUparekhA, pro. purUSottamacaMdra, pro. pI. sI. jaina, paTiyAlA, I. san 1951 pra. saM. vi. saM. 2007 nArI eka vivecana, dharmapAla bhAvanA prakAzana 126, paTapar3agaMja dillI - 110006, I. san 1661 pra. saM. 106/ madrAsa va maisUra ke prAcIna jaina, smAraka, zItalaprasAda jI, digaMbara jaina pustakAlaya cAMdAvAr3I, sUrata vI. saM. 2454 jaina zilAlekha saMgraha bhAga - 1 hIrAlAla jaina, mANikacaMda digaMbara jaina graMtha samiti muMbaI IsvI san 1628 jaina zilAlekha saMgraha bhA - 2 paM. vijayamUrti zAstrAcArya mANikacaMda digaMbara jaina graMtha samiti muMbaI I. san 1952 jaina zilAlekha saMgraha bhAga - 3 paM. vijayamUrti zAstrAcArya mANikacaMda digaMbara jaina graMtha samiti muMbaI I. san 1957 jaina zilAlekha saMgraha bhAga - 4 DaoN. vidyAdhara joharApurakara bhAratIya vidyApITha kAzI, I. san vI. ni. 2461 | jaina zilAlekha saMgraha bhAga - 5 DaoN. vidyAdhara joharApurakara bhAratIya jJAnapITha kAzI I. san va. ni. 2461 jaina sAhitya kA bahad itihAsa bhAga - 6 paM. ke bhujabala zAstrI pI. vI. esa. vArANasI I. san 1667 jaina sAhitya kA bahad itihAsa bhAga - 2, DaoN. mohanalAla mehatA jagadIzacaMdra jaina pArzvanAtha vidyApITha vArANasI pra. saM. 1666 I. san prAcIna bhAratIya abhilekha saMgraha prAk gupta yugIna khaNDa-1 zrIrAma goyala, rAjasthAna hiMdI graMtha akAdamI, jayapura (rAja.) I. san 1682 pra. saM. pratimA lekha saMgraha bhAga - 2. hIrAlAla Adi maMDala jaina siddhAMta bhavana, ArA, bihAra I. san 1636 116 | bhArata ke digambara jaina tIrtha bhAga - 2 balabhadra jaina, bhAratIya digambara jaina tIrtha kSetra kameTI, hIrA bAga muMbaI 120/ jaina tIrthoM kA aitihAsika adhyayana DaoN. zivaprasAda pA. vi. vArANasI 121 | jaina graMtha prazasti saMgraha (prathama bhAga) jugala kizora mukhtAra, vIra sevA maMdira dariyAgaMja (dillI) I. san 1654 vi. saM. Page #737 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 2011 jaina iMskripazaMsa ina tamilanADu DaoN. e. ekaMbaranAtha. DaoN. sI. ke. zivaprakAzana risarca phAuMDezana phora jainAlaoNjI madrAsa I. san 1987 123! jainA liTarecara ina tamilanADu, e cakravartI ke. vI. rameza, bhAratIya jJAnapITha kananaoNTa plesa, naI dillI, I. san 1674 vI. saM. 2500 124 | jainIsama ina AndhrA DaoN. jI. javAharalAla prAkRta bhAratI akAdamI jayapura I. san 1664 pra. saM. 125| mugala samrAToM kI dhArmika nIti para jaina santoM kA prabhAva ku. nInA jaina zrI vijayadharmasUri samAdhi maMdira I. san 1664 vI. saM. 2517 126 | paMDita ratna zrI prema muni smati graMtha, saMpAdaka-kIrtimuni evaM umezamuni 1424, zakti nagara, dillI, I. san 1976 127 | yuga pradhAna zrI jinacaMdrasUri agaracaMda nAhaTA, bhaMvaralAla nAhaTA, zrI abhaya jaina graMtha mAlA, bIkAnera vi. saM. 1660, I. san 1635 128 rAjasthAna ke abhilekha (prabhama bhAga) (dvitIya bhAga) goviMdalAla zrImAlI mahArAjA mAna siMha pustaka prakAzana (jodhapura) I. san 2000 126| jaina prAcIna smAraka, bra. zItala prasAda I. san 1626 uttara pradeza aura jainadharma, DaoN. jyoti prasAda jaina, jyoti nikuMja, cAra bAga, lakhanaU, pra. saM. 1676, vI. ni. saM. 2501 | 131/ uttara bhArata meM jaina dharma, cimanalAla jaicaMdra zAha, sevA maMdira rAvaTI, jodhapura, I. san 1660, vi. saM. 2047 jainijama ina sAutha iMDiyA pI. bI. desAI, jaina saMskRti saMrakSaka, zolApura I. san 1657 prAcIna bhArata meM nArI, DaoN. urmilA prakAza mizra, madhya pradeza hindI graMtha akAdamI bhopAla, I. san 1987 AryikA iMdumati abhinaMdana graMtha, vijayamati mAtA jI, iMdumati abhinaMdana graMtha samiti, kalakattA, I. san 1983 135/ caMdAbAI abhinaMdana graMtha, zrI zeravatI devI sAhitya, akhila bhAratIya digambara jaina mahilA pariSada, I. san 1654 136 | bhUpeMdranAtha jaina abhinaMdana graMtha, DaoN. sAgaramala jaina, pArzvanAtha vidyApITha vArANasI, I. san 1968 nepAlI saMskRta abhilekhoM kA hiMdI anuvAda, DaoN. kRSNadeva agravAla, araviMda IsTarna buka liMkarsa, dillI, I. san 1685 madhyakAlIna rAjasthAna meM jaina dharma, DaoN. zrImatI rAjeza jaina, pI. vI. esa. vArANasI I. san 1661-62 | jaina liTrecara ina tamila, e. cakravartI aura ke. vI. rameza, bhAratIya jJAnapITha, naI dillI, I. san 1674 140/ bhAratIya itihAsa eka daSTi, jyoti prasAda jaina, bhAratIya jJAnapITha kAzI I. san 1674 141/ jainiz2ama DaoN. haripriyA raMgarAjana, zAradA pabliziMga hAUsa, dillI I. san 1667 pra. saM. 142] bhArata kI jaina guphAyeM, pradhAna saMpAdaka DaoN. sAgaramala jI jaina, pI. vI. esa. vArANasI I. san 1667 pra. sa. 143| jaina kalAtIrtha devagar3ha pro. mArUtI naMdana prasAda tivArI DaoN zAMtisvarUpa sinhA, zrI devagar3ha mainejiMga digaMbara jaina kameTI, lalitapura (u.pra.) san 2002 (pra. saM.) 144] jaina paraMparA kA itihAsa, AcArya mahAprAjJa, jaina vizva bhAratIya prakAzana lADanUM rAjasthAna, I. san. 2003 | 145/ jaina dharma, rAjeMdra muni zrI tAraka gurU jaina graMthAlaya, zAstrI sarkala, udayapura vi. saM. 2038 Page #738 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 716 saMpUrNa graMtha kI saMdarbha graMtha sUcI | 146] AcArAMga zIlAr3a.kavatti eka adhyayana, sAdhvI DaoN. rAjazrI, prAkRta bhAratI akAdamI, jayapura guru puSkara sAdhanA keMdra, udayapura pra.saM. 2001 | 147 | Avazyakaniyukti (haribhadrIyaTIkA) haribhadrasUrI bherUlAla kanhaiyAlAla koThArI dhArmika TrasTa, vAlakezvara mumbaI vI. saM. 2508 vi. saM. 2068 148/ raidhusAhitya eka AlocanAtmaka parizIlana, DaoN. rAjArAma jaina | prAkRta jaina zAstra aura ahiMsA zodha saMsthAna vaizAlI vihAra I. san 1674 146 | jaina Agama meM nArI, DaoN. zrImatI komala jaina, naI duniyA~ priMTarsa, bAbU lAbhacaMda hAjalAnI mArga iMdaura (ema.pI.) I. san 1686 150 ratnakaraNDa zrAvakAcAra saM. paM. sadAsukhadAsa jI kAsalIvAla, paM. sadAsukhalAla graMthamAlA, vI. vi. bha. ajamera, I. san 1666 pra. saM. 1667 dvi. saM. 151 / jaina dharma aura darzana, eka paricaya deveMdramuni zAstrI, tAraka gurU jaina graMthAlaya, zAstrI sarkala, udayapura (rAja.) vi. saM. 1682 pra. saM. 1676 152 | jinamUrti prazasti lekha, kamala kumAra jaina zrI digambara jaina bar3A maMdira, chatarapurA (ema.pI.) vI. ni. 2508 I. san 1982 RSabhadeva eka parizIlana AcArya zrI deveMdra muni, sanmati jJAnapITha AgarA, I. san 1967 154 | hastinApura gaurava, jayacaMda jaina, meraTha zrI digambara jaina tIrtha kSetra kameTI, hastiAnApura, vI. saM. 2511 I. san 1948 dazAzrutaskaMdhaniyukti mUla chAyA anuvAda, DaoN. azoka kumAra siMha, pI. vI. esa. vArANasI I. san 1968 bhagavAna mahAvIra eka anuzIlana, AcArya deveMdramuni zAstrI, zrI tArakagurU graMthAlaya, udayapura jaisalamera ke prAcIna jaina graMtha bhaMDAroM kI sUcI. saMpAdaka: jaMbU vijayajI prakAzaka: jaisalamera lodravapura pArzvanAtha jaina zvetAMbara TrasTa, jaisalamera (rAja.) I. san. 2000 158 | rilIjana eNDa kalacara oNpha da jainsa, DaoN. jyotiprasAda jaina, bhAratIya jJAnapITha dillI, I. san 1975 156 | pramukha aitihAsika jaina purUSa aura mahilAe~, DaoN. jyotiprasAda jaina, bhAratIya jJAnapITha, 18 insTITyUzanala eriyA, lodI roDa, naI dillI - 110003 I. san 2000 dvi. saM. paM. caMdAbAI abhinaMdana graMtha, saMpAdaka - suzIlA sulatAna siMha jaina, jayamAlA jaineMdra kizora jaina, a. bhA. di. jaina mahilA pariSada san 1654 inasAiklopIDiyA oNpha varlDa vimana vo. 2, esa. ema. zazI. saMdIpa prakAzana, naI dillI 1686 162/ jaina dhAtu pratimA lekha saMgraha bhAga dvitIya lekhaka, buddhi sAgara zrI adhyAtma jJAna prasAraka maMDala, mu. pAdarA, baDodarA rAjasthAnI hastalikhita graMtha sUcI bhAga - 1 purAtatvAcArya jinavijayamuni, rAjasthAna prAcya vidyApITha pratiSThAna, jodhapura (rAja.) I. san 1660 vi. saM. 2017 164 | jaina billiyogrAphI vaoNlyUma - 2 e. ena upAdhye, vIra sevA maMdira, 21, dariyAgaMja, naI dillI I. san 1982 165/ enazeMTa iMDiyA, Ara. sI. majUmadAra, motIlAla banArasIdAsa, dillI pAMcavA saM. 1682 166] prAkRta praoNpara nemsa bhAga 1-2, saMgrAhaka rikhabacaMda evaM mohanalAla mehatA, Page #739 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 717 jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa ela.DI. insTITyUTa oNpha iMDolaoNjI, ahamadAbAda 1670-1672. 167/ varddhamAna mahAvIrasmati graMtha, DaoN. sudIpa jaina, jaina mitra maNDala 2515 dharmapurA, dillI - 110006 I. san 2002 pra. saM. 168] bhAratIya saMskRti meM jaina dharma kA yogadAna, DaoN. hIrAlAla jaina madhyapradeza zAsana sAhitya pariSad bhopAla I. san 1662 pra. saM. 166] zrAvakAcAra kA mUlyAtmaka vivecana, pro. sAgaramala jaina pI. vI. esa. vArANasI jaina dharma meM zramaNa saMgha, DaoN. phUlacaMda jaina premI pI. vI. esa. vArANasI 1687 pra. saM. bhAratIya saMskRti aura zramaNa paraMparA, DaoN. harIMdra bhUSana jaina zrI banArasI dAsa caturvedI, rUpAbha priMTarsa, zAhadarA, dillI I. san 1684 pra. saM. 172| tatvArtha sUtra, upAdhyAya kevalamuni jI ma., zrI jaina divAkara sAhityapITha, mahAvIra bhavana, 156, imalI bAjAra, indaura (ma. pra.) I. san 1987 vi. saM. 2044 arlI brAhmI rikaoNrDsa ina iMDiyA, harIpada cakravartI, saMskRta pustaka bhaMDAra 38, bidhana sarAnI, I. sana 1674 pra. saM. 174 | bhAratIya purAlekhoM kA adhyayana, DaoN zivasvarUpa sahAya, I. san 2000 ta. saM. 175/ jaina purANa koSa, pro. pravINacaMdra evaM DaoN. darabArI lAla koThiyA, jaina vidyA saMsthAna, digaMbara jaina atizaya kSetra zrI mahAvIra jI. pra. saM. 1663 sukhabodhAvatti uttarAdhyayana sUtra, zrI padmasenavijaya jI, divyadarzana TrasTa, 68, gulAlavADI, muMbaI vi. saM. 2036 | kharataragaccha dIkSAnaMdI sUcI, saM. bhaMvaralAla nAhaTA, prAkRta bhAratI akAdamI, jayapura I. san 1660 itihAsa ke nupUra, sAdhvI kalpalatA, Adarza sAhitya saMgha cUrU (rAja.) jaina paraMparA kA itihAsa, AcArya mahAprajJa, jaina vizvabhAratI prakAzana, lADanUM (rAja.) I. san 2003 AcArya zrI vijayavallabha sUri smAraka graMtha, DaoN bhogIlAla je. sAMDesarA Adi, zrI mahAvIra jaina vidyAlaya prakAzana mumbaI. 26, govAliyA TaiMka roDa, I. san 1656 pra. saM. jaina dharma kA maulika itihAsa bhAga 2 AcArya zrI hastImala jI mahArAja, samyag jJAna pracAraka maMDala, jayapura san 1971 (pra. saM.) 2002 (pra. saM.) siddhahemacaMdra zabdAnuzAsanam muni ratnasena vijaya, bherUlAla kanhaiyAlAla TrasTa, vAlakezvara mumbaI jaina yoga paribhASika zabda koSa muni rAkezakumAra, jaina vizvabhAratI prakAzana lADanUM (rAjasthAna) I. san 1661 pra.saM. Agama zabda koSa AcArya tulasI jaina vizvabhAratI saMsthAna lADanUM (rAjasthAna) I. san 1980 bi. saM. 2037 abhidhAna rAjeMdra koSa meM sUkti sudhArasa DaoN. priyadarzanA, DaoN. sudarzanA zrI sarvodaya oNphaseTa, prema daravAjA bAhara, ahamadAbAda I. san 1968 186) saMskRta dhAtukoSa sahalota amatalAla amaracaMda vanamAlI tribhuvanadAsa zAha, pAlItANA (saurASTra) I. san 1962 vI. ni. saM. 2488 | jaineMdra siddhAMta koza bhAga - 2 kSullaka jineMdra varNI bhAratIya jJAnapITha, kAzI 1670 188| abhidhAna rAjeMdra koSa zrI vijaya rAjeMdrasUri zrI rAjeMdrasUri jaina jJAna maMdira ratanapola, ahamadAbAda san 1686 dvi. saM. Page #740 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpUrNa graMtha kI saMdarbha graMtha sUcI 186 dhavalasAra AcArya. saMbhavasAgara jI mahArAja saMkalita digambara jaina samAja rAjasthAna 160/ bhAratIya saMskRti meM nArI DaoN. latA siMha parimala pablikezana zakti nagara, dillI - 110007 I. san 1661 pra. saM. 160 bhAratIya saMskRti ke vikAsa meM jaina vAGmaya kA avadAna, sva. DaoN. nemicanda zAstrI 162] jaina sAhitya kA bahada itihAsa bhAga 6, DaoN. gulAbacaMda caudharI, pI. vi. esa. sIrija, I. san 1673 163| jaina zAsana paM. sumeracaMda divAkara, prAcya zramaNa bhAratI, mujaphpharanagara caturtha Avati 1668 jaina kathAe~ bhAga 1-111, lekhaka - upA gaya puSkaramunijI ma., tAraka guru graMthAlaya, udayapura (rAja.) I. san 1977-78 165, Agama aura tripiTaka eka anuzIlana bhAra - 1, rASTrasaMta muni zrI nagarAja jI, kaoNnasepTa pabliziMga kaM. naI dillI, pra.saM. 1666 dvi. saM. 1687 jainiz2ama ina rAjasthAna, kailAzacaMda jaina, jaina saMskRti saMrakSaka saMgha, zolApura I. san 1963 jaina siddhAMta bhavanagraMthAvalI bhAga - 1, RbhacaMdra jaina, zrI jaina siddhAMta bhavana prakAzana, I. san 1687 pra. sa. 168 zvetAMbara mata samIkSA, paM. ajita kumAra zAstrI zrI digambara jaina yuvaka saMgha, 166 | haribhadra sAhitya meM samAja aura saMskRti, lekhaka DaoN. zrImatI komala jaina, pA. vi. vArANasI san 1964 hiMdI jaina sAhitya kA itihAsa, nAthurAma premI jaina graMtha ratnAlaya kAryAlaya, hIrAbAga, muMbaI, I. san 1967 jaina sAhitya kA bahad itihAsa bhAga - 1, | paM. ke bhujabalazAstrI DaoN. vidyAdhara joharApurakara pI. vI. esa. vArANasI I. san 1967 202| hiMdI jaina sAhitya kA bahada itihAsa, khaNDa - 4, DaoN. kastUracaMda kAsalIvAla, jaina itihAsa prakAzana saMsthAna, jayapura I. san 1686 203| jaina saMskRta sAhitya kA itihAsa hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyA muktikamala jaina mohana mAlA, baDodarA I. san 1668 | 204| prAkRta evaM jaina vidyA zodha saMdarbha, DaoN kapUracaMda jaina, zrI kailAzacaMda jaina smati nyAsa, khataulI - 251201 u. pra. 205] zrI mahAvIra jaina vidyAlaya suvarNa mahotsava graMtha bhAga - 1 paM. dalasukha mAlavaNiyA Adi, zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, govAliyA TaiMka roDa, mubaI I. san 1668 206] kannar3a prAMtIya tAr3apatragraMtha sUcI, paM. ke. bhujabalazAstrI, bhAratIya jJAnapITha kAzI, banArasa, vi. saM. 2000 vI. saM. 2470 / 207| tIrthaMkaroM kA itihAsa, DaoN. kuMvaralAla jaina, itihAsa viA prakAzana, dillI I. san 1961 pra.saM. 201|| patrikAe~ : jinavANI, saMpAdaka dharmacaMda jaina, samyaga jJAna pracAraka maMDala, bApU bAjAra, jayapura, sitaMbara 1667 vi. saM. 2054 jaina siddhAMta bhAskara, pro. hIrAlAla, paM. ke bhujabala zAstrI jaina siddhAMta bhavana, ArA, bihAra / zodhAdarza zrI ajitaprasAda jaina, tIrthaMkara mahAvIra smati keMdra samiti lakhanaU prAkRta vidyA bhAratI pro. rAjArAma jaina, kuMdakuMdabhAratI vidyApITa naI dillii| zramaNa - pro. DaoN. sAgaramala jaina. pI. vI. esa. vaaraannsii| Page #741 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa 213 svAnubhUti prakAza, hIrAlAla jaina, satazruta prabhAvanA TrasTa, bhAvanagara (guja.) 214 saMghamArga, bhagavAn mahAvIra svAmI vizeSAMka, saM DaoN. premacaMda jaina, I. san 28 navaMbara 2001, saMvata 2058 215 anekAMta, sAhU zAMti prasAda jaina smati aMka, zrI gokula prasAda jaina, I. 1678 san janavarI - disaMbara | 216 prAkRta - vidyA, saM. rAjArAma jaina, kuMdakuMdabhAratI vidyApITha, naI dillI, I. san 1667 janavarI-mArca 217 zramaNopAsaka, campAlAla DAgA, a. bhA. sA. jaina saMgha bIkAnera. 218 jaina pracAraka, saMpAdaka DAM. surezacaMda jaina, zrI bhAratavarSIya anAtharakSaka jaina sosAiTI, dayAgaMja, naI dillii| 219 RSabha dezanA, saMpAdikA zrImati sumana jaina, a. bhA. di. jaina mahilA saMgaThana iMdaura 220 vaMde vIram, saMpAdaka DaoN anirUddha bhaTTa zrI jaineMdra gurUkula paMcakUlA 221 mahAvIramizana, saM. pro. ratana jaina Ara - 1 e. zu. blaoNka, uttarI pItamapurA, dillI - 82 222 nirbhaya Aloka, saMpAdaka hukumacaMda jaina, mAnavasevA, jIvadayA TrasTa, ena. pI. maurya enkaleva pItamapurA, dillI / 223 mokSagAmI, saM. sureMdrakumAra jaina mokSagAmI sevA keMdra, DI, 206, dilazAda gArDana, dillI - 65 224 jaina prakAza, a. bhA. jaina, kaoNnphareMsa, zahIda bhagatasiMha mArga, naI dillii| 225 jaina siddhAMta bhAskara, saM. je. ke. jaina. jaina siddhAnta bhavana, ArA (bihAra) 226| svataMtratA saMgrAma meM jaina, DaoN. kapUracanda jaina, prAcya zramaNa bhAratI mujaphpharanagara, pra. varSa- 2003 227 jaina jarnala, satyaraMjana benarjI, jaina bhavana pablikezaMsa, kalakattA / 228 tulasI prajJA pro. hIrAlAla jaina jaina vizva bhAratI saMsthAna, lADanUM (rAja.) 226 bhAratIya jaina saMghaTanA : nyUja buleTina saM. pukharAja golachA. varSa 5. aMka 4 jUna 2007 pra. meM jhAbaka TrekTarsa 17 zahIda smAraka parisara, jI. I. roDa, rAyapura (cha.ga.) 462001. graMtha : 230 upAdhyAya puSkara muni. jaina kathAe~ bhAga 24 zrI tAraka gurU jaina graMthAlaya, guru puSkara dhAma udayapura (rAja.) 313001 1667 janavarI. vi. saM. 2053, dvitIyAvatti, prakAzana varSa san 1677 jUna 239 karmayogI bhAvar3azAha, AcArya vijayanityAnaMda sUri pra varSa san 2001 anekA~ta phAuMDezana C/o. Atma vallabha iMTaraprAiz2ez2a 236/4, iNDasTriyala isTeTa, guptA roDa, ludhiyAnA - 7 232 dAnavIra jagaDUzAha, AcArya vijayanityAnaMdasUri, pra. varSa 2001 zeSa. vahI. 233 | puNya puruSa per3a zAha, AyArya vijayanityAnaMdasUri pra. varSa san 2000, zeSa vahI 234 upAdhyAya puSkara muni jaina kathAe~ bhAga 21, pra. A. san 1677, dvi A 1667. zrI tAraka gurU jaina graMthAlaya puSkara dhAma udayapura (rAja.) 331001 vahI, bhAga 110, san 1986, vahI bhAga 7. pra. saM. 1676, dvi. saM. 1660 235 AtmA, saM. latA jaina (navambara 2003) 134, Atamanagara, ludhiyAnA 7:9 Page #742 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 720 236 strIratna zrImatI sohanI devI kaThautiyA, zrI jaineMdra kumAra Adi, Adarza sAhitya saMgha prakAzana, curU (rAja.) prakAzana varSa 1678 237 phUlAvaMtI kI jabAnI, lekhaka : rozanalAla jaina phUlAvaMtI jaina memoriyala TrasTa, paTela nagara, naI dillI - 8, prakAzana varSa 1978 ke pazcAt 238 zramaNa patrikA, pArzvanAtha vidyApITha, Ai. TI. AI. mArga. karauMdI, po. oN. bI. eca. yU. vArANasI (yU.pI.) 236 | devagar3ha kI jaina kalA eka sAMskRtika adhyayana DaoN. bhAgacaMdra jaina "bhAgeMdu", bhAratIya jJAnapITha, 18, isTiTyUzanala eriyA. lodI ror3a, nyU dillI 110003 dvi. saM. 2000 240 bhAratIya saMskRti meM nArI, DaoN latA siMhala, parimala pablikezan, zaktinagara, dillI - pra. saM. 1661 241 vaidika evaM dharma zAstrIya sAhitya meM nArI DaoN esa. kujUra, vizva vidyAlaya prakAzana, vArANasI, pra. saM. 162 242 saMkSipta jaina itihAsa. bAbU kAmatAprasAda jaina (dvitIya bhAga, prathama khaMDa), kApar3iyA bhavana, sUrata. vIra saMvat - 2458 243 jaina purANa koza. saM. pro. pravINacaMdra jaina Adi jaina vidyA saMsthAna, digaMbara jaina atizaya kSetra, zrI mahAvIra jI (rAja.) 322220 pra. prakAzan 1963 244 prAcIna bhAratIya abhilekha saMgraha (khaNDa 1) DaoN. zrIrAma goyala, rAjasthAna hiMdI graMtha akAdamI, jayapura pra. saM. 1682 245 prAkRta vidyA. saM. rAjArAma jaina, zrI kuMdakuMda bhAratI, 18 - bI, spezala iMsTITyUzanala eriyA, naI dillI 246 pauma cariu aura zrI rAma caritamAnasa ke pAtroM kA tulanAtmaka adhyayana. upAdhyAya DaoN. vizAla muni. prAptisthAna : zrI suvAlAla jI challANI mizrI cembarsa, kuzala nagara, jAlanA roDa auraMgAbAda 431001 (mahA.) san 1963 110067 247 zrAvaka saMbodha, AcArya tulasI, Adarza sAhitya saMgha, cUrU ( rAjasthAna) pra. saM. 1668 248 prAkRta sAhitya kA itihAsa, DaoN. jagadIza caMdra jaina, caukhambA vidyAbhavana cauka (banArasa sTeTa baiMka bhavana ke pIche) po. baoN. naM. 1066, vArANasI 221001 dvi. saM. 1985 saMpUrNa graMtha kI saMdarbha graMtha sUcI 26 AsthA aura ciMtana. AcArya ratna zrI dezabhUSaNa jI mahArAja abhinaMdana graMtha, AcArya zrI dezabhUSaNa mahArAja abhinaMdana graMtha samiti. 1617, darIbA kalAM, dillI 110006. 1687 250 samaya kI paratoM meM. saM. upAdhyAya yazA. DaoN. nathamala TATiyA Adi. vIrAyatana, yU. ke. "piTakule" pInara hIla, pInara, miDilaseksa, HA53XU iMglaiMDa 1668 251 kalpasUtra deveMdra muni zAstrI zrI tAraka gurU jaina graMthAlaya zAstrI sarkala. udayapura (rAja.), pra. saM. 1668. caturtha. saM. 1685 252 "jineMdu" bhagavAna bAhubalI vizeSAMka saMpAdaka, jineMdra kumAra jaina, 16 pharavarI 253 jJAtAdharmakathAGga sUtra saM. yuvAcArya zrI madhukara muni zrI Agama prakAzana samiti zrI braja madhukara smati pIpaliyA bAjAra, byAvara (rAja.) byAvara 305601 ta. saM. mArca 1967. vI. ni. saM. 2524 - 254 prAkRta evaM jaina vidyA. zodha saMdarbha. DaoN. kapUracaMda jaina. zrI kailAzacaMda jaina smati nyAsa, khataulI (u.pra.) - 251201 ta. saM. I. sana 2004 255 zrImad jJAtAdharmakathAMga sUtra - sampAdaka paM. zobhAcandra bhArilla, prakAzaka zrI tiloka ratna sthAnakavAsI jaina dhArmika parIkSA borDa pAtharDI (ahamadanagara), prakAzana tithi - san 1964 (prathamAvatti ) - 256 tIrthaMkara caritra bhAga - 3. lekhaka ratanalAla DozI, prakAzaka - zrI akhila bhAratIya sudharma jaina saMskRti rakSaka saMgha, - Page #743 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhad itihAsa jodhapura zAkhA * neharU geTa bAhara byAvara phona naM. 01462 - 251216, 257666, prakAzana sitambara 2004 navavIM Avatti / 257 zrI vipAka sUtra, sampAdaka nemIcanda bAMThiyA, pArasamala caNDAliyA, prakAzaka zrI akhila bhAratIya sudharma jaina saMskRti rakSaka saMgha, jodhapura zAkhA neharU geTa bAhara, byAvara 305601 phona naM: 01462 - 251216, 257666 jaina dharma kA maulika itihAsa. caturtha bhAga ( sAmAnya zrutadhara khaNDa lekhaka - AcArya zrI hastImala jI ma. 258 - - prakAzaka - jaina itihAsa samitI, lAla bhavana caur3A rAstA, jayupara- 302004 (rAja.) prakAzana - tatIya saMskaraNa - 2002 256 jaina dharma kA maulika itihAsa. (prathama bhAga ) "tIrthaMkara khaNDa" zrI hastImala jI ma. prakAzaka * jaina itihAsa samitI, lAla bhavana caur3A rAstA, jayupara 302004 (rAja.) - prakAzana - SaSTham saMskaraNa 2002 260 jaina dharma kA maulika itihAsa. tatIya bhAga (sAmAnya zrutadhara khaNDa 1) lekhaka- AcArya zrI hastImala jI ma. prakAzaka caturtha saMskaraNa : 2004 prakAzaka samyagjJAna pracAraka maNDala, bApu bAjAra, jayapura 0141-2575667 302003 (rAja.) phona : - - 261 jaina dharma kA maulika itihAsa. dvitIya bhAga (kevalI va pUrvadhara khaNDa) lekhaka AcArya zrI hastImala jI ma. prakAzaka paMcama saMskaraNa : 2001, - - 2) navambara - 262 karmayogI bhAvar3azAha, lekhaka vijaya nityAnaMda sUri, saMpAdaka muni cidAnanda vijaya prakAzana tithi 2001, prakAzaka - anekAMta phAuNDezana Atma vallabha iMTaraprAijeja 236/4, iNDasTriyala isTeTa, guptA roDa, ludhiyAnA - 7 phona : 0161.702640 263 dAnavIra jagaDUzAha lekhaka AcArya vijaya nityAnanda sUri, sampAdaka bhuni cidAnaMda vijaya, prakAzana tithi - agasta 2001, prakAzaka 264 bhAratIya vAGmaya meM nArI lekhaka- AcArya devendra muni, prakAzana tithi - prathamAvati 22 apraila 2005, prakAzaka tAraka gurU jaina graMthAlaya, guru puSkara mArga, udayapura - 313001 phona : (0264) 2413518 265 prAkRta evaM jaina vidyA zodha - sandarbha, lekhaka - DaoN. kapUracaMda jaina, prakAzana tithi, tatIya saMskaraNa - -- 1 721 - prakAzaka :- zrI kailAzacanda jaina, smati nyAsu khataulI - 251201 (u. pra.) 266 aburda parimaNDala kI jaina dhAtu pratimAeM evaM mandirAvalI, lekhaka - DaoN. sohanalAla paTanI, prakAzana tithi: - akSaya tatiyA, 15 maI 2002, prakAzaka - seTha kalyANajI paramAnandajI per3hI, sunAravADA, sirohI (rAja.) 2004 I. 267 jinendra (bha. bAhubalI vizeSAMka) sampAdaka jinendra kumAra jaina, prakAzana tithi: 16 pharavarI, 2006, prakAzaka - giradharanagara, zAhIbAga, ahamadAbAda - 380004 phonaH 22866786, 22867786 san 2000 navambara, prakAzaka :- anekAMta phAuNDezana, ludhiyAnA / 268 Dictionary of Prakrit Proper Names Part-1, Ed. Dr. M.L. Mehta and Dr. K.R. Chandra (1970), L. D. Institute of Indology, Navrangpura, Ah.nedabad-380009 (India) zrI 266 Dictionary of Prakrit proper Names Part II, Ed. Dr. M.L. Mehta and Dr. K.R. Chandra (1972), L. D. Institute of INdology, Navrangpura, Ahmedabad. 270 puNya purUSa per3a zAha lekhaka AcArya vijaya nityAnaMda sUri, sampAdaka - muni cidAnanda vijaya, prakAzana tithi Page #744 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 722 saMpUrNa graMtha kI saMdarbha graMtha sUcI 271/ paumacariu (bhAga - 1) saMpAdana : mUla DaoN. eca. sI. bhayANI, anuvAda - DaoN. devendra kumAra jaina, prakAzaka :- bhAratIya jJAnapITha, netA jI subhASa mArga, dillI - 6, prakAzana tithi : san 1671 (dvitIya sNskrnn)| 272 paumacariu (bhAga - 2) bhAratIya jJAnapITha kAzI, anuvAdaka : zrI devendra kumAra jaina ema. e. sidvAMtAcArya, sampAdaka : DaoN. hIrA lAla jaina ema. e. DI. liTa., DaoN. A. ne. upAdhye, ema.e.DI.liTa., prakAzana tithi : janavarI 1958 (prathama Avati) 273| paumacariu (bhAga - 3) bhAratIya jJAnapITha kAzI durgAkuNDa ror3a vArANasI - 5, anuvAdaka : zrI devendra kumAra jaina ema. e. sampAdaka : DaoN. hIrA lAla jaina ema. e. DI. liTa., prakAzana tithi : janavarI 1658 (prathama Avati) paumacariu (bhAga - 4) anuvAdaka DaoN. zrI devendra kumAra jaina, sampAdana mUla : DaoN. eca. sI. bhayANI, bhAratIya jJAnapITha prakAzana, netA jI subhASa mArga, dillI - 6 prakAzana tithi : san 1966 (prathama sNskrnn)| paumacariu (bhAga - 5) anuvAdaka DaoN. zrI devendra kumAra jaina, sampAdana mUla : DaoN. eca. sI. bhayANI, bhAratIya jJAnapITha prakAzana, durgAkuNDa mArga vArANasI - 5, prakAzana tithi : san 1970 (prathama sNskrnn)| 276/ jaina tatva prakAza : lekhaka : amolaka RSi jI ma., saMyojaka paM. ratna pravartaka kalyANa RSi jI ma. prakAzaka - zrI amola jaina jJAnAlaya dhule - 424001 (mahArASTra), prakAzana tithi : (janavarI pharavarI - 2005) | pramukha aitihAsika jaina purUSa aura mahilAeM, lekhaka - DaoN. jyoti prasAda jaina prakAzaka - bhAratIya jJAnapITha 18, insTITyUzanala eriyA, lodI roDa, naI dillI - 110003, prakAzana tithi :- san 2000 (dUsarA saMskaraNa) kavirAja svayaMbhUdeva racita paumacariu, mUla - DaoN. eca. sI. bhAyANI, anuvAdaka DaoN. devendrakumAra jaina, prakAzana - bhAratIya jJAnapITha prakAzana bhAga - 1 vArANasI, san 1644, bhAga-2, kAzI san 1958, bhAga 3, kAzI san 1658.. bhAga-4 prathama saMskaraNa san 1666 bhAga - 5, prathama saMskaraNa, san 1670 tIrthakara caritra, lekhaka ratanalAla DozI, bhAga - 1-2 navavIM Avatti prakAzaka - zrI akhila bhAratIya sudharma jaina saMskRti rakSaka saMgha, jodhapura zAkhA - neharU geTa bAhara, byAvara - 305601 san - 2004 kalikAla sarvajJa zrI hemacandrAcArya - triSaSTi zalAkA purUSa carita mahAkAvyam sampAdaka - jJAnasAgara, saMkalana kusuma jaina, megha prakAzana, 236, daribA kalAM, dillI - 110006 (bhArata) 281/ bha. ajitanAtha evaM sagaracakrI carita - triSaSTi zalAkA purUSacarita, dvitIya parva anuvAdaka - zrI gaNeza lalavAnI evaM zrImatI rAjakumArI begAnI, prakAzana - prAkRta bhAratI akAdamI, jayapura, zrI jaina zvetAmbara nAkoDA pArzvanAtha tIrtha, mevaangr| 282 triSaSTi zalAkA purUSa carita, parva - 3-4, bhAga - 3, anuvAdaka - zrI gaNeza lalavAnI, prakAzana - prAkRta bhAratI akAdamI, jayapura, jaina zvetAmbara nAkoDA tIrtha, mevaangr| triSaSTi zalAkA purUSa carita, parva - 5-6, bhAga - 4. anuvAdaka - zrI gaNeza lalavAnI, evaM zrImatI rAjakumArI begAnI, prakAzana - prAkRta bhAratI akAdamI, jayapura, zrI jaina zvetAmbara nAkoDA tIrtha, mevAnagara / triSaSTi zalAkA purUSa carita, parva - 7, bhAga - 5, anuvAdaka - zrI gaNeza lalavAnI, evaM zrImatI rAjakumArI begAnI, prakAzana - prAkRta bhAratI akAdamI, jayapura, zrI jaina zvetAmbara nAkoDA tIrtha, mevAnagara / zukla jaina mahAbhArata - prathama khaMDa, lekhaka - zrI varddhamAna sthA. jaina zramaNa saMghIya maMtrI paM. muni zrI zuklacandra jI mahArAja, prakAzaka, pUjya zrI kAzIrAma smati granthamAlA, 12 leDI hArDiMga roDa, naI dillI, prathama saMskaraNa san 1958 | 286] zukla jaina mahAbhArata - dvitIya khaMDa, lekhaka - zrI varddhamAna sthA. jaina zramaNa saMghIya maMtrI paM. muni zrI zuklacandra jI 276 283/ triSadhimA Page #745 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina zrAvikAoM kA bRhada itihAsa mahArAja, prakAzaka - lA. triloka candra jaina sadara bAjAra dillI, lA. maujIrAma jaina motiyA khAna dillI prathama saMskaraNa, san 1663 287 zrIpAla rAjA kA caritra, lekhaka - jaina divAkara zrI cauthamalayI ma. sA. prakAzaka svargIya zrI motIlAla jI rUNavAla kI smati meM unakI dharma patnI zrImatI patAsIbAI, AgrAroDa dhuliyA (mahArASTra) 288 vyAkhyA prajJapti sUtra khaNDa - 2, yuvAcArya madhukara muni zrI Agama prakAzana samiti, braja madhukara smati - bhavana, pIpaliyA bAjAra, byAvara (rAja.) 305601 dvi.saM. 1663. vI. 2050 vi. ni. 2516 286 vyAkhyAprajJapti sUtra, khaNDa - 3 yuvAcArya madhukara muni zrI Agama prakAzana samiti, braja madhukara smati bhavana, pIpaliyA bAjAra, byAvara (rAja.) 305601 dvi.saM. 1663. vi. ni. 2520 vI. 2050 yuvAcArya madhukara muni zrI Agama prakAzana samiti, 260 jambUdvIpaprajJaptisUtra * braja - * madhukara smati bhavana, pIpaliyA bAjAra, byAvara (rAja.) 305601, I. san 1686 261 uttarAdhyayana sUtra - AcArya AtmArAma jI ma. vi. saM. 1682 262 anuttaraupapAtika dazA sUtra - yuvAcArya zrI madhukara muni jI ma tatIya saMskaraNa, zrI Agama prakAzana samiti, braja - - madhukara smati bhavana, pIpaliyA bAjAra, byAvara (rAja.) vIra ni. saM. 2525, vi. saM. 2056, I. san 1966 samiti, braja - madhukara smati 293 antakRtdazAMga sUtra - yuvAcArya zrI madhukara muni, tatIya saMskaraNa zrI Agama prakAza bhavana, pIpaliyA bAjAra, byAvara (rAja.) vIra ni. saM. 2526, vi. saM. 2056 I. saM. 2000 1 - prathama bhAga AcArya zrI AtmArAma jaina prakAzana samiti, ludhiyAnA, 264 zrI sthAnAMga sUtra bhAga - 2 agasta 2001, yuvAcArya zrI madhukara muni zrI akhila bhAratIya sudharma jaina saMskRti rakSaka saMgha, jodhapura, neharU geTa bAhara, byAvara (rAja.) vi.saM. 2058, vI. ni. saM. 2527 295 rAjapraznIya sUtra : yuvAcArya zrI madhukara muni, prakAzana tithi (dvitiya saMskaraNa) disambara 1961 I. prakAzaka - zrI Agama prakAzana samiti zrI braja madhukara smati bhavana, pIpaliyA bAjAra, byAvara (rAja.) pina - 305601 296 uvAsagadasAo sUtra yuvAcArya zrI madhukara muni, prakAzana tithi (tatIya saMskaraNa) jUna 1666 prakAzaka zrI Agama prakAzana samiti zrI braja - * madhukara smati bhavana, pIpaliyA bAjAra, byAvara (rAja.) pina : 305601, dUrabhASa: 50087 267 zrI kalpa sUtra : vyAkhyAkAra - * zrI cauthamala jI maH ke suziSya paM. muni zrI pyAra caMda jI ma. prakAzaka - zrI jaina divAkara divya jyoti kAryAlaya mevAr3I bAjAra, byAvara (rAja.) prakAzana tithi : (dvitIya saMskaraNa) akSaya tatIyA 2026 268 zrI samavAyAMga sUtra - anuvAdaka - amolaka RSi jI maH prakAzaka rAja bahAdura lAla sukhadeva sahAya jI jvAlAprasAda jI, dakSiNa haidarAbAda nivAsI zAstroddhAra prAraMbha - vIrAbda 2442 jJAna paMcamI / 266 pramukha aitihAsika jaina purUSa aura mahilAeM - lekhaka DaoN. jyotiprasAda jaina prakAzaka bhAratIya jJAnapITha 18, isTITyUzanala eriyA, lodI roDa, naI dillI - 110003 300 zrI nirayAvalikA sUtra : yuvAcArya zrI mizrImala jI ma. 'madhukara, prakAzana tithi - (dvitiya saMskaraNa) janavarI 1664, prakAzana zrI Agama prakAzana samiti zrI braja madhukara samiti bhavana, pIpaliyA bAjAra, byAvara (rAjasthAna) pina : 305601, dUrabhASa - 50087. (dvitIya saMskaraNa) 2000, Page #746 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 724 301 zrI prazanavyAkaraNa sUtra yuvAcArya zrI madhukara muni jI ma. prakAzana tithi - (dvitIya saMskaraNa) 1663 I., - saMpUrNa graMtha kI saMdarbha graMtha sUcI prakAzaka - zrI Agama prakAzana samiti, zrI braja madhukara smati bhavana, pIpaliyA bAjAra, byAvara (rAja.) pina - 305601 302 jaina dharma kA maulika itihAsa ( prathama khaNDa) tIrthaMkara khaNDa - AcArya zrI hastImala jI ma. prakAzana tithi (chaThA saMskaraNa) varSa 2002, prakAzaka : jaina itihAsa samiti AcArya zrI vinayacandra jJAna bhaNDAra, lAla bhavana, caur3A rastA, jayapura - 302004 (rAja.) 303 bhagavAna pArzva : eka samIkSAtmaka adhyayana - lekhaka paM. pravara zraddheya zrI puSkara muni jI ma ke suziSya devendra muni, zrI vardhamAna zvetAmbara sthAnakavAsI jaina zrAvaka saMgha prakAzaka jaina sAdhanA sadana, 256, nAnA peTha, pUnA 2, prakAzana tithi - disambara 1666 304 AsthAMjalI, jainAcArya zrI vimala abhinaMdana graMtha zrImatI mohanI kola (jammU) sampAdaka. prakAzana : AcArya zrI vimala abhinandana grantha prakAzana samiti jaina muni zrI vimala sanmati cairiTebala TrasTa sanmati nagara, po. oN. kuppa kalAM jilA saMgarUra, paMjAba prakAzana :- 1660 1981 307 305 e. DiskripTiva keTelaoNga oNpha menuskripTsa pI. sI. jaina, jaina zikSaNa keMdra, rAja. vi. vi. jayapura 306 rAja. hiMdI hastalikhita graMtha sUcI, bhAga-5-6-8, DaoN. padmadhara pAThaka, rAja. prAcya vidyA pratiSThAna, jodhapura (rAja.) 1983 rAja. hiMdI hastalikhita graMtha sUcI bhAga 3. jiteMdrakumAra jaina. rAja prAcya vidyA pratiSThAna jodhapura (rAja.) 1674 308 prazasti- saMgraha baghIcaMda gaMgavAla digaMbara jaina atizaya kSetra, zrI mahAvIra jI jayapura (rAja.) pra.saM. 1650 306 keTelaoNga oNpha dI menuskripTsa oNpha pATaNa pArTa -4, muni jaMbUvijaya zAradAbena cimanabhAI ejukezanala risarca saiMTara, pra. saM. 1661 310 upamiti bhava prapaMca kathA "eka adhyayana" lekhikA - sAdhvI DaoN. divyaprabhA prakAzaka : tAraka gurU jaina graMthAlaya, guru puSkara mArga, udayapura (rAja.) 313001 pra. saM. san 2001 saM. 2058 T 311 bhagavAn pArzva, eka samIkSAtmaka adhyayana. deveMdramuni zAstrI / zrI varddha, zve. sthA. jaina zrAvaka saMgha. jaina sAdhanA sadana, 256, nAnA peTha, pUnA 2 disaMbara 1666 312 | bhagavAn ariSTanemi aura karmayogI zrI kRSNa eka anuzIlana AcArya deveMdramuni.. zrI tAraka gurU jaina graMthAlaya gurU puSkara mArga, udayapura (rAja.) 313001, di.saM. 2001 pra. saM. 1971 313 saMyama kauzalya saurabha (abhinaMdana graMtha ) pradhAna saMpAdaka, dineza muni saMpAdikA: sAdhvI sudarzana prabhA. ema. e. zrI tAraka gurU jaina graMthAlaya. guru puSkara mArga, udayapura- 313001 (rAja.) pra. saM. saMvat 2057 314 bhagavAna mahAvIra : eka anuzIlana zrI deveMdra muni zAstrI zrI tAraka gurU jaina graMthAlaya zAstrI sarkala, udayapura (rAja.) pra. saM. 1974 315 jaina kathA sAhitya kI vikAsa yAtrA, upAcArya zrI deveMdra muni zrI tAraka gurU jaina graMthAlaya, zAstrI sarkala, udayapura (rAja.) 313001 pra. saM. 1686, vi. saM. 2046 ... - Page #747 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || Namo sNghss|| // Namo titthN|| parasparopagaho jIvAnAm jaina dharma saMghIya dharma hai| saMgha sAdhanA kA AdhAra hai, sAdhaka jIvana kI gatividhiyA~ saMgha rUpI bhavana meM hI saMbhava hai| yaha saMgha itihAsa kI jubAnI hai, vIroM kI kurbAnI hai, sAdhakoM kI sAdhanA hai| isa pustaka me | prAmANika aitihAsika ghaTanAoM kA vivaraNa vartamAna kI A~kha evaM bhaviSya kA pathapradarzita kregaa| arhatopAsikA: sAdhvI DaoN.pratibhA zrI 'prAcI' kati-paricaya zatAbdiyoM se adRzyamAna zrAvikAoM ko jIvanta banAne kA, unako itihAsa kI pRSTha bhami para aMkita karane kA yaha preraNAspada itihAsa hai| adhyAtmika saritA se otaprota jina dharma kathita vratAnucAriNI, zreSTha guNadharmA zrAvikAoM ke avadAna ko muktAmaNiyoM kI mAlAoM meM piroyA gayA, Atma-maMjuSA se AplAvita eka preraka itihAsa hai| samasta yuvA pIr3hI ke liye yaha dizA sUcaka yaMtra vat mArgadarzaka rahegA "zrAvikAoM kA bRhada itihAsa'' atIta se lekara vartamAna kAlIna zrAvikA jagata kI tulanAtmaka kuMjI hai| " loka meM zrAvikAoM kA itihAsa anUThA raca DAlA, lekhanI kA anUpama upahAra jaina jagata ko de DAlA, kalama uThAI likhane ko eka bAra jo guruvaryA zrI ne, atita garbhA zrAvikAoM kA nAma amara kara DAlA" -sAdhvI prazaMsA zrI 'mokSA Jain Education Interational FOCUS Only jainelibrary.org Page #748 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdhvI pratibhA zrI prAcI eka paricaya janmasthAna janma pitA mAtA dIkSA tithi dIkSA sthAna dIkSAgaru baiMgalora (karnATaka) - jyeSTha kR.2 vi.saM. 2024,25 maI, 1967 labdhapratiSThita suzrAvaka zrI baMsIlAlajIjaina (dhokA) - tapasvinI suzrAvikA zrImatI suzIlAdevI jaina - vaizAkha zu. 3, saM. 2042, 23 apraila, 1985 ahamadanagara (mahArASTra) mahAmahIma AcArya samrATapU. zrI AnaMdaRSijI mahArAja, dAdA guruNI-paMjAba upapravartinI mahA. zrI kesaradevIjIma., adhyAtmayogInI mahA. zrI kauzalyAdevIjI ma. - jaina itihAsa caMdrikA pU. mahAsatI DaoN. vijayazrIjI ma.sA. 'AryA' / ema.e. (aMgrejI mAdhyama) jaina siddhAntAcArya 'sarvocca zreNI' sAhityaratna 'prayAga', Agama jJAna-uttarAdhyayana, dazavaikAlika, nandIsUtra, sukhavipAka, anuttaraupapAtika, bRhatkalpa evaM aneka stotra, stokakaMThastha, Agama, nyAya, darzana, vyAkaraNa, chaMdasAhitya - hiMdI, gujarAtI, aMgrejI, kannaDa, marAThI, mAravADI, paMjAbI, saMskRta, praakRt| paMjAba, uttarapradeza, hariyANA, madhyapradeza, rAjasthAna, mahArASTra, gujarAta, AMdhrapradeza, karnATaka, tamilanADU, himAcala prdesh| sevAbhAvI, vinamra, gambhIra, prajJAzIla, sumadhura gAyikA, pravacana vizAradA, kaviyitrI, navoditA lekhikaa| - sAdhvI prazaMsA zrIjI ma.sA. "mokSA" guruNI adhyayana bhASAjJAna vicaraNakSetra I / viziSTatAeM ziSyA . itihAsamahAsAgararupIatIta ko dekhane kIdurabina hai| pUrvajapuruSa isaprakAroM unakA jIvana,jIyA gayA, kucha kara gayA, jo samayarupI patha kI pagaDaMDIpara apane nizAna choDakara Age baDhA haiN| jo ghaTanAeMbIta cukI kiMtu usakI kAryAnviti AjabhImukharita hai| itihAsa hamArI saMskRti kI dharohara hai, vartamAna kI dizA nirdhArita karatA hai| usa dharohara ke pAtheya se Aja nava nirmitI behatarIna DhaMga se prastuta kI jA rahI hai| - itihAsa kI AMkhA se dekhate hue yaha bodha hotA hai ki hamane bahuta kucha khoyA hai kiMtu aba jo kucha surakSita hai usI se apane jIvana kA sRjana kara jIvana kA nava-nirmANa kreN| . itihAsa kevala ghaTanAkrama nahI hai, jIvana kI anubhUti se jIyA gayA zAzvata satya tathya hai| isake jIvanamUlya anamola hai| dIkSA-rajata jayaMtI ke pAvanatama prasaMga para prastuta hai yaha uphaar| sRSTicakra meM sahayoga dene vAlI pavitra nAriyoM kI jIvana gaathaa| maryAdA me rahane vAlI utthAna kI sIr3hiyo para bar3hanevAlI,jIvana kI maMjila ko DhUMDhatI huI zrAvikAoM kA jiivnvRtt| Desian & Print at Akrati Offset Uiain (MP) Ph. 0734-2561720.96300-77780.98930-777831