Book Title: Gnatadharmkathanga Sutram Part 03
Author(s): Kanahaiyalalji Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020354/1
JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra zrI www.kobatirth.org anApa-levikAkara-pUjya-zrI-pratIlAlajI-marA dinamA anagAradharmAnamaNibhyAgamA hindI gurjara bhAgAvara jJAvAna THE CATONADANG NATHANGA SCODA mAjhI jainAgamariyAra gatimani mIkahegAvyakhanImA Afte maniSAsI anila roDa-sAdagI ke Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nAmiti kAlidAsabhAI maha 20R0 For Private and Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org shha pooooooo jainAcArya - jainadharma divAkara - pUjyazrI - ghAsIlAlajI - mahArAja - viracitayA anagAradharmAmRtavarSiNyAkhyayA vyAkhyayA samalaGkRtaM hindI - gurjara - bhASA'nuvAdasahitam zrI jJAtAdharmakathAGgasUtram / SHREE GNATADHARMA KATHANGA SOOTRAM (tRtIyo bhAgaH ) niyojaka : saMskRta - prAkRtajJa - jainAgamaniSNAta- priyavyAkhyAni - paNDitamuni zrI kanhaiyAlAlajI - mahArAjaH prathamA - AvRttiH prati 1200 prakAzakaH 'madrAsa nivAsI - zrImAn-zeTha - tArAcaMdajI - sAheba gelaDA ' tatpradatta - dravyasAhAyyena a0 bhA0 bhve0 sthA0 jainazAstroddhArasamitipramukhaH zreSThizrI zAntilAla - maGgaladAsa bhAI -mahodayaH mu0 rAjakoTa Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vIra-saMvat 2482 vikrama saMvat 2020 mUlyam - rU0 25-0-0 For Private and Personal Use Only IsavIsan 1963
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maLavAnuM ThekANuM : zrI ma. sA. 3. sthAnavAsI nana zAstroddhAra samiti, 2. gaThiyA // 23, zrIna air pAse, 13, (saurASTra ). Published by : Shri Akhil Bharat S. S. Jain Shastroddhara Samiti, Gareddia Kuva Road, RAJKOT, (Saurashtra), W. Ry, India. ye nAma kecidiha na: prathayantyavajJAM, jAnanni te kimapi tAna prati naipa yatnaH / utpatsyate'sti mama ko'pi samAnadharmA, kAlo hyayaM niravadhivipulA ca pRthvI // 1 // harigItacchandaH bha karate avajJA jo hamArI yatna nA unake liye / jo jAnate haiM tattva kucha phira yatna nA unake liye // janamegA mujhasA vyakti koI tatva isase pAyagA / hai kAla niravadhi vipula pRthvI dhyAna meM yaha lAyagA // 1 // bhUyaH 3. 25%300 prathama AvRtti H prata 1200 vIra saMvat : 2486 vikrama saMvata 2019 IsavIsana 1963 : mudra: maNilAla chaganalAla zAha navaprabhAta prinTIMga presa, ghI in 3, amahApA, For Private and Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dakSiNa bhArata meM jaina samAja ke prAvara netA dAnavIrazeTha sva0 zrImAna tArAcaMdajI sAheba gelaDAkI jIvanajhalaka dakSiNa bhArata ke pravAsa para Aye hue kisI bhI vyakti ke dilameM, madrAsa jaise zahara ke jaina samAja kI zikSaNa aura-vaidyakIya saMsthAoM kA suvyavasthita krama aura prabaMdha dekhakara AnaMda hue binA nahIM raha sakatA / aura svataH hI jaina samAja kI dAna-dizA ko isa ora le jAne vAle vyaktike rUpameM dAnavIra zeTha sva0 zrImAn tArAcaMdajI sAheba gelar3AkA nAma va vyaktitva najarameM Aye vinA nahIM rhtaa|| madhyama kadakA ikahaTA badana, khAdIkI dhotI, khAdIkA kuratA aura khAdI kI TopI, pairameM kenvAsa ke pAdatrANa hAthameM choTIsI lakaDI-camakatI teja AMkhe aura 70 varSa kI avasthAmeM bhI-javAnoM kI tejI-ce Apa ke abhinna guNoM ke sUcaka the| unake yaha sAdagI aMta samaya taka bhI kAyama rahI thii| ___ sana 1937 meM Apa rAjakoTa padhAre the vahAM aneka zikSaNa saMsthAoMko dekhakara Apane apane manameM taya kiyA ki maiM madrAsa jAkara zikSAkI aisIhI saMsthAe~ bnaauNgaa| unake vicAroM kI puSTi ke rUpa zrImAn biradIcaMdajI sA. malecAne 50000 rUpayA dAna diyA aura yahAM kI zrI esa.esa.jaina ejyukezana sosAyaTI kI sthApanA huI / isa sosAyaTI ke vikAsa ke liye Apane apane dhyApAra se bhI-nivRtti le lI aura-kramazaH isakA vikAsa karate rahe / isa sosAyaTI ke tatvAvadhAnameM kramazaH prAyamarI skUla, borDiMga homa, hAIskUla evaM kaoNleja bhI sthApita hura aura Aja bhI sucAru rUpase cala rahe haiM / jaba taka ye saMsthAe~ pUrNarUpase Atma-nirbhara nahIM huI tabataka Apa sosAyaTI ke prAraMbha kAlase maMtrI bane rahe / itanAhI nahIM pratyeka saMsthA ke liye Apane dAna diyA thA hI-kintu tArAcaMda gelaDA jaina vidyAlayake liye 31000 ru.kA bhavya dAna diyaa| isake uparAMta bhI 22000 rU. kA aura dAna ApakA se Apa For Private and Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sosAyaTI ke peina ( saMrakSaka ) vane / sana 1956 meM anyoM ko bhI kArya saMcAlana kA anubhava ho etartha Apa nivRtta hura, kintu aMta samaya taka sosAyaTI ke pratyeka kArya ke liye Apa salAha dete rahe aura vaha samAja kA gaurava thA ki Apa jaise kuzala evaM vicakSaNa salAhakAra mile| dAnake pravAha ko zubha mArgameM bahAne kA Apa kA prayAsa atyaMta anukaraNIya rahA / aura madrAsa ke jaina samAjane vaidakIya rAhata kSetrameM "jaina meDikala rilIpha sosAyaTI" sthApita kI-jisake tatvAvadhAnameM kaI DIsapeMsariyAM aura eka pramUtigRha cala rahA hai| Apa usakI kArya kAriNI ke padAdhikArI va sadasya rahe / itanAhI nahIM Apane apane vyApAra kSetrako nahIM bhUlA aura saidApeTa (bhUdAna) meM zuddha Ayurvedika auSadhalaya-jinezvara auSadhAlaya kholA jisake sAtha Age jA kara apanI patnI ke nAma para rAmamurajabAI gelaDA pramUtigRha bhI kholaa| etadartha Apane apane dvitIya putra sva. nemIcaMdajI kI icchAke anusAra alaga TUsTa banA diyA hai| Apane apanI janmabhUmi kucerA ke liye bhI kucha karane ke vicAra se vahAM para bhI chAtrAlaya zurU 1942 meM karavAyA aura usake prArambhakAla se ApakI ora se 250 mAsika sahAyatA use dI jA rahI hai jo aba bhI cAlU hai| taduparAMta tArAcaMda gelaDA TrasTa bhI Apane kAyama kiyA jisase kaI udIyamAna jaina samAja ke vidyArthioM kI AzAoM ko protsAhana diyA gayA aura diyA jA rahA hai| ___ unake adamya utsAha aura joza ke sAtha unake dRDha manobala kA paricaya na diyA jAve to unakA vyaktitva adhUrA rahegA / ve apane Apa Age bar3hane vAle the / bahuta hI choTI umra meM unhoM ne vyApAra kiyA aura tArAcaMda gelaDA enDa sansa, TI. bI. jvelarIna evaM mahendra sTorsa Adi vyApArika pharma cale / sAmAnya pUMjIse lekara ve lAkhopati bane / sAmAnya zikSA jJAna ke bAda bhI cAra bhASA kI jAnakArI aura prabala vyApArika jJAna ApakI vizeSatA thii| AjIvana khAdIvrata, hAthaghaMTI kA pIsA huA dhAna aura gAyakA dUdha-ghI kaThina vrata ve AjIvana nibhAte rhe| samAja-sudhAraNA bhI Apane kaI prakArase kii| For Private and Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 78 varSa kI AyumeM ApakA paMDita-maraNa huA jo Apake yazasvI jIvana kI yazakalagI ke samAna thA / arthAt yazasvI puruSoM ke ziromaNi the| ____ Apake suputra zrImAn bhAgacaMdajI sA. gelaDA bhI karmaTha kAryakartA haiM / jaina enDa nezanala sosAyaTI ke Apa sadasya evaM padAdhikArI raha cuke haiM-vartamAnameM Apa sosAyaTIke sabhApati haiM / gosevA aura pAMjarApola ke kArya ke liye Apa ghara 2 jAkara caMdA karane meM saMkoca mahasUsa nahIM karate aura vigata ATheka varSoM se Apa madrAsa pAMjarApolake maMtrI haiM aura usakA bahuta hI vikAsa kiyA hai| dvitIya putra zrI nemacaMdajI svargavAsI hue haiM kintu Apa bhI auSadhAlaya nimitta TrasTa karake gaye haiM / tRtIya putra zrI khuzAlacaMdajI vyApAra-kuzala haiM aura kAryabhAra samhAle hue haiN| isa Agama prakAzana ke liye jaba Apake pAsa DepyUTezana pahuMcA taba ina suputroMne udAratA se 5001) rU. diye haiM etadarya dhanyavAda hai / anya sajjana bhI unakA anukaraNa kareM yahI abhyarthanA hai / . sekreTrI zAstroddhAra samiti For Private and Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir viSaya jJAtAdharmakathAGgasUtra tRtIya bhA. kI viSayAnukramaNikA kramAGka caudahavAM adhyayana 1 tetalIputra pradhAnake cAritrakA varNana 1-18 paMdrahavAM adhyayana 2 naMdiphalake svarUpakA nirUpaNa 11-131 solahavAM adhyayana 3 dharmaruci anagArake caritra nirUpaNa 132-182 4 sukumArikA ke caritrakA varNana 183-251 5 draupadI ke caritrakA nirUpaNa 252-296 6 draupadI pUjA carcA 297-426 7 draupadI ke caritrakA varNana 427-585 satrahavAM adhyayana 8 nAvase vyApAra karane vAle vaNijoMkA varNana 586-590 9 nAvake niryAmaka kA diGmUDha honekA kathana 591-595 10 kAlika dvIpameM suvarNa AdikA varNana 595-596 11 kAlika dvIpameM hiraNya Adise potakAbharanA 597-600 12 kAlika dvIpameM rahe AkIrNAzvoM kA varNana 601-619 13 AkIrNAzcoke draSTAMtako dArTAntika ke sAtha yojanA 620-637 aThArahavAM adhyayana 14 susamA dArikA ke cAritrakA varNana 638-707 unnIsavAM adhyayana 15 puMDarIka-kaMDarIka munike caritrakA varNana 708-752 dvitIya zrutaskaMdha 16 dvitIya zrutaskaMdha kA maGgalAcaraNa 753-760 For Private and Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 17 dvitIya zrutaskaMdhakA upakrama prathama varga-pahalA adhyayana 18 kAlIdevIkA varNana 761-805 dUsarA adhyayana 19 rAtrIdevIkA varNana 806-810 tIsarA adhyayana 20 rajanI dArikA ke caritrakA nirUpaNa 811-814 dUsarA varga 21 zuMbhAnizuMbhAdi devIyoMke caritrakA varNana 815-819 tIsarA varga 22 alAdi deviyoMke caritrakA varNana 820-825 cauthA varga 23 rUpAdi deviyoM ke caritrakA varNana . 825-828 pAMcavA varga 24 kamalAdi deviyoM ke caritrakA varNana 829-823 chaTThA varga 25 uttaradizAke indra mahAkAla AdikoMkI agramatiSiyoM kA varNana 834-835 sAtavAM varga 26 sUramabhAdi deviyoM ke cAritrakA varNana 836-838 AThavAM varga 27 candraprabhAdi deviyoM ke caritrakA varNana 839-842 navavA varga 28 pamAdideviyoM ke caritrakA varNana 842-845 dazavA varga 29 kRSNAdi deviyoMke caritrakA varNana 816-851 30 zAstra prazasti 852 For Private and Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tA. 15-7-63 nA roja kalAsavAra membaranI saMkhyA. 27. 32 133 586 Adya murabbIzrI, 5000 thI vadhu rakama bharanAra murabbIzrI, 1000 thI vadhu rakama bharanArA sahAyaka membare, 500 thI vadhu rakama bharanArA lAIpha membare, 250 thI vadhu rakama bharanArA bIjA naMbaranA junA membara, 150thI vadhu rakama bharanAra kula membare 7 rUpiyA base pacAsa tathA rUpiyA pAMca vALA membare levAnuM have baMdha che. phakta rU. 1001 thI murabbIzrI mATe 70 sItera jagyA khAlI che ane Adya murabbIzrI rUA. pa001 thI dAkhala karavAmAM Ave che. membaronI saMkhyA pUratAM ja zAstro chapAya che jethI pAchaLathI dAkhala thanArane sUtre maLavA muzkela che mATe jIjJAsu bhAIo tathA bahene amArI vinaMtI che ke teo murabbIzrI athavA Adya murabbIzrImAM pitAnuM nAma jadI mokalI Ape. rAjakoTa tA. 15-7-63 namra sevaka, sAkaracaMda bhAIcaMda zeTha maMtrI. For Private and Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ ************************************************ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir *******Yu ***** www.kobatirth.org kles-BellE zeTha sAhevazrI tArAcaMdajI sAheba. gelaDA madrAsa *********%*%Mi Mi Mi Mi Yu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Lu Yu Yu Gong Yu Yu Yu Yu Yu Yu Yu Zhang Yu Yu Ran Fa For Private and Personal Use Only Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ****************************** AdyamurabbIzrI ****Yu Yu Yu Ran Ran Ran Yu Yu Lao Wu ***Yu Zhong Yu Luo ***Yu ****Yu *Yu Yu Yu ***Yu Yu Yu Ran Fa Ran Ran Ran Zhi Chang Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi zeTha sAhevazrI tArAcaMdajI sAheba. gelaDA madrAsa Zhang *********************Yu *Fa For Private and Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - ITI IT che - ka ja (sva.) zeThazrI harakhacaMda kAlIdAsa vAriA bhANavaDa kekArI haragoviMda jecaMdabhAI rAjakoTa, AkAra nAmanA pAdarA pAna ja che kavi rika j[n: 5' paramAra karatA ' zeThazrI zAMtilAla maMgaLadAsabhAI amadAvAda. '' T W T F DI.; kAkI kAkI, (sva.) zeThazrI dhArazIbhAi jIvaNalAla (sva.) zeThazrI chaganalAla zAmaLadAsa bhAvasAra bArasI. * * amadAvAda. For Private and Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (sva.) zeThazrI harakhacaMda kAlIdAsa vAriA bhANavaDa: ke ThArI haragoviMda jecaMdabhAI rAjakoTa, zeThazrI zAMtilAla maMgaLadAsabhAI amadAvAda, (sva.) zeThazrI dhArazIbhAI jIvaNalAla (sva.) zeThazrI chaganalAla zAmaLadAsa bhAvasAra bArasI, - amadAvAda, For Private and Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AdhamurabbIzrIo ties E (sva) zeThazrI zAmajIbhAI velajIbhAI vIrANuM rAjakoTa, che para * kAma kare zeThazrI rAmajIbhAI zAmajIbhAI virANuM rAjakoTa, (sva) vinodakumAra vIrANI rAjakoTa, (dIkSA lIdhA pahelA zAstrAbhyAsa karatA) zeThazrI mizrI lAlajI lAlacaMdajI sA, laNiyA tathA zeThazrI jevaMtarAjajI lAlacaMdajI sA. For Private and Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org AdhamurabbIzrIe che (sva.) zeThazrI zAmajIbhAi velajIbhAi vIrANI rAjakoTa. zeThazrI rAmajIbhAI zAmajIbhAI vIrANI rAjakoTa. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (sva.) vinAdAra vIrANI rAjakA (dIkSA lIdhA pahelA zAstrAbhyAsa karatA) zeThazrI mizrIlAlajI lAlacaMdajI sA. luNiyA tathA zeThazrI jevatarAjajI lAlacaMdajI sA. For Private and Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AmurabbIzrIo mI 3-4 nAma para tA . (sva) zeTha raMgajIbhAI mohanalAla zAha amadAvAda. sva. zrImAna zeThazrI mukanacaMdajI sA. bAliyA pAlI mAravADa ' , '17 9 11 EAT FITNETWITT h; pArad i s : news PLES hA;*king SM | E ED' yA che - karI rahI che pAro mA (sva) zeThazrI dinezabhAI kAMtilAla zAha amadAvAda, jo IPL, mA pharI ke na ja zeThazrI jesiMgabhAI pAcAlAlabhAI amadAvAda, sva.zeThazrI AtmArAma mANekalAla amadAvAda For Private and Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra AdyamurabbIzrIe sva. zrImAna zeThazrI mukanacaMdrajI sA, AliyA pAlI mAravADa, www.kobatirth.org zeThazrI jesigabhAI pAcAlAlabhAI amadAvAda. (sva) zeThazrI dinezabhAi kAMtilAla zAha amadAvAda. (sva.) zeTha ra MgajIbhAI mAhanalAla zAha amadAvAda. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sva. zeThazrI AtmArAma mANekalAla amadAvAda For Private and Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sva. zeThazrI harilAla anepacaMda zAha khaMbhAta zrI vRjalAla durlabhajI pArekha rAjakeTa, www.kobatirth.org AmurabbIzrIo For Private and Personal Use Only . A ka kSati pama che te ja jema ma lila ta ma A khIra. 2 pada *, , A , kI * + ha o che jo A ' I Tii ja. nA * -::%'.8 IS BE ka rIta rekeTarI E . pa : 2 is karI , maka- kama #ies mAjI eka vIka para + za '11 ka7:8: na ja hiskaa sa ..mA to to karI k." i = ' ( che. e mAM i joharI dilI zeTha sAheba zrI kIzanacaMdajI sAheba baraDiyA baraDiyA 1 vacce beThelA moTAbhAI zrImAna mUlacaMdajI javAharalAlajI barADayA 2 bAjumAM beThelA mizrIlAlajI 3 ubhelA sauthI nAnAbhAI pUnamacaMda zake. Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AghamurabbIzrIo zeTha sAheba zrI kIzanacaMdajI sAheba joharI dilahI | sva. zeThazrI harilAla anopacaMda zAha khaMbhAta 1 vacce beThelA moTAbhAi zrImAna | mUlacaMdajI javAharalAlajI barADayA 2 bAjumAM beThelA mizrI lAlajI araDiyA ubhelA sauthI nAnAbhAI pUnamacaMda baraDiyA zrI vRjalAla durlabhajI pArekha rAjakoTa, For Private and Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // zrIvItarAgAya nmH|| zrIjainAcArya jainadharmadivAkara-pUjyazrI-ghAsIlAlaprativiraktiyA anagAra dharmAmRtavarSiNyAkhyayA vyAkhyayA samalaGkRtaM zrI-jJAtAdharmakathAGgasUtram . tRtIyo bhAgaH ____ atha caturdazAvyayanaM prArabhyate asya vyakhyAyamAna caturdazAdhyayanasya vyAkhyAtena trayodazenAdhyayanena sahAyamabhisambandhaH-pUrvasmin adhyayane satAM guNAnAM guNAbhivarddhakasadgurUpadezarUpasAmagryabhAve hAniruktA, ihatu-tathAvidhasAmagrIsadbhAve guNasaMpadupajAyate, ityabhidhIyate, ityevaM pUrveNa sahAbhisaMbaddhasyAsvedamAdimUtram-'jaiNaM bhaMte ityaadi| mUlam-jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM terasamasta NAyajjhayaNassa ayamadve paNNatte, codasamassa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvAraNaM jAva saMpatteNaM ke ahe paNNate? evaM khalu jaMbU ! teNaM caudahavAM adhyayana prAraMbhaHisa caudahaveM adhyayana kA terahaveM adhyayana ke sAtha isa prakAra kA saMbandha hai-terahaveM adhyana meM jo yaha bAta kahI gaI hai ki AtmA meM samyagdarzana Adi prakaTa bhI ho gaye, hoM parantu yadi una ko baDhAne vAlI sadguru Adi kI upadeza rUpa sAmagrI kA abhAva rahe to una guNoM kI hAni ho jAti hai / isa adhyayana meM aba sUtrakAra yaha spaSTa kareMge ki yadi jIva ko tathAvidha sAmagrI prApta hotI rahatI hai to guNa saMpatti bhI baDhatI rahatI hai:-' jaiNaM bhaMte' ityAdi / yobhu madhyayana praa24caudamA adhyayanane teramA ayananI sAthe A jAtane saMbaMdha che ke teramA adhyayanamAM je A vAtanuM spaSTIkaraNa karavAmAM AvyuM che ke AtmAmAM samyagdarzana vagere pragaTa paNa thaI gayAM hoya chatAM je saddagurU vagerenI upadeza rUpa temanuM vardhana karanAra sAmagrI hoya nahi te te guNonI hAni thaI jAya che. A adhyayanamAM sUtrakAra have e ja vAta spaSTa karavA mAge che ke jIvane je tathavidha sAmagrI maLatI rahe che te guNa saMpatti paNa vadhatI rahe che. 'jaiNaM bhaMte ' ityAdihA 1 For Private and Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAgata kAleNaM teNaM samaeNaM teyalipuraM nAma nagaraM pamayavaNe ujANe kaNagarahe rAyA / tassa NaM kaNagarahassa paumAvaI devI / tassa NaM kaNagarahassa teyaliputte NAmaM amacce sAmadaMDadakkhe / tattha NaM teyalipura kalAde nAmaM mUsiyAradArae hotthA aDDe jAva aparibhUe / tassa NaM bhaddA nAmaM bhaariyaa| tassa NaM kalAyassa mUsiyAradArayassa dhUyA, bhadAe attayA pohilA nAmaM dAriyA hotthA rUveNa ya joThavaNeNa ya lAvapaNeNa ya ukiTTA ukiTTasarIrA / taeNaM poTilA dAriyA annayA kayAi pahAyA savvAlaMkAravibhUsiyA ceDiyAcakavAlasaMparivuDA uppi pAsAyavaragayA AgAsatalagaMsikaNagamaeNaM tiMdUsaeNaM kIlamANIra riharai // sU0 1 // TIkA-jambUsvAmI pRcchati-yadi khalu bhadanta ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa yAvatsaMprAptena trayodazasya jJAtAdhyayanasya ayamarthaH prajJaptaH caturdazasya khalu bhadanta ! jJAtAdhyayanasya zramaNena bhagavatA mahAvIreNa yAvatsampAptena ko'rthaH TIkArtha-jaMbU svAmI pUchate haiM ki ( bhaMte-jaiNaM samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpattaNaM) he bhadaMta! yadi zramaNa bhagavAna mahAvIrane ki jinhoMne siddhigati nAma kA sthAna propta kara liyA hai (terasamasa NAyajjhayaNassa ayama? paNNatte codasamassa NaM bhaMte! NAyajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIre NaM jAva saMpatteNaM ke aDhe paNNatte) terahaveM jJAtAdhyayana kA pUrvokta rUpa se artha prajJapta kiyA hai-to he bhadaMta ! caudahaveM jJAtAdhyayana kA unhIM zramaNa bhagavAna mahAvIra ne kyA artha nirUpita kiyA tha-bhU svAmI pUche cha hai (bhaMte ! jaiNaM samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM) he mahata! zrabhA bhagavAna mahAvIre-3 kA siddha gati sthAnane meLavI cUkyA che. ( terasamasa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, codasamassa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke aTe paNNatte ) teramAM jJAtadhyayanane pUrvokta rUpe artha nirUpita karyo che te he bhadaMta! te zramaNa bhagavAna mahAvIre ja A caudamA jJAtAdhyayanane zuM artha nirUpita karyo che? For Private and Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavaSiNo TI0 a0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam // prajJaptaH / mudharmA svAmI kathayati-evaM khalu jambU! / tasmin kAle tasmin samaye tetalipuraM nAma nagaram AsIt / tatra pramadavanaM nAma udyAnamAsIt / tasya nagarasya kanakaratho nAma rAjA'sIt / tasya khalu kanakarathasya rAjJaH padmAvatI nAma devI / tasya khalu kanakarathasya rAjJaH tetaliputro nAma amAtyaH 'sAmadaMDadakkhe' sAmadaNDadakSaH atra sAmadaNDagrahaNAd dAnabhedayorapi grahaNaM tena sAmadAnabhedadaNDAtmakacaturvidhopAyanipuNa ityarthaH AsIt / ___ tatra skhalu tetalipure kalAdo nAma ' mUsiyAradArae ' mUSIkAradArakA suvarNakAradArakaH, ' mUpI' iti mUSAparyAyaH, gaurAditvAdGISa yatra suvarNAdi hai ? ( evaM khalu jaMbU / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM teyalipuraM nAma nagare pamayavaNe ujjANe kaNagarahe rAyA, / tassa NaM kaNagarahassa paumAvaI devI ) zrI sudharmA svAmI aba zrI jaMbU svAmI ke isa prazna kA uttara dene ke abhiprAya se kahate haiM-jaMbU ! suno-tumhAre prazna kA uttara isa prakAra se hai-usa kAla aura usa samaya meM tetalipura nAma kA nagara thaa| usa meM pramadavana nAma kA udyAna thaa| usa nagara ke rAjA kA nAma kanaka ratha thaa| isa kanakaratha rAjA kI rAnI kA nAma padmAvatI devI thaa| (tassa NaM kaNagarahassa teyaliputte NAmaM amacce sAmadaMDadakkhe / tattha NaM teyalipure kalAde nAmaM musiyAradArae hotthA aDDe jova aparibhUe ) usa kanaka ratha rAjA kA amAtya thA jisa kA nAma tetali putra thA / yaha sAma, dAna, bheda aura daMDa ina cAra prakAra kI rAjanIti meM vizeSa paTu nipuNa thaa| usI tetalipura meM kalAda nAma kA ( evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM teyalipuraM nAma nagaraM pamayavaNe ujjANe kaNagarahe raayaa| tassa NaM kaNagarahassa paumAvaI devI) zrI sudharmAsvAmI have zrI aMbU svAmIne A praznonA javAba ApavAnI IrachAthI kahe che ke he jaMbU! sAMbhaLo tamArA praznano javAba A pramANe che ke te kALe ane te samaye tetalipura nAme nagara hatuM. temAM pramadavana nAme udyAna hatuM. te nagaranA rAjAnuM nAma kanakaratha hatuM. te kanakaratha rAjAnI rANInuM nAma padmAvatI hatuM. (tassa NaM kagagarahassa teyali putte .NAmaM amacce sAmadaMDadakkhe / tatya NaM teyalipure kalAde nAma mUsiyAradArae hotthA aDre jAva aparibhUe) te kanakaratha rAjAne eka amAtya (maMtrI) hato jenuM nAma tetilaputra hatuM. te sAma, dAna, bheda ane daMDa e cAre prakAranI nItimAM savizeSa nipuNa-kuzaLa hatuM. te tetalipuramAM kalAda nAme mUSakAra dAraka (senIne putrI For Private and Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtre gAlyate sA tAM karoti = sAdhanasAmagrItvena niSpAdayati, itivyutpatyA mUSIkAraiti suvarNakAre yogArUDho'yaM zabdaH / ' hotyA ' AsIt / yo hi ADhyo yAvadaparibhUtaH / tasya khalu kalAdasya mUpikAradArakasya duhitA bhadrAyA AtmajA pohilA nAma dArikA AsIt, yAhi rUpeNa ca = AkRtyA, yauvanena ca = tAruNyena ca lAvaNyena ca = zarIrotkRSTakAnti vizeSeNa utkRSTA eva utkRSTazarIrAsIt / tataH khalu pohilA dArikA anyadA kadAcit snAtA sarvAlaGkAravibhUSitA mUSIkAra dAraka- suvarNakAra kA putra rahanA thA / mUSI zabda kA artha sAMcA hai / isa meM suvarNAdi dravya pighalAye jAte hai / isa sAMce ko jo banAtA hai usakA nAma mUSIkAra hai / isa vyutpatti ke anusAra yaha zabda suvarNakAra (sonAra) meM yogArUDha huA hai / yaha mUSIkAra dAraka ADhya yAvat aparibhUta thA / ( tassa NaM bhaddA nAma bhAriyA, tassa NaM kalAyassa mUsiyAradArayassa dhUyA, bhaddAe attayA pohilA nAma dAriyA hotthA, khveNa ya jovvaNeNa ya lAvaNNeNa ya ukkiTThA ukkiTTha sarIrA ) isa mUSikAra dAraka kalAda-saunI kI atyanta priya pohilA nAma kI lar3akI thI jo isa kI patnI bhadrA kI kukSi se utpanna huI thI / yaha AkRti se, yauvana se evaM lAvaNya se zArIrika utkRSTa kAMti se bahuta hI adhika manohara thI- -ataH isa kA zarIra bahuta adhika uttama thA / (taeNaM pohilA dAriyA annayA kayAI vhAyA savvAlaMkArarahetA hato. 'bhUSI' zabdano artha sAMtho ( jIyu ) che. temAM sonuM vagere dravya egALavAmAM Ave che. A sAMcAne manAvanAranuM nAma mRSIkAra che. A vyutpattine laine A zabda suvarNakAra ( seAnI ) mATe ceAgArUDha thaI gayA che. te mUSikAradAraka ADhaya ( dhanavAna ) yAvat abhUita hatA. ( tassa NaM bhadA nAma bhAriyA tassa NaM kalAyassa mUsiyAradArayassa dhUyA bhAe attayA poTTilA nAmaM dAriyA hotyA, rUveNa ya jovaNeNa ya lAvaNNeNaM ukkaTTA ukkaDasarIrA ) te kRSikAradAraka kalAda sAnInI khUba ja vahAlI pATTilA nAme putrI hatI je tenI patnI bhadrAnA garbhathI utpanna thaI hatI te AkRtithI, yauvanathI, lAvaNyathI--zarIranI unnala-kAMtithI bahu ja maneAhara hatI, ethI tenuM zarIra khUba ja uttama hatuM. ( taNaM poTilAdAriyA annayA kayAI vhAyA savvalaMkAravibhUsiyA ceDiyAcakkavAla saMparivuDA upi pAsAyavaragayA AgAsatalagaMsi kaNagamaeNaM viMdusaevaM kalamANI 2 viraha ) For Private and Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TokA a0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam 5 'ceDiyAcakkabAlasaMparikhuDA' ceTikAcakravAlasaMparivRtA-ceTikAH dAsyastAsAM yaccakravAla maNDalaM tena saMparivRtA-sahitA dAsIsamUhapariveSTitetyarthaH, upariprAsAdavaragatA prAsAdoparisthitA-AkAzatale anAvRtapradeze 'chatta' iti prasiddha kanakamayena svarNanirmitena 'tiMdasaeNaM' tindUsakena kandukena krIDantI 2 viharati // mU0 1 // mUlam-imaM ca NaM teyaliputte amacce pahAe AsakhaMdhavaragae mahayA bhaDacaDagaravaMdaparikkhitte AsavAhaNiyAe NijjAyamANe kalAyasta mUsiyAradAragasta gihassa adUrasAmaMteNaM viiivyi| taeNaM se teyaliputte mUsiyAradAragassa gihassa adUrasAmaMteNaM vIivayamANe2poTilaMdAriyaM uppiM pAsAyavaragayaM AgAsatalagaMsi kaNagatiMdUsaeNaM kIlamANI pAsai, pAsittA poTilAe dAriyAe rUve ya jAva ajjhovavanne koDuMbiyapurise sadAvei, saddAvittA. evaM vayAsI - esA NaM devANuppiyA ! kassa dAriyA ? kiM nAmadhejA ? / taeNaM koDaMviyapurisA teyaliputtaM evaM vayAsI-esA NaM sAmI ! kalAyassa mUsiyAradAragassa dhUyA, bhaddAe attayA poTilA nAmaM dAriyA rUveNa yajAva ukitttthsriiraa|tennN se teyaliputte AsavAhaNiyAopaDiniyatte samANe vibhUsiyA ceDiyAcakkavAlasaMparibuDA uppi pAsAyavaragayA AgAsa talagaMsi kaNagamaeNaM tiMdUsaeNaM kIlamANI 2 viharai ) eka dina kI bAta hai ki yaha snAna kara ke tathA samasta AbharaNoM se vibhUSita ho karake apanI dAsiyoM ke sAtha prAsAda ke Upara chata para suvarNa nirmita kanduka (geMda ) se krIDA kara rahI thii| sUtra // 1 // eka divase te snAna karyA bAda potAnA badhA aMgene ghareNAMothI zaNagArIne potAnI dAsIonI sAthe mahelanI uparanI agAzImAM senAthI banAvavAmAM AvelI daDIthI ramI rahI hatI. sUtra "1" . For Private and Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAMtAdharmakathAsUtre abhitaraTTANijje purise sahAvei, saddAvittA, evaM vayAsIgacchahaNaM tubhe devANupiyA ! kalAdassa mUsiyAradArayassa dhUyaM bhaddAe antayaM pohilaM dAriyaM mama bhAriyattAe vareha | taNaM te abhaMtaraTTANijA purisA tetaliNA evaM vRttA samANA haTTatuTTA karayalapariggahiyaM sirasAvattaM matthae aMjali kaha tahatti kiccA jeNeva kalAyassa mUsiyArassa gihe teNeva uvAgayA / taeNa se kalAe mUsiyAradArae te purise ejamANe pAsai, pAsittA haTTatuTTe AsaNAo abbhuTThei, abbhuTThittA sattaTupayAI aNugacchai, aNugacchittA, AsaNeNaM uvaNimaMtei uvaNimaMtittA, Asatthe vIsatthe suhAsaNavaragae evaM vayAsIsaMdisaMtu NaM devANuppiyA ! kimAgamaNapaoyaNaM ? taNaM te abhitaraTThANijA purisA kalAyaM mUsiyadArayaM evaM vayAsIamhe NaM devAppiyA ! tava dhUyaM bhaddAe antayaM pohilaM dAriyaM teyaliputtassa bhAriyantAe varemo, taM jai NaM jANasi devANu - ppiyA ! juttaM vA pattaM vA salAhaNijjaM vA sariso saMjogo tA dijjauNaM pohilA dAriyA teyaliputtassa, to bhaNa devANuppiya ! kiMdalAmo sukaM ? taraNaM kalAe mUsiyAradArae te abhitaraTTANijje purise evaM vayAsI - esa cetra NaM devANuppiyA ! mama sukke, jannaM tethaliputte mama dAriyA nimitteNaM aNuggahaM karei / te abhitaraThANije purise vipuleNaM asaNapANakhAimasAimeNaM me puSkavattha jAva mahAlaMkAreNaM sakArei, sammANei, sakkAritA sammANittA paDivisajjeiM / taeNaM te kalAyassa mUsiyA For Private and Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam . radArayasta gihAo paDinikkhamaMti, paDinikkhamittA, jeNeva teyaliputte amacce teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA, teyaliputtassa amaccassa eyamadaM nivadaMti // sU0 2 // ___TIkA-'imaM ca NaM' ityAdi / asmiMzca khalu samaye tetaliputro'mAtyaH snAtaH 'AsakhaMdhavaggae' azvaskandhavaragataH azvArUDhaH 'mahayA bhaDacaDagaravaMdaparikkhitte mahAbhaTacaTakarabandaparikSiptaH mahAnto bhaTacaTakarAH bhaTasamRhAH teSAM bandaiH samUhaiH parikSiptaH parivRtaH san 'AsavAhaNiyAe ' azvavAhanikAyai azvavAhanena krIDanArtha -NijjAyamANe 'niryAna-nirgacchan kalAdasya mUSIkAradArakasya gRhasya adUrasAmantena pArzvabhAgena * vIivayai 'vyativrajati gacchati / tataH khalu sa tetaliputro mUpIkAradArakasya gRhasya adUrasAmantena vyatitrajan poTTilAM dArikAm imaM ca NaM teyali putte amacce' ityaadi| TIkArtha-imaM ca NaM) isI samaya (teyaliputte amacce bahAe AsakhaM. dhavaragae mahayA bhaTacaDagaravaMdaparikvitte AsavAhaNiyAe NijjAyamANe kalAyassa mUsiyAradAragassa gihassa adarasAmaMteNaM vIivayai) teli putra amAtya snAna se nibaTa kara ghor3e para caDhA huA bar3e 2 bhaTa samUhoM ke vRndoM se ghirA hokara azvakrIDA ke liye mUSIkAradAraka kalAdake (onAra) makAnake pAsa se nikalA / (taeNaM se teyaliputte mUsiyAradAragassa gihassa adUrasAmaMteNaM vIivayamANe 2 poTilaM dAriyaM uppi pAsAyavaragayaM AgAsatalagaMsi kaNagatidUsaeNaM kIlamANI pAsai ) mUSokAra dAraka kalAda ke makAna ke pAsa se hokara jAte hue 'imaM ca NaM teyalipu amacce' ityAdi At-( imaM ca NaM) te mate (teyaliputte amacce pahAe AsakhaMdhavaragae mahayA bhaTacaDagaravaMdaparikkhitte AsavAhANiyAe NijjAyamANe kalAyassa mUsiyAradAragassa gihassa adrasAmateNaM vIivayai) tetaliputra amAtya sthAnathI paravArIne ghoDA upara savAra thayA ane tyArapachI vizALa bhaTe (ddhAo) nA samUhathI vIMTaLAIne azvakrIDA mATe mUvIkAradAraka kalAdanA gharanI pAse thaIne nIkaLyA. (taeNaM se teyaliputte mUsiyAdAragassa gihassa adUrasAmaMteNaM vIivayamANe2 poTTilaM dAriyaM uppi pAsAyavaragayaM AgAsatalagaMsi kaNagatiMdUsaeNaM kIlamANI pAsai) For Private and Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -- jJAtAdharmakathAGgasa upari prAsAdavaragatAmAkAzatale kanakatindUsakena krIDantIM pazyati, dRSTvA, poTTi lAyA dArikAyA rUpe ca yauvane ca lAiNye ca 'jAva ajhovavanne ' yAvat-mUcchitaH, gRddhaH, grathitaH, adhyupapannaH = atyannasaktAityarthaH kauTumbika puruSAn zabdayati, zabdayitA, evamavadat-epA khalu devAnupriyAH ! kasya dArikA kiM nAmadheyA ? / tataH khalu kauTumdhikapuruSAH tetaliputram evamavadan-eSA khalu svAmin ! kalAdasya mUSIkAradArakasya duhitA, bhadrAyA AtmajA poTilA nAma dArikA rUpeNa ca usa tetaliputra amAtya ne prAsAda ke Upara chata para suvarNa kI kanduka ( geMda ) se krIDA karatI hui usa poTTilA dArikA ko dekhA / (pAsittA pohilAe dAriyAe rUve ya jAva ajhovavanne koDubiyapurise sahAveha saddAvittA evaM vadhAsI-esA NaM devANuppiyA kassa dAriyo ? kiM nAma dhejjA?) dekha kara vaha usa poTTilA dArikA ke rUpa, yauvana evaM lAvaNya meM mUrchita, gRddha, nathita banakara usa para atyanta Asakti me yukta ho gyaa| usI samaya usa ne kauTumyikapuruSoM ko bulAyA-dhulAkara una se isa prakAra kahA-he devAnupriyo! kaho yaha kanyA kisakI hai aura isakA nAma kyA hai ? ( taeNaM koDaMghiyapurisA teyaliputtaM evaM vayAsI-esA NaM sAmI ! kalAyassa mUsiyAradAragasma dhUyA bhaddAra attayA poTTilA nomaM dAriyA sveNa ya jAva ukaTusarIrA) una kauTumbika puruSoM ne tetalI putra se aisA kahA-he svAmin ! yaha mUSIkAra dAraka kalAda kI putrI hai jo bhadrA bhAryA kI kukSi se utpanna huI hai| mUSikAradhAraka kalAdanA gharanI pAse thaIne jatA te tetalipatra amA mahelanA uparanI agAzI upara sonAnI daDIthI ramatI te padilA dArikAne joI (pAsittA poTilAe dAribhAe rUve ya jAva ajjhovavanne koTuMbiyapurise saddAvei sahAvittA evaM vayAsI esA NaM devANuppiyA kassa dAriyA ? kiM nAmadhejjA?) te piTilA dArikAne joIne te tenA rUpa, yauvana ane lAvaNyamAM mUcchita zraddha, grati banIne atyaMta Asakata thaI gaye. tarata ja teNe kauTuMbika purUSone bolAvyA ane bolAvIne teNe teone A pramANe kahyuM ke he devA nupriye ! bola, A kanyA konI che ane enuM zuM nAma che? (taeNaM koDubiyapurisA teyaliputta evaM vayAsI-esA NaM sAmI / kalAyassa mUsiyAradAragassa dhUyA, bhadAe attayA poTilA nAmaM dAriyA rUveNa ya jAva ukkiTTha sarIrA) te kauTuMbika purUe tetaliputrane A pramANe kahyuM ke he svAmina! te mUSikAradAraka kalAdanI putrI che ane bhadrAbhAryAnA garbhathI tene janma thaye For Private and Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a014 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam yAvat-utkRSTazarIrA asti / tataH khalu sa tetaliputra azvavAhanikAyAH pratinivRtaH-pratyAgataH san ' abhitaravANijje' abhyantarasthAnIyAna antaraGgapreSyapuruSA zabdayati, zabdayityA evamavadat-gacchata ra lu yUyaM devAnupriyAH! kalAdasya mUSIkAradArakasya duhitaraM bhadrAyA AtmanAM poTilA dArikAM mama bhAryAtvena vRNuta / he devAnupriyAH yUyaM tathA prayatathyam , yathA sa mUSIkAradArakaH svaduhitaraM mama bhAryAtvena mahyaM ddyaaditimaarH| tataH khalu te AbhyantarasthAnIyAH puruSAstetalinA evamuktAH santo hRSTa tuSTAH karatalaparigRhItaM zira Avarta mastake'Jjali kRtvA, 'tahatti' tatheti tathA kariSyAmIti 'kicA' kRtvA svIkRtya yatrova kalAisa kA nAma poTilA hai| rUpa Adi se yaha bahuta hI utkRSTa zarIra vAlI hai| (taeNaM se teyaliputte AptavAhaNieo paDiniyatta samANe abhitaraThANijje purise saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI, gacchahaNaM tumbhe devANupiyA ! kalAdassa mUsiyAradArayasta dhUya bhaddAe attayaM poTTilaM dAriyaM mama bhAriyatsAe bareha) isa ke bAda vaha tetali putra amAtya, azvavAhanikA se pIche jaba lauTA to lauTate hI usane apane antaraMga preSya puruSoM ko bulAyA-aura bulAkara unase isa prakAra kahAhe devAnupiyoM ? tuma loga jAo-aura mUSIkAra dAraka kalAda kI putrI jisakA nAma poTilA hai, jo bhadrA kI kukSi se utpanna huI hai use merI bhAryArUpa se vraao| tAtparya isa kA yaha hai ki tumaloga vahAM jAkara aisA prayatna karo ki jisa se vaha mUSIkAradAraka kalAda apanI putrI ko patnI ke rUpa meM mujhe de deveN| (taeNaM te abhaMtaraThANijjA purisA tetaliNA evaM vuttA samANA haTTa tuTTo karayala pariggahiyaM sirasA che. tenuM nAma padilA che. te rUpa vagerethI khUba ja utkRSTa zarIravALI che. (taeNaM se teyaliputte AsavAhaNiyAo paDi niyatte samANe abhitaraThANijje purise sadAveda saddAvittA evaM vayAsI gacchaha NaM tumbhe devANuppiyA ! kalAdassa masiyAradArayassa dhUyaM bhadAe attayaM poTTilaM dAriyaM mama bhAriyattAe vareha ) tyArapachI te tetaliputra amAtya azvavAhutikAthI ghera pAcho Avyo tyAre AvatAMnI sAthe ja teNe potAnA-antara ga zreSya purUne bolAvyA ane bolAvIne temane A pramANe kahyuM ke he devAnupriye ! tame jAo ane mUSIkAradAraka kalAdanI putrI che-ke jenuM nAma pikriyA che, ane je bhadrAnA garbhathI utpanna thaI che tene bhAryA rUpamAM mane Apo. tAtparya A pramANe che ke tame leke tyAM jaIne evI keziza kare ke jethI te mUSIkAradAraka kalAda pitAnI putrIne patnI rUpamAM mane ApI de, For Private and Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10 jJAtAdharmakathAGgasUtre dasya mUSIkAradArakasya gRhaM tatraiva aagtaaH| tataH khalu sa kalAdo mUpI kAradArakaH tAn abhyantarasthAnIyAn puruSAne jamAnAn pazyati, dRSTvA hRSTatuSTo'tizayapramuditaH AsanAt abhyuttiSThati, abhyutthAya tAn sammAnayituM tegAmabhimukhaM saptASTapadAni vattaM matthae aMjaliM kaTTu tahatti kiccA jeNeva kalAyarasa mUsiyArassa gihe teNeva uvAgayA ) isa prakAra tetali putra ke dvArA kahe gaye ve antaraMga preSya puruSa hRSTa tuSTa hote hue vahAM se nikala kara mUSIkAra kalAda kA jahAM ghara thA vahAM aaye| Ate samaya unhoMne tetali putra ko donoM hAthoM kI aMjali banokara aura use mastaka para rakha kara namaH skAra kiyA-aura hama opane jaisA kahA hai vaisA hI kareMge isa bAta ko use AzvAsana dekara svIkAra kiyA thaa| (taeNaM se kalAe mUsicAradArae te purise ejamANe pAsai, pAsittA haTTa tuTUTe AsaNAo abbhuTUThei, anbhuTTittA sattaTTapayAI aNugacchai, aNugacchittA AsaNeNaM uvaNimaMtei, uvaNimaMtittA Asatthe vIsatthe suhAsaNavaragae evaM vayAsI saMdisatu NaM devoNuppiyA! kimAgaNapaoyaNaM-taeNaM te a. bhitaraThANijjA purisA kalAyaM mUsiyadArayaM evaM vayAsI) jaba usa mUSIkAra dArakakalAdane una puruSoM ko Apane ghara kI ora Ate hue dekho-to vaha dekhakara haSTa tuSTa ho apane Asana para se uTha baiThA-uTha (taeNaM te abhaMtaraThANijjA purisA tetaligA evaM buttA samAgA haTTaTThA karayalAriggahiyaM sirasAvatta matthae aMjali kaDu tahatti kicA jeNe kalAyassa mUsiyArassa gihe teNeva uvAgayA) A rIte tetaliputre jeone Adeza Apyo che evA te aMtaraMga pregya purUSa haSTa tuSTa thatAM tyAMthI ravAnA thaIne mUSIkAra kalAdanuM jyAM ghara hatuM tyAM paheMcyA. tetaliputranI pAsethI pAchAM pharatAM teoe baMne hAthonI aMjali banAvIne ane tene mastake mUkIne namaskAra karyA ane ame Ape jema hukama karyo che teno yathAvata pAlana karIzuM. A rIte temanI AjJA teoe svIkArI. ( taeNaM se kalAe mUsiyAradArae te purise ejjamANe pAsai, pAsittA htttthtu| AsaNAo abhuTTei, abbhudvittA sattaTThapayAI aNugacchai, aNugacchittA AsaNeNaM upaNimaMtei, upaNimaMtittA Asatthe suhAsaNavaragae evaM bayAsI saMdisatu NaM devANuppiyA ! kimAgamaNapaoyaNaM-taeNaM te abhitaraThANijjA purisA kalAyaM mUsiyadArayaM evaM vayAsI) mUSIkAradAraka kalAde jayAre te purUne pitAnA ghara tarapha AvatA joyA tyAre te joIne hRSTa tuSTa thaIne pitAnA Asana uparathI UbhuM thaI gaye ane For Private and Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam 11 gatvA tAnagre kRtvA svayam 'aNugacchai' anugacchati, teSAM pRSThavartIbhUtvA gacchati, anugamya, Asanena upanimantrayati AsanadAnena tAn puruSAnupavezayati, upanimantrya, AsvasthaH, visvatyaH eteSAmamAtyapuruSANAM satkAro yathAvajjAta iti hetoH sasthamanAH bhUtvA sukhAsanabaragataH svayamapi svakIyAsane mukhopaviSTaH san evamavadat-saMdizantu khalu he devAnupriyAH! bhavatAM kimAgamanaprayojanam ? tataH khalu te AbhyantarasthAnIyAH puruSAH kalAdaM mRpIkAradArakam evamavadan-vayaM khalu devAnupriya ! tava duhitaraM bhadrAyA AtmajAM poTTilA dArikAM tetaliputrasya bhAryAtvena tRNumaH, tad yadi khalu tvaM jANasi' jAnAsi-manyase, he devAnupriya! yad asmAkametattvatkanyAviSayakaM yAcanaM ' juttaM vA ' yuktaM vA-ucitam ' pattaM vA' prAptaM vA manasisaMlagnaM vA 'salAhagijja vA' zlAghanIyaM vA-prazaMsanIyaM vA api ca 'sariso vA saMjogo' sahazo vA saMyogaH tetalipuoga saha taba kanyAyA vaivAhikaH kara phira vaha sAta ATha Daga pramANa Age una kA satkAra karane ke liye gyaa| vahAM se unheM Agekara ke vaha svayaM unake pIche 2 aayaa| Akara ke phira usane unheM AsanoM para baiThAyA-baiThA kara Azvasta vizvasta hokara bAda meM vaha svayaM dUsare apane Asana para zAnti pUrvaka baiTha gyaa| baiTha jAne ke bAda phira usane isa prakAra kahA- he devAnupriyo ! kahiye-kisa kAraNa se Apa yahAM padhAre haiM-ApalogoM ke Ane kA kyA prayojana hai-isa prakAra usake pachane para una abhyantara sthAnIya puruSoM ne usa suvarNakAra ke putra kalAda se isa prakAra kahA ( amhe paM devANuppiyA ! tava dhUyaM bhaddAe attayaM pohilaM dAriyaM teyaliputtassa bhAriyattAe paremo, taM jANaM jANasi devANuppiyA ! juttaM vA pattaM vA salAhaNijjaM vA sariso vA saMmogo tA dija uNaM poTTilA dAriyA teyali. Ubho thaIne temanA svAgata mATe sAta ATha pagalAM sAme gaye. tyAMthI teNe AvanArAone AgaLa karIne eTale ke pite teonI pAchaLa pAchaLa cAlate tyAM AvyuM ane AvIne teNe teone Asano upara besADayA. tyArapachI Azvasta vizvasta thaIne te pite bIjA Asana upara zAMtipUrvaka besI gaye. besIne teNe teoe vinaya pUrvaka kahyuM ke he devAnupriye ! bola, tame zA kAraNathI ahIM AvyA che ? tame zA prajanathI AvyA che ? A rIte kalAda ( savakAra) nI vAta sAMbhaLIne te AtyaMtara sthAnIya purUe tene A pramANe kahyuM ke (amheNa devANuppiyA ! tava dhUyaM bhadAe attayaM poTilaM dAriyaM teyali punassa bhAriyattAe baremo, taM jANaM jAgasi devANuppiya ! juttaM vA pattaM vA salAhaNijja For Private and Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtra sambandho yogyo bhavatIti, yadi jAnAsi tadA dIyatAM khalu poTilA dArikA tetaliputrAya 'to' tarhi bhaNa-brUhi, he devAnupriya ! kiM dadmaH zulkam sammAnapuraskAra bhavate kiM samayayAmaH / tataH khalu kalAdo mUpIkadArakaH abhyantarasthAnIyAn puruSAn evamavadat-etadeva khalu devAnupriyAH ! mana zulkam , yatkhalu tetaliputro mama dArikAnimittena anugraha-dayAM karoti / ityuktamA'sau tAn abhyantarasthAnIputtassa to bhaNa devANuppiyA! kiM dalAmo sukkaM ? taeNaM kalAe mUsiyAra dArae te abhitaraThANijje purisaM evaM vayAsI) he devAnupriya hama loga tumhArI putrI poTilA dArikA ko ki jo bhadrAkI kukSi se utpanna haI hai tetalI putra amAtya kI vaha bhAryA bane isa rUpa se varaNa karane ke liye Aye hue haiM-to yadi tuma he devAnupriya ! hamArI isa yAcanA ko ucita, prApta, aura ilAghanIya-prazaMsanIya mAnate ho aura yaha samajhate ho ki yaha tetaliputra ke sAtha tumhArI kanyA kA vaivAhika saMbaMdha yogya hai-to poTTilA dArikA tetali putra ke liye pradAna kara do-aura sAtha meM yaha bhI kaha do ki hama Apake liye isa nimitta kyo sammAna puraskAra deveM / isa prakAra una saba kI aisI bAte sunakara usa suvarNa kAra putra kalAdane una Aye hue abhyaMtara sthAnIya puruSoM se isa prakAra kahA-(esa ceva NaM devANuppiyA ! mama suske jannaM teyaliputtemama dAriyA nimitteNaM aNuggahaM karei, te amitara hANijje purise vA sariso vA saMjoyo tA dijjauNaM poTilA dAriyA teyaliputtassa to bhaNa devANuppiyA ! kiMdalAmo sukaM taeNaM kalAe mUsiyAradArae te ambhitaraThANijje purisaM evaM vayAsI) he devAnupriya! tamArI bhadrA bhAryAne garbhathI janma pAmelI tamArI pidilA dArikA amAtya teTalIputranI bhAryA thAya A jAtanI mAMgaNI karavA ame tamArI pAse AvyA chIe. he devAnupriya ! tame tetaliputranI mAMgaNI ucita, lAghanIya ane prazaMsanIya mAnatA hoya temaja ema paNa tamane thatuM hoya ke amAtya tetaliputranI sAthe A lagna saMbaMdha yagya che te tame amAtya tetaliputrane piphrilAdArikA ApI de ane enI sAthe tame amane ema paNa jaNAvI de ke tamane ame enA badala sanmAna puraskAranA rUpamAM zuM ApIe? A rIte teo badhAnI vAta sAMbhaLIne te suvarNakAranA putra kalAde AdhaMtara sthAnIya purUSone A pramANe kahyuM ke (esa ceva NaM devANuppiyA ! mama sukke janna teyaliputte mama dAriyA For Private and Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmAmRtavarSiNI TI0a0 14 tetaliputra pradhAnacaritavarNanam 13 yAn puruSAn vipulena azanapAnakhAdyasyAceta punakhagandhamAlyAlaMkAreNa ca satkaroti, sammAnayati, satkRtya sammAnya, prativisarjayati / tata- khalu te = Abhyantara sthAnIyAH puruSAH kalAdasya mUvIkAradArakasya gRhAt pratiniSkrAmyanti, pratiSkrimya yatraiva taliputro'mAtya tatraivopAgacchanti, upAgatya tetaliputrAya amAtyAya 'eyamahaM ' etamartham = vivAhasya svIkRtirUpamarthaM nivedayanti // 02 // , vipuleNaM asaNapANakhAimasAimeNaM puSkavattha jAva mallAlaMkAreNaM sakkArei, sammANer3a, sakkAritA, sammANittA paDi visajjeha / taerNa te kalAyasa sUsiyAradArayassa gihAo paDinikvamaMti, paDinikkhamittA jeNeva teyaliputte amacce, teNetra uvAgacchaMti, uvAgacchittA teyaliputtassa amaccassa eyamahaM nivedeti ) he devAnupriyo / merA sanmAna puraskAra yahI hai ki jo tetali putra dArikA ke nimitta se mere Upara aisI dayA kara rahe haiM - arthAt merI putrI ko jo ve apanI patnI banAne kI cAhanA kara raheM yahI saba se bar3A una kI ora se mere liye sanmAna puraskAra pradAna kiyA jA rahA hai / isa prakAra kaha kara usa kalAda ne una abhyaMtara sthAnIya puruSoM kA vipula azana, pAna, khAdya, svAdya se evaM puSpa, vastra, gaMdha mAlA evaM alaMkAroM se khUba satkAra kiyA - sanmAna kiyA / satkAra evaM sanmAna karane ke bAda phira usane unheM visarjita kara diyaa| vahAM se visarjita hokara ve abhyaMtara sthAnIya nimitteNaM aguggahaM karer3a, te abhitaradvANijje purise viuleNaM asaNapANakhAimasAimeNaM puSkavattha jAtra mallAlaMkAreNaM sakkArei, sammANei, sakkAritA, sammANittA paDivisajjei / taraNaM te kalAyassa mUsiyAradArayassa gihAo paDinikkhamaMti, paDinikkhamittA jeNetra te yaliputte amacce, teNeva uvAgacchati, ubAga- cchittA teyaliputtassa amaJcassa eyamahaM nivedaMti ) he devAnupriye ! amAtya taitaliputra mArI dArikAne svIkAravA rUpa 2 mArA upara dayA matAvI rahyA che te ja kharekhara mArA mATe sanmAna ane puraskAranI ja vastu che. eTale ke tee mArI putrIne peAtAnI patnI patnI tarIke icchI rahyA che, eja temanA taraphathI mArA mATe sanmAna ane puraskAra rUpa che. A rIte kahIne te kalAde Abhya'tara sthAnIya purUSanA vipula azana, pAna, khAdya, svAdyathI ane puSpa, vastra, gaMdha, mALA ane alaMkArAthI khUba ja sarasa rIte satkAra karyAM ane temanuM sanmAna karyu. satkAra ane sanmAna karyAM pachI teNe temane vidAya ApI. tyArapachI te AbhyaMtara sthAnIya purUSo te suvaNu - For Private and Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAjasle . mUlam.-taeNaM kalAe mUsiyAradArae annayA kayAI sohaNaMsi tihinakkhattamuttasi poTilaM dArayaM pahAyaM savvA. laMkArabhUsiyaM sIyaM durUhai, durUhittA mittaNAisaMpIrabuDe sAto gihAo paDinikkhamai, paDinikkhamittA savviDDIe teyalIpuraM majjhaM majheNaM jeNeva teyalistagihe, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA, poTilaM dAriyaM teyaliputtasta sayameva bhAriyatAe dalayai / taeNaM teyaliputtaM poTilaM dAriyaM bhAriyattAe uva. NIyaM pAsai, pAsittA poTilAe saddhiM paTTayaM dUrUhai, dUrUhittA seyapIehiM kalasehiM appANaM majjAvei, majjAvittA aggihomaM karAvei, karAvittA pANiggahaNaM karei, karittA poTilAe bhAriyAe mittaNAi jAva parijaNaM viulegaM asagapANakhAima sAimeNaM puppha jAva pddivisjjei| taeNaM se teyaliputte poTilAe bhAriyAe aNuratte aviratte urAlAiM jAva vihrei||suu03|| . TIkA-'taeNaM' ityAdi, tataH khalu kalAdo mUSI kAradArakaH anyadA kadAcit 'sohaNaMsi' zobhane-zubhAvahe vivAhayogye 'tihinaka vattamuhunaMsi' tithinakSatramuhUrte puruSa usa suvarNakAra putra kalAda ke ghara se nikale aura nikala kara jahAM tetali putra amAtya thA vahAM Aye-yahAM Akara unhoM ne tetali putra amo. tya ko vivAha svIkRti rUpa artha kI khabara dii| sUtra // 2 // "taeNaM kalAe mUsiyAradArae" ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isa ke bAda ( mUsiyAradArae ) mUSI kAra dAraka ne ( anayA kayAiM ) kisI eka samaya (mohaNaMmi tihinakhattamuhattaMsi kAra putra kalAdanA gharathI nIkaLyA ane tyAMthI jyAM amAtya tetaliputra hato tyAM pahoMcyA. amAtya tetaliputranI pAse jaIne teoe rakatasaMbaMdha svIkA21|| 35 // 2 mAcI. // sUtra " 2 // 'taeNaM kalAe mUsiyAradArae' ityAdi Ast-(tapaNaM ) tyA257 (mUsiyAradArae) bhuupii4|2 4.2 ( annayA yAI) 5 me mate For Private and Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI TI040 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanama 15 poTTilAM dArikAM snatAM sarvAlaGkArabhUSitAM 'sIyaM ' zivikA dRrohayati Arohayati, dUrohya Arohya mittaNAi saMparibuDe' mitrajJAti saMparihataH mitrajJAti svajanasaMbandhipaH riveSTitaH, sarvAn vaivAhikAn saMbhArAn-vivAhasaMskArocita sAmagrIn gRhItvA svakAd gRhAt patiniSkrAmyati, pratiniSkramya 'sabjinoesarvadayA-sarvaprakArikayA RddhayA saha 'teyalipuraM' tetalIpurasya madhyamadhyena nirgacchan yatraiva tetale haM tatraiva upAgacchati, upAgatya poTilA dArikA tetaliputrAya svayameva bhAryAtvena dadAti / tataH khalu tetaliputro'mAtyaH poTilA dArikAM svabhAryAtvena ' uvaNIyaM ' upanIpoTilaM dAriyaM mahAyaM sayAlaMkAravibhUsiyaM mIya durUhai ) zubha tithi nakSatra, muharta meM poTilA dAriko ko snAna karA kara samasta alaMkAroM se vibhUSita kiyA aura vibhUSita kara ke phira use zivikA para baiThA diyA-( durUhittA mitta gAi saMparivuDe sAto gihAo paDinikkhamai, paDinivamittA savir3Ie teyalI puraM sajjhaM majjhe NaM jeNeva teyalissa gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA pohilaM dAriyaM teyaliputtassa sayameva bhAriyattAe dalayai ) baiThA kara phira vaha mitra, jJAti, svajana, saMbandhI parijanoM se pariveSTita hokara evaM vaivAhika samasta sAmagrI ko lekara apane ghara se nikalA / nikala kara sarva prakAra kI apanI Rddhi ke sAtha 2 tetali pura ke bIca se hotA huA jahAM tetali kA ghara thA vahAM phuNcaa| vahAM pahu~ca kara usane apanI putro poTilA dArikA ko tetali putra ko apane Apa se bhAryA rUpa se pradAna kara dii| (taeNaM ___ (sohaNasi tihinakkhattamuhutta si poTTilaM dAriya hAya sabyAlaMkAra, bhUsiyaM sIyaM durUhai) zubha tithi nakSatra, muhUrtamAM piphilA dArikAne snAna karAvIne badhI jAtanA alaMkArothI zaNagArIne tene pAlakhImAM besADI dIdhI. ( duruhitA mittaNAisaMparibuDe sAto gihAo paDinikkhamai, paDinikkha. mittA sabdhiDIe teyalIpuraM majjha majjheNaM jeNeva teyalissa gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA poTTila dAriyaM teyaliputtassa sayameva bhAriyattA dalayaDa ) besADIne te pitAnA mitra, jJAti, svajana, saMbaMdhI ane parijanenI sAthe lagnanI badhI sAdhana sAmagrI laIne gherathI nIkaLyo. nIkaLIne te arva prakAranI pitAnI RddhinI sAthe tetalipuranI vacce thaIne jyAM telikAnuM ghara hatuM tyAM pahoMce tyAM pahoMcIne teNe pitAnI putrI piphrilA dArikAne teTalI putrane tenI bhAryAnA rUpamAM ApI dIdhI. For Private and Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtre tAm upanayanIkRtAM pati, dRSTvA poTilayA sAI paTTakaM dUrohati, duruhya * seya pIrahiM ' zvetapItai := rajatasuvarNanirmitaiH 'kalasehiM ' kalazaiH ghaTaiH AtmAnaM 'majjAvei ' ma jatinapayati, majjayitvA agnisAkSiko vivAha iti hetoH 'aggihoma karAveI 'agnihomaM kArayati, kArayitvA 'pANiggahaNaM' pANigrahaNaM%D vivAhaM karoti, kRtvA poTilAyA bhAryAyAH 'mittagAi jAva parijaNaM ' mitra jJAtisvajanasambandhiparijanam pipulena azanapAna vAdyasyAyena caturvidhAhAreNa teyaliputte poTilaM dAriyaM bhAriyattAe uvaNIyaM pAsaha, pAsitto poSTilAe mahiM paTTayaM durUhai ) tetaliputra amAtya ne poTilA dArikA ko apanI bhAryA rUpa se apane liye pradAna kI huI dekhA to dekha kara vaha usa poTTilA dArikA ke sAtha paTaka para baiTha gyaa| (duruhitA seyapIehiM kalasehiM apANaM majjAi, majAvitA aggihoma karAvei, karAvittA pANiggahaNaM karei karittA poSTilAe bhAriyAe mitta gAi jAva parijaNaM viuleNaM asaNaM pANaM khAimaM sAimeNaM puSka jAva pddivisjjei| taeNaM se teyaliputte poTilAe bhAriyAe aNuratte aviratte urAlAiM jAva vihareha ) baiTha kara phira usane rajata evaM suvarNa se nirmita kalazoM dvArA apanA abhiSeka kara paayaa| abhiSeka karavA kara " agni sAkSika vivAha hotA hai" isa khyAla se phira usane agni meM homa krvaayaa| karavA kara bAda meM usane usa poTTilA dArikA kA pANi grahaNa kara liyaa| vivAha ho cukate ke anantara phira usa tetali putra amAtya ne - (taeNaM teyaliputte poTilaM dAriyaM bhAriyattAe uvaNIyaM pAsai, pAsittA poTilAe saddhiM paTTayaM durUhai) tetaliputra amAtya piTilA dArikAne tenI bhAryA rUpamAM ApelI joIne te paTTikA darikAnI sAthe paTTaka upara besI gaye. (duruhitA se yapIehiM kalasehiM apANaM majjAvei, majjAvittA- aggihoma karAvei, karAvittA poTilAe bhAriyAe mittaNAi jAva parijaNaM viuleNaM asaNaM pANaM khAimaM sAimeNaM puSpha jAva paDivisajjei / taeNaM se teyaliputte poTTilAe bhAriyAe aNurate aviratte urAlAiM jAra viharei ) besIne teNe cAMdI ane sonAnA kaLaze vaDe pitAno abhiSeka karAvaDAvyo. abhiSeka karAvaDAvIne teNe "agni sAkSika lagna thAya che' Ama vicArIne teNe agnimAM havana karAvaDAvyo. tyArapachI teNe poTilA dArikAnuM pANi grahaNa karyuM. lagnanI vidhi pUrI thayA bAda tetaliputra amAtye For Private and Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir banagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a014 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam 17. 'pupphajAva' puSpayAvat-puSpavastrAdinA yAvanmAlyAlaGkArAdinA satkAraya ti, satkArya ' paDivisajjei ' prati visarjayati / tataH khalu sa tetaliputro'mAtyaH poTTilAzaM bhAryAyAm 'aNurate' anuraktaH AsaktaH 'aviratte ' aviraktA atyantAnurakta ityarthaH, 'urAlarAI jAva' udArAn yAvat-udArAn bhogabhogAn viSayabhogAn bhuAno viharati / / sU03 / / mUlam-taeNaM se kaNagarahe rAyA rajje ya raTre ya bale ya bAhaNe ya kose ya koTrAgAre ya aMteure ya mucchie4 jAe putte viyaMgei, appegaiyANaM hatthaMguliyAo chiMdai, appegaiyANaM hatthaMguTTae chidai, evaM pAyaMguliyAo pAyaMguTTaeci, kannasakkulIevi, nAsApuDAI phAlei, aMgamaMgAI viyaMgei / taeNaM tIse paumAvaIe devoe annayA puThavarattAvarattakAlasamayasi ayabheyArUva ajjhasthie5 samuppajjitthA evaM khallu kaNagarahe rAyA rajje va jAva putte viyaMgei, jAva aMgamaMgAI viyaMgei / taM jai ahaM dArathaM payAyAmi, seyaM khalu marma taM dAragaM kaNagarahasla rahastiyaM ceva sArakkhemANIe saMgo. poTilA bhAryA ke mitra, jJAti, svajana saMbandhi parijanoM kA asana, pAna, khAdya evaM svAdya rUpa caturvidha AhAra se tathA puruSa, vastra yAyana mAlya alaMkAra Adi se satkAra karavAyA, satkAra karavAne ke bAda phira una saba ko vahA~ se vidA kara diyaa| isake pazcAt poTilA bhAryA meM Asakta evaM anurakta bane hue usa tetali putra amAtya ne usake sAtha paMcendriya saMbandhI sukhoM kA anubhava karane lgaa| sUtra // 3 // padilA bhAryAnA mitra jJAti, svajana saMbaMdhI ane parijanone azana, pAna, khAdya ane svAdya rUpa ca ra jAtanA AhArathI temaja puSpa, vastra yAt mAlya alaMkAra vagerethI satkAra karAvaDAvyuM ane satkAra karAvaDAvyA pachI teNe badhAne pitAnA gherathI vidAya apI. tyArapachI polphilA bhAryAmAM Asakta ane anu. rakta thayela te amAtya tetaliputra tenI sAthe paMcendriya saMbaMdhI sukhane SEA1 421dAvya.. / / sUtra "3" / / For Private and Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAjastre vemANIe viharittae tikaTTha evaM saMpehei, saMpehitA teyaliputtaM amaJca saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! kaNagarahe rAyAraje ya jAba viyaMgei, taM jai NaM ahaM devANuppiyA ! dAragaM payAyAmi / taeNaM tumaM devANuppiyA ! kaNagarahassa rahassiyaM caiva aNupuvveNaM sArakkhemANe saMgovemANe saMbaDDehi / taeNaM se dArae ummukkavAla. bhAve jovaNagamaNuppatte tava ya mama ya bhikkhAbhAyaNaM bhavistai / taeNaM se teyaliputte paumAvaIe eyamaha paDisuNei, paDisuNittA paDigae // sU0 4 // TIkA-'taeNaM se' ityAdi / tataH khalu sa kanakaratho rAjA rAjye ca-rASTre ca-deze bale sainye ca, vAhane azvAdiSu ca koze-bhANDAre ca dhAnyAdInAM koSThAgAre ca antaH pure ca, 'mucchie' mUchitA mohaM prAptaH, gRddhA AsaktaH prathitaH vizeSeNAsaktaH, adhyupapannaH sarvathA tatparAyaNaH, jAe 2=jAtAn 2= utpannAna 2 putrAn 'viyaMgei ' vyaGgayati-vigatAni aGgAni yeSAM tAn vyaGgAn 'taeNaM se kaNagarahe rAyA' ityaadi| TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (se kagagarahe rAdhA rajje ya raTe ya yale ya pAhaNe ya kose ya koTThAgAre ya aMteure ya mucchie 4 ) vaha kanakaratha rAjA rAjya meM rASTra meM sainya meM azvAdi bAhana meM, dhAnyAdikoM ke koSTAgAra meM evaM antaH pura meM mUchita, gRddha atyaMta aturaka evaM adhyupapanna-sarvathA tatparAyaNa bana gayA / so (jAe putta viyaMgei ) taeNaM se kaNagarahe rAyA ityAdi ( taeNaM) tyAmA Esttha-( se kaNagarahe rAyA rajjeya rahe ya vale ya vAhaNe ya koDAgAre ya aMteure ya mucchie 4) te kanakaratha rAjA rAjya rAjyamAM, rASTramAM, sinyamAM, adha vagere vAha. namAM, dhAnya vagerenI bAbatamAM, keSTAgAramAM ane raNavAsamAM mUchita, vRddha, tha! mAsAta ane adhyupapanna saMpUrNa pAye tat52 thaI gayo. methI ( jAe put viyaMgei) tenmekA potAnA putrAne magahIna manAvI to to. For Private and Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TokA a0 14 tetaliputrapradhAnayaritavarNanam 19 karotIti vyaGgayati aGgahInAn karoti / 'viiMtei ' iti pAThe vikartayati chinatti ityoMvodhyaH / tatpakAramAha-apyekeSAM keSAMcidutpannAnAM putrANAM hastAjulIchinatti, apyekeSAM keSAMcit bAlAnAM hastAGguSThAna chinatti / evaM pAdAnulikAH pAdAGguSThAna api, evaM 'kaNNasakulIe vi' karNazaSkulIrapi-karNAnapi tathA nAsApuTAni ca 'phAlei ' pATayati-chinatti, ityarthaH / anena prakArega eSa kanakarayo rAjA bAlAnAm 'aMgamaMgAI' aGgAni aMgAni sarvAgyaGgAni vyaGgyati-chinatti / tataH khalu anena prakAreNa samutpannAnAM putrANAM vinAzAnantaram ' tIse' tasyAH kanakarathasya rAjyAH padmAvatyAH devyA anyadA 'punarattAvarattakAlasamayaMsi' pUrvarAtrApararAtrakAlasamaye-rAH pazcime bhAge ayametadrUpa AdhyAtmika Atmagato utpanna hue apane putroM ko aMgahIna kara detaa| (appegaiyANaM hatthaM guliyAo chiMdai, appegaiyANaM hatthaMguTThae, chiMdai, evaM pAyaMguliyAo pAyaMguDhae vi kannasakkulIe vi, nAsApuDAI phAlei, aMgamaMgAI viyaMgei ) kitaneka bAlakoM ke vaha hAthoM kI aMguliyoM ko cheda detA thA, kitaneka bArakoM ke hAthoM ke aMgUThoM kokATa detA thA, isI taraha vaha pairoM kI aMguliyoM ko pairoM ke aMguSThoM ko, kAnoM ko nAsA puToM ko cheda detA thaa| isa taraha yaha kanaka ratha rAjA bAlakoM ke aMgoM kA bhaMgakara detA thaa| (taeNaM tIse pAumAvaIe devIe annayA pundharattAvarattakAlasamayaMsi ayameyArUve ajjhathie 5 samu. ppajitthA) isa prakAra samutpanna putroM ke vinAza ke bAda usa kanakaratha rAjo kI rAnI padmAvatI devI ke kisI eka samaya rAtri ke pazcima bhAga meM yaha isa prakAra kA AdhyAtmika yAvat manogata saMkalpa utpanna ( appegaiyANaM hatthaMguliyAo chiMdai appegaiyANaM hatthaMguSThae chiMdai, evaM pAyaMguliyAo pAyaMguTTae vi kannasakkulie vi, nAsA puDAiM phAlei, aMgamaMgAIviyaMgei) keTalAka bALakonI te hAthanI AMgaLIo kapAvI nakhAvate hatA, keTalAka bALakonA hAthanA aMgUThAo kapAvI naMkhAvate have, A rIte te paganI AMgaLIone, paganA aMgUThAne, kAna, nAkane kapAvI naMkhAvate hato. Ama te kanakaratha rAjA bALakanA aMgenuM te chedana karAvI naMkhAvate hate. (taeNaM tIse pAumAvaIe devIe anayA punarattAvarattakAlaptamayasi ayamevAkhve ajjasthie 5 samupajjitthA ) A pramANe jamelA putronA vinAza pachI te kanakaratha rAjAnI rANI padmAvatI devIne ke eka samaye rAtrinA chelA paheramAM A jAtane AdhyAtmika yAvatuM mane gata saMkalapa utpanna thaye ke - For Private and Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAgasUtre vicAro yAvat manogataH saMkalpaH, 'samuppajjitthA ' samudapadyata / saMkalpaprakAramAha-' evaM khalu' ityAdi-evaM khalu kanakaratho rAnA rAjye ca yAvat vynggyti| yAvat aGgAni aGgAni vyaGgayati anena prakAreNa kutsitamAreNa mArayati / tadyadi khalu ahaM dArakaM 'payAyAmi ' prajanayAmi, seyaM khalu mamaM taM dAragaM kaNagarahassa rahastiyaM ceva sArakkhemANIe saMgovemANIe viha rittara' zreyaH khalu mama taM dAraka kanakarathasya -- rahassiyaM ceva ' rahasthikameva guptameva ApadaH saMrakSantyA ' saMrakkhamANIe' saMrakSantyAH bhUpadRSTayAdeH, 'saMgomAgIe' saMgopAyantyA bhUpakRtopadrAt vihartum , ' tikaDu' iti kRtvA iti manasi kRtvA evaM saMpekSate evaM vicArayati saMprekSya-vicArya tetaliputramamAtyaM pradhAnaM zabdayati, zabdayitvA ecamavadat-evaM khalu devAnupriya ! kanakaratho rAjA ' rajjeya jAva viyaMgei ' rAjye ca yAvad vyaGgayati rAjyAdiSu ca mUcchito jAtAn putrAn vikRtAGgAna karotti evaM teSAmaGgopAGgAni khaNDayati / anayA rotyAHputrAnmArayati, tadyadi khalu ahaM devAnupriya ! dArakaM prajanayAmi / tataH khalu tvaM kanArathasya rahasyikameva huA-(evaM khalu kagagarahe rAyA rajje ya jAva putte viyaMgei, jAva aGga * maMgAI viyaMgei ) yaha kanakaratha rAjA rAjya AdimeM mUrchita gRddha, atyanta anurakta evaM adhyupapanna atyanta tatpara banakara putroM ko kATa detA hai-burI taraha se unheM mAra DAlatA hai ( taM jai ahaM dArayaM pAyAyAmi, seyaM khalu mamaM taM dAragaM kaNagarahasta rahassiyaM ceva sArakkhemANIe saMgovemANIe viharittae tti kaTUTu evaM saMpehei, saMpehittA, teyaliputtaM abhacca saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! kaNa. garahe rAyA rajje ya jAva viyaMgei taM jaiNaM ahaM devANupiyA! dAragaMpayoyomi, taeNaM tumaM devANuppiyA! kaNagarahassa rahasmiyaM ceva aNupuSve ( evaM khalu kaNagarahe rAyA rajje ya jAva putte viyaMgei, jAva aMga maMgAI viyaMgei) karatha rAjA rAjya vagerenI bAbatamAM mRchita gRddha, khUbaja Asakta ane azrupapanna-atyanta tatpara thaIne-putrone aMgahIna karAvI nAkhe che yAvat temanA aMgone kapAvI nakhAve che ane kharAba hAlatamAM teone marAvI naMkhAve che. (taM jai ahaM dArayaM pAyAyAmi, seyaM khalu mamaM taM dAragaM kaNagarahassa rahassiyaM ceva sArakkhemANIe saMgovemANIe viharittae tikaTu evaM saMpehei, saMpehittA teyaliputaM amaccaM sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! mANasarahe, sapA rajje ya jAva viyaMgeI taM jaiNaM ahaM devANuppiyA ! dAraMga payAyAmi, taraNa tumaM devANuppiyA ! kaNagarahassa rahastiyaM va aNuyuThaveNaM sArakkhe. For Private and Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 40 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam 'aNupuvveNa ' AnupU] ga-yathAkramam saMrakSan thUradRSTayAditaH saMgopAyana bhUpakRto padravAt taM dArakaM 'saMvar3ei' saMbaddhaya, tasya bAlasya vRddhimupanaya / tataH khalu sa dArakaH 'ummukkavAlabhAve' unmuktabAlabhAvaH--unmuktaH parityakto bAlabhASo bAlatvaM yena saH, 'jomaNagamaNuppatte' yauvanakamanuprAptaH prAptatAruNyaH tava mama ca NaM sArakkhemANe saMgovemANe saMbaDDehiM / taeNaM se dArae ummukkabAla bhAve jodhaNagamaNuppatte tava yamama ya bhikkhAbhAyaNaM bhavistai taeNaM se teyaliputte paumAvaie eyamaDhe paDipluNei, paDisuNittA paDigae) to yadi mere yahAM putra utpanna hotA hai-maiM putra ko utpanna karatI hU~to mujhe yahI yogya hai ki maiM rAjA kanakaratha ko khabara na paDe isa rUpa se usakI rakSA karU~-unakI dRSTi se -use bacAkara rakhU-aisA usane mana se vicAra kiyaa| vicAra kara phira usane amAtya tetaliputra ko ghulAyA-bulAkara usa se aisA kahA-he devAnupriya ! kanakaratha rAjA rAjya Adi meM itanA adhika mUrchita gRddha-atyaMta anurakta evaM adhyupapanna banA huA hai jo vaha utpanna hue bAlakoM ko aMga hIna kara detA hai-unake hAthoM kI aMguliyoM Adi aGgoM ko kATa detA hai| to he devA nupriya ! yadi maiM putra ko utpanna karatI hU~ to devAnupriya tuma use rAjA ko khabara na paDe isa rUpa se rakSita karate hue aura unakI dRSTi se bacAte hue kramazaH vRddhiMgata kro| jaba vaha bAlaka kramazaH saMvarddhita hotA huA bAlyAvasthA se rahita hokara yauvanAvasthA vAlA bana jAyagA mANe saMgovemANe saMbaDehiM / taeNaM se dArae ummukka vAlabhAve jovaNagamaNupatte tava ya mama ya bhikkhAbhAyaNaM bhavissai taeNaM se teyaliputte paumAvaie eyamaDhe paDisuNei paDisuNitA paDigae) have mane putra utpanna thavAnuM ja che, te mane e ja yogya lAge che ke kanakaratha rAjAne khabara paDe nahi te rIte bALakanI rakSA karuM. temanI kudaSTithI tene bacAvuM. A pramANe teNe manamAM vicAra karyo vicAra karIne teNe amAtya tetaliputrane bolAvyo ane bolAvIne tene kahyuM ke he devAnupriyA rAjA kanakaratha rAjya vagerenA kAmamAM ATale badhe mUcchita, gRddha-khUbaja Asakta ane agrupapanna thaI paDe che ke te janmelA bALakonA aMge kapAvI nAkhe che. temanA hAthanI AMgaLIo vagere aMgene kapAvI nAkhe che. je he devAnupriya! huM putrane janma Ape te devAnupriya tame rAjAne khabara paDe nahIM tema temanI kudaSTithI bALakanI rakSA karatA tenuM bharaNa-poSaNa karo. je te For Private and Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtra 'bhikkhAbhAyaNaM' bhikSAbhAjanam-bhikSAyA AdhArabhUto bhaviSyati / tataH khalu sa tetaliputraH pAvatyAH ekamathai pratizRNoti-svIkaroti, pratizrutya svIkRtya padmAvatyAH samI gat patigataH svagRhe gatavAn / / 04 // __mUlam-taeNaM paumAvaI ya devI poTilA ya amaccI sayameva ganbhaM givhai, sayameva parivahai / taeNaM sA paumAvaI navaNhaM mAsANaM jAva piyadaMsaNaM suruvaM dAragaM payAyA, jaM rayaNi ca NaM paumAvaI dArayaM payAyA taM rayaNiM ca NaM poTilA vi amaccI navaNhaM mAsANaM viNihAyamAvannaM dAriyaM pyaayaa| taeNaM sA paumAvaI devI ammadhAiM sadAvei sadAvittA evaM vayAsI-gacchaha NaM tume ammo! tetaligihe tetaliputtaM amaccaM rahassiyaM ceva sadAveha / taeNaM sAammadhAI tahatti paDisuNei, paDisuNittA aMteurassa avadAreNaM Niggacchai, NigacchittA, jeNeva tetalissa gihe jeNeva tetaliputte teNeva urAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! paumAvaI devI sadAvei / taeNaM tetaliputtaM ammadhAIe aMtie eyama soccA haTatuTe annadhAIe saddhiM sAo gihAo Niggacchai, NiggacchitA aMteurassa avadAreNaM rahassiyaM ceva aNuppavisai, aNuppavisittA jeNeva paumAvaI devI teNeva to hamAre tumhAre donoM ke liye bhikSA pAtra-bhikSA kA AdhAra bhUtabana jAyagA isa prakAra padmAvatI ke isa kathana rUpa artha ko usa teta liputra amAtyane svIkAra kara liyaa| aura svIkAra karake phira vaha padmAvatI devI ke pAsa se apane ghara para calA aayaa| suu04|| bALaka Akhare mATe thaI jaze ane bacapaNa vaTAvIne juvAna thaI jaze te mArA ane tamArA baMnene mATe bhikSApAtra bhikSAne AdhArabhUta thaI jaze. A rIte padmAvatInA A kathana rUpa ane te tetaliputra amAtya svIkAra karIne te padmAvatI devInI pAsethI vidAya laIne pitAne ghera AvI gaye. sU. 4 For Private and Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 14 tetaliputrapradhAna caritavarNanama 23 uvAgae karayalapariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM. kaTTha evaM vayAsI-saMdisatu NaM devANuppiyA ! jaMmae kAyavvaM ? taeNaM paumAvaI tetaliputtaM evaM vayAsI-evaM khalu kaNagarahe rAyA jAva viyaMgei, ahaM ca NaM devANuppiyA ! dAragaM payAyA taM tumaM NaM devANuppiyA ! eyaM dAragaM gehAhi jAva tava mama ya bhikkhAbhAyaNe bhavissai tikaDe tetaliputtaM dalayai / taeNaM tetaliputte paumAvaIe hatthAo dAragaM geNhai giNhattA uttarijjeNaM pihei,pihittA aMteurasta rahassiyaM avadAreNaM Niggacchai, NiggacchittA, jeNeva saye gihe jeNeca pohilA bhAriyA, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA poTilaM evaM kyAsI-evaM khalu devAguppiyA! kaNagarahe rAyA raje ya jAba viyaMgei, ayaM ca NaM dArae kaNagarahastaputte paumAvaIe attae, taM gaM tumaM devANuppiyA ! imaM dAragaM kaNagarahassa rahassiyaM ceva aNupuveNaM sArakkhAhi ya saMgovAhi ya saMvaDvehi ya / taeNaM esa dArae umukkabAlabhAve tava ya mama ya paumAvaIe ya AhAre bhavistai tti kaTu poTTilAe pAse Nivikhavai, NivikhavittA, pohilAo pAsAo vinihAyamAvanniyaM dAriyaM geNhai,geNhittA uttarijeNaM pihei, pihittA aMteurassa avadAreNaM aNuppavisai, aNuppavisittA jeNeva paramAvaI devI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paumAvaI e devIe pAse ThAvei, ThAvittA jAva paDiNiggae / taeNaM tIse paumAvaIe aMgapariyAriyAo paumAvaiM devi viNihAyamAvannaM ca For Private and Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 jJAtAdharmakathAsUtre dArikhaM pAlati, pAsitA jeNeva kaNagarahe rAyA teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA karayalapariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM ma sthae aMjaliM kaTTu evaM vayAsI evaM khalu sAmI ! paumAvaI devI mailliyaM dAriyaM payAyA / taraNaM kaNagarahe rAyA tIse mailliyAe dAriyAe nIharaNaM karei, bahUNi loiyAI mayakivAI karei. karitA kAleNaM vimayasIe jAe / taraNaM se teta lipuleko huMbiya purise sahAvei, sadAvittA, evaM vayAsI - khippAmetra cAragasohaNaM jAva ThiivaDiyaM, jamhANaM amhaM esa dArae kaNagarahasla rajje jAe, taM hou NaM dArae, nAmeNaM kaNagajjhae jAva bhoga samatthe jAe // sU0 5 // 6 TIkA- ' taraNaM' ityAdi / tataH khalu padmAvatI ca devI pohilA ca amAtyI samametra garbha gRhNAti, samamevagarbha parivahati dhArayati / tataH khalu sA padmAvatI navahaM mAsANaM jAva' navAnAM mAsAnAM navasu mAsesu vyatIteSu yAvat satsu 'viSadaMsaNaM' priyadarzanam - priyaM cetoharaM darzanamavalokanaM yasya taM = darzakajanaceohAdajanakaM surUpaM dArakaM 'payAyA' prajAtA=majanitatratI / yasyAM rajanyAM ca taNaM paramAI devI ' ityAdi // 6 TIkArtha - (eNaM) isake bAda ( paumAvaI ya devI pohilAya amaccI sayameva garbha girahai) padmAvatI devI aura pohilA amAtyI ne sAtha hI garbha dhAraNa kiyA / (taeNaM sA paumAvaI navahaM mAsANaM jAva piyadasaNaM surUvaM dAragaM payAyA ) padmAvatI devI ne jaba nau mAsa acchI taraha garbha ke samApta ho cuke taba darzakajana cittAhlAda janaka acche rUpa zAlI putra ko janma diyaa| (jaM syaNiM ca NaM paumobaI dArayaM payAyA 'taeNa paumAvai ya devI' ityAdi TIartha - (taeNaM) tyArayachI (paramAi ya devI poTTilA ya amacI mayameva gamaM giNhai ) padmAvatI devI bhane poTTisA samAtyo sAthai sAthai garbha dhArazu ye. ( taraNaM sA paramAvaI nAvahaM mAsANaM jAna piyadaMsaNaM surUvaM dAraNaM payAyA ) jyAre nava mApu sArI rIte pasAra thai gayA tyAre padmAvatI devIe henArAe joIne prasanna thai jAya evA rUpALA putrane janma Apyo. For Private and Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam 25 khalu padmavatI dArakaM prajAtA tasyAM rajanyAM ca khalu poTilApi amAtyI 'navaNDaMmAsANaM' navAnAM mAsAnAm navasu mAseSu vyatIteSu 'viNihAyamAvana ' vinighAtamApannAm-mRtAm dArikAM prajAtA-janitavatI / ' taeNaM' tataH khalu putrajanmA. nantaraM sA padmAvatI devI ambadhAtrIM zabdayati, zabdayitvA evamavadat-gacchata khalu yUyamamba ! 'tetaligide ' tetaligRhe-tetaleramAtyasya gRhe tetaliputramamAtya rahasyikam anyairaparijJAtameva zabdayata-Aiyata / tataH khalu sA ambadhAtrI tatheti pratizrRNoti, aGgIkaroti, pratizrutya antaH purasya ' avadAreNaM ' apadvAreNa-pRSThadvAreNa nirgacchati, nirgatya, yauva tetale ham , yauva tetaliputrastava upA. gacchati, upAgatya karatala yAvad aJjalipuTaM kRtvA evamavAdIt-evaM khalu he taM rayaNiM ca Na poTilAvi amacI navaNhaM mosANa vigihAyamApana dAriyaM pAyA) jisa rAtri meM padmAvatI devI ne putra ko janma diyA thA usI rAtri meM poTilA amAtyI ne bhI nau mAsa vyatIta ho jAne para eka marI hui kanyA ko janma diyA (taeNaM sA paumAvaI ammadhArya sahAveha, sadAyittA evaM kyAsI gacchaha NaM tume ammo ! tetaligihe tetalIputtaM amaccaM rahassiyaM ceva saddAveha) isa ke bAda usa padmAvatI ne ambadhAtrI ko ghulavAyA aura vulavAkara usase aisA kahA he amma ! tuma tetali amAtya ke ghara para jaao| aura kisI ko pattA na par3e isa rUpa se tuma tetali putra amAtya ko bulA laao| (taeNaM sA a. mmadhAI tahatti paDisuNei. paDisuNittA aMteurassa avadAreNaM Niggacchai jiggacchittA jeNeva tetalissagihe jeNeva tetaliputte teNeva uvA. gacchai, uvAgacchittA karayala jAva evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA (jaM rayaNiM ca NaM paumAvaI dArayaM payAyA taM rayaNiM ca NaM poTilA vi amabI navaNhaM mAsANaM viNihAyamAvanna yAriyaM payAyA) je rAtrie padmAvatI devIe putrane janma Ape te ja rAtrie porilA amAtyIe paNa nava mAsa pUrA thavAthI eka marelI kanyAne janma Ape (taeNaM sA paumAvaI ammadhAyaM sadAvei, sadAritA evaM vayAsI gacchaha NaM tume ammo ! tetaligihe tetaliputta amacca rahassiya caiva sadAveha ) tyArapachI te padmAvatIe aMbadhAtrIne bolAvI ane bolAvIne tene A pramANe kahyuM ke he amba ! tame tetali amAtyane ghera jAo ane koIne khabara paDe nahi tema tetaliputra amAtyane tame ahIM bolAvI lAve. (taeNaM sA ammadhAI tahatti paDisuNeDa, paDisuNittA aMteurassa avadAreNaM Niggacchai NiggacchittA jeNeva tatalissa gir3e jeNeva tetalipatte teNeta uvA hA4 For Private and Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathA devAnupiya ! padmAvatI devI bhavantaM zabdayati / tataH khalu tetaliputraH 'aMbadhAIeaMtie ' ambadhAcyA antike ambadhAcyAH sakAzAt etamartha zrutvA hRSTatuSTo'mbadhAcyAH sAddhaM svakAd gRhAd nirgacchati, nirgatya antapurasya apadvAreNa rahasyikamevapracchannameva anupravizati, anupavizya, yatraiva padmAvatI devI tatraiva 'ugae' upAgataH saMprAptaH karatalaparigRhItaM dazanakhaM zirasAvarta mastake'JjaliM kRtvA evaM vakSyamANaprakAreNa avadat- saMdisatu ' saMdizatu-AjJApayatu khalu he devAnupriye ! paumAvaI devI sadAvei / taeNa tetaliputte ammadhAIe aMtie eyamaDhe soccA haTTa tuDhe ammadhAIe saddhiM sAo gihAo Niggacchada) padmA. vatI devI ke isa prakAra vacana sunakara usa ambadhAtrI ne tatheti kaha kara usakI AjJA ko svIkAra kara liyaa| svIkAra kara ke phira vaha aMtaH pura ke apadvAra se-pIche ke daravAje se bAhira nikalI-nikala kara jahAM tetali kA ghara aura usameM bhI jahAM tetaliputra thA vahAM gii| vahAM jAkara pahile usane tetaliputra amAtya ko donoM hAtha jor3a kara namaskAra kiyA-bAda meM bolI-he devAnupriya ! Apako padmAvatI devI bulA rahI haiN| ambadhAtrI ke mukha se isa prakAra vacana suna kara va tetali. putra harSita evaM tuSTa hotA huA amyAdhAtrI ke sAtha hI apane ghara se niklaa| (NiggacchittA aMteurassa avadAreNaM rahassi yaM ceva aNuppavisai, aNuppavisittA jeNeva paumAvaI devI teNeva uvAgae karayalapariggahiyaM dasaNahaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTu evaM vayA. gacchai, upAgacchittA karayala jAva evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! paumAvaI devI sahAvei / taeNaM tetaliputte ammadhAIe aMtie eyamaTaM socA haTThatuDhe amma. dhAIe saddhi sAo gihAo Nigacchai ). - A rIte padmAvatI devInI vAta sAMbhaLIne aMdhAtrIe "tatheti (sAruM) Ama kahIne temanI AjJA svIkArI lIdhI. svIkArIne te raNavAsanA pAchalA bAraNethI bahAra nIkaLI ane nIkaLIne jyAM tetaliputranuM ghara ane temAM paNa jyAM tetaliputra amAtya hatA tyAM pahoMcI. tyAM pahoMcIne teNe sau pahelAM baMne hAtha joDIne tetaliputrane namaskAra karyA ane tyArapachI teNe kahyuM ke he devAnupriya ! tamane padmAvatI devI bolAve che. aMbadhAtrInA mukhathI A jAtanI vAta sAMbhaLIne tetaliputra harSita temaja saMtuSTa thate aMdhAtrInI sAthe sAthe ja te potAnA gherathI raNavAsa tarapha ravAnA thaye. (NigacchittA aMteurassa avadAreNaM rahassiyaM ceva aNuppavisai, aNuNpa visittA jeNeva paumAvaI devI teNeva uvAgapa, karayalapariggahiyaM dasaNaI sira. For Private and Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nagI * varSiNI TI0ma0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam "jaMmae kAyavvaM ' yanmayA kartavyam , tataH khalu padmAvatI devI tetaliputramevamava. dada evaM khalu kaNagarahe rAyA viyaMgei ' evaM khalu kanakaratho rAjA vyaGgayAta he devANupriya ! mayA pUrvamevakathitaM-yatkanakaratha utpannAnputrAn vikRtAnAn kRtvA mArayati / ahaM ca khalu devAnupriya ! dArakaM prajAtA-prajanitavatI, "taM vasmAt kAraNAt tvaM khalu devAnupriya ! etaM dArakaM gRhANa yAvat tava ca mama ca sI saMdisaMtu NaM devANuppiyA ! jaMmae kAyavvaM ? taeNaM paumAvaI tetali puttaM evaM vayAsI-evaM khalu kaNagarahe rAyA jAva viyaMgei, ahaM caNaM devANuppiyA dAragaM payAyA taM tumaMNaM devANuppiyA! eyaM dAragaM gehAhi calakara vaha aMtaH pura ke pRSTha bhAga ke dvAra se kisI ko Ane kA patA na lage isa rUpa se vahAM praviSTa huaa| praviSTa hokara jahAM padmAvatI devI thI vahAM gyaa| vahAM jAkara usane donoM hAtha jisameM juDe hue haiM aura dazonakha jisameM haiM aisI aMjaliko dakSiNa tarapha se ghumAkara bAyeM tarapha lejAkara aura mastakapara aMjali ko rakhakara kahA-arthAt namaH skAra kara pUchA he devAnupriye ! jo mujhe karane yogya kArya hai usa ke karane kI Apa AjJA diijiye| isa ke bAda padmAvatI devI ne tetaliputra: se isa prakAra kahA-he devAnupriya ! maiMne tumase pahile hI kaha rakkhA hai| ki kanakaratha utpanna hue putroM ko vikRta aMga banAkara mAra DAlatA hai| aura maiMne he devAnupriya ! putra ko utpanna kiyA hai / isaliye tuma he devAsAvataM matthae aMjaliM kaDu evaM vayAsI-saM disaMtu NaM devANuppiyA ! jaMmae karaNijja taeNaM paramAvIi devI vayAsI-evaM khalu kaNagarahe rAyA jAra viyaMgei aI caNa devAnupiyA !dAragaM payAyA taM tumaM gaMdevANuppiyA ! evaM dAragaM geNhAhi ) tyAM pahoMcIne raNavAsanA pAchalA bAraNethI koIne khabara paDe nahi tema raNavAsamAM praviSTa thaI gaye. praviSTa thaIne te jyAM padmAvatI devI hatI tyAM pahoMce. tyAM pahoMcIne teNe daze nakha jemAM che evA baMne hAtha joDIne aMjali banAvIne tene jamaNI bAjuthI pheravIne DAbI bAju tarapha laI jaIne mastaka upara aMjali mUkIne A pramANe kahyuM-eTale namaskAra karIne pUchayuM ke-he devAnupriye ! mAre lAyaka je kaMI paNa kAma hoya te mane kahe. tyAra pachI padmAvatI devIe tetaliputrane A pramANe kahyuM ke he devAnupriya ! tamane meM pahelethI kahI rAkhyuM che ke rAjA kanakaratha utpanna thayelA putrane aMgahIna karI nAkhe che. ane te devAnupriya! mAre putra thayo che. he devAnamiya! e bALakane tame laI jAo. For Private and Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAjasUna bhikSAbhAjanamiva bhikSAbhAjanaM, yathA bhikSAbhAjanaM jIvana nirvAhayati tathA'yamapi jIvananirvAhako bhaviSyati 'ttika?' iti kRtvAH ityuktyA ' tetaliputtaM ' tetali. putrAya prAkRtatvAdatra dvitIyA dadAtitetaliputrasya haste dArakamarpayati / tataH khalu tetaliputraH padmAvatyA hastAbhyAM dArakaM gRhNAti, gRhItvA uttarIyeNa-uttarIyavastreNa taM ' pihei' pidadhAti AcchAdayati, 'pihittA' pidhAya antaH-purasya 'rahassiya' rahasyi-pracchannaM yathA syAttathA apadvAreNa nirgacchati, nirgatya yauva svakaM gRhaM kauka poTilA bhAryA tatraiva upAgacchati, upAgatya poTilAmevamavAdIt-evaM khalu he devAnupiye ! kanakaratho rAnA rAjye ca yAvad vyaGgayati svaputrAn mArayati ayaM ca khalu mama hastasthito dArakaH kanakarathasya putraH padmAvatyA Atmajo mayAjAnItaH, ' taM' tasmAt kAraNAt khalu he devAnupiye ! imaM dArakaM 'kaNagarahassanupriya ! isa bAlaka ko lelo (jAva tava mama ya bhikkhAbhAyaNe bhavissaitti kaTUTu tetaliputtaM dalayai ) yAvat yaha hamAre tumhAre liye bhikSA kA bhAjana ho jAyagA jisa prakAra bhikSA bhAjana jIvana nirvAhaka hotA hai-usI taraha yaha bhI jIvana nirvAhaka hovegA isa prakAra kahakara usame tetaliputra ke hAthameM Apane putra ko de diyaa| (taeNaM tetaliputte paumAdhaIe hatthAo dAragaM gehaI ) tetaliputra ne bhI padmAvatI devIke hAtha se bAlaka ko le liyaa| (giNhittA uttarijjeNaM pihei, pihittA aMte urassarahastiyaM avaddAreNaM Niggacchai,NiggacchittA jeNeva sae gihe jeNeva pohilA bhoriyA-teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA-pohilaM evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA! kaNagarahe rAyA rajje ya jAva viyaMgei, ayaM (jAva tava mama ya bhikkhAbhAyaNe bhavissaittika? tetaliputtaM dalayai) e mArA ane tamArA mATe be bhikSAbhAjana' thaze eTale ke jema bhikSAnuM pAtra jIvanane TakAvanAra hoya che temaja A bALaka paNa jIvana nirvAhaka thaze. A pramANe kahIne teNe tetaliputranA hAthamAM potAnA nava jAta putrane seMpI dIdhe. (taeNaM tetaliputte paumAvaIe hatthAo dAragaM geNhai) tetaliputre paNa padmAvatI devInA hAthamAMthI bALaka laI lIdhuM. ... (giNhittA uttarijeNaM pihei pihitA aMteurassa rahassiyaM avadAreNaM nimmanchai, NiggacchittA jeNeva sae gihe jeNeva pohilA bhAriyA-teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA, poTilaM evaM vayAsI, evaM khalu devANuppiyA ! kaNagarahe rAyA rajje ya jAva viyaMgei, ayaM ca NaM dArae kaNagarahassaputte paumAvaIe Alae For Private and Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam , rahassiyaM ceva ' kanakarathasya rahasyikameva kanakaratho yathA na jAnIyAttathaiva 'aNu. puSeNaM' AnupUryeNa anukrameNa tatkRtopadravatazca 'sArakvAhi ya' saMrakSya kanakaravaH paSTitaH saMgopAya ca tatkRtopadravataH, tathA saMvar3ahiya' saMvardhaya ca-stanyapAnAdi: mA'sya bAlasya vRddhimupanaya ! tataH khalu eSa dArakaH unmuktabAlabhAkaH tava ca mama dha padmAvatyAzca 'AhAre' AdhAraH AdhArasvarUpo bhaviSyati ' tikaDu' itikarayA ca NaM dArae kaNagarahassa putte paumAvaIe attae, taM gaM tumaM dAragaM kaNagarahassa rahassiyaM ceva aNupuvveNaM sArakkhAhiM ya saMgovAhi ya saM. bar3ehi ya) lekara phira use apane dupaTTe se Dhaka liyA aura Dhakakara pracchanna guptarUpa se aMtaH pura ke pIche ke daravAje se bAhara nikala gyaa| nikala kara jahAM apanA ghara aura poTTilA bhAryA thI vahAM gyaa| vahIM jAkara usane pohilA bhAryA se isa prakAra kahA-devAnupriye ! kanaka reya rAjA rAjya Adi meM itanA adhika mUcchita ho rahA hai ki vaha utpana hue apane bAlakoM ko aGga viccheda kara mAra DAlatA hai| yaha jo putra mere hAtha meM hai vaha kanaka ratha rAjA kA putra hai yaha padmAvatI devI kI kukSi se utpanna huA hai| isaliye he devANupriye! tuma isa putra ko kanaka ratha ko khabara na paDe isa taraha pracchanna rUpa se kramazaH rakSita karatI raho-pAlatI raho usakI dRSTi se bacAtI raho aura stanya pAna Adi se bahAtI rho| (taeNaM esa dArae ummukkabAlabhAve tava ya taM gaM tuma devANuppiyA ! imaM dAragaM kaNagarahassa rahassiyaM ceva aNuputveNaM sArakkhAhiM ya saMgovAhi ya saMvaDdehiya ) laIne teNe khesamAM DhAMkI dIdhuM, ane DhAMkIne chupI rIte raNavAsanA pAchalA bAraNethI bahAra nIkaLI gaye. bahAranIkaLIne jyAM pitAnuM ghara ane piTTilA bhAryA hatI tyAM gayA. tyAM pahoMcIne teNe piphrilA bhAryAne ema kahyuM kedevAnupriye ! rAjA kanakaratha rAjya vagerenI bAbatamAM eTale badhe Asakta thaI gaye che ke te janma pAmelA pitAnA bALakonA aMgene kapAvIne mArI nAkhe che. mArA hAthamAM je bALaka che te paNa kanakaratha rAjAne ja putra che. padmAvatI devInA garbhamAMthI Ane janma thaye che. ethI he devAnupriya ! kanakaratha rAjAne jANa thAya nahi te pramANe tame chupI rIte A putranuM rakSaNa karatA rahe, piSaNa karatAM rahe, rAjAnI kudaSTithI ene dUra rAkhatA rahe ane stanya pAma eTale ke dha vagere pIvaDAvIne ene mATe kare. For Private and Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir % 3D 30 . . zAtAdharmakathAGgasUtre ityuktvA poTilAyAH pArve 'gikkhivai ' nikSipati sthApayati, tathA podhilAyAH pArthAt tAM viNihAyamAvaNaM ' vinighAtamApannAM mRtAM dArikAM gRhNAti, gahItvA uttarIyeNa pidadhAti, pidhAya antaH purasya apadvAreNa anupavizati, anupravizya yauva padmAvatI devI tatraiva upAgacchati, upAgatya padmavatyAH devyAH pArthe sthApayati, sthApayitvA tAvat 'paDigiggae' pratinirgataH pratinivartya svagRha mama ya paumAvaIe ya AhAre bhavissaitti kaTu poTilAe pAse Nikkhivaha, NikkhivittA poTilAo pAsAo vinihAyamAvanniyaM dAriyaM geNhaha, geNhittA uttarijjeNaM pihei pihittA, aMteurassa avaddAreNaM aNuppavisai) isa taraha kramazaH vRddhiMgata hotA huA yaha bAlaka jaya bAlyAvasthA se rahita ho jAvegA to hamArA tumhArA aura padmAvatI devI kA AdhAra hogA, aisA kahakara usa tetaliputra amAtya ne usa putra ko poTilA ke pAsa rakha diyaa| aura poTilA ke pAsa se marI huI kanyA, ko uThA liyA-uThAkara use apane uttariyavastra se DhaMka liyA, DhaMka kara phira aMtaH pura ke pichale daravAje se vahAM AyA (aNuppavisittA jeNeva paumAvaI devI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paumAvaIe devIe pAse ThAvei, ThovittA jAva paDiniggae ) vahAM Akara jahAM padmAvatI devI thI vahAM pahu~cA, vahA~ pahu~ca kara usane usa mRta kanyA ko padmAvatI devI ke (taeNaM esa dArae umsukkavAlabhAve tava ya mama ya paumAvaIe ya AhAre bhavissaha tti kaTu poTTilAe, pAseNikkhivai, NivikhavittA poTilAo pAsAo vinihAyamAvanniyaM dAriyaM geNhai, geNhittA uttarijjegaM pihei, pihittA, aMteurassa avadAreNaM aNuppavisai) ane A rIte anukrame meTe thatA A bALaka jyAre bacapaNa vaTAvIne javAna thaI jaze tyAre A mATe, tamAro ane padmAvatI devIne AdhAra thaze. A pramANe kahIne te tetaliputra amAtye te bAlakane piphrilAnI pAse mUkI dIdhuM ane paphrilAnI pAsethI marI gayelI bALakIne upADI lIdhI. upADIne tene pitAnA khesathI DhAMkI dIdhI ane tyArapachI te raNavAsanA pAchalA bAraNethI padmAvatI devInA mahelamAM gaye. ___(aNuppavisittA jeNeva paumAvaI devI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA, paumAvaIe devIe pAse ThAvei, ThAvittA jAva paDiniggae ) tyAM jaIne jyAM padmAvatI devI hatI tyAM gaye ane tyAM pahoMcIne teNe te marI gayelI bALakIne padmAvatI devInA paDakhAmAM mUkI dIdhI. ane tyAM makIne te tyAMthI pAchA pharyo ane tyArapachI te potAne ghera AvI gaye. For Private and Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 14 te taliputrapradhAnacaritavarNanam 1 gatavAn / 'taeNaM' tataH khalu tasyAH padmAvatyAH 'aMgapaDiyAriyAo' aGgapaticArikAH dAsyaH padmAvatIdevI:vinighAtamApanAM prANarahitAM dArikAM ca pazyanti, dRSTvA yauva kanakaratho rAjA, tava upAgacchaMti, upAgatya karatalaparigRhItaM dazanakhaM zira Avarta mastake'JjaliM kRtvA ' evaM ' = vakSyamANarItyA avadat-he svAmin ! padmAvatIdevI ' mailliyAM' mRtAM dArikA 'payAyA' prajAtA-janitavatI / 'taeNaM' iti, tataH khalu dAsImuvAnmRtavAlikAjanmazravaNAnantaraM kanakaratho rAjA tasyA 'mailliyAe ' mRtAyAH dArikAyA ' noharaNaM' nirharaNaM 'niSkAzanaM 'karei' karoti, kRtvA vahUni laukikAni mRtakRtyAni karoti, kRtvA 'kAleNaM' pAsa rakha diyaa| aura rakhakara phira vaha vahAM se cala diyA calakara apane ghara A gyaa| (taeNaM tIse paumAvaIe aMgapariyAriyAo paumAvaI devi viNihAyamAvanna dAriyaM pAsaMti, pAsittA jeNeva kaNagarahe rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchitto karayalapariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTUTu evaM vayosI evaM khalu sAmI paumAvaI devI mailliyaM dAriyaM payAyA) isake bAda padmAvatI devI kI aMgaparicArikAoMne padmAvatI devI ko aura marI huI usa kanyA ko dekhA dekha kara ve saba jahAM kanaka ratha rAjA the vahAM gaI-vahAM jAkara unhoMne do noM hAthoM kI aMjali banA kara aura use mastaka para ghumAkara-arthAt namaskAra kara isa prakAra kahA he svAmin ! padmAvatI devI ne mRta kanyA ko janma diyA hai / (taeNaM kaNagarahe rAyA tIse mailliyAe dAriyAe nIharaNaM karei,yahUNi loiyAI mayakiccAI karei karittA kAleNaM vigayasoe jAe) isa prakAra una ke mukha se sunakara kanaka ratha rAjAne usa mRta (taeNaM tIse paumAIe aMgapariyAriyAo paumAvaiM devi viNihAyamAvannaM dAriyaM pAsaMti, pAsittA jeNeva kaNagarahe rAyA teNeva uvAgacchaMti, ubAgacchittA karayalapariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjali kaTu evaM vayAsI-evaM khalu sAmI paumAvaIdevI mailliyaM dAriyaM payAyA ) tyArabAda padmAvatI devInI aMga-paricArikAoe padmAvatI devI temaja te marelI kanyAne joI joIne teo badhI jyAM kanakaratha rAjA hatA tyAM gaI ane tyAM jaIne teNe baMne hAthethI aMjali banAvIne ane tene mastaka upara pheravIne A pramANe kahyuM ke he svAmI ! devI padmAvatIe marelI kanyAne janma Ape che. (taeNaM kaNagarahe rAyA tIse mailliyAe dAriyAe nIharaNaM karei, bahUNi loiyAiM mayakiccAI karei karittA kAleNaM vigayasoe jAe). For Private and Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir BR jJAtAdharmakathAsUtre kAlena samaye vyatIte ' vigayasoe ' vigatazokaH = zokarahito jAtaH / tataH khalu satalaputraH kauTumbikapuruSAn zabdayati, zabdayitvA etramavadat - ' khippAmeva ' kSimameva ' cAragasoddaNaM' cAraka zodhanaM=bandIjanamokSaNaM yAvanmAnonmAnavarddhanam putrajanmotsava nimittakaM rAjakarmacAriNAM vetanavRddhayAdinA satkArasammAnavarddhanaM kuruta ityevaMrUpAmAjJAM datvA svayaM ' ThiivaDiyaM ' sthitipatitAM kulamaryAdAntargatAM putrajanmanidazadivasasAdhyamahotsavarUpa makriyAM karoti / punazvAzanAdinA mitrajJAtisukhAn satkRtya sammAnya tatpurata evaM kathayati - ' jamhANaM ' yasmAtkhalu kanyA kA nirharaNa - zmazAna meM le jAnA - kriyA / nirharaNa kara ke phira aneka laukika mRtakRtya kiye| mRta kRtya kara cukane ke bAda dhIre 2 be vigata zoka ho gaye / (taeNaMse tetaliputte koDuMbiyapurise saddAveha, saddAvittA evaM vayAsI - khippAmeva cAragasohaNaM jAva ThiivaDiyaM jANaM amhaM esa dArae kaNagarahasma rajje jAe taM houNaM dArae nAmeNaM kaNagajjhae jAva bhoga samatthe jAe) isa ke bAda tetaliputra amAtyane kauTumbika puruSoM ko bulAyA aura bulAkara unase isa prakAra kahA - zIghra hI tuma loga cAraka zodhana karo-bandIjanoM ko mukta karo yAvat mAnomana kA varddhana, aura putra janmotsava ke nimita ko lekara rAja karma vAriya ke belana kI vRddhi Adi karake unake sanmAna kA varddhana karoisa prakAra AjJA dekara svayaM usa tetaliputra amAtyane apanI kula maryAdA ke anusAra putra kA janma hone ke kAraNa daza divasa taka bar3A A rIte temanAM mukhathI A vAta sAMbhaLIne kanakaratha rAjAe te marelI kanyAne zmazAnamAM pahAMcADI ane tyArabAda teNe maraNa pachInI ghaNI kriyAe pUrI karI, maraNa kriyAone patAvyA pachI rAjA kanakaratha dhIme dhIme zAka rahita thai gayA. ( eNaM se tetaliputte koDa biyapurise sahAve, sadAvittA evaM vayAsIvipAmeva cAragasohaNaM jAva ThiDavaDiyaM, jamhANaM amhaM esa dArae kaNagarahassa rajje jAe taM hoNaM dArae nAmeNaM kaNagajjhAe jAva bhoga samatthe jAe ) tyArabAda tetalIputra amatye peAtAnA kauTuMbika puruSone elAvyA ane khelAvIne temane A pramANe kahyuM ke-tame loko satvare cAraka zeAdhana karA-eTale ke jelakhAnAmAMthI kedIone cheDI mUke! yAvat mAneAnmAnanuM vana temaja putra janmAtsava badala rAjakama cArIonA pagAra vagerenI vRddhi karIne temanA samAnanuM vaheMna kA A rIte kauTuMbika puruSone AjJA ApIne tetaliputre jAte potAnI kula maryAdA mujaba putra janma heAvA badala daza divasa For Private and Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 14 tetaliputravadhAnacaritavarNanama // asmAkameSa dArakaH kanakarathasya rAjye jAtaH, 'taM' tasmAt bhavatu khalu dArako nAmnA * kanakadhvajaH' iti / anantaramasau dArakaH krameNa vRddhiM gacchan yAvad 'bhogasamatthe jAe' bhogasamartho jAtaH tAruNyaM prApta ityarthaH / / sU05 // mUlam-taeNaM sA poTilA annayA kayAI tetaliputtassa aNiTThA 5 jAyA yAvi hotthA,Necchai ya tetaliputte poTTi. lAe nAma gottamavi savaNayAe, kiMpuNadarisaNaM vA paribhogaM vA ? / taeNaM tIse poTilAe annayA kayAI puvvarattAvarattakAlasamayasi imeyArUve ajjhasthie jAva samupaji. sthA-evaM khalu ahaM tetalissa puTviM iTTA 5 AsiM iyANi ANiTThA 5 jAyA, necchai ya tetaliputte mama nAma jAva paribhogaM vA ohayamaNasaMkappaM jAva jhiyAyai / taeNaM tetaliputte poTilaM ohayamaNasaMkappaM jAva jhiyAyamANiM pAsai, pAsittA evaM vayAsI-mA NaM tumaM devANuppiyA! ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAhi / tumaM ca NaM mama mahANasaMsi viulaM asaNapAgakhAimasAimaM uvakkhaDAvehi,uvakkhaDAvittA bahaNaM bhArI utsava kiyaa| tathA bhojana Adi dvArA mitra jJAti dvArA pramukha janoM kA satkAra sanmAna karake phira usane unake samakSa isa prakAra kahA-yaha hamArA putra kanaka ratha rAjA ke rAjya meM utpanna huA hai-isa liye yaha "kanakadhvaja" isa nAmase prasiddha hove / isa ke bAda yaha putra kramazaH vRddhiMgata huA yAvat-bhoga samartha ho gayA-arthAt javAna yuvA-bana gayA // sU0 5 // sudhI bhAre utsava ujavyo temaja bhejana vagerethI mitra jJAti vagere pramukha lakone satkAra ane sanmAna karIne teNe tenI samakSa A pramANe kahyuM ke A amAro putra rAjA kanakarathanA rAjyamAM uptanna thayA che ethI e"kanaka vaja" nAme prasiddha thAya. tyAra pachI te kanakadhvaja samaya pasAra thatAM dhIme dhIme maTe thatAM yAvata bhega sAthe thaI gaye eTale ke juvAna thaI gaye. e sUTa 5 w For Private and Personal Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 34 sAtAdharmakathAko samaNamAhaNa jAva vaNImagANaM deyamANI ya davAvemANI ya vihraahi|tennN sA poTilA tetaliputteNaM evaM vuttAsamANA haTThatuTThA teyaliputtassa eyamadraM paDisuNittA, kallAkalli mahANasaMsi vipUlaM asaNa jAva davAvemANI viharai ||suu06|| TIkA-'taeNaM' ityAdi / tataH khalu sa poTilA anyadA kadAcit kenApi kAraNena tetaliputrasya aniSTA, akAntA, apriyA, amanojJA, amano'mA jAtA cApya'bhavat / necchiti ca tetaliputraH poTilAyA nAma gotramapi ' satraNayAe ' zravaNatAyai zrUyate'neneti zravaNaM karmaH, tasya karma zravaNatA tasyai, zravaNaviSayIkartum ityarthaH kiM punaH tasyA ' darisaNaM vA' darzanaM vA tayA sahaparibhogaM vA, vAgchet , apitu na / tataH khalu tasyAH poTTilAyA anyadA kadAcit puvarattAvara taeNaM sA poTilA ityAdi // TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (sA poTilA) vaha pradhAnakI strI pohilA (annayA kayAiM ) kisI samaya-koI nimitta ko lekara-kisI bhI kAraNa se-(tetaliputtassa aNiTThA jAyA yAvi hotthA ) tetaliputra ke liye aniSTa, akAnta, apriya, amanojJa evaM amanoma bana gaI / (Ne. cchai tetaliputta pohilAe nAma gottamavi savagayAe kiM puNadarisaNaM vA paribhogaM vA) isa prakAra vaha tetaliputra usa pohilA ke nAma gotra taka ko bhI sunano pasaMda nahIM karatA to phira usake dekhane aura paribhoga pAsa jAne kI to bAta hI kyA hai| (taeNaM tIse poTilAe anna taeNaM sA poTTilA ityAdi // TI-(taeNaM) tyA2 5cha(sA pAhilA) te amAtyanI patnI pAhilI (a. nayA kayAiM) mate gameta AraNe ( tetaliputtassa aNidrA 5 jAyA yAvi hotthA) tatali putrane mATa maniSTa, 24nta, apriya, mamanA sane amanema thaI paDI. (Necchai tetaliputte poTTilAe nAma gottamavi sapaNa pAe kiM pugadarisaNaM vA paribhogaM vA ) ethI tetaliputra amAtyane tenuM nAma gotra suddhAM sAMbhaLavuM paNa pasaMda paDatuM na hatuM tyAre tene jovAnI ane tenI pAse javAnI te vAta ja zI? (taeNaM tIse poTilAe annayA kayAI puyAvarattakAlasamayaMsi imeyArUve For Private and Personal Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a014 tetaliputra pradhAnacaritavarNanam 35 , , takAlasamae ' pUrvarAtrApararAtrakAlasamaye = rAtreH pazcime bhAge ' imeyArUve ' ayatadrUpa :=kSyamANaprakAra: ' ajjhathie jAva' AdhyAtmiko yAvat manogataH saMkalpa: ' samupajjitthA ' samudapadyata, saMkalpaprakAramAha evaM khalu ahaM ' tetalissa ' tevale:- teta liputrasyAmAtyasya pUrvam iSTA, kAntA, priyA, manojJA, manomA 'Asi ' = Asam parantu ' iyANi ' idAnIm aniSTA yAvad-amano'mA jAtA / necchati ca tetaliputraH mama nAma yAvat paribhogaM vA = mama nAma gotramapi zrotuM necchati kiMpuna rmama darzanaM mayA saha paribhogaM vA / itthameSA pohilA ' ohayamaNasaMkappA' apahRtamanaH saMkalpA= apahato = duHkhAvegavazAd rudro, manaH saMkalpo= mAnasika vica yasyAH sA ' jAvajhiyAya ' yAvad dhyAyati = yAvadArttadhyAnaM karoti / tataH khalu tetaliputraH poTTikAmapahatamanaH saMkalpAM' jAva jhiyAyamANi ' yA kayAI puvAvaratakAlasamayaMsi imeyArUve ajjatthie jAva samuppajitthA ) jaba pohilAne apanI tarapha tetali putra amAtya kI itanI adhika upekSA- anAdaratA dekhI to eka dina kisI samaya use rAtri ke madhyabhAga meM isa prakAra kA AdhyAtmika yAvat manogata saMkalpa utpanna huA - ( evaM khalu ahaM tetalissa puvi iTThA 5 AsiM, iyANi aNiTTA 5 jAyA necchai ya tetaliputte mama nAma jAva paribhogaM vA ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAya ) maiM tetali putra amAtya ke liye pahile iSTa, kAnta, priya, manojJa evaM manoma thI, parantu isa samaya maiM unhe aniSTa yovat amanoma bana rahI hU~ / ve tetali putra amAtya dekhane aura paribhoga karane kI to bAta kauna kahe mere nAmagotra taka ko bhI sunanA pasaMda nahIM karate haiM / isa taraha vaha apahRtamanasaMkalpa hokara pAvat atjhatthie jAva samupajitthA ) jyAre amAtya taitaliputrane peTilA e peAtAnA pratye ATalI badhI upekSA ane anAdaratA joI tyAre kAI vakhate eka divasa rAtrinA madhyabhAgamAM tenA manamAM A jAtanA AdhyAtmika yAvat maneAgata saMkalpa utpanna thA ke ( evaM khalu ahaM dalisa puvi iTThA 5 AsiM iyANiM aNiTThA 5 jAyA necchai ya tetaliputte mama nAma jAva jhiyAyai ) pahelAM huM tetatriputra amAtyane mATe ISTa, kAMta, priya, maneAjJa ane mane ma hatI. paNa hamaNAM huM temanA mATeaniSTa yAvata amaneAma thaI paDI chuM. tetali putra amAtya jyAre mAruM nAma gotra suddhAM sAMbhaLavuM icchatA nathI tyAre mArI sAme jovAnI ane mArI sAthe rileAganI tA vAta ja zI karavI ? A rIte te pATilA apahata mana sa`kalpa thaIne yAvata A dhyAna karatI beThI hatI. For Private and Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 6 zAtAdharmakathAsUtre yAvad dhyAyantIm = yAvadArtadhyAnaM kurvantI pazyati dRSTvA etramavadat mA khalu tvaM he devAnupraye ! amanaH saMkalpA ' jAtra jhiyAhi yAvadadhyAya = yAvadArtadhyAnaM mAkuru / he devi / tvaM ca khalu mama ' mahANasaMsi mahAna se= bhojanazAlAyAm vipulam ' asaNa jAva' azana yAvat = azanapAna khAdima svAdimaM caturvidhamAhAram uvakkhaDAvehi ' upaskAraya, ' ubakkhaDAvittA' upaskArya ' bahUrNa samaNa mAhaNa jAvaNImagANaM ' bahubhyaH zramaNabrAhmaNa yAvad vanIpakebhyaH = yAcakebhyaH, svayaM deyamANI ' dadatI ca, anyaiH ' davAvemANI ' dApantI ca vihara / tataH khalu sA ArtadhyAna kara rahI thI - ( taraNaM tetaliputte pohila ohagramaNa saMkaSpaM jAva jhiyAyamANi pAsai, pAsittA evaM vayAsI mANaM tumaM devANupiyA ohayamaNa saMkappA jAva jhiyAhi, tumaM ca NaM mamaM mahANasaMsi viulaM asaNapANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAvehiM, uvakkhaDAvittA bahUNaM samaNa mAhaNa jAva vaNIpagANaM deyamANI ya davAvemANI ya viharAhi, taraNaM sA poTTilA telIputtreNa evaM buttA samANA haTTa tuTTA teyaliputtassa eyama paDisuNei, paDiNittA kallA kalli mahANasaMsi vipulaM asaNa jAva davAvemANI viharai ) itane meM tetaliputra ne usa apahatamanaH saMkalpa hokara ArtadhyAna karatI hui pohilA ko dekhA to dekhakara usane usase kahA- he devAnupriye tuma apahRtamanaH saMkalpa hokara ArtadhyAna mata karo tuma to merI bhojanazAlA meM vipulamAtrA meM azana, pani, khAdima evaM svAdima isa taraha caturvidha ahAra banavAo banavAkara use aneka zramaNa brAhmaNa yAvat yAcakajanoM ke liye svayaM do aura dUsaroM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1 For Private and Personal Use Only (tapaNaM tetalipute poTriTalaM ohayamaNasaMkaSpaM jAtra jhiyAyamArNi pAsa pAsittA evaM vayAcI mANaM tume devANudhiyA oyamaNasaMkappA jAva jhiyAhi, tumaM caNaM mamaM mahANa saMsi viulaM asaNapANaM khAimaM sAimaM ubakkhaDAvehi, utrakkhaDAvittA bahUNaM samaNamAhaNa jAva vaNIpagANaM deyamANI ya davAvemANI ya viharAhi taraNaM sA poTilA tetaliputteNaM evaM buttA samANA haTTA teyatiputtassa eyamahaM paDisuNe, paDiNittA kallAkAli mahAgasaMsi vipulaM asaNa jAva davAvemANI viharai ) ATalAmAM apahatamana saMkalpa thaIne A dhyAna karatI te peTTilAne amAtya tetaliputre joi ane joine tene A pramANe kahyuM ke-hai devAnupriye ! tame apahetamanasa'kalpa thaIne AyAna karI nahi-tame mArI bheAjana zALAmAM jaine puSkaLa pramANamAM azana, pAna, khAdima ane svAmi Ama cAra jAtanA AhAra banAvaDAvA ane banAvaDAvIne tene ghaNA zramaNa brAhmaNu
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmAmRta 37 TI0 a014 tetaliputra pradhAnacaritavarNanam poTTilA tetaliputreNa ' evaM ' pUrvoktaprakAreNa uktA satI hRSTatuSTA tetaliputrasya 'ema' etamartham = annadAnarUpamabhiprAyaM 'paDisuma' pratizRNoti=svIkaroti, paDiNitA' matizrutyanvokRtya, 'kalAkaliM karavApi = patidinam, mahAnase vipulam ' asaNa jAtra' azana yAvat = azanapAnakhAdyastrAdyaM caturvidhamAhAramupakArya dadatI ca ' davAvemANI ' dApayantI ca viharati // 6 // mUlam - teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM suvvayAo nAmaM ajAo IriyA samiyAo jAva guttabaMbhayAriNIo bahussuyAo bahuparivArAo puvvANupuvi0 caramANAgAmANugAmaM duijamANA jeNAmeva tetalipure jayare teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA, ahApaDi - rUvaM uggahaM uggipahaMti, uggihittA, saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANio viharati / taSNaM tAsi suvvayANaM ajANaM ege saMghADae paDhamAe porisIe sajjhAyaM karei jAva aDamANe tetalissa hiM aNupaviTTe / taNaM sA poTTilA tAo ajjAo ejamANIo pAsai, pAsittA, haTTatuTThA AsaNAo abbhuTTeha, abbhuTThittA, vaMdai, NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA, viulaM asaNa jAva paDilAbhei, paDilAbhittA, evaM vayAsI - evaM khalu ahaM ajAo tetaliputtassa puvaM se dilvaao| isa taraha tetaliputra amAtyane jaba usa poTTilA se kahA to vaha bahuta adhika prasanna evaM saMtuSTa huI / aura usane tetali - putrakI isa bAtako mAna liyaa| mAna karake vaha pratidina bhojana zAlA meM cAroM prakAra kA AhAra banavA kara use zramaNa, mAhaNa Adi janoMke liye svayaM dene lagI aura dUsaroM se dilavAne lagI | sU0 6 // yAvata yAcakAne pote Ape| ane bIjAne hukama karIne apAveA. teli putra amAtye jyAre A pramANe pATTilAne kahyuM tyAre te khUbaja prasanna temaja saMtuSTa thaI gaI ane teNe taitaliputranI A vAta svIkArI lIdhI, ane te dararAja bhAjana zALAmAM cAre jAtanA AhAra banAvaDAvIne zramaNa brAhmaNu vagere ne pAte AhAra ApavAlAgI ane khIjAe dvArA apAvavA lAgI sU For Private and Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ma jJAtAdharmakathAGgasUtre iTThA 5 Asi, iyANi aNiTThA5 jAva daMsaNaM vA paribhogaM vA, taM tubheNaM ajAo sikkhiyAo bahunAyAo bahupaDhiyAo bahUNi gAmAgara jAva AhiMDaha bahUNaM rAIsara jAva gihAI aNupasiha, taM asthi AI bhe ajAo ! kei kahiMci cunnajoe vA maMtajoe vA kammaNajoe vA hiya uDDAvaNe vA kAuDavaNe vA Abhiogae vA vasIkaraNe vA kouyakamme vA bhUkamme vA mUle kaMde challI vallI, siliyA vA guliyA vA osahe vA bhesane vA uvaladvapubve vA jeNAhaM tetaliputtassa puNaravi iTTA 5 bhavejjAmi / taeNaMtAo ajjAo pohilAe evaM vuttAo samANIo do vi hatthe kanne ThaveMti ThavittA, pohilaM evaM vayAsI - amhe NaM devANupiyA ! samaNIo niggaMthio jAva guttabaMbhayAriNIo, no khalu kappai ahaM eyappayAraM kannehivi NisAmettae, kimaMga puNa uvadisittae vA Ayarittae vA ? amheNaM tava devANuppiyA ! vicittaM kevali - pannattaM dhammaM paDika hijjAma / taeNaM sA poTilA tAo ajjAo evaM vayAsI - icchAmi NaM ajjAo! tumhaM aMtie kevalipannattaM dhammaM nisAmettae, taraNaM tAo ajAo pohilAe vicittaM dhammaM parikaheMti / eNaM sA poTilA dhammaM soccA nisamma tuTThA evaM vayAsI - sadahAmi NaM ajjAo ! NiggaMthaM pAtrayaNaM jAva se jahiyaM tubbhe vayaha, icchAmi NaM ahaM tubbhaM aMtie paMcANuvvaiyaM jAva gihidhammaM paDivajjittae, ahAsuhaM, taraNaM For Private and Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org anagAradharmAmRtavarSiNI TI0ma0 14 tetaliputra pradhAnacaritavarNanam 39 sA pohilA tAsi ajjANaM aMtie paMcANuvvaiyaM jAva gihidhammaM paDivajjai, tAo ajjAo vaMdai NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA paDivisajjei / taeNaM sA pohilA samaNovAsiyA jAyA jAva paDilA bhemANI viharai || sU0 7 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TIkA - ' teNaM kAleNaM' ityAdi / tasmin kAle tasmin samaye suvratAnAma AryA IryAsamitA yAvad guptabrahmacAriNyo bahuzrutA bahuparivArAH 'putrANutri ' pUrvAnupUrvyA=tIrthaGkaraparamparayA vicarantyaH ' jeNAmeva ' yacaiva tetalipuraM nagaraM tatraivopAgacchaMti, upAgatya ' ahApaDirUvaM ' yathAmatirUpam = yathAkalpam 'uggahaM ' avagraham = vasatvarthamAjJAm ' ugginhaMti avagRhNanti = yAcante, avagRhya ' saMjameNa ' saMyamena saptadazavidhena, tapasA dvAdazavidhena AtmAnaM bhAvayantyo 9 6 1 tavasA , ' teNaM kAleNaM teNaM samaerNa ' ityAdi / * TIkArtha - ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ) usa kAla aura usa samaya meM (subvayAo nAma ajjAo IriyA samiyAo jAva guttabaMbhayAriNIo bahussuyAo bahupari vArAo pugvANupucvi0 jeNAmeva teyalipure Nayare teNeva uvAgacchai ) suvratA nAmakI AryA tIrthakara paraMparA ke anusAra vihAra karatI hui usa tetalipura nagara meM AI / ye IryAsamiti Adi pAMca samitiyoM kI pAlaka thI - gupta brahmacAriNI thiiN| bahuzruta thI / aneka parivAra se yukta thIM / ( uvAgacchito ahA paDirUvaM uggahaM uggihaMti, uggahattA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANIo viharati taraNaM For Private and Personal Use Only te kAleNaM tena samaparNa ityAdi // TIDArtha - ( teNaM kAleNaM deNaM samaSNaM ) te puNe rAne te samaye ( sunyAo nAma ajjAo IriyA samiyAo jAva guttabhayAriNIo bahussuyAo bahuparivArAo puvvANupucvi0 jeNAmetra tevalipure jayare teNetra uvAgacchai) sutratA nAmanI AryAM tIrthaMkara para'parA mujaba vihAra karatI tetalipura nagaramAM AvI te IrSyAsamiti vagere 5 (pAMca) samitionuM pAlanakaranArI hatI temaja gupta brahmacAriNI hatI. te bahuzruta temaja ghaNA parivArA thI vIMTaLAyelI hatI. ( uvAgacchittA ahApaDirUvaM uggahaM uggiNDaMti ugginhittA saMjameNaM tatrasA
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( 40% zAta dharmakathAsUtre viharanti / tataH khalu tAsAM suvratAnAmAryAgAmekaH saMghATakaH prathamAyAM pauruSyAm svAdhyAyaM=mutramUlapaThanarUpaM karoti, ' jAva aDamANe ' yAvadantyAH, yAvacchandAt dvitIyasyAM pauruSyAM mRvArthacintanarUpaM dhyAnaM karoti, tRtIyasyAM pauruSyAM suvratAmAryAmApRcchaya uccanIcamadhyamakuleSu gRhasAmudAnikabhikSArthamaTana ityarthI bodhyaH, tetale gRhamanupraviSTaH / tataH khalu sA pohilA tAH saMghATakasthA AryA ejamAnAH pazyati, dRSTvA, hRSTatuSTA AsanAt abhyuttiSThati, abhyutthAya vandate Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tAsi suvvAyANaM ajjANaM ege saMghAie paDhamAe porimIe sajjhAyaMkare, jAva aDamANe tetalisa hiM aNupaviTThe) vahAM A kara unhoMne yathAkalpa Thaharane kI AjJA mAMgI-mAMgakara phira ve 17 sataraha prakAra ke saMyama aura 12 bAraha prakAra ke tapase apane Apako vAsita karatI huI Thahara giiN| ina suvratA AryA kA eka saMghATaka thA jo prathama pauruSI meM svAdhyAya karatA - dvitIya pauruSI meM sUtrArthakA cintanarUpa dhyAna karatA aura tRtIya pauruSI meM suvratA AryA kI AjJAse U~ca nIca evaM madhyama kuloMmeM bhikSA ke liye aTana karatA / isa taraha vaha saMghATaka (saMghADA) tRtIya pauruSI meM ina uccAdi gharoM meM bhikSArtha aTana karatA huA tetaliputra amAtya ke ghara para AyA (taeNa sA poTTilA tAo ajjAo ejjamANIo pAsaha ) itane meM usa pohilAne una saMghATakastha AryAoM ko jyoM hI apane ghara para AyA huA dekhA to (pAsittA haTTatuTThA AsaNAo aappANaM bhAvemANIo viharati taraNaM tAsi suvvAyANaM ajjANaM egesaMghADae paDhAe porisIe sajjhAyaM karei jAtra aDamANe tetalissa gihaM aNupaviTThe ) tyAM AvIne temaNe yathAkalpa (sAkalpa pramANe) rahevAnI AjJA mAMgI ane tyArapachI te 17 jAtanA sayama ane 12 jAtanA tapa vaDe peAtAnI jAtane vAsita karatAM te tyAM rokAi. sutratA AryAnA eka saMghATaka hatA je prathama paurUSImAM svAdhyAya karateA hateA, dvitIya paurUSImAM sUtrArthanuM ciMtana rUpa dhyAna karatA ane tRtIya paurUSImAM sutratA AryonI AjJA meLavIne UMcA, nIcA ane madhyama kuLAmAM gocarI mATe jatA hatA. A pramANe te saMghATaka tRtIya paurUSImAM uparokta UMcA vagere kuLAnA gharamAM gecarI mATe pharatAM pharatAM tetatriputra amAtyane tyAM khAvyA. ( taevaM mA poTTilA tAo ajjAo ejjamANIo pAsai) paTTisAme nyAre saMghATastha AryAne potAne ghera mAvesI hatyAre te (pAsittA haTTa tuTThA AsaNAo abbhuTThei ) lene te jU prasanna thaI ane peAtAnA AsanathI UbhI thaI. For Private and Personal Use Only *
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pagArAmRtavarSiNI TI0 ma0 4 tetalipubhapradhAnacaritavarNanamra namasyati, vanditvA namasyitvA, vipulamazanaganakhAdyasvAdyarUpaM caturvidhamAhAraM 'paDilAbhei ' pratilambhayati dadAti, pratilabhya, evamavadat-evaM khalu ahaM he AryAH ! tetaliputramya pUrvamiSTA, kAntA, priyA, manojJA, mano'mA, Asam , parantu 'iyANi' idAnIm ' aNihAra jAva daMsaNaM paribhogaM vA' aniSTA' yAvat darzana paribhogaM vA-sAmprataM tetaliputrasyA'hamaniSTA akAntA, apriyA, amanojJA, amano'mA jAtA, tasmAdepa tetaliputro mama nAmagotramapi zrotuM necchati, kiM punarhe AryAH ! sa mama darzanaM mayA saha paribhogaM yA kathaM vAJchet ? / ' taM tunbheNaM i) dekara vaha bahuta adhika prasanna huI, aura apane sthAna se uThI abhuhittA baMdai Namamai, baMdittA, maMsitsA vilaM asaga jAva pahilAbhittA evaM ghayAsI) uThakara usane usako vaMdanA kI-namaskAra kiyA / bandanA namarakAra parake phira usane unheM vipula mAtrA meM azana pAna Adi caturvidha AhAra digA-aura de kara vaha isa prakAra kahane lagI-( evaM rula ahaM ajjAo ! tetaliputtarasa puba iTThA 5 Asi, imANi aNTiA 5 jAva damaNa vA pari bhogaM vA-taM tumbheNaM ajjAo siviSayAo pahanAyAo bahupahiyAo bahaNi gAmAgAra jAva ahiMDai, daNaM rAIsara jAva gihAI aNupavisai ) he AryAo! pahile maiM tetalipuna amAtya ke liye bahuta hI iSTa, kAnta, priya, manojJa evaM manoma thI parantu aba isa samaya meM unake liye aniSTa, akAnta, abhiya, amanojJa evaM amanoma bana rahI huuN| ve merA nAma gotra taka bhI sunanA pasaMda nahIM karate haiM to phira mere sAtha paribhoga karane kI __(abhuTTinA baMdai NamaMsai. baMdittA, NamaMsittA viulaM asaNa jAA paDilAbhei paDilAbhittA evaM bayAsI) UbhI thaIne teNe temane namana karyA. vaMdana ane namana karIne teNe temane puSkaLa pramANamAM azana, pAna vagere cAra jAtanA AhAro Apyo ane ApIne te A pramANe kahevA lAgI ke ( eva bala ahaM anAo / tetaliputtassa pu iTTA 5 Asi. iyAni 5 daMsa yA paribhogaM vA taM tumbheNaM ajjAzrI sivikhayAbho bahunAyAbho bahupahiyAbho bahUNi gAmAgara jAra ahiMDai, bahUNaM rAImara jAva gihAI aNuvinai) he AryAo ! pahelA tetaliputra amAtyanA mATe khUba ja ISTa, kAMta, priya, mane jJa ane manema hatI paNa have huM temanA mATe aniSTa, akAMta, apriya, amane jJa ane amanema thaI paDI chuM. teo mArAM nAma gotra suddhAM sAMbhaLavA icchatA nathI tyAre mArI sAme paribhega karavAnI ane mane jovAnI For Private and Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAtAdharmakathAsUce ajjAo' iti, tata-tasmAt kAraNAt yUyaM khalu he AryAH ! 'sikkhiyAo' zikSitAH zikSA prAptAH, 'bahuNAyAo ' bahujJAtA: anekazAstrajJAnanipuNAH 'bahUpaDhiyAo' bahupaThitA nAnAvidhavidyAkuzalAH sthaH punaH 'bahuNi gAmAgara jAva ahiMDaha ' bahUni grAmAkara yAvat AhiNDaya-bahuSu grAmAkaranagarAdiSu paribhramaNaM kurutha / tathA ca 'bahUNaM rAIsara jAva gihAI aNupasii' bahUnAM rAjezvara yAvad gRhANi anumavizatha he AryAH ! yUyaM bahUnAM rAjezvara talavaraveSThi senApatyAdInAM gRhe pravezaM kurutha, 'taM' tat-tasmAt kAraNAt 'atthi aibhe ajjaao|' asti AI yuSmAkamAryAH ! 'AI' iti vAkyAlaGkAre dezI zabdaH / he AryAH ! asti 'kei kahiM ci' ko'pi kutracit=yuSmAkaM jJAnaviSaye 'cunnajoe vA' cUrNayogo vA-cUrNAnAM dravyacUrNAnAM yogaH, stambhanAdikarmakArI, 'maMtajoe vA' mantrayogo vA-mantrANAM yogo vyApAro vA vazIkaraNAdi mantrayogaH 'kammaNajoe aura dekhane kI unakI bAta hI kyA kahU~ isa liye he aaryaao| Apa saba to zikSita haiM, bahujJAtA haiM-aneka zAstroM ke jJAnase nipuNa haiMbahupaThita haiM-nAnA prakAra kI vidhAoM meM kuzala haiM-aneka grAma, Akara Adi sthAnoM meM vihAra karatI rahatI hai, aneka rAjezvara AdikoM ke gharoM meM AtI jAtI rahatI haiM (taM asthiAIbhe ajAo) to he AryAo ! (kei kahiM ci cunnajjoevA ) kahIM koI cUrNa yoga- dravya cUoM kA stambhanAdi karmakArI yoga (maMtajoe vo kammaNajoe vA hiya uDDAvaNe vA, kAuDDAvaNe vA Abhiogie vA vasIkaraNe vA, kouyakamme vA, bhUikamme vA mUle kaMde challI, ballI, siliyA, vA, guliyA vA, osahe vA, bhesajje vA, uvaladdhapubve vA jeNAhaM tetaliputta. ssa puNaravi iTThA 5 bhavejjAmi ) maMtra yoga-vazIkaraNa Adi maMtroM kA te vAta ja kyAM rahI? ethI he AryAe tame sau zikSitA che, bajJAtA che-eTale ke ghaNuM zAstronA jJAnathI nipuNa che, bahupaMDitA che-aneka jAtanI vidyAomAM kuzaLa che, ghaNAM gAma, Akara rathAmAM vihAra karatAM rahe che, bhane / 2 / 232 porenA bhasAmA Ava 2tAM 2 ch|. ( taM atthiAI meM ajjAo) to mAyAma!! (kei kahi cicunnajjoevA) yAM game te cUrNa roga-dravya cUne staMbhana vagerene roga, ___(maMtajoevA kammaNajoe vA hiya uDDAvaNe vA, kAuDDAvaNe vA abhi ogie vA vasIkaraNe vA, kouyakamme vA, bhUikamme vA mUle kaMde challI ballI siliyA, vA guliyA vA, osahe vA, bhesajje vA uvaladdhapuvve vA jeNAhaM tetali. punassa puNaravi iTTA 5 bhavejjAmi ) For Private and Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arrafort TI0 a0 4 tetaliputra pradhAnacaritavarNanam 3 vA kArmaNayogo vA uccATanAdikarmayogo vA 'hiya uDDAvaNe vA 'hRdayoDAyanaM vA cittAkarSaka vastu vizeSo vA 'kAuDDAyane vA' kAyoDDAyanaM vA zarIrAvastuvizevA 'Abhiyogae vA' abhiyogiko vA = parAbhavakaraNayogo vA' vasIkaraNe vA' vazIkaraNaM vA vazIkaraNayogo vA, 'kouyakamme vA 'kautukakarma vA = saubhAgyavarddhakasnAnAdi vA 'bhUikamme vA' bhUtikarma vA = mantrAbhimantrita - bhasmaprakSepaNaM vA tathA auSadhInAM 'mUle ' mUlam ' kaMde ' kandaH ' challI ' svaru ' ballI ' latA ' siliyA vA zilikA - tRNavizeSaH, 'guliyA ' gulikA= guTikA' osa vA bhesajje vA' auSadhaM vA bhaiSajyaM vA, ityAdikaM vastujAtaM yuSmAbhiH 'ubaladvapubve ' upalabdhapUrvam = prAptapUrvam, he AryAH / bhavatya eSu kimapi upalabdhapUrvA avazyaM bhaveyuH, tatkRpayA mAmarpaya, 'jegAI' yenAham, yatsevanAdahaM , liputra punarapi iSTA kAntA priyAmanojJAmano'mA bhaveyam / tataH khalu tA AryAH poTTilAyA evamuktAH satyo dvAvapi hastau karNe sthApayanti, sthApayitvA yoga kAmeNa yoga- uccATana Adi maMtro kA yoga hRdayoDDIyanacittAkarSaka vastu vizeSa kA yoga, kAyoDAyana - zarIrAkarSaka vastu vizeSakA yoga, Abhiyogika parAbhava karane kA yoga, vazIkaraNavazIkaraNa yoga, kautuka karma-saubhAgyavarddhaka snAna Adi kA yoga, bhUti karta-maMtrAdi se abhimaMtrita bhasma ke prakSepaNa karane rUpa yoga tathA ASadhiyoM ke mUla, kaMda tvaka - chAla tathA latA, zilikA-tRNa vizeSa golo, oSadha - mevajya ityAdi vastuoM kA yoga Apake dekhane meM avazya AyA hogA- isa liye kRrAkara inameM se koI na koI yoga Apa hameM avazya - avazya pradAna kareM ki jisase maiM jisa ke sevana se maiM-tetaliputra kA punarAMpe iSTa, kAnta, priya, manojJa evaM manoma bana jAU~ (taeNaM tAo ajjAo pAhilAe evaM vuttAo samAgoo dAvi hatthe kanne ThaveMti, maMtrayAga-vazIkaraNa vagere maMtrAnA cAga-kAmaNuyAga, uccAraNa vagere matrAnA yAga, hRdayADDAvana-cittAkarSaka vastu vizeSanA yAga, AmiyAgikapraatmn uravAnoM yoga, vazI425 - vIDa yoga, zrItum'rbha - saubhAgyavaddha snAna vagaranA cALa, bhUtikama-taMtra vagerethI abhima Mtrita karIne bhasma ( rAjoDI ) nuM prakSepaye 35 yoga tebhara auSadhIyAnA bhUta, OM6, (15 (chAtra) tenaja latA, zilikA--tuNu vizeSa geLI, auSadha, bhaiSajya vagere vastuone cega tanArA jovAnA cAkkasa AvyA ja haze. eTalA mATe tame kRpA karIna emAMka game ta yAga mana cAta ApI ke jenA setathA huM pharI tetile putrano STi, hAta, priya, manojJa bhane manoma thuI la For Private and Personal Use Only
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir .44 sAtAdharmakathAGgasUtre poTilAm evamavadana-vayaM khalu he dezAnupriye ! zramaNyo nimranthyaH, bAhyAbhyantaragranthirahitAH, yAvad guptabrahmavAriNyaH, no khalu kalpate'smAkam 'eyappayAraM ' etatpakAraM-karNIrapi 'NisAmettae' nizAmayituM-zrotuM na kalpata iti pUrveNa sambandhaH / 'aGga iti sambodhane ' he pAhile ! kiM-kathaM punaH ' uvadisittae vA ' upadeSTum vA, svayam 'Ayarittae vA' AcarituM vA kalpate / na kalpataityarthaH, vayaM khalu tava he devAnupiye ! vicitra kevalipakSaptaM dharma parikathayAmaH / tataH khalu sA poTTilA ThAvittA poTTilaM evaM bayAsI-amheNaM devANuppiyA ! samaNIo niggaMdhIo jAva guttabhayAriNIo, no khalu kappaI amhaM eyappayArakannehi vi nisAmittae kimaMga uyadisittae vA, Ayarittara vaa| amhaM gaM tava devANuppiyA ! vicittaM kevalipannattaM dhamma paDikahijjAmo) isa prakAra usa poTTilA ke dvArA kahIM gaI una AryAoM ne apane donoM kAnoMpara hAtha rakha liye-aura rakha kara pohilA se isa prakAra kahane lagIM-he devAnupriye ! hama to nirgrantha zramaNiyA~ haiM, nava koTi se pUrNa brahmacaryako hama polatI haiN| hameM tumhArI aisI bAte kAnoM se sunanA bhI kalpita nahIM haiM to phira he putri ! hama inakA upadeza tumheM kaise de sakate haiM aura svayaM bhI inakA AcaraNa kaise kara sakatA haiN| arthAt ina bAtoM kA upadeza denA aura svayaM inako apane AcaraNa meM lAnA yaha saba hamAre kalpa ke anusAra niSiddha hai / hama to he devAnupriye ! tere hitake (taeNaM tAo ajjAo poTTilAe evaMyuttAo samANIo do vi hatthe kanne Thati, ThAvittA poTTilaM evaM vayAsI amheNaM devANupiyA ! samaNIbho niggaMdhIo jAva guttavaMbhayAriNIbho, no khalu kappada amhaM eyapayArakannehi vi nisAmittae kimaMga uvadisittara vA, Ayarittae vA ! amhaM NaM taba devANupiyA ! vicittaM kevalipannattaM dhamma paDikahijjAmo) A pramANe pidilanI vAta sAMbhaLIne te AryAee pitAne bane kAno upara hAtha mUkI dIdhA ane mUkIne ema kahevA lAgI he devAnupriye ! ame to nigraMtha zramaNIe chIe. navAvADa sahita brahmacaryanuM ame pAlana karIe chIe. he putra! tamArI evI vAta amArA mATe kAnathI sAMbhaLavI paNa .... lekhAya nahi tyAre tenA vize upadezanI vAta te sAva agya ja che. ame A vize tamane kaI paNa jAtane upadeza paNa ApI zakIe nahIM te pachI jAte AnuM AcaraNa kevI rIte karI zakIe ? eTale ke A bAbatane upadeza Apa temaja pote AnuM AcaraNa karavuM te badhuM amArA kalpa For Private and Personal Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNo TIkA a08 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam 45 tA AryAH eva mavAdIt-icchAmi khalu he AryAH ! yuSmAkamanti ke kebaliprajJapta dharma nizAmayitum zrotum / tataH khalu sA poTTilA dharma zrutvA 'nisamma' nizamya hRdayenAdhArya hRSTatuSTA evamavAdIt-zraddadhAmi khalu he AryAH ! naigranthya pravacanaM yAvat ' se ' tat tathaiva yathaitad yUyaM vadatha / he AryAH ! 'icchAmiNaM' icchAmi khalu ahaM yuSmAkamantike 'paMcANuvvaiyaM jA gihidhamma' pazvANuvratikaM yAvat gRhidharma 'pAMDavajjittae' pratipattuMbIkartum / anantaraM tA AryA emavAliye vicitra kevala prajJapta dharmakA upadeza kahate haiM ( so tR suna)(taeNaM mA poTilA tAo ajjAo evaM vayAsI icchAmiNaM ajjAo! tumheM aMtie keli pannatte dhamma nisAmettae-taeNaM tAo ajjAmo poTilAe vicittadhamma parikaheMti ) unakI isa prakAra bAta suna kara usa poTilAne unase kahA-he AryAbho! maiM Apa logoM ke mukha se kevali prajJapta dharma sunanA cAhatI hUM / poTilA kI aisI prArthanA suna kara una AryAoM ne usa pohilA ke liye vicitra kevali prajJapta dharma sunAyA (taeNaM sA poTilA dhamma soccA nisamma haTTatuTThA eva vayAsI ) una ke mukha se kevali prajJapta dharma suna kara aura use apane hRdayameM avadhRta kara atyanta harSita evaM saMtuSTa hUI usa poTilAne unase aisA kahA ( saddahAmi NaM ajjAo! jiggathaM pAvaNaM jAva se jahiyaM tumbhe vayaha, icchA ma NaM ahaM tumbha aMtie paMcANuccayaM jAva gihidhamma paDivaji. rAe-ahAnuha, taeNaM sA pohilA tAsiM ajjANaM aMtie paMcANuvvaiyaM mujaba ayogya gaNAya che. he devAnupriye ! ame te tArA hita mATe vicitra kevaLi prApta dharmane upadeza ApIe chIe tene tuM sAMbhaLa. (tapaNaM sA poTilA tAo ajjAo evaM vayAsI icchAmi NaM aAbho ! tumhaM aMtie ke galigannatte dhamma nisAmettae-taeNaM tAo annAbho pohilAe vicittaM dhamma parikaheti) temanI A jAtanI vAta sAMbhaLIne te pihilAe temane ema kahyuM ke he ArthIo! tamArA mukhathI huM kevaLI prajJapta dhamane sAMbhaLavA IcchuM chuM. piTilAnI evI vinaMtI sAMbhaLIne te ArthIoe tene vicitra kevaLa prajJama bhne| paheza mAyA. (taeNaM sA poTTilA dhamma soccA nisamma haTU-tuddhA e| kyAsI ) tamanA bhuthI 3jI prajJA yamana va zane tanayamAM dhAraNa karIne khUba ja hakita ane saMtuSTa thatI te piphreilAe temane ema kahyuM ke ( sahAmiNaM ajjAo ! giragaMthaM pAvayaNaM jAva se jahiyaM tanme vayaha, icchAmi NaM ahaM tumbhaM aMtie paMcANubaiyaM jAva gihidhamma pajivajjittae-ahA. For Private and Personal Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 46 zAtAdharmakathAsUtre diSuH- ahAmuhaM ' yathA suvaM, he devAnupriye ! / tataH khalu sA poTilA tAsA. mAryANAmAntake pazcANubatika yAvad gRhidharma pratipadyate, punastA AryA vandate namaspati, vanditvA namasthitvA prativisarnayati / tataH sA poTTilAzramaNopAsikA jAtA, 'jAtra paDilAbhemAgi ' yAvat patilambhayantI-nigranyebhyaH zramaNebhyaH zramaNIbhyazca caturvidhamAhAraM dadatI viharati / mu0 7 // jAva gihidhamma paDivajjei, tAo ajjAo vaMdai, NamaMsai vaMdittA NamaMsittA paDivisajjei ) he AryAo ! maiM isa nirgrantha pravacana para zraddhA karatI hUM yAvat aisA mAnatI hUM ki yaha nirgrantha pravacana jaisA Apa kahatI hai vaisA hI hai / ataH he Ao ! aba maiM Apake pAsa paMcANu vrata mAta zikSAvana Adi rUpa 12 bAraha prakAra kA gRrastha dharma ko dhAraNa karanA cAhatI huuN| isa taraha poTTelA kI bhAvanA jAna kara una AryA oM ne usase kahA-yathA sukhaM devAnupriye ! tujhe jisa taraha susva ho vaisA tuM kara-zreyaskara kArya meM vilamba karanA yogya nahIM haiM-isa prakAra una AyojanoMkI AjJA prApta kara usa poTilAne unhIM AryAoM ke pAsa se zrAvakadharma paMca aNuvana evaM sAta zikSAbaloM ko dhAraNa kara liyA / isa prakAra zramaNopAsikA banI huI usa poTilA ne una AryA oM ko vandanA evaM namaskAra kI-vandanA namaskAra karake phira unheM visajita kara diyA / (taeNaM sA pAhilA samaNovAsiyA jAyA jAva paDi. muhaM, taeNaM sA pohilA tAsi ajANaM aMtie paMcAgumaiyaM jA gihidhamma paDivajjei, tAo ajjAo vaMdara, NamaMsada vaMdittA NamaMsittA paDivisajje) he AryAo ! A nigraMtha pravacana upara huM zraddhA karuM chuM. yAvata A nigraMtha pravacana jevuM tame kahe che tevuM ja che. ethI he AryAe ! have tamArI pAsethI pAMca aNuvrata vagerene gRhastha dharma dhAraNa karavA icchuM chuM. A rIte piphrilAnA vicAre jANIne te AryAoe tene kahyuM ke 'yathAsukham' meTa vAnupriye ! tane mAM subha prAthAya tema tuM 42 sArA kAmamAM vilaMba karavA joIe nahi. A pramANe te AryAnI AjJA meLavIne te piDhilAe te AryAonI pAsethI zrAvaka-dharma-pAMca aNuvrate ane sAta zikSAvrata-ne dhAraNa karI lIdhuM. A rIte zramaNe pAsikA thaI gayelI te padilAe te AryAone vaMdana temaja namana karyA ane vadana tathA namana zana tamana vihAya bhApI (taraNa sA pohilA sama gozAsiyA jAyA jAva. paDilAbhemANoM viharaha) | rIte zramapasi! 27 gayesI ta pahisA For Private and Personal Use Only
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI TIkA0 a0 4 tetaliputrapradhAna ritavarNanam mUlam - taraNaM tIse pohilAe annayA kyAI puvvarastAvarasakAlasamarthasi kuTuMbajAgariyaM jAgaramANIe ayameyArUve ajjhatthie jAva samutpanne / evaM khalu ahaM teyaliputtassa puThiMba iTThA 5 Asi, iyANiM aNiTTA 5 jAva paribhogaM vA, taM seyaM khalu mama suvvayANaM ajjANaM aMtie pavvaittae, evaM saMpaI, saMpehittA, kalaM jAva pAuppabhAyAe jeNeva teyaliputte teNeva ubAgacchai, uvAgacchittA, karayalapariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM matthae aMjaliM kaTTu evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! mae suvvayANaM ajjANaM aMtie dhamme NisaMte jAva abbhaNunnAyA pavvaittae / taeNaM teyaliputte pohile evaM vayAsI evaM khalu tumaM devANuppie ! muMDA pavvaiyA samANI kAlamAse kAlaM kiccA annataresu devaloesu devattAe uvavajjihisi, taM jai NaM tumaM devANupie ! mamaM tAo devalIyAo Agamma kevala pannatte dhamme vohehi, tohaM visajjemi, aha NaM tumaM mamaM Na saMbohesi, to te paNa visajjemi / eNaM sA poTTilA teyaliputtassa eyamaTTaM paDisuNei / tataH khalu tetaliputte vipulaM asaNaM4 uvakkhaDAvei, uvakkhaDAvittA, mittaNAi jAtra AmaMtei, AmaMtittA, jAtra sammANei, sammANittA, pohilaM pahAyaM jAva purisasahassavAhiNi sIyaM durUha i, duruhittA, lAbheNI viharai ) isa prakAra zramaNopAsikA banI huI vaha pohilA nirgrantha zramaNajanoM koevaM nirmantha zramaNiyoM ko dAna cAroM prakAra kA AhAra detI huI apanA samaya vyatIta karane lagI || sU0 7 / For Private and Personal Use Only --- 47 nigraMtha zramaNeA ane nigraMtha zramaNIone dAna-cAre jAtanA AhAro-ApatI peAtAneA vakhata pasAra karavA lAgI. / / sUtra 7 66 " ae
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAsUtra mittaNAi jAva saMparibuDe savviADkie jAva raveNaM teyalipurassa majjhaM majjhaNaM jeNeva suvvayANa uvassae teNeva uvAgacchada / poTilA sIyAo paccoruhai / tetaliputte poTilaM purao kaTu jeNeva suvvayA ajAo teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA baMdai namaMrUi, baMdittA namaMsittA evaM vayAsI-evaM khalu devANupiyA! mama poTilA bhAriyA iTThA 4, esaNaM saMsArabhauThiyagA jAya phavaittae, paDicchaMtu NaM devANuppiyA! sissigIbhikkhaM ahAsuhaM mA paDibaMdhaM karahi / taeNaM sA poTTilA suvvayAhi ajjAhi evaMvuttA samANA haTTatuTTA uttarapurasthimaM disaubhAgaM avakamai, abakkamittA sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyai, om ittA, sayameva paMcamuTTiyaM loyaM kai, karittA, jeNeva suvvayAo teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA vaMdai, NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA. evaM bayAsI-Alitte NaM bhaMte ! loe evaM jahA devAgaMdA jAtra ekArasaaMgAI ahijjai,bahuNi vAptANi sAmannariyAgaM pAugi, pAugittA, mAsiyAe saMlahaNAe attANaM jhosettA saTi bhattAI aNasaNAe chedittA, AloiyapaDikatA samAhipattA kAlamAse kAlaM kiccA aNNataresudevaloesu devattAe uvvnnnnaa|suu08|| TokA-'taeNaM tIse ' ityAdi / tataH khalu tasyAH pohilAyAH 'hundha. rattApAtakAlasamayaMsa' pUrvarAtrApararAtra kAlasanayAtreH pazcime bhAge kuTuMba kAga laeNaM-'tIse pohilAe' ityAdi / TokArtha - (taeNa) isake bAda ( tIse poTilAe) usa po.ilA ke jaya ki vaha ( annayA kayAI ) kimI eka dina (pujAratakAla namaH 'taeNa-tIse poTTilAlAe' ityAdi / -(taeNa) tyA2 57 ( tIse pAhilAe ) te ne-3 nyAre te (annayA kayAI) 4 me 6ise (puvAvarattakAlasamaya si ) vinA For Private and Personal Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 14 setaliputra pradhAnacaritavarNanam . riyaM jAgaramANIe' kuTumba nAgariko jAgratyA ayametadrUpa 'ajjhasthie jAva' AdhyAtmiko yAvat AdhyAtmikA Atmagato yAvanmanogataH saMkalpaH samutpannaH / saMkalpaprakAramAha-evaM khalu ahaM tetaliputrasya pUrvam iSTA kAntA priyA manojJA mano'mA Asam , idAnImanipTA, akAntA, apriyA, amanojJA, amanomA yAvat paribhogaM vA / asyAbhiprAyaH-aho manuSyANAM manovRtterasthiratI / pUrva yasyAham iSTA kAntA priyA'dikA'sam , sevAhamasyAniSTA'kAntA'bhiyAdikA jAtA'smi / ayaM tetaliputro mama nAma gotrazravaNamapi necchati kiM punarmamadarzanaM mayA saha paribhogaM vAJchet apitu netyarthaH / 'taM' tat-tasmAtkAraNAt / seyaM' yasi ) rAtri ke pichale bhAgameM (kuTuMbaMjAgariyaM-jAgaramANIe ayameyArUve ajjhasthie jAva mamuppanne ) kuTuMba kI cintA se jAga rahI thI isa prakAra kA AdhyAtmika yAvanmanogata saMkalpa utpanna huA-( evaM khalu ahaM teyaliputtarasa puci iTThA 5 Asi iyANi aMNiTThA 5 jAva paribhogaM vA, taM seyaM khalu mama suvyayANaM ajANa aMtie pavaittae) meM pahile tetaliputra ko bahuta hI adhika iSTa, kAnta priya, manojJa evaM manoma thI-parantu aba maiM aisI nahIM rahI hUM-aniSTa Adi bana gaI haiN| aura bAtoM kI bAta hI kyA hai-ve to aba merA mukha taka nahIM dekhanA cAhate haiM-dekho manuSyoM kI manovRtti kitanI asthira hai-pUrva maiM jise iSTa, kAnta, priya, Adi rUpa thI-aba vahI maiM usake liye a. niSTa apriya Adi bana gaI huuN| yaha tetaliputra to mero nAma gotra taka bhI sunanA nahIM cAhatA hai to phira mere sAtha rahane kI to cAhanA hI AdhyAtmika yAvata manogata saMkalpa uddabhavyuM ke ____ (evaM khalu ahaM teyaliputtassa pubdhi iTThA 5 Asi iyANi aNiTThA 5 jAvaM paribhoga vA taM seyaM khalu mama muvbayANaM ajnANe atie pavvaittae ) pahelAM huM tetaliputrane khUbaja ISTakAMta, priya, mane ane manema hatI paNa have huM temanA mATe tevI rahI nathI anISTa vagere thaI paDI chuM. mArI sAthe vAtacItanI vAta te tare rahI paNa teo mArUM meM paNa jovA mAMgatA nathI erakhara puruSonI manovRtti keTalI badhI caMcaLa hoya che jene pahelAM je huM iSTa, kAta, priya, vagerenA rUpama hatI, have tene teja huM aniSTa vi vagere thaI paDI chuM A tetaliputra mArA nAma gotra suddhA sAMbha( 1 gAtA nathI tyAre mane jovAnI ane mArI sAthe rahevAnI te temane " / 5.2mA ( kuDu bajAgariyaM jAga mANIe ayameyArUve ajjJathie jAva mamupanne ) ghara-gRhasthInA piyA242tI onvii 24 tI tyAre-mA tano zA 7 For Private and Personal Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAsame zreyaH ucitaM khalu mama suvratAnAmAryANAmanti ke pratrajitum , evaM saMpakSate-vicArayati, saMprekSya-vicArya 'kallaM jAva pAuppabhAyAe ' kalyaM yAvat prAduSpabhAtA: yAm-bhAtaH sUryodayasamaye yatraiva tetaliputrastatraiva upAgacchati upAgatya ' karayalapari0' karatalaparIgRhItaM mastake'JjaliM kRtvA evamavadat-evaM khalu he devAnapriya ! mayA sutratAnAmAryANAmanti kedharmaH 'NisaMte' nizAntaH zrutaH, 'jAva abbhaNu use kaise ho sakatI hai / isa liye mujhe agha yahI ucita hai ki maiM suvratA AryikA ke pAsa pravajita ho jAU~ / ( evaM saMpehei, saMpehittA kallaM jAya pAuppabhAyAe jeNeva teliputte teNeva uvAgacchai ) isa prakAra jaba vaha vicAra kara cukI to vicAra karake phira jaba prAtaHkAla huA aura sUrya kA udaya ho cukA taba jahA~ tetaliputra thA vahAM pahuMcI ( uvAgacchittA karayala evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! mae suvvayANaM ajANaM aMtie dhamme NisaMte jAva anbhaNunAyA pancaittae, taeNaM teyaliputte poTilaM evaM vayosI-evaM khalu-tumaM devANuppie ! muMDA pavvaiyA samANI kAlamAse kAlaM kiccA annayaresu devaloesu devattAe uvavajjihisi, taM jaha tuma devANuppie! mamaM tAo devalo. yAo Agamma, kevalipanatte dhamme bohehi to haM visajje mi ) vahAM jA kara usane donoM hAtha joDa kara usa ko namaskAra kiyA-bAda meM vaha isa prakAra usase kahane lagI he devAnupriya ! bAta aisI hai ki maiMne darakAra ja zI hoya? ethI mane have eja egya lAge che ke huM sutratA ArthikAonI pAse pratrajita thaI jAuM. ( evaM saMpehei, saMpehittA kallaM jAva pAuppabhAyAe jeNeva teyaliputte teNeva uvAgacchai) .. A rIte jyAre teNe cokkasa vicAra karI lIdhe tyAre te savAre sUryodaya thatAM jyAM tetaliputra amAtya hatuM. tyAM pahoMcI ( uvAgacchittA karayala0 evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! mae sunvayANaM ajjANaM aMtie dhamme NisaMte jAva abbhaNunAyA pavaittae, taeNaM tevaliputte poTTilaM evaM vayAsI-evaM khalu tumaM devANuppie ! muMDA pandhaiyA samANa kAlAse kAlaM kiccA annataresu devaloesa devattAe uvavajnihisi taM jANaM tuma devANuppie ! mamaM tAo devaloyAo Agamma, kevalipannatte dhamme bohehi tohe visAjemi) tyAM jaIne teNe temane baMne hAtha joDIne namaskAra karyA ane tyArapachI te A pramANe kahevA lAgI ke he devAnupriya! meM suvatA AryAnI pAsethI For Private and Personal Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 11642 anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam 55 UNAyA pAittae ' yAvadabhyanujJAtA pravrajitum-sa dharmoM mama manasi rucitaH tasmAd bhavatA'bhyanujJAtAsatI pratrajitumicchAmItibhAvaH / tataH khalu tetaliputraH pauhilAmevamavadan-evaM khalu tvaM devAnupriye ! muNDA pravrajitA satI kAlamAse kAlaM kRtvA'nyatareSu devalokeSu devatayA upapatsyate / 'taM tadA yadi khalu tvaM devAna. priye ! mAM tato devalokAdAgatya kevaliprajJaptaM dharma bodhayeH, 'tohe ' tadA'haM tvAM 'visajjemi' pravajitumAjJApayAmi ! 'ahaNa' atha khalu yadi khalu tvaM mAM 'NaM saMbohesi' na saMvodhayasi ke valiprarUpitaM dharma bodhayituM pratijJA na karoSi 'to' tadA 'te' tvAM na visRjAmipravajituM nAjJApayAmi / 'taeNaM' tataH khalu tetaliputrasya etadvacanazravaNAnantam , sA pohilA tetaliputrasya ' eyamaheM' etamartha-dharma prati bodhanarUpamartha 'paDisuNei' pratizRNoti-svIkaroti / tataH khalu tetaliputro vipulamazanapAnakhAdyasvAdya caturvidhamAhAram , ' uvakkhaDAvei'. upaskArayati niSpAdayati, 'ubakkhaDAvittA' upaskArya : mittaNAi jAva AmaMtei ' mitrajJAti suvratA AryikA ke pAsa dharma kA upadeza sunA hai vaha dharma mujhe bahuta hI adhika rucikara pratIta huA hai| isa liye maiM Apase AjJA lekara dIkSita honA cAhatI huuN| poTTilA kI aisI bAta suna kara tetaliputrane usase kahA-devAnupriye ! bAta aisI hai ki tuma dIkSita ho kara jaba kAla avasara kAla karogI ( yaha nizcita hai) anyatara devaloka meM devatA kI paryAya se utpanna hoogI-tapa yadi devAnupriya ! mujhe vahAM se A kara tuma kevaliprajJapta dharma samajhAo-to maiM tumheM pravajita hone ke liye AjJA de sakatA hU~ (ahaM NaM tumaM mamaM NaM saMyohesiM to te Na visa. jjemi taeNaM sA poTTilA teyaliputtassa eyamaDhe paDisuNei, tataH khalu teyaliputte vipulaM asaNaM 4 uvakDAvei, uvakkhaDAvisA mittaNAi jAva dharmano upadeza sAMbhaLe che ane te mane gamI gayo che, eTalA mATe hama tamArI AjJA meLavIne dIkSA grahaNa karavA IcchuM chuM. pidilAnI A jAtanI vAta sAMbhaLIne tetaliputre tene kahyuM ke he devAnupriye ! tame dIkSita thaIne jyAre kALanA samaye kALa karaze ane anyatara devalamAM devatAnA paryAyathI janma pAmaze tyAre je tame he devAnupriye! tyAMthI AvIne mane kevaLa prApta dharma samajAve te huM tamane atyAre khuzIthI pravajIta thavAnI AjJA ApI zatama chu. (ahaM NaM tumaM mamaM NaM saMbohesi to te Na visajjemi taeNaM sA poTilA teyali. puttassa eyamaDhe paDimuNei, tataH khalu tetaliputte vipulaM asaNaM 4 upakkhaDAve, uvakkhaDAbittA, mittaNAi jAva Amatei, AmaMtittA, mittaNAi sammANittA pohilaM For Private and Personal Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAtAdharmakathAsa yAvadAmantrayati, mitrajJAvisvajanasambandhiparijanAn Amantrayati, 'AmaMtittA' Amanvya 'jAva saMmANei' yAvat-saMmAnayati-prazanapAnAdi caturvidhAhAreNa saMmAnya, 'poTilaM hAyaM jAva purisasahassavAhiNi sIaM' poTilAM snAtAM yAvat puruSasahasravAhinIM zivikAm , ' dUrohei.' dohayati-Arohapati, ' duruhitA' AmaMtei AmaMtittA jAva sammANei, sammANittA poTilaM vhAyaM jAva purisasahassavAhiNiM sIyaM durUhai, duruhittA mittaNAi jAva saMpaDibuDe sanviDDIe jAva raveNaM telipurassa majjhaM majheNaM. jeNeva suvvayANaM uvassae teNeva uvAgacchai ) yadi tuma mujhe saMbodhita nahIM karogI arthAt kevali prajJapta dharma ko mujhe samajhAne kI pratijJA nahIM karogI to maiM tumheM dIkSita hone kI AjJA nahIM dUMgA-isa prakAra ke tetaliputrake isa kathanako usa poTilAne svIkAra kara liyA / arthAt maiM devaloka meM jAU~gA to vahAM se A kara Apa ko pratiyodha dU~gI isa prakAra jaba poTilA ne svIkAra kara liyaa| isa ke pAda tetaliputra ne, vipula mAtrA anazanAdi rUpa cAroM prakAra kA AhAra niSpanna karavAyA-karavA karake phira usane apane mitra, jJAti, Adi jano ko AmaMtrita kiyaa| mitra, jJAti, svajana saMbandhI parijanoMko AmaMtrita karake yAvat azana pAnAdirUpa isa caturvidha AhAra se unakA sanmAna karake usane pohilAko snAna karavA kara yAvat use puruSa sahasravAhinI zithikA para baiThAyA, hAyaM jAva purisasahassavAhiNi sIyaM durUhai durUhittA mittaNAi jAva saMpaDibuDe sabir3oe jAva raveNaM. teyalipurassa majhaM majheNaM jeNeva subbayANaM uvassae teNeva uvAgacchai) - jo tame mane saMbodhaze nahi eTale ke je tame mane kevaLi prajJasa dharmane samajAvavAnI pratijJA karaze nahi te tamane ha keIpaNa saMjogomAM paNa dIkSA svIkAravAnI AjJA ApIza nahi. A rIte kahevAthI padilAe tetaliputranA kathanane svIkArI lIdhuM eTale ke piTTilAe temane A pramANe pratijJAbaddha thaIne kahyuM ke huM devalokamAM jaIza ane tyAMthI AvIne tamane dharmane bedha ApIza. Ama jyAre piTTilAe svIkArI lIdhuM tyArapachI tetaliputre puSkaLa pramANamAM azana vagerenA rUpamAM cAra jAtanA AhAro banAvaDAvyA ane tyArabAda teNe pitAnA mitra, jJAti, vagere savajanane AmaMtraNa ApyuM. mitra, jJAti, svajane saMbaMdhI parijanene AmaMtraNa ApIne yAvata azanapAna vagere cAra jAtanA AhArethI temanuM sanmAna karIne teNe pihilAne snAna karAvaDAvyuM ane cAvata tene puruSa sahasavAhinI pAlakhImAM besADI. For Private and Personal Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 ma014 tetaliputravadhAnacaritavarNanam 53 darohya Arohya * mittaNAi jAva saMpakhuiDe ' mitrajJAti yAvat saMparivRtaH mitrajAtisvajanasambandhiparijanAdibhiryuktaH 'saviDoe' sarvaryA 'jAva raveNaM' yAvadraveNa=bheryAdininAdena saha tetalipurasya madhyamadhyena yauva suvratAnAmupAzrayaH statraiva upAgacchati / sA poTilA zivikAtaH 'paJcoruhai' pratyavarohati avtrti| tataH sa tetaliputraH poTilA purataH kRtvA yatraiva suvratA AryA tatraiva upAgacchati, upAgatya, vandate namasyati, vanditvA namasyitvA evamavadat-evaM khalu he devAnupriyAH mama poTTilAbhAryA iSTA kAntA priyA manojJA mano'mA, vartate, baiThA kara mitra, jJAti svajana saMbandhI parijanoM se yukta hokara apanI samasta vibhUti ke anusAra gAje bAjeke sAtha tetalipura nagara ke bIcoMbIca cala kara vaha jahA~ suvratA AryikA kA upAzraya thA vahAM phuNcaa| ( poTilA sIyAo paccorUhai, tetaliputte poTilaM purao kaTu jeNeva suvvayA ajAo teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA vaMdai namasai vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI, evaM khalu devANuppiyA!mama pohilA bhAriyA iTThA 5 esaNaM saMsArabhaunviggA jAva pacahattae paDicchaMtu NaM devANuppiyA! sissiNIbhikkhaM ahAsuhaM mA paDibaMdhaM karehi ) pohilA zikSikA se utarI-tetaliputra pohilAko Age karake jahA~ suvratA AryikA thIM vahAM gyaa| jA kara usane unako vaMdanAkI namaskAra kiyaa| vaMdanA namaskAra karake phira isa prakAra kahane lagA he devAnupriye ! yaha merI poTilA nAma kI patnI hai / yaha mujhe iSTa, kAnta, priya, manojJa evaM manoma hai| isane pAlakhImAM besADIne mitra, jJAti, ravajana saMbaMdhI parijanene sAthe laIne te pitAnI samasta vibhUti mujaba gAjAvAjAnI sAthe tetalipura nagaranI vacce vacce thaIne jyAM te suvratA ArthikAne upAzraya hatuM tyAM paho . (poTilA sIyAo pacorUhai, tevaliputte poTilaM purao kaTTu jeNeva sundhayA ajjAo teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA, vaMdai, namasai, vaMdittA namaMsittA evaM bayAsI evaM khalu devANuppiyA ! mama poTTilA bhAriyA iTTA 5 esaNaM saMsArabhauviggA jAva pavyaittae paDicchatu NaM devANupiyA ! sissiNIbhikkhaM ahAmuhaM mA paDibaMdha karehi ) pikilA pAlakhImAMthI nIce utarI paDI, tetaliputra amAtya piphrilAne AgaLa rAkhIne jyAM sudhatA Arthika hatI tyAM game tyAM jaIne teNe temane vaMdanA temaja namaskAra karyo, vaMdanA ane namaskAra karIne teNe A pramANe kahyuM ke he devAnupriye ! A podilA nAme mArI patnI che. mane e ISTa kAMta, priya, mane ane manema che. eNe tamArI pAsethI dharmanuM zravaNa karyuM che --- For Private and Personal Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 54 jJAtAdharmakathAsUtre eSA khalu bhavatInAM samIpe dharma zrutvA dharmazravaNajanitavairAgyavazAt saMsArabhayodvignA ' jAna pAittae ' yAvat matrajitum bhItA janma maraNebhyo bhavatInAmanti ke jyAM grahItumicchati, tasmAt 'paDicchaMtu ' pratIcchantu = strIkurvantu khalu devAnumiyAH ! imAM ziSyAmikSAm suvratAryA mAha-yathAsukham mA pratibandhaM kuruSva / tataH khalu sA poTTilA suvatAbhirAryAbhirevamuktA satI hRSTatuSTA uttarapaurastyaM digbhAgam = IzAnakoNam avakrAmyati gacchati, avakrasya svayameva AbharaNamAlyAlaMkAramavamuJcati, atramucya svayameva paJcamuSTikaM locaM karoti, kRtvA yatraitra sutratA AryAstatraiva upAgacchati, upAgatya vandate namasyati, vanditvA namasthitvA evamavadat - ' Alitte bhaMte ! loe ' AdIptaH khalu bhadanta ! loka:- he AyeM ! eSa koko janma jarAmaraNAdibhirduHkhaiH prajvalitaH, 'eva ' anena prakAreNa 'jahA devAgaMdA' yathA devAnandA devAnandeva eSA'pi suvratAnAmanti ke pravajitA yAvat - ekAdaza aGgAni adhIte, bahUni varSANi zrAmaNyaparyAyaM pAlayati, pAlayitvA mAsikyA Apake pAsa dharma sunA hai to usake prabhAva se yaha saMsAra bhaya se udvigna ho kara janma maraNa se bhIta, trasta ho kara Apake pAsa dIkSita honA cAhatA hai| isaliye he devAnupriye ! Apa mere dvArA dI gaI isa ziSya bhikSAko aMgIkAra kIjiye / tatha suvratA AryikA ne kahAyathAsukhaM mA pratibaMdhaM kuruSva - (taeNaM sA poTTilA-suvvayAhiM ajjAhi evaM vRtta samANA tuTThA uttaraputthimaM disI mArga avakamai, avakamittA mayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyaha, omuhantA sayameva, paMcamuTThiyaM lokare, karitA jeNeva subvayAo teNeva ubAgacchaDa, ucA gacchattA baMda nasai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI - alittaM NaM bhaMte / loe evaM jahA devANaMdA jAva ekkArasaaMgAI ahijjaha, bahuNi teno prabhAvathI e sasArabhayathI vyAkuLa thaine janma-maraNathI bhIta ane trasta thaine tamArI pAsethI dIkSA zradguNa karavA Icche che. eTalA mATe huM devAtupriye ! mArA vaDe apAtI A ziSyA rUpI bhikSAnA svIkAra kareA. tyAre bhavAnAM sutratA Arthijathe tene uchu hai ' yathAsukhaM mA pratibaMdha kuruja (taraNaM sA pohilA sunvayAhiM ajjAhiM evaM vRttA samANA haDatuDA uttarapurasthi disI bhAgaM avakkamara, avakkamittA sayameva AbharaNa - mallAlaMkAraM omuyaha, omuittA sayametra, paMcamuTThiyaM loyaM kare, karittA jeNeva suvvayAo teNeva upAgacchA, unAgacchittA baMda namasai, vaMdittA, maMsittA evaM vayAsIeffort it ! loe evaM jahA devAnaMdA jAna ekkArasa aMgAI ahijjara, vahUNi , For Private and Personal Use Only -
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir janagAradharmAmRtava viNI TI0 a0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam 55 saMlekhanayA AtmAnaM juSTvA paSTi bhaktAni anazanena chittvA, 'AloiyapaDikaMtA' Alocita pratikrAntA 'samAhipatA ' samAdhiprAptA kAlamAse kAlaM kRtvA anyatareSu devalokeSu devatayA upapannA / sU08 / / bAsANi mAmanapariyAgaM pAuNai, pAuNittA mAsiyAe saMdehaNAe attANaM jhosettA sadibhattAI aNasaNAe chedittA AloiyapaDikkatA samAhipattA, kAlamAse kAlaM kiccA aNNataresu - devaloessu devattAe ubavaNNA) isa prakAra suvratA AryikA ke dvArA kahI gaI vaha-poTilA bahuta adhika dRSTatuSTa huii| bAda meM vaha IzAna koNa meM gaI / vahAM jAkara usane apane hAthoM se zarIra para rahe hue AbhANa, mAlya evaM alaM. kAroM ko utAra diyaa| uttAra kara apane Apa paMcamupTika kezoM kA huMcana kiyA-luMcana kara phira vaha jahAM suvratA AryA thI vahAM aaii| Ate hI usane unheM vandanA evaM namaskAra karake phira vaha isa prakAra bolI- he bhadanta ! yaha loka jarA maraNa Adi duHkhoM se prajvalita ho rahA hai, isa prakAra se devAnaMdA kI taraha yaha suvratA AryA ke pAsa dIkSita ho gii| yAvat usane 11 aMgoM kA adhyayana bhI kara liyaa| bahuta varSoM taka zrAmaNya paryAya ko pAlana kiyaa| prItipUrvaka anta meM eka mAsa kI saMlekhanA dhAraNa kara 60, bhaktoM kA anazana dvArA cheda vAsANi sAmanapariyAgaM pAuNai, pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhosettA saDhi bhattAI aNasaNAe chedittA AloiyapaDikkaMtA samAhipattA, kAlamAse kAlaM kiccA aNNataresu devaloemu devattAe uvavaNNA) A rIte suvratA Arthika vaDe AjJA apAyelI padilA khUba ja suSTatuSTa thaI gaI tyArapachI te IzAna koNa tarapha gaI ane tyAM jaIne teNe pitAnA hAthathI ja zarIra uparanA AbharaNe, mALAo ane alaMkAra ne utAryA ane utArIne pitAnI meLe ja pAMca muThI kezonuM laMcana karyuM. lucana karyA pachI te jyAM suvratA AryA hatI tyAM AvatI rahI. tyAM AvIne teNe temane vaMdana ane namaskAra karyo, vaMdanA ane namaskAra karIne te A pramANe vinaMtI karavA lAgI ke he bhadanta ! A saMsAra jarA (ghaDapaNa maraNa vagere khethI saLagI rahyo che. A rIte padilA devAnadAnI jema sutratA AvonI pAse dIkSita thaI gaI ane anukrame teNe agiyAra agonuM adhyayana paNa karI lIdhuM. teNe ghaNAM varSo sudhI zramaNya paryAyanuM pAlana karyuM chevaTe prItipUrvaka eka mAsanI saMkhanA dhAraNa karIne anazana vaDe sATha bhaktonuM chedana karyuM For Private and Personal Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - hotAdharmakathAsa ___mUlam-taeNaM se kaNagarahe rAyA annayA kayAI kAladhammuNA saMjutte yAvi hotthA / taeNaM rAIsara jAva NIharaNaM kareMti, karittA, annamannaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppie ! kaNagarahe rAyA rajje ya jAva putte viyaMgitthA, amheNaM devANuppiyA! rAyAhINA rAyAhiTiyA rAyAhINakajjA ayaM ca NaM tetalI amace kaNagarahassa ranno savaTThANesu savvabhUmiyAsu laddhapacae dinaviyAre savvakajjavaDAvae yAvi hotthA, taM seyaM khallu amhaM tetaliputtaM amaccaM kumAraM jAittaetti kaTu annamannassa eyamaSTuM paDisuNeti, paDisuNittA, jeNeva tetaliputte amacce teNe uvAgacchaMti, uvAgacchitA, tetaliputtaM amaccaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! kaNagarahe rAyA rajje ya rahe ya jAva viyaMgei / amhe yaNaM rAyAhINA jAva rAyAhoNakajjA, tumaM ca NaM devANuppiyA ! kaNagarahassa raNo samvaTThANesu jAvaM rajjadhurAciMtae, taM jaiNaM devANuppiyA! asthi kei kumAre rAyalakkhaNasaMpanne abhiseyArihe, taNaM tuma amhaM dalAhi / jANaM amhe mahayAra rAyAbhiseeNaM abhisiMcAmo / taeNaM tetaliputte tesi Isara0 eyamaRs paDisuNeI, paDisuNittA, karNagajjhayaM kumAraM pahAyaM jAva sassirIyaM karei, karittA tesi Isara diyaa| cheda kara Alocita pratikrAnta banI huI yaha mamAdhi prApta ho gaI aura kATha avamara kAla kara anyatara devalokameM devatA ko paryAya se utpanna ho gaI |suu. 8 chedana karIne Acita pratikrAMta banelI te samAdhi prApta thaI gaI ane kALa avasare kALa karIne anyatara devakamAM devatAnA paryAyathI janma pAmI. sU. " For Private and Personal Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 57 agAradharSiNI TIkA ma0 14 te liputrapradhAna caritavarNanam jAba uvaNei, uvaNitA, evaM vayAsI esa NaM devANuppiyA ! kaNagarasa raNNo putte paumAvaIe attae kaNagajjhae nAmaM kumAre abhiyArihe rAyalakkhaNasaMpanne bhae kaNagarahassa ranno rahassiyaM saMvar3ie, eyaM NaM tumbhe mahayAra rAyAbhise eNaM abhisiMha / savvaM ca se udvANapariyAvaNiyaM parikahei / taeNaM te Isara0 kaNagajjhayaM kumAraM mahayAra rAyAbhiseeNaM abhisiMcati / taNaM se kaNagajha kumAre rAyA jAe, mahayA himavaMta malaya0 vaNNao jAva rajjaM pasAsemANe viharai / taerNa sA paumAvaI devI kaNagajjhayaM rAyaM sahAvei, saddAvittA, evaM vayAsIesa NaM puttA ! tava rajje ya jAva aMteure ya0 tumaM ca tetalipuntassa amaccassa pahAtreNa, taM tumaM NaM teyaliputtaM amaccaM ADhAhi parijANAhi sakkArehi sammANehi iMtaM abbhuTThehi, ThiyaM pajjuvAsAhi vayaMtaM paDisaMsAhehi, addhAsaNeNaM uvaNimaMtehi bhogaM ca se aNudehi / tapaNaM se kaNagajjhae rAyA paumAvaIe devIe tahanti paDaNe jAva bhogaM ca se aNuvaDDei // sU0 9 // / TIkA - tapa se ' ityAdi / tataH khalu sa kanakaratho rAjA anyadA kadAcit / ' kAladhamgA saMjutte' kAtradharmeNa saMyuktaH = mRtazvApyabhavat / tataH " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'taeNa se kaNagarahe rAyA' ityAdi / TIkArtha - ( eNaM ) isake bAda ( se kaNagarahe rAyA annayA kayAI) vaha kanakaratha rAjA kisI eka dina kAla kavalita ho gayA (taerNa " taeNa se kaNagarahe rAyA ityAdi TIDArtha - (taeNaM) tyA2pachI (se kaNagarahe rAyA annayA kayAI) te una12tha rAjA keI divase kAlakalita thai gayA eTale ke mRtyu pAmyA. jhA 8 For Private and Personal Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAsUtra khalu 'rAIsara0 jAva 'rAjezvara0 yAvat rAjezvaratalabaramADambikakauTumbikAdisArthavAhaprabhRtayaH tasya 'NIharaNaM' niharaNaM mRtakakRtyaM kurvanti, kRtvA anyo. 'nyamevamavadana-evaM khalu he devAnupiyAH ! kA karatho rAjA 'rajje ya jAva pratte' rAjye ca yAvat putrAn rAjyAdiSu mUcchita utpannAn putrAn 'viyaMgitthA' avyaGgayat-vikRtAGgAn kRtavAn mAritavAnityarthaH / ' amheNaM ' vayaM khalu devAnu. miyAH ! 'rAyAhINA ' rAjAdhInAH rAjavazavartinaH, 'rAyAhiTThiyA' rAjA'dhiSThitA-rAjAzritA ityarthaH, 'rAyAhIgakajjA' rAjAdhInakAryAH, rAjJAmadhInaM kArya rAIsara jAca NIharaNaM kareMni, karittA annamannaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppie ! kaNagarahe rAyA rajje ya jAva putte viyaMgitthA ) rAjezvara, talavara, mADampika, kauTumbika, sArthavAha Adi vyaktiyoM ne mila kara usakA dAha saMskAra kiyo / dAha saMskArarUpa mRtaka kRtya karane ke bAda phira una logoM ne paraspara meM isa prakAra kA vicAra kiyA / he devAnu. priyo / dekho kanavaratha rAjAne to rAjya Adi meM mRcchita ho kara utpanna hue samasta putroM ko vikRta aMga karake mAra DAlA hai ( amhe NaM devANuppiyA! rAyA hINA rAyAhiTiyA rAyAhINakajjA ayaM ca NaM tetalIamacce kaNagarahassa rano sabvaTThANesu-savvabhUmiyAsu laddhapaccae, dinaviyAre-savvakajjavaDAvae yAvi hotthA ) aba isa samaya koi rAjA hai nahIM ataH hamalogoM kA kyA hogA kyoM ki hama loga to he devAnupriyoM ! rAjA vazavartI hai, rAjA ke Azrita hI rahate Aye haiM, hamArA ___ (taeNaM rAIsara jAva NIharaNaM kareMti, kArittA annamanna evaM vayAsI-evaM khalu devANuppie ! kaNagarahe rAyA rajje ya jAva putte viyaMgitthA ) - rAjezvara, talavara, mAMDabika kauTuMbika, sArthavAha vagere lekee maLIne tene agni-saMskAra karyo. agni-saMskAra Adi mRtyu vidhi patAvIne te le ke e paraspara maLIne A pramANe vicAra karyo ke he devAnupriye! juo, rAjA kanakarathe te rAjya vagerenI bAbatamAM lupa temaja meDita thaIne utpanna thayelA pitAnA badhA putranA aMge kApIne mArI nAkhyA che. -- ( amheNaM devANuppiyA ! rAyA hINA rAyAhidviyA rAyAhINakajjA, ayaM ca NaM tetalIamacce kaNagarahassa rano sacaTThANesu sababhUmiyAsu laddhapaJcae, dinavicAre savvakajjavaDAvae yAvi hotthA ) - have atyAre ke rAjA che ja nahi te amArI zI dazA thaze? he devAnupriye ! ame te rAjAnA vazavartI chIe, rAjAne adhIna rahevAmAM ja For Private and Personal Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aM go ho / 14 tetaliputra pradhAnaparitavarNana 56 yeyAM te tathA, sarvamasmAkaM kRtyaM rAjAdhInaM varttate iti bhAvaH / ayaM ca khalu tetaliramAtyaH kanakarathasya rAjJaH ' savaTThANemu' sarvasthAneSu-saMdhivigrahAdiSu sarveSu kAryeSu, * sayabhUmiyAsu ' sarvabhUmikAsu = svAmyamAtyaga TUdurgakoSavalasuhRtpaurazreNirUpASTavidhAsu ' ladvapaJcae ' labdhapratyayaH-labdhaHprAptaH pratyayo vizvAso yasya saH, sakalajanavizvAsapAtramityarthaH, 'dinaviyAre' dattavicAraH, dattA rAjJa vitogaH, vicAra-zobhano vicAro yena saH, lokopakAri vicAradAyaka itibhAvaH, sayAjjabaDAyae' sarvakAryavaIkaH rAjye samastakAryasampAdakazcApi 'hotthA' asti / 'taM' tat-tasmAn kAragAt ' seyaM zreyaH-ucitaM khalu asmAkaM tetaliputramamAtyaM kumAraM ' jAittae' yAcitum , ayamabhiprAyaH-yadayamamAtyo rAjJaH sakalakAryanirvAhakaH, atastatsamIpe gatvA ' ko'pi rAjalakSaNasaMpannaH kumAro rAjapade sthApanIyaH' iti vArtAlApamupakramya, samAgate prasaGge, tatputrI rAjapade sthApayituM yAcanIyaH, 'ttikaTu' iti kRtvA iti manasi kRtvA anyo'nyasya etamartha 'paDisugati' pratizRNvanti svIkurvanti, 'paDisuNittA' patizrRtya, yauva tetaliputro'mAtyastatraiva upAgacchanti, upAgatya, evamavadan-evaM khalu jitanA bho kArya hotA hai vaha saba rAjAdhIna hI hotA AyA hai| isa liye tetaliputra jo amAtya hai calo unake pAsa cale kyoM ki ve hI kanakaratha rAjAke liye saMdhivigraha Adi samasta kAryoM meM evaM svAmI, amAtya, rASTra, durga koza, bala, suhRt aura paurazreNIrUpa ATha bhUmiyoM meM vizvasanIya the / rAjA ke liye ye hI lokopakArI kAryoM meM salAha diyA karate the aura ye hI rAjyameM samasta kAryoM ke saMpAdaka haiM (taM seyaM khalu amhaM tetaliputtaM amaccaM kumAraMjAittae tikaTu annamannassa eya. maTuM paDisuNeti, paDistuNittA jeNeva tetaliputte amacce teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA tetaliputtaM amaccaM evaM vayAsI-evaM khalu devaannuTevAI gayelA chIe. amArA badhA kAme rajAdhIna ja hoya che ethI cAle ApaNe sau maLIne amAtya tetaliputranI pAse jaIe, kemake teo ja rAjA kanakarathanA saMdhivigraha vagere badhA kAmamAM ane svAmI, amAtya, rASTra, ga, kezabaLa, suhata ane paura zreNirUpa ATha bhUmimAM te vizvasanIya che. lokonA hita mATe tetaliputra amAtya ja salAha ApatA rahetA hatA temaja rAjyanA badhA kAmane pAra pADanArA paNa teo ja che. ( taseyaM khalu amhaM tetaliputtaM amaccaM kumAraMjAittae tti kaTu anamannassa payamadaM paDimuti, paDisuNittA jeNeva tetaliputte amacce teNeva uvAgacchati. uvAgachitA tetaliputtaM amaccaM evaM vayAso-evaM khalu devANuppiyA ! kamagarahe For Private and Personal Use Only
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tAdharmakathAsUtre he devAnupriya ! kanakaratho rAjA rAjye ca rASTre ca yAvat vyaGgayati, vayaM ca khalu he devAnupriya ! rAjAdhInA yAvad rAjAdhInakAryAH, svaM ca khalu he devAnupriya ! piyA ! kaNagarahe rAyA rajje ya raTThe ya jAva biyaMge, amhe ya NaM rAyA hINA jAva rAyahINakajjA, tumaM ca NaM devANuppiyA / kaNagarahassa raNNo sAsu jAva rajjadhurA citae-taM jar3aNaM devAppiyA / asthi keha kumAre rAmalakkhaNasaMpanne abhiseghArihe, taraNaM tumaM amhaM dalAhi ) isaliye hamako ucita hai ki hama tetaliputra amAtya se kumAra kI yAcanA kreN| tAtparya isa kA yaha hai ki ye tetaliputra amAtya rAjA ke sakala kArya nirvAhaka haiM isaliye unake pAsa calakara 66 koI rAja lakSaNa saMpanna kumAra rAjapada meM sthApanIya hai " isa bAta kI hama carcA kareM / isa carcA ke prasaMga meM unase yaha bhI nivedana kareMge ki Apa apane putra kI hI rAja pada meM sthApita kara dIjiye / isa prakAra kA vicAra unhoMne kiyaa| jaba vicAra sthira hocukA - taba sabane isa bAta ko eka mata se svIkAra kara liyaa| svIkAra kara ke phira ve sabake saba jahAM amAtya tetaliputra the vahAM gye| vahAM jAkara unhoMne aisA kahAhe devAnupriya ! kanaka ratha rAjAne rAjya aura rASTra Adi meM vizeSa mUcchita banakara utpanna hue apane samasta putroM ko aMgabhaMga kara mAraDAlA rAyA rajjeya rahe ya jAva viyaMgeza, heya meM devA ! gagarahasta go saTTAsu jAva rajjadhurAcitae - taM jaNaM devANupiyA | asthi ke kumAre rAyalakkhaNasaMpanne abhisebArihe, taSNaM tumaM amhaM dalAhiM ) ethI amane e ucita lAge che, ke ame tetaliputra amAtyanI pAse jaIne rAjakumAranI yAcanA karIe. kAraNa ke tetaliputra amAtya rAjAnA badhA kAmeAne sArI rIte pAra pADanArA che, eTalA mATe temanI pAse jaIne rAjA thavA cegya rAja-lakSaNa yukta kAI kumAra maLI zake tema che ke kema ? te vize carcA karIe. A jAtanI vicAraNAM karatAM karatAM ame badhA temane evI vina'tI paNa karIzuM ke tame peAtAnA putrane ja rAjagAdIe besADI de. Ama te leAkeAe maLIne vicAra karyo. Ama vicAra pArka thaI gayA tyAre saue ekamata thaIne tene svIkArI lIdhA. svIkAra karIne tee badhA tyAMthI jyAM amAtya taitaliputra hatA tyAM gayA, tyAM jaIne temaNe tetaliputrane kahyuM ke huM devAnupriya ! kanakaratha rAjAe rAjya ane rASTra vageremAM savizeSa sUzciMta eTale ke mehavaza thaIne janma pAmelA peAtAnA badhA ja putrAnA agA kApIne teone mArI For Private and Personal Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anamAradharmAmRtavarSiNI TI0 ma0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam 61 kanakarathasya rAjJaH sarvasthAneSu yAvat 'rajnadhurAciMtae ' rAjyasya dhUH rAjyadhurA, tasyAzcintakaH, rAjyabhAranirvAhakazvAsi, tad yadi khalu devAnupriya! asti ko'pi kumAro rAjalakSaNasaMpanaH -- abhiseyArihe' abhiSekAoM rAjyAbhiSekayogyaH, 'taM gaM' taM khalu tvamasmabhyaM ' dalAhi ' dehi 'jo' yasmAt ' ' taM ' amhe' vayaM mahatA 2 'rAyAbhiseeNa' rAjyAbhiSekeNa-rAjayogyenAbhiSekeNa abhipizcAmaH rAjye sthApayAma ityrthH| tataH khalu tetaliputraH teSAm 'Isara0 Izvara = IzvaratalabaramADambikAdi sArthavahaprabhRtInAm etamartha 'paDisuNei' parizRNoti= svIkaroti, pratizrRtya svAkRtya, kanakadhvaja kumAraM 'hAyaM sassirIyaM ' snAtaM yAvat sazrIkaM, snAtaM-kRtasnAnam , yAvat mazrIkam-sAlaGkAravibhUpitaM zobhAsamanvitaM ca karoti, kRtvA teSAm ' Isara jAva' Izvara yAvat-IzvarAdInAM sammukhe 'uvaNei ' upanayati, upanIya evamavAdIsa-eSa khalu he devAnupiyAH ! hai| aba isa samaya rAja pada meM koI nahIM hai / hamaloga to he devAnupriya ! rAjAdhIna yAvat rAjAdhIna kArya vAle haiN| aura devAnupriya ! kanaka ratha rAjA ke liye saMdhi vigraha Adi samasta sthAnoM meM evaM svAmI amAtya Adi ATha bhUmiyoM meM vizvasanIya raheM haiN| rAjo ke liye lokopakArI kAryo meM opa salAha dete rahe haiN| aura Apa hI rAjya bhAra ke nirvAhaka hai / isaliye hamArI Apase yaha prArthanA hai ki he devAnupriya! yadi rAjyalakSaNa saMpana koI kumAra rAjya pada meM abhiSeka karane ke yogya ho to use Apa hameM deveM! (jo amhe mahayA gayAbhise eNaM abhisiNcaamo| taeNaM tetaliputte tesiM Isaraeyamae paDisuNei, paDisugittA kaNagajjhayaM kumAraM hAyaM jAva sassirIyaM karei, karitA teti Isara jAva uvaNei, upaNittA evaM vayAsI) ki jisase hama use nAkhyA che. have atyAre rAjapada mATe koI rahyuM nathI. he devAnapriya ! ame leke te rAjAdhIna rahIne ja rahetA AvyA chIe ane he devA. napriya ! tame rAjA kanakarathanA saMdhivigraha vagere badhA kAmamAM eTale ke svAmI amAtya, vigraha vigere tamAma kAmamAM haMmezA vizvAsapAtra rahyA che, lekahitanI bAbatamAM tame rAjAne salAha ApatA rahyA che, ane tame ja rAjyanA badhA kAmane pAra pADatA AvyA che. ethI ame tamane evI vinaMti karIe chIe ke he devAnupriya ! rAja-lakSaNe vALa ane abhiSikata thaIne rAjagAdIe besavA gya keI kumAra heya te tene tame amane sepa. (je NaM amhe mahayA 2 rAyAbhisaraNaM abhisiMcAmo / taeNaM tetaliputtaM tesi Isara eyamaDhe paDisuNei, paDisuNetA kaNagajjhayaM kumAraM hAyaM jAva sassirIye karei, karittA tesi Isara nAva uvaNei, upaNinA evaM vayAsI) For Private and Personal Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAstra kanakarathasya rAjJaH putraH padmAvatyA devyA AtmanaH kanakadhvajo nAma kumAraH abhiSekA) rAjalakSaNasampanno mayA kanakarathasya rAjJo 'rahassiyaM ' rahaspikaM pracchannaM yathA syAttathA saMvarddhitaH, etaM khalu yUyaM mahatA 2 rAjAbhiSekeNa abhipizcata / punaH saH sarva ca ' se ' tasya -- uDhANapariyAvaNiyaM' utthAnapariyApanikam = rAja yogya abhiSeka dvArA abhiSikta kara rAjya meM sthApita kreN| isa taraha ke una Izvara, talavara, mADambika Adi sArthavAha vagairaha ke isa kathana rUpa artha ko usa tetaliputra amAtya ne svIkAra kara liyA aura svIkAra karake kanakadhvaja kumAra ko usane nahA dhuvAkara sarvAlaMkAroM se vibhUSita kiyaa| vibhUSika karake phira vaha use una Izvara talavara AdikoM ke samakSa le AyA / lAkara ke unase usane aisA kahA-(esa gaM devAnuppiyA ! kaNagarahassa rapaNo putte paumAvaIe attae kaNagajjhae NAma kumAre abhiseyArihe rAyalakkhaNasaMpanne mae kaNagaraharasa raNo rahassiyaM saMbaGkie eyaM NaM tumbhe mahayA mahayA rAyAbhiseeNaM abhisiMcaha) he devonupriyo ! yaha kanakaratha rAjA kA putra hai jo padmAvatI kI kukSi se janmA hai| isakA nAma kanaka-vaja kumAra hai| abhiSeka ke yogya hai aura rAjalakSaNa saMpanna hai / maiMne isako kanakaratha rAjA se chipA kara pAlApASA hai aura vRddhiMgata kiyA hai| ise Apaloga baDe bhArI rAjayogya abhiSeka ke sAtha rAjya meM sthApita kiijiye| ( savvaM ca se ke jethI ame tene rAjyasane abhiSeka karI zakIe. A rIte amAtya tetaliputre te Izvara, talavara, mAMDabika, sArthavAha vagerenA kathanane svIkAryuM ane svIkArIne teNe kanakadhvaja kumArane snAna karAvyuM ane tyArapachI badhA alaMkArothI tene zaNagAryo. tyArabAda amAtya tetaliputre susajaja thayelA kumArane izvara, talavara vagerenI sAme lAvyuM ane teone kahyuM ke - ( esaNaM devANupiyA ! kaNagarahassa raNNo putte paumAvaIe attae kaNagajjhae NAma kumAre abhiseyArihe rAyalakkhaNasaMpanne mae kaNagarahassa raNo rahassiyaM saMvar3ie eyaM NaM tumbhe mahayA mahayA rAyAbhiseeNaM abhisiMcaha) " he devAnapriye ! A kanakaratha rAjAno putra che ane padmAvatI devInA garbhathI Ano janma thaye che. kanakvaja kumAra AnuM nAma che. A kumAra rAjyAsane besADavA yogya temaja rAjalakSaNethI yukta che. rAjA kanakarathane A bAbatanI jANa nathI, meM AnuM pAlana temaja rakSaNa chupI rIte karyuM che pAme bhAre mahesUvanI sAthe A kumArane rAjagAdIe besADe. For Private and Personal Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir %3ASE - - amagAradharmAbhUtayaSiNI TokA bha0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam / utthAna janma, pariyApanikA janmAnantaramadyAvadhikA saMvarddhanAdi-risthiti, utthAnaM ca pariyApanikA ca-sthAnapariyApanikam-jIvanacaritaM parikathayati / tataH khalu 'Isara0 ' IsaratalavaramADambikAdayaH kanakadhvaja kumAraM mahatAra rAjAbhiSekeNa abhiSiJcanti / tataH khalu sa kanakadhvajaH kumAro rAjA jAtaH, sa ca kanakadhvajo rAjA 'mahayA himavaMta0' mahAhimavada0 mahAhimavanmahAmalaya mandaramahendrasAraH'-mahAhimavanmahAmalayamandaramahendrANAM sAra iva sAro yasya saH, paDhANapariyAvaNiyaM parikahei, taeNaM te Isara0 kaNagajhayaM kumAra mahayA 2 gayAbhise eNaM abhisiMcati / taeNaM se kaNagajjhae kumAre rAyA jAe, mahayA himavaMta malaya0 vaNNao jAva raja pasAsemANe viharaha, taeNaM sA paumAvaI devI kaNagajjhayaM rAyaM sahAvei, saddAvittA evaM ghayAsI) aisA kahakara phira una tetaliputra amAtya ne usa kanakadhvaja kamAra kA utthAna-janma aura pariyApanI kA-janma se lekara abhI taka kI samasta pAlana poSaNa saMvarddhana Adi paristhiti rUpa-jIna caritra unheM kaha sunAyA-isa ke bAda una Izvara, talavara, mADayika eva kauTuM mbika AdikoMne kanakadhvaja kumAra kA bar3e jora zora ke sAtha rAjyA. bhiSeka kiyaa| rAjya meM abhiSikta hone ke bAda ve kanakadhvaja kumAra aba rAjA bana gye| isakA sAra-pala lokamaryAdA kArI hone ke kAraNa mahA himavat jaisA, yaza aura kIrti ke phailAva ke kAraNa mahAmalaya ( savvaM ca se uTANapariyAvaNiyaM parikahei, taeNaM te Isara0kaNagajjhayaM kumAra mahayA 2 rAyAbhiseeNaM abhisiMcaMti / taeNaM se kaNagajjJae kumAre rAyA jAe, mahayA himavaMtA malaya0 vaNNI jAva rajjaM pasAsemANe viharai, taeNaM sA paumAvaI devI kaNagajjhayaM rAyaM saddAvei, saddAvittA evaM vayAsI) A pramANe kahIne tetaliputra amAtye te kanakadevaja kumArane usthAnajanma ane pariyApanikA eTale ke janmathI mAMDIne atyAra sudhInI piSaNa saMvarlaeNna vagerenI jIvana caritra saMbaMdhI badhI vigata athathI iti sudhI kahI saMbhaLAvI. tyArabAda te Izvara, talavara, mAMDabika ane kauTuMbika vagere lokoe kanakadevaja kumArane bahu ja moTA pAyA upara utsava ujavIne rAjyAbhiSeka karyo. abhiSika thavA bAda kanakadhvaja rAjA thaI gayA hatA. temanuM baLa leka maryAdAne rakSanAra levA badala mahAhimavata jevuM hatuM. temanA yaza ane kIrti comera prasarelA hatA tethI te mahAmalaya jevA hatA temaja teo dRDha prati For Private and Personal Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 4 www.kobatirth.org ka tatusurat kAritvena , manaparAH kIrtityena mahAmalayatulyaH, hRdapratisvena kartavya digdarzakatvena ca mandaramahendratulyaH, 'vaSNao ' varNakaH vizeSarUpeNa anyato'vaseyaH, 'jAva rajjaM pasAsemANe ' yAvadrAjyaM prazAsad viharati rAjyaM kurvannAste / tataH khalu sA padmAvatIdevI kanakadhvajaM rAjAnaM zabdayati, zabdayitvA evamavadat - etat khalu he putra ! tava ' rajje ya jAva aMteure ya0 rAjyaM ca yAvadantaH puraM ca etatsarva tetaliputrasya prabhAvena varttate 'taM ' tatkAraNAt tvaM khalu tetaliputramamAtyaM ' ADhAhi ' Adriyasva = AdaraM kuruSva ' pari jANAhi, parijAnAhi = avekSasva tadanumatyA sarva kArya sampAdayetyarthaH satkAraya vakhAdinA sammAnaya mAlyAdinA, 'iMtaM' yantam = AgacchantametaM tetaliputram 'ahi' abhyuttiSTha=abhyutthAnAdinA vinayaM pradarzayetyarthaH 'ThiyaM pajjuvAsAhi ' sthitaM paryupAstra - sevastra, 'varyataM ' vrajantaM gacchantam ' paDisanAhehi ' pratisaMsA dhaya anugamanAdinA prasAdaya, tathA 'addhAsaNeNaM utraNimaMtehi ' ardhAsanena upanimantravasyAsa taveSaya, bhogaM=mukhasAmagrIrUpaM ca ' se ' tasya anurarddhaya / tataH sa kanakadhvajaH ' paumAtraIe devIe padmAvatyA devyAH vacanaM ' taDhatti ' " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ke jaisA, dRDhapratijJA vAle evaM kartavya kA digdarzana karAne vAle hA~ne ke kAraNa mandara mahendra- merU ke jaisA thA / aura bhI ina rAjA ke viSaya kA vizeSa varNana dUsaroM zAstroM se jAna lenA caahiye| yAvat isa taraha ye kanakadhvaja kumAra apane rAjya ke zAsana karane meM tatpara bana gaye / isake bAda usa rAjamAtA padmAvatIdevo ne una kanakadhvaja rAjAko apane pAsa bulAyA aura bulAkara phira unase usane isa prakAra kahA - (taraNaM puttA ! tava raje ya jAva aMteureya 0 tumaMca tenaliputtassa amacassa pahA veNaM, taM tumaM NaM tetaliputtaM amaccaM ADhAhi, parijAnAhi, sakArehi, sammA hi iMtaM anbhuhi ThiyaM pajjuvAsAhi vayaMtaM paDisasAhehi, addhAsaNeNaM sAlALA ane kabaMne batAvanAra heAvA badala mandara mahendra-meru jevA hatA. rAjA kanakadhvaja vize savizeSa vaNuna khIjA zAstromAM vadhyuM che, jIjJAsuee tyAMthI jANI levuM joIe. A pramANe te kanakadhvaja kumAra peAtAnA rAjyanA vahIvaTane sAMbhALavA mATe sAvadha thai gayA. tyArapachI 2 jamAtA padma vatIdevIe kanakadhvaja rAjAne potAnI pAse lAvyA ane khelAvIne temane A pramANe kahyuM ke (tapaNaM puttA ! tatra rajje ya jAva aMteureya 0 tumaM ca tetaliputtassa amaJcassa pahAveNaM, taM tumaM NaM tetaliputaM amaracaM ADhAhi, parijAnAhi, sakkAredi, sammA For Private and Personal Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtaSiNI TI0 bha0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam tatheti='tathAstu' itikRtvA pratizRNoti-svIkaroti pratizrutya tathaiva kurvANa pAvad bhogaM ca tasya anucarddhayati // 9 // uvaNimaMtehi, bhogaMca se aNuvadehi / taeNaM se kaNagajjhae rAyA paumAva. Ie devIe tahatti paDiNeha,jAva bhogaMcase aNuvaDDe) he putra! yaha tumhArA rAjya aura aMtaH pura tathA tuma svayaM yaha jo kucha hai vaha saba tetaliputra amAtya ke prabhAva se hI hai isaliye tuma tetaliputra amAtya kA Adara karate raho, unakI anumati se kAma kiyA karo unakA vastrAdi dvArA samaya 2 para satkAra karate raho, abhyutthAnAdi sanmAna karate raho aura jaya tetaliputra tumheM Ate hue dikhalAI de to tuma uThakara inake prati apanA vinaya pradarzita kiyA kro| jaba ye jAve-taba tuma baiTha kara inakI sevAvRtti kiyA karo, jaba ye calane lage to tuma inake pIche 2 thor3I dUra taka apane mahaloM meM pahu~cAne jAyA karo, apane baiThane ke Asana para inheM ardhabhAga meM baiThAyA karo aura jo bhI sukha sAdhanakI sAmagrI hai yaha inakI ghar3A do| isa prakAra rojamAtA padmAvatI devI ke vacanoM ko "tathAstu" kahakara kanakadhvaja rAjAne svIkAra kara liyaa| Nehi iMta abbhuTrehi ThiyaM pajjuvAsAhi vayaM taM paDisaMsAhehi, advAsaNeNaM uvaNimaM tehi. bhogaM ca se aNunaDehi / taeNaM se kaNagajjhae rAyA paumAvaIe devIe tahatti paDisRNei, jAva bhogaM ca se aNu raDe) he putra? A tamArU rAjya raNavAsa temaja tame pite A badhuM je kaMI che, te sarve tetaliputra amAtyanA prabhAvathI ja che. ethI tame tetaliputra amAtyane sadA Adara karatA rahe, dareka kAma temanI AjJAthI karatA rahe, vastro pagere ApIne yathA samaya temane satkAra karatA rahe, temanuM sAna karatA raho ane amAtya tetaliputra tamane AvatA dekhAya tyAre tame phAI temanA prati vinaya yukta thaIne vyavahAra kare jayAre teo javA tAra " ya tyAre tame besIne temanI sevA karatA raho. ane jyAre teo zAsana mAMDe tyAre tame temanI pAchaLa pAchaLa thoDe dUra sudhI pitAnA mahela mAM vidAya ApavA mATe temanuM anusaraNa karatAM jAo. tame temane pitAnA A sananA ardhAbhAga upara besADe ane temanI badhI sukhasagavaDanI sAmagrI mAM vadhAro karI Ape. A rIte rAjamAtA padmAvatI devInI AjJAne kanaka devaja rAjAe "tathAstu' kahIne svIkArI lIdhI, svIkAryA pachI teoe te For Private and Personal Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAtAdharmakathAsUtra . mUlam-taeNaM se poTrile deve tetaliputtaM abhikkhaNaM 2 kevalipannatte dhamme saMbohei, no ceva NaM se tetaliputte saMbujjhai / taeNaM tassa poTiladevassa imeyArUve ajjhasthie5 evaM khalu kaNagajjhae rAyA tetaliputtaM aDhAi jAva bhogaM ca se vaDDe taeNaM se tetalIputte abhikkhaNaM2 saMbohijjamANe vi dhamme no saMbujjhai, taM seyaM khalu mama kaNagajjhayaM rAyaM tetaliputtAo vippariNAmettae tikaTu evaM saMpehei, saMpehitA, kaNagajjhayaM tetaliputtAo vippariNAmei / taeNaM tetaliputte kallaM pahAe jAtra pAyacchitte AsakhaMdhavaragae bahuhiM purisehiM saMparibuDe sAo gihAo Niggacchai, NiggacchittA jeNeva kaNagajjhae rAyA teNeva pahAretthae gamaNAe / taeNaM0 tetaliputtaM amacaM je jahA bahave rAIsaratalavara jAva pabhiyAo pAsaMti, te taheba ADAyati, parijANaMti, abbhuTuMti, ADhAittA, parijANittA, adhabhuDittA, aMjalipariggahaM kareMti, iTAhiM kaMtAhiM jAva vanmUhi AlavemANA ya saMlavemANA ya piTuo ya pAsao camagAo ya samaNugacchaMti taeNaM se tetaliputte jeNeva kaNagajjhae gayA teNeva uvAgacchai / taeNaM se kaNagajjhae rAyA tetaliputtaM ejamANaM pAsai, pAsittA, no aDhAi, no pariyANAi, no svIkAra karake phira unhoMne vaisA hI saba kucha karate hue tetaliputra amAtya kI yAvat sukha sAdhana sAmagrI baDhA dI // sU0 9 // pramANe ja badhuM karatAM tetaliputra amAtyanI sukhasagavaDa vagerenI sAmagrImAM pdhaare| 4rI mAyA // sU0 8 // For Private and Personal Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAratha yo tapigo TI0 a0 14 tetaliputrapradhAnacaritanirUpaNam abbhuTei, aNADhAyamANe, apariyANamANe, aNabbhuTThAyamANe, parammuhe saMciTThai / taeNaM tetaliputte kagagajha yassa aMjaliM karei / taeNaM se kaNagajjhae rAyA aNADhAyamANe tusiNIeM parammuhe saMciThThai / taeNaM tetaliputte kaNagajjhayaM vippariNayaM jAvitA bhIe jAva saMjAyabhae evaM vayAsI-ruTeNaM mama kaNa. gahAra rAyA hINe NaM mamaM kaNagajjhae rAyA, avajjhAe NaM mamaM kaMganajhae, rAyA taM Na najai NaM mamaM keNai kumAreNa mArehii tti kaTu bhIe tatthe5 jAva saNiyaM2 paJcosakara, paccosakittA, tameva AsakhaMdhaM durUhei, durUhittA, tetalipuraM majjhaMmajheNaM jeNeva sae gihe, teNeva pahArettha gmnnaae| taeNaM tetaliputtaM je jahA Isara jAva pAsaMti, te tahA no ADhAyaMti no pariyANati no abbhuTeMti no aMjalipariggahaM kareMti, iTAhiM jAva No saMlavaMti no purao ya piTuo ya pAsao ya maggao ya samazugacchati / taeNaM tetaliputte jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai / uvAgacchittA jAviya se tattha bAhiriyA parisA bhavai, taM jahA-dAsei vA pesei vA bhAillaei vA sAvi ya Ne no ADhAi no pariyANAi no abbhuTTei,jAviya se abhitariyA parisA bhavai, taM jahA - piyAi vA mAyAi vA jAva suNhAi vA sAvi ya zaM no ADhAi, no pariyANAi, no abbhuTei / taeNaM se tetaliputte jeNeva vAsaghare jeNeva sae sayaNije teNeva uvAgacchaDa, uvAgacchittA, sayaNijasi Nito. For Private and Personal Use Only
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtre yai, NisIittA, evaM vayAsI-evaM khalu ahaM sayAo gihAo NiggacchAmi, taM ceva jAva abhitariyA, purisA no ADhAi no parijANAi, no abbhuDhei, taM seyaM khalu mama appANaM jI. vIyAo vavarovittaettikaTTha, evaMsaMpehei, saMhitA tAlauDaM visaM Asagasi pakkhivai, se ya vise No saMkamai / taeNaM tetaliputte nIluppala jAva asi khaMdhaMsi oharai, tattha vi ya se dhArA opallA / taeNaM se tetaliputte jeNeva asogavaNiyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA pAsagaM gIvAe baMdhai, baMdhittA appANaM muyai, tattha vi ya se rajjU chinnA / taeNaM se tetaliputte mahai mahAlayaM silaM gIvAe baMdhai, baMdhittA asthAhamatAramaporisiyaMsi udagaMsi appANaM muyai, tattha vi se thAhe jAe / taeNaM se tetaliputte sukkaMsitaNakUDaMsi agaNikAyaM pakkhivai, pakkhi. vittA muyai, tattha vi se agaNikAe vijjhaae| taeNaM se tetaloputte evaM vayAsI-saddheyaM khallu bho samaNA vayaMti, saddheyaM khalu bho mAhaNA vayAMta, saddheyaM khalu bho samaNAmAhaNA vayaMti, ahaM ego asaddheyaM vayAmi, evaM khalu ahaM sahaputtehiM aputte ko meyaM sadahissei? sahamittehiM amita, ko meyaM sadahissaI, evaM attheNaM dAreNaM dAsahiM parijaNeNaM evaM khalu tetaliputteNaM amacce kaNagajjhaeNaM rannA avajjhAeNaM samANeNaM tetaliputteNaM tAlapuDage vise AsagaMsi pakkhitte, se vi ya jo kamai ko meyaM sadahissai ? tetaliputteNaM nIlumala jAva khaMbIta, oha. For Private and Personal Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam rie, tattha vi se dhArA opallA ko meyaM sahahissai / tetali - puNaM pAsa gavAe baMdhettA jAva rajjU chinnA ko meyaM sadahissai ? tetaliputteNaM mahaimahAlayaM jAva vaMdhittA atthAhe jAva udagaMsi, appAmukke, tattha vi ya NaM thAhe jAe ko meyaM sada hissai ? tetaliputtarNa, sukkaMsi taNakUDaMsi agaNikAyaM pakkhivittA appAmukako tattha vi se agaNikAe vijjhAe, ko meya sahahissas ? ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAi // sU0 10 // TIkA - ' varNa se pohile ' ityAdi / tataH khalu sa poTTilo devastetali - putram 'abhikkhaNaM 2' abhIkSNam 2 = punaH punaH kevalimajJapte dharme saMvodhayati / parantu no caiva khalu sa tetaliputraH 'saMbujjhai' sambudhyate = pratibodhaM prApnoti / tataH khalu tasya pohiladevasya 'imeyArUve' ayametadUpaH = puraucyamAnaH 'ajjhathie ' 5 = AdhyAtmikaH cintitaH prArthitaH manogataH saMkalpaH samudapadyata / saMkalpaprakAramAha - ' evaM khalu ' ityAdi / evaM khalu kanakadhvajo rAjA tetaliputraM Adriya yAvat bhogaM ca saMbarddhayati, tataH khalu sa tetaliputro'bhIkSNaM 2 mayA 'taraNa se pohile ' ityAdi || [ TIkArtha - (taraNa) isake bAda (se pohile deve) vaha pohilAkA jIva deva (tetaliputta' abhikkhaNaM 2 kevalipanante dhamme saMboddeha, no ceva NaM se liputte saMbujjhai) tetaliputra amAtyako bAra bAra kevaliprajJapta dharma meM pratibodhita karane lagA parantu tetaliputra pratibodha ko prApta nahIM huaa| (taeNaM tasma pahiladevassa imeghAve ajjhatthie 5 - evaM khalu kaNajjhae yA tetaliputtaM aDhAi, jAva bhogaM ca saMvaDheha, taeNaM se te liputte a taraNaM se pohile ityAdi // artha - ( taraNaM) tyAra pachI ( se poTTile deve ) te poTTisAno va deva ( tetaliputtaM abhikkhaNaM 2 kevalipatte dhamme saMbohei no cetra NaM se tetali vRtte saMbujjha ) tetaliputra amAtyane vAravAra kevaLa prasaMdhamAM pratibAdhita karavA lAgyA paNa tetaliputrane pratikhAdha prApta thayA nahi. ( taraNaM tassa poTTiladevassa imeyArUve ajjatthie 5 - evaM khalu kaNagajjhaeM rAyA tetali ADhA, jAva bhogaM ca saMvai, tapaNaM se tetalipute abhikkhaNaM For Private and Personal Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 70 www.kobatirth.org , jJAtAdhamakathAsUtra 4 , 'saMvAdijjama vi' saMbodhyamAno'pi dharmo na saMbudhyate=pratibodhaM na prApnoti / 'taMta=mAna kAraNAt zreyaH khalu mama kanakadhvajaM rAjAnaM tetaliputrAd vipari mathitum= tatraviSaye kanakadhvajasya mAnasiko bhAvo yathA viparito bhavetathA kartumucitam itikRsvAti manasi vicArya evaM saMprekSate vicArayati saMprekSya kanakadhvajaM tetaliputrAd vipariNamayati- viparItaM karoti / tataH khalu tetaliputraH kalaM kalaye dvitIyasmin dine prAyaH ' hAe jAya pAyacchite ' snAto yAvat prAyavittaH snAtaH = kRtasnAnaH yAvat padena kRtavalika = kAkAdi nimitaM kRtAnanAHkRtIta kamAMgalyamAyazcittaH =katAni kautukAni duHsvapnAdidopanivAraNArtha mI puNDrAdIni mAGgalyAdIni = maGgalakArakANi durvAkSatAdIni =mAyazcittadavazyaM karttavyAni yena saH, 'Asakkhadhavaragae ' azvaskandhavaragataH =azvArUDhaH bahubhiH puruSaiH saMparivRtaH svasmAd gRhAd nirgacchati, nirgasya bhikkhaNaM 2 saMbohijamANe vi dhamme no sabujjhai, taM seyaM khalu mama kaNajyaM rAyaM tena liputtAo viSpariNamettara ti kaTTu evaM saMpehe ) taba usa pAhila devako aisA AdhyAtmika yAvat manogata saMkalpa utpanna huA kanakadhvaja rAjA tena liputra amAtyakA Adara karate haiM yAvat ve unake sukha sAvana kI sAmagrI baDhA diyA hai-isaliye mere dvArA bAra bAra pratibodhita karane para bhI ve dharma meM pratibuddha nahI bana rahe haiM-pratibodha ko prApta nahIM ho rahe haiN| isaliye mujhe aba aiso karanA cAhiye ki jisase tetaliputra ke viSaya meM kanakadhvaja rAjA kA mAnasika vicAra badala jAye / isa prakAra kA vicAra usa devake mana meM jagA (sapehittA kaNagajjhayaM tetaliputtAo viSpariNAmei, taraNaM tetaliputte kalaM pahAe Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 saMvojnimANe vidhamme no saMbujjhai, taM seyaM khalu mama kaNagajjhayaM rAyaM telatAo viSpariNAmettara tikaTTu evaM saMpera ) tyAre te devarUpa pATTilAnA chatra devane evA AdhyAtmika yAt mano gata saMkalpa uddabhavye ke rAjA kanakadhvaja amAtya tetaliputrane Adara kare che cAvatu teee temanI badhI jAtanI sukhasagavaDanI sAmagrImAM vadhArA paNu karI ApyA che, ethI mArAvaDe vAraMvAra pratibeAdhita karavA chatAMe te dharmamAM pratibuddha thaI jatA nathI eTale ke temane vAraMvAra preraNA ApavA chatAM pratibaMdha thayA nathI. eTalA mATe huM have e pramANe kaIka kara' ke jethI rAjA kanakadhvajanA mAnasika vicAro amAtya teliputrane mATe pratikULa thaI jAya te deve manamAM A jAtane! vicAra karyAM. ( saMpehitA gajjhayaM tetaliputtAoM vipariNAmeda taraNaM tetaliputte kalle hAe jA pAyacchite AsakhaMbhavaragae, bahUIi purisehiM saMparibuDe, sAo gihAo, For Private and Personal Use Only
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradhAmRtaSiNI 0 0 14 tetaliputrapradhAnadharitavarNanamra patraiva kanakadhvajo rAjA tava 'pahArettha gamagAe ' prAdhArayad gamanAya-prasthita. pAn / tataH khalu tetaliputramamAtyaM 'jejahA' ye yathAnyena prakAreNa bahavo 'rAI. paratalavara jAvapabhiyao' rAjezvaratalavara yAvatprabhRtayaH, rAjezvaratalavarAdayaH pazyanti, te tathaiva tamamAtyamAdriyante namaskArAdinA parijAnanti zubhAramanamityanumodayanina, abhyuttiSThanti abhyutthAnaM kurvanti, AdRtya parijJAya, abhyutthAya aJjaliparigrahaM kurvanti, tathA iNTAbhiH kAntAbhiH yAvat-priyAbhirmanojJAbhirmano'mAbhiH' Aba pAyacchittaM AsakhaMdhavAgae, yahUhiM purisehi saparibuDe, sAmo gihAmo, Niggacchaha, giragacchittA jeNeva kaNagajhae rAyA teNeva pahArettha gamaNAe, taeNaM tetaliputtaM amaccaM je jahA yaha rAIsarata. lacara jAva pabhiyAo pAsaMti te. taheva ADhAyaMti pariyANaMti, abbhuiti ) isa vicAra ke Ate hI usa devane kanakadhvaja rAjA ko tetali putra amAtya ke prati viparIta prinnmaadiyaa| jaba dvitIya dina prAtaH kAla snAna kara balikarma kara-kAkAdi nimitta anna kA vibhAga kara, kautuka, maMgala, prAyazcitta kara-duHsvapna Adi doSoM ko nivAraNa karane ke liye maSI puNDrAdi aura maMgala kAraka durvAkSatAdi tathA prAyazcittakI taraha Avazyaka kRtya samApta kara-vaha teliputra amAtya ghoDe para baiTha kara jaba aneka puruSoM ke sAtha sAra apane ghara se nikalA taba nikala kara vaha Usa ora gayA jahAM kanakadhvaja rAjA the| tetalina amAtya ko jyoM hI rAjezvara Adi koM ne AtA huA dekhA to unhoMne pahile kI taraha hI usakA Adara kiyA, usake Agamana kI sarAhanA kI Niganchii NiggAMcchattA jeNeva kaNagajjhae rAyA teNeva pahArettha gamaNAe,naeNa. tetaliputtaM amacaM je jahA bahave rAIsara talavara jAva pabhiyAo pAsaMti te taheva AhAyati pamiyANaMti, anbhuTeMti ) - A jAtane vicAra utpanna thatAM ja te deve amAtya tevi putra ne mATe rAjA kanakavane pratikULa banAvI dIdho bIjA divase savAra thatAM nAna, bavi. karma, (ka gaDA vagere pakSIo mATe annabhAga arpavuM) kautuka, maMgaLa, prAyazcitta-eTale ke duttama vagerenA doSonA upazamana mATe maSI puruDa vagere temaja maMgaLa kAraka durvA akSata (cokhA) vagerethI prAyazcitta nI Avazyaka vidhi patAvIne ghaNA puruSathI vIMTaLAIne amAtya tetaviputra ghoDA upara savAra thaIne jyAM kanavaja rAjA hatA tyAM gaye. amAtya tetaliputrane AvatAM jotAnI sAthe ja rAjezvara vagere lekee pahelAnI jema ja temane Adara karyA, temanA AgamananI sarAhanA karI ane badhAe ubhA thaIne temane vadhAvI lIdhA For Private and Personal Use Only
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsU " vAgbhiH AlapantaH saMlapantatha=olApaM=saMbhASaNaM, saMlApaM= parasparasaM bhASaNa kurvantatha purataH = agra va pRSThataH = pazcAdbhAgatazca pArzvataH pArzvabhAgatazca, mArgataH = yasmAnmArgAt tetaliputro nirgacchati tanmArgata 'samaNugacchati' samanuga cchanti / tataH khalu sa tevaliputro yatraiva kanakadhvajastava upAgacchati / tataH khalu sa kanakadhvajo rAjA tetaliputramejamAnaM pazyati, dRSTvA no Adriyate, no pari jAnAti, no abhyuttiSThati / anantaraM 'ANADhAyamANe ' anAdriyamANaHsmAdaraMsabane uThakara use liyA (ADhAisA, parijANittA ammuTThitA aMjali parigrahaM kareMti, iTThAhiM kenAhiM jAva vaggUhiM AlamANAya saMlave mAgAya purao ya pio ya pAsao ya maggao ya samayuga cheti tase te lipute jeNeva kaNagajjhae rAyA teNeva uvAgacchara, taeNa se kaNagajjhae gayA tenaliputtaM ejjamoNa pAsai, pAsittA no ADhAi no pariyANA, no abDeI, aNADhAyamANe apariyANamANe aganbhu hAyamANe parammuhe saMciTTha) Adara dekara zubhAgamana kI anumodanAkara tathA uThakara na sabane phira donoM hAtho kI aMjali jor3akara use namaskAra kiyA / bAda meM iSTa, kAMta yAvat priya- manojJa-manoma vANiyoM se AlApa saMbhASaNa, saMlApa paraspara saMbhASaNa karate hue ve saba Age pIche AjU bAjU hokara jisa mArga se vaha ArahA thA usI mArga se usake sAtha sAtha cale Aye / calate 2 tenaliputra amAtra jahAM kanakadhvaja rAjA baiThe the vahA~ AyA / kanakadhvaja rAjA ne unheM AtA huA dekhA - taubhI pahile kI taraha dekhakara na F be ( aThAtA, parijAgitA abhuTTittA aMjali parigahaM kareMti ihA, kahi jAtra vaggUrhi AlavemANA ya saMlavemANA ya pugo ya, viDao ya, pAruo ya magao ya, samaNugacchati taraNaM se tetaliputte jeNetra kaNagajjhae rAyA teNetra ubAgacchai, tae se kaNagajjhae rAyA tetaliputtaM ejjamANaM pAsa, pAmittA no AhAra, no pariyANA, no abbhuDe, aNADhayamANe apariyAganANe abhu hAyamANe param ifts ) . temane Adara ApIne, zubhAgamanane anumeAdita karIne te badhA bhA thayA ane tyAra pachI baMne hAtheAnI ajaLikhanAvIne temane nakAra karyo. tyAra bAda iSTa, kAMta, yAvat priya, manejJa ane manema vAtethI AlApa - For Private and Personal Use Only sa'bhASaNa, salApa -paraspara sa`bhASaNa karatAM tee sarve AgaLa, pAchaLa ane temanI baMne bAjue thaI ne je mAtrathI tee AvatA hatA te mAMthI ja tenI sAthe sAthe cAlavA lAgyA taita iputra amAtya cAlatAM cAlatAM jayAM rAjA kanakadhvaja beThA hatA tyAM AvyA paNa kanakavaja rAjAe te temane joyA chatAM paNatemanA
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam mAbruvan 'aparijANamANe ' aparijAnan , tadAgamanamananumodayan anabhyuttiSThana abhyutthAnAdhakurvan 'parammuhe' parAGmukhA-vimukhaH sana saMtiSThate / tataH khalu tetaliputraH kanakadhanasya rAjJaH saM pukhe aJjaliM karoti / 'taeNaM' tataH khalu= tetaliputreNa aJjalikaraNAnantaramapi sa kanakadhvajo rAjA anAdriyamANaH, aparijAnan , anabhyuttiSThan tUSNIkaH parAGmu vaH saMtiSThate / tataH khalu tetaliputraH kanakadhvajaM vipariNataM-viparItaM jJAtvA ' bhIe jAva saMjAyabhae' bhIto yAvat saMjAtabhayaH, evamavadat-manasyakathayat-ruSTaH khalu mama mama viSaye kanavano rAjA, usakA koI Adara kiyA-na usake AnekI koI sarAhanA kI aura na uThakara use liyA hii| isa taraha anAdara ananumodana evaM anabhyu: sthAna karate hue ve rojA pratyuta usa orase apanA mu~ha phera kara baiTha gye| (taeNaM tetaliputte kaNagajjhayassa aMjaliM karei) tetaliputra ne Ate hI rAjA kanakadhvaja ko namaskAra kiyA-(taeNaM se kaNagajjhae rAyA aNADhAyamANe tusiNIe parammuhe saMciTThai ) to bhI una kanakadhvaja rAjA ne usa aMjali karane kA bhI koI Adara nahIM kiyA kevala cupa cApa hI vimukha banA huA baiThA rahA-(taeNaM tetaliputte kaNaganjhayaM vippariNayaM jANittA bhIe saMjAyabhae evaM vayAsI ) taba tetaliputra ne kanakadhvaja rAjA ko viparIta jAnakara bhIta (bhaya pAyA huo) yAvat saMjAta bhaya hokara manameM aisA vicAra kiyA-(ruTe NaM mamaM kaNagajhae rAyA) kanakadhvaja rAjA mere Upara ruSTa ho gaye haiN| (hINe NaM mamaM knnAdara na karyo, temanA AvavAnI sarAhanA na karI ane ubhA thaIne temane satkAryA paNa nahi A rIte anAdara, anumodana anabhutthAna karatA te rAjA tabhanA ta25 thI bhAvAne meM bhI gayA. (taeNaM tetaliputte kaNagajjhayamsa aMjaliM karei ) tetaliputra AvatAMnI sA2 4 rAta bhane nabha2412 jyo. (taeNaM se kaNagajjhae rAyA aNADhAyamANe tusiNIe parammu he saMciTThai) chatAMe rAjA kanakadhvaje temanA namaskArane paNa ucita satkAra karyo nahi phakta teo cupacApa pheravIne besI ja rahyA. (taeNaM tetaliputte kaNagajjhayaM vippariNayaM jANittA bhIe jAca saMjAyabhae evaM vayAsI) tyAre tetaliputra amAtya rAjA kanakadhvajane pratikULalathaI gayelA (nArAja thayelA) jANIne bhayabhIta yAvat saMjAtabhaya vALA thatAM manamAM vicArI yA (sTreNa mamaM kaNa gajjhae royA ) 414 bhA252 nArA zA 10 For Private and Personal Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtra 'hoNe NaM' hInaH khaluprItihInaH khalu mamopari kanakadhvajo rAjA ' avajjhAe ' apadhyAtaH durbhAvasampanno jAtaH khalu mama vipaye kanakadhvajo rAjA 'taM' tattasmAt 'na najjaI' na jJAyate khalu epa mAM kena kIdRzena kumAreNaH kutsitena mAreNa 'mArehii' mArayiSyati 'ttika?' iti kRtvA iti vicintya bhItasrastaH yAvattrasitaH, udvignaH, satrAtabhayaH san 'saNiyaM2' zanaiH2 paccosakkeI' pratyavasvaSkate pratyavasarpati-pazcAdgacchati pratyavasvakya, tameva ' AsakhaMdhaM 'azvaskandhaM dUrohati, durUhya ' tetalipuraM' atra paSTayarthe dvitIyA, tetalipurasyetyarthaH, madhyamadhyena yauva svakaM gRhaM tatraiva prAdhArayad gamanAya / tataH khalu taM tetaliputra jejahA' gajjhae rAyA ) kanakadhvaja rAjA mere Upara prIti se rahita ho gaye haiN| (avajjhAe NaM mamaM kaNagajjhae rAyA ) kanakadhvaja rAjA mere viSaya meM sadbhAva rahita bana gaye haiN| (taM Na najai NaM mamaM keNai kumAreNaM mArehii tti kaTTu bhIe tatthe pUjAvasaNiyaM 2 pacosakA ) to na mAlUma yaha mujhe kisa kutsita. maraNa se maravA DAle, aisA vicAra kara vaha bhIta (bhayayukta) ho gayA trasta yAvat saMjAta bhayavAlA bana gyaa| aura dhIre 2 vahA~ se pIchAhaTa kara calA AyA-(paccosakittA tameva AsakhaMdhaM durUhei, duhitA tetalipuraM mAjhaM majjheNaM jeNeva saegihe teNeva pahAretya gamaNAe) Akara ke vaha apane usI ghoDe para baiThakara tetalipura ke bIca se hotA huA apane ghara kI tarapha cala diyA (taeNaM tetaliputta je jahAM Isara jAva pAsaMti te tahA no ADhAyaMti, no pariyAtha 140 cha. ( hoNeNa mamaM kaNa gajjhae gayA ) 444108 20 ve bhaa| 752 prema rahyo nathI. ( avajjhAe NaM mamaM kaNagajhae rAyA ) 314104 2in mArA pratye sadUbhavanA rahita thaI gayA che. (taM Na najjai NaM mamaM keNai kumAreNaM mArehii tti kaTu bhIe tatthe jAva saNiyaM 2 paccosakkA) te koNa jANe kayAre teo mane kamote marAvI naMbave A rIte vicAra karIne te bhayabhIta thaI gaye, te trasta yAvata saMjAta bhayavALo thaI gayo ane dhIme dhIme tyAMthI pAchA pharIne Avato rahyo. - (paccosakttiA tameva AsakhaMdhaM durUhei, durUhittA tetalipuraM majhaM majheNaM jeNeva sae gihe teNeva pahArettha gamagAe ) tyAMthI AvIne te pitAnA ghoDA upara savAra thaIne tetavipuranI vacce thaIne potAnA ghara tarapha ravAnA thayo. taeNaM tetaliputtaM je jahA Isara jAva pAsaMti te rAhA no ADhAyaMti, no For Private and Personal Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRta piMgI TI0 a014 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam 75 ye yathA ye yathAsthitAH 'IsaragAva ' Izvara yAvat-IzvaratalabaramADambikAdayaH pazyanti, ' te taheba ' te tathA sthitA eva santo no Adriyanne, no parijAnanti, no abhyuttiSThanti, no aJjalipariyahaM kurvanti, iTAbhiryAvadvAgbhioM saMlapanti, no puratazca pRSThatazca pAcazva mArgatazca samanugacchanti / tataH khalu tetaliputroM yatraiva svakaM gRhaM tauva upAgacchati / yApi ca ' se' tasya ' tattha / tatra bhavane bAhyA pariSad bhAti, tad yathA-' dAsAi vA ' dAsAiti vA, gaMti, no amuTuMti ) mArga meM tetaliputra ko Ate hue jina Izvara talavara, mADambika Adiko ne dekhA to unhoMne aba pahile kI taraha na usakA Adara kiyA na usake Agamana kI anumonA kI aura na use dekhakara ve uThe hI (no aMjalipariggahaM kareMti, iTTAhiM jAva No saMlavaMti no purao ya piTThaoya posaoya maggaoya samaNuga0 ) aura na use hAtha jor3a kara namaskAra hI kiyaa| na iSTa priya vANiyoM se usase AlApa, malApa kiyA, aura na AjU bAjU se hokara ve usake sAtha mArga meM hI cale / (taeNaM tetaliputte jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai ) isa taraha calatA huA vaha tetatiputra amAtya apane ghara para A gyaa| uvAgacchittA jAvi se tattha bAhiriyA parisA bhavai, taMjahAM dosei vA pesei vA bhAillaei vA sA vi ya NaM no ADhAi, no pariyANAi, no anbhuTTei) vahAM para bhI jo dAsa ghara ke kAma kAja karane pariyANaMti, no abbhuti ) mArgamAM jatAM tetaliputrane Izvara talavara mADaMbika vagere lekae je paNa keIe pahelAMnI jema tene Adara na karyo, tenA AgamananI anumodanA na karI ane tene joIne teo UbhA na thayA. (no aMjali pariggaraM kareMti, iTAhiM jAva No saMlavaMti no purao ya piTTho ya pAsao ya maggao ca samaNuga0) ane teoe hAtha joDIne tene namaskAra paNa na karyo. ISTa, priya, vacanothI teoe tenI sAthe AlApa na karyo, saMtApa na karyo ane baMne mAse thane teso bhAgamA tanI sAthe sAye yAsyA 5 nahi. ( taeNaM tetaliputte jeNeta saegihe tegeva uvAgacchai ) mA prabhArI yAsato yAsato tetaliputra amAtya pitAne ghera AvI gaye. ___ (uvAgacchittA jAti se tattha bAhiriyA parisA bhavai, taM jahA dAsei vA pAsei vA bhAillaei vA, sA ci ya NaM no AhAi no pariyANAi, na abbhuDhe) tyAM paNa je dAsa-gharamAM kAma karanArA nekare, pre-gharanA kAma mATe For Private and Personal Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir www.kobatirth.org zAtAdharmakathAGgasUce dAsAH gRhakAryakAriNobhRtyAH, pesAivA' preSyAiti vA, preSyAH gRhakArya kartumanyatra preSaNIyA bhRtyAH, 'mAillaeti vA' bhAillAiti vA, 'bhAIlla' iti dezIzabdaH,hAlikA bhAginazceti tadarthaH hAlikAH bhUmikarSaNArtha niyuktA bhRtyAH, bhAginaH, svavyayenA' nyasya kSetre kRSi kRtvA upajAtAnnasyArdhabhAga grAhiNaH, etadrUpA yA pariSat sA'pi ca etaM no Adriyate, no parijAnAti, no abhyuttiSThate / yA'pi ca tasya Abhyantariko pariSad bhavati, 'taM jahA' tad yathA 'piyAi vA pitAiti vA, ' mAyAi vA ' mAtA iti vA, 'jAva muNhAi vA ' yAvat snumAiti vA, snuSA:-putravadhvaH, tavApi ca pariSad enaM no Adriyate, no parijAnAti, no abhyuttiSThati / tataH khalu sa tetaliputro yatraiva vAsagRhaM yatraiva svakaM zayanIyaM tatraiva upAgacchati,upAgatya, vAle naukara praiSya, ghara ke kAma ke liye jinheM bAhara bhejA jAtA hai aise bhRtya, tathA bhAIlla-hAlika-bhUmi karSaNArtha niyukta bhRtya, athavA bhAgIdAra-apane vyaya se anya ke kheta meM kRSikarake utpanna anna ke arghabhoga ko lene vAle vaTiyAjana inarUpa jo bAhya pariSat thI umane bhI usakA Adara nahIM kiyA, usake Agamana kI anumodanA nahIM kI aura na vaha usake Ane para apane adhiSThita sthAna se utthe| (jAviya se abhitariyA parisA bhavai-taMjahA-piyAi vA mAyAi vA jAva suNhAi vA sAvi ya NaM no ADhAi, no pariyAgAi, no abbhuTTei) isI taraha jo usakI antaraMga pariSada thI jaise pitA mAtA yAvat snuSA-putravadhU Adi jana inhoMne bhI usakA Adara nahIM kiyA, Agamana kA anumodana nahIM kiyA aura na ye koI bhI usake Ane para apane sthAnase jeone bahAra mokalavAmAM Ave che te bha, tathA bhAIla-hALake eTale ke kheDavA mATe niyukta karAyelA bhratye athavA te bhAgIdAre-ke je pitAnA kharce ja bIjAnA khetaromAM anAja vAve che ane vaLataramAM khetaranA mAlika pAsethI abhAga meLave che-evA je bAhya pariSata saMbaMdhI seko hatA teo e paNa tene Akara nahi, tenA Agamanane anamedana ApyuM nahi ane na tenA AvavA badala pitAnA sthAnethI satkAra mATe teo UbhA thayA. (jA vi ya se abhitariyA parisA bhavai-taM jahA-piyAI vA mAyAi vA jAva muNhAi vA sA vi ya NaM no ADhAi, no pariyANAi, no abbhuTe) ane A pramANe ja tenI aMtaraMga pariSadanA leke jema ke pitA mAtA yAvat stuSA-beTA vahu-vagere leke e paNa tene Adara karyo nahi, tenA Agamanane anamedana ApyuM nahi ane temAMthI kaI paNa tenA AvavA badula pitAnA sthAnathI UbhA thayA nahi, For Private and Personal Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arraft TokA a0 14 tetaliputradhapAna kharitavarNanama - zayanIye niSIdati, niSadya, evamavadat = manasya kathayat evaM khalu yathA adya tathaivAnyasminnapi divase, ahaM svakAd gRhAt nirgacchAmi, ' taM cetra jotra abhitariyA parisA no ADhAi, no pariyANAi no abhuDei ' tadeva yAvat AbhyantarikI pariSad no Adriyate, no parijAnAti, no abhyuttiSThati, asyAyamabhiprAyaHpUrvasmin divase rAjJi prasanne mAM dRSTvA rAjezvarAdayaH sarve Adriyante sma parijAnAnti sma abhyuttiSThanmi sma, adyA'pi gRhanirgataM mAM te tathaiva satkArayantisma / parantu rAjJi akasmAt aprasanne rAjezvara talavaramADambika kauTumbikamabhRtayaH tathA madIya brAhyAbhyantarA ca pariSadapi sarve'pi ca mAM nAdriyante, no parijAnanti, no uThe! (taeNa se tetaliputte jeNeva vAsaghare jeNeva sae sayaNijje teNeva uvAgacchai ) isa taraha ghara para Akara vaha tetaliputra amAtya jahAM apanA vAsagRha aura usameM bhI jahAM apanI zayyA thI vahAM gayA ( uvAgacchittA sayagijjasi nisIyaha, NisIittA evaM vayAsI) vahAM jAkara vaha usa para baiTha gayA aura manahI mana vicAra karane lagA - ( evaM khalu ahaM sayAo gihAo NiggacchAmi, taM caiva jova abhitariyA purisA no ADhoha, no parijANAi no abbhuTThei - taM seyaM khalu mama a ppANaM jIviyAo vavarovittapatti kahU evaM saMpeheDa ) pahile ke dinoM meM jaba maiM apane ghara se nikalato thA to loga-rAjezvara Adi samasta jana mujha para rAjA kI prasannatA hone ke kAraNa AtA jAtA huA dekhakara merA Adara karate the- mere Agamana Adi kI anumodana karate the uTha kara apane vinaya pradarzita karate the tathA Aja bhI jaba meM ghara se nikala ( taNaM se tetaliputte jeNetra vAsaghare jeNeva sae sayaNijje teNetra uvAgaccha ) A rIte ghera AvIne teliputra amAtya jyAM tenI rahevAnI AraDI ane temAM pazu nayAM potAnI pathArI hatI tyAM gaye. ( uvAgacchittA sayaNijasi nisIya, NisIittA evaM vayAsI ) tyAMne te tenA upara mesI gye| ane manamAM ja vicAra karavA lAgyA ke ( evaM khalu ahaM sayAo gihAo NiggacchAmi, taM caiva jAva abhitariyA purisA no ADhAi, no parijAgAi, no abbhuDe-taM seyaM khalu mama appANaM jIvi yAo vavarovittarati kaTTu evaM saMpehei ) pahelAM jyAre huM gherathI bahAra nIkaLatA hateA tyAre lAkA-rAjezvara vagere badhA leAkA-rAjA mArA upara khuza hatA eTale-AvatAM jatAM joIne mArA Adara karatA hatA, mArA AgamananuM anumedana karatA hatA temaja UbhA thaine vinaya pradarzita karatA hatA ane Aje paNa huM jyAre gherathI nIkaLAne For Private and Personal Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 4 zAnAdharmakathAsUtre abhyuttiSThanti / ' taM' tat-tasmAt kAraNAt , zreyaH khalu mama AtmAnaM jIvi. tAd vyaparopayitum , iti kRtvA, evaM saMprekSate, saMprekSya tAlapuTaM viSam ' AsagaMsi' Asye-mukhe prakSipati, viSa no saMkrAmyati-viSatvena no pariNamati / tataH khalu sa tetaliputro - nIluppala jAva asinIlotpala yAvadasiM-nIlotpala gavalagulikasamaprabha nIlotpalaM-nIlakamalam gAlaM-mAhiSa zRGgam , 'gulikaM' nIlaraGgavizeSaH, taiH samA prabhAtetali kAntiryasya sa taM tAdRzaM yAvadasi tIkSNakhaDgaM khaMdhe ' skandhe kaNThamUle ' oharai' avaharati=nipAtayati / tatrA'pi ca kara rAjA ke pAsa gayA-taba bhI ina sabalogoM ne pUrvavat merA Adara Adi saba kucha kiyA-parantu akasmAta rAjA ke ruSTa hone para jaba maiM vahAM se lauTakara vApisa apane sthAna para Ane lagA-to kimI ne bhI merA Adara Adi kucha bhI satkAra nahIM kiyaa| yahAM taka ki jo merI bAhya aura Abhyantara pariSada hai-bhItara bAharake naukara cAkara evaM mAtA pitA Adi jana haiM-usane bhI Aja isa samaya Ane para mujhe kucha nahIM samajhA-ataH mujhe aba aisI sthiti se maranA hI uttama hai| isa prakAra kA usane apane mana meM vicAra kiyA-(saMpehittA tAla uDaM visaM AsagaMsi pakkhivai, seya vise No saMkamaha, taeNaM se tetaliputte nIluppala jAva asi khaMdhasi oharai, tattha viya se dhArA opallA, taeNaM se tetaliputte jeNeva asogavaNiyA teNeva u0) vicAra karake usane tAlapuTaviSa ko apane mukha meM DAlA-parantu usane apanA kucha bhI prabhAva rAjAnI pAse gayo tyAre paNa e badhAMe pahelAnI jemaja mAro Adara vagere badhuM karyuM hatuM paNa e ciMtA rAjAne nArAja thaI javA badala jyAre huM tyAMthI pAchA pharIne pitAne ghera AvavA lAgyA tyAre keIe paNa mAre Adara ke satkAra karyo nahi mArI bAhya ane AtyaMtara pariSada eTale ke bahAranA nekare-cAkare ane mAtA pitA vagere-che teoe paNa Aje atyAre mArA AvavA badala kaMI paNa kiMmata karI nahi. ethI evI paristhitimAM mArUM maraNa ja uttama upAya che. .. (saMpehittA tAlauDaM visaM AsagaMsi pakkhivai, seya vise No saMkamai, taeNaM se tetaliputte nIluppala jAva asiM khaMdhasi oharai, tatthavi ya se dhArA opallA, taeNaM se tetaliputte jeNeva asogavaNiyA teNevau0 ) ... tn| viyA2 arIne tethe tArApuTa vi5 ( 32 ) ne potAnA For Private and Personal Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a014 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam laputrapradhAnacAratavaNanam 59 ' se ' tasya khaGgasya dhArA 'opallA' kuNThitA, 'opallaM' iti dezI zabdaH talapuTena viSeNa, kaNThe nipAtitenAminA'pi ca tadabhilapitaM maraNaM na jAtam / tataH khalu tadanantaraM sa tetaliputro yatraiva azokavanikA=azokavATikA tatraiva upAgacchati, upAgatya pAzakaM grIvAyAM vaghnAti, baddhavA 'rukkha' vRkSaM 'duruhai, duro hati Arohati, damA, pAzaM vRkSe badhnAti, baddhvA AtmAnaM 'muyai ' muzcati= adhaH pAtayati / 'tatthavi' tatrA'pi=etasminmaraNopAye kRte'pi ca ' se ' tasya rajjuzchinnA-madhyata eva pAzassuTitaH / tataH khalu sa tetaliputraH 'mahaimahAlayaM ' mahAtimahatIm ati vizAlAM zilAM grIvAyAM badhnAti, baddhavA 'atthAhamatAramapomiyaMsi' astApAtAgapauruSeye-nAsti sAyaH yasya tat astAgham= nahIM dikhalAyA-arthAt vaha viSa rUpa se pariNata nahIM huaa| isake bAda uma tetaliputrane nIlotpala gavala, gulika kI prabho jaisI prabhAvAlI atyanta nIlavarNa vAlI-aisI talavAra ko ki jisakI dhAra bahuta tIkSNa thI-apanI gardana para rakhA-arthAt use gardana para calAI-parantu usane bhI apanA kAma nahIM kiyA-vaha bhI-kuMThita ho gaI-isa taraha jaba ina donoM vastuo se apanA abhilaSita maraNa sAdhya nahIM huA-aba vaha teta. liputra jahAM azokavanikA-azoka vATikA-thI vahAM gayA (uvAgacchittA pAsagagIvAe baMdhai) vahAM jAkara usane apanI grIvAmeM phaMdA DAlA-bAMdhA (baMdhittA appANaM muyai, tattha vi se rajjU chinnA ) bAndha kara phira vaha vRkSa para car3ha gayA aura vahAM se apane Apako nIce laTakA diyA parantu yahAM para bhI umakI rajjU bIca meM se TUTa gaI (taeNaM se tetaliputte mukhamAM nAkhyuM. paNa teNe kaMI asara batAvI nahi eTale ke te viSa rUpamAM pariNamyuM nahi. tyAra pachI te tetaliputra, nIle--la gavala, gulikanA jevI prabhAvALI temaja tIkSaNa dhAravALI talavArane pitAnI Doka upara mUkI eTale ke tenA vaDe teNe pitAnI Deka upara ghA karyo paNa tenAthI paNa kaMI kAma thayuM nahi eTale ke taravAra paNa bUrI thaI gaI hatI. "epala" A paMDita ( bUDI ) artha mATe vaparAyele dezI zabda che. jyAre A rIte te baMne vastuothI tenI IcchA pUrI thaI nahi eTale ke tenuM maraNa thaI zakyuM nahi. tyAre te nyo pani!--ms pA4iA-tI tyAM gayA. ( vAgacchittA posagaM gIvAe baMdha ) tyAM442 tethe potAnI 31 zaMsa mevAne madhya (badhittA appANaM muyai tattha vi se rajjU chinnA ) madhIna te vR5 52 caDhI gayo ane tyAMthI potAnI meLe ja te laTakI gayo paraMtu ahIM paNa phAMsAnuM doraDuM vaccethI tUTI gayuM hatuM. For Private and Personal Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaanaaghdkhaai atailasparzi, atAram ataraNIyam , apauruSeyam-puruSaH pranANaM yasya tat pauruSeyam= na pauruSeyam=apauruSeyam=puruSapramANarahitam , eteSAM karmadhArayaH, tasmin atigambhIre ityarthaH, udake AtmAnaM muzcati / tatrA'pi tasminnudake'pi ca 'se' tasya-tetaliputrasya ' thAhe ' stAgho jAtaH / tataH khalu sa tetaliputraH zuSka tRNakUTe-tRNapule ' agaNikAyaM' agnikArya prakSipya, tatra AtmAnaM muJcati / tatrApi-zupke tRNe'pi so.'gnikAyo 'vijjhAe' vidhyAtaH-upazAntaH / 'taeNaM' tataH khalu-etasya sarvasya asambhAvyasya sambhAvanAnantaram sa tetaliputra evamavA. mahaimahAlayaM sIlaM gIvAe-baMdhai baMdhittA asthAha matAramaporisiyaMsi udagaMsi appANaM muyai, tatya vi se thAhe jAe ) isake bAda usa teta. liputra ne eka bahuta vizAlakAya zilA ko apane gale meM bAMdhA-aura bAMdha kara apane Apako athAha-atAra evaM apuruSa pramAga jala meM chor3a diyA-parantu vaha jala bhI usake lie stAdha thAha yukta-bana gayA-(taeNaM se tetaliputte sukkaMsi taNakUDaMsi agaNikAyaM pakkhivaha pakkhivittA muyaha, tattha vi se agaNikAe vijjhAe-taeNaM se tetaliputte evaMvayAsI-saddheya khalu bho samaNA vayaMti saddheyaM-khalu bho mAhaNA vayaMti, saddheyaM khalu bho samaNamAhaNA vayaMti, ahaM ego asaddheyaM vayAmi evaM khala ahaM saha puttahiM aputte ko meyaM saddahissai 1 sahamitte hiM amitte ko meyaM saddahissai ) isake bAda tetaliputrane zuSka ghAsake Dhera meM agni lagAI-aura usameM apane Apako DAla diyA-parantu vaha bhI ( taeNaM se tetaliputte mahai mahAlayaM silaM gIvAe baMdhai, baMdhittA atthAhamatAramaporisiyaMsi udagaMsi appANaM muyai, tatya vi se thAhe jAe) tyAra pachI te tetaliputre eka bahu meTI bhAre zilA ( patharo ) ne. pitAnI jAtane athAha-atAra ane apuruSa pramANe pANI mAM nAkhI dIdhI paraMtu te UMDu pANI paNa tenA mATe thAha vALuM eTale ke chIcharuM thaI gayuM. (taeNaM se tetaliputta sukkaMsitaNakUDaMmi agagikAyaM pakvivai, pakvivittA muyai, tatthavi se agaNikAe vijjhAe-taeNaM se tetaliputte evaM bayAsI saddheyaM khalu bho samaNA vayaMti saddheyaM-khalu bho mAhaNA vayaMti, saddheyaM khalu bho samaNamAhaNA vayaMti , ahaM ego asadadheyaM vayAmi evaM khalu ahaM saha puttehiM aputte ko meyaM sahahissai ? saha mittehi amitte ko meyaM sadahissai) - tyAra pachI tetaviputre sUkA ghAsanA DhagalAmAM agni pragaTAvyuM ane pitAnI jAtane temAM nAkhI dIdhI paraMtu te paNa vaccethI ja olavAI gaI, For Private and Personal Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir banagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam dIta-cittaM saMbodhya manasyevamakathayat-bho citta ! zramaNA yad vadanti takhalu zraddhayaM zraddhA yogya, zraddheya khalu zoH brAhmaNA vadanti, zraddheyaM khalu bhoH ! zramaNa brAhmaNA vadanti / ayaMHbhAga-AtmaparalokAdhartha pratibodhakaM zramaNAdInAM vacanaM zraddheya bhavati, atIndriyasyApyAtna ralokAdisvarUpasyAnumAnAdi pramANaviSayatayA zraddhAviSayatvAt / parantu ameko asahAyaH azraddheyam avizvasanIya vaMdAmi / yadyapi madIyaM vacanaM sarvathA satyam , tathApi asambhAvyatayA janaiH pratyetumazakyam / tadezaha-' evaM khalu' ityAdinA -- evaM khalu ' mayi azraddheya. bIca hI meM bujha gaI / ina taraha ina samasta asaMbhavanoM kI saMbhavanA ke bAda tetaliputrane apane Apako saMbodhita karate hue mana meM vicAra kiyA-he citta ! zramaNajana jo kahate haiM vaha zraddheya haiN| brAhmaNajana jo kahate haiM vaha zraddheya hai isI prakAra zramaNamAhaNajana jo kahate haiM vaha zraddheya hai| isakA bhAva yaha hai ki AtmA, paraloka Adi padArtha jo ki atIndriya haiM ve anumAna Adi pramANa ki viSayabhUta ho jAte hai-isaliye ye zraddhAke viSaya bana jAte haiM -ataH ina atIndriya Atma, paraloka Adi padArthoM ko pratipAdita karane vAle zramaNa mAhaNa AdikoM ke vacana bhI zraddheya ho jAte haiM, parantu meM jo kaha rahA hU~ vaha azraddheya kaha rahA hU~ eka asahAya hU~-isaliye-mujhe isa viSaya meM kisI ko bhI sahAyatA milane vAlI nahIM hai / una zramaNa mAhaNa AdijanoM ke vacanoM ke sahAyaka to anumAna Adi pramANa hai-parantu merA sahAyaka koI pramANa hI nahIM hotA hai, yadyapi maiM sarvathA satya kahatA hU~ parantu vaha merA vacana asaM. bhavita asahAya-hone kI vajaha se manuSyoM ke liye zraddheya nahIM bana A rIte A badhA asaMbhavananI saMbhAvanA bAdate taliputre pitAnI jAtane ja saMbaMdhita karatAM manamAM vicAra karyo ke he citta ! zramaNane je kaMI kahe che te zraddheya che, brAhmaNo je kaMI kahe che te zradhyeya che A pramANe kAmaNa mAhaNejane je kaI kahe che te zraddheya che. Ane bhAvArtha A pramANe che ke AtmA paraleka vagere padArtho jeo ke atIndriya che-te e anumAna vagere pramANanA viSayabhUta thaI jAya che. eTalA mATe te pArtho zraddhAnA viSaya banI jAya che. ethI A badhA atIndriya Atma, paraloka vagere padArthonuM pratipa na karanAra zramaNa mAhaNa vagerenA vacane paNa zraddheya thaI jAya che, paNa huM je kaMI kahI rahyo che te azraddheya kahI rahyo chuM. eka asahAya chuM ethI mane A bAbatamAM keInI madada paNa maLI zake tema nathI. te zramaNa mAhaNa vagerenA vacananA sahAyaka te anumAna vagere pramANe che. paNa mArA kathananuM sahAyabhUta thAya tevuM kaI pramANu ja nathI. je ke huM je kaMI paNa kahI rahyo chuM te saMpUrNa rIte yathArtha aMtya-kahI rahyo chuM. paNa mArA te vacane asaMbhavita asahAya hovA badala For Private and Personal Use Only
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org d 82 jJAtAdharmakathAsUtre , vacane satI yadi ame= evaMbhUtaM satyamapi vadAmi yat - ahaM ' sahaputehiM aputta ' sahaputrairapi aputraH putreSu vidyamAneSvapi ahaM putrarahita evAsmi tairanAdyatatvAt kaH ' meyaM ' mamedaM = idaM madIyaM vacanaM ' sadassira ' zraddhAsyati pratyedhyati, na ko'pi, tathA ahaM 'sahamaaimite sahamitrairamitraH = mitreSu vidyamAneSvapi ' mitrarahito'haM ' ko ' medaM ' mamedaM vacanaM zraddhAsyati / evam anena prakAreNaiva arthena dAraiH dAsaiH parijanena ca sahito'pi te rahito'smi, idaM madIyaM vacanaM kaH zraddhAsyati, apitu na ko'pi / evaM amunA prakAreNa kha yadyahaM bravImi yat ' ' ' tetaliputra tetaliputra nAmadheye kha matri amAtye kanakadhvajena rAjJA ' avaApaNa samAe apadhyA tena ducintakena satA arthAt kanakadhvajo rAjA sakatA hai jaisA maiM yaha saba bhI kahU~ ki maiM putroM ke vidyamAna hone para bhI aputra putra rahita hU~, to kauva merI isa bAta ko zraddhA se dekhegAisI taraha meM yaha kahU~ ki maiM mitroM ke vidyamAna hone para bhI mitra rahita hU~ to kauna mere ina vacanoM para vizvAsa karegA - ( evaM atthe NaM dAreNaM dAsehiM parijaNeNaM evaM khalu teliNaM amacce kaNagajjhaeNaM ranAavaJjhAeNaM samANeNaM tetaliputreNa tAlapuDage vise AsagaMsi pakkhite se viyaNo kamai ko meyaM saddahismai ? tenalittegaM nIluppala jAva khaMsi oharie tattha vi se dhArA opalA ko mevaM saddahissai ) isa taraha artha, dArA, dAsa, parijana, ina se yukta hone para bhI maiM ina se rahita hU~, kauna mere isa vacana ko mAnegA ? arthAt koI nahIM mAnegA isI taraha yadi maiM aisA kahU~ ki mujhe tenaliputra amAtya ke Upara kanaka Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mANasA mATe zraddheya thaI zake tema nathI. jema ke huM atyAre A jAtanI sAcI vAta paNa kahuM ke putra hAvA chatAMe huM putra vagaranA chuM te kANu mArI A vAtane zraddhAnI dRSTie joze ? A pramANe ja huM kahuM ke mitrA hovA chatAM e huM mitra vagaranA chuM te ke!Nu mArI A vAta upara zraddhA dharAvaze? ( evaM attheNaM dAreNaM dAsehiM parijaNeNaM evaM khalu tetaliputteNaM amacce kaNagajjhaNaM ranA avajjhAeNaM samANeNaM tevaliputreNa tAlayDage jise AsagaMsi pakkhitte se triyaNo kamara, ko meyaM sadassira ? tetatriputteNaM nIluppala jAtra khaMsi oharie tattha vi se dhArA opalA ko meyaM sadassira ) mA te artha ( dhana ), dvArA ( patnI ) hAsa, parinna me madhA hovA chatAM paNa huM emanA vagara chu. mArI A vAta upara kANu vizvAsa mUkavA taiyAra thaze ? eTale ke koI paNa vizvAsa karaze ja nahi. A rIte ja jo hu Ama kahyuM ke mArA upara rA phanaka dhvaja nArAja thai gayA hatA eTalA mATe For Private and Personal Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir menagAradharmAmRtavarSiyA TIkA a0 14 tetaliputrapradhAnamaritavarNanam 83 tetaliputra duzcintako jAtaH itihetoH, tetaliputroNa tAlapuTakaM viSam 'AsagaMsi' Asye-mukhe prakSiptam , ' se vi ya' tadapi ca viSaM no 'kamai na krAmyati-viSasvena na parigamati ko janaH / medaM madaM satyamapi vacanaM zraddhAsyati na ko'pi, tathA ' tetaliputteNaM' nIluppala jAva khaMdhasi oharie ' tetaliputreNa nIlotpala yAvat skandhe apahRtaH tetaliputreNa nIlotpalagavalagulika maprabhA'siH 'skandhe kaNThamUle ' ahRtaH ' prahataH ' tatvavi' tatrApi asmin maraNopAye kRte'pi ca' tasya aseH dhArA opallA-kuNDIbhUnA ko 'medaM mamedaM zraddhAsyati / evameva yadyahaM brUyAm yanmayA ' teta lapureNa pApaNaM gIvAe baMdhettA jAva rajjUchinnA ko meyaM saddahissai' tetaliputreNa pAzakaM grIvA baddhvA yAvat rajjuzchinnA, ko mamedaM zraddhAsyati ? tetaliputroNa ativizAla zilAM yAvad baddhvA astAdhayAvadhvaja rAjA duzcitaka bana gaye-isaliye maiMne tAlapuTa viSa mukha meM DAla diyA parantu vaha viSarUpa se pariNamita nahIM huaa| maiMne viSa khAyA-para maiM marA nahIM-kauna manuSya merI isa satya bAta ko zraddhA kI dRSTI se dekhegaa| tathA maiMne nIlotpala, gavala evaM galikA kI prabhA jaisI prabhAva vAlI tIkSNa talavAra apanI gardana para marane ke liye calAI-parantu vaha bhoTI ghAravAlI bana gaI-kuNThita ho gaI-usase merI gardana nahI kaTIkauna merI isa bAta ko mAnane ke liye taiyAra ho sakegA (tetaliputteNaM pAsagaM ityadi ) isI taraha yadi maiM yaha kahU~ ki mujha tetaliputrane apane gale meM pAzaka DAlA aura vRkSapara caDhakara vahAM se nIce maiM laTaka par3A aura phaMdA bIca meM se TUTa gayA to kauna ina vacanoM para vizvAsa kregaa| (tetaliputteNaM mahaimahAlayaM jAva baMdhittA atyAha jAva udagaMsi appA meM tAlapura viSa (jhera) khAdhuM hatuM paNa te viSanA rUpamAM pariNata thayuM nathI eTale ke viSa bhakSaNa karavA chatAM e huM maraNa pAmyA nahi. A vAta upara ke mANasa vizvAsa mUkavA taiyAra thaze? temaja nIlela, gavala ane gulikAnA jevI prabhAvALI tIkSNa dhAravALI taravArane meM maravA mATe mArI Deka upara ghA karyo paNa te taravAra ja bUDI dhAravALI thaI gaI-kuMThita thaI gaI-tenAthI mArI Deka kapAI nahi. mArI A vAta upara keNa vizvAsa karavA taiyAra thaze? ( tetariputteNaM pAsagaM ityAdi ) ta mAma I. meM tetaliputre pitAnA gaLAmAM phAMsI nAMkhe ane vRkSa upara caDho. vRkSa upara caDhIne tyAMthI nIce laTakI paDyo paNa phase vaccethI ja tUTI gaye. te keNa mArI A vAta upara vizvAsa mUkaze ? ( tetaliputtegaM mahaimahAlayaM jAva baMdhittA atyAha jAva udagaMsi appA mukke, For Private and Personal Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtre dudake AtmA muktaH, tatrApi ca khalu stAgho jAtaH, ko mamedaM zraddhAsyati = mayA svakuNThe mahAzilAM baddhA agAdhe udake AtmA muktaH, parantu tasminnudake'pi mama talasparzo jAtaH iti mama vacanaM kaH zraddhAsyati ? punazca - tetaliputreNa mayA zuSke tRNakUTe = tRNapuje'gnikArya prakSipya prajvalite tasmin AtmA muktaH, parantu so'gnikAyaH ' vijAe ' vidhyAtaH = upazAnta, ityevaMrUpamapi madIyaM vacanaM kaH zraddhAsyati ? na ko'pi, ityevaM sa tetaliputra: ' ohayamaNasaMkappe ' apahR tamanaH saMkalpaH =bhagnotsAhaH san yAvad dhyAyati = ArttadhyAnaM karoti ||sU0 10 // sukko, tattha vi NaM thAhe jAe ko meyaM sahahissai ? tena liputtreNa sukkaMsi taNakUDaMsi agaNikAyaM pakkhivittA appA muko tattha vi se agaNikAe vijjhAe ko meyaM saddahissai ? ohayamaNasaM kappe jAba jhiyAya ) mujha tetaliputra ne eka bahuta bar3I zilA kA galemeM bAMdhI aura bAda meM athAha atAra apuruSa pramANa jala meM kuMda par3A parantu vaha jala kUdate hI thAha bAlA bana gayA athAha nahIM rahA merI isa satya bAta para bhI kauna zraddhA kregaa| isI taraha mujha tetaliputrane eka baDe bhArI zuSka ghAsa ke Dhera meM agni lagAI aura usa meM apane Apa ko prakSipta kara diyAparantu vaha ani bujha gaI usane mujhe bhasma nahIM kiyA merI isabAta ko kauna zraddhA rUpa se svIkAra kregaa| isa prakAra apahRta manaH saMkalpa vAlA bana kara - utsAha rahita hokara vaha tetaliputra amAtya ArtadhyAna meM par3a gayA || sU0 10 // ka. tastha viNaM thA jAe ko meyaM sadassira tetaliputteNaM mukkaMsi taNakUDaMsi agaNikArya pakkhivittA appA sukko tatthavi se agaNikAra vijjhAe ko meyaM sassira ? ohayamaNasaMkarape jAva jhiyAya ) meM tetaliputre eka bahu bhAre meTI zilA ( patharA ) gaLAmA bAMdhI ane tyAra pachI huM athAha ( UDA ) atAra apuruSa pramANa jeTalA pANImAM kUdI gayA paNa kUdatAMnI sAthe ja pANI thAhavALu' ( chIcharu' ) thai gayuM, athAha ( UMDu ) rahyuM nahi mArI A vAta upara paNa kANu vizvAsa mUkaze ? A pramANe ja meM tetaliputre eka bahu moTA bhAre sUkA ghAsanA DhagalAmAM agni pragaTAvye ane temAM me' peAtAnI jAtane jha MpalAvI dIdhI. paNa te agni elavAi gayA. teNe mane bhasma karyAM nahi. mArI A vAtane kANu zraddheya mAnIne svIkAravA taiyAra thaze ? A rIte te apahatamanaH saMkalpavALA ( hatAza ) thaIne nirutsAhI, manI, gayo bhane mAtadhyAnamAM DUjI gaye. // (6 sUtra 10 tza For Private and Personal Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam mUlam - tapaNaM se pohile deve pohilArUvaM viuvvai, viuvvittA, tetaliputtassa adUrasAmaMte ThiccA evaM vayAsI-haM bho ! tetaliputtA ! purao pavAe piTThao hatthibhayaM, duhao acakkhuphAse, majjhe sarANi varisaMti, gAme palitte ranne jhiyAi, ranne palite gAme jhiyAi / Auso tetaliputtA ! kao vayAmo ?, taNaM se tetalipute poTTilaM evaM vyAsIbhIyassa khalu bho ! pavvajjA saraNaM, ukkaMThiyassa sadesagamaNaM chuhiyassa annaM, tisiyassa pANaM, Aurassa bhesajaM, mAiyassa rahassaM abhijuttassa paccayakaraNaM, addhANaparisaMtastra vAhaNagamaNaM, tariukAmassa pavahaNakiccaM paraM abhiuMjiGa kAmassa sahAyakiccaM khaMtassa daMtassa jiiMdiyassa eco egamavi NaM bhavai / taeNaM se pohile deve teyaliputtaM amaccaM evaM vayAsI - suddha NaM tumaM teyaliputtA ! eyamahaM AyANAhi ttikaddu doccaMpi taccaMpi evaM vayai, vaittA jAmeva disaM pAubbhUe, tAmeva disaM paDigae // sU0 19 // || " TIkA -' taraNaM se' ityAdi / ' taraNaM' tataH khalu tetaliputre ArtadhyAna rate sati sa pohilo devaH 'pohilArUvaM pohilArUpaM vikurvati vaikriyazakyA " 'taeNa se pohile deve ' ityAdi // TIkArtha - (e) isake bAda ( se pohile deve ) usa pohila devane (pAhilA rUvaM vivva) pohilA ke rUpa kI vikurvaNA kI - arthAta vaikiya zakti ke prabhAva se usane poTTilA kA rUpa dhAraNa kiyA ( viunvitA 'taeNa se poTTile deve' ityAdi TIDArtha - (taeNa ) tyAra pachI (se poTTile deve ) te poTTisaheve (poTTikA rUvaM biubvai) poTTisAnA upanI viduvArI bheTate hai. vaiDiya zaktinA alAvathI, For Private and Personal Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtre 66 dhArayati, vikurvitvA tetaliputrasya adUrasAmante= nAtidUre nAtinikaTe sthitvA etramavAdIt - haMbho tetaliputra ! 'haMbho ' ityAmantraNe, he tetaliputra ! ' purao' purataH =agrataH pavAe ' prapAtaHgartaH, ato nirgamanamasambhavi pRSThataH hastibhayam, ato pratyAvartanaM cAsaMbhavi, 'duhavo ' ubhayataH = ubhayataH = ubhayoH pArzvayoH ' acakkhuphAse' acakSusparza: =andhakAraH, 'majjJe' madhye yatra vayamAsmahe tatra ' sarANi zarAH = vANAH, ' varisaMti ' varSanti = nipatanti / 'gAme palitte ' grAme pradIpte = prajvalite sati rage araNyaM vanaM 'jhiyAha' dhyAyati gantuM cintayati, araNye pradIpte grAmaM dhyAyati gantuM cintayati, 'Auso ta puttA' = , AyuSman putra ! ' umao raThite ' ubhayataH pradIpte = ubhayasmin prajvalite vayaM ' kao kyAmo' kuto vrajAmaH = kagacchAmaH / tataH khalu sa tetaliputraH pohilAtetaliputtassa adUrasAmaMte ThIccA evaM vayAsI ) dhAraNa kara ke vaha tetaliputra ke samIpa gayI / vahA~ jAkara usane usase isa prakAra kahA - ( haM bho tetaliputtA ! purao pavAra pilo hasthibhayaM ) are o tetaliputra ! Age prapAta khaDDA hai aura pIche hAthI kA bhaya hai / (duhao acakkhuphAse, majjhe sarANi varisaMti) donoM ora andherA hai aura jahAM hamaloga Thahare hue haiM vahAM vANoM kI vRSTi ho rahI hai| (gAme palite raNNo jhiyAi, rano palite gAme zipAI ) grAma meM Agalagane para manuSya jaMgala meM cale jAne ko socatA hai aura jaMgala meM Aga lagane para grAma meM cale Ane ke liye vicAratA hai| (Auso tetaliputA ! ubhao palite kao vayAmo) parantu jaba donoM meM Aga laga jAve to he AyuSmana liputra ! kaho ! hama kahAM jAve ? (tapaNaM se tethe poTTisAnuM 35 dhAra! yu. ( viubvittA tetaliputtassa sAmaMte ThIccA evaM vayAsI ) dhAra, urIne te tetasiputranI pAse gaI tyAM bahAne tethe tene yA pramANe uddhuM } (haM bho tetaliputtA ! purao pavAra piTuo hatthibhayaM ) are, e ! taitaliputra ! tamArI sAme prapAta-Adha che ane tamArI pAchaLa hAdhInA bhaya che. (duio acakkhuphAse, majjhe sarANi variti ) ne tara saMdhA3 che bhane lyAM abhe auMlA chIthe tyAM tIro varSo rahyA che ( gAme palite raNo jhiyAi ranno palitte gAme jiyAI ) gAmamA bhAga lAgato bhAlusa samAM nAsI javAnA vicAra kare che ane jaMgalamAM Aga lAgatAM gAmamAM AvatA ravAnA riyAra pure che. ( Auso tetaliputtA ubhao palitte kao vayAmo ) paNa jyAre baMne tarapha Aga saLagI uThe tyAre huM AyuSmanta tetaliputra! mobo, abheiyAM ho ? For Private and Personal Use Only
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 14 teliputrapradhAnacaritavarNanam 87 mevamavAdIt 'bho' he poTTile ! bhItasya khalu pravajyAzaraNaM bhAti tatra dRSTAntamAha-yathA- uDiyasma' utkaNThitasya paradezavartitvAdumsukasya svadezagamanaM, 'chuhiyassa' kSudhitasya annam , 'tisiyasa' tRSitasya pAnaM, 'Aurassa Aturasya-rogiNaH 'bhesajja' auratyaM 'mAyisma' mAyikasya-mAyAvinA rahasya-gopanam , 'abhijunasla' abhiyuktamya = doSApavAdayukasya ' paJcayakaraNaM = pratyayakaraNaM tannirAkaraNena svaviSaye nirdoSatA pratItyutpAdanam , aDANaparisaMtassa' adhvaparizrAntasya mArgagamanaparikhinnasya vAhaNagamaNe' vAhanagamana, zakaTAdinA gamanaM ' tari. tetaliputta poTTilaM evaM vayAmI-bhIttasla khalu bho pavajA-saraNaM-ukkaDiyarasa madesagamaNaM chuhiyassa annaM, tisiyasta pANaM, Aurassa bhesajja, mAiyassa rahassaM, abhijuttassa paccayakaraNaM, addhANa parisaMtassa vAhaNagamaNaM, tariukAmassa pahavaNakicca, paraM abhijiukAmamsa sahAyakiccaM saMtamma daMtassa jiiMdiyassa etto egamavi Na bhavai ) isa prakAra poTTilA kI bAta sunakara tetaliputra amAtya ne usase aisA kahA he pAhile ! bhIna (bhaya yukta) ke liye pravrajyA zaraNa bhUta hotI hai, jaise-paradeza vI utsuka vyakti ke liye svadeza gamana zANa bhUta hotA hai, bhUkhe ke liye anna zaraNa bhUta hotA hai pyAse ke liye pAnI, Atura rogI ke liye bhaiSajya, mAyAvI ke liye mAyAcArI, abhiyuktadoSApavAda vAle ke liye doSoM ke nirAkaraNa se apane viSaya meM nirdo SatA kI pratIti kA utpAdana, zaraNa bhUna hotA hai| mArga prAnta ke liye vAhana se gamana, karanA zaraNa bhUta hotA hai, tairane kI icchA vAle ke ... (taeNaM se tetaliputte poTTilaM evaM bayAsI-bhItassa khalu bho pajjA saraNaM ukkaM Dayasma sadesa gamaNaM chuhiyassa anna nisiyasma pANaM, Aurassa mesajja, mAiyassa rahamsa, abhijuttassa paJcayakaraNaM, addhANaparisaMtassa vAhaNagamaNaM, tariu. kAmassa sahAyakiccaM saMtassa jiiMdiyassa etto egamaviNa bhavai ) A rIte piTilAnI vAta sAMbhaLIne tetaliputra amAtye tene kahyuM ke he piphrike! bhayabhIta thayelAne mATe pravajyA zaraNa bhUta hoya che-jema-paradezamAM rahetI utsuka vyaktine mATe pitAne deza pAchA pharavuM zaraNa bhUta hoya che bhUkhyA ne mATe anna zaraNa bhUta hoya che. A pramANe ja tarasyAne mATe pANI, Aturaroga-ne mATe bhaSaya-davA, mAyAvIne mATe mAyA carI, abhiyukta-doSApavAda. vALA-ne mATe dezanA nirAkaraNathI pitAnA viSe nirdoSatAnI pratItinuM utpAdana zaraNa bhUta hoya che. mArga mAM cAlatAM thAkI gayelAne mATe vAhanano upayoga zaraNu bhUta hoya che, taravAnI IcchA dharAvatA mANasane mATe nAva vagere jalayAna For Private and Personal Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jhAtAdharmakathAjastra ukAmassa' tarItukAmasya 'pavahaNakiccaM ' pravahaNakRtyam-pravaNaM-prataraNa kRtyaM yasya tat , jalayAnaM-naukAdikamityarthaH ' paraM abhiyojitu kAmassa' paramabhiyojayitukAmasya samAkramitumudyatasya ' sahAyakiccaM ' sahAkRtyaM mitrAdInAM sAhAyyaM zaraNaM bhavati, paraM pravrajyAnantaraM ' khaMtassa' kSAntasya-kSamAzIlasya, 'daMtassa' dAntasya indriya no indriyANAM damanazIlasya, 'jiiMdiyassa' jitendriyasya vazIkRtendriyasya 'etto' itaH eSu pUrvokteSu madhye 'egamavi na bhavaI' ekamapi na bhavati / ekamapi zaraNaM tasya pravajitasyopAdeyaM na bhavatItyarthaH / tataH khalu tetaliputrasyaitadvacanazravaNAnantaram sa poTilo devaH tetaliputramamAtyamevamavadat-suSThu khalu ve he tetaliputra ! etamartham=' bhItasya pravrajyA zaraNam ' ityevaMrUpaM bhAvam 'AyANAhi' AjAnIhi anuSThAnadvAreNAvabudhyasva-pravajyAM gRhANetyarthaH 'tti liye naukAdi yAna zaraNa bhUta hotA hai, aura jo dUsaroM para AkramaNa karane ke liye udyata hotA hai unake liye mitrAdikoM kI sahAyatA zaraNa bhUna hotI hai| parantu jo kSamAzIla hotA hai, dAnta-indriyoM ko evaM mana ko damana karatA hai, jitendriya hotA hai aise prabajita ko ina pUktiM zaraNoM mese eka bhI zaraNa upAdeya nahIM hotA hai| (taeNaM se pohile deveM teyaliputtaM accaM evaM vayAsI-pluTThaNa tumaM teyaliputtA ! aiyama? AyANAhiM tti kaTu doccapi taccapi evaM vaittA jAmeva disaM pAunbhUe tAmeva dimaM paDigae) isa prakAra tenaliputra ke vacana sunane ke yAda usa poTila devane tetaliputra amAtya se aisA kahA he tetali. putra ! Dare hue ko pravrajyA zaraNa hotI hai isa bhAvarUpa artha ko tuma anuSThAna dvArA acchI taraha jAno arthAt pravajyA grahaNa kro| aisA zaraNa bhUta hoya che ane je bIjAo upara humalo karavA taiyAra hoya che tenA mATe tatra vagerenI madada zaranuM bhUta hoya che paNa je kSamAzIla hoya che, dAMta-Indri ane manane damana karanAra heya cheeTale ke jitendriya hoya che evA pravrujitanA mATe e badhI upara varNavAmAM AvelI zaraNemAMthI ekeya kAmamAM AvatI nathI. ( taeNaM se poTile deve teyaliputta amaccaM evaM vayAsI-muThThaNaM tumaM teyalipunA ! eyamaDhe AvANAhi tti kaTu, doccapi taccapi evaM vayai vaittA jAmeva disa pAunbhUe tAmeva disaM paDigae) A rIte tetaliputranAM vacana sAMbhaLIne te padila deve tetaliputra amAtyane che ke huM tetaliputra! bhayabhIta thayelAne mATe pravajyA zaraNabhUta hoya che o bhAva5 arthane tame anuSThAna dvArA sArI rIte samaje. eTale ke tame For Private and Personal Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir magAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 14 tetaliputrapradhAnacarita nirUpaNam , kaTTu ' iti kRtvA ityuklA 'doccapi ' dvitIyamapi dvItIyavAramapi evaM vadati, vaditvA yasyA dizaH prAdurbhUtaH, tasyAmeva dizi pratigataH // sU0 11 // mUlam - taNaM tassa tetaliputtassa subheNaM pariNAmeNaM jAisaraNe samuppanne / taeNaM tassa tetaliputtassa ayamemeyArUve ajjhathie 5 samuppajitthA - evaM khalu ahaM iheva jaMbUdIve doghe mahAvidehe vAse pokkhalAvaI vijaye poMDari giNIe rAyahANIe mahApaume nAmaM rAyA hotthA / taerNa ahaM therANaM aMtie muMDe bhavittA jAva codasapu0vAI0 bahUNi vAsANi sAmannapariyAyaM 0 mAsiyAe saMlehaNAe mahAsuke kappe deve / eNaM ahaM tAo devaloyAo Ayukkha3 iva tetalipure tetalissa bhaddAe bhAriyAe dAragattAe paccAyAe, taM seyaM khalu mama puNvadiTThAI mahatvayAiM sayameva uvasaMpajjittANaM viharittae, evaM saMpehei, saMpe - hittA sayameva mahatvayAI Aruhei, AruhittA, jeNeva pamayavaNe ujjANe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA, asogavArapAvayassa ahe puDhavisilApaTTyaMsi suhanisannassa aNuciMte mANassa pugvAhIyAI sAmAiyamAiyAI codasapuvvAI sayameva abhisamannAgayAI / taeNaM tassa tetaliputtassa aNagArasta subheNaM pariNAmeNaM jAva tayAvaraNijjANaM kammANaM khayova aura kaha kahakara usane isI bAta ko usase dubArA tiborA bhI kahA kara bAda meM vaha pohilA rUpa dhArI deva jisa dizA se prakaTa huA thA mI dizA tarapha calA gayA / mU0 11 // For Private and Personal Use Only * pravrajayA svIkArI leA, A pramANe kaDIne teNe bIjI ane trIjI vakhata paNa A rIte ja kahyuM ane tyAra pachI te peTTiA rUpa dhArI deva je dizA tarapha thI pragaTa thayeA hateA te tarapha pALe jatA rahyo. // sUtra (6 11 " // zA 12
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 90 zAtAdharmakathAnamadhe sameNaM kammarayavikaraNakara apuvakaraNaM paviTThassa kevalavaraNANadaMsaNe samuppaNNe // sU0 12 // TIkA- 'taeNaM tassa ' ityAdi / tataH khalu tasya tetaliputrasya zubhena pariNAmeNa jAtismaraNam-pUrvabhavajJAnaM samutpannam / tataH khalu tasya tetaliputrasya ayametadrUpa AdhyAtmikaH prArthitaH cintitaH kalpito manogataH saMkalpaH samudapadyata evaM khalu aham ihaiva jambUdvIpe dvIpe mahAvidehevarSe puSkalAvatI vinaye puNDarIkiNyAM rAjadhAnyAM mahApadmo nAma rAjA Asam / tataH khalu ahaM sthavirANAmantikemuNDo bhUtvA yAvat -- coisapuyAI0' caturdazapUrgaNi0=caturdazapUrvANi adhItavAn , vahUni varSANi -- sAmanapariyAyaM ' zrAmaNyaparyAyaM 0=cAritraparyAyaM pAlita 'taeNaM tassa tetaliputtassa ' ityAdi / TIkArtha- (taeNaM) isake bAda (tetaliputtamsa) tenaliputra ko (subheNaM pariNAmeNaM jAi saraNe samupanne)zubhapariNAma se jAtisbharaNa jJAna utpanna ho gyaa| (taeNaM tassa tetaliputtassa ayamegArUve ajjhathie 5 samu. ppajjitthA-evaM khalu ahaM iheva jaMbUddove dIve mahAvidehe vAse pokkhalA. vaI vijae poMDarigiNIe rAyahANIe mahApaume nAmaM rAyA hotthA) usake prabhAva se usane apane pUrvabhava ko jAna liyA-umane jAnA ki maiM isI jaMbUdropa nAmake dvIpa meM mahAvideha kSetra meM puSkalAvatI vijaya meM puNDarIkiNI nAmakI rAjadhAnI meM mahApadma nAma kA rAjA thA (taeNaM ahaM therANaM aMtie muMDe bhavittA jAva coddamapuvAI. bahUNi 'taeNa tassa tetaliputtarasa' ityAdi TI-(taeNaM ) tyA2mA (tetaliputtassa) tetaliputrane (subheNaM pariNAmeNaM jAi sagNe samuppanne ) zubha pariNAmayI jati 2bha25] jJAna Gpanna Ayu: (taeNaM tassa tetaliputtassa ayameyArUve ajjhathie 5 samuppajjitthA-evaM khalu ahaM iheva jaMbUdIve dIve mahAvidehe vAse pokkhalAvaI vijae poDarigiNIe rAyahANIe mahApaume nAmaM rAyA hotthA) tenA prabhAvathI teNe pitAnA pUrva bhavane jANI lIdhuM. tene A jAtanuM jJAna thayuM ke te A ja bUDhIpa nAmanA dvIpamAM mahA videDa kSetramAM puSka lAvatI vijyamAM puMDarIkiNI nAmanI rAjadhAnImAM mahA parva nAme rAja hate. (taeNaM ahaM therANaMatie muMDe bhavittA jAva coisa puvvAiM0 bahUNi vAsANi For Private and Personal Use Only
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtayaSiNI TI0 a0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanama 91 vAn / anantaraM mAsikyA saMlekhanayA kAlamAse kAlaM kRtvA ' mahAmukke kappe' mahAzukre kalpe-saptame devaloke 'deve' devaH-devatvenotpannaH / tataH khalu aI tasmAd devalokAt ' AyukkhaeNaM 3' AyuH kSayeNa 3=Ayurbhavasthiti kSayAnantaram ihaiva tetalipure tetaleramAtyasya bhadrAyA bhAryAyA ' dAragattAe ' dArakatvenaputratayA 'paccAyAe ' pratyAyAtaH utpannaH, tata tasmAt zreyaH kha mama pUrvadRSTAni-pUrvabhavapAlitAni mahatvayAI' mahAvratAni paJcamahAvratAni svayameva upasaMpadya vihartum , evaM saMprekSate saMprekSya svayameva mahAvratAni Arohati svIkaroti, Aruhya, yauva pramadavanam udyAnaM tauva upAgacchati, upAgatya ' asogavarapAyapAsANi sAmannapariyAyaM0 mAsiyAe saMlehaNAe mahAmukke kappe devetaeNaM ahaM tAo devaloyAo oyukkhaeNaM 3 iheva tetalipure tetalissa amaccassa bhaddAe bhAriyAe dAragattAe paccAyAe ) vahAM maiMne sthaviroM ke pAma muMDita hokara dIkSA dhAraNa kI thI aura gyAraha aMgoM ko adhyayana kara viziSTa tapasyA kI thI anta meM aneka varSoMtaka zrAmaNya paryAyakA pAlana kara eka mAsakI saMlekhanA dhAraNa kara maiM kAla avasara kAla kara sotavAM mahAzukra kalpameM devakI paryAyase utpanna ho gyaa| vahAM kI AyuSya sthiti avasthiti sthitike kSayake anantara maiM vahAMse calakara isa tetalipura meM tetali amAtya ke yahAM bhadrA bhAryA kI kukSi se putra rUpa meM avatarita huaa| (taM seyaM khalu mama pucadiTThAI mahavvayAI saya meva uvasaMpajjittANaM viharittae-evaM saMpehei, saMperittA sayameva mahatva yAiM Amhei, AruhittA jeNeva pamayavaNe ujjANe teNeva uvAgacchai, sAmanapariyAya0 mAsiyAe saMlehaNAe mahAsukke kappe deve-taeNaM ahaM tAo devaloyAo Ayuk vaeNaM 3 iheba tetalipure tetalissa amaJcassa bhadAe bhAriyAe dAragattAe paccAyAe) tyAM meM muMDita thaIne sthavirenI pAsethI dIkSA dhAraNa karI hatI ane agiyAra aMgenuM adhyayana karIne viziSTa tapasyA karI hatI. chevaTe ghaNAM varSo sudhI zramaNya paryAyanuM pAlana karIne eka mahinAnI saMkhanA dhAraNa karI ane tyAra pachI kALa avasare kALa karIne sAta mahA zuka kala5mAM deva paryAyathI huM janma pAme. tyAMnI bhavasthiti 3(traNa) nA kSaya thavA badala huM tyAMthI AvIne A tetalipuramAM tetali amAtyane tyAM bhadrA bhAryAnA garbhathI putra rUpamAM janma pAmyo. (taM seyaM khalu mama puvadiTThAI mahatbayAI sayameva upasaMpajjittANaM viharipae evaM saMpehei, saMpehittA sayameva mahabbayAI Aruhei, AruhitA jeNeva pamayavaNe For Private and Personal Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zAtAdharmakathAGgasUtre vassa ' azokavarapAdapasya azokavRkSasya 'ahe ' adhaH pariNatazilopari 'suhanisanassa' sukhaniSaNNasya-mukhopaviSTasya ' aNucitemANassa ' anucintayataHpUrvabhave kRtamadhyayanAdikaM smarataH 'putrAhIyAI' pUrvAdhItAni-pUrvabhave paThitAni sAmAyikAdIni caturdazapUrvANi svayameva 'abhisamannAgayaI ' abhisamanvAgatAni jJAnaviSayatayA saMjAtAni / tataH khalu tasya tetaliputrasya anagArasya zubhena pariNAmena ' jAva ' yAvat-prazastairadhyavasAyaiH, prazastAbhirlezyAmi vizuddhayamAnAbhiH 'tayAvaraNijjANaM ' tadAvaraNIyAnAM-jJAnAvaraNIyAdInAM karmaNAM ' khayovasameNaM' uvAgacchittA asogavarapAyavassa ahe puDhavisilApaTTayaMsi suhanisamassa aNucittamANassa puSvAhIyAiM sAmAiyamAiyAI codasapuccAI sayameva abhisamannAgayAiM) isaliye aba mujhe yahI ucita hai ki maiM pUrva bhava meM pAlita kiye paMca mahAvratoM ko apane Apa dhAraNa karalUM / aisA usane vicAra kiyaa| vicAra karake phira usane apane ApahI mahAvratoM ko dhAraNa kara liyaa| dhAraNa karake phira vaha jahAM pramadavana nAmakA udyAna thA vahA~ calA gaayaa| vahAM jAkara vaha azoka vRkSa ke nIce rakkhe hue pRthivI zilApaTTaka para paTAkAra se pariNata zilA ke Upara-Ananda ke sAtha baiTha gayA aura pUrva bhava meM kRta adhyayana Adi kA bArara cintavana karane lgaa| isa taraha vicAra karate2 usake pUrva bhava meM paThita sAmAyika Adi caudaha pUrva jJAna ke viSaya bhUta bana gye| (taeNaM tassa tetaliputtassa aNagArassa subheNaM pariNAmeNaM jova tayAujjANe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA asogavarapAyavassa ahe puDhavisilA paTTayaMsi suhanisanassa aNuciMttemANassa puyAhIyAI sAmAiyamAiyAiM coisa muvvAi sayameva abhisamannAgayAiM) eTalA mATe have mane eja yogya lAge che ke pUrva bhavamAM je pAMca mahAvratane meM dhAraNa karelAM tene pitAnI meLe ja dhAraNa karI lauM. A rIte teNe vicAra karyo. vicAra karyA bAda teNe pitAnI meLe ja pAMca mahAvate dhAraNa karI lIdhAM dhAraNa karyA pachI te jyAM pramAdavana nAme udyAna hatuM tyAM jato rahyo. tyAM jaIne te azoka vRkSanI nIce mUkAyelA pRthivI zilA paTTaka upara-paTTAkAra rUpathI pariNata zilA upara-AnaMda anubhavate besI gaye ane pUrva bhavamAM je kaMI adhyayana karyuM hatuM tenuM vAraMvAra ciMtana karavA lAge. A rIte ciMtana karatAM karatAM pUrvabhavamAM bhaNelA sAmAyika vagere cauda pUrvajJAna tene viSayabhUta thaI gayAM. For Private and Personal Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanegAradharmAmRtavarSiNI TIkA0 a0 14 tetaliputradhAnacaritavarNanam / kSazopazamena-uditAnAM karmaNAM kSayeNa anuditAnAM karmaNAmupazamena-niruddhodayasvena 'kammarayavikaraNakaraM' karmarajo vikaraNakaram 'apuvakaraNaM' apUrvakaraNam aSTamaguNasthAnam paviSTasya tasya kevalavarajJAnadarzanaM samutpannam ||suu012|| mUlam-taeNaM tetalipure nayare ahA saMnihiehiM vANamaMtarehiM devehi devIhiya devaduMdubhIo samAhayAo, dasaddhavanne kusume nivADie, divve devagIyaMgadhavaninAe kae yAvi hotthA / taeNaM se kaNagajjhae rAyA imose kahAe laddhaDe samANe evaM vayAsI-evaM khallu tetaliputte mae avajjhAe muMDe bhavittA pavaie, taM gacchAmi NaM tetaliputtaM aNagAraM vaMdAmi namasAmi vaMdittA namaMsittA eyama, viNaeNaM bhujo 2 khAmemi, evaM saMpehei, saMpehittA bahAe. cAuraMgaNIe varaNijANaM kammANaM khaovasameNaM kammarayaviharaNakaraM aghuvvakaraNaM paviTThassa kevalavara nANadaMsaNe samuppaNNe) isa prakAra zubha pariNAmoM se yAvat prasasta adhyavasAyoM se vizuddhamAna lezyAoM se, usake jJAnAvaraNI Adi karmoM kA kSayopazama-udita karmoM kA kSaya evaM anudita karmoM kA upazama-ho gayA-so isa ke prabhAva se ve karmaraja ko dara karane vAle aSTama apUrva karaNa nAmake guNasthAna meM prApta ho gye| bAda meM bAharave guNasthAna ke aMta meM aura terahaveM guNasthAna ke prAraMbha meM unheM kevalajJAna aura kevaladarzana utpanna ho gayA ||sv0 12 // (taeNaM tassa tetaliputtassa aNagArassa subheNaM pariNAmeNaM jAva tayAvaraNijjANaM kammANaM khaovasameNaM kammarayavikaraNakaraM apuvakaraNaM paviTThassa kevalabaranANadaMsaNaM samuppaNNe) A rIte zubha pariNAmethI, yAvat prazasta adhya sAthI, vizaddhamAna lezyAothI tenA jJAnAvaraNIya vagere karmone kSopazama-udita karmone kSaya ane anudita kamene upazama thaI gayo. enA prabhAvathI teo kamarajane vikaraNa karanArA aSTama apUrvakaraNa nAmanA guNasthAnamAM prApta thaI gayA. tyAra pachI bAramA guNasthAnanA aMtamAM ane temAM guNasthAnanA prAraMbhamAM temane kevaLajJAna ane kevaLa darzana utpanna thaI gayAM. e sUtra "12 mAM ! For Private and Personal Use Only
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtre seNAe jeNeva pamayavaNe ujjANe jeNeva tetaliputte teNeva uvAgacchai uvAgacchittA tetaliputte aNagAraM baMdai namasai vaMdittA narmasittA eyamaTTaM viNaeNaM bhujjora khAmei, naccAsanne jAva pajjuvAsai / tapaNaM se tetaliputte aNagAre kaNagajjhayassa ranno tIse ya mahai mahAlayAe0 dhammaM parikahei / taeNa se kaNagajjhae rAyA tetaliputtassa kevalissa aMtie dhammaM soccA Nisamma, paMcANuvvaiyaM sattasikkhAvaiyaM sAvagadhammaM paDivajjai, paDivajjittA samaNovAsae jAe jAva ahigaya jIvAjIve / taeNaM tetaliputte kevalI bahUNi vAsAI kevalipariyAgaM pAuNittA jAva siddhe / evaM khalu jaMbU ! samaNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM codasamassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte tibemi // sU0 13 // || cauddasa ajjhayaNaM samattaM // TIkAM - ' taNaM ' ityAdi / tataH khalu tetalipure nagare ' ahAsaMnihiehiM yathA saMnihitaiH = AsannaiH ' vANamaMtarehiM ' vANavyantaraiH devaiH devImiva devadundubhayaH samAhatAH = AkAze devaiH devobhizva devadundubhayavAditA ityarthaH, dasavaNe kusume nivADie' dazArddhavarNa kusumaM nipAtitam atra jAtivivakSAyAmekavacanam, taeNaM tetalipure nayare ' ityAdi // 4 4 For Private and Personal Use Only " TIkArtha - (eNaM) isake bAda ( tenalipure nayare tetalipura nagara meM (ahAsaMnihiehiM vANamaMta rehiM devehiM devIhiya devaduMdubhIo samAhayAo, dasavanne kusume nivADie, divve devagIyagaMdhavvaninAe kae yAvi 'taraNaM tetalipure nayare' ityAdi - TIDArtha - (taeNaM ) tyAra pachI ( tetalipure nayare ) tetasipura nagarabhAM ( ahA saMnihi ehi vANamaMtarehiM devehiM devIDiya devaduMdubhIo samAhayAo, dasavanne kusume nivADie, divve devagIyagaMdhavvaninAe kae yAvi hotthA )
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhamagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanama 95 dazAvani-paJcavarNANi acittapuSpANi nipAtitAnivarpitAni, divyA mano. haraH gItagandharva ninAdaH kRtazcApi abhavat / tataH khalu sa kanakadhvajo rAjA 'imIse kahAe laDhe samANe ' yasyAH kathAyA labdhArthaH mayA dRSTacintA viSayIkRtastetaliputraH amAtyaH pravrajya pramadabane kevalavarajJAnadarzanasampanno jAta iti vRttAntAbhijJaH san evamavAdIt-evaM khalu tetaliputro mayA 'avajjhAe ' apa: dhyAta: duSTacintAviSayIkRtaH san muNDo bhUkhA prabajitaH, 'ta' tat-tasmAt kAraNAt namasyitvA 'eyamaDhe ' etamartha-mayA kRtamapamAnarUpamarthaM vinayena bhUyo bhUyaH 'khAmemi' kSamayAmi, evaM saMprekSate. saMprekSya 'hAe ' snAtaH kRtasnAnaH 'cAu. raMgiNIe seNAe ' caturaGgiNyA senayA sAI yatraiva pramadavana udyAna yauva tetali. hotthA ) yathA saMnihita Asanna bhUta hue vANa, vyantara devoM ne aura daviyoM ne AkAza meM devadundubhiyAM bjaaii| paMcavarNa ke acitta kusumoM kI vRSTi kii| manohara gIta gaMdharva nidAna bhI kiyaa| (taeNaM se kaNagajjhae rAyA imIse kahAe ladghaDhe samANe evaM vayAmI) jaba yaha samAcAra kanakadhvaja rAjA ko jJAta huA mero duSTa vicAraNA ke viSaya bhUta bane hue, tetaliputra amAtya ne dIkSita hokara pramadavana meM kevala jJAna aura kevala darzana prApta kara liyA hai-isa prakAra kA vRttAnta jaba use mAlUma par3A-taba usane apane mana meM vicAra kiyA (evaM khalu teta. li putte mae avajjhAe muMDe bhavittA pavvaie, taM gacchAmi gaM tetaliputtaM aNagAraM vaMdAmi namasAmi, vaMdittA namaMsittA eyamalu viNaNaM bhujjora khAmemi evaM saMpehei-saMpehittA bahAe0cAuraMgiNIe seNAe jeNeva pamayavaNe ujjANe jeNeva tetaliputte teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA tetali yathA saMnihita AsannabhUta thayelA vANA 'tara devoe ane devIe e AkAzamAM devaduMdubhi vagADI, pAMca raMganA acitta punI varSA karI ane bhanA2 gata madha ninA (ni) 51 yo. ( taeNaM se kaNagajjJae rAyA imIse kahAe laddhaDhe samANe evaM vayAsI ) nyAre samAyAronI AM kanaka davajane thaI ke mArI duSTa vica raNane lIdhe tetaliputra amAtye dIkSita thaIne amadavanamAM kevaLajJAna ane kevaLa darzana prApta karI lIdhAM che tyAre teNe manamAM vicAra karyo ke (evaM khalu tetaliputte mae avajjhAe muMDe bhavittA pavaie taM gacchAmi gaM tetaliputtaM aNagAra baMdAmi namasAmi, vaMdittA namaMsittA eyamarTa viNaeNaM bhujjo 2 khAmemi evaM saMpehei-sapehittA pahAe0 cAuraMgiNIe seNAe jeNeva pamayavaNe ujnANe jeNeva tetaliputte teNeva uvAgaccha i, uvAgacchittA tetaliputta aNagAraM For Private and Personal Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharma kathAsU putro'nagArastatraiva upAgacchati, upAgatya tetaliputramanagAraM vandate namasyati, vanditA namastviA etamartha = svakRtAparAdhalakSaNaM vinayenabhUyo bhUyaH kSamayati = kSamAM kArayati, tathA 'naccAsanne0 ' nAtyAsanne nAtidUre yAvat paryupAste= sevAM karoti / tataH khalu sa teta liputro'nagAraH kanakadhvajAya rAjJe tasyAM ca putaM aNagAraM baMdara, namasaha, vaMditA narmasittA emaya viNaNaM bhujjo 2 khAmei naccAmanne jAva pajjuvAsaha ) maiMne tetaliputra ko apanI duSTa cintA kA viSayabhUta banAyA hai- so vaha muMDita hokara dIkSita ho gayA hai / isaliye maiM aba usake pAsa jAU~ aura una tetaliputra anagAra ko vaMdanA karU~ - namaskAra karU~ / vaMdanA namaskAra kara maiM apane dvArA kiye apamAna rUpa aparAdhakI bar3e vinaya ke sAtha bAra2 unase kSamA mAMgUMisa prakAra jyohI usane vicAra kiyA ki usI samaya vaha uThA aura snAna kiyA bAda meM apanI caturaMgInI senA ke sAtha jahAM pramadavana thA - usameM jahAM tetaliputra anagAra virAjamAna the vahAM pahu~cA vahA~ pahu~ca kara usane tetaliputra anagAra ko vaMdanA kI namaskAra kiyA / vaMdanA namaskAra karake phira apane dvArA kRna apamAna rUpa aparAdha kI bar3e vinaya ke mAtha bAra 2 unase kSamA karAI aura samucita sthAna para baiTha kara unakI sevA suzrUSA kI ( taraNaM se tetaliputte aNagAre kaNagajjhavaMda, nasa, vaMdittA namasittA evama viNaNaM bhujjho 2 khAmei naccAsanne jAba pajjuvAmai ) - tetaliputra amAtyane meM peAtAnI duSTa ciMtAnA viSayabhUta ( lakSya ) anAnyeA che tethI ja te muMDita thaIne dIkSita thaI gayA che. eTalA mATe have huM tenI pAse jAuM ane tetalaputra banagArane vaMdana karUM namaskAra karU vaMdanA ane namaskAra karIne huM mArA varDa thaI gayelA apamAna rUpa aparAdha badala bahu ja namrapaNe temanI pAsethI kSanA yAcanA karU. A rIte vicAra thatAMnI sAthe tarata ja te UmA thayA ane snAna karyu tyAra pachI potAnI caturagaNI senAne sAthe jyAM pramadavana hatuM ane temAM paNa jyAM tailiputra anagAra virAjamAna hatA tyAM pahecyuM tyAM pahoMcIne teNe tetaliputra anagArane vaMdanA karI ane namaskAra karyAM. va'nA ane namaskAra karIne teNe tenA vaDe thaI gayelA apamAna rUpa aparAdhanI bahu ja namrapaNe kSamA mAgI ane tyAra pachI teNe ucita sthAna upara bhasIne temanI savA temaja suzruSA karI. ( taraNaM se tetaliputte aNagAre kaNagajjhayassa raNgo tIse ya mahai mahAlayAe0 dhammaM parikara ) For Private and Personal Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 14 tetaliputrapradhAnacaritavarNanam 97 ' mahaimahAlayAe0' mahAtimahattyAM pariSadi dharma 'parikahei' parikathayati= upadizati / tataH khalu sa kanakAjo rAjA tetaliputrasya kevalino'ntike dharma zrutvA nizamya pazcANuvratikaM saptazikSApratikaM ityevaM dvAdazavidhaM zrAvakadharma pratipayate, pratipadya zramaNopAsako jAtaH / kIdRzaH ?-abhigata jIvA-jIvaH parijJAtayassa raNNo tIse ya mahAmahAlayAe0 dhamma parikahei ) isake bAda una setaliputra anagAra kevalI ne kanakadhvajarAjA ko upasthita pariSada ko vizAla dharma kA upadeza diyA-(taeNaM se kaNajjhajhae rAyA tetaliputassa kevalisma aMtie dhamma soccA Nisamma paMcANuvvayaM satsasi. kkhAvaiyaM sAvagadhamma paDivajai paDivajittA samaNovAsae jAe jova ahigayajIvAjIve / taraNaM tetaliputte kevalI bahaNi vAsAiM kevalipariyAgaM pAuNittA jAva siddhe / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM codasamassa NAyajhayaNarasa ayamaDhe paNNatte ttibemi ) upadeza sunane ke bAda kanakadhvaja rAjAne tetaliputra keli ke samIpazrutacAritrarUpa dharma ke prabhAva se prerita hokara aura usa zruta dharma kA acchI taraha hRdaya se vicAra kara pAMca aNuvrata evaM sAta zikSA rUpa zrAvaka dharma dhAraNa kara liyaa| dhAraNa karake ve zramaNopAsaka bana gaye-yAvat jIva aura ajIva tatva kA kyA svarUpa hai isake bhI ve jJAtA ho gye| bAda meM tetaliputra kevaLIne aneka varSA taka kevali tyAra pachI te tetaliputra anagAra kevaLIe kanakadhvaja rAjAne temaja upasthita pariSadane savistara dharma viSe upadeza Apyo. (taeNaM se kaNagajhae rAyA tetaliputtassa kevalissa aMtie dhamma soccA Nisamma paMcANuvvaiyaM sattasikkhAvaiyaM sAvagadhamma paDivijjaDa paDivisajjittA samaNovAsae jAe jAra ahigayajIvAjIve / taeNaM tetaliputte kevali bahUNi vAsAiM kevalipariyAgaM pANittA jAva siddhe / evaM khalu jaMbU / samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM nAva saMpatteNaM codasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNatte tibemi ) upadeza sAMbhaLIne kanakadevaja rAjAe tetaliputra kevaLinA kRtacAritrarUpa dharmanA prabhAvathI prerAIne te zratacAritra rUpa dharma viSe manamAM sArI rIte vicAra karIne temanI pAsethI pAMca aNuvrata ane sAta zikSArUpa zrAvakadhama dhAraNa karI lIdhAM. dhAraNa karIne teo zramaNopAsaka thaI gayA ane yAvat jIva temaja ajIvatatvanuM svarUpa zuM che ? tenuM paNa teone jJAna thaI gayuM. tyAra pachI tetaliputra kevaLIe ghaNAM varSo sudhI kevaLI paryAyanuM pAlana karyuM ane Ama teoe yAvata siddhapada For Private and Personal Use Only
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jJAtAdharmakathAsUtre sakalajIvAjIvatattvA'pi jAtaH / tataH khalu tetaliputraH kevalI bahUni varSANi kevalaparyAyaM pAlA yAvat siddhaH = mokSaM gataH / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sudharmAsvAmI mAha evaM khalu he jambUH ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa caturdazasya jJAtAdhyayanasya 'ayamaGke' ayamarthaH = pUrvokto bhAvaH prajJaptaH = prarUpitaH, 'tti bemi' iti bravImi = bhagavatsamIpe yathA zrutaM tathA tvAM pratikathayAmi / etena adhyayanena idamAyAtaM yat prANino yAvad duHkhaM mAnabhraMzaM ca na prApnuvanti tAvad bahuzaH prabodhitA dharme na svIkurvanti, yathA tetalipunaH // su0 13 // 6 - " iti zrI vizvavikhyAta - jagavallabha- prasiddhavAcakapaJcadazabhASAkalitaLa li.takalApAlApaka-pravizuddha gadyapadyanaikagrantha nirmApaka - vAdimAnamardaka- zrI zAhUcchatrapatikolhApurarAjapradatta - ' jainazAstrAcArya pada bhUSita - kolhApurarAjaguru- bAlabrahmacAri - jainAcArya - jainadharma divAkara pUjyazrI- ghAsIlAlavrativiracitAyAM jJAtAdharmakathAGga ' sUtrasthAnagAradharmAmRtavapiNyAkhyAyAM vyAkhyAyAM caturdazamadhyayanaM saMpUrNam || 14 | paryAya kA pAlana kara yAvat siddha pada prApta kara liyaa| sudharmAsvAmI kahate haiM- he jaMbU ! zramaNa bhagavAna mahAvIra ne isa caudahaveM jJAtAdhyayana kA yaha pUrvoktarUpa se bhAva artha prarUpita kiyA hai| so jaisA maiMne una bhagavAna ke samIpa meM sunA hai yaha vaisA hI tumase kahA hai / isa adhyadhana se hameM yaha jJAna ho jAtA hai ki saMsAra meM tetaliputra kI taraha aise bhI prANI haiM ki ve jaba taka duHkha aura apamAna ko nahIM pAlate haiM taba taka aneka bAra pratibodhita karane para bhI dharma ko svIkAra nahIM karate haiM || sU0 13 // zrI jainAcArya jainadharma divAkara pUjya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta " jJAtAdharma kathAGgasUtra " kI anagAradharmAmRtavarSiNI vyAkhyAkA caudahavAM adhyayana samApta // 14 // meLavI lIdhuM. sudharmA svAmI kahe che ke huM ja khU ! zramaNa bhagavAna mahAvIre A caudamA jJAtAdhyayane pUrvokta rUpathI bhAva-anirUpita karyAM che. jevA atha me teezrI pAsethI sa bhukhyuM che temaja tamane kahyo che. A adhyayanathI amane A jAtanuM jJAna thAya che ke sa sAramAM tetalaputranI jema evAM paNa prANI. 6 A che ke teo jayAM sudhI duHkhI ane apamAnita thatA nathI tyAM sudhI ghaNA vakhata prati meAtrita karavA chatAM dhama ne svIkAratA nathI... / / sUtra 13 '' || zrI jainAcArya ghAsIlAlajI mahArAja kRtajJAtAsUtranI anagAradharmAmRtaviSeNI vyAbhyAnu yaubhuM adhyayana samApta // 14 // For Private and Personal Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // atha paJcadazamadhyayanaM prArabhyate // gataM caturdazamadhyayanaM samprati paJcadazamArabhyate, pUrvAdhyayane'pamAnAd viSayatyAgaH pradarzitaH, atra tu sa jinopadezAd bhavatIti pratipAdayiSyate'tastasya sadbhAve'rthamAptiH, asadbhAvetvarthamAptirbhavatItyevaM pUrveNa sambandhaH tatredamAdisUtram -' jaiNaM bhaMte ' ityAdi / mUlam - jaiNaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM codasamassa nAyajjhaNassa ayamaTThe paNNatte pannArasamassa NaM bhaMte NAyajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatte ke aTThe pannatte ?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMpA nAmaM nayarI hotthA, punnabhadde ceie jiyasattU rAyA / tattha NaM caMpAe nayarIe dhapaNe NAmaM satthavAhe hotthA aDDhe jAva aparibhUe / tIse NaM caMpAe nayarIe uttarapuratthime disIbhAe ahicchattA nAmaM nayarI hotthA, -: nandiphala nAmakA pandrahavAM adhyAyana prAraM :caudahavA~ adhyayana samApta ho cukA - aba pandrahavAM adhyayana prAraMbha hotA hai| pUrva adhyayana meM tetali pradhAna ke AkhyAna dvArA apamAna se bhI viSayoM kA tyAga kara diyA jAtA hai yaha bAta samajhAI gaI hai / isa adhyayana meM yaha viSaya tyAga jinake upadeza se hotA hai yaha kahA jAvegA / isa liye usake sadbhAva meM artha prApti aura asadbhAva meM anartha prApti hotI hai isa taraha se pUrva adhyayana ke sAtha isakA saMbandha bana jAtA hai: - jaiNaM bhaMte! samaNeNaM ityAdi // nadiphaLa nAme paMdaramuM adhyayana prAraMbha caudamu' adhyayana purU thayu' che. have padaramuM adhyayana zarU thAya che. pahelAMnA adhyayanamAM tetalipradhAnanA AkhyAna vaDe e vAta samajAvavAmAM AvI che ke apamAnathI pazu viSayAne tyAga karavAmAM Ave che. A adhyayanamAM A viSaya tyAga jemanA upadezathI thAya che te viSe kahevAmAM Avaze. eTalA mATe tenA sadbhAvamAM artha prApte ane asadbhAvamAM ana prApti hoya che, A rIte pUrva adhyayananI sAthe AnA sabaMdha samajI zakAya che. TIDArtha' - 'jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM' ityAdi / For Private and Personal Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 100 zAtAdharmakathAsUtre riddhatthimiyasamiddhA vannao / tattha NaM ahicchattAe naya e kaNagakeU nAmaM rAyA hotthA, mahayA vannao / tassa dhaNNassa satthavAhassa annayA kayAI puvvarattAvarattakAlasamayaMsi imeyArUve ajjhatthie ciMtie patthie kappie maNogae saMkappe samupajjitthA seyaM khalu mama vipulaM paNiyabhaMDamAyAe ahicchattaM nagariM vANijAe gamittae, evaM saMpehei saMpehittA gaNimaMca4 cauvvihaM bhaMDaM geNhai, sagaDIsAgaDaM sajjei sajjittA sagaDIsAgaDaM bhareMti2 koDuMbiya purise sahAve saddAvittA evaM vayAsI - gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! caMpAe nagarIe siMghADaga jAva pahesu ghosaNaM ghoha // sU0 1 // TIkA - jambUsvAmI pRcchati - yadi khalu bhadanta ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa yAvat siddhigatimAnadheyaM sthAnaM samprAptena caturdazasya jJAtAdhyayanasya ayamarthaH = pUrvokto bhAvaH prajJaptaH tarhi paJcadazasya jJAtAdhyanasya zramaNena bhagavatA mahA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TIkArtha- jaMbUsvAmI pUchate haiM ki (jaiNaM bhaMte / samaNeNa bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatte NaM coddasamassa nAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte pannarasamassa NaM bhaMte NAyajjhayaNassa samaNeNa bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatte paNa ke aTThe paNNatte) bhadaMta / yadi zramaNa bhagavAn mahAvIra ne ki jo mokSaprApta kara cuke haiM caudahaveM jJAtAdhyayana kA yaha pUrvokta rUpa se artha pratipAdita kiyA hai - to he bhadaMta ! mukti prApta hue unhIM zramaNa bhagavAna jabU svAmI pUche che ke ( jaiNaM bhaMte ! samaNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM codasamassa nAyajAyaNassa ayamaTThe paNNatte pannarasamassa NaM bhaMte NAyajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke aTThe paNNatte ) he bhadaMta ! jo zramaNa bhagavAna mahAvIre-ke jeo mekSa prApta karI cUkayA che-caudamA jJAtAdhyayananA A pUrvokta rUpathI artha pratipAdita karyo che te huM bhadata ! mukti prApta karelA te zramaNa bhagavAna mahAvIre paMdaramA jJAtAdhyayananA ze| aM nirUpita karyAM che. For Private and Personal Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anamAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 15 naMdiphalasvarUpanirUpaNam 05 vIreNa yAvatsammAptena ko'rthaH prajJaptaH ! sudharmasvAmI kathayati-evaM khalu he jambU! tasmin kAle tasmin samaye campA nAma nagaryAsIt / tatra pUrNabhadra caityaM jitazatrU rAjA cAbhavat / tatra khalu campAyAM nagayoM dhanyo nAma sArthavAha AsIt / sa kIdRzaH ? ityAha-ADhayo yAvad aparibhUtaH prabhUtazaktizAlItyarthaH / tasyA khala campAyA nagaryA uttarapauraratye digbhAge ahicchatrA nAma nagaryAsIt / sA kIzI?syAha-'riddhatthimiyasamiddhA' RddhastimitasamRddhA, tatra RddhAnamaH spazibahumAsAdayuktA, stimitA = svaparacakrabhayarahitA, samRddhA-dhanadhAnyAdi paripUrNA, 'baNNao' varNakaH nagarI varNanapATho'travAcyaH, sa tu aupapAtikamUtrAdavasaiyaH / tatra khalu ahicchatrAryA nagaryo kanakaketurnAma rAjA''sIt / 'mahayA vaNmao' mahAvIra ne pandrahave jJAtAdhyayana kA kyA artha nirUpita kiyA hai| (evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMpAnAmaM nayarI hotyA) isa prakAra jaMbU svAmI ke prazna ke samAdhAna nimitta zrI sudharmA svAmI una se kahate haiM ki jaMbU ! suno-tumhAre prazna kA uttara isa prakAra haiusa kAla aura usa samaya meM caMpA nAma kI nagarI thI (punnabhadde cehae jiyasattU rAyA, tattha NaM caMpAe nayarIe dhaNNe nAme satyavAhe hotyA ar3e jAva aparibhUe) pUrNabhadra nAma kA usameM udyAna thaa| jitazatra nAmakA rAjA usameM rahatA thaa| usI caMpA nagarI meM dhanya nAmakA sArtha vAna bhI rahatA thaa| yaha jana dhana dhAnyAdi saMpanna thaa| evaM lokamAnya bhI thaa| (tIse NaM caMpAe nayarIe uttara purathime disIbhAe ahicchatA nAma nayarI hotthA, riddhathimiya samiddhA vannao-tatthaNaM ahicchatsAe ( evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMpA nAmaM nayarI hotthA) A rIte jaMbU svAmInA praznanA samAdhAna mATe zrI sudharmA svAmI temane kahe che ke he jaMbU ! sAMbhaLo, tamArA praznano javAba A pramANe che ke te kALe ane te samaye caMpA nAme nagarI hatI. ___ (punnabhadde ceie jiyasattU rAyA, tattha NaM caMpAe nayarIe dhaNNe nAme satthacAhe hotthA ar3e jAva aparibhUe) temAM pUrNa bhadra nAme ughAna hatuM. temAM jitazatru nAme rAjA rahe hate dhanya nAme eka sArthavAha paNa te caMpA nagarImAM ja rahetA hatA. te jana. dhana, dhAnya, vagerethI saMpanna hato, temaja leka mAnya paNa hate. (tIseNaM caMpAe nayarIe uttarapurathime disIbhAe ahicchattA nAma nayarI hotyA, riddhasthimiya sabhiddhA vannao-tatthaNaM ahicchattAe nayarIe kaNagaDa nAmaM rAyA hotthA mahayA knnao) For Private and Personal Use Only
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 106 mAtAdharmakathAsUtra mahA0 varNakaH sa ca 'mahayAhimavaMtamahaMtamalayamaMdaramahiMdasAre ' mahAhimavanmahAmalayamandaramahendrasAraH, ityAdirUpo'tra vijJeyaH / tasya dhanyasya sArthavAhasya anyadA kadAcit pUrvarAtrApararAtrakAlasamaye-rAtre pazcime prahare ayametadrUpa AdhyAtmikazcintitaH prArthitaH kalpito manogataH saMkalpaH vicAraH samudapadyata-zreyaH ucitaM khalu mama vipulaM pracuraM 'paNiyabhaMDaM' praNitabhANDaM-gaNimAdikraya vikrayavastubhANDam 'AyAe' AdAya gRhItvA ahicchatrAM nagarI vANijyAya gantum , gaNimAdipaNyavastujAtaM gRhItvA vyApArAyAhicchatrAM nagayoM mayA gantavyamiti bhAvaH / evaM saMpehei ' saprekSate-vicArayati, saMprekSya gaNimaM 4-gaNimaM dhami meyaM paricchecaM cetyevaMrUpaM cattarvidha bhANDaMpaNyavastujAtaM gRhNAti, gRhItvA 'sagaDIsAgaDaM' zakaTInayarIe kaNagakeU nAmaM rAyA hotthA, mahayA vanao) usa caMpA nagarI ke IzAna koNa meM ahicchatrA nAmakI nagarI thii| yaha nabhastalasparzI prAsAdoM se yukta svacakra aura paracakra ke bhayase rahita tathA dhana dhAnya Adi vibhava se vizeSa samRddha thii| nagarI ke varNana kA pATha aupapA. tika sUtra meM jaisA nagarI kA varNana kiyA gayA hai vaimA hI yahAM jananA caahiye| usa ahicchatrA nagarI meM kanakaketu nAmakA gajA rahatA thaa| isa rAjA ke varNana meM "mahayA himavaMtamahaMtamalayamaMdaramahiMdasAre " ityAdirUpa pATha yahAM lagA lenA cAhiye / (tassa dhannasma satyavAhassa annayA kayAI puvvarattAvarattakAlamamayaMsi imeyArUve ajjhathie ciMtie patthie, kappie, maNogae saMkappe samuppAjatthA-seyaM khalu mama viulaM abhiyabhaMDamAyAe ahicchattaM nayariM vANijjAe gamittae, evaM saMpeheha. saMpehittA gaNimaMca4 cauvihaM bhaMDe geNhai, sagaDI sAgaDaM sajjeha. sa. - te caMpA nagarInA IzAna koNamAM ahicchatrA nAmanagarI hatI. AkAzane sparzatA evA UMcA prAsAdathI A nagarI yukta hatI temaja svacakra ane paracaka nA bhayathI rahita tathA dhana dhAnya vagere vaibhavathI A nagarI savizeSa samRddha hatI. papAtika sUtramAM nagarInA viSe jevuM varNana karavAmAM AvyuM che tevuM ja ahIM paNa jANI levuM joIe te ahicchatrA nagarImAM kanakaketu nAme rAjA 2 / to, ma na varNana bhATe ( mahayA himavaMta-mahaMta-malaya maMdaramahiMdasAre ) vagere pATha maDI samanva ya (tassa dhannassa satyavAhassa annayA kayAiM, puvarattAvarattakAlasamayaMsi imeyAsave ajyathie vitie, patthie. kappie, maNogae saMkappe samuppajjitthA-seyaM khalu mama viulaM paNiyabhaMDamAyAe ahicchattaM nayariM vANijjAe gamittae evaM saMpeheDa, perisA gaNimaM ca 4 caunvihaM maMDe geNhai sagaDIsAgaDaM sajjei, sajjicA For Private and Personal Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir % bhanagAradharmAmRtaSiNo TI0 a0 15 naMdiphalasvarUpanirUpaNama 103 zAkaTaM laghumahacchakaTasamUha sajjayati,-paguNI karoti sajjayitvA zakaTozAkaTaM bhareMti, bhRtyA kauTumbikapuruSAn zabdayati Ahvayati, AhUya evamavAdIva-gacchata khalu yUyaM he devAnupriyAH ! campAyA nagaryAH 'siMghADaganAvapahesu' zRGgATakatrikacatuSka canvaramahApathapatheSu ghoSaNAm ghoSayata // mU01 // jjittA sagaDIsAgaDaM bharei bharittA koDuMbiyapurise madAveha, sadAvittA evaM vayAsI-gacchadaNaM tumbhe devANupiyA ! caMpAe nayarIe siMgADaga jAva pahesu ghosaNaM ghoseha) eka dina kI bAta hai ki usa dhanyasArthavAha ko rAtri ke pazcima prahara meM yaha isa prakAra kA AdhmAtmika cintita, prArthita kalpita manogata saMkalpa utpanna huA ki maiM gaNimAdi rUpa vipula paNya vastu ko lekara vyApAra ke liye jo ahicchatrA nagarI meM jAU~ to bahuta acchI bAta hai| isa prakAra usane vicAra kiyA-aimA vicAra karake usane gaNima, dhArima, meya aura paricchedya rUpa cAra prakAra kA bhANDa liyaa| bhANDa lekara phira umane gAr3I aura gAr3oM ko taiyAra karavAyA-jaba ve gADI gor3e taiyAra ho cuke taba umane uma paNya (vikreya vastu ) ko unameM bharA-bhara kara phira usane apane kauTumbika puruSoM ko bulAyA bulAkara usane aisA kahA-he devAnupriyo ! tuma loga jAo aura caMpA nagerI ke zrRMgATaka, trika, catuSka, catvara, maRITtha ina saba mArgoM meM ghoSaNA kge| kyA ghoSaNA karanA-yaha bAta nIce ke sUtra se sUtrakAra pradarzita karate haiM / / m0 1 // sagaDIsAgaDaM bharei, bharittA koDubiyapurise saddAvei saddAvittA evaM vayAsI gacchadaNaM tubbhe devANuppiyA / caMpAe nayarIe siMghADagajAba pahesu ghosaNaM ghoseha) eka dise te dhanya sArthavAhane rAtrinA chellA paheramAM A jAtane AdhyAtmika, ciMtita, prArthita, kapita, mano mata saMkalpa utpanna thaye ke puSkaLa pramANamAM gaNima vagere vecANanI vastuo laIne vepAra kheDavA mATe je huM ahicchatrA nagarImAM jAuM te bahu sAru thAya. A rIte teNe vicAra karyo. A vicAra karIne teNe gaNima, dharima, meya ane paricchedya rU5 cAra prakAranI vastuo vAsamAM bharI. cAre jAtanI vastuo vAsaNamAM bharIne teNe gAvatemaja gADAMone taiyAra karAvyA jayAre gADI ane gADAMo taiyAra thaI cUkyAM tyAre teNe te vecANanI vastuone gADI ane gADAMomAM mUkI tyAra pachI teNe pitAna kauTuMvika puruSane bolAvyA ane bolAvIne temane A pramANe kahyuM ke he devAnu ! tame jAo, ane caMpA nagarInA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, maha patha A badhA mArgomAM gheSaNa karo. gheSaNa karatAM zuM kahevuM te nIcenA sUtra vaDe sUtrakAra prakaTa kare che. ' sUtra " 1 " ! For Private and Personal Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 104 elaaghmkthaa ghoSaNAsvarUpamAha-evaM khalu' ityAdi / mUlam-evaM khalu devANuppiyA ! dhapaNe satthavAhe viulaM paNiyaM mAyAe icchai ahicchattaM nayariM vANijAe gamittae taM jo NaM devANuppiyA ! carae vA corie vA cammakhaMDie vA bhicchaDe vA paMDuraMge vA goyame govvaie vA gihidhammaciMtae vA aviruddha viruddhavuDDapAvagaratapaDaniggaMthappabhiipA. saMDatthe vA nihatthe vA dhaNNeNaM satthavAheNaM saddhiM ahicchattaM nagariM gacchai tassa NaM dhaNe satthavAhe acchattagassa chattarga dalAi aNuvAhaNasma uvAhaNAo dalayai akuMDiyassa kuMDiyaM dalagai apattharaNasta patthayaNaM dala yai apakkhevagasta pakkheM dalabai aMtarA'viya se Diyasta vA bhaggaluggassa sAhejjaM dalayai suhaMsuheNa ya NaM ahigacchattaM saMpAvei tikaTTha doccaMpi taccapi ghoseha ghosittA mama eyamANattiyaM paccappiNaha, taeNaM te koDubiya purisA jAva evaM vayAsI-haMdisuNaMtu bhavato caMpAnagarIvatthavvA vahave caragA ya jAva paccapiNati suu02|| TIkA-evaM khalu he devAnupiyAH dhanyaH sArthavAhaH vipulAna paNitabhANDAn 'AyAe ' AdAya icchati ahicchatrAM nagarauM 'vANijjAe' vANijyAya= .' evaM khalu devANuppiyA' ityAdi / TIkArtha-( evaM khalu devANupiyA ! dhaNNe satyavAhe viulaM paNiyaM mAyAe icchai ahicchattaM nayariM vANijAe gamittae ) he devANupriyo ! evaM khalu devANuppiyA ityAdi / ( evaM khalu devANu piyA ! dhaNe satyavAhe viulaM paNiyaM mAyAe icchA ahicchattaM nayariM vANijjAe gamittae ) he devAnupriye ! tame leke zRMgATaka vagere mArgomAM A jAtanI ghoSaNa For Private and Personal Use Only
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bhAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 15 naMdIphalasvarUpanirUpaNam 205 vyApArAya gantuM tat = tasmAt yaH khalu he devAnupriyA ! ko'pi dhanyena sArthavAhena sArddhamahicchatrAM nagarI 'gacchato' tyuttareNa sambandhaH ko'sau, yastena sArddhaM gacchedityAha - ' carae ' ityAdinA 'carae vA ' carakaH = gRhasthasya gRhe niSpannasyaudanAde bhAgo dAnArthaM pRthakRtya sthApayate tasya bhikSAvRttyAgrAhakaH, 'cIrie vA ' cIrikamArga patitazaTita cIvara paricArakaH, cammakhaMDie vA / carmakhaNDikaH = varma dhAraka:, ' bhicchreDe vA 'bhikSoNDa : = anyAnItabhikSAnabhojI, 'paMDuraMge vA ' pANDurAGgaH - bhasma liptazarIraH, 'goyame vA' gautamaH = vRSabhamadhikRtya kaNabhikSAgrAhI, 'govvae vA govratikaH = gocaryAnukArI yathA yathA gauH sthAnAsanAdikriyAM karoti tathA tathA so'pi karotIti bhAvaH, gihidhammaciMtae vA ' gRhidharmacintakaH=gRhiNo=gRhasthasya dharmo gRhidharmastaM cintayatIti tathA, 'gRhasthadharma ekazreyAn nAnyaH ' uktazca - 6 6 * Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tuma loga zRMgATaka Adi mArgoM meM khar3e hokara isa prakAra kI ghoSaNA karanA - ki dhanya sArthavAha vipula mAtrA meM paNita ( vikraya vastu ) ko. lekara ahicchatrA nagarI meM vyApAra ke liye jAnA cAhatA hai ( taM jo NaM devANupiyA ! carae vA cIrie vA cammakhaMDie vA bhicchuDe vA paMDuraMge vA goya goie vA gihidhammarcitae vA aviruddhaviruddha vuDa, sAvagaratapaDaniggaMthappAbhipAsaMDatthe vA gihatthe vA ghaNNeNaM satthavAheNaM sarddhi ahicchattaM nayariM gacchai tassa NaM ghaNNe satthavAhe acchantaite chattagaM dalAi ) isaliye he devANupriyo ! jo bhI koI dhanya sArthabAha ke sAtha ahicchatrA nagarI jAnA cAhatA ho cAhe vaha caraka ho. cIrika ho, carmakhaMDadhArI ho, bhikSoNDa ho, pANDuraGga ho, gautama ho, govratika ho, gRhasthadharma cintaka ho, aviruddha ho, viruddha ho, vRddha karo ke dhanya sAvADu puSkara pramANamAM paNita ( vecANanI vastuo ) laine ahicchatrA nAme nagarImAM vepAra kheDavA mATe javA Icche che. ( taM jo NaM devAzuppiyA ! carae vA cIrie vA cammakhaMDie vA bhicchuDe vA paMDuraMge ar mouse or freemmarcitae vA aviruddhaviruddhabuddha sAvagara tapaDa nimgaMtha offer pADatthe vA gihatthe vA ghaNNeNaM satthavAheNaM saddhiM ahicchattaM nayariM gaccha tassa NaM NNe satthavAhe acchattagassa chattagaM dalAi ) eTalA mATe he devAnupriye ! anya sArthavAhanI sAthe je kAI javA IcchatA hoya--bhale te caraka hAya, cIrika hAya, cama' khaMDa dhArI hAya, bhikSeAMDa hoya, pAMDuraMga hoya, gautama Deya, govati hoya, gRhastha dharma thita hoya, jJA 14 For Private and Personal Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org , 106 " gRhAzramasamo dharmoM, na bhUto na bhaviSyati / pAlayanti narAH zUrAH klIvA pASaNDamAzritAH // 1 // "" 3 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 1 6 ityabhisandhAya tathA cintanazIlaH, 'aviruddhavirudbuddhapAtragaratapaDa nimgaMthabhipAsaDatthe vA' aviruddhaviruddha zrAvakarakta sTanigranthaprabhRtipASaNDasthaH tatra - 'aviruddha ' aviruddhaH viruddhaH kasnAdapItyaviruddhaH = vinayavAdI krIyAvAdItyarthaH, paralokAbhyupagamAt 'viruddha' virudraH viruddhaH = viruddhavAdo'syAstIti bharza AditvAdaca viruddhavAdI AkriyAvAdItyarthaH paralokAnabhyupagamAt, 'buDhDhamAvaga' vRddhazrAvakaH=brAhmaNaH, vRddhaH = kAliko yaH zrAvakaH saH, bharatAdikAle pUrva zrAvakasattvena pathAd brAhmagatvabhAvAt, ' raktapaDa ' raktapaTa = rikavastradhArI pari-brAjakaH, 'NiggaMdhayabhir3a nirgranthaprabhRtiH = sAdhuprabhRtiranyaH ko'vikapilAdiH pApaNDastho vA gRhastho vA iti yadi eSu yaH ko'pigacchet tasmai khalu dhanyaH sArthavAhaH iH acchAkAya = chatrarahitAya chatrakaM dadAridAsyatIti bhAvaH evaM sarvatra vijJeyam ' aNuvAharU' anupAna he = pAdatrANarahitAya ' upAhaNAo' upAnahau dadAti, akuNDikAya = jalapAtrarahitAya kuNDikAM jalapAtraM dadAti / ' apatthayaNassa ' apathyadanAya zambalarahitAya 'patthayaNaM ' pathyadanaM = zambalaM dadAti / ''apakkhevamassa ' aprakSepakAya, prakSepakaH = pUrtidravyaM tadrahitAya madhyamArge nyUna zambalAya prakSepakaM = zambalapUrakaM dravyaM dadAti / aMtarAtriya' antarA'pi ca mArgAntarAle'pi ca ' se ' tasmai patitAya = vAhanAd pAdAdiskhalanena vA, vA= Avaka ho, gairikavastradhArI parivrAjaka ho, nirgrantha ho, pAkhaMDI ho, art gRhastha ho koI bhI kyoM na ho, usake liye dhanya sArthavAha vaha chatrarahita hai to chatra degA ( aNuvAhaNassa uvAhaNAo dalayai akuMDiyassa kuMDiyaM dalayaha apatyayaNassa patyayaNaM dalayaha apakkhevagassa pakkhevaM dalayai aMtarAviya se paDiyassa vA bhaggaluggassa sAhejjaM dalayaha, " jJAtAdharmakathAsUtre For Private and Personal Use Only aviruddha hAya, viruddha hoya, vRddha zrAvaka hoya, airika vastra dhArI parivrAjaka hAya, nigraMtha hAya, pAkhaDI heAya ane gRhastha hAya kaI paNa kema na hAya tenA mATe jo te chatra vagaranA hoya tevAne dhanya sAvArha chatra Apaze. ( aNuvahaNassa uvAhaNAo dalayaDa, akuMDiyassa kuMDiyaM dalayai apatyayaNassa patyayaNaM dalaya apakkhevagasta pakkhevaM dalayai aMtarAviya se paDiyassa vA
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavaSiNI TokA a0 15 naMdiphalasvarUpanirUpaNam 107 athavA ' bhaggaluggassa ' bhagnaruggAya bhagnAya = truTitahastapAdAdyavayavAya rugNAya = rogAkrAntAya rogagrastAya vA 'sAhejja 'sAhAyyam = auSadhopacArAdi karaNarUpaM dadAti, tathA - sukha -- sukhena = mukhapUrvakaM ca tam ahicchatrAM nagaroM ' saMpAveI' saMprApayati saMprApayiSyatItyarthaH / tikaTu' iti kRtvA evamuccArya dvitIyamapi tRtIyamapi vAraM ghoSayata, ghoSayitvA mama 'eyamANattiyaM etAmAjJaptikAm etadrUpAM mamAjJAM ' paccappigaha' pratyarpayata-maduktAM ghoSaNAM kRtvA punarmAM nivedayatetyarthaH / tataH khalu te kauTumbikapuruSAH 'tathA'stusuhaMsuheNaM ahicchattaM saMpAvei, tti kaTu doccapi taccapi ghAseha) padatrANa (jUnA) rahita hai to jUnA (padatrANa ) degA jalapAtra rahita hogA use jalapAtra degA, kalevA (bhojana) rahita hai to kalevA (bhojana) degA, zampa lapAtheya pUraka dravyase rahita hai to use zambala pAtheya-bhAtA pUraka dravya degA, arthAt calate2 rIca mArgameM hI jisakA kalevA (bhojana) samApta ho jAvegA use usake yogya dravyapradAna karegA, mArgake madhyameM calate2 yadi vaha ghor3ese gira gayA hogA, athavA paidala calate2 yadi vaha paira phisala kara gira gayA hogA aura isa taraha se usake hAtha paira Adi TUTa gaye hoMge to usakI sAra saMbhAla karegA-rogI kI davAI karegA, aura bar3e Ananda ke sAtha use ahicchatrA nagarImeM pahu~cA degaa| isa prakAra kI ima ghoSaNA ko tuma loga do tIna bAra karanA / aura (ghosittA mama eyamANattiyaM paccapipaNaha ) karake phira hameM pIche imakI khabara denA (taeNaM te kauTuMbiyapurisA jAva evaM kyAsI haMdi suNaMtu bhAMto caMpA bhaggaluggassa sAhejnaM dalayai, suhaM suheNaM ahicchattaM saMpAvei, tti kaTu doca pi ta caMpi ghose ha ) joDA vagarano haze tene joDA Apaze, jamavAnI sagavaDa haze nahi tene jamavAnI sagavaDa karI Apaze. zaMbala-pAtheya-pUraka dravya vagarano haze tene zaMbala-pAtheya-pUraka dravya Apaze. eTale ke mArgamAM adhavacce bhAtuM khalAsa thaI gayuM haze tene yogya dhana Apaze. mArgamAM adhavacce cAlatAM cAlatAM je te ghoDA uparathI paDI jaze athavA page cAlatAM cAlatAM je te paga lapasavAthI paDI jaze ane tethI tenA hAtha paga vagere. bhAMgI gayA haze te tenI te saRSA karaze-roganI davA karaze ane sukhethI tene ahicchatrA nagarImAM pahoMcAush. mAzate tame me jaga mata ghoSaNA 42 // ane (ghosittA mama eyamANa ttiyaM paccappiNaha ) ghoSaNA 42zana samana ma 2 pApA. (taeNaM te koDubiyapurisA jAva evaM vayAsI haMdi sugaMtu bhavaMto caMpAnayarI For Private and Personal Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtre ityuktvA campAnagayA~ zRGgATakAdimahApathapatheSu samAgatya-evamavAdiSuH-'haMdi' "ityAmantraNe tena he lokAH ! zRNvantu-bhavantaH-yat campAnagarI vAstavyA bahavaH "caragAya jAva ' iti-carakacIrikAdayo dhanyena sArthavAhena sArddhamahicchatrAM nagarI gacchanti tebhyo dhanyaH sArthavAhazchatrAdikaM sarva dAsyati, mArge ca skhalitebhyo rogAMdigrastebhyazca auSadhopacArAdinA sAhAyyaM kariSyati, sukhapUrvakamahicchetroM 'nagarI prApayiSyati ca, ityevaM ghoSayitvA dhanyasArthavAhAya 'paccappiNaMti' pratyarpayaMti-nivedayanti / suu02|| nagarIvatthavyA vahave caragA ya jAva paccappiNaMti ) isa prakAra dhanyasA'rthavAha kI bAta ko una kauTumbika puruSoM ne "tathAstu" kahakara svIkara liyA aura caMpAnagarI meM zRMgoTaka Adi mahApatha paryaMtake samasta mArgoM meM jAkara isa prakAra kI ghoSaNA kI, he loko! suno-jo koI caMpA nagarI kA nivAsI caraka Adi jana dhanya sArthavAha ke sAtha ahicchatrA 'nagarI ko jAnA cAhatA ho usake liye dhanyasArthavAha chatrAdi 'saMba degA tathA jo mArga meM patita ho jAveMge athavA rogAkrAnta bana jAveMge unakI auSadhi Adi dvArA sahAyatA bhI karegA aura isa taraha vaha unake liye sakuzala ahicchatrA nagarI meM pahu~cA degA-isa prakAra kI ghoSaNA karake una logoM ne isakI khabara dhanya sArthavAha ke pAsa bheja dii| gRhastha ke ghara niSpanna hue audanAdika khAdya vastuoM kA jo sarva prathama hissA dAna ke liye pRthaka kara rakha liyA jAtA hai, usa vatthavvA bahave caragA ya jAva paccappiNaMti ) A rIte dhanya sArthavAhanI AjJAne te kauTuMbika puruSoe svIkArI lIdhI ane caMpA nagarInA zRMgATaka vagere mahApamAM jaIne A rIte teoe cheSaNa karI ke he leke ! sAMbhaLe, caMpA nagarImAM rahenAra caraka vagere game te mANasa dhanya sArthavAhanI sAthe ahicchatrA nagarImAM ja tene dhanya sArthavAha chatra vagere badhuM Apaze, temaja mArgamAM koI paDI jaze athavA te mAMde thaI jaze te dhanya sArthavAhanI tenI barAbara mAvajata karAvIne tenI sahAya karaze ane tene kuzaLa ahicchatrA nagarImAM pahoMcADaze A rIte veSaNa karIne te lekee dhanya sArthavAhane gheSaNanuM kAma pUruM thaI javAnI khabara ApI. gRhasthane ghera taiyAra karAyelA bhAta vagere khAdya vastuone je sau pahelAM dAna mATe jUde karIne rAkhavAmAM Ave che te bhAgane je bhIkha mAMgIne laI jAya che tene carika kahe che. mArgamAM paDelAM phATelAM vastro je For Private and Personal Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nagAradhAmRtavaSiNI TI0 a0 15 naMdiphalasvarUpanirUpaNam 'hisse ko jo bhikSA vRtti se le jAte haiM unakA nAma carika hai / mArga meM gire hue phaTeciTe vastra ko lekara jo pahinate haiM unakA nAma cIrika hai| camar3e ko jo apane pahirane ke upayoga meM lAte haiM ve 'carma khaMDika hai / dUsare ke dvArA lAyI gaI bhikSA se jo apanA nivauMha karate haiM ghe bhikSoNDa haiM / apane zarIra para jo bhasma lapeTe rahate hai ve pAMDuraMga haiM / baila ko lekara jo dUsaroM ke gharoM se anAja mAMgate haiM ve gautama hai| dilIpa rAjA kI taraha jo gAyakI sevA karane meM lage rahate hai-jaba vaha baiThatI hai taba ve baiThate haiM-vaha khar3I hotI hai to ve bhI khaDe ho jAte haiM ityAdi rUpa se gocaryAnukArI jo jana hote haiM ve govratika haiN| gRhastha dharma hI zreSTha hai, isa prakAra mAna kara jo usameM raha rahate haiM ve gRhidharma cintaka hai| jaise-gRhasthAzrama ke samAna 'dharma na huA hai aura na Age hogA hii| jo zUravIra manuSya hote haiM ve hI ise pAlate haiM / pASaMDa dharma ko pAlane vAle manuSya zaravIra nahIM haiM kintu ve to klIva-napuMsaka haiM . aisI inakI mAnyatA hotI hai| aviruddha zabda kA artha viruddha nahIM rahate haiM savakA samAnarUpa se vinaya karate haiN| viruddha zabda kA artha akriyAvAdI hai / ye akriyA bAMdI prpahere che tenuM nAma cIrika che. cAmaDAne je vastra tarIke paheravAmAM kAmamAM le che te carma khaMDita che. bIjAo vaDe lAvavAmAM AvelI bhikSAthI je pitAnuM udara piSaNa kare che te bhikSeDa che. pitAnA zarIra upara je rAkha coLe che te pAMDuraMga che. baLadane sAthe laIne jeo bIjAonA gharothI anAja mAMge che teo gautama kahevAya che. rAjA dilIpanI jema jeo gAyanI sevA karavAmAM vyasta rahe che jyAre gAya bese che tyAre teo bese che, jyAre gAya UbhI thAya che tyAre teo paNa UbhA thaI jAya che vagere rUpamAM jeo gocayaunakArI jana hoya che teo govratika kahevAya che. gRhastha dharmaja kharekhara uttama dharma che Ama cakkasa paNe mAnIne temAM datta citta rahe che teo gRhidharmaciMtaka che. jemake-gRhasthAzrama je dharma thayA nathI ane AgaLa bhaviSyamAM thavAnI saMbhAvanA paNa nathI. jeo zUravIra mANaso hoya che teo ja A amana pAlana kare che. pAkhaMDa dharmane pAlana karanArA mANaso zUravIra nathI paNa teo te napusaka che. gRhasthIonI A jAtanI mAnyatA hoya che. aviruddha zabdano artha kiyAvAdI che. kema ke eo kaI paNa mANasathI viruddha AcaraNa karatA nathI teo badhAnI sAthe sarakhI rIte vinayapUrNa vyavahAra kare che. viruddha zabdano artha akriyAvAdI che. akriyAvAdI leke palaka jevI avasamAM For Private and Personal Use Only
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtre mUlam-taeNaM tesiM koDuMbiya purisANaM aMtie eyama soccA Nisamma caMpAnayarI vatthavvAbahave caragA ya jAva gihatthA ya jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeva uvAgacchati taeNaM se dhapaNe satthavAhe tesiM caragANa ya jAva gihatthANa ya acchattagassa chattaM dalayai jAva patthaya NaM dalAi dalaittA evaM vayAsogacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! caMpAe nayarIe bahiyA aggujANaMsi mama paDivAlemANA ciTTaha, taeNaM te caragA ya jAtra gihatthA ya dhapaNeNaM satthavAheNaM evaM vuttA samANA jAva ciTuMti, taeNaM dhaNNe satyavAhe sohaNaMsi tihikaraNanakkhattaMsi viulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvei uvakkhaDAvittA mittanAi0 AmaMtei AmaMtittA bhoyaNaM bhoyAvei bhoyAvittA Apucchai ApucchittA sagaDIsAgaDaM joyAvei joyAvittA caMpAnagarIo niggacchai niggacchittA caragA ya jAva gihatthA ya saddhiM ghettUNa NAivi. ppaiTehiM addhANehiM vasamANe2 suhehiM vasahiM pAyarAsehiM aMgaM loka nahIM mAnate haiM / vRddhazrAvaka-brAhmaNa-artha kA vAcaka hai| kyoM ki ye pahile bharata cakravartI ke samaya meM zrAvaka the-pazcAt brAhmaNa bana gaye isaliye " vRddhakAliko yaH zrAvakaH " isa vyutpatti ke anusAra vRddhazrAvaka zabda brAhmaNa artha kA vAcI bana jAtA hai / vAkI avaziSTa zabdoM kA artha spaSTa hai / / suu02|| vizvAsa karatA ja nathI vRddha zrAva-brAhmaNa ane spaSTa kare che kema ke eo pahelAM bharata cakravartInA vakhate zrAvaka hatA tyAra pachI ene brAhmaNa thaI gayA theTasA bhATa * vRddha kAliko yaH zrAvakaH saH vRddha zrAvakaH / // vyutpatti mujaba vRddha zrAvaka zabda brAhmaNa arthano vAcaka thaI jAya che. bIjA zeSa zahAnA ma ta 25Ta 4 cha. // sUtra " 2 " // For Private and Personal Use Only
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TokA a0 15 naMdiphalasvarUpanirUpaNama 111 jaNavayaM majjhaM majjheNaM jeNeva desaggaM teNeva uvAgacchai uvAgacchittA sagaDIsAgaDaM moyAvei moyAvittA satthaNivesaM karei karittA kauTuMbiyapurise sadAvei sadAvittA evaM vayAsI-tunbheNaM devANuppiyA! mama satthanivasaMsi mahayA mahayA sadeNaM ugrosemANA 2 evaM vayaha-evaM khalu devANuppiyA ! imIse AgamiyAe chinnAvAyAe dIhamadAe aDavIe bahumajjhadesabhAe bahave diphalA nAmaM rukkhA pannattA kiNhA jAva pattiyA puphiyA phaliyA hariyagarerijamANA sirIe aIva aIva uvasobhemANA ciTThati maNuNNA vanneNaM4 jAva maNunnA phAsaNaM maNunnA chAyAe, taM jo NaM devANuppiyA ! tesiM naMdiphalANaM mUlANi vA kaMda0 taya0 patta0 puppha0 phala0 boyANi vA hariyANi vA AhArei chAyAe vA vIsamai tassa.NaM AvAe bhaddae bhavai tao pacchA pariNamamANA2 akAle ceva jIviyAo vavaroveti, taM mANaM devANuppiyA ! kei tesiM naMdiphalANaM mUlANi vA jAva chAyAe vA vIsamau, mA NaM se'vi akAle ceva jIviyAo vavarovijissai, tubbheNaM devANuppiyA ! annesi rukkhANaM mUlANiya jAva hariyANi ya AhAreha chAyAsu vIsamahatti ghosaNaM ghoseha jAva paccappiNaMti, taeNaM se dhaNNe satthavAhe sagaDIsAgaDaM joei2 jeNeva naMdiphalA rukkhA teNeva uvAgacchaha uvAgacchittA tesiM naMdiphalANaM adUrasAmaMte satthaNivesaM karei karittA doccapi taccapi koDubiyapurise saddAvei sahAvittA For Private and Personal Use Only
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 111. jJAtAdharmakathA ekaM vayAsI- tubbheNaM- devANuppiyA ! mama satthanivasaMti mahayA: mahayA sadeNaM ugghosemANA2 evaM vayaha-eeNaM devAzuppiyA ! to maMdiphalA rukkhA kivhA jAtra maNunnA chAyAe taM jo NaM devAppiyA ! eesiM NaMdiphalANaM rukkhANaM mUlANi vA kaMda0 puSphala taya0 paMta0 phala0 jAva akAle ceva jIviyAo vavaro keha, taM mANaM tubbhe jAva dUre dUreNaM pariharamANA vIsamaha, mA paNaM akAle cetra jIviyAo vavarovissai, annesiM rukkhANaM mUlANi ya jAva vIsamahattikaddu ghosaNaM jAva paJcaSpiNaMti, tastha appegaiyA purisA dhaNNassa satyavAhassa eyamahaM sahati pattiyaMti royaMti eyamahaM saddahamANA3 tesiM naMdiphalANaM0 dUraM raNa: pariharamANAra annesiM rukkhANaM mUlANiya jAva vIsamaMti tesiM NaM AvAe no bhaddae bhavai, tao pacchA pariNamamANAra suharUvattAe bhujjora pariNamaMti, evAmeva samaNAuso ! jo amhaM nimgaMtho niggaMdhI vA jAva paMcasu kAmaguNesu no sajei no rajeDa se NaM. ihabhave cetra- bahUNaM samaNANaM accaNijje 5 paraloe no Agacchai jAva vIivaissai, jahA ya te purisA tattha NaM appegaiyA purisA dhaNNassa satyavAhassa eyamahaM no saddahati dhUpaNassa eyamaThThe asaddahamANA3 jeNeva te naMdiphalA teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA tesiM naMdiphalANaM mUlANi ya jAva kIsamaMti tersiNaM AvAe bhaddae bhavai tao pacchA pariNamamANA jAtra vavazeveti, evAmeva samaNAuso ! jo amhaM niggaMtho vA For Private and Personal Use Only
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 113 nAmRrSiNI TIkA a0 19 nandiphalasvarUpanirUpaNam niggaMthI vA jAva pavvaie paMcasu kAmaguNesu sajjei sajjittA jAva aNuparihissai jahA vA te purisA || sU0 3 // TIkA- ' taraNaM tersi' ityAdi / tataH khalu teSAM kauTumbikapuruSANAmantike etamartha = pUrvokta mahicchatrAnagarIgamanArtha ghoSaNArUpaM bhAvaM zrutvA karNaviSayIkRtya, nizamya yadhArya campAnagarI vAstavyA ahicchatrAnagarIgantukAmA bahavazvarakA yAdava gRhasthA yatraiva dhanyaH sArthavAha-statraivopAgacchanti / tataH khallusa dhanyaH sArthavAhasteSAM carakANAM ca yAvad gRhasthAnAM ca madhye acchatrakAyachatraM dadAti yAvat pathyadanaM sambalaM dadAti evamavAdIt kathayati gacchata khalu yUyaM he devAnumiyAH ! campAyA nagaryo vahiH agujjAgaMti ayyodyAne mAM paDivAlemANA' pratipAlayantaH = pratIkSamANAstiSThata / tataH khalu te carakAzca = -:naeNaM tesiM ityAdi: i 4 TIkArtha - (tapaNaM) isake bAda (tersi kociyapurANaM aMtie eyamahaM soccA Nisamma caMpAnagarI vatthavA vahave caragAya jAva gihatthA ya jeNeva ghaNe satthavAhe teNeva utrAgacchaMti) una kauTumbika puruSoM ke mukha se isa ghoSaNArUpa artha ko sunakara aura use hRdaya meM dhAraNakara caMpA aat faarsI aneka caraka se lekara gRhastha paryaMta manuSya jahAM dhanya sArthavAhaka thA vahAM Aye (taeNa se dhaSNe satthavAhe tesiM caragANa ya jAva girasthAna acchattagassa chattaM dalar3a jAva patthayaNaM dalAi dalaittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tumbhe devaannuppiyaa| caMpAe nagarIe vAhiyA agujjANaMsi mamaM paDivAle mANA ciTTeha) isake bAda dhanya sArthavAha tapaNaM tesiM' ityAdi / artha - ( taraNaM ) tyAra pachI ( tesako purANaM aMtie eyama soccA jisamma caMpAnagarI vatthantrA vaha caragAva jAva gityA ya jeNeva ghaNNe satthavAde teNeva uvAgacchati ) te kauTuMbika puruSAnA mukhathI A ghASaNA rUpa ane sAMbhaLIne ane tene hRdayamAM dhAravu karIne caMpA nagarInA ghaNA carakathI mAMDIne gRhastha sudhInA badhA mANase jyAM dhanya sAviAha hatA tyAM AvyA. (setvA tesiM caragANa ya jAva girasthAna acchattagassa chatta' dalayai, jAva patthayaNaM dalAi, dalaittA evaM vayAsI - gacchadda NaM tunbhe devANuppiyA ! caMpAra navarIe cAhiyA agujANaMsi mamaM paDivAlemANA vidveha ) jJA 15 For Private and Personal Use Only
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org hAtAdhakathAsUtra parakAdayo yAvad gRhasthA dhanyena sArthavAhena-evamuktAH sannaH 'jAra' yAvatdhanyaM sArthavAhaM pratIkSamANAstiSThanti / tataH khalu dhanyaH sArthavAhaH zobhane tithikaraNanakSozubhadivase vipulamazanAdikaM caturvidhAhAram upaskArayati-niSpAdayati upaskArya mitrajJAtisvajanasambandhiparijanAn Amantrayati, bhojanaM bhojayatikArane una caraka Adi se lekara gRhastha paryanta ke manuSyoM meM jisake pAsa chattA Adi nahIM thA use chattA diyA yAvat jisa ke pAsa kalevA nahIM thA usako kalevA-mArga bhojn-diyaa| bAda meM usane una sabase kahA he devAnupriyoM ! tuma yahAM se calo aura mukhya udyAna meM merI pratIkSA karate hue Thahare raho-(taeNaM te caragAya jAva gihatthA ya dhaNNeNaM sastha vAheNaM evaM vuttA mamANA jAva ciTuMti, taeNaM ghaNNe satyavAhe mohaNaMsiM ttihikaraNanakvattasi viulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvei, uvAvaDAvistA mittanAi0 AmaMteha, AmaMttittA bhoyaNaM bhoyAvei, bhoyAvittA Apu. cchA, ApucchittA sagaDIsAgaDaM joyAvei, joyavittA caMpAnagarIo niggacchaha ) isa prakAra dhanyasArthavAha ke dvArA kahe gaye ve carakAdi gRhastha paryanta samastajana vahAM se calakara mukhya udyAna meM gaye aura dhanyasArthavAha kI pratIkSA karate hue vahAM Thahara gaye / dhanyasArthavAha meM zubha tithi, karaNa, evaM nakSatra meM vipula mAtrA meM azana Adi spaM cAroM prakAra kA AhAra niSpanna krvaayaa| jaya AhAra niSpanna ho tyAra pachI dhanya sArthava he te e caraka vagerethI mAMDIne gRhastha sudhInA badhA mANasemAMthI jenI pAse chatrI vagere na hatI tene chatrI vagere ane jenI pAse mArga mATenuM bhojana na hatuM tene bhejana ApyuM. tyAra bAda teNe badhA ne kahyuM ke he devAnupriye! tame ahIMthI mukhya udyAnamAM jAo. ane tyAM mArI pratIkSA karo. (taeNaM te caragAya jAba gihatthAya dhaNNeNaM satthavAhe NaM eva vuttA samANA jAva ciTThati, taeNaM dhaNNe satyavAhe sohaNasi tihikaraNanakvattasi viulaM asaNaM 4 uvakkhaDavei, uvakkhaDAvittA mittaNAi pAmatei, AmaMtittA bhoyaNaM bhoyAvei, bhoyAvittA Apucchai, ApucchittA sagaDIsaggaDaM joyAvei, joyAvittA caMpAnagarIo niggacchai) A rIte dhanya sArthavAha vaDe AjJApita thayelA caraka gRhastha vagere badhA mANase tyAMthI mukhya udyAnamAM gayA ane dhanya sArthavAhanI rAha jotA, tene tyAM ja rekAyA. dhanya sArthavAhe zubha tithi, karaNa, ane sArA nakSatramAM puSkaLa pramANamAM azana vagere rUpa cAre jAtanA AhAra taiyAra karAvyA, tyAre For Private and Personal Use Only
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maragAradharmAmRtavarSiNI TIkA ma0 15 nandiphalasvarUpanirUpaNam 15 prati, bhojayitvA * Apucchai ' ApRcchati-videzagamanArthamAjJAM prArthayati, Apu chaya AjJo prApya zakaTIzAkTaM yojayati, yojayatvA campA nagarIto nirga: cchati-nissarati, nirgatya carakAn yAvat gRhasthAMzca sArddha gRhItvA 'nAivippagiTehi' nAtivipakRSTeSu nAtireSu yathociteSu' addhANehi ' adhvamu=mArgeSu 'vasamANe 2' basan-vaman sthAne sthAne nivAsaM kurvan 'suhehiM ' zubhaiH-prazastaiH * vasahipAyarAsehi vasatipAtarAzaiH = nivAsasthAne prAtaHkAlInalaghubhojanaiH saha aGgajanapadasya aGgadezasya madhya-madhyena yauva 'desaggaM ' dezAgyaM aGgadezasImA vartate tatraivopAgacchati, upAgatya zakTIzAkTaM mocayati, mocayitvA 'satthanivesaM' sArthanivezaM karoti, kRtvA kauTumbikapuruSAn zabdayati Ahvayati zabdayitvAAhUya evamavAdIt-" he devAnupriyAH ! yUyaM khalu mama sAniveze mahatA-mahatA zabdena uccasvareNa udghoSayantaH santaH evaM vakSyamANapakAreNa vadata-kathayatacukA-taba usane apane mitra, jJAti Adi parijanoMko AmaMtrita kiyaa| AmaMtrita karake phira una sabako usane usa caturvidha AhArako bhojana karAyA bhojana karAke phira una sabase paradeza gamana karane kI usane bhAjJA maaNgii| AjJAprApta karake usane gADI aura gAr3oM ko jutavAyA jutavA kara phira vaha caMpA nagarI se bAhira niklaa| carakAdi gRhastha paryanta samasta jana ko apane sAtha meM le liyA-( niggattiA caragAya jAva gihatthAya saddhiM ghettaNa NAivippagiTehi addhANeNiM vasamANe2 suhehi vasahipAyarAsehiM aMgaM jaNavayaM majjhaM majjheNaM jeNeva desarga teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA magaDIsAgaDaM moyAvei moyAvittA satthaNivesaM karei karittA koDuMbiyapurise saddAvei sahavitto evaM ghayAsI - tumbheNaM devANuppiyA ! mama satyanivesaMsi mahayA 2 AhAro taiyAra thaI gayA tyAre teNe pitAnA mitra, jJAti vagere pajinene AmaMtrita karyo. AmaMtrita karIne teNe badhAne cAre jAtanA AhAro jamADayA. tyAra pachI teNe saunI pAsethI paradeza javAnI AjJA mAgI Ama teNe badhAnI pAsethI AjJA meLavIne gADI temaja gADAo jotarAvyAM ane tyAra pachI te caMpA nagarI thI bahAra nIkaLyA. teNe udyAnamAM rAha jonArA badhA caraka gRhastha vagere mANasane paNa sAthe laI lIdhA hatA. (niggacchittA caragAya jAva gihanthA ya saddhiM ghettUga NAipippagiTeDi addhANehiM vasamANe 2 suhehi vasahipAyarAse hiM aMgaM jaNavayaM majjhaM majheNaM jeNeca desaggaM teNeva uvAgacchA, uvAganchittA sagaDIsAgaDaM moyAdei, moyAvicA sasthaNivesaM karei, karittA kauDaSiyapurise saddAvei, sadAkiyA For Private and Personal Use Only
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org M *** mAtA kathAsUtre 6 " = evaM khala he devAnupriyA !' imose ' asyA: ' agAmiyAe ' = grAmarahitAyAH chinnavAyAe ' chinnapAtAyAH chinnaH ApAto = janasaJcAro yatra sA, tasyAH janasaJcArarahitAyAH ' dIhamadvAra dIrghAdhvAyAH dIrghaH = bahukAlagamyaH adhvA = mArgoM yatra sA, tasyAH - cirakAlalaGghanIyAyAH, etAdRzyA aTavyAH bahumadhyadezabhAge = atimadhyabhAge, ' ettha NaM ' atra khalu bahavo nandiphalAnAmavRkSAH prajJaptAH = lokaiH kathitA / kIdRzAste ? ityAha-' kivhA ' ityAdi = kRSNAH = kRSNavarNAH, kRSNAvabhAsAH - atinIlatvena kRSNacchaTAsampannAH yAvat - nIlAdivarNayuktAH, saNaM ugdho semANAra evaM vayaha-evaM khalu devANupiyA ! hamIse agAmiyAe chinnAvAyAe dIhamaddhAe aDavIe bahumajjhadesabhAe bahave maMdiphalAnAmaM rukkhA pattA kivhA jAva pattiyA, puSphiyA, phaliyo hariyagareri jamANA sirIe aIvara uvasobhemANA ciTThati) nikala kara nAti viprakRSTa-yathocita mArgoM meM ThaharatA 2 aura vahAM2prAtaH kAlIna kalevA karatA huA vaha jahAM aMgadeza kI sImA thI vahAM para aayaa| vahAM Akara ke usane apane zakaTI zakaToM ko DhIla diyA aura DhIla karake phira apane sArtha ko ThaharA diyA / ThaharA dene ke bAda phira usane apane kauTumbika purUSoM ko bulAyA aura unase isa prakAra kahA- he devAnupriyoM! tuma loga hamAre sArthaniveza meM bar3e jora 2 se ghoSaNA karate hue aisA kaho ki he devAnupriyo ! suno jana saMcAra rahita dIrgha mArga vAlI isa Age kI aTavI ke madhyabhAga meM loga kahate haiM ki aneka naMdIphala nAma ke evaM vayAsI tumbheNaM devANupiyA ! mama saMstha nivesi mahayA 2 saNaM ugdhosemANA 2 evaM vayaha--evaM khalu devANupiyA ! imIse agAmiyAe chinnAvAyAe dIhamadvAra, aDanIe bahumajjJadesabhAe bahave maMdiphalAnAmaM rukkhA pannattA kivhA jAva pattiyA, puSkriyA phaliyA, hariyagarerijjamANA sirIe atra 2 usobhemAjA cidvaMti ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tyAMthI ravAnA thaIne te mAga mAM yathAsthAne najIka najIkanA sthaLe upara vizrAma karatA ane tyAM savAra thatAM jalapAna ( nAstA ) vagere karatA te aMgadezanI hada upara pahecyA. tyAM pahoMcIne teNe gADI ane gADAMone cheDI mUkyA ane tyAM peAtAnA sAne rokayeA. rAkavyA pachI teNe peAtAnA kauTubika puruSone lAvyA ane khelAvIne tene A pramANe kahyuM ke huM devAnupriyA ! amArA sA sanivezamAM tame lekameTethI A pramANenI ghoSaNA karatAM kahe ke he devAnupriye ! sAMbhaLeA ! have AgaLa AvanAra lAMkhA mArgIvALA nirjana vanamAM lake ema kahe che ke temAM ghaNAM na phiLa For Private and Personal Use Only
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org arraigadfort TIkA a0 15 nandiphalasvarUpanirUpaNam 27 " tathA - ' pattiyA patritA : = patra bahulAH puSphiyA puSpitAH = puSpabahulAH, ' 'phaliyA' phalitAH phalava hulAH 'hariyagarerijjamANA' haritakarArajyamAnAH harita kena - haritavarNena bhRzaM zobhamAnAH ' sirIe ' zriyA = haritapallavAdizobhayA atIvAtIva upazobhamAnAstiSThanti = varttante / punaH kIdRzAste ! ityAha- manojJAHvarNena, ' jAva' yAtrat - gandhena rasena sparzena, manojJA chAyayA ramyavarNAdinA ramya chAyayA ca yuktA ityarthaH, 'taM ' tat tasmAt nandivRkSANAM saundaryAdikAraNazAt ' jo NaM' yaH khalu he devAnupriyAH ! teSAM nandiphalAnAM = nandiphalAbhidhAna vRkSANAM mUlAni vA kandAni vA vaco vA, patrANi vA, puSpANi vA, phalAni vA, bIjAni vA, haritAni vA AhArei ' AhArayati teSAM chAyAyA vA 'vIsamai' vizrAmyati tasya khalu AvAe' ApAte = pUrva bhakSaNAdi samaye ' bhadae ' vRkSa haiN| ye vRkSa kRSNa varNavAle haiM aura dekhane para bhI ati harita hone ke kAraNa kRSNa hI pratIta hote haiN| patra, pura evaM phaloM se ve yukta haiN| ve harita varNa se baDe suhAvane lagate haiN| unake pala Adi saba hare 2 haiN| isase una kI zobhA baDI nIrAlI banI huI haiN| (maNNA vanne 4 jAva maNunnA phAseNaM maNunnA chAyAe, taM jo NaM devANuppiyA ! tesi naMdiphalANaM rukkhANaM mRloNivA kaMda0 taya0 patta0 puSpha0 phala0 bIyANi yA hariyANi vA AhArei, chAyAe vA vIsamai, tassa NaM AvAe maddae bhavaI, tao pacchA pariNamamANA 2 AkAle ceva joviyAo va varo veti ) varNa, rasa, gaMdha evaM sparza se ve bar3e manojJa haiN| chAyA bhI unakI ast manojJa hai / isa liye he devAnupriyo ! jo koI ina kI sundaratA Adi kAraNa ke vazale AkRSTa hokara ina naMdiphala vRkSoM ke mUloM ko kaMToM ko chAloM ko, patroM ko, phaloM ko bIjoM ko athavA harita aMkuroM 6 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " - nAme vRkSo che. te vRkSo kRSNa varNavALAM che ane khUbaja lIlAM hAvAthI kRSNa vaNunA jevA ja lAge che. patra, purA ane phaLAthI teo samRddha che. lIlAM chama hovAthI tee atyaMta suMdara lAge che. temanAM pA vagere aMdhAM lIlAM che. tethI temanI zAbhA ekadama aneAkhI che. For Private and Personal Use Only ( maNNA vanne 4 jAva maNunnA phAseNaM maNunnA chAyAe taM jo NaM devANupiyA ! tersi naMdiphalANaM rukkhANaM mUlANi vA kaMdra0 taya0 patta0 puSka0 phala0 yANi vA hariyANi vA AhAre, chAyAe vA vIsamai, tassa NaM AvAe maddae bhava, tapacchA parimANA 2 ahAle ceva jIviyAo vabaroveMti ) vaNuM, rasa, gadha ane spathI tee khUbaja majJa che. chAMyaDA paNa teone atyaMta maneAjJa che. eTalA mATe he devAnupriyeA ! kAI paNa mANasa temanI suMdaratA vagere kAraNeAthI AkarSAine te niSphaLa vRkSonA mULAne, kaIMne, chAlane pAMdaDAMone, puSpAne, biyAMone athavA teA lIlI kUpaLAne khAze
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 118 jJAtAdharmakathAsUtre * 6 bhadrakaM sukhaM bhavati, tataH pazcAt = stokakAlAnantaraM ' pariNamamANA2 ' pariNamandraH 2 rasAdirUpeNa pariNamanaM prApnuvantaste mUlakandAdayastaM puruSam akAle eva jIvitAd vyaparopayanti = prANanAzaM kurvantItyarthaH taM ' tat = tasmAtkAraNAt mA khala he devAnupriyAH ! kei ' ko'pi teSAM nandiphalavRkSANAM mUlAni vA yAvatkandrAdIni AhArayatu, teSAM chAyAyAM vA vizrAmyatu teSAM phalAni mA AhArayatu, chAyAyAMca mA vizrAmyatu itibhAvaH, so'pi ca = po nandiphalakSANAM mUlAdIninAhArayiSyati, nApi ca tacchAyAryA vizrAmiSyati saH na khalu akAla eva jIvitAda vyaparoviSyate sa na mariSyatItyarthaH / yUyaM khalu he devAnubhiyAH / ko, khAvegA athavA unakI chAyA meM vizrAma karegA use usasamaya to bar3A ananda AvegA parantu usake bAda meM thoDe hI samaya meM jaise 2 rasAdirUpa se usakA pariNamana hogA vaise2 ve bhakSita mUlAdikaMda isa puruSa ko akAlameM hI jIvana se rahita kara deMge / ( taM mAgaM devANupiyA kei tersi naMdiphalANaM mUlANi vA jAva chAyAe vA vIsamau, mANaM se bi akAle caiva jIviyAo vavarovijjissaha, tumbheNaM devANupiyA ! anne siM rukkhANaM mUlAni jAva hariyANiya AhAreha, chAyAsu vIsamaha ci ghosaNaM ghAMseha, jAva paccapiNaMti) isaliye he devAnupriyo ! tuma loga meM se koI bhI vyakti una naMdiphala vRkSoM ke mUla AdikoM ko na khAbe aura na koI una kI chAyA meM hI vizrAma kre| jo una naMdiphala vRkSoM ke mUla AdikoM ko nahIM khAvegA aura na unakI chAyA meM vizrAma hI karegA vaha akAla meM apane jIvana se rahita nahIM bnegaa| vahAM inase temanA chAMyaDAmAM visAmA leze tyAre te temane khUbaja Anada prApta thaze paNa tyAra pachI thoDA ja samayamAM jema jema temanuM rasAdirUpa pariNamana thaze tema tema teme khAdhelA mULa kada vagere te mANasane akALe ja nirjIva banAvI deze. ( taM mANaM devApiyA ! kei tesiM naMdiphalANaM mUlANi vA jAva chAyAe bAbIsamau, mANaM sevi akAle caiva jIviyAo vatrarovijjirasaha, tumbheNaM devApiyA ! annesiM rukkhANaM mUlAni jAva hariyANi ya AhAreha, chAyAsu vIsamada tighosaNaM ghoseha jAtra paccappinaMti ) ethI he devAnupriyA ! tamArAmAMthI koI paNa mANasa te nakiLa vRkSonA mULene na khAya ane tenI chAyAmAM paNa visAme levA bese nahi. je mANasa nadiphaLa vRkSonA mULa vageranuM bhakSaNa karaze nahi temaja temanA chAMyaDAmAM paNa visAme leze nahi tenuM akALe maraNu thaze ni. tame leke te vanamAM naLi vRkSone bAda karatAM bIgna je vRkSo hAya he devAnupriye ! tame leke temanA mULe ne temaja lIlI kUMpaLo vagerenuM bhakSaNa karajo ane temanI ja chAyAmAM visAmA leze. A pramANe tame ghASaNA karo. tyAra pachI te lokoe AjJA pramANe For Private and Personal Use Only
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhagAradharmAmRtayaSiNI TI0 a0 13 nandiphalasvarUpanirUpaNam 19 bhanyeSAm tadbhiznAnAM vRkSANAM mUla ni ca yAvat haritAni ca 'AhArettha AhArayata, chAyAsu vizrAmyata ca" iti etadraSAM ghoSaNAM ghoSayana kuruta / 'jAva' yAvat-te ca tathaiva kRtvA tadAjJAM pratyarpayanti-tasmai nivedayantItyarthaH / tataH khalu dhanyaH sArthavAhaH zakaTozAkaTaM yojayati, yojayitvA yatraiva nandiphalAkSAstovopAgacchati, upAgatya teSAM nandiphalAnAm arasAmante sArthanivezaM karoti, kRtyA dvitIyamapi tRtIyamapi vAraM kauTumbigapuruSAn zabdayati, zabdayitvA evamavAdItbhinna jo aura dUsare vRkSa hoM he devAnupriyoM ! tumaloga unhIM ke mUloM ko yAvat haritoGkaroM ko khAnA unako hI chAyA meM vizrAma krnaa| isa prakArakI tumaloga ghoSaNA karo / yAvat unhoMne vaisA hI kiyA aura isa kI khabara dhanya sArthavAha ko bhI de dii| (naeNaM se ghaNNe sattha vAhe sagaDImagaDaM joei 2 jeNeva naMdiphalarugvA. teNeva uvAgacchaDa, uvAga. cchittA tesi naMdiphalANaM adUrasAmaMte matthaNivese karei,karittA doccaMpi taccapi koDaMpiyapurise maddAvei, saddAvittA evaM vayAsI tumbhe Na devA. guMppiyA! mama sasthanivesaMsi mahayAra saddeNaM uggholemA gAra evaM vayaha -eeNaM devaNuppiyA! te NaMdiphalArakkhA, kiNhA jAva maNunnA chAyAe) isa ke pada usa dhanyaH sArthavAhane apanI gAr3I aura gAr3oM ko juna vAyA aura junavAkara jahAM ve naMdi phalavRkSa the vahAM gyaa| vahAM jAkara usane una naMdiphala vRkSoM ke pAsa apane sArtha ko ThaharA diyA-arthAt apanA paDAva DAlA Thaharane ke bAda phira usane kauTumpika puruSoM ko dobAra aura ja ghoSaNA karIne dhanya sArthavAhane gheSaNAnuM kAma thaI javAnI khabara ApI. ... (taeNaM se dhaNNe satyavAhe sagaDI sAgaDaM joei 2 jeNeva naMdiphalarukkhA, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA tesiM naMdiphalANaM adUrasAmaMte satthaNivise kare karitA doccaMpi taccaMpi koDubiyapurise saddAvei. sAvitA evaM vayAsI tubheNaM devANuppiyA! mama satyanivesaMsi mahayA 2 saddeNaM ugdhosemANA 2 evaM vayahaeeNaM devANuppiyA ! te NaMdiphalA rukavA, kiNhA jAva maNunnA chAyAe ) tyAra pachI te ghanya sAthe vAhe gADIe ane gADAMone jotarAvyAM ane jetarAvIne teo je tarapha nadiphaLa vRkSo hatAM te tarapha ravAnA thayA. tyAM pahoMcIne teNe naMdiphaLa vRkSonI pAse potAnA sArthane rokya arthAt visAmAM mATe tyAMja paDAva nAkhe paDAva nAkhyA bAda teNe be traNa vakhata kauTuMbika purUne bolAvyA ane bolAvIne temane A pramANe kahyuM ke he devAnupriye! For Private and Personal Use Only
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 120 jJAtAdharmakathAGgasUtre yUyaM khalu he devAnupiyAH ! mama sArtha niveze mahatA-mahatA zabdena udghoSayantaH2 evaM vadata-" ete khalu he devAnupriyAH ! te imo nandiphalAkSAH yadartha, pUrvamu padiSTam kRSNA yAvat-manojJA chAyayA, tad yo khalu he devAnupiyAH ! eteSAM nandiphalAnAM vRkSANAM mUlAni vA kandAni vA puSpAgi vA, tvaco vA, patrAgi vA, phalAni vA, yAvat-tAni mUlakandAdIni taM jIvitAd vyaparopayanti, tat mA khalu yUyaM 'jAra' yAvat-tegAM mUlamandAdIni mA AhArayata, mA ca teSAM chAyAsu vizrAmyata kintu tAn daraM-dareNa dAta eva pariharamANA' pariharantaHvarjayantaH tIna bAra bulAyA-bulAkara usane aisA kahA he devAsupriyA ! tuma mere sArtha niveza meM jAkara jora 2 se aisI dhoSaNA karo-ki he devAnupriyo jina naMdiphala vRkSoM ke viSaya meM pahile sUcanA dI gaI hai-ve yehI kRSNa yAvata chAyA se manojJa naMdiphala vRkSa haiN| taM jo NaM devANuppiyA ! eesiM gaMdiphalANaM mara khANaM mUlANivA kaMda0 puppha0 taya0 patta0 phala jAva akAle ceva jIviyAo vayovei, taM mANa tumbhe jAva dure reNa pariharamANA vIsamaha. mANa akAle ceva jIbiyAo vavarovismai, a. nnesi ruvANaM mUlANi ya jAba vIsamahatti kaTu ghosaNa jAva pacca. piNaMti ) isa laye he devAnupriyo ! tuma loga meM se koI bhI vyakti ina naMdiphalavRkSoM ke mUloMko, kaMdoM ko, puSpoM ko, chAloMko, phaloMko nahI khAve aura na vaha inako chAyA meM vizrAma hI kare-nahIto vaha akAlameM hI kAlakavalita arthAt mara jAvegA ho jaavegaa| isa liye inheM bahata dara choDakara dUsarI jagaha tuma loga vizrAma karo isase jIvana se rahita mArA sAthe nivezamAM jaIne meTethI tame A pramANe ghoSaNA karo ke he devAnupriye ! je naMdiphaLa vRkSonA viSe pahelAM tamane jANa karavAmAM AvI hatI te eja kRSNa temaja chAyAthI mane jJa lAgatAM nadiphaLa vRkSo che.. (taM jo NaM devANuppiyA ! eesiM gaMdiphalANaM rukkhANaM mUlAgi vA kaMda0 puppha0 taya0 patta0 phala jAva akAle ceva jIviyAo vavarovei taM mANaM tabbhe jAva daraM dreNaM pariTaramANA vIsamaha,mANaM akAle ceva jIviyAo vavarovismai, annesi rukkhANaM mUlANi ya jAva vIsamahatti kaTu ghosaNaM jAva paccappiNaMti) eTalA mATe he devAnupriye ! tamArAmAMthI koI paNa mANasa naradiphaLa vRkSonAM mULane, kaMdane, puSpane, chAlane, phaLane khAya nahi ane temanI chAyAmAM paNa visAme le nahi, nahitara te akALe ja mRtyune bheTaze. eTalA mATe emanAthI khUba ja dUra rahIne visAme leze tethI tamArA jIvanane kaMI For Private and Personal Use Only
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 15 naMdiphalasvarUpanirUpaNam 121 1 'santo'nyatra 'vIsamaha ' vizrAmyata = vizrAmaM kuruta tena na khalu yUyaM jIvitAd vyaparopiSyadhve tathA anyeSAM vRkSANAM mUlAni ca yAvat kandAdIni AhArayata chAyAsu vizrAmyata " iti kRtyA ghoSaNAM ghoSayata, yAvat-te ghoSaNAM ghoSayitAdhanyasArthavAhAya tadAjJAM pratyarpayanti / tatra sAthai apyeke puruSA dhanyasya sArthavAhasya etamartham etaipadezaM zradadhati, pratiyanti rocayanti etamartha zradadhAnAH zraddhAviSayakurvANAH pratiyantaH rocayantaH teSAM nandivRkSANAM mUlAdIni chAyA~ ca dUraM - dUreNa dUrataeva pariharantaH parivarjayanto'nyeSAM vRkSANAM mUlAni ca yAvatkandAdIni AhArayanti, anyavRkSANAM chAyAsu ca vizrAmyanti teSAM khalu nahIM hooge / tathA inase atirikta aura jo dUsare vRkSa haiM unake mUloM 'yAvat kandAdikoM ko khAo aura unakI chAyA meM vizrAma karo / isa prakAra kI ghoSaNA kara do-unhoM ne dhanya sArthavAha kI AjJAnusAra vaisA hI kiyA aura isakI use khabara bhI de dI / ( tattha NaM apegayA parisA dhassa satyavAssa eyama saddati, pattiyaMti royaMti, eyamahaM sahamANAi tesi naMdiphalANaM0 dUraM dUreNaM pariharamANA 2 a siM rutravANaM mRlANi ya jAba vIsamaMti) vahAM sArtha meM ke kitane ka manuSyoM ne dhanya sArthavAhake isa sUcanA rUpa arthako svIkAra kara liyaa| usa para zraddhA jamAI use apanI pratIti kA viSaya banAyA tathA unheM yaha bAta acchI taraha ruci kara bhI huii| isaliye isa bAta para zraddhA Adi saMpanna bane hue una logoM ne una naMdi phala vRkSoM ke mUlAdikoM ko aura unakI chAyA ko bahuta dUra se chor3akara anya vRkSoM ke mUlAdi paNa muzkelI naDaze hi. temaja A vRkSo sivAyanAM bIjA vRkSo che, temanAM mULa, kaMda vagere tame khAva ane temanA chAMyaDAmAM vizrAA kare. teoe dhanyasAvAhanI AjJA pramANe ja gheSaNA karIne tene khabara ApI. ( tattha NaM apeiyA purisA dharaNarUpa satyavAhassa eyama saddahaMti, pattiyaMti, royaMti, evama sahamANAI tersi naMdiphalAgaM0 dUraM dureNaM pariharamANA 2 annesiM rukkhANaM mUlANi ya jAva vIsamaMti ) tyAM sAmAM AvelA keTalAka mANasoe dhanyasArthavAhanI sUcanA rUpa A vAtane svIkArI lIdhI ane tene zraddhAnI apekSAe peAtAnA hRdayamAM sthAna ApatAM re" tenI upara pratIti karI lIdhI te leAkeAne te vAta rUcikara paNa thaI paDI. A rIte zraddhAyukta thayelA te leAkeAe te naLi vRkSonA mRLa vagerethI ane temanI chAyAthI khUba ja dUra rahIne khIjA' vRkSonA mULa temaja ka'da vagerene khAdhAM tathA temanI chAyAmAM visAme lIdhA. bA 16 For Private and Personal Use Only
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12. hAtAdharmakathAgapatre bhApAte=pUrvamAhArasamaye no bhadrakaM bhavati viziSTasvAdAdilAbho na bhavati kintu tataH pazcAda-bhakSaNavizrAmAnantaraM pariNamyamAnAni 2 rasAdirUpeNa pariNatAni mUlakandAdIdi zubharUpatayA bhadrakatayA bhUyo bhUyaH pariNamanti / __ athopanayaM darzayan sudharmasvAmI pAha-' evAmeve ' syAdinA / ' evAmeva ! evameva anenaiva pUrvoktamakAreNa he AyuSyantaH zramaNAH ? yo'smAkaM nirgrantho vA nirgranthI vA 'jAva' yAvat-AcAryopAdhyAyAnAmanti ke muNDo bhUtvA prabajitaste. pAmupadezaM zraddadhAnaH san paJcaca kAmaguNeSu-zabdAdiviSayeSu no sajjei' no koM ko yAvat kaMdoM ko khAyA aura unakI chAyA meM vizrAma kiyA / (tesi NaM AvAe No bhadae bhavaDa, tao pacchA pariNayamANA 2 suharUvattAe bhujjo 2 parigamaMti, evAmeva samaNAuso jo amhaM niggaMtho thA niggaMthI vA jAva paMcasu kAmaguNesu no sajjeha, no rajjei, se gaM ihabhave ceva yahaNaM sabhaNANaM 4 accaNijje paraloe no Agacchai, jAva vIIvayassaha, jahA vA te purisA) parantu ina puruSoMko unake mUlA dikoM ke khAne ke samaya viziSTa svAdAdi ko prAptirUpa bhadraka kA lAbha to nahIM huA-kintu usake bAda japa khAye hue una mUlAdikoM kA rasAdi rUpa se pariNamana huA taba unheM yAra 2 zubha rUpa pariNamana hone se Ananda AyA aura jIvana surakSita rahA-aya sudharmAsvAmI isakA upanaya ( dRSTAnta ke artha ko prakRti meM joDanA ) dikhalAte hue kahate haiM ki isI taraha se he AyuSmanta zramaNo / jo hamAre nirgrantha zramaNa evaM zramaNiyAMjana haiM ve AcArya upAdhyAya ke pAsa muMDita hokara dIkSita ho jAte haiM aura unake upadeza ko zraddhA Adi kA viSayabhUta (tesiNaM AvAe No bhadae bhAi, tabhI pacchA pariNamamANA 2 suharuvatAe bhujjo 2 pariNati, evAmeva samagAumo jo amhaM niggaMtho vA niggaMdhI vA jAva paMcasu kAmaguNesu no sajjei, no rajjei se NaM ihabhave ce bahUrNa samaNANaM4 accaNijje paraloe no Agacchai, jAva vIivayassai. jahA vA te purisA) te mANasane vRkSonA mULa kaMda vagere khAtI vakhate savizeSa bAda vagerenI anubhUti te thaI zakI nahi paNa khAdhA pachI te mULa kaMda rasa vagere rUpamAM pariNata thayAM tyAre temane sukha maLyuM ane sAthe sAthe temanAM jIvana paNa surakSita rahyA. sudharmA svAmI have eja vAtane daSTAntanAM rUpamAM spaSTa karatAM kahe che ke he AyuSmata zramaze! A pramANe ja je amArA nigraMtha amaNIe, AcArya temaja upAdhyAyanI pAse muMDita thaIne zraddhA vagerethI For Private and Personal Use Only
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir melaMgAradharmAmRtavarSiNI TIkA ma0 15 naMdiphalasampanirUpaNam 1936 svajate=Asakto bhavati, 'no rajjei ' no rajyate no anurakto bhavati sa khalu iha bhavaeva bahUnAM zramaNAnAM zramaNInAM vahUnAM sAdhUnAM sAdhvInAM madhye-arcanIyaH= mAnanIyaH san paraloke bhavAntare no Agacchati-janma na prApnoti kintuyAvat-asminneva bhave cAturantasaMsArakAntAraM vyativrajiSyati-ullaGghayiSyati, mokSaM prApsyatItyarthaH 'jahA vA te purisA' yathA vAte puruSAH-yathA vA-yena prakA. reNa dhanyasArthavAhopadezazradrayA tenandiphalavRkSamUlakandAdi parivarjanena takathanAnusArasamAcaraNazIlAH puruSAH sArthapuruSAH sukhapUrvakamahicchatrAM nagarI prApsyanti tayetyarthaH / atha zraddhA rahitAn varNayati-tattha NaM' ityAdi / tatra khalu sAthai apye. ke ye tecit puruSAH dhanyasya sArthavAhasya etamartha-nandiphalabhakSaNAdi niSedharUpaM banAte hue pAMca kAma guNoM meM-zabdAdi viSayoM meM Asakta nahIM banate haiM anurakta nahIM ghanate haiM ve isa bhavameM hI aneka sAdhu aura sAdhviyoM ke bIcameM mAnanIya hote hae paraloka meM janma se rahita ho jAte haiMarthAt punaH unheM janma dhAraNa nahIM karanA par3atA hai| kAraNa ve isI bhava meM caturgati rUpa isa saMsAra kAntAra ko pAra karane vAle bana jAte haiM-unheM mokSa prApta ho jAvegA aise ve taiyAra ho jAte haiN| jisa prakAra dhanya sArthavAha ke upadeza para zraddhA karane se ye sArtha ke kitaneka puruSa naMdi vRkSoM ke mUlakaMdAdikoM kA parihAra-tyAga karate hue aura usake kathanAnusAra apanA AcaraNa banAte hue sakuzala ahicchatrA nagarI ko prApta kara leMge aise bana gaye / aba jinhoMne dhanya sArthavAhake vacanoM para adA nahIM kI-unako kyA dazA huI isa bAta kA varNana sUtrakAra karate haiM-( tattha NaM apegaiyA purisA dhaNNasma satyavAhassa eycuta thaIne pAMca kAma guNemAM zabdAdi viSayamAM-anAsakta rahe che eTale ke anurakta thatA nathI, teo A bhavamAM ja ghaNA sAdhuo temaja sAdhvIonI vacce sanmAnanIya thatAM paralokamAM jArahita thaI jAya che eTale ke pharI teone janma thatuM nathI kemake teo A bhavamAM ja caturgati rUpa A saMsAra kAMtArane pAra karavA lAyaka sAmagdha meLavI le che te mokSa meLavavA yogya thaI jAya che, jema dhanyasArthavAhanA upadeza upara zraddhA mUkIne sArthanA keTalAka purUSoe naMdi vRkSonA mULa kaMda vagerene tyajIne tenI sUcanA mujaba acaraNa karatAM ahicchatrA nagarImAM pahoMcI zake tevA thaI gayA. have je purUe dhanyasArthavAhanI vAta upara zraddhA mUkI nahi teonI zI hAlata thaI tenuM varNana karatAM sUtrakAra kahe che - (vatyaNaM appegaiyA purisA dhaNNassa sasthavAisa eyamadvaM no sadaIvi 3 For Private and Personal Use Only
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir o jJAtAdharmakathAsUtre no zradadhati no rocayanti no pratiyati / te dhanyasya - etamartham azraddadhAnA arocayantaH, apatiyanta yacaiva nandiphalA vRkSAstatraivo pAgacchanti, upAgatya teSAM nandiphalAnAM mUlAni ca yAvat- kandAdIni AhArayanti teA chAyAsu ca vizrAmyanti teSAM khalu ApAte= pUrva phalabhakSaNAdisamaye bhadrakaM bhavati zubhasvAdAdilAbho bhavati kintu ' tabhI pacchA' tataH pazcAt = phalabhakSaNAdyanantaraM pariNamyamAnAH = rasAdirUpeNa mano saddati 3 dhassa eyamahaM asahamANA 3 jeNeva te naMdiphalA teNeva uvAgacchiMti uvAgacchittA tesi naMdiphalANaM mUlANi ya jAva vIsamaMti, tesi NaM AvAe bhaddae bhavaha, tao pacchA pariNamamANA jAva vabaroveMti evAmeva samaNAuso ! jo amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA jAva pavaie paMcasu kAmaguNesu sajjei, sajjittA jAva aNupariyahissai jahA vA te purisA) vahAM para kitaneka puruSoM ne dhanyasArthavAha ke isa kathana ko ki naMdiphala vRkSoM ke kaMdamUlAdi nahIM khAnA cAhiye aura na unakI chAyA meM hI vizrAma karanA cAhiye zraddhAkI dRSTise nahIM dekhA usa para apanI zraddhA nahIM jamAI, use apanI ruci kA pratIti kA viSaya nahIM banAyA- ve puruSa - dhanyasArthavAha ke isa kathana ko azradveiya Adi mAnakara jahAM para naMdiphala vRkSa the - vahAM gaye vahAM jAkara unhoMne unake mUla kaMdAdi koM ko khAyA unakI chAyA meM vizrAma kiyA usa samaya unheM bar3A Ananda AyA - svAda janya koI apUrva sukha milA - kintu jaba unakA paripAka kAla AyA jaba ve khAye hue mUlakandAdi aNNassa eyama asadahamANA 3 jeNeva te maMdiphalA teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA tersi naMdiphalANaM mUlANi ya jAba vIsamaMti, tesiM gaM AvAe bhaddara, bhavai, to pacchA pariNamamANA jAna vavaroveMrti evAmeva samaNAuso / jo ahaM niggaMtho vA niggaMthI vA jAva paJcaie paMcasu kAmaguNe sajjei, sajjittA jAva aNupariyahissA, jahA vA te purimA ) tyAM keTalAka mANaseAe dhanyasAAhanA nadiphaLa vRkSonA kadamULe vagere khAvA joie nahiM temaja te vRkSonI chAyAmAM paNa visAme levA nihu A jAtanA kathana pratye zraddhAvAna thayA nathI, tenA upara vizvAsa mUkayA nahi ane pratItipUrvaka temAM peAtAnI abhirUcI batAvI nahi. te mANasA dhanyasA vAhanA kathana azraddheya mAnIne jyAM na phaLa vRkSo hatAM tyAM gayA. tyAM jaIne temaNe temanA mULa kada vagere khAdhAM ane temanA chAMyaDAmAM visAmA lIdhe. te samaye tA temane khUba ja AnaMda prApta thayA, phaLeAnA svAdamAM apUrva sukha maLyuM, pazu jyAre teonI pAcana kriyA thavA mAMDI eTale ke khAdhelA mULakada vagere For Private and Personal Use Only
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir menagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 15 naMdiphalasvarUpanirUpaNam 105 pariNAmaM prApnuvantaH santaH kandAdayaH yAvat-tAn jIvitAd vyaparopayanti / 'evameva ' evAmeva-anenaiva prakAreNa he AyuSmantaH zramaNAH yo'smAkaM nirgrantho vA nirgranthI vA yAvat pratrajitaH san paJcamu kAmaguNeSu zabdAdikAmabhogeSu svajate, rajyate-kAmabhogAsakto bhavati yAvat-sa khalu ihabhave bahUnAM zramaNa-zramaNInAM, vahUnAM zrAvakazrAvikAnAM madhye hilanIyo, nindanIyaH, khiMsanIyo bhavati, paraloke ca bhavAntare cAturantasaMsArakAntAram anuparya TiSyati cAturgatikasaMsAra eva sthAsyati na tu mokSa prApsyatItyarthaH / yena prakAreNa tedhanyopadezamazraddadhAnAH puruSA:-sArthasthitA janA nandiphalavRkSamUlakandAdibhakSaNena tatraiva mriyante natuahicchatrA nagarI prApnuvantIti bhAvaH / / sU03 // mUlam-taeNaM se dhaNNe satthavAhe sagaDIsAgaDaM joyAvei joyAvittA jeNeva ahicchattA nayarI teNeva uvAgacchai uvArasAdirUpa se paNimane lage-taba ve saba apane 2 jIvana se rahita ho gaye -mara gye-| isI taraha he AyuSmaMta amaNo / jo hamArA nirgrantha va nirgranthI sAdhvIjana yAvat pravajita hokara paMcakAma guNoM meM-paMcaindriyoM ke zabdAdi viSayoM meM-Asakta bana jAtA hai-anurakta ho jAtA hai, vaha isa bhavameM aneka zramaNa zramaNiyoMke bIca hIlanIya, niMdanIya evaM khisanIya hotA hai evaM vaha bhavAntara meM bhI isa caturgati rUpa saMsAra kAntAra meM hI ghUmatA rahegA-mokSa prApta nahIM kregaa| jisa prakAra dhanya sArthavAha ke upadeza para zraddhA nahIM karane vAle sArtha ke ye kitaneka puruSa naMdiphala vRkSoM ke mUlAdi ke khAne se vahIM para mara gaye-aMhicchatra nagarI nahIM jA sake / / sU0 3 // rasa vagere rUpamAM pariNata thavA lAgyA tyAre teo badhA nirjIva thaI gayA. mRtyu pAmyA. A pramANe ja che AyumaMta zramaNa ! je amArA nigraMtha sAdhuo ke nitha sadhio pravajIta thaIne pAMca kAma guNomAM arthAta pace IndriyonA zabdAdi viSamAM Asakta thaI paDe che-eTale ke anurakta thaI jAya che, te A bhavamAM ghaNA zrama ane ghaNuM zramaNIonI vacce hAlanIya, niMdanIya, ane khisanIya hoya che ane bIjA bhAvamAM paNa A catargati rUpa saMsAra-kAMtAramAM ja bramaNa karatA raheze. tene mokSa prApta thaze nahi. dhanyasArthavAhanA upadezane zraddheya na mAnanArA keTalAka mANaso jema naMdi phaLa vRkSonA mULa vagere khAIne tyAMne tyAMja maraNa pAmyA, ahicchatrA nagamAM pahoMcI zakyA nahi, temaja teonI paNa sthiti thAya che. che . 3 For Private and Personal Use Only
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 126 bhAtAdharmakathAjasUna gacchittA ahicchattAe NayarIe bahiyA aggujjANe satthanivesaM karei karittA sagaDIsAgaDaM moyAvei, taeNaM se dhaNNe satyavAhe mahatthaM3 rAyarihaM pAhuDaM geNhai geNhittA bahuhiM purisehiM saddhiM saMparibuDe ahicchattaM nayAra majjhaM majheNaM aNuppavisai aNuppavisittA jeNeva kaNagakeU rAyA teNeva uvAgacchai,uvAgacchittA karayala jAva vaddhAvei, vaddhAvittA taM mahatthaM3 pAhuDaM uvaNei, taeNaM se kaNagakeU, rAyA haTTatuTTa0 dhaNNassa sasthavAhassa taM mahatthaM3 jAva paDicchai paDicchittA dhaNaM satthavAhaM sakArei sammANei sakAritA sammANittA ussukaM viyarai 2 paDivisajjei / taeNaM se dhaNge satyavAhe bhaMDavinimayaM karei karittApaDibhaMDaM geNhai geNihattAsuhaMsuheNaM jeNe, caMpAnayarI teNeva uvAgacchada uvAgacchittA mittanAi0abhisamannAgae viulAI mANussagAI kAmabhogAiM bhuMjamANe viharai, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM therAgamaNaM dhaNNe satthavAhe dhamme soccA jeTTaputte kuDuMce ThAvettA pavaie sAmAiyamAiyAiM ekArasaaMgAI bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNai pAuNittA mAsiyAe saM0 annataresu devaloesu devattAe uvavanne mahAvidehe vAse sijjhihiha jAva aMtaM krehii| evaM khalu jaMbU ! samageNaM bhagavayA mahAvIreNa jAva saMpatteNaM pannarasamasa nAyajjhayaNassa ayamaTre paNNatte ttibemi // sU0 4 // // pannarasamaM nAyajjhayaNaM samattaM // For Private and Personal Use Only
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 15 naMdiphalasvarUpanirUpaNama. 127 TIkA-'taeNaM se' ityAdi / tataH khalu sa dhanyaH sArthavAdaH zakaTIzAvaTa yojayati, yojayitvA yauvAhicchatrA nagarI tIvopAgacchati, upAgatya ahiccha prAyAM nagaryA bahiH ayyodyAne=mukhyodyAne sArthanivezaM karoti, kRtvA zakaTIzAkTaM mocayati / tataH khalu sa dhanyaH sArthavAhaH 'mahatthaM ' mahArtha-mahApayo janakaM. 'mahagdhaM' mahAgha-mahAmUlyaM, 'maharihaM ' mahAI mahatAM yogyaM 'rAyarihaM' rAjAI-rAjayogya prAbhRtaM gRhNAti, gRhItvA bahubhiH purupaiH sAI saMparitRtaH ahicchatrAM nagarI madhyamadhyena anupavizati, anupravizya yauva kanakaketU rAjA tatraivopAgacchati, upAgatya ' karayala jAva baddhAvei' karatala yAvad vardhayati-kara___taeNaM se dhaNNe matthavAhe' ityAdi / / TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (se ghaNNe satyavAhe) usa dhanyasArthavAhane (sagaDI sAgaDaM joyAvei joyAyittA jeNeva ahicchattA NayarI teNeSa uvAgacchada) vahAM se apane gor3I aura gAr3oM ko junavAyA aura jutavAkara jahAM ahicchatrA nagarI thI usa ora cala diyaa| (unAgacchittA ahicchattAe nayarIe bahiyA agujANe sanivesaM karei ) dhIre dhIre ahicchatrA nagarI meM vaha pahu~ca gyaa| vahAM pahu~ca kara umane bAhara rahe hue pradhAna bagIce meM apane mArtha ko ThaharA diyaa| (karittA sagar3I sAgaDaM moyAvei ) aura vahIM para apanI gAr3I aura gAr3oM ko DhIla diyaa| (taeNaM se dhaNNe matyavAhe mahatthaM 3 rAyArihaM pAhuDaM gehai, geNhittA bahuhiM purise hiM saddhiM saMpagvuiDe ahicchattaM nayariM majjhaM majhe NaM aNuppavisai, aNuppavisito jeNeva kaNagakeU rAyA teNeva uvAgataeNaM se dhaNNe satyavAhe ityAdi 4-(taeNaM ) tyaa20||4 ( se dhaNNe satyavAhe / te dhanyasAtha vADe (sagaDI sAgaDaM joyAvei joyAvittA jeNeva ahicchattA payarI teNeva uvAgacchada tyAMthI pitAnI gADIo ane gADAMne tarAvIne je tarapha ahicchatrA nagarI tI te hizata25 pAnA thayo. ( uvAnchittA ahicchattAe nayarIe bahiyA agujjANe satthanivesaM karei ) bhane dhIme dhIme mahinachatrA nagarImA poMcI gayA. tyAM pahoMcIne teNe nagarInI bahAra AvelA pradhAna udyAnamAM yAtAnA sAnA bhurAma nAcyo. ( karittA sagaDIsAgaDaM moyAvei) sane tyAM ja potAnI gADIo ane gADAone choDAvI nAkhyA. (taeNaM se dhaNNe satyavAhe mahatthaM 3 rAyariha pAhuDaM geNhai, geNDittA bahurhi purisehiM saddhisaMparibuDe ahicchattaM nayariMmajjhaM majheNaM aNuppavisai, aNuppavisittA For Private and Personal Use Only
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtra talaparigRhItaM zirAvarta dazanakhaM mastake 'JjaliM kRtvA rAjAnaM jayavijayazabdena varddhayati, varddhayityA tanmahArtha mahArya mahAhaM prAbhRtam upanagati-gajJaH samIpe sthApayati / tataH khalu sa kanakaketU rAjA hRSTatuSTahRdayo harSavazavisarpahRdayo dhanyasya sArthavAhasya tanmahArthaM 3 yAvat prAbhRtaM 'paDicchai ' pratIcchati-svIkaroti, pratISya dhanya sArthavAhaM satkAra yati sammAnagati, satkRtya sammAnya tammai ' usmukaM' ucchu-zulkAbhAvapatra kenApi rAjapuruSeNAramAtkaro na grAhyaH' ityetadarUpamA bhApatra vitarati-dadAti vittIya taM prativisarjayati / chai, uvAgacchittA karayala jAva vaddhAvei, baddhAvittA taM mahatthaM 3 pADaM uvaNei ) isa ke bAda usa dhanya mArthavAha ne mahArtha sAdhaka, mahAmUlya evaM mahA purUSoM ke yogya-prAmRta-bheMTa ko sAtha meM liyA, aura lekara aneka puruSoM ke sAtha 2 ahicchannA nagarI meM vIca se hotA huA praviSTa huaa| nagarI meM praviSTa hokara yaha jahAM kanaka ketu rAjA the vahAM gayA vahAM jAkara umane rAjA ko donoM hAtha joDa kara namaskAra kiyA, aura jaya vijaya zabdoM ko uccAraNa karate hue unheM badhAI dii| badhAI dekara usane phira rAjA ke mamakSa apanI bheTa rkhdii| (tae se kaNagakeU rAyA haTTa tuTTa0 ghaNNassa satyavAhasma taM mahatthaM 3 jAva paDicchaha paDicchittA dhaNNaM satyavAhaM makkArei mammANei, sakAritA sammANittA uslukkaM vidharaha 2 paDivisajjei) kanakaketu rAjAne harSita evaM saMtuSTa hokara dhanyasArthavAha kI usa mahArtha sAdhaka mahAmUlya rAja yogya bheMTa jeNeva kaNagakeu rAyA taNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva vaddhAvei, baddhAvittA taM mahatthaM 3 pAhuDaM uvaNei) tyArapachI te dhasArthavAhe mahArtha sAdhaka bahu kiMmatI ane mahA purUpine yogya bheTa sAthe laine ghaNA mANasonI sAthe ahicchatrA nagarInI vaccenA bhAge (rAjamA) thaIne nagarImAM praviNa thayo. nagarImAM pravezIne te jyAM kanakaketu rajA hatA tyAM gaye. tyAM jaIne teNe rAjAne baMne hAtha jeDIne namaskAra karyA ane jaya vijaya zabdo uccAraNa karatAM temane vadhAI ApI. vadhAI ApyA pachI teNe rAjAnI sAme pitAnI bheTa mUkI dIdhI. (taeNaM se kaNagakeU rAyA haTTha tu40 ghaNNAsa satthavAhAsa taM mahatthaM 3 jAva paDinchai paDicchittA dhaNaM satyavAha samArei sammANei, sakAritA sammANittA ussukaM viyara3 2 paDivisajjei ) kanakaketu rAjAe harSita temaja saMtuSTa thaIne mahAI sAdhaka mahAmUlyavALI ane rAjAone mATe gya bheTa svIkArI lIdhI. svIkAra karyA bAda For Private and Personal Use Only
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 15 naMdiphalasvarUpanirUpaNam tataH khalu sadhanyaH sArthavAhastatra 'bhaMDaviNimayaM ' bhANDavinimaya bhANDAnAM krayANakavastUnAM vinimayam AdAnapradAna karoti, kRtvA 'paDibhaMDa' pratibhANDaMvinimayena prApta vastujAtaM gRhNAti, gRhItvA zakaTIzAkaTe bharati bhRtvA zakaTIzAkaTaM yojayati, yojayitvA sukha-sukhena-sukhapUrvakaM yauva campAnagarI-svanivAsasthAnaM tavopAgacchati, upAgatya mitrajJAtisvajanasambandhi parijanaiH saha 'abhisamannAgae' abhisamanvAgataH saMmilito vipulAn mAnuSyakAn kAmabhogAn bhuJjAno viharati / ko svIkAra kara liyaa| svIkAra karake phira unhoM ne dhanyasArthavAha kA satkAra evaM sanmAna kiyaa| satkAra sanmAna karake "kisI bhI rAja puruSa ko ina se kara nahIM lenA cAhiye isa prakAra kA zulka bhAva viSayaka AjJA patra" usake liye pradAna kiyA aura pradAna karake bAda meM use vahAM se vidA kara diyaa| (taeNaM se dhaNNe satyavAhe bhaMDaviNimayaM karei, karittA paDibhaMDa geNhai, geNhittA suhaM suheNaM jeNeva caMpA nayarI teNeva uvAgacchai ) isake bAda dhanyasArthavAha ne vahAM raha kara apanI RyANaka varatuoM kA vikraya kiyA aura usase prApta dravya se aura dUsarI vastuoM ko khriidaa| kharIda kara usane unheM gADI aura gADoM meM bharA bharakara unheM jutavAyA aura jutavAkara phira vaha vahAM se caMpAnagarI kI ora vopisa cala diyaa| (uvAgacchittA mittanAi0 a. bhisamannAgae viulAI mANussagAI kAmabhogAI bhuMjamANe viharaha) temaNe dhanyasArthavAhano satkAra temaja sanmAna karyuM. satkAra ane sanmAna karIne rAjAe "koIpaNa rAjapurUSa temanI pAsethI rAjakara le nahi" te pramANenI vyavasthA karatAM temane zuka mAphInuM AjJApatra lakhI ApyuM. tyArapachI tene tyAMthI javAnI AjJA ApI. (taeNaM se dhaNNe satyavAhe bhaMDaviNimayaM karei, karittA paDibhaMDaM geNhai, gaiNhitA suhaM suheNaM jeNeva caMpAnayarI teNeva uvAgacchai ) tyArabAda dhanyasArthavAhe tyAM rahIne potAnI kayANaka vastuone vecI ane tenAthI je dhana maLyuM tenAthI bIjI vastuo kharIdI lIdhI. vastuonI kharIda karIne teNe badhI vastuonI kharIdI karIne teNe badhI vastuone gADI temaja gADAomAM bharI ane tyArapachI gADI ane gADAone jotarAne tyAMthI caMpA nagarI tarapha pAchA ravAnA thaye. (uvAgacchittA mittanAi0 abhisamannAgae viulAI mANussagAI kAma bhogAI muMjamANe viharA) For Private and Personal Use Only
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 130 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtre tasmin kAle tasmin samaye sthavirAgamanam / dhanyaH sArthavAho dharma zrutvA pratibuddhaH san jyeSThaputraM kuTumbe sthApayitvA pravrajitaH, sAmAyikAdIni ekAdazAGgAnyadhIte / bahUni varSANi zrAmaNyaparyAya pAlayati, pAlayitvA mAsikyA saMle'khanayA ''tmAnaM juSTvA SaSTiM bhaktAni anazanena chatvA kAlamAse kAlaM kRtvA - " caMpAnagarI meM Akara vaha apane mitra, jJAti, svajana, saMbandhI parijanoM se milA aura vipula manuSya bhava saMbandhI kAma bhogoM ko bhogane lagA ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM therAgamaNaM, ghaNNe satthavAhe dhammaM soccA je puntaM kuTuMbe ThavettA pavvaie, sAmAiyamAiyAI ekkArasa aMgAI bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe anataresu devaloesa devatAe uvavanne mahAvidehe vAse sijjhihii jAva aMtaM kahi / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatte paznarasamassa nAyajjhayaNassa aMyamaThThe paNNatte timi ) usI kAla aura usI samaya meM vahAM para sthaviroM kA Agamana huA / dhanyasArthavAha ne unase dharma kA vyAkhyAna sunA sunakara vaha pratibuddha ho gayA aura pratibuddha ho karake phira vaha kuTuMba meM apane jyeSTha putra ko rakhakara dIkSita hokara usane sAmAyika Adi gyAraha aMgoMkA adhyayana kiyA / aneka varSo taka zrAmaNya paryAya kA pAlana kara 1 mAsa kI saMlekhanA se 60 bhaktoM kA anazana dvArA chedana karake kAla avasara kAla karake deva caMpA nagarImAM AvIne te potAnA mitra, jJAti, jana, saMbaMdhI parijanAne maLyA ane vipula manuSya bhavanA kAmabhoge bhAgavavA lAgyA. ( teNa kAleNaM teNaM samaparNa therAgamaNaM ghaNNe satyavAhe dhammaM socA je putta kuTuMbe ThavettA patraie, sAmAiyamAiyAI ekkArasagAI bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNa, pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe annataresu devaloesu devatA vavanne mahAvidehe vAse sijjhihira, jAva aMtaM karehii / evaM khala jaMbU ! samaNe bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM pannarasamassa ayamaThThe paNNatte tti bemi ) te kALe ane te samaye te nagarImAM sthavira| padhAryA. dhanyasA vAhe tenA sukhathI dharmanuM vyAkhyAna sAMbhaLyu...ane sAMbhaLIne tene pratibaMdha thayA. pratibuddha thaine teNe potAnA kuTuMbanA vaDA tarIke potAnA meATA putranInImaNuka karIne dIkSA maheNu karI dIkSA grahaNa karyAM bAda teNe sAmAyika vagere agiyAra agAnuM agraMthana karyuM' ane ghaNAM varSo sudhI zrAmaNya paryAyanuM pAlana karIne eka mAsanI lekhanAthI 60 bhaktonuM anazana vaDe chedana karIne kALanA vakhate For Private and Personal Use Only
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TokA a0 15 naMdIphalasvarUpanirUpaNam anyatareSu devalokeSu ' devattAe ' devatayA devatvena upapannaH / mahAvidehe varSe setsyati yAvat-sarvaduHkhAnAmantaM kariSyati / evaM khalu he jambUH ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa yAvat-siddhigatinAmadheya sthAna sammAptena paJcadazasya jJAtAdhyayanasya ayamayaH-pUrvokto mAtraH pajJaptaH 'ttivemi' iti bravImi vyAkhyA pUrvavat / 04 / iti zrI vizvavikhyAta - jagadvallabha-prasiddhabAcakapazcadazabhASAkalitalalitakalApAlApaka -pravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-bAdimAnamardaka zrIzAhU chatrapatikolhApurarAjapradatta 'jainazAstrAcArya ' padabhUSitakolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri jainAcArya jainadharmadivAkarapUjyazrI ghAsIlAlaprativiracitAyAM zrI jJAtAdharmakathAGgasUtrasyAnagAradharmAma tavarSiNyAkhyAyAM vyAkhyAyAM paJcadazamadhyayanaM samAptaM // 15 // loka meM deva kI paryAya se utpanna ho gyaa| mahAvideha kSetra se yaha siddha avasthA koprApta karegA-yAvat samasta duHkhoM kA anta karane vAlA hogA isa prakAra he jaMbU ! zramaNa bhagavAna mahAvIra ne ki jo siddhagati nAma ke sthAna ko pAsa kara cuke haiM isa paMdrahave jJAtAdhyayana kA yaha pUrvokta bhAva prajapta kiyA hai| aisA maiMne unake mukha se sunA hai so yaha paisA tumase kahA hai / / sU0 4 // / zrI jainAcArya jainadharma divAkara zrI ghAsIlAlajI mahArAjakRta " jJAtA___ dharmakathAGgasUtra"kI anagAradharmAmRtavarSiNI vyAkhyAkA paMdrahavA adhyayana samApta // 15 // kALa karIne devakamAM devanA paryAyathI janma pAme. mahAvideha kSetrathI te siddha avasthA prApta karaze yAvatu badhA duHkhene te anta karanAra thaze. A rIte he jaMbU ! zramaNa bhagavAna mahAvIre ke jeoe siddhigati nAmanA sthAna meLavI lIdhuM che-A paMdaramA jJAtAdhyayanane A pUrvokta bhAva nirU pita karyo che, meM je pramANe teozrInA mukhathI sAMbhaLyuM che te pramANe ja tabhArI mA 21 yu cha. // sUtra 4 // jainAcArya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta jJAtAdhyayana sUtranI anagAradharmAmRtavaSiNI vyAkhyAnuM paMdaramuM adhyayana samApta .15 For Private and Personal Use Only
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // atha SoDazAdhyayanaM prArabhyate // ukta paJcadazAdhyayanam, tatra viSayasaGgo'narthasya kAraNamityupadiSTam iha por3azAdhyayane tu tadviSayanidAnamanarthasya mUlaM bhavatItyucyate, ityevaM sambandhena prasaGgataH prAptasyAsyAdhyayanasya prathamaM sUtramAha - ' jaiNaM bhaMte!' ityAdi / mUlam - jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM pannarasamassa nAyajjhayaNassa ayamaTTe paNNatte solasamasta NaM bhaMte NAyajjhayaNassa NaM samaNeNa bhagavayA mahAvIreNa jAva saMpatteNaM ke adre paNNatte ?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMpA nAmaM nayarI hotthA, tIseNaM caMpA nayarIe bahiyA uttarapuratthime disibhAe subhUmibhAge ujjANe hotthA, tattha NaM caMpA nayarIe tao mAhaNA bhAyaro parivasaMti, taM jahA- some somadatte somabhUI, aDDA jAva aparibhUyA riuvveya jAva supariniDiyA, tesi NaM mAhaNANaM tao bhAriyAo hotyA, taM jahA - nAgasirI bhUyasirI jakkhasirI solahavAM adhyana prAraMbha pandrahavAM adhyana samApta ho cukA aba solahavAM adhyana prAraMbha hotA hai / paMdrahaveM adhyana meM viSayasaMgha anartha kA kAraNa kahA gayA hai- aba solahaveM adhyana meM viSaya nidAna anartha kA kAraNa hotA hai yaha spaSTa kiyA jAyagA / isa saMbandha se AyA huA isa adhyayana kA yaha prathama sUtra hai ' jahaNaM bhate / ' ityAdi / sALanuM adhyayana prAraMbha paMdaramuM adhyayana purUM thAya che. have seALakhuM adhyayana prAraMbha thAya che. padaramAM adhyayanamAM viSayasaMgane ananuM kAraNu khatAvavAmAM AvyuM che. have seALamA adhyayanamAM viSaya-nidAna ananuM kAraNa hAya che, A vAta spaSTa karavAmAM Avaze. A viSayane lagatuM A adhyayananuM paheluM sUtra A che: jaNaM bhaMte ityAdi For Private and Personal Use Only
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAramA vigI TI0 0 16 dharmamadhyanagAramaritavarNanam // sukumAla jAva tesi NaM mAhaNANaM iTAo 5, vipule mANu. ssae jAva viharaMtiM / taeNaM tesiM mAhaNANaM annayA kayAI egayao samuvAgayANaM jAva imeyArUve miho kahAsamullAve samuppajisthA, evaM khalu devANuppiyA ! amhaM ime viule dhaNe jAva sAvatejje alAhi jAva AsattamAo kulavaMsAo pakAmaM dAuM pakAmaM bhottuM pakAmaM paribhAeuM taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA ! annamannassa gihesu kallAkalliM viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAviuM uvakDAvittA paribhuMjamANANaM viharittae, annamannassa eyamaTuM paDisuNeti parisu. NittA kallAkalliM annamannassa gihesu vipulaM asaNa4 uvkkhddaa|ti, uvakkhaDAvittA paribhujamANA viharaMti, taeNaM tIse nAgasiroe mAhaNIe annayA bhoyaNavArae jAe yAvi hotthA, taeNaM sA nAgasirI vipulaM asaNaM4 uvakkhaDeti uvakkhaDittA egaM mahaMsAlaiyaM tittAlAuyaM bahusaMbhArasaMjuttaM NehAvagADhaM uvakkhaDei uvakkhaDittA egaM biMduyaM karayalaMsi AsAei AsAittA taM khAraM kaDuyaM akkhajaM abhojjaM visabbhUyaM jANittA evaM vayAsI-dhiratthu NaM mama nAgasirIe ahannAe apunnAe dUbhagAe dUbhagasattAe dUbhagaNiboliyAe jIeNaM mae sAlaie bahusaMbhArasaMbhie nehAvagADhe uvakkhaDie, subahudavakkhae, nehakkhae ya kae, taM jaiNaM mama jAuyAo jANissaMti to NaM mama khisissaMti taM jAva tAva mama jAuyAo Na jANati tAva mama seyaM eyaM sAla For Private and Personal Use Only
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ............ mAtAdharmakathAsUce iyaM tittAlAu ya bahusaMbhAraNehakayaM egaMte govettae annaM sAlaiyaM mahurAlAuyaM jAva nehAvagADhaM uvakkhaDettae, evaM saMpehei saMpehittA taM sAlaiyaM jAva govei, annaM sAlaiyaM mahurAlAuyaM uvakkhaDei, tesiM mAhaNANaM vhAyANaM jAva suhAsaNavaragayANaM taM vipulaM asaNaM4 parivasei, taeNaM te mAhaNA jimiyabhuttuttarAgayA samANA AyaMtA cokkhA paramasuibhUyA sakammasaMpauttA jAyA yAvi hotthA, taeNaM tAo mAhaNoo pahAyAo jAva vibhUsiyAo taM vipulaM asaNaM 4 aahaaroti AhArittA jeNeva sayAiM2 gehAiM teNeva unAgacchai uvAgacchittA sakammasaMpauttAo jAyAo ||suu01|| TokA-zrIjambUsvAmI zrImudharmasvAminaM pRcchati-yadi khalu he bhadanta != he bhagavan zramaNena bhagavatA mahAvIreNa yAvat siddhigatinAmadheyaM sthAnaM saMprAptena paJcadazasya ayam-uktarUpaH, arthaH prajJaptaH, poDazasya khalu jJAtAdhyayanasya zramaNena bhagavatA mahAvIreNa yAvat siddhigatinAmadheyaM sthAnaM saMprAptena ko'rthaH prajJaptaH ?, TIkArtha-(jaiNaM bhaMte / samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM pannarasamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNgatte solasamassa NaM bhaMte? NAyajjhayaNassaNaM samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMttaNa ke aDhe paNNatte? evaM khalu jaMbU ? ) zrI jaMbU svAmI sudharmAsvAmI se pUchate haiM ki bhaMdata / zramaNa bhagavAna mahAvIrane jo ki siddhi gati nAmaka sthAnako prApta ho cuke haiM pandrahaveM jJAtAdhyayanakA yaha pUrvoktarUpase artha nirUpita kiyA hai to ___ -( jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM pannarasamassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNatte solasamassa gaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa gaM samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke aDhe paNNatte ? evaM khalu jaMbU !) zrI aMbU svAmI sudharmA svAmIne pUche che ke he bhadUta! zramaNa bhaga vAna mahAvIra ke jeo siddhigati nAmaka sthAnane meLavI cUkayA che-padaramA rAtAdhyayana A pUrveta rUpe artha nirUpita karyo che te te zamaNu bhagavAna For Private and Personal Use Only
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TokA a0 16 dharmarudhyanagArasaritavarNanama 135 . zrIsudharmAsvAmI kathayati-' evaM khalu jaMbU' ityAdi ! evaM khalu he jambUH ! tasmin kAle tasmin samaye campA nAma nagarI AsIt , tasyAH khalu campAyA nagaryA bahiruttarapaurastye digbhAge subhUmibhAganAmaka mudyAnamAsIt , tatra khalu campAyAM nagaryAM trayo brAhmaNA bhrAtaraH parivasanti, tad yathA (1) somaH, (2) somadattaH, (3) somabhUtiH, te ki bhUtAH-ADhayAM dhanavantaH yAvad-aparibhUtAH, tathA-'riuvveya jAra' Rgveda-yajurvedasAmavedAvedeSu sAGgogaGgeSu supari. niSTitAH / teSAM khalu brAhmaNAnAM tisrobhAryA Asana , tad rAdhA-(1) nAgazrIH, solahaveM jJAtAdhyana kA ha bhadaMta ? unhIM zramaNa bhagavAna mahAvIrane ki jo siddhi gati nAmaka sthAna ko prApta ho cuke haiM kyA bhAva artha prati. pAdita kiyA hai ? isa prakAra ke jaMbU svAmI ke prazna kA uttara dete hue sudharmAsvAmI unase kahate haiM ki jaMbU ! (teNaM kAleNaM tegaM samaeNaM caMpA nAmaM nayarI hotyA, tIseNaM capAe bahiyA uttarapurathime disibhAe su. bhUmibhAge ujjANe, hotthA, tatya NaM caMpAe nayarIe tao mAhaNA bhAya rA parivasaMti ) usa kAla aura usa samaya meM caMpA nomakI nagarI thii| usa caMpA ke bAhira IzAna koNa meM subhUmi bhAga nAma kA udyAna thaa| usI caMpA nagarI meM tIna brAhmaNa bhAi rahate the (taM jahA) unake nAma ye haiM-(some somadatte somabhUI ) soma, somadatta, aura somabhUti (ar3A jAva aparibhRyA) ye saba dhana dhAnyAdi saMpanna evaM jana mAnya (riubveya, jAva supariniTTiyA ) ye sabake saba Rgveda Adi cAro vedoM mahAvIre-ke jeo siddhigati meLavI cUkayA che-LamA jJAtAda canane zo artha nirUpita karyo che? A rIte jaMbU svAmInA praznane sAMbhaLIne sudhamAM svAmI temane uttara ApatAM kahe che ke he jabU! ( te NaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMpA nAmaM nayarI hotyA, tIseNaM caMpAe bahiyA uttarapuratthime disibhAe sabhUmibhAge ujjANe, hotthA tattha NaM nayarIe tao mAhaNA bhAyarA parivasaMti ) te kALe ane te samaye caMpA nAme nagarI hatI te caMpA nagarInI bahAra izAna koNamAM subhUmibhAga nAme udyAna hatuM te caMpA nagarImAM traNa mAjhae mAyo 2utA . ( taMjahA ) tamanA nAma mA pramANe che-(some somadatte sobhUmaI ) sema, semihatta, mane somabhUti. (aDDhA jAva aparibhUyA ) temAtra dhanadhAnya vagerethA sapanna tama namAnya tA. (riuThaveya, jAva supariniTTiyA ) te traye vaha gere yAre vedAnA saa| jJAtA tA. (tesi gaM mAjhNA * tabhI bhAripAmI hotyAta mahA-nAgasirI, bhUpasirI For Private and Personal Use Only
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 136 jJAtAdharmakathAsUtre " , (2) bhRtazrI:, (3) yakSazrIva, tAH kiM bhUtAH sukumArapANipAdAH yAvat- sarvAGgasundaryai:, teSAM khalu brAhmaNAnAmiSTAH = kamanIyAH, vipulAn mAnuSyakAn yAvat kAmabhogAn bhuJjAnA viharanti / 3 tataH khalu teSAM brAhmaNAnAmanyadA kadAcidekataH samupAgatAnAM yAvat ayamenUpaH = vakSyamANasvarUpaH mithaH parasparaM kathAsamullApaH = vArtAlApaH samudapadyata evaM khalu he devAnupriyAH ! asmAkamidaM vipulaM dhanaM gaNimadharimameyaparichedha bhedAccaturvidhaM yAvat ' sAvatejje ' svApateyaM - padmarAgAdirUpaM vA atra yAvatpadabodhyaM kanakasuvarNaratnAdikaM tathA mauktikAdikaM ca vidyate kiMbhUtaM tadisyAha- alAhi paryApta=paripUrNa yAvat-AsaptamAt kulavaMzAt = saptama vaMza paryantaM - , 1 1 ke acche jAnakAra the / ( tesiNaM mAhaNANaM tao bhAriyAo hotthA-taM jahA - nAgasiro, bhRyasirI, javakhasirI, sukumAla jAva tesi NaM mAhANaM iTThAo 5 vipule mA0 jAva viharaMti ) ina tInoM brAhmaNoM kI tIna striyAM thI / unake nAma ye haiM / - nAga zrI, bhUta zrI, aura yakSa zrI, ye saba sukumAra karacaraNavAlI thI yAvat sarvAGga, sundara thIM / ye tInoM brAhmaNa inake sAtha manuSyabhava saMbandhI kAma bhAgoM ko bhogate hue AnaMda se rahate the / (tapaNaM tesiM mAhaNANaM annayA kamAI egaya o samuvAgayANaM jAva imeyArUve miho kahAsamullAve samupajitthA ) eka dina kI bAta hai ki jaba ye tIno bhAI eka jagaha baiThe hue the taba inakA paraspara meM isa prakAra kA vicAra calA - ( evaM khalu devANupiyA | amhaM ime viule dhaNe jAva sAvatejje alAhijAba AsattabhAo kula javakhasirI, sukumAra jAtra tesi NaM mAhaNANaM iTThAo5 vipule mA0jAva viharaMti) A traNe brAhmaNeAne traNa strIe! hatI. temanAM nAme A pramANe che. nAgazrI, bhUtazrI, ane yakSazrI. te traNe cukeAmaLa hAtha ane pagavALI hatI ane badhAM aMge temanAM sudara hatAM. traNe brAhmaNe temanI sAthe manuSya bhavanA kAmabhoga bhAgavatAM sukhethI rahetA hatA ( taraNaM tesiM mAhaNANaM amnayA kayAI egayao samunAgayANaM jAva imeyArUve miho kAsamu samupajjitthA ) eka divasanI vAta che ke teo traNe bhAI eka sthAne beThA hatA tyAre . tee paraspara A jAtanA vicAra karavA lAgyA ke~ ( evaM khalu devAzupiyA ! aI ime viu ghaNe jAva sAvatejje alAhi For Private and Personal Use Only
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradhAmRtaSiNI TI0 bha016 dharmarucyanagAracaritavarNanam 137 makAmaM dAtuM, makAmaM bhoktuM prakAmaM paribhAjayitum tataH = tasmAt zreyaH = zreyaskaraM khalu asmAkaM he devAnupriyAH ! anyonyasya = parasparasya gRheSu 'kallAkalliM' kalyAkalyaM pratidivasaM vipulaM = bahulam , azanaM pAnaM khAdya svAdhaM ' uvakkhaDA' upaskAyuparibhujAnAnAM vihartum / anyonyasya parasparasya etamarthaM te trayo bhrAtaro brAhmaNAH matizrRNvanti-svIkurvanti pratizrutya ' kallAkalli' ghaMsAo pakAmaM dAuM pakAmaM bhottuM pakAmaM paribhAeu-taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA / annamannassa gihesu kallAkalliM vilaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAviu) he devAnupriyo ! apane pAsa vipulamAtrA meM, gaNima, dharima, meya, evaM paricchedyarUpa cAroM prakAra kA dhana hai, yAvat padmarAga AdirUpa sthApatya bhI haiM, kanaka,suvarNa,ratna,maNimauktika Adi saba kucha hai-aura vaha itanA adhika hai ki sAta pIDhI taka bhI yadi khUba dAna diyA jAve, paiTha 2 khUba khAyA jAve-aura usakA hissA bhAga bhI kara diyA jAve-to bhI vaha samApta nahIM ho sakatA hai| isaliye hama logoM ko ucita hai ki hama loga prati dina eka dUsare ke ghara para azana, pAna, khAdya evaM sthAdyarUpa caturvidha AhAra vipula mAtrA meM dhanavAveM aura ( uvakkhaDAvittA paribhujamANANaM viharittae ) banavA kara usa kA bhojana kreN| ( annamannassa eyamaDhe paDisuNeti ) isa prakAra kA Apasa kA vicAra unhoMne eka dUsare kA svIkAra kara liyaa| jAva AsattamAo kulavaMsoo pakAmaM dAuM pakAmaM bhottaM pakAmaM paribhAeuM taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA ! annamannassa gihesu kallAkalliM viulaM asaNaM pANaM khAima sAimaM upakhaDAviuM) he devAnupriye ! ApaNI pAse puSkaLa pramANamAM gaNima, dharima, meya, ane parichedya rUpa cAre jAtanuM dhana che. yAvat padmarAga vagere rUpa sthApatya pa . na suvaNa, 2tna, ma, mAtI, pore 5dhu cha-mana 2 cha te eTaluM badhuM che ke sAta peDhI sudhI paNa je puSkaLa pramANamAM dAna karavAmAM Ave chatAM te khUTaze nahi. ethI amane e gya lAge che ke ame badhA dararoja ekabIjAne ghera azana, pAna, khAdya ane svAdyarUpa cAra jAtanA maalaa| pu041 prabhAmA manApAvI mane ( uvakkhaDAvittA paribhujamANANaM viharittae ). manAvAvIna bhIsa. ( annamannassa eyamaTuM paDisuNe ti) mA zata badhAe ekamata thaIne vAta svIkArI lIdhI. For Private and Personal Use Only
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ve jJAtAdharmakathAsUtre kalyA kalyaM pratidivasam anyonyasya gRheSu vipulamarAnAdikamupaskArayanti / upaskArya paribhuJjAnA viharanti / tataH khalu tasyA nAgazriyo brAhmaNyA anyadA= kadAcidanyasmin samaye ' bhoyaNavArae 'bhojanavArakaH bhojayituM niyamito divaso bhojanavArakaH jAtaH = samAyAtazvApyabhavat, tataH khalu sA nAgazrIH vipulamazanaM pAna khAdyaM svAdyamupaskaroti-niSpAdayati, upaskRtya ekaM mahat ' sAlaiyaM ' sAracitaM - sAreNa rasena citaM yuktaM yadvA - zAradikaM = zaradRtu bhavaM ' tittAlAuaM ' tiktAlAbukaM = nimbAdivat tiktarasayuktatumbIphalaM bahusaMbhArasaMyukta=bahubhiH= aneka vidheH saMbhAradravyaiH zAkAdau svAdasugandhavizeSArthaM hihumethikAjIrakAdIni vyAghArakadravyANi nikSipyante, tairmizritaM, 'hAvagADhaM' snehAvagADhaM ghRtAdilAvi tam (yuktam) ' ubakkhaDe ' upaskaroti, upaskRtyaikaM vindukaM karatale samAdAya ( paDiNittA kallA kalli annamannassa gihetu viulaM asaNa 4 ucakkhaDAveti ) svIkAra karake aba ve eka dUsare ke ghara para vipula mAtrA meM niSpanna hue azanAdirUpa catuvidha AhAra ko khAne pIne lge| (taeNaM tIse nAgasirIe mAhaNIe annayA bhoyaNavArae jAe yAvi hotthA ) kisI eka dina nAgazrI brAhmaNI kI bhojana banAne kI bArI AI ( taraNaM sA nAgasirI viulaM asaNaM 4 ucakkhaDeMti) so usa dina usane vipula mAtrA meM cAroM prakAra kA AhAra banAyA ( ubakkhaDitA egaM mahaM sAlaiyaM tittAlAuaM bahusaMbhAra saMjuttaM NehAvagADhaM uvakkha Dei) AhAra banAkara phira usane zaradaRtu meM utpanna huI athavA rasa se sarasa banI huI tiktarasatuMbI kA zAka banAyA aura usameM svAda evaM sugaMdhi ke nimitta hIMga, maithI, jIre Adi kA vadhAra diyaa| use khUba adhika ghRta meM chokA thA isaliye ghRta usake Upara taira rahA thA / ( paDiNittA kallA kalli annamannassa gihesu viulaM asaNa 4 ukkhaDAveMti ) svIkArIne tee ekabIjAne ghera puSkaLa pramANamAM azanapAna vagere cAra jAtanA AhArIne khAvA-pIvA lAgyA. ( taraNaM tIse nAgasirIe mAhaNIe annayA bhogaNavArae jAe yAni hatthA ) koI eka divase nAgazrI brAhmaNIne bhejana taiyAra karavAnA cha Avye ( taraNaM sA nAgasiri viu asaNaM 4 uvakaDe ti ) teSu te hivase puNDaja pramANamAM cAre jAtanA AhAra manAvyA. (uvakkhaDitA egaM mahaM sAlaiyaM tittAlAuaM bahusaMbhAra sajutaM nehAvagADhaM uDe AhAra banAvIne teNe zaratlR RtumAM utpanna thayelI atha te rasA sarasa thayelI tiktarasavALI tuMtrInuM zAka banAvyu ane temAM rada ane sugadhInA mATe hIMga, methI, jIrUM vagerenA vaghAra dIdhA hatA eTale tenI For Private and Personal Use Only
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org " nagaracataviNI TI0 2016 dharmaruyyanagAracaritavarNanam kas AsvAdayati asvAya tat kSAraM kaTukamasvAdyamabhojyaM viSabhUtaM jJAtvA evamatrAdItdhigastu mAM nAgazriyamanyAmapuNyAM durbhagAM 'dubha sattAe' durbhagasatvAM durbhagaM= niSphalaM santaM balaM yasyAH sA tAM vyarthaparizramAnityarthaH ' dUrbhAgaNibolie ' durbhaganimbagulikA nimvaphalikA, tadvad durbhagA tAM= janairanAdaraNIyAmityarthaH, atra dvitIyArthe SaSThI prAkRtasyAt, 'jIe ' yathA khalu mayA zAradikaM bahusaMbhAradravyasaMbhRtaM snehAva( uvakkhaDitA evaM biMduyaM karayalaMsi AsAei) jaba vaha taiyAra zAka ho cukA taba usane usameM se eka bindu mAtra zAka apanI hathelI para rakhA aura phira use cakhA - (AsAittA taM khAraM kaDuyaM akkhajaM abhojaM visambhUyaM jANittA evaM vayAsI-dhiratyu NaM mama nAgasirIe ahanAe, apunnAe dUra bhagAe dubhagasattAe dubhagaNiboliyAe jIeNaM mae sAlaie bahu saMbhAra saMbhie nehAvagADhe ucakkhaDie) cakhakara use jJAta huA ki yaha zAka to bahuta khArA hai, bahuta adhika kaDuA hai| khAne ke yogya nahIM hai bhojana meM lene ke lAyaka nahIM hai, yaha to viSa jaisA hai aisA jAnakara usane mana hI mana vicAra kiyA usa vicAra meM usane kahA- mujha nAgazrI ko dhikkAra hai, maiM adhanyA aura apuNyA hU~ / janoM ke dvArA Adara pAne yogya nahIM hU~ / mere isa bala ko bAra 2 dhikkAra ho - merA yaha bala bilakula niSphala hai maiMne jo isa zAka ke banAne meM itanA udyama kiyA hai vaha merA sarvathA niSphala gyaa| jisa prakAra nIma Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir upara ghI vastu hunu (akkhaDitA evaM viduyaM karayala si AsAei ) kyAre zAka taiyAra thaI gayuM. tyAre teNe temAMthI phakta eka TIpA jeTaluM zAka peAtAnI hatheLI upara laIne cAkhyuM. ( AsAittA taM khAraM kaDuyaM akkhajjaM abhojjaM visambhUyaM jANittA evaM vayAsI - dhirathu NaM mama nAgasirIe ahannAe, apunnAe, durabhagAe dUbhagasattAe bhagajiboliyAe jIeNaM mae sAlaie bahusaMbhArasaMbhie nehAvagADhe ubakkhaDie) cAkhavAthI tene lAgyuM ke A zAka te khUba ja khArUM che, khUba ja kaDavuM che, bhAvAsAya nathI, lobhanamA abha lAge tevu nathI, yA to aura bhevu che, Ama jANIne teNe pAtAMnA manamAM ja vicAra karyAM ane vicAra karatAM teNe potAnI jAtane ja A pramANe kahyuM kemane-nAgazrIne-dhikAra che, huM kharekhara adhanyA temaja apuNyA chuM. huM leAkeA dvArA Adara meLavavA lAyaka nathI. mArA A baLane vAravAra dhikkAra che, mArUM A khaLa sAva nakAmuM che. zAka taiyAra karavAmAM jeTalA me' zrama karyAM che te badhA nakAmA gayA, jema zrIma For Private and Personal Use Only
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10 bAtAdharmakathAsUtre gADhamupaskRtaM, tena subahudravyakSayaH-hiGgunIrakAdidravyanAzaH, snehakSayA ghRtAdikSayazcakRtaH, tat-tasmAt yadi khalu mama 'jAuyAo ' yAtRkAH, devarabhAryAH jJAsyanti, 'toNaM' tarhi khalu mama 'khisissaMti khisiSyanti-nindA kopaM ca kariSyanti, tat-tasmAt yAvanmama yAtRkA na jAnanti, tAvanmasa zreyaH-ucitaM etat zAradikaM tiktAlAbukaM bahusaMbhArasnehakRtam ekAnte 'govettae' gopayitum , anyat zAradikaM madhurAlAvukaM madhuratumbIphalaM yAvat snehAvagADhamupaskartum / evaM kI nibaulI kisI manuSya kI dRSTi meM Adara pAne yogya nahIM hotI hai usI prakAra meM bhI janoM dvArA anAdaraNIya banI huuN| jo maiMne zarad kAlika athavA sarasa isa tuMbI phala kA hiGgu, jIrakAdi dravyoM se yukta aura ghRtAdi se yukta zAka banAyA hai (subahuvvakkhae, nehakkhae ya kae) isa ke banAne meM maiMne vyartha hI bahuta se higu jIre maiMthI Adi dravya kA aura ghRta kA vinAza kiyA hai| (taM jANaM mamaM jAuyAo jANissaMti, to, NaM mama khisissaMti) isa bAta ko yadi merI devarAnI jAne gI to ve mere Upara gussA hogI aura mero niMdo kreNgii| (taM jAva tAva mamaM jAuyAo Na jANaMti tAva mamaM seyaM eyaM sAlaiyaM tittAlAuya bahusaMbhAraNeha kayaM egaMte govettae) isaliye mujhe aba yahI ucita hai ki maiM isa zAradika tiktolAbu ke zAka ko jo bahuta saMbhAra evaM ghRta DAlakara banAyA haiM kisI ekAnta sthAna meM chupAkara rakha dU~ aura DAnI lIMboLI mANasanI sAme Adara meLavavA yogya gaNAtI nathI te pramANe huM paNa mANase dvArA Adara prApta karavA lAyaka rahI nathI. eTale ke huM lekenI sAme anAdaraNIya thaI gaI chuM. meM zaradu kAlika athavA sarasa tuMkhInA phaLanuM hIMga, jIruM vagere dravyathI yukta ane ghI vagerethI yukta zAka anAvyuM che (subahu davvakkha e nehakkha e ya kae) mene taiyAra 42vAmA meM vyartha hIMga, jIrU, methI vagere temaja ghI vagere vastuone durvyaya karyo che ( jaiNaM mamaM jAuyAo jaNissa ti, to NaM mama khisirasati) ne bhArA derANIne A vAtanI jANa thaze te teo cokkasa mArA upara gusse thaze ane mArI niMdA karaze. (taMjAva tAva mamaM jAuyAo Na jANaMti tAva mamaM seyaM evaM sAlaiyaM vittolAuya bahu saMbhAraNehakayaM egaMte govettae ) ethI atyAre mane e ja yogya lAge che ke A zAradika tiktalAvyuM ( kaDavI tuMbaDI) nA zAka ne-ke je khUba ja sarasa ghI nAkhIne vadhAravAmAM manyu cha- ta25 chupAyAne bhUI 66 bhane nA yAme (annaM sAlaiyaM For Private and Personal Use Only
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 141 garadharmAmRta TI0 a0 16 dharmarucyanagAracaritavarNanam saMprekSate = vicArayati, saMprekSya tat zAradikaM yAvad tikkAlAnukaM gopayati=kacit samAcchAdya dharati anyat zAradikaM madhurAlAvukamupaskaroti = randhayati zezabArAdibhiH saMskaroti / teSAM brAhmaNAnAM yAvat sukhAsanavaragatAnAM nijanijAsanesukhopaviSTAnAM tad vipulamazana pAna khAdyaM svAdyaM pariveSayati teSAM bhojanAvasare bhojanapAtre dadAtItyarthaH / tataH khalu te brahmANAH 'jimiyattu ttaragayA' jimita usake sthAnapara (annaM sAlaiyaM mahurAlAuyaM jAva nehAvagADhaM uvakkhatae) dUsarI zAradika madhura tuMbar3I kA zAka hIMga, jIre aura maiMthI kA vaghAra lagAkara ghRta meM tairatA huA banAe~ ( evaM saMpehei, saMpehittA taM sAlai ya jAva gopei annaM sAlaiyaM mahurAlAuyaM uvakkhaDei tesiM mahaNAnaM pahAyANaM jAva suhAsanavaragayANaM taM vipulaM asaNaM 4 parive sei ) aisA usane vicAra kiyA vicAra karake usa zAradika kaDabI tuMbaDI ke bahuta saMbhAra evaM ghRta yukta zAka ekAnta meM chupAkara rakha diyA aura dUsarI zAradika madhura tuMbaDI kA zAka hIMga jIre aura maithI kA vaghAra lagAkara ghRta meM tairatA huA banA liyaa| itane meM ve tInoM brAhmaNa snAna Adi se nibaTa kara bhojana zAlA meM Akara apane 2 Asana para zAMti ke sAtha baiTha gaye / unake baiThate hI usane unheM azana AdirUpa cAroM prakAra kA AhAra thAloM meM parosA (taeNaM te mAhaNA jimiya bhuttattarAgayA samANA AyaMtA cokkhA parama sui - maharAlA jAva nehAvagADhaM uvakkhaDettae) bhI zArahika bhIDI tUjaDInu ghI upara tarI rahyuM che evuM zAka hIMga, jIrUM ane methImAM vaghArIne banAuM, ( evaM saMpehe, saMpettA taM sAlAi ya jAva govei, annaM sAlaiyaM mahurAlAuyaM ukkhaDe, tersi mAhaNANaM vhAyANaM jAtra suhAsanavarayANaM taM vipulaM asaNaM 4 parivesei ) A jAtanA teNe vicAra karyo, vicAra karIne te zAki kaDavI tuMbaDInA sarasa ghImAM vaghArelA zAkane eka tarapha chUpAvIne mUkI dIdhuM ane khIcha zAhika mIThI tuMbaDI-dUdhI-tuM hIMga, jIrUM ane methInA vaghAra karIne upara ghI taratuM zAka banAvyuM. eTalAmAM te te traNe brAhmaNeA snAna vagerethI paravArIne bheAjanazALAmAM AvIne potapotAnA Asana upara zAMtithI esI gayA. temane esatAM ja teNe tene azana vagere rUpa cAre jAtanA AhAra cALImAM pIrascA, For Private and Personal Use Only
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAtAdharmakathAjasva bhuktottaragatAH bhojanAnantaraM bahirAgatAH santaH 'AyaMtA' AcAntAH kRtaculukAH ' cokkhA ' cokSA-makSAlitahastamuvAH paramazucibhUtAH 'sakammasaMpauttA' svakarmasaMprayuktAH svasvakAryasaMlagnA jApAcapyabhavat / tataH khalu tAH brAhmaNyaH snAtAH yAvat vastrAlaMkAravibhUSitAstad vipulamazana pAna khAdya svAyam AhArayanti-AhArakurvanti bhuJjate sma / Ahatya, yauva svakAni svakAni gRhANi= AvAsabhavanAni tatraivopAgacchanti, upAgatya svakarmasaM prayuktA jAtAH // sU0 1 // mUlam-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dhammaghosA nAma therA jAva bahaparivArA jeNeva caMpA nAmaM nayarI jeNeva subhUmibhAge bhUyA sakammasaMpauttA jAyA yAvi hotthA) Ahora jaba paroso jA cukA-tapa una sabane use khAyA pIyA-aura khA pIkara jaba ve nipaTa cuke taba unhoMne kullA Adi kara apane mu~ha kA prakSAlana kiyA-aura hAthoM ko sAphakara ve apane 2 kArya meM laga gye| (taeNaM tAo mAhaNIo hoyAo jAva vibhUsiyAo taM vipulaM asaNaM 4 AhAre ti, AhArittA jeNeva sayAI 2 gehAI teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA sakamma saMpauttAo jAyAo) isake bAda una brahmaNiyoMne jo ki pahile se hI snAna kara cukI thI aura apane 2 zarIra ko sundara veSa. bhUSA se susajita kiye hue thI, usa vipula azanAdirUpa caturvidha AhAra ko khAyA-aura khAkara ke phira ve apane 2 vAmabhavanoM meM calI gaI-vahAM jAkara apane 2 ve saba kAma meM laga gaI // sUtra 1 // . (taeNaM te mAhaNA jimiya muttuttarAgayA samANA AyaMtA, cokkhA paramamuha bhUyA sakammasaMpauttA jAyA yAvi hotthA) AhAra jyAre pIrasAI gaye tyAre teo traNe jamyA ane jamI para vArIne ke gaLA vagere karIne hAtha mAM sApha karyA ane hAtha meM sApha karIne teo traNe pitApitAnA kAmamAM parovAI gayA. (taeNaM tAo mAhaNIo vhAyAo jAba vibhUsiyAo taM vipulaM asaNaM4AhAritA jeNeva sayAiM2 gehAI teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA sakammasaMpauttAo jAyAbho) tyArabAda te brAhmaNIee-ke jeoe pahelAM snAna karIne potAnA zarIrane suMdara vastrothI zaNagAryuM hatuM-te puSkaLa pramANamAM banAvavAmAM Avela azana vagere rUpa cAra jAtane AhAra karyo. AhArathI paravArIne teo potapotAnA vAsabhavanamAM jatI rahI ane tyAM jaIne teo sarve pitapotAnA kAmamAM parovAI gaI hasU015 For Private and Personal Use Only
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khama gAra mativarSiNI TI0 40 16 dharmadhyagAzcaritavarNanam ujjANe teNeva uvAgacchati 2 ahApaDiruvaM jAva viharaMti, parisA niggayA, dhammo kahio, parisA paDigayA, taraNaM tesiM dhammaghosANaM therANaM aMtevAsI dhammaruI nAma aNagAre orAle jAva teulesse mAsaM mAseNaM khamamANe viharaha, taeNa se dhammaruI aNagAre mAsakhamaNapAraNagaMsi paDhamAe porisaei sajjhAyaM karei bIyAe porisIe evaM jahA goyamasAmI tava uggAi uggAhittA taheva dhammaghAse theraM Apucchai jAva caMpAe nayarIe uccanIyamajjhimakulAI jAva aDamANe jeNeva nAgasirIe mAhaNIe gihe teNeva aNupaviTThe, taraNaM sA nAgasirI mAhaNI dhammaruiM ejamANaM pAsai pAsittA tassa sAlaiyassa bahusaMbhArasaMbhiyassa hAvagADhasta tittakaDuyassa paTThavaNaTTayAe haTTatuTThA uDAe uTThei uTTittA jeNeva bhaktaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA taM sAlaiyaM tittakaDuyaM ca bahusaMbhArasaMbhiyaM NehAvagADhaM dhammaruissa aNagArassa DiggahaMsi savvameva nisirai, taraNaM se dhammaruI aNagAre ahApajjatamitikaTTu NAgasirIe mAhaNIe gihAo paDinikkhamai paDinikkhamittA caMpAe nayarIe majjha majjheNaM paDinikkhamai jeNeva subhUmibhAge ujjANe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dhammaghosassa adUrasAmaMte annapANaM paDilehei paDilehitA annapANaM karayalaMsi paDidaMsei, taraNaM te dhammaghosA therA sAlaiyassa jAva nehAvagADhassa gaMdheNaM For Private and Personal Use Only 143
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtre abhibhUyA samANA tao sAlaiyAo jAda nehAvagADhAo evaM biMduNaM gahAya karayalaMAMsa AsAei / tittagaM khAraM kaDuyaM akhajjaM abhojjaM visabhUyaM jANittA dhammaruDaM aNagAraM evaM vayAsI-jairNa tumaM devANuppiyA ! evaM sAlaiyaM jAva nehAvagADhaM AhAresi to NaM tumaM akAle cetra jIviyAo vavarovijjasi, taM mA NaM tumaM devANuppiyA ! imaM sAlaiyaM jAMba AhArehi, mA NaM tumaM akAle ceva jIviyAo vavarovijjehi, taM gaccha NaM tumaM devANupiyA ! imaM sAlaiyaM egaMtamaNAvAe aJcitte thaMDile paridvavehi parivavittA annaM phAsuyaM esaNijjaM asaNaMpANaM khAimaM sAimaM paDigahittA AhAraM AhArehi // sU0 2 // TIkA' teNaM kAle' ityAdi / tasmin kAle tasmin samaye dharmaghoSA nAma sthavirA yAvat-bahUparivArA:- bahusAdhuparivAreNa sahitA yatraiva campA nAma nagarI, yautra subhUmibhAgamudyAnaM tatraivopAgacchanti, atra 'dharmaghopA' iti bahuvacanamAdarArthaM prayuktam, upAgatya yathA pratirUpaM yAvat - avagrahamavagRhya saMyamena teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ityadi // TIkArtha - ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM) usa kAla aura usa samaya meM (dhamposA nAma therA jAva bahuparivArA jeNeva caMpA nAmaM nagharI jeNeva subhUmibhAge ujjANe teNeva uvAgacchaha, uvAgAcchittA ahApaDirUvaM jAva viharati - parisA niragayA, dhammo kahio parisA paDigayA-taraNaM tesiM dhammaghosAna therANaM aMtevAsI dhammaruI nAma aNagAre orAle ( te NaM kAleNaM teNaM samaeNaM ) ityAdi / TIDArtha - ( teNaM kAleNaM teNaM samaraNaM ) te ANe yAne te samaye ( dhammaghosA nAma therA jAva bahuparivArA jeNetra caMpA nAmaM nayarI jeNeba subhUmibhAge ujjANe teNeva utrAgacchacha, uvAgacchittA ahApaDirUvaM jAna viharati parisAniyA, dhammo kahio, parisApaDigayA, taparNa serti mosA gherANaM For Private and Personal Use Only
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Pun jagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 dharma rucyanagAracaritavarNanam 145 sapasA''tmAnaM bhAvayanto viharati-Asatesma / pariSad nirgatA dharmaH kathitaH dharmakathA kathitA. paripat pratigatA-dharmakathA zravaNAnantaraM pratinihattA / tataH khalu teSAM dharmaghoSANAM sthavirANAmantavAsI dharmarucina mAnagAraH udAraH pradhAno yAvat saMkSiptavipula tejolezyaH saMkSiptA zarIrAntaH saMkocitA, vipulA anekayojana pramitakSetrasthitavastudahanasamarthA, tejolezyA viziSTatapojanyalabdhivizeSo yena saH jAva teulesse mAsaM mAseNa khamamANe viharai) dharma ghoSa nAmake sthavira yAvat aneka parivAra se yukta hokara jahAM caMpA nagarI, ora usame jahAM vaha subhUmibhAga nAma kA udyAna thA vahAM aaye| vahAM Akara ke unhoM ne vahA~ Taharane ke liye apane kalpAnusAra AjJA mAMgI bAda me ve vahA saMyama aura tapa se AtmAko bhAvita karate hue Thahara gaye / caMpAnagarI ke mamarUna jana unako caMdanA evaM dharmakathA sunAne ke liye vahA~ aaye| unhoMne zrutacoritra rUpa dharmakA upadeza diyaa| upadeza zravaNa kara pariSada apane 2 sthAna para pIche gaI / isake anantara ina dharmaghoSa sthavira ke antevAsI jinakA nAma dharmaruci anAgAra thA bar3e udAra prakRti ke the viziSTa tapasyAoM ko kiyA karate the-usake prabhAva se inheM tejolezyA kI prApti ho gaI thI aura vaha tejolezyA inhoMne apane zarIra ke bhItara saMkSipta kara rakkhI thI isa tejolezyA kA yaha svabhAva hotA hai ki jaba vaha zarIra se bAhira nikalatI hai to aneka yojana pramita kSetra meM rahI hui vastuo ko bhasmakara detI hai / mAsa kSapaNa kI upavAsa rUpa tapasyA aMtevAsI dhammarUI nAma aNagAre orAle jAva teulesse mAsaM mAseNaM khamamANaM viharai dharma zeSa nAmanA sthavira pitAnA ghaNA parivAranI sAthe jyAM caMpA nagarI ane temAM paNa jyAM te subhUmibhAga nAme ughAna hatuM tyAM AvyA. tyAM AvIne temaNe tyAM rokAvAnI pitAnA AcAra mujaba AjJA mAMgI. tyAra pachI teo tyAM potAnA AtmAne tapa ane saMyamathI bhAvita karatAM rahevA lAgyA. caMpA nagarInA badhA ke temanAM vaMdana temaja dharmakathA zravaNa mATe tyAM AvyA teozrIe thatacAritra rUpa dharmane upadeza Ape. upadeza sAMbhaLIne loke patapitAnA nivAsa sthAne jatA rahyA. tyArapachI dharmazeSa vinA aMtevAsI-jemanuM nAma dharmaruci anagAra hatuM, jeo khUba ja udAre prakRtinA hatA, viziSTa tapasyA karatA rahetA hatA. jenA prabhAvathI emaNe teolezyA meLavI hatI ane tejalezyAne temaNe pitAnA zarIramAM ja saMkocI rAkhI hatI. A te -lezyAne prabhAva A jAtane hoya che ke jyAre te zarIranI bahAra nIkaLe che tyAre ghaNA ja sudhInA kSetramAM mUkelI vastuone bhasma karI nAkhe che-mAsakSapaNanI upavAsa rU5 tapasyAthI teo For Private and Personal Use Only
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmadAsa tayA, mAsa-triMzadahorAtrAtmakaM kAlaM mAsena-mAsakSapaNena mAsopacApa karmaNA ' khamamANe' kSapayannyAzyan viharati / tataH khalu sa dharmaruciranagAro mAsakSapaNapAraNake prathamAyAM pauruSyAM ' sajjJa yaM ' svAdhyAyaM mUtrapApaM karoti, dvitIyAyAM pauruSyAM dhyAnam sUtrArthacintanarUpaM dhyAyati-karoti, evaM yaza gautamasvAmI, tathaiva gautamasvAmIvat tRtIyapauruSyAM bhAjanavastrANipamArjayati, pramArya bhAjanAni 'uggAhei ' avagRhNAti, avagRhya yatraiva dharmaghoSasthavirastatraivopAgacchati, upAgatya tathaiva zrImahAvIrasvAmInaM gautamasvAmivadeva dharmaghopaM sthaviramApRcchati, se ye apane triMzata ahorAtrAtmaka kAla ko usa samaya vyatIta kara rahe the / arthAt eka mahIne kI tapasyA inhoMne usa samaya kara rakhe the(taeNaM se dhammamai aNagAre mAsakhamaNapAraNagaMsi paDhamAe porisIe sajjhAyaM karei bIyAe porisIe evaM jahA goyamasAmI taheva uggAhei, uggAhittA taheva dhammaghosaM theraM Apucchaha, jAva caMpAra nayarIe ucca nIya majjhimakulAiM jAva aDamANe jeNeva nAgasirIe mAhaNI ra gihe teNeva aNupaviTe, taeNaM sA nAgasirI mAhaNI ghampakAI ejjamANaM pAsai) ye dharmaruci anagAra mAsakSapaNa kI pAraNA ke dinapradhAna pauruSI meM sUtrapATha rUpa svAdhyAya, dvitIya pauruSI meM sUtrArtha cintana rUpa dhyAna aura tRtIya pauruSI me gautama svAmI kI taraha vastrapAtroM kA pramArjana karate / isa taraha inhoMne tRtIya pauruSI meM vastra pAtro kA pramArjana kara apane patroM ko uThAyA aura uThakara ye dharmaghoSa sthavira ke pAsa gye| pitAnA trizat ahorAtrAtmaka kALane te samaye pasAra karI rahyA hatA-eTale ke teo te samaye eka mAsanI tapasyA karI rahyA hatA. (taeNaM se dhammarUi aNagAre mAsakhamaNapAraNagaMsi pahanAe porisIe sajjhAyaM karei, bIyAe porIsae evaM jahA goyamasAmI taheva uggAhei, uggAhittA taheva dhammaghosaM theraM Apucchai, jAva caMpAe nayarIe uccanIya majjhimakulAI jAva aDamANe jeNeva nAgasirIe mAhaNIe gihe teNeva aNupaviThe, taeNaM sA nAgasirI mAhaNI dhammarUI ejjamANaM pAsai) dharmaruci anagAra gautama svAmInI jema prathama parupImAM sUtrapATha rU5 svAdhyAya, dvitIya piruSImAM sUtrArtha ciMtana rUpa dhyAna ane tRtIya paruSImAM vastra ane pAtronuM pramArjana karatA hatA, mAsakSapaNane potAnA pAraNAnA divase paNa teoe tRtIya pauruSamAM vastra-pitAnuM pramArjana karIne pitAnA pAtrane lIdhA ane laIne teo dharmaSa sthaviranI pAse gayA. jema gautama For Private and Personal Use Only
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradhamAnI bhanagAradharmAmRtapoSaNI TI0 bha0 16 dharmaracyanagAracaritavarNanam 17 yAvat-caMpAyAM nagaryAdhucanIcamadhyamakulAni yAvadaTan yauva nAgazriyA brAhmaNyA gRhaM tatraivAnumaviSTaH / __tataH khalu sA nAgazrI brAhmaNI dharmarucimanagAram ejamAnam-AgacchantaM pazyati, dRSTvA tasya 'sAlaiyassa' zAradikasya tiktakaTukasya-tiktakaTukatumbakasya bahusa mArasaMbhRtasya snehAragADhasya paTThavaNaTTayAe' prasthApanAtha-pariSThA. panArtha hRSTatuSTA 'uhAe' utthayA-utthAnakriyayA uttiSThati, utthAya yauva bhaktagRhaM tauvopAgacchati, upAgatya tad zAradikaM tikta kaTukatumbakaM bahusaMbhArasaMbhRtaM snehAvagADaM dharma haveranagArasya 'paDiggahaMsi' patadgrahe-pAtre, sarvameva 'nisiraha' jisa prakAra gautana svAmI zrI mahAvIra svAmI se pUchakara AhAra lene ke liye jAte the usI prakAra inhoMne dharmaghoSa sthavira se AhAra lAne ke liye AjJA mAMgo / AjJA prAptakara ye caMpAnagarI meM ucca nIca evaM madhyamakulo meM zramaNa karate hue jahA~ nAgazrI brAhmaNI kA ghara thA vahAM gaye / nAgo bAma gI ne inheM jyoMhI Ate hue dekhA (pAsittA tassa sAlaiyassa bahu saMbhArasaMbhivassa hAvagADhasta titakaDuyasta paTThavaNaTThayAe haha tuTThA uTThAe uThei udvittA jeNeva bhattaghare teNeva uvAgacchai ) tyohoM yaha bahusaMbhAra saMbhRta evaM snehAvagADha usakaDavI tuMbaDIkA AhAra dene ke liye utthAna kriyA dvArA-uThI-arthAt apane meM rahI huI uThane kI zakti se uThI aura hRSTa tuSTa hotI hui jahA~ bhojana-gRha thA vahAM gai / ( uvaagcchitt| taM sAlaiyaMtita kaDuyaM ca bahusaMbhAra saMbhiyaM NehAvagAI dhammarujhyasta agagArassa paDiggahaMsiM satthameva nisirai ) vahAM svAmIne pUchIne AhAra lAvavA mATe nIkaLatA hatA temaja teoe paNa AhAra lAvavA mATe dhamazeSa sthaviranI pAse AjJA mAMgI. AjJA meLavIne teo caMpA nagarImAM uccanIca ane madhyama kuLamAM bhramaNa karatAM jyAM nAgazrI brANInuM ghara hatuM tyAM gayA. nAgazrI brAhmaNIe teone AvatA joyA (pAsitta' tamsa sAlajhyasta bahusaMbhArasaMbhiyassa hAvAgADhassa tittakaDuyassa paDhavaNaTThayAra hAtuTThA uThAe uTTei, udvittA jeNeva bhattadhare teNeva uvAgacchada) tyAre tarata ja sarasa vaghArele ghI tarato kaDavI tuMbaDIne AhAra ApavA * mATe jAna kiyA vaDe UbhI thaI eTale ke potAnAmAM rahelI UbhA thavAnI tAkAtathI te lI thaI ane huM temaja tuSTa thatI jyAM bhejanazALA hatI tyAM gaI. . (ubAmacchittA taM sAlaiyaM tiktakaDuyaM ca bahusaMbhArasaMbhiyaM NehAvagA. marUiyassa aNagArassa, paDiggaiMsiM sabameva nisiraha) For Private and Personal Use Only
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -zAtAdharma-kathAsUtre nimsRjati = pariSThApayati / tataH khalu sa dharmaruciranagAraH ' ahApajjataM ' yathA paryAptam - udarapUrtaye pUrNametad iti kRtvA = iti manasi vibhAvya, nAgazriyA brAhmaNyA gRhAt pratiniSkrAmati- nirgacchati pratiniSkramya campAyA nagaryA madhyamadhyena pratiniSkrAmyati pratiniSkramya yacaiva subhUmibhAgamudyAnaM tatraivopAgacchati, upAgatya dharmaghoSasya sthavirasya 'adUrasAmante = nAtidUre nAtisamIpe annapAnaM 'paDile3' prati lekhayati pratilekhya annapAnaM karatale pAtraM kRtvA matidarzayati / tataH khalu te dharmaghoSAH sthavirAstasya zAradikasya tiktakaTutumbakasya yAvat snehAvagADhasya gandhenA'bhi bhUtAsantastasmAcchAradikAd yAvad snehAvagADhAdekaM vindukaM gRhItvA karatale kRtvA AsvAdayati / tiktakaM kSAraM kaTukam akhAdyamabhojyaM viSabhUtaM jJAtvA dharmajAkara usane usa zAradika kaDavI tuMbaDI kA bahu saMbhAra saMbhRta evaM 1. snehAvagADha zAka dharmaruci anAgAra ke pAtra meM saba kA saba DAla diyA ( taNaM sedhammarui aNagAre ahApajjantamittikaTTu NAgasirIe mAhaNIe gihAo paDinikkhamai ) isake bAda ve dharmaruci anagAra " yaha udara pUrti ke liye paryApta hai " aisA mana meM samajha kara nAgazrI brAhmaNI ke ghara se bAhara nikale paDikkhimittA caMpAe nayarIe majjhaM majjheNaM paDinikkhamaha, jeNeva subhUmibhAge ujjANe - teNeva uvAgacchaha, uvAgacchatto dhammaghosassa adurasAmaMte annapoNaM paDichehei, paDile: hitA aNNapANaM karayalaMsi paDidaMsei, taeNaM se dhammaghosA therA tassa sAlaissa jAva nehAvagADhassa gaMdheNaM abhibhUSA samANA tAo sAlaiyAo jAva nehAvagADhAo evaM biMdugaM gahAya karayasi AsAei ) tyAM jaIne teNe te zAdika kaDavI tUkhaDInuM khUba ja sarasa rIte vadhA reluM temaja dhI taratu zAka laI AvI ane tyArapachI dharuci anagAranA pAtramAM madhu nAkhI dIdhuM. ( taNaM dhammarUI aNagAre ahApajjatamitti kaTTu NAgasirIe mahiNIpa gihAo paDinikkhama ) 46 tyArapachI te dharuci anagAra A udara poSaNa mATe paryApta che " evuM jANIne nAgazrI brAhmaNInA gherathI bahAra nIkaLyA. ( paDinikkha mittA caMpAe nayarIe majjhe majjheNaM paDinikkhamai, jeNeva subhUmibhAge ujjANe- teNeva uvAgacchacha, unAgacchittA dhammaghosassa adurasAmaMte annapANaM paDilehei, paDilehittA aNNapANaM karayalaMsi paDidaMsaha, taraNaM se dhammaghosArA tassa sAlaissa jAva nehAvagADhassa gaMgheNaM abhibhUyA samANA ta sAlaiyAo jAva nehAvagAdAo evaM biMdugaM grahAya karayalaMsi AsAei ) For Private and Personal Use Only
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mejagAra mRtagI TI0 a0 16 dharmarudhyanamAracaritavarNanam 149 rucimanagAramevamavadan yadi khalu tvaM he devonupriya / etad zAradikaM yAvattiktakaTukatumbakaM yAvat snehAvagADham AhArayasi AhAraM kariSyasi, tarhi khala tvamakAle eka jIvitAd vyaparopiSyase' etadazanena maraNamavazyaM prApsyasItyarthaH / tat tasmAt mA khalu tvaM he devAnupriya ! etad zAradikaM yAvadAhAsya, mA khalu nikala kara caMpAnagarI ke bIco bIcase hokara cala diye so jahAM subhUmibhAga nAma kA udyAna thA vahAM A gye| vahAM Akara ve apane A. cArya dharmayoSa sthavira ke pAsa Aye vahAM Akara unhoMne bhikSAmeM prApta huA AhAra batAyA aura batAne ke bAda usa zAradika kaDavI tuMbaDI ke yAvat snehAvagADha zAka kI gaMdha se abhibhUta hote hue una dharmaghoSa AcArya ne usa zAradika yAvat snehAvagADha zAka meM se eka bindu mAtra ko apane hAtha kI hathelI para rakha kara cakhA (tittagaM khAraM kaDuyaM akhajjaM abhojja visabhUyaM jANittA dhammarui aNagAraM evaM vayAsI -iNaM tumaM devaannupiyaa| eyaM sAlaiya jAba ne hAvagAhaM AhAresi to NaM tumaM akole ceva jIviyAo vavarovijjasi ) cakhate hI " yaha tikta haiM kSAra se yukta hai kaTuka hai akhAdya evaM abhojja hai tathA viSabhUta hai" aisA jAnara dharmaruci anagAra se unhoMne aisA kahA he devAnu priya ! yadi tuma zAradika kaDavI tuMbaDo ke bahu saMbhAra saMbhRta evaM snehAvagADha isa zAka kA AhAra karoge-to nizcaya se vinA mRtya ke nIkaLIne caMpA nagarInI vaccenA mArgathI pasAra thatAM tyAM subhUmibhAga nAme udyAna hatuM tyAM AvyA. tyAM AvIne teo pitAnA AcArya dharmaghoSa sthaviranI pAse AvyA ane tyAM AvIne temaNe bhikSAmAM prApta thayelA AhArane batAvyuM ane batAvIne te zAradika kaDavI tuMbaDInA sarasa vaghArelA thI taratA zAkanI suvAsathI abhibhUta thatAM te dharmaghoSa AcArye te zAradika sarasa vaghArelA ghI taratA zAkane hatheLI upara mUkIne cAkhyuM. (tattagaM khAraM kaDuyaM akhajjaM abhojnaM visabhUyaM jANittA dhammarUI agagAra evaM vayAsI-jaiNaM tuma devANuppiyA ! eyaM sAlaiyaM jAva nehAvagA AhAresi to gaM tumaM akAle ceva jIviyAo vavarovijjasi) cAkhatAM ja "A tikata che, khArUM che, kaDavuM che, akhAdya temaja anya che tathA viSabhUta che" AvuM jANIne dhamaruci anagArane teoe A pramANe kadI ke he devAnupriya! je tame zAradika kaDavI tuMbaDInA sarasa vadhA karelA vItaratA zAkane AhAra karaze te cokkasa tame kamete marI jaze. For Private and Personal Use Only
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ... cAtAdharmakathAgasUtra svamakAlaeva jIvitAd vyaparoSyamva-mA mriyasva / tat-tasmAd gaccha khalu tvaM he devAnupiya / idaM zAradikaM 'egaMtamaNAvAe ' ekAnte'nApAte-ekAnte nirjanasthAne, anApAte-ApAtaH-dvIndriyAdiprANinAM saMyogastadvarjite, acitte= jIvarahite, sthaNDile bhUmau 'parihavehi pariSThApaya, pariSThApyAnyat prAsukamepaNIyaM = dvAcatvAriMzadoparahitaM, zuddham-azanapAnakhAdyasvAyam pratigRhya aahaarmaadaary||02| ___ mUlam-taeNaM se dhammaraI aNagAre dhammaghoseNaM thereNaM evaM vutte samANe dhammaghosassa therassa aMtiyAo paDinikkhamai, paDinikkhamittA subhUmibhAgAo ujjANAo adUrasAmaMte thaMDillaM marajAoge-(taM mA NaM tumaM devANuppiyA ! imaM sAlaiyaM jAva AhArehi mA NaM tumaM akAle ceva jIviyAo vavarovijahi taM gacchaNaM tuma devANupiyA ! imaM sAlaiyaM egaMtamagAvAe accitte thaMDile paDiTohi, parivitto annaM phAsuyaM esapijjaM asaNaM pANaM khAimaM lAimaM paDigAhettA AhAraM AhArehi) isaliye he devAnupriya ! tuma zAradika kaDavI tuMbaDI ke zAka kisI ekAnta sthAnameM ki jahAM dondriyAdi prANiyoMko saMcaraNa nahIM-aura jo acitta ho aisI bhUmi para pariSThApanA kara Ao / aura pariSTApanA karake phira prAsluka eSaNIya 4 42 doSoM se rahita zuddha azana, pAna khAdya svAya rUpa dUsare AhAra ko lekara bhojana kara lo / / sU0 2 // (taM mANaM tuma devANuppiyA ! imaM sAlaiyaM jAva AhArehi mANaM tuma akAle ceva jIviyAo vavarovijnahi taM gacchaNaM tumaM devANuppiyA ! imaM sAlaiyaM egatamaNAvAe acite thaMDile paDihavehi, pariDavittA annaM phAsuyaM esaNijja asaNaM pANaM khAima sAimaM paDigAhittA AhAraM AhArehi) ethI he devAnupriya ! tame A zAradika tuMbaDInA zAkane khAze nahi tethI akALe tamArUM maraNa paNa thaze nahi. mATe he devAnupriya! tame A A zAradika kaDavI tuMbaDInA zAkanI keIpaNa ekAMta-nirjana sthAnamAM ke jyAM dvindriyAdi prANIonuM saMcaraNa heya nahi ane je acitta hoya evI bhUmi upara parijhApanA karI Ave ane parijhApanA karyA bAda prAsuka eSaNIya 42 dethI rahita zuddha azana, pAna, khAdya-vAgha rUpa bIje AhAra lAvI te pAsA2 5 2 // sUtra "2" / For Private and Personal Use Only
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradhAmRtavarSiNI TokA0 a0 16 dhajyinagAravaritavarNanam 151 paDilehei, paDilehitA to sAlAiyAo e viMdugaM gahei gahittA thaMDilaMsi nisirai to NaM tassa sAlaiyassa titakaDuyassa bahunehAvagADhassa gaMdheNa bahUNi piroligAsahassANi pAubhUyAI jA jahA ya NaM pivIlikA AhArei sA tahA akAle ceva jIviyAo vavarovijjai taeNaM tassa dhammaruissa aNagArassa imeyArUve ajjhasthie 5 jAva tAva imasa sAlaiyasta jAva egaMmi biMdurgami pakkhittaMmi aNegAI pipIliyAsahassAI vavarovijati taM jai NaM ahaM eyaM sAlaiyaM thaMDilaMsi savvaM nisirAmi taeNaM bahUrNa pANANaM 4 vahakAraNaM bhavissai, taM seyaM khalu mameyaM sAlaiyaM jAvagADhaM sayameva AhArattae, mama ceva eeNaM sarIreNaM NijAuttikaddu evaM saMpehei saMpehitA muhapotiyaM paDilehei, paDilehittA sasIsovariyaM kAya pamajei2 taM sAlaiyaM tittakaDuyaM bahunehAvagADhaM bilamiva pannagabhUtaNaM a. pANeNaM savvaM sarIrakoTuMsi pakkhivai, taeNaM tassa dhammaruissa taM sAlaiyaM jAva nehAvagADhaM AhAriyassa samANassa muhuttaMtareNa pariNamamANasi sarIragaMsi veyaNApAubbhUyA ujjalAjAva durahi* yAsA, taeNaM se dhammarucI aNagAre athAme avale avIrie apurisakAraparakame AdhAraNijjamitikaTTha AyArabhaMDagaM egate Thavei ThavittA thaMDillaM paDilehei, paDilehittA dabbhasaMthAragaM saMthArei saMthArittA dabbhasaMthAragaM durUhai, durUhitA purasthAbhimuhe saMpaliyaMkanisanne karayalapariggahiyaM evaM vayAsI-namo'stha For Private and Personal Use Only
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 153 sAtAdharmakathAgave NaM arahaMtANaM jAva saMpattANaM, Namo'tthu NaM dhammaghosANaM therANaM mama dhammAyariyANaM dhammova esagANaM, puTvipi gaM mae dhammaghosANaM therANaM aMtie savve pANAivAe paJcakkhAe jAvaLIvAe jAva pariggahe, iyANipi NaM ahaM teti ceva bhagavaMtANaM aMtiyaM savvaM pANAivAiM paJcakkhAmi jAva pariggahaM paccakkhAmi jAvajIvAe, jahA khaMdao jAva carimehiM ussAsahiM vosirAmitikaTu AloiyapaDikate samAhipatte kAlagae // sU0 3 // ___TIkA-tataH khalu sa dharmaruciranagAro dharmaghoSeNa sthavireNaivamuktaH san dharmaH ghoSasya sthavirasyAntikAt samIpAt pratiniSkrAmati, pratiniSkramya subhUmibhAgoghAnAd adarasAmante nAtidUre nAtIsamIpe sthaNDilaM pratilekhayati, pratilekhya tataHsmAd zAradikAt tiktaruTu kAt tumbakAdekaM vindukaM gRhNAti, gRhItvA sthaNDile bhUmau nisirai' nisRjatipariSThApayati / tataH khalu tasya zAdikasya taeNaM se dhammaruI aNagAre ityAdi // TIkArtha-( taeNaM ) isake bAda ( se dhammaruI aNagAre dhammaghose NaM thereNaM evaM butte samANe dhammaghosassa therassa aMtiyAo paDinizvamai) ve dharma ruci anagAra dharma ghoSa se isa prakAra kahe jAne para dharmaghoSa ke pAsa se cale Aye (paDinikkhamittA subhUmi bhAgAo ujAgAo adara sAmaMte thaMDilaM paDileheha,paDilehitA tao sAlaiyAo egaM biMdurga gahera, gahittA thaMDalaMsi nisiraha, to NaM tassa sAlaiyassa vitta kaDaya ta eNaM se dhAmarUI aNagAre ityAdi E -( ta eNaM ) tyA257 ( se dhammalaI aNagAre dhammaghosegaM thereNaM evaM vutte samANe dhammaghosassa gherasma aMtiyAo paDinikkhamai ) te dharmaruci anagAra dhamaSanI A vAta sAMbhaLIne temanI pAsethI AvatA rahyA. . (paDinikvamittA subhUmibhAgAo ujjANAo adUrasAmaMte thaM DalaM paDilehei, paDilehitA to sAlaiyAo ega viMdugaM gahei, gahittA thaMDilaMsi nisaraha, to NaM tassa sAlaiyassa tittakaDuyassa bahunehAvagADhassa gaMdheNaM bahUNi pizaligA For Private and Personal Use Only
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir , 4 anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 dharma rucyanagAracarita nirUpaNam 153 tiktakaTukasya tumbakasya bahusaMbhArasaMbhRtasya snehAvagADhasya gandhena bahUni pipIlikAsahasrANi prAdurbhUtAni yA yathA ca ' NaM taM zAradikasya tiktakaTuka tumbakasya vindukaM pipIlikA Aharati, sAM tathA akAle eva "jIviyAo vanarokvijjai ' jIvitAda vyaparopyate = prANebhyo viyujyate mriyate ' ityarthaH, tataH khalu pripIlikAvirAdhanamavalokya dharmaruveranagArasyAyametadrUpaH = vakSyamANasvarUpaH AdhyA* tmikaH=5 AtmagataH cintitaH = smaraNarUpaH prArthitaH = abhilAparUpaH kalpitaH= kalpanArUpaH, manogataH = antaH prakAzitaH saMkalpo vicAraH samudapadyata yadi tAvadasya zAradikasya yAvat - tikta tumbakasya ekasmin vinduke prakSipte sati anekAni pipIlikAsahasrANi 'vavaparovijjaMti' vyaparopyante prANebhyo viyujyaMte mriyante / sa bahune hAvaDAssa gaMdheNaM bahuNi pipIliMgAsahassANi pAubyAI jA jahAyaNaM pipIlikA AhArer3a sA tahA akAle veva jIviyaoM vavaro vijjaha) aura Akara ke unhoMne subhUmibhAga udyAna se na atidUra aura na ati samIpa bhUmi kI pratilekhanA kii| pratilekhanA karake phira unhoMne usa zAradika tiktakaTu-tuMbaDI ke zAka meM se eka vindumAtra zAka liyA aura lekara use bhUmi para DAla diyA / to itane meM hI zAradika tiktakaDavI tuMbaDI ke usa bahusnehAvagADha zAka kI gaMdha se vahAM hajAroM kIr3iyA ekaTTI- ekatrita ho gii| unameM se jisa kIr3Ine jisa samaya use khAyA vaha kIr3I usI samaya vahAM mara gaI / (taeNaM tassa ghammaruiyassa aNagArassa imeyArUve ajjhatthie 5-jai tAMva imamsa sAlaiyamsa jAva egaMmi bindugaMmi pakkhittaMmi agAI pipaliyA sahastrANi pAunbhUyAI jA jahAyaNaM pitrIlikA AhArei sA tahA akAle caitra jIviyAo vacavijjai ) ane AvIne temaNe subhUmibhAga udyAnathI vadhAre dUra paNa nahi ane vadhAre najIka paNa nahi evA sthAne bhUminI pratilekhanA karI. pratilekhanA karIne tee te zAradika-tikata kaDavI tUkhaDInA zAkamAMthI eka TIpA jeTaluM zAka lIdhuM ane laIne te bhUmibhAga upara nAkhI dIdhuM, nAkhatAMnI sAthe ja tyAM zAradika tikata-kaDavI tuMbaDInA thI taratA zAkanI suvAsathI hajAre kIDIe ekaThI thaI gaI. teemAMthI je je kIDIe te zAkane khAdhuM hatuM te te tarataja tyAM marI gaI. tapaNaM tassa dhammaruiyassa aNagArase imeyArUve ajjhatthie 5 jai tAva imaisa sAlaiyassa jAva egaMmi biMdugaMmi pakkhiyammi aNegAI pitrIliyA sahassAI kSA 19 For Private and Personal Use Only
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 6 154 zAtAdharmakathAsUtre yattasmAd yadi khalvahametad zAradikaM ' thaMDilaMsi ' sthaNDile = bhUmau sarva nisirAmi' nissRjAmi= pariSThApayAmi, ' toNaM ' tarhi khalu bahUnAM prANAnAM= prANAH santyeSAmiti prANAH prANavantasteSAM tathAbhUtAnAM jIvAnAM tat tasmAd zreyaH zreyaskaraM khalu mamedaM zAradikaM tiktakaTukAlAyukaM yAvat - snehAvagADhaM svayameva AhArayituM bhoktum, mameva ' eeNa' etena tiktatumbakAhAreNa 'sarIreNaM' zarIraM khalu ' NijjAu' niryAtu - nirgacchatu nazyatu 'ttikaTTu ' iti kRtvA iti manasi nidhAya evam anena prakAreNa saMprekSate punaH punarvicAreNa zarIraniryANaM karta Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TP ai sahassAI babarovijjaMti, taM jaNaM ahaM evaM sAlahayaM thaMDalaMsi sabaM nisirAmi taNaM bahuNaM pANANaM 4 vaha kAraNaM bhavissai taM seyaM khalu mameyaM sAlaiyaM jAva gADhaM sayameva AhAresae) isa taraha pipIlikAo kI virAdhanA, dekhakara dharmarUci anagAra ko isa prakAra AdhyAtmika yAvat manogata saMkalpa-vicAra huA yahAM saMkalpake cintita, prArthita, kalpita ina tIna vizeSaNoM ko grahaNa kara ne ke nimitta sUtra meM 5 kA aMka diyA hai| jaba isa zAradika tikta kaDavI tuMbaDI kI zAka kI eka bindu mAtra jamIna para DAlane para aneka pipIlikA sahasra prANoM se viyukta ho jAtI haiM to maiM jaba isa zAradika tikta kaDavI tuMbI ke zAkako pUrerUpameM jamIna para pariSThApita kara dUMgA to aneka praNiyoM 4 ke vaha virAdhanA kA kAraNa hogA isaliye mujhe ucita hai ki maiM hI isa zAradika tikta kar3avI tuMbaDI ke isa bahuta masAledAra evaM snehAvagoDa bahuta ghRtase yukta zAka ko svayaM AhAra kara jAU~ / ( mama caiva eeNaM sarIreNaM NijjAusika evaM saMpehei saMpehitA muhapotiyaM 2 babarovijaMti, taM jaiNaM ahaM eyaM sAlaiyaM thaMDalaMsi savvaM nisirAmi taraNaM bahu pANA 4 vaha kAraNa bhavissai taM seyaM khalu mameyaM sAlaiyaM jAva gADhaM sayameva AhArettara A pramANe kIDIonI virAdhanA joine dharuci anagArane A jAtane AdhyAtmika yAvat maneAgata sa'kalpa-vicAra-udbhajyeA. ahIM saMkalpanA citita, prArthita, kalpita A traNe vizeSaNAnA grahaNa mATe sUtramAM 5 nA aMka Apa vAmAM AnyA che ke jyAre A zAradika tikata kaDavI tUkhaDInA zAkanA phakta eka TIpAne pRthvI upara nAkhavAthI ghaNI kIDIo hajArA prANAthI viyukata thaI jAya che tyAre huM zAradika kaDavI tuMbaDInA badhA zAkane pRthvI upara nAkhIza tyAre te aneka prANIo 4 nI virAdhanAnuM kAraNa thaze. ethI mane eja ceAgya lAge che ke huM A zAradvika tikata kaDavI tuMbaDInA A sarasa masAlAvALA ane zrI taratA zAkane pAte ja khAI jAuM, For Private and Personal Use Only
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtarSiNI TI0 10 16 dharmarudhyanagAracaritavarNanam . nizcinute / saMprekSya-' muhapotiyaM ' mukhapottikAMsadorakamukhatrikA rajoharaNaM va pratilekhayati, pratilekhya 'sasIsovariyaM ' sazIrSAparicaraNatalAd mastakoparibhAgaryantaM kAyaM-zarIraM, 'pamajjei ' pramArjayati, pramAyaM tad zAradikaM tiktakaTukaM bahusaMbhArasaMbhRtaM snehAvagADhaM bilamiva pannagabhUtena AtmanA sarva zarIrakoSThake-udare prakSipati mukhasya pArzvadvayasparzarahitamAhArayatItyarthaH / tataH khalu tasya dharmarusta paDilehei, paDilehitA sasIsovariyaM kArya pamajjeha pamajittA taM sAlahayaM tittakaDuyaM vahunehAvagADhaM bilamiva panagabhUeNaM apANeNaM savvaM sarIrakosi pakkhivai) merA hI zarIra isa tikta kaTu tuMbaDI ke AhAra se nAza hove isa prakAra unhoMne apane manameM pAra 2 socA socakara apane zarIra ke niryANa karane kA unhoMne nizcaya kara liyaa| nizcaya karane ke anantara sadoraka mukhavastrikA evaM rajoharaNa inakI unhone pratilekhanA karake phira ve caraNa tala se lekara mastakoparibhAga paryanta taka ke samasta apane zarIra kI pramArjanA karake unhoMne usa zAradika tikta kaDavo tuMbaDI ke bahuta masAlA se yukta evaM snehAvagATa bahuta ghI se yukta samasta zAka kA AhAra kara liyA-jisa prakAra sarpa jaba bila meM praviSTa hotA hai taya bila ke donoM parzvabhAgoM ko sparza nahIM karatA huA usameM sodhA praviSTa ho jAtA hai-usI taraha vaha zAka rUpa sarpa bhI mukha rUpa pila ke donoM pArzvabhAgoM ko sparza nahIM karatA huA sIdhA gale se hokara peTa meM calA gyaa| (taeNa tassa (mama ceva eeNaM sarIreNaM NijjAutti kaTu evaM saMpehei, saMpehittA muhapottiyaM 2 paDilehei, paDilehitA sasisovariyaM kAyaM pamajjei pamajjittA saM sAlaiyaM tittakaDuyaM bahunehAvagADhaM bilamiva panagabhUeNaM appANeNaM samaM sarIra kohasi pakkhivai) mAruM zarIra ja A tikta kaDavI tuMbaDInA AhArathI naSTa thAya. A rIte teNe pitAnA manamAM vAraMvAra vicAra karyo. vicArIne pitAnA zarIrane naSTa karavAne temaNe makkama vicAra karyA bAda teNe sadaraka mukhatrikA ane roharaNanI temaNe pratilekhanA karI. pratilekhanA karIne temaNe paganA taLiyAthI mAMDIne mastaka sudhInA pitAnA AkhA zarIranI pramArjanA karI tyAre temaNe te zAradika tikata kaDavI tuMbaDInA sarasa masAlAvALA ane upara thI taratA badhA zAkane AhAra karI lIdhe. jevI rIte sApa jayAre daramAM praveze che tyAre daranA baMne pArzvabhAgane sparza karyA vagara temAM sIdhe praviSTa thaI jAya che temaja te zAka rUpI sApa paNa mukha rUpI daranA baMne pAzvabhAgane sparyA vagara sIdhuM gALAmAM thaIne peTamAM jatuM rahyuM. For Private and Personal Use Only
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 444 jJAtAdharmakathAsUtre zAraMdikaM yAvat- snehAvagADham AhAritasya= bhuktavataH sato muhUrtAntareNa pariNa myamAne = AhAre pariNAma prApte sati zarIre vedanA prAdurbhUtA sA kIdRzI ? tyAhaujjvalA = vIvA, yAbad durahiyAsA' duradhyAsA=duradhisahA - asahyetyarthaH / tataH khalu se dharmaruciranagAro 'sthAmA, hInaparAkramaH, avala:- manobalarahitaH avIryaH = hatotsAha : apuruSakAra parAkramaH, puruSArthahInaH, ' adhAraNijjamitikaTTu ' adhAra NIyamiti kRtvA - dhArayitumazakyamidaM zarIramitimanasi vicArya ' AyArabhaMDagaM AcAramANDakam - AcArAya AcArapAlanArtha bhANDaka =bhANDopakaraNaM vastrapAtrAdika dhammaruissa ta sAlaiyaM jAva nehAvagADhaM AhAriyassa samANassa muha tareNa pariNamamANasi sarIragaMsi veyaNA pAunbhUyA ujjalo jAva dura hiyAsA-taraNa se dhammaruI aNagAre athAme abale avIrie apurisa kAraparaka adhAraNijjamitti kaTu apArabhaMDagaM egaMte Thavei, Thavi tA DillaM paDileDa, paDilehittA dagbhasaMdhAragaM saMdhAreha, saMdhArita dabhasaMdhAragaM, duruhai, duruhittA puratyAbhinu saMgaliyaMka nisanne kara o parihiye evaM vayAsI ) zAka una dharmaruci anagAra ke peTa meM P Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vate hI eka muhUrta ke bAda jaba vaha pacane lagA taba unake zarI meM ujjvala yAvat duradhidhyAsa vedanA prakaTa huii| isa se ve dharmaruci anagAra parAkrama se hIna, manobala se vihina, hatotsAha hokara puruvArtha rahita bana gaye / yaha zarIra aba dhAraNa karane se azakya ho rahA hai aisA jaba unhoMne pratIta hone lagA taba unhoMne apane AcArabhAMDaka paMcavidha AcAra pAlane ke liye jo vastra - pAtrAdika the unako - ekAnta meM rakha diyA - rakhakara phira unhoM ne saMstAraka bhUmi kI ( aNaM tassa dhammaruissa taM sAlaiyaM jAtra nehAvagADhaM : AhAriyassa samA Nassa muhuttaMtareNaM pariNamamANaMsi sarIraMgaMsi veNA pAunbhUyA ujjalA jAva durahiyAsA - taraNaM se dhammarUI aNagAre athAme, abale avIrie apurisakAraparaTea adhAraNijjamitti kaTTu AyArabhaMDagaM egaMte Thavei, ThavitA thaMDillaM paDilehera, paDilehitA dabhasaMdhAragaM saMthAreda, saMdhAritA dabhasaMdhAragaM duruha duruhityA purasthAbhimudde se paliyeka nisanne karayalaparigahiyaM evaM vayAsI zAka te dharucinA peTamAM pahoMcatAM ja eka muhUta pachI jyAre tenuM pAcana zarU thayuM tyAre temanA zarIramAM ujvala yAvat durabhidhyAsa vedanA thavA mAMDI. tethI te dharuci anagAra parAkrama vagara, maneAkhaLa vagara hutAtsAhI thaI ne puruSArtha vagara khanI gayA. have A zarIra TakavuM azakaya thai paDayu che evI jyAre tene pratIti thavA lAgI tyAre temaNe pAtAnA AcAra For Private and Personal Use Only
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNA TIkA a0 16 dharma rucyanagAracaritavarNanam 157 mityarthaH, ekAnte sthApayati, sthApayityA sthaNDilaM sastArakabhUmiM pratile khati, pratilekhya darbhastArakaM 'saMthArei' saMstRNAti AstRtaM karoti saMstIrya, darbhasaMstAraka dRrohati Arohati, dUrUhya paurastyAbhimukhaH pUrvadigabhimukhaH, ' saMpaliyaMkanimanne ' saMpalyaGka niSaNNaH padmAsanasaMniviSTaH, karatalaparigRhItaM saMyojitahasta taladvayaM masta ke'JjaliM kRtvA evaM-cakSyamANaprakAreNa avAdIt svamanasyuktavAn , " namo'tthuNaM arahaMtANaM jAva saMpattANaM, --mo'tthuNaM dhammaghosANaM therANaM mama dhammAyariyANaM dhammovaesayANaM " namo'stu khalu arhadbhayo bhagavadbhayo yAvat saMprAptebhyaH, namostu khalu dharmaghoSebhyaH sthavirebhyo mama dharmAcAryebhyo dharmopadezakebhyaH, pUrvamapi dIkSAgrahaNa kAle'pi khalu mayA dharmaghoSANAM sthavirANAmantike sarvaH prANAtipAtaH pratyAkhyAto yAvajjIvaM 'yAvat parigrahaH' atra yAvacchabdena-sarvo mRpAvAdaH, sarvamadattAdAnaM sarva maithunaM ca pratyAkhyAtam , tathA-sarvaH parigrahaH prtyaakhyaatH| idAnI pi khalu ahaM teSAmeva bhagavatAmanti ke sarva prANAtipAtaM pratyAkhyAmi yA t parigahaM pratyAkhyAmi yAva. pratilekhanA kI pratilekhanA karake phira usake Upara unhoMne darNasaMstAraka ko bichAyA-bichAkara phira ve usapara baiThakara phira pUrvadizA kI aura mukhakara paryaGkAsana se usa para virAjamAna ho gaye virAjamAna hokara unhoMne apane donoM hAthoM ko jor3A ora mastaka para usakI aMjali rakhakara isa prakAra apane mana hI mana ve kahane lage( namotyuNaM arihaMtAgaM jAva saMpattANaM, NamotthuNaM dhammaghosANaM therANaM mama dhammAyariyANaM dhammovaesagANaM pumvipiNaM mae dhammadhomANaM therANaM aMtie savve pANAivAe paccakhAe jAvajIvAe jAva pariggahe. iyANi pi ahaM tesiMceva bhagavaMtANaM aMtiyaM savvaM pANAivAyaM paccakkhAmi jAva bhAMDaka-vastra pAtra vagerene ekAMtamAM mUkI dIdhAM. mUkayA bAda teoe sastAraka bhUminI pratilekhanA karI. pratilekhanA karIne tenI upara temaNe darbha saMstA raka karyo darbhasaMskAraka pAtharIne teo tenI upara besIne pUrva dizA tarapha mukha karIne paryakAsanathI tenI upara virAjamAna thaI gayA. virAjamAna thaIne teoe pitAnA baMne hAthane jeDayA ane temanI aMjalI banAvIne mastaka upara mUkI ane pitAnA manamAM ja kahevA lAgyA. (namotthu Na arihaMtANaM jAva saMpattANaM NamotthuNaM dhammaghosANaM therANaM mama dhammAyAriyANaM dhammovaesagANaM pubi pi NaM mae dhammaghosANaM therANaM aMtie savve pANAivAe paccakkhAe jAva jIvAeM jAva pariggahe, iyANi pi ahaM tesiM ceva For Private and Personal Use Only
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAtAdhakathAhara jjIvaM, yathA-skandakaH skandakavat yAvaccaramai-rucchvAsaiH, 'vosirAmitikA vyutsRjAmi-zarIraM parityajAmi' iti kRtvA 'Aloiya paDikate' Alocitapati kAntaH-pUrvakRtaM yadatIcArajAtaM tadAlocitaM, punarakaraNapratijJayA pratikrAntaM yena sa tathAbhUtaH samAdhiprAptaH AtmasamAdhiyuktaH kAlagata: maraNaM prAptaH ||muu03|| __ mUlam-taeNaM te dhammaghosA therA dhammaruiM aNagAraM ciraM gayaM jANittA samaNe niggaMthe sadAti sahAvittA evaMvayAsI pariggahaM paccakkhAmi jAva jIvAe jahA khaMdao jAva carimehiM ussA sehiM vosirAmitti kaTu Aloiya paDikkate samAhipatte kAlagae) yAvat siddhigati nAmaka sthAna ko prApta hue arihaMta bhagavaMto ke liye merA namaskAra ho-dharmopadezaka mere dharmAcArya zrI dharmaghoSasthavira ke liye merI namaskAra ho maiMne pahile dIkSA grahaNa ke samaya una dharmayoSa sthavira ke samIpa mamasta prANAtipAta, samasta mRSAvAda, samasta pradasAdAna, samasta maithuna tathA samasta parigraha jIvana paryanta pratyAkhyAta kara diyA hai| aba bhI maiM unhIM bhagavaMto ke samakSa samasta prANAtipAta yAvat samasta parigraha kA yAvajjIva pratyakhyAta karatA huuN| yAvat antima zvAsotaka skandakakI taraha isa zarIrakA parityAga karatA huuN| isa prakAra mana hI mana kaha kara ve dharmarUci anAgAra Alocita pratikrAnta banakara AtmasamAdhimeM tallIna hote hue maraNa prApta huve / suu03|| bhagavaMtANaM aMtiyaM savvaM pAgAivAyaM paccakkhAmi jAva pariggahaM paccakkhAmi jAna jIvAe jahA khaMdao jAva carimehiM ussAsehi vosirAmitti kaTu AloiyapaDikaMte samAhipatte kAlagae) thAvat siddhagati meLavelA arihaMta bhagavaMtenA mATe mArA namaskAra che. dharmopadezaka mArA dharmAcArya zrI dharmaSa sthaviranA mATe mArA namaskAra che. pahelAM dIkSA grahaNa karatI vakhate meM te dharmaghoSa sthaviranI pAse samarata prANA tipAta, samasta mRSAvAda, samasta adattAdAne samasta mithune tathA samasta parigrahanuM pratyAkhyAna karyuM hatuM. atyAre paNa te ja bhagavaMtenI sAme samasta prANAtipAta yAvat samasta parigrahonuM yAjajIva pratyAkhyAna karuM chuM. jIvananA chellA zvAsa sudhI sakandakanI jema A zarIrano tyAga karuM chuM. A rIte pitAnA manamAM ja kahIne te dharma-ruci anagAra Acita pratikAMta thaIne mAtmasamAdhimA tIna yatai bha205 pAyA. // sUtra "3" || For Private and Personal Use Only
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtavarSinI TIkA: bha0 16 dharmarucyanagAracaritavarNanam 159 -evaM khalu devANuppiyA ! dhammaI aNagAre mAsakhamaNa. pAraNagaMsiM sAlaiyassa jAvagADhassaNiAsaraNaTTayAe bahiyA niggae ciragae taM gacchaha NaM tunbhe devANuppiyA ! dhammaruissa aNagArassa savao samaMtA maggaNagavesaNaM kareha, taeNaM te samaNA niggaMthA jAva paDisuNeti, paDisuNittA dhammaghosANaM therANaM aMtiyAo paDinikkhamaMti, paDinikkhamittA dhammaruissa aNagArassa savvao samaMtA maggaNagavesaNaM karemANA jeNeva thaMDilaM teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA dhammaruissa aNagArassa sarIragaM nippANaM nicceTaM jIvavippajaDhaM pAsaMti pAsittA hA hA aho akajjamitikaTu dhammaruissa aNagArassa parinivvANavattiyaM kAussaggaM kareMti karittA ghammaruissa AyArabhaMDagaM geNhati geNhittA jeNeva dhammaghosA therA teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA gamaNAgamaNaM paDikkamati paDikkamittA evaM vayAsI-evaM khalu amhe tubhaM aMtiyAopaDinikkhamAmora subhUmibhAgassa ujANassa pariperaMteNaM dhammaruissa aNagArassa savva jAva karemANe jeNeva thaMDille teNeva uvA02 jAva ihaM havvamAgayA, taM kAlagae NaM bhaMte ! dhammalaI aNagAre ime se AyArabhaMDae, taeNaM te dhammaghosA therA putvagae uvaogaM gacchaMti gacchittA samaNe nirgathe niggaMthIo yasadAveMti sahAvittA evaM kyAsI -evaM khalu ajo ! mama aMtevAsI dhammarucI nAma aNagAre For Private and Personal Use Only
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 160 jJAtAdharmakathAsUtre pagaibhaddae jAva viNIe mAsaM mAseNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM jAva nAgasirIe mAhaNIe gihe aNupaviTThe, taraNaM sA nAgalirI mAhaNI jAva nisIrai, tapaNaM se dhammaruI aNagAre ahApajjattamitikaTTu jAva kAlaM aNavakakhemANe viharati, se NaM dhammaruI aNagAre bahuNi vAsANi sAmannapariyAgaM pAuNittA AloiyapaDikkate samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA uDDuM sohammajAva savvaTTasiddhe mahAvimANe devatAe uvabanne, tattha NaM ajahaNNamaNukoseNaM tettIsa sAgarovamAI ThiI pannattA, tattha dhammaruissavi devassa tettIsaM sAgarovamAI ThiI paNNattA se paNaM dhammaruI deve tAo devalogAo jAva mahAvidehe vAse sijjhihi taM dhigtthuNaM ajjo ! nAgasirIe mAhaNIe adhannAe apunnAe jAva Ni boliyAe jAe NaM tahArUve sAhU dhammaruI aNagAre mAsakhamaNapAraNa si sAlaieNaM jAva gADheNaM akAle caiva jIvi yAo varovie // sU0 4 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TokA - taraNaM te ' ityAdi / tataH khalu = itazca te dharmopaH virA dharmaraM ciraM gataM bahukAla gataM jJAtvA zrapaNAna nirgranyA zabdAMta, taraNaM te dhammaghosA therA ityAdi // TIkArtha - ( eNaM ) isake bAda ( te dhammaghosA therA) una-dharmaghoSa sthavirane ( dhammaruI aNagAraM ) dharmaruci anagAra kA viSaya jANatA bahuta dera ke gaye hue jAnakara ( samaNe niggaMthe mahAveMti, sadAvinA evaM taraNaM te dhammadhosA thega ityAdi TIDArtha - (taeNaM) tyArajAha ( te dhamma aisA therA) te ghoSa sthavira (dhammaruI aNagAra ) bhardharutri anagArane ( ciragayaM jANittA ) mahuM baNatI aDAra gayelA jANIne For Private and Personal Use Only
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 6 amagAradharmAmRtavarSiNI TokA a0 16 dharmarucyanagAracaritavarNanam -161 zabdayitvA, evaM = vakSyamANaprakAreNa, atrAdiSuH = uktavantaH, evaM khalu he devAnupiyAH ! dharmaruciranagAro mAsakSapaNapAraNake zAradikasya tiktakaTukatumbakasya yAvata - snehAvagAhasya NisiraNadrayAe ' nisRjanAthaM vahirnirgatazciragataH tasmina gate sati bahutaraH kAlo vyatIta ityarthaH / tat-tasmAd gacchata khalu yUyaM he devAnupriyAH ! dharmaruceranagArasya sarvataH samantAd mArgaNagaveSaNaM = samyaganveSaNaM kuruta / tataH khalu te zramaNA nirgranthA yAvat pratizRNvanti=tathA kariSyAmItyuktvA tAmAjhAM svIkurvanti, pratizrutya dharmaghoSANAM sthavirANAmantikAt pratiniSkrAmanti, pratini Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amrit - evaM khalu devANuppiyA ! dhammaruI aNagAre mAsakhamaNapAraNagaMsi sAlaiyassa jAva gADhassa NisiraNaTTayAe bahiyA niggae-ciragae, taM gacchahaNaM tubhe devANuppiyA ! dhammaruiyassa aNagAssa savvao samaMtA gavesaNaM kareha) zramaNa nirgranthoM ko bulAyA | bulAkara unone aisA kahA - he devAnupriyo ! dharmaruci anagAra Aja mAsakhamaNa kI pAraNA ke dina zAradika tikta kaDudhI tuMbaDI kA bahu saMbhAra saMbhRta zAka ki jisake Upara ghRta taira rahA thA lAye the- maiMne use pariSThApana ke liye unheM AjJA diyA so ve use pariSThApana karane ke liye yahAM se bAhira cale gaye gaye unheM bahuta dera ho gaI ve abhItaka nahIM Aye isaliye he devAnupriyoM ! tuma loga jAo aura dharmaruci anogAra kI saba tarapha cAroM dizAoM me mArgaNA evaM gaveSaNA karo / ( taraNaM te samaNA niggaMthA jAva paDisurNeti, paDi suNittA dhammaghosANaM ( samaNe niggaMthe sadAveti saddAvittA evaM vayAsI - evaM khalu devANuppiyA ! dhammarUI aNagAraM mAsakhamaNapAraNagaMsi sAlaiyassa jAva gADhassa NisiraNaTTayAe bahiyA niggayAe - ciragae, taM gacchaha NaM tumbhe devANupiyA ! dhammarUissa aNagArassa savvao samaMtA maggaNagavesaNaM kareha ) zramaNa nithAne lAvyA. melAvIne temane A pramANe kahyuM-ke huM devAnupriyA ! dha ruci anagAra Aje mAsa khamaNanI pAraNAnA divase zAra dvika tikata kaDavI tU'khaDInuM sarasa vadhAreluM upara ghI taratuM zAka AhAra mATe lAvyA hatA. teone meM pratiSThApAnanI AjJA ApI che, te pariSThApana mATe ahIMthI mahAra gayA che. teone bahAra gayAne bahu ja vakhata thayA che, hajI tee AvyA nathI. ethI huM devAnupriyA ! tame leke jAo ane dhama ruci anagAranI cAmera mANA temaja gaveSaNA kare, ( tapaNaM te samaNA nigaMdhA jAya paDimuneti, paDiNisA dhammaghosAna kA 21 For Private and Personal Use Only
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAtAdharmakathAGgasUtre kamya dharmaruceranagArasya sarvataH samantAda mArgaNagaveSaNaM kurvanto yatraiva sthaNDilaMsthalaM dharmaruveranagArasya kAlakaraNasthAnaM tatropAgacchanti, upAgatya dharmaruceranagArasya zarIrakaM nippANaM' niSpANANarahitaM, 'nicceTa' nizceSTa-ceSTArahitaM 'javavippanaDhaM ' jIva vipatyaktaM-jIvahInaM pazyanti, dRSTvA hA ! hA ! aho ! iti khede, 'aphajja' akAryam=aniSTaM jAtaM yaddharmarucinagAro mRtaH, 'tika?' therANaM aMtiyAo paDinikkhamaMti, paDinikvamittA dhammaruissaaNagAhassa savvAo samaMtA maggaNagavesaNaM kare mANA jeNeva thaMDillaM teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA dhammaruissa aNagArassa sarIragaM nippANaM nicceTuM jIvavippajadaM pAsaMti, pAsittA hA hA aphajjamitti kaTTu dhammaruissa aNagArassa pari nivvANavattiyaM kAussaggaM-kareM ti) una nirgrantha zramaNoM ne apane dharmAcArya kI isa AjJA ko yAvat svIkAra kara liyA / aura svIkAra karake phira ve dharmaghoSa sthavira ke pAsa se nikale nikala kara unhoMne dharmaruci anAgAra kI cAroM dizAomeM saba prakAra se mArgaNA gaveSaNA kI / isa taraha mArgaNa gaveSaNA karate hue 'jahAM vaha sthaNDila thA-dharmaruci anAgAra kI mRtyu hone kA sthAna thAvahAM Aye vahAM Akara ke unhoMne dharmaruci anagora ke zarIra ko prANarahita, ceSTo rahita aura jIva rahita dekhA / dekhakara ke sahasA unake mukha se hAya hAya yaha kheda sUcaka zabda nikala par3A ve kahane lage yaha vaDA aniSTa huA-jo dharmarUci anAgAra kA dehAvasAna ho gyaa| therANaM aMtiyAo paDinikkhamaMti, paDinikkhamittA dhaNmaruissa aNagArassa sabao samaMtA maggaNagavesaNaM karemANA jeNeva thaMDillaM teNeva uvAgacchati uvAgacchittA dhammaruhassa aNagArassa, sarIragaM nippANaM nicceTuM jIva vippanaDhaM pAsaMti, pAsittA hAhA akajjamitti vaDu dhammaruissa aNagArassa parinivANa vattiyaM kAussaggaM kareMti) te nigraMtha zramaNoe pitAnA dharmAcAryanI AjJAne svIkArI lIdhI ane svIkArIne teo dharmaghoSa viranI pAsethI nIkaLIne dharmaruci anagAranI badhI rIte comera mArgoNA temaja gaSaNA karavA lAgyA. A rIte mAgaNa gaveSaNa karatAM jyAM te UDila hatuM-dharmaruci anagAranA mRtyunuM sthAna hatuM tyAM AvyA. tyAM AvIne teoe dharmaruci anagAranA zarIrane nidmANa niceSTa ane nirjIva joyuM. A dazya jotAnI sAthe ja teonA mukhathI hAya ! hAya ! nA kheTha sUcaka zabdo nIkaLI paDayA. teo kahevA lAgyA ke A bahu ja khoTuM thayuM che-dharmaruci anagAranuM dehAvasAna thaI gayuM che. A For Private and Personal Use Only
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 16 dharmarucyanagAracaritavarNanam 163 itikRtvA-itikhedaM kRtvA dharmaruceranagArasya 'parinivvANavattiyaM' parinirvANapratyayikaM parinirvANaM maraNaM tatra yanmRtazarIrasya pariSThApanaM tadapi parinirvANameva tadeva pratyayoheturyasya sa parinirvANapratyayikaH taM tathA, mRtapariSThApananimittakamityarthaH kAyotsarga kurvanti, kRtvA dharmaruceranagArasyA''cArabhANDakaM vastrapAtrAdikaM gRhNanti gRhItvA yatraiva dharmaghoSAH sthavirAstatraivopAgacchanti,upAgatya gamanAgamanam ipithiko pratikrAmanti, pratikrAmyaivamavAdiSuH evaM khalu he svAmin ! vayaM yuSmAkamantikAt pratiniSkrAmAmaH pratinirgatAH, pratiniSkramya subhUmibhAgasyodyAnasya isa prakAra kahakara unhoMne vahIM para mRta zarIra ko vosarAne rUpa kAyossarga kiyaa| ( karittA0 ubAgaccha0 ) kAyotsarga karake phira unhoMne una dharmaruci anAgAra ke AcAra bhAMDako ko vastra pAtrAdikoM ko-uThA liyA-uThAkara ve jahAM dharmaghoSa sthavira the-vahAM Aye ( uvAgacchittA gamaNAgamaNaM paDikkamaMti, paDikkamittA evaM vayAsI-evaM khalu amhetumbhaM aMtiyAo paDi nikkhamAmo 2 subhUmibhAgassa ujjANassa paripe. raMteNaM dhammaruissa agagArassa savva jAva karemANe jeNeva thaMDille teNeva uvA0 2 jAva ihaM havamAgayA, taM kAlagaeNaM bhatte ! dhammaruI aNagAre ime se AyArabhaMDae - taeNaM te dhammaghosA therA putvagae uvaogaM gacchati gacchittA samaNe niggaMthe niggaMthoo ya samAveti-saddAvittA evaM kyAsI) Akara ke unhoMne Igithika pratikramaNa kiyaa| pratikramaNa karake phira isa prakAra ve kahane lage he svAmin ! hama loga Apake pAsa se yahAM se gaye-aura jAkara subhUmibhAga udyAna kI cAroM rIte kahIne temaNe tyAMja mRta zarIrane vasarAvA rUpa kAryotsarga karyo.' (karittA. uva.gaccha0 ) yosa 4rIne tamAme yathi managArA mAyAra bhAMDakone temaja vastrone laI lIdhAM ane laIne jyAM dharmazeSa sthavira hatA tyAM AvyA. (uvAgacchittA gamagAgamagaM paDikjhamaMti, paDikkamittA evaM vayAso-evaM khalu amhe tumbhaM aMtiyAo paDinikkhamAmo 2 subhUmibhAgAsa unnANassa pariperaMtegaM dhammarusta agagArasta saba jAva karemANe jeNe thaMDille teNeva uvA0 jAva ihaM hana-mAgayA taM kAlagaragaM bhaMte ! dhammAI agagAre ime se AyArabhaMDae taraNa te dhammaghosA therA pudhagae upabhoga gacchati gacchittA samaNe nigaMthe niggaMdhIo ya saddAveti-sadAvittA evaM vayAsI) tyAM AvIne temaNe Ipathika pratikramaNa karyuM. pratikramaNa karIne teo A pramANe kahevA lAgyA ke he svAmina ! ame leke ahIMthI ApanI pAsethI gayA ane jaIne subamibhAga udyAnanI mera pharatAM pharatAM dharmaruci For Private and Personal Use Only
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka zAtAdharmakathAsU , ' pariperaMteNaM pariparyantena caturdikSu paribhramanto dharmaruceranagArasya 'savvajAva ' sarvataH samantAda mArgaNagaveSaNaM kurvanto yauna sthaNDilaM tatraivopAgacchAmaH, upAgatya yAvad iha havyamAgatAH sa kAlagataH khalu he bhadanta ! dharmaruciranagAraH, imAni ' se ' tasya, AcArabhANDakAni / tataH khalu te dharmaghoSAH sthavirA: ' puvvagae pUrvagate= dRSTivAdAntargatazrutAdhikAravizeSe upayogaM gacchanti lagayanti yadA dharmarucirAhAramAnetuM nagaryAM gatastadA kasya gRhe gataH ? kenedamAhAraMdatta ' mityAdi jJAtuM svakIyopayogaM nayantItyarthaH, gatvA svakIyopayogaM lagayitvA zramaNAn nirgranthAn nirgranthIzca zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt -- evaM khalu he AryAH ! mamAntevAsI - ziSyaH, dharmarucirnAmA'nagAraH 'pagaibhaddae' pratikabhadrakaH = prakRtyA dizAoM meM phirate 2 dharmaruci anagAra kI sarva prakAra se mArgaNa, gave - SaNA karane lage / mArgaNA, gaveSaNA karate hue hama loga phira usa sthAna para pahu~ce jahAM dharmaruci anagAra kA zava par3A huA thA vahAM se abhI 2 hama loga Arahe haiM / he bhadaMta ! ve dharmaruci anagAra kAlagata ho gaye haiM-ye unake AcAra bhANDaka vastra pAtra haiM / isa ke bAda una dharmaghoSa sthavira ne dRSTi bAda ke aMtargata zrutAdhikAra vizeSa meM apanA upayoga lagAyA to unheM yaha jJAta ho gayA ki jaba dharmaruci AhAra lene ke liye nagarI meM gaye to ve kisake ghara gaye, kisa ne yaha AhAra unheM diyA ityAdi / apane upayoga se isa bAta ko jAnakara unhoMne nirgrantha zramaNoM aura nirgrantha zramaNiyoM ko bulAyA aura vulAkara unase aisA kahA - ( evaM khalu ajjo mama aMtevAsI, dhammahaI, NAma anagAranI badhI rIte mANA gaveSaNA karavA lAgyA. mANA temaja gave. SaNA karatAM ame lAke te jagyAe pahoMcyA jyAM dharuci anagAranuM maDaduM paDayuM hatuM. ame leAke atyAre tyAMthI ja AvI rahyA chIe. huM bhadata ! te dha ruci anagAra maraNa pAmyA che. teezrInA A AcAra lAMDaka vajrapAtra che. tyArapachI te dharma ghASa sthavire dRSTivAdanA aMtaga ta zratAdhikAra vizeSamAM pAtAnA upayAga lagAvye. temAMthI teone A vAtanI jANa thai ke jyAre dharuci AhAra lAvavA mATe nagarImAM gayA hatA, tyAre tee kAnA ghera gayA hatA, A AhAra temane kaNe ApyA hatA vagere, potAnA upayogathI A badhI vigata jANIne temaNe nitha zramaNeA ane nigraMtha zramaNIone potAnI pAse khelAvI ane belAvIne temane A pramANe kahyuM ke-- ( evaM khalu ajjo mama aMtevAsI, dhammarUI gAma aNagAre pagaibhadae jAva For Private and Personal Use Only
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 dharmacyanagAracaritavarNanam 165 svabhAvena bhadrakaH - zAntaH, yAvad yAvat karaNAdidaM draSTavyam -' pagai uvasaMte, pagar3a - pazu ko hamANamAyAlohe, miumaddavasaMpaNNe, AlINe, bhaddae, iti / prakRtyupazAntaH, prakRti pratanukrodhamAnamAyA lobhaH, mRdu mArdavasaMpannaH, AlInaH, bhadrakaH, iti / vinItaH / mAsaM mAseNaM' mAsaM zapya mAsena = mAsakSapaNanAmakena, anikSitena = antarahitena, avizrAntenetyarthaH tapaH karmaNA vicarana pAraNakadine yAvatnAgazriyA brAhmaNyagRhamanupaviSTaH, tatastadanantaraM sA nAgazrI brAhmaNI yAvatzAradikaM tiktAlA kaM 'nisirai ' nissRjAte pAtre nikSipatisma / tataH dharmaruci aNagAre pagaimaddae jAva viNIe mAsaM mAseNaM aNikkhinteNaM tavokammeNaM jAva nAgasirIe mAhaNIe gihe aNupaviTTe taraNaM so nAgasirI mAhaNI jAva nisIraha, taragaM se dhammaruI aNagAre ahApajattamitti kaTTu jAva kole aNavakakhemANe viharai, seNaM dhammaruI aNagAre bahuNi vAsANi sAmannapariyAgaM paujittA AloyapaDikkate samAhi patte kAlamAse kAlaM kivA uDUM sohamma jAva savvasiddhe mahAvimANe devatAe uvabanne TiI paNNattA ) Artho ! suno bAta aisI hai mere ante vAsI ziSya- dharbharuci anagAra svabhAva se hI bhadra pariNAmI the / yAvat zabda se isa pATha kA yahAM saMgraha huA hai " pagaha uvasaMte pagai pagaNu kohamANamAyA lohe miumadavasaMpaNe AlINe bhaddae " / ye avizrAnta aMtara rahita - mAsa nAmakhamaNa pAraNA karate the / Aja unake pAraNA kA dina thA - so gocarIke liye bhramaNa karate hue ye nAgazrI brAhmaNIke ghara foote mAsaM mAseNaM aNikkhitteNaM tavo kammeNaM jAva nAgasirIe mAhaNIe gihe aNuvi eNaM sA nAgasiri mAhaNI jAtra nisIra, taraNaM se dhammarUI aNagAre ahApajjamitti kaTTu jAba kAlaM aNavakhemANe viharai, seNaM dhammarUI aNagAre bahUNi vAsANi sAmannapariyAgaM pauNittA aloiyapaDikkate samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA uDDa sohamma jAva savvasiddhe mahAtrimANe devattAe unabanne ThiI pattA) mAryo ! sAMlaNo, vAta evI che ke mArA aMtevAsI ziSyadha ruci anagAra svabhAvathI ja bhadra pariNAmI hatA. yAvat zabdathI ahIM A pAThanA saMgraha thayo che-" pagai uvasaMte " ( pagaipayaNu ko hamANamAyAlohe miumaddava saMpaNNe aliNe maddae ) tethe avizrAMta-maMtara raDita - ( niraMtara ) bhAsa abha karatA rahetA hatA. Aje temanA pAraNAneA divasa hatA, te AhAra mATe bhramaNu karatAM nAgazrI brAhmaNInA ghera gayA hatA. brAhmaNIe zAradika tikata For Private and Personal Use Only
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org " zAtAdharmakathAsUtre " nagAro yathAparyAptamitikRtvA = kSudhAnivRttaye pUrNamiti malA yAvat kAlam avaNakaM khemANe ' anavakAGkSamANaH viharati sa khalu dharmaruciranagAro bahUni varSANi zramaNyaparyAyaM pAlayitvA Alocita pratikrAntaH samAdhiyAptaH kAlamAse kAlaM kRtvA Urdhve ' sohamma jAtra sambaddhasiddhe ' saudharmAdayo dvAdazadevalokAH, tata urdhvaM navagraiveyakAni tadupari yAvat sarvArthasiddhe mahAvimAne devatvenopapannaH = devabhavaM prAptavAn / tatra= tasmin sarvArthasiddharimAne, khalu ' ajahaNgamaNukko seNaM' ajadhanyAnutkuSTena= jaghanyotkRSTavarjitena tatra hi sarveSAM devAnAM sthitiH samAnaiva bhavati na tu nyUnAdhikakAlAvivametibhAvaH / trayatriMzat sAgaropamAni sthitiH prajJaptA, tatra dharmaruverapi devasya trayastriMzat sAgaropamAni sthitiH prajJaptA, sa khalu dharmarucidevastasmAd devalokAda= sarvArthasiddhayamAnAd yAvad cyutaH san yAvad mahAvidehe varSe sijjhihi ' setsvati, siddhiM prApsyati / tat = tasmAd vigastu khalu he pahuMce / yAvat usane zAradika tikta kaDave tuMbe kI zAma unake pAtra meM boharAyA dharnaruci anagAra ne usako buvAnivRtti ke liye paryApti mAna kara liyaa| una dharmahaci anagArane aneka varSoM taka zramaNya paryAya kA pAlana kiyA aura pAlana karake Alocita pratikrAnta hokara ve samAdhi meM lIna ho gaye / kAla avasara kAla karake aba ve saudharta Adi 12 devaloko se kAra navatraivaiya ko se bhI Age jo sarvArthasiddhi nAma kA vimAna hai ki jisameM 33 sAgara kI sthiti haiM aura yaha sthiti jahAM saba deva kI samAna haiM usameM 33 sAgara kI sthitivAle deva hue haiM / " ajahaNNamaNuko seNaM " jadhanya aura utkRTa tetrIsa sAgaropana kI sthiti hai / ( se NaM dhammaruI deve tAo devalagAo jAba mahAvidehe - vAse sijjhihidda, taM dhiratyu Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaDavI tuMbaDInuM zAka temanA pAtramAM vaherAvyuM. dha ruci anagAre tene kSudhA nivRtti mATe paryApta jANIne tene svIkArI lIdhu te dharuci anagAre ghaNAM varSo sudhI zrAmaNya paryAyanuM pAlana karyu che ane pAlana karIne Alecita pratikrAMta thaine tee samAdhimAM lIta thai gayA che. kALa samaye kALa karIne have tee saudhama vagere khAra devalAkAthI upara nava traiveyakAthI paNa AgaLa je sarvAsiddhi nAme vimAna che ke jemAM 33 sAgaranI sthiti che ane A sthiti jyAM badhA devAnI sarakhI che, te temAM 33 sAgaranI sthitivALA deva thayA che. jadhanya ane viSTa 33 sAgaropamanI sthiti che. 6: ajamaNuko ( seNaM dhamarUI deve tAo devalagAo jAna mahAvidehe-yAse tijjhidi For Private and Personal Use Only "3
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arrrraneafoot TI0 a0 16 dharmaruyyanagAracaritavarNanam 167 AryAH ! nAgazriyaM brAhmaNImadhanyAmapuNyAM yAvad durbhaH nimbagulikAm, yathAkhalu nAgazriyA brAhmaNyA tathArUpaH prakRtibhadratvAdiguNayuktaH sAdhuH dharmaruciranagArI mAkSapaNapAraNa ke zAradikena tiktAlAbukena yAvat snehAvagA denAskAla eva jIvitAd vyaparopitaH ||504 // mUlam-taeNaM te samaNA niggaMthA dhammaghosANaM therANaM aMtie eyama soccA Nisamma caMpAe siMghADagatiga jAva bahujaNassa evamAivakhaMti-dhiratthu NaM devANuppiyA ! nAgasirIe mAhaNIe jAva jiMboliyAe jAe NaM tahArUve sAhU sAhUrUve sAlaie jIviyAo vavazevei, tae NaM tesi samaNANaM aMtie eyamahaM saccA samma bahujaNa annamannassa evama ikkhai evaM bhAsai NaM ajjo ! nAgasirIe mAhaNIe adhannAe, apunnAe, jAva viboliyAe jAe NaM tahArUve sAhU dhammaruI aNagAre mAsakhamaNapAraNagaMsi sAlaie jAtra gADheNaM akAle ceva jIvidhAo rovie) ve dharmarUci deva isa devaloka se cavakara yAvat mahAvideha kSetra se siddhiko prApta kareMge Aryo ! adhanya, apuNya yAvat durbhaga nimyagulikA jaisI anAdaraNIya usa nAgazrI brAhmaNI ko dhikAra ho ki jisane tathArUpa, prakRti bhadrasvAdi guNoM se saMpanna sAdhu dharmaruci anagAra ko mAsakhamaNa ke poraNA ke dina zAradika tikta kaDavI tuMbI kA zAka yAvat snehAvagADha banAkara diyA ki jisase ve akAla meM maraNa ko prApta hue | sU0 4 // taM ratthu ajjo ! nAgasirIe mAhaNIe apanAe, apunnAe, jAva jiMboliyA jAe NaM tahArUve sAhU dhammarUI aNagAre mAsakhamaNavAraNagaMsi sAla eNaM jAva gADheNaM akAle caiva jIviyAo vavarovie) te dharmAMci deva te devaleAkathI cavIne yAvat mahAvideha kSetrathI siddhine bhejavaze. he khAyo ! adhanya, ayuSya, yAvat dubhaMga nimagulia nevI naadaraNIya te nAgazrI brahmaNIne dhikkAra che ke jeNe tathArUpa, prakRti bhadraMtva vagere guNAvALA sAdhu dharuci anagArane mAsa khamaNanA paraNAMnA divase zAradika tikata kaDavI tukhaDInuM zAka-ke je sarasa vaghAreluM, jenI upara ghI taratuM stu- bAhorAyuM ne sIdhe ThANe monu bharathayu | sUtra "" // For Private and Personal Use Only
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 168 jJAtAdharmakathAGgane dhiratthu NaM nAgasirIe mAhaNIe jAva jIviyAo vavarovie, taeNaM te mAhaNA caMpAe nayarIe bahujaNassa aMtie eyamaheM soccA nisamma AsuruttA jAva misimisemANA jeNeva nAgasirI mAhaNI teNeva uvAgacchati uvAgacchittA NAgasirI mAhaNIM evaM vayAsI-haM bho ! nAgasirI ! apatthiya patthiya duraMta paMtalakkhaNe hINapuNNacAuddase dhirasthu NaM tava adhannAe apunnAe jAva jiMboliyAe jAva gaM tumaM tahArUve sAhU sAharuve mAsakhamaNapAraNaMsi sAlaieNaM jAva vavarovie, uccAvaeyAhiM akomaNAhiM akomeMti uccAvayAhiM udasaNAhiM uddhaMseMti uccAvayAhiM NibhatthaNAhiM NibhatthaMti uccAvayAhiM NicchoDaNAhiM nicchoDoMti tajjeMti tAleti tajjettA tAlettA sayAo gihAo nijchu ti, taeNaM sA nAgasirI sayAo gihAo nicchuDhaH samaHNI caMpAra nagarIe siMghADagatiyaca ukkacaccara caummuha bahujaNeNaM holijamANI khiMsijjamANI nidijamANI garahijamANI tajjijja jhANI pAhijalAgI dhikArijAmANI thukkArijamANI kathai ThANaM vA nilayaM vA alabhamANI daMDikhaMDanivasaNA khaMDamallayakhaMDaghaDagahatthagayA phuTTahaDAhaDasIsA macchiyAcaDagareNaM annijjamANamaggA gehaM geheNaM dehaM baliyAe vittiM kappemANI viharai, tANaM tIse nAgamigae mahaNoe tambhavaMsi ceva solasa royAyaMkA pAubbhUyA, taM jahA-mAse kAse ANisUla jAva koDhe, taeNaM sA nAgasirI mAhaNI For Private and Personal Use Only
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ana gAradhAmRtapariNI TI0 a016 dharmarudhyanagAracaritavarNanam 169 solasahiM royAyaMkehiM abhibhUyA samANI aTTaduhaTTavasaTTA kAlamAse kAlaM kiccA chaTThIe puDhavIe ukkoseNaM bAvIsasAgarovamahiiesu neraesu neraiyattAe uvavannA // sU0 5 // _TIkA-'taeNaM te ' ityAdi / tataH khalu te zramaNAH nirgranthA dharmaghoSANAM sthavirANAmanti ke etamarthaM zrutvA nizamya caMmpAyA~ zrRGgATaka-yAvanmahApatheSu bahuH janasya evamAkhyAnti dhigastu khalu he devAnupriyAH ! nAgazriyaM brAhmaNI yAya durbhaganimbagulikAm , yayA khalu tathArUpaH sAdhuH sAdhurUpo dharmaruciranagAra:-cAra dikena yAvattiktAlAbukena jiivitaavypropitH| tataH khalu teSAM zramaNAnAmantike 'taeNaM te samaNA niggaMthA ' ityAdi // TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (te samaNA nimgaMthA dhammaghosA rANaM aMtieeyamalu soccA nisamma caMpAe siMghADagatiga jAva bahujaNassa ekamAikkhaMti-dhiratyuNaM devANuppiyA! nAgasirIe jAva NivAliyAe jAeNaM mahArUve sAhU sAharUve sAlaieNaM jIviyAo vavarovei) una zramaNa nirgranthoMne dharmaghoSa sthavira ke mukha se isa samAcAra ko sunakara aura usakA hRdaya meM vicAra kara caMpAnagarI meM zRMgATaka yAvat mahApathoM meM bahujanoM se aisA kahA he devAnupriyo ! brAhmaNI nAgazrI ko dhikkAra hai yAvat nimba kI nibolI jaisI anAdaraNIya hai ki jisane tathA rUpa sAdhu-sAdhurUpa dharmaruci anagAra ko zAradika yAvat kaDabe tumbe kA zAka dekara jIvana se rahita kara diyA hai / (taeNaM tesi samaNANaM aM. 'taeNaM te samaNA niggathA ' ityAdi2 . (taeNaM) tyA2mA (te samaNA niggaMthA dhammaghosA therANaM atie eyamaTaM socA nisamma caMpAe siMghADagatiga jAva bahujaNassa eva mAikvaMti-dhiratyuNaM devANuppiyA! nAgasirIe mAhaNIe jAba NikoliyAe jAe NaM tahArUve sAhU sAhUrUve sAlaieNaM jIviyAo krovei ) te zramaNa nigraMthoe dhaSi viranA mukhathI A vAta sAMbhaLIne ane tene hadayamAM dhAraNa karIne caMpAnagarImAM kaMgATaka mahApa vageremAM ghaNA mANune A pramANe kahyuM ke he devAnupriye ! brAhmaNI nAgazrIne dhikkAra che ane te lImaDAnI lIMbeLInI jema anAdaraNIya che kemake teNe tathArUpa sAdhu sAdhurUpa dharmaruci anagArane zAradika kaDavIbaDInuM zAka ApIne mArI nAkhyA che. For Private and Personal Use Only
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAtAdharmakathA etamartha zrutvA nizamya bahujano'nyonyasya parasparasya evamAkhyAti-evaM bhASate evaM prajJApayati, evaM parUpayati dhigastu khalu nAgazriyA brAhmaNyAH, yayA dharmaruciranagAraH zAradikena yAvad jIvitAd vyaparopitaH / tataH khalu te brAhmaNA caMpAyAM nagayoM bahujanasyAntike etamathaM zrutvA nizamya, AzurutAH-zIghra krodhAviSTAH yAvat misamisantaH krodhAnalena prajvalantaH,yatraiva nAgazrIAhmaNI tauvIpAgacchanti, tie eyamaTuM socA bahujaNe annamannassa evamAikkhai, evaM bhAsaha ghiratyuNaM nAgasirIe mAhaNIe jAva jIviyAo vavarovie, taeNaM te mAhaNa caMpAe nayarIe bahujaNassa aMtie eyamalu soccA nisamma AsurattA jAva misimisemANA jeNeva nAgasirI mAhaNI teNeva uvAgacchaMti) una zramaNajanoM ke mukha se isa samAcAra ko sunakara aura use hRdaya meM dhAraNa karake aneka manuSya Apasa meM isa prakAra kahane lage bolane lage prajJopanA karane lage prarUpaNA karane lage ki brAhmaNI nAgazrI ko dhikkAra hai jisane dharmaruci anagAra ko zAradika-tikta kaDave tuMbe ke zAka se jIvana rahita karadiyA hai / isa prakAra una brAhmaNoM ne tathA soma, somadatta, somabhUti Adi ne jaba caMpAnagarI meM aneka manuSyoM ke mukha se isa bAta ko sunA-to ve sunakara aura use apane 2 hRdaya meM dhAraNa kara ikadama krodha se tamatamA uThe aura yAvat krodhAnala se jalate hue jahAM nAgazrI brAhmaNI thI vahAM Aye(taeNaM tesiM samaNANaM aMtie eyamaDhe soccA bahujaNe annamannassa evamAikkhai, evaM bhAsai dhiratthuNaM nAgasirIe mAhaNIe jAva jIviyAo vavarovie, taeNaM te mAhaNA caMpAe nayarIe bahujaNassa aMtie eyamaDhe socA nisamma AsurattA jAva misibhisemANA jeNeva nAgasirI mAhaNI teNeva upAgacchaMti) te zramaNa lekanA mukhathI A samAcAra sAMbhaLIne ane tene hadayamAM dhAraNa karIne ghaNu mANase ekabIjAnI sAthe A rIte vAtacIta karavA lAgyA, prajJApanA karavA lAgyA, prarUpaNa karavA lAgyA ke brAhANu nAgazrIne dhikkAra che. jeNe dhamaruci anagArane zAradika-tikata kaDavI tuMbaDInA zAkathI mArI nAkhyA. A rIte te brAhmaNae eTale ke sema, semadatta ane samabhUtie tyAre caMpA nagarInA aneka mANasanA mukhathI A vAta sAMbhaLI tyAre teo sAMbhaLIne ane tene hRdayamAM dhAraNa karIne ekadama 'dhAviSTa thaI gayA ane kAdharUpI amimAM saLagatA jyAM nAgazrI brAhmaNI hatI tyAM AvyA For Private and Personal Use Only
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtamarSiNI ho0 bha016 dharmarucyanagAracaritavarNanam . 171 " upAgatya nAgazriyaM brAhmaNI mevamavAdiSuH uktavantaH, haM bho ! nAgazrIH ! amArthita prArthike ! maraNAbhilASiNi ! durantaprAntalakSaNe ! hInapuNyacAturdarzike ! dhigastu khalu tava adhanyAyAH apuNyAyAH yAvad-durbhaganimbagulikAyAH, atra dvitIyArthe SaSThI svAt yathA khalu tvayA tathArUpaH sAdhuH sAdhurUpo dharmaruciranagAro mAsakSapaNapAraNa ke zAradikena tiktAlA kena yAvad vyaparopitaH, ' uccAvayAhi ' uccAvacAbhiH=uccanIcAbhiH ' akosaNAdi ' AkrozanAbhiH = nindAvacaiH nIcA'si tvamityAdibhirvacanai: ' akkosaMti ' Akrozanti- phaTakArayanti uccAvacAbhiH uddhaM sanAbhiH duSkulotpannA'sityAdivacanaiH, ' uddhaseMti ' uddhaMsayanti - kulAdi( uvAgacchittA NAgasirIM mAhaNoM evaM vayAsI ) haM bho ! nAgasirI ! apatthiya patthiya duraMtapata lakkhaNe, hINa puSNacAuddase ghiratthuNaM tava aghanae apunnAe jAvaNiMboliyAe jAe NaM tume tahArUve sAhU sAhUrUve mAsa khamaNavAraNasi sAla eNaM jAva vavarovie uccAvaeyAhi akkosaNAhi ako saMti.. uddha se ti) vahAM Akara nhoMne nAgazrI brAhmaNIse kahA arIo nAgazrI ! arI aprArthita prArthake / he durantaprAnta lakSaNe | o hIna pUNya cAturdazi ke ! tujha apuNya adhanyA ko dhikkAra ho ! tUM durbhaga nimbagulikA jaisI anAdaraNIya hai jo tUne mAsakhamaNa ke pAraNA ke dina gharapara AhAra lene ke nimitta Aye hue tathA rUpa sAdhurUpa dharmaruci anagAra ko zAradika tikta kaDave tuMbe kA zAka dekara jIvana se rahita kara diyA hai| tUMbaDI nIca hai ityAdi rUpa U~ca nIca Akroza nindA - vacanoM se unhoM ne use phaTakArA tUM nIca khAnadAna kI ( uvAgacchittA NAgasiroM mAhaNIM evaM vayAsI-haM bho ! nAgasirI ! apatthi ya patthiya duraMta paMtalakkhaNe, hInapuSNacAuda se ghiratthu NaM taba apanAe apunnAe jAba giboliyAe jAe NaM tume tahArUve sAhU sAhUrUce mAsakhamaNapAraNaMsi sAlaiNaM jAva vavarotrie uccAvaNyAdi akkosaNAhiM akko saMti... urddhase ti) tyAM AvIne temaNe nAgazrI brAhmaNIne kahyuM ke- ke suI e nAgazrI ! aprArthita prothake ! he durata prAMta lakSaNe ! e hInapuNya cAtu zike! tArA jevI pApaNI adhanyAne dhikakAra che. tuM dubhaga nikharculikA ( limALI jevI anAdaraNIya che. kemake teNe mAsa-khamaNanA pAraNAMnA divase ghera AhAra levA mATe AvelA tathArUpa sAdhu sAdhurUpa dharuci anagArane zAraki tikata kaDavI tu baDInu zAka ApIne mArI nAkhyA che. tuM sAva nIca che, Ama ghaNA UMca-nIca AkroSa-nidA-nA vacanathI teoe tene phITakArI. tu nIca For Private and Personal Use Only
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 172 mAtAdharmakathAsUtra gauravAtpAtayanti, uccAvacAbhinirbhatsanAbhiH = paruSavacanaiH ' NinbhatyaMti' nirbha yanti, uccAvacAbhiH ' Nicchor3aNAhiM ' nibhchoTanAbhiH = ' asmada gRhAndahinissara ityAdi vacanai: 'nicchoDeMti ' nibhchoTayanti = gRhAdityAgabhayotpAdanena bhISayanti, ' tajjeti tarjayanti ' jJAsyasi pApe !' ityAdivAkyairakulI pradarzanapUrvakaM tADanabhayaM pradarzayanti, 'tArleti ' tADayanti capeTAdibhiH, tarjayitvA tADayitvA svAd gRhAd 'nicchubhaMti' nikSipanti = bahirniHsArayanti / tatastadanantaraM sA nAgazrIH svakAd gRhAda 'nicchUDhA samANA ' nikSiptAsatI niH saritA satI, campAyA nagaryAH zRGgATaka trikacatuSkacatvara caturmukhamahApathapatheSu yatra yatra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hai isa taraha kI U~cI nIcI vANiyoM se use bhalA burA kahA kulAdi ke gaurava se use patita khaa| ( uccAvayAhiM NimatyaNAhi NigbhatyaMti uccAvayAhi NicchoDaNAhi nicchoDeMnti, tajjeti, tArleti, tajjetA tAletA sayAo gihAo nicchubhaMti ) U~ce nIce kaThora vacanoM se Sent frraskAra kiyaa| bhale bure vacano se use DaravAyA - hamAre ghara se tUM bAhira nikala jA ityAdi bhayotpAdaka zabdoM se use bhaya dikhalAyA / o pApinI / tUje mAlUma paDa jAyagA, ityAdi vAkyoM se aMgulI dikhA 2 kara use mArane kA bhaya dikhalAyA aura capeTA-thappaDa Adi se use pITA bhii| aura pITapATa kara use unhoMne phira apane ghara se bAhira nikAla diyA / ( taraNaM sA nAgasirI sayAo gihAo nicchUDA samANI caMpAe nagarIe siMghADagatigacaukkacaccaraca ummuha0 khAnadAnanI che, A jAtanAM uMcA nIcA vacanAthI teNe kheATI kharI sa'bhaLAvI. kuLa vagerenA gauravathI teNe patitA kahyuM. ( uccAvayAhi NinmasthaNAhiM ninmasthaMti, uccAvayAhi NicchoDaNAhi niccho DeMti, tajjeti, tArleti tajjetA tAlettA sayAo gihAo nicchubhaMti ) 6 uMcA nIcA vacaneAthI tenA tiraskAra karyAM, khATAM kharAM vacaneAthI tene zrIvaDAvI. amArA dharathI tu bahAra nIkaLI jA ' vagere bhayAtpAdaka vacanAthI telIne mI matAvI. 'se pAyalI ! tane bhanna matAvavI zu 1' vagere kya nAthI sAmI AMgaLI karIne tene mArI nAkhavAnI khIka batAvavA lAgyA ane thapaDa lAphA vagerethI tene mAra paNa mAryA, mArapITa karIne teoe tene peAtAnA gherathI bahAra kADhI mUkI. (tapaNaM sA nAgasirI sayAo gihAo nicchUDA samANI caMpAe nagarIe siMghAMDagatigaca ukkacaccara caummuha0 bahujaNeNaM hIlijmANI khiMsijjamANI For Private and Personal Use Only
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir magAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 dharmarucyanagAracarivarNanam // gacchati tatra tatra sarvatra bahujanena hIlijamANI' hIlyamAnA-jAtyAyuddhATanena, 'khisijjamANI' visyamAnA-parokSasanena, nidijjamANI' nindhamAnAtatparokSam 'garahijjamANI ' gImAnA-tatsamakSameva. 'tajjijjamANI' taya'mAnAaGgulIcAlanena bhayamutpAdayamAnA pavahijjamANI ' mavyathyamAnA yaSTayAditADanena 'dhikArijjamANI' dhikriyamANA 'thukArinjamANI' thukriyamANA kutrApi bahujaNeNaM hIlijamANI khisijjamANI nidijjamANI, garahijjamANI, tajjijjamANI, pabvAhijjamANI, dhikAri jamAgI, zukkArijjamANI, kasthai ThANaM vA milathaM vA alabhamANI ra daDi khaMDA nivasaNA khaMDa khaMDamallaya khaMDa khaMDa gha ugahatyagayA kuDDAhaDanIsA macchiyAugareNaM anbhijjamAgamaggA gehaM geheNaM dehaM baliyAe vittikappemANI viharaI) apane ghara se bAhiranikala kara vaha nAga zrI caMpAnagarI ke zRMgATaka, trika, catuSka, catvara caturmugva mahApatha Adi mArgoM para jahAM 2 gaI, vahA~ 2 sarvatra aneka janoM ne usakI " yaha nIcajAti kI hai " ityAdirUpa se hIlanA kI / saba ke saba usapara bahuta krodhita hue sakne usakI parokSa meM niMdA kI / sAmane sabane use bhalA burA khaa| aMgulI saMcAlana pUrvaka use mArane pITane kA bhaya dikhlaayaa| kinhIM 2 ne use lakaDI Adise mArA pITA bhii| anekoM ne use dhikkaaraa| kitaneka janoM ne use dekhakara usapara thUka bhI diyA / isa taraha kI paristhiti midijjamANI, garahijjamANI,tajjijjamANI pAhijjamAgI,dhikArijjamANI, thukkArijjamANI, katthai ThANaM vA nilayaM vA alabhamANI 2 daMDikhaMDA nivasaNA khaMDamallaya khaMDa khaMDa dhaugahatthagayA phuDDahaDAhaDasIsAmacchiyAcaugareNaM abhijjamANamaggA gehaM geheNaM dehaM baliyAe vitti kappemANI viharai ) pitAnA gherathI bahAra nIkaLIne te nA zrI caMpA nagarInA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, caturmukha, mahApatha vagere mA upara jyAM gaI tyAM tyAM badhe ghaNA mANasoe tenI " A nIca jAtanI che" vagere vacanethI hIlanA karI. badhA mANase tenI upara khUba ja gusse thayA. tenI gera hAjaphImAM lokoe tenI khUba niMdA karI, tenI sAme tene badhAe kharI khoTI saMbhaLAvI, AMgaLI cIpI cIpIne tenI sAthe mArapITa karavAnI bIka batAthavA lAgyA. kaI kaIe te tene lAkaDI vagerene phaTake paNa mAryo, ghaNaoe tene phiTakArI, keTalAka mANasee tene joIne tenI upara mUkI , For Private and Personal Use Only
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakANace sthAnaM vA nivAsArthaM nilayaM vA-alpakAlavizrAmArthasthAnam , alabhamAnA 2=amAnuvatI 2, 'daMDIkhaMDa nivasagA' daNDikhaNDa nivasanA-daNDi-kRtasandhAnaM jIrNavastra, tasya khaNDaM, tadeva nivasana-paridhAnaM yasyAH sA tathA, 'khaMDamallayakhaMDaghaDagahasthagayA' khaNDamallaka-khaNDaghaTakahastagatA=ravaNDamallaH-bhikSartha zarAvakhaNDaM khaNDaghaTakazca pAnArtha ghaTakhaNDaM, tad dvayaM hastagataM yasyAH sA tathA, 'phuTTahaDAhar3asIsA' sphuTitahar3Ahar3azIrSA-sphuTitaM sphuTitakezaM 'har3Ahar3A ' atyartha zIrSa ziro yasyAH sA tathA, vikIrNa kezavatItyartha 'macchiyAcaDagareNaM annijjamANamaggA' makSikA caTakareNa anvIyamAnamArgA makSikAsamUhena anugamyamAnamArgA zarIravastrAdInAM malinatvAn makSikAstatpRSThato dhAvantItyarthaH gehaM geheNaM dehaM baliyAe' gRhaM gRheNa dehabalikayA pratigRhaM dehanirvAhahetoH udarapUrtyarthamevetyarthaH-vRtti ' kappemANI' kalpyamAnA-kurvANA satI viharati / tatastadanantaraM khalu tasyA nAgazriyA brAhmaNyA stasmin bhave eva SoDaza rogAtaGkAH prAdurbhUtAH, tadyathA-(1) zvAsaH, (2) kAsaH, (3) jvaraH, 'jAvakuDhe ' yAvat-kuSTham , (4) dAhaH, (5) kukSizUlam , (6) kA sAmanA karatI huI vaha kahIM para bhI baiThane ke liye sthAna ko, aura Thaharaneke liye-vizrAma karane ke liye-jagaha bhI ko nahIM prApta karatI phaTe hue jIrNa vastra ke Tukar3e ko pahire hue bhikSA ke liye miTTI ke khappara ko aura pAnI ke liye phUTe ghaDe ke TukaDe ko hAtha meM liye hue idhara udhara eka ghara se dUsare ghara para udara pUrti ke liye phirane lgii| isake zira ke bAla Idhara udhara vikhare hue rahate the| zarIra aura vastrAdikoM ke maile kucaile hone ke kAraNa makSikAoM kA samUha isake pIche pIche 2 bhAgatA rahatA thaa| (taeNaM tIse nAgasirIe mAhaNIe tambhavaMsi ceva solasaroyoyaMkA pAubbhUyA- taM jahA sAse kAse joNisUle, jAva AvI paristhitino mukAbalo karatI koI paNa sthAne besavAnI ke rokAvAnI ke vizrAma karavAnI jagyA te meLavI zakI nahi, ane chevaTe phATelA jUnA thanA kakaDAne vIMTALIne bhikSAnA mATe mATInuM apara ane pANInA mATe phaTI mATalInA kakaDAne hAthamAM laIne peTa bharavA mATe Amatema eka gherathI bIje ghera bhamavA lAgI, tenA mAthAnA vALo Ama tema asta vyasta rahetA hatA, zarIra ane vastro vagere melA hovAne lIdhe mAkhIonA ToLeToLAM tenI pAchaLa pAchaLa bhamatAM rahetAM hatAM. (taeNaM tIse nAgasirIe mAhaNIe tambhavaMsi ceva solasaroyAyaMkA pAu. gayA- jahA sAse kAse joNisUle, jAva koDe taraNaM sA nAgasirI mAriNI, For Private and Personal Use Only
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Acharya Shri ka managAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 dharmarudhyanagAracaritavarNanama 175 bhagandaraH, (7) arzaH, (8) yonizUlam , (9) dRSTizUlam , (10) mUrdhazUlam , (11) aruciH, (12) akSivedanA, (13) karNavedanA, (14) kaNDUH, (15) jalodaram , (16) kuSTham / tatastadanantaraM sA nAgazrI brAhmaNI poDazabhI rogAtaGkarabhibhUtAsatI AtaMduHkhAvizArtA zArIrikamAnasikaduHkhayuktA kAlamAse kAlaM karavA SaSThayAM pRthivyAm ' ukkoseNaM' utkRSTataH, dvAviMzati sAgaropamasthitikeSu narakeSu-narakAvAseSu nArakatvena upapannA-utpannA // suu05|| ___ mUlam-sA NaM tao'NaMtaraMsi uvvaTTittA macchesu uvavannA, tattha NaM sasthavajjhA dAhavakaMtIe kAlamAse kAlaM kiccA ahe sattamIe puDhavIe ukkosAe tettIsa sAgarovamaTTiIesu neraiesu uvavannA, sA NaM tato'NaMtaraM udvittA doccaMpi koDhe taeNaM sA nAgasirI mAhiNI, solasahi royAyaMkehiM abhibhUyA samANI adRduhaTTavasaTTA kAlamAse kAlaM kiccA chaTThIe puDhavIe ukkose NaM bAvIsasAgarovamahiiessu nara esu neraiyattAe uvavannA) usa nAgazrI bAmaNI ko usI bhava meM ye solaha rogAtaMka prakaTa ho gaye-(1) zvAsa (2) kAsa (3) jvara (4) dAha (5) kukSizUla (6) bhagandara (7) arza (8) yonizUla (9) dRSTizUla (10) mUrdhazala (11) arUci (12) akSivedanA (13) karNavedanA (14) kaNDU (15) jalodara (16) kuSTha / ina 16 solaharogAtaMko se atyanta duHkhita huI-zArIrika evaM mAnasika vyathAoM se vyathita huI-vaha nAgazrI kAla arasara kAlakara chaThI pRthivI meM 22 sAgara kI utkRSTa sthitivAle narakAvAsoM nairapika kI paryAyase meM utpanna huI / / sU0 5 // solasahi royAyaMkehiM abhibhUyA samANI aTa duiTavasaTTA kAlamAse kAlaM kiccA chaTThIe puDhavIe ukkoseNaM bAvIsasAgarovamaTiiesu neraiyattAe uvavannA) te nAgazrI brAhmaNIne teja bhavamAM A soLa rogAtake prakaTa thayA. (1) zvAsa (2) Asa (3) 412 (4) / (5) ikSizUra (6) 2 (7) maza (8) yonizra (6) Tizu (10) bhUpazusa (11) 253thi (12) akSivahana (13) 4 vhn| (14) 455 (15) 2 (16) 4. 2mA so gAMkethI atIva duHkhI thayelI zArIrika temaja mAnasika vyathAothI vyathita thatI te nAgazrI kALa avasare kALa karIne chaThThI pRthivImAM bAvIsa sAgaranI utkRSTa sthitivALA narakAvAsamAM rayikanI paryAyathI janma pAmI. sU. 5 For Private and Personal Use Only
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir khAtAdharmakathAma macchesu uvavajjai, tattha viya NaM satthavijjhA dAhavakkaMtIe doccaMpi ahe sattamIe puDhavIe ukkosaM tettIsasAgarovamadiIesu neraiesu uvavajjaI, sA NaM taohiMto jAva unnadvittA taccapi macchesu uvavannA tattha vi ya NaM satthavajjhA jAva kAlaM kiccA doccayi chaTThIe puDhavoe ukkoseNaM0 . tao'NaMtaraM udhvaTTittA macchesu uraesu evaM jahA gosAle tahAneyavvaM jAva rayaNappabhAo sattasu uvavannA tao ujva. dvittA jAI imAiM khahayara vihANAI jAva aduttaraM ca NaM khara bAyara-puDhavikAi yattAte tesu aNegasatasahassa khutto ||suu06|| TIkA-'sANaM ' ityaadi| sA=nAgazrI brAhmaNI khalu tataH= paThyA pRthivyA, anantaram AyurbhavasthitikSaye sati ' ucaTTittA' udvartya-nissRtya matsyeSUtpatrA, tatra khalu matsyabhave sA 'satthavajjhA' shstrviddh| 'dAhavakkaMtIe' dAhavyutkrAnyA-dAhotpattyA, kAlamAse kAlaMkRtvA'dhaH saptamyAM pRdivyomutkRStastrayastriMzatsAgaropamasthitikebhu' nerA' nairapike utpannA / sA khalu tataH saptamyA: pRthivyAH anantarapnuvayaM hitI padhAramapi matsyevRtpadyate / tatrApi ca khalu zastra___ 'sA NaM tao' ityaadi| TIkArtha-(sA) vaha nAga-jI to'NaMtaraMsi) usa chaTThI narakakI bhavasthiti samApta hone para ( udvittA ) vahAM se nikalI-aura nikalakara ( macchesu uvavannA tathaNaM matthavajjhA dAhavakkaMtIe kAlamAse kAlaM kiccA ahe sattamIe puDhabIe ukkosAra te tIsaM sAgarovamaTiiesu neraiestu uvavannA, sANaM tato'NaM raM udvittA doccapi machenu uvava- 'sA tao' ityAdi sAtha-(sA) te nI (ta ottarami) te 7 na24 nI mapasthiti pUrI yayA mAha ( uvadvittA ) tyAMthI nalsvI mane najAne (macchesu uvavannA tatya NaM satyavajjhA dAha vatAe kAlapAse kAlaM kiccA bhahe sattamIe puDhavIe ukkopAe tettIsaM mAgavaTTiietu neraiesa upavanA sANaM uvavajjai) For Private and Personal Use Only
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhamagAradhAmRtaSiNITI040 16 ghamarucyanagAracaritavarNanam 177 viddhA dAhacyutkrAnsyA dvitIyavAramapi adhaH saptamyAM pRthivyAmutkRSTatastrayastriMzatsAgaropamasthitikeSu nairayikeSUpapadyate, sA khalu ' taohito' tasyAH saptamyA: pRthivyAH, yAvad udvartya taccaMpi' tRtIyavAramapi matsyeSu utpannA / tatrApi ca khalu zastraviddhA 'jAva kAlaM kiccA' yAvat dAhavyutkrAntyA kAlamAse kAlaM kRtvA dvitIyavAramapi SaSThayAM pRthivyAmutkRSTato dvAviMzatisAgaropamasthitikeSu narakepratpannA, sA khalu tataH SaSThayAH pRthivyA anantaraM ' uvaTTittA' udvartya = nissRtya uraHparisarpakRtpannAH, tatra zastravadhyA dAhavyutkrAntyAmutkRSTataH saptadazasAgaropamasthitikeSatpannA / evaM yathA gozaralakastathA jJAtavyam-gozAlakavadasyAjjaI ) tiryazcagati meM maccha kI paryAya se utpanna ho gaI / vahAM vaha matsya ke bhava meM zastra se vid hokara dAha kI utpatti se kAla avasara kAla kara marI so nIce saptama naraka meM 33 tetIsa sAgara kI utkRSTa sthitiyAle narakAvAsa meM nairayika kI paryAya se utpanna huii| vahAM se nikalakara phira vaha matsya kI paryAya se utpanna huii| (tastha vi yaNa satthavijjhAdAhavakkaMtIe doccaMpi ahe sattamIe pu0) vahAM vaha zastra se punaH viddha hokara dAhakI vyutkrAnti se marI aura marakara dvitIyavAra bhI saptama naraka meM ( ukkosaM tetIsasogarovamaTiiesu neraie uvara. jjai ) utkRSTa-teMtIsa sAgara kI sthiti lekara nairayika kI paryAya meM utpanna huI / ( sA gaM to hiM to jAva uvavadvittA taccapi macchesu uvavanA, tattha vi ya NaM satthavajjhA jAva kAlaM kiccA doccapi chaTThIe puDhavIe ukkose NaM tao'NaMtaraM uvadvittA macchesu uraesu evaM jahA gosAle tiryaMca gatimAM mara chathI paryAyanI janma pAmI. tyAM te matsyanA bhavamAM zastra vaDe vIMdhAIne dAhathI pIDAIne kALa avasare kALa karIne maraNa pAmI ane nIce sAtamAM narakamAM 33 sAgaranI utkRSTa sthitivALA narakAvAsamAM narayikanI paryAyathI janma pAmI. tyAMthI nIkaLIne pharI te matsyanA paryAyathI janma pAmI. (tattha vi ya NaM satthavijjhA dAhayaktIe docaMpi ahe sattamIe pu0) tyAM te pharI zastra vaDe viddha thaIne dAhathI pIDAIne marI ane mArIne wile and yy sa.tamA na24mA ( ukkosaM tetIsasAgarovamaTTiiesu neraie uvavajjai) 8 33 sanI sthiti bana naiyinI pAyamai rma pAbhI. ( sA NaM taohiM to jAva uvvadvittA tacaMpi macchesu uvavannA, tattha vi ya gaM satthavajjhA jAva kAlaM kiccA doccaMpi chaTThIe puDhavIe ukkoseNaM tao'NaMtaraM For Private and Personal Use Only
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir baamkaathaay' varNanaM bodhyamityarthaH, 'yAvarayaNappabhAe sattasu uvavanA' yAvad ratnaprabhAyAM saptasUtpannA-ayaM bhAvaH-uraH parisarpabhavato niH mRtya paJcamyAM dhUmapabhAyAM pRthivyAsaskRSTataH saptadazasAgaropamasthitikeSu narayikevatpanA, tato niH mRtya dvitIya bAramura parisarveSatpadyate, tatrApi pUrvavat kAlaM kRtvA dvitIyavAramaNi paJcamyAM pRthimahA neyadhvaM jAva rayaNappabhAo sattasu uvavannA, to uvvadvittA jAI ImAI khahAyara vihANAiM jAva aduttaraM ca NaM kharavAyara puDhavikAiyattA te tesu aNegasatasahassa khutto) vahAM se bhava sthiti samApta hote hI vaha nikalI-nikala kara tIsarI bAra bhI matsya kI paryAya meM utpanna huii| vahAM zastra viddha hokara dAha kI vyutkrAnti se marI so mara kara dudhArA bhI chaThI hI pRthivI meM 22 bAvIsa sAgara kI utkRSTa sthiti le kara utpanna huI / vahA~ kI bhavasthiti samApta kara jaba vaha vahAM se nikalI to uraH parisarpa kI paryAya meM utpanna huI / vahAM para bhI vaha zastra viddha hokara dAha kI vyutkrAnti se-utpatti se kAla avasara kAla kara dhUmaprabhA nAma kI paMcama pRthivI meM nairayika kI paryAya se utpanna huI / vahAM sattaraha sAgara kI utkRSTa-sthiti isakI huii| gozAlaka kI taraha isakA varNana jAnanA cAhiye / tAtparya isakA isa prakAra hai17 sAgara kI utkRSThasthiti vAle paMcama naraka se nikala dvitIya bAra bhI vaha uraH parisarpa kI paryAya se utpanna huI / vahAM se pUrva kI taraha uvvadvittA macchesu uraemu evaM jahA gosAle tahA neyanvaM jAva rayaNappa bhAo sattama uvavannA, to unvadvittA jAiM imAiM khahayaravihANAI jAva aduttaraM, ca NaM kharavAyarapuDhavikAiyattA te tesu aNegasatasahassakhutto) tyAMnI bhavasthiti pUrI thatAM ja te tyAMthI nIkaLI ane nIkaLIne trIjI vAra paNa mAchalInA paryAyamAM janma pAmI. tyAM zastrathI vIMdhAIne tathA dAhathI pIDAIne maraNa pAmI ane te vakhate paNa chaThI pRthivImAM 22 sAgaranI . sthiti laIne utpanna thaI. tyAMnI bhavasthiti pUrI karIne jyAre te tyAM ! nIkaLI tyAre te uraH parisarpanA paryAyamAM janma pAmI. tyAM paNa te zastrathI vadhAIne ane dAhathI pIDAIne kALa avasare kALa karIne dhUmAbA nAmanI paMcama pRthivImAM narayikanA paryAyathI janma pAmI. tyAM 17 sAgaranI utkRSTa sthiti tenI thaI. gozAlakanI jema AnuM varNana jANI levuM joIe. matalaba AnI A che ke 17 sAgaranI utkRSTa sthitivALA paMcama narakathI nIkaLIne bIjI vakhata paNa te uraH parisarpanA paryAyathI janma pAmI. tyAMthI paNa pahelAMnI jemaja kALa avasare kALa karIne bIjIvAra paNa A paMcama pathivImAM For Private and Personal Use Only
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 dharmarudhyanagAracaritavarNanam 179 vyAmuskRSTataH saptadazasAgaropamasthiti keSu nairyikessuutpnnaa| tato niH smRtya tRtI. yavAramapi uraH pratisarpakRtpadyate, atra pUrvavat kAlaM kRtvA caturthyoM paGkaprabhAyAM pRthivyAmukato - dazasAgaropamasthitikeSu nairayikeSUtpannA, tato niHmRtya siMhevRtpadyate,tatrApi pUrvavat kAlaM kRtvA dvitIyavAramapi caturthI pRthivyAmutkRSTatodazasAgaropasthiti keSu nairyikepuutpnnaa| tatazcaturthyAH pRthivyAH niHsRtya dvitIyavAramapi siMhaputpadyate, tatra pUrvavat kAlaM kRtvA tRtIyAyAM bAhukaprabhAyAM pRthivyAmutkRSTataH saptasAgaropamasthitikeSu nairayikeSUtpannA, tato niH sRtya pakSighUtpadyate, tatra pUrvavat kAlaM kRtvA dvitIyavAramapi tRtIyAyAM pRthivyAmuskRSTataH kAla kara ditIyavAra bhI yaha paMcama pRthivI meM 17 sAgara kI utkRSTa sthitivAle narakoM meM nairayika kI paryAya se utpanna huii| vahAM kI sthiti samApta kara jaba yaha vahAM se nikalI-to tIsarI bAra bhI yaha uraH parisoM meM utpanna huI / vahA~ se pUrva kI taraha kAla kara cauthI paMka prabhA pRthivI meM ki jahAM 10 sAgara kI nairathikoM kI utkRSTa sthiti hai vahA~ nairayika kI paryAya se utpasna huii| vahAM se nikala kara yaha siMha kI paryAya meM utpanna huI / pahile kI taraha vahAM se bhI mara kara dvitIya bAra bhI yaha caturtha naraka meM daza sAgara kI sthiti vAle naraka meM nairayika kI paryAya se utpanna huii| caturtha naraka se nikala kara yaha duvArA bhI siMha ko paryAya se utpanna huI / vahAM se apane samaya para mara kara phira yaha bAlukA prabhA nAma kI tIsarI pRthivI meM sAta sAgara kI utkRSTa sthiti lekara naiyarika kI paryAya meM utpanna huii| vahAM se nikala kara phira yaha pakSiyoM ke kula meM utpanna huI / yahAM se mara kara 17 sAgaranI utkRSTa sthitivALA narakemAM narayikanA paryAyathI janma pAmI. tyAMnI sthiti pUrI karIne jyAre te tyAMthI nIkaLI te trIjI vAra paNa te ura parisarSamAM utpanna thaI tyAMthI pahelAMnI jema kALa karIne cothI paMkaprabhA pRthivImAM-ke jyAM dazasAgaranI nirayikenI utkRSTa sthiti che, tyAM naira. yikanI paryAyathI utpanna thaI, tyAMthI nIkaLIne te siMhanA paryAyathI janma pAmI. pahelAnI jema tyAMthI paNa maraNa pAmIne bIjIvAra paNa caturtha narakamAM daza sAgaranI sthitivALA narakamAM nairayikanA paryAyathI janma pAmI. caturtha narakathI nIkaLIne te pharI siMhanA paryAyathI utpanna thaI. tyAMthI maraNa pAmIne pharI te vAlukAprabha nAmanI trIjI pRthivImAM sAta sAgaranI utkRSTa sthiti laIne narayikanI paryAyamAM janma pAmI. tyAMthI nIkaLIne te pharI te pakSIonA kuLamAM For Private and Personal Use Only
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 180 mAtAdhakathA saptasAgaropamasthitikeSu nairayikeSUtpannA / tatastRtIyAyAH pRthivyA niH mRtya dvitIyavAramapi pakSitpadyate, tatrApi pUrvavat kAlaM kRtvA dvitIyAyAM pRthivyA zarkaraprabhAyAmutkRSTatastrisAgaropamasthitikeSu nairyikessuutpnnaa| tato nisRtya sarIspeSatpadyate, tatrApi zastravedhyA dAhavyutkrAntyA kAlamAse kAlaM kRtvA dvitIyavAramapi dvitIyAyAM pRthivyAmutkRSTatastrisAgaropamasthitikeSu nairayikeSUtpannA / tato dvitIyAyAH pRthivyAH niH mRtya dvitIyavAramapi sarIsRpeSatpadyate, tatrApi pUrvavat kAlaM kRtvA prathamAyAM pRthivyAM ratnaprabhAyAmutkRSTata ekasAgaropamasthitikeSu nairayikepUtpannA, tato niH mRtya saMjJiSu, tato niH mRtyA'saMjJitpadyate, tato niH phira yaha punaH tIsare naraka meM sAta sAgara kI utkRSTa sthiti vAle nairayikoM meM nairayika kI paryAya se utpanna huii| yahAM se nikala kara punaH yaha pakSiyoM ke kula meM utpanna huI / yahAM se mara kara phira yaha dUsarI pRthivI jo zarkarA prabhA hai aura jisake narakAvAsoM meM tIna sAgara kI utkRSTa sthiti hai vaho nairayikoM ko paryAya se utanI sthiti lekara u. spanna huI / vahAM se nikala kara sarIsRpoM meM yaha dAha kI vyutkrAnti se marI to mara kara dvitIya vAra bhI dvitIya pRthivI ke narakAvAsoM meM tIna sAgara kI utkRSTa sthiti lekara utpanna huii| dvitIya pRthivI se nikala kara dubArA yaha sarIsRpa meM utpanna huI / vahAM se apane samaya para mara kara ratnaprabhA nAmakI prathama pRthivI meM utkRSTa eka sAgara kI sthiti vAle narakAvAsoM meM nairayika kI paryAya se utpanna huii| vahAM kI bhavasthiti samApta hone para yaha vahAM se nikalakara saMjJI jIvoM meM vahAM janma pAmI. tyAMthI maraNa pAmIne pharI te trIjA narakamAM sAta sAgaranI utkRSTa sthitivALA nairayikamAM nairayikanA paryAyathI utpanna thaI. tyAMthI nIkaLIne pharI te pakSIonA kuLamAM utpanna thaI tyAMthI maraNa pAmIne pharI te bIjI pRthivI je zarkaraprabhA che ane jenA nArakAvAsamAM traNa sAgaranI utkRSTa sthiti che tyAM narayikanA paryAyathI teTalI ja sthiti laIne janma pAmI. tyAMthI nIkaLIne sarIsRpamAM te utpanna thaI. tyAM zastrathI vadhAIne tathA dAhathI pIDAIne maraNa pAmI ane tyArapachI bIjIvAra paNa bIjI pRthivIne narakAvAsomAM traNa sAgara jeTalI utkRSTa sthiti laIne utpanna thaI. bIjI pRthvithI nIkaLIne bIjIvAra te sarIsRpamAM utpanna thaI tyAMthI yathA samaya maraNa pAmIne ratnaprabhA nAmanI prathama pRthvimAM utkRSTa eka sAgaranI sthitivALA narakA vAsamAM narayikanA paryAyatI utpanna thaI tyAMnI bhavasthiti pUrI karIne te tyAMthI nIkaLIne saMra-AmAM, tyAMthI paNa maraNa pAmIne asaMsImAM For Private and Personal Use Only
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mRta TIkA a0 16 dharmaruvyanagAraba ritavarNanam ro nRtya dvitIyavaramapi prathamAyAM pRthivyAM palyopamasyA'saMkhyeyabhAgasthitikeSu 'nairayikeSu nairayikatayotpannA ' iti / ' tao ubaTTittA ' tata udvartya - ratnaprabhAto niHsRtya yAni imAni ' kharaMyaravihANAI' ' khacaravidhAnAni carmapakSyAdIni bhavanti teSu, yAvat athottaraM ca khalu yAnImAni kharavAdarapRthivI kAyikavidhAnAni teSu kharabAdarapRthivIkAyikatayA'nekazatasahasrakRtvaH samutpannA / / sU06 / / mUlam - sA NaM tao'NaMtaraM uvvaTTittA iheva jaMbUddove dIve bhArahevAse caMpAe nayarIe sAgaradattassa satthavAhassa bhaddAe bhAriyAe kucchisi dAriyantAe paccAyAyA taraNaM sA bhadA satthavAhI NavaNhaM mAsANaM0 dAriyaM payAyA sukumAlakomaliyaM gayatAluyasamANaM, tIse dAriyAe nivvattavArasAhiyAe ammApiyaro imaM eyArUvaM gonnaM guNaniSpannaM nAmadhejjaM kareMti - jamhA ahaM esA dAriyA sukumAlA gayatAluyasamANA taM houNaM ahaM imI se dAriyAe nAmadhejje sukumAliyA, taraNaM tIse dAriyAe ammApiyaro nAmadhejjaM kareMti sUmAliyatti, tapaNaM sAsUmAliyA dAriyA paMcadhAI pariggahiyA taM jahA - khIradhAIe se bhI mara kara asaMjJI jIvoM meM aura phira vahAM se mara kara phira dubArA bhI prathama pRthivI meM 1 eka palya ke asaMkhyAta veM bhAga pramANa sthitivAle narakAvAsoM meM nairayika kI paryAya se utpanna huI / usa ratna prabhA pRthivI se nikala kara phira yaha jitane ye pakSibheda haiM-carma pakSI Adi haiM - unameM aura unake bAda jo ye khara-bAdara - pRthivIkAyAdi bheda haiM unameM kharabAdara pRthivIkAdhikarUpase lAkhoM bAra utpanna huI || sU0 6 // ane pharI tyAMthI maraNa pAmIne khIjIvAra paNa pahelI pRthvimAM 1 eka palyanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANu sthitivALA narakAvAsAmAM nairayikanA paryAyathI janma pAmI. te ratnaprabhA pRthvithI nIkaLIne krUrI te jeTalA pakSI bhedo chethama pakSI vagere cheteemAM ane tyArapachI khara-khAdara pRthviIkAya vagere bheda che temAM khara-khAdara pRthvikAyikanA rUpamAM lAkhA vAra janma pAmI, sU. 6 For Private and Personal Use Only
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org z hattarai tere jAva girikaMdaramAlINA iva caMpakalayA nivvAe nivvAghAyaMsi jAva parivaDDhai, tapaNaM sA sUmAliyA dAriyA ummukkabAlabhAvA jAna rUveNa ya jovaNeNa ya lAvaNNeNa ya ukkiTThA ukkiTTha sarIrA jAyA yAvi hotthA // sU0 7 // " TIkA - ' sANaM tao' ityAdi / sA khalu nAgazrIH tato'nantaram udvartya jambUdvIpe dIpe bhArate varSe campAyAM nagaryAM sAgaradattasya sArthavAhasya bhadrAyA bhAryAyAH kukSau ' paccAyAyA ' pratyAyAtA garbhesamAgatA / tataH khalu sA bhadrA sArthavAhI navasu mAseSu bahupratipUrveNu aSTameSu rAtrindiveSu vyatikrAnteSu satsu dArikAM sANaM taotaraM' ityAdi / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TokArtha - (sA NaM tao'NaMtaraM udaTThittA ) isake bAda vaha nAgazrI khara pRthvI kAyikA se nikala kara ( iheva jaMbUddIve dIve bhArahe vAle caMpAe nayarIe sAgaradattassa satthavAhassa bhaddAe bhAriyAe kucchisidAriyattAe paccAyAyA ) isI jaMbUdvIpa nAma ke dvIpa meM sthita bhAratavarSa nAmake kSetra meM vartamAna caMpAnagarI meM sAgaradatta seTha kI dharmapatnI- bhadrA kI kukSi meM putrIrUpa se avatarI ( taraNaM sA bhaddA satthavAhI navahaM mAsANaM dAriyaM pAsA sukumAlakomaliyaM gayanAluyasamANaM tIse dAriyAe vitta bArisAhiyAe ammApiyaro imaM eyArUvaM gonnaM guNaniSpannaM nAma ghejjaM kareMti, jamhANaM amhaM esA dAriyA sukumAlA gayatAlupa samANA saM hoNaM ahaM imIse dAriyAe nAmadhejje sukumAliyA ) bhadrA sArtha , 'sA NaM tao'naMtara' uvaTThittA' ityAdi TIDArtha - ( sANaM taoDaNaMtara' uvadvittA) tyArapachI te nAgazrI para pRthvi vi4thI nIuNIne ( iheba jaMbUddIve dIve bhArahe vAse caMpAe nayarIe sAgaradasa satyavAssa bhaddA bhAriyAe kucchisi dAyittAe paccAyAyA ) e ja ja buDhIpa nAmanA dvIpamAM AvelA bhArata nAmanA kSetramAM vizvasAna ca'pAnagarImAM sAgaradatta zeThanI dharmapatnI bhadrAnA udaramAM putrI rUpamAM avatarI. ( taraNaM sA bhaddA satyavAhI navandaM mAsANaM0 dAriyaM payAyA sukumAlakomaliyaM gayatAluyasamANaM tI se dAriyAe nivvattavArisAhiyAe ammAviyaro imaM eyArUvaM gonnaM guNaniphannaM nAmadhejjaM kareMti, jamhANaM amhaM esA dAriyA suku mAlA gayatAluyasamANA taM hoDaNaM ahaM imI se dAriyAe nAmadhejje sukumAliyA) ---- For Private and Personal Use Only
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir agaradharmAmRtavarSiNI DI0 a0 16 dharmaharUyanagAracaritanirUpaNam k ' payAyA' prajAtA=prajanitavatI, kiM bhUtAM dArikAmityAha - 'sukumAlakomaliyaM' sukumArakomalAm-atimRdulAm gajatAlukasamAnAM aGgasyAvikomalatayA gajatAlutulyAmityarthaH / tasyA dArikAyA 'nivvattacArasAhiyAe ' nirvR dvAdazAhikAyAH samprAptadvAdazadivasAyAH amvApitarau mAtApitarau idametadUvaM 'goNaM' gauNaM guNebhya AgataM prAptaM guNaniSpannaM= guNabodhakaM nAmadheyaM kurutaH karttuvicArayataH tathAhi yasmAt khalu asmAkameSA dArikA sukumArA gajatAlukasamAnA jAtA, tad= tasmAt bhavatu khalu asmAkamasyA dArikAyA nAmadheyaM sukumArikA iti / tataH vicArakaraNAnantaraM khalu tasyA dArikAyA amvapitarau nAmadheyaM kurutaH 'sukumArikA ' iti / tataH khalu sA sukumArikA dArikA paJcadhAtrIparigRhItApaJcasaMkhyakAbhitrIbhiH = upamAtRbhiH surakSitA jAtA, tad yathA=tAsAM paJcAna yAtrINAM nAmAni darzayati ' khIradhAIe jAba girakaMdara ' iti / kSIradhAtryA= stanya 4 , vAhike garma ke nau mAsa tathA sADhe sAta dina rAta pUrNarUpa se vyatIta ho cuke taba usane putrIko janma diyaa| yaha putrI atyanta komala aMgavAlI thI isI liye gajakA tAlu bhAga jisa prakAra mRdula hotA hai yaha vaisI hI komala thI / jaba yaha 12 bAraha dina kI ho cukI-taba isa ke mAtApitAne isakA 'yathA nAma tathA guNa' isa kahAvata ke anusAra guNoM ko lekara nAma saMskAra karane kA vicAra kiyA / vicAra karane ke bAda unhoMne isa khyAla se ki yaha hamArI putrI atyanta sukumAra aura gaja tAlukA ke jaisI mRdula hai ataH isakA nAma sukumArikA rahe (eNaM tIse dAriyAe ammA piyaro nAmaghejjaM kareMti sUmAliyatti ) usa kanyA kA nAma sukumArikA rakha diyA (taraNaM sA sukumAriyadAriyA bhadrA sArthavAhInA garbhanA nava mAsa ane sADhA sAta divasa rAta pUrA thaI cUkayA tyAre teNe putrIne janma ApyA. A putrI atIva kezamAMgI hatI. hAthInA tALavAnA bhAga jevA sukAmaLa hAya che, te tevI ja kAmaLa hatI. jyAre te khAra divasanI thaI gaI tyAre tenA mAtApitAe jevuM nAma tevA guNavALI e kahevata mujaba guNNAnA AdhAre tenA nAma 'skAra karavAne vicAra karyAM, vicAra karyAM bAda teee peAtAnI putrInI sukAmaLa dRSTi samakSa rAkhIne eTale ke teoe A pramANe vicArIne ke A mArI putrI hAthInA tALavA jevI sukeAmaLa che mATe enuM nAma sukumArI rAkhIe. (tapaNaM tI se dAriyAe ammAviyaro nAmadhejjaM kareti samAliyati ) te kanyAnuM nAma sukumArI rAkhyu. For Private and Personal Use Only
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir w tara kathAsUtre dAyinyA, yAvatkaraNAdevaM bodhyam -'maMDaNadhAIe' majjaNadhAIe kI lAvaNadhAIe aMkadhAIe' iti / maNDanadhAtryA =catramAlyAGkAlaraparidhAvikayA, majjjanadhAya = snAnakArikayA, krIDanadhAtryA yA krIDAM khelanaM kArayati tathA, tathA aGkadhAtryA =utsaGge sthApikayA ca pAlyamAnA, upalAlayamAnA AliGgayamAnA stUyamAnA pracunyamAnA, girikandaramAlInA campakalateva nirvAte mahAvAtarahite nirvyAghAte= paMcadhAI pariggahiyA taM jahA khIradhAIe jAva girikaMdara mAliNA iva kalayA niooty nivvAghAyaMsi jAva parivaDUi-tapUrNa sAsUmAliyA dAriyA ummukabAlabhAvA jAva rUveNa ya jovvaNeNa ya lAvaNNeNaya kiTThA ukiDasarIrA jAyA yAvi hotthA ) isakI rakSA ke liye mAtA pitAne 5 ghAya mAtAe - upamAtAe~ rakha dI unakI dekharekha meM yaha surakSita rahane lagI unake nAma ye haiM-kSIradhAtrI dugdha pAna karAnevAlI dhAya, maMDanadhAtrI - vastra mAlA alaMkAra Adi pahirAnevAlI dhArya, majjana ghI - snAna karonevAlI ghAya, krIDana dhAtrI - khela kuMda karonevAlI ghAya, aMka dhAtrI-apanI goda meM baiThAnevAlI dhAya, isa taraha ina 5 ghAya mAtAoM dvArA pAlita hotI huI, upalAlita hotI huI, AliGgaya mAna hotI huI, stUyamAna hotI huI aura pracumyamAna hotI huI yaha sukumArikA kanyA, girikandarA meM utpana huI campakalatA jaise mahAvAta se varjita evaM upadravoM se rahita sthAna meM Ananda ke sAtha bar3hatA hai-usI prakAra baDhane lgii| dhIre 2 bAlyAvasthA se jaba yaha rahita ho gaI - - taya (tapaNaM sA sukumAriyA dAriyA paMcadhAI parimgahiyA taM jahA - khIradhAIe jAna girikaMdara mAligA itra caMpakalayA nivvAe nivvAghAyaMsi jAtra parivaDDUitasA sUmAliyA dAriyA ummukkavAlabhAvA jAtra rUveNaM ya jontraNeNa lAvaNe yaukkaTThA uki sarIrA jAyA yAni hotthA ) tenA rakSaNa mATe mAtA-pitAe 5 dhAya-mAtAo upamAtAonI nImaNuMka karI, temanAM nAme nIce lakhyA mujakha che--kSIradhAtrI-dUdha pIvaDAvanAra dhAya, bharanadhAtrI vastra, bhAjA, asAro vagere paDezavanArI dhAya, bhanna. dhAtrI-snAna karAvanArI dhAya-kIDanadhAtrI ramADanAra dhAya, akadhAtrI-peAtAnA kheALAmAM besADanArI dhAya, A rIte A 5 dhAya mAtAe vaDe pAlita thatI- upapAlita thatI, ArligyamAna thatI, stuyamAna thatI ane pracukhyamAna thatI te sukumArikA kanyA girika MdarAomAM utpanna thayelI caMpakalatAnI jema mahAvAtathI rakSita temaja bIjA upadraveAthI rahita sthAnamAM sukhethI vadhe che. temaja mATI For Private and Personal Use Only
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagarAdharmAmRtavarSiNI TIkA0 a0 16 sukumArikAcaritavarNanam 1855 - upadravavarjite sthAne yAvat sukhaM sukhena parivardhate sma / tataH khalu sA kumArikA dArikA unmuktabAlabhAvA-vyatItabAlyAvasthA, yauvanamanumAptA yAvad rUpeNa AkRtyA ca, yauvanena tAruNyavayasA ca, lAvaNyena-yauvanavayojanitakAntivizeSeNa ca, utkRSTA -vizeSazobhAsampannA, utkRSTazarIrA-sarvAGgasundarI jAtA cApyabhavat // suu07|| ___mUlam-tattha NaM caMpAe nayarIe jiNadatte nAma satthavAhe aDDe tassa NaM jiNadattassa bhaddA bhAriyA sUmAlA iTTA jAve mANussae kAmabhoe paccaNubbhavamANA viharai, tassa NaM jiNadattassa putte bhadAe bhAriyAe attae sAgarae nAma dArae sukumAle jAva surUve, taeNaM se jiNadatte satthavAhe annayA kayAI sAo gihAo paDinikkhamai paDinikkhamittA sAgaradattassa gihassa adUrasAmaMteNaM vIIvayai imaM ca NaM sUmAliyA dAriyA pahAyA ceDiyAsaMghaparivuDA upi AgAsatalagaMsi kaNagateMdUsaeNaM kalamANI2 viharai, taeNaM se jiNadatte satthavAhe sUmAliyaM dAriyaM pAsai pAsittA sUmAliyAe dAriyAe rUve ya3 jAyavimhae koDubiyapurise sadAvei sadAvittA evaM vayAsI-esa gaM devANuppiyA ! kassa dAriyA kiM vA NAmadhenaM yauvanane isake zarIra para apanA adhikAra sthApita karanA prAraMbha kara diyA-usa samaya yaha rUpa AkRti-se yauvana-tAruNya vaya se, aura yauvana vaya janita kAnti vizeSase viziSTa zobhA saMpanna ho gaI aura samasta isa ke zArIrika avayava suMdara ho gaye arthAt usa samaya yaha sarvAGga sundarI bana gii| suu07| thavA lAgI. dhIme dhIme jyAre te bacapaNa vaTAvIne yuvAvasthA saMpanna thavA mAMDI tyAre tenA zarIra upara yauvananA cihno dekhAvAlAgyAM. te samaye te rUpaAkRti-thI, yauvana-tArUNya-thI ane yauvanAvasthA janita savizeSa kAMtithI viziSTa zobhA saMpanna thaI gaI ane tenA zarIranAM badhAM aMge suMdara thaI gayAM, eTale ke te vakhate te sarvAga suMdarI banI gaI. | sUtra 7 kA 24 For Private and Personal Use Only
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAparmakathA se ?, taeNaM te koDuMbiyapurisA jiNadatteNa satthavAheNaM evaM vuttA samANA haTTa karayala jAva evaM vayAsI-esa NaM devANuppiyA ! sAgaradattassa sasthavAhasta dhUyA bhadAe attayA sUmAliyA nAma dAriyA sukumAlapANipAyA jAva ukkiTrasarIrA tapaNaM se jiNadatte satthavAhe tesi koDuMbiyANaM aMtie eyama socA jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA bahAe jAva mittanAi paribuDe caMpAe0 jeNeva sAgaradattassa gihe teNeva uvAgacchai, taeNaM sAgaradatte satyavAhe jiNadattaM satthavAhaM ejamANaM pAsai pAsittA AsaNAo abbhuTei abbhudvittA AsaNeNaM uvaNimaMtei uvaNimaMtittA AsatthaM vIsatthaM suhAsaNavaragayaM evaM vayAsI-bhaNa devANuppiyA ! kimAgamaNapaoyaNaM ?, taeNaM se jiNadatte satthavAhe sAgaradattaM sasthavAhaM evaM vayAsI-evaM khallu ahaM devANuppiyA ! tava dhUyaM bhahAe attiyaM sUmAliyaM sAgarassa bhAriyattAe varemi, jai NaM jANAha devANuppiyA ! juttaM vA pattaM vA salAhaNijaM vA sariso vA saMjogo dijauNaM sUmAliyA sAgarassa, taeNaM devANuppiyA ki dalayAmo sukaM sumAliyAe?, taeNaM se sAgaradatte taM jiNadattaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA sUmAliyA dAriyA mama egA egajAyA iTTA jAva kimaMga puNa pAsaNayAe te no khalu ahaM icchAmi sUmAliyAe dAriyAe khaNamavi vippaogaM taMjaiNaM devANuppiyA! sAgaradArae mama gharajAmAue For Private and Personal Use Only
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ra maMdAradharmAmRtavarSiNI TI0 ma0 13 sukumArikAcaritavarNanam bhavai to NaM ahaM sAgarassa dAragassa sUmAliyaM dalayAmitaNaM se jiNadatte satthavAhe sAgaradatteNaM satthavAheNaM evaM butte samANe jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA sAgaradAra sadAvei sadAvittA evaM vayAsI evaM khalu puttA ! sAgaradatte satthavAhe mama evaM vayAsI evaM khalu devANupiyA ! sUmAliyA ! dAriyA mama egA egajAyA iTThA taM caiva taM jai NaM sAgaradArae mama gharajAmAue bhavai tA dalayAmi, taraNaM se sAgarae dArae jiNadatteNaM satthavAheNaM evaM vute samANe tusiNoe, taraNaM jiNadatte satthavAhe annayA kayAI sohaNaMsi tihikaraNadivasaNakkhattamuhuttaMsi viDale asaNapANakhAimasAimaM uvakkhaDAvittA mittaNAi0 AmaMtei jAva sammANitA sAgaraM dAragaM pahAyaM jAva savvAlaMkAravibhUsiyaM karei, karitA purisasahasvAhiNi sIyaM durUhAvei, durUhAvittA mittaNAi jAva saMparivuDe saviDIe sAo gihAo niggaccha, niggacchittA caMpAnayariM majjhamajjheNaM jeNeva sAgaradattassa gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sIyAo paccoruhAvei, paccIruhAvittA sAgaragaM dAragaM sAgaradattasta sattha0 uvaNei, tapaNaM sAgaradatte satthavAhe vipulaM asaNapANakhAimasAimaM uvakkhaDAvei uvakkhaDavittA jAva sammANettA sAgaragaM dAragaM sUmAliyAe dAriyAe saddhi paTTayaM durUhAvei durUhAvittA seyApIehiM kalasehiM majjAvei majjAvittA aggihomaM karAvei karAvittA sAgaraM dArayaM sUmAliyAe dAriyAe pArNi giNhAvei // sU0 8 // For Private and Personal Use Only
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharma kathA ___TIkA-' tattha NaM caMpAe' ityAdi / tatra khalu campAyAM nagayIM jinadatto nAma sArthavAha ADhayo yAvad aparibhUta AsIt , tasya jinadattasya bhadrA bhAryA Asot-sA kimbhUtA-pukumArA iSTA yAvad mAnuSyakAn 'paccaNubbhavamANA' pratyanubhavantI viharati / tasya khalu jinadattasya putro bhadrAyA bhAryAyA AtmajaHagajAtaH, sAgaro nAma dArakaH AsIt sa kiMmbhUtaH-sukumArapANipAdaH, sarvalakSaNasampannaH yAvat-surUpaH / tataH khalu sa jinadattasArthavAhaH anyadA kadAcit 'tattha NaM caMpAe ' ityaadi| TIkArtha-( tattha NaM caMpAe nayarIe jiNadatte nAma satyavAhe aDDe, tassa gaMjiNadattassa bhaddA bhAriyA, sUmAlA iTThA jAva mANussae kAmabhoe paccaNubhavamANA viharai) usa caMpA nagarImeM jinadatta nAmako eka sArthavAha rahatA thA jo dhanadhAnya Adi se vizeSa paripUrNa evaM jana mAnya thaa| isakI dharmapatnI kA nAma bhadrA thA / yaha sarvAGga sundarI thii| samasta aMga aura upAMga isake baDe hI sukumAra the| yaha apane patiko atyanta iSTa priya thii| pati ke sAtha manuSya bhava sambandhI kAma bhogoM ko bhAgatI huI yaha AnaMda ke sAtha apane samaya vyatIta kiyA karatI thI (tasta NaM jiNadattassa putte bhadAe bhAriyAe attae sAgarae nAmaM dArae sukumAle jAva surUve ) bhadrA bhAryA se utpanna huo jinadatta sArthavAhake eka putra thA jisakA nAma sAgara thA / yaha sukumAla yAvat ... tatthaNaM caMpAe ityAdi A -(tatthaNaM caMpAe nayarIe jigadatte nAma satyavAhe ar3e tassagaM jiga dattassa bhaddA bhAriyA, mAlA iTTA jAva mANusae kAmamoe paccaNubhavamANA biharaha) yA nagarImA nahatta nAme me sAthavADa 27tA to. te dhana - dhAnya vagerethI savizeSa saMpanna temaja samAjamAM pachAte mANasa hate. tenI dharmapatnInuM nAma bhadrA hatuM, te sarvAga suMdarI hatI. tenA badhA aMge ane upage bahu ja sukemALa hatAM, te potAnA patine bahuja vahAlI hatI, patinI sAthe manuSya bhavanA kAmabhego bhagavatI te sukhethI pitAne vakhata pasAra karI rahI hatI. (tassaNaM jiNathattassa putte bhadAe bhAriyAe attae sAgarae nAmaM dArae sukumAle jAva surUve) bhadrAbhAryAthI utpanna thayele bhadrAbhAryAne eka putra hatuM. tenuM nAma sAgara hatuM. te sukumAra yAvat suMdara rUpavAna hato. For Private and Personal Use Only
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 16 sukumArikAcaritavarNanam svakAd gRhAt pratiniSkrAmati=nirgacchati, pratiniSkramya, sAgadattasya gRhasya 'adarasAmante ' =nAtidUre nAtisamIpe voivayai ' vyativrajati gacchati, 'imaMcaNaM' asmin samaye mukumArikA dArikA snAtA=kRtasnAnA 'ceDiyAsaMghaparivur3A ' ceTikAsaMghaparivRtA-dAsIsamUhamadhyagatA, upari AkAzatalake-prAsAdasyAhAlikopari * kaNagateMdusakeNaM' kanakateMdusasayena teMdusaya' itidezIzabdaH, suvarNamayakandukena 'kIlamANI 2 ' viharati, tataH khalu sa jinadattaH sArthavAhaH mukumArikAM dArikAM pazyati, dRSTvA sukumArikAyA dArikAyA rUpe ca yauvane ca lAvaNye ca 'jAva vimhae' yAvat vismitA AzcaryayuktaH san kauTumbikapuruSAnAjJAkAriNaH puruSAn zabdayati, zabdayitvA evamavAdI-eSA skhalu he devAnupiyA. ! kasya dArikA kiMvA nAmadheyaM ' se ' iti tasyAH ?, tataH khalu te acche rUpavAlA thA / (taeNaM se jiNadatte satyavAhe annayA kayAI sAo gihAo paDinikkhamai paDinikkhamittA sAgaradattassa gihassa adUra sAmaMteNaM vIIvayaI ) eka dina jinadatta sArthavAha apane gharase nikalA aura nikalakara sAgaradattake gharake pAma se ho kara jA rahA thaa| ( imaM ca NaM sUmAliyA dAriyA hAyA ceDiyAsaMghaparivuDA uppiAgA satalagaMsi kaNagateMdUsa eNaM kIlamANI2 viharai ) isI samaya sukumArikA dArikA nahA dho kara apane prAsAda kI chata para dAsI samUhake sAtha 2 suvarNamaya kaMduka (geMda ) se khela rahI thii| (taeNaM se jiNa. datte satyavAhe sUmAliyaM dAriyaM pAsai pAsittA sUmAliyAe dAriyAe sveya 3 jAya vimha e koDuviya purise sadAveda, sadAvittA evaM vayAsI esaNaM devANuppiyA ! kassa dAriyA kiM vA-nAmadhejja se ? taeNaM te taeNaM se jiNadatte satyavAhe annayA kayAI sAo gihAo paDinikkhamai paDinikkhamittA sAgaradattassa gihassa adUrasAmaMteNaM vIIvayaI) . eka divase janadatta sArthavAha pitAne gherathI bahAra nIkaLe ane nIkaLIne sAgaradattanA gharanI pAse thaIne jaI rahyo hato. (imaM ca NaM mUmAliyA dAriyA NhAyA ceDiyAsaMghaparivuDA uppi AgAsasalagaMsi kaNagateMdUsaeNaM kIlamANI 2 viharai) te vakhate sukumArikA dArikA snAna karIne pitAnA mahelanI agAzI upara dAsI samUhanI sAthe suvarNamaya kaMduka (daDI) ramatI hatI. (taeNaM se jiNadatte satthavAhe mUmAliyaM dAriyaM pAsai pAsittA sUmAliyAe dAriyAe rUveya 3 jAya vimhae koDubiya purise sadAvei, sahAvittA evaM vayAsI esaNaM devANuppiyA ! kassa dAriyA kiM. vA nAmadhejja se ! taeNaM te koiSiya For Private and Personal Use Only
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prAtAdhakathAjapane kauTumbikapuruSA jinadattena sArthavAhenaivamuktAH santo haSTatRSTAH-atimuditAH 'karayala jAva' karatalaparigRhItaM zira Avata dazanakhaM mastake'JjaliM kRtvA evamavA; diSuH-he devAnupriyAH ! eSA sAgaradattasya sArthavAhasya 'dhUyA' duhitA-putrI, bhadrAyA AtmanA sukumArikA nAma dArikA sukumArapANipAdA yAvad-rUpeNa ca yauvanena ca lAvaNyena ca utkRSTA utkRSTa zarIrA / tataH khalu sa jinadattaH sArthakoDaMbiya purisA jiNadattega satthavAheNaM evaM vuttAsamANA haTTa karayala jAva evaM vayAsI-esaNaM devANuppiyA! sAgaradattassa satyavAhassa dhUyAbhadAe attiyA mUmAliyA nAma dAriyA sukumAlapANipAyA jAva ukiTa sarIrA) khelatI huI usa kumArikA dArikA ko jinadatta sArthavAha ne dekhA-dekhakara ve sukumArikA dArikA ke rUpa yauvana evaM lAvaNya meM Azcaryacakita ho gaye-aura Azcarya se yukta hokara unhoMne kauTumbika puruSoM ko bulAyA-bulAkara ve unase isa prakAra kahane lage-he devAnupriyo ! yaha kanyA kisakI hai isakA nAma kyA hai / jinadatta sArthavAha ke dvArA pUche gaye una kauTumpika puruSoM ne harSita ho kara aura apane donoM hAthoM jor3a kara vaDe vinaya ke sAtha unase aisA kahA-he devAnupriya ! yaha putrI sAgaradatta sArthavAhakI hai / bhadrA bhAryA kI kukSi se yaha janmI hai / isakA nAma sukumArikA hai / isake kara caraNa baDe hI sukumAra haiM yAvat rUpa, yauvana evaM lAvaNyase yaha sarvotkRSTa hai aura sarvAGga sundarI hai / (taeNaM se jiNadatte satyavAhe tesi koDubiyANaM puriSA niNadatteNa satyavAheNaM evaM vuttA samANA haTTa karayala jAva evaM vayAsIesaNaM devANupiyA ! sAgarada tassa satyavAhassa dhUyA bhadAe attiyA mUmAliyA nAma dAriyA sukumAlapANipAyA jAva, ukkiTThasarIrA) ramatI sukumAra dArikAne janadatta sArthavAha joI joIne teo sukumAra dArikAnA rUpa, yauvana ane lAvaNyamAM Azcarya cakita thaI gayA ane tyAra pachI temaNe kauTuMbika purUSane belAvyA ane belAvIne te temane A pramANe kahevA lAgyA ke he devAnupriye! A kanyA kenI che? enuM nAma che che? jInadatta sArthavAha vaDe evI rIte pUchAelA te kauTuMbika purUe harSita thaIne pitAne baMne hAtha joDIne bahuja vinayanI sAthe temane A pramANe kahyuM ke he devAnupriya ! sArthavAha sAgaradattanI A putrI che. bhadvAbhAryAnA udarathI Ane janma thaye che sukumArikA AnuM nAma che. enA hAthapaga khUba ja suke maLayAvat rUpa, yauvana ane lAvathI A sarvotkRSTa che ane sarvAga suMdarI che. For Private and Personal Use Only
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI TI0 pra0 16 sukumArikA caritavarNanam 191 vAsteSAM kauTumbikAnAmantike etamartha zrutvA yatraiva svakaM gRhaM tatraivopAgacchati, upAgatya snAto yAvad mitrajJAtiparivRtazcampAyA nagaryAM madhye bhUtvA yatraiva sAgaradattasya gRhaM tatraivopAgacchati, tatastadanantaram sAgaradattaH sarthavAhaH khalu jinadattaM sAryavAham ejamAnam=AgacchantaM pazyanti dRSTvA''sanAduttiSThati, utthAya 'AsauvaNimaMte ' Asanenopanimantrayati = Asana upavezanAthaM prArthayati, upani mantraya, AsanoparyupavezanAnantaram, AsvasthaM mArgazramApagamAt zrAntirahitaM vistha sthaM vizeSato vizrAntimupagataM sukhAsanavara gataM = sukhena viziSTAsanopaviSTaM taM , 1 aMtie eyamahaM soccA jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA hAe, jAva mittaNAiparibuDe caMpAe0 jeNeva mAgaradattassa gihe teva uvAgacchaha, taraNaM sAgaradante satthavAhe jiNadantaM satyavAha ejjamArNa pAsai, pAsittA AsaNAo abbhuTThei, ammuTThittA AsaNeNaM ubaNitei uvaNimaMttittA AsatthaM suhAsaNavaragayaM evaM vayAsI) jinadatta sArthavAhane una kauTumbika puruSoM ke mukha se jaba isa artha ko sunA to sunakara vaha pahile apane ghara gayA-vahAM jA kara usane snAna kiyA / yAvat phira vaha apane mitra, jJAti Adi parijanoM ke sAthara caMpAnagarI ke bIca se ho kara jahAM sAgaradatta kA ghara thA vahAM pahu~cA sAgaradattane hI apane ghara para Ate hue jinadanta sArthavAhako dekhA - to vaha jaldI se apane sthAna se uThA1- aura uThakara 16 Apa yahAM baiThiye " isa prakAra unase kahane lagA jaba ve yathocita sthAna para baiTha cuke aura asva (tara se jiNadatte satyavAhe tersi kauDa biyANaM aMtie eyama soccAjeNeva sae gihe teNeva uvAgacchara, uvAgacchittA vhAe, jAva mittaNAi parivuDe caMpAe0 jeNeva sAgaradattassa gihe teNeva uvAgacchai, taraNaM sAgaradatte satthavAhe, jiNadattaM satyavAhaM ejjamAnaM pAsara, pAsittA AsaNAo ambhu, abhuTTittA AsaNeNaM uvaNimaMtei uvaNimaMtittA AsatyaM bIsatthaM suhAsaNavaragayaM evaM vyAsI) jInavrutta sAvAhe te kauTu bika purUSonA mukhathI A vAta sAMbhaLIne sau pahelAM teo peAtAne ghera gayA. tyAM pahoMcIne temaNe snAna karyuM. cAvata pachI te potAnA mitra, jJAti vagere parijanAnI sAthe capA nagarInI vacce thaIne jyAM sAgaradattanuM ghara hatuM drutta jInadatta sAthe vAhane peAtAne ghera AvatA joine mAsana uparathI UbheA thaI gayA ane UbheA thaine tyAM pahAMcyA. sAgaratvarAthI te peAtAnA tame ahIM khese " For Private and Personal Use Only
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 192 mAtAdharmakathAso jinadattaM sArthavAhamevaM-cakSyamANaprakAreNAvAdIt-he devAnupriya ! bhaNa-kathaya,kimAgamanamayojanam kasmai prayojanAya samAgato bhavAn ? tataH khalu sa jinadattaH sArthavAhaH sAgaradattaM sArthavAhamevaM vakSyamANaprakAreNAvAdot-evaM khalu ahaM he devAnupriya ! tava duhitaraM-putrI, bhadrAyA AtmajAM sukumArikAM=sukumArikAnAmnI saMgarasya-sagaranAmakasya matputrasya bhAryAtvena 'varemi' vRNomivAJchAmi, yadi khalu tvaM jAnIhi he devAnupriya ! 'juttaM vA ' yuktaM vA yogyaM vA-' etat kArya samucitaM bhavati ' ti 'pattaM vA' prAptaM vA etat kArya kulamaryAdAmanuprApta vA, sthavizvastha bana cuke-taba viziSTa Asana para zAMti ke sAtha baiThe hue una jinadatta sArthavAha se usane isa prakAra puuchaa|-(bhnn devANuppiyA! kimAgamaNapaoyaNaM ) kahiye devAnupriya ! yahAM padhArane kA ApakA kyA prayojana hai ? kisa prayojana se Apa yahAM Aye haiM-kahiye-(taeNaM se jiNadattasatthavAhe sAgaradattaM satthavAhaM evaM vayAsI-evaM khalu ahaM devANuppiyA ! tava dhUyaM bhadAe aMtiyaM sUmAliyaM sAgarassa bhA rayattAe varemi jaiNaM jANAha devANuppiyA ! juttaM vA pattaM vA salAhaNijja vA sariso vA saMjogo dijjauNaM sUmAliyA sogarassa ) jinadatta sArthavAhane sAgaradatta sArthavAhase taya isa prakAra kahA he devAnupriya ! meM ApakI subhadrA kI kukSise utpana huI sUmAlikA putrI ko apane putra sAgara kI bhAryA banAnA cAhatA huuN| yadi Apa ise svIkAra kareM ki yaha kArya yogya hai-ucita hai-kula maryAdA ke anusAra hai athavA merA putra ApakI A rIte temane kahevA lAgyA. jyAre teo ucita sthAne besI gayA ane Asvastha vizvastha thaI cUkyA tyAre viziSTa Asana upara zAMtipUrvaka beThelA tanahatta sArthavADane te mI pramANe dhu-(bhaNa devANuppiyA! kimogamaNa paoyaNaM) devAnupriya ! matAmahI padhArapAnI pA71 mApane zata che? kyA prajanathI Apa ahIM AvyA che? (taeNaM se jiNadatta satthavAhe sAgaradattaM satyavAhaM evaM vayAsI-evaM khalu ahaM devANuppiyA! tava dhUyaM bhadAe aMtiyaM mamAliyaM sAgarassa bhAriyattAe varemi jaiNaM jANAha devANuppiyA ! juttaM vA pattaM vA salAhaNijjaM vA sariso vA saMjogo dijjau NaM sUmAliyA sAgarassa) jInadatta sArthavAhe sAgaradatta sArthavAhane tyAre A pramANe kahyuM ke he devAnupriya ! huM tamArI subhadrAnA udarathI janma pAmelI sumAlikA putrIne mArA putra sAgaranI patnI banAvavA IcchuM chuM. Apa mArI mAgaNI ucita samajatA hai, kuLa-maryAdA egya temaja mAro putra tamArI kanyA mATe regya For Private and Personal Use Only
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 sukumArikAcaritavarNanam 193 - - pAtra = kanyA yogyo'yaM matputraH sAgaraH' iti, 'salAha NijjaM vA ' zlAghanIyaM = prazaMsanIyaM vA 'sariso vA saMjogo' sadRzo vA saMyogaH - ayaM kanyAvarayo vaivA hikaH H sambandhaH kulena rUpeNa guNena vA tulya iti, 'to' tarhi ' dijjau ' dadAtu bhavAn khalu sukumArikAM dArikAM sAgarAya = matputrAyetibhAvaH / tataH khalu he devAnupriya ! brUhi kiM dazakiM dadyAM zulkaM = saMmAnArthaM dravyaM sukumArikAyA dArikAyAH ? tataH khalu sa sAgaradattaH sArthavAhastaM jinadattamevamavAdIt - evaM khalu he devAnupriya ! sukumArikA dArikA mamaikA ekajAtA = ekaivotpannA, tathA-iSTAanukUlA, yAvat - kAntA - IpsitA, priyA = prItipAtrA, manojJA manogatA tathAkanyA ke yogya hai yaha saMbandha prazaMsanIya hai, kanyA aura vara kA yaha vaivAhika saMbandha kula rUpa aura guNoM ke anurUpa hai to Apa apanI putrI sukumArikA ko mere putra sAgara ke liye pradAna kara dIjiye - ( taerNa devAviyA ! kiM dalapAmo sukkaM sumAliyoe ? ) he devAnupriya ! sAtha meM yaha bhI kahadIjiye ki sukumArikA dArikA ke saMmAnArtha hama kyA dravya deveM ( eNaM se sAgaradante taM jiNadattaM evaM vayAsIevaM khalu devANupiyA ! sUmAliyA dAriyA mama egA, egajAyA ITThA jAva kimaMgapuNa pAsaNayAe taM no khalu ahaM icchAmi, sUmAliyAe dAriyAe khaNamavi viSpaogaM taM jahaNaM devANupiyA ! sAgaradArae mama dharAmAue bhavai, to NaM ahaM sAgarassa sUmAliyaM dalayAmi ) sAgaradattae ne jinadatta se taba isa prakAra kahA - he devAnupriya ! yaha sukumArikA putrI mere yahAM eka hI lar3akI hai aura yaha eka hI utpanna huI che, A sabadha sArA che, kanyA temaja varaneA A lagna sabadha kuLa rUpa ane kSuNNAne anurUpa che te tame tamArI putrI sukumArikAne mArA putra sAgarane bhATe Aye. (taeNaM devANupiyA ! kiM dalayAmo sukka sumAliyAe 1) De hevaanupriya ! sAthe sAthe e paNa amane jaNAvA ke sukumArI dArikAnA samAnA ame zuM dravya rUpamAM ApIe ? ( taNaM se sAgaradatte taM jiNadattaM evaM kyAsI evaM khalu devANupiyA ! sUmAliyA dAriyA mama egA. ega jAyA iTThA jAva kimaMgapuNa pAsaNayAe taM no khalu ahaM icchAmi sUmAliyAe dAriyAe khaNamatri viSpaogaM taM jairNa devANupiyA ! sAgaradArae mama dharajAmAue bhavai, to NaM ahaM sAgarassa dAragassa sumAliyaM dalayAmi ) tyAre sAgarahate hattane yA amAze uThe he hevAnupriya ! mA sukumArikA dArikA mAre ekanI eka putrI che ane A eka ja janmI che. jJA 25 For Private and Personal Use Only
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAso mamomA-matasaH sthAnabhUtA, kiMbahUnA udumbara puSpamiva -- udumbarapuSpaM kenApi iSTam ' itivat zravaNaviSa yatvena sA durlabhA, kimaGga ! puna-darzanaviSayatayA, tattasmAd no khalu ahamicchAmi sukumArikAyA dArikAyAH kSaNamapi viprayoga= viyogam , tat-tasmAd yadi khalu he devAnupriya ! sAgaradArako mama 'gharajAmAue ' gRhajAmAtRkA gRhavAsIjAmAtA bhavati 'toNaM' tarhi khalu ahaM sAgarAya dArakAya mukumArikAM dadAmi / tataH khalu sa jinadattaH sArthavAhaH sAgaradattena sArthavAhenaiva muktaH san yauva svakaM gRhaM tatraivopAgacchati, upAgatya sagaradAra svaputraM zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt-evaM khalu he putra ! sagAradattaH sArthavAho mamama prati, 'sambandhasAmAnye SaSThI' evaM vakSyamANaprakAreNa avAdIevaM khalu he devAnupriya ! sukumArikA dArikA mamaikA eka jAtA iSTA ' taM ceva' hai| yaha mere liye ISTa yAvat manoma hai-kAnta hai, priya hai aura manojJa hai / anukUla hone se iSTa, Ipsita hone se kAnta prItipAtra hone se priya manako rucane vAlI hone se manojJa evaM mana kA sthAna bhUta hone se manojJa hai / jyAdA kyA kahU~ yaha to hameM uduMbara puSpa ke samAna darzana durlabha thI-sunane kI to bAta hI kyA / ataH maiM ise denA nahIM cAhatA huuN| kAraNa isa sukumArikA dArikA ke vinA maiM eka kSaNa bhI nahIM raha sakatA hU~ isalie he devAnupriya ! sAgara yadi gharajamAI bana kara rahanA cAhe to maiM unheM yaha apanI sukumArikA putrI de sakatA huuN| (taeNa se jiNadatta satthavohe sAgaradattaNa satthavAheNaM evaM vutte samANe jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA sAgaradoragaM saddAvei, sahAvittA evaM vayAsI-evaM khalu puttA ! sAgaradatte satthavAhe mama evaM A mane ISTa yAvatuM manema che eTale ke kAMta che, priya che, ane manema che. anukULa havA badala ISTa, Isita hovAthI kAMta, prItipAtra hovA badala priya ane manane game evI hovAthI mane jJa tathA manane Azraya hovAthI manema che. vadhAre zuM kahuM ! A te amane urdubara puSpanI jema darzana-durlabha hatI. sAMbhaLavAnI te vAta ja zI karavI ! ethI Ane huM ApavA IcchatA nathI. kAraNa ke enA vagara huM kSaNavAra paNa rahI zakatuM nathI. eTalA mATe he devA mupriya ! sAgara je ghara jamAI thaIne mArI pAse rahevA IcchatA hoya te huM A mArI sukumArIka putrI temane ApI zakuM tema chuM. (taeNaM se jiNadatte satyavAhe sAgaradatte NaM satyavAhe gaM evaM vutte samANe jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sAgaradAraMga sadAvei, sahAvittA evaM vayAsI-evaM khalu puttA ! sAgaradatte sasthavAhe mama evaM bayAsI-evaM khallu For Private and Personal Use Only
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 sukumArikA caritavarNanam 195 tadeva = pUrvoktavarNanamevAtravodhyaM yAvat tasmAd no khalvahamicchAmi sukumArikAyA dArikAyAH kSaNamapi viprayogaM, tat = tasmAd yadi khalu sAgaradArako mama ' gharajAmAue ' gRhajAmAtRkAH= gRhavAsI jAmAtAbhavati, tarhi dadAmi / tataH khalu ta sAgarako dArako jinadattena tArthavAdenaivamuktaH tan tUSNIkaH - maunAvalambI san saMtiSThate / vayAsI evaM khalu devANupiyA ! sUmAliyA dAriyA mama ego egajAyA iTThA taM caiva jaiNaM sAgaradArae mama gharajamAue bhavai tA dalayAmi ) isa prakAra sAgaradatta sArthavAhake kahe jAne para jinadata sArthavAha jahAM apanA ghara thA vahA~ AyA vahAM Akara usane apane sAgera putra ko bulAyA | bulA kara phira usase usane aisA kahA - he putra - sAgaradatta sArthavAha ne mujhase aisA kahA hai ki ApakA putra sAgara yadi mere ghara jamAI bana kara rahanA cAheM to maiM apanI sukumArikA unheM de sakatA hU~ / unakA gharajamAI banAne kA kAraNa yaha hai ki yaha sukumArikA putra putrI usake eka hI putrI hai aura eka hI utpanna huI haiM / yaha use bahuta hI adhika iSTa yAvat manoma hai| isa taraha sogaradatta kA kahA huA samasta kathana jinadatta ne apane putra sAgara ko sunA diyA / isaliye vaha usakA eka kSaNa bhI viyoga sahana nahIM kara sakatA hai / ataH vaha devAzupiyA ! sUmAliyA dAriyA mama egA egajAyA haTThA taM caiva jairNa sAgaradArae mama gharajamAue bhavai tA dalayAmi ) A rIte jInadatta sAthe vAtu temanI A vAta sAMbhaLIne te jInadatta sAthaeNvAha jyAM peAtAnuM ghara hatuM tyAM AvyA. tyAM AvIne teNe pAtAnA sAgaraputrane lAvyeA. khelAvIne teNe tene A pramANe kahyuM ke he putra! sAgaradatta sAthe vAhe mane A pramANe kahyu` che ke tamArA putra sAgara jo mA ghara jamAI rahevA kabUlatA hAya tA huM mArI putrI sukumArikA temane ApavA taiyAra chuM. teo tamane ghara jamAI banAvavA eTalA mATe icche che ke sukumArikA dArikA temanI ekanI eka putrI che. te temane atIva ISTa yAvatu manAya che. A rIte sAgaradatta je kai kahyuM hatuM te badhuM temaNe peAtAnA putra sAgara AgaLa rajU karyuM. ane chevaTe kahyuM ke eTalA mATe ja te eka kSaNa paNa pAtAnI putrInA viyAga sahI zakatA nathI. tamane te A kAraNathI ja ghara jamAI banAvavA icche che. For Private and Personal Use Only
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAtAdharmakathAgaNe tataH khalu jinadattaH tArtha vAgho 'nyadA kadAcit zobhane zubhakArake, tithikaraNa nakSaNamuhUrte vipulamazanaM pAnaM khAdyaM svAdyamupaskArayati, niSpAdayati, upaskArya mitrajJAtiprabhRtinAmantrayati, Amacya ' jAva sammANei ' yAvat sammAnayati bhojayati, bhojayitvA vastrAdibhiH satkaroti, satkRtya svAgatavacanAdinA tumheM gharajamAI banAnA cAhatA hai / (taeNaM se sAgarae dArae jiNadatte NaM satthavAheNaM evaM vutte samANe tusiNIe saMciTThai, taeNaM jiNadatte sattha. vAhe annayA kayAiM sohaNaMsi tihikaraNadivasaNakhattamuhUttasi viulaM asaNa pAna khAima sAimaM uvakkhaDAveha, ucakkhaDAvittA mittaNAi AmaMtei, jAva sammANittA sAgaraM dAragaM pahAyaM jAva savvA. laMkAravibhUsiyaM karei, karittA purisasahassa vAhiNiM sIyaM durUhAveha, durUhAvittA mittaNAi jAva saMparibuDe saviDIe sAo gihAo nigga cchai niggacchittA caMpA nari majjhaM majjheNaM jeNeva sAgaradattassa gihe teNeva uvAgacchai ) jinadatta sArthavAha ke dvArA isa prakAra kahA jAne para vaha sogara dAraka cupacApa raha gayA usane kucha bhI uttara nahIM diyaa| eka dina jinadatta ne zubha, tithi karaNa, divasa nakSatra muhUrta meM vipula. mAtrA meM azana, pAna, khAdya aura svAdharUpa caturvidha AhAra banavAyA -banavAkara usane apane mitra jJAti AdibandhuoM ko AmaMtrita kiyA AmaMtrita karake phira usane una sabako bhojanakarAyA-bhojana karAkara (taeNaM se sAgarae dArae jiNadatte NaM sasthavAhe NaM evaM vutte samANe tusiNIe saMciTTai, taeNaM jiNadatte satyavAhe annayA kayAI sohaNaMsi tihikaraNadivasaNakkhattamuhUtrtasi, viulaM asaNapAna khAima sAimaM uvakkhaDAvei, uvakkhaDAvittA mittaNAI AmaMtei, jAva sammANittA sAgaraM dAragaM hAyaM jAva sabAlaMkAravibhUsiyaM karei, karitA purisasa hassavAhiNiM sIyaM durUhAvei, durUhAvittA mittaNAi jAva saMparivuDaM saviDIe sAo gihAo niggacchai, niggacchittA caMpA nayariM majha majjheNaM jeNeva sAgaradattassa gihe teNeva uvAgacchai ) janadatta sArthavAha vaDe A pramANe kahevAyele sAgara putra ekadama cUpa thaIne besI ja rahyo. teNe kaI paNa jAtane javAba Ape nahi. eka divasa janadatte zubhatithi, karaNa, divasa, nakSatra muhUrtamAM puSkaLa pramANamAM azana, pAna, khAdya ane svAdya rUpa cAra jAtane AhAra banAvaDAvyuM. banAvaDAvIne teNe pitAnA mitra, jJAti vagere saMbaMdhIone AmaMtrita karyA. AmaMtrita karIne teNe te badhA AvelA saMbaMdhIone jamADayA. jamA For Private and Personal Use Only
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMgAradharmAmRtaSiNo TIkA a0 16 sukumArikAcaritavarNanam 197 sammAnayati samAnya sAgaraM dArakaM snAtaM yAvat sarvAlaGkAravibhUSitaM kArayati, kArayitvA puruSasahasravAhinIM zivikAM dUrohayati-Arohayati, dUrohya mitrajJAti svajana-sambandhibhiryAvat paritaH sarvaddharyA sakalavibhavena svakAd gRhAd nirgacchati, nirgatya campAyA nagaryA madhyamadhyena-madhyebhUtvA yatraiva sAgaradattasya gRhaM tatraivopAgacchati, upAgatya zivikAtaH 'paJcoruhAveI' pratyavarohayati, sAgaradArakaM svaputraM pratyavatArayati, pratyavarohya sAgarakaM dArakaM sAgaradattasya sArthavAhasya upanayati-samIpamAnayati / tataH khalu sAgaradattaH sArthavAho vipulamazanaM pAnaM khAcaM svAdya-caturvidhamAhAram upaskArayati-niSpAdayati, upaskArya yAvat = mitrAdisahitaM jinadattamAmantrya bhojayitvA, satkRtya, saMmAnayati, saMmAnya sAgarakaM dArakaM sukumArikayA dorikAyA sAdhaM 'paTTayaM ' paTTaka 'durUhAvei ' dUrohayati-Arohayati, durUhya zvetapIta: sabakA vastrAdika se satkAra kiyA satkAra karake phira unakA svAgata bacAnAdikoM dvArA sanmAna kiyA- / sanmAna kara ke bAda meM usane apane sAgaraputrako snAna karAyA- / snAna karAkara usane use samasta alaMkAro se vibhUSita karAyA / vibhUSita karAkara bAda meM usane use puruSa sahasravAhinI zivikA para caDhAyA caDhAkara mitra, jJAti, svajana saMbaMdhiyo ko sAtha lekara phira vaha sakala vibhavake anusAra apane ghara se nikalA -nikalakara caMpAnagarI ke bIco bIca se hotA huA sAgaradatta kA jahA~ ghara thA vahA~ pahu~cA / ( uvAgacchittA sIyAo paccoruhAvei, paccoruhAvittA sAgaragaM dAragaM sAgaradattassa sattha0 uvaNei, taeNa, sAgaradatte satyavAhe vipulaM asaNapANa khAima sAimaM uvakkhaDAvei, uvakkhaDAvittA jAva sammANettA sAgaragaM dAragaM sUmAliyAe dAriyAe saddhiM paTTayaM DIne badhAne vastra vagere ApIne satkAra karyo, satkAra karIne teNe temanuM svAgata vacane vaDe sanmAna karyuM. sanmAna karyA bAda teNe pitAnA sAgara putrane snAna karAvyuM. snAna karAvIne teNe tene badhA alaMkArathI zaNagAryo, zaNagArIne teNe tene purUSa-sahastravAhinI pAlakhImAM besADe. tyArapachI mitra, jJAti, svajana saMbaMdhIone sAthe laIne te pitAnA saMpUrNa vaibhavanI sAthe pitAnA gherathI nIkaLe-nIkaLIne caMpA nagarInI vacce thaIne te jyAM sAgaradattanuM ghara hatuM tyAM pahoMcyo. ( uvAgacchittA sIyAo paccoruhAvei, paccoruhAvittA sAgaragaM dAragaM sA. garadattassa sattha0 uvaNei, taeNaM, sAgaradatte sasthavAhe vipulaasaNapANakhAima sAimaM uvakkhaDAvei, uvakkhaDAvittA jAva sammANattA sAgaragaM dAragaM samAliyAe For Private and Personal Use Only
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org f zAtAdharmakathA rAjatasauvarNaiH phalazaiH = vAripUrNairghaTairmajjayati snapayati, majjayitvA agnihomaM kArayati, kArayitvA sAgaraM dArakaM sukumArikAyA dArikAyAH pANi grAhayati / / sU. 8 || = Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir durUhAve, durUhAvittA seyApIehiM kalasehiM majjAveda, majjAvittA aggomaM karoveda, karAvittA sAgara dArayaM sUmAliyAe dAriyAe pArNi giNhAve ) vahAM pahu~cakara usane apane putra sAgara ko pAlakhI se nIce utArA aura utArakara sAgaradatta sArthavAha ke pAsa use le AyA / sAgaradanta sArthavAhane bhI pahile se hI vipulamAtrA meM azana, pAna, khAdya, evaM svAdyarUpa caturvidha AhAra taiyAra karavAliyo thA so usase mitrAdi sahita jinadata sArthavAha ko AnaMda ke sAtha khilAyA khilAkara sabakA satkAra kiyA sammAna kiyA / satkAra sanmAna karane ke bAda phira sAgaradattane sAgara dAraka ko apanI putrI sukumArikA ke sAtha eka paka para baiThAyA-baiThAkara suvarNa cAMdI ke kalazoMse unakA abhiSeka karAyA abhiSeka ho jAne ke bAda agnihoma karAyA agnihoma jaba ho cukA taba sAgaradattane apanI putrI sukumArikA kA sAgara ke hAtha meM hastamilApa kiyA- arthAt lagna kara diyA / / sU0.8 // dAriyA saddhiM paTTa, dukhahAvei, durUhAcittA seyApI ehiM kala sehiM majjAvei, majjAvittA aggiomaM karAve, karavittA sAgaradArayaM mUmAliyAe dAriyAe pANi giNDAve ) tyAM pahoMcIne teNe potAnA putra sAgarane pAlakhImAMthI nIce utA ane utArIne sAgarandvatta sAthe vAhanI pAse lai gayA. sAgaradatta sAthe vAhe paNa pahelethI ja puSkaLa pramANamAM azana, pAna, khAdya ane svAdya rUpa cAra jAtanA AhAra taiyAra karAvIne rAkhyA hatA. teNe mitra vagere leAkeAnI sAthe jInadatta sAvArhane AnanI sAthe jamADayA ane tyArapachI teNe saunA satkAra temaja sanmAna karyuM". satkAra ane sanmAna karyAM bAda sAgaradatte sAgara dArakane pAtAnI putrI sukumArikAnI sAthe eka paTTaka upara besADayA. besADIne sAnA-cAMdInA kaLazeAthI temane abhiSeka karAvaDAvye, abhiSekanuM kAma purU thayA bAda teNe agnihAma karAvyeA. agniheAmanI vidhi pUrI thaI gaI tyAre sAgaradatta pAtAnI putrI sukumArikAnA sAgaranI sAthe hastameLApa karAvI dIdhA mero sama uzavI dIghAM // sU. 8 // For Private and Personal Use Only 1
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtapakSiNITI0 0 16 sukumArikAcaritavarNanam 199 mUlam-taeNaM sAgaradArae sUmAliyAe dAriyAe imaM eyArUvaM pANiphAsaM paDisaMvedei se jahAM nAmae asipattei vA jAva mummurei vA etto aNiTutarAe ceva0 pANiphAsaM paDisaMvedei, taeNaM se sAgarae akAmae avasavvase muhutamittaM saMciTThai, taeNaM se sAgaradatte sasthavAhe sAgarassa dAragassa ammApiyaro mittaNAi0 viuleNa asaNapANakhAimasAimaM pupphavastha jAva sammANettA paDivisajjai, taeNaM sAgarae dArae sUmAliyAe saddhiM jeNeva vAsaghare teNeva uvAgagacchai uvAgacchittA sUmAliyAe dAriyAe saddhiM taligaMsi nivajjai, taeNaM se sAgarae dAriyAe sUmAliyAe dAriyAe imaM eyArUvaM aMgaphAsaM paDisaMvedei, se jahA nAmae asipattei vA jAva amaNAmayarAgaM ceva aMgaphAsaM paccaNubbhavamANe viharai, taeNaM se sAgarae aMgaphAsaM asahamANe avasavvase muhattamittaM saMciTui,taeNaM se sAgaradArae sUmAliyaM dAriyaM suhapasuttaM jANittA sUmAliyAe dAriyAe pAsAu uTTei, udvittA jeNeva sae sayaNijje teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sayaNIyaMsinivajjai, taeNaM sUmAliyA dAriyA tao muhuttaMtarassa paDibuddhA samANI paivvayA paimaNurattA patiM pAse apassamANI talimAu uTTei, uTTittA jeNeva se sayaNijje teNeva uvAgacchai uvAgacchittAsAgarassa pAse Nuvajjai, taeNaM se sAgaradArae sUmAliyAe dAriyAe For Private and Personal Use Only
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 200 mAtAdharmakathA duccapi imaM eyArUvaM aMgaphAsaM paDisaMvedei jAva akAmae avasavvase muhuttamittaM saMciTui, taeNaM se sAgaradArae sUmAliyaM dAriyaM suhapasuttaM jANittAsayaNijjAo udvei udvittA vAsagharassa dAraM vihADei vihADittA mArAmukke viva kAe jAmeva disi pAunbhUe tAmeva disi paDigae // suu09|| TIkA-'taeNaM' ityAdi / tataH khalu sAgaradArakaH sukumArikAyA dArikAyA imametadrUpaM vakSyamANapakAra pANisparza karasparza patisaMvedayati anubhavati, kIdRzaH sa karasparzaH iti sadRSTAntamAha-' se jahAnAmae' ityAdi / tad yathA nAmakam yathA dRSTAntam-dRSTAntaM pradarzayati-' asipattei vA ' ityAdi / asipatramiti vA asipatraM-khagaH, yathA khaDgadhArAyAH sparzaH soDhumazakyastadvat sukumArikA dArikAyAH karasparzaH pratisaMvedyata iti bhAvaH / 'jAva mugmure i vA.' yAvat mumureti vA atra yAvat karaNAdidaM vodhyam-'karapattei vA khurapattei vA 'taeNaM sAgaradArae ' ityaadi| ___TIkArtha-(taeNaM) isake bAda-arthAt sAgaradArakane jaba hastamilApa kiyA taba (sAgaradArae) usa sAgara ko (sUmAliyAe dAriyAe) sukumArikAdArikAkA (pAgipAsaM) vaha hastakA sparza (imaM eyAkhvaM paDisaMve dei ) isa prakAra se lagA ( se jahA nAmae asipattei yA jAva mumbhureivA, etto aNi?tarAe ceva0 pANiphAsaM paDisaMvedei ) jaise vaha asipatra talavAra kA sparza ho yAvat agni kaNamizrita bhasma kA sparza ho / yahAM yAvat zabdase " kara pattei " vA khura patteivA, kalaMba cIriyA 'taeNaM sAMgaradArae' ityAdi TIkArtha-(i) tyArapachI eTale ke sAgaradAra ke jyAre hastameLApa karyo tyAre ( sAgaradArae) te saa||22 (sUmAliyAe dAriyAe) sukumAra hAnI (pANiH pAsa ) te saayn| 25 (imaeyA rUvaM paDisaMvedei) 0 pramANe saaye| 3 ( se jahA nAmae asi pattei vA jAva mummurei vA, etto aNiTThattarAe ceva pANiphAsaM paDisaMvedei ) jANe te asipatra-taravArane sparza na hoya, yAvat agnikaNa mizrita bhasmane sparza na hoya. ahIM "yAvata' zabdathI (karapattei vA khurapattei vA, kalaMbacIriyApattei vA satti aggei vA kotagge For Private and Personal Use Only
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 16 sukumArikAcaritavarNanam 201, kalaMvacIriyApatteha vA sattiaggei vA kautaggei vA tomaraggei vA bhiMDimolaggei SA sUcikalAvaei vA vicchuyaDaMkei vA kavikacchUi vA iMgAlei vA mumsurei vA accIi vA jAlei vA AlAei vA suddhAgaNIi vA bhaveyAsvesiyA?, no iNaDhe samahe, karapatramiti vA kSurapatramiti vA kadambacIrikApatramiti vA zaktyagramiti vA kuntAgramiti vA tomarAgramiti vA bhindipAlAgramiti vA vRzcikadaMza iti vA phapikacchuriti vA aGgAra iti vA murmura iti vA arciriti vA jvAleti vA, alAtamiti vA zuddhAgniriti vA bhavedetadrUpaH-syAt ?, nAyamarthaH samarthaH, iti / tatra karapatrakrakacaM ' karavat ' iti prasiddhaM kSurapatram=' ustarA' iti prasiddham , kadambacIrikApatram-kadambacIrikA-tRNavizeSaH, asyA agrabhAgo'titIkSNo bhavati tasya patra, zaktiH zastravizeSaH-trizulaM vA tasyA agrabhAgaH sva kuntaH 'bhAlA ' iti prasiddhaH zastravizeSaH, tadagrabhAgaH, tomaraH bANa vizeSastadagrabhAgaH, bhindipAla = zastravizeSaH sUcIkalApakaM sUcIsamUhastasyAgrabhAgaH, vRzcikadaMzAvRzcika kaNTakA, kapikacchuH-kharjukArI vanaspativizeSaH, aGgAraH jvAlArahito'gniH, murmuraH agnipatte vA, satti aggeivA kotaggeivA tomaraggei vA, bhiMDimAlagge vA sUcikalAvaeivA vicchuya DaMkeDa yA kavi kacchUivA iMgAlei vA mummureha vo accoi vA jAlei vA AlAi vA suddhAgaNIi vA bhaveyArU vesiyA ? no iNadve samaDhe ) kara patra-kara vata, sura patra-ustarA kadambacIrikA patra chuhiyA ghAsa-jisakA agrabhAga adhika tIkSNa hoto hai zakti-agra -zakti-trizUla athavA AyudhavizeSa kA agrabhAga kuntAna bhAle kI noka tomarAgra-bANa kI anI bhindipAla-zastra vizeSa-kA agrabhAgasUcI kalApakA agrabhAga-bicchu kA DaMka kapikacchu-kareMca-jisake sparza honepara khujalI AtI hai-jvAlA rahita agni, murmura-agnikaNamizrita tomaraggei vA, bhiDimAlagge vA sUcikalAvaei vA vicchaya DaMkei vA, kavikacchui vA iMgAlei vA, mummurei vA accoi vA jAlei vA, AlAi vA suddhAgaNIi vA bhaveyArUve siyA ? no iNahe samaDhe) 4253-421ta, kSu25tra - aso, yA patra-churinA agrabhAga ekadama tINa hoya che, zakita-agra-zakti,-trizULa athavA Ayudha vizeSane agrabhAga, kuMtAgra-bhAlAnI aNI, temAgra-tIranI aNI, bhidivAlavizeSane agrabhAga, sUcakalApano agrabhAga, vIMchI DaMkha, kavikaccha-kavacajenA sparzathI khaMjavALa Ave che, vALA rahita agni, murmara-agnikaza mizrita bharama, acilAkaDAothI saLagatI vALa, vALA-lAkaDA vagaranI For Private and Personal Use Only
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAsUce kaNamizritabhasma aciH indhana pratibaddhA jvAlA, jvAlAtu-indhanacchinnA, AlA. tam-unmukaM, zuddhAgniH lopiNDasthA'gniH / asipatrAdi-zudAgniparyantAnAM sparza iva sukumarikAyAH karasparzI bhavetkathaJcitkim? nAyamarthaH samartha-ayaM dRSTAntasamUhaH karasparza sAmyaM prAptuM na samarthaH tarhi kIdRzaH 1 ityAha 'etto aNidvatarAe ceva0' etasmAd asipAtradInAM sparzAdaniSTataraka eva, akAntataraka eva-atyantamakamanIya eva, apriyataraka eva atiduHkhajanakaeva amanojJatarakaeca-atizayena manovikRtikArakaeva amanomatarakaera atizayena manaH pratiklaeva vartate, tamevambhUtaM pANisparza sukumArikAdArikAyAH karasparza pratisaMvedayati anubhavati / tataH khalu sa sAgaradArakaH akAmakaH= nirabhilASaH 'avasavvase' apasvavaza:= apagatasvAtantryaH vivazaH san muhUrtamAtra=stokakAlaM saMtiSThate (tataH khalu sa sAgaradattaH sArthavAhaH sAgarasya dArakasya ambApitarau mitrajJAtisvajanasambandhipabhasma aciM-indhana pratibaddha jvAlA, jvAlA-indhana se rahita jvAlA alAta-ulmuka zuddhAgni-lohapiNDastha agni / ina asipatra se lekara zuddhaagni paryanta padArthA kA sparza jaisA hotA hai vaisA hI sukumArikA ke kara kA sparza ho sakatA thA-parantu yahAM yaha artha samarthita nahIM hai -arthAt usake sukumAriko ke kara sparza meM ina dRSTAntoM ke sparza kI samAnatA nahI mila sakatI hai kyoM ki vaha sparza to inake sparza se bhI adhika aniSTatara hIthA, akAntataraka hI thA-atyanta akamanIya thA, apriya tarakahI thA-atyanta duHkhajanaka hI thA, amanojJataraka hI thA -atyaMnta mano vikRtijanaka hI thA, amanomataraka hI thA atyanta manaH pratikUla hI thaa| (taeNaM se sAgarae akAmae avasavvase muhuttamittaM saMciTThai, taeNaM se sAgaradatte satthavAhe sAgarassa dAragassa javALA, alAta-utsuka, zuddha agni-hapiMDastha agni-ATalI vastuonuM grahaNa karavuM joIe. A asipatrathI mAMDIne zuddha agni sudhInA padArthone je jAtane sparza hoya che te ja sukumArikAnA hAthane paNa sparza hate. paNa hakIkatamAM te A vastuonI samAnatA paNa tenA tahaNa sparzanI sAthe karI zakAya tema nathI kemake tene hAthane sparza te ukata vastuonA sparza karatAM paNa vadhAre aniSTatara hato, akAMtataraka hatA, atIva akamanIya hatuM, apriyataraka hatuM, atyaMta duHkhajanaka hatuM, amane maraka ho, khUbaja mane vikRtijanaka hatuM, amanema taraka hatA, bahu ja manaH pratikULa hatA. (taeNaM se sAgarae akAmae avasabase muhattamittaM saMciTThai, taeNaM se sA For Private and Personal Use Only
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagArI TI0 a0 16 sukumArikAvaritavarNanam - 203 rijanA~zca vipulenAzanapAnakhAthasvAdyena puSpavastragandhamAlyAlaGkAreNa satkaroti saMmAnayati satkRtya saMmAnya prativisarjayati = prasthApayati / tataH khalu sAgarako dArakaH kumArikayA sArdhaM yatraiva vAsagRhaM - zayanagRhaM tatraivopAgacchati uvAgatya sukumArikayA dArikayA sArdhaM 'talimaMsi' talime dezIyo'yaMzabdaH talpe zayanIye 'nivajjai ' niSIdati / tataH khalu sa sAgaradArakaH sukumArikAyA dArikAyA imametamadrUpamaGgasparza pratisaMvedayati-tad yathAnAmakaM tat pratisaMvedanaM daSTAntopanyAsapUrvaka pradarzyate-asipatra vA yAvad amanomatarameva sukumArikAyA aGgasparza ammAparomittagAi0 viuleNaM asaNaM pANakhAimaM sAimaM puphphavattha jAva sampraNettA paDivisajjati ) ataH vaha sAgara usameM abhilASA se rahita bana gayA / phira bhI vahAM vivaza hokara vaha kucha samaya taka ThaharA rahA | sAgaradatta sArthavAha ne sAgara dAraka ke mAtApitA kA tathA usake mitra, jJAti svajana, saMbandhI parijanoM kA vipula azana, pAna, khAdya aura svAyarUpa caturvidha AhAra se evaM puSpa vastra, gandha, mAlA tathA alaMkAra se khUba satkAra kiyA-sanmAna kiyA / satkAra sanmAna karake phira usane sabako apane yahAM se bidA kara diyA / ( taraNaM sAgarae dArae sUmAliyAe saddhiM jeNeva vAsagihe teNeva uvAgaccha uvAgacchittA sUnAlivAe dAriyAe saddhiM taliMgaMsi nivajjai, taeNa se sAgarae dArae sUmAliyAe dAriyAe imaM eyArUvaM aMgakAsaM paDisaMvede se jahAnAmae asi patteivA jAva amaNAmayarAgaMcetra aMgaphAsaM garadate satyavAhe sAgarassa dAragassa ammApiyaro mittagAi0 viuleNaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM puSkavattha jAva sammANetA paDivisajjati ) eTalA mATe te sAgara temAM abhilASAthI rahita khanI gayA. chatAMe te tyAM lAcAra thaIne thADA vakhata sudhI rokAyeA. sAgaradatta sAvAhe sAgara dvArakanA mAtApitAne temaja tenA mitra, jJAti, svajana, saMbaMdhI parijanAnA vipula azana, pAna, khAdya ane svAdya rUpa cAra jAtanA AhArathI ane puSpa vastra, gaMdha, mALA temaja alaMkArAthI bahu satkAra ane sanmAna karyuM". satkAra temaja sanmAna karIne teNe saune peAtAne tyAMthI vidAya karyo. ( aNaM sAgara dAra mAliyAe saddhiM jeNetra vAsagihe teNetra uvAgaccha uvAgacchitA sUmAliyAe dAriyAra saddhi taLigaMsi nivajjai, taparNa se sAgarae dAra sUmAliyAe dAriyAe imaM eyArUvaM aMgakAsaM paDisaMvede se jahA nAmae asipatte vA jAva anagAmayarAgaM ceva aMgakA paJcagugbhamANe viharai taraNaM For Private and Personal Use Only
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 204 zAtAdharmakathA prayatnubhavan viharati / tataH khalu sa sAgaradArakastasyA aGga sparzamasahamAno'pasvavazaH=apagata svAtantryaH, san muhUrtamAtra saMtiSThate / tataH khalu sa sAgaradArakaH sukumArikAM dArikAM sukhaprasuptAM jJAtvA sukumArikAyA dArikAyAH pArzvata uttiSThati, utthAya yatraiva svakaM zayanIyaM tatraivopAgacchati, upAgatya zayanIye, 'nivajjai ' niSIdati svapitItyarthaH / tataH khalu sukumArikA dArikA tato muhUrtAntare pratibuddhA - jAgaritA sati patitratA ' paimaNurattA' pratyanuraktA svapatiM pratyanurAgiNI, pArzva patimapazyantI ' talimAu ' talyAt= zayanIyAd uttiSThati, utthAya yatra paccaNubhavamANe viharar3a taeNa se sAgarae aMgaphAsaM asahamANe atrasavvase muttamittaM saMci ) isake bAda sAgaradAraka sukumArikA ke sAtha jahAM vAsagRha - zayana ghara thA vahA~ gayA vahAM jAkara vaha usa sukumArikAke sAtha eka zayyApara baiTha gyaa| baiTha jAne para usa sAgaradAraka ko sukumArikA dArikAkA agaMsparza isa rUpase pratIta huA - jaise mAno asipatra AdikA sparza ho ! ina asipatra (khaDgako yAvat) Adiko ke sparza se bhI usakA vaha aMgasparza yAvat amanAmataraka hI thA / isa prakAra kA usakA aMgasparza anubhavatA huA vaha sAgaradAraka vivaza banakara vahAM kucha samaya taka Thaharo bAda meM jaba usase sahana nahI huA to / (taeNa se sAgaradArae sUmAliyaM dAriyaM suhapasutta jANitA sUmAliyAe dariyAe pAsAu uddeha, udvittAM jeNeva sae sayaNijje teNeva uvAgacchara, uvAgacchittA sayaNIyaMsi nivajjai, taraNaM mAliyA dAriyA tao muhantaM tarassa paDibuddhA samANI paivvayA paha se sAgara gaphArsa asahamANe avasavase muhuttamittaM saMci ) tyArapachI sAgara dAraka sukumArikAnI sAthe jyAM vAsagRha-zayanaghara hatuM tyAM gayA, tyAM jaIne te sukumArikAnI sAthe eka zayyA upara besI gayA. eThA bAda te sAgara dvArakane sukumArikA dvArikAnA aga-speza evA prakAranA jAya ke te asipatra taravAra vagerene sparza na heAya ! asipatra vagere karatAM paNa tenA aMga 5 yAvata amaneAmataraka hatA. A rIte tenA aMga sparzIne anubhavatA sAgara dAraka lAcAra thaIne tyAM gheADA vakhata sudhI rAkAA ane tyArabAda jyAre tene te paza asahya thai paDaye tyAre ( taraNaM se sAgaradArae samAliyaM dAriyaM suhapamuttaM jANitA sUmAliyAe dAriyAe pAsAu uTThe, udvittA jeNeva sae sayajijje teNeva uvAgacchara, uvApacchitA sayaNIyaMsi nitrajJa, taparNa samAliyA dAriyA to muhUrtatarassa For Private and Personal Use Only
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ( magAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 sukuvArikA caritavarNana 206 4 1 se' tasya zayanIyaM tatraivopAgacchati upAgatya sAgaradArakasya pArzve (nivajjaI ) niSIdati = svapiti / tataH khalu sa sAgaradArakaH sukumArikAyA dArikAyA 'duccapi dvitIyavAramapi imametadrUpam pUrvoktamakArakam aGgasparza patisaMvedayati yAvad-akAmako'pasvavazo muhUrtamAtra saMtiSThati, tataH khalu sa sAgaradArakaH sukumArikAM dArikAM sukhaprasuptAM jJAlA zayanIyAt zayyAta uttiSThati, utthAya vAsagRhasya = zayanagRhasya dvAraM ' vihADe ' vighATayati = udghATayati vighATaya mArAmukke vikAe ' mArAmukta iva kAkaH = mAryante prANino yasyAM sA mArA maratA pati pAse apassamANI talimAu uTThei uTThittA.... uvAgacchai ) vaha sAgaradAraka usa sukumArikA dArikA ko sukha se soI huI jAnakara usa sukumArikA dArikA ke pAsa se uTha baiThA aura uThakara jahAM apanI zayyA thI vahA~ calA gyaa| vahA~ Akara usa para par3a gayA itane meM hI eka muhUrta ke bAda vaha pati meM anurakta banI huI pativratA sukumArikA dArikA jaga gaI aura apane pAsa pati ko na dekhakara apane palaMga se uTha baiThI / uThakara vaha jahAM sagiradAraka kA palaMga thA vahAM gaI / ( uvAgacchittA sAgarassa pAse Nuvajjai ) vahAM jAkara vaha usake pAsa so gaI / (tase sAgaradArae sumAliyAe dAriyAe duccapi imaM eyAvaM aMgakAsaM paDisaMvedei jAva akAmae avasavvase muhutamitaM saMcigs, taNaM se sAgaradArae samAliyaM dAriyaM suhapasuttaM DibuddhA samANI pavyA paramaNurattA pattivAse aparasamAgI talimAu uTThe udvittA uvAgaccha3 ) te sAgara dAraka te sukumArikA dvArikAne sukhethI sUtelI jANIne tenI pAsethI uce, ane uchIne jyAM peAtAnI zayyA hatI tyAM jatA rahyo. tyAM jaIne te tenI upara paDI gayA. eTalAmAM eka muhUta pachI patimAM anurakata banelI pativratA sukumArikA dArikA jAgI gaI ane potAnI pAse ti na jotAM peAtAnI zayyA uparathI uThI ane beThI gaI. tyArapachI te uThIne jyAM sAgara hAraunI zayyA hutI tyAM ga ( uvAgacchittA sAgarassa pAse Nuvajjai ) tyAM jaIne te tenA paDakhAmAM sUI gaI. (taeNa se sAgaradArae smAliyAe dAriyAe duccaMpi imaM eyArUvaM aMgakAsaM paDisaMvedei jAna akAmae avasannase muhutamittaM saMcidvara, taraNaM se sAgaradArae sUmAliyaM dAriyaM suhapattaM jANittA sayagijjAo uThe, udvittA vAsavarassa dAre vihA For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir not ararathura zUnA vadhasthAnaM, tasyAmukto nissRtaH kAka iva yadvA-mArAd = mArakapuruSAdAmuktaH =nirmuktaH vicchuTitaH phAko yathA vegato nirgacchati tadvat yasthA eva dizaH prAdurbhUtastAmeva dizaM pratigataH // mU0 9 / / 1 mUlam - taparNa sUmAliyA dAriyA tao muhuttaMtarassa paDibuddhA paivayA jAtra apAsamANI sayaNijAo uTThei sAgarassa dAriyAe savao samaMtA maggaNagavesaNaM karemANI2 vAsagha rassa dAraM vihADiyaM pAsai pAsittA evaM vayAsI - gae se jANittA sayaNijjAo uDeha, uTThittA vAsavarassa dAraM vihADeI, vihADettA mArAmukke viva kAe jAmeva disiM pAUbhUe tAmeva disiM paDigae) sAgaradAraka ko sukumArikA dArikA kA aMgasparza duvArAbhI vaisA hI pUrvoktarUpa se anubhava meM AyA - ataH usake pAsa sone kI icchA na hone para bhI vaha vivaza hokara kucha samaya taka usake pAsa sotA rahA jaba vaha acchI taraha so gaha-taba vaha use sukha prasutajAnakara usake pAsa se uThA aura uThakara usane usa vAsa gRha ke daravAje ko kholA kholakara jisa prakAra 'mArAmukta' kAka bar3e vega se nikalatA hai - usI taraha yaha bhI bahuta jaldI vahAM se nikalakara jisa dizA se prakaTa huA thA usI dizA tarapha vopisa calA gyaa| jisa meM prANI mAre jAte haiM usakA nAma mArA-zUnA- vadhasthAna hai / isa mArA se nikalA huA athavA mAranevAle puruSa ke hAtha se chUTA huA - aise ye do artha " mAramukta " isa zabda ke ho sakate haiN| sU0 9 DeI, vihADittA mArAmukke viva kAe jAmeva disiM pAuyUe tAmeva disiM paDigae) sAgara dArakane sukumArikAnA khIjIvAranA aMga sparza paNa pahelAMnI jemaja lAgyA. eTalA mATe tenI pAse sUvAnI icchA na hovA chatAMe te vivaza thaIne thADIvAra sudhI tenI pAse paDI rahyo. jyAre te sArI rIte sUI gaI tyAre te tene sukhethI sUtI jANIne tenI pAsethI uThayA ane uDIne teNe te vAsagRhanA khAraNAne ughADayuM. ughADIne jema mArA-mukta kAgaDA jaldI nIkaLI jAya che temaja te paNa bahu ja rAthI tyAMthI nIkaLIne je dizA taraphathI khAnyeA hateA teja dizA tarapha pAche jatA rahyo. je sthAne prANIo mArI nAkhavAmAM Ave che tenuM nAma mArA ( vadhasthAna ) che mA 'bhArA' thI. chUTIne Ama be arthI ' mAramukta' zabdanA thaI zake che. aa sUtra 9 5 (6 " For Private and Personal Use Only
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - . janagAradharmAmRtaSiNI TI0 10 16 sukumArikAcaritavarNanam 207 sAgare tikaTu ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyai, taeNaM sA bhaddA sasthavAhI kallaM pAu0 dAsa ceDiyaM sadAvei saddAvittA evaM vayAsI-gacchaha NaM tuma devANuppie ! vahuvarassa muhadhovaNiyaM uvaNehi, taeNaM sA dAsaceDI bhadAe evaM vuttA samANI eyamahaM tahatti paDisugaMti, muhadhovaNiyaM geNhai geNhittA jeNeva vAsaghare teNeva uvAgacchai uvAgacchittA sUmAliyaM dAriyaM jAva jhiyAyamANiM pAsai pAsittA evaM vayAsI - kinnaM tuma devANuppiyA! ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAhisi ?, taeNaM sA sUmAliyA dAriyA taM dAsaceDI evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! sAgarae dArae mama suhapasuttaM jANittA mama pAsAo udvei uTrittA vAsa. gharaduvAraM avaguNai jAva paDigae taeNaM tao ahaM muhattaMtarassa jAva vihADiyaM pAsAmi, gae NaM se sAgaraettikaTu ohayamaNa jAva jhiyAyAmi, taeNaM sA dAsaceDI sUmAliyAe dAriyAe eyamaTuM socA jeNeva sAgaradatte teNeva uvAgacchai uvAgacchittA sAgaradattassa eyamaha niveei, taeNaM se sAgaradatte dAsaceDIe aMtie eyamaDhe soccA nisamma Asurutte jeNeva jiNadattassa satthavAhassa gihe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA jiNadattaM evaM vayAsI-kiNNaM devANupiyA ! evaM juttaM vA pattaM vA kulANurUvaM vA kulasarisaM - vA jannaM sAgaradArae sUmAliyaM dAriyaM adiTTadosaM paivayaM For Private and Personal Use Only
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 208 chAtAdharmakathAsU vippajahAya ihamAgao bahUhiM khijjaNiyAhi ya ruMTaNiyAhi ya uvAlabhai, taNaM jiNadatte sAgaradattassa eyamahaM soccA jeNeva sAgarae dArae teNeva uvAgacchai uvAgacchittA sAgarayaM dArayaM evaM vayAsI- daTTaNaM puttA ! tume kathaM sAgaradattassa gihAo ihaM havvamAgate, teNaM taM gacchaha NaM tumaM puttA ! evamavi gae sAgaradattassa gihe, taraNaM se sAgarae jiNadattaM evaM vayAsI - avi AI ahaM tAo ! giripaDaNaM vA tarupaDaNaM vA maruSpavAyaM vA jalappavesaM vA jalaNappavesaM vA visabhakkhaNaM vA satthovADaNaM vA vehANasaM vA giddhApiTuM vA pavajjaM vA videsagamaNaM vA abbhuvagacchijjAmi no khalu ahaM sAgaradattasta gihaM gacchijjA, taraNaM se sAgaradatte satthavAhe kuDuM tarie sAgarassa eyamahaM nisAmei nisAmittA lajie vilI viDDe jiNadattassa gihAo paDinikkhamai paDini - kkhamittA jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sukumAliyaM dAriyaM sadAvei saddAvittA aMke nivesei nivesittA evaM vayAsI - kiNNaM tumaM puttA ! sAgaraeNaM dAraeNaM mukkA ?, ahaMNaM tumaM tassa dAhAmi jassa NaM tumaM iTThA jAva maNAmA bhavissasitti sUmAliyaM dAriyaM tAhiM iTThAhiM vaggUhiM samAsa se samAsAsittA paDivisajjei // sU0 10 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " TIkA - ' taraNaM ityAdi / tataH = tannirgamanAnantaraM khalu sukumArikA dArikA tato vare pratibuddhA jAgaritA satI pativratA yAvat patimapazyantI For Private and Personal Use Only
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 sukumArikAcaritavarNanam 209 zayanIyAta-zayyAta uttiSThati, utthAya sAgarassa dArakasya sarvataH samantAd mArgaNagaveSaNaM kurvatIra vAsagRhasya-zayanagRhasya dvAraM vighATitam-udghATitaM pazyati, dRSTA evamavAdIta-gataH sa sAgaradAma, iti kRtvA 'ohayamaNasaMkappA' apahatamanaH saMkalpA-naSTamanorathA, yAvat vyAyati ArtadhyAnaM karotisma / tatastadana ntaraM bhadrA sArthavAhI ' kallaM 'kalye-dvitIyadina se prAduH prabhAtAyAM rajanyAM yAvat tejasA jvalati-dIpyamAne marye udite dAsaveTI-dAsaputrIM zabdayati, zabdayitvA taeNaM sUmAliA dAriyA' ityaadii| .. TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (sUmAliyA dAriyA) sukumArikA dArikA (tao muhuttatarassa paDibuddhA paivayA jAva apAsamANI ) eka muhUrta ke bAda jaga paDI-so usa pativratA ne yahAM apane patiko jaba nahIM dekhA taya (sayaNijjAo uTTei, sAgarassa dAragassa savvAo samatA maggaNagavesaNaM karemANI 2 vAsagharassa dAraM vihoDiyaM pAsai, pAsittA evaM SayAsI) palaMga se uThI uThakara usane sAgara dAraka kI vahIM para saba aura bAra 2 mArgaNa gaveSaNA kI- / jaba usane zayana gRha ke daravAje ko ughar3A huA dekhA-taba use vicAra AyA ki ( gaye se sAgare ti kaha ohayamaNasaMkA jAva jhiyAghaha, taeNa sA bhaddA satyavAhI kallaM pAu0 dAsaceDiyaM saddAvei ) ki sAgara cale gaye haiN| isa prakAra apahatamanaHsaMkalpa hokara vaha vicAra meM par3a gaI, itane me bhadrA sArthavA ( taeNaM sUmAliyA dAriyA ityAdi TI -( taeNaM ) tyA2mA (sUmAliyA dAriyA ) subhA2i4 haa2i4|| ( tao muhurtatarassa paDibuddhA paivayA jAva apAsamANI ) se bhuta pachI jAgI gaI te pativratAe tyAM potAnA patine jyAre jayA nahi tyAre ( sayaNijjAo uThei, sAgarassa dAragassa sabao samaMtA maggaNagavesaNaM karemANI 2 vAsagharassa dAraM vihADiyaM pAsai, pAsittA evaM kyAsI ) zayA uparathI UbhI thaI ane tyArapachI teNe tyAMja AsapAsa mera sAgara dArakanI mArgaNu-gaveSaNuM karI. jyAre teNe zayanagRhanA bAraNane ughADeluM joyuM tyAre tene vicAra AvyuM ke ( gae se sAgare nikaTUTu ohayamaNasaMkappA jAva jhiyApai, tapaNaM mA bhaddA sasthavAhI kallaM pAu dAsaceDiyaM sadAveha ) sAgara jatA rahyA che. A rIte apahata mana: saMkalpavALI thaIne te hA 27 For Private and Personal Use Only
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAGgasUtre evamavAdI-he devAnupiye ! gaccha khalu svaM ' bahuvarassa' vadhUvarayoH samIpe 'mudhovagiyaM ' mukhadhAvanikAMdAdhAvanAdirUpAm ' uvaNehi ' upanaya yApaya / tataH khalu sA dAsaceTI bhadrayA sArthavAhyA evamuktAsatI ' eyamaTuM' etamartham= etadvacanaM ' tathA 'stu ' itikRtvA pratizagoti, pratizrutya ' muhadhovaNiyaM' mukha dhAvanikAM ZlAti, gRhItvA yatraiva vAsagRhaM tatraivoparAgacchati, upAgatya sukumArikAM dArikAmekAkinI yAvat-dhyAyantI ArtadhyAnaM kurvatIM pazyati. dRSTvA evamavAdIthIne dvitIya dina prAtaH kAla hote hI dAsaputrI ko bulAyA ( sahAvittA evaM vayAsI gacchaha NaM tumaM devANuppie! vahUvarassa mudhoveNiyaM uvaNehi taeNasA dAsaceDI bhaddAe evaM vuttA samANI eyamaDhe tahatti paDi sugaMti muhayovaNiyaM geNhai, uvAgacchittA, sUmAliyaM dAriyaM jAva jhiyAyamANiM pAsai, pAsittA evaM vayAsI-kinnaM tuma devANuppiyA! ohamaNesaMkappA jAba jhiyAhisi ? taraNa mA sUmAliyA dAriyA taM dAsaceDI evaM kyAsI-eva khalu devANuppiyA sAgarae dArae mama suhapasuttaM jaNittA mama pAsoo uTTeha, uhittA vAsagharaduvAraM avaguNai, jAva paDigae ) ghulAkara usase aisA kahA ki he devANu priya tUMjA, aura badhUvara ke pAsa isa danta dhAvana AdirUpa mukha dhAvanikA ko le jA bhadrA ke isa kathana ko usa dAsaceTI ne " tahatti" kahakara svIkAra kara liyA aura mukha dhAvanIko ko le liyA-aura lekara phira vaha jahAM vAsagRha thA-vahAM gaI / vahAM pahuMcakara usane sukumArikA dArikA koM ciMtAmAM gamagIna thaI gaI. eTalAmAM bIjA divase savAre bhadrAsArthavAhIe dAsaputrIne belAvI. (sadAyittA evaM vayAsI gacchaha NaM tuma devANuppie ! bahUvarassa muhadhovaNiyaM uvaNehi, taeNaM sA dAsaceDI bhadAe evaMvuttA samANI eyamaI tahatti paDisuNaMti mahadhovaNiyaM gehai, geNhittA jeNeva vAsaghare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA, mamAliyaM dAriyaM jAva jhiyAyamANi pAsai, pAsittA evaM vayAsI-kinnaM tuma devANuppiyA ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAhisi ? taeNaM sA mUmAliyA dAriyA taM dAsaceDI evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! sAgarae dArae mama suhapasuttaM jaNittA mama pAsAo uThei, udvittA vAsagharaduvAraM avaguNai, jAva paDigae) bolAvIne tene A pramANe kahyuM ke he devAnupriye tu varavadhunI pAse A daMtadhAvana vagere mukhadhAvanikA laI jA. bhadrAnA A kathanane sAMbhaLIne te dAsacaTIe "* tahatti" kahIne tene svIkArI lIdhuM ane mukhadhAnikA ( dAtaNa ) ne laI lIdhuM ane laIne te jyAM vAsagRha hatuM tyAM gaI tyAM For Private and Personal Use Only
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagarAdharmAmRtavarSiNI TIkA0 a0 16 sukumArikAcaritavarNanam 211 he devAnupriye ! he sukumArike ! kiM-kutaH khalu svap apahatamanaH saMkalpA yAvat dhyAyasi ?, tatastadanantaraM sA sukumArikA dArikA tAM dAsaceTI mevamavAdIt-he devAnupriye ! evaM khalu sAgarako dArako mAM sukhapamuptAM jJAtvA mama pArthAduttiSThati, utthAya vAsagRhadvAram ' avaguNai ' avaguNayati apAvRNoti udghATayati, 'yAvat patigataH ' yasyAH eva dizaH prAdurbhUtastAmeva dizaM pratigataH / tatastadanantaraM khalu 'to' tato muhUrtAntare'haM yAvata -pratibuddhA satI sAgaradArakamapazyantI zayanAduttiSThAmi, utthAya tasya mArgaNagaveSaNaM kurvatI vAsagRhasya dvAraM vighATitaM pazyAmi gataH khalu sa sAgarakaH' iti kRtvA=iti hetoraham apahatamanaH saMkalpA yAvadcintA magna dekhA-dekhakara usane usase pUchA ki he devAnupriye ! kyA kAraNa hai jo Apa apahatamanaH saMkalpA hokara cintA magna banI huI ho ? isa dAsaceTI ke praznako sunakara usa sukumArikA ne usa se kahA-devAnupriye-suno-sAgaradAraka mujhe sukha prasupta jAnakara mere pAsa se uThe aura uThakara vAsagRha ke daravAje ko kholakara jahAM se Aye the vahAM cale gaye hai| (tae NaM tao ahaM muhattaMtarassa jAva vihADiyaM pAsAmi gaeNaM se sAgarae ttikaTu oyamANaM jAva jhiyAyAmi, tae NaM sA dAsaceDI sUmAliyAe dAriyAe eyamaTuM soccA jeNeva sAgaradatte teNeva uvAgacchaha ) usake bAda jyoMhI maiM jagI-to maiMne jaba sAgara dAraka ko apane pAsa nahIM dekhA to meM zayyA se uTha baiThI-aura uThakara maiMne unakI yahIM para saba tarapha ArgaNa gaveSaNAkI usameM maiMne vAsagRha ke daravAje ughaDA pAyA-taba maiM samajha jaIne teNe sukumArikA dArikAne ciMtAmAM gamagIna joI joIne teNe tene pUchayuM ke he devAnupriye ! zA kAraNathI tame apahata manaH saMkalpA thaIne citAmAM beThA cho ? dAsaTInA praznane sAMbhaLIne te sukumArikAe tene kahyuMke he devAnupriye ! sAMbhaLe, sAgara dAraka mane sukhethI sUtI jANIne mArI pAsethI ubhA thayA ane ubhA thaIne vAsagRhanA bAraNAne ughADIne jyAMthI AvyA hatA, tyAM jatA rahyA che. (taeNaM tao ahaM muhuttaMtarassa jAva vihADiyaM pAsAmi gaeNaM se sAgarae tti kaTu ohayamaNaM jAva jhiyAyAmi, taeNaM sA dAsaceDI, mUmAliyAe dAriyAe eyamaha soccA jeNeva sAgaradatte teNeva uvAgacchai) / tyAra pachI jyAre huM jAgI tyAre meM sAgara dAraka ne mArI pAse joye nahiM, huM zA upara uThI ane beThI thaI gaI ane tyAra pachI meM ahIM ja temanI badhe mAgaNa-gaveSaNa karI. meM jyAre vAsagRhanA bAraNAne ughADuM joyuM tyAre huM samajI gaI ke teo cAlyA gayA che. A vicArathI ja huM apahata For Private and Personal Use Only
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtra ArtadhyAnadhyAyAmi / tataH khalu sA dAsaceTI sukumArikAyA dArikAyA antike etamartha zrutvA, yauva sAgaradattaH sArthavAha =sukumArikAyAH pitA, taraivopAgacchati, upAgatya taM sAgaradattametamartha nivedayati / tatastadanantaraM sa sAgaradattaH sAryavAho dAsaceTayAantike etamaya zrutvA nizamya AzujaptaH zIghraM krodhAviSTaH san yatraiva jinadattasya sArthavAhasya gRhaM tatraivopAgacchati, upAgatya jinadattaM sArthavAhamevamavAdIt-he devAnupriya ! kiM-kathaM khalu evaM yuktam-ucitaM vA prApta kulamaryAdAmanuprAptaM vA kulAnurUpaM kulayogyatAnukUlaM vA kulasadRzaM kulasAmyApannaM vA, yat khalu sAgaro dArakaH sukumArikA dArikAmadRSTadoSAM nirdoSAM pativratA gaI ki ve cale gaye hai isa vicAra se maiM apahatamanaH saMkalpa hokara ArtadhyAna-cintA-meM par3a rahI haiN| isa prakAra sukumArikA kI bAta sunakara vaha dAsaceTI bahuta soca vicAra karake vahAM se sAgaradatta ke pAma AI / ( uvAgacchittA sAgaradattassa eyama niveei-taeNaM se mAgaradatte dAsaceDIe aMtie eyamaDhe soccA nisamma Asuratte jeNeva jiNadattassa satyavAhassa gihe teNeva uvAgaccha i-uvAcchittA jiNadattaM evaM kyAsI ) vahA~ Akara usane sagaradatta se isa bAta ko khaa-| isa taraha dAsaceTI ke mukha se isa yota ko sunakara aura use hRdaya meM dhAraNa kara sAgaradatta bahuta adhika-kruddha haA-aura usI samaya jahAM jinadatta sArthavAha kA ghara thA vahAM gyaa| vahAM jAkara usane jinadatta se isa prakAra kahA-(kiNhaM devANuppiyA ! evaM juttaM vA pattaM vA kuTANurUvaM vA kulasarisaM yA jannaM sAgaradArae sUmAliyaM manaH saMkalpa thaIne AtaMdayAna-ciMtAmAM paDI chuM A rIte sukumArIkAnI vAta sAMbhaLIne te dAsa ceTI khUbaja vicAra karIne tyAMthI sAgaradattanI pAse gaI uvAgacchittA sAgaradattasya eyama niveeitaeNaM se sAgaradatte dAsaceDIe aMtie eyabhadraM socA nisamma Asurutte jeNeva jiNadattasma satyavAhassa giDe teNeva uvAgacchai-uvAgacchittA jiNadatta evaM vayAso) tyAM AvI ne teNe sAgaradattane A vAta karI. A rIte dAsa ceTIna mukhathI badhI vigata sAMbhaLIne ane tene hRdayamAM dhAraNa karIne sAgara datta atyaMta gusse thayo ane tarata ja jyAM jinadatta sAryavAhanuM ghara hatuM tyAM ga. tyAM jaIne teNe jinadatta sArthavAhane A pramANe kahyuM ke (kiNaM devANuppiyA ! evaM juttaM vA pattaM vA kulANurUvaM vA kulasarisaM vA jannaM sAgaradArae mamAlithaM dariyaM adiidosaM paivayaM vipanahAya ihamAgao bahahiM khijjaNiyAhi ya ruhaNiyAhi ya uvAlabhai) For Private and Personal Use Only
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vainagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 sukumArikAcaritavarNanam viprahAya tyaktvA ihAgataH-kathamettad yuktaM, yat nirdoSAM sukumArikAM vihAya sAgaradArako'tra sabhAyAta iti / evaM bahobhiH 'khijjaNiyAhi ya' khedanikAmiHkhedapUrNAbhistathA ' ruMTaNiyAhi ya 'ruTaNiyAbhizca dezIyo'yaM zabdaH, rodanakriyAyuktAbhiH vAgbhiH upAlabhate pAgaradatto jinadattasya upAlambhaM karotItyarthaH / tataH khalu jinadattaH sArthavAhaH sAgaradattasya sArthavAhasyAntike etamartha zrutvA nizabhya yatraiva sAgaradArakastatraivopAgacchati, upAgatya sAgarakaM dArakaM scaputramevaM vakSyamANapakAreNa AdIt-he putra ! tvayA khalu duSThu azobhanaM kRtam yata-sAgaradattasya sArthavAhasya gRhAdiha havyamAgataH, tat-tasmAd gaccha khalu tvaM he putra ! evamapi yathAsthitastathaiva sAgaradattasya sArthavAhasya gRham / sAgaradArako jinadattaM sArthavAhamevamavAdIt-he tAta ! api-nizcayena -- AI' iti vAkyAlaMkAre ahaM dAriyaM adiTThadosaM paivayaM vippajahAya iha mAgao bahUhiM khijaNiyAhi ya ruTTaNiyAhi ya ubAla bhai ) he devAnupriya ! kyA yaha bAta yogya haiathavA kulamaryAdA ke lAyaka hai, yA kula kI yogyatA ke anusAra hai yA kula ko zobhita kare aisI hai, jo sAgaradAraka vinA kisI doSake dekhe-pativratA sukumArikA dArikA ko chor3akara yahAM A gayA hai isa prakAra aneka khedapUrNa evaM rodanakriyA yukta vacanoMse sAgaradattane apane saMbadhI jinadattako ThapakA-ulAhanA diyaa| (naeNaM niNadatte sAgaradattassa eyamaTuM soccA jeNeva sAgara e dArae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sAgarayaM dArayaM evaMvayAsI-duhuNaM puttA tume kayaM,sAgaradattassa gihAo iha havvamAgae, teNaM taM gacchaha NaM tumaM puttA ! evamavigae, sAgaradattasta gihe, taeNaM se sAgarae jiNadattaM evaM vayAsI-avi AI ahaM tAo! he devAnupriya ! zuM A vAta vAjabI che? kuLa maryAdAne lAyaka che ? athavA te kuLanI gyatA mujaba che? kuLane zebhovanArI che ? ke je sAgara dAraka koI paNa jAtanA deSa joyA vagara pativratA sukumArIkA dArikAne tyajIne ahIM AvI gayo che? A rIte manane dubhAvanArA temaja gaLagaLA thaIne raDatAM raDatAM ghaNuM vacanethI sAgare potAnA vevAI jinadattane Thapako Ape. ( taeNaM jigadatte sAgaradattassa eyamaDhe socA jeNeva sAgarae dArae teNeva uvAgacchai, upAgacchittA sAgarayaM dAraya evaM vayAsI-duTThaNaM puttA tume kayaM sAgaradattassa gihAo iha havvamAgae, teNaM taM gacchaha NaM tumaM puttA ! evamavigae, sAgaradattassa gihe, taeNaM se sAgarae jiNadatta evaM vagAsI aghi AI asaM For Private and Personal Use Only
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtA kathAsUtre 4 tavAjJayA giripatanaM vA tarupatanaM vA maruprapAtaM vA nirjaladezagamanaM vA jalaprapAtaM vA = agAdhajale patanaM vA, jvalanapravezaM vA jvaladagnau pravezaM vA viSabhakSaNaM vA, ' satthovADaNaM vA ' zastrAvapATanaM vA zastreNa zarIravidAraNaM vA, vehANasaM vA ' vaihAyasaM vA kaNThe pAzakagrahaNaM vA tathA-gRtaspRSTha = gRdheH sparzanaM mayA gajoSTrA dInAM kalevare pravezitasya zarIrasya mRtabuddhayA gRtrairbhakSaNaM, tathA pravrajyAM vA, videza giripaDaNaM vA tarupaDaNaM vA maruppavAyaM vA jalappavesaM vA jalaNappavesaM vA visabhakkhaNaM vA satthovADaNaM vA vehANasaM vA giddhApiTTha vA pavajjaM vA videsagamaNaM vA anbhuvagacchijjAmi, no khalu ahaM sAgaradattassa giha gacchijjA ) jinadatta sAgaradanta ke isa ulAhane rUpa artha ko sunakarake jahAM sAgaradAraka thA vahAM gayA vahAM jAkara usane sAgara dAraka se isa prakAra kahA- he putra ! yaha tumane acchA nahIM kiyA-jo tuma sAgaradatta ke ghara se yahAM itane jaldI A gaye / isaliye he beTA ! tuma jaise yahAM baiThe ho vaise hI sAgaradatta ke ghara cale jaao| taba sAgaradArakane apane pitA jinadatta se isa prakAra kahA- pitAjI ! maiM ApakI AjJA se parvata se giranA svIkAra kara sakatA hU~, vRkSa se nIce par3ajAnA svIkArakara sakatA hU~- maruprapAta - nirjalapradeza meM jAnA aMgIkArakara sakatA hU~, agAdhajala meM DUbakara marasakatA hU~ tathA jalatI huI agni meM praveza karanA, viSakA bhakSaNa karanA, zatru se zarIra kA tAo ! giripaDaNaM vA taruvaDaNaM vA maruSpavAyaM vA jalappavesaM vA jalaNappavesaM vA vibhakkhaNaM vA satthovADaNaM vA vehANasaM vA giddhApi dvaM vA pavajjaM vA videsamaNaM vA bhuvagacchijjAmi, no khalu ahaM sAgaradattassa gihaM gacchijjA ) jinadatta sAgaradattanA A ThapakAne sAMbhaLIne huM sAgara dvAraka hatA tyAM gayA ane tyAM jaine teNe sAgara dArakane A pramANe kahyuM ke he putra! tame A je kaI karyuM che, te sAruM na kahevAya. tame sAgaradattanA gherathI ATalA jaldI AvatA rahyA A ThIka nathI. ethI huM beTAM ! tame atyAre jevI sthitimAM che tevI ja sthitimAM sAgaradattane ghera jatA rahyA. tyAre sAgara dvArake potAnA pitAne A pramANe kahyuM ke huM pitazrI ! tamArI AjJAthI huM paryaMta uparathI nIce gabaDI paDavuM svIkArI zakuM chuM, vRkSa uparathI nIce paDI javuM svIkArI zakuM chuM, maruSapata-niLa pradezamAM javuM svIkArI zakuM chuM, UMDA pANImAM DUbIne marI zakuM chuM, temaja saLagatA agnimAM verAlu, viSanuM bhakSaNa karavuM, zasranAghAthI zarIra ne kApavu', gaLAmAM phrAMse For Private and Personal Use Only
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavariNI TI0 a0 16 sukumArikAcaritavarNanama gamanaM vA abhyupagacchAmi-svIkaromi. kiMtu khalu-nizcayena sAgaradattasya sArthavAhasya gRhe naiyagacchAmi / tatastadA-sa sAgaradattaH sArthavAhaH kuDyAntaritaH- bhittivyavadhAnena sthitaH sAgarasya dArakasya etamartham uktaM vacanaM nizAmayati-zRNoti, nizAmya lajjitaH svayaM, vIDitaH parataH 'viDe ' viDDa:-dezIyo'yaM zabdaH svaparatolajjitaH, jinadattasya gRhAt pratiniSkAmati-nirgacchati / pratiniSkramya yauva svakaM gRhaM tatropAgacchati, ugatya sukumArikAM dArikA zabdayati, zabdayitvA ake-utsaGge ' nive sei ' nivezayati= upavezayati, nivezya evamavAdIta-he putrI ! ki kena kAraNena khalu tvaM sAgareNa dArakeNa 'mukkA' muktA-tyaktA ? / vidAraNa karanA gale meM phAMsI lagAkara marajAnA, gaja, uSTra Adi ke mRtakalevara me maiM apane Apako praviSTa karAkara usa zarIrako mRtabuddhi kI kalpanA se gRddha pakSiyoM dvArA bhakSaNa karavAnA yaha saba meM svIkArakara sakatAI, isI taraha dIkSAgRhaNa karanA athA videza meM calejAnA bhI svIkArakara sakatA hU~-parantu maiM mAgaradatta ke gharajAnAsvIkAra nahIM kara sakatA hU~ / arthAt ye saba pUrvokta ApakI AjJAe~ mujhe vinA kisI saMkocake yA vicArake mAnya haiM parantu sAgaradattake gharajAnA mujhe mAnya nahIM hai / (taeNaM se sAgaradatte satyavAhe kuTuMtarie mogarassa eyamaTuM nisAmei, nisAmittAlajjie, vilIe, viDDe, jinadattamsa gihAo paDinikkhamai paDinikkhamittA jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sukumAliyaM dAriyaM sadAveha, sadAvittA akenivesei, nivesittA evaM vayAsI, kiNNaM tumaM puttA sAgaraeNaM dAraeNaM mukkA? ahaM NaM tumaM tassa bheravIne maravuM, hAthI UMTa vagerenA marelA zarIramAM praveza karI mArA zarI. rane mRtabuddhinI kalpanAthI gIdha pakSIone khavaDAvavuM A badhuM huM svIkArI zakuM tema chuM, tevI ja rIte dIkSA grahaNa karavI athavA te paradezamAM jatA rahevuM paNa huM svIkArI zakuM chuM paNa huM sAgaradattanA ghera javuM svIkAravA taiyAra nathI. eTale ke A badhI uparanI tamArI AjJAe mane kaI paNa jAtanA vicAra karyA vagara mAnya che, paNa sAgaradattane tyAM javuM mAnya nathI. ( taeNaM se sAgaradatte satyavAhe kuTuMtarie sAgarassa eyamaDhe nisAmei, nisAmittA lajjie, vilIe, viDDe, jinadatamma gihAo paDinikkhamai, paDinikkhamittA jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sukumAliyaM dAriyaM sadAvei, sadAvittA aMke nivesei, nivesittA evaM vayAsI kiNNaM puttA sAgaraeNaM dAraeNaM For Private and Personal Use Only
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (4 zAtAdharmakathAsUtre ahaM khalu svAM tasmai dAsyAmi yasya khalu tvamiSTA=abhilapitA kAntA priyA manojJA manomA=manogatA bhaviSyati iti evaM sukumArikAM dArikAM tAmiriSTAbhirvAgmiH 'samAsA se ' samAzvAsayati samAzvAsya prativisarjayati = prasthApayati // 10 // mUlam-taeNaM se sAgaradatte evaM mahaM damagapurisaM pAsai daMDikhaMDanivasaNaM khaMDaga mallaga ghaDaga hatthagayaM macchiyA sahasse hiM dahAmi jassa NaM tumaM iTThA jAva maNAmA bhavismasitti samAliyaM dAriyaMtAhi iAhiM vaggUhiM samAsA sei, sama sAsittA paDivisajjeha ) vahIM bhitti ke pIche chupA huA sAgaradatta sArthavAha sAgara ke una bacanoM ko suna rahA thA / so sunakara ke svayaM yaDA lajjita huA tathA dUsaroMse bhI use bar3I zarma AI isa taraha sva aura para se lajAnA huA vaha jinadatta ke ghara se bAhara nikala gayA / aura jAkara apane ghara pahu~cA / vahAM pahu~ca kara usane apanI putrI sukumArikA dArikA ko bulAyA - bulAne para jaba vaha A gaI taba use usane apanI godI meM baiThA liyA baiThAne ke bAda phira usane usase pUchA beTI ! sAgarane tumheM kisa kAraNa se chor3a diyA hai maiM tumhe usI ke dUMgA ki jisa ke liye tuma acchI taraha iSTA, kAntA, priyA, manojJA evaM manomA hoogI, isa prakAra usane sukumArikA dArikA una2 iSTa vacanoM dvArA acchI taraha AzvAsana diyA- dhairya ba~dhAyA aura AzvAsana dekara use visarjita kara diyA / sU010 mukkA ? ahaM NaM tumaM tassa dAhAmi jassaNaM tumaM iTTA jAtra maNAmA bhavissasitti samAliyaM dAriyaM tAhiM ihAhiM vammUrhi samAsAse, samAsAsittA paDivisajjei ) tyAM ja bhIMtanI pAchaLa chupAine sAgaradatta sAvArha sAgaranI te badhI vAtane sAMbhaLI rahyo hatA. sAMbhaLI te bahuja lajjita thayA temaja khIjAethI paNa te khUbaja lajjita thayA. A rIte ' jAte ' ane khIjAethI lajAte te jinadattanA gherathI khahAra nIkaLI gayA ane nIkaLIne peAtAne ghera pahecyA. tyAM jaIne teNe potAnI putrI sukumArikA dArikAne melAvI, jyAre te sukramArikA dvArikA AvI gaI tyAre tene peAtAnA kheALAmAM besADI lIdhI. besADIne teNe tene pUchyuM. huM bheTI ! zA kAraNathI sAgare tane tyajI che? tane huM te puruSane ja ApIza ke jenA mATe tuM sArI rIte iSNa, kAMtA. priyA, maneAjJA ane maneAmA thaze. A rIte teNe sukumAra dArikAne potAnA iSTa vaca nAthI sArIrIte AzvAsana ApyuM ane tyAra pachI tene vidAya ApI sU. nainA For Private and Personal Use Only
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 217 anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 sukumArikAcaritavarNanam jAva animANamaggaM, taeNaM se sAgaradatte koDuMbiya purise sAi sadAvittA evaM kyAsI tumbhe NaM devANupiyA ! eyaM damagapurisaM viuleNaM asaNapANakhAimasAimaM palobhehi palobhittA siMhaM aNuSpaveseha aNuSpavesittA khaMDagamalagaM khaMDaghaDagaM te egaMte eDeha eDittA alaMkAriyakammaM kAreha kAritA hAyaM kayabali0 jAva savvAlaMkAravibhUsiyaM kareha karitA maNuNaM asaNapANakhAi masAimaM bhoyAveha bhoyAvittA mama aMtiyaM uvaNeha, taraNaM koDubiyapurisA jAtra paDisurNeti paDiNittA jeNeva se damagapurise teNeva uvAgacchai uvAgacchittA taM damagaM asaNaM uvappalobheMti uvappalobhittA sayaMhiM aNupavesiMti aNupavesittA taM khaMDagamalagaM khaMDagaghaDagaM ca tassa damagapurisassa egaMte eDaMti, taNaM se damage taMsi khaMDamalagaMsi khaMDaghaDagaMsi ya ete eDijamANasi mahayAra saddeNaM Arasai, taeNaM se sAgaradatte tassa damagapurisassa taM mahayAra ArasiyasadaM socA nilamma koTuMbiya purise evaM vayAsI - kiNNaM devANuppiyA ! esa damapurise mahayA mahayA sadeNaM Arasai ? taeNaM te kobiyapurisA evaM vayAsI - esa NaM sAmI ! taMsi khaMDa mallagaMsi khaMDaghaDagaMsi egaMte eDijamANaMsi mahayA mahayA sadeNaM Arasai, taraNaM se sAgaradatte sattha te koDuMbiyapura se evaM vayAsI- mA NaM tubbhe devANuppiyA ! eyassa damagassa taM kSA 28 For Private and Personal Use Only
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharbhakathAgasUtra khaMDa jAva eDeha pAse Thaveha jahA NaM pattiyaM bhavai, te vi taheva Thaviti. taeNaM te koDuMbiyapurisA tassa damagassa alaMkAriyakammaM kareMti karittA sayapAgasahassapAgehiM tillehiM abbhaMgeti abbhaMgie samANe surabhigaMdhuvvadRNeNaM gAyaM uvvaDitira usiNodageNaM gaMdhodageNaM sItodageNaM NhANeti pamhala sukumAla gaMdhakAsAiyAe / gAyAiM lUhati lUhittA haMsalakkhaNaM paTTasADagaM parihata parihittA savvAlaMkAravibhUsiyaM kareMti karitA viulaM asaNapANakhAimasAimaM bhoyAti bhoyAvittA sAgaradattassa uvaNeti, taeNaM sAgaradate sUmAliyaM dAriyaM pahAyaM jAva savvAlaMkAravibhUsiyaM karitA taM damagapurisaM evaM vayAsI-devANuppiyA! mama dhUyA iTTA eyaM NaM ahaM tava bhAriyattAe dalAmi bhaddiyAe bhaddao bhavijAsi, taeNaM se damagapurise sAgaradatassa eyamaha paDisu. gati paDisuNitA sUmAliyAe dAriyAe saddhiM vAsagharaM aNupavisai aNupavisittA sUmAliyAe dAriyAe saddhiM talimaMsi nivajjai, taeNaM se damagapurise sUmAliyAe imaM eyArUvaM aMgaphAsaM paDisaMvedei, sesaM jahA sAgarassa jAva sayaNijjAo abbhuDhei abbhuTTittA vAsagharAo niggacchai niggacchittA khaMDa mallagaM khaMDaghaDagaM ca gahAya mArAmukke viva kAe jAmeva disaM pAubbhUe tAmeva disaM paDigae, taeNaM sA sUmAliyA jAva gaeNaM se damagapurise ttika? ohayamaNa jAva jhiyAyai // sU0 11 // For Private and Personal Use Only
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 16 sukumArikAcaritavarNanam 219 ___TIkA-'taeNaM se ' ityAdi / tatastadanantaraM khalu sa sAgaradattaH sArthavAho'nyadA-anyasmin kasmizcit kAle 'upi AgAsatalagaMsi' upari AkAzatalake pAsAdoparibhAge , suhanisaNNe ' sukhenopaviSTaH, rAjamArgamavalokamAnaH 2 tiSThati / tataH khalu sa sAgaradatta ekaM mahAnta ' damagapurisaM' dramanapuruSa 'damaga' iti dezIyaH zabdaH daridrapuruSaM pazyati, kimbhUtam ? ityAha-'daMDikhaMDa nivasaNaM ' daNDikhaNDanivasanaM daNDi-kRtasandhAnaM jIrNavastraM tasya khaNDaM tadeva nivasanaM paridhAnavastraM yasya sa daNDikhaNDa nivasanastam, tathA-, khaMDamallaga ghaDagahatthagayaM' khaNDamallakaghaTakahastagata= khaNDamallakaM-khaNDa zarAvaM skuTitazarAvaM bhikSApAtraM, tathA khaNDaghaTakazca-khaNDarUpo ghaTaH skuTitasya ghaTasya bhAgaH sa evaM jalapAtra, etadadvayaM hastagataM yasya tam, 'macchiyAsahassehiM jAva annijjamANamaggaM' makSikAsaharI vit anvIyamAnamArga, zarIravastrAdermalinatvAt tatpRSThato makSikA Apa 'taeNaM se sAgaradatte' ityaadi| TIkArtha-(taeNaM se sAgaradatte)isake bAda sAgaradattane kisI eka samaya " uppi AgAsatalagaMsiM" apane prAsAda ke Upara sukha pUrvaka baiThI huI sthiti meM rAjamArga kA avalokana karate samaya ( egaM mahaM damagapurisaM pAsai) eka atyaMta daridra purUSa ko dekhA ( daMDikhaMDanivasaNaM khaMDagamallagaghaDagahatthagayaM macchiyAsahassehiM jAva anijjamANanaggaM ) jo jIrNavastra ke jur3e hue cithaDe ko pahine thA aura jisake hAtha meM khaMDamallakathA-phuTA huA miTTi ke khappara thA - tathA pAnI pIne ke liye phuTe hue ghaTa kA eka khappara thaa| hajAro makkhiyA jisake pIche pIche, zarIra aura vastro ke malina hone se bhinna 2 karatI huI ur3a rahI 'taeNaM se sAgaradatte' ityAdi / Atha-(taeNaM se sAgaradatte) tyA2 mA sA2tta ase mata (upi AgAsatalagaMsiM) potAnA bhADesAnI 752 sumethI mesI2 2|4maanuN apana42. to. tyAre teNe (egaM mahaM damagapurisaM pAsai) me 54 62-4 -puruSane yo. (daMDikhaMDa nivasaNaM khaMDagamallagaghaDagahatthagayaM macchiyAsahassehiM jAva anijjamANamaggaM ) tethe pUnA pakhanA thIthamA 5726 / utA bhane tanA mAM khaMDamallaka hatuM " eTale ke phuTI gayelA mATInA vAsaNane eka kakaDo hite temaja pANI pIvA mATe TelI mATalInuM eka khapara hatuM hajAre mAkhIo tenI pAchaLa pAchaLa-zarIra ane vastronI malInatAne lIdhe uDI rahI hatI. For Private and Personal Use Only
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 220 jJAtAdharmakathAjastra tantItyarthaH / tataH khalu sa sAgaradatta kauTumbikapuruSAn zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt he devAnupriyAH ! yUyaM khalu etaM dramakapuruSa raGkapuruSa vipulena azanapAnakhAdyasvAdhena pralobhayata pralobhya gRhamanuSavezayata, anupravezya khaMDakamallaka khaNDazarAvaM khaNDaghaTaka-pAnIyapAnaM ' se ' tasya dramakapuruSasya ekAnte ekAnta sthAne ' eDeha / nikSepayata, nikSepya alaMkArikakarma = kezanakhacchedanAdikaM nApitAdimiH kArayata, kArayitvA snAtaM kRtavalikarmANaM yAvat srvaalngkaarthiiN| (tae NaM se sAgaradatte koDubiyapurise saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI-tumbhe NaM devANuppiyA ! eyaM damagapurisaM viuleNaM asaNapANakhohama sAimaM palobhei, palobhittA gihaM aNupaveseha, aNupavesittA khaMDagamallaga khaMDaghaDagaM taM egaMte eDeha eDittA alaMkArikammaM kAreha kArittA pahAyaM kayabali0 jAva savvAlaMkAravibhUsiyaM kareha karittA maNupaNaM asaNapANakhAimasAimaM bhoyAveha, bhoyovittA mama aMtiyaMuvaNeha ) isake bAda sAgaradattane AjJAkArI puruSoM ko bulAyA / bulAkara usane isa prakAra kahA devaanupriyo| tuma loga isa daridra puruSako vipula azana, pAna,khAdya aura svAdyarUpa caturvidha AhArakA pralobhana do-pralobhana dekara phira ise ghara meM bhItara karalo / jaba yaha gharake bhItara ho jAvegA taya tumaloga isake ye khaMDamalla (phaTI laMgoTI ) aura khaMDaghaTaka isase chur3A. kara kisI ekAnta-surakSita sthAna meM rkho| bAda meM nApita ( nAI ) ko bulAkara isake sundara DhaMga se bAla banavAo nakhaAdi jo var3ha rahe ( taeNaM se sAgaradatte koDuMbiyapurise sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI-tumbheNaM devAnuppiyA! eyaM damagapurisaM viuleNaM asaNapAgakhAimasAimaM palobhei,palobhittA gihaM anuppaveseha, aNuppavesittA khaMDagamallagakhaMDa dhaDagaMtaM egaM te eDeha, eDittA alaM. kArikammaM kAreha kArittAhAyaMkayavalijAva savyAlaMkAravibhUsiyaM kareha karitA maNuNNaM asaNapANakhAimasAimaM bhoyAveha, bhoyAvittA mama aMtiyaM uvaNeha) tyArapachI sAgaradatta AjJAkArI purUSane bolAvyA. bolAvIne temane A pramANe kahyuM ke he devAnupriye ! tame leke A daridra purUSane puSkaLa pramA mAM azana,pAna, khAdya ane svAdya rUpa cAra jAtanA AhAranI lAlaca Ape. lAlaca ApIne tene gharanI aMdara bolAvI le. jyAre te gharamAM AvI jAya tyAre tame tenI pAsenA khaMDamala ane khaMDaghaTaka laIne tene ekAMta surakSita sthAnamAM mUkI de. tyArapachI hajAmane belAvIne tenA sarasa rIte vALa kapAvI nAkhe ane vadhI gayelA nakha vagerene kapAvI nAkhe. tyArapachI tene snAna For Private and Personal Use Only
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a0 16 sukumArikAcaritavarNanam 21 vibhUSitaM kuruta kRtvA ' maNuNNa ' manoz2a-ruciram azanapAnakhAdyasvAdha bhojayata bhojayitvA mamAntika-samIpamupanayata / tataH khalu kauTumbikapuruSA yAvat-pratizRNvanti tathA'stu ' iti kRtvA tadAjJAM svIkurvanti pratizrutya yatraiva sa dramakapu ruSArapuruSaH, tatraivopAgacchati, upAgatya taM dramakaM rucireNa vipulenAzanAdinA malobhayanti pralobhya svakaM gRhamanupravezayanti, anumavezya ta khaNDakamallakaM khaNDakaghaTakaM ca tasya dramakapuruSasyaikAnte ' eDaMti' nikSepayanti, tataH khalu sa dramakastasmin khaNDamallake khaNDaghaTake ca ekAnte ' ' eDijjamANaMsi' nikSepyamANe sati mahatA 2 zabdena 'Arasai ' Akrandati / tataH khalu sa sAgaradattastasya dramakapuruSasva taM mahAntaM ' Arasiyai sadaM ' AkrandanazabdaM zrutvA nizamya kauTuhaiM unheM kttvaao| usake prazcAt ise snAna kraao| bAda meM isase pazu pakSI Adiko annAdikA bhAgarUpa balikarma AdikaravAo-jaba yaha palikarma Adikara cuke taya tumaloga ise.samasta alaMkAro se vibhUSita karo, vibhUSita karake phira ise manojJa azana, pAna, khAdya, evaM svAdyarUpa caturvidha AhAra khilAo-khilAkara ke bAda meM phira hamAre pAsa ise le aao| (taeNaM koDubiyapurisA jAva paDisuNeti, paDisuNittA, jeNeva se damagapurise teNeva uvAgacchai, uvAga cchittA taM damagaM asaNaM uvappalobheti, upappalobhittA sayaM gihaM aNupavesiti aNupavisittA, taM khaMDamallagaM khaMDagaghaDagaM ca tassa damagapurisassa egate eDeMti, taeNaM se damage taMsi khaMDamallagaMsi, khaMDadhaDagaMsi ya egaMte eDijamANasi mahayA 2 saddeNaM Arasai, taeNaM se sAgaradatte tassa damagapurisassa taM mahayA2 ArasiyasaI socco karAve snAna karAvyA bAda tenA hAthethI pazu-pakSI vagerene ana vagerene bhAga ApavA rUpa balikarma karAvaDAve. jyAre balikarmanI vidhi patI jAya tyAre tame leke ene badhI jAtanA alaMkArathI zaNagAre. zaNagArIne tene manezaazana, pAna, khAdya ane svAda rUpa cAra jAtanA AhAro jamADe. jamADyA pachI tene amArI pAse laI Ave. (taeNaM koIviyapurisA jAva paDisuNeti, paDisuNittA jeNeva se damagapurise teNeva uvAgacchai uvAgacchittA taM damagaM asaNaM upappalo te uvappalobhittA sAMgehaM aNupavesiti, aNupavisittA, taM khaMDagamallagaM khaMDagadhaDagaMca tassa damagapurisassa egate eDeti taeNaM se damage taMsi khaMDamallagaMsi, khaMDaghaDagaMsi ya egaMte eDijjamANaMsi mahayA 2 saddeNaM Arasai, taeNaM se sAgaradatte tassa damagapurisassa taM mahayAra Arasiya sadaM socA nisamma koDaMbiyapurise evaM vayAsI) For Private and Personal Use Only
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22. naamaaejr mbikapuruSAnevamavAdIt-he devAnupriyAH ! vi-kena kAraNena khalu eSa dramakapuruSo mahatA 2 zabdena Arasati Akrandati ? / tataH khalu te kauTumbikapuruSAH evamavadan-eSa khalu he svAmin ! tasmin vaNDa malla ke khaNDaghaTake ekAnte nikSepyamANe mahatA 2 zabdena Arasati-Akrandati / tataH khalu sa sAgaradattaH sArthavAhastAn kauTumbikapuruSAn evamavAdot-he devAnupriyAH ! mA khalu yUyaM etasya nisamma koDuciyapurise evaM bayAsI ) isa prakAra kI una kauTumbika ne sAgaradatta seTha kI isa AjJA ko acchI taraha svIkAra liyA aura svIkAra kara vahAM jAkara unhoMne usa damaka ko azana pAna AdirUpa caturvidha AhAra se bAra 2 lubhAyA lubhAkara ve use apane ghara taka le Aye aura aMta meM apane ghara meM use praveza kraayaa| bAda meM una logoMne usa damaka puruSa ke phUTe hue miTTo ke dIpaka ke khaMDa ko, tathA phUTe hue ghaDe ke khappara ko usase lekara kisI surakSita sthAna meM rakha diyaa| jaba usa damakapuruSane apane khaMDamallaka phaTI laMgoTI) ko aura khaMDaghaTakako apane se lekara ekAnta sthAna meM rakhA jAtA huA dekhA-to vaha jora jorase rone lagA-usake usa rone kI AvAjako sunakara aura use apane citta meM dhAraNa kara sAgaradattane kauTumyika puruSoM se isa prakAra kahA-(kiNNaM devANuppiyo ! esadanagapurise mahayA 2 saddeNaM Arasai 3 taeNaM te koDAMbiyapurisA evaM yathAso esa sAmI ! taMsi khaMDamallagaMsi khaMDaghaDagaMsi egate eDijjamANasi mahayA 2 saddeNaM A jAtanI sAgaradattanI AjJAne te kauTuMbika purUe sArI rIte svIkArI lIdhI. svIkAryA bAda teo daridra mANasanI pAse gayA tyAM jaIne temaNe tene bolAvyA ane azana, pAna vagere rUpa cAra jAtanA AhAranI vAraMvAra lAlaca ApI. lalacAvIne teo tene ghara sudhI laI AvyA ane chevaTe tene gharamAM dAkhala karI che. tyArapachI te lokoe te daridra mANasanI pAsethI phUTelA mATInA vAsaNane kaTake temaja phUTelA mATalAnA khapparane laIne surakSita sthAne mUkI dIdhuM jyAre te daridra mANase pitAnA khaMDamallakane ane khaDATakane pitAnI pAsethI chInavIne ekAMta sathAnamAM mUkatAM joyuM tyAre te moTethI ghAMTA pADIne raDavA lAgyo. tenA raDavAnA avAjane sAMbhaLIne ane tene pitAnA cittamAM dhAraNa karIne sAgaradatta kauTuMbika purUne A pramANe kahyuM. (kiNaM devANuppiyA ! esa dama gapurise mahayA 2 sadeNaM Arasai, taeNaM te koDubiyapurisA evaM vayAsI esagaM sAmI ! taMsi khaMDamallagaMsi khaMDaghaDagaMsi egaMte eDijjamANaMsi mahayA 2 sadeNaM Arasai, taeNaM se sAgaradatte satthavAhe te For Private and Personal Use Only
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 sukumArikAcaritavarNanam 223 dramakapuruSasya tat khaNDamallakaM gvaNDaghaTakaM yAvat-ekAnte -- eDeDa ' nikSepayata asya parokSe mA sthApayatetyarthaH, kintu pArthe sthApayata, yathA khalu 'pattiyaM ' pratyayaH vizvAso bhavati / te'pi kauTumbikapuruSAstathaiva sthApayanti / tataH khalu te kauTuArasai, taeNaM se sAgaradatte satyavAhe te koDuMbiya purise evaM vayAsI) he devAnupriyo ! kyA kAraNa hai jo yaha damaka purUSa jora 2 se ro rahA hai ? taba una kauTumpika puruSoM ne aisA kahA ki he svAmin ! isane jyoMhI apane khaMDamallaka ko aura ghaTakhaMDa ko lekara eka ora surakSita sthAna meM rakhe jAte hue dekhA vaise hI yaha bar3e jora 2 se rone lagA hai / aisA sunakara mAgaradatta ne una kauTumbika puruSoM se isa prakAra kahA(mANaM tumbhe devANuppiyA ! eyasta damagassa taM khaMDa jAva eDeha, pAse Thaveha, jahANaM pattiyaM bhavai, tevi taheva ThaveMti, taeNaM te koDubiya purisA tasma dabhagassa alaMkAriyakammaM kareMni, karittA sapapAgasahassapAgehiM tillehiM a0bhageti, abhaMgie samANe surabhigaMdhuvvadRNeNaM gAyaM uvvAditi, 2 usiNodageNaM gaMdhodgeNaM sItodageNaM vhAveMti) he devAnupriyo ! tuma loga isa damaka puruSa ke phUTe hue miTTI ke dIpaka ke khaMDa ko aura phUTe hue ghar3e ke khappara ko isase lekara parokSa meMadRzya sthAna meM-mata rakho kintu isa ke pAsa meM hI-samakSarakho, jimase ise apanAvizvAta banA rahe / isa prakAra sAgaradatta kI bAta koDaviya purise evaM evaM vayAsI) he devAnupriye ! zA kAraNathI A daridra mANasa meTethI ghAMTA pADI pADIne raDI rahyo che ? tyAre te kauTuMbika purUe A pramANe kahyuM ke he svAmin ! pitAnA khaMDamallaka ane khaMDaghaTakane tenI pAsethI laIne bIjA surakSita sthAne laI jatAM joIne A daridra mANasa meTethI raDavA lAge che. A pramANe sAMbhaLIne sAgaradatte kauTuMbika purUSane A pramANe kahyuM ke (mANaM tubbhe devANuppiyA ! eyassa damagassa taM khaMDa jAva eDeha pAse Thaveha, jahANaM pattiyaM bhavai, te vi taheva ThaveMti, taeNaM te koDubiyapurisA tassa damagassa alaMkAriyakammaM kareMti, karittA sayapAgasahassapAgehiM tillehi abbhageti abhaMgie samANe surabhigaMdhubaTTaNeNaM gAyaM uvvaditi 2 usiM NodageNaM gaMdhodageNaM sItodageNaM hAti ) he devAnupriye ! tame loko o daridra purUSanA phUTelA mATInA dIpakanA kaTakAne ane phUTelA ghaDAnA khapparane enI pAsethI laIne dUra ekAMtamAM mUkazo. nahi paNa enI pAse ja-enI sAme ja mUkI rAkhe. jethI ene vizvAsa rahe. For Private and Personal Use Only
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 224 sAtAdharmakayAGgasUtre mbikapuruSAstasya dramakrasya-raGkapuruSasya alaMkArikakarma kArayanti kArayitvA zatapAka sahasrapAkaistailairabhyaGgayati-mardayanti / abhyaGgitaH san surabhigandhodvartanena= sugandhipiSTa kena gAtramudvartayanti, udvartya uSNodakena gandhodakena zItodakena snapayanti, snapayitA 'pamhalasukumAlagaMdhakAsAiyAe ' pakSmalamukumAragandhakASAyikayA pakSmalA pakSmavatI maduromayuktA ata eva sukumArA tathA kapAyeNa raktA sATI kASAyikA tayA gAtrANi 'lUhati' rUkSayanti = progchayanti, sunakara una AdezakArI puruSoM ne vaisA hI kiyA-arthAt usake mallakakhaMDa aura ghaTakhaMDa donoM ko hI usake samakSa unhoMne rakha diyaa| isake bAda una kauTumpika puruSoMne usa damaka puruSakA AlaMkArika karma karavAyA / aba usakA acchI taraha alaMkArika karma niSpanna ho cukAtaba usake bAda usa damaka puruSa kezarIra kI una logoM ne zatapAka aura sahastra pAkavAle tela se mAliza kI-mAliza karaneke pazcAt , sugandhi. piSTaka-sugaMdhitapiTI-se usake zarIra kA upaTana kiyA usa sugaMdhita piTI ko usake zarIra para ragar3a 2 kara malA isase jo usake zarIra para mala jamA huA thA vaha cikanAhaTa ke saMbandha se usa piTIdvArA nikala gayA / jaba unake zarIra kA udvartana ho cukA-taba phira una logoM ne use uSNodaka se gaMdhodaka se, evaM zItodaka se snAna kraayaa| snAna karAkara bAda meM usakA zarIra (pamhalasukumAragaMdhakAsAiyAe gAyAiM lUhaMti ) pakSmala-rUe~vAlI-mRduromayukta-sukumAra-narama, raMgIhuI TvAla se-aMgochI-se-tauliyA se poMchA / ( lUhittA hasalakSaNaM A rIte sAgaradattanI vAta sAMbhaLIne te AjJAkArI purUSoe te pramANe ja karyuM. eTale ke tenA malakakhaMDa ane ghaTakhaMDane tenI sAme ja mUkI dIdhA. tyArapachI te kauTuMbika purUe te daridra mANasanA vALa ane nakha kapAvyA. jyAre AkAma sarasa rIte puruM thaI gayuM tyAre teoe daridra mANasanA zarIrane zatapAsa ane sahastrapAkavALA telathI mAliza karyA bAda sugaMdhipiSTaka-sugaMdhita pIThI-tenA zarIre coLIne upaTana karyuM. ethI tenA zarIra upara jeTalo mela hatuM te pIThInI snigdhatAne lIdhe sApha thaI gaye jayAre tenA zarIre pIThI coLAI gaI tyAre te lokoe tene garama pANIthI, suvAsita pANIthI ane ThaMDA pANIthI snAna karAvyuM. snAna karAvyA bAda tene zarIrana (pamhala sukumAra gaMdha kosAiyAe gAyAI lahaMti ) pakSbhasa-3 vATANA sukamaLa, narama raMgIna TuvAlathI lUchyuM. For Private and Personal Use Only
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TokA a0 16 sukumArikAcaritavarNanam 225 rUkSayitvA 'haMsalakavaNaM' haMsalakSaNaM = haMsasvarUpaM tadiva zukla svarUpaM yasya tat / 'paTTasADagaM' paTTazATakaM kSaumavastraM pariheti' paridhApayanti paridhApya sarvAlaMkAravibhUSitaM kurvanti, kRtvA vipulamazanapAnakhAdyasvAdya bhojayanti, bhojayitvA sAgaradattasyopanayanti / tataH khalu sAgaradattaH sukumArikAM dArikAM snAtA yAvatsarvAlaGkArabhUSitAM kRtvA taM dramakapuruSam evaM vakSyamANaprakAreNa abAdIt-he devAnupiya ! eSA khalu mama duhitA iSTA, etAM khalu ahaM tava bhAryAtvena dadAmi paTTasADagaM pariheti, parihittA savvAlaMkAravibhUsiyaM kareMti, karitA viulaM asanapANakhAimasAimaM bhoyAti, bhoyAvitto sAgaradattassa uvaNeti ) jaya zArIrika pratyeka avayava ThIka 2 acchI taraha se pozAjA cukA-taya phira unhoMne ha~sa cihnavAlA athavA ha~sa ke jaisA zubhrapaTazATaka-kSomavastra usako phiraayaa| kSaumavastra pahirAkara phira usako vipula, azana, pAna, khAdya evaM svAdharUpa caturvidha AhAra kA bhojana karAyA / bhojana karAkara phira ve usako sAgaradatta ke pAsa le gaye (taeNaM sAgaradatta sUmAliyaM dAriyaM vhAyaM jAva savvAlaMkAra vibhUsiyaM karittA taM damagapurisaM evaM vayAsI-esaNaM devANuppiyA! mama dhUyA iTTA eyaM NaM ahaM tava bhAriyattAe dalAmi ) sAgaradatta ne apanI sukumArikA dArikA ko snAna karAkara yAvat samasta alaMkAro se vibhUSita karake uma damaka puruSa se isa prakAra kahA-he devAnupriya ! yaha merI lar3akI hai / aura mujhe bahuta hI adhika iSTa, priya, kAnta ( lUhittA hasalakAvaNaMpaTTa sADagaM pariheti, parihittA savAlaMkAravibhUsiyaM kareM ti, karittA viulaM asanapANakhAimasAimaM bhoyAti,bhoyAvittA,sAgaradattassa uvaNeti) - jyAre zarIranA badhA aMge sarasa rIte luMchAI gayA tyAre teoe hiMsacitrita athavA te haMsa jevuM svaccha dhoLuM paTTaphATaka kSauma vastra paherAvyuM. lIma vastra paherAvIne tene vipula azana, pAna, khAdya ane svAdya rUpa cAra jAtanA AhAro jamADayA. jamADyA pachI teo tene sAgaradattanI pAse laI gayA __(taeNaM sAgaradatte mamAliyaM dAriyaM hAyaM jAva sabAlaMkAravibhUsiyaM karittA taM damagapurisaM evaM vayAsI-esaNaM devANuppiyA ! mana dhUyA iTThA eyaM NaM ahaM tava bhAriyattAe dalAmi ) sAgaradatta pitAnI sukumArikA dArikAne snAna karAvIne yAvat badhI jAtanA alaMkArothI zaNagArIne te daridra mANasane A pramANe kahyuM ke he devAnupriya ! A mArI putrI che ane mane bahu ja ISTa, priya, kAMta, manez hA 29 For Private and Personal Use Only
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAGgasUtre 'bhadiyAe' bhadrikayA bhAgyazAlinyA'nayA lamapi bhadrako bhAgyazAlI bhaviSyasi / tataH khalu sa dramaka puruSaH sAgaradattasyaitamartha pratizRNoti svIkaroti, pratizrutya sukumArikayA dArikayA sArdha vAsagRhama nupravizati. sukumArikayA dArikayA sAdhaM 'taligaMsi' talye zayanI ye 'nIvajA nipIdati upavizati / tataH khalu sa dramakapuruSaH sukumArikAyA ima-pUrvoktam etadrapaMpUrvoktasvarUpam aGgasparza 'paDisaMvedeI' pratisaMvedayati-pratyanubhavati zepaM yathA sAgarasya zeSavarNanaM sAgaradArakavad bodhyam , yAvat-atra yAvacchabdAdidaM draSTavyam-'asipatrAdInAM sparzAdapyaniSTataraM tadaGgasparza jJAtvA sAgaradArakavad dramakapurUpo'pi tAM sukumArikAM sukhaprasuptAM jJAtvA, zayanIyAduttiSThati, abhyutthAya vAsagRhAd nirgacchati, nirgatya khaNDamalavaMraphuTimanojJa evaM manoma hai / maiM apanI isa putrI ko tumheM tumhArI bhAryA ke rUpa meM pradAna karatA hU~ ( bhadiyAe bhaddao bhavijjasti, tapa se damagaparise sAgaradattassa eyammu paDi02 samAliyAe dArigAe saddhiM vAsa gharaM aNupavisai, aNuevisittA smAliyAe dAriyAe saddhiM taligasi nivajjai ) isa bhAgyazAlinI se tuma bhI bhAgyazAlI ra njaaoge| damakapuruSa ne sogara datta ke isa kathanarUpa artha ko aMgIkAra karaliyA, aura phira vaha usa sukumArikA dArikA ke sAtha vAsagRha meM praviSTa huaa| vahAM jAkara vaha usa sukumArikA dArikA ke sAtha sAtha eka hI palaMga para-baiTha gayA-sogayA (taeNaM se damagapuri se rAmAliyAe imaM eyArUvaM aMgaphAsaM paDi saMvedei,se saM jahA sAgararasa jAva mayaNijjAo anbhuTTei, abhuTTittA vAsagharAo niggaccha, niggacchitA khaDamallagaM ane manema che. huM mArI A putrIne tamane tamArI patnInA rUpamAM ApuM chuM. bhadiyAe bhaddao bhavijjasi, taeNaM se dAgapurise sAgaradattasma eyamaDhe padi0 2 sUmAliyAe dAriyAe saddhiM vAsagharaM aNuparisai, aNupavisitA sumAliyAe dAriyAe saddhiM taligaMsi nivajaI) A bhAgyazIlAthI tame paNa bhAgyazALI thaI jaze. te daridra purUSa sAgaradattanI e vAtane svIkArI lIdhI ane tyArabAda te sukumArikA dArikAnI sAthe vAsagRhamAM praviSTa thayuM. tyAM jaIne te daridra bhaNasa sukumArika dAri. kAnI sAthe eka ja zayyA upara besI gayo. . (taeNaM se damagapurise mamAliyAra imaM eyArUnaM aMgaphAsaM paDi saMvedei, sesaM jahA sAgarassa jAva sayaNijmAo abhuTei, abbhuhitA vAsagharAo niggachaDa niggacchittA khaMDamallaga khaMDaghaDagaM ca gahAya mArAmukke viva kAe jAmeva For Private and Personal Use Only
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 16 sukumArikAcaritavarNanam 227 tabhikSApAtra, khaNDaghaTakaM-sphuTita pAnIyapAtraM ca gRhItvA 'mArAmukke viva kAe' mArAmuktajhya kAkaH mArA-zUnA prANiyadhasthAnaM tato muktaH niHsRtaH kAka iva, athavA-mArAd-mArakapuruSAt tadIyahastAdityarthaH mukta -vicchuTitaH kAka iva zIghratayA yasyA eva dizaH prAdurbhUtastAmeva dizaM prtigtH| tataH khalu sA sukumArikA yAvad-tato muhUrtAntare pratibuddhA satI patimapazyantI zayanIyAduttiSThati, utthAya dramakapuruSasya mArgaNagaveSaNaM kurvANA vAsagRhasya dvAraM vighATitaM pazyati khaMDaghaDagaM ca gahAya mArAmukke viva kAe jAmeva disaM pAunbhUe tAmeva disaM paDigae) usa samaya usa damaka puruSa ko usa sukumArikA dArikA kA vaha pUrvokta tathA pUrvokta svarUpavAlA aMgasparza anubhava meM aayaa| zeSa varNana sAgaradArakakI taraha jAnanA cAhiye / isa taraha vaha damaka puruSa bhI asipatrAdikoM ke sparza se bhI adhika aniSTa usake aMgasparza ko jAnakarake, sAgaradAraka ko taraha, sukha prasupta usa sukumArikA dArikA ko jAna use chor3ane ke liye palaMga se uThA aura uThakara usa vAla ghara se bAhira nikalA-nikalakara khaMDamallaka-phUTe hue bhikSAtra ko tathA khaMDayaTaka-phUTe hue pAnI pIne ke pAtra ko-lekara vadhyasthAna se athavA mAraka puruSa ke hAtha se mukta hue kAkakI taraha vaha bahuta jaldI jahAM se AyA thA usI ora caladiyA (taeNaM sA sUmAliyA jAva gaeNaM se damagapurise tti kaTu ohayamaNa jAva jhiyAyai ) isake thor3odera bAda vaha sukunArikA dArikA jagI aura patiko apane pAsa na disaM pAunbhUra tAmeva disaM paDi gae ) te vakhate te daridra mANasane sukumArikA dArikAnA aMgane sparza pahelAM varNana karavAmAM AvyA pramANene kaThera ja lAge. (ahIM sAgaradAraka jevuM ja varNana samajI javuM joIe.) A rIte te daridra mANasa paNa taravAranA sparza karatAM paNa vadhAre aniSTakara tene sparza jANIne sAgara dArakanI jemaja sukhethI sUI gayelI te sukumArikA dArikAne joIne, tene tyAga karavA mATe palaMga uparathI UbhuM thayuM ane UbhA thaIne vAsagRhanI bahAra nIkaLyo ane nIka LIne khaMDamalaka-phUTelA bhikSApAtra temaja khaMDaghaTaka-phUTelA pANI pIvA mATenA pAtrane laIne vadhasthAnathI athavA te mAraka (hiMsaka) purUSanA hAthathI mukta thayelA kAgaDAnI jema te tvarAthI jyAMthI te AvyuM hatuM te tarapha ja jato rahyo. (taeNaM sAsUmAliyA jAva gaeNaM se damagapurise tti kaTu ohamaNa jAva jhiyAyai) cheDA vakhata pachI te sukumArikA darikA jAgI ane patine pitAnI pAse na joine For Private and Personal Use Only
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 228 jJAtAdharmakathAsUtre dRSTvA evamavAdIt ' iti kRtvA aparannaH saMkallA yAvada - ArtadhyAnaM , dhyAyati / / sU0 11 // mUlam-taeNaM sA bhaddA kalaM pAu0 dAsaceDiM sadAvei saddAvittA evaM vyAsI jAva sAgaradattassa eyamahaM nivedei, tapaNaM se sAgaradatte tava saMbhaMte samANe jeNeva vAsahare teNeva uvAgacchai uvAgacchittA sUmAliyaM dAriyaM aMke nivesei nivesittA evaM vayAsI - aho NaM tumaM puttA ! purA porANA NaM jAva paJcaNubhavamANI viharasi taM mA NaM tumaM puttA ! ohayamaNa jAva jhiyAhi tumaM NaM puttA mama mahANasaMsi vipulaM asaNaM4 jahA puTTilA jAva paribhAemANI viharAhi, taraNaM sA sumAliyA dAriyA eyamahaM paDisuNei paDiNittA mAhaNasaMsi vipulaM asaNaM jAva dalamANo viharai // sU011 // TIkA - ' taraNaM sA ' ityAdi / tataH khalu sA bhadrA sArthavAhI=mukumArikA dArikAyA jananI ' kallaM ' kalye dvitIyadivase mAduH prabhAtAyAM rajanyAM yAvat dekhakara palaMga se uThI / uThakara usane usa damakapuruSakI mArgaNA evaM gaveSaNA kii| usameM usane vAsagRha ke dvAra ko khulA huA dekhaa| dekhakara usane vicArA ki vaha damaka puruSa aba calA gayA hai| aisA socakara vaha apahRta manaH saMkalpa hokara yAvat ArtadhyAna karane lagI || sU0 11 // " taeNaM sA bhaddA kallaM ' ityAdi / TIkArtha - ( eNaM) isake bAda ( sA bhaddA kallaM pAu0 dAsaceDi zaSyA uparathI UbhI thaI. UbhI thaIne teNe te daridra mANasanI zodha khALa karI. teNe vicAra karyAM ke te ridra mANusa tA jatA rahyo che. A rIte vicAra karIne te apahatamanaH saMkalpA thaIne yAvat A dhyAnamAM DUbI gaI, 5 sUtra 11 5 6 taNaM sA hA kala' ityAdi , TIDArtha - (taeNa ) tyAraNA (sA bhaddA kale pAu0 dAkhaveDiM sahAve, sahA For Private and Personal Use Only
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir % 3D bhenegAradharmAmRtavANI TI0 a0 16 sukumArikAcaritavarNanam 39 tejasA jvalati sUrye-udite dAsaceTI zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt-yAvat sAgaradattasyaitamartha nivedayati, atra yAvacchabdena pUrvasUtroktavarNanamanusandheyam , tathAvadhUvarayormukhadhAvanikAmupanayeti / evamuktAsatI dAsaceTI vAsagRhamupAgatya sukumArikAmArtadhyAnaM dhyAyantIM pazyati, dRSTvA evamavAdIt-he devAnupriye ! kiM khalu tvam apahatamanaH saMkalpA dhyAyasi ? tataH sukumArikA tAM dAsaceTImevamavAdIt-sa dramakapuruSo mAM sukhapramuptAM jJAtvA mama pArthAdutthAya nirgataH, tatomuhUrtAntare'hamutthAya tamapazyantI 'gataH sa dramakapuruSaH, iti kRtvA''tadhyAnaM dhyAyAmi saddAveha, sahAvittA evaM vayAsI jAva sAgaradattassa eyamar3ha nivedeiM) sukumArikA dArikAkI mAtA usa bhadrA ne dvitIya dina jaba prAtaH kAla ho gayA thA aura sUrya udita ho cukA thA-taba apanI dAsaceTI ko bulAyA-bulAkara usase aisA kahA-yahAM yAvat zabda se yaha pUrvasUtra gata varNana joDalenA cAhiye jaise, bhadrAne bulAkara usase aisA kahA ki tUM vadhU aura vara ke liye yaha mukha dhone kI sAmagrI datauna Adi -lejA jaba bhadrA ne usase aisA kahA taba vaha dAsaceTI vAsagRha meM gaI -aura vahAM jAkara usane sukumArikA ko ArtadhyAna karatI huI dekhA taya dekhakara usane usase aisA kahA-devAnupriye / kyA kAraNa hai jo apahatamanaH saMkalpa hokara tuma ArtadhyAna kara rahI ho-taba sukumArikA dArikA ne usa dAsaceTI se isa prakAra kahA-vaha damaka puruSa mujhe yahAM sukha prasupta jAna chor3akara calA gayA hai / jaba maiM thor3I deravAda uThI to maiMne use apane pAsa nahIM dekhA, vAsabhavana kA dvAra khulA huA vittA, evaM vayAsI jAva sAgaradattassa eyamahaM nivedeI) subhAzi hazinI bhaat| bhadrAe bIjA divase jyAre savAra thaI gayuM ane sUrya udaya pAme tyAre teNe dAsIne bolAvI ane belAvIne A pramANe kahyuM-ahIM yAvata zabdathI pahelAMnA sUtranI jema ja varNana samajI levuM joIe. jemake bhadrAe tene bolAvIne A pramANe kahyuM ke vadhu ane varanA mukha prakSAsana mATe dAtaNa vagere laI jA. jyAre bhadrAe tene A pramANe kahyuM tyAre te dAsI vAsagRhamAM gaI ane tyAM jaIne teNe sukumArikA dArikAne ArtadhyAna karatI joI. tyAre A pramANe tenI hAlata joIne teNe kahyuM ke he devAnupriye ! zA kAraNathI tame apahatamanaH saMka9pa thaIne AtadhyAna karI rahyAM che. tyAre sukumAra dArikAe te dAsIne A pramANe kahyuM-ke te daridra mANasa mane ahIM sukhethI sUtelI choDIne jato rahyo che. jyAre thoDA vakhata pachI huM jAgI tyAre meM tene mArI pAse je nahi ane meM vAsagRhanA bAraNAne paNa khule For Private and Personal Use Only
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 230 anarai kathAsUtra tataH sA dAsaceTI sAgaradattasya sArthavAhasya samIpamAgatyainamarthaM nivedayatIti yojanA bodhyA / tataH khalu sa sAgaradattastathaiva 'saMyaMte' saMbhrAntaH = udvignaH san yacaiva vAsagRhaM tatraivopAgacchati, upAgatya sukumArikAM dArikAmaGke nivezayati, nivezya evamavAdIt-aho ! ityAzvarye khalu he putra ! tvaM purA' purA - pUrvabhaveSu ' porANArthaM purANAnAm = atItakAlakRtAnAM yAvat atra yAvacchabdenedaM bodhyam- ' duciSNANaM dupparakaMtANaM kar3ANaM pAvANaM kammANaM pAvagaM phalavitti * ' dekhA taba maiM samajha gaI ki vaha yahAM se calA gayA hai / isa prakAra maiM cintA meM par3a rahI hU~ / sukumArikA kI isa bAta ko sunakara dAlaceTI ne usI samaya vahAM se vApisa Akara sAgaradatta ko isa bAta kI khabara dI --" isa prakAra yaha pUrvokta pATha yahAM lagA lenA cAhiye - (taeNaM se sAgaradante tava saMbhate samANe jeNeva vAsahare teNeva upAgaccha uvAgacchittA samAliyaM dAriyaM aMke niveseDa, nivesittA evaM vayAlI, ahoNaM tumaM puttA purA porAgANaM jAva paccaNubhavanAgI biharasitaM mANaM tumaM puttA omaNa jAva zipAhi-tumaM NaM puttA mama mahANasaMsi vipulaM asaNaM4 jahA puTTilA jAva paribhAemANo viharAhi) isake bAda vaha sAgaradatta pahile jaisA udvigna citta hokara jahAM vAsagRha thA vahAM gyaa| vahA~ jA kara usane sukumArikAdArikA ko apanI goda meM baiThA liyA aura baiThAkara kahane lagA- he putra ! tumane pahile bhavoM meM jo dukhIrNa duSpArAkAnta, (kaThinatAI se bhogane yogya evaM kRta jJAnAvaraNIya Adi azubha karma upArjita joyuM tyAre mane cAkkasapaNe khAtrI thaI gaI ke te ahIMthI cAhyA gayA che. A rIte huM ciMtAmAM paDI chuM. sukumArikAnI A vAta sAMbhaLIne dAsIe tarata ja sAgaradattane khabara ApI. A rIte ahIM pahelAnA pATha jANI levA joIe, taraNaM se sAgaradatte taheva saMbhaMte samANe, jeNeva vAsare teNetra uvAgacchara, uvAga. cchittA sumAli dAriye aMke nive sei, nivesittA evaM kyAsI aho NaM tumaM puttA ! purA porANANaM jAva paccaNubhavamANI viharasiM taM mANaM tumaM puttA ohamaNa jAva jhiyAhi-tumaM NaM puttA mama mahANasaMsi vipulaM asaNaM 4 jahA puTTilA jAna paribhAemANI viharAhi ) tyArapachI sAgaradatta pahelAnI jema vyAkuLa cittavALA thaIne jyAM vAsagRha hatuM tyAM AnyA. tyAM AvIne teNe suSumarikA dvArikAne petAnA kheALAmAM besADI lIdhI ane besADIne kahevA lAgyA ke he putri ! teM pahelA bhavamAM je kaMI duSpI, duSparAkrAMta ane kRtajJAnAvaraNIya vagere azubha karmo upA For Private and Personal Use Only
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org - anagAraaratNI 10 a0 16 sukumArikAcaritavarNanam , visesa ' iti dukhIrNAnAM duzcaritAnAM vAGmanojanita mRSAvAdAdikarmaNAmityarthaH, kiM bhUtAnAM teSAM ? duSparAkrAntAnAM kAyikAnAM prANihiMsA'dattAdAnAdInAM kRtAnAM prakRtisthityanubhAgamadezabhedena baddhAnAM pApAnAM =azubhAnAM karmaNAM = jJAnAvaraNI yAdInAM pApakam - azubhaM, phalavRttivizeSam pratyanubhavantI = vedayantI viharasi= vartase tat tasmAd mA khalu havaM he putra ! apahatamanaHsaMkalpA yAvad dhyAya= ArtadhyAnaM mA kuru ityarthaH, tvaM khalu he putra ! mama 6 mahAsaMsi ' mahAnase - pAkazAlAyAM vipulamazanaM pAnaM khAdya svAdyaM yathA poTTilA yAvat paribhAjayantI = zramaNAdibhyaH pravibhAgaM kurvatI ' viharAhi ' vihara = tiSTha / tataH khalu sA suku Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 231 kiye - prakRti, sthiti, anubhAga aura pradeza baMdhake bheda se bAMdhe haiM unhIM purAne azubha jJAnAvaraNIya Adi karmoM ke tuma azubha phala vizeSa ko isa samaya bhoga rahI ho / pUrva bhavoM meM jo pApa kiye haiM vehI yahAM " 'purANa' zabda se gRhIta hue haiN| pApa zabda yahAM azubha jJAnAvaraNIya Adi karmoM kA bodhaka hai| ye azubha jJAnAvaraNIya Adi karma jIva azubha mana, vacana aura kAya kI pravRtti se janma mRSAvAda Adi kriyAoM se, tathA prANihiMsA, adattAdAna Adi kukRtyoM se bAMdhatA hai| bAMdhate samaya inameM prakRti, sthiti anubhAga aura pradeza baMdharUpa vibhAga ho jAtA hai| adhika sthiti aura adhika anubhAga yaMtra inameM saMkleza pariNAmoM se paDatA hai / isaliye he putra / tuma apahatamanaH saMkalpa hokara yAvat ArtadhyAna mata karo | tuma to merI bhojana zAlA meM caturvidha AhAra taiyAra karA kara pohilA kI taraha zramaNa Adi For Private and Personal Use Only rjita karyAM hatAM-prakRti, sthiti, anubhAga ane pradeza adhanA bhedathI bAMdhyA che. atyAre tu teja pahelAMnA azubha jJAnAvaNIya vagere karmonA azubha phaLa vizeSane bhegavI rahI che. pUrva bhavamAM je pApa karavAmAM AvyAM hAya tene ahIM " purANu " zabdathI grahaNa karavAmAM AvyA che. ahIM pApa zabda azubha jJAnAvaraNIya vagere karmane spaSTa kare che A badhA azubha jJAnAvaraNIya vagere karmo jIva azubha-mana, vacana, ane kAyanI pravRttithI janya mRSAvAda vagere kriyAethI temaja prANIenI hiMsA, adattAdAna vagere kukameAMthI bAMdhe che. AMdhatI vakhate eemAM prakRti, sthiti, anubhAga ane pradeza adharUpa vibhAga thai jAya che. adhika sthiti ane adhika anubhAga baMdha teemAM saMkaleza piraNAmAthI paDe che. ethI he putra! tame apahataH manaH saMkalpa thaIne yAvatu
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phara start kathAsUtre mArikA dArikA etamartha pratizRNoti = svIkaroti, pratizrutya mahAnase vipulamazanapAnakhAdya khAdya yAvad ' dalamANI ' dadatI viharati = Aste sma / / sU012 | mUlam - teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM govAliyAo ajjAo bahussuyAo evaM jaheva teyaliNAe sunvayAo taheva samosa DAo tava saMghADao jAva aNupaviTTe tahetra jAtra sUmAliyA paDilAbhittA evaM vayAsI - evaM khalu ajAo ! ahaM sAgarassa aNiTTA jAva amaNAmA necchai NaM sAgarae mama nAmaM vA jAva paribhogaM vA, jassa 2 vi ya NaM dijAmi tassa 2 vi ya NaM aNiTTA jAva amaNAmA bhavAmi, tubbhe ya NaM ajAo ! bahunAyAo evaM jahA pahilA jAva uvaladdhe je paNaM ahaM sAgarassa dAriyAe iTTA kaMtA jAva bhavejAmi, ajAo taheba bhAMti tava sAviyA jAyA ciMtA taheva sAgaradattaM satyavAhaM Apucchai jAva govAliyANaM aMtie pavvaiyA, taraNaM sA sUmA janoM ke liye vitaraNa karatI raho (taeNaM sA sUmAliyA dAriyA eyamahaM parisuNeha paDiNittA mahANasaMsi vipulaM asaNa jAva dalamANI viharai ) isa taraha pitA sAgaradatta ke samajhAne para usa sukumArikA dArikA ne apane pitA ke isa kathana ko svIkAra kara ke vaha mahAnasa bhojana zAlA meM niSpanna caturvidha AhAra ko zramaNAdi janoM ke liye vitaraNa bhI karane lagI | sUtra 12 // A dhyAna karIza nahi, tu mArI bhAjana zALAmAM cAra jAtanA AhAra taiyAra karAvaDAvIne peTTilAnI jema zramaNa vagere jAne ApatI rahe. ( taraNaM sA sUmAliyA dAriyA eyamahaM paDisuNe, paDisRNittA mahANasaMsi vipulaM asaNa jAva dalamANI vihara: ) A rIte pitA sAgaradatta vaDe samajAvavAmAM AvelI te sukamArka hAri kAe potAnA pitAnA kathanane svIkArI lIdhuM ane svIkArIne te bhejanazALAmAM A taiyAra thayelA cAre jAtanA AhArAne zramaNu vagerene ApavA lAgI. / / sU. 12 For Private and Personal Use Only
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 15 sukumArikAsaritavarNanam 2 // liyA ajA jAyA IriyAsamiyA jAva guttabaMbhayAriNI bahahiM cautthachaTTama jAba viharai, taeNaM sA sUmAliyA ajjA annayA kayAi jeNeva govAliyAo ajjAo teNeva uvAgacchai uvAgacchittA vaMdai namasai vaMdittA namaMsittA evaMvayAsIicchAmi NaM ajjAo! tumbhehiM abbhaNannAyA samANI caMpAo bAhiM subhUmibhAgassa ujjANassa adUrasAmaMte chaThaMchaTTeNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM sUrAbhimuhI AyAvemANA viharittae, taeNaM tAo govAliyAo ajjAo sUmAliyaM evaM kyAsIamhe NaM ajje ! samaNIo niggaMdhIo IriyAsamiyAo jAva guttavaMbhayAriNIo no khalu amhaM kappai bahiyA gAmassa jAva saNivesassa vA chaThaM2 jAva viharittae, kappai NaM amhaM aMto ubassayassa viiparivikhattarasa saMghADivaddhiyAe NaM samatala paiyAe AyAvittae, taeNaM sA sUmAliyA govAliyAe eyamaTuM no sadahai no pattiyai no roei eyamadraM a03 subhUmibhAgassa ujjANasta adUrasAmaMte chaTuMchaTTeNaM jAva viharai ||suu013|| TAkA-' teNaM kAleNaM ' ityAdi / tasmin kAle tasmin samaye 'govAliyAo ajjAo ' gopAlikA gopAlikAnAmnyaH AryA: sAdhvyaH, 'bahussuyAo bahuzrutAH zrutapAragAminyaH, evam anena prakAreNa yathaiva tetaliNAe' tetAlejJAta caturdaze tetaliputrAdhyayane varNitAH ' subdhayAo' sutratA:-suvratA ' teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM' ityAdi / TIkArtha-(teNaM kAleNaM-teNaM samaeNaM) usa kAla aura usa samaya meM (govAliyAo ajAo bahussuyAo evaM jaheva teyaliNAe suvvayAo -- teNa kAleNa-teNa samaeNa' ityAdi10-( teNa kAleNa-teNa samaeNa) te ||nne bhane te samaya (govAliyAo ajAo bahussuyAyo evaM jaddeva teyaliNAe subbayAno For Private and Personal Use Only
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 234 jJAtAdharmakathAsU nAmnyaH sAdhyaH, 'taheba samosaDDAo' tathaiva samavasRtAH suvratAvad gopAlikAH samAgatAH / ' tava saMghADao jAMva aNuSpavidve ' tathaiva saMghATako yAvad anupaviSTaH gopAlikAnAmAryANAmekaH saMghATakaH yAvat sukumArikAyA gRhe'nupaviSTaH / tathaiva yAvat sukumArikA tA AryAH azanAdinA pratilabhbhya evaM vakSyamANamakAreNa avAdIt - he AryAH ! evaM khalu ahaM sAgarasya dArakasyAniSTA yAvad= akAntA apriyA amanojJA amanomA manaH pratikUlA'smi, necchati khalu sAgarako mama nAma vA gotra vA zrotum, kiM punaryAt mayA saha paribhogaM vA, yatra mama nAmA'pi zrotuM necchati tatra kA vArtA paribhogasya, ahaM tu tena sarvathA pari, tyakteti bhAvaH / api ca yasmai yasmai khalu ' dijjAmi ' dIye = svapitrA pradattA bhavAmi, tasya tasyApi ca khalu aniSTA yAvad amanomA - manaH pratikUlA bhavAmi, he AryAH ! yUyaM ca khalu ' bahunAyAo' bahujJAtAH jJAnAtizayayuktAH, 'evaM taheva samosaDDAo taheba saMghADao jAva aNupaviDe taheba jAva samA liyA paDilabhittA evaM vayAsI) gopAlikA nAmakI AryikA jo zruta pAragAminI thIM isa prakAra se ki jisa prakAra se tetali pradhAna nAmaka caudahaveM adhyayana meM subratA sAdhvI varNita huI hai - thIM- ve usI taraha se vahIM aaii| inakA eka saMgADA thA, yAvat sukumArikA ke ghara meM gocarI ke liye praveza kiyaa| sukumArikA ne bar3I bhakti ke sAtha unheM AhAra pAnI diyA aura dekara vaha phira isa prakAra se unase kahane lagI- ( evaM khalu ajjAo ! ahaM sAgarasma aNiTTA, jAva ama nAmA, necchai NaM sAgarae mama nAmaM vA jAva paribhoga vA jassa 2 vi yaNaM dijAmi tasma - tassa vi ya NaM aNiTTA, jAva amaNAmA bhavAmi tugbhe ya NaM ajjAo ! bahunAghAo evaM jahA pahilA jAba jvaladve ata samosAo taba saMghADao jAva aNupaviDe taheva jAtra samAliyA paDi bhittA evaM vayAsI) gopAlikA nAme AyikA ke je zruta pAragAminI hatI. tetalIpradhAna nAmanA caudamA adhyayananI suvratA sAdhvI jevI hatI. tevI ja te paNa hatI. sutratA sAdhvInI jema ja te yAvatu sukumArikAnA ghera te gecarI mATe gai. sukumArikAe khUba ja bhakita-bhAvathI temane AhArapANI Apyu. ane ApIne te temane A pramANe kahevA lAgI~~~ ( evaM khalu ajjAo ahaM sAgarassa aNiTThA, jAva amaNAmA necchai NaM sAgarae mama nAmaM vA jAva paribhogaM vA jassa 2 vi yaNaM dijjAmi tassa tassa vi ya NaM aNivA, jAva amaNAmA bhavAmi tubhe ya NaM ajjAo ! bahunAyAo, For Private and Personal Use Only
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vAmRtavarSiNI TI0 a0 16 sukumArikAnirUpaNam 9 yathA pohilA yAvad upalabdham' ayamarthaH yathA tetaliputrabhAryA pohilA svabhartRvazIkaraNopAyapradarzanArtha suvratAM sAdhvoM pRcchanisTa tathA sukumArikA dArikA gopAlikA saMghATakaM pRSThavatI, tAdRzaM cUrNayogAdikamupalabdhaM jJAtaM kim ? yenAI sAgarasya dArakasyeSTA kAntA yAvad bhaveyaM AryAstathaiva bhaNanti yathA poTTili jeNaM ahaM sAgarasta dAragassa iTThA kaMtA jAva bhavejAbhi, ajjAo tava bhaNati taheva sAbiyA jAyA, taheva ciMtA, taheva sAgaradatta satthavAha Apucchara jAva govAliyANaM aMtie pavvaiyA ) he AryAoM / maiM apane pati sAgara dAraka ke aniSTa banI hUM yAvat akAnta apriya amanojJa evaM amanoma manaH pratikUla banI huI hU~ / ve merA nAma gotra kucha bhI sunanA nahIM cAhate haiN| to phira unake sAtha paribhoga karane kI to bAta hI kyA hai / mujhe to unhoMne sarvathA hI chor3a dI hai| apica- mere pitA mujhe jisa 2 vyakti ke liye dete haiM- maiM usa 2 vyakti ke liye bhI aniSTa Adi bana jAtI hU~ / he AryAo ! Apa to bahuzruta haiM aneka zAstroM kI jJAtA hai-jJAna ke atizaya se saMpanna haiM / isa prakAra usa sukumArikA ne poTTilA kI taraha apane pati ko vaza meM karane ke viSaya meM unase upAya pUchA pohilAne apane pati tetaliputra ko vaza meM karane ko pahile jaise suvratA sAdhvI ke saMghATese upAya pUchA thA aura kahA Apako yadi koI aisA cUrNa Adi kA prayoga upalabdha evaM jahA puDhalA jAva uvala jegaM ahaM sAgarassa dAragassa iDDA kaMtA jAtra bhavejjAmi, ajjAo taheva bhagaMti, tadeva sAviyA jAyA, taba vitA, tava sAgaradattaM satyavAhaM Apucchara jAva govAliyANaM atie paJJajhyA ) huM AryAe ! mArA pati sAgaradAraka mATe huM aniSTa thaI gayelI chuM cAvat akAMta, apriya, amaneAjJa ane amaneAma thaI cUkI chuM. tee mArA nAma geAtra kai paNa sAMbhaLavA IcchatA nathI tyAre temanI sAthe paribhAga karavAnI te vAta ja zI karavI. teee mane ekadama ja je cheDI dvIdhI che. ane mArA pitAe mane je je mANusane Ape che te badhA mATe paNa huM aniSTa vagere thaI jAuM chuM. huM AryAe! tame tA mahuzruta che, ghaNAM zAstrone jANA che, jJAna sa`panna che. A rIte pATTiAnI jema ja sukumArikA dArikAe pazu patine vazamAM karavA mATenA upAyeAnI pUchaparacha karI. peATTilAe patana, teliputrane vazamAM karavA mATe pahelA sutratA sAdhvInA saghA DhAthI jema uSAye pUchyA hatA temaja teNe pazu temane kahyuM kejo evA For Private and Personal Use Only
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 236 vAtAdharmakathAsU , kathA pRSTA sutratAyAH saMghATakasthitAH sAvyastAmavocat tathaiva gopAlikA saMghATasthAH AryA bhaNanti vadanti smetyarthaH / ' taheva sAviyA jAyA ' tathaiva zrAvikA jAtA = pohilA vat sukumArikA dArikA'pi zrAvikA jAtA / tathaiva cintA - poTTilAvadeva pazcAt pravajyAM grahItuM cintA sukumArikAyA manasi mAdurbhUtA / sukumArikA sAgaradattaM sArthavAhaM svapitaraM tathaiva yathA svapatiM pohilA, tadad ApRcchati yAvad govAlikAnAmantike pratrajitA-dIkSAM gRhItavatI / tataH khalu sA sukumArikA AryA = sAdhvI jAtA sA ki bhUtA - IryAsamitA yAvad gupta ho to bhI batA dIjiye ki jisase meM apane pati sAgaradAraka ko iSTa, kAnta yAvat manoma banajAU~ / gopAli kA ke saMdhADe kI ina AryAoM ne sukumArikA ko, pohilA ko suvratA sAdhvI kI taraha samajhAyA - vaha usI tarahase zrAvikA bana gaI / pohilA kI taraha isa sukumArikA ne bhI bAda meM dIkSA lene kA mana meM vicAra kiyA - 1 poTTilAne jisa taraha apane pati se AjJA lekara dIkSA dhAraNa kI thI - usI prakAra isa sukumArikA ne bhI apane pitA sAgaradatta se pUchakara gopAlikA AryA ke samIpa dIkSA dhAraNa kara lI / (tapaNaM sA sUmAliyA ajjA jAyA IriyA samiyA jAva guttabaMbhayAriNI bahUhiM chama jAva viharai, taraNaM sA sUmAliza ajjA annayA kayAI jeNeva govAliyA ajjAo teNeva uvAgaccha ) isa taraha vaha sukumArikA AryA bana gaI / vaha IryAsamiti Adi kA pAlana karane lagI koI cUNu vagerenA prayAga maLI zake te paNa mane batAvI do ke jethI huM mArA pati sAgaradArakanA mATe phrI iSTa, kAMta, yAvatu maneAma thaI jAuM. gApAlikA saMghADAnI te AryAee-sutratA-sAdhvIe jema paTTilAne samajAvI temaja samajAvI ane chevaTe te zrAvikA banI gai. pATTilAnI jemaja te sukumArikAe paNa tyArapachI dIkSA levAnA manamAM makkama vicAra karI lIdhA. pATTilAe jema peAtAnA patinI AjJA laine dIkSA dhAraNa karI hatI temaja sukumArikAe paNa potAnA pati sAgaradattane pUchIne geApAlikA AryAnI pAsethI dIkSA dhAraNa karI lIdhI (tapaNaM sA jhUmAliyA ajjA jAyA iriyA jAva guttavaM bhayAriNI bahUhiM uttha chaTThaTThama jAva vihara, taraNaM sA sUmAliyA ajjA annayA kayAI jeNeva govAliyAo ajjAo teNeva uvAgacchai ) A rIte sukumArikA Aryo thaI gai, te iryA samiti vagerenuM pAlana karavA lAgI. ane navakATIthI brahmacarya mahAvatanI rakSA karavA lAgI, ghaNA For Private and Personal Use Only
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 sukumArikAcaritavarNanam 57 brahmacAriNI sA bahubhizcaturthaSaSThApTamabhaktairyAvat-tapaH karmabhirAtmAnaM bhAvayantI viharati Astesma / tataH khalu sA sukumArikA AryA anyadA kadAcid yatraiva gopAlikA AyaryAstauvopAgacchati upAgatya vandate namasyati, vanditvA namasyitvA evamavAdIt-he AryAH ! icchAmi khalu yuSmAbhirabhyanujJAtA satI campAnagaryA bahiH mubhUmibhAgasyodyAnasyAdarasAmante = nAtidUre nAtinikaTe SaSThaSaSThena-pATha bhaktAnantaraM punaH SaSThabhaktena ' aNikivatteNaM ' anikSiptena =avizrAntena-antararahitena, tapAkarmaNA ' sUrAbhimuhI' sUryAbhimukhI 'AyA. vemANI' AtApayantI-AtApanAM kurvatI vihartum ' iti / tatastadanantaraM tA gopAlikA AryAH sukumAnikAmAryAmevamavAdiSuH-he Arye ! vayaM skhalu zramaNyo aura nau koTI brahmacarya se mahAvrata kI rakSA karane lgii| aneka caturtha, SaSTha, aSTama, bhakta Adi tapasyAoM se apane Apako bhAvita bhI karane lgii| eka dina kI bAta hai ki vaha sukumArikA AryA sAdhvI-jahAM gopAlikA AryA virAja mAna thI vahAM gaI-( uvAgacchittA vaMdai, namasai, vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI, icchAmi NaM a. jjAo! tunbhehiM abhaNunAyA samANI caMpAo bAhiM subhUmibhAgassa ujANassa adUra sAmaMte chaTuM chaTheNaM aNikkhitte NaM tavokamme NaM sarA bhimuhI AyAvemANI viharittae ) vahAM jAkara usane unheM vaMdanA kI, namaskAra kiyA ! vaMdanA evaM namaskAra kara phira vaha isaprakAra kahane lagI-he bhadaMta ! maiM Apa se AjJA prApta kara caMpA nagarI se bAhira subhUmibhAga nAma ke udyAna ke samIpa aMtararahita cha? cha? ko tapasyA se sUryAbhimukhI hokara AtApanA karanA cAhatI huuN| (taeNaM tAo govAliyAo ajJAo sUmAliyaM evaM kyAsI-amheNaM catartha, SaSTha, aSTama bhakta vagere tapasyAothI pitAne bhAvita paNa karavA lAgI. eka divasanI vAta che ke te sukumArikA AryA sAdhvI jyAM gapAlikA bhAryA vimAna tI tyAM 5. ( udhAgacchittA vaMdai, nama sai, vaMdittA, narmasittA evaM vayAsI, icchAmi NaM ajjAo ! tubhehiM abbhaNunnAyA samANI caMpAo bAhiM subhUmibhAgasa ujANamsa adUrasAmaMte cha8 chadreNaM aNikkhitteNaM tavo kammeNaM sUrAbhimuhI AyAvemANi viharittae ) tyA nete tebhane nArI namaskAra karyA. vaMdana temaja namaskAra karIne teNe A pramANe kahyuM ke he bhadaMta ! ApanI AjJA meLavIne huM caMpA nagarImAM bahAra subhUmibhAga nAmanA udyAnanI pAse aMtara rahita chaThTha chaThThanI tapasyA karatAM sUryAbhimukhI thaIne maataa5|| 421 // 2chu chu. (tapaNaM tAo govAliyAo ajjAo samAliyaM For Private and Personal Use Only
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 6 Re tAdharmakathAsUtre 1 , nirgrandhyaH IryAsavitAH = IryAsamitiyuktAH, yAvad - guptabrahmacAriNyaH smaH, tasmAd no khalu asmAkaM kalpate-' bahiyA ' vahi: - grAmAd yAvad saMnivezAd SaSTha paSThena 'jAva viharita ' yAvad vihartum grAmAde bahiH pradeze sAdhvInAM sthitiH zIlabhaGgAdikAraNaM bhavatIti bhAvaH / kiMtu kalpate khalu asmAkam 'aMto ' antaH=abhyantare ' uvassayassa upAzrayasya = vasateH kimbhUtasya ' vitiparikkhittassa ' vRviparikSiptasya = bhityAdinA sarvataH samAhRtasya, 'saMghADivaddhiyAe ' saMGghATikA prativaddhAyAH=mativaddhazATikAyAH sarvavA'nudghATitagAtrAyA ityarthaH samatalapaiyAe' samatalapadikAyA: = bhUmau samatalatyA sthApitacaraNayugalAyA AyAvittae ' AtApayitum = AtApanAM karttuM kalpate iti pUrveNa sambandhaH / tataH ajje ! samaNI o niggaMdhIo IriyAsamiyAo jAva guttaraMbhacAriNIo, no khalu amhaM kappai bahiyAgAmassa jAva saNNivesassa vA chaTuMo jAva viharitae) isa prakAra sukumArikA sAdhvI kA kathana sunakara gopAlikA AryA ne usa sukumAri kA AryA se isa prakAra kahA hai AyeM ! hama loga nirgrantha zramaNiyAM haiM / IryA Adi samitiyoM kA pAlana karatI haiM / aura nau koTi se brahmacarya kI rakSA karatI haiM / isaliye hama logoM ko grAma se yAvat sanniveza se bAhira raha kara SaSTha SaSTha kI tapasyA karanA yAvat sUryAbhimukhI hokara AtApana yoga dhAraNa karanA kalpita nahIM hai / kAraNa - grAmAdi ke bAhirI pradeza meM sAdhviyoM kA rahanA zIlabhaMga Adi kA nimitta bana jAtA hai / (kappar3a NaM amhaMaMto uvassassa vijJaparikkhittassa saMghADivadviyAe NaM samatala par3a- - yAe AyAttie) hameM to yahI kalpita hai ki hama loga upAzraya ke evaM vayAsI - amheNaM ajje ! samaNIo niggaMthIoIriyA sAmiyAo jAna guttabaMbhavAriNIo, no khalu amha kappai bahiyA gAmarasa jAva saNNivesalsa vA chuTTeo jAva viharittara ) mA rIte sukumAri sAdhvInaM athana sAMlajIne gopAsi Aryoe sukumArikA AryAne A pramANe kahyuM ke Ave ! ApaNe nitha zramaNIe chIe. iryo vagere samitionuM pAlana karIe chIe, ane navakeTithI brahmacarya nuM rakSaNa karIe chIe. ethI ApaNe gAmathI yAvat sannivezathI bahAra rahIne SaSTha SaSThanI tapasyA karavI yAvatuM sUryAbhimukhI thaine Atapana ceAga dhAraNa karavA kalpita nathI. kAraNa ke-gAma vagerethI bahAranA prade zamAM sAdhvI rahenu' zIsalaga vigerenuM nimitta tharDa laya che. (kappai NaM am' aMto uvatsyassa viiparikvittassa saMghADiva diyAe NaM samatalapaiyAe AyA vittae) Apane to me 4 usthita che meM yApaye bhIMta vagerethI yAmera Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 sukumArikAcaritanirUpaNam 239 khalu sA sukumArikA gopAlikAnAmAryANAmetamartha no zraddadhAti 'no pattiyai' no pratyeti-no vizvasiti, 'no roei ' no rocate, etamartham azraddadhAnA, apatiyantI, arocamAnA sati samUmibhAgasya udyAnaraya adarasAmante paSTa-pAThena yAvat-tapaH karmaNA maryAbhimukhI bhUtvA-AtApanAM kurvatI viharati / / mU0 13 // mUlam-tattha NaM caMpAe laliyA nAma goTrI parivasai, naravai dipaNaviyArA ammApiiniyayanippivAsA vesabihArakayanikeyA nANAvihaaviNayappahANA aDDA jAva aparibhUyA, tattha NaM caMpAe devadattA nAmaMgaNiyA hotthA sukumAlA jahA aMDaNAe, taeNaM tIse laliyAe goTTIe annayA paMca goTThilagapurisA devadattAe gaNiyAe saddhiM subhUmibhAgassa ki jo bhitti Adi se saba tarapha se parikSipta hai bhItara hI apane zarIra ko zATikA se acchI taraha saMvRtta karatI huI aura bhUmi para donoM caraNoM ko barAbara sthApita kara AtAenA leM ( tANaM sA sUmAliyA govAliyAe eyamaTTa no sahahaha no pattiyaha no roei eyamaTuM a0 3 subhUmibhAgassa ujANassa adRrasAmaMte chaTTe chaTTaNaM jAva viharai ) isa gopAlikA AryA ke kathana Upara usa sukumArikA AryA ko zraddhA nahIM jamI usa para use vizvAsa nahIM AyA, vaha use rucA nahIM / isa taraha vaha use azraddhA apratIti aura aruci kA viSaya banAtI huI subhUmibhAga nAmaka udyAna ke pAsa SaSTha SaSTa kI tapasyA karatI huI vaha sUryAbhimukha hokara AtApanA karane lagI / / sU0 13 // parikSita upAzrayanI aMdara ja pitAnA zarIrane zATikA-sADIthI sArI rIte DhAMkIne ane bhUmi upara baMne caraNane barAbara sthApita karIne AtApanA same (taeNa sA sUmA liyA govAliyAe eyamadraM no sadahai no pattiyaha no roei, eyama a0 3 subhUmibhogAsa ujjANamsa adUrasAmaMte TU' chaTreNa jAva viharaha) pni| mAnA thana 652 su. 2 mAryAne zraddhA thanaDa, tenA upara tene vizvAsa thaye nahi te tene gamyuM paNa nahi A rIte te te kathana pratye azraddhA, apratIti ane aruci dharAvatI subhUmibhAga nAmanA udyAnanI pAse SaSa SaSanI tapasyA karatI sUryAbhimukhI thaIne AtApanA karavA lAgI. e sUtra 13 For Private and Personal Use Only
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 220 zAtAdharmakathAsUtre ujjANarasa ujjANasiriM paJcaNubhavamANA viharaMti, tattha pAM ege gohilaga purisaM devadattaM maNiyaM ucchaMge dharai ege piTThao AyataM dhare ege puSpa pUrayaM rae ege pAe raei ege cAmarukkhevaM karei eNaM sA sUmAliyA ajjA devadattaM gaNiyaM tehiM paMcahi gohila purisehiM saddhi urAlAI mANussagAI bhoga bhogAI bhuMjamANI pAsai taraNaM tIse imeyA rUve saMkappe samuppajjitthA - aho NaMimA itthiyA purA porANANaM kammANaM jAva viharai, taM jar3a NaM kei imassa sucariyassa tatraniyama bharavArasa kahANe phalavittivisese asthi to NaM ahamatri AgamisseNaM bhavaggahaNeNaM imeyArUvAI uga lAI jAva viharijjAmi tikaTTu niyANaM karei karitA AgAvaNabhUmio paccIruhai // sU- 14|| Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TIkA tasya NaM caMpAe ' ityAdi / tatra khalu campAyAM nagaryAM lalitA nAmnI ' goTTI' goSTI=maNDalI parivasati kiMbhUtA sA gootyAha- 'naravaidiyAviyArA ' narapatidattavicArA patinA datto vicAraH saMmatiryasyai sA tathA sevAdinA santuSTAnnarapaterlabdhasvatantratA tathA ammApahaniyayanidhivAsA ' ambAvitRninakaniH pipAsA = mAtApitrAdi nirapekSA 'vihAra nikeyA' - " tasya NaM capAe laliyA nAma ' ityAdi / TIkArtha - ( tattha NaM caMpAe laliyA nAma goTThI parivasai) usa caMpAnagarI meM 'lalitA' isa nAmakI goSThI maMDalI - rahatI thI / ( naravai diNNavidhArA, ammApi niyaya nipivAmA vesavihArakayanikeyA, tatkSaNaM caMpAe laliyA nAma ' ityAdi - TIartha - ( tatthaNaM caMpAe laliyA nAma goTTI parisai) te yAMcA nagarImA 'sabitA ' nAbhe goSThI' bhAMDajI rakhetI hatI. ( naravai diSNaviyArA ammApi niyayaniSpivAsA, devavihArakayanikeyA, nANAvihaariNayamANA, aTA For Private and Personal Use Only
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir % managAradhAmRtavarSiNo TIkA 10 16 sukumArikAcaritavarNanam 145 vezyAvihArakRtaniketA - vezyAgRhakRtanivAsA, tathA-' nANAvihaaviNayappahANA' nAnAvidhA'vinayapradhAnA, tathA-ADhayA dhanadhAnyasampannA, yAvad aparibhUtA-parairanabhibhUtA, AsIt / tatra khalu campAyAM nagayoM devadattA nAma 'gaNiyA' gaNikA-vezyA, AsIt , sA kimbhUtetyAha-sukumArapANipAdA, catuSpaSTikalA. vizAradA 'jahA aMDaNAe' yathA aNDajJAte aNDanAmake tRtIye jJAtAdhyayane yathA'syArarNanaM tadiha bodhyam / tataH khalu tasyA lalitAyA goThyA anyadAanyasmin kasmiMzcitsamaye, paJca 'gohillagapurisA' goSThikapuruSA-maNDalIpuruSAH samAnavayaskA ityarthaH devadattayAgaNikayA sAdhai mubhUmibhAgasyodhAnasyodyAnazriyaM= udyAnazobhA patyanubhavanto viharanti / tatra khalu eko goSThikapuruSo devadattA nANAviha aviNayapahANA, aDDA jAva aparibhUyA) isane apanI sevAse rAjAko prasanna kara rakhA thA-lo usakI kRpA se yaha bilakula svacchaMda the| apane mAtA pitA Adi kuTumbI janoM kI yaha paravAha nahIM kiyA karate the-unako ina puruSoM se bilakula bhaya nahIM thaa| vezyAoM ke ghara meM par3e rahanA-yahI inakA eka kAma tho| aneka prakAra ke avinaya pradhAna rUpa anAvAroM kA sevana karanA yahI unakA kAma thaa| paise kI-dravyakI unake- pAsa kamI nahIM thii| koI inako kucha kaha suna nahIM sakatA thaa| (tastha NaM pAe devadattA nAmaM gaNiyA hotthA, sukumAlA, jahA aMDaNAe, laeNaM tIse laliyAe goTThIe annayA paMca 'gohillagapurisA devadattAe gaNiyAe saddhiM subhUmibhAgasa ujjANassa ujjANasiriM paccaNubbhavamANA viharaMti ) usI caMpA nagarI meM jAva apambhUiyA ) te bhI ye tAnI sevAthI 2012 prasanna 43a &to. temanI kRpAthI te maMDaLI ekadama svachaMdapaNuM AcaratI hatI. pitAnA mAtA pitA vagere kuTuMbI lokonI paNa teo darakAra karatA na hatA teone A vaDIlenI keIpaNa jAtanI bIka hatI nahi, vezyAonA ghera paDayA rahevuM phakata eja emanuM eka mAtra kAma hatuM. aneka prakAranA avinayapUrNa AcaraNa karavAM eja teonA jIvananuM mukhya kAma hatuM. dhananI teonI pAse khoTa hatI nahi. keipaNa nAgarikanI eTalI paNa tAkAta nahotI ke teo temane kaMIpaNa kahe! (tattha Na caMgAe devadattA nAmaM gaNiyA hotthA, sukumalA, jahA aMDaNAe, taeNa tIse lalivAe godIra anna yA paMca godillagapurisA devadattAe gaNiyAe sadi subhUmibhAgasa ujAgarasa ujANasiri paccaNubhavamANA viharAMti ) te 25 // 131 For Private and Personal Use Only
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - zAtAdharmakathAsUtre gaNikAmutsaGge dharati ekaH 'piTTao' pRSThataH 'AyavattaM ' AtapatraM-chatraM dharati, eka: 'puSpapUrayaM' puSpapUraka-puSpANAM racanAvizeSaM 'raei' racayati, ekA pAdau-ala.ktakAdinA raJjayati / ekaH 'cAmAkhevaM ' cAmara -cAmaravIjanaM karoti / tataH khalu sA sukumArikA AryA devadattAM gaNikAM taiH paJcabhigauM SThakadevadattA nAma kI eka gaNikA rahatI thii| yaha causaTha kalAoM meM niSNAta thii| isake hAtha paira Adi saba hI avayava bahuta hI adhika sukumAra the| mayUra aMDa nAma ke tRtIya jJAtAdhyayana meM isakA jaisA varNana kiyA gayA hai-vaisA hI varNana isakA yahAM jAnanA cAhiye / eka samaya kI bAta hai ki goSThI ke 5, eruSa ki jo samAla vayasavAle the devadattA gaNikA ke sAtha usa subhUmibhAga udyAna meM Aye-aura yahAM kI udyAna kI zobhA kA nirIkSaNa karate hue idhara-udhara dhUmane lage-(tastha NaM ege gohillaga puri se devadattaM gaNiyaM ucchage dharai, ege piTTao AyavattaM dharei, ege pupphapUrayaM raei, ege pAe raei, ege cAmarUvakhevaM karei, taezaMsA sammAliyA ajjA devadattaM gaNiyaM tehiM paMcahi gohillagapuri sehiM saddhiM urAlAI mANusagAI bhogabhogAI bhuMja. mANI pAsai ) vahAM eka usa maMDalI ke puruSa ne devadattA maNikA ko apanI godI meM baiThAyA, eka dUsare-maMDalI ke puruSa ne usake pIche se usake Upara chatto tAnA, eka tIsare puruSane unake nimitta puSpoM kI racanA racI, cauthe puruSa ne usake donoM pairoM meM mAnA lagAyA pAMcaveM ne nagarImAM devadattA nAme e gaNikA rahetI hatI. te 64 kaLAomAM nipuNa hatI, tenA hAtha-paga vagere badhAM aMgo atIva sukomaLa hatAM. mayurI aMDa nAmanA trIjA adhyayanamAM devadattAnuM jevuM varNana karavAmAM AvyuM che tevuM ja vana ahIM paNa jANI levuM joIe. eka divasanI vAta che ke geInanInA pAMca mANase ke jeo sarakhI uMmaravALA hatA-devadattA gaNikAnI sAthe te subhUmibhAga udyAnamAM gayA ane tyAMnI udyAna zobhAnuM nirIkSaNa karatA Ama tema 5216 sAyA. ( tatthaNaM ege goligapurise devadattaM gaNiya uge dhAi, ege piTuo AyavattaM dharei, ege puephapUraya rAi, ege pAe raei, e ca nasakkhe vaM karei taeNa sA sUmAlayA ajA devadattaM gaNiyaM hi pacahi gohila puri. sehi saddhi urAlAI mANussagAI bhAgabhogAI bhujamANI pAsai) ya ta bh3LInA eka mANase devadattA gaNikAne pitAnA meLAmAM besADI bIjA mANase tenI upara chatrI tANa, trIjA mANase tenA mATe puSponI racanA karI, cothA mANase tenA pagamAM lAla raMga lagA, pAMcA mANase tene upara cAmara For Private and Personal Use Only
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org gAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 sukumArikA caritavarNanam 243 puruSaiH sArdhamudArAna=zreSThAn bhogAn bhuJjAnAM kurvatIM pazyati, tatastasyAH sukumA rikAyA ayametadrUpaH- vakSyamANakharUpaH saMsH = vicAraH samudapadyata - aho ! khalu iyaM strI pUrvabhave 'porAgANaM purANAnAm purAtanAnAM saMcitAnAM karmaNa puNyakarmaNAM civizeSaM pratyanuvantI viharati tattasmAt kAraNAd yadi khalu ko'pyasya sucaritastha taponiyama brahmacaryavAsasya kalyANaH - iSTaH zubharUpaH kaTuttivizeSaH asti, 'to' tarhi khalu ahamapi ' AgamisseNaM ' AgAminA bhavagrahaNena imAn etadrUpAn udArAn bhogAn yAvad bhuJjAnA ' vihausa para camara Dhore / isa taraha se usa sukumArikA AryA ne una maMDalI ke pAMca puruSoM ke sAtha usa devadattA gaNikA ko udAra manuSya bhava saMbandhI kAma bhogoM ko bhogate hue dekhA / (taeNaM tIse imeyA saMjitthA - aho NaM damA itthiyA purA porANANaM kammANaM jAba vihara) to usa sukumArikA AryA ko isa prakAra kA yaha vicAra utpanna huA- aho ! isa strI ne pUrvabhava meM jo puNya karma kamAye haiM unhIM purAne puNya karmoM ke yAvat phalavRtti vizeSa ko yaha bhoga rahI hai / (taM jaNaM ke imasta sucariyasa tava niyamabhaceravAsassa kalANe phalavittivise se atthi to NaM ahamavi AgamislegaM bhavaggahaNeNaM imevArUbAI usalAI jAva viharijjAmi, tikaDu niyANaM karei, karitA AyAtrabhUmio paccoruhai ) isaliye yadi ina pAlita tapa, niyama evaM brahmavarSa vratoM kA koI zurUpa phalavRtti vizeSa hai to maiM bhI AgAmI bhava meM isI taraha ke udAra manuSya bhava sambandhI kAma bhogoM " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir DhaLyA. A rIte te sukumAri Aryoe maMDaLInA pAMce mANusAnI sAthe te devadattA gaNiane udvAra manuSyalavanA amalogo lobhavatAM leyA. ( tapaNa tIse imeArUve saMkappe samujjitthA - aho NaM imA itthiyA purA porANANaM kammANaM jAva viharai ) tyAre te sukumAra bhAryAne yA jatano vicaarbhavyeA ke ahe ? A strIe pUrvabhavamAM je puNyakama karyA che temane lIdheja eTale ke te ja pUrvabhavanA puNya-kamenA cAvatA vizeSane A bheAgavI rahI che. ( taM jai NaM kei imAsa sucariyalsa tatra niyama baMbhaceravAlarasa kallA phar3a vittavise se atthi to NaM ahanavi Agamisse NaM bhavaggahaNe NaM imevAhavAI' urAlAI jAya viharijjAmi, ti kaTTu niyANa karei, karitA AyAvagabhUmio paccAruha3) mA aghA bhArA vaDe AcaravAmAM AvelA tA, niyama ane brahmacarya vratAnuM zubha phaLa che te! huM paNa AvatA bhavamAM A AtanA ja udAra manuSyabhava saMbadhI kAmalegAne lagavuM, A pramANe vicAra karIne teNe nidAna For Private and Personal Use Only
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 24 jhotAdharmakathAsUtre 5.6 rijjAmitti kaTTu " viharAmi ' iti kRtvA ' niyANaM ' nidAnaM karoti, kRtvA AtApana bhUmitaH pratyavarohati - AThApanAM parityajati | sU0 14 // mUlam tapaNaM sA sUmAliyA ajjA sarIravausA jAyA yAvi hotthA, abhikkhaNaM abhikkhaNaMra hatthe dhovei pAe dhovei sIsaM dhoi muhaM dhotrei thaNaMtarAI dhovei kakkhaM tarAI dhovei gojjhatarAI dhoi jattha NaM ThANaM vA sejaM vA nisIhiyaM vA ei tattha viyaNaM puvvAmeva udaeNaM abbhukkhaittA tao pacchA ThANaM vA3 ceie, taeNaM tAo govAliyAo sUmAliyaM ajaM evaM vayAsI - evaM khalu devANupiyA ! aje amhe samaNIo niggaMdhIo IriyAsamiyAo jAva vaMbhaceradhAriNIo no khalu kappai amhaM sarIkhA usiyAe hottara, tumaM caNaM aje ! sarIrabAusiyA abhikkhaNaM abhikkhaNaM hatthe dhovesi jAva esi, taM tumaM NaM devAzuppie / tassa ThANassa Aloehi jAva paDivajjAhi, taraNaM sA sUmAliyA govAliyANaM ajjANaM eyamaTThe no ADhAi no parijAgai aNADhAyamANI aparijAnamANI viharai, taraNaM tAo ajjAo sUmAliyaM ajjaM abhikkhaNaM abhikkhaNaM abhihIlati jAva paribhavaMti, abhikkhaNaM abhikkhaNaM eyamahaM nivAreti, taeNaM tIe sUmAliyAe samaNIhiM niggaMthIhiM hIlijjamAgae jAva vArijja - ko bhogU / aisA vicAra kara usane nidAna baMdha kiyA aura karake phira vaha AtApana bhUmi se AtApanA lekara apane sthAna AgaI / / sU0 14 // adha karyAM ane karIne te AtApana bhUmithI AtApanA laine peAtAnA sthAne AvI gaI ! sUtra 14 For Private and Personal Use Only
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavaSiNI TIkAa0 16 sukumArikAnirUpaNam mANIe ibheyArUve ajjhasthie jAva samuppajjitthA, jayANaM ahaM agAravAsamajhe vasAmi tayA NaM ahaM appavasA, jayA NaM ahaM muMDe bhavittA pamvaiyA tayA NaM ahaM paravasA, puddhi ca NaM mama samANIo ADhAyaMti2 iyANi no Ar3hati2 taM seyaM khalu mama kalaM pAu0 govAliyANaM aMtiyAo paDinikkhabhittA pADiekaM uvassayaM upasaMpajjittANaM viharittae tikaTTa evaM saMpehei saMhitA kalaM pA0 govAliyAgaM ajjANaM aMtiyAo paDinikkhamai paDinikkhamittA paDiekaM uvassayaM uvasaMpajjittANaM viharai, taeNaM sA sUmAliyA ajjA aNohaTriyA anivAriyA sacchaMdamaI abhikkhaNaM abhikkhaNaM hatthe dhovei jAva ceei tattha vi ya NaM pAsasthA pAsatthavihAro osagNA omaNgavihArI kusolAra saMsattAra bahuNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNai adamAsiyAe salehaNAe tassa ThANassa aNAloiyaapaDikaMtA kAlamAse kAlaM kiccA IsANe kappe aNNayaraMsi vimANaMsi devagaNiyattAe uvavaNNA, tatthegaiyANaM devINaM nava paliovamAiM ThiI paNNattA, tattha NaM sUmAliyAe devIe nava paliovamAI ThiI pannattA // sU0 15 // TIkA-'taeNaM sA' ityAdi / tataH khalu sA sukumArikA AryA ' sarIra 'taeNaM sA sUmAliyA ajA' ityAdi // TIkArtha-(taeNaM) isa ke bAda (sA sUmAliyAe ajjA sarIra basA 'taeNa' sA sUmAliyA amA' ityAdiAtha-(taeNa) tyA250I ( sA sUmAliyA ajjA sarIrabaumA jAyA yAvi For Private and Personal Use Only
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org " 246 hAtAghakathAGgasU " 6 bausA' dArIravakutA zarIrasaMskAraparAyaNA jAtA cApyAt abhIkSNaM 2 punaH punaH hastau dhove' dhArati = pakSAlayati, pAdau dhAvati 'sI' zIrSa=ziraH dhAvati, dhAvata, 'rAI' sanAnvarANi dhArati ' katarAI ' kakSAntarANi dhAvati, 'gojjhatAI' gudyAntarANi guhyapadezaM dhAvati, yatra khalu 'ThANaM vA' sthAnam - upavezanAye sthAnaM ' sejjaM vA ' zayyAM vA 'nisodhiyaM vA ' naiSekivA 'cee' cetayati karoti, tatrApi ca khalu pUrvamevodakena avamukrakhaittA ' abhyupa=abhiSicya tataH pazcAt ' ThANaM vA svAnaM vA zayyAM vAdhika vA es' cetayati-karoti / , Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAyA yAvi hotyA - abhikkhaNaM 2 hatthe dhoveda, pAe dhoveda, sIsa dhove, muhaM dhoveda, dhaNaMtarAI dhoveha, kakvaMtarAI dhoveda, goMtarAI dhovera) vaha sukumArikA AryA zarIra saMskAra karane meM bhI tatpara bana gii| cAra 2 vaha hAtha dhone lagI, paira dhone lagI, zira dhone lagI, mukha dhone lagI, stanAntaroM ko dhone lagI, kakSAoM ko dhone lago aura guhya pradeza ko dhone lagI / (jasva NaM ThANaM vA seja vA vidIhiyaM vA ceei tattha viyaNaM putravAmeva udeNaM abbhukkhaittA ta pacchA ThANaM vA 3 ceei, taraNaM tAo govAliyAo ajjAo sUmAliyaM ajaM evaM vayAsI) isI taraha vaha jahAM apanA baiThane ke liye sthAna banAtI, zayyA - pAtharatI, svAdhyAya sthAna karatI, vahAM bhI vaha pahile se hI use jala se sIMca detI-taba jAkara vahAM vaha apanA sthAna, zayyA evaM svAdhyAya bhUmi niyata karatI / isa prakAra kI paristhiti dekha kara gopA hotthA - abhikkhaNa 2 hatthe dhovei, pAe dhovei, sIsaM dhovei, muhaM dhobei, dhatarAI dhovei, katarAI dhovei gojjhatarAI dhovei) te suThubhArita bhAryA zarIra-sarA ranA kAmamAM parovAi gai. vAravAra hAtha dhovA lAgI, paga dhovA lAgI, mAthu' dhovA lAgI, mukha dhAvA lAgI,staneAnA vaccenA sthAnane dhAvA lAgI,bagalAne ghovA sAgI, mane gupta sthAnAne dhAvA sAgI (jasthaNaM ThANaM vA sejjavAsIhiyaM vA ce tatyavi ya NaM putrameva udapaNaM acbhukkhaittA to pacchA Tha bA 3 ei tae NaM tAo govAliyAo ajjAo sUmAliyaM ajjaM evaM vacAsI) A pramANe ja te jyAM peAtAnuM besavAnuM sthAna nakkI karatI, ke patharI pAtharatI athavA teA svAdhyAya mATe besavAnuM sthAna nakkI karatI. tyAM pahelethI ja te sthAnane pANI chAMTatI hatI ane tyArapachI te tyAM peAtAnuM sthAna-zayyA ane svAdhyAya sthAna nakkI karatI hatI A jAtanI paristhiti joIne gapAlikA Aryoe te For Private and Personal Use Only
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org " anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA 0 16 sukumArikA caritanirUpaNam 247 ; 6 tataH khalu gopAlikA AryAH sukumArikAmAryAmevamAdiSuH evaM khalu he devAnupaye ! AyeM ! vayaM zramaNyaH - tapasvinyaH nigrandhyiH brAhyAbhyantaragranthirahitAH samAyAvada brahmacAriNyaH smaH, no khalu kalpate'smAkaM sarIsivAe zarIrakhakuziyA hottae ' bhavitum iti svaM ca khala he AyeM | zarIrAkukSikA jAtA. abho6= punaH punaratizayena hastau dhAvasi =prakSAlayasi yAvat sthAnaM vA zayyAM vA svAdhyAyabhUmiM vA jalenAbhyukSya cerasi' cetayasi sthAnAdikaM karomItyarthaH / tat-tammAt tvaM khalu he devAnupriye ! tat sthAnam ' Aloehi ' Alocaya, svAvicAraM prakAzayetyarthaH / yAvat 4 par3ivajjAhi ' pratipadyasva prAyazcittaM svIkuru ' ityarthaH / tataH khalu sA sukufear AryA ne usa sukumArikA oryA se kahA - ( evaM khalu devANuSpiyA ! ajje amhe samaNIo niggaMdhIo IriyAsamiyAo jAva baMbhacera dhAriNio, no khalu kappar3a amhaM sarIrabAusiyA hottae, tumaMca NaM ajje sarIravAsiyA abhikavaNaM 2 hatthe dhovesi, jAba cerasi ) he devA! hama AryAe~ nirgrantha zramaNiyAM haiN| IryA Adi pAMca sami tiyoMkA pAlana karanI haiN| naukoTi brahmacarya sahitako pAlana karatI haiM / ataH hama logoM ko apane zarIra ke saMskAra karane meM parAyaNa bananA kalpita nahIM haiM / he AyeM ! tuma zarIra saMskAra karane meM parAyaNa bana cukI ho / bAra 2 tuma hAthoM ko dhotI ho yAvat sthAna ko zayyA ko, aura svAdhyAya bhUmi ko pahile se hI pAnI se dhokara niyata karatI ho ( taM tumaM NaM devANuppie ! tassa ThANassa Aloehi, jAva parivajjAhi ) isa liye he devAnupriye ! tuma usa sthAna kI AlocanA karo- apane aticAroM ko prakAzita karo yAvat unakA prAyazcitta lo / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sukumAri mAyane A pramA udhuMThe - ( evaM khalu devANupiyA ! ajje amhe samaNIo niggaMdhIo IriyAsamiyAo jAba gaMbhace dhAriNio ko khalu kappai amhe sarIravA usiyAe hottae, tumaM ca NaM ajje sarIrabAusiyA, abhikaraNaM 2 hatthe dhovesi jA caesi ) devAnupriye ! ame maryAyo nirbhaya shrmNIe chIe, iryAM vagere pAMca samitienuM ame pAlana karIe chI, navakoTithI brahmaca mahAvrata dhAraNa karIe chIe. edhI peAtAnA zarIranA saskAra karavA e ApaNA mATe ceAgya gaNAya naRsi. huM Arya ! tame zarIranA saskAramAM parAyaNa banI cUkI che. tame vAraMvAra hAthe ne dhue che. yAvat sthAnane, zayyAne ane svAdhyAyabhUmine pahelethI ja pANIthI dheIne nakkI karI le che. ( taM tumaM NaM devAdhie ! tarasa ThANassa Aloehi, jAva paDivajjAhi ) saMdhI For Private and Personal Use Only
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 249 mAtAdharmakathAjasace mArikA AryA gopAlikAnAmAryANAmetamartha 'no ADhAi' nAdriyate, no parijAnIte tadvacane dhyAna na dadAti, / anAdriyamANA anAdaraM kurvatI, aparijAnAnA-dhyAnamadadAnA viharati Aste / tataH khalu tAH gopAlikA AryAH sukumArikAmAryAmabhIkSNaM-punaH punarabhihIlanti khasanti nindanti yAvat paribhavanti / abhIkSNaM punaH punaH, ' eyamadvaM' patamartham uktamaya zarIrazobhAkaraNajalapakSepAdikaM nivArayanti pratiSedhayanti / tataH khalu 'tIe' tasyAH sukumArikAyAH zramaNIbhirnigranthIbhiH hIlyamAnAyA yAvad vAryamANAyA ayametapaH vakSyamANasvarUpaH AdhyAtmiko yAvanmanogataH saMkalpo-ricAra samupadyata-bhAdu(taeNaM sA sUmAliyA govAliyAgaM ajANaM egASTuM mo ADhAi, no parijAgAi, aNAhAgamANI, aparijANamANI, viharai) sukumArikA AryA ne go pAlikA Ayau ke isa kathana rUpa artha ko Adara kI dRSTi se nahIM dekhA. unake vacanoM para usane kucha bhI dhyAna nahIM diyaa| isa taraha bAle vacanoM kA anAdara aura una para dhyAna nahIM detI huI vaha rahane lagI (taeNaM tAo ajjAo sUmAliyaM ajja abhivaNaM 2 eyaraTuM nivAreti, taeNaM tIse sUmAliyAe samI inigaMthIhiM hIlijAe jAva vArijjamANIe imeyArUve ajjhathie jAna sanupajjisthA / isa ke pazcAt una gopAli kA AryA ne usa sukumArikA AryA kI dhAra 2 avahelanA kI, usa para ve gussA bhI huI usakI niMdA bhI kI gAvat usakA tiraskAra bhI kiyaa| bAra 2 use zarIra kI zobhA karane se aura jala kA siMcana karane se rokaa| taba use isa prakAra kA he devAnupriye! tame te sthAnanI AcanA kare-pitAnA aticArane prakA zita 42 // yAvatU nA mATe prAyazcitta 421. (taeNaM sA sumAliyA govAliyANaM anANaM eyama, no ADhAi, no parijANaHi, aNAdAyamANI, aparijANamANI, vihAi) subhAri sAryA gopaal| mAryAna mA 4thana35 205ne mA62 daSTithI joyo nahi, temanAM vacano upara teNe kaMI paNa vicAra karyo nahi. A rIte temanA vacano anAdara ane te pratye bedarakAra thaIne te pitAno 1mata 5.2 42 // al. ( taeNaM tAo ajjAo sUmAliyaM ajja abhikkhaNaM 2 eyamaTuM nivAre ti, naeNaM tIse sUmAliyAe samaNIhi niggaMdhIhi hIlijjamANIya jAva vArijjamANIe imeyArUve ajjathie jAva samuppanjitthA) yA25chI te ge pAlikA AryAe te sukumArikA AryAnI vAraMvAra avahelanA karI, tenI tarapha temaNe gusso paNa batAvyo, tenI niMdA karI yAvattene tiraskAra paNa karyo. tene vAraMvAra zarIrane zobhAvavA badala temaja jaLanuM siMcana karavA badala For Private and Personal Use Only
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 sukumArikAcaritavarNanam . 249 bhUtaH, yadA-yAvat kAlaM khalu ahamagAravAsamadhye vasAmi, tadA tAvat kAlaM khallahaM ' appavasA' AtmavazA svAdhInA Asam , yadA khalvahaM muNDA bhUtvA pravrajitA tadA khalvahaM paravazA parAdhInA jAtA / 'pubdhi ' purA pUrvasmin kAle ca khalu ' mamaM mAM zramaNyaH 'ADhAyaMti ' 2 Adriyante, tathA parijAnanti, idAnI no Adriyante no parijAnanti, 'taM' tat=tasmAt zreyaH khalu mama kalye prAdurbhUta prabhAtayAM rajanyAM yAvajjvalati sUrye abhyudgate gopAlikAnAmAryANAmantikAt pratiniSkramya 'pADieka' pArthakyaM pArthakyAzrayaM pRthagbhUtam anyamityarthaH ' uvayaha AdhyAtmika yAvat manogata saMkalpa utpanna huA-(jayANaM amhaM AgAravAsamajjhe vasAmi tayANaM ahaM appavasA jayANaM ahaM muMDe bhavittA pavvayA tayANaM ahaM paravasA, puci ca NaM mamaM samaNIo ADhAyaMti, iyANi No Ar3hati 2 taM seyaM khalu mama kallaM pougovAliyANaM aMtiyAo paDinikvamittA paDiekkaM uvassayaM upasaMpajjittANaM viharittae tti kaTu evaM saMpehei ) jaba taka meM ghara meM rahI taba taka svAdhIna rahI-aura aba jaba se muMDita hokara pravrajita huI hU~ taba se parAdhIna bana rahI huuN| pahile ye zramaNiyAM merA Adara karatI thIM-merI bAta mAnatI thI parantu abato koI bhI na merA Adara karatI hai-aura na merI bAta hI mAnatI hai| isa liye mujhe aba yahI ucita hogA ki maiM dUsare dina jaba prAtaH kAla hone para sUrya prakAza se camakane lagetaba maiM gopAliko AryAke pAsa se nikala kara kisI dUsare bhinna upA. roka Teka karI. tyAre tene A jAtane AdhyAtmika yAvatuM mane gana saMkalpa savya ( jayANaM amha AgAravAsamajhe vasAmi tayANaM aha appavasA jayANaM aha muMDe bhavittA pavvaiyA tayANaM ahaM paravasA puTiva ca NaM mama samaNIo ADhAyaMti, iyANi No Adati 2 taseyaM khalu mama pAu0 govAliyANa aMtiyAo paDinikkhamitto paDikkaM uvassayaM uvasaMpajjittANa viharittae tti kaTu evaM saMpehei) yAM sudhI hu~ gharamA 2DI tyA sudhI svAdhIna rahI 5 nyArathI muMDita thaIne pravrajIta thaI chuM tyArathI parAdhIna thaI gaI chuM. pahelAM A amaNIe mAre Adara karatI hatI. mArI vAta mAnatI hatI paNa atyAre te kaI paNa mAro Adara nathI karatuM ane mArI vAta paNa mAnatuM nathI. tethI mAre mATe e ja ucita che ke bIje divase savAre sUrya udaya pAmatAM ja huM gopAlikA AryAnI pAsethI nIkaLIne keI bIjA upAzraye jatI 29. 20 tana ta viyA2 ye (saMhitA) viyA2 4zane ta ( kallapA0 kA 32 For Private and Personal Use Only
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 250 jJAtAdharmakathAsUtre svayaM ' upAzrayam upasaMpadya vihartumitikRtvA evaM saMprekSya kalye prAdurbhUtaprabhAtAyAM rajanyAM yAvajvalatisUrye udite ti gopAlikAnAmAryANAmantikAt pratiniSkrAmati, pratiniSkramya ' pADieka' ' prArthakyaM - pRthagbhUtamanyamupAzrayamupasaMpadya khalu viharati Aste sma / tataH khalu tA sukumArikA AryA ' aNohaTTiyA ' anaSpaghaTTikA apavArakarahitA - ucchkhalA avinayavatIti yAvat ' anivAriyA ' anivAryA durnivArA ' sacchaMdama svacchandamatiH- cAritradharmAnurodharahitabhAvA, abhIkSNaM punaH punaIsto dhArati prakSAlayati yAvat sthAnaM vA zayyAM vA naiSedhikIM vA jalenAbhyukSya cetayati sthAnAdika' karotItyarthaH / tatrApi ca khala pArzvasthA, pArzvasyavihAriNI, 1 1 zraya me calI jAU~ isa prakAra kA usane vicAra kiyA ( saMpehitA ) aisA vicAra karake (kallaM pA0 govAliyANaM ajjANaM ) dUsare hI dina prAtaH kAla jaba sUryodaya ho gayA taba vaha gopAlikA AryA ke ( aMtiyAo) pAsa se ( paDinikkhamittA) nikala kara (eDieki) bhinna dUsare (ussa) upAzraya ko ( uvasaMpajjittANaM viharai ) prAptakara vahAM rahane lagI- arthAt dUsare upAzraya meM calI aaii| (eNaM sA sUmAliyA ajjA aNohaTTiyA anivAriyA sacchaMdamaI abhikkhaNaM abhikkhaNaM hatthe dhovei jAva ceei) vahAM vaha sukumArikA AryA vinA kisI roka Toka ke svacchaMda banakara rahane lagagaI / vahA~ use koI rokane vAlA rahA nahIM-so jo mana meM AyA vaha karane lagagaI - isa taraha vaha cAritra dharma ke bhAva se rahita bana gaI / bAra 2 apane hAthoM ko dhotI yAvat sthAna, zayyA, aura svAdhyAya ko bhUmi ko dhokara vahAM govAliyANaM jANaM ) jIne hivase savAre nyAre sUrya udaya pAbhyo yAre te Sulan mill (sifaqizit) vual (qfefazofaai) <
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtaSiNI TIkA a0 16 sukumArikAcaritavarNanam 251 avasannA, abasannaviTAriNI, kuzIlA kuzIlavihAriNI, saMsaktA, saMsaktavihAriNI, bahuni varSANi zrAmaNyaya paryAyaM pAlayati, pAlayitvA ardhamAsikyA saMlekhanayA tasya sthAnasyA'nAlociA apratikrAntA kAlamAse kAlaM kRtvA, IzAne kalpe'nyata. masmin vimAne mAthuryAdi vAcanAsamaye AcAryANAM vimAnasaMkhyAyA vismaraNena nizcayAbhAvAdanyatamasminnityuktam , devagaNikata yA utpnnaa| taukAsAM devInAM navapalyopamAni sthitiH prajJaptA / / mU. 15 / / apanA sthAna niyata karatI / isa prakAra (tattha viya NaM pAsatthA pAsastha vihArI, osAmA omaNNavihArI kusIlAra maMsattAra bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAucAi ) vahAM usa sukumArikA ne pArzvasthA pArthastha vihoriNI, avamannA, avasanna vihAriNI,kuzIlo,kuzIla vihAriNI, saMsaktA, saMsakta vihAriNI banakara aneka varSoM taka zrAmaNya paryAya kA pAlana kiyA ( pAuNittA amAsiyAe) pAlana karake vaha ardhamAsa kI saMlekhnA dhAraNa kara ( kAlabhota ) apanI mRtyu ke avasara ( kAlaM kiccA ) para marI-so marakara ( aNAloiya apaDikkatA) apane pApoM kI anAlocanA karane se vaha pratikrAnta nahIM bana sakane ke kAraNa ( IsANe kappe ) IzAnakalpa meM ( aNNa yaraMsi vimANaMsi ) kisI eka vimAna meM ( devagaNiyattAe uvavaNNA) devagaNikA ke rUpa meM utpanna huii| (tatthegajhyANaM devINaM navapaliovamAiM ThiI paNNattA, tatthaNaM sUmAliyAe devIe nava paliovabhAI Thii paNNattA ) vahAM kinika deviyoM bhArIta (tatya vitha NaM pAsatthA pAsatyavihArI osaNNA osaNNavihArI kusIlA'saMsattA 2 bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNai ) tyAM te su. mArikAe pArtharathA, pArzvastha vihAriNI, avasannA, avasana vihAriNI, kuzIlA, kuzIla vihAriNI, saMsakatA, saMsakata vihAriNI thaIne ghaNAM varSo sudhI zrAma95 5 ranu pAsa yu . ( pAuNittA addhamAsiyAe ) pAna 4rIne te mamAsinI samanA dhAraNa 4rIne ( kAlamAse ) potAnA mRtyu Ne ( kAlakiccA ) te bharaNa pAbhI. mane bhae pAmIna (aNAloiya apaDikatA) pitAnA pApanI AlocanA na karavAthI pratikAMta na banI zakavAnA kAraNe te ( IsANe kApe) 4zAna 485i ( aNNayara si vimANaMsi ) 353 vibhA. namA ( devagaNiyattAe uvavaNNA) devAnA 35i orma pAbhI. ( tatthe gaiyANaM devI NaM navapaliovamAiM ThiI paNNattA, tatthaNaM sUmAliyAe devIe nava palibhovamAI ThiI paNNattA) tyAM sI tuvAmAnI sthiti na pakSyApananI . For Private and Personal Use Only
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 252 baathaamukh - mUlam-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbuddIve bhArahe vAse paMcAlesu jaNavaesu kaMpillapure nAmaM nayare hotthA, vanao tattha NaM duvae nAmaM rAyA hotthA, vannao, tassa NaM culaNIdevI dhadvajjuNe kumAre jubarAyA, taeNaM sA sUmAliyAdevI tAo devaloyAo AukkhaeNaM jAva caittA iheva jaMbuddIve hIve bhArahe vAse paMcAlesu jaNavaesu kaMpillapure nayare dupayasta raNo culajIe devIe kuJchisi dAriyattAe paccAyAyA, taeNaM sA culaNIdevI navaNhaM mAsANaM jAva dAriyaM payAyA, taeNaM sA tIse dAriyAe nibattabArasAhiyAe imaM eyArUvaM goNaM guNaNipphaNNaM nAmadhenaM jamhANaM esa dAriyA duvayassa raNNo dhUyA culaNIe devIe attayA taM hou NaM amhaM imIse dAriyAe nAmadhijje dovaI, taeNaM tIle ammApiyaro imaM eyArUvaM guNNaM guNanipphannaM nAmadhenaM kariti dobaI, taeNaM sA dobaI dAriyA paMca dhAipariggahiyA jAva girikaMdaramallINa iva caMpagalayA nivAyakI sthiti nau palyopama kI kahI gaI hai-so isa sukumArikAdevI kI vahAM nau palyopama kI sthiti huii| yahAM jo" kisI eka vimAna meM " aisA anizcayAtmaka padaAyo hai usakA tAtparya yaha hai ki mAdhuryAdivAcanA ke samaya meM AcAryoM ko vimAna saMkhyA kA vismaraNa ho jAne se usakA nizcaya nahIM rahA / ataH aisA kahA gayA hai / sU0 15 // vAmAM AvI che te te sukumArikA devInI paNa tyAM navapalyopamanI sthiti thaI. ahIM je "keI eka vimAnamAM" A jAtanuM anizcayAtmaka pada AvyuM che tenuM kAraNa A pramANe che ke mAthuryAdi vAcanAnA samaye AcAryone vimAna saMkhyAnuM vismaraNa thaI javAthI te viSe nizcaya rahyuM nahi. ethI A pramANe kahevAmAM AvyuM che. e sUtra 15 che For Private and Personal Use Only
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagarAdharmAmRtavarSiNI TIkA0 a0 16 draupadIcaritavarNanam 253 nivAghAyaMsisuhaMsuheNaM privddddaa| taeNaM sA dovaI rAyavarakannA ummukkabAlabhAvA jAva ukiTTasarIrA jAyA jAvi hotthA,taeNaM taM dovaiM rAyavarakannaM aNNayA kayAI aMteuriyAo pahAyaM jAva vibhUsiyaM kareMti karittA duvayasta raNNo pAevaMdiuM pesaMti taeNaM sA dovaiM rAya0 jeNeva rAyA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA duvayassa raNNo pAyagahaNaM karei, taeNaM se duvae rAyA dovaI dAriyaM aMke nivesei nivesittA dobaie rAyavarakannAe rUveNa ya jovaNeNa ya lAvaNeNa ya jAyavimhae dovaI rAyavarakannaM evaM vayAsI- jassa NaM ahaM puttA! rAyassa vA juvarAyassa vA bhAriyattAe sayameva dalaissAmi tattha NaM tumaM suhiyA vA dukkhiyA vA bhavijjAsi, taeNaM mama jAvajIvAe hiyayaDAhe bhavissai, taM NaM ahaM tava puttA ! ajjayAe sayaMvaraM virayAmi, ajjayAe gaM tumaM diNNasayaMvarA jaNaM tumaM sayameva rAyaM vA juvarAyaM vA varehisi se gaM tava bhattAre bhavissai tikaTu tAhiM iTrAhi jAva AsAsei AsAsittA paDivisajjei // sU0 16 // TIkA-' teNaM kAleNaM' ityAdi / tasmin kAle tasmin samaye ihaiva jambUdvIpe bhArate varSe pazcAleSu janapadeSu kAmpilyapuraM-kAmpilyapuranAmakaM nagara ' teNaM kATheNaM teNaM samaeNaM' ityAdi / TIkArtha-( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ) usa kAla aura usa samaya meM (iheva jaMbuddIve bhArahe vAse paMcAlesu jaNavaesu kaMpilapure nAma nayare hotthA ) isI jaMbUdIpa meM bhArata varSa meM pAMcAla janapada meM teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ityAdi sAtha-(teNaM kAleNaM teNaM samaeNa) te ANe bhane te samaye (iheva jaMbuddIve bhArahevAse paMcAlesu jaNavaesu kaMpillapure nAmaM nayare hotthA ) bhAdvIpamA bhArata varSamA pAMyA nabhAM piTyapura nAme nagara tu. (vannao) // nagaranuM varNana aupapAtika sUtramAM karavAmAM AvyuM che tyAMthI pAThakae jANI For Private and Personal Use Only
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 254 tAdharmakathAsUtre mAsIt, varNakaH=asya nagarasya varNanamopapAtikasUtrAd bodhyam / tatra khallu drupado nAma rAjA''sIt, cukanI nAmnI devI bhAryA'bhavat tasya putraH ' dhaTTajjuNe' dhRSTadyumno nAma kumAro yuvarAjo'bhavat / , tataH khalu sA sukumArikA devI tasmAd devalokAdAyuHkSayeNa yAvatvyuttrA iva jambUdvIpe dvIpe bhArate varSe paMcAleSu janapadeSu kAmpilyapure nagare drupadasya rAjJaH = culanyA devyAH kukSau dArikatayA = putrItvena ' paccAyAyA' pratyA yAtA=samutpannA / tataH khalu sA culanIdevI navAnAM mAsAnAM bahumatipUrNAnAM yAvaddArikAM putrIM jAtA = prajanitavatI / tataH khalu sA tasyA dArikAyA hifterpura nAma kA nagara thA / ( vannao ) isa nagara kA varNana aupapAtika sUtra maiM kiyA gayA hai so vahAM se jAna lenA cAhiye / (tattha NaM ducae nAmaM yA hotthA banAo nasma NaM culaNIdevI, ghaTTajjuNe kumAre juvarAyA, tapaNaM sA sUmAliyA devI tAo devaloyAo jAba caittA iva jaMbuddIce dIve, bhArahe vAse paMcAlekha jaNavara kaMpielapure nagare vassa raNNo culaNIe devIe kucchisi dAriyatApa paccAmAyA ) vahAM ke rAjAkA nAma drupada thaa| rojAkA varNana bhI pahile jaisA hI jAnanA cAhiye / isa kI rAnI kA nAma culanIdevI thA / kumAra kA nAma dhRSTadyumna thA - yaha yuvarAja thA / vaha sukumArikA AryA kA jIva usa dUsare IzAna devaloka se Ayu Adi kSaya ho jAne ke kAraNa cakkara isI jaMbUdvIpa nAma ke dvIpa meM bharata kSetra meM, pAMcAla janapada meM kAMpilyapura nagara meM drupada rAjA kI culanIdevI kI kukSi meM putrI rUpase avatarita huA / (taeNaM sA culaNIdevI navaNhaM mAsANaM jAva bedhuM ho. ( tattha NaM duvae nAmaM rAyA hotthA, vannao, tassaNaM culaNI devI dhajjuNe kumAre, juvarAyA, taraNaM sA sUmAliyA devI tAo devaloyAo A BaNaM jAva caitA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse paMcAlesu jaNavaesa kaMpilla pure nayare duvayassa raNNo curaNIe devIe kucchisi dAyittAt pactrAyAyA ) tyAMnA rAjAnuM nAma drupada hatuM. rAjAnuM varNana paNa aupAtika sUtramAM varNita koNika rAjAnI jemaja jANI levuM joie. tenI rANInuM nAma culanI devI hatuM. tenA putranuM nAma dhRSTadyumna hatuM. dhRSTadyumna yuvarAja hatA, sukumArikA AryAne jIva te bIjA devaleAkathI Ayu vagere kSaya thavA badala cIne Aja jabudrIpa nAmanA dvIpamAM, bharata kSetramAM, pAMcAlya janapadamAM, kAMpilyapura nagaramAM drupada zantanI yuddhanI devInA G42mAM putrI 3ye avatarita thaye. ( ta evaM sA cuLaNI For Private and Personal Use Only
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtaSiNI TI0 ma0 16 draupadIcaritavarNanam 255 'nibattavArasAhiyAe ' nivRttadvAdazAhikAyAM-dvAdaze'hani saMprApte idametadrUpaM nAma kRtavatI yasmAt khalu eSA dArikA drupadasya rAjJo ' dhRyA ' duhitA-putrI culanyA devyA ' attiyA' AtmajA=aGgajAtA, tasmAd bhavatu khalvasmAkamasyA dArikAyA nAmadheyaM draupadI ' iti / tataH khalu tasyA abApitarau isametadrUpaM goNaM guNamApta guNaniSpanna-guNasaMpannaM, nAmadheyaM kurutH| tataH sA draupadI dArikA paJcadhAtrIbhiryAvad girikandaramAlIne campakalatA nirvAtaniryAghAte sukhamukhena parivardhate sm| dAriyaM payAyA taeNaM sA tIse dAriyAe nivvattabArasAhiyAe imaM eyA rUvaM goNaM guNaNiphaNaM nAmadhejjaM jamhANaM esa dAriyA duvayassa raNo dhUyA culaNIe devIe attayA taM houNaM-amhaM imIse dAriyAe nAmadhijje dovaI ) garbha ke jagha nau mAsa acchI taraha samApta ho cuke tatha culanIdevI ne eka putrI ko janma diyaa| putrI ko utpanna hue 12 vAM dina lagA-taba culanI mAtAne usakA isa rUpa se guNaniSpanna nAmarakkhA kyoM ki yaha drupadarAjA kI putrI hai aura mujha culanI ke udara se utpanna huI hai-isaliye isa hamArI kanyA ko nAma drupadI raho isa taraha ke vicAra se ( tIse ammA piyaro) mAtA pitA ne usakA (ima eyArUvaM guNNaM guNanippannaM nAmavejja kariti dobaI ) isa taraha kA guNaniSpanna nAma draupadI rakha diyA / ( taeNaM ) isake bAda-( sA dovaI dAriyA paMcadhAi pariggahiyA jAva girikaMdaramallINaiva caMpagalayA nivAyanivvAghAyaMsi suhaM suheNaM parivaDha ) vaha draupadI dArikA pAMca dhAya mAtAoM se yukta devI navaNha mAsANaM jAva doriyaM payAyA taeNaM sA tIse dAriyAe nivvattabArasAhiyAe imaM eyArUvaM goNa guNaNipphavaNNa nAmadhejja jammANaM ema dAriyA duvayassa raNNo dhUyA cUlaNIe devIe attayA taM houNa amha imI se dAriyAe nAmadhijje dovaI ) galanA nabhAsa nyAre sapaNe samAsa yA tyAre lanI devIe eka putrIne janma Apyo. putrInA janma pachI jyAre agi. cAra divasa pUrA thayA ane bArame divasa zarU thayuM tyAre culanI mAtAe vicAra karyo ke dupada rAjAnI A kanyAputrI che ane mArA garbhathI janma pAmI che. A pramANe AnuM nAma draupadI rAkhIe te sAruM Ama vicArIne (tIle ammApiyaro) mAtApitA (imaM eyArUvaM guNNa guNaniSpanna nAma gheja kariti dovaI ) // zate te nyAnuM guNa niyanna nAma draupaTTI pAuyu. ( taeNa') tyA250I ( sA dovaI dAriyA paMcadhAiriggahiyA jAva girikaMdara mallINa iva capagalayA nivAyanivvAdhAyaMsi suha suheNa parivaDDhei) draupadI For Private and Personal Use Only
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAsUtre tataH khalu sA draupadI rAjavarakanyA unmuktabAlabhAvA yAvad uskRSTA, utkRSTazarIrA jAtA cApyabhavat / tataH khalu tAM draupadI rAjavarakanyAmanyadA kadAcid 'aMte uriyAo' AntaH purikyaH antaH puravartinyaH striyaH snAtAM yAvat-vastrAkaMkAravibhUSitAM kurvanti kRtvA drupadasya rAjJaH pAdau vandituM 'pesaMti ' preSayanti, tataH khalu sA draupadI rAjavarakanyA yatraiva drupado rAjA tatraivopAgacchati, upAgatya drupadasya rAjJaH pAdagrahaNaM karoti, tataH khalu sa drupado rAjA draupadI dArikAmaGke hokara isa taraha palane puSane lagI ki jisa taraha giri kI kaMdarA ke pradezameM utpanna huI caMpakalatA vAta rahita nirupadrava sthAna meM Ananda ke sAtha palatI puSatI hai / (taeNaM sA dovaI rAyavarakanA ummukkabAlabhAvA, jAva ukkiTThasarIrA jAyA yAvi hosthA, taeNaM taM dovaiM rAyaparakannaM aNNayA kayAI aMte uriyAo hAyaM jAva vibhUsiyaM kareMti, karittA duvayassa rapaNo pAe vaMdiuM pesaMti ) vaha rAjavara kanyA draupadI pAlabhAva rahita hokara java yauvana avasthA vAlI ho cukI taba isa ke zarIra meM lAvaNya kI camaka se viSaya saundarya A gayA-ata: usa samaya yaha vizeSarUpa se utkRSTa zarIra vAlI banagaI / kisI eka dina kI bAta hai ki aMtaH pura ko striyoM ne draupadI ko snAna karAkara yAvat ghastrAlaMkAra se vibhUSita kiyA-aura vibhUSita kara ke drupada rAjA kI caraNa vaMdanA karane ke liye bheja diyA (taeNaM sA dovai rAya0 jeNeva duvae rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchitA, duvayassa rago pAyagrahaNa karei, dArikA pAMca dhAyamAtAethI yukta thaIne A pramANe lAlita pAlita thavA mAMDI jemake parvatanI kaMdarAnA pradezamAM utpanna thayelI caMpakalatA nirvAta, ni35dra sthAnamA sumethI merI yatI na DAya ! (.eNa sA dobaI rAyavara. kannA ummukkabAlabhAvA jAva ukidusarIrA jAyA yAvi hotyA, taeNaM tadovaI rAyavarakannaM aNNayA kayAI ate uriyAo vhAya jAva vibhUsiya kareM ti karitA duvayassa raNo pAe vaMdira pesati) te 20412 :nyA, draupadI bhayapaNa paTApAna jyAre yuvAvasthA saMpanna thaI gaI tyAre tenA zarIramAM lAvayanA camakathI savizeSa sauda dviIpI uThayuM. tethI te vakhate te vizeSa rUpathI utkRSTa zarIravALI thaI gaI hatI. keI eka divasanI vAta che ke raNavAsanI strIoe draupadIne snAna karAvyuM yAvat vastrAlaMkArothI vibhUSita karI ane vibhUSita karIne 256 2rAnI ya29 ! 42 // bhATe bhasI . (taeNa' mA dovai rAya. jeNeva duvae rAyA teNeba uvAgacchai, uvAgacchittA, duvayassa raNNo pAyaggahaNaM karei, taeNa For Private and Personal Use Only
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcaritavarNanam 257 nivezayati, nivezya draupadyA rAjavarakanyAyA rUpeNa ca yauvanena ca lAvaNyena ca ' jAyavihmae ' jAtavismayaH = Azcarya prAptaH sa drupado draupadIM rAjavarakanyA mevamavAdIt - he putra ! yasya khalu ahaM rAjJo vA yuvarAjasya vA bhAryAtvena svayameva dAsyAmi, tatra khalu tvaM sukhitA vA duHkhitA vA bhaviSyasi tataH khalu mama jAtra jIvAe ' yAvajjIvaM ' hiyayaDA he ' hRdayadAha: - manoduHkhaM bhaviSyati / " taeNa se dubae rAyA dovaI dAriyaM aMke niveseha, nivesittA, dovaIe rAyavara kanAe ruveNa ya jonvaNeNa ya lAvaNNeNa ya jAyabimhae dovaI, rAyavara kannaM evaM vayAsI) so vaha rAjavara kanyA draupadI jahAM dupada rAjA thA vahAM aaii| vahAM Akara usane vaMdanA karane ke liye drupada rAjA ke jyoMhI donoM pairoM ko pakar3o ki itane meM usa dupada rAjAne usa draupadI dArikA ko apanI goda meM baiThA liyaa| draupadI ke baiThate hI vaha rAjA usa rAjavara kanyA draupadI ke rUpa, yauvana aura lAvaNya se vizeSa vismita huA - sovismita hokara usane usa rAjavara kanyA draupadI se isa prakAra kahA - ( jassa NaM ahaM putto ! rAyassa vA juvarIyassa vA bhAriyattAe sayameva dalaissAmi, tattha NaM tumaM suhiyA vA dukkhiyAtrA bhavi jAsi taraNaM mama jAva jIvAe hiyavaDAhe bhavissaha ) he putri | maiM svayaM tumheM jisa rAjA ko athavA yuvarAja ko bhAryA ke rUpa meM dUMgA vahAM tuma sukhI aura duHkhI donoM bhI ho sakatI ho| to isase mujhe yAvajjIva hRdaya dAha - mAnasika duHkha rahegA / ( taM NaM ahaM puttA 1 se duvae rAyA dovaI dAriyAM ake nivesei, nivesittA, dovaIe rAyavarakannAe ruveNa ya jovvaNeNa ya lAvaNNeNa ya jAyavimhae dovaI rAyavarakanna evaM vayAsI) te rAjavara kanyA draupadI jyAM rAjA drupada hatA tyAM gaI. tyAM jaine teNe drupada rAjAne vaMdana karavA mATe ane pageA pakaDayA tyAre teoe draupadI dvArikAne peAtAnA kheALAmAM besADI draupadI jyAre kheALAmAM besI gaI tyAre rAjA te rAjavara kanyA draupadInA rUpa, yauvana ane lAvaNyathI savizeSa vismita thayA ane vismita thaine teNe te rAjavara kanyA draupadIne A pramANe kahyuM-- ( jassa NaM ahaM puttA ! rAyasva vA juvarAyassa vA bhArittAe savameva dalaissAmi, tattha tumaM suhiyA vA dukhiyA vA bhavijjAsi tapaNaM mama jAva jIvAe hiyayodde bhavissai ) De putri ! huM tane ? rAmane haiM yuvarAnane lAyanA 3SabhAM ApIza tyAM tuM sukhI paNa thaI zake tema che ane duHkhI paNa. tethI mane kSA 33 For Private and Personal Use Only
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 258 jJAtAdharmakathAGgasUtre 6 , " = tattasmAt khalvahaM he putra ! tava ' ajjayAe ' adyatayA - eSu divaseSu alpeSu dineSu ityarthaH svayaMvaraM varayAmi - kArayAmi adyatayA svalpadivaseSveva khalu svaM diNNasavarA dattasvayaMvarA - viyate iti varaH kanyayA svayaM hRtaH svayaMvaraH, sa dattaH kanyAyAH pitrAdinA yasyai dattasvayaMvarA bhaviSyatIti bhAvaH / 'dattasvayaMbarA' ittipadaM vyAcakSANaH kathayati- 'jaMNNaM tumaM' ityAdi / yaM khalu tvaM svayameva rA jAnaM vA yuvarAjaM vA variSyasi sa khalu tatra bhartA bhaviSyati' itikRtvA ityusAbhiriSTAbhiryAvadvAgbhirAzvAsayati, AzvAsya prativisarjayati / / mR016 | mUlam - taNaM se duvae rAyA dUyaM sadAvei sadAvittA evaM vayAsI - gaccha NaM tumaM devANuppiyA ! bAravaI nayariM tattha NaM tumaM kaNhaM vAsudevaM samudavijayapAmokkhe dasa dasAre baladevapAmukkhe paMcamahAvIre ugga seNapAmokkhe solasarAya sahasse pajjuNNapAmukkhAo adhuTThAo kumArakoDIo saMbamokhAo kvA ajjayAe sayaMvaraM virayAmi, ajjayAe NaM tumaM diSNa sayaMvarA jaNNaM tumaM sayameva rAyaM vA juvarAyaM vA barehisi se NaM taba bhattAre bhavissai ti kaTTu tAhi idvAhi jAva AsAsei, asA sittA paDivisajjeha ) isa liye he putra ! maiM thor3e hI dinoM meM tumhArA svayaMvara karavAne vAlA hU~ / tuma ina dinoM meM dattasvayaMvarA ho jAogI, mo 'tuma jisa rAjAko yA yuvarAja ko apanI icchAnusAra varogI vahI terA bhartA ghana jAyagA / isa taraha kahakara rAjA ne apanI putrI ko iSTa Adi vizeSaNoM vAlI vANI se AzvAsita kiyA aura phira AzvAsita karake use vahA~ se bheja diyA ! sU0 16 // lavana paryanta du:ma thayA 2ze. ( ta NaM' ahaM puttA ! ajjayAe sayaMvara virayAmi, ajjayAe NaM tumaM diNNatrayaMvarA jaNNaM tumaM sayametra rAyaM vA juvarAyaM yA varehisI se NaM tatra bhattAre bhavissai, ti kaTTu tAhiM iTThAhiM jAva AsAsei AsAsittA paDivisajjei ) he putra ! thoDA divasobhAM huM tamArA bhATe svayaMvara karavAno chuM. tyAre tu svayaMvaramAM datta svayaMvarA thai jaze. je rAjA ke yuvarAjane tuM tArI pasaMdagI Apaze teja tArA pati thaze. A pramANe kahIne rAjAe pAtAnI putrIne iSTa vagere vizeSaNAthI yukta vane AzvAsanathI AgnyAsita karIne tene tyAMthI vidAya karI. // sUtra 16 / / va For Private and Personal Use Only
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 259 - anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcaritavarNanam sahi dusAhasIo vIraseNapAbhokkhAo ikkIsaM vIrapurisasAhasIo mahaseNapAmokkhAo chappannaM valavagasAhassIo anneya vahave rAIsaratalavaramADaMbiya koDuMbiya inbhasiTTiseNAitthavAhapabhiio karayalapariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM aMjali matthae kaTTu japaNaM vijaeNaM vaddhAvehi vaddhAvittA evaM vayAhi evaM khalu devANupiyA ! kaMpillapure nayare duvayassa raNNo dhUcAe cuhaNIe devIe antayAe ghaTTajjuNakumArassa bhagiNIe dovaIe rAyavarakaNNAe sayaMvare bhavissai taM NaM tumbhe devAzupiyA ! duvayaM rAvaM aNugiNhemANA akAlaparihINaM cena kaMpillapure nayare samosaraha, tapaNaM se dUe karayala jAva kaTTu duvayassa raNNo eyamahaM paDisurNeti paDiNittA jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA koDuMbiya purise sadAvei sadAvitta evaM vayAsI - vippAmeva bho devANupiyA ! ghAughaMTaM AsarahaM juttAmeva uvaTTaveha jAva ubaTuveMti, uvaTThavittA taeNa se dUe pahAe jAva alaMkAra0 sarIre cAugghaMTaM AsarahaM duruha duruhitA bahiM purisehiM sannaddha jAva gahiyA''uha paharaNehiM saddhi saMparibuDe kaMpillapuraM nayaraM majjhaM majjheNaM niggacchai paMcAlajaNavayassa majjhaM majjheNaM jeNeva desavaMte teNeva uvAgacchai, suraTTAjaNavayassa majjhamajjheNaM jeNeva bAravai nayarI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA bAravaI nayariM majjhaM majjheNaM aNupavisai aNupavisittA jeNeva kaNhassa vAsudevassa bAhiriyA For Private and Personal Use Only
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -- - 260 mAtAdharmakathAGgasUtra uvaTThANasAlA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA cAughaMTaM AsarahaM Thavei ThavittA rahAo paccoruhai paccoruhitA maNussavaggurAparikkhitte pAyavihAracAreNaM jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchai uvAgacchittA kaNhe vAsudeve samuddavijayapAmukkhe ya dasa dasAre jAva balavagasAhassIo karayala taM ceva jAva samosaraha / taeNaM se kaNhe vAsudeve tassa dUyassa aMtie eyama soccA nisamma haTTa jAva hiyaetaM dUyaM sakA i sammANei sammANittA paDivisajjei // sU0 17 // TIkA-'tae se ' ityAdi / tatastadanantaraM sa drupado rAjA dUta zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt-gaccha khalu tvaM he devAnupriya ! dvAravatI dvArakAM nagarIm , tatra khalu tvaM kRSNaM vAsudevaM, samudravijayapramukhAn daza dazAn,i baladevapramukhAn paJca mahAvIrAn , ugrasenapramukhAn SoDaza rAjasahastrANi, pradyumnapramukhAH arthacaturthIH kumArakoTIH pradyumnapramukhAn sArvatrikoTirAjakumArAn , sAmbapramukhAH paSTidurdAntasAhasrIH sAmbapramukhAn paSTisahasradurdAntAn , vIrasenapramukhAn ekaviMzativIrapuruSasAhasrIH vIrasenapramukhAn ekaviMzatisahasravIrapuruSAna , mahAsena 'taeNaM se duvae' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM se duvae rAyA dUyaM sadAveha, saddAvittA evaM vayAsI gaccha NaM tumaM devANuppiyA ! bAravaiM nayari-tatthaNaM tumaM kaNhaM vAsudevaM samu. ddavijaya pAmokkhe dasadasAre baladeva pAmokkhe paMcamahAvIre uggasena pAmokkhe solasarAyasahasse pajjuNNapAmokkhAo aduvAo kumArakor3Io saMbapAmokkhAo saTi duIta sAhassIo vIrasena pAmokkhAo ikkavIsaM 'taeNa se duvae' ityAdi 2010-(taeNa se duvae rAyA dUyaM sahAvei, sahAvittA evaM vayAsI-gaccha NaM tuma devANuppiyA ! voravaI nayari-tatthaNa tumaM kaNhaM vAsudevaMsamuda vijayapAmokkhe dasadasAre baladevapAmokkhe paMca mahAvIre uggasenapAmokkhe solasarAyasahasse pajjuNNapAmukkhAo adhur3hAo kumArakoDIo saMbapAmokkhAo saTThi duIta sAhassIo vIra sena pAmokkhAo ikatrIsaM vIrapurisasAhassIo mahasenapAmokkhAo chappana balava For Private and Personal Use Only
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org " anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcaritavarNanam mamukhAH SaTpaJcAzat balavatsAhasrI: = mahAsenamamukhAn paTpaJcAzatsahasramamitabalavato rAjJaH, anyAMzca bahUn rAjezvara talavaramADaMbikakauTumbikebhyazreSThi senApati sArthavahaprabhRtIn karatalaparigRhItaM dazanakhaM zira AvartamaJjaliM mastake kRtvA jayena vijayena =jaya vijayazabdena baddhAvehi ' vardhaya = abhinandaya vardhayitvA eva brUhi - he devAnupriyAH ! evaM khalu kAmpilyapure nagare bruvasya rAjJo duhituH putryAH, culanyA devyA AtmajAyAH dhRSTadyumna kumArasya bhaginyAH, draupadyA rAjavarakanyakAyA svayaMvIra purisasAhassI bho mahasenapAmokkhAo chappannaM balavagasAhassI o anneya bahave rAI saratalavara mAviyakoDuMbiya inbhaseTThise NAvaha satthavAhapabhiio karayalapariggahiyaM dasanahaM sirasAvattaM aMjali matthae kaTTu jaeNaM vijaeNaM vaddhAvehi vaddhAvittA evaM vayAhi ) isa drupada rAjAne apane eka dUta ko bulAyA aura bulAkara usase aisA kahA- devAnupriya ! tuma dvArakA nagarIko jAo vahA tuma kRSNa vAsudeva ko, samudra vijaya pramukha daza dazAhoM ko, baladeva pramukha pAMca mahAvIroM ko, ugrasena pramukha solaha hajAra rAjAoM ko pradyumna pramukha 3 || ) sADhe tIna karor3a rAjakumAroM ko 60 hajAra durdAnta sAmba pramukhoM ko 21 hajAra vIrasena pramukha vIroM ko 56 hajAra mahAsena pramukha baliSTha rAjAoM ko, tathA aura bhI aneka rAjezvara talavara, mADaMbika, kauTumbika, ibhya, zreSThI, senApati, sArthavAha AdikoM ko donoM apane hAthoM kI dazanakhoM vAlI aMjali banAkara aura use mastaka se ghumAkara namaskAra karanA tathA " jaya vijaya" zabdoccAraNa karate hue unheM dhAI denA- -unakA abhinandana karanA / badhAI dekara ke phira una se aisA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only 261 sAhasIo anya bahave rAIsara talavara mADaMbiya koDu' biyaivbhaseTThise NAvai saMtthavAha pabhiio karayala pariggahiyaM dasanaha sirasAvattaM aMjali matthae kaTTu japaNaM vija* eNa vaddhAvehi, vaddhAvittA evaM vamAhi ) tyArayachI duyaha rAmase potAnA bhe nUtane khelAvyeA ane khelAvIne tene kahyuM ke he devAnupriya ! tame dvArakA nagarImAM jAe, tyAM tame kRSNavAsudevane, khaLadeva pramukha pAMca mahAvIrAne, ugrasena pramukha sALa hajAra rAjAeAne, pradyumna pramukha sADA traNa karoDa rAjakumAreAne, 60 hajAra durdA tamAMma pramukhAne, 21 hajAra vIrasena pramukha vIrAne, 56 hajAra mahAsena pramukha baliSTha rAjAone temaja bIjA paNa badhA rAjezvara, tasavara, bhAMDaNa, maiTumiGa, lya, zreSThi, senApati, sArthavAha vagerene ghotAnA ane daza nakhAvALA hAtheAnI ajila khatAvIne tene mastake mUkIne namaskAra karo tathA * jaya vijaya' zabdoccAraNa karatAM badhAne tame abhinaMdita
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dura arma kathAsUtre varo bhaviSyati, tat = tasmAt khalu yUyaM he devAnupriyAH ! dupade rAjAnamanugRhNantaH 'akAlaparihINaM caiva ' kAlavilamvarahitameva kAmpilyapure nagare samavasarata, tataH khalu sa dUtaH karatala0 yAvat-aJjaliM mastake kRtvA drupadasya rAjJa etamartha pratizRNoti, pratizrutya yatraiva svakaM gRhaM tatraivopAgacchati upAgatya kauTumbika puruSAn zabdayati zabdayitvA evamavAdIt kSiprameva bho devAnupriyAH caturghaSTaM = ghaMTAcatuSTayayuktam azvarathaM yuktamevopasthApayata / yAvat - upasthApayanti / tataH khalu sa dUtaH kahanA - ( evaM khalu devANupiyA ! kaMpillapure nayare duvassaraNNo dhUyAe cullINIe devIe antayAe dhaTTajjuNakumArasma bhagiNIe dobaI rAgavara kaNNAe sayaMvare bhavissaha, taM NaM tumme devANupiyA ! duvarya rAyaM aNugivaDe mAgA akAlaparihINaM caiva kaMpillapure nagare samosaraha ) he devAnupriyoM ! kAMpilyapura nagara meM dupada rAjA kI putrI, culanI devI ko AtmajA, dhRSTadyumna kumAra kI bhaginI rAjavara kanyA draupadI kA svayaMvara honevAlA hai, isaliye he devAnupriyoM ! Apa loga dupada rAjAke Upara anugraha karake bahuta hI zIghra kaoNpilyapura nagara me pdhaareN| (taeNa se dUra karayala jAva kaTTu dubayassa raNNo eyasa paDisurNeti paDiNistA jeNeva lae gihe teNetra uvAgacchaha, uvAgacchittA koci purise sahAveha, saddAvittA evaM bayAsI vippAmeva bho devANupiyA ! nAuraghaMTa Asaraha juttAmeva ubaTTaveha jAva ubaTuveti ) dUtane dupada rAjA ke isa kathana ko donoM hAtha jor3akara svIkAra kara liyA / svIkAra karake phira karajo. abhinaMdita karyA bAda tame temene A pramANe vinaMtI karo ( veM khalu devANupiyA ! kaMpillapure nayare duvayassa raNNo dhUyAe cuhaNIe devIe attayAe dhaTTajjuNakumArasya bhagiNIe dovaIe rAyavarakaNNAe sayaMvare bhavirasaI, ta Na tubhedevANuniyA ! duvarya rAyaM aNuginchemANA akAlaparihINa ceva kaMpilla pure nayare samosaraha ) is hevAnupriyo ! yipura nagarabhAM druyaha zantanI putrI culanI devInI Atmaja, dhRSTadyumnakumAranI ahena rAjavara kanyA draupadInA svayaMvara thavAnA che. ethI huM dezanupriyA ! tame drupada rAjA upara kRpA karIne satyareAciya nagarabhAM padhAro. ( tapaNa se dUe karayala jAva kaTTu duvayassa raNo emaTThe paDaNeti, paDiNittA jeNeva sae giche teNeva utrAgacchai, uvAgacchattA koDuM biyapurise sahAvei, sahA vittA evaM vayAsI khippAmeva bho devA. zuppiyA ! cAuTa Asaraha juttAbheva ubaTUveha jAva ubaTuveMti ) dupaTa rAktanI AjJAne te baMne hAtha joDIne svIkArI lIdhI. svIkAra karyA bAda te jyAM For Private and Personal Use Only
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 draupadIcaritavarNanam 263 snAtaH yAvat-sarvAlaGkAravibhUSitazarIrazcaturghaNTamazvarathaM * duruhai' darohati-Aroiti / duruhya bahubhiH puruSaiH kIdRzaiH puruSairityAha-' sannaddha jAva gahiyA ' iti atra yAvacchabdenaivaM bodhyam-sabhadabaddhavammiyakavaehi, uppIliyasarAsanapaTTagehiM, piNaddhagevijjagabaddhAviddhavimalacaracindhapahi, gahiyA''uhaparaNehi iti / samaddhabaddhavarmitakavacaiH utpIr3itazarAsanapaTTakaiH, pinaddhauveyakabaddhabiddhavimalavaracita paTTaiH gRhItAyudhapraharaNaiH, sannaddhAH sajjIkutAH, baddhAH kazAbandhanena saMbaddhA, varmitAH aGga parihitAH kavacA yai ste sannaddhabaddhavarmitakavacAstaiH, tathA-utpIr3itazarAsanapaTTakaiH utpIDitAni-guNAropaNena vakrIkRtAni zarAsanapaTTakAni dhanuH prakANDAni yaiste utpIDitazarAsanapaTTakAH rajjvAropaNavakrIkRtadhanurdhAriNamtaiH, vaha jahAM apanA ghara thA vahAM aayaa| vahAM Akara usane kauTumbika puruSoM ko bulAyA bulAkara unase aisA kahA he devAnupriyoM! tuma loga zIghra hI cAra ghaMToM se yukta azvaratha ko ghor3e jotakara yahAM le aao| unhoMne AjJAnusAra aisA hI kiyaa| ve cAra ghaMTA vAle usa ratha meM ghor3e jotakara use vahAM le Aye (taeNaM se dUe pahAe jAva alaMkAra sarIre cAuracaMTa Asarahaduruhai, duruhittA bahahiM purisehiM sannAda jAva gahiyA''uhapaharaNehiM maddhiM : saMpagluiDe kaMpillapuranayaraM mAjhaM majjhe gaM niggacchai ) isa ke bAda dUtane snAna kiyA, yAvat apane zarIra ko samasta alaMkAroM se vibhUSita kiyaa| bAda meM vaha usa caturghaTa vAle azvaratha para savAra ho gyaa| usa ke sAtha sajAkara apane zarIra para kavaca pahira rakhA hai aisA aneka puruSa the jyApara yoga ko Aropita karane se vakrI bhUta huA dhanuSa jinake hAthoM meM haiM aise aneka dhanurdhArI pitAnuM ghara hatuM tyAM AvyuM. tyAM AvIne teNe kauTuMbika puruSane batAvyA ane bolAvIne temane kahyuM ke he devAnupriya! tame satvare cAra ghaMTaDIovALo azvaratha tarIne ahIM Ave, kauTuMbika purUSae temaja karyuM. cAra ghaMTaDIbhopaa tArIne tyai as mAvyA. (taeNa se dUe hAe jAva alaMkAra0 sarIre cAugghaTa Asaraha duruhai, duruhittA bahUhiM purisehiM sannaddha jAva gahiyA''uhapaharaNe hiM siddhiM saMparikhuDe kaMpillapuranayara majjhaM majheNa' niggacchai ) tyA26 te 2Ana 4thu yAvat pAtAnA zarIrane 5dhI andal alaMkArothI zaNagAryuM. tyArapachI te dUta caturghaTavALA azvaratha upara savAra thaI gayo. te dUtanI sAthe bakhatarathI susajaja thayelA ghaNA purU hatA. pratyaMcA upara bANuM caDhAvavAthI vakra thaI gayelA dhanuSa jemanA hAthamAM che For Private and Personal Use Only
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 264 jJAtAdharmakathAsU tathA - pinaddhayaiveyaka baddhAviddhavimalavaracihnapaTTe :- pinaddhAni - paridhRtAni graiveyakANi kaNThabhUSaNAni ye ste tathA, baddhaH = AropitaH saMyojitaH AviddhaH = mastakeparighRtaH vimalaH-svacchaH varaH cihnapaTTaH - svapakSabodhaka cihna : yaiste tathA, tato dvipadakarmadhArayaH tathA gRhItAyudhapraharaNaiH- AyudhAni atrANi, praharaNAni - zastrANi gRhItAni yaiste gRhItAyudhapraharaNA staiH sArdhaM saMparivRtaH kAmpilyapuraM nagaraM madhyamadhyena madhyamArgeNa nirgacchati, paJcAlajanapadasya madhyamadhyena yatraiva 'desappaMte ' dezaprAntaM - dezasImA tatraivopAgacchati, upAgatya 'suraTTAjaNavayassa ' saurASTra janapadasya madhyamadhyena yatraiva dvAravatI nagarI tatraivopAgacchati upAgatya dvAravatI nagarI madhyamadhyena anupavizati, anupravizya yacaitra kRSNasya vAsudevasya puruSa the, jinhoMne gale meM AbhUSaNoM ko pahirarakkhe haiM aura mastaka ke Upara svaccha, svapakSabodhaka cihna dhAraNa kiyA hai aise aneka vyakti the / tathA Ayudha evaM praharaNoM ko lekara aneka sainika jana isake AsapAsa ho kara cala rahe the / so vaha dUta ina saba ke sAtha 2 usa kAMpilyapura nagara ke bIcoMbIca se hokara nikalA / ( paMcAlajaNavayassa majjha majjheNaM jeNeva desa paMte teNeva uvAgacchai-suraTThA jaNavayassa majjhaM majjheNaM jeNeva bAracai nayarI teNeva uvAgaccha ) calate 2 vaha pAMcAla janapada ke bIcoMbIca se hotA huA jahAM para apane dezakI sImA kA anta thA vahAM AyA / vahAM Akara vaha saurASTra dezake bIcase nika latA huA jahAM dvArAvatI nagarI thI vahA~ AyA- ( uvAgacchito bArabaraM nayarIM majjha majjheNaM aNupavisaH, aNupavisittA jeNeva kaNhassa evA ghaNA dhaturA tenI sAthe hatA, jeoe gaLAmAM AbhUSaNA paherelAM ane mastaka upara svaccha svapakSa medhaka cihna paTA bAMdhI rAkhelA evA paNa aneka purUSA tenI sAthe hatA. Ayudha ane praharazeAne ucakIne paNa ghaNA sainika tenI mane khAjue cAlI rahyA hatA. A rIte te kRta tee badhAnI sAthe aMcisyapura nagaranI vayye thardhane nIDajyo. ( paMcAla aNavayassa majjha majjheNaM neNeva desa pate teNeva uvAgacchai suraTThA jaNavayassa majjha majjheNaM jeNeva dhAravai nayarI teNeva uvAgacchai ) Ama potAnI yAtrA pUrI urIne te ita pAMyAsa manapahanI vacceAvacca jyAM peAtAnA dezanI hada pUrI thatI hatI tyAM AvyA. tyAM AvIne te saurASTra dezanI vasthe dhAne nyAM dvArAvatI nagarI hutI tyAM mAgyo (uvAgacchittA bAravaI, nayariM bhajjhaM majjheNaM, aNupavisai, aNupavisittA jeNeva kaNhassa For Private and Personal Use Only
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI rIkA a0 16 draupadIvaritavarNanam 269 bAhirupasthAnazAlA-bhAsthAnamaNDapaH, dauMbopAgacchati, upAgatya cAturghaNTanazvarayaM sthApayati, sthApayitvA -- rahAo' sthAt ' pacoruhai ' pratyavarohati-pratyavatarati, pratyavarupa - manussavaggurAparivikhatte' manuSyavAgurAparikSipta manuSyasamUha parivRtaH, sa dataH pAdavihAracAreNa=pAdAbhyAM gamanena yauva kRSNavAsudevastatraivopAgacchati, upagasya kRSNaM vAsudevaM samudravijayapramukhAMzca dazadazAn iyAvat balavatsAhasrIH, paratalaparigRhItadazankhaM ziraAvarta mastake aJjaliM kRtvA evamavAdIta-taM cera' nadeva-atra pUrvoktameva varNanaM bodhyam yAvat-samavasarata vAsudevassa bAhiriyA uvaTThANa mAlA teNeva uvAgacchaha, ucAgacchittA cAughaMTaM AsarahaM Thave, TavittA rahAo paccoruhai, paccohittA maNussavaggurAparikkhitte pAyavihAracAreNa jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva udAgacchai ) vahAM Akara dvArAvatI nagarI meM bIcoMbIca ke mArga se hotA huA praviSTa ho kara vaha jahAM kRSNa vAsudeva kI bAhira meM upasthAnazAlA-sabhAmaMDapa thA vahAM gayA / vahAM pahuMcakara usane apane cAra ghaMTAvAle azvaratha ko khar3A kara diyaa| roka diyA-usake rukate hI vaha usase nIce utarA / utara kara vaha manuSyoM ke samUhase parikSita (yukta) ho kara paidala hI jahAM kRSNa vAsudeva the vahAM gayA / ( uvAgacchittA kaNhaM vAsudevasamuddavijayapAmukkhe ya dasa sAre jAva balavagasAhassIo karayala taM ceva jAva samosaraha ) vahAM jA karake usane kRSNa vAsudeva ko samudravijaya pramukha daza dazAoM ko yAvat mahAsena pramukha96, hajAra baliSTa rAjAoMko donoM hAthoM kI aMjalikara aura use mastaka para rakhakara devassa bAhiriyA udvANa lAlA teNe / uvArAnchai, uvAgacchittA cAughaMTe Asaraha Thavei, ThavittA rahAo paJcokahai. pacoruhittA maNussavaggurAparikkhitte pAya vihAracAreNa jeNeva RNhe vAsu ve teNeSa Agacchai ) tyo mAvIna te 21 vatI nagarInA madhyamA thaIne nagaramAM praviNa thaze ane tyArapachI te jyAM kRSNa-vAsudevanI bAhA uparathAnazALA-dIvAne Ama-(sabhA maMDapI hatI tyAM ga. tyAM pahoMcIne teNe pitAnA cAra ghaMTaDIovALA rathane Ubhe rAkhyo ane pite nIce utaryo. utaryA pachI te potAnA nokaro-sevakanI sAthe jyAM 40-vAmuDhe to tyAM gayA. (uvAgacchittA kaNha vAsudevasamuddavijayapAmukkhe ya dasa damAre jAva balavagasAhastoo karayala ta ceva jAva samosAha) tyAM jaIne teNe kRSNa-vAsudevane samudra vijaya pramukha dazAhane yAvatuM mahAsena pramukha 56 hajAra bali rAjAone baMne hAthanI aMjali batAvIne tene For Private and Personal Use Only
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 266 zAMtAdharmakathAGgasUtre iti paryantam , ayamartha:-kAmpilyapuranagare drupadasya rAjJaH putryA draupadyAH svayaMvaro bhaviSyati, tasmAd yUyaM drupadaM rAjAnamanugRhNantaH kAlavilambarahitaM kAmpilyapure nagare samAgaccha teti sa dUtaH proktavAn ' iti / tataH khalu sa kRSNo vAsudevastasya dUtasyAntike etamartha zrutvA nizamya hRSTatuSTaH yAvat-harSavazena visarpadahRdayastaM dRtaM satkArayati tathA saMmAnayati, satkArya samAnya prativisarjayati / / su017 / / mUlam-taeNaM se kaNhe vAsudeve koDubiyapurise sadAvei sadAvittA evaM vayAsI-gacchaha NaM tumaM devANuppiyA ! sabhAe suhammAe sAmudAiyaM bheriM tAlehi, taeNaM se koDuMbiyapurise kara yala jAva kaNhassa vAsudevassa eyamaDhe paDisuNei paDisuNittA namaskAra kiyaa| yahAM para 'evaM khalu devANuppiyA,' se lekara samosaraha "takakA pUrvokta pATha isake dvArA kahA gayA lagA lenA cAhiye-jisakA tAtparya yaha hai ki kAMpilyapura nagara meM drupada rAjA kI putrI draupadI kA svayaMvara hone vAlA hai so Apaloga drupada rAjA ke Upara kRpA kara ke usameM zIdhra pdhaareN| isa prakAra (taeNaM se kaNhe vAsudeve tassa dUyassa aMtie eyamaDhe soccA nisamma haTTa jAva hiyae taM yaM sakkArei sammANei sakkAritA sammANittA paDivisajjei) kRSNa vAsudeva ne usa dUta ke mukhase jaba isa samAcara ko sunA-to ve sunakara aura use hRdayameM dhAraNa kara bahuta hI adhika harSita evaM saMtuSTa hue| dUtakA unhoMne satkAra kiyA, sanmAna kiyaa| bAdameM use vahAM se visarjita kara diyaa|suu017|| bhasta bhUDIne na 124.2 4o. mI ' evaM khalu devANupiyA' thI samosaraha' sudhIne pATha DUta vaDe kahevAmAM Ave che ema samajI levuM joIe tenI matalaba e che ke kAMpilyapura nagaramAM kupada rAjAnI putrI draupadIno svayaMvara thavAne che to Apa sau drupada rAjA upara maherabAnI karIne temAM sAtvare 55.sa. mA zate ( taeNa se kAhe vAsudeve tassa dUyassa oNtie eyamalu socA nisamma hada jAva hiyae ta dUyaM sakkArei sammANei sakAritA sammANittA paDivisajjei) 01-vAsudeva itanA bhu5thI A MtanA sbhaayaa| sAmanyA tyAre sAMbhaLIne ane teone barAbara hRdayamAM dhAraNa karIne atyaMta harSita temaja saMtuSTa thaIne temaNe dUtane satkAra temaja sanmAna karyuM. tyArapachI temaNe dUtane vidAya karyo. e sUtra 17 ! For Private and Personal Use Only
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 267 anagAradharmAmRtaSiNo TI0 a0 16 draupadIyaritavarNanam jeNeva sabhAe suhammAe sAmudAiyA bherI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA sAmudAiyaM bheri mahayA mahayA sadeNaM tAlei taeNaM tAe sAmudAiyAe bherIe tAliyAe samAgIe samuddavijayapAmokkhA dasa dasArA jAva mahaseNapAmukkhAo chappaNNaM balavagasAhassIo pahAyA vibhUsiyA jahA vibhava. iDDisakArasamudaeNaM appegaiyA jAva pAyavihAracAreNaM jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA kara. yala jAva kaNhe vAsudeve jaeNaM vijaeNaM vaddhAvati, taeNa se kaNhe vAsudeve koDuMbiyapurise sadAvei sadAvittA evaM vayAsI-khippAmeva bho ! devANuppiyA ! abhisekkaM hasthirayaNaM paDikappeha hayagaya jAva paJcapiNaMti, taeNaMse kaNhe vAsudeve jeNeva majaNaghare teNeva uvAgacchai uvAgacchittA samuttajAlAkulAbhirAme jAva aMjaNagirikUDasannibhaM gayavaiM naravaI durUDhe, taeNaM se kaNhe vAsudeve samuddavijayapAmukkhehiM dasahiM dasArehiM jAva aNaMgaseNApAmukkhehiM aNegAhiM gaNiyAsAhassIhiM saddhiM saMparibuDe savviDDIe jAva raveNaM bAravainayariM majjhaM majjheNaM niggacchai niggacchittA suraTThAjaNavayassa majjhaM majjheNaM jeNeva desappaMte teNeva uvAgacchai uvAgacchittA paMcAlajaNavayassa majha majjheNaM jeNeva kaMpillapure nayare teNeva pahArettha gamaNAe // suu|| 18 // For Private and Personal Use Only
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 268 sAtAdharmakathAsUce TIkA-'taeNaM se ' ityAdi / tataH khalu sa kRSNo vAsudevaH kauTumbikapuruSa zabdayati, zabdayitvA evamavAdIda-gaccha khalu tvaM he devAnupriya ! sabhAyAM sudharmAyAM ' sAmudAiyaM ' sAmudAyiki bheri tADaya, tataH khalu sa kauTumbikapuruSaH karatala. yAvada-mastake'JjaliM kRtvA yAvat kRSNasya vAsudevasyaitamartha patizaNoti, patizrutya yauva sabhAyAM sudharmAyAM 'sAmudAiyA' sAmudAyikI bherI tatraivopAgacchati, upAgatya sAmudAyikI merI mahatA 2 zabdena tADayati, yena mahAzabdo bhavati, tathA bherI sADayati sme ' tyarthaH, tatastadanantaraM khalu tasyAM 'taeNaM se kaNhe vAsudeva' ityAdi // TIkArtha-(taeNaM isake bAda (se kaNhe vAsudeve) una kRSNa vAsudevane ( koDuMbiyapurisaM sadAveI ) apane kauTumbika purUpa ko bulAyA, bulAkara ( evaM vayAsI ) unase aisA kahA- (gacchaha NaM tumaM devANupiyA ! sabhAe suhammAe sAmudAiyaM bheri tAlehi ) he devAnupriya tuma sudharmA samAmeM jAo aura vahAM jAkara sAmudAya kI merI ko bajAo (taeNaM se koDaMpiya purise karayala jAba kamhasta vAsudevassa epamaDhe paDi suNei, paDi NittA jegeva sabhAe suhammAe sAnudAiyA bherI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA sAnudAiyaM bheriM mahayAra sadeNaM tAleha ) isa prakAra kI kRSNa vAsudeva kI AjJA ko usa puruSa ne bar3e vinaya ke sAtha apane donoM hAthoM ko mastaka para rakhakara svIkAra kara liyA aura svIkAra karake phira vaha sudharmA sabhA meM jahAM vaha somudAyikI bherI thI yahAM aayaa| vahAM Akara usane usa sAmudAyikI bherI ko isataraha se 'taeNaM se kaNhe vAsudeve ' ityAdi-- 2 -(taeNa) tyA2pachI (se kaNhe vAsudeve) te 4-zu-pAsudeve (koDubiya purisaM sadAvei) pAtAnA Tumi 53pAne mAtAcyA ane mAtAdIna ( evaM SayAsI) tamana 2 pramANe 4hyu -( gacchaha NaM tumaM devANuppiyA! sabhAe suhammAe sAmudAiya bheri tAlehi ) pAnupriya ! tame sudharmA sabhAmai and bhane tyo ne sAmudAyikI se kA. ( taeNaM se koDubiyapurise kara. yala jAva kaNhassa vAsudevassa eyamamaTTha paDisuNei paDisuNittA jeNeva sabhAe suhammAe sAmudAiyA bherI teNeva uvAgacchai ujAgacchittA sAmudAiya' bheriM mahayA 2 saddeNaM tAlei) 0 tanI dR-pAsuhevanI mAjJAne te 35 bhUmasa na. paNe baMne hAthane mastake mUkIne svIkArI lIdhI, svIkAra karyA pachI te tyAMthI jyAM sudharmA sabhAmAM sAmudAyikI bherI hatI tyAM jaIne teNe moTe avAja thAya tema ta sAmudAyika sezana mADI. (taeNa tAe sAmudAiyAe bherIe For Private and Personal Use Only
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir antaratit TIkA a0 16 draupadIvaritavarNanam 269 6 sAmudAyikayAM bheyAM tADitAyAM satyAM samudravijayamamukhA daza dazAha yAvatmahAsena pramukhAHpaTpaJcAzadbalavatsAhasrayAH=papaJcAzat - sahasranamitA balavanto rAjAnaH snAtA yAvad sarvAlaMkAravibhUSitA yathAvibhavarddhisatkArasamudayena appegaiyA ' adhyeke-yAvad = kecid hayArUDhA = azvArUDhAH kecid gajArUAH, kecid rathArUDhAH kecid pAdavihAracAreNa yatraiva kRSNo vAsudevastatropAgacchaMti, upAgatya karatala0 yAvat kRSNaM vAsudevaM jayena vijayena - jayavijaya - zabdena vardhayanti / tataH khalu kRSNo vAsudevaH kauTumbikapuruSAna zabdayati, zabdayitvA evamAdIn mo devAnumiyA: 1 kSiprameva ' abhisekkaM ' AbhiSekayaM gajabar3e bala se bajAyI ki jisase usase bar3I bhArI AvAja nikalI (tapaNaM tAe sAmudAiyAe merIe tAliyAe samANIe samudavijaya pAmokkhA dasa dasArA jAva mahAseNa pAmukkhAo chappaNaM balavagasAhasIo vhAyA jAya vibhUsiyA jahA vibhava iDDI sakkArasamudapaNaM atthegaiyA jAva pAyavihAracAreNaM jeNeva kaNhe vAsudeve teva ubAgacchati ) isa taraha usa sAmuyikI bherI ke bajane para samudravijaya Adi daza dazAha ne yAvat 56 hajAra mahAsena pramukha baliSTha rAjAoM ne snAna kiyA / yAvat samasta alaMkAroM se vibhUSita hokara evaM sabake saba apane vibhava Rddhi aura satkAra ke anusAra jahAM kRSNa vAsudeva the vahAM aaye| inameM kitaneka ghor3oM para kitaneka hAthiyoM para kitane ka rathoM para baiThakara Aye aura kitaneka paidala hI calakara Aye ( uvAgacchittA karayala jAtra kaNhaM vAsudeva jaeNaM vijaeNaM baddhAveti, taeNa se kahe vAsudeve koDuMbiya purise sahAveha saddavittA evaM vayAsI, khiyAmeva tAliyAe samANoe samudavijayapAmokkhA dasa dasArA jAva mahAseNa pAmukhAo chapaNa balavagasAhassIo vhAyA jAva vibhUsiyA jahA vibhava iDDhI sakArasamudraNa appegaiyA jAva pAyavihAracAreNa jeNetra kaNhe vAsudeve teva savAgacchati bhArIte te sAmuyiDI lerI bagADavAmAM bhAvI tyAre samudra vibhya vagere daza dazAoe yAvata pa| hajAra mahAsena pramukha baliSTha rAjAoe snAna karyuM. yAvata tee sarva samasta alakAreAthI susajja thaine potAnA vibhava ane satkAranI sAthe jyAM kRSNa-vAsudeva hatA tyAM gayA. AmAM keTalAka gheADAo upara, keTalAka hAthIo upara, keTalAka rathe! upara savAra thaine tyAM pahoMcyA hatA tA keTalAka page cAlIne ja kRSNu-vAsudevanI pAse hAjara thayA tA. (ugacchittA karavala jAvaka vAsudevaM jaga bijaragaM baddhAve ti savarNa se kande vAsudeve koDu biyapurise sadAveda sahAvitta evaM vyAsI khippA For Private and Personal Use Only
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaanaangkaa ratnaM mama mukhyahastinaM parikalpayata-sajjIkuruta, hayagajarathapadAtirUpa caturaGgabalaM sajnI kuruta, etAM mamAjJAM pratyarpayata, iti tataste kauTumbikApuruSAH ' tathA'stu' ityuktvA tadAjJA svIkRtya sarva saMpAdya vAhanaM balaM ca sarva sajjIkRtamasmAbhiriti yAvat pratyarpayanti=nivedayanti sma / tataH khalu sa kRSNo vAsudevo yauva majjanagRhaM tavopAgacchati, majjanagRhaM kIdRzamityAha- samuttajAlAkulAbhirAme' samu. tajAlAkulAbhirAmaM muktAbhiH sahitAni jAlAni gavAkSAstairAkulaM yuktamataevA. bhirAmaM sundaram , upAgatya sa tatra snAnaM kRtvA yAvat-sarvAlaMkAravibhUSitaH, aanagirikUTa saMnibham uccataraM zyAmavarNamityarthaH, gajapati hastiSu mukhyaM hastinaM narapatiH zrI kRSNavAsudevaH 'duruDhe ' dUrUhAsamArUDhaH, tataH khalu sa kRSNo bho devANuppiyA ! abhisekkaM hathirayaNa paDikappeha, hayagaya jAva paccappiNa ti ) vahAM Akara unhoMne donoM hAtha jor3akara kRSNa bAsudeva ko namaskAra karate hue jaya vijaya zabdoM dvArA badhAI dI-isake bAda una kRSNa vAsudeva ne kauTubika puruSoM ko bulAyA-bulAkara usase isa prakAra kahA-bho devAnupriyo ! tumaloga zIghra hI mere mukhya hAthI ko sajAo-tathA-haya, gaja, ratha aura padAtirUpa caturaMga yukta senA ko bhI sajAkara taiyAra karo / pIche hama ko isakI khabara do / isake bAda una kauTumbika puruSoM ne-"tathAstu" kahakara unakI AjJA ko svIkAra liyA aura svIkAra karake bala aura vAhana laba hamane sajita kara diye haiM isa prakAra kI khabara unheM pIche kara dii| (taeNaM se kaNhe vAsudeve jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchada, uvAgacchitA samuttajAlAkulAbhirAme jAva aMjaNagiri kUDasanibhaM gayavaI naravaI duruDhe ) isake pazcAt ve meva bho devANuppiyA! AbhisekaM hasthirayaNa paDikappeha, hayagayajAva paJcappiNaMti) tyAM jaIne teoe baMne hAtha joDIne "vijaya' zabdothI kRSNa-vAsudevane namaskAra karatAM abhinaMdita karyA. tyArapachI kRSNa vAsudeve kauTuMbika purUSane bolAvyA ane belAvIne teone A pramANe kahyuM ke he devAnupriye ! satvare tame mArA mukhya hAthIne temaja bIjI paNa gheDA, hAthI, ratha ane pAyadalanI zataraMgiNI senAne susajaja kare ane senA susajaja thaI jAya tyAre amane khabara Ape. tyArapachI kauTuMbika purUe tathAstukahIne temanI AjJA svIkArI lIdhI ane svIkArIne teo pitAnA kAmamAM parovAI gayA. jyAre kAma thaI gayuM tyAre teoe "senA ane vAhana taiyAra che " A jAtanI khabara ApI. (taeNa se kaNhe vAsudeve jeNeva majjaNaghare teNeva ubAgacchai ubAgacchittA muttajAlAkulAbhirAme jAva aMjaNagirikUDasannibhaM gayavaI naravaI duruDhe) For Private and Personal Use Only
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtaSiNo TI0 a0 16 dopadIvaritavarNanama vAsudevaH samudravijayapramukhaidazAhe vit anaGgasenApramukhAbhiranevAbhigaNikA sAhasrIbhiH sAdha saMparitaH sarvaddharyA chatrAdirAjacihnarUpayA yAvat-zavapaNavapaTahabheryAdiraveNa dvAravatI nagaryA madhyamadhyena=nirgacchati, nirgatya saurASTUjanapadasya madhyamadhyena yauva dezamAntaM-dezasImA tauvopAgacchati, upAgatya pazcAlajanapadasya madhyamadhyena yauva kAmpilyapuraM nagaraM tatraiva prAdhArayad gamanAya: gantuM prvRttH||mu018|| kRSNa vAsudeva jahAM snAna ghara tho vahAM gaye-vahAM jAkara unhoMne muktAoM sarita gavAkSoM se sundara uma snAna ghara meM snAna kiyA-snAna karake phira sarva alaMkAro se vibhUSita hokara ve narapati aMjana giri ke zikhara jaise-vizAla kRSNavarNa vAle gajapati para ArUDha ho gaye / (taeNaM se kaNhe vAsudeve samuddavijayapAmokkhehiM dasahiM dasArehiM jAya aNaMga seNA pAmukkhehiM aNegAhiM gaNiyA sAhassIhiM saddhiM saMparighuDe savva. DDIe jAva raveNaM dhAravainayariM majhaM majjheNaM niggacchai, niggacchittA suraTThA jaNavayassa majjhaM majjheNaM jeNeva desappaMte teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paMcAla jaNavayassa majjha majheNaM jeNeva kaMpillapure nayare teNeva pahAretya gamagAe ) ArUDha hokara ve kRSNa vAsudeva samudra vijaya Adi daza dazA) yAvat aMgasenA pramukha hajAroM gaNikAoM ke sAtha 2 chatra Adi rAja cihnarUpa vibhUti se yukta hokara zaMkha, paNava, paTaha, bherI Adi bAjoM kI tumula dhvani pUrvaka dvArAvatI nagarI ke bIca se tyArapachI te kRSNa-vAsudeva jyAM snAnaghara hatuM tyAM gayA. tyAM jaIne temaNe motI jaDelA gavAkSethI ramaNIya lAgatA snAnagharamAM nAna karyuM ane tyAra pachI badhA alaMkArothI vibhUSita thaIne-narapati aMjanagirinA zikhara jevA nia .5 va 45ti 52 sA2 25 gayA. (taeNa se kaNhe vAsudeve samudavijaya pAmokvehi dasahi dasArehi jAva aNagaseNA pAmukkhehi aNegAhiM gaNayAsAdassIhiM saddhiM saMgariduDe sabiDhIe jAva raveNa bAravai nayari majha majjheNa nigAcchai nigacchittA suradvA jaNava yassa majjha majheNa jeNeva desapate teNeva ubAgacchada AgacchitA paMcAlajaNatrayassa majjha maga jenne| kapillapure nayare teNeva pahAretya gamaNAe ) sa!54 ne te samudra vizya vagere daza dazArdo yAvat aMgasenA pramukha hajAro gaNikAonI sAthe chatra vigere rAjacihna rUpa vibhUtithI yukta thaIne zaMkha, paNava, paTa7, bherI vagere tumula davani sthAne dvAravatI nagarInI vacce thaIne pasAra thayA. tyAMthI pasAra For Private and Personal Use Only
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 272 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aratdharmakathAsUtre mUlam - taNaM se duvae rAyA doghaM dUyaM sadAvei saddAvittA evaM bayAsI - gaccha NaM tumaM devANuppiyA ! hatthiNAuraM nayaraM tattha NaM tumaM paMDurAyaM sapuktayaM juhiThillaM bhImameNaM ajjuNaM naulaM sahadevaM dujjohaNaM bhAisayasamaggaM gaMgeyaM viduraM doNaM jayaddahaM sauNI kivaM AsatthAmaM karayala jAva kaTTu taheva samosaraha, taNaM se dUe evaM kyAsI jahA vAsudeve navaraM bherI nasthi jAva jeNeva kaMpillapure nayare teNeva pahArettha gamaNAe2 / eeva kameNaM taccaM dUyaM caMpAnayariM tattha NaM tumaM kaNhaM aMgarAyaM se naMdirAyaM karayala taheva jAva samosaraha / cautthaM dUyaM sutimaI nayariM tattha NaM tumaM sisupAlaM damaghosasuyaM paMcabhAisayasaMparivuDaM karayala taheva jAva samosaraha / paMcamagaM dUyaM hatthasaniyaraM tattha NaM tumaM damadaMtaM rAyaM karayala taheva jAva samosaraha | chaMTTaM dUyaM mahuraM nayariM tattha NaM tumaM dharaM rAyaM karayala jAva samosaraha / sanamaM dUyaM rAyagihaM nayeraM tattha NaM tumaM sahadevaM jarAsiMdhusuyaM karayala jAva samosaraha / aTTamaM dUyaM koDiNNaM nayaraM tattha NaM tumaM ruppi bhesagasuyaM karayala taheva jAva samo saraha | navamaM dUyaM virADanayaraM tattha NaM tumaM kIyagaM bhAusaya samagrga karayala jAva samosaraha / dasamaM dUyaM avasesesu ya gAmAgAra hote hue nikale / nikalakara ve saurASTra deza ke bIcoM bIca se calakara vahAM Aye jahA~ deza kI sImA thii| usa sImA para Akara ke phira ve pAMcAla janapada ke madhya se hote hue jahAM kAMpilya pura nagara thA usa aura cala diye / sU0 18 thaIne tee saurASTra dezanI vacce thaIne peAtAnA dezanI hada sudhI pahoMcyA. tyAMthI teo pAMcAla janapadanI vacce thaIne jyAM kAMpilthapura nagara hatuM te tarapha ravAnA thayA. mA sUtra 18 5 For Private and Personal Use Only
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradhAmRtaSiNI TI0 a0 16 draupadIcaritavarNanam nagaresu aNegAiM rAyasahassAI jAva samosaraha / taeNaM se dUe taheva niggacchai jeNeva gAmAgara jAva smosrh| taeNaM tAI aNegAiM rAyasahassAiM tassa dUyarasa aMtie eyamadraM socA nisamma haTra0 taM dUyaM sakAroMti sakAritA sammANati sammANittA paDivisarjiti, taeNaM te vAsudevapAmukkhA bahave rAyatA hassA patteyaM2 grahAyA sannaddhahasthikhaMdhavaragayA hayagayaraha0 mahayA bhaDacaDagararahapahakara0 saehiMto2 nagarehiMto abhiniggacchatira jeNeva paMcAle jaNavae teNeva pahArettha gamaNAe // sU0 19 // ____ TIkA-'taeNaM se' ityAdi / tataH khalu sa drupado rAjA dvitIyaM dRtaM zabdayati, zabdAyitvA evamavAdIt-gaccha khalu vaM pANDu rAjaM saputra-putraiH sahitaM 'taeNaM se duvae rAyA ' ityAdi / ___ TIkArtha-(taeNaM) isa ke bAda ( se duvae rAyA ) usa drupada rAjAne (doccaM dayaM sahAvei) apane dUsare dRtako bulAyo (sahAvittA evaM kyAsI) bulAkara usase aisA kahA-gacchaNaM tuma devANuppiyA hatthiNAraM nayaraM tattha NaM tumaM paMDurAyaM saputtayaM juhiDillaM bhImaseNa ajjuNa naulaM sahadevaM dujohaNaM bhAisayasamAgaM gaMgeyaM vidura doNa jayaddaha sauNIkivaM AsatthAmaM karayala jAva kaTu taheva samosaraha) bulAkara usase aisA kahA he devAnupriya ! tuma hastinApura nagara jAo-vahAM jAkara tuma putra ... 'taeNa se duvae rAyA ? ityAdi 2014-(taeNa) tyA254I (se duvae rAyA) te 56 2013me (doccaM dUyaM saddAvei ) pAtAnA elan itane mosAvyo ( saddIvittA evaM vayAsI) mosAvAna tene mI pramANe dhuM ( gacchaha Na tumaM devANuppiyA hathiNAra nayara, tastha NaM tumaM paMDurAya saputtayaM juddiTilaM bhImaseNa ajjuNaM naulaM sahadevaM dujjohaNa bhAiprayasamaggaM gaMgeyaM vidura doNa jayadaha' sauNI kivaM AsatthAmaM karayala jAva kaTu taheba samosaraha ) 3 devAnupriya ! tame stinApura nagaramA | For Private and Personal Use Only
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 274 zAtAdharmakathAsUce yudhiSThiraM bhImasenam arjunaM nakulaM sahadevaM duryodhanaM bhrAtRzatasamagra-zatabhrAtRbhiH sahitaM, gAGgeyaM bhISma, viduraM droNaM jayadrathaM zakuni * kivaM ' kRpam kRpAcArya, azvatthAmAnaM karatala0 yAvat mastake'JjaliM kRtvA, tathaiva samavasarata yathA pUrvamuktaM tathaivAtra 'samavasarata' itiparyantaM bodhyam ayaM bhAvaH-jayavijayazabdena vardhayitvA evaM brUhi-kAmpilyapure nagare drupadasya rAjJaH pucyA draupadyAH svayaMvaro bhaviSyati tasmAd khalu he devAnupriyAH ! yUyaM drupadaM rAjAnamanugRhantaH kAlavilambarahitameva kAmpilyapure nagare samavasarata / tataH sa dUto drupadasya vacanaM svIkRtya hastinA puraM gatvA pANDurAjAdikamevamavAdIta= kAmpilyapure draupadyAH svayaMvaro bhaviSyati tatra zIghramAgacchata ' iti tato'sau dUtaH pANDurAjAdinA sammAnito visarjitazca 'jahA vAsudeve' yathA-vAsudevaH kRSNastadvadatrApi vijJeyam-' navaraM' vizeSastu 'bherI natthi' bherInAsti, kRSNavAsudeva iva pANDurAjAdiH snAtaH sarvAlaMkAra vibhUSito gajArUDhazcaturaGgasenayA saMparitaH sarvaddha yukto yAvat yauva kAmpilyapuraM nagara tauva mAdhArayad gamanAya gantuM pravRttaH / sahita pAMDurAja ko, yudhiSThira ko, bhImasena ko, arjuna ko nakula ko, sahadeva ko, saubhAIyoM sahita duryodhana ko, gAMgeya bhISma pitAmaha ko vidura ko, droNa ko jayadratha ko, zakuni ko, kRpAcArya ko, aura droNAcArya ke putra azvatthAmA ko pahile donoM hAthoM kI aMjali banAkara aura use mastaka para rakhakara namaskAra karanA una sabako jaya vijaya Adi zabdoM se badhA denA / vadhAkara phira isa prakAra kahanA ki kA~pilya pura nagara meM drupada rAjA kI putrI draupadI kA svayaMvara hai, isa liye he devAnupriyoM! Apa saba drupada rAjA ke Upara kRpA karake vinA kisI vilaMba ke zIghahI kAMpilyapura nagara meM pdhaareN| (taeNaM se dUe evaM vayAsI-jahA vAsudeve navaraM bherI natthi, jAva jeNeva kaMpillapure ane tyAM jaIne tame putra sahita pAMDurAjane, yudhiSThira, bhImasenane, ane nane. nakulane, sahadevane, se bhAIo sahita duryodhanane, gAMgeya bhISma pitAmahane, vidurane, droNane, jayadrathane, zakunine, kRpAcAryane ane droNAcAryanA putra azvatthAmAne sau pahelAM karabaddha thaIne-aMjali banAvIne tene mastake mUkIne namaskAra karajo ane "jaya vijaya" zabdathI teone abhinaMdita karajo. tyArapachI tame temane A pramANe vinaMtI karaje ke kapilyapura nagaramAM kupada rAjAnI putrI draupadIne svayaMvara thavAnuM che ethI he devAnupriye ! Apa sau drupada rAjA upara maherabAnI karIne satvare kAMpilya nagaramAM padhAre. (tapaNaM se dUe evaM kyAsI-jahA vAsudeve navaraM bherI natthi jAva jeNeva kaMpilla For Private and Personal Use Only
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nagararSiNI TI0 a0 16 draupadI yaritavarNanam 275 nayare teNeva pahArettha gamaNAe 2 eeNeva kameNaM taccaM dUyaM caMpAnayariM tattha NaM tumaM kaNNaM aMgarAyaM sellaM naMdirAyaM karayala taheva jAva samosaraha tthaM dUyaM suttimahaM nayariM, tatthaNaM tumaM sisupAlaM damaghosasuyaM paMcabhAisa saMparivarDa karayala taheva jAva samosaraha) isa ke bAda dUta apane rAjA kI AjJA pramANa kara vahAM se hastinApura ko calA gayA / vahA~ pahu~ca kara usane pAMDurAjA Adi se baDe vinaya pUrvaka isa prakAra kahA- kAMpilyapura meM draupadI kA svayaMvara hogA - so Apa saba kRpAkara zIghrAtizIghra vahAM pdhaareN| isa tarahake samAcAra dekara vaha dUta pAMDurAjA Adi se sammAnita hokara vahAM se vApisa ho gyaa| pAMDurAja Adi snAna kara sarvAlaMkAroM se vibhUSita hokara gajArUDha ho, caturaMgiNI senA ke sAtha apanI Rddhi Adi ke anusAra yAvat jahAM kApilyapura nagara thA usa ora cala diye| isa taraha kRSNa vAsudeva kI taraha yahAM para saba pATha lagA lenA cAhiye / usa pATha se isa meM vizeSatA kevala itanI hai ki ve saba jaba dvArAvatI nagarI se kAMpilyapura nagara ko jAne ke liye nikale to unake sAtha bherI thI- yahAM vaha nahIM hai / isI krama se drupada ne tIsare dUta ko bulAyA - bulAkara usase bhI isI prakAra se pure nayare teNeva pahArettha gamaNAe 2 eeNetra kameNaM taccaM dUyaM caMpAnayariM tattha NaM tumaM kaNNa aMgarAya sella naMdirAya karayala taddeva jAva samosaraha uttha dUyaM sutamaI nayariM tatthaNa tuma sisupAla' damaghosasuyaM paMcabhAisayasa pa vuiDaM karayala tatra jAba samosaraha) tyA2pachI ita potAnA rAjanI AjJA pramANe tyAMthI hastinApura tarapha ravAnA thaI gayA. tyAM pahoMcIne teNe pAMDu rAjA vagere rAjAone namrapaNe A rIte vinaMti karI ke-kAMpilyapuramAM draupadInA svayaMvara thaze teA Apa sau kRpA karIne satvare tyAM padhAro. A rIte samAcAra ApIne te dUta pAMDurAja vagerethI sanmAna pAmIne tyAMthI pAchA pharyAM. pAMDurAja vagere badhAe paNa snAna vagerethI paravArIne temaja sarvolaMkArothI susajja thaIne hAthIo upara savAra thayA ane Ata peAtAnI caturagiNI senA temaja RddhinI sAthe yAvat je taraph kAMpilyapura nagara hatuM te tarapha ravAnA thayA. A pramANe kRSNa-vAsudevanI jemaja ahIM paNa varNana samajI levuM joie. kRSNa-vAsudevanA pAThamAM pAMDurAja karatAM eTalI vizeSatA hatI ke teo jyAre dvArAvatI nagarInI bahAra nIkaLyA tyAre temanI sAthe zerI paNa hatI, pAMDurAjanI sAthe bherI na hatI A pramANe drupada rAjAe trIjA tane khelAvyA ane tene paNa A rIte kahyuM ke he devAnupriya ! tame For Private and Personal Use Only
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakavAne / etenaiva krameNa tRtIyaM dRtaM zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt-gaccha khalu tvaM he devAnupriya ! campAnagarIm , tatra khalu karNakarNanAmakam-aGgarAjam aGgadezasyAdhipati, tathA ' selaM' zailya zailyanAmakaM nandirAja-nandidezAdhipaM karatalaparigRhItaM dazanakhaM yAvat-masta ke'JjaliM kRtvA jayena vijayena vardhayitvA evaM brUhi-" taheva ' tathaiva-pUrvavadatra bodhyam-tad yathA-"kAmpilyapure nagare drupadasya rAjJaH putryA draupayAH svayaMvaro bhaviSyati, tasmAd khallu he devAnupriyAH ! yUyaM drupadaM rAjAnamanugRhNantaH zIghrameva kAmpilyapure nagare samavasarata" iti evaM drupadorAjA caturtha dRtaM zabdayitvA evamavAdIt-gaccha khalu tvaM zuktimatI nagarI, tatra khalu tvaM zizupAlaM damaghopasuttaM paJcabhrAtRzatasaMparimRtaM karataya0 yAvanmastake'Jcali kRtvA bahi-' tathaiva yAvat samavasarata' yathA pUrvamuktaM tadvadatra 'samavasarata' itikahA-ki he devAnupriya ! tuma caMpAnagarI jAo vahAM aMgadeza ke adhipati karNa rAjA ko tathA nandideza ke adhipati zailyarAjA ko kara tala parigRhIta dazanakhavAlI aMjali mastaka para rakhakara namaskAra karanA bAda meM jaya vijaya zandoM se unheM vadhAI dekara pUrva kI taraha aisA kahanA-ki kAMpilyapura nagara meM drupada rAjA kI putrI draupadI kA svayaMvara hone vAlA hai, so he devAnuniyoM ! Apaloga drapada rAjA para kRpA karake jaldI se jaldI kAMpilyapura nagara pdhaareN| isI taraha drupada ne cauthe dUta ko bulAkara usase aisA hI kahA ki tuma zuktimatI nagarI meM jAo vahAM jAkara damaghoSa ke putra tathA pAMcasI apane bhAiyoM se yukta zizupAla rAjA se karatala parigRhIta dazanakhavAlI aMjali mastaka para rakhakara kahanA, pahile kI taraha aisA kahanA ki kAMpilyapura nagarameM caMpA nagarImAM jAo, tyAM aMga dezanA adhipati kaNe rAjAne temaja naMdi dezanA adhipati zailyarAjane hAthanI aMjali banAvIne tene mastake mUkIne namaskAra karaje ane jaya-vijaya zabdothI temane abhinaMdita karaje. tyArapachI temane vinaMtI karajo ke kAMpilyapura nagaramAM 58 rAjAnI putrI draupadIne svayaMvara thavAnuM che te he devAnupriye tame sau drupada rAja upara kRpA karIne avilaMba kAMpityapura nagaramAM Ave. A rIte kapaTa rAjAe cethA dUtane bolAvyo ane tene paNa A pramANe kahyuM ke tame zaktimatI nagaramAM jAo ane tyAM jaIne damaSanA putra zizupAla rAjAne ja pitAnA pAMcaso bhAIo sahitakarabaddha thaIne aMjali mastake mUkIne vinaMtI karatAM A pramANenA samAcAra Apaje ke kapilyapura nagaramAM kupada rAjAnI putrI kau For Private and Personal Use Only
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 16 draupadIvaritavarNanam 277 paryantaM vAcyamityarthaH / evaM drupado rAjA paJcamakaM dUtaM zabdayitvA evamavAdItgaccha khalu tvaM hastizIrSanagaraM, tatra khalu tvaM damadantaM damadantanAmakaM rAjAnaM karatalaparigRhItadazanakhaM yAvanmasta ke'JjaliM kRtvA brUhi-' tathaiva yAvat samavasarata' iti pUrvavadevAtrApi ' samavasarata' itiparyantaM vAcyam evaM sa drupado rAjA paSThaM dUtaM zabdayitvA'vAdIt-gaccha khalu tvaM mathurA nagarI, tatra khalu tvaM dharadharanAmakaM rAjAnaM ' karatala0 yAvat samavasarata' atrApi pUrvavatagamanAdikaM bodhyam , evaM saptamaM dUtaM zabdayitvA evamavadat-gaccha khalu tvaM rAjagRhaM nagaram , tatra khalu tvaM sahadevaM jarAsindhusutaM ' karatala0 yAvat samavasarata' iti pUrvavat-draupadyAH svayaMvarasya vAtoM kathayitvA 'kAmpilyapure nagare samavasarata ' iti brUhi / tathA sa drupada rAjA kI putrI draupadI kA svayaMvara hone vAlA hai-so Apa kRpA karake zIghra hI vahAM padhAreM / (paMcamagaM yaM hathisIsanayaraM tattha NaM tuma damadaMtaM rAyaM karayala taheva jAva samosaraha,chaThaM dayaM mahuraM nayariM tattha NaM tumaM dharaM rAyaM karayala jAva samosaraha sattamaM yaM rAyagihaM nayaraM tatthaNaM tumaM sahadevaM jarAsiMdhusuyaM karayala jAva samosaraha, aTTanaM dUyaM koDipaNaM nayaraM tatthaNaM tumaM ruppi bhesagasuyaM karayala taheva jAva samosaraha, navamaM dUyaM virADanayara tattha NaM tuma kIyagaM bhAusayasamaggaM karayala jAva samosaraha, dasamaM yaM avasesesu gAmAgaranagaresu aNegAiM rAyasahasplAI jAva samosaraha) isI taraha pAMcave dUta ko hastizIrSanagara meM damadanta nAma ke rAjA ke pAsa chaThe dUta ko mathurA nagarI meM dhara rAjA ke pAsa, sAtaveM dUta ko rAjagRha nagara meM jarAsiMdhu ke putra sahadeva ke pAsa dIne svayaMvara thavAnuM che ethI tame kRpA karIne avilaMba tyAM padhAre. (paMcamagaM dUyaM hatthasIsanayara tattha NaM tuma damadata rAyaM karayala taheva jAva samosaraha cha8 dUyaM mahura nayara tasthaNa tuma dhara rAyaM karayala jAva samosaraha khattama dUyaM rAyagihaM nayara tattha Na tuma sahadevaM jarAsiMdhu suya karayala jAva samosaraha aTThama duyaM koDiNNa nayara tatthaNa tuma rUppi bhesagasuya karayala taheva jAva samosaraha navama dUyaM virADanayara tattha NaM tuma koyagaM bhAusaya. samaggaM karayala jAva samosaraha, dasama dUrya avasesesu gAmAgara nagaresu aNe gAI' rAyasahassAIjAva samosaraha ) 2mA pramANe pAMyamA tane tAzI nAmA damadanta nAmanA rAjAnI pAse, chaThThA dUtane mathurA nagarImAM dhara rAjAnI pAse, sAtamA dUtane rAjagRha nagaramAM jarAsiMdhunA putra sahadevanI pAse, AThamA dUtane kauDilya nagaramAM bhISmakanA putra kima rAjAnI pAse, navamAM dUtane For Private and Personal Use Only
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 278 zAtAdharmakathAgasUtre drupado rAjA aSTamaM dataM zabdayitvA'vAdIt-gaccha khalu tvaM kauNDilyanagaraM tatra khalu tvaM rUpi ' rukmiNaM-rukminAmakaM bhISmakasutaM karatala tathaiva yAvat samavasarata pUrvavat ' samavasarata ' iti paryantaM vAcyam / evaM sa drupado rAjA navamaM dRtaM zabdayitvA'vAdIt-gaccha khalu tvaM virATanagaraM, tatra khalu tvaM ' kIyagaM' kIcakaMkIcakanAmakaM rAjAnaM zatabhrAtRsahitaM karatala yAvat samavasarata atrApi vyAkhyA pUrvavat / evaM sa drupado rAjA dazamaM dRtaM zabdayitvA'vAdIt-avazeSeSu ca grAmAkaranagareSu anekAni rAjasahasrANi yAvat samavasarata, atrApi vyAkhyA pUrvavat , tatastadanantaraM khalu sa dUtastathaiva-pUrvoktadUtaitra nirgacchati kAmpilyanagarato niH meM AThaveM dUta ko kauNDilya nagara meM bhISmaka ke putra rukmi rAjA ke pAsa meM nauveM dUta ko virATa nagara meM sau bhAiyoM se yukta kIcaka ke pAsa meM, aura dazave dUtoM ko avaziSTa grAmoM meM AkaroM meM evaM nagaroM meM hajAroM rAjAoM ke pAsa jAne ke liye khaa| ina dUtoM ko rAjA drupada ne yaha samajhAdiyA ki tuma loga jaba ina rAjAoM ke pAsa jAo taba pahile unheM donoM hAtha jor3akara namaskAra karanA aura kahanA ki kAMpilya pura nagara meM drupadakI putrI draupadI ko svayaMvara hone vAlA hai so Apa loga usa meM drupada rAjA upara dayA kara ke zIghra se zIghra pdhaareN| rAjAkI AjJAnusAra tIsare dUtase lekara nauveM dUta taka samasta dUta jinheM 2 jahA~ 2 jAne ko kahA thA-ve vahAMra cale gye| vahAM jAkara unhoM ne jaisA drupada rAjA ne ina se karane evaM kahane ko kahA thA-vaisA hI unhoM ne vahAM 2 kiyA aura kahA / isa taraha pahile kI taraha yahAM taka saba vyAkhyA samajhalenI caahiye| (taeNaM se dUe taheva nigacchai, virATa nagaramAM sau bhAIothI yukta kIcakanI pAse ane dazamA dUtane bAkI rahI gayelA bIjA grAmamAM AkarAmAM ane nagaramAM hajAra rAjAonI pAse javA hukama karyo. A badhA dUtane rAjA drupade jatAM pahelAM A vAta sarasa rIte samajAvI dIdhI hatI ke jyAre tame rAjAonI pAse jAo tyAre sau pahelAM pitAnA baMne hAtha joDIne teone namaskAra karajo ane tyArapachI tame temane vinaMtI karajo ke kAMpilya nagaramAM drupadanI putrI draupadIne svayaMvara thavAne che te Apa sau kupada rAjA upara kRpA karIne avilaMba tyAM padhAre. rAjAnI AjJA mujaba trIjA kUtathI mAMDIne navamAM DUta sudhInA badhA date jyAM jyAM teone javAnuM hatuM tyAM tyAM pahoMcyA. tyAM pahoMcIne teoe kupada rAjAe jema AjJA karI hatI temaja teoe karyuM ane kahyuM, ahIM pahelAMnI jemaja samaya se . (taeNa' se dUra taheva niggacchada, jenne| gAmAgara jAva For Private and Personal Use Only
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavaSiNI TokA a0 16 draupadIcaritavarNanama sarati, nirgatya yatraiva grAmAkaranagareSu anekAni rAjasahasrANi, natraivopAgacchati upAgatya yAvat-samavasarata, ' samavasarata ' iti paryanta dUtavAkyaM pUrvavad bodhyam / tataH khalu tAni anekAni rAjasahasrANi tasya dRtasyAntike etamartha zrunyA nizamya hRSTatuSTAH santaH dUtaM satkArayanti-satkRtaM kurvanti samAnayanti,satkArya, saMmAnya prativisarjayanti / ___ tataH khalu te vAsudevapramukhA bahusahasrasaMkhyakA rAjAnaH, patyekaM 2 snAtAH jeNeva gAmAgara jAva samosaraha) vaha dazavAM dUta usI taraha sepahile ke dUtoM ke samAna kAMpilya nagara se nikalA aura nikala kara jahAM grAma Akara aura nagara the-vahAM para aneka rAjasahastroM ke pAsa gayA-vahAM jAkara ziSTAcAra pUrvaka usane saba se isa prakAra kahA ki kAmpilyapura nagara meM drupada rAjA kI putrI draupadI kA svayaMvara hone vAlA hai-so Apasaba loga drupada rAjA ke Upara kRpA karake jaldI kAMpilya pura nagara padhAre (taeNaM tAI aNegAiM rAyasahassAI tassa dUyassa aMtie eyamaDhe soccA nisamma haTTa0 taM yaM sakkAreti, sakkArittA sammANati, sammANittA paDivisajje ti ) isa prakAra ve aneka sahastra rAjA usa dUta ke mukha se isa samAcAra ko suna kara aura use apane apane 2 hRdayoM meM avadhArita kara bahuta hI adhika Ananda se pramudita banakara parama saMtoSa ko prApta hue| unhoMne usa dana kA satkAra kiyA satkAra karake sanmAna kiyA aura sanmAna karake phira use pIche visarjita kara diyaa-bhejdiyaa|(tennN te vAsudeva pAmukkhA yahave rAyasahassA patteya samosaraha ) ta za ita madhAnI bha xipAsya nAthI nIjyo bhane nIkaLIne jyAM grAma Akara ane nagara hatA tyAM aneka sahasra rAjAonI pAse gaye. tyAM jaIne namrapaNe teNe sahune A pramANe kahyuM ke kAMpilya nagaramAM drupada rAjAnI putrI draupadIne svayaMvara thavAnuM che te Apa sau kaMpa 01 652 4rIne malita siteya nagaramA 5dhArI. (taeNa tAI agAI rAyasahassAI tassa dUyassa atie eyamadru socA nisamma hada ta yaM sakAre ti, sakkArittA, sammANe ti, sammANittA, paDivisajje ti ) // zate saha rAo te dUtanA mukhathI A samAcAra sAMbhaLIne ane tene pitAnA hRdayamAM dhAraNa karIne khUba ja prasanna temaja parama saMtuSTa thayA. teoe dUtane satkAra karyo ane sanmAna karyuM tyArapachI dUtane teoe vihAya AyI. (taeNa te vAsudevAmukkhA bahave rAyasahassA pattaya 2 hAyA For Private and Personal Use Only
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 280 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arrainer samaddhabaddhavarmitakavacAH yAvada gRhItAyudapraharaNAH hastiskandhavaragatA hayagajaratha mahAbhaTa kara makarandaparikSiptAH=adhagajaratha mahAsumaTa samUha parivRtAH, svakebhyaH svakebhyo abhinichanti, abhinirgatya yacaiva paJcAlo janapadastatraiva mAdhArayan gamanAya gantuM pravRttAH // sU0 19 // mUlam - taNaM se dubae rAyA kohuMbiya purise sahAvei sadAvittA evaM bayAsI - gacchahaNaM tumaM devAppiyA ! kaMpillapure nayare bahiyA gaMgAe mahAnadIe adUrasAmaMte egaM mahaM sayaMvaramaMDavaM kareha aNegakhaMbhasayasannividdhaM lIlaTThiyaM sAlabhaMjiAgaM jAva paJca piNaMti, taeNaM se duvae rAyA doccaMpi koTuMbiya purise sahAve saddAvittA evaM vayAsI - khippAmeva 2vhAyA sannaddha hatthikhaMdhavaragayA hama gayaraha0 mahayA bhaDacaDagararahapahakara mahiMto 2 nagarehito abhiniggacchati 2 jeNeva pAMcAle jaNavae teNeva pahArettha gamaNAe ) bAdameM jaba dUta samAcAra dekara vApisa kAMpilya pura nagara meM Acuke taba vAsudeva pramukha ve aneka zahastra rAjA pratyeka snAna se nibaTe, aura sajAkara apane2 zarIra para kavaca pahirA, yAvat Ayu aura praharaNoM ko apane 2 sAtha liyA, apane 2 pradhAna hAthiyoM para caDhe aura hAthI ghoDe ratha aura mahAbhaToM ke samudAya se ghire hue hokara ye saba apane rAja mahaloMse-nagaroM se nikale - nilakara jahAM pAMcAla janapada thA usa ora cala diye / / sU0 19 For Private and Personal Use Only sannakhiMvara gayA hayagayaraha0 mahayA bhaDacaDagararahapahakara0 sarahiMto 2 nagare hine abhinigacchati 2 jeNeva pAMcAle jaNavae teNetra pahArettha gamaNAe ) tyArapachI jyAre badhA krUta samAcAra ApIne kAMpiyapura nagara pAchA AvI gayA tyAre vAsudeva pramukha ghaNA hajArA rAjAoe snAna karyo ane tyArabada peAtAnA zarIra upara kavaceA dhAraNa karyAM yAtrat AyudhA ane praharaNAne peAtAnI sAthe lIdhA tyArapachI tee badhA pAtaputAnA pradhAna hAthI upara savAra thayA ane hAthI, gheADA, ratha ane mahAnaTeTanA samudAyanI sAthe peAtAnA rAjamahelathI-nagarethI nIkaLyA ane nIkaLIne jyAM pAMcAla janapada hatA te tarapha ravAnA thayA * sUtra 19 !
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI 0 a0 16 draupadIcaritavarNanam bho devANuppiyA ! vAsudevapAmukkhANaM bahuNaM rAyasahassANaM AvAse kareha tevi karettA paccappiNati, taeNaM dUvae vAsudevapAmukkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM AgamaM jANecA patteyaM hatthikhaMdha jAva parivuDe agdhaM ca pajaM ca gahAya sakithie kaMpillapurAo niggacchai niggacchittA jeNeva te vAsudevapAmukkhA bahA rAyasahassA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA tAI vAsudevapAmukkhAI aggheNa ya pajjeNa ya sakArei sammANei sakkAritA sammANittA tesiM vAsudevapAmukkhANaM patteyaM 2 ArAse viyarai, taeNaM te vAsudevapAmAkkhA jeNeva sayAra AvAsA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA hatthikhaM. dhAhiMto paccoruhaMti paccoruhitA patteyaM khaMdhAvAranivesaM kareMti karittA sae2 AvAse aNupavisaMti aNupavisittA saesu2 AvAsesu ya AsaNesu ya sayaNesu ya sannisannA ya saMtuyaTTA ya vahahiM gaMdhavehi ya nADaehi ya uvagijamANA ya uvaNaccijamANA ya viharaMti, taeNaM se duvae rAyA kaMpillapuraM nagaraM aNuevisai aNupavilittA viulaM asaNa4 uvakkhaDAvei uvakkhaDAvittA koDuMbiyapurise sadAvei sadAvittA evaM vayAsI-gacchaha NaM tunbhe devANuppiyA ! viulaM asaNaM4 suraM ca majjaM ca mamaM ca sIdhuM ca pasaNNaM ca subahupupphavatthagaMdhamallAlaMkAraM ca vAsudevapAmokkhANaM rAyasahassANaM AvAsesu sAharaha, tevi sAharAMti, taeNaM taM vAsudevapAmukkhA taM viulaM zA 31 For Private and Personal Use Only
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra al www.kobatirth.org na jJAtAdharmakathAsUtre asaNaM4 jAva pasannaM ca AsAemANA4 viharati, jimiyAbhuttatarAgayA vi ya NaM samANA AyaMtA jAva suhAsaNadaragayA bahahiM gaMdhavvehiM jAva viharaMti, taeNa se duvae rAyA puvvAvaraNhakAlasamayasi koDuMbiya purise sahAve saddAvittA evaM vayAsI gacchahaNaM tumaM devANupiyA ! kaMpillapura saMghADaga jAba pahe vAsudevapAmukkhANa ya rAyasahassANaM AvAsesa harithakhaMdhavaragayA mahayAra saddeNaM jAva ugghosemANA2 evaM vadaha evaM khalu devAeppiyA kallaM pAu0 duvayassa raSNo dhUyAe culaNIe devIe antayAe dhaTTajjuNNassa bhagiNIe dovaIe rAyavarakaNNAe sayaMvare bhavissai, taM tumbhe NaM devANuppiyA ! duvarya rAyANaM aNugihe mANA vhAyA jAva vibhUsiyA hasthisaMdhavaragayA sakoraMTa0 seyavaracAmara0 hayagayaraha0 mahayA bhaDacaDagaraNaM jAva parikkhittA jeNeva sayaMvaramaMDave teNeva uvAgaccha unAgacchittA patteyaM 2 nAmaMki esu AsaNesu nisIyahara dovaI rAyakaSNaM paDivAlemANAra ciTTaha, ghosaNaM ghosehara mama eyamANattiyaM paccappiNaha, taraNaM te koTuMbiyA taheva jAva paccavirNati, taraNaM se duvae rAyA ko biyapurise sadAvei saddAvittA evaM kyAsI - gacchaha NaM tubbhe devANupiyA ! sayaMvaramaMDapaM AsiyasaMmajiovalittaM sugaMdhavaragaMdhiyaM paMcavaNapupphapuMjAMvayArakaliyaM kAla - garupavara kuMdurukkaturukka jAva gaMdhavaTTibhUyaM maMcAimaMcakaliyaM kareha karitA vAsudevapAmukkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM paranAmaM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 243 mamagAradharmAmRtarSigI TI0 a0 16 draupadIcaritavarNanam kAI AsaNAI atthuyapaccatthuyAI raeha2 eyamANattiyaM paccapiNaha, te vi jAva paccappiNati, taeNaM te vAsudevapAmukkhA bahave rAyasaharasA kallaM pAu0 pahAyA jAva vibhUsiyA hatthikhaMdhavaragayA sakoraMTa0 seyavaracAmarAhiM hayagaya jAva parivuDA savviDDIe jAva raveNaM jeNeva saMyaMvare teNeva uvAgacchai uvAgacchittA aNupavisaMti aNupavisittA patteyaM2 nAmaMkiesu AsaNesu nilIyaMti dovaI rAyavarakaNNaM paDivAlemANA ciTuMti, taeNaM se paMDue rAyA kallaM pahAe jAva vibhUsie hathikhaMdhavaragae sakoraMTa0 hayagaya0 kaMpillapure bhajhaMmajjheNaM niggacchaMti jeNeva sayaMvaramaMDave jeNeva vAsudevapAmukkhA bahave rAyasahassA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA tesiM vAsudevapAmukkhANaM karayala0 vaddhAvettA kaNhassa vAsudevassa seyavaracAmaraM gahAya uvavIyamANe ciTThati // sU0 20 // __TIkA-'taeNaM se ' ityAdi / tataH khalu sa drupado rAnA kauTumbikapurupAn zabdayati, zabdAyatvA evamapAdot-gacchata khalu yUyaM he devAnupriyAH ! kAmpilyapurasya nagarasya bahiH pradeze gaGgAyA mahAnayA adUrasAmante-nAtidUre nAtitanApe eka mahAntaM svayambaramaNDAM kuru kozanityAha-'aNega' ityaadi| 'taega se vae rAyA koDaviya puri se ' ityAdi / TokArtha-(taegaM) isake bAda (davae rAyA) drupada rAjA ne (koDuMbiya purise sadAvei ) kauTumvikapuruSoM ko bulAyA (sadAvitA evaM vayAsI) bulAkara unase isa prakAra kahA-gacchaha NaM tumaM devANupiyA ! kaMpillAre nayare bahiyA gaMgAe mahAnaIe adUrasAmaMte egaM mahaM sayaMvaramaMDavaM kareha, 'taeNaM se dUvara rAyA koDubiya purise' ityAdi st-(tapaNa) tyA257I ( dUvae rAyA ) 654 gaye (koDubiyapurise sahAveha) amita puSAne mobA. ( sadAvinA evaM vayAso) mAvAna tamana prabhAga 4 (gacchaha Na tumaM devANuppiyo ! kapillare nayare bahiyA gaMgAe mahAnaIe adUrasAmane gaM maI sayaMvaramayaM kareha, aNegakhaMbhasa For Private and Personal Use Only
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 185 www.kobatirth.org 6 anarainer I anekastambhazatasaMniviSTaM=anekazatastambhayuktaM, 'lIlaTThiyasAlabhaMjiAge ' lolAsthitazAlabha=i lIlayA sthitA zAlabhaJjikA putalikA yasmiMstAdRzaM yAvat'tathAstu' iti kRtvA te kauTumbikapuruSAstadAjJAM svIkRtya tathaiva saMpAdya, pratyarpayanti = maNDaponirmita iti nivedayanti / tataH khalu sa dupado rAjA 'docaMpi ' dvitIyavaramapi kauTumbikapuruSAna zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt he devAnupriyAH ! kSiprameva vAsudevapramukhANAM bahUnAM rAjasahasrANAm AvAsa - vAsasthAnaM kuruta = racayata, te'pi kauTumbikapurutAH 'karecA ' kRtvA vAsudevAdInAM nivAsArtha pRthak pRthak yogyaM vAsasthAnaM vidhAya pratyarpayanti = dupadAya rAjJe kathayanti / tataH aga khaMbhasayasanniviDaM lIlaTThiyasAla maMjiyAgaM jAna paccaSpiNaMti) he devAnupriyoM ! tumaloga jAo aura kAMpilyapura nagara ke bAhira gaMgA mahAnadI ke atidUra aura na ati samIpa - ucita sthAna meM eka bar3AbhArI svayaMvara maMDapa banAo / jo aneka saikaDoM staM mAMse yukta ho tathA jisameM vividha prakAra kI krIDA karatI huI putalikAe~ sajA kara lagAI gaI hoM / yAvat " tathAstu " kaha kara una logoM ne rAjA kI isa AjJA ko mAna liyA aura usI AjJA ke anusAra svayaMvara maMDapa banA kara isakI khabara rAjAko kara dI / (taeNa se dUra rAyA docvaMpi ko Dubiya purise sahAve sahAvittA evaM bayAsI vipAmeva devANuniyA! vAsudeva pAmukkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM AvAse kareha te vi karetA paccapirNati isake bAda drupada rAjA ne dUsare kauTumbika puruSoM ko bulAyA-bulAkara unase aisA kahA - he devAnupriyo ! tuma loga zIghrAtizIghra vAsudeva yasanniTThi lolaTThiyasAlabhaMjiAgaM jAva paccaviNa Mti) devAnupriye ! aNpiddhypuranagaranI bahAra mahA nadI ga`gAthI vadhAre dUranahI temaja vadhAre najIka paNa nahi evA ceAgya sthaLe eka bhAre vizALa svayaMvara maMDapa taiyAra karo ke je ghaNA sekaDA thAMbhalAovALA hAya, temaja jemAM aneka jAtanI krIDA karatI pUtabIe sajAvIne mUkavAmAM AvI hoya te leAkAe paNa rAjAnI AjJA svIkArI lIdhI ane tyArapachI temanI AjJA mujaba ja svayaMpr bhaDaya taiyAra rIne salate tenI amara sAthI (taeNa se duvae rAyA chaft his biyarise sahAvei, sadAvittA evaM vayAsI - khiyAmeva devANuniyA ! vAsudeva pAmukakhArNa bahUNa' rAyasAhassANa' AvAse kare, te vi karettA pacaviNati ) tyArapachI drupada rAjAe khIna kauTubika purUSone bolAvyA ane khelAvIne temane kahyuM ke huM devAnupriyA ! tame loko avilaMba vAsudeva pramukha ghaNA " tathAstu u Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRta TIkA a0 16 draupadIvaritavarNanam 285 khalu drupado rAjA vAsudevapramukhANAM bahUnAM rAjasahasrANAm AgamaM= AgamanaM jJAtvA pratyekaM 2 dastiskaMdhavaragataH, hayagajaratha mahAbhaTasamUhaparitaH, adhya= pAnArthaM jalaM pAdye=caraNaprakSAlanArthamudakaM ca gRhItvA sarvadvaryA chatracAmarAdirUpayA kAmpilyasto nirgacchati, nirgatya yatraiva te vAsudevamukhA bahusaMkhyakA rAjAnastatraivopAgacchati, upAgatya tAni vAsudevamukhAgi bahUni rAjasahasrANi= tAn bahusahasra saMkhyAkAn vAsudevamukhAn rAjJaH, armeNa ca pAyena ca satkArapramukha aneka sahasra rAjAoM ko baiThane ke liye pRthakara sthAna banAo / unhoMne rAjAkI AjJAnusAra baisA hI kiyA aura isakI khabara rAjA ko kara dI / (taNaM dUvae vAsudeva pAmukkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM AgamaM jANetA patteyaM 2 hatthikhaMdha jAba paDivuDe agdhaM ca pajjaM ca gahAya savvi DIe kaMpillapurAo niggacchai, nigacchittA jeNeva te vAsudeva pAmokkhA bahave rAyasahassA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA tAI vAsudevapAmukkhAI agvega ya pajjeNa ya sakkArei, sammANe ) isake bAda dupada rojA vAsudeva pramukha hajAroM rAjAoM ko Agamana jAnakara apane pradhAna hastI para ArUDa ho haya, gaja, ratha tathA mahAnoM ke samUha ke sAtha 2 pratyeka rAjA ke liye adhye-pIne ke liye pAnI, pAdya-caraNa prakSAlana ke jala lekara chatracAmara Adi apano rAjavibhUti se yukta hokara kAMpilya pura nagara se nikale nikalakara jahAM vAsudeva pramukha hajAroM rAjA the vahAM gye| vahAM jAkara unhoMne una vAsudeva pramukha hajAroM rAjAoM kA ardhya - hajAro rAjAone besavA mATe judA judA sthAna taiyAra karo. te lAkoe paNa rAjAnI AjJA mujaba ja badhuM kAma patAvI dIdhuM ane kAma thaI gayAnI khabara rAna sudhI paDayADI hIghI ( taga dubara vAsudevapAmukakhANaM' bahUgaM rAyasahassA Agama jANetA pateyaM 2 itthibaMdha jAva paDivuDe agdhaM ca pajja' ca gahAya savtriddRDhoe kaMpillapurAo gigacchara, nimacchitaH jegeva te vAsudevanA mokkhA bahave rAyasahassA teNetra Agacchara, ubagacchitA tAI vAsudevapAmukkhAI aNaya pajjeNa ya sakAreza, samnAgei ) tyApachA vAsudeva pramukha mre| rAjAenuM Agamana sAMbhaLIne drupada rAjA potanA pradhAna hAthI upara savAra thayA ane gheADA, hAthI, ratha temaja mahAlayonA samUhanI sAthe dareke dareka rAjAne mATe a-pIvA mATe pANI-laine chatra cAmara vagere petAnI rAja vibhUtithI yukta thaIne kAMpidhdhapurathI bahAra nIkaLyA ane nIkaLIne jyAM vAsudeva pramukha hajAro rAjA hatA tyAM pahoMcyA tyAM jane temanne te For Private and Personal Use Only
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir thaanaangkgraangknui yati, saMmAnayati, salamArya satkAraM kRtvA, samAnya teSAM vAsudevaprama pANAM pratyekara pRthaka 2 ArAma viyarai' vitarati / tataH khalu te vAsudezanamunAH kauva svakAH 2-nijA 2 AsAstatrayopAgacchani, upAgatya hastiskandhAt pratyArohanti pratyavaruhya pratyekara skandhAvAranirezaM kurvanti, kRtvA sake svake AvAse'numavizanti, anupavizya svakeSu svakepu AvAsepu-AsaneSu ca zapaneSu ca saniSaNyA upaviSTAzca tathA 'saMtuyadyA' saMtvavartitAH parilatitapAcIca bahumirgandhazca nADaehi ya' nATaca ' uagijjamAgA ca upagI vamAnAca, 'upaNA yajAmA ya' aura pAdya se satkAra kiyA-sanmAna kiyA / (sakkArittA, sammANittA, temi vAsudevapomukkhANaM pattaya 2 AvAse viyarai, taeNaM te vAsudeva pAmukkhA jeNeba savA 2 AvAsA teNeva uvAgacchada,uvAgacittA hasthi khaMdhAhiM to paccorahaMti, pacyoruhitA patteyaM khaMdhAvAnivesa kareMti ) satkAra sanmAna karake unhoMne una saba vAsudeva pramukhoM ko pratyeka ke liye pRthaka AvAsa-sthAna-diyA, / isake pazcAt ve vAsudeva pramukha rAjA jahAM apanA 2 sthAna niyata thA-vahAM gaye / vahAM jAkara ke jAne 2 hAdhiyoM para se nIce utare aura uttara karake unhoMne apanI 2 skandhAvAra sthApita kara do-arthAt sainya ko ThaharA diyaa| (karittA sae 2 AvAse aNu0) ThaharA kara phira ve apane 2 AvAsoM meM praviSTa hue (aNapavisittA sAsu 2 AvAsu ya AsaNesu ya sayaNesu ya mannisannA ya saMtupaTTA ya bahUhiM gaMdhambehiM ya nADaehi ya uvAgajamANA ya vAsudeva pramukha hajAra rAjAonuM artha ane pAghathI satkAra temaja sanmAna yu. ( sakAritA sammANittA teliM vAsudeva rAmukkhANaM patte 2 AvAse viyAi, taeNa te vAsudevapAmukkhA jeNeva sayA 2 AvAsA teNeva upApacchai, uvA. gacchitA hatthakhaMdhAhito paccoruhati, paccohahitA pateyaM khaMdhAvAranivesaM kareti) sa2 tabhanna sanmAna 4rIne temaNe vAsudeva prabhuma 62 124 rAjAne juduM juduM AvAsa sthAna AvyuM. tyArapachI vAsudeva pramukha rAjAo jyAM pitapatAnuM AvAsa sthAna nakkI karavAmAM AvyuM hatuM tyAM gayA. tyAM jaIne teo pitapitAnA hAthIo uparathI nIce utaryA ane utarIne teoe jetapotAnI skandhAvAra-chAvaNI sthApita karI eTale ke senAne paDAva nAkhe. (karittA sae 2 AvAse agu0 ) chApaNI nAmAne to pAtapAtAnA vAsa sthAnamA praviSTa thayA ( aNupavisittA saesu 2 AvAsesu ya AsaNenu ya sayaNe. saya sanisannA ya saMtuyaTTA ya bahUhi gaMdhavehi ya nADaehi ya uvagijamANA ya For Private and Personal Use Only
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtaSiNI TI0 0 6 draupadIcarilavarNanama upanRtyamAnAzca gItaM zrAdhyamANAzca, nRtyaM daryamAnAzca viharanti / tataH khalu sa drupado rAjA kAmpitya raM nagaramanupravizati, anumavizya vipulam- azanaM pAnaM khAdya svAyam uparakArayati. saMskArayati. upaskArya kauTubika purupAn zabdayati zabdayitvA evamayAdIta-gacchata slu yUyaM he devAnamiyA: ! vipulam , azanaM pAnaM svAdya vAdya surAM ca madhaM ca mAMsaM ca sIdhuM ca prasannAM ca sIdhuH prasannA ca madirA vizeSe, tathA subaha puSpavasvara dhamAlyAlaMkAraM ca vAsudevapramukhANAM rAjasahasrANAm AvAseSu 'sAha raha ' saMharata-upanayata, te'pi kauTumbiva puruSAstathaiva saMharanti / ------ -- uvaNaccijamANA ya viharati. taeNaM se due gayA kaMpillapuraM nayaraM aNupavisaha, aNupavisittA viulaM asaNa 4 uvakkhaDAveha ) praviSTa hokara ke ve apane apane AvAsa sthAnoM meM AsanoM para evaM bistaroM para jAkara acchI taraha vaiTha gaye leTa gaye / vahA~ leTe hue unakI aneka gaMdharSoMne, aneka nATayakAroM ne stuti kI-una kI prazaMsA ke gIta gAe, nATaka dikhlaayaa| isake bAda drupada rAjA kAMpilyapura nagara ke bhItara Aye-vahAM Akara ke unhoMne vipulamAtrA meM azana, pAna, khAdya evaM svAdyarUpa caturvidha AhAra taiyAra krvaayaa-pkvoyaa| (uvakhaDA vittA koTuMbiyapurise sahAveha mahAvittA evaM bayAsI-(gacchaha NaM tumme devANu ppiyA ! viulaM asaNaM 4 suraM ca majaM ca sIdhuM ca parasaNaM ca subaha puSphavastha gaMdhamalyAlaMkara ca vAsudevapAmokavANaM rAyamaharamANaM AvAse susAharaha) taiyAra karavA kara phira unhoMne kauTumbika puruSoM ko bulAyA bulAkara unase aisA kahA-he devAnupriyo tumaloga jAo aura isa uvaNacijjamANA ya vihara ti, taeNa se duvae rAyA kaMpillapura navara aNupa. visai aNupavisittA viula asaNa4 uvakkhaDAvei) pravezAna tasA pAtapotAnA Asana upara sArI rIte besI gayA, sUI gayA. tyAM sUI gayelA teonI ghaNu gaMdharvoe, ghaNA nATayakAroe stuti karI, temanI prazaMsA gIta gAyAM ane nATaka bhajavyAM. tyArapachI drupada rAjA kapilyapura nagaramAM AvyA. tyAM AvIne teoe puSkaLa pramANamAM azana, pAna khAdya ane svAda rUpa cAra jatanI mA2 taiyAra 421140yo. ( uvakhaDA vittA koDubiyapurise sadAvei, sahAvittA evaM vayAsI gacchaha Na tubbhe devANuppiyA ! viula asaNa'4 sura ca majjaca masaM ca sIdhu ca pasaNNa ca subahupupphavasthagaMdhamalAla kAra ca vAsudevapAmokkhANaM rAyasaharasANaM AvAsesu sAharai) taiyAra 420Ine tabhane bhi purUne lAvyA ane belAvIne teone kahyuM ke he devAnupriye ! tame For Private and Personal Use Only
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir da jJAtAdharmakathAsUtre " 4 tataH khalu te vAsudevapramukhAstad vipulam, asanaM pAnaM khAyaM svAdyaM yAvat prasannAM ca ' AsAyamANA ' AsvAdakanto viharanti, api ca khalu ' jimiyA jimitA:- bhuktavantaH, 'bhuttattarAgayA' akottarAgatAH zuktottaraM = bhojanAnantaram AgatAH bhuktezyatra bhAve ktaH bhojanasthAnAdAsa ghanadeze mukhaprakSAlanArthamAgatAH santaH AyaMtA ' AcAntAH - kRtacullukAH yAvat-sukhAmanavaragatAH = Asanavare sukhoazana, pAna, khAdya svAdyarUpa caturvidha AhAra ko surA maya, sIdhu aura prasanna madirA ko aura aneka vidha ina puSpoM ko vastroM ko gaMdhamAlya evaM alaMkAroM ko vAsudeva pramukha rAjasahasroM ke AvAsa sthAnoM para le jAo / (te vi mAharaMti ) rAjA kI AjJAnusAra ve saba una azanAdivastuoM ko vahAM para le gaye / ( taeNaM te vAsudevapAmukkhA taM vijlaM asaNaM 4 jAva pasannaM ca AsAemANA viharati ) isake bAda una vAsudeva pramukha rAjAoM ne usa AnIta vipula azanAdirUpa prasannA madirA taka kI AhAra kI sAmagrI ko khAyA ( jimiyA bhuttattarAgayA vi ya NaM samANA jAva sudAmA bahUrhi gaMdha jAva viharati ) khA pI kara jaba ve nizcinta ho cuke aura mukha prakSAlana ke liye bhojana sthAna se uThakara dUsare nikaTa sthAna para Aye taba unhoMne kullA kiyA aura phira sundara apane 2 AsanoM para zAMtipUrvaka Akara baiTha gaye / inake baiThate hI manovinoda ke liye lekaM! jAe ane A azana, pAna, khAdya, svAdya rUpa cAra jAtanA AhA rane surA, madya, mAMsa, sIMdhu ane prasanna madirAne ane ghaNI jAtanA A puSpAne, vasrone, gadhamAlya ane alakArAne vAsudeva pramukha rAjasahasronA ApAsa sthAne poyADo. ( te vi sAharati ) rAjanI yAjJA pramANe tethe adhaHze te jAdya padArthoMne rAjyonA bhAvAsa sthAne mahAthADI hIdhA (taeNa te vAsudevapAmukkhA taM viula asaNa 4 jAva pasanna ca asAemANA 4 viharati tyArapachI te vAsudeva prasukha rAjAoe tyAM pahAMcADavAmAM AvelA puSkaLa pramANamAM azana vagerethI mAMDIne prasanna madirA sudhInA badhI jAtanA AhAra sAmagrI vagerenuM khUba rUcipUrvaka pAna karyuM.. ( jimiyA bhuttattarAgayA viya NaM samANA AyaMtA jAtra suhAguNavaragayA bahUriM gaMdhavvehiM jAva viraMti ) jamI paravArIne jyAre teo nizcita thaI cUkayAM tyAre tee mukha prakSAlana mATe bhejana sthAnathI UbhA thaine khIjA pAsenA sthAne gayA. tyAM teoe kAgaLA karyo ane tyArapachI temA phrI potapAtAnA suMdara mAsane For Private and Personal Use Only
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - managarAdharmAmRtavarSiNI TIkA0 a0 16 draupadIcaritavarNanam paviSTAH bahubhirgandharvairyAvad nATakaizcoegIyamAnAH upanRtyamAnAzca viharanti Asate sma ityrthH| tataH khalu sa drupado rAjA pUrvAparAhnakAlasamaye kauTumbikapuruSAn zabdayati, zabdayitvA evamavAdIta-gacchata khalu he devAnupiyAH ! kAmpilyapure nagare zRGgATaka yAvat-trikacatuSkacatvara mahApathapatheSu vAsudevapramukhANAM ca rAjasahastrANAmAvAseSu AvAsasamIpeSu hastiskandhavaragatA mahatA 2 zabdena-uccaiH svareNa yAvad udghoSa yantaH 2 evaM vadata-evaM khalu he devAnumiyAH! kalye-AgAmIni dvitIya gaMdharvo ne nAnA prakAra ke stutyAtmaka gIta gAye aura nATayakAroM ne nRtya dikhalAye / (taeNaM se duvae gayA puvvAvaraNahakAlasamayaMsi koDaM thiyapurise sahAvei,sadAvittA. evaM vayAsI, gacchaha NaM tume devANuppiyA! kaMpillapure siMghoDaga jAva pahesu vAsudevapAmukkhANa ya rAya sahassANa ya AvAsesu hatthi khaMghavaragayA mahayo2 saddeNaM jAva ugdhosemANA 2 evaM vadaha, evaM khalu devAnuppiyA ! kallaM pAu0 duvayarasa raNNo dhUyAe culaNIe devIe attayAe dhajuNNassa bhagiNIe dovaI e rAyavarakannoe sayaMvaraM bhavissai ) imake bAda drupadarAjA ne pUrvAparAhna kAla ke samaya meM kaumyika puruSoM ko bulavAyA aura bulAkara unase aisA kahA-he devAnu priyo ! tumaloga hAthI para baiThakara kAMpilyapura nagara meM jAo aura vahAM zRMgATaka yAvat trika catuSka catvara mahApatha Adi mArgoM meM jo vAsudeva pramukha rAjA ke AvAsasthAna haiM unake samIpa baDe jora 2 upara zAMtipUrvaka besI gayA. temanA mana-vinoda mATe gaMdharvoe aneka jAtanA stutyAtmaka gIte gAyAM ane nATayakAroe nRtya karI batAvyAM. (taeNaM se dUrae rAyA puyAvaraNahakAla samayaMsi kauDuMbiyapurise sadAveda, sahAvittA, evaM vayAsI, gacchaha gaM tume devANuppiyA ! kaMpillapure saMghADaga jAva pahesu vAsudevapAmukkhANa ya mahayA 2 saddeNaM jAva ugdhosemANA 2 evaM vadaha, evaM khalu devANuppiyA ! kAllaM pAu0 duvayassa raNNo dhUyAe culaNIe devIe attayAe dhaTThajuNNassa bhAgaNIe dovaIe rAyavarakannAe sayaMvaraM bhavissai) tyArapachI du56 rAjAe pUrvAparata kALanA samaye kauTuMbika purUne bolAvyA ane bolAvIne temane A pramANe kahyuM ke he devAnupriye ! tame leka hAthI upara besIne kapilapura nagaramAM jAo ane tyAMnA saMgATaka yAvata tripha catuSka cavara mahApatha vagere mArgomAM-ke mArgonI pAse vAsudeva pramukha rAjAonA AvAsa gharo che tenI pAse bahu moTA sAde A jAtanI kSA 37 For Private and Personal Use Only
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 590 jJAtAdharmavA divase prAdurbhUtamabhAtAyAM rajanyAM tejasA jvalati sUrye'bhyudgate dupadasya rAjJo duhituH = puNyAH, culanyAdevyA AtmajAyAH dhRSTadyumnasya bhaginyA draupadyA rAjavara - kanyAyAH svayaMvaro bhaviSyati, uttaramAt khlu he devAnupriyA ! sUrya drupadaM rAjAnamanugRhNantaH snAtA yAvata sarvAlaGkAravibhUSitA- hastiskandharagatAH sakoraNTamAlyadAgnA chatreNa dhriyamANena zvetavaracAmarairudhUyamAne yuktAH hayagajarathamahAbhaTakareNa caturaGgabalena yAvat parikSiptAH = parivRtAH yada svayaMvara - se aisI ghoSaNA karate hue kaho ki he devAnupriya ! kala garyodaya hone para drupada rAjA kI putrI culanI devI kI AtmajA aura vRSTadyumna kI bahina rAjavara kanyA- draupadI kA svayaMvara hogA ( taM tumbheNaM devANupiyA ! dupayaM rAyANaM aNumivhe mANA vhAyA jAva vibhUsiyA hatthimbaMdhavara gayA sakoraNTa0 seyavara cAmara0 haya gagaraha0 mahayA bhaDacaDagareNaM jAva parikkhittA jeNeva sayaMvara maMDave teNeva uvAgacchaha, uvAgati patte 2 nAmaMkiesa AsaNesa nisIyaha 2 dobaI rAyakaraNaM pariyAlemANA 2 cihna) isa liye he devAnupriyoM ! Apaloga dupadarAjA ke Upara kRpA karake snAna Adi se nivaTa kara evaM samasta alaMkAroM se vibhUSita hokara jahA~ svayaMvara maMDapa hai vahAM padhAreM / Ate samaya hAthiyoM para baiThakara aayeN| koraNTa puSpoM kI mAlAoM se suzobhita cha usa samaya Apa saba ke Upara tane hoM aura vela sundara cAmara Upara Dhore jA rahe hoM / haya, gaja, ratha evaM mahAbhaToM kA samUharUpa caturaMgavala Apa ghASaNA kare ke huM devAnupriye ! AvatI kAle rAvAra thatAM drupada rAjAnI putrI culanI devInI AtmA ane dhRSTadyumnanI ahena rAjavara kanyA draupadIne svayaMvara thaze. " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (taM tumbheNaM devANupiyA ! duvayaM rAyANaM aNugimANA vhAyA jAya vibhUsiyA itthidhavaragayA sakoraNTa0 seyavaracAmara0 haya gaya raha0 mahayA bhaDacaDagareNaM jAva parikkhittA jeNeva sayaMvaramaMDave teNeva upAgacchaha, uvAgacittA patteyaM nAmaMkiesa AsaNesu nisIyaDa 2 donaI rAyaNNaM paDivAle mAmA rahi ) ethI hu devAnupriyA ! tame lAke drupada rAjA upara maherabAnI karIne snAna vagerethI paravArIne tathA samasta alaMkArothI vibhUSita ne jayAM svayaMvara maDapa che, tyAM hAthIo upara savAra thaine padhAre. keraTa puSpAnI mALAothI zezabhatuM chatra te vakhate tamArA upara tANeluM hAvuM jeIe ane sapheda camare paNa tamArA upara DhoLAtA hovA joie. hAthI, ratha ane mahAbhaTonA samUha rUpa catura'giNI senA tamArI sAthe hovI joie. daravara For Private and Personal Use Only
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharyAmutavarSiNI TI0 a0 16 haupadIbaritavarNanam .. 291 maNDapastatreyopAgacchata, upAgatya pratyekaM ' nAmaMkiesu' nAmAGkiteSu sva sva. nAmAkSarayukteSu AsaneSu nipIdata, nipadya draupadI rAjakanyAM 'paDivAlemANA 2' pratipAlagantaH 2 pratIkSamANAH 2 tiSThata iti ghoSaNAM ghoSayata, ghoSayitvA mamaitAmAjJapikAM pratyarpayata, tataH khalu te kauTumbikAstathaiva yAvat pratya payanti / tataH khalu sa dupado rAjA kauTumvikapuruSAn zabdayati, zabdayitvA evamavAhot-gacchana khalu yUyaM he devAnupriyAH ! svayaMvaramaNDapam " Asiyasamajjiyopali" AsiktasaMmArjitopaliptam-Asiktam-jalaprakSepeNArTIkRtaM, saMmA. jitaM-kacarAdyapanayanena saMzodhitam , upalipta-mRdgomayAdibhiranuliptaM, tathAsugaMyamagaMdheiyaM ' sugaMdhaparagandhita-aguruguggulakapUrasaraladAhAdijanitasugandhayukta, 'paJcAgapuraphanovayAraphaliyaM ' paJcavarNapuSpapuJjApacArakalitaM / ' kAlAgurupavarakuMduruka ruka-jAva ganyATibhUyaM' kAlAgurupavarakunduruSkaturuka-yAvad-gandhayatibhUtaM, atra yAvachandena-dhUpaDajhaMtamaghamatagandhuvuyAbhirAma' iti vodhyam / saba ke sAtha ho / maMDapa meM Akara pratyeka jana apane apane nAmavAle Asana para baiThajAveM / baiThakara phira vahAM vaha rAjavara kanyA draupadI kI pratIkSA kreN| (ghAsaNaM ghoseha 2 mama eyamANattiyaM paccappiNaha) isa prakAra kI ghoSaNA karo aura jaba tumaloga aisI dhoSaNA kara cuko taya isakI hameM pAche khabara do / ( taeNa te koDubiyA taheva jAva paccapiNa ti ) una kauTumbika puruSoM ne nRpAjJAnusAra aisA hI kiyA-bAda meM hamaloga ApakI AjJAnusAra ghoSaNA kara cuke haiM aisI sUcanA rAjA ke pAsa bheja dI / (taeNa se duvae rAyA koDu biya purise saddovei, sadAvitI evaM kyAsI-gacchaha NaM tumbhe devANuppiyA ! sayaMvaramaMDavaM AsiyasamajjivalitaM sugaMdhavaragaMdhiyaM paMcatragapupphapuMjovayArakaliyaM kAlAgarupavarakuMdurukkaturukA jAva gadhavaTibhUyaM maMcAimaMcakaliyaM maMDapamAM AvIne dareke dareka pitapotAnA nAmavALA Asana upara besI jAya. tyo sIne te 132 anyAdrIpahIna. mAzamAnanI pratIkSA 3re. ( ghosaNa ghoseha 2 mama eyamANattiya paccapiNaha) mA zata tame ghoss| 2 / ane sAma 25 laya tyAre bhane 542 Apo. (taeNa te koDupiyA taheva jAva paJcappiNati) te adami 53 // rAnI mAjJA pramANe madhu ama patAvI dIdhuM ane "ame lokee ApanI AjJA anusAra ghoSaNA karI che" evI khabara rAjAnI pAse pahoMcADI dIdhI. (taeNaM se vae rAyA koDu viyapurise sahAve, sadAvittA evaM vayAsIgakalaha Na tumbhe devANupiyA ! sagaramaDa Asiyatamagni provalitaM sugaMdhavaragaMdhiyaM paMcavaNyapuSphAjopayArakaliyaM kAlApuruSavarakuMdarAnuruSaka jAra gaMdhavAdvika For Private and Personal Use Only
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 292 www.kobatirth.org saraserjet 1 dhUpadadyamAnamaghamaghAyamAnagandhodbhUtAbhirAmaM tatra kAlAguruH kRSNAguruH, mArakunduruH kaM - cIDAnAmako gandhadravyavizeSaH, turuSkaM ca sillakaM, dhUpazca gandhadravya saMyo gaja iti dvandvaH, yadrA - etatsambandhI yo dhUpastasya dAnAnasya yaH surabhirmaghavA yamAnaH- atizayAn ganya udyUtastenAbhirAmo ramaNIyaH sa tathA taM tathAgAyattitva saumyAtipAt tathAmaMcAimaMcakaliye ' maJcAtimaJcakalitaM kuruta, kRtvA vAsudevakhANAM bahUnAM kareha, karitA vAsudeva pAmukkhAgaM bahUgaM rAmasahassA gaM pateyaM 2 nAmakAI AsagAI atyupapavvatyubAI raeha 2 evANatti paccadhigaha ) isake bAda dupadarAjA ne koTumbika puruSoM ko bulAyA aura bulAkara unase aisA kahA - he devAnupriyA ! tumaloga jAo aura svayaMvara maMDapa ko Asita kara - jalasivana se AI karo, saMbhAjita karAkacavara Adi ko usase bAhira kara use sApha karo evaM upalipta karomi tathA gobara se use loMgo / sugaMdhavaravita karo usameMaguru, guggula, kapUra Adi ko jalAkara unakI gaMdha se use sugaMdha yukta banAo paMca ke putroM ke puMja usameM jagaha 2 rakho / kRSNAguru pravara kundruka, turuSkalobAna inake cUrNa ko vahAM Ane meM khUba jalAkara unake gaMdha se use bahuta ho adhika manobhirAma banAo jyAdA kyA usa aisA karadI ki jisase aisA jJAta ho ki yaha eka sugaMdhita dravyoM ko vartikA hai| vahAM maMcoM ke Upara maMcoM ko bhUmaMcAmaMcakA kareha, kAracA vAludevamukkhA bahUnaM rAyasahassA gaM patteyaM 2 nAmaMkAI AsagAI atyupapacatyubAI ra96 2 evanAgati pAga ) 6 - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tyArapachI krupada rAjAe kauTubika purUSAne lAgyA ane belAvIne kahyuM ke huM DhavAdupriyA ! tame leAkeA jAe! ane svayaMvara maMDapane Asikta karA-pANI chAMTA, samArjita karo, kacarA vagere sApha kare, ane upalisa kare, eTale ke mATI temaja chANathI lIMpA, sugadhavara gadhita karo eTale ke te sthAne anurU, guggala, kapUra vagerenA dhUpa karIne tenI sugadhathI te sthAnane suvAsita karo, pacavaNunA pukhtapujanA samUha sthAne sthAne geAThavAne tame maDapanI zolAmAM abhivRddhi 4. uSNAgu3, pravara, 305, tu30, somAna bhA badhA padArthAMnA cUrNane agnimAM nAkhIne te sthAnane sugaMdhathI khUba ja ramaNIya banAvI do. te sthAnane tame evuM sarasa sugadhamaya banAvI de ke jethI te sugaMdhita dravyenI vartikA ( agarabattI) jevuM lAge. tyAM tame ma Mca upara For Private and Personal Use Only
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAravA mRvitI TIkA a0 16 draupadIvaritavarNanam 293 rAjasahasrANAM pratyekaM 2 nAmAGkitAnyAsanAni 'atthuyapaJcatyuyAI' AstRta pratyavastRtAni-AcchAdita pratyAcchAditAni 'raeha ' racayata, racayitvA etAmAjJaptikAM pratyarpayata, te'pi kauTumpikapuruSAH, yAvat prAyanti / ' taeNaM te' vAsudevapramukhAH bahusahasrasaMkhyakArAjAnaH 'kaTu ' kalye prAdurbhutaprabhAtAyAM rajanyAM yAvat tejasA jvalati sUryebhyudgate snAtA yAvat sarvAlaMkAravibhUSitA hastiskandhavAgatA sakoraNTamAlyadAmnA chatrega priyamANena zvetavaracAmarairuddhUyamAnazca yuktA haya gaja-yAvat-rathapadAtisamUhena pariSTatA sarvadvaryA yAvan ' zaGkhapaNahapaTahAdInAM raveNa yatraiva sthAne svayaMvaramaNDapastau yopAgacchanti, upAgatyAnupravizanti, anupavizya pratyekaM 2 'nAmaMkie mu' nAmAyineSu-svasvanAmAkSarayukteSu AsaneSu niSIdanti-upavizanti, niSadha draupadI rAjavarakanyAM paDibAlemANA' patipAlagantaH pratIkSamANAstiSThanti / rkho| una para vAsudeva pramukha rAjAoM ke pratyeka ke nAma ke AsanoM ko AstRta-zubhravastra se Dhakakara pratyavastRta-aura dvitIya zubhravastra se AcchAdita kara rkho| rakha kara phira hameM pIche isa saba kArya ke samApta hone kI khabara do| (te vi jAva paccappiNaMti ) isa prakAra rAjA kI AjJAnusAra una kauTumvika puruSoM ne saba kArya ucita rUpa meM karake pIche rAjA ko " saya kArya AjJAnusAra yathocita ho cukA hai " aisI khabara krdii| ( taeNaM te vAsudevapAmukkhA bahave rAyasahassA kallaM pAu0 pahAyA jAva vibhUsiyo hathikhaMdhavaragayA sakoraMTa0 seyavara. cAmarAhiM haya gaya jAva parivuDA savviDDIe jAva raveNaM jeNeva sayaMvare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA aNupavisaMti, aNupavisittA patteyaM nAmaMkiestu AsaNesu nisIyaMti, dovaiM rAyavarakaNNaM paDivAlemANA2 maMcanI geThavaNa karo. tyAM tame vAsudeva pramukha dareke dareka rAjAnA nAmathI aMkita thayelA Asanane AtRta-svaccha vastrathI DhAMkIne, pratyAvastRta ane bIjA svaccha vastrathI DhAMke A badhuM kAma patAvIne tame amane khabara Apo. (te vi jAva paccappiNa ti) mArIta zanI yAjJA sAmanIna te ami purUe te mujabaja badhuM kAma patAvI dIdhuM ane tyArapachI "tamArI AjJA mujaba kAma badhuM patI gayuM che" evI khabara rAjAnI pAse pahoMcADI. __ (taeNaM te vAsudevapAmukkhA bahave rAyasahassA kallaM pAu0 hAyA jAva vibhUsiyA hatyikhaMdhavaragayA sakoraMTa0 seyavaracAmarAhiM haya gaya jAva parivaDA savir3Ie jAva raveNaM jeNeva sayaMvare teNeva uvAgacchai, uAgacchitA aNupavi. saMti, aNupadisittA paceyaM nAmaMkiesu AsaNesu nisIyaMti, dovaI rAyavarakaNaM For Private and Personal Use Only
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ka strateferrer , * tataH khalu ' paMDue ' pANDuH nAmako rAjA kalaM ' kalye - prAtaH kAle snAto yAvat sarvAlaGkAravibhUSito hastiskandhagataH sakoraNTamAlyadAmnA chatreNa triyamANena zvetavaracAmarairudyamAnaizva yukto hayagajarathapadAtisamUhena parivRtaH sarvadaryA yAvat - raveNa kAmpilyapurasya nagarasya madhyamadhyena madhyebhUtvA nirgacchati, nirgatya yatraiva svayaMvaramaNDapo yatraiva vAsudevapramukhA bahusahasrasaMkhyakA rAjAnastaDIvo pAgacchati, upAgatya tepAM vAsudevamukhANAM karatalaparigRhItadazanakhaM citi) isake bAda ve vAsudeva pramukha hajAroM rAjA dUsare dina jaba rAtri samApta ho cukI prAtaH kAla ho gayA-sUrya udita ho cukA taba snAna yAvat samasta alaMkAroM se vibhUSita hokara, hAthiyoM para caDhe hue triyamANa koraMTa puSpoM kI mAlA se virAjina chatra se yukta hote hue uddhUyamAna zveta varacAmaroM se vIjyamAna hote hue evaM haya, gaja yAvat rathapadAti samUha se parivRtta hote hue apanI rAja vibhUti ke anusAra yAvat zaMkha patra paTaha Adi ke sAtha 2 jahAM yaha svayaMvara maMDapa thA vahAM aaye| vahAM Akara ve saba usake bhItara praviSTa hue praviSTa hokara be pratyeka jana apane 2 nAma se aMkita AsanoM para pRthaka 2. baiTha gaye aura rAjavara kanyA draupadI kI pratIkSA karane lge| (naeNaM se paMDue rAdhA kalaM pahAe jAva vibhUsie sakoraMTa0 hayagaya0 kaMpillapuraM majjha majjheNaM nigacchaMti- jeNeva sayaMvaramaMDave jemeva vAsudeva pAnu kkhA bahave rAyasahassA teNeva uvAgaccha, uvAgacchittA tesiM vAsudeva paDivAlemANA 2 citi ) 1 tyArapachI vAsudeva pramukha hajAro rAjA bIjA divase jyAre rAtri pasAra thaI gaI ane savAra thatAM sUryautha pAmyA tyAre snAna vagerethI paravArIne potAnA zarIrane badhA AbhUSaNe thI zaNagArIne, hu thIe upara savAra thaIne, suga Mdhita keraTa puSponI mALAethI zebhita ane chatrathI yukta thaI. uttama veta cAmarethI vIjayamAna thatA temaja ghoDA, hAthI yAvat ratha padAti samUhathI parivruta thatA potAnA rAjya vaibhava anusAra yAvat zakha paNava paTA vagere vAjAonI sAthe jyAM svayaMvara maMDapa hatA tyAM gayA. tyAM jaIne te badhA maMDapamAM praviSTa thayA ane praviSTa thaIne tee peAta. potAnA nAmAMkita judA judA AsaneA upara besI gayA ane rAjavara kanyA draupadInI pratIkSA karavA lAgyA. ko ( taraNaM se paMDue rAyA kallaM vhAe jAtra vibhUsie hara Ta0 haya gaya0 sayaMvaramaMDave jeNeva vAsudeva pAsukkhA bahave rAyasahassA teNe For Private and Personal Use Only
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 215 amagAra dhAmRtaSiNI TI0 a0 16 draupadIcaritavarNanam zira Avata mastake'JjaliM kRtvA jayena vijayena varSayitma kRSNasya vAsudevasya zvetavaracAmaraM gRhIcA ' unavIyamANe ' upavIjayan cAmarAddhRnanena sebamAna. stiSThati // 021 // pAmukkhANaM kara yala baddhAvittA kaNhasma vAsudevassa seyavaracAmaraM gahAya uvavIyamANe citi) isa ke bAda pAMDu nAmaka rAjA prAtaH kAla snAna se nibaTa kara aura samasta alaMkAroM se vibhUSita hokara apane paTTa gajarAja para caDha kara kAMpilya pura nagara ke bIca se hote hue usa svayaMvara maMDapa meM aaye| jatha ye gajarAja para caDhe hue Arahe the usa samaya ina ke Upara koraMTa puSpoM kI mAlA se virajita chatra, chatradhAriyoM ne tAna rakhA thaa| cAmara Dhorane vAle zubhra cAmara Dhora rahe the| haya, gaja, ratha eka padAdi samRharUpa caturaMgiNI senA inake mAtha cala rahI thii| rAjasI DhATATa se ye susajjita the| vividha rAje sAtha meM yajate hueArahe the| maMDapa meM Akara ye jahAM vAsudeva pramugva hajAroM rAjA baiThe hue the-vhaaNgye| yahAM jAkara unhoMne una vamudeva pramugva hajAroM rAjAoM ko donoM hAtha joDa kara baDI namratA ke sAtha namaskAra kiyaa| jaya vijaya zabdoM dvArA unheM badhAI dii| vadhAI dekara phira ye kRSNa bApludeva ke Upara zvelacAmara lekara Dhorate hue vahAM baiTha gaye / / 10 20 // uvAgacchai, upagacchittA tesi vAsudevapAmukkhANaM karayala0vaddhAvettA kaNhassa vAsudevasa se yavaracAmaraM gahAya uvavIyamANe ciTThati ) tyArapachI pAMDu nAmaka rAjA savAre snAnathI paravArIne samasta alaMkArathI potAnA zarIrane zaNagArIne ane potAnA mukhya gajarAja upara savAra thaIne kAMpilyapura nagaranI vaccethI pasAra thaIne svayaMvara maMDapamAM AvyA. jyAre teo gajarAja upara besIne AvatA hatA tyAre karaMTa pupanI mALAothI zobhita chatra chatradhArIoe tANeluM hatuM. cAmara DheLanArA veta cAmara DhaLI rahyA hatA, ghoDA, hAthI, ratha ane padAti samUha rUpa caturagiNuM senA temanI sAthe sAthe cAlI rahI hatI rAjasI ThAThathI teo susajita hatA, aneka jAtanA vAjA vAgI rahyAM hatAM maMDapamAM AvIne teo jyAM vAsudeva pramukha hajAra rAjAo beThelA hatA tyAM gayA. jyAM vAsudeva pramukha rAjAo beThelA hatA tyAM temanI pAse jaIne teoe vAsudeva pramukha sarva rAjAone khUba ja namrapaNe baMne hAtha joDIne namaskAra karyo. jaya vijaya zabdathI teone abhinaMdita kya, abhinaMdita karyA bAda teo kRSNa vAsudevanI upara ta cAmara DhaLatA tyAM besI gayA. e sUtra 20 che For Private and Personal Use Only
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 296 jJAtAdharmakathAsUtre mUlam eNaM sA dovai rAyavarakannA jeNeva majjaNaghare teNeva uvAgacchai uvAgacchittA vhAyA kayabalikammA kayakouyamaMgala pAyacchittA suddhappAvesAI maMgalalAI vatthAI pavaraparihiyA jiNapaDimANaM accaNaM karei, karitA jeNeva aMteure teNeva uvAgacchai // sU0 21 // TIkA -' taraNaM sA' ityAdi / tatastadanantaraM sA draupadI rAjavarakanyA namajjanagRhaM tatraivopAgacchati, upAgatya snAtA ' kayavalikammA ' kRtabalikarmA annAdiSu vAyasAdiprANinAM saMvibhAgo balikarma tat kRtaM yayA sA tathA kRtakautukamaGgalaprAyazcittA 'suddhappAvesAI' ' zuddha pravezyAni zuddhAni svacchAni pravezyAni sabhAyAM praveSTuM yogyAni, yatparidhAnena sabhAyAM lokAH praveSTumarhantItyarthaH, maGgalAni=zubhAni vastrANi ' pavarapariDiya ' pravaraparihitA - pavaravidhinA vareNa zobhAkAreNa vidhinA parihitA = paridhAnena ghRtavatI ApatvAt kartariktaH, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'taeNa sA dobaI rAyavara kannA' ityAdi // TIkArtha - (tapaNaM) isa ke bAda (sA dovaI rAyavara kanna) vaha gajavara kanyA daupadI (jeNevaM majjaNaghare) jahAM snAna ghara thA (teNeva uvAgacchai) usa ora gaI ( uvAgacchittA vhAyA kayayalikammA kayako uyamaMgala pAyacchittA) vahAM jAkara 2 usane snAnaghara meM snAna kiyA, nahAkara phira usane kAka pakSi Adi ko annAdi kA bhAga dene rUpa bali karma kiyA kautuka maMgala prAyazcitta kiye| (suddhappAvesAI maMgalAI batthAI pavara parihiyA) sabhA meM praveza ke yogya 5 zuddha svaccha mAMgalika vastra acchI taraha vidhi ke anusAra pahirI huI (jiNaparimANaM acaNaM karei ) ' taraNaM sA dovaIrAyavarakannA' ityAdi - TIartha - (taraNa) tya2pachI (sA dovaI rAyavara kannA) te 12 unyA dvIpahI ( jeNetra majjaNavare ) yAM snAnaghara hetu ( teNetra ubAgaccha i ) tyAM ga ( AgacchitA 'vhAyA kayavalikammA kaya kouyamaMgalapAyacchitA) tyAM dhane teNe snAnagharamAM snAna karyuM. snAna karyAM bAda teNe kAgaDA vagere pakSIone anna vagerenA bhAga arpIne likama karyuM kautuka magaLa prAyazcitta karyo. (suddhapAlAI maMgalalAI patyAi pAraparihiyA majjaNabarAo paDinikkhamai) salAmAM prazezavA ceAgya svaccha mAMgalika vo teze sarasa rIte paheryAM, tyArapachI te snAnagharathI mahAra nIDajI ( jiNa DimANa' accaNa' karei ) na. For Private and Personal Use Only
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mantrannaNI TI0 a0 16 draupadI carcA vastrANi paridhAya ' jiNapaDimANaM accaNaM karei ' jinapratimAnAM, kAmadeva pratimAnaindi karoti vivAhavidhi nirvighna saMpannArtha miti bhAva: ' karitA ' kRtvA ' jeNeva aMte are teNeva uvAgacchaDa ' yatraivAntaHpuraM tatraivo- pAgacchati ||suu021|| draupadIcarcA 1 yattu - " jiNapaDimANaM aNaM kare " iti pAThaM samAzritya bhagavato'rhataH pUjana jainadharmAnuyAyibhiH kartavyamityAhustanmithyAtvavilasitam asya pAThasya caritAnuvAdarUpatvena vidhAyakatvAsambhavAt / vidhivAkyaM hi jinAjJAyA bodhaka svena vidhAyakaM bhavati, yathA- bhagavatA vidheyatayopadiSTaM SaDvidhAvazyakaM caturvidhajina pratimA kA kAmadeva kI pratimA kA nirvighna vivAhakArya ke liye arcana karatI hai arcana kara ke phira vaha ( jeNeva aMte ure teNeva uSAgacchai ) jahA~ ataHpura thA vahAM calI gaI / sU0 21 // draupadI carcA mApUjana jo "jiNapaDimANaM akSaNa kareha" isa pAThakA Azraya lekara pratikI upayogitA kahate hue yaha kahate haiM, ki " arhata bhagavAna kI pratimA kI pUjA jainadharma ke pAlakoM ko karanA cAhiye" yaha unakA kathana mithyAtva kA vilAsa hI hai| kyoM ki yaha " jinaparimANaM " ityAdi vAkya carita kA hI anuvAdaka hai ataH aise vAkya kisI mukhya artha ke vidhAyaka nahIM huA karate haiM / cAritAnuvAda se to sirpha jisa vyakti ne jo 2 AcaraNa kiyA hai usakA hI bodha hotA hai| zAstra vihita mArgake nirdezaka vidhivAkya huA karate haiM kyoM ki ki aise vAkya jina bhagavAna kI AjJAke vidhAyaka hote haiN| jisa prakAra SaT pratimAnuM kAmadevanI pratimAnuM nividhna vivAhakAya sra panna thavAnA hetuthI marthana pure che, aryana purIne ( jeNeva ateure teNeva uvAgacchai ) jyAM raNavAsa che te tarapha jatI rahI. !! sUtra 21 5 draupadI carcA pramANe kahe karanArAoe ,, DeMTalA " jiNa DimANaM accaNaM karei" mA pAThanA AdhAre pratimA pUjananI upayeAgitA siddha karatAM A che ke " aMta bhagavAnanI pratimAnuM pUjana jainadhama pAlana karavuM joIe " temanuM A kathana satyathI khahu dUra che eTale ke A vAta sAva asatyathI pUrNa che. kemake A " jinapaDimANaM " vagereM vAdhya yastinA 4 anuvAda che bheTalA bhATe evAM vacana kaI vizeSa ane spaSTa karanArAM hAtA nathI. ciratAnuvAdathI te phakta je mAse je te AcaraNa karyuM che, phakta tenuM ja jJAna thAya tema che, zAavihita bhAgane khatAvanArA te vidhi vAce ja thAya che. jevI rIte 38 For Private and Personal Use Only
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathA saMghasya kartavyaM bhavati / tathA coktam-samaNeNa sAvaeNa ya avassakAyacayaM havai jmhaa| aMto ahonisassa ya, tamhA AvassayaM nAma / / 1 / / iti (anuyogadvA0) chAyA-zramaNena zrAvakeNa ca avazyakarttavyakaM bhavati yasmAt / ante'harnizasya ca tasmAd AvazyakaM nAma // 1 // "jaM imaM samaNe vA samaNI vA sAvae vA sAviyA vA / taccitte tammaNe jAva ubhaokAlaM chanvihaM AvassayaM kareMti (anu0) chAyA-yadidaM zramaNo vA zramaNI vA zrAvako vA zrAvikA vA / tacittaH tanmanA yAvad ubhayakAlaM pavidhamAvazyakaM nAma // 2 // Avazyaka kAryoM ko pratipAdana karane vAle vAkya jina prabhu kI AjJA ke nirdezaka hone se sAdhu sAdhvI zrAvaka zrAvikArUpa caturvidha saMgha ko upAdeya mAne jAte haiM / zAstra meM bhI yahI bAta kahI gaI hai 'samaNe Na sAvaeNaya' ityAdi . zAstra vihita SaTU Avazyaka kartavya caturvidha zrIsaMgha ko rAtrI evaM dinake aMtimabhAgameM avazya karana cohiye / unake kiye vinA muni kA munipana nahIM aura zrAvakakA zrAvakapana nahIM / ataH SaTU Avazyaka kArya avazya karane yogya honese Avazyaka rUpa se pratipAdita hue haiN| __ "jaM imaM samaNe vA samaNI vA sovae vA sAviyA vA taccitte tammaNe vA jAva ubhao kAlaM" ityaadi| isaliye jaba ye Avazyaka haiM taba cAhe sAdhu ho yA sAdhvI ho zrAvaka ho yo zrAvikA ho koI bhI kyoM na ho usakA yaha kartavya ho cha Avazyaka kAryomAM pratipAdana karanArAM vAkaye jIna prabhunI AjJAno nirdezaka hovAne kAraNe sAdhu sAdhavI zrAvaka zrAvikA rU5 caturvidha saMghanA mATe gya gaNAya che. zAstramAM paNa A pramANe kahevAmAM AvyuM che - "samaNeNa sAvaeNa ya ' ityAdi zAstravihita cha prakAranA Avazyaka kartavyo caturvidha saMghane rAtri temaja divasanA aMtima bhAgamAM cokkasa paNe AcaravAM joIe. tenAM AcaraNa vagara muninuM nipaNuM nathI ane zrAvakanuM zrAvakapaNuM nathI. eTalA mATe che Avazyaka kArya cokakasa karavA lAgyA hovAthI Avazyaka rUpathI pratipAdita karavAmAM AvyA che. "ja imaM samaNe vA samaNI vA sAvae vA sAviyA vA taccitte tammaNe jAva ubhao kAlaM ityAdi-mA pramANe nyAre te 'mAvazya' che, tyA mate sAdhu hoya ke sAdhavI hoya temaja zrAvaka hoya ke zrAvikA hoya game te kema For Private and Personal Use Only
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 draupadIcarcA cAritAnuvAdavacanasya vidhAyakatvAGgIkAre sUryAbhadevacarite zastrAdivastUnAmarcanasya zrUyamANatayA tanmate tadapi vidheyaM syAt / draupadya'pi tatra khalu pratimAyAM bhagavato'haMtaH pUjanaM na kRtam , jainapravacane pratimApUjanasya vidhAnAbhAvAt , pratimApUjanasya SaTkAyajIvahiMsAsAdhyatayA jainadharmattvAbhAvAca / / tathAhi-pratimApUjA'GgIkAre tadartha SaTkAyahiMsA'vazyaMbhAvinI, evaM ca jAtA hai ki vaha unhIM meM citta lagAkara aura mana ko tanmaya karake ise ubhaya kAla meM avazya kreN| carita ke anuvAdaka kathana karane vole-vAkya ko yadi vidheya rUpa se svIkAra kiyA jAya to sUryAbhadevake carita meM sar3agAdi zastra Adi vastuoM kI bhI pUjA sunI jAtI hai-ataH unameM bhI pUjyatA AjAnI cAhiye aura isa prakAra se pUjana ke pakSapAtiyoM ko unakA pUjana bhI vidheya koTi meM mAnalenA cAhiye / draupadI ne bhI vahAM pratimA meM jo bhagavAna arhata kI pUjana, nahIM ko usakA kAraNa yaha hai ki eka to jaina pravacana meM pratimA pUjana ke vidhAna kA abhAva hai aura dUsare-yaha pratimA pUjana SaT kAya ke jIvoM kI virAdhanA dvArA sAdhya hotI hai, isaliye isa pratimA pUjana meM jinendra dvArA pratipAdita-dharma AtmakalyaNasodhakarUpa samyagdarzanAdika kA abhAva hai / SaTU kAya ke jIvoM kI virAdhanA se jo sAdhya huA karatA hai vahAM sacce dharma ke darzana taka bhI durlabha haiM ataH pratimA pUjana na hoya tenI e pharaja thaI paDe che ke te temAM ja pitAnuM citta paravIne manane tallIna karIne tene baMne kALamAM avazya Acare. caritane anuvAdaka rUpe batAvanAra vAjyane je vidheya rUpamAM svIkAravAmAM Ave te sUryAbhadevanA caritamAM zastra vagere vastuonI paNa pUjAnI vAta sAMbhaLavAmAM Ave che. ethI temanAmAM paNa pUjyatA AvI javI joIe ane A rIte pUjananA pakSapAtIoe temanI pUjA paNa vidheyanA rUpamAM mAnya karavI joIe. draupadIe paNa tyAM pratimAmAM bhagavAna ahaMtanuM pUjana karyuM nathI tenuM kAraNa e che ke prathama te jaina pravacanamAM pratimA-pUjananuM vidhAna nathI ane bIjuM A pratimA pUjana SakAyanA jIvonI virAdhanA dvArA saMpanna hoya che, tethI A pratimA pUjanamAM jInendra vaDe pratipAdita dharma-AtmakalyANa sAdhaka rUpa samyagna-darzana vagerene abhAva che. kAyanA jIvonI virAdhanAthI For Private and Personal Use Only
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 300 pAtAdharmakathA pANAtipAtaviramaNavatinAM munInAM pratimApUjopadeze svadharmasya mUlocchedaH syAdeva / ata eva-jinapraNItAgame pratimApUjAyAvidhi!palabhyate / pratimAsthApanArtha aMgIkAra karane meM usa pUjana ke samaya meM SaT kAya ke jIvoM kI virAdhanA japa avazyaMbhAvI hai taya bhalA! hama ise vidheya mArga kaise mAna sakate haiM, aura kaise yaha svIkAra kiyA jA sakatA hai ki isa pUjana kA kartA sacce dharma kA upAsaka hai tathA pratimApUjana ko dharma mAnA jAve to eka bar3A bhArI doSa yaha bhI Akara upasthita hotA hai ki sarva prakAra ke hiMsAdika pApoM se sarvathA virakta mahAvratI munijana jaba isa pratimApUjanarUpa dharma kA upadeza kareMge taba ve bhI kAritAdirUpa karAne Adi rUpa se isake kartA hone ke kAraNa apane munidharma ke mUlataH hI vidhvaMsaka mAne jaayeNge| munijana hiMsAdika sAvadha vyApAroM ke kRta, kArita evaM anumodanA ina tIna karaNa evaM tIna yoga se tyAgI huA karate haiN| jaba ye pratimApUjana rUpa dharma kA gRhasthoM ke liye vyAkhyAna deMge taba unake vyAkhyAna se prerita ho gRhastha jana usa ora apanI pravRtti cAlU karane vAle hoMgeM, aura usa prakAra ke unake vyavahAra se isa kArya meM SaTkAya ke jIvoM kI virAdhanA hone se usa virAdhanA je sAthe thAya che temAM te sAcA dharmanA darzana suddhAM durlabha che. eTalA mATe pratimA-pUjana svIkAravAmAM te pUjana karatI vakhate pakAyanA jIvanI virAdhanA jyAre cokkasapaNe thavAnI che tyAre ame tene vidheya mArga kayA AdhAre mAnya karIe. ane enI sAthe sAthe ame e paNa kevI rIte svIkAra karIe ke A jAtanuM pUjana karanAra sAcA dharmane upAsaka che? je pratimA pUjanane dharma rUpe svIkArIe te emAM eka bhAre deSa e che ke sarva prakAranAM hiMsA vagere pApothI sarvathA virakta mahAvatI munijane jyAre A pratimA pUjana rUpa dhamane upadeza Apaze tyAre teo paNa kAritAdi rUpa karAvavA vagere rUpathI enA kartA rUpe hovA badala potAnA muni dharmanA mUlataH vivaMsaka gaNAze. munijane hiMsA vagere sAvadha vyApAranA kRta, kArita ane anumodanA A traNe karaNa ane traNa yuganA tyAgI hoya che. jyAre teo pratimApUjana rUpa dharmanuM gRhasthane mATe vyAkhyAna Apaze tyAre temanAM vyAkhyAnathI prerAIne gRhastha te pramANe Acaraze ja ane A jAtanAM temanAM AcaraNathI A kAmamAM baTukAya jIvonI virAdhanA hovAthI te virAdhanAne karAvanArA A upadezaka munio ja gaNaze tyAre emanA ahiMsA vagere mahAbate viga ane trikaraNa vizuddha rUpe kevI rIte rahI zakaze ? ethI yamalAbhane IcchatAM paNa teo A jAtanA vicAronI bhUlamAM ja meTI bhUla karI For Private and Personal Use Only
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gatavarSI TIkA a0 16 draupadIcI pheba devAyatana pratimA''rAmakUpAdikaraNe tadupadezadAne ca pRthivIkAya hiMsAyA abazyambhAvaH / devAyatanAdikaraNe pUjAGgatayAsnAna pratimAsnapanavastrakSAlanAdikaraNe ca tadupadezadAne cAkAyavirAdhanamapi tathA pUjAGgadhUpadIpArAtrikasampA danaM cAgnikAvirAdhanA vinA na saMbhavati, vAyukAyahiMsanaM tu dhUpadIpArAtrikAke karAne vAle ye upadezaka munijana mAne jAyeMge -taba inake ahiMsAdi mahAvrata triyoga aura trikaraNa vizuddha kaise raha sakeMge ? ataH lAbha kI cAhanA meM ina vicAroM kI bhUla meM hI bar3I bhArI bhUla hone se ye apane dharma ke sacce ArAdhaka nahIM mAne jA sakeMge / isaliye yaha bAta avazya mAnanI cAhiye ki jina praNIta Agama meM pratimApUjana kI vidhi nahIM pAI jAtI hai / isI prakAra pratimA sthApana, pratimA pratiSThA karavAnA, maMdira vagairaha banavAnA evaM usa pratimA kI pUjA nimitta vagIcA tathA kuA Adi kA karavAnA ye bAteM pRthivI kAyika jIvoM kI hiMsA ke kAraNa haiM ataH tyAjya haiN| inake banavAne Adi kA jo upadeza karate haiM ve bhI pRthivIkAyika jIvoM kI hiMsA se mukta nahIM ho sakate haiN| isI prakAra pUjana kA aMga hone se snAna, pratimA ke abhiSeka tathA pUjana ke vastroM ke dhone sApha karane meM aura usake upadeza dene meM akAya ke jIvoM kI virAdhanA hotI hai, dhUpakhenA, dIpaka jalAnA, AratI utAranA ye saba bAteM agnikAyika jIvoM kI virAdhanA ke binA nahIM ho sakatI hai arthAt inameM agnikAyika jIvoM kI virAdhanA avazyaMbhAvinI hai / besaze ane tee potAnA dharmanA sAcA ArAdhaka gaNAze nahi. eTalA mATe A vAta ceAkkasapaNe mAnI ja levI joie ke ' jIna praNIta 'AgamamAM pratimA-pUjananI vidhi maLatI nathI. yA pramANe pratibhA-sthApana, pratibhA-pratiSThA zavavI, bhaMhira vagere banAvavAM ane te pratimAnI pUjA mATe udyAna temaja vAva vagere taiyAra karAvavAM e pRthvi kAyika jIvanI hiMsAnA kAraNa che--eTalA mATe tyAjaya che. tene banAvavA mATe je leAkeA upadeza Ape che te paNa pRthvi-kAyika jIvAnI hiMsAthI mukta thaI zakatA nathI. A rIte ja pUjanane mATe snAna, pratimAne abhiSeka temaja pUjananA vastrone dhAvAmAM ane tenA upadezamAM paNa asUkAyanA jIveAnI virAdhanA hoya che. dhUpa karavA, dIpaka karavA, AratI utAravI A badhI vidhio agnikAyika jIvanI virAdhanA vagara saMbhavI zake tema nathI eTale ke temAM agni-kAyika chavAnI virAdhanA cAkkasapaNe For Private and Personal Use Only
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hotAdharmakathAsUtra dibhizvAmarAdivIjanairnRtyagItavAditraizca savizadaM bhavati, vanaspatikAyavirAdhanaM ca pratimApUnAnimitta ke'nantakAyakomalavividhaphalapuSpapatrasaMgrahe niyataM bhavati / pRthivIkAyAyAzritA bahuvidhaniraparAdhahInadInadurbalaprakRtibhIrusaMgopitazarIrA dvIndriyAdi pazcendriyAntAstramA jIvA api chedanabhedanasvAzrayavinAzajanitAnantaduHkhastIvrataravedanAmupalabhyetastataH skhalitapatitA mriyante / dhUpakedhuA se, dIpa tathA AratI kI jyoti se camara Adi ke Dhorane se, nRtya karane se, gIta gAte samaya mukha se nikale hue garma vAyu se, evaM vAjoM ke bajAne se vAyukAyika jIvoM kI virAdhanA hotI huI spaSTa mAlUma detI hai / vanaspati kAyika jIvoM kI virAdhanA bhI isa samaya isa prakAra se hotI hai, ki-mUrti pUjana ke liye usake pUjaka ananta kAyika aise komala aneka prakAra ke phala, puSpa aura patroM kA saMgraha jo karatA hai isa prakAra isa pUjana meM SaTkAyika jIvoM ko hiMsA kA AraMbha spaSTa dekhA jAtA hai / tathA trasa kAyika jIvoM kA bhI isake nimittahanana hotA hai aura vaha isa prakAra se-ki jaba pRthivIkAyikAdi jIvoM kA AraMbha pratimA Adi ke nirmANa meM yA deva Ayatana (mandira) Adi ke karAne meM kiyA jAtA hai to usa samaya usake Azrita jo bahuta se aneka jAti ke niraparAdhI, hIna, dIna, durvala, prakRti se bhayazIla tathA saMgopita zarIravAle aise dvIndriyAdikase lekara paMcendriya taka jitane bhI usa jIva rahate haiM ve saba ke saba chedana, bhedana, evaM svAzraya ke vinAza janita anaMta duHkhoM se saMtapta hokara thavAnI ja che. dhUpanA dhUmADAthI dIpaka ane AratInI tathA camara vagerene keLavAthI temaja vAjAo vagADavAthI vAyukAyika jIvanI virAdhanA thAya che tenI darekane spaSTa pratIti thatI ja rahe che. vanaspati-kAyika jIvonI virApanA paNa te vakhate A pramANe thAya che ke mUti-pUjana mATe pUjA karanArAo anaMta-kAyika evA kamaLa ghaNI jAtanAM phaLe, pupe ane patrone ekaThAM kare che. Ama A pUjAmAM SaDU-kAyika jIvonI hiMsA spaSTapaNe dekhAya che. vasa-kAyika onuM paNa tene lIdhe hanana heya che. jemake jyAre pRthvi-kAyika vagere ane AraMbha pratimA vagerenA nirmANamAM athavA te deva-Ayatana (maMdira) vagere banAvavAmAM karavAmAM Ave che tyAre tenA Azrita je ghaNA aneka jAtanA niraparAdhi, hIna, dIna, dubala, prakRtithI bIkaNa temaja saMge pita zarIravALA evA dvIndriyAdikathI mAMDIne paMcendriya sudhInA jeTalAM vasa jI rahe che te sarve chedana, bhedana ane havAzrayanA vinAzathI anaMta For Private and Personal Use Only
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradhAmRtavArSiNI 10 a0 16 praupadIcI dharmasya lakSaNaM hi-jinAjJAma yojyapravRttikatvam , " ANAe mAmagaM dhamma" iti bhagavadvacanAt , kiM ca-agArAnagArabhedena dharmasya dvaividhyamabhidhAya-bhagavatA-" aNagAradhammo tAva" ityAdinA sarvaprANAtipAtaviramaNAdi-rAtribhoanAntAn anagAradharmAnupadizya tadanantaramidaM kathitam 'ayamAuso ! aNagArasAmaie dhamme paNNatte eyarasa dhammassa sikkhAe uva. die niggaMthe vA niggaMthI vA viharamANe ANA e ArAhae bhavaI' (aupapAtisUtram) ayamAyuSman ! anagArasAmAyikA anagArasiddhAntaviSayaH, dharmaH prajJaptaH / etasya dharmasya ' zikSAyAmupasthitaH '=ArAdhakaH, nigraMtho vA nigraMthI vA viharaaura vahAM se gira par3akara anta meM mara jAte haiN| jinendra kI AjJA meM pravRti karanA yahI dharma kA lakSaNa hai| bhagavAna kA bhI AcArAgasUtra a-6 u. 2 sU- 8 meM yahI kathana hai " oNAe mAmagaM dhamma" iti / prabhu ne jisa samaya dharma kA upadeza diyA usa samaya unhoMne isa dharmake do bheda kahe haiM inameM eka1 sAgArI gRhasthakA dharma aura dUsarA anagAra-munikA dharma / " anagAra dhammo tAva" ityAdi sUtra se samasta jIvoM kI virAdhanA Adi se virakta honA yahAM se lagAkara rAtribhojana kA sarvathA parihAra karanA yahAM taka jo kucha kahA hai vaha saba anagAra dharma ko lekara kahA gayA hai usake bAda unhoMne aupapAtika sUtra meM yaha kahA hai ki " ayamAuso aNagArasAmaie dhamme paNNatte, eyassa dhammassa sikkhAe, uvahie niggaMthe vA niggaMthI vA viharamANe ANAe ArAhae bhavai" he AyuSmana ! yaha anagArasAmAyika-muniyoM kA siddhAnta viSayaka dukhethI saMtapta thaIne ane tyAMthI paDI jaIne, bhraSTa thaIne ane mRtyune bheTe che. jInendranI AjJA pramANe anusaravuM e ja dharmanuM lakSaNa che. AcArAMga sUtra 4-6, 6-2, sU-8 mA 5 bhAvAne 24 pramANe hyu cha hai " ANAe mAmagaM dhamma iti" prabhuse yAre dharma vi paDheza pAyo tyAre tamage A dharmanA be bheda batAvyA che 1 sAgAra-gRhasthane dharma ane 2 anagAra munin| . " anagAradhammo tAva " mere sUtrathA samasta 7vonI vishdhanA vagerethI virakta thavuM ahIMthI mAMDI rAtri-janane saMpUrNapaNe tyAga kara ahIM sudhI je kaMI kahyuM che te badhuM avagAra dharmane uddezIne karavAmAM AvyuM che. tyArapachI aupapAtika sUtramAM teozrIe A pramANe kahyuM che ke - ( ayamAuso aNagArasAmaie dhamme paNNatte, eyassa dhammassa sikkhAe, udie niggaMthe vA niggaMthI vA viharamANe ANAe ArAhae bhavai) 3 mAyubhan ! For Private and Personal Use Only
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAtAdharmakathA mANa AjJAyA ArAdhako bhavati / etasya dharmasyArAdhaka evAjJAyA ArAdhaka ityuktvA''jJaiva dharmasya prakAzakatayA mUlamiti boSitam / tadanantaraM ca bhagavatA _ " agAradhamma duvAlasavihaM AikkhaH / taM jahA-paMca aNuvvayAI, tiSNiguNabbayAiM cattAri sikkhAvayAI" ityAdinA dvAdazavidhaM dharma nirUpya kathitam / 'ayamAuso ! agArasAmaie dhamme paNNatte ' eyassa dhammassa sikkhAe uvaTThie samaNovAsae vA samaNovAsiyA vA viharamANe ANAe ArAhae bhavai" iti| dharma kahA gayA hai-arthAt muniyoM kA yaha dharma kahA gayA hai| isa dharma kI zikSA meM jo upasthita hotA hai arthAt jo isa dharma kIArAdhanA karate haiM- cAhe ve sAdhu hoM cAhe sAdhvI hoM koi bhI ho ye jinendra bhagavAna kI AjJA ke ArAdhaka hote haiM / isa dharma kI ArAdhanA karanevAlA jIva hI jinendra kI AjJA kA ArAdhaka mAnA gayA hai isa kathana se " jisa bAta meM bhagavAna kI AjJA ho vahI dharma kA mUla hai anya AjJA viruddha pravRtti hai " yaha bAta samajhAI gaI hai isa ke bAda bhagavAna ne "agAradhamma duvAlasavihaM Aikkhai taM jahA-paMca aNuvvayAI, tiNNiguNavvayAiM cattAri sikkhAvayAI" isa sUtra se yaha prakaTa kiyA hai ki gRhastha kA dharma 12 prakAra kA hai 5 aNuvrata, 3 guNavrata aura 4 zikSAvrata / isa prakAra se kathana kara " ayamAuso agArasAmaie dhamme paNNatte eyasta dhamassa sikkhAe, uvahie, samaNovAsara vA samaNovAsiyA vA viharamANe ANAe ArAhae bhavai" iti-he A agAra sAmAyika munine siddhAnta viSayaka dharma kahevAmAM AvyuM che eTale ke A munione dharma kahevAmAM AvyuM che. A dharmanI zikSAmAM je upasthita hoya che eTale ke A dharmanI ArAdhanA kare che-bhale teo sAdhu hoya ke sAdhvIo game te kema na hoya teo jInendra bhagavAnanI AjJAnA ArAdhake hoya che A dharmanI ArAdhanA karanAro jIva ja jInendranA ArAdhaka gaNAya che. A kathanathI e vAta samajAvavAmAM AvI che ke je vAtamAM bhagavAnanI AjJA hoya te ja dharma che, AjJA virUddha bIjuM AcaraNa adharma cha. tyA25chI lagavAna " agAradhamma duvAlasavihaM Aikkhai ta jahA paMca aNuvvayAI,tiNNi guNadhayAiM cattAri sikkhAvayAI" mA sUtra dvArA se spaSTa karavAmAM AvyuM che ke gRhasthane dharma 12 prakArane che-pa ANuvrata, 3 guNavrata bhane 4 zikSAbata. 240 rIte " ayamAuso agArasAmAie dhamme paNNatte eyassa dhammarasa sikkhApa abadie, khamaNovAsae kA samaNovAliyA vA viharamANe For Private and Personal Use Only
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anAradhAmRtaSiNI 0 0 16 draupadIcaryA chAyA-ayamAyuSman ! agArasAmayiko dharmaH prajJaptaH, etasya dharmasya zikSAyAmupasthitaH'ArAdhakA zramaNopAsako vA zramaNopAsikA vA viharamANA AjJAyA ArAdhako bhavati / iti ! atrApi etasya dvAdazavidhasya dharmasyArAdhaka eva zramaNopAsaka AjJAyA ArAdhaka iti bodhayatA''jhaiva dharmasya mUlamiti bodhitam / AcArAgasUtre'pi prathamAdhyayane tRtIyodeze bhagavatA'bhihitam-" jAe saddhAe NikvaMte tamevamaNupAlijjA-vijahitA visottiyaM puvasaMjogaM / paNayA vIrA mahAvIhiM / logaM ca ANAe abhisameccA akutobhayaM / " iti AyuSyaman ! yaha gRhastha kA dharma kahA gayA hai / isa dharma kI zikSA meM upasthita-zramaNopAsaka-munijanoM ke bhakta aise zrAvakajana athavA zrAvikAjana tIrthakara prabhu kI AjJA ke ArAdhaka mAne jAte haiN| isa sUtra meM bhI yahI prakaTa kiyA gayA hai ki isa 12 prakAra ke dharma kA orAdhaka hI zramaNopAsaka-zrAvaka, zrAvikA tIrthakara prabhu kI AjJA kA ArAdhaka hai isa prakAra samajhAnevAle zrI jinendra deva ne AjJA hI dharma kA mUla hai yaha samajhAyA hai / ____ AcArAMga sUtra ke prathama adhyayana ke tRtIya uddeze meM bhagavAna ne yaha kahA hai "joe saddhAe NikkhaMte tameva maNupAlijjA vija. hittA visottiyaM puzvasaMjogaM / paNayA vIrA mahAvIhiM logaM ca ANAe abhisameccA akutobhayaM ki jisa zraddhA utsAha se "ahaMta prabhu dvArA pratipAdita samyagdarzanAdika mokSake mArga hai yA nahIM hai" isa prakAra sarva ANAe ArAhae bhavai" Ayu0bhanta ! 40 2825 dhama matApAmA mAvyA che. A dharmanI zikSAmAM upasthita zramaNe pAsaka munionA bhaktajana-zrAvake athavA te zrAvikAo tIrthaMkara prabhunI AjJAnA ArAdhaka gaNAya che. A sUtramAM paNa A pramANe ja spaSTa karavAmAM AvyuM che ke 12 prakAranA dharmane ArAdhaka ja zramaNe pAsaka zrAvaka zrAvikA tIrthaMkara prabhunI AjJAne ArAdhake che. A rIte samajAvanArA zrI jItendradeve AjJA ja dharmanuM mULa che Ama samajAvyuM che. AcArAMga sUtranA pahelA adhyayananA trIjA uddezakamAM bhagavAne A pramANe 4yuM cha-" jAe saddhAe NikkhaMte tamevamaNupAlijjA vijahitA visottiyaM puvvsNjogN| paNayA vIrA mahAvIhi logaM ca ANAe abhisamenvA akutobhayaM " ! je zraddhA-utsAhathI "ahaMta prabhu vaDe pratipAdita samyaga darzana vagere mokSanA mArgo che ke nahi " A rIte sarva Agama viSayaka sarva zaMkA temaja For Private and Personal Use Only
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 301 mAtAdharmakathA yayA zraddhayA-samyaktvena ' visottiyaM ' visrotasikAMzaGkA-sarvazaGkAM dezazaGkAM cetyarthaH, yathA-'kimAhato mokSamArgo'sti na vA ' iti sarvAgamaviSayikA zaGkA sarvazaGkA, tathA-" kimapkAyAdayo jIvAH santi na vA" iti dezazaGkA / tathA 'puvvasaMjogaM ' pUrvasaMyoga mAtApitrAdisambandhaM dhanadhAnyasvajanAdisambandhaM vA, idamupalakSaNaM-tena pazcAtsaMyogamapi zvazurAdikRtaM, 'vijahitA' vihAya parisyajya 'NikkhaMtte' niSkrAntaH prabajitaH / 'taM' tAM zraddhAm : ' aNupAlijjA eva' anupAlayedeva-niraticAraM rakSedityarthaH / / ___ atha-'parizIlitamArgo'nugamyate' iti lokarItyA ziSyazraddhAdRr3hIkaraNAya pUrvamahApuruSAcarito'yaM mArga iti / / vIrAH-bhAvavIrAH saMyamAnuSThAne vIryavantaH 'mahAvI hiM' mahAvIthi mahAvIthiH-samyagdarzanAdilakSaNo mahAmArgaH mahApuruSase vitatvAt , tAM mahAvIthiM Agama viSayaka sarvazaMkA kA tathA " apU kAyikAdika jIva haiM yA nahIM" isa prakAra kI dezazaMkA aura mAtA pitA Adi ke sAtha ke saMbaMdharUpa pUrva saMyoga evaM dhana, dhAnya, svajana Adi saMbaMdha, upalakSaNa se zvazura AdirUpa prazcAt saMyoga kA parityAga kara yaha jIva saMsAra Adi padArthI ko heya samajha unase sarvathA virakta ho jAtA hai usa zraddhA kA aticAra Adi koM se rakSA karanI cAhiye-usa zraddhA kA aticAra rahika hokara muni ko pAlana karanA cAhiye ! jo mArga parizIlita hotA hai usa para aneka prANI calate haiM yaha laukikarIti hai| isIrIti ke anusAra ziSyoM kI zraddhA ko dRDha karane ke liye " yaha mArga pUrva meM mahApuruSoM dvArA sevita kiyA gayA hai " hameM samajhAne ke liye sUtrakAra " paNayA vIrA mahAvIhiM" isa aMza kA kathana karate haiM che aSkAyika vagere jIve che ke nathI" A jAtanI deza zaMkA ane mAtA pitA vagerenI sAthenA saMbaMdha rUpa pUrva saMga ane dhana, dhAnya, svajana vagere saMbaMdha upalakSaNathI "zvasura " vagere rUpa pazcAt saMgane parityAga karIne A jIva saMsAra vagere padArthone heya samajIne temanA tarapha saMpUrNapaNe virakta thaI jAya che te zraddhAnI aticAra vagerethI rakSA karavI joIe. te zraddhAnuM pAlana munie aticAra vagara thaIne karavuM joIe je mArga pari. zIlita hoya che te tarapha ghaNAM prANIo jAya che, A laukika prathA che. A prathA pramANe ziSyanI zraddhAne majabUta banAvavA mATe " A mArga mahA purUSa vaDe sevavAmAM AvyuM che. " A vAta samajAvavA mATe sUtrakAra " paNayA vIrA mahAvIhi " // payanane 3 che. vAra me 542 // hAya cha For Private and Personal Use Only
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anaMgAradharmAmRtavarSiNI TIkA ma0 16 draupadIca 307 6 " paNayA' praNatAH = prAptAH kaThinataratapaH saMyamArAdhanena prAptavanta ityarthaH / ayameva mArge mokSAvAptikaro'zepasaMyami se vitatvAt tIrthaGkarAdimahApuruSA api mArgamimamanuzIlitavanta iti vizvasanIyatayA ziSyANAM zraddhApUrvakaM pravRttiryathA syAditibhAvaH / kazcinmandadhIH ziSyo'nekadRSTAntairbodhyamAno'pi apakAyAdijIveSu na zraddadhAtIti tamuddizya kathayati - he ziSya ! tatra matiryadyapi apkAyajIvaviSaye na 1 vIra do prakAra ke hote haiM ? dravyavIra aura dUsare bhAvavIra / saMyama ke anuSThAna karane meM jo zaktisaMpanna haiM ve bhAvavIra haiM / ye jIva samyagdarzana Adi lakSaNarUpa isa mahAvistRtamArga ko ki jo mahApuruSoM dvArA sevita huA hai kaThinatara tapa aura saMyama kI ArAdhanA se prApta kara liyA karate haiM / kahane kA sAra yahI hai ki bhAvavIra yahI apane cittameM vicAra kiyA karate haiM ki samyagjJAna, samyagdarzana, samyag cAritra aura samyagvarUpa hI mArga hai kyoM ki isI se mukti kI prAptI hotI haiisIliye isa mArgakA samasta saMyamIjIvoMne pUrva meM sevana kiyA hai aura to kyA svayaM tIrthakara prabhu ne bhI isI mArga kI parizIlanA kI hai / isaliye isa mArga meM pravRtti sarvahita vidhAyI hai isa prakAra yaha mArga vizvAsa yogya hone se ziSyajana bhI zraddhApUrvaka isameM pravRtti kareM / koI mandabuddhivAlA ziSya aneka dRSTAnto dvArA samajhAye jAne para bhI yadi akAya Adi jIvoM kI zraddhA se rahita hotA hai to use 1 dravya-vIra, 2 bhAva-vIra. saMyamanA anuSThAnamAM je zaktizALI che te bhAva vIra che. A badhA jIvA sasyAg-dazana vagere lakSaNu rUpa A vistRtamAne ke je mahApurUSA vaDe sevavAmAM AvyuM che-kaThaNa tapa ane saMyamanI ArA dhanAthI meLavI le che. kahevAnI matalaba e che ke bhAva-vIre pAtAnA manamAM A pramANe ja vicAra karatA rahe che ke kharI rIte samyag jJAna, samyag darzana, samyag cAritra rUpa ja mAga che kemake muktinI prApti enAthI ja thAya che. eTalA mATe ja pahelAM thaI gayelA badhA jIve e A mAgatuM ja anusaraNu karyuM hatuM. tItha kara prabhue jAte paNa A mArganI ja parazIlatA karI che, ethI A mArgomAM pravRtta thavuM te badhI rIte hitAvaha che. A pramANe A mArga vizvasanIya heAvA addala ziSyA paNa zraddhA rAkhIne temAM pravRtta thAya. koika maMda buddhi dharAvanAra ziSya ghaNA dRSTAMta vaDe spaSTa karavAmAM AvavA chatAM paNa jo aplAya vagere jIvAnI zraddhAthI rahita DAya che te For Private and Personal Use Only
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vAtAdhakathA parisphurati, tadviSaye vizeSajJAnAbhAvAt , tathApi bhagavadAjJayA zraddhA nitarAM vidheyetyAzayenAha-" logaM ca ANAe abhisamecA akutobhayaM " iti / " logaM" lokam atra lokazabdena prakaraNabazAdapkAya loka eva gRhyate, tamapukAyalokaM, ca zabdena anyAMcA kAyAzritAn jIvAn " ANAe" AjJayA tIrthakara vacanena " abhisameccA" abhisametya Abhimukhyena samyagjJAtyA, apkAyAdayo jIvAH santItyevamavabudhyetyarthaH, " akutobhayaM " nAsti kutazvit samajhAne ke liye sUtrakAra kahate haiM ki he ziSya ! tumhArI ghuddhi apkA yika Adi jIvoMkI zraddhA karane meM una viSayaka vizeSajJAnake abhAvase yadi samartha nahIM hai, to bhI bhagavAna kI AjJA se tumheM unake viSaya meM apanI zraddhA ko dUSita nahIM hone denA cAhiye-arthAt bhagavAna kI AjJA pramANa mAnakara tumheM unake viSaya meM apanI atizaya zraddhA jAgrata karanI cAhiye / sUtrakAra isI abhiprAya se kahate haiM ki " logaM ca ANAe abhisameccA akutAbhayaM " iti / apkAya rUpa loka ko tathA "ca" zabda se anya apkAya ke azrita jIvoM ko tIrthakara prabhu kI AjJA se acchI taraha jAnakara unakI AjJAnusAra unakA astitva mAnakara AtmakalyANa ke abhilASI muniyoM ko saMyama kA pAlana karanA caahiye| sUtrasthaloka zabda yahAM prakaraNa ke vaza se apU. kAya kA bodhaka hai| "ca" zabda se tadAdhita anya jIvoM kA grahaNa huA hai| "akutobhayaM" zabda kA artha saMyama hai kahIM se bhI kisI tene samajAvavA mATe sUtrakAra kahe che ke he ziSya! tamArI buddhi aSkAyika vagere jevenI zraddhA karavAmAM temanA viSe savizeSa jJAnanA abhAvanA lIdhe je samartha nathI te paNa bhagavAnanI AjJAthI te pratye tame pitAnI zraddhAne dUSita thavA deze nahi eTale ke bhagavAnanI AjJA pramANa mAnIne maMda buddhivALA ziSyae temanA pratye potAnI vadhAremAM vadhAre zraddhA MIta 42vI naye. sUtrA2 mA prayojanakA 4 cha / "logaM ca ANAe abhisameccA akutobhayaM " iti / saya 35 4ne tamA 'ca' thI bIjA aSkAyAzrita jIne tIrthaMkara prabhunI AjJAthI sArI peThe samajIne temanI AjJA mujaba temanuM astitva mAnIne AtmakalyANane icchanArA munioe saMyamanuM pAlana karavuM joIe. sUtramAM Avela "leka" zabda ahIM prakaraNa vazAta aSkAyane vAcaka che. "ra" zabdathI tadAzrita bIjA jInuM a5 tha\ cha. '' akutobhayaM " nI ma sayama cha. dha pa nyaaethI koI paNa rIte jIvane jenAthI bhaya hetuM nathI te akubhaya-saMyama For Private and Personal Use Only
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org amagAradharmAmRtavarSiNI TI0 ma0 16 draupadIceca 602 kenApi prakAreNa prANinAM bhayaM yasmAt so'kutobhayaH-saMyamastam, "aNupAlijjA" anupAlayet iti pUrvoktena sambandhaH / sarvadA jIvAbhirakSaNarUpasaMyamAnupAlane sAvadhAnatayA yatnaH kAryaH ityarthaH / " atra jAe sadvAe gikte tamevamaNupAlijjA vijahittA visottiyaM putrasaMjogaM " ityanena zraddhAyA ArAdhyatve jinAjJAyAH sadbhAvAt zraddhAyA dharmazvaM siddham / earest of pi ca dharmastadarthaM " paNayA vIrA mahAvohiM " iti bhagavadupadezasya sadbhAvAt / " logaM ca ANAe abhisameccA " ityanenAjJAyAH SaTkAyajIvatattvajJAnahetutvena varNanAt tatvajJAnasya dharmatvam / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhI prakAra se jIvoM ko jisase bhaya nahIM hotA hai vaha akutobhayasaMyama hai bhAva isakA yahI hai ki Atma kalyANa ke icchuka muniyoM ko jIvoM ke saMrakSaNa rUpa saMyama kI ArAdhanA karane meM sAvadhAnatA pUrvaka prayatnazIla rahanA caahiye| yahAM "jAe saddhAe nikkhate tamevamaNupAlinA, vijahitA visottiyaM puvvasaMjogaM " isa sUtrAMza se yaha bAta samajhAI gaI hai ki zraddhA kI ArAdhanA meM jinendra kI AjJA kA sadbhAva hai ataH vaha dharma hai / api ca zraddhA kI dRDhatA karanA yaha bhI dharma hai / isI nimitta " paNayA vIrA mahAvAhiM " yaha bhagavAna kA upadeza hai / " logaM ca aNAe abhisamecA " isa sUtrAMza se yaha prakaTa hotA hai ki jaba jinendra kI AjJA SaT kAyika jIvoM ke vAstavika jJAna hone meM heturUpa se varNita huI hai to isa sthiti meM tatvajJAna dharma hai / 66 che. matalaSa e che ke AtmakalyANa icchanArA munione jIvAnI rakSA rUpa sayamanI ArAdhanA karavAmAM sAvadhAna thaIne prayatna karatAM rahevuM joie. ahIM jAe saddhAe nikkhate tamevamaNupAlijjA, vijahittA visottiyaM puvvasaMjogaM " A sUtrAMza vaDe A vAta spaSTa karavAmAM AvI che ke zraddhAnI ArAdhanAmAM jInendranI AjJAnA sadbhAva che eTalA mATe teja majabUta manAvavI te paNa dharma che. A dhama che. ane zraddhAne nimitte ja paNa yA vIrA mahAvIhiM A bhagavAnanA upadeza che. "" logaMca ANAe abhisameccA " mA sUtrAMza vaDe yA vAta spaSTa thAya che ke jyAre jInendranI AjJA SaTkAyika jIvA viSe vAstavika jJAna karAvavA mATe ja karavAmAM AvI che tyAre AvI paristhitimAM tatvajJAna dhama che, For Private and Personal Use Only "C ""
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAtAdharmakathAnamatra 'akutobhayaM' ityasya-" aNupAlijjA" ityanenAnvayAd akutobhayaMsaMyamam anupAlayedityapi bhagavadAjJaiva, tathA ca saMyamasyA''rAdhyatayA vidhAnAt saMyamasya dharmatvaM bodhyam / ____ aparaM ca-uttarAdhyayanamUtro-"dhammANa kAsavo muhaM " ityuktam " dhammANaM" dharmANAM zrutadharmANAM cAritradharmANAM ca " kAsako" kAzyapaH kAzyapagotrIyaH zrImahAvIravardhamAnasvAmI " muI " mukhaM vaktA vartate / __ ahiMsAdau khalu bhagavato'Ita AjJA vartate, pazyAgameSu / yathA-AcArAGgasUtre " se bemi-je ya atItA, je ya paDuppannA, je ya AgamissA arahatA bhagavaMto, te savvevi evamAikvaMti evaM bhAsaMti evaM paNNaveti evaM parUveti'akratobhayaM' isa pada kA " aNupAlijA" isa kriyApada ke sAtha anvaya karane se yaha artha hotA hai ki akutobhayarUpa saMyama kA pAlana karanA cAhiye, yaha bhI jaya bhagavAna ko AjJA hI hai to isase yaha bAta spaSTa ho jAtI hai ki bhagavAna ko AjJA se saMyama ArAdhana karane lAyaka hone se dharma rUpa hai| aparaM ca-uttarAdhyayana sUtra meM " dhammANaM kAsabo muhaM " yaha kahA hai isakA bhAva yaha hai ki zruta evaM cAritra dharmoM ke mukha-vaktA-kAzyaya gotrIya zrI mahAvIra vardhamAna svAmI haiM / dekho unhoM ne AgamoM meM ahiMsAdika mahAvratoM ke pAlane kA mumukSuoM mokSAbhilASiyoM ke liye isa prakAra AjJA pradAna kI hai " se bemi-je ya atItA je ya paDuppannA je ya AgamissA arahaMtA bhagavaMto te savve vi evamAikkhaMti evaM bhAsaMti evaM paNNaveti evaM paruti" samve akutobhayaM '' mA 54no ' aNupAlijjA' mAliyApanI sAthai anya 42vAthI A pramANe artha thAya che ke akubhaya rUpa saMyamanuM pAlana karavuM joIe. A paNa bhagavAnanI ja AjJA che te enAthI A vAta spaSTa thaI jAya che ke bhagavAnanI AjJAthI saMyama" AradhavA gya hovAthI dharmarUpa cha. ana jI uttarAdhyayana sUtra'mA "dhammANaM kAsavo muhaM" mA pramA. ne ullekha che. ene artha ema thAya che ke kuta ane cAritra dharmonA mukhya-vakatA-kAzyapa gotrIya zrI mahAvIra vardhamAna svAmI che. teozrIe ahiMsA vagere mahAvratanA pAlana karanArA mekSa IcchanArA lokone mATe AgamimAM A jAtanI AjJA karI che ke - "se bemi-je ya atItA je ya paDuvannA je ya AgamissA arahatA bhagavato " samve vi eSamAikvaMti evaM bhAsaMti evaM paNNaveMti evaM parUveti samve For Private and Personal Use Only
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 draupadIyo savve pANA, sabve bhUyA, sabve jIvA, savce sattA na ItanvA na ajjAveyacyA, na kilAyavvA, na uddaveyabvA / esa dhamme suddhe Nitie sAsae, sameccA loyaM kheyannehiM pveie| AItadharmaeva zraddheya iti bodhayitu zrIsudharmAsvAmImAha-" se bemi" ityAdi / tIrthakaraiH svasvaziSyebhyo yat samyaktvamuktaM tadahaM pravImi / yadvA'se' ityasya 'sa' iticchAyA / yena mayA bhagavataH zrI vardhamAnaracAminastIthakaramya sakAze tadvacanatastatvajJAnaM labdhaM, so'haM bravImi / - bhagaduktArthameva kathayAmi, tasmAnmama vAkyaM zraddheyamitibhAvaH / pANA, savve bhUyA, savve jIvA, savve sattA na haMtavvA, na ajjAveye. vvA, na parighettavvA, na paritAveyavvA na kilAmeyacyA, na uddveyvaa| esa dhamme suddhe Nitie sameccA loyaM kheyannehiM paveie" (A. sU0 a. 4 u. 1 sU0 1) zrI sudharmA svAmI isa sUtra dvArA jambUsvAmI ko yaha samajhAte haiM ki arhataprabhu dvArA pratipAdita dharma hI zraddhA karane yogya haiM-ve isameM kahate haiM ki tithaMkara devoM ne apane 2 ziSyoM ke liye jisa samyaktva kA kathana kiyA hai vahI tatva una tIrthakara prabhuke vacanoM dvArA zravaNa kara maiM tumheM samajhAtA hU~ arthAt maiM apanI nijI kalpanA se isa viSaya meM kucha bhI na kaha kara jo kucha tumheM samajhAu~gA vaha tIrthakara prabhu kI mAnyatAnusAra hI samajhAU~gA ataHisa meM saMdeha ke liye ghor3I sI bhI jagaha nahIM hai isaliye isa mere kathana kA mUlasrota jaya zrI tIrthaMkara prabhu kA upadezazravaNa hai taba yaha zraddheya-zraddhA karane yogya Avazya hai bhagavAna kA yaha Adeza hai-ki jitane bhI * pANA, savve bhUyA, savve jIvA, savve sattA na hatavyA, na ajjAveyavyA, na paridhettavbA, na paritAveyavyA, na kilAmeyavvA, na uddaveyavvA / esa dhamme suddhe Nitie sabheccA loya kheyane hi paveie" ( A. sU. a. 4 u. 1 sU. 1) zrI sudharmA svAmI A sUtra vaDe zrI aMbU svAmIne A pramANe samajAve che ke ahata prabhu vaDe pratipAdita dharma ja zraddheya che, teo A sUtramAM kahe che ke tIrthakara de e potapotAnA ziSya mATe je samyakatvanuM nirUpaNa karyuM che te ja tatva tIrthaMkara prabhunA mukhathI zravaNa karyA bAda huM tamane samajAvI rahyo chuM. eTale ke huM pitAnI meLe AmAM kaMI paNa umeryA vagara tIrthakara prabhunI mAnyatA mujaba ja tamane samajAvIza. evI a mAM zaMkAne mATe saheja paNa sthAna nathI. A pramANe jyAre mArA kathanane mULa srota zrI tIrtha kara prabhunuM upadeza zravaNu che tyAre te ya ja che. bhagavAnanI A pramANe AzA che ke For Private and Personal Use Only
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 13 pAtAdharmakathAgata ___ bhagavaduktArthamAha-" je ya atItA" ityAdi / ye ca atItA atItakAlikAH, ye ca paDDuppamA ' pratyutpannAH vartamAnakAlikAH paJcabharateSu paJcairavateSu paJcamahAvideheSu vartamAnAH, ye ca " AgamissA" AgAminaH-bhaviSyatkAlabhAvinaH, te sarve'pi arhanto bhagavantaH evaM vakSyamANaprakAreNa "AivakhaMti" AkhyAnti-parapraznAvasare kathayanti / atra vartamAnagrahaNamupalakSaNaM tenAtItAnAgabhUtakAla meM tIrthakara hue haiM, vartamAna kAla meM bhI pAMca bharata, pAMca airavata tathA pAMca mahAvideha sambandhI jitane bhI tIrthaMkara haiM aura bhaviSyata kAla meM jo tIrthakara hoMge una saba ne jaba unase kisI ne prazna kiyA, to eka yahI uttara diyA hai deva evaM manuSyoM kI sabhA meM apanI sarvabhASA meM pariNamita huI ardhamAgadhIrUpa divyadhvani dvArA unhoM ne samasta jIvoM ko yahI samajhAyA hai, aura hetu, dRSTAntoM dvArA isI bAta kI puSTi kI hai| vaktavya viSaya ke bheda aura prabhedoM ko prakaTa karate hue unhoM ne acchI taraha se yahI prarUpaNA kI hai ki samasta prANI pRthivI Adika ekendriya sthAvara jIvoM se lekara dvIndriyAdika paMcendriya jIva paryanta prasa jIva, caturdaza bhUtagrAmarUpa samasta bhUta, narakagati, tiryazcagati, manuSyagati evaM devagati ke samasta jIva, evaM apane dvArA kiye gaye karmoM ke udaya ke phala svarUpa sukha duHkha Adi kA anubhava karane vAle samasta satva daNDa Adi dvArA kabhI bhI tADana karane gegya, ghAta karane yogya, ye mere AdhIna haiM aisA khyAla bhUtakALamAM jeTalA tIrthaMkara thayA che, vartamAnakALamAM paNa pAMca bharata, pAMca airavata tathA pAMca mahAvideha saMbaMdhI jeTalA tIrtha kare che ane bhaviSyakALamAM jeTalA tIrthaMkaro thaze te badhAmAMthI jyAre keIe prazna karyo tyAre eka ja uttara Ape che, deva ane mANasonI sabhAmAM pitAnI sarva bhASAmAM pari. sumita thayelI ardhamAgadhI rUpa divyadhvanimAM teoe badhA ne eja vAta samajAvI che ane hetu temaja dRSTAMta vaDe A vAtanuM ja samarthana karyuM che. vaktavya viSayane bheda ane prabhedene spaSTa karatAM teoe sarasa rIte eja prarUpaNa karI che ke samasta prANIo pRthvi vagere ekendriya sthAvara jIthI mAMDIne dvIdriya vagere paMcendriya jIva sudhInA trasa jIva, caturdaza bhUtagrAma rUpa samasta bhUta, naraka gati, tiryaMca gati, manuSya gati ane deva gatinA badhA che, ane pitAnA vaDe karavAmAM AvelAM karmonA udayanA phaLa svarUpa sukha duHkha vagerene anubhavatA badhA savaeN daMDa vagerethI koI paNa vakhata tADana karavA yogya ke ghAta karevA gya, ke e mArA AdhIna che For Private and Personal Use Only
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mamagAradharmAmRtavarSiNI DI0 a0 16 draupadIcaca 313 tayorapi grahaNam, tathA ca- ' evamAcakhyuH, evamAkhyAsyanti ' ityapi yojanIyam / evaM sarvAsu kriyAsu yojanIyam / tathA evaM " bhAsaMti " bhASante suranarapariSadi sarvajIvAnAM svasvabhASApariNAminyA'rdhamAgadhyA bhASayA bruvanti / tathA - evaM" paNNaveMti " majJApayanti = hetudRSTAntAdinA prakarSeNa bodhayanti / tathAevaM parUveMti ' prarUpayanti tatadbhedaM pradazya prakarSeNa nirNayanti / ( Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nanu sarve'pyarhanto bhagavantaH - kimAkhyAntItyAdijijJAsAyAmAha -' sabvepANA ' ityAdi / sarve - niravazeSAH prANAH = prANinaH pRthivyAdayaH sthAvarA " kara parigraha rUpa se saMgraha karane yogya, anna, pAna Adi ke nirodha evaM garmIsardI AdimeM rakhane se kabhI bhI pIDA pahu~cAne yogya aura viSapra dAna evaM zastra ke AghAta se vinAza karane yogya nahIM haiM / sUtra meM " AikvaMti - AkhyAnti " yaha vartamAnakAlika - kriyA pada atIta aura anAgatakAlika kriyApada kA upalakSaka hai / ataH isa se yaha artha pratIta hotA hai ki una tIrthaMkara prabhuoM ne vartamAna meM jaisA kahA hai vaisA hI unhoM ne yA anya bhUta kAlika tIrthaMkaroM ne bhUta kAla meM bhI kahA hai evaM AgAmI kAlameM bhI ve vaisA hI kaheMge / isI prakAra "bhAsaMti, paNNaveMti" ityAdi kriyApadoM ke sAtha bhI atIta aura anAgata kAlika kriyAdoMkA saMbaMdha kara lenA caahiye| isa kathana se sUtrakAra ne unake kathana meM paraspara meM viruddha arthakI prarUpaNA kA abhAva pradarzita kiyA hai jo kucha unhoM ne kahA hai / vaha bhUta, bhaviSyata aura vartamAna kAla meM se kisI bhI kAla meM kisI bhI evuM samajIne parigraha rUpathI saMgraha karavA ceAgya, ke anna, pAna vagerenA nirodha ane garmI, ThaMDI vageremAM rAkhIne kAi paNu vakhate pIDita karavA ceAgya ane viSa ApIne temaja zasranA AghAtathI vinAza karavA cAgya nathI. sUtramAM " bhAikkhati AkhyAnti " yA vartamAnAvi dviyAyaH atIta temaja anAgata kAlika kriyApadanuM upalakSaka che. ethI enA vaDe A jAtanA arthanI pratIti thAya che ke te tIrthaMkara prabhuee vartamAnakALamAM je pramANe kahyuM che, te pramANe ja teee athavA teA khIjA bhUtakAlika tItha karIe bhUtakALamAM paNa kahyuM che ane bhaviSyakALamAM paNa teo te pramANe ja kaheze. A rIte "bhAsaMti, paNNaveMti " vagere hiyApahonI sAthai pazu vyatIta bhane manA gata kAlika kriyApadonA sabaMdha joDavA joie. A kathanathI sUtrakAre temanA kathanamAM parasparamAM virUddha arthanI prarUpaNAnA abhAva batAvyA che. temaNe je 40 For Private and Personal Use Only
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAnakSatre dvIndriyAdipaJcendriyaparyantAtrasAzcetyarthaH, indriyAdiprANAnAM yathAsambhavaMdhAraNAt teSu prANisvamastIti bhAvaH / tathA-sarve ' bhUyA' bhUtAH bhavanti bhaviSyantya bhUvanniti bhUtAH-caturdazabhUtagrAmarUpAH, tathA-sarve jIvAH jIvanti jIvidhyantyajIviSu riti jIvAH-nArakatiryamanuSyadevAH, tathA-sarve "sattA" sattvAH= pramANa dvArA bAdhita nahIM ho sakane se pUrvApara virodha rahita hI kahA hai| "prANa' zabda se sUtrakAra ne brasa aura sthAvara praNiyoM kA grahaNa kiyA hai / kyoM ki 10 dravya prANoM meM se inako apane 2 yogya prANo kA sadbhAva pAyA jAtA hai| ataH inake sadbhAva se hI ye prANI kahe jAte haiM / " bhavanti, bhaviSyanti, abhUvana "yaha bhUta zabda kI vyutpatti hai / isakA bhAva yahI hai ki jo vartamAna meM sattA viziSTa haiM, AgAmI kAla meM sattA viziSTa raheMge evaM bhUtakAla meM bhI jo sattA viziSTa the / isa vyutpatti se sUtrakAra ne yaha pradarzita kiyA haiM ki pratyeka jIvAdika padArtha kisI bhI kAla meM utpAda aura vyaya dharma viziSTa hote hue bhI apanI 2 sattA se rahita nahIM hote haiN| kyoM ki dravya kA " utpAdavyayadhrauvyaM sat" utpAda, vyaya aura dhrauvya ye svabhAva hai / isase yaha bAta nizcita koTi meM AtA hai ki kisI bhI navIna padArtha kA utpAda nahIM hotA hai aura na sat padArtha kA vinAza hI hotA hai| "sato vinAzaH asatazcotpAdona" " jIvanti, jIviSyanti, ajIviSu" yaha jIva zabda kI vyutpatti hai / kaMI kahyuM che te bhUta bhaviSyata ane vartamAnakALamAMthI koI paNa kALamAM game te pramANa dvArA bAdhita nahi hevA badala pUrvApara virodha rahita ja kahyuM che, "prANa" zaNTa 3 sUtrAre trasa bhane sthA12 prANImAna ahaNa thu che. kemake 10 dravya prANomAMthI emanAmAM pitApitAne prANane sadbhAva bhane cha. methI samanA sahabhAvathI tasA prANI vAya che. " bhavanti, bhaviSyanti, abhUvan " mA bhUta zanI vyutpatti cha. menI matha 20 prabhAra che ke vartamAnakALamAM jeo sattA viziSTa che, teo bhaviSyakALamAM sattA viziSTa raheze ane bhUtakALamAM paNa jeo sattA viziSTa hatA. A vyutpatti vaDe sUtrakAre e batAvyuM che ke dareke dareka jIva vagere padArtha kaI paNa kALamAM utpAda ane vyayadhama viziSTa hovA chatAMe potapotAnI sattAthI rahita hatA. nathI. bha dra0yana " utpAdavyayadhrauvya sat " utpAda, vyaya mane prIvya svabhAva che. ethI e vAta cokkasa rIte spaSTa thAya che ke kaI paNa navIna padArthane utpAda thatuM nathI ane sat padArthano vinAza paNa thatuM nathI. " sato vinAzaH asatazcotpAdo na " " jovanti, jIviSyanti, ajIviSu" mA For Private and Personal Use Only
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir D bhanagAradharmAmRtavarSiNI TokA a0 16 draupadIcacA svakRtakarmajanyamukhaduHkhAnubhavinaH / atra sarvANiSu punaH punardayAkaraNAya pryaayshbdpryogH| ___'na tavyA' na hantavyAH daNDAdibhirna tADayitavyAH ityarthaH, "na ajjAveyayA" nAjJApayitavyA-na ghAtayitavyA ityarthaH, " na parighettavyA" na parigrahItavyAH ime mamAyattA iti kRtvA parigraharUpeNa na svokartavyAH, " na paritAjo jIte haiM, jIveMge aura jiye hai, isa kathana se sUtrakAra ne jIva meM trikAla meM bhI jIvanatva dharma kA abhAva nahIM hotA hai yaha pradarzita kiyA hai cAhe jIva eka indriya avasthAvAlA bhI ho to bhI vaha jIvana avasthA se rahita nahIM hotA hai isase vRkSAdikoM meM acetanatA mAnane vAle ghauddha AdikoM kA mantavya khaMDita hotA hai| sUtra meM prANI, bhUta, aura satva ina ekArthaka paryAyavAcI zabdoM kA jo sUtrakAra ne prayoga kiyA hai unakA mukhya prayojana "samasta jIvoM meM pAraMvAra dayA karanI cAhiye " hai| yaha vItarAgaprabhu dvArA pratipAdita prANAtipAtaviramaNarUpa dharmazuddha pApAnubandha rahita haiM / isa kathana se sUtrakAra ne isa bAta kI puSTi kI hai jo avItarAga-zAkya Adi dvArA dharmarUpa se pratipAdita huA hai tathA jise unhoMne dharmarUpa se svIkAra kiyA hai vaha vAstavika dharma nahIM hai| kAraNa ki inameM hiMsAdika doSoM kA sadbhAva pAyA jAtA hai inake jIva zabdanI vyutpatti che. jemAM jIve che, jIvaze ane jIvyA che A kathana vaDe sUtrakAre jIvamAM trikALamAM paNa jIvanatva dharmane abhAva te nathI A vAta spaSTa karI che. bhale te jIva eka Indriya avasthAvALA hoya chatAMe te jIvana avasthAthI rahita thatuM nathI. A kathanathI vRkSa vageremAM anatA mAnanArA bauddha vagerenA matanuM khaMDana thaI jAya che. sUtrakAre sUtramAM je prANI, bhUta ane satva A badhA kArthaka paryAya. vAcI zabdone je prayAga karyo che tenuM khAsa kAraNa "badhA jIvemAM vAraMvAra saya 2 " te che. vItarAga prabhu vaDe pratipAdita prANAtipAta viramaNa rUpa A dharma zuddha pApAnabandha rahita che A kathanathI sUtrakAre e vAtane puSTa karI che ke je avItarAga-zAkaya vagere dvArA dharma-rUpathI pratipAdita thaye che temaja temaNe jene dharma-rUpathI svIkAryo che te kharekhara dharma nathI. kemake temAM hiMsA vagere dene sadbhAva che. asarvajJa tathA rogayukta leke dvArA pratipAdita hevAne For Private and Personal Use Only
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAtAdharmakathAko veyavvA' na paritApayitavyAH annapAnAdhavarodhanena grISmAtapAdau sthApanena ca na pIDanIyAH, " na kilAmeyavyA" na klAmayitavyA=na khedayitavyAHmna viSazastrAdinA maaryitvyaaH|| eSaH anantaroktaH sarvAIdbhagavatmarUpitaH, dharmaH sarvaprANiprANAtipAtaviramaNarUpaH, zuddhaH nirmala:-pApAnubandharahita-ityarthaH / AItadharmAdanyastu dharmatvena- yaH zAkyAderabhimataH sa khalu asarvajJasarAgopadiSTatvena hiMsAdidoSasadbhAvena ca na zuddha iti bhAvaH / ata eva-eSa nityaH avinAzI, sarvadA paJcasu mahAvideheSu sadbhAva kA kAraNa usameM asarvajJa aura sarAgiyoM dvArA praNItatA hI hai pUrNa jJAnIyoM dvArA pradarzita mArga hI zuddha hotA haiM isakA kAraNa unameM rAga dveSa kA sarvathA abhAva hI hotA hai / asarvajJa yA rAgadveSakaluSitacittavAloM dvArA pradarzita mArga isaliye zuddha nahIM hotA hai ki ve eka to usa viSaya ke pUrNa jJAtA nahIM hote, dUsarI apanI rAgadveSamayI pravR. tti ko puSTa karane ke liye usakI anyathA bhI prarUpaNA kara dete haiN| aisA dharma zAzcatika nitya nahIM hotA hai kyoM ki aisA dharmakA viziSTa jJAniyoM-kevalajJAniyoM dvArA jIvoM kA kalyANa kI kAmanA se nirAkaraNa kara diyA jAtA hai| vItarAgapratipAdita dharma hI avinAzI rahatA hai, aura usIse jIvoM kA sadA kalyANa hotA rahatA hai| isameM anya thAprarUpaNAke liye thor3I sI bhI jagaha nahIM milatI hai / paMca mahAvideha kSetroMmeM aba bhI isa zuddhadharmakA sadbhAva hai / isI apekSA ise sUtrakArane nitya-avinAzI kahA hai / zAzvatagatirUpa mukti kA kAraNa hone se lIdhe ja temAM hiMsA vagere sadeSatA che. pUrNajJAnIo vaDe pradarzita mArge ja zuddha hoya che. kemake teomAM saMpUrNapaNe rAgadveSane abhAva ja hoya che. asarvajJa ke rAgadveSa kaluSita cittavALA lake vaDe pratipAdita mArga zuddha eTalA mATe huM nathI ke teo prathama te te viSayane saMpUrNapaNe jANatA nathI ane bIjuM teo potAnI rAgadveSamayI pravRttine puSTa karavA mATe tenI anyathA prarUpaNA paNa karI bese che. e dharma zAzvatika-nitya hete nathI kemake evA dharmanuM viziSTa jJAnIo-kevaLajJAnIo-vaDe jIvanI kalyANa kAmanAthI prerAIne nirAkaraNa karavAmAM Ave che. vItarAga pratipAdita dharma ja avinAzI rahe che, ane tethI sarvadA jIvanuM kalyANa thatuM rahe che. AmAM anyathA prarUpaNuM mATe avakAza ja nathI. atyAre paNa paMcavideha kSetramAM A zuddha dharmane sadabhAva che. A dhamane A dRSTithI ja sUtrakAre nitya-avinAzI kahe che. zAzvata gati 5 mukitane kAraNa hovAthI A dharma zAzvata mAna For Private and Personal Use Only
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - -- vigo TIkA0 0 16 draupadIcI sadbhAvAt / tathA-zAzvataH zAzvatagatikAraNatvAt / yadvA-yato nityastasmAcchAzvata hati / ayameva dharmaH zraddheyo grAhyazcetyatra hetuM pradarzayan vizeSaNAntaramAhasametya ityAdi / lokaM SaT jIvanikAyaM duHsvadAvAnalAntaHpatitaM, sametya kevalajJAnena pratyakSatayA vijJAna, khedajJaiH sarvaprANiduHkhAbhihastIrthakaraiH praveditaH= AdiSTaH / 'praveditaH' ityanena dharmo'yaM mayA na svamanISayA kalpitaH' iti ca sudharmasvAminA ziSyamuddiSya sUcitam / anuyogadvAreyaha zAzvata mAnA gayA hai athavA hetu hetumadbhAva se bhI yoM kaha sakate haiM ki jisa kAraNa se yaha nitya hai isI kAraNa se yaha zAzvata mAnA gayA hai / ataH pratyeka mumukSu jIvoM dvArA yaha dharma zraddheya zraddhA karane yogya evaM grAhya-ArAdhana karane yogya hai isa viSaya meM pUrvoktarUpa se sUtrakAra hetu ko kathana kara usa dharma kI prarUpaNA karane ke kAraNa kA pradarzana karate hue " sametya lokaM khedajJaiH praveditaH" kahate haiM ki samasta prANIyoM ke duHkhoM ke vettA kevalajJAnI prabhu ne isa SaTjIva nikAyarUpa loka ko pratyakSarUpa se sAkSAt duHkharUpI dAvAnala se jalatA huA dekhakara isa zuddha, zAzvatika dharma kA kathana kiyA hai| bhAvArtha-anaMta sAMsArika duHkho se saMtapta samasta saMsArI jIvoM ko sAkSAt hastAmalakavat dekhakara duHkhoM se unake uddhAra ke nimitta vItarAga kevalajJAniyoMne hI isa dharma kI prarUpaNA kI hai| maiM ne apanI ora se isakA kathana nahIM kiyA hai| isa prakAra zrI sudharmAsvAmI apane ziSya jambusvAmI ko samajhAte haiN| vAmAM AvyuM che. athavA hetu-hetu mabhAvathI paNa ema kahI zakAya che ke je kAraNane laIne A nitya che te kAraNathI ja A zAzvata mAnavAmAM Ave che. ethI dareka mekSane IcchanArA cha vaDe A dhama zraddhaya-zraddhA karavA gya ane grAhya ArAdhavA lAgyA che. A viSe sUtrakAra pUrvokta rUpe hetunuM 4yana 30 te dharmanI 535 42ai " sametya lokaM khedajJaiH praveditaH " : che ke badhA prANIonAM duHkhane jANanArA kevaLajJAnI prabhue A SajIvanikAya rUpa lekane pratyakSa rUpamAM sAkSAt dukha rUpI dAvAnaLamAM saLagatA joIne zuddha, zAzvatika dharmanuM kathana karyuM che- bhAvArtha-saMsAranA badhA jIvone anaMta sAMsArika dukhethI hastAmalakAvat saMtapta joIne temanA uddhAra mATe vItarAga kevaLajJAnIo e ja A dharmanuM nirUpaNa karyuM che. meM pitAnI meLe A kathana karyuM nathI. zrI sudharmA svAmI pitAnA ziSya jaMbU svAmIne A pramANe samajAve che. For Private and Personal Use Only
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharma kathAGgale "jaha mama Na piyaM dukkhaM jANiyaM emeva sajIvANaM / na haNai na haNAvei ya, samamaNai teNa so samaNo / iti" chAyA-yathA mama na priyaM duHkhaM, jJAtvA evameva sarvajIvAnAm / na hanti na ghAtayanti ca samam aNati tena sa samaNaH / / ca zabdAt ghnatazcAnyAnna samaNujAnIta ityanena prakAreNa 'samamaNati' tti sarvajIveSu tulyaM vartate yatastenAsau zramaNa iti gAthArthaH / 'esa dhamme muddhe' ityanena AIta dharmasya hiMsAdi doSAbhAvAdbhagavatA zuddhasvamuktam / zuddhadharmabodhakatvAcca dvAdazAjhyAH pravacanatvamAgamatvaM sarvotkRSTatvaM ca sidhyati / pravacanasya svarUpaM mAhAtmyaM cA''gameSu bhagavatA'bhihitam / anuyogadvAra meMjaha mama Na piyaM duHkhaM jANiyaM emeva savyajIvANaM / na haNai na haNAvei ya samamaNai teNa so samaNo // iti / jisa prakAra duHkha mujhe iSTa nahIM hai, usI taraha vaha duHkha kisI bhI saMsArI jIvoM ko iSTa nahIM hai aisA samajha kara jo jIvoM kI virAdhanA svayaM nahIM karatA aura na dUsaroM se karavAtA hai tathA samasta jIvoM meM tulyatA kI bhAvanA rakhatA hai vahI zramaNa hai| zramaNa hone meM ye pUrvokta bAte hetu-kAraNa haiN| ___" esa dhamme suddhe " isa sUtrAMza se zrI sudharmAsvAmI ne tIrthakara kathina dharma meM hiMsAdika doSoM ke abhAva se zuddhatA kA kathana kiyA hai / ipta zuddha dharma kA bodhaka-ghodha karAnevAlI hone se hI dvAdazAMgI meM pravacanatA, AgamatA evaM sarvotkRSTatA siddha hotI hai / bhagavAna ne manuyogadA2mAM-jaha mama Na piya' duHkhaM jANiya emeva savvajIvANaM / na haNai na haNAvei ya samamaNai teNa so samaNe // iti / jema mane duHkha gamatuM nathI temaja te dukha saMsAranA keI paNa jIvane game ja nahi. Ama samajIne jeo jIvenI virAdhanA pite karatA nathI ane bIjAothI karAvatA nathI temaja badhA chamAM tulyatA (samAnatA) nI daSTi rAkhe che teo ja "zramaNa che. A uparanI vAta zramaNa thavA mATenuM kAraNa che. __" esa dhamme suddhe " yA sUtrAMzathI zrI sudhA svAmI tIya 42 athita dharmamAM hiMsA vagere dezanA abhAvathI zuddhatAnuM kathana karyuM che. A zuddha dharmane bedhaka bedha karAvanArI hevAthI ja dvAdazAMgImAM pravacanatA AgamatA ane sarvelUNatA siddha thAya che. bhagavAne AgamAM pravacananuM svarUpa ane tene prabhAvitra For Private and Personal Use Only
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anAradharmAmRtavarSiNI DokA a0 16 draupadIca ca yathA bhagavatIsutre - " pavayaNaM bhaMte ! pavayaNaM, pAtrayaNI pavayaNaM ? / " goyamA ! arahA tAva NiyamA pAvayaNI / pavayaNaM puNa duvAlasa~ge gaNipiDage / taM jahA - AyAro0 jAva dii vAo / iti, ( za0 20 u08 ) bhaMte! he bhadanta ! " pavayaNaM " pravacanaM kiM pravacanaM, uta - " pAvayaNI " pravacanI pravacanam ? | " goyamA ! " he gautama ! ' arahA ' an ' tAva ' tAvat niyamAtpravacanI / pravacanaM punaH ' duvAlasaMge ' dvAdazAGgI " gaNipiDage " gaNipiTakam / tad yathA - " AyAro jAtra diTTivAo " AcArAGgAdi yAvat dRSTivAdaH / iti, punastatraiva " se nRNaM bhaMte / tameva saccaM nIsakaM jaM jiNehiM paver3ayaM 1 / pravacana kA svarUpa aura usakA prabhAva - mAhatmya AgamoM meM kahA hai / jaise bhagavatI sUtra meM " pavayaNaM bhaMte ! pavayaNaM, pAvayaNI pavayaNaM ? goyamA ! arahA tAvaNiyamA pAvayaNI / pavayaNaM puNa duvAlasa~ge gaNipiDage / taM jaho - AyAre jAva diTTivAo / iti ( za0 20 u08 ) bhAvArtha- gautamasvAmI pUchate haiM he bhagavan ! pravacana pravacana hai-yA pravacanI pravacana hai ? isa aMza kA samAdhAna karate hue bhagavAn kahate haiM - he gautama! gaNipiTaka jo AcArAMga se lekara dRSTivAda taka dvAdazAMga Agama hai vaha samasta pravacana hai| isa pravacana ko arthataH prakaTa karanevAle zrI tIrthakara prabhu pravacanI haiN| usI bhagavatI sUtra meM aura bhI yaha kahA hai ki- " se nRNaM bhaMte ! tameva saccaM nisaMkaM jaM jiNehiM paveiyaM ! haMtA goyamA ! tameva saccaM se nUNaM bhaMte / evaM maNe For Private and Personal Use Only 19 bhAhAtbhya udyo che. nema bhagavatI sUtramAM " pavayaNa bhaMte! pavayaNa pAvayaNI pavayaNa' ? goyamA ! arahA tAva NiyamA pAvayaNI ! pavayaNa N puNa duvAsaMge gaNi piDage ! taM jahA - AyAro jAva diTTivAo / iti ( za. 20 u. 8 ) bhAvA--gautama svAmI pUche che ke huM bhagavan ! pravacana pravacana che ke pravacanI pravacana che ? A zaMkAnuM samAdhAna karatAM bhagavAna kahe che ke hu gautama ! gaNipiTaka -ke je AcArAMgathI mAMDIne dRSTivAda sudhI dvAdazAMga AgaLa che te samasta pravacana che. ata: A pravacanane prakaTa karanArA zrI tIrthaMkara prabhu pravacanI che. te bhagavatI sUtramAM ja A pramANe kahevAmAM AvyuM che ke( se nUNaM bhaMte tameva saccaM nIsaka' ja' jiNehiM paveiya ! haMtA goyamA ! tamevaM sacca se nUNaM bhaMte! evaM maNe dhAremANe evaM pakaremANe ANAe ArAhapa
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 320 jJAtAdharmakathAsUtre haMtA goyamA ! tameva saccaM / se nUNaM bhaMte ! evaM maNe dhAremANe evaM pakaremANe ANA Ahae bhavai ? / haMtA goyamA ! taM caiva " tti / chAyA - atha nUnaM bhadanta ! tadeva satyaM nizzaGkaM yajjinaiH praveditam ? | hanta gautama ! tadeva satyam / atha nUnaM bhadanta 1 evaM manasi dhArayan evaM prakurvan AjJAyA ArAdhako bhavati / hanta gautama / tadeva " iti / Avazya sUtre'pi - " iNameva niggaMthaM pAvayaNaM saccaM aNuttaraM kevaliyaM paDipuna neyAjyaM saMsuddhaM salagattaNaM siddhimaggaM muttimaggaM nijjAnamaggaM nivvANamaggaM avitahamasaMdiddhaM / itthaM ThiyA jIvA sijjhati bujjhati mucceti pariNivvAeMti savvaduHkhANamaMta karaMti / dhAremANe evaM pakaremANe ANAe Arohae bhavai ! haMtA goyamA ! taM ceva iti " isa sUtra kA bhAvArtha yaha hai ki pratyeka mumukSu ( mokSAbhilASI ) jana ko apane hRdaya meM isa bAta kA pUrNadRDha vizvAsa rakhanA cAhiye ki jo jinendra deva ne pratipAdita kiyA hai vahI vAstavika tatva hai usameM kisI bhI prakAra kI zaMkA ke liye sthAna nahIM hai isa prakAra ke ddaDha vizvAsa se use apane mana meM dhAraNa karanevAlA aura usake anusAra hI apanI pravRtti karanevAlA mokSAbhilASIjana tIrthaMkaraprabhukI AjJAkA ArAdhaka hotA hai Avazyaka sUtra meM bhI yahI bAta kahI gaI hai| " iNameva nirathaM pAvayaNaM saccaM aNuttaraM kevaliyaM paDipunnaM neyAuyaM saMsuddhaM salagattaNaM siddhimaggaM muttimaggaM NijjANamagaM nivvANamaggaM avitahamasaMdiddhaM / itthaM ThiyA jIvA sijyaMti bujjhati mucceti pariNi bAeMti savvaduHkhANamaMtaM karaMti / bhavai ! haMtA goyamA ! ta ceva iti ) mA sUtra bhAvArtha yA pramANe he dareka mekSa icchanArI vyaktine peAtAnA hRdayamAM sapUrNa paNe A vAtanI khAtarI thavI joIe ke je jInendra deve pratipAdita karyuM che te ja vAstavika tatva che temAM lagIre zakA nathI. A jAtanA deDha vizvAsathI tene peAtAnA manamAM karanAra ane te mujaba ja AcaraNa karanArI meAkSane IcchanArI vyakti prabhunI AjJAnI ArAdhaka hoya che. Avazyaka sUtramAM paNa e ja vAta kahevAmAM AvI che- ( iNameva niggaMtha pAvayaNa saccaM aNuttaraM kevaliyaM paDipuna neyAjyaM saMsuddha salagattaNaM siddhimagga' muttimagaM NijjANamaggaM nivvANamaggaM avitamasa diddha ! itthaThiyA jIvA sivasati bujAMti muhacati parizivAeMti sabba duHkhANamataM karati / For Private and Personal Use Only
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradhAmRtavaSiNI 20 ma0 16 draupadIcI chAyA-idameva nirgranthaM pravacanaM satyam anuttaraM, kaivalikaM, pratipUrNa, naiyAyika, saMzuddha, zalyakartana, siddhimArgaH, muktimArgaH, nirmANamArgaH, nirvANamArgaH, avitatham , asandigdham , atra sthitA jIvAH siddhayanti, budhyante, mucyante, parinirvAnti, sarva duHkhAnAmantaM kurvanti / anyacca-imaM ca NaM savvajagajIvarakkhaNadayaTThAe pAvayaNaM bhagavayA sukahiyaM" iti (prazna- saMvara0) chAyA- idaM ca khalu sarvajagajjIvarakSaNadayAryAya pravacanaM bhagavatA mukathitam' iti / dharmadhyAnasyA''jJAvicayAdi bhedena cAturvidhyaM pradarzayatA bhagavatA-pAdhAnyAdAjJAvicayaH prAthamyena proktH|| bhAvArtha-isa kA spaSTa hai| isameM sUtrakAra ne mukhyarUpa se yahI bAta prakaTa kI hai ki isa nirgrantha pravacana mArga meM sthita jIva aSTa kemokA vinAza kara siddhadazAsaMpanna ho jAte haiN| ise avasthAkI prApti honA hI jIyoM ke samasta duHkhoM kA vinAza hai| __ anyacca-imaM ca NaM saMvyajagaMjIvarakkhaNahayAe pAvaiyaNa bhagavayA sukahiyaM" iti-(prazna. saMvara0) isa pravaMcane kI prarUpaNA karane kA zrI tIrthakara prabhu kA yahI eka uddeza rahA hai ki samasta saMsArIjana isa pravacana ke abhyAsa se sarva jagata ke jIvoM kI rakSA kareM aura unakI dayA paaleN| dhyAna kA varNana karate hue bhagavAna ne usa dhyAna ke 4 bheda kahe haiN| unameM dharmadhyAna ke AjJAvicaya Adi jo 4 pAye prakaTa kiye A kathanane bhAvArtha spaSTa che. AmAM khAsa karIne sUtrakAre e ja vAta spaSTa rIte batAvI che ke A nigraMtha pravacana mAgamAM sthita jIve aSTa kano vinAza karIne siddhi dazA saMpanna thaI jAya che. A avasthA meLa vavI e ja chenA saghaLA duHkhano vinAza che. __anyaJca-ima ca Na savva jagajIvarakSaNadayadvayAe pAvayaNa bhagavayA sukahIyaM "iti-(prazna saMvara0) zrI tIrthaMkara prabhune A pravacananI prarUpaNa karavAne e ja uddeza rahyo che ke badhA saMsArIjana A pravacananA abhyAsathI jagatanA sarve jIvenI rakSA kare ane temanI dayA pALe. dhyAnanuM varNana karatAM bhagavAne tene cAra bheda varNavyA che. teomAM dharmadhyAnanA AjJA-vicaya vagere cAra upabhede spaSTa karavAmAM AvyA che For Private and Personal Use Only
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathA yathA bhagavatI sUtra--(za0 25 u0 7) " dhamme jhANe caumcihe paNNatte, saM jahA-ANAvicae" avAyavicae, vivAgavicae, saMThANavicae // chAyA-dharmadhyAnaM caturvidhaM prajJaptam / tad yathA-AjJAvicayaH, apAyavicayaH, vipAkavicayaH, sNsthaanvicyH| atra prasaGgavazAd AjJAvicaya eva vyAkhyAyate AjJAvicayazca-AjJAyAH paryAlocanaM, AjJA-sarvajJapraNIta AgamaH, tAmAjJAmitthaM vicinuyAt paryAlocayet - pUrvAparavizuddhamatinipuNAmazeSajIvakAhitA haiM una meM sarva prathama AjJAvicaya ko jo kahA hai usakA kAraNa yahI hai ki zeSa tIna pAyoM ( bhedoM ) meM pradhAna hai| bhagavatI sUtra za. 25 u7 meM dekho yaha varNana isa prakAra se huA hai-dhamme jhANe caunvihe paNNa se, taM jahA-ANAvicae, avAyavicae, vivAgavicae, saMThANavicae / artha-dharmadhyAna 4 prakAra kA hai (1) ajJAvicaya (2) apAyavicaya (3) vipAkavicaya (4) sNsthaanvicy|| - prasaMgavaza yahAM AjJAvicaya para vivecana kiyA jAtA hai-tIrthakara prabhu kI AjJA kA vicaya-paryAlocana-vicAra karanA so AjJAviSaya hai sarvajJa kathita Agama kA nAma AjJA hai / usa AgamarUpa AjJA kA isa prakAra se vicAra karanA cAhiye-yaha prabhu pratipAdita Agama pUrvApara virodha rahita hone se vizuddha hai, pratyeka sUkSma antarita aura darArtha ke pratipAdana karane meM atinipuNa hai, pratyeka jIvoM kA yaha hitakArI teomAM sau prathama AjJA vicayane je ullekha karavAmAM Avyo che tenuM kAraNa e ja che ke bAkI rahelA traNa upabhedemAM te mukhya che. bhagavatI sUtra za. 25 u. 7 mAM enA mATe javuM joIe. tyAM AnuM varNana karavAmAM AvyuM che-dhamme jhANe cauvihe paNNatte, ta jahA-ANAvicae, avAyavicae, vivAga vicae, saThANavicae // artha-yamadhyAnanA yA2 2 cha. (1) mAjhA-viyaya, (2) apAya viyaya, (3) vi viyaya, (4) saMsthAna piya. prasaMgavaza ahIM AjJAvicaya viSe varNana karavAmAM Ave che. tIrthakara prabhunI AjJAne vicaya-parkocana-vicAra kare te AjJAvicaya che. sarvajJakathita AgamanuM nAma AjJA che. te AgamarUpa AjJAne A rIte vicAra kara joIe ke A prabhu pratipAdita AgAma pUrvApara virodha rahita hovA badala vizuddha che, dareka sUkSma aMtarita ane dharArthanA pratipAdana karavAmAM For Private and Personal Use Only
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managaramA mRtapaNI TI0 maM0 16 draupadI carcA gara hai, anavadya hai, isa meM pratyeka jIvAdika padArtha kA vivecana bahuta hI acchI taraha se kiyA gayA hai ataH yaha mahArtha hai isakA prabhAva bhI advitIya hai isakI chatrachAyA meM Ane se pratyeka bhavya jIva AtmakalyANa ke apane antima lakSya kI siddhi kara liyA karate haiM / isa meM pratipAdita tatva sAmAnyajana nahIM jJAta kara sakate haiM-dravyArthika aura paryAyArthika nayarUpa do dRSTiyAM jinake pAsa haiM - ve hI isameM pratipAdita viSaya ko acchI taraha jJAta kara sakate haiN| isameM jo bhI kucha kathana sarvajJa bhagavAn ne kiyA hai vaha inhIM do dRSTiyoM ko sAmane rakhakara kiyA gayA hai yadi eka dRSTi ko hI pradhAna rakhakara isake tatva ko samajhane kI ceSTA ko jAya to vaha pratipAdya viSaya ThIka 2 nahIM samajhA jA sakatA hai| tathA isa prakAra kI prarUpaNA anyathA bhI jJAta hone lagatI hai isaliye dUsarI dRSTi ko sAmane rakhakara hI vaha viSaya ThIka 2 rIti se samajha meM A sakatA hai, ataH isI abhiprAyase ise nipuNa janavedya kahA hai tathA isa meM pratyeka padArtha ko utpAdana vyaya aura zrIvya Atmaka kahA gayA hai - vaha bhI dravya aura paryAya kI apekSA se hI kahA gayA hai dravya kI apekSA se pratyeka jIvAdika padArtha zrauvyarUpa atIvakuzaLa che. dareke dareka jIvA nA A hItakArI che. anavadya che, emAM dareke dareka chatra vagere padArthanuM vivecana bahuja sUkSmatA pUrvaka karavAmAM AvyuM che ethI A mahAtha che. AnA prabhAva paNa advitIya che, AnI chatra chAyAmAM AvavAthI dareka bhavyajIva AtmakalyANu viSayaka peAtAnI aMtima lakSyanI siddhi prAptakarI le che. AmAM pratipAdita tattva sAmAnya DhAkA jANI zakatA nathI. draSyArthika temaja paryAyArthika nayarUpa e dRSTie jenI pAse che. tee ja AmAM pratipAdita viSayane sArI peThe samajI zake che. sajJa bhagavAne AmAM je kaMI kahyuM che te badhu A pUrve kata baMne dRSTi ne peAtAnI sAme rAkhIne ja kahyuM che. jo eka-dRSTine ja pradhAna samajIne tenA tattvane jANavAnI ceSTA karavAmAM Ave te te pratipAdya viSaya yathAvat samajI zakAya ja nahi, temaja A jAtanI prarUpaNA anyathA paNa mAluma thavA mAMDe che ethI bIjI daSTine peAtAnI sAme rAkhIne ja vicAra karIe teA viSaya sarasa rIte samajI zakAya tema che. A prayeAjanathI ja Ane 'nipuNujana-vedha' kahevAmAM AvyA che temaja khAmAM jo dareka padArthane utpAda, vyaya ane dhrauvya Atmaka kahevAmAM Avye che te paNa dravya ane paryAyanI apekSAthI ja kahevAmAM AvyA che. duSmanI For Private and Personal Use Only
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAtAdharmakathAmane manavadhAM mahAthoM mahAnubhAga nipurNajanavijJeyAM dravyaparyAyamapaJcavatImanAyanidhanAm / asya pravacanasyA''dhantarahitatvaM ca bhagavatA nandImUtre nigaditam " icceiyaM duvAlasaMga gaNipiDagana kayAi NAsI // " ityetad dvAdazAGgaM gaNipiTakaM na kadApi nAsIt / / ityaadi| hai aura paryAya kI apekSA se utpAdana vyayarUpa hai, isaliye bhI jina pratipAdita AgamarUpa AjJA svayaM dravya aura paryAya ke vistAra vAlI hai| athavA jIvAdika mamasta 6 dravyoM kI trikAlavartI samasta paryAyeM isameM pratipAdita huI haiM, athavA koI bhI dravya kabhI bhI paryAya rahita nahIM ho sakatA hai-svabhAva paryAyeM aura vyaJjana paryAyeM, vibhAva paryAyeM aura arthaparyAyeM pratyekakSaNa meM samastadravyoM meM hotI rahatI haiM, ityAdirUpa se dravya aura paryAyoM kA pratipAdana isa AjJA meM bhagavAna ne pradarzita kiyA hai isa apekSA bhI yaha dravya aura paryAya ke vistAra vAlI mAnI gaI hai tathA yaha anAdi ananta hai na kabhI isa AjJA kI Adi huI hai aura na kabhI isakA vinAza hogaa| naMdIsUtra meM bhI pravacana kI anAdi anantatA ke viSaya meM " icceiyaM duvAlasaMga gaNipiDigaM na kayAinAsI" yahI kahA hai-aisA koI sA bhI kAla nahIM thA ki jisa kAla meM isa dvAdazAMgarUpa gaNipiTakakA sadbhAva nahIM thaa| apekSAthI dareka jIva vagere padArtha dhrauvyarUpa che. ane paryAyanI apekSAthI utpAda vyayarUpa che. eTalA mATe paNa jina pratipAdita AgAmarUpa AjJA pite dravya ane paryAyanA prapaMca (vistAra) vALI che. athavA te jIva vagere badhA 6 dravyanA trikAla varmA samasta paryAye AmAM pratipAdita thayA che, athavA kaI paNa dravya keI paNa divase paryAya rahita thaI zakatuM nathI. svabhAva paryA ane vyaMjana paryA, vibhAva paryAye ane artha paryAye dareka kSaNamAM badhA drAmAM thatI rahe che. ItyAdi rUpathI dravya ane paryAyonuM pratipAdana A AjJAmAM bhagavAne batAvyuM che. A apekSAthI paNa A dravya ane paryAyanA prapaMca (vistAra) vALI mAnavAmAM AvI che. temaja A anAdi anaMta che. keI divasa AjJAnI Adi thaI nathI ane kaI paNa divase Ane vinAza tharI nahi. nadIsUtramA 5 avayananI manAhi mAnatatA satI (icce iya duvAlasaMga gaNipiDaga na kayAinAnI) me pAta sevAmA bhAvI che. e kaI paNa kALa hatuM nahi ke te kALe A dvAdazAMga rUpa gaNipiTakano sadabhAva hate nahi. A rIte A AgamanI mahattA athavA te enA mahA For Private and Personal Use Only
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAdharmAmRtavarSiNI To0 50 16 draupadIcarcA karela itthaM cAgamamAhAtmyaparyAlocanarUpasya dharmadhyAnasyA'' - ItA''jJAviSayatvAda dharmadhyAnasya dharmasvaM siddham / tathA hiMsAdi- doSalezenApyasaMpRktasya zuddhadharmasya bodhakatvAdahiMsApradhAnasya pravacanasya zraddheyatvaM ca siddham / ahiMsAyAmafto bhagavata AjJA pradarzitA, evaM saMyamepi tadAjJA vartate / yathA -jJAtAdharmakathAsUtre - ( prathamAdhyayane ) " taraNaM samaNe bhagavaM mahAvIre mehaM kumAraM sayameva pavvAve, jAva sayameva AyAra jAva dhammamAikkhara evaM khalu devANuppiyA ! gaMtavvaM ciTThiyanvaM NisIiyanvaM isa prakAra isa Agama kI mahattA athavA usake mahAtmya kA vicAra karanA yahI AjJAvicaya nAmaka dharmadhyAna kA prathama bheda hai / isa dhyAna meM prabhu kI AjJA kA hI vicAra hotA hai ataH isa dhyAna meM una kI AjJA kA viSaya karanevAlA hone se dharmarUpatA siddha hai tathA hiMsAdika doSa ke cheza se bhI rahita aise zuddha dharma kA bodhaka hone se ahiMsApradhAna isa pravacana meM zraddheyatA siddha hotI hai / isa pUrvokta prakAra se ahiMsA meM arhata bhagavAn kI AjJA kA pradarzana kara aba saMyama meM bhI unakI AjJA isI prakAra ko hai yaha prakaTa karane ke liye sarvaprathama jJAtodhakavAGga sUtra se isa viSaya kI puSTi karate hue sUtrakAra kahate haiM / "" taNaM samaNe bhagavaM mahovIre mehaMkumAraM sayameva pavvAvei, jAva dhamma mAikkhara, evaM khalu devANupiyA ! gaMtavvaM ciTThiyanvaM nnisiitmyane lagatA vicAra karavA e ja AjJA-vicaya nAmaka dharmadhyAnane prathama bheda che. A dhyAnamAM arhaSkRta prabhunI AjJA viSeja vicAra heAya che. tethI A dhyAnamAM temanI AjJAnA viSaya pratipAdita thayA che mATe AmAM dhama rUpatA siddha che temaja hiMsA vagere doSothI paNa rahita zuddha karmInA dhaka hovAne kAraNe ahiMsA pradhAna A pravacanamAM zraddheyatA siddha thAya che. A pramANe pUrvAkta rIte arhata bhagavAnanI ahiMsAnA viSe AjJA batAvIne have AgaLa sUtrakAra sayama mATe paNa teezrInI AjJA A rIte ja che. A vAta spaSTa karavAne mATe sau prathama jJAtA-dha kathAnlR sUtrathI A viSayanI puSTi karatAM kahe che. 88 tae rNa sama bhagava mahAvIre mehakumAra sayameva pavvAvei, jAva sayamaiva AyAra jAva bhrammamAikakhai evaM khalu devANuppiyA ! gaMtavbaM ciTTi - For Private and Personal Use Only
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 326 zatAdharmakathA tuyaTTiyannaM bhuMjiyavvaM bhAsiyavvaM, evaM uTThAya uTThAya pANehiM bhUyehiM jIvehiM sattehiM saMjameNaM saMjamiyantra, assi ca NaM aTThe No pamAeyadhvaM " iti / tataH khalu zramaNo bhagavAn mahAvIro meghaM kumAraM svayameva pravrAjayati yAvat svayameva AcAra yAvad dharmamAkhyAti evaM khalla he devAnupriya ! gantavyaM, sthAtavyaM ' niSattavyaM, tvagvartayitavyaM bhoktavyaM bhASitavyat, evamutthAya utthAya prANeSu bhUteSu jIveSu sarveSu saMyamena saMyantavyam asmizca khala arthe no pramAdayitavyam / iti, dazavaikAlika sUtre 'pi , Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " jayaM care jayaM ciTThe z2ayamAse jaya sae / jayaM bhuMjato bhAsato pAvakammaM na baMdhaI // 97 iyavvaM tuTTiyanvaM bhuMjiyavvaM bhAsiyanvaM evaM uTThAya uTThAya pANehiM bhUyehi jIvehiM sattehiM saMjameNaM saMjamiyanvaM assica NaM aDDe No pamAyavvaM" zramaNa bhagavAna mahAvIra ne svayaM apane hI hAthoM se meghakumArako jaba bhAgavatI dIkSA pradAna kI usake liye muni viSayaka AcAra odi kA jaba unhoMne upadeza diyA taba unhoMne use yahI samajhAyA ki he devAnupriya ! calate, Thaharate, baiThate, leTate, AhArakarate aura bAtacita karate samaya prANiyoM, bhUtoM, jIvoM, aura satvoM meM sadA saMyama se hI pravRtti karanI caahiye| muni kA yahI kartavya hai ki vaha pratyeka zArIrika evaM vAcanika kriyAoM meM, saMyamita pravRtti kareM / isa prakAra kI pravRttizola hone se hI muni dvArA apane saMyama kI rakSA hoto hai isa viSaya meM muni ko kabhI bhI pramAda nahIM karanA cAhiye / dazavaikAlika sUtra meM bhI yahI kahA hai-" jayaM care jayaM ciTThe jayamAse jayaM or NisIiyavva' tuyaTTiyantra bhujiyavvaM, bhAsiyavva evaM uTThAya uTThAya pANehiM bhUyehi jIvehi saMtahi saMjameNa saMjamiyavva' assi caNaM aTThe No pamAeyavva " zramaNa bhagavAna mahAvIre jAte potAnA hAthathI ja meghakumArane jyAre bhAgavatI dIkSA ApI ane tene suniviSayaka AcAra vagerene lagatA upadeza ApyA tyAre teozrIe tene upadezamAM e ja vAta samajAvI ke he devAnu priya ! cAlatAM UbhA rahetAM, besatAM, sUI jatAM, AhAra karatAM ane vAtacIta karatAM prANIo, bhUtA, jIvA ane sarvoAmAM huMmezA saMyamathI ja pravRtti karatAM rahevuM joie. muninI e ja pharaja che ke te dareka zArIrika ane vAcanika kriyAAmAM sayamita pravRtti kare. A rIte pravRttizIla thaIne rahevAthI ja munie paDe sacamanI rakSA thAya che. . A khAkhatamAM munie kAI paNa divase pramAda karavA joIe nahi. dazavaikAlika sUtramAM paNa eja vAta kahevAmAM AvI che. (jaya care jathaM biTTe jayamAse jayakhapa, jaya' sujato bhAsa to pAvakammaM na baMdhaI) For Private and Personal Use Only
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 127 managAradharmAmRtApaNI TokA 10 16 draupadIcA chAyA-yata caret yataM tiSThet, yatamAsIta yataM zayIta / yataM bhuJjAno bhASamAnaH pApakarma na badhnAti // 1 // iti / tatraiva-' saMjamaM nihuo cara" ityAdi / chAyA-saMyamaM nibhRtazcara' iti / saMyame tIrthakarasyAjJA pradarzitA, idAnIM tapasi tadAjJA pradazyate / yathA-dazavaikAlika sUtre-(dvitIyAdhyayane ) ___"AyAvayAhI caya sogamallaM" iti / " AyAvayAhI" AtApaya AtA. panArUpatapodharmArAdhanena tanuM zoSaya, "sogamallaM " saukumArya " caya" tyajaparihara / sae, jayaM bhujato bhAsaMto pAvakammaM na paMdhaI" sakala saMyamiyoM ko pUrNa sAvadhAna tApUrvaka hI calanA cAhiye aura pUrNa sAvadhAnatApUrvaka hI baiThanA cAhiye / uThane baiThane meM tathA AhArAdi kriyA karane aura bolane cAlane meM sadA use apanI yAnAcAramaya pravRti para hI lakSya rakhanA chiye| isa prakAra kI pravRtti karane se vaha sAdhu pApakarma kA baMdha nahIM karato hai| isaliye he meghakumAra ! tuma "saMyama nibhRtazcara" isa saphala saMyama kI acchI taraha se-yatnAcAramaya pravRtti se rakSA karo-pAlana kro| isa prakAra se saMyama kI ArAdhanA meM tIrthakara prabhu kI AjJA kA pradarzana sUtrakAra ne kiyA hai / aba tapa ke ArAdhana karane meM unakI kyA AjJA hai-ve yaha spaSTa karate haiM " AyAvayAhI caya sogamallaM" (dazavaikAlika dvitIya adhyayana ) 'he mune! sukumAlapane ko chor3a AtApanAle' AtApanArUpa tapadharma kI ArAdhanA se muni ko cAhiye badhA saMyamI lekoe saMpUrNapaNe sAvadhAna thaIneja cAlavuM joIe ane pUrNa sAvadhAna thaIne ja besavuM joIe. uThavA besavAmAM temaja AhAra vagere kriyA karavAmAM ane bolavA cAlavAmAM haMmezA tene potAnI patrAcAramaya pravRtti upara ja lakSya ApavuM joIe. A rIte pravRtti karavAthI te sAdhu pApa-karmano ma 42te| nathI. methI bhedhabhAra ! tame " saMyamaM nibhUtazcara" mA sada saMyamanI sArI rIte yatnAcAramayI pravRtti vaDe rakSA karo-AnuM pAlana karo. A rIte sUtrakAre saMyamanI ArAdhanA viSe prabhunI AjJAnuM pradarzana karyuM che. have tapanI ArAdhanA karavAmAM teozrInI AjJA zI che? te sUtrakAra ahIM 25Ta 2 cha-" AyAvayAhI caya sogamallaM" ( dazavakAlika dvitIya adhyayana) he muni ! sukamaLatAne tyajIne AtApanA svIkAre. AtApanA rUpa tapadharmanI ArAdhanAthI muni pitAnA zarIrane kuza (durbaLa) banAve ane zArIrika For Private and Personal Use Only
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 328 zAMtAdharmakathAsa kiMca zramaNasya kSAntyAdidazavidhe dharme tapasaH pATho vartate tasmAt tapodharma iti vijJAyate / tathAcoktaM samavAyA'GgasUtre - ( samavAya 10 ) 66 dasa va samaNadhamme paNNatte, taM jahA - (1) khaMtI, (2) muttI (3) ajjave ( 4 ) mahave ( 5 ) lAghave (6) sacce (7) saMja me ( 8 ) tave ( 9 ) ciyAe (10) baMbhaceravAse / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ahiMsAdInAM jinAjJAprayojyapravRttikasvarUpasya dharmalakSaNasya sadbhAvAd dharmatvaM siddhaM / uktaM dharmasya lakSaNaM, lakSyA ahiMsAdayazca moktAH, tatrAhiMsAsaMyamataporUpo dharma utkRSTaM maGgalaM bodhyam / tathAcoktaM dazavaikAlikasUtre - (ma0 a0 1 ) " dhammo maMgalamukiTaM ahiMsA saMjamo tavo / devAvi taM namasaMti jassa dhamme sayA maNo || "" ki vaha apane zarIra ko kRza kareM evaM zArIrika sukumAratA kA moha chor3e / uttama kSamA Adika jo zramaNoM ke dazaprakAra ke dharma kahe gaye haiM, unameM tapa kA bhI kathana AyA hai, ataH tapa meM dharmarUpatA siddha hI hotI hai| samavAyAMga sUtra meM zramaNa ke daza prakAra ke dharmoM kA kathana karate hue sUtrakAra ne yahI kahA hai- " dasavihe samaNadhamme paNNatte, taM jahA - khaMtI, muttI, ajjave, maddave, lAghave, sacce, saMjame, tave, ciyAe baMbhaceravAse / ina ahiMsAdika mahAvratoM meM dharmarUpatA isaliye siddha hotI hai ki vahAM para jinendra prabhu kI AjJA prayojya pravRttirUpa dharma ke lakSaNa kA sadbhAva pAyA jAtA hai isa prakAra dharma kA lakSaNa aura usake lakSyabhUta ahiMsAdikoM kA kathana hai| ye ahiMsA, saMyama aura taparUpa dharma hI sukumAratAnA meha tyajI de. uttama kSamA vagere zramaNAnA daza prakAranA dharma kahevAmAM AvyAM che teomAM tapanuM kathana che. ethI tapamAM dharmarUpatA siddha thAya ja che. sUtrakAre samavAyAMga sUtramAM zramaNunA daza prakAranA dharmonuM kathana karatAM A pramANe ja kahyuM che-- 66 vihe samaNadhamme paNNatteta jahA khaMttI, muttI, ajjave, maddave, lAghave, sacce' saMjame, tave ciyAe baMbhaceravAse / " A ahiMsA vagere mahAvratAmAM dhamarUpatA eTalA mATe siddha thAya che ke temAM jInendra prabhunI AjJA pratyeAjya pravRtti rUpa dharmanA lakSaNanA sadbhAva che. A rIte dhanuM lakSaNa ane tenA lakSyabhUta ahiMsA vagerenuM kathana che. ahiMsA, saMcama ane tapa rUpa dharma ja utkRSTa magaLa rUpa che, dazavaikAlika For Private and Personal Use Only
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 draupadI carcA chAyA - dharmoM maGgalamutkRSTam ahiMsA saMyamastapaH / devA api taM namasyanti, yasya dharme sadA manaH // nanvahiMsA - saMyama - tapo - rUpo dharmo maGgalamutkRSTamityetadvacaH kimAjJAsiddham Ahosvida yuktisiddhamapi 1 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - atrocyate -- ubhayasiddhamapi tathAhi - jinavacanatvA - dAjJAsiddham anumAnamayatravartate -' ahiMsAsaMyamataporUpo dharmo maGgalamutkRSTam iti pratijJA, 'devAdi: utkRSTa maMgalarUpa haiM dazavaikAlikasUtra meM yahI kahA hai "dhammo maMgalamuTThi ahiMsA saMjamo tvo| devA vi taM nama'sati jassa dhamme sayAmaNo " dharma hI utkRSTa maMgala hai | ahiMsA saMyama aura tapa ye hI dharma haiM / jisakA antaH karaNa isa dharma se sadA yukta rahatA hai usake liye deva bhI namaskAra karate haiM / zaMkA-ahiMsA, saMyama aura taparUpa dharma meM jo utkRSTa maMgalarUpatA kahI hai vaha AjJAsiddha hai isaliye kahI hai ki yukti se siddha hai isaliye kahI hai ? bhAvArtha - ahiMsAdikoM meM utkRSTamaMgalatA kisa pramANa se siddha hai ? Agama se yA anumAna se ? uttara- inameM utkRSTa maMgalarUpatA Agama aura yukti donoM se siddha hai / jinendra ke vacana hone se inameM AjJAsiddhatA hai tathA anumAna se prasiddha hone se yukti siddhatA hai| " dhammo maMgalamukihaM " ityAdi gAthA dvArA inameM jinendravacanarUpa AgamatA pUrva meM hI pradarzita kI jA cukI hai anumAna prasiddhatA isa prakAra hai-anumAna ke pAMca aMga hote sUtrabhAM mevAta vAmAM AvI che - " dhammo maMgalamukkiTThe - ahiMsA sajamo tava / devA vitaM nama sa ti jassa dhamme sayA maNo " dharma utsRSTa bhAMgaNa che. ahiMsA saMyama ane tapa e ja dharma che. jenu antaHkaraNa A dharmathI sadA yukta rahe che tene devA paNa namana kare che, zakA--ahiMsA, saMyama ane tapa rUpa dharmone je utkRSTa maMgaLa rUpa kahevAmAM AvyA che te AjJAsiddha che. mATe kahevAmAM Avela che ke yutithI siddha che eTalA mATe kahevAmAM Ave che ? bhAvAtha-ahiMsA vageremAM utkRSTa magaLatA kayA pramANathI siddha che ? AgamathI ke anumAnathI ? 319 For Private and Personal Use Only uttara-mAmAM utkRSTa ma galarUpatA Agama ane yuti kha'nethI siddha che. jinendranAvacane hAvAthI AmAM AjJA siddhatA che temaja anumAnathI prasiddha hovA mahala yukti siddhatA che " dhammo maMgalamukkiTTha " vagere gAthA vaDe AmAM jinendra pravacanarUpa AgamatA pahelAM khatAvavAmAM AvI ja che ane anu vA 42
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org no jJAtA dharmakathAsUtre mAnyatvAt iti hetuH / arhadAdivat iti dRSTAntaH iha yo yo devAdimAnyaH sa sa utkRSTaM maGgalaM yathA'rhadAdayaH, ' tathA cAyaM dharmaH ' ityupanayaH, tasmAd devAdi - mAnyatvAdutkRSTaM maGgalamiti nigamanam / vastutastu dharmAdharmasvarUpaM matvAcvasthairdurjJeyaM, kevalaM sarvajJena rAgAdidoSa ra hitena paJcatriMzadvacanAtizayasaMpaH nena kevalinA tIrthaMkareNa kevalAlokena sujJeyaM bhavati / chadmasthAnAM tu bhagavadvacanametra niyAmakaM tathAcoktam Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 1 pratijJA, 2 hetu, 3 dRSTAnta, upanaya 4 aura 5 nigamana / arhata bhagavAna kI taraha devAdikoM dvArA mAnya hone se ahiMsA, tapa aura marUpa dharma utkRSTa maMgala haiM / 66 "" isa anumAna vAkya meM " ahiMsA, saMyama aura tapa rUpa dharma utkR maMgala hai " yaha pratijJA hai " devAdikoM dvArA mAnya hone se " yaha tu hai / arhanta kI taraha yaha dRSTAnta hai pakSa meM hetu ke duharAne se upanaya aura pratijJA ke duharAne se nigamana siddha haiM jaise -" jo jo devAdikoM dvArA mAnya hotA hai vaha 2 utkRSTa maMgala hotA hai jaise arha - ta prabhu-ye bhI devAdikoM dvArA mAnya haiN| isa prakAra pakSa meM hetu ke duharAne rUpa upanaya hai isaliye "ve bhI utkRSTa maMgala svarUpa haiM " isa prakAra pratijJA ke duharAne rUpa nigamanavAkya hai / vAstava meM to dharma aura adharma kA svarUpa sUkSma hone se hama chadmasthoM ke liye atyaMta parokSa hai - isa liye hama use sirpha anumAna yA mAna prasiddhatA A pramANe samajavI joie. anumAnanA pAMca aMge! hAya 'che- pratijJA' 1, hetu 2, dRSTAMta 3, upanaya 4, mane nigamana 4, adbhuta bhagavAnanI jema deva vagere dvArA mAnya hovA badala ahiMsA, tapa ane sayama rUpa dha utkRSTa-mAgala che. A anumAna vAkayamAM " ahiMsA, saMyama ane tapa rUpa utkRSTa maMgaLa che. " mA pratijJA che. " heva vagere dvArA mAnya hovAthI yA hetu che. aha tanI jema " A dRSTAMta che. pakSamAM hetune bevaDAvavAthI upanaya ane pratijJAne evaDAvavAthI nigamana siddha che. jemake " deva vagere dvArA je je mAnya hAya che te te utkRSTa-maMgala hAya che jema a`ta prabhu paNa deva vagere dvArA mAnya che. ArIte pakSamAM hetune bevaDAvavAthI upanaya che, mATe " tee paNa utkRSTa maMgaLa svarUpa che " ArIte pratijJAne bevaDAvavA rUpa nigamana vAkaya che. vastutaH dhama temaja adharmanuM svarUpa sUkSma heAvAthI amArA jevA chadmasthA mATe te atIva parAkSa che ethI ame phakta tene anumAna ke AgamathI For Private and Personal Use Only
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org garadharmAmRtafort TIkA a0 16 draupadIca " dharmAdharmavyavasthAyAH, zAstrameva niyAmakam / taduktAsssevanAd dharmastvadharmastadviparyayAt // " iti, Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 331 Agama se hI jJAta kara sakate haiN| ghaTapaTAdikoM kI taraha use spaSTa rUpa se dekhanahIM sakate haiN| isIliye vaha durjJeya hai| jo anumAna aura Agama se gamya hotA hai vaha agni Adi kI taraha kisI na kisI ke pratyakSa hotA hai yaha spaSTa siddhAnta hai| tIrthakara prabhu ne ki jo rAga aura dveSa se sarvathA rahita haiM, trikAlavartI samasta padArthoM ko jo hastAmalakavat spaSTa jAnate haiM, 35 vANI ke atizaya se jo yukta haiM apane kevalajJAna rUpI Aloka se use vizadarUpa se jAna liyA hai| hama chadmasthoM ke liye inake vacanoM ke sivAya isa viSaya kA niyAmaka aura kucha nahIM hai / ataH unake kathanAnusAra hI dharma aura adharma kA svarUpa hama saMsArI jIva jAna sakate haiM yA jAnate haiM / " dharmAdharmavyavasthAyAH zAstrameva niyAmakaM taduktA sevanAt dharmastvadharmastadviparyayAt " dharma aura adharma ke svarUpa kI vyavasthA karane vAle kevala sarvajJabhagavAn ke vacana svarUpa Agama hI haiN| ataH unake dvArA pradarzita mArga kA sevana karanA dharma aura usase viparIta mArga kA sevana karanA adharma hai bhAvArtha - jIvoM ko dharmakI prApti sarvajJa bhagavAna dvArA pradarzita mArga For Private and Personal Use Only samajI zakIye chIe. ghaTa paTa * vagerenI jema tene spaSTa paNe joI zakatA nathI ethI ja te dujJeya che. je anumAna ane AgamathI gamya hoya che te agni vagerenI jema kAine koine pratyakSa hAya che A eka spaSTa siddhAMta che. rAga ane dveSathI saMpUrNa paNe rahita evA tItha kara prabhue-ke jeA trikALavatI badhA padArthA ne hastAmalakatrata spaSTa rIte jANe che, 35 vANInA atizayathI jeo yukata che peAtAnA kevaLajJAna rUpI AleAkathI tene vizada rUpathI jANI lIdhu che. amArA jevA chadmasthAne mATe emanAM vacane sivAya A viSayanA niyAmaka khIje kAI nathI. ethI ame temanA kahyA mujaba ja dharma' ne adharma sva35 - lAgI zaDIye chIme " dharmAdharma - vyasthAyAH zAstrameva niyAmaka, taduktAsevanAt dharmastvadharma sadviparyayAt " dharma bhane adharmanA svarUpanI vyavasthA karanAra phkata sajJa bhagavAnanA vacana svarUpa AgAme ja che. ethI temanA vaDe darzAvavAmA AvelA mArganuM sevana karavu` eja dhama ane tethI viruddha mAgatuM sevana karavu' yama che. lAvA sarvajJa bhagavAna dvAza
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - - - -- - -- - mAtAdharmakathA para calanese hI ho sakatI hai, isase viparIta mArga para calane se nhiiN| ataH jo jIva dharma ko sAkSAtkAra karanA cAhate haiM unakA kartavya hai ki ve sarvajJa bhagavana dvArA kathita mArga kA sevana kareM aura usa se bhinna mArga kA parityAga kreN| isa prakAra kI pravRtti se ve dharma aura adharma ke svarUpa ke jJAtA bana jAte haiN| isa kathana se zaMkAkAra kI isa AzaMkAkA yahA~ parihAra kiyA gayA hai ki jo usameM pahile yaha prazna kiyA ki ahiMsAdikoM meM jo utkRSTa maMgalarUpatA hai vaha kisa pramANa se hai| sUtrakArane Agama aura anumAna donoM pramANoM se unameM utkRSTa maMgalatA siddha kI hai isa kathana se eka bAta aura hameM yaha jJAta hotI hai ki sarvajJa kathita siddhAnta kI jAMca ke lithe jabataka tarka kA jora calatA rahe buddhimAna tabataka apanI tarkaNA kI kasauTI para use kasatA rahe-para jaba tarka kI samApti ho jAve-tarkaNA zakti kuMThita ho jAveto usa vyakti kA kartavya hai vaha Agama pramANa se hI usa siddhAnta kA anusaraNa kreN| phira use usa viSaya meM tarka karane kI AvazyakatA nahIM hai kyoM ki sUkSmAdika padArtha sarvajJa ke sivAya chanasthoM ke pradarzita mArga upara cAlavAthI ja che ne dharmanI prApti thaI zake tema che. enAthI viruddha mArganA sevana thI nahi. ethI je cha dharmanuM pratyakSa darzana IcchatA hoya temanI pharaja che ke teo sarvajJa bhagavAna dvArA kathita mArganuM sevana kare ane tenA viruddha mArgane tyAga kare A jAtanI pravRttithI teo dharma ane adharmanA svarUpane jANanArA thaI jAya che. A kathanathI zaMkAkAranI e AzaMkAne ahIM parihAra karavAmAM AvyuM che ke je temAM pahelAM A panna karavAmAM AvyuM che ke ahiMsA vagere mAM je utkRSTa maMgaLa rUpatA che te kathA pramANanA AdhAre che? sUtrakAre Agama temaja anumAna bane-pramANe thI teomAM utkRSTa maMgaLatA siddha karI che. e kathana vaDe bIjI A vAtanuM paNa jJAna thAya che ke sarvajJa-kathita siddhAntanI parIkSA mATe jyAM sudhI takanI zakti kAyama rahe buddhimAne tyAM sudhI potAnI tarkaNAnI kasoTI upara kasatA rahe-paNa jyAre tarkanI zakita maMda thaI jAya-tarka zakti kuMThita thaI jAya tyAre te vyakti nI pharaja che ke te AgaLa pramANathI ja te siddhAnta nuM anu. saraNa kare. pachI te viSayamAM ja tene mInamekha karavI joIe nahi kema ke sUma vagere padArtho sarvajJa sivAya chAnA mATe spaSTa rUpathI jANI zakAya For Private and Personal Use Only
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nagArayAmRtavaSiNI TIkA me016 draupadIcI svayameva bhagavatA-ahiMsAsaMyamatapasAM dharmatvaM,tathA - teSAmutkRSTamaGgalasvarUpatvena prAdhAnyaM ca varNitaM, tatrApyahiMsAyAH-sarvadharmamUlatvena prAdhAnyAt prathamaM sthAnaM pradattam / tasya sarvapradhAnasyA'hiMsAdharmasya SaTkAyopamardanasAdhye mUrtipUjane mUlataH samucchedaM kevalAlokena sAkSAt pazyan bhagavAnahan mUrtipUjanArthamAjJAM pradadyAdityAkAzakusumamivAtyantamasadeva bodhyam / spaSTa rUpa se jJAna ke viSaya nahIM ho sakate haiM / ataH aise viSayoM meM sarvajJa ke vacana hI pramANa koTi meM aMgIkAra karanA caahiye| bhagavAna ne svayaM hI ahiMsA, saMyama aura tapa meM dharmarUpatA tathA utkRSTa maMgalarUpa hone se pradhAnatA kahI hai / ahiMsA meM jo pradhAna rUpatA kahI gaI hai usakA mukhya kAraNa yaha hai ki vaha samastadharmoM kA mUla hai aura isIliye use unhoM ne sarvaprathamasthAna diyA hai jaya yaha bAta hai to vicAranA cAhiye ki bhagavA mUrtipUjA kI AjJA kaise de sakate haiN| kyoM ki vaha pUjA SaTU kAya ke jIvoM kI virAdhanA se sAdhya hotI hai| isa virAdhanA meM ahiMsA dharma ko mUlataH hI abhAva samAyA huA hai| arthAt mUrtipUjA meM usa prabhupratipAdita ahiMsA dharma kA sarvathA uccheda ho ho jAtA hai-mUrtipUjA karane vAlA pUjaka ahiMsA dharma kA rakSaka nahIM ho sakatA hai-pratyuta use hiMsA kA hI doSa lagatA hai isa prakAra svayaM bhagavAna jaba apane kevala jJAna se isa bAta ko tema nathI. ethI evI bAbatamAM sarvajJa nAM vacano ja pramANa rUpamAM svIkA2vaaN naye. bhagavAnane pote ja ahiMsA, saMyama ane tapamAM dharmarUpatA temaja utkRSTa maMgaLarUpa hovAthI pradhAnatA batAvI che. ahiMsAmAM je pradhAna rUpatA darzAvavAmAM AvI che, mukhyatve tenuM kAraNa A pramANe che ke te badhA dharmonuM mULa che ane ethI tene saue sau prathama sthAna ApyuM che. jyAre evI vAta che tyAre ApaNe vicAravuM joIe ke bhagavAna mUrtipUjAnI AjJA kevI rIte ApI zake tema che ? kema ke te pUjA te pakAyanA jIvonI virAdhanAthI sAdhya hoya che. A virAdhanAmAM ahiMsA dharmate mukhyatve abhAvane ja samAveza thaye che tema kahI zakAya che. eTale ke mUrtipUjAmAM te prabhu pratipAdita ahiMsA dharmane saMpUrNa paNe ucacheda ja thaI jAya che. mUrtipUjA karanAra pUjArI ahiMsA dharmane rakSaka thaI zakato nathI ane bIjI rIte te tene hiMsAne deSa ja oDhava paDe che. A rIte jyAre pote bhagavAna pitAnA kevalajJAnathI A For Private and Personal Use Only
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org hAtAdharmakathA evaM lakSyAH samAlocitAH, idAnImalakSyA ucyante-hiMsAdau jinAjJAviruddhA pravRttirbhavati lokAnAM tasmAdadharmA hiMsAdaya eva tasya dharmalakSaNasyAlakSyA bhvnti| - dharmAdharmasvarUpabodhanArtha hi bhagavatA''vazyake nAma-sthApanAdravyabhAvabhedena caturvidho nikSepaH pradarzitaH / tatra bhAvAvazyake eva tIrthakarAjJAyAH sadbhAvAd sAkSAt jAnate haiM to phira ve hI mUrtipUjA karane kI AjJA deMge yaha mAnyatA AkAzapuSpakI taraha sarvathA asatya hI hai yaha svayaM samajhane jaisI bAta hai jahA~ hiMsA hai vahAM dharma nahIM hai ahiMsAmeM hI saccAdharma hai| isa prakAra dharma ke lakSyabhUta ahiMsA Adi kA yahAM taka vicAra kiyaa| aba usase viparIta hiMsAdikoM kA vicAra karate haiM hiMsA Adi pApa haiM-ina meM pravRtti kane kI AjJA jina bhagavAna ne nahIM dI hai phira bhI jo pravRtti karate haiM ve usa AjJA se bahirbhUta haiN| ataH jinAjJA se viruddha pravRtti hone se jIvoM ke liye dharma prApti ke badale inase adharma kI ho prApti hotI hai| jina se jovoM ko adharma kI prApti hotI ho, ve svayaM adharma haiM / hiMsAdika pApoM meM adharmatA hone kA kAraNa unameM dharma ke lakSaNa kA abhAva hai| isIliye ye dharma ke lakSaNa ke alakSya hue haiN| isa dharma aura adharma ke svarUpa ko samajhAne ke liye bhagavAna ne AvazyakasUtra meM nAma, sthApanA, dravya aura bhAva vAtane spaSTapaNe pratyakSarUpamAM jANe che te pachI teo ja mUrtipUjA karavAnI AjJA Ape evI mAnyatA AkAza puSpanI jema saMpUrNa paNe asatya ja siddha thAya che. ApaNe pote paNa A vAta samajI zakIe tema chIe. ke jyAM hiMsA che tyAM dharma nathI. ahiMsAmAM ja sAco dharma che. A rIte dharmanA lakSyabhUta ahiMsA vagere ne mATe ahIM sudhI vicAra karavAmAM Avyo che. have AgaLa tethI viruddha hiMsA vagerenI bAbatamAM vicAra 2pAmA bhAva cha hiMsA vagere pApa che-AmAM pravRtta thavAnI AjJA jina bhagavAnane keIne paNa ApI nathI chatAM jeo temAM pravRtti kare che teo te AjJAthI bahirbhata che. ethI jinAjJAnI pratikULa pravRtti hevAthI jIvene dharma prAptinA sthAne emanAthI adharmanI ja prApti thAya che. ane jenAthI adharmanI prApti thAya che te pote adharma che hiMsA vagere pApamAM adhamatA hovAne lIdhe teomAM dharmanA lakSaNane abhAva che. eTalA mATe ja teo dharmanA lakSaNathI alakSya thayA che. A dharma ane adharmanA svarUpane samajAvavA mATe bhagavAne For Private and Personal Use Only
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yamagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcaca dharmatvam, anyavidheSvAvazyakeSu rAgadveSahiMsAdidoSasadbhAvena mokSamArgopadeze pravRttasya tIrthaMkarasya cA''jJAyA abhAvena na tatra dharmalakSaNaM samanugacchati, teSAM mokSasAdhakatvAbhAvAjjainadharmapadaM labdhu-manaItvAta / tathAcoktamanuyogadvAre -- " se kiM taM nAmAvarasyaM ? / nAmAvassayaM jarasa NaM jIvassa vA ajIvassa vA ke bheda se 4 cAra nikSepoM kA kathana kiyA hai unameM nAma sthapanA aura dravyarUpa dharma nikSepa ke ArAdhana karane kI bhagavAna ne jIvoM ko AjJA nahIM dI hai kyoM ki inase jIvoM ko dharma kI prApti nahIM hotI hai| dharma kI prApti karAne vAlA kevala bhAva nikSeparUpa Avazyaka hai| isakI ArAdhanA se hI jIvoM ko dharma prApta huA karatA hai-ataH isa meM hI dharmarUpatA prakaTa kI gaI hai bAkI ke isake atirikta nikSepoM meM-AbaiyakoM meM rAgadveSa aura hiMsA Adi doSoM kA sadbhAva hone se evaM mokSa mArga ke upadezapradAna karane meM pravRtta tIrthakaroM kI inake ArAdhana karane meM AjJA kA abhAva hone se dharma ke lakSaNa kA samanvaya hI nahIM hotA hai| mukti kA jo sAdhaka hotA hai vahI jaina-dharma hai| ina 3 nikSeparUpa AvazyakoM meM mukti kI sAdhakatA kA abhAva hai - isaliye ye jainadharma ke padako svapna meM bhI prApta nahIM kara kate haiN| anuyogadvAra meM yahI bAta kahI gaI hai se kiM taM nAmAvassayaM ? nAmAvasmayaM jassa NaM jIvassa ajIvarasa AvazyakasUtramAM nAma, sthApanA dravya ane bhAvanA bhedathI cAra nikSepa nuM kathana karyu che. teomAM nAma, sthApanA, ane dravyarUpa dhama nikSepane ArAdhavAnI bhagavAne jIvAne AjJA ApI nathI kema ke emanAthI jIvAne dharmanI prApti * thatI nathI dharmanI prApti karAvanArA kevaLa bhAvanikSeparUpa Avazyaka che. enI ArAdhanAthI ja jIvAne dharmanI prApti thAya che. ethI AmAM ja dharmarUpatA batAvavAmAM AvI che. enA sivAyanA bIjA nikSepeAmAM-AvazyakAmAM-rAgadveSa ane hiMsA vagere dASAnA sadbhAva hAvAthI ane mekSa mAnA upadeza ApavAmAM pravRtta tItha kareAnI emanI ArAdhanA karavAnI AjJAnA abhAva heAvAthI dharmAMnA lakSaNane samanvaya ja thatA nathI. mukitane je sAdhaka hAya che te ja jaina-dharma che. A 3 nikSeparUpa AvazyakAmAM mukitanI sAdhakatAnA abhAva che mATe ee jaina dharmanA padane svapramAMye meLavI zake tema nathI. anuyAgaDharamAM e ja vAta kahevAmAM AvI che-- se kiM taM nAmAvasya ? nAmAvarasayaM jassa NaM jIvarasa ajIvassa vA jIvANa vA For Private and Personal Use Only
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAtAdharmakathA jIvANa vA ajIvANa vA tadubhayassa vA tadubhayANa vA Avassaetti nAmaM kajjai, se taM nAmAvassayaM / atha kiM tat nAmAvazyaka ? nAmAvazyaka-yasya khalu jIvasya vA ajIvasya vA jIvAnAM vA ajIvAnAM vA, tadubhayasya vA tadubhayeSAM vA Avazyakamiti nAma kriyate tadetanAmAvazyakam / ____ " se kiM taM ThavaNAvassayaM 2 ? jaNaM kaTakamme vA potthakamme vA cittakamme vA leppakamme vA gaMthi me vA vedime vA pUrime vA saMghAime vA akkhe vA krADae vA ego vA aNego vA sambhAvaThavaNA vA asambhAkTavaNA vA Avassaetti ThavaNA Thavijjai, se taM ThavaNAvassayaM / __ chAyA-atha kiM tat sthApanAvazyakam ? sthApanAvazyakaM yat khalu kASThakarma vA pustakama vA citrakarma vA lepyakarma vA granthimaM vA veSTimaM vA parimaM vA saGghAtima vA jIvANa vA ajIvANa vA tadubhayassa vA tadubhayANa vA Avassae tti nAmaM kanjar3a se taM nAmAvassayaM / se ki taM ThavaNAvarasayaM? jaNaM kaTTakamme pApotthakamme vA cittakamme vA leppakamme vA gaMthime vA veDhime vA pUrime vA saMdhAme vA akkhe vA varAhae vA ego vA sambhAvaTavaNA vA asambhAvaThavaNA vA Avassae. tti ThavaNA Thavijai, se taM ThavaNAvassayaM bhAvArtha-jIva, ajIva athavA tadubhaya svarUpa Adi padArthoM meM " yaha Avazyaka hai" isa prakAra nAma saMskAra karanA vaha jIva ajIva Adi nAma Avazyaka hai isa nAma Avazyaka meM Avazyaka ke vAstavika guNAdi kucha bhI nahIM hote haiM-sirpha loka vyavahAra ke liye hI isa prakAra kI vahAM para nikSepavidhi karalI jAtI hai kASTha, pustaka citra ajIvANa vA tadubhayassa vA tadubhayANa vA Avassae tti nAmaM kajjaha se taM nAmAvassayaM / se kitaM ThavaNAvassayaM ? jaNNaM kaTTakamme vA potthakamme vA cittakamme vA leppakamme vA gaMthime vA veDhime vA pUrime vA saghAime vA avakhe vA varADae vA ego vA bhaNego vA sambhAvaThavaNA vA asambhAvaThavaNA vA.Avassaetti ThavaNA Tha vijjai, setaM tthvnnaavssyN| bhAvArtha-jIva, ajIva athavA tadubhaya svarUpa vagere padArthomAM "A Avazyaka che" A rIte nAma saMskAra kara ne jIva ajIva vagere " nAma Avazyaka che A nAma AvazyakamAM Avazyaka nA vAstavika guNa vagere kaMI ja hotA nathI phakata lekavyavahAra nA mATe ja A jAtanI tyAM nikSepavidhi karavAmAM For Private and Personal Use Only
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir magAradharmAmRtavarSiNI TI0 50 16 draupadIca yA akSaM vA varATakaM vA eko vA aneko vA sadbhAvasthApanA vA asadbhAvasthApanA vA Avazyaka - miti sthApanA sthApyate, tadetat sthApanAvazyakam / " , 337 bhAvAvazyaka svarUpazUnye gopAladArakAdau Avazyaketi nAmakaraNe nAmnAnAmamAtreNAvazyakaM nAmAvazyakaM gopAladArakAdirbhavati / sthApanA'pi bhAvAvazyaka evaM akSa-zataraMja kI goTI Adi meM eka athavA aneka Avazyaka kriyA karane vAle zrAvaka Adi ko tadAkAra athavA atadAkAra likhita citra sthApanA Avazyaka ( nikSepa ) hai yaha sthApanA do prakAra kI hai eka sadbhAva sthApanA aura 2 dUsarI asadbhAvasthApanA ! sadbhAva sthApanA meM jisakI sthApanA kI jAtI hai usakI sarva AkRti kotarI rahatI hai asadbhUta sthApanA meM isa prakAra kI AkRti Adi nahIM rahatI hai vahAM para kevala saMketa hI hai jaise zataraMja kI goTiyAM meM yaha pyAdA hai yaha bajIra hai, yaha hAthI hai ityAdi sirpha kalpanA hI kalpanA rahatI hai- vahAM unakA koI bhI AkAra kotarA nahIM rahatA hai| nAma nikSepa meM jisa prakAra bhAva Avazyaka zUnyatA rahatI hai usI prakAra sthApanA meM bhI yahI bAta rahatI hai kisI gopAla ( gvAliye) ke lar3ake kA 46 Avaiyaka " isa prakAra kA nAma jisa prakAra bhAva Avazyaka rahita nAma nikSepa meM hai usI prakAra bhAva Avazyaka ke svarUpa se zUnya sthApanA nikSepa meM bhI " yaha Avazyaka hai " yaha sthApanA nikSepa hai / For Private and Personal Use Only Ave che, kASTha, pustaka, citra ane akSa-zataraja nI sAgaThI vageremAM eka ke aneka Avazyaka kriyA karanAra zrAvaka vagerenu' tadAkAra ke atadAkAra lekhita citra-sthApana yAvazya4 ( nikSepa ) che. yA sthApanA meM aAranI che, bheDa sadUbhAva sthApanA ane khIjI asadbhAva sthApanA. sadbhAva sthApanAmAM jenI sthApanA karavAmAM Ave che tenI AkRti sa'pUrNapaNe kAtarela heAya che. asadbhUta sthApanAmAM A jAtanI AkRti vagere rahetI nathI tyAM phakta sa`keta ja che, jema zetaraMjanI seAgaDIemAM A pAyadaLa che, A vajIra che, A hAthI che vagere phakta korI kalpanA ja hAya che temAM temanI kAipaNa jAtanI AkRti keAtarelI hAtI nathI. nAma nikSepamAM jema bhAva Avazyaka zUnyatA rahe che temaja sthApanAmAM paNa e ja vAta heya che. keAi geAvALiyAnA zyaka ' A jAtanuM nAma jema bhAva Avazyaka rahita nAma pramANe ja bhAva AvazyakanA svarUpathI zUnya sthApanA nikSepamAM paNa " bhAva putranuM nikSepamAM che te 6: 241 Avazyaka che'' A sthApanA nikSepa che. Xin
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathA svarUpazUnye kASThakarmAdau kriyate / ato bhAzUnye briyamANatvAvizeSAdanayo. rnAsti kazcid bheda ityAzayenAha-- __ "NAmaDhavaNANaM ko paiviseso ? / chAyA-nAmasthApanayoH kaH prativizeSaH / atrottaramucyate-- 'NAmaM AvakadiaM, ThavaNA ittariA yA hojjA AvakahiA vA' // chAyAnAma-yAvatkathika, sthApanA-itvarikA vA bhaved yAratkathikA vaa| 'NAmaM AvakahiyaM ' nAma yAvatkathika-svAzrayadravyasyAstitvakathAM yAvadanuvartate ityarthaH, sthApanA tu ' ittariyA vA' itvarikA vA svalpakAlasthAyinI vA ' hojjA' syAt , yAvatkathikA vA, ayaM bhAvaH-kAcit-sthApanA svAzrayadravyasya sadbhAve'pi, madhyakAla eva nivartate, kAcittu-tatsattAM yAvadavatiSThate zaMkA-jisa prakAra bhAva Avazyaka ke svarUpa se zUnya gApAla ke lar3ake Adi meM " Avazyaka" isa prakAra kA nAmanikSeparUpa Avazyaka hai usI prakAra bhAva Avazyakake svarUpase zUnya kASThadharma AdikoM meM bhI yahI bAta hai / ataH bhAva ovazyakake svarUpa kI zunyatAkI apekSA se ina donoM meM koI bhI antara nahIM hai| to phira ina donoM meM kyA bheda hai ! uttara-"NAmaM AvakahiyaM ThavaNA ittariyA vA hojA AvakahiovA" isa prakAra kI zaMkA ThIka nahIM-kyoM ki nAma yAvatkathita hotA hai sthApanA itvarika aura yAvatkathika donoM prakAra kI hotI hai / apane AzrayabhUta dravyakA jabataka astitva-sadbhAva rahatA hai tabataka nAmanikSepa rahatA hai ! itvarika zabda kA artha alpakAlIna hai citra evaM akSa AdikoM meM yaha sthApanA alpakAlIna hotI hai| isa prakAra nAma aura zaMkA-jema bhAva AvazyakanA svarUpathI zUnya govALiyAnA putra vageremAM "Avazya" A jAtanuM nAma nikSepa rUpa Avazyaka che temaja bhAva AvazyakanA svarUpathI zUnya kASTakarma vageremAM paNa e ja vAta che. ethI bhAva AvazyakanA svarUpanI zUnyatAnI daSTie A baMnemAM kaI paNa jAtane taphAvata nathI, tyAre A baMnemAM bheda zuM che ? uttara-(NAma AvakahiyaM ThavaNA ittariyA vA hojjA AvakahiA vA) zaMkA yogya nathI kemake nAma yAvat kathita hoya che. sthApanA Itvarika ane yAvaskathita baMne prakAranI hoya che. pitAne AzrayabhUta dravyanuM jyAM sudhI sabhAva-astitva rahe che tyAM lagI nAma nikSepa rahe che! Itvarika zabdano artha alpakAlIna che. citra ane akSa (ramavAnA pAsA) vageremAM e sthApanA alapakALa mATe hoya che. A rIte nAma ane sthApanAmAM bhAva: nikSepanI For Private and Personal Use Only
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir merI TI0 a0 16 draupadIcacAM iti / evaM ca nAmasthApanayorbhAva zUnyatvenAdhArasAmye'pi bhedaH svastrAvasthAnakAlakRta eva bhagavatA pradarzitaH / yadyapi gopAladArakAdau vidyamAne'pi kadAcidanekanAmaparivartanaM loke kvacid dRzyate, tathA ca kAlakRto'pi bhedo nAsti, tathApi - bahuzaH sthaLe nAmno yAvatkathikatvameva dRzyate, nAmnaH parAvartanaM tu kvacidviralatayopalabhyate / ato'lpasthalavyApitvena nAmna itvarikatA bhagavatA na vivakSitA / nAmno'lpakAlikatAkalpanetUtsUtraprarUpaNApattiriti bodhyam / sthApanA meM bhAvanikSepakI zUnyatAkI apekSAse samAnatA AtI hai to bhI apane2 kAlakI apekSAse inameM isa prakAra bheda antara mAnA gayA hai| zaMkA- nAmanikSepa meM jo yAvatkathikatA pradarzita kI gaI hai, vaha ThIka nahIM hai kAraNa ki hama dekhate haiM nAmavAna dravya-gopAladAraka Adi ke vidyamAna rahate hue bhI usa meM aneka nAmoM kA parivartana hotA rahatA hai / kabhI usakA " Avazyaka yaha nAma hotA hai, to indra " yaha nAma rakha liyA jAtA hai / phira " Avazyaka " isa nAma nikSepa meM yAvatkathikatA kaise A sakatI hai ? " 46 uttara - zaMkA ThIka hai isa prakAra se vicAra karane para kAlaMkRta antara yadyapi una donoM meM nahIM mAlUma hotA hai to bhI isa bAta kI yahAM para vivakSA nahIM hai isakA kAraNa yahI hai ki yaha nAmaparivartana alpasthalavartI hone se vyApya hai / yaha bAta saba jagaha nahIM hotI / kahIM 2 hI hotI hai yahAM sAmAnya kathana hai- vizeSa nahIM / sAmAnyarUpa se nAma zUnyatAnI apekSAthI samAnatA AvI jAya che, chatAMye pAtAtAnA kALanI apekSAthI temAM A jAtanA bheda antara mAnadhAmAM AnyA che. < 6 zakA--nAma nikSepamAM je yAvatkathikatA batAvavAmAM AvI che, te ucita nathI. kAraNa ke nAmavALuM geApALadAraka vagerenA vidyamAna rahetA paNa temAM aneka nAmAnuM papiravata na thatuM rahe che. kAI vakhate tenuM nAma Avazyaka > rAkhavAmAM Ave che teA keAI vakhata indra' nAma rAmavAmAM Ave che. to pachI 'Avazyaka ' A nAma nikSepamAM yAvakathita kevI rIte AvI zake che ? uttara-za'kA ucita che. A rIte vicAra karavAthI jo ke kALakRta tara te khanemAM jaNAtuM nathI chatAMye A vAtanI ahIM vikSA nathI. enuM kAraNa A pramANe che ke A nAma parivartana alpa-sthalavatI hAvAthI vyApya che, A vAta adhe sthAne hAtI nathI kAika koika sthAne ja hoya che. ahIM For Private and Personal Use Only
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAGgasau - yattu-upalakSaNamAtraM cedaM kAlabhedenaitayorbhedakathanam-aparasyApi bahumakArabhedasya sambhavAt , ityuktaM , tadutsUtraprarUpaNam yathotsUtraprarUpaNabhiyAnAmanikSepe itvarikatAyAH kvacit saMbhave'pi bhagavatA'nuktatvAdupalakSaNamiti na svIkRtaM tathaiva sthApanAyAM kAlAtiriktasya bhedahetoH kalpane'pyutsUtraprarUpaNaM prasajyeta kAlAnyakRtayAvatkathika hI hotA hai / isI apekSA ko lakSya meM rakhakara bhagavAna ne usameM itvarikatA kA kathana na kara kevala yAvatkathikatA kA hI kathana kiyA hai yadi nAma meM jo kevala itvarikatA hI mAnI jAvegI-to yaha pAta siddhAnta se bahirbhUta hone se mAnane vAle ke liye utsUtraprarUpaNA karane kI Apatti kA doSa AvegA-kyoM ki zAstra meM bhagavAna ne nAma nikSepa meM kevala yAvadravya bhavitA hI pradarzita kI hai| ____ jo vyakti isa zaMkA kA isa prakAra se samAdhAna karate haiM ki "kAla ke bheda se jo nAma aura sthApanA meM bheda kahA gayA hai vaha kevala upalakSaNa mAtra hai-isase anya aneka prakAroM se bhI ina donoM meM paraspara bheda hai yaha bAta jAnI jotI hai" so unakA yaha kathana zAstra. maryAdA ke viruddha hai jisa prakAra nAma nikSepa meM kahIM 2 itvarikatA hone para bhI bhagavAna dvArA svIkRta na hone se vaha upalakSagarUpa se svIkRta nahIM kI gaI hai-usI prakAra sthApanA meM bhI kAlakRta bheda ke sAmAnya kathana che vizeSa nahi. sAmAnya rUpathI nAma yAvat kathita ja hoya che. A vAtane sAme rAkhIne ja bhagavAne temAM IrikatAnuM kathana na karatAM phakta yAvatruthikatAnuM kathana karyuM che. je nAmamAM phakata ItvarikatA ja mAnavAmAM Avaze te A vAta siddhAntanI bahAra hovAthI mAnanAra mATe utsutra prarUpaNa karavA rUpa deSa Avaze. kemake zAstramAM bhagavAne nAma nikSepamAM phakta yAvadu-dravya-bhAvitA ja batAvI che. je mANase A zaMkAnuM samAdhAna A pramANe kare che ke " kAlanA bhedathI je nAma ane sthApanAmAM taphAvata batAvavAmAM AvyuM che te phakta upalakSaNa mAtra che. ethI bIjA aneka prakArathI paNa A baMnemAM paraspara taphAvata che A vAta spaSTa thAya che. "jethI temanuM A kahevuM zArA-maryAdAthI viparIta che. jema nAma-nikSepamAM kaIka keIka ThekANe IvaritA hovA chatAMye bhagavAna vaDe svIkRta na hovAthI te upalakSaNa rUpathI svIkAravAmAM AvI nathI. tema sthApanAmAM paNa kAlakRta bheda sivAya bIjA vaDe attara-bhedanAnavAmAM For Private and Personal Use Only
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a016 draupadIyoM bhedasya bhagavatA'nuktatvAt / etena-" yat kaizciduktaM yathA pratimArUpasthApanAdazanAd bhAvaH samullasati naivaM nAmazravaNamAtrAditi nAmasthApanayorbhedaH, yathA ce. ndrAdeH pratimArUpasthApanAyAM,lokasyopayAcitecchA pUnApatti samohitalAbhAdayodRzyante,naiva nAmendrAdau, ityapi tayorbhedaH / evamanyadapi vAcyamiti tadutsUtraprarUsivAya anya dvArA antara bheda mAnane meM utsUtra prarUpaNA karane kA doSa AtA hai, kAraNa ki bhagavAna ne kAlakRta bhedake sivAya sthApanA nikSepa meM anya aura kisI dUsarI apekSA se bheda kA kathana nahIM kiyA haiM isa prakAra ke kathana se " yaha yAta bhI jo dusaroM ne kahI hai ki nAma aura sthApanA meM isa prakAra se bhI bheda hai-ki " jisa prakAra arhata kI pratimArUpasthApanA ke dekhane-darzana karane se bhAvoM kI jAgRti hotI hai, usa prakAra nAma nikSeparUpa ahaMta nAma ke sunane se bhAvoM kI jAgRti nahIM hotI hai| athavA-indrAdika kI pratimArUpa sthApanA meM jisa prakAra. se laukikajanoM kI usa pratimA se kucha mAMgane kI icchA usake pUjana karane kI bhAvanA aura usa pratimA dvArA unake abhilaSitamanorathoM kI pUrti hotI huI dekhI jAtI hai: usa prakAra nAmarUpa indra meM unakI isa prakAra kI pravRtti aura abhilaSita manorathoM kI pUrti hotI haI nahIM dekhI jAtI hai| isI taraha aura bhI aisI kaI bAteM haiM jo nAma aura sthApanA meM antara karAtI hai| yaha saba kAlakRta bheda ke sivAya utsutra prarUpaNa rUpa deSa thaI jAya che kAraNa ke bhagavAne kAlakRta bheda sivAya sthApanA nikSepamAM bIjI kaI anya daSTie bheda-kathana karyuM nathI. A jAtanA kathanathI "A vAta paNa je bIjAoe kahI che ke nAma ane sthApanAmAM A rIte paNa taphAvata che ke "jema ahaMtanI pratimA rUpa sthApanAne jevA eTale ke darzana karavAthI bhAvanI jAgRti thAya che, tema nAma nikSepa rUpa ahaMtanA nAmane sAMbhaLavAthI paNa bhAvanI jAgRti hotI nathI. athavA te indra vagerenI pratimA rUpa sthApanAmAM jema laukika mANasone te pratimAthI kaMIka mAgaNI karavAnI IcchA, tenI pUjA karavAnI bhAvanA ane te pratimA vaDe temanA abhilaSita manerathonI pUrti thatI dekhAya che tema nAma rUpa IndramAM temanI A jAtanI pravRtti ane abhilaSita mane rathanI pUrti thatI jovAmAM AvatI nathI. A pramANe bIjI paNa ghaNI bAbate che je nAma ane sthApa. nAmAM aMtara karAve che. For Private and Personal Use Only
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAtAdharmakathA paNA janitAnantasaMsArajanakam / Agame yadidamupalabhyate-" tahArUvANaM arahaMtArNa bhagavaMtANaM nAmagoyasavaNayAe mhaaphlN|" iti, tatra nAsti nAmanikSepasya vissyH| " arahaMtANaM bhagavaMtANaM " ityuktyA tasminnarthe prayuktasya nAmna eva zravaNena mahA. phalasaMbhavAt , gopAladArakAdau prayuktasya nAmnaH zravaNena tu gopAladArakAdyarthasyaiva bodhAdAtmapariNAmazuddhihetutvaM tasya nAstIti / nAmanikSepasthale bhagavato'ItaH smaraNAsaMbhavaH, tasya bhAvazUnyatvAt , atra tu nAmagotrAbhyAM bhagavadahataH sambandhaM SaSThayanta padaprayogAdeva darzayatA bhagavatA nAmanikSepo na vivakSitaH / bhAvajinanAma aura sthApanA meM bheda kalpanA kA kathana utsUtra prarUpaka hone se ananta saMsAra kA janaka hai ataH heya hai| "tahArUvANaM arahaMtANaM bhagavaMtANaM nAmagoyasavaNayAe mahAphalaM " Agama meM jo yaha sUtra likhA huA dekhA hai usakA abhimAya nAmanikSepa paraka nahIM hai| arthAt-isa sUtra se nAma nikSepa kI puSTi nahIM hotI hai| yadi sUtrakAra ko isa sUtra se jo nAmanikSepa kI puSTi karanA iSTa hotA to " arahaMtANaM bhagavaMtANaM isa pad ke svatantra dene kI koI khAsa AvazyakatA nahIM thiiN| ataH yaha yAta mAnanI cAhiye ki arahaMta bhagavAna ke hI nAmagotra ke zravaNa se mahAphala hotA hai| kisI gopAla ke lar3ake meM nikSipta "arahaMta" isa nAma ke sunane se nhiiN| usa meM prayukta bhI usa nAma ke zravaNa se to kevala usa gopAla dArakarUpa artha kA hI bodha hotA hai / " arahaMta " yaha nAma jisarUpa ke saMketa se ari A badhuM kAlakRta bheda sivAya nAma ane sthApanAmAM bheda kalpanAnuM kathana usUtra prarUpaka hovAthI anaMta saMsAranuM janaka che ethI tyAjya che. " tahAruvANa arahatANa bhagavaMtANa' nAma goyasavaNayAe mahophalaM " mAgamamA je A sUtra maLe tene abhiprAya nAmanikSepaparaka nathI. eTale ke A sUtra paDe nAma nikSepa-puSTi thatI nathI. je sUtrakArane A sUtra vaDe nAma-nikSepanI puSTi 42j UPTa tuData ta " arahatANaM bhagavaMtANaM " yA pahane sta na rUpamAM mUkavAnI kaI khAsa AvazyakatA hatI nahi. ethI A vAta mAnI levI joIe ke arahaMta bhagavAnanA nAma gotra-zravaNathI mahAphaLa prApta hoya che. keI gepALanA putramAM nizcita "arahaMta" A nAmane sAMbhaLavAthI nahi. temAM prayukta paNa te nAmanA zravaNathI te phakta te gopALanA putra rUpa artha nA kAya hAya che. " arahaMta " mA nAma 2 35nA satithI mAnita prabhumAM saMketita thayuM che te rUpanA saMketathI ja gepALanA putramAM saMketita For Private and Personal Use Only
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bamagAra mRtavarSiNI TIkA a0 16 draupadIcaca Tug haMta prabhu meM saMketita huA hai-usI rUpa se saMketa se gopAla ke putra meM saMketita nahIM huA hai ! laukika vyavahAra ke liye hI kevala "ara haMta" aisA usakA nAma kara liyA gayA hai| nAma nikSepa meM jisakA nikSepa kiyA jAtA hai usa jAti ke dravya, guNa aura karma - kriyA Adi nimitta kI anapekSA rahatI hai isa nimitta ke sadbhAva meM vaha nAma nikSepa kA viSaya nahIM mAnA jAtA hai| bhAva nikSepa kA hI vaha viSaya hotA hai ataH yaha nizcita hotA hai ki arahaMta bhagavAna ke hI nAma gotra ke zravaNa ke mahAphala sUtrakAra ne prakaTa kiyA hai yadi nAmanikSepa se yaha phala prApta hone lagatA to phira bhAvanikSepa kI AvazyakatA hI kyA thI / usake zravaNa mAtra se hI jIvoM ke Atmika bhAvoM meM zuddhirUpa mahAphala kA lAbha hone lagatA / tathA jisakA " arihaMta " yaha nAma hai vaha svayaM arihaMta prabhu kI taraha mahApavitra, 34 atizaya sahita 8 prAtihArya Adi vibhUti saMpanna ho jAnA / parantu aisA nahIM hotA hai ataH yaha mAnanA cAhiye ki yaha sUtra bhAvanikSepa kI hI puSTi vidhAyaka hai - nAmanikSepa kA nahIM / nAmanikSepa se bhagavAna arihaMta kI smRti bhI nahIM karAI jAtI hai kAraNa ki vaha nAmanikSepa svayaM usa prakAra ke bhAvoM se zUnya hai / anubhUta padArtha kI smRti huA karatI - thayu nathI. laukika vyavahAra mATe phakta " arahuMta 'AvuM nAma pADavAmAM nAmanikSepamAM jenA nikSepa karavAmAM Ave che te jAtinA dravya, guNu ane ka-kriyA vagere nimittanI apekSA rahe che. A nimittanA sadbhAvamAM te nAbha- -nikSepanA viSaya mAnavAmAM AvatA nathI. bhAva nikSepane ja te viSaya hAya che. ethI e siddha thAya che ke arahuta bhagavAnanA ja nAma geAtranA zravaNathI ja sUtrakAre mahAphaLa batAvyuM che. jo nAmanikSepathI A phaLa maLI zakayuM hata teA pachI bhAvanikSepanI AvazyakatA ja zI hatI ? tenA zravaNu mAtrathI ja jIvenI Atmika bhAvAmAM zuddhi rUpa mahAphaLanA lAbha thavA mAMDatA. temaja jenu " arihaMta " yA nAma che te pote arihaMta prabhunI prema bhhaapavitra, 34 atizayA sahita, 8 pratihAya vagere vibhUtiothI sapanna thaI jAta, paNa AvuM thatuM nathI ethI ema samajI levu joie ke A sUtrathI bhAvanikSepanI ja puSTi thAya che-nAma nikSepanI nahi. nAma nikSepathI bhagavAna arihaMtanI smRti paNa karavAmAM AvatI nathI kAraNa ke te nAma-nikSepa jAte te jAtanA bhAveAthI rAhata che. anubhUta padArthanuM smaraNa thayA kare che je For Private and Personal Use Only
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ma Narainers hai jisakA " arihaMta " yaha nAma rakhA gayA hai usake dekhane se arihaMta kI smRti ho bhI kaise sakatI hai smRti to arihaMta kI jaya ho sakatI ki jaba usameM unakI smRti ke cihna hote- vaha svayaM usa prakAra ke hetu ho sakatI hai mAnA ki zravaNa kartA zAstra AdikoM meM arihaMnaprabhu ke guNoM kA varNana paDhakara citta meM ukera kara bhale hI " arihaMta " isa nAmake zravaNa se unakA smaraNa kara sakatA hai / parantu gopAladArakAdI meM kRta nAma se unakA smaraNa use nahIM ho sakatA usa nAma se to usameM hI saMketita usa zabda se usa gopAla dArarUpa artha kA hI use bodha hogA / yadi arihaMta nAma ke sunane se sunane vAle ko arihaMta padArtha kA bhAna hotA haito vaha nAma nikSepa kA viSaya nahIM mAnA gayA hai bhAvanikSetra kA hI vaha viSaya hai| thor3A bahuta bhI kisI apekSA se sAdRzya hone para eka padArtha ko dekhakara sadRza dUsare padArtha kA smaraNa ho jAtA hai parantu prakRta meM gopAladAkarUpa arihaMta nAmanikSepa meM aisA kauna sA sAdRzya hai jo vaha arihaMta kA smaraNa karA ske| ataH nAma aura gotra ke sAtha sAkSAt bhagavAna arihaMta kA saMbaMdha SaSThI vibhakti dvArA pradarzita karane vAle sUtrakAra ne isa sUtra meM nAmanikSepa kA koI 44 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adbhuita '" A nAma rAkhavAmAM AvyuM che. tene jovAthI arihata smRti paNa kevI rIte thaI zake tema che? smRti te! arihaMtanI tyAre ja thaI zake ke jyAre temAM temanI smRtinA cihno hAya, te pAte A jAtanA bhAvAthI rahita thayelA hAya, tyAre te kevI rIte temanI smRtinuM kAraNa thaI zake che A vAta ApaNe svIkArI zakIye tema chIe ke zravaNa-kartA zAstra vageremAM arihaMta prabhunA guAnu varNana vAMcIne cittamAM dhAraNa karIne bhale 'arihaMta' A nAmanA zravaNathI temanu smaraNu karI zake che. paNa geApALadAraka vageremAM kRta nAmathI tenu smaraNa thaI zakatuM nathI. te nAma vaDe te temAM ja saMkRtita te zabdathI te gepALadAraka rUpa arthanA ja te bedha thaze. jo arihaMta nAma zravaNathI sAMbhaLanArane arihaMta padAthe nuM jJAna thAya che tyAre te nAmanikSepanA viSaya mAnavAmAM Avye nathI bhAvanikSepa ja te viSaya che. kAI paNa rIte theADu paNa sarakhApaNuM hAvAthI eka paTTAne joine tenA sarakhA khIjA padArthanuM smaraNa thaI jAya che paNa prakRtamAM geApALadAraka rUpa arihaMta nAmanikSepamAM evu' kaI jAtanu' sarakhApaNuM che ke je te ahitanuM smaraNa karAvI zake ? ethI nAma ane geAtranI sAthe sAkSAt bhagavAna arihaMtane! saMbaMdha SaSThI vibhakita vaDe darzAvanArA sUtrakAre mA sUtramAM nAmanikSepane koI pazu viSaya pratipAdita karyo nathI, bhAvanikSepa. For Private and Personal Use Only
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagarAdhAmRtavarSiNI TIkA0 a0 16 draupadIcarcA bodhakasya nAmna eva zrANena mahAphalasaMbhavaH / evaM sthApanApi bhAvarUpArthazUnyA, sthApanayA bhAvarUpArthasya nAsti ko'pi sambandhaH / bhAvajinazarIravartinI yA''kRtirAsIt , tasyA AzrayAzrayimA rUpasambandho bhAvajinena saha tadAnI vidyamAna AsIn / yathA bhAvajinaM parAstadAnIM bhAvollAso'pi kasyacit saMjAtaH, bhI viSaya pratipAdita nahIM kiyA hai| bhAvanikSepa kA hI viSaya isameM kahA hai isaliye bhAvajina kA bodha karAne vAle jina 'arihaMta' Adi nAmoM ke sunane se hI mahAphala hotA hai aisA mAnanA caahiye| isI prakAra sthApanA nikSepa bhI bhAvarUpa artha se zUnya hai kAraNa ki isakA usake sAtha koI saMbaMdha nahIM hai bhAvajina kI avasthA kI AkRti pASANa Adi kI mUrti meM " yaha vahI hai '' isa prakAra kI kalpanA karane kA nAma sthApanA hai tIrthakara prakRti ke udayase samavasa. raNAdi vibhUti sahita AtmA kA nAma bhAva jina hai isa bhova jina ke zarIra kI jo AkRti hai usakA saMbaMdha vicAriye usa pASANa Adi kI pratimA meM kaise AsakatA hai / kyoM ki isa AkRti kA saMbaMdha Azraya AzrayI bhAvase ve jina jisakAla meM the usI kAla meM unake sAtha thaa| unake nahIM rahane para pASANa Adi meM isa taraha kA Azraya AzrayI bhAva saMbaMdha mAnanA ucita kaise kahA jA sakatA hai, bhAvajina ke sadbhAva meM jisa prakara unake sAkSAt darzana se prANiyoM ko eka prakAra ne ja viSaya temAM batAvyuM che ethI jInane bedha karAvanAra jIna "ari haMta" vagere nAma zravaNathI mahAphaLa prApta hoya che Ama samajavuM joIe. A pramANe sthApanA nikSepa paNa bhAva rUpa arthathI rahita che. kAraNa ke Ane tenI sAthe kaI paNa jAtane saMbaMdha nathI. bhAvajInanI avasthAnI AkRti paththara vagerenI mUrtimAM "A teo ja che " A jAtanI kalpanA karavAnuM nAma rathAnA che. tIrthaMkaranI prakRtinA udayathI samavasaraNa vagere vibhati sahita AtmAnuM nAma bhAvajIna che. A bhAvajInanA zarIranI je AkRti che tenA viSe ApaNe paNa vicAra karIye ke paththara vagerenI pratimAmAM teno saMbaMdha kevI rIte AvI zake che? kemake te AkRtine saMbaMdha Azraya AzrayI bhAvathI te jIna je kALamAM hatA te kALamAM ja temanI sAthe hate. temanI gerahAjarImAM paththara vageremAM A jAtane Azraya-AzrayI bhAva saMbaMdha mAnya rAkhave kevI rIte cogya kahI zakAya tema che ? bhAvajInanA sadubhAvamAM jema temanA sAkSAta darzanathI prANIomAM eka jAtane bhAlAsa udbhave For Private and Personal Use Only
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsU tathA bhakttathA tAmAkRti smarato janasya bhAvollAsaH saMbhavatu, tadA''kRterbhAvajinena saMbandhAt, paraMtu sthApanAyA AzrayAzrayibhAvasambandho nAsti bhAvajinena saha / bhAvajinAtmanastatrAvAhanaM sthApanaMtu jinAjJAbAhya pravacanaviruddhaM kartumazakyaM, kathaM tarhi - bhAvajinasambandhAbhAve pratimA bhAvajinaM tadguNaM vA smArayituM zaktA bhavet / kA bhAvollAsa hotA hai, usI prakAra se bhakti ke Aveza se bhI unakI usa AkRti kA usa samaya smaraNa karane vAle proNI ko usa prakAra ke bhAvollAsa kA sadbhAva ho sakatA hai| isakA niSedha nahIM hai / kyoM ki smRti ke AdhArabhUta jina paramAtmA usa kAla meM svayaM vidyamAna haiM / una ke abhAva meM unheM nahIM dekhane vAle prANiyoM ko bhI unakI usa pratimA se usI prakAra kA bhovollAsa hotA hai yaha mAnyatA kevala eka kalpanA mAtra hai vAstavika nhiiN| isake samAdhAna ke nimitta jo yaha kahA jAtA hai ki usa pASANa pratimA meM jina bhagavAna kI AtmA kA maMtrAdikoM dvArA AhvAna kiyA jAtA hai ataH usa pratimA ke darzana se sAkSAt bhAva jinake hI darzana hote haiM so yaha mAnyatA sarvathA asatya hai - kAraNa ki mokSa meM prApta AtmAoM kA pASANa Adi pratimAoM meM apanI mAnyatA siddha karane ke liye AhvAna Adi mAnanA sarvathA jina siddhAnta se viruddha hai mokSa prApta AtmAe~ kahIM para bhI kisI bhI kAla meM AhvAna karane se nahIM AtI haiM aisI jinazAsana kI AjJA hai isa taraha se usa pASANa Adi kI AtmAoM kA che, tema bhaktinA AvezathI paNa temanI e AkRtinuM te samaye smaraNu karanAra prANIne te jAtanA bhAveAllAsanI anubhUti thai zake che. AnA niSedha nathI kemake smRtimAM te AkRtinA AdhArabhUta jIna paramAtmA te kALamAM jAte vidyamAna che. temanA abhAvamAM temane nahi jonArA prANIone paNa temanI te pratimAthI te pramANenA ja bhAveAllAsa thAya che, A mAnyatA phakta eka kaiArI kalpanA ja che, vAstavika nathI. enA samAdhAna mATe je Ama kahevAmAM Ave che ke te paththaranI pratimAmAM jIna bhagavAnanA AtmAnu` mA vagerethI AvAhana karavAmAM Ave che, ethI te pratimAnAM darzInathI pratyakSa bhAvajInanAM ja dana thAya che, te! A mAnyatA sAva asatya che kAraNa ke mekSamAM prApta AtmAonuM paththara vagere pratimAemAM peAtAnI mAnyatA siddha karavA mATe AhvAhana vagere mAnavuM te teA jIna sidhdhAMtathI sAva virUdhdha che. mekSa prApta AtmAe koi paNa sthAne ane kai paNu kALe mAvAna karavAthI AvatA nathI, evI na zAsananI AjJA che. A rIte te paththara vagerenI pratimAmAM For Private and Personal Use Only
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMmagAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 16 draupadIcarcA sarvathA kumAvanikadravyAvazyakavat pratimApUjanaM kurvantaH kArayantazca mithyAdRSTitvaM prApnuvanti na tu samyaktvamiti / dravyAvazyakaM-dvividhaM-Agamato noAgamatazca / yasya jantorAvazyakazAstraM zikSitAdiguNopetaM bhavati, sa jantustatrAvazyakazAstre ziSyAdhyApanarUpayA vAcanayA guruM pratipraznalakSaNayA pracchanayA, punaH punaH sUtrArthAbhyAsarUpayA parAvartanayA, tathA ahvAna hone se AnA mAna liyA jAya to phira usa pratimA meM sajIvatA mAnane meM kyA doSa hai isaliye yaha svIkAra karanA hI cAhIye / ki bhAvajina ke abhAva meM vaha pratimA bhAvajina evaM unake guNoM kA smaraNa karavAne meM sarvathA samarthahI hai / jaba yaha nizcita siddhAnta hai to phira isakI pUjanAdi karane karAne se jo manuSya samakita kI prApti honA mAnate haiM ve usa vidhavA ki dazA jaise haiM jo apane pati kI phoTo yA mUrti ke darzana evaM sahavAsa Adi se santAna kI utpatti kI kAmanA karatI ho| isaliye kumAvanika dravya Avazyaka kI taraha yaha pratimApUjanAdi karma karane karAne vAle donoM hI jana mithyAtvarUpa dRSTi ke hI pAtra haiM, samyaktva ke nhiiN| dravya nikSeparUpa Avazyaka, Agama aura noAgama ke bheda se do prakAra kA hai| usameM jisa prANI ke Avazyaka zAstra zikSitAdiguNoM se yukta hai vaha prANI usa Avazya zAstra meM, ziSyoM kA paDhAnerUpa te AtmAonuM AvAhana hovAthI AvavuM mAnI laIe te pachI te prati mAne sajIva mAnavAmAM zuM vAMdho che? eTalA mATe ApaNe A vAta svIkAravI ja joIe ke bhAvajInanA abhAvamAM te pratimA bhAvajIna ane temanA guNenuM smaraNa karAvavAmAM saMpUrNa paNe samartha ja che. jyAre A sidhAnta nizcita rUpe mAnya thayela che tyAre tenuM pUjana vagere karAvavAthI je loko samaktinI prApti thavI mAne che temanI te vidhavA jevI dazA che ke je pitAnA patinI chabI ke mUrtinA darzana ane sahavAsa vagerethI saMtAna meLavavAnI IcchA karatI hAya ! eTalA mATe kuprAvacanika dravya AvazyakanI jema A pratimA pUjana vagere kArya karanAra temaja karAvanAra baMne mANaso mithyAtva rUpa dRSTinAM ja pAtra che, samyakatvanAM nathI. dravya nikSepa rUpa Avazyaka Agama temaja nA Agamana bhedathI be prakAra che. temAM je prANuM Avazyaka zAstra zikSita vagere guNethI yukta che te prANI te Avazyaka zAstramAM ziSyone bhaNAvavA rUpa vAcanAthI, gurUprati tad For Private and Personal Use Only
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 348 zAtAdharmakathAsUtra dharmakathayA vartamAnopyanupayoge sati Agamato dravyAvazyakam , 'aNuvaogo davvaM' iti vacanAt / anupayogo bhaavshuunytaa| vAcanA se, guru ke prati tadviSayaka prazna lakSaNarUpa pRcchanA se bAra bAra sUtra aura artha ke abhyAsarUpa parAvartana se tathA dharmakathA se vartamAna hotA huA bhI anupayukta avasthAsaMpanna hone se Agama kI apekSA dravya Avazyaka hai| anupayoga kA nAma hI dravya hai| bhAvArtha-" bhUtasya bhAvino vA bhAvasya hi kAraNaM tu yalloke tadravyam" yaha dravyanikSepa kA lakSaNa hai| bhUtaparyAya yA bhaviSyat paryAya kA jo kAraNa AdhAra hotA hai, vaha dravya hai jisa prakAra kisI rAjA ke yuvarAja ko rAjA kaha diyA jAtA hai yadyapi vaha abhI vartamAna meM rAjArUpaparyAya se yukta nahIM hai-Age use rAjaparyAya prApta hogI, parantu phira bhI use vyavahAra meM loga rAjA kahate haiN| yaha bhaviSyat paryAya kI apekSA dravya nikSepakA viSaya hai| jopahile rAjA thA-kAraNa vaza jaba vaha rAjAgaddI kA parityAga kara detA hai-taba bhI loga use rAjA kahate haiN| yahAM usa rAjA meM yadyapi vartamAna samaya meM rAjaparyAya se yuktatA nahIM hai to bhI bhUtakAla kI apekSA se hI use rAjA kahA jAtA hai| yaha bhUtakAla kI apekSA se rAjaparyAya kA AdhAra hone ke kAraNa dravyanikSepa kA viSaya hai prakRta meM isa nikSepa kI AyojanA isa prakAra se viSayaka prazna lakSaNa rUpa pRcchanAthI, vAraMvAra sUtra ane arthanA abhyAsa rUpa parAvartanathI tathA dharmakathAthI vartamAna hovA chatAMye anupayukta avasthA saMpanna hovAthI AgamanI apekSA dravya Avazyaka che, anupaganuM nAma ja dravya che. bhAvArtha:-" bhUtasya bhAvino vA bhAvatya hi kAraNaM tu yallAke tad dravyam" A dravya nikSepanuM lakSaNa che. bhUta-paryAya ke bhaviSyata paryAyane je kAraNa AdhAra hoya che, te dravya che. jema ke rAjAnA yuvarAjane rAjA kahI devAmAM Ave che. jo ke te vartamAnamAM rAjA rUpa paryAyathI yukata nathI. AgaLa tene rAja paryAya prApta thaze, chatAMye tene vyavahAramAM leke rAjA kahe che. A bhaviSya paryAyanI apekSA dravya nikSepane viSaya che. je pahelAM rAjA hata-paNa kaI kAraNasara rAjadine te parityAga karI de che, tyAre paNa le ke tene rAjA kahe che. ahIM te rAjAmAM je ke vartamAna samayamAM rAja paryAyathI yuktatA nathI chatAye bhUtakALanI apekSAthI tene rAjA kahevAmAM Ave che. A bhUtakALanI apekSAthI tene rAjA kahevAmAM Ave che. A bhUtakALanI apekSAthI rAjaparyAyano AdhAra rahevA badala dravya nikSepane viSaya che. prakRtimAM A nikSepanI A For Private and Personal Use Only
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 16 draupadIcaryA atha noAgamato dravyAvazyakamucyate-atra no zabdaH sarvathA pratiSedhe dezataH pratiSedhe'pi ca vartate / tathA ca sarvathA-AgamAbhAvamAzritya dravyAvazyakaM, tathA hotI hai ki jo vartamAna meM Avazyaka zAstra kA jJAtA nahIM hai Age bhaviSyat kAla meM usa zAstra kA jJAtA hoMge use tathA jo bhUtakAla meM usa zAstra kA jJAtA thA aba vartamAna kAla meM usakA jJAtA nahIM haiuse Avazyaka isa prakAra jAnanA yA kahanA yahadravyanikSepa kI apekSA Avazyaka hai| isake mUla meM do bheda haiM ? Agama dravya nikSepa aura dUsarA noAgamadravyanikSepa / Avazyaka zAstra Adi kA jo jJAtA ho, ziSyoM ko jo use paDhAtA ho, usa viSayaka guru Adi ke nikaTa jo tAttvika carcA Adi bhI karatA ho isa prakAra vAcanA, pracchanA-paryaTanA anuprekSA aura dharmopadezarUpa pAMco prakAra ke svAdhyAya se jo usakI paryAlocanA kara rahA hai-parantu usameM upayoga nahIM hai-anupayukta hai vaha Agama kI apekSA dravya Avazyaka hai| isameM Avazyaka zabda ke artha kA jJAna hI AgamarUpa se vivakSita hai| ataH Avazyaka zAstra kA jJAtA hotA huA bhI usameM anupayukta AtmA Agama kI apekSA dravya Avazyaka hai yaha bAta nizcita huii| no Agama kI apekSA dravya Avazyaka isa prakAra hai-jahAM Agama kA sarvathA abhAva yA Agama ke eka deza kA abhAva vivakSita hotA janA e rIte hoya che ke vartamAnamAM je Avazyaka zAstrane jJAtA nathI. bhaviSyakALamAM te zAstrano jJAtA thaze tene temaja je bhUtakALamAM te zAstrano jJAtA hate hamaNuM vartamAnakALamAM tene jJAtA nathI tene, "Avazyaka ? A rIte jANavuM ke kahevuM A dravyanikSepanI apekSAe Avazyaka che. enA maLa rUpe e bheda che-1 Agama dravya nikSepa ane bIjA nA Agama dravya nikopa. Avazyaka zAstra vagerenI je jJAtA hoya, je ziSyone bhaNAvate hoya. tada. viSayaka gurU vagerenI pAse jaIne je tAtvika carcA vagere paNa karate hoye. A rIte vAcanA, pracchanA, paryaTana, anu prekSA ane dharmopadeza 35 pAMce jAtanA svAdhyAyathI je tenI polacanA karI rahyo che, paNa temAM tene upayoga nathI, anupayukta che, te AgamanI apekSAdravya "Avazyaka ' che. emAM Avazyaka zabdanA arthonuM jJAna ja Agama rUpathI vivakSita che. ethI Avazyaka zAstranA jJAtA hovA chatAMye temAM anupayukata AtmA AgamanI apekSA dravya Avazyaka che, A vAta siddha thaI che. noAgamanI apekSA dravya Avazyaka e pramANe che ke jyAM Agamano saMpUrNapaNe abhAva ke AgamanA eka dezane abhAva vivakSita hoya che te ne For Private and Personal Use Only
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAjastra dezataH AgamAbhAvamAzritya dravyAvazyakaM ca-noAgamato dravyAvazyakam / tat-trivi dham-jJazarIradravyAvazyakaM, bhavyazarIradravyAvazyaka,tadvayatirikta dravyAvazyakaM ceti| hai-vaha no Agama kI apekSA se dravya Avazyaka mAnA gayA hai / " no Agama" meM no zabda sarvathA Agama ke abhAva kA athavA usake eka deza ke abhAva kA bodhaka hai| isake jJazarIradravyAvazyaka, bhavyazarIradravyAvazyaka, aura tavyatirikta dravyAvazyaka, isa prakAra tIna bheda haiN| Avazyaka zAstra kA jo pahile (bhUtakAla meM ) jJAtA thA-tathA dUsaroM ke liye isa zAstra kA upadeza Adi bhI jisane pahile diyA hai aise jIva kA acetana zarIra jJazarIradravyAvazyaka hai jo jIva isa samaya Avazyaka zAstra kA jJAtA nahIM hai bhaviSyat kAla meM usakA jJAtA banegA usakA vaha sacetana zarIra bhaviSyat kAla meM Avazyaka zAstra ke jJAna kA AdhAra hone kI apekSA se, bhavyazarIradravyAvazyaka hai| tadvayatiriktadravyAvazyaka laukika kuprAvanika aura lokottara ke bheda se 3 prakAra kA hai| laukikajanoM dvArA Acarita Avazyaka karma laukika dravyaAvazyaka hai| jaise rAjasabhA meM jAne vAle rAjA, yuvarAja, talavara (kohapAla) Adi jana prAtaH kAla meM uThakara rAjasabhA meM jAne ke liye prathama prAbhAtika vidhiyoM se nipaTate haiM-mukha dhote haiM, dAtoM ko sAmanI apekSAthI dravya mAvasya mAnavAmAM mAvyA cha " noAgama" mAM ne zabda AgamanA saMpUrNa paNe abhAvane ke tenA eka dezanA abhAvane bAdhaka che. tenA jJazarIra dravyAvazyaka, bhavyazarIra dravyAvazyaka ane taddavyati. rikata dravyAvazyaka A pramANe traNa bhede che. Avazyaka zAstrano je pahelAM (bhUtakALamAM ) jJAtA hatA temaja bIjAo mATe A zAstrane upadeza vagere paNa jeNe pahelAM Ape che evA jIvanuM acetana zarIra jJa zarIra dravyAvazyaka che. je jIva atyAre Avazyaka zAstrane jJAtA nathI, bhaviSyakALamAM tene jJAtA thaze tenuM te sacetana zarIra bhaviSyakALamAM Avazyaka zAstranA jJAnane AdhAra hevAne kAraNe bhavya zarIra dravyAvazyaka che. tahavyatirikta dravyAvazyaka laukika kupAvacanika ane lokettara ema traNa prakAra che. laukika mANase vaDe Acarita Avazyaka karma laukika dravya Avazyaka che jemAM rAjasabhAmAM / 20n, yu14, aa12 (4pAsa ) pore do| sabAre jAne 25. sabhAmAM javA mATe prathama prAbhAtika vidhithI paravAre che, mukha dhue che, For Private and Personal Use Only
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradhAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcarcA jJAtaganiti-jJaH, jJasya zarIraM-jJazarIraM tadeva dravyAvazyakamiti vigrahaH / jIva parityaktamAvazyakazAstrajJAnavataH zarIraM jJazarIradravyAvazyakam / yaH kazcid jIvaH janmakAlAdArabhya anenaiva Attena - gRhItena zarIrasamucchUyeNa, jinopadiSTena bhAvena Avazyakamityetat padaM zAstraM AgAmini kAle zikSiSyate na tAvacchikSate, tajjIvAdhiSThitaM zarIraM bhavyazarIradravyAvazyakamiti / jJazarIra-bhavyazarIravyati. rikta dravyAvazyakaM trividham-laukika, kumAvanikaM, lokottarikaM. ceti / ___laukikaM dravyAvazyakam " ye rAjezvaratalabarAdayaH prabhAtasamaye-mukhadhAvanadantaprakSAlana-tela-kaGkataka-sarSapa-durvA-darpaNa-dhUpa-puSpa-mAlya-gandha-tAmbUla -vastrAdikAni dravyAvazyakAni kurvanti, kRtvA pazcAd rAjakuladevakulAdau gacchanti, tat-teSAM sambandhimukhadhAvanAdi / . kuprAvacanika dravyAvazyakam ' ye ime carakacIrikAdayaH pASaNDasthAH, indraskanda-rudra-ziva-vaizravaNa-deva-nAga-yakSa-bhUta-mukundA''ryA-durgA- koTTakriyANAm - upalepanasaMmArjanA''varSaNadhUpapuSpagandhamAlyAdikAni dravyAvazyakAni kurvanti. teSAM tad indraskandAderupalepanAdi / kutsitaM pravacanaM yeSAM te kupravacanA steSAmidaM kupAvacanikam / upalepanaM candanapaGkena, saMmArjanaM-snapanAnantaraM vastreNa jalaproJchanam AvarSaNaH-gandhodakena, 'gulAbajala ' ityAdi bhASApasiddhena / nAmAvazyakam-AvazyakanAmako gopAladArakAdiH, sthApanAvazyakam-AvasApha karate haiM, snAna karate haiN| sugaMdhita tela lagAte haiM ityAdi Avazyaka kArya karate haiN| pIche rAjasabhA meM yA devakula meM jAte haiN| unakA yaha mukha dhAvana Adi kArya laukika dravya Avazyaka hai| caraka cIrika Adi pAkhaMDiyoM dvArA jo indra, skanda, rudra, vaizravaNa, deva, nAga aura yakSAdikoM kI mUrtiyoM kA caMdana se lepana, abhiSeka karAne ke bAda vastra se mUrtistha jala kA poMchanA maMdira meM yA una mUrtiyoM para gulAba jala kA chiDakAva Adi karanA ye saba kumAvanika dravyAvazyaka hai| dAMta sApha kare che, nAna kare che, sugaMdhita tela lagAve che, vagere Avazyaka kAryo kare che. tyArapachI rAjasabhAmAM athavA te devakuLamAM jAya che. temanuM mukha devuM vagere kAma laukika-dravya Avazyaka che. caraka cIrika vagere pAkha Dio vaDe je Indra, skanda, rUdra, ziva, vaizravaNa deva, nAga ane yakSo vagerenI mUrtionuM caMdanathI abhiSeka karAvyA bAda vastrathI mUrtinA pANIne lUMchavuM, maMdiramAM ke te mUrtio upara gulAbajaLanuM siMcana vagere karavuM A badhuM kubAvacanika dravyAvazyaka che. A pramANe nAma sthApanA ane dravyanA bhedathI A For Private and Personal Use Only
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAtAdharmakathAjastre zyakakriyAvataH kasyacit kASTa karmAdipu pratikRtiH, dravyAvazyakaM ca AvazyakopayogazUnyA dehAgamakriyAH, eSyAvazyakeSu upayogAbhAvena caraNaguNarahitatvena ca karmanirjarAjanakatvAmAvAdArAdhyatvena jinAjJA nAsti, tasmAdetat trividhamAvazyakaM dharmapadavAcyaM na bhavatIti nizcayAdalakSyameva / lokottarikadravyAvazyakaM pavaisa prakAra nAma, sthApanA aura dravya ke bheda se yaha Avazyaka tIna prakAra kA hotA hai| kisI gopAla ke putra kA "Avazyaka" isa prakAra kA kRtanAma saMskAra noma Avazyaka hai| Avazyaka kriyAoM se yukta kisI vyakti kI kASTha Adi meM tadAkAra rUpa se yA atadAkArarUpa se pratikRtiko kalpanA karanA yA use banAle nA yaha sthApanA Avazyaka hai| Avazyaka meM upayoga se zunya prANI kI jo bhI Agama aura no Agama kI apekSA se kriyAe~ haiM ve saba dravya Avazyaka haiN| ina tInoM Ava. iyakoM meM upayoga -bhAvarUpa-Avazyaka ke abhAva se tathA cAritraguNa tadanukUla pravRtti ke AcaraNa se rahita hone se karmoM kI nirjarA karAne meM sAdhakapanA nahIM hai| ataH jinendradeva ne inake ArAdhana karane kI AjJA pradAna nahIM kI hai| dharma ko hI ArAdhana karane kI unhoMne AjJA dI hai kyoM ki vahI karmoM kI nirjarA karAne meM sAdhaka hai| ina tInoM meM karmo kI nirjarA karAne kA abhAva hone se dharmasvarUpatA nahIM hai| dharmapada vAcya bhI ye nahIM haiM / isIliye ye tInoM dharma ke lakSaNa se zunya hone se usake alakSya haiM, aisA samajhanA cAhiye / lokottarika dravya Avazyaka traNa prakAranuM hoya che keI gopALanA putrano " Avazyaka " A rIte karelo saMskAra nAma Avazyaka che. Avazyaka kriyAothI yukata kaI vyakitanI kASTha vageremAM tadAkAra rUpathI ke atadAkAra rUpathI pratikRtinI kalpanA karavI ke pratikRtinuM nirmANa karavuM te sthApanA Avazyaka che. AvazyakamAM upagathI rahita prANInI je kaMipaNa Agama ane na AgamanI apekSAthI kriyAo che te badhI dravya Avazyaka che. A traNe AvazyakemAM upayoga bhAva rUpa AvazyakanA abhAvathI temaja cAritraguNa tadanukuLa pravRttinA AcaraNa vagara thaI javAthI karmonI nirdhAra karAvavAmAM sAdhakapaNuM nathI. tethI jItendra deve temanA ArAdhananI AjJA ApI nathI. dharmanI ArAdhanA karavAnI ja teozrIe AjJA ApI che ke- ke dharma ja karmonI nirjarI karAvavAmAM sAdhaka che. A traNemAM karmonI nirja karAvavAno abhAva hovAne kAraNe dharma svarUpatA nathI. e dhamapada vAcya paNa nathI. tethI A traNe dharmanA lakSaNathI rahita hovAne kAraNe tenA alakSya che ema samajavuM joIe, sAmAyika vagere leka For Private and Personal Use Only
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcarcA canoktaM sadapi jinAjJAvAyaiH svacchandavihAribhirmUlottaraguNarahitaiH SaTkAyaniranukampairanupayogapUrvakaM kriyamANaM sAmAvikAdikam tacca dharmapadavAcyaM na bhavitumarhati, tatrApi nirjarAjanakatvAbhAvena vidheyatayA jinAjJAyA AbhAvAt / / __ evameva-nAmajinaH sthApanAnistathA dravyajinazca nirjarAjanakatvAbhAvAdArAdhyatvena jinAjJAyA abhAvAt / tadArAdhanaM dharmapadavAcyaM na bhavitumarhati / Avazyaka samAyika Adi haiM inake karane kA vidhAna yadyapi pravacana zAstra meM vihita hai to bhI ise jo dharma kA alakSya batAyA gayA hai usakA kAraNa yaha hai ki ye jaba jinadeva kI AjJA se bahirbhUta bane hue, svecchAcArI, mUlaguNa aura uttara guNoM se rahita evaM SaTkAya ke jIvoM kI rakSA karane meM AsAvadhAna manuSyoM dvArA anupayogapUrvaka karane meM Ate haiM taba ye dravya AvazyakarUpa se kahe jAte haiN| aura isIliye ye dharmapada ke vAcya nahIM haiM arthAt dharmarUpa nahIM haiN| jahAM dharmarUpatA nahIM hai vahAM karmoM kI nirjarA kArakatva bhI nahIM hai| yaha sarva sammata siddhAnta hai| bhagavAna ne jo isa avasthA meM inheM vidheya nahIM kahA hai usakA yahI kAraNa hai / ataH jisa prakAra nAma Avazyaka, sthApanA Avazyaka aura dravya ovazyaka ye tIna nikSepa ArA. dhyarUpa se tIrthaMkara prabhu ne anavidheya kahe haiM, usI prakAra se nAmajina sthApanAjina tathA dravyajina bhI ArAdhya nahIM haiN| inakI ArAdhanA karane meM jo dharma kI prApti honA kahate haiM yA mAnate haiM unheM jina ttara dravya Avazyaka che. pravacana zAstramAM emanAM AcaraNanuM vidhAna vihita che chatAye ene je dhanA alakSya rUpamAM batAvavAmAM Avyo che. tenI matalaba e che ke jyAre te jInadevanI AjJAthI bahibhUrta banelA svecchAcArI, mULaguNa temaja uttara guNothI rahita ane paTakAya jenI rakSA karavAmAM asAvadhAna mANase vaDe anupaga pUrvaka AcaravAmAM Ave tyAre te dravya Avazyaka rUpamAM kahevAya che. ethI te dharmapada vAgye nathI. eTale ke dharma rUpa nathI. jyAM dharmarUpatA nathI tyAM karmonI nirjara kArakatA paNa nathI. A sarvamAnya siddhAnta che. bhagavAne je A avasthAmAM emane vidheya kahyA nathI tenuM kAraNa paNa e ja che. eTalA mATe jema nAma Avazyaka, sthApanA Avazyaka ane dravya Avazyaka A traNa nikSepane ArAdhya rUpathI tIrthakara prabhue avidheya kahyA che, temaja nAma jina, sthApanA dina temaja drajina paNa ArAdhya nathI. emanI ArAdhanA karavAmAM je dharmanI prApti thavI batAvavAmAM Ave che ke mAnavAmAM Ave che, temane jina bhagavAnanI kA 45 For Private and Personal Use Only
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - | maaghmkthaa ___ evaM ca pratimApUjanamapi dharmalakSaNasya lakSyaM na bhavati. tatra dharmatvAbhAvanizcayAt / 'mokSakAmo jinapratimAM pUjayet' ityevamahato bhagavata AjJAyAH pravacane'nupalabdheH / dharmaviSaye sarvatra bhagavadAjJopalabhyate-dRzyate hi AvazyakAthaM bhagavabhagavAna kI AjJA se bahirbhUta hI samajhanA cAhiye / yadi ina nikSepoM kI yA sthApanAnikSepa kI ArAdhanA karane se Arodhaka jIvoM ko dharma kA lAbha hotA to ve unakI ArAdhanA karane kA bhavya jIvoM ko ava zya 2 upadeza dete| isa prakAra kI svamanaH kalpita pravRtti se unakI pUjA Adi karane meM SaTUkAya ke jIvoM kI kitanI virodhanA hotI hai yaha eka svAnubhavagamya bAta hai| ataH jahAM AraMbha hai vahAM dharma nahIM hai| jahAM dharma nahIM hai usakI ArAdhanA se karmoM kI nirjarA bhI nahIM ho sakatI hai| isa prakAra se nAma sthApanA aura dravyajina Adi tIna nikSepa bhI dharma ke lakSaNa se zUnya hone se usake alakSya mAne gaye haiM / jaya sthApanA jina hI usakA alakSyabhUta hai, to phira jina kI pratimA banAkara usakI pUjA Adi kArya bhI dharmalakSaNa se zUnya hone se vaha bhI usakA alakSya hai aisA nizcita ho jAtA hai bhagavAna ne isa prakAra kI AjJA zAstra meM kahIM bhI nahIM dI hai " mokSakAmo jinapratimAM pUjayet" ki mukti kI abhilASA vAlA prANI jina pratimA kI pUjA kreN| dharmakI ArAdhanA karane kI hI unhoM ne Agama meM AjJA AjJAthI bahibrUta ja samajavA joIe. A nikSepanI ke rathApanA nikSeponI ArAdhanA karavAthI ArAdhaka ne dharmane lAbha thate deya tyAre te teo temanI ArAdhanA karavA mATe bhavya jIvone cekasa upadeza ApatA. A rIte potAnA manathI ja kalpanA karIne temanI pUjA vagere karavAmAM SaTukAya jInI keTalI badhI virAdhanA hoya che. te jAte ja anubhavavA jevI vAta che. eTalA mATe jyAM AraMbha che tyAM dharma to nathI ja ane jyAM dharma nathI tenI ArAdhanAthI karmonI nirjarA paNa thaI zake tema nathI. A rIte nAma sthApanA ane dravya jina vagere traNa nikSepa paNa dharmanA lakSaNathI rahita hovA badala tene alakSya mAnavAmAM AvyA che. jyAre sthApanA jina ja tenA mATe alakSyarUpa che, tyAre jinanI pratimA banAvIne tenI pUjA vagere kAryo paNa dharmalakSaNathI rahita hovAthI te paNa tenA mATe alakSyarUpa che AvI cokkasa khAtrI thaI jAya che. bhagavAne A jAtanI AjJA zAstramAM koI paNa sthAne karI nathI " mokSakAmo jinapratimAM pUjayet", mokSanI 2ch| raamnaa| prA lina pratimAnuM pUjana kare. dharmanI ArAdhanA karavAnI ja teozrIe AgamamAM AjJA For Private and Personal Use Only
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 16 dropadIyA~ dAjJA, darzanArtha jJAnArthaM ca bhagavadAjJA punarahiMsAsaMyamatapaHsaMvarAdividhirapi zAstre pradarzitaH paraMtu pratimApUjanArthamAjJA kvApi nopalabhyate zAstreSu, pratyutakuprAvanikadravyAvazyakalakSaNAkrAntatvena pratimApUjanaM jainAgamaviruddhamiti sUcitam / indrAdipUjanaM hi kumAvacanikasya noAgamato dravyAvazyakasyodAharaNatayA bhagavatA pradarzitam / tena sarva pratimApUjanaM kumAvanicakaM tAdRzadravyAvazyake bhagavatA nikSiptamiti suspaSTaM pratIyate / SaTkAyahiMsAsAdhyAyAH pUjAyA pradAna kI hai jaise-Avazyaka, darzana aura jJAna kI ArAdhanA pratyeka mokSAbhilASI bhavya jana ko karanA cAhiye-isa prakAra ke Avazyaka Adi kI ArAdhanA karane kA spaSTa ullekha AgamoM meM milatA hai-tathA jisa prakAra unhoMne ahiMsA, saMyama, tapa aura saMvara Adi kI vidhi zAstroM meM pradarzita kI hai-usa prakAra na to unhoMne pratimA pUjana kI kahIM na AjJA pradAna kI hai aura na usa kI vidhi hI kahI hai kuprAvacanika dravya Avazyaka ke lakSaNa se yukta hone se pratyuta pratimApUjana ko jaina Agama se viruddha hI sUcita kiyA hai| kuprAvaniyoM dvArA mAnya indrAdikoM ke pUjana ko bhagavAna no Agama kI apekSA se dravya Avazyaka ke udAharaNa rUpa meM prakaTa kiyA hai isase hI yaha yAta spaSTa ho jAtI hai ki unhoMne anya samasta pratimA pUjana ko bhI isI kuprAvanika dravya Avazyaka kI taraha dravya Avazyaka meM rakhA hai| pravacana meM kutsitatA-khoTApana kuzAstratA hiMsAdika sodhya pUjA Adi kAryoM karI che. jema Avazyaka, darzana ane jJAnanI ArAdhanA dareke dareka mokSa IcchanArA bhavya janane karavI ghaTe che. jema Avazyaka vagerenI ArAdhanA karavA viSene ulekha AgamamAM maLe che. temaja jema temaNe ahiMsA, saMyama, tapa ane saMvara vagerenI vidhi zAstromAM batAvI che, tema temaNe koI paNa sthAne pratimA pUjananI AjJA karI nathI ane tenI vidhi paNa batAvI nathI. pratimA pUjAne kupAvacanika dravya AvazyakanA lakSaNathI yukta havA badala jaina AgathI virUddha ja batAvavAmAM AvI che. kuprAthanIo vaDe mAnya Indra vagerenA pUjanane bhagavAne AgamanI apekSAe dravya AvazyakanA udAharaNa rUpamAM batAvyuM che. ethI A vAta spaSTa samajI zakAya tema che ke temaNe bIjI paNa badhI pratimA pUjAne paNa A kukhAvacanika dravya AvazyakanI jema dravya AvazyakamAM ja sthAna ApyuM che. pravacanamAM kutsitatA kuzAstratA hiMsA vagere sAdhya pUjA vagere kAryonI puSTi karavAthI ja saMbhave che. bIjI caraka For Private and Personal Use Only
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAgapatra vidhAyakatayA pravacanasya kutsitatvaM, tenaiva candrAdipUjanasya kumAvacanikatvaM bhavati / evaM grarUpayato bhaganato'haMtaH pratimAyAH pUjanasya prasaGga eva tadAnIM nAsIt-hiMsAmayatvAtpUjanasya, tena pravacane bhagavatA pratimApUjanapratiSedho viziSya noktaH / pratiSedhavAkyaM hi tadaiva sArthakaM, yadApratiSedhyarUpo'rthaH kathaMcit prasakto bhavati / jinapratimApUjanaM hi na tAvallaukikaM dravyAvazyaka, nApi lokottarika dravyAvazyaka jino hi lokottaro devastatpUjanamapi syAccet lokottarikameva kI puSTi karane se hI AtI hai| anya caraka Adi samasta pravacanoM meM inhIM hiMsAdika karmoM ke karane kA vidhAna spaSTarUpa se pAyA jAtA hai / isIliye ye kupravacana mAne gaye haiN| inake dvArA pradarzita indrAdika pUjana bhI isI nimitta se kumAvanika kahA gayA hai / jaina zAstroM meM pratimApUjana ke niSedha kA spaSTa ullekha jo dekhane meM nahIM AtA hai, usakA yaha kAraNa hai ki jisa samaya prabhu ne indrAdika ke pUjana kA kuprAvanika rUpa mAnakara niSedha kiyA usa samaya unake samakSa ahaita kI pratimA ke pUjana kA prasaMga hI nahIM thA, nahIM to isakA bhI ve svatantra rUpa se niSedha karate-dUsare-pratimA pUjana kArya hiMsAmaya kArya hai-bhagavAna ne dharma ke liye bhI hiMsA karane kA Adeza nahIM diyA hai ataH jaba vItarAga zAstra meM hiMsA kA vidhAna hI nahIM hai-taba isakA bhI vidhAna kaise ve karate pratiSedha vAkya usI samaya sArthaka mAnA jAtA hai jaba pratiSedhyarUpa padArtha kisI bhI rUpa se prasakta hotA hai / cIrika vagere badhA pravacanamAM e ja hiMsA vagere karmone karavAnuM vidhAna spaSTa rUpa jovAmAM Ave che. ethI A badhA kumAvacanika mAnavAmAM Ave che. emanA vaDe pradarzita Indra vagerenuM pUjana paNa A kAraNane lIdhe ja kuprAcanika kahevAya che. jaina zAstromAM pratimA pUjananA niSedhane spaSTapaNe je ullekha jevAmAM Avato nathI tenuM kAraNa paNa e che ke jyAre prabhue Indra vagerenA pUjanane kumAvacanika rUpa mAnIne niSedha karyo tyAre temanI sAme ahitanI pratimAnA pUjananI vAta ja na hatI, nahitara teozrI e tene paNa svataMtra rUpathI niSedha karyo heta. bIjI vAta e che ke pratimA pUjananuM kArya hiMsAmaya che. bhagavAne dharmanA mATe paNa hiMsA karavAnI AjJA karI nathI. eTalA mATe jyAre vItarAga zAstramAM hiMsA viSenuM vidhAna ja nathI tyAre AnuM vidhAna paNa teo kevI rIte kare. pratiSedha vAkaya tyAre ja sArthaka gaNAya che jayAre pratiSedhyarUpa padArtha keI paNa rUpathI prasakta hoya che. A pratimA For Private and Personal Use Only
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir abhaMgAradharmAmRtavarSiNI TIko a0 16 draupadIcarcA syAt loke tu tasya samAvezAnahatayA laukikatvAsaMbhavAt / pravacane bhagavatA yat sAmAyikAdi paividhAvazyaka prarUpitaM tadeva svacchandavihAribhiH SaTkAyahisakairjinAjJAvAyaiH kriyamANaM lokottarika-dravyAvazyakam / tatra SaDvidhAvazyake jinapratimA pUjanasya pravezAt tasya lokottarikadravyAvazyake samAvezo na saMbhavati / yaha pratimApUjanarUpa kArya na laukika dravya avazyaka hai aura na lokottara dravya avazyaka hI hai| zaMkA-pratimA pUjana laukika dravya Avazyaka nahIM hai yaha to Apa kA kahanA ThIka hai, kyoM ki yaha laukika dravya AvazyakoM se sarvathA bhinna hai| parantu ise lokottarika dravya Avazyaka mAnane meM Apako kyA vivAda hai / kyoM ki prabhu svayaM lokottara deva mAne jAte ataH unakA pUjana bhI lokottarika hI mAnanA cAhiye ? uttara-pravacana meM bhagavAna jo sAmAyika Adi chaha prakAra ke Avazya koM kA varNana kiyA hai-ve jaya jina AjJA bAhya-svacchandavihArI aura SaTkAya kI virAdhanA karane meM nirata anupayukta puruSoM dvArA karane meM Ate haiM lokotarika dravya Asazyaka rUpa se pratipAdita kiye gaye haiM / ina SaTprakAra ke AvazyakoM meM pratimApUjana kA koI adhikAra hI nahIM hai / ataH ise kaise lokottarika Avazyaka mAnA jA sakatA hai| pUjanarUpa kArya mATe na te laukika dravya Avazyaka che ane na te lokettara dravya Avazyaka che. zaMkA-pratimA pUjana laukika dravya Avazyaka nathI. tamArI A vAta te ucita che. kema ke A laukika dravya AvazyakothI saMpUrNapaNe bhinna che. paNa ene lakattarika dravya Avazyaka mAnavAmAM tamane zuM vAMdho che ? kemake prabhu jAte lekottara deva manAya che. tyAre temanuM pUjana paNa lakattarika ja mAnavuM joIe? uttara-pravacanamAM bhagavAne je sAmAyika vagere cha jAtanA AvazyakenuM varNana karyuM che teo jyAre jina-AjJA bAhya svaccheda vihArI ane Sa kAyanI virAdhanA karavAmAM nirata anupayukata puruSo vaDe AcaravAmAM Ave che. lakattarika dravya Avazyaka rUpathI pratipAdita karavAmAM Ave che. A cha jAtanA AvazyakemAM pratimA pUjanane keI adhikAra ja nathI. eTalA mATe kerika Avazyaka kevI rIte mAnI zakAya ? For Private and Personal Use Only
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zItAdharmakathAsUtra ___ kupravacane'ItaH pUjAvidhAnaM viziSya noka tathApi kAmapUrakamRtamanuSyapUjanavat tasya pUjA pratimAyAM kriyamANA kuprAvanikIti vaktuM zakyate / tasmin kupavacane hi pUjAdhAranirNayAvasare sAmAnyataH pUjyasya sarvasyApi pUjAdhAraH pratimA bhAvArtha-zaMkAkAra ne pratimApUjana ko lokottarika Avazyaka mAnakara dravya Avazyaka meM jo usakA samAveza karanA cAhA hai so usakI isa AzaMkA kA samAdhAna karate hue sUtrakArane yaha kahA hai ki jina AjJA bAhya evaM sAmAyika Adi meM anupayukta puruSoM dvArA kiye gaye sAmAyika Adi SaT vidha Avazyaka kArya hI lokottarika dravya Avazyaka meM parigaNita kiye gaye haiN| inameM pratimA pUjA ko koI saMbaMdha hI nahIM hai-pratimA pUjA SaTU vidha Avazyaka kAryoM meM parigaNita hI nahIM huI hai| ataH usakA vahAM para kisI bhI prakAra kA sambandha nahIM hone se use lokottarika dravya Avazyaka meM nahIM ginA jA sakatA hai ataH isakA samAveza kevala kuprAvacanika dravya Avazyaka meM hI huA hai aisA mAnanA caahiye| - zaMkA-kupravacana meM indrAdikoM kI pUjA karane ke vidhAna kI taraha pratimA pUjA kA vidhAna to pAyA nahIM jAtA hai phira Apa ise kuprA. vacananika meM antarbhUta kaise kaha sakate haiM ? bhAvArtha - zaMkAkAre pratimA pUjanane lokottarika Avazyaka mAnIne dravya AvazyakamAM tene samAveza karavAnI je IcchA batAvI che. tenI te zaMkAnuM samAdhAna karatAM sUtrakAre A pramANe kahyuM che ke jina AjJA bAhya ane sAmAyika vageremAM anupayukta puru vaDe karavAmAM AvelA sAmAyika vagere che. jAtanA Avazyaka kAryo ja lakattarika dravya AvazyakamAM parigaNita karavAmAM AvyAM che. enAthI pratimA pUjAne kaI saMbaMdha ja nathI. pratimA pUjA Savidha Avazyaka kAryomAM pagiNita ja thaI nathI. eTalA mATe tyAM tene keI paNa rIte saMbaMdha nahi hovAthI lekattarika dravya AvazyakamAM tenI gaNanA thaI zake tema nathI. ethI phakta dravya AvazyakamAM ja thAya che Ama bhAnI se naye. zaMkA-kupravacanamAM Idra vagerenI pUjA karavAnA vidhAnanI jema pratimA pUjAnuM vidhAna te maLatuM nathI tyAre tame ene kupavAcanikamAM kevI rIte samAviSTa karI zake? For Private and Personal Use Only
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TokA a0 16 draupadIcarcA citrAdaya iti prarUpitam / evaM ca jinapUjana-kupAvaca nikaM-noAgamato dravyAvazyaka pratimAyAM kriyamANatvAt , indrAdipUjanabat ,ityanumAnenApi kumAvanika dravyAvazyakatayA dharmapadavAcyaM na bhavatIti / . uttara-yadyapi kupravacana meM pratimA pUjA kA vidhAna svatantrarUpa se nahIM kiyA gayA hai, to bhI kAmapUraka praNiyoM ke manoratha ko pUrNa karane vAle-manuSya ke mRta-nirjIva deha kI pUjA kI taraha pratimA meM hotI huI pUjA bhI kuprAvacanani kI hai| isa prakAra hama anumAnase kaha sakate haiM / usameM pravacana meM pUjAke AdhAra kA nirNaya karate samaya sAmAnyarUpa se pUjA ke AdhArabhUta jitane bhI pratimA citra Adi pUjya haiM ve saba gRhIta hue haiN| isa prakAra pratimA kI sarva pUjA kA AdhAra pratimA aura citra Adi hai| isaliye vaha kuprAvacanika hai / isa prakAra hama kahate haiN| isa kathana se yaha vyApti siddha hotI hai ki indrAdika pUjana kI taraha pratimA meM jo jo pUjAe~ kI jAtI haiM ve saba kuprAvanikI haiN| ataH jina pUjana bhI pratimA meM kiye jAne para noAgama kI apekSA se kuprAvanika dravya Avazyaka hI hai, aura isIliye vaha dharmapada kA vAcya nahIM hai yaha bAta spaSTarUpa se siddha ho jAtI hai isameM anumAna prayoga isa prakAra se karanA caahie| uttaraH--je ke kupravacanamAM pratimA pUjananuM vidhAna svataMtra rUpamAM karavAmAM AvyuM nathI chatAMya mAnavInA manorathone pUrNa karanArA-mANasanA mRta nijIva zarIranI pUjAnI jemaja pratimAnI karavAmAM AvelI pUjA paNa kukAvacanikI che. Ama ame anumAnathI kahI zakIe chIe. te kupravacanamAM pUjAnA AdhArane nirNaya karatI vakhate sAmAnya rUpathI pUjAnA AdhArabhUta jeTalA pratimA citra vagere pUjya che te sarvenuM grahaNa thayuM che. A rIte pratimAnI sarva pUjAne AdhAra pratimA ane citra vagere che. eTalA mATe te kupAvacanika che Ama ame kahI zakIe chIe. A kathanathI e vyaprisiddha thAya che ke Indra vagerenA pUjananI jema pratimAomAM je je pUjA karavAmAM Ave che teo sarve kupAvacanikI che. eTalA mATe jina pUjA paNa pratimAmAM AvatI hovAthI AgamanI apekSAthI kupAvacanika dravya Avazyaka che ane ethI te dharmapadavANya nathI. A vAta spaSTapaNe siddha thaI jAya che. AmAM anumAnapaga A pramANe kahI zakAya tema che. For Private and Personal Use Only
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 310 hAtAdharmakathAjasUtra atha bhAvAvazyakamucyate-vivakSitakriyAnubhavayukto yo'rthaH sa bhAvaH, bhAva tadvatorabhedopacArAd bhAvaH / yathA-aizvaryarUpAyAindanakriyAyA anubhavAt indro bhAva ucyate / bhAvazcAsau Avazyaka ca, bhAvamAzritya vA Avazyaka bhAvAvazyakam / ___ " jinapUjanaM no Agamato kuprAvacani kaM dravyAvazyakaM pratimAyAM kriyamANatvAt indrAdipUjanavat" / ataH isa samasta pUrvokta kathana se yaha bAta spaSTa ho jAtI hai ki vaha pratimApUjana kArya lokottarika dravya Avazyaka rUpa se bhI prasakta hotA to bhagavAn isakA avazya prati Sedha krte| __atha bhAvAvazyakamucyate - aba bhAva Avazyaka kyA hai isakA kathana mUtrakAra karate haiM-vartamAna samaya meM usa vivakSitarUpa paryAya se yukta dravya kA nAma bhAva hai / bhAva yadyapi vartamAna kriyA rUpa mAnA gayA hai, phira bhI yahAM para usa kriyA se yukta dravya ko jo bhAva kahA hai usakA kAraNa dravya aura paryAya kA abheda saMbaMdha hai| bhagavAna dravya ke vinA nahIM raha sakatA hai / bhAva dravya ko eka paryAya hai, vaha nirAzraya hotI nahIM hai-ataH jisa dravya ke Azraya vaha rahegI una donoM meM abheopacAra se usa paryAya se upalakSita usa dravya ko hI bhAva kaha diyA hai| jisa prakAra aizvaryarUpa iMdana (dedIpyamAna honA) ___" jinapUjanaM no Agamato kuprAvacanikaM dravyAvazyakaM pratimAyAM kriyamANatvAt indrAdipUjanavat " eTalA mATe A pUrvokata kathanathI A vAta upaSTa thAya che ke te pratimA pUjana kArya lakattarika dravya Avazyaka paNa nathI. je te lakattarika dravya AvazyakarUpe paNa prasakta hota to bhagavAna tene cokkasa pratiSedha karata.. ' atha bhAvAvazyakamucyate :-73 mA1zya zucha menu 250TI428 satrakAra kare che vartamAna samayamAM te vivakSita rUpa paryAyathI yukata dravyanuM nAma bhAva che. jo ke bhAva vartamAna kriyArUpa mAnavAmAM Avyo che, chatAMya ahIM te kriyAthI yukta dravyane ja bhAva batAvyuM che tenuM kAraNa dravya ane paryAyane abheda saMbaMdha che. bhAva bhagavAna dravya vagara rahI zakato nathI bhAva dravyanI eka paryAya che, te nirAzraya hatI ja nathI. ethI je dravyanA Azraye te raheze teo baMnemAM abhedepacArathI te paryAyathI upalakSita te dravyane ja bhAva kahI dIdhuM che. jema azvarya idana (dedIpyamAna thavuM) kriyAnA anubha For Private and Personal Use Only
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavaSiNI TIkA a0 16 draupadIcI 361 tad dvividham- (1) AgamataH AgamamAzritya, (2) noAgamataH AgamAbhAvamAzritya / Agamato bhAvAvazyakamAha__" se kitaM Agamao bhAvAsayaM ? AgamI bhAvAvassayaM jANae upautte, se taM Agamo bhaavaavssyN"| ( anuyoga0) atha kiM tadAgamato bhArAvazyakam ?, uttaramAha-"jJAyaka upayukta" Agamato bhAvAvazyakam / ____ ayamarthaH-Avazyaka padArthajJastajanitasaMvegena vizudhyamAnapariNAmastatra co payuktaH sAdhvAdirAgamato bhAvAvazyakam , anAvazyakArthajJAnarUpasyAgamasyAtra kriyA ke anubhava se upalakSita zacIpati bhAva indra kahA jAtA hai| isI prakAra jo Avazyaka rUpa kriyA ke anubhavase yukta hai vahI AtmA bhAvAvazyaka kahalAtA hai / bhAvarUpa jo Avazyaka hai vaha, athavA bhAva ko Azraya karake jo Avazyaka hai vaha bhAvAvazyaka hai| yaha bhAva Avazyaka bhI do prakAra kA hai-1 Agama kI apekSA bhAva ovazyaka aura dUsarA no Agama kI apekSA bhAva Avazyaka / inameM " jJAyakaH uparyuktaH Agamato bhAvAvazyakaM " jJAyaka upayukta AtmA Agama kI apekSA se bhAva Avazyaka mAnA gayA hai| AvazyakarUpa padArtha kA jo jJAtA hai usakA nAma jJAyaka hai / AvazyakarUpa padArtha ke jJAna se janita saMvega dvArA vizuddha hue pariNAmoM ko nAma upayoga hai / isa upayoga se viziSTa jo sAdhu Adi jana haiM ve Agama kI apekSA se bhAva Avazyaka haiM / kyoM ki inameM AvazyakarUpa padArtha vathI upalakSita zacIpati bhAva indra kahevAya che temaja je AvazyakarUpa kriyAnA anubhavathI yukta che te AtmA bhAvAvazyaka kahevAya che. bhAvarUpa je Avazyaka che te athavA bhAvane Azraya karIne je Avazyaka che te bhAvAvazyaka che. A bhAva Avazyaka paNa be prakAra che-1, AgamananI apekSA bhAva mAvazya bhane 2, ne| sAgamananI apekSA bhAva mA1zya samAnAmA "jJAyakaH upayuktaH Agamato bhAvAvazyakaM" jJAya: upayukta mAtmA mAgabhanI apekSAthI bhAva Avazyaka mAnavAmAM AvyA che. AvazyakarUpa padArthane je jJAtA che tenuM nAma jJAyaka che AvazyakarUpa padArthanA jJAnathI janita saMvegavaDe vizuddhi pAmelA pariNAme nuM nAma upaga che. A upayogathI viziSTa je sAdhu vagere loko che teo AgamanI apekSAthI bhAva Avazyaka che. kemake teomAM Ava For Private and Personal Use Only
Page #381
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 362 andreferrer satvAt bhAvAvazyakatA cAtrAvazyakArthajJAnajanitopayoga pariNAmavattvAdbhA - mAvazyakamiti vyutpatteH / idamuktaM bhavati AvazyakArthajJasya AvazyakopayogapariNAma Agamato bhAvAvazyaka, sAdhvAdistu tAdRzapariNAmavattvAdAgamato bhAvAvazyamucyate / idamAvazya kopayogapariNAmarUpaM bhAvazyaka dharmapadavAcyaM, zrutadharmAntargatatvAt atra jinAjJAyAH saccAt / " no bhAgamato bhAvAvazyaka trividhaM laukika, kuprAcacanika, lokottarika ceti laukikaM bhAvAvazyakaM pUrva bhAratasya vAcanaM zravaNaM vA aparAhNe rAmAyaNasya ke jJAnarUpa Agama kA sadbhAva pAyA jAtA hai / isaliye sAdhu Adi janoM meM Agama kI apekSA se AvazyakatA aura isa Avazyaka ke artha jJAna se janita upayogarUpa pariNAmoM kI viziSTatA hone se bhAva rUpatA AtI hai | ataH bhAva ko Azrita karake jo Avazyaka hai vaha bhIva Avazyaka hai " yaha kathana susaMgata ho jAtA hai "L bhAvArtha- "Avazyaka" isa pada ke arthajJAna se viziSTa tathA tadanukUla upayoga pariNati saMpanna AtmA hI Agama kI apekSA se bhAvAvazyaka kahA gayA hai / ye bhAvAvazyaka sAdhu Adi haiN| kyoM ki ye hI usa prakAra kI pariNati vAle hote haiN| ataH zrutadharma ke antargata hone se yaha bhAvAvazyaka hI dharma pada kA vAcya kahA gayA hai aura aise hI dharma kI ArAdhanA karane kI bhagavAnane AjJA pradAna kI hai / no Agama kI apekSA se bhAva Avazyaka tIna prakAra kA mAnA gayA hai| (1) laukika (2) kuprAvacanika aura lokottarika / pUrvAhna meM zyakarUpa padArthanA jJAnarUpa AgamanA saddabhAva maLe che. eTalA mATe sAdhu vagere leAkeAmAM AgamanI apekSAthI AvazyakatA ane A AvazyakatAnA a jJAnathI janita upayAgarUpa pariNAmonI viziSTatA heAvAthI bhAvarUpatA Ave che. eTalA mATe " bhAvane Azrita karIne je Avazyaka che te bhAva Avazyaka che. " yA itha susaMgata tha paDe che. lAvArthaH-" zyAvazya" mA pahanA artha jJAnathI viziSTa tebhana taha nukULa upayAga pariNati sAMpanna AtmA ja AgamanI apekSAe bhAva Avazyaka sAdhu vagere che kemake e leAkeA ja A jAtanI pariNativALA heAya che. ethI zrutadhamanA aMtargata hovA badala A bhAvAvasyaka ja dharmapadavAcya kahevAmAM AvyA che ane A jAtanA dharmanI ArAdhanA karavAnI bhagavAne pazu AjJA karI che. nA AgamanI apekSAe bhAva AvazyakanA traNa prakAre cheH-(1) laukika (ra) kutrAvacanika (3) ane leAkeAttaki pUrvajJamAM bhAratanuM vAMcana athavA zravaNu For Private and Personal Use Only
Page #382
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir magAradharmAmRtavarSiNI TI0 ma0 16 draupadIcarcA vAcanaM zravaNaM vA / loke hi bhAratasya vAcanaM zravaNaM pUrvA eva kriyamANaM dRzyate, tathA rAmAyaNasya vAcanaM zravaNamaparAhna eva kriyamANaM dRzyate, vaiparItye doSadarzanAt / tatazvetthaM loke'vazyakaraNIyatayA''vazyakatvaM tadvAcakasya zrotuzca tadarthoMpayoga pariNAmasattvAd bhAvatvaM, tadvAcakaH pustakapatrAdiparAvartanarUpayA istAbhinayarUpayA ca kriyayA yukto bhavati, zrotApi ca gAtrasaMyatatva - karasaMpuTIkaraNAdi bhArata kA vAMcanA athavA sunanA, aparAhna meM rAmAyaNa kA vAMcanA yA sunanA ye saba laukika bhAva Avazyaka haiN| loka meM bhArata kA vAMcanA athavA sunanA pUrvAhna meM hI kiyA jAtA hai / rAmAyaNakA vAMcana aura zravaNa aparAhna meM hI hotA huA dekhA jAtA hai| isase viruddha pravRtti karane se aneka prakAra ke doSoM kA bhojana bananA paDatA hai, isa prakAra loka meM bhAratAdika granthoM kA vAMcanA Adi kArya niyamita samaya meM avazya karane yogya hone kI vajaha se Avazyaka rUpameM mAnA gayA hai / ataH isameM isa prakAra se AvazyakapanA A jAtA hai / tathA inake vAMcane vAlo meM yA sunane vAloM meM unake artha ke prati upayo gAtmaka pariNAma ke sadbhAva se bhAvarUpatA AtI hai| kyoM ki jabataka unake vAMcane vAle meM unake artha ke prati upayogAtmaka pariNAma kI jAgRti nahIM hogI. taba taka ve una pustakoM ke patroM Adi kA parAvartana karane rUpa kriyA aura zrotAoM ko aneka artha kI saMgati baiThAne ke liye hama Adi ke saMcAlanarUpa abhinaya kriyA kA upayoga hI aparAmAM rAmAyaNanuM vAcana ke zravaNa A badhuM laukika bhAva Avazya che. leAkamAM bhAratanuM vAMcana athavA te| zravaNa pUrvAdghamAM ja karavAmAM Ave che. rAmAyaNanuM vAMcana ane zravaNu aparAdghamAM ja thatuM jovAmAM Ave che. ethI viruddha AcaraNa karavAthI mANusa ghaNI jAtanA doSAne pAtra thai paDe che. A pramANe bhArata vagere gra'thAnuM vAMcana vagere kAryaM niyamita samayamAM Avazyaka ka2vA yogya hAvA khadala Avasyaka rUpamAM mAnavAmAM Ave che. ethI AmAM A rIte AvazyakapaNuM AvI jAya che. temaja emanuM vAMcana karanArAomAM temanA taraph upayAgAtmaka pariNAmanA sadbhAvathI bhAvarUpatA Ave che. kemake jyAMsudhI temanu vAMcana karanArAomAM temanA atha pratye upayAgAtmaka pariNAmanI jAgRti thaze nahi, tyAM sudhI tee te pustakanA patrA vagerenA parAvartana karavArUpa kriyA ane zrAtAnA mATe aneka jAtanA arthanI saMgati besADavA mATe hAtha vagerenA halanacalanarUpa abhinaya kriyA upayAga ja kevI rIte karI zake, For Private and Personal Use Only
Page #383
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir L zAtAdharmakathAsUtre kriyAvAn bhavati, evaM tayoH kriyAvatvena noAgamatvaM, "kiriyA''gamo nahoi " iti vacanAt / kriyArUpe deze AgamAbhAvAd noAgamatvamapi, atra no zabdasya dezaniSedhabodhakatvAt / loke bhAratAdAvAgamatvaM vyavahiyate, tasmAddezata Agamo'styapi / tasmAdapUrvA'parAdhe yathAnirdiSTakAle bhAratAdyupayukto yadavazyaM bhAratAdi vAcayati zRNoti vA, tad vAcanaM zravaNaM ca laukikaM bhAvAvazyayamiti bodhyam / kaise kara sakate haiM | parantu usa samaya isa prakAra kI ye samasta kriyAe~ unameM pratyakSa hI dekhane meM AtI haiN| isI prakAra zrotAjana bhI aTala hokara unake sunane meM tanmaya ho jAte haiM / samaya 2 para hAtha jor3ane rUpa kriyAe~ bhI karate haiN| isa prakAra kI kriyAe~ se yukta hone se una sunane vAMcane vAloM meM no AgamatA bhI hai kyoM ki " kiriyA Agamo na hoi " kriyA Agama nahIM mAnI jAtI hai aisA siddhAnta kA kathana hai| no Agama meM no zabda Agama ke eka deza kA vAcaka hai / isaliye kriyArUpa eka deza meM pUrNarUpa se Agama kA abhAva hone se Agama kI eka dezatA usameM mAnane meM AtI hai | bhAratAdika pustakoM meM AgamatA kA kathana loka kI apekSA se hI kiyA gayA jAnanA cAhiye / kyoM ki loka meM anya vyavahArI jana inameM AgamatA kA vyavahAra karate hue dekhe jAte haiM / isa prakAra pUrvAhna yA aparAhna meM kisI bhI nirdiSTa samaya meM bhAratAdika granthoM kA jJAtA unameM uparyukta hokara jo unakA vAMcanA Adi kArya karatA hai-yA jo zrotAjana upa "6 7: paNa paNa te vakhate A AtanI A badhI kriyAe temAM pratyakSarUpe jovAmAM Ave che. A rIte zrotAe paNa tallIna thaine sAMbhaLavA mAMDe che. ceAgya samaye tee hAtha joDavArUpa kriyAo paNa kare che. A jAtanI kriyAethI yukta hAvA badala te vAMcanArA temaja sAMbhaLanArAomAM nA AgamatA cha. ubhaDe " kiriyA Agamo na hoi " priyA Agama mAnavAmAM AvatI nathI yA siddhAntanuM kathana che. " no Agama " mAM no zabda AgamanA kheDa heshne| vAcaka che. eTalA mATe kriyArUpa ekadezamAM AgamanA sapUrNa paNe abhAva hAvAthI temAM AgamanI ekadezatA mAnavAmAM Ave che. bhArata vagere graMthAmAM AgamatAnuM kathana leAkanI apekSAthI ja karavAmAM Avyu che kemake lokamAM khIjI vyavahArI leAkeA paNa emAM AgamatArUpa vyavahAra karatAM jovAya che. A rIte pUrvA ke aparAddhamAM koi paNa nirdiSTa samayamAM bhArata vagere graMtho nA jJAtA teomAM upayukta thaine je temanuM vAMcana vagere kAryo kare che athavA te For Private and Personal Use Only
Page #384
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mainagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a0 16 draupadIyA kupAvacanikaMbhAvAvazyakamucyate-ye ime carakacIrikAdayo yAvat pASaNDasthA upayukto yathAvasaraM yadvazyam-IjyAJjali-homa-japo-ndurukkanamaskArAdikaM bhAvarUpamAvazyakaM kurvanti teSAM tat kuprAvacanikaM bhAvAvazyakam / tatra-ijyA-sandhyopAsanam , aJjali:-jalAJjaliH sUryAya dIyate, homaHnityahavanam , japA-gAyatryAH, unduruka-ayaM dezIyaH zabdaH dhUpArthakaH, namaskAraH bandanam , eteSAM carakAdibhiH pASaNDasthairavazyaM kriyamANatvAdAvazyakatvam / tadarthopayogazraddhAdipariNAmasadbhAvAt bhAvatvam / carakAdInAM tadarthopayukta hokara unheM sunate haiM vaha saba vAcanA sunanA Adi kArya no Agama kI apekSA se laukika bhAva Avazyaka hai| jo caraka cIrikAdi jana upayukta hokara apane Avazyaka kArya svarUpa ijyA, aMjali, homa japa, unduruka, aura namaskAra Adi bhAva: rUpa Avazyaka karate haiM, unake ye saba kArya kumAvarcAnaka bhAva Ava. iyaka haiM saMdhyA kI upAsanA karanA ijyA hai, sUrya ke liye jalakI aMjali denA aJjali hai, nitla havana karanA homa, goyatrI kA pATha karanA jaba, dhUpa kA khenA unduruka aura namaskAra karanA vandanA karma haiN| ye saba kArya carakAdi janoM dvArA pratidina avazya karane yogya hote haiM-ataH inameM unhIM kI mAnyatAnusAra AvazyakapanA kahA gayA hai inake karane meM unake antaH kAraNa meM unake artha ke prati upayoga evaM zraddhA odirUpa pariNati kA sadbhAva pAyA jAtA hai| isa je zrotAo upayukata thaIne temanuM zravaNa kare che te badhuM vAMcana zravaNa vagere kArya ne AgamanI apekSAe laukika bhAva Avazyaka che. - je caraka carika vagere loke upayukata thaIne Avazyaka kAryasvarUpa IjyA, aMjali, hama, japa, udurukaka ane namaskAra vagere bhAvarUpa Avazyaka kare che, teonA A badhA kAryo kubAvacanikabhAva Avazyaka che. saMdhyAnI upAsanA karavI e IjyA che, sUryane mATe pANInI aMjali ApavI te aMjalI che, dararoja havana karavo te homa, gAyatrI pATha karavo te ja5 ane dhUpa kare te uduruka ane namaskAra e vaMdanA karma che. A badhA kAryo caraka vagere leke vaDe hamezAMavazya karavAgya hoya che. eTalA mATe AmAM temanI mAnyatA mujaba ja AvazyakapaNuM kahevAmAM AvyuM che. emanA AcaraNathI temanA hRdayamAM tenA artha pratye upaga ane zraddhA vagere 35 pariNati ne sadubhAva maLe che. A apekSAe tyAM bhAvatA ane For Private and Personal Use Only
Page #385
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathA yogarUpo deza AgamaH, karaziraH saMyogAdikriyArUpo dezastu noAgamaH, tathA ca daizikAgamAbhAvamAzritya no Agamatvamapi, nauzabdasyAtrApi dezaniSe. dhaparatvAt / laukika kumAvanika ca noAgamato bhAvAvazyaka na dharmapadavAcyam , tatra jinAjJAyA abhAvAditi bodhyam / atha kiM lokottarika noAgamato bhAvAvazyakam ? ucyate anuyogadvAre / " jaNNaM ime samaNe vA samaNI vA sAyo vA sAviyA vA tacitte tammaNe apekSA se vahIM bhAvatA aura ekadeza se AgamatA bhI hai| kyoM ki hAthoM kA jor3anA namaskAra karanA Adi rUpa jo bhI kriyAe~ haiM ve saya no Agama haiM / isa apekSA inameM pUrNarUpa se Agamapano na hokara Agama kI eka dezatA hI hai caraka corIkAdi dvArA mAnya granthoM kI nirdiSTa kriyAoM kA hI vahAM sadbhAva hai aura unhIM ke artha meM unakA upayogAdirUpa pariNAma hai| isaliye ye saba caraka cIrIkAdi kI kriyAe~ no Agama kI apekSA se bhAva Avazyaka haiN| yahAM para bhI no zabda deza niSedha paraka hai arthAt Agama ke eka deza kA vAcaka hai ye laukika aura kuprAvanika jinheM no Agama ko apekSA se bhAvAvazyakarUpa meM prakaTa kiyA gayA hai dharmapada ke vAcya nahIM haiN| kyoM ki ina kI ArAdhanA se jIvoM ke karmoM kI nirjarA nahIM hotI hai| ataH hIkara prabhu ne inake ArAdhana karane kI AjJA pradAna nahIM kI hai| no Agama ko apekSo se lokottarika bhAva Avazyaka isa prakAra ekadezathI AgamatA paNa che. kemake hAtha joDavA, namaskAra karavA vagere rUpa je kiyAo che te sarve ne Agama che. A daSTie emanAmAM AgamatA saMpUrNa paNe nathI phakata Agamana ekadezanA ja che. caraka cIrika vagere vaDe mAnya graMthonI niSTi kiyAono ja tyAM sadUbhAva che ane temanA ja artha mAM temano upayoga vagere rUpa pariNAma che. eTalA mATe A badhA caraka carikA vagerenI kriyAo ne AmanI apekSAthI bhAva Avazyaka che. ahIM paNa na zabda dezaniSedha paraka che eTale ke AgamanA ekadezane vAcaka che. A laukika ane prAcaniko jemane na AgamanI dRSTie bhAvAvazyaka rUpamAM pragaTa karavAmAM AvyA che--dharmapadanA vAcya nathI. kemake emanI ArAdhanAthI jIvonA kamanI nirjarA thatI nathI, eTalA mATe tIrthakara prabhue emane ArAdhavAnI AjJA karI nathI. ne AgamanI apekSAe lokottarika bhAva Avazyaka A pramANe che - jaNaM ime samaNe vA samaNI vA sAvao vA sAviyA vA taccitte tammaNe tallese For Private and Personal Use Only
Page #386
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 367 anagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a0 16 draupadIcarcA tallese tadajhavasie tattivyajjhAsANe tadavovautte tadappiyakaraNe tabbhAvagAbhAvie aNNattha katthA maNaM akaremANe ubhabhokAlaM AvasmayaM karei, se taM loguttariyaM bhAvAvassayaM, se taM noAgamato bhAvAvassayaM, se taM bhAvAvasayaM // " chAyA-yatvalu zramaNo vA zramaNI vA zrArako vA zrAvikA vA tacittastanmanaskastallezya stadadhyavasitastatnItrAdhyavasAyastadarthopayuktastadastikaraNastadbhAvanAbhAvita anyatra kutracinmano'kurvana ubhayakAlaM yat Avazyaka sAmAyikAdi karoti teSAM tallokottarika bhArAvazyam / teSAM tad noAgamato bhAvAvazyakam tadetadbhAvAvazyakam / atrApyavazyaM karaNI ratvAdAvazyAvaM, tadarthopayogazradrAdiparigAmasya sadbhAvAd bhAvatvam , rajoharaNapamAni kAvyApArayathArAtnikavandanakaraNAnantaraM savidhi hai-jaNNaM ime samaNe vA mamaNI dA sAvao vA sAviyA vA taccitte tammaNe tallese tadajjhamie tattiba jhavasANe tadahopa utte tadapia. karaNe tabbhAvaNAbhAvie aNNattha katthAi maNaM akaremANe ubhAokAlaM AvassayaM kareMti, se taM loguttariyaM bhAvAvassayaM, se taM no Agamato bhAvAvasmayaM se taM bhAvAvasmayaM (anuyogadvAra ) zramaNa athavA zramaNI zrAvaka athavA zrAvikA jo sAmAyika Adi Avazyaka kriyAoM ko tacita hokara ( unameM hI citta lagAkara ) tannana hokara unameM hI antaHkaraNako ekAgrakara ityAdi sUtra meM kathita vidhika anumAra donoM kAloM meM karate haiM vaha unako kArya no Agama kI apekSA se lokottarika bhAva Avazyaka haiN| ye sAmAyika Adi kriyAe~ avazya karane yogya hone se Avazyaka hai| kartA kA unake artha meM upayoga rUpa evaM zraddhA Adi rUpa pariNAma kA sadbhAva hone se unameM tadanjhavasie tattibajjhavasANe tadaTThopautte tadappiakaraNe tabbhAvaNAbhAvie aNNattha katthai maNaM akaremANe ubhokAlaM AvasmayaM kareMti, se taM loguttariyaM bhAvAvassaya, se taM no Agamato bhAvAvasmayaM, se taM bhAvAvasmayaM (anuyogadvAra) / zramaNa athavA zramaNI zrAvaka athavA zrAvikA je sAmAjika vagere Avazyaka kriyAone tacitta thaIne (temanAmAM mana parovIne talIna thaIne temanAmAM ja mana lagAvIne vagere sUtramAM kathita vidhi mujaba baMne vakhata kare che temanuM te kArya nA AgamanI apekSAe leke rUrika bhAva Avazyaka che. A sAmAyika vagere kiyAe avazya karavA yogya hovAthI Avazyaka che. kartAne temanA artha mAM upagarUpa pariNAmane sadbhAva hovAthI temanAmAM bhAvatA paNa che. rajoharaNathI bhUmi vagerenuM pramArjana karavuM, vaMdanA vagere kRti For Private and Personal Use Only
Page #387
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 368 sAtAdharmakathAsUtre SavidhAvazyakakaraNarUpAyAH kriyAyAH anAgamatvAt noAgamatvaM bodhyam , atrApi no-zabdamya dezataH pratiSedhaparatvAt / idam lokotarika no Agamato bhAvAvazyaka dharmapadavAcyam natra vidheyatayA bhagavato'rhata AjJAyAH sadbhAvAt / anye'pi dharmalakSaNamevamAhuH " vacanAdaviruddhAdya-danuSThAnaM yathoditam / maivyAdibhAvasaMmizraM taddhameM iti kIrtyate" // 1 // bhAvatA bhI hai rajoharaNa se bhUmi Adi kA pramArjana karanA, vaMdanA Adi kRti karma karanA Adi vidhi pUrvaka jo SaT vidha Avazyaka karane rUpa kriyAe~ haiM ve saba "kiriyA Agamo na hoi" isa niyama ke anumAra Agama nahIM haiN| ataH ina meM Agama ke eka deza abhAva kI apekSA se no AgamatA hai| yahAM para bhI no zabda sampUrNa rUpa se AgamakA pratiSedha paraka na hokara usake eka deza kA hI pratiSedhaka hai| ataH ye sAmAyika Adi SaTUvidha Avazyaka noAgama kI apekSA se lokottarIka bhAva Avazyaka hai' aura inake hI ArAdhana karane kI jinendra devane bhavya jIvoM ko AjJA dI hai| kAraNa ki ye dharmapada ke vAcya hai inakI ArAdhanA se bhavyajIvoM ke karmoM kI nirjarA hotI hai| dUsaroM ne bhI isa prakAra dharma kA lakSaNa kahA hai vAcanAdaviruddhAdyatanuSTAnaM yathoditam / maiyAdibhAvasaMmizraM taddharma iti kIrtya te // karma Aca vAM vagere vidhipUrvaka je Savidha Avazyaka karavArUpa kriyAo che te me| save "kiriyA Agamo na hoi" mA niyama bhu45 mAgama nathI. meTA mATe emanAmAM AgamanA ekadeza abhAvanI apekSAthI ne AgamatA che. ahIM paNa na zabda saMpUrNa rUpathI Agamane pratiSedha paraka nathI paNa tenA ekadezane ja pratiSedhaka che. eTalA mATe sAmAyika vagere A Savidha Avazyaka ne AgamanI apekSA e lekottarika bhAva Avazyaka che ane jinendra deve emanI ArAdhanA karavAnI ja bhavya jIvone AjJA karI che. kemake A badhA dharmapadanA vAgyA che. emanI ArAdhanAthI bhavya jInA karmonI ni / tha.ya . bIjAoe paNa A rIte dharmanuM lakSaNa batAvyuM che - vAcanAdaviruddhAdyadanuSThAna yathoditam / maitryAdi bhAvasaMmizra taddharma iti koya'te / / For Private and Personal Use Only
Page #388
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 369 amagAradharmAmRtavarSiNI TokA a0 16 draupadIya asyavyAkhyA vacanAditi lyabalope paJcamI, vacanamanusRtyetyarthaH / vacanam= amaagH| kIdRzAda vacanAdityAha- aviruddhAt-kaSacchedatApeSu avighaTamAnAt , tatra vidhipratiSedhayorvAhulyenopavarNana pazuddhiH, pade pade tadyogakSemakArikriyopadazenaM chedazuddhi., vidhipratiSedhatadviSayANAM jIvAdipadArthAnAM ca syAdvAdaparIkSayA yAthAtmyena samartha tApazuddhiH / taccAviruddhaM vacanaM jinapraNItameva, nimittazuddhaH . aviruddha Agama se yathaM dita evaM maitrI Adi bhAvanAoM se mizrita jo anuSThAna hai vaha dharma hai / spaSTortha-vacana zabda kA artha Agama hai| Agama meM avira gunA kaSa, tApa, aura cheda dvArA parIkSita hone para hI AtI hai| jisa prakAra suvarNa kI parIkSA kaSa-kasoTI para karane se tApa-agni meM tapAne se aura cheda-chainI vagairaha dvArA kATane se hotI hai, usI prakAra Agama kI zuddhi kI parIkSA bhI ina tIna upAyoM dvArA kI jAtI hai| vidhi aura pratiSedha kA bahulatA se jisa zAstra meM varNana hai, vaha zAstrakaSa se zuddha kahA jAtA hai| pada pada para jisa zAstra meM inake yoga aura kSemakari kriyAoM kA kathana kiyA gayA milatA hai vaha zAstra chedase zuddhamAnA jAtA hai| vidhi evaM pratiSedha tathA ina ke viSayabhUta jIvAdika padArthoM kA syAhAda DhaMga se jahAM para yathArtha samarthana kiyA jAto hai saptabhaMgI dvArA jahAM para inakA sundara zailI se vivecana karane meM AtA hai vaha zAstra tapa upAyadvArA zuddha mAnA jAtA aviruddha AgamathI yAdita ane mitrI vagere bhAvanAothI mizrita je anuSThAna che te dharma che. spaSTArtha-vacana zabdano artha Agama che. AgamamAM aviruddhatA, kaSa, tapa ane cheda vaDe parIkSita thayA pachI ja Ave che. jema sonAnI parIkSA kaSa-kasoTI upara kasavAthI tApa agni upara tapAvavAthI ane cheda-chINI vagerethI kApavAthI hoya che, temaja AgamanI zuddhinI parIkSA paNa A traNe upAya vaDe karavAmAM Ave che. vidhi ane pratiSedhanuM moTA pramANamAM je zAstramAM varNana che, te zAstra kaSathI zuddha kahevAya che. Dagale ne pagale je zAstraNa emanA yoga ane kSemakari kriyAonuM kathana karavAmAM AvyuM che te zAstra chedathI zuddha mAnavAmAM Ave che. vidhi ane pratiSedha temaja emanA viSayabhUta chava vagere padArthone svAduvAdanA rUpathI jyAM yathArtha varNana karavAmAM Ave che, saptabhaMgI vaDe jyAM suMdara zailImAM emanuM vivecana karavAmAM Ave che, te zAstra tapa upAyavaDe zuddha mAnavAmAM Ave che. A traNe jJA 47 For Private and Personal Use Only
Page #389
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAjastre vacanasya hi vaktA nimittamantaraGgam , tasya ca rAgadveSamohapAratantryamazuddhiH, tebhyo vitathavacanapravRtteH, na caiSA'zuddhijine bhagavati, jinatvavirodhAt , jayati rAgadveSamoharUpAntaraGgAn ripUniti zabdArthAnupapatteH tapanadahanAdizabdavat , anvarthatayA cAsyAbhyupagamAt , nimittazuddhayabhAvAd nAjinapraNItavacanamaviruddham / ytHhai| ina tInoM upAyoM se parIkSita Agama hI parizuddha kahA gayA hai| aviruddha vacana kA nAma hI Agama hai| __ina kaSAdikoM se jo Agama meM zuddhatA AtI hai usakA kAraNa nimitta kI zuddhi hai| nimitta zuddha jina praNIta vacana hI haiN| anya praNIta vacana nhiiN| nimitta meM bhI zuddhi kA kAraNa rAga, dveSa aura moha kA abhAva hai| vacane kA antaraMga kAraNa vaktA hI huA karatA hai vaktA kI pramANatA se hI vacana-ogama meM pramANatA AtI hai isIliye rAga dveSa Adi se kaluSita vyaktiyoM ke vacana pramANa koTi meM nahIM Ate haiN| kyoM ki rAga dveSa Adika sadbhAva meM vacanoM meM paraspara viruddha artha kI prarUpakatA svayaM hI A jAtI hai ataH yaha nizcita siddhAnta hai ki jahAM para inakA sarvathA abhAva hai vahI saccA Agama kA praNetA ho sakatA hai| aura usI Agama meM aviruddhatA hai| aisA aviruddha Agama jina praNIta hI ho sakatA hai kyoM ki unameM pUrvokta rAgadveSa Adi dvArA azuddhi kA sarvathA abhAva ho cukA hai isa ke sarvathA dUra hone se hI ve " jina" isa prakAra kI saMjJA vAle hue haiN| "jayati upAyathI parIkSita Agama ja parizuddha kahevAmAM Ave che. aviruddha vacananuM nAma ja Agama che. kaSa vagerethI AgamamAM je zuddhatA Ave che tenuM kAraNa nimittanI zuddhi che. jina praNIta vacane ja nimittazuddha che. bIjAo vaDe praNeta vacana nahi. nimittamAM paNa zuddhinuM kAraNa rAga, dveSa ane mahino abhAva che. vacananuM aMtaraMga koNa bolanAra ja hoya che. belanAra (vaktA) nI pramANutAthI ja vacana-AgamamAM pramANutA Ave che. eTalA mATe ja rAga cheSa vagerethI kaluSita mANasanA vacane pramANa kaTimAM AvatAM nathI. kemake rAgadveSa vagere sadbhAva vacamAM paraspara viruddha arthanI prarUpakatA jAte ja AvI jAya che. eTalA mATe A nizcita siddhAMta che ke jyAM emane saMpUrNa abhAva che te ja sAcA Agamane praNetA thaI zake che ane te AgamamAMja aviruddhatA che. evuM aviruddha Agama jinapraNIta ja thaI zake che kemake temanAmAM pUrvokta rAgadveSa vagere vaDe azuddhine saMpUrNapaNe abhAva thaI cUkyo che azuddhi sarve rIte maTI javAthI teo "jina" saMjJAvALA thayA che. For Private and Personal Use Only
Page #390
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcaca 372 kAraNasvarUpAnuvidhAyi kArya, tanna duSTakAraNA''rabdhaM kAryamaduSTaM bhavitumarhati nimbavIjAdikSu yaSTiriveti / anyathA - kAraNavyavasthoparamaprasaGgAt / yacca - yadRcchApraNayanamavRtteSu tIrthAntarIyeSu rAgAdimatsvapi ghuNAkSarotkiraNa rAgadveSamoharUpAn antaraMgaripUn iti jina: " rAga dveSa Adika jo antaraMga zatru haiM ina para jisane vijaya pAyI hai ve hI jina kahalAte hai jisa prakAra tapana (sUrya) dahana (agni) Adi zabda yathAnAma tathA guNa vAle huA karate haiM, isI prakAra " jina " yaha nAma bhI yathA nAma tathA guNa vAlA hai yathA nAma tathA guNa kA honA hI nAma kI sArthakatA hai / jinhoM ne ina antaraMga zatruoM ko parAsta nahIM kiyA unake vacanoM meM paraspara aviruddhArthatA nahIM AsakatI hai kyoM ki vahAM para nimitta kI zuddhi nahiM haiM / isIliye ajina praNIta vacana avirUddha nahIM hote haiM / loka meM bhI jisa prakAra nIma ke bIja se ikSu kI utpatti dekhane meM nahIM AtI usI prakAra sadoSa kAraNa se utpanna huA kArya bhI nirdoSa nahIM hotA hai| kArya meM nirdoSatA kAraNa ki nirdoSatA para AdhAra rakhatI hai / nyAya zAstra kA bhI yahI siddhAnta hai " koraNa svarUpAnuvidhAyi kArya " ki kArya, kAraNa ke svarUpa kA anuvidhAyaka hotA hai / yadi isa prakAra kI vyavasthA na mAnI jAve to phira kAryakAraNa bhAva kI vyavasthA hI nahIM bana sakatI hai / hara eka padArtha "jayati rAgadveSamoharUpAn antararaMgaripUn iti jinaH " rAgadveSa vagere ne aMtaraMga zatrue che temanA upara jemaNe vijaya meLavye che tee ja jina aDevAya che, nema tayana ( sUrya ) chaDana ( agni ) vagere zabdo nAbha levA 4 guNavALA hoya che, te pramANe ja "bina" yA nAma pazu nAma pramANe guNavALu' che. jevuM nAma tevA gu! hAvA e ja nAmanI sAtheMkatA che. jemaNe A aMtara'ga zatruone harAvyA nathI temanA vacanAmAM paraspara aviruddhAtha tA AvI zakatI nathI kema ke tyAM nimittanI zuddhi nathI, eTalA mATe ajina praNIta vacane aviruddha hAtA nathI. leAkamAM paNa jema lImaDAnA bIjathI zeraDInI utpatti jovAmAM AvatI nathI temaja sadoSa kAraNathI utpanna thayeluM kAya paNa nirdoSa hAtuM nathI. kA mAM nirdoSatA kAraNanI nirdoSatA upara AdhArita haiAya che. nyaayshaastrte| pazu khena siddhAMta che, " kAraNastrarUpAnuvidhAyikAryaM " } artha - gunA svarUpanA anuvidhAtA haiAya che. jo A jAtanI vyavasthA mAnavAmAM Ave For Private and Personal Use Only
Page #391
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org " 172 zAMtAdharmakathAsUtre vyavahAreNa kvacit kiMcidaviruddhamapi vacanamupalabhyate, mArgAnusAribuddhau vA prANini kvacit tadapi jinapraNItameva, tanmUlakatvAt tasya / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hara eka kA kArya aura kAraNa ho jAyagA / ataH AgamarUpa kArya kI zuddhi ke liye nimitta rUpa kAraNa zuddhi kA honA avazya AvazyakIya mAnA gayA hai / prazna- Apane jo kahA ki Agama meM aviruddhatA usake kAraNabhUta praNetA ke adhIna hai - so yaha bAta hameM mAnya haiM / parantu isase yaha bAta to siddha nahIM hotI hai ki ve aviruddha vacana jina bhagavAna ke hI hai' anya ke nahIM - kAraNa ki anya siddhAntakAroM ke vacanoM meM bhI kisI aMzase aviruddhArthatA dekhI jAtI hai / ataH unheM sadoSa mAna kara Apa jo unameM anAptatA siddha karate haiM so yaha bAta kaise mAnya ho sakatI hai ? uttara - zaMkA to ThIka hai - parantu vicAra karane se isakA uttara bhI sahajarUpa meM mila jAtA hai / anya siddhAntakAroM ne jo kucha racanAe~ kI haiM - ve saba unhoM ne apanI icchAnusAra hI kI haiN| apanI nija kalpanA meM jo kucha unheM sUjhA vahI unhoM ne likhA hai| unakI racanAoM meM pUrvApara virodha spaSTa pratIta hotA hai isase unameM rAgAdika doSoM kA astitva siddha hotA hai / aba rahI unake vacanoM meM ghuNAkSara nahi tA kAya kAraNa bhAvanI vyavasthA banI zake tema nathI. dareka padArtha dare. kanu kAryAM ane kAraNa thaI jaze. eTalA mATe AgamarUpa kAryanI zuddhi mATe nimittarUpa kAraNa zuddhi thavI cAkkasapaNe AvazyakIya mAnavAmAM AvI che. praznaH--tame kahyuM ke AgamamAM aviruddhatA tenA kAraNabhUta praNetAnA AdhIna che--e vAta emane mAnya che. paNa enAthI A vAta tA siddha thatI nathI ke te aviruddha vacaneA jina bhagavAnanA ja che, khIjAonA nahi. kemake bIjA siddhAMtakArInA vacanAmAM paNa kAi paNa aMze aviruddhAtA jovAmAM Ave che. eTalA mATe temane doSayukta mAnIne tame jo temanAmAM anAptatA siddha karI cho A vAta kevI rIte mAnya thai zake tema che ! uttaraH--zakA tA ThIka che, paNa vicAra karavAthI AnA javAba paNa saraLa rIte maLI zake tema che. bIjA siddhAntakArAe je racanA karI che te badhI temaNe peAtAnI IcchA mujaba ja karI che. peAtAnI kalpanAthI je kaMi temane ceAgya lAgyuM te temaNe lakhyu che. temanI racanAomAM pUrvApara virAdha spaSTa rIte dekhAI Ave che. enAthI temAM rAga vagere DhoSo che evI vAta siddha thAya che. have jIAkSara nyAyathI kAika kAika sthAne temanA vacanAmAM aviruddha For Private and Personal Use Only
Page #392
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir D anagAradharmAmRtavarSiNI To0 a0 16 draupadIcacarcA kIdRzamanuSThAnaM dharmaH? ityAha- yathoditam ' yathA yena prakAreNa kAlAdhArAdhanAnusArarUpeNa-udita-pratipAditaM, tatraivAviruddhavacane iti gamyam / anyacca jo jahavAyaM na kuNai, micchAdiTThI tao u ko anno / vaDi micchattaM, parassa saMkaM jaNemANo // iti / chAyA-yo yathAvAdaM na karoti, mithyAdRSTistatastu ko'nyaH / vardhayati mithyAtvaM, parasya zaGkAjanayan / / iti / punarapi kIdRzamityAha-' maitryAdibhAvasaMmizram ' iti / maicyAdayA maitrI muditA karuNA mAdhyasthalakSaNA ye bhAvA: antaHkaraNapariNAmAH, tatpUrvakAzca nyAya se kahI 2 aviruddha artha pratipAdakatA so vaha unakI nija kI ghara kI vastu nahIM hai-usakA mUla srota aviruddha artha kA prarUpaka jina praNita Agama hI hai / yahI bAta mArgAnusArI buddhivAle vyakti meM bhI samajha leno cAhaye / vaha jo kucha bhI satyArtha kahatA hai usakA mUla kAraNa jinapraNIta Agama kA sahArA hI hai| zloka kathita "yathodita" pada isa bAta kA samarthana karatA hai ki deza kAla Adi kI ArAdhanA ke anusAra jo AcAra-anuSThAna pratipAdita kiyA gayA hai| usase jo aviruddha kahA gayA hai-vahI dharma hai isase viparIta nhiiN| * mainyAdibhAva saMmizram" isa pada dvArA sUtrakAra yaha pratipAdita karate haiM ki vaha anaSThAna maitrI, muditA, karuNA aura mAdhyastha ina cAra lakSaNoM se yukta hotA hai / ye dharma ke bAhya cihna haiM / inake sadbhAva se AtmA meM artha pratipAdaktA paNa che te temanI potAnI vastu te nathI ja kemake tenAM maLiyAM to aviruddha arthanA prarUpaka jinapraNIta AgamamAM ja che. e ja vAta mArgAnusArI buddhivALI vyaktimAM paNa samajI levI joIe. te je kaMI paNa gayAI kahe che tenuM mULa kAraNa jina praNeta Agama ja che. loka kathita yadita che pada A vAta ne spaSTa kare che ke dezakALa vagerenI ArAdhanA ajaba je AcAra-anuSThAna-pratipAdita karavAmAM AvyAM che, tenAthI je avirddh vAma mAvyu che te ya che. sanAthI viparIta nahi. " maiJyAdi bhAvasaMmizram" // 54 // sUtrA2 mA pAta spaSTa re chate maanhaanmitrI, muditA, karuNuM ane mAdhyastha A cAra lakSaNothI yukta hoya che. A badhA dharmanA bAhA cinho che. emanA saddabhAvathI AtmAmAM dharmanuM astitva For Private and Personal Use Only
Page #393
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pho zItAdharmakathAsUtre , bAhayaceSTAvizeSAH, taiH saMmizra = saMyuktaM maitryAdibhAvAnAM niHzreyasAbhyudayadharmamUlatvena zAstrAntareSu pratipAdanAt / tadevaMvidhamanuSThAnaM dharma iti kIrtyate zabdyate sudhIbhiriti / , nanvevaM vacanAnuSThAnaM dharma iti prAptaM tathA ca prItibhaktyasaGgAnuSThAneSvavyAptiriti cenna - iha tu vacanAdityatra vedAt pravRttirityatreva prayojyatvArthikA dharma kA astitva jAnA jAtA hai anya siddhAntakAroM ne bhI inheM niH zreyasa aura svarga ke kAraNabhUta dharma kA mUla kahA hai / ataH jo Agama se aviruddha hai, kAla Adi kI ArAdhanA ke anusAra jo ArAdhita hotA hai aura jo maitrI Adi cAra : bhAvanAoM se garbhita hai aisA anuSThAna hI dharma hai / aise hI dharma kI ArAdhanA karane kA gaNadhara Adi kA Adeza hai / ca bhAvArtha - tIrthaMkara kathita Agama ke anusAra hone vAle anuSThAna kA nAma dharma hai| isakA phalitArtha yahI hai ki jisa anuSThAna meM tIrthaMkara prabhu dvArA kathita Agama se virodha nahIM AtA hai vahI dharma hai / tathA - prIti bhakti aura asaMga rUpa anuSThAnoM meM isa lakSaNa kI aprApti nahIM hotI hai kyoMki vahAM para bhI isa lakSaNa kA sadbhAva pAyA jAtA hai " vAcanAnuSTAnaM dharmaH " isa prakAra ke kathana meM " vedAt pravRttiH " kI taraha prayojya artha meM paMcamI vibhakti huI hai ataH jisa pravRtti kA prayojya vacana hai vaha dharma hai / ( vacanAnuSThAnaM dharmaH ) yahAM se lekara ( prIti bhakti asaMgAnuSThAna ityAdi taka ) likhane kI AvazyakatA jANavAmAM Ave che. khIjA siddhAMtakArAe paNa A badhAMne niHzreyasa ane svarganA kAraNabhUta dhama'nuM mULa batAvyuM che. ethI je AgamathI viruddha che kALa vagerenI ArAdhanA mujama je ArAdhita hAya che ane je maitrI vagere cAra bhAvanAothI yukta che evuM anuSThAna ja dhama che. evA ja dharmanI ArAdhanA karavA mATe gaNadhara vagerenA Adeza che. bhAvArtha:--tIrthaMkara kathita Agamamujaba AcarAyelA anuSThAnanu nAma dharma che. enA atha A pramANe phalita thayA che ke je anuSThAnamAM tIrthaMkara prabhu vaDe kathita AgamathI virAdha jaNAtA nathI te ja dharma che, temaja prIti, bhakti ane asaMga rUpa anuSThAnAmAM A lakSaNunI aprApti paNa hAtI nathI kemake tyAM paNa A lakSaNane sadbhAva maLe che. " vAcanAnuSThAna' dharmaH " ma latanA athanabhAM " vedAta pravRttiH "nI prema prayonya arthamA payabhI vilati thA che, peTalA bhATe ne avRttinu prayonya payana che te dharma che. ( vacanAnuSThAna' dharmaH ) aDIMthI bhAMDIne prIti bhakti asaMgAnuSThAna vagere sudhI samavAnI For Private and Personal Use Only
Page #394
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradhAmRtaSiNI TI0 a0 16 draupadIcarcA pazcamI, tathA ca-vacanaprayojyapravRttikatvaM lakSaNamiti na kutrApyavyAptidoSAvakAzaH prItibhaktyasaGgAnuSThAnAnAmapi vacanaprayojyatvA'napAyAditi / ___kiM ca--hiMsAdipApaparihAro dharmasiddheliGgamityAItAH svIkurvanti / tathA coktam audArya dAkSiNyaM pApajugupsA'tha nirmalo bodhH| liGgAni dharmasiH , prAyeNa janapriyatvaM ca // iti / paapjugupsaa-paapprihaarH| SaTkAyavadhasAdhyaM pratimApUjanaM kurvatAM dharmasiddhiH kathaM syAditi vicArayantu mudhiyaH / aparaM ca --- pratIta nahIM hotA hai kyoM ki vacanAnuSThAna dharma kA artha vacana ke anusAra hone vAlA anuSThAna dharma hai isameM koI jAtakA doSa nahIM AtA hai|" kiMca-hiMsAdika pAMca pApoM kA parityAga dharma siddhi kA cihna hai isa prakAra kI mAnyatA jainiyoM kI hai| zAstrAntara meM yahI bAta prakaTa kI gaI hai audArya dAkSiNyaM pApajugupsA'tha nirmalo bodhaH / liGgoni dharmasiddheH prAyeNa janapriyatvaM ca // (SoDaza-graMtha 4 prakaraNa) udAratA-hRdaya kI viSAlatA, dAkSiNya-sarva jIvoM ke anukUla pravRtti, pApajugupsA-pApa kA parityAga, nirmalabodha-tattvajJAna, aura jana priyatva ye 5 dharmasiddhi ke lakSaNa haiN| aba yahAM para vicArane kI bAta yaha hai ki jaba pApa kA parihAra karanA yaha dharmasiddhi kA lakSaNa AvazyakatA jaNAtI nathI kemake vacanAnuSThAna dharmane artha vacana mujaba thanAra anuSThAna dharma che. AmAM koI paNa jAtane deSa nathI. kica-hiMsA vagere pAMca pApane parityAga dharmasiddhinuM cihna che. A jAtanI mAnyatA jainIonI che. zAstrAtaramAM paNa e ja vAta spaSTa karavAmAM AvI che - audArya dAkSiNyaM pApajugupsA'tha nima lo bodhaH / liGgAni dharmasiddheH prAyeNa jinapriyatva ca // ( SoDazagraMtha 4 prakaraNa) udAratA-hadayanI vizALatA, dAkSiNya-badhA jIvone anukULa thaI paDe tevI pravRtti, pApa jugupsA-pApane tyAga, nirmaLa bodha - tattvajJAna, ane jinapriyatva A pAMce dharmasiddhinAM lakSaNa che, have ApaNI sAme A vAta vicAra karavAgya che ke jyAre pApane parihAra kare e dharmasiddhinuM lakSaNa For Private and Personal Use Only
Page #395
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir naay'k ekendriyAdiSaDjIvanikAyajIvAnAM rakSaNaM dharmasya mUlamiti vadatAmaha tAM SaTkAyavirAdhanAsAdhyAyAH pratimApUjAyAH aGgIkAre jainatvameva nazyati, jaina dharmasya mUlatastatra samucchedAt / tathA coktam-jIvadayasaccavayaNaM, paradhaNaparivajjaNaM susIlaM ca / khatI paMciMdayani-ggaho ya dhammassa mUlAI / darzanazuddhi-2 tatva) hai to prati mA kA pUjana karane vAle ke isakA parihAra kaise ho sakatA hai / kyoM ki yaha pahile hI prakaTa kiyA jA cukA hai ki yaha pratimApUjana kArya SaT kAya ke AraMbha ke vinA sAdhya ho hI nahIM sktaa| ataH pratimApUjana vAle ko dharmasiddhi kA lAbha mAnanA yaha eka managa DhaMta kalpanA hI hai-zazAstrIya kalpanA nahIM / zAstra meM to yahI jinendra deva kI AjJA hai ki ekendriya Adi SaT nikAya ke jIvoM kI rakSA karanA hI pratyeka jaina mAtra kA kartavya hai, aura yahI dharma kA mUla hai jaba isa prakAra kI vItarAga prabhu kI AjJA hai-to phira yaha to soco kI nikAya kI virAdhanA se sAdhya isa pratimApUjana kI mAnyatA meM jainatva kA rakSaNa hI kase ho sakatA hai| pratyuta jainadharma kA isa prakAra kI mAnyatA meM samUlataH nAza hI ho jAtA haiN| jI padayasaccavayaNaM paradhanaparivajaNaM susolaMca / khatI paMciMdiya niggahoya dhammassa mUlAI // (darzana zu2 tatva) che tyAre pratimAnI pUjA karanArAo mATe Ane parihAra kevI rIte thaI zake tema che, kemake A vAta pahelAM ja pragaTa karavAmAM AvI che ke A pratimA pUjana kArya SakAyanA AraMbha vagara sAdhya thaI zake tema nathI. ethI pratimA pUjanavALA mATe dharmasiddhine lAbha samajI levuM A eka beTI kalpanA mAtra che. zAstrIya kalpanA nathI. zAstramAM te jinendradevanI e ja AjJA che ke ekendriya vagere SaTkAyanA jIvonI rakSA karavI ja dareke dareka jainanuM kartavya che ane e ja dharmanuM mULa che. jyAre A jAtanI vItarAga prabhunI AjJA che tyAre A vAta upara te vicAra karIe ke SakAya nikAyanI virAdhanAthI sAdhya A pratimA pUjananI mAnyatAmAM jainatvanuM rakSaNa ja kevI rIte thaI zake che. A jAtanI mAnyatAthI te jaina dharmane mULarUpe vinAza ja thaI jAya che. jIvadayasaccavayaNaM paradhanaparivajjaNaM susIla ca / khaMtI paMciMdiyaniggahoya dhammassa mUloI // ( darzana zu0 2 tattva ) For Private and Personal Use Only
Page #396
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavaSiNA TIkA a0 16 draupadIcI jIvAzcetanAdiliGgavyaGgayA ekendriyAdayaH teSAM dayA rakSaNaM jIvadayeti / isvatvaM prAkRtaprabhavam / dharmamUlaM bhavatIti sarvatra kriyA'dhyAhAraH kAryaH / pratimApUjanaM vizuddhapariNAmajanakatvAdupAdeyamitikathanaM nirmUlam-- dharmAGgeSu dayAyAH prAdhAnyAt prAthabhyaM vartate / hiMsAsAdhyAyAM pratimApUjAyAM dayAyA abhAvAd dharmAGgatvaM na sidhyati / tathA ca vizuddhAtmapariNAmarUpaM dharma pati kAraNatvaM pratimApUjanasya na saMbhavati / anyacca --- isa loka meM yahI bAta kahI gaI hai| jIvoM kI dayA karanA satya bolanA, para dhana ke haraNa karane kA tyAga karanA, kuzIla kA tyAganA, kSamAbhAva rakhanA, pAMcoM idriyoM ko vaza meM rakhanA ye saba dharma ke mUla haiM / jisa prakAra vinA mUla-jar3a ke vRkSa kI sthiti Adi nahIM ho sakatI hai-usI prakAra unake vinA bhI dharmarUpI mahAvRkSa kI jIvAtmA oM meM sthiratA nahIM ho sakatI hai jo vyakti "pratimA ke pUjane se vizuddha pariNAmoM kI AtmA meM jAgRti hotI hai " isa bAta kA samarthana karate hue upayogitA siddha karate haiM unakA yaha kathana bilakula hI nirmUla hai kyoM ki dharma meM sarvaprathama sthAna dayA ko hI diyA gayA hai jIvoM kI hiMsA se sAdhya isa pratimApUjana meM usa dayA kA saMrakSaNa hI nahIM hotA hai-isaliye ise dharma kA aMga kaise mAnA jA sakatA hai jo dharma kA hI aMga nahIM banatA hai usase kaise pariNAmoM meM vizuddhatA kI jAgRti ho sakatI hai ataH yaha pratimApUjana dharma prApti meM kAraNa nahIM hai aisA mAnanA caahiye| A lekamAM e ja vAta batAvavAmAM AvI che ke jIva upara dayA karavI, satya bolavuM, pArakAnA dhanane laI levAnI vRttine dUra karavI, kuzIlane tyAga kare, kSamAbhAva rAkha, pAMca indriyane vazamAM rAkhavI A badhAM dharmanAM mULa che. jema mULa-jaDa vagaranAM vRkSanI sthiti vagere ja thaI zake tema nathI temaja emanA vagara paNa dharmarUpI mahAvRkSanI jIvAtmAomAM sthiratA thaI zake tema nathI. je vyakti "pratimAnA pUjanathI vizuddha pariNAmenI AtmAmAM jAgRti thAya che." A vAtane yogya mAnIne AnI upagitA siddha kare che, temanuM A kathana sAva nimULa-vyartha che. kemake dharmamAM so prathama sthAna dayAne ja ApavAmAM Ave che. jenI hiMsAthI sAdhya A pratimA pUjanamAM te dayAnI rakSA ja thatI nathI. eTalA mATe Ane dharmanuM aMga kevI rIte mAnI zakIye. ane je dharmanuM ja aMga thaI zakatuM nathI tenAthI kevI rIte pariNAmamAM vizuddhatAnI jAgRti thaI zake. eTalA mATe A pratimApUjana dharmaprAptimAM kAraNa nathI Ama mAnI levuM joIe, kSA 48 For Private and Personal Use Only
Page #397
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - jAtAdharmakathAjastre dharmAlambanAni sthAnAGgasUtre bhagavatA prajJaptAni-- "dhamma NaM caramANassa paMca nissAThANA paNNattA / taM jahA-chakkAyA, gaNo, rAyA, gihavaI, sarIraM" // iti / bhagavatA dharmAlambanAni paJcaiva kathitAni / tatra " chakkAyA" ityuktyA gaNarAjAdInAmapi saMgrahe satyapi punasteSAM viziSyopanyAsaH prAdhAnyakhyopanArthaH anyacca-"dhammaM caramANassa paMca nissAThANA paNNattA-taMjahA-chakAyA, gaNo, rAyA, gihavaI, sarIraM" iti-bhagavAna ne dharma ke chahakAya, gaNa, rAjA, gAthApati aura zarIra isa prakAra ye chaha Alambana sthAna sthAnAGgasUtra meM kahe haiN| inameM jina pratimA kA kathana nahIM kiyA hai-isase yaha bhalIbhAMti vidita ho jAtA hai ki jina pratimA aura usakA pUjana dharma kA avalambana rUpa nahIM hai yadi jina pratimA kA pUjana kArya dharma kA avalambanarUpa siddhAntakAroM kI dRSTi meM mAnya hotA to ve avazya ina sthAnoM ke kathana karate-jisa prakAra chahakAya, gaNa, rAjA ityAdi kA kathana kiyA hai / yadyapi "chahakAya" isa eka pada se hIgaNa, rAjA Adi kA svataH kathana siddha ho jAtA hai, kyoM kI ina sabakA samAveza usI eka pada meM ho jAtA hai| phira bhI inakA bhinna 2 rUpa se jo nAma nirdeSa kiyA hai usakA kAraNa ye dharma ke pradhAna Alambana rUpa haiM isa bAta ko prakaTa karane ke liye hI kiyA gayA hai| isI prakAra sane mI 55 dhuMcha hai "dhammaM caramANassa paMca nissAThANA paNNattA-ta jahA kAyA, gaNo, rAyA, gihavaI, sarIra " iti, bhagavAna mana cha |y, gaNa, rAjA, gAthApati ane zarIra A rIte cha AlaMbanasthAne sthAnAMga sUtramAM kahyAM che. A badhAmAM jina pratimAnuM kathana karavAmAM AvyuM nathI. enAthI A spaSTa rIte jaNAya che ke jinapratimA ane tenuM pUjana dharmanuM avalaMbana nathI. je siddhAntakAnI daSTimAM jina pratimAnA pUjananuM kArya dharmanA avalaMbana rUpamAM mAnya hota te teo cekasa A sthAnanA kathananI sAthe sAthe temanuM paNa kathana jema che kAya, gaNu rAjA vagerenuM kathana karyuM che tema kahyuM hatA. jo ke "SakAya " A eka padathI ja gaNa, rAjA vagerenuM svataH kathana siddha thaI jAya che, kemake A badhAne samAveza te eka padamAM ja thaI jAya che, chatAMya A badhAne svataMtra rUpamAM je nAma nirdeza karavAmAM AvyuM che tenuM kAraNa A che ke te sarve dharmanA pradhAna AlaMbanarUpa che, A vAtane pragaTa karavA mATe ja karavAmAM Avyo che. A pramANe je jinapratimA paNa For Private and Personal Use Only
Page #398
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmAvarSI TIkA a0 16 draupadIca darzana vandanapUjanAdinA jinamatimAyAH samyaktvazuddhihetutvA'STakarmakSayahetutva svIkAre tu asya api nizrAsthAnatvena nizrAsthAneSu viziSya tadupanyAsamakRtvA " paMca nissAThANA paNNattA " iti kathanaM virudhyate / tasmAt jinapratimAyA nizrAsthAneSvanabhidhAnAt pratimAyAM dharmAlambanatvaM na sidhyati / evaM ca tatpUjanaM kuzalAtmapariNAmavizeSasya dharmasya kAraNaM nAstIti vizvasanIyam / pratimApUjAyAmArambhaH parigrahavAvazyaM bhAvI / tAbhyAM binA pUjAyA asaMbhavAt tathA'pi pratimApUjopadezakAH evaM vadanti- hara For Private and Personal Use Only yadi jina pratimA bhI darzanavandanA aura pUjAdika dvArA samyaktvazuddhi evaM aSTakarmoM ke kSaya kA kAraNa hotI to usakA bhI dharma kA AlambanarUpa hone se yahAM para vizeSarUpa se zAstrakAra ko kathana karanA cAhiye thA ! parantu aisA to sUtrakAra ne kiyA nahIM hai / phira bhI yadi use dharma kA avalambanarUpa svIkAra kiyA jAya to isa sUtra meM pratipAdita ' pAMca hI nizrAsthAna haiM " isa kathana se virodha AtA hai kAraNa ki una sthAnoM se atirikta eka aura jinapratimApUjana dharma kA Alambana rUpa sthAna baDha jAtA hai ataH ' paMca nissAThANA paNNattA ' isa sUtra pradarzita upanyAsa se yaha bAta puSTa hotI hai ki jina pratimA dharma ko Alambana sthAna nahIM hai / yaha to usa ke pakSapAtiyoM ke hI dimAga kI eka uTapaTAMga sUjha hai yaha jAnate hue bhI ki jinapratimApUjana meM AraMbha aura parigraha avazyaMbhAvI hai, inake vinA vaha kathamapi sAdhya ho nahIM sakatI hai, to bhI jinapUjA ke upadezaka kheda hai ki janatA ko dana vandanA ane pUjA vagere vaDe samyakatva zuddhi ane aSTa karmInA kSayanuM kAraNa hota teA dharmanA AlekhanarUpa hAvA badala ahIM vizeSarUpamAM zAstrakArA vaDe tenu kathana karavuM joIe. paNa sUtrakAre AvuM kaMi karyuM" nathI. chatAMya jo tene dharmanA avala anarUpe svIkArIye te A sUtramAM pratipAdita " pAMca ja nizrAsthAne che ... A kathanathI virAdha UbhA thAya che. kemake te sthAnAthI atirikta eka khIjA jinapratimA pUjana dharmanA AlabanarUpa sthAnanI vRddhi ya laya che. methI "paMca nissAThANA paNNattA "" A sUtra pradarzita upanyAsathI A vAta puSTa thAya che ke jinapratimA dharmanuM Alekhana sthAna nathI. A te phakta tenA taraphadArIonA mastiSkanI ja vyanI kalpanA che. jinapratimA pUjanamAM AraMbha ane parigraha avasya bhAvI che. enA vagara te koI paNa saMjoge sAdhya thaI zake tema nathI AvuM jANavA chatAM mahu duH sAthai DevuM paDe he Debhina pUlanA upadeza / samAne " pUyAe kAya.
Page #399
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir laaghrmkaathaay' api ca-" pUyAe kAyavaho, paDikuTTho so u kiM tu jinnpuuyaa| sammattamuddhiheu, tti bhAvaNIyA u NiravajjA" // 1 // chAyA-pUjAyAM kAyavadhaH pratikuSThaH satu kintu jinapUjA / samyaktvazuddhihetu-riti bhAvanIyA tu niravadyA // 1 // sarvametadutsUtramarUpaNam--zrUyatAM pravacanaM tAvat-- do hANAI apariyANittA AyA No kevalipannattaM dhammaM labhejja savaNayAe / taM jahA-AraMbhe ceva pariggahe ceva / dohANAI apariyANittA AyA No kevalaM bohiM bujjhijjA / taM jahA-AraMbhe ceva pariggahe ceva // (sthA. 2 ThA. 1u.)iti " pUyAe kAyavaho paDikuTTo so u kiM tu jinnpuuyaa| sammattasuddhiheDaM, tti bhAvaNIyA uNiravajA // 1 // isa prakAra kI utsUtra prarUpaNA dvArA bhrama meM hI DAlate rahate haiN| hameM to buddhi para tarasa AtA hai ki ve kyoM nahIM isa siddhAnta ko samajhane kI ceSTA karate haiM ki-"dohANAI apariyANittA AyA No kevalipaNNattaM dhammaM labheja savaNayAe / taM jahAAraMbhe ceva parigAhe ceva / dohANAI apariyANittA AyA No kevalabodhiM ghujjhijjA taM jahA-AraMbhe ceva pariggahe ceva (sthA. 2 ThA. 1 u.) ye do dhanadhAnya Adi rUpa parigraha aura prANAtipAta Adi rUpa AraMbha sthAna anartha ke kAraNa hai| jaba taka AtmA jJa parijJA se inheM jAna kara aura pratyAkhyAna parijJA se inakA parityAga nahIM kara detI hai taba vaha brahmadatta kI taraha kevali dvArA kathita dharma ke sunanekA adhikArI nahIM ho sakatI hai aura na ina donoM ke tyAga kiye vinA vakra samyaktva ko vaho paDikuTTo sou kiM tu jiNapUyA / sammattasuddhiheu, tti bhAvaNIyA u NiravajjA // 1 // 24 onnI utsUtra 5354 / 13 bhramamA nAbhI se che. amane te temanI buddhi upara dayA Ave che ke teo A siddhAMtane sama pAnI uziza bha na 42t| DAya ? ma " do TrANAI apariyANicA AyANo kevalipaNNattaM dhammaM labhejja savaNayAe / taM jahA-Arabhe ceva pariggahe ceva / do dvANAI apariyANittA AyA No kevalibodhi bujjhijjA ta jahAArabhe ceva pariggahe ceva ( sthA0 2 ThA0 1 u0 ) / me dhana dhAnya kore rUpa parigraha ane prANAtipAta vagere rUpa AraMbha sthAna anarthanA kAraNa che. jyAM sudhI AtmA jJa parijJA vaDe emane jANIne ane pratyAkhyAna parijJAvaDe emane parityAga karatI nathI tyAM sudhI te brahmadattanI jema kevalivaDe kathita dhamane sAMbhaLavA mATe adhikArI (yogya pAtra) gaNAI zake tema nathI. ane te baMnene jyAM sudhI tyAga kare nahi tyAM sudhI te samyakatva meLavavA gya For Private and Personal Use Only
Page #400
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMmagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcarcA 89 'do dvANAI' dve sthAne dve vastunI ' apariyANittA' aparijJAya=jJaparijJayA 'etAvArambhaparigrahAvanAya ' ityavijJAya alaM mamAbhyAmiti parihArAbhimukhya. dvAreNa pratyAkhyAnaparijJayA apratyAkhyAya ca brahmadattapat tayoH pravRttaH, 'AyA' AtmA jIvaH, no kevali prajJapta-jinoktaM dharma labheta zravaNatayA- zravaNabhAvena zrotumityarthaH / jainadharmazravaNAnaha) bhavatIti bhAvaH / tad yathA ArambhaH-prANAtipAtAdirUpaH, pApasthAnam parigrahaH-dhanadhAnyAdisaMgrahaH / - dve sthAne aparijJAya - jJaparijJayA'narthakAraNamajJAtvA pratyAkhyAnaparijJayA apratyAkhyAya ca tatra prataH 'AyA' AtmA-jIvaH kevalaM bodhi arthAt samyaktvaM na budhyeta=na prApnuyAdityarthaH / pAne ke bhI yogya bana sakatI hai " yaha sUtra hameM yaha zikSA detA hai ki bhalo jisa parigraha aura AraMbhayukta AtmAmeM kevali prajJapta dharma sunane taka kI bhI yogyatA nahIM hai aura na jisameM samyaktva kA anubhava hai, hai usa AtmA meM " vaha pratimA samyaktva kI zuddhi kA kAraNa hotA " isa prakAra kI mAnyatA AkAza ke phUla ke samAna eka kalpanA mAtra hI hai / ataH yaha siddhAnta nizcita hotA hai ki isa pratimApUjana meM na to dharma ke koI maulikatatva kA samAveza hai aura na dharma kA koI aMga hI hai / yaha na to dharma kA AlambanarUpa hai aura na dharma ke lakSaNa se hI yukta hai / phira bhI ise dharma pada kA vAcya mAnanA kevala spaSTa rUpa se utsUtra prarUpaNAmAtra hai isa prakAra zAstrIyamaryAdA ke viruddha isa pratimA pUjana kA upadeza dene vAle tathA pratimApUjana karAne vAle upa banI zake tema nathI. "A sUtra amane A jAtanI bhalAmaNa kare che ke je parigraha ane AraMbhayukta AtmAmAM kevali prajJatva dharma sAMbhaLavA sudhInI paNa gyatA nathI ane jemAM samyaktvanI anubhUti paNa nathI te AtmAmAM te pratimA samyaktvanI zuddhinuM kAraNa hoya che. A jAtanI mAnyatA AkAzanA puruSanI jema eka beTI kalpanA mAtra ja nathI te bIjuM zuM che ? eTalA mATe e siddhAnta nizcita thAya che ke A pratimApUjanamAM dharmanA na keI maulika tattvono samAveza che ane te te dharmanuM kaI paNa eka aMga che. A dharmanuM AlaMbanarUpa nathI ane dharmanA lakSaNathI yukta paNa nathI. chatAM ya tene dhamapadavANya mAnavuM te spaSTa rIte usUtra prarUpaNa mAtra che. A rIte zAstranI maryAdAthI viparIta A pratimA pUjanane upadeza ApanArAo temaja pratimA For Private and Personal Use Only
Page #401
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 382 jAtAdharmakathAsUtra ___ yatra kevaliprajJaptadharmasya zravaNAyApi yogyatA na bhavati, samyaktvasya ca nAnu. bhavaH, tatra samyaktvazuddhihetutvaM gaganakusumavanmanovikalpamAtram / yasya pratimApUjanasya nAsti dharmamUlatvaM na cAsti dharmAGgatvaM, nApi dharmAlambanatvaM, na cApi dharmalakSaNasamanvitaM, tasya dharmapadavAcyatvakalpane - suspaSTamevotsUtramarUpaNam / bhagavatA'rhatA-pravacane anupadiSTasya pratimApUjanasyopadezakaraNena bhrAnti janayatAM pratimApUjana kArayatAMca kA gatiH syAdivi samAlocanIyaM sudhiibhiH| aparaM ca__ dohi ThANehiM AyA kevalipannattaM dhammaM labhejjA savaNayAe taM jahA khaeNa ceva uvasameNa ceva evaM jAva maNapajjavanANaM uppADejjA taM jahA-khaeNa ceva uvasameNa ceva / ( sthA0 2 ThA0 4 u0 ) ___ "khaeNa ceva " iti jJAnAvaraNIyasya darzanamohanIyasya ca karmaNa udayaprAptasya kSayeNa, anuditasya copazamena=kSayopazamenetyarthaH / atra padadvayena kSayopazamarUpo'rthoM gRhyate / yAvat karaNAt-"kevalaM bohiM bujjhejjaa|" kevalipajJaptadharmasya zravaNaM tathA samyaktvaM ca jJAnAvaraNIyasya darzanamohanIyasya ca karmaNaH kSayopazamAdeva labhyate iti bhagavatA pratibodhitam / idamatrabodhyam nahi rudhiraliptavastrasya rudhireNa prakSAlane zuddhirbhavati pratyuta malinataratvameva, dezaka tathA preraka kI vAstavika vastusthiti se janatA ko aMdhakAra meM rakhane ke kAraNa kyA gati hogI yaha svayaM buddhimAnoM ko vicAra ne jaisI bAta hai| ___ aparaM ca-dohiM ThANehiM AyAke valipannattaM dhammaM labhejA savaNayAe-taM jahA ityAdi sUtra isakA bhAvArtha yaha hai-jIva kevaliyoM dvArA prajJapta dharma kA zravaNa tathA samyaktva kA lAbha jJAnAvaraNIya aura darzanamohanIya karma ke kSaya aura kSayopazama se hI karatA hai pratimApUjana se nhiiN| jisa prakAra rudhira se maile vastra kI saphAI rudhira meM hI dhone se nahIM hotI, usI pUjana karAvanArA upadezake prerakarUpa thaIne yathArtha vastusthitithI samAjane aMdhArAmAM rAkhe che te badala temanI zI dazA thaze te vidvAne samajI zake che. mana mA 55 hai-dohi ThANehiM oyA kevalipannattaM dhamma labhejjA savaNayAe-taM jahA-tyAdi sUtra Ane bhAvArtha A pramANe che ke kelio vaDe prajJama dharmanuM zravaNa temaja samyaktvane lAbha jIva jJAnAvaraNIya ane darzana mehanIya karyanA kSaya ane kSopazamathI kare che. pratimApUjanathI nahi. jema lehIthI kharaDAelA vastranI sAphasUphI lehI vaDe dhovAthI thatI nathI tema ja samyaktvanI zuddhi athavA te kamene vinAza pratimApUjanathI thatuM nathI balake jema te lehIthI For Private and Personal Use Only
Page #402
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtaSiNI TIkA a0 16 draupadIcarcA tathA-samyaktvazuddhayartha karmakSayArtha ca pratimApUjane pravRttasya jIvasya SaTkAyo. pamardanasAdhyapUjayA jJAnAvaraNIyasya darzanamohanIyasya ca karmaNo vRdau satyAM samyaktvasya kevali prajJaptadharmasyA'pi prAptiHkAlatraye'pi na saMbhavati kiM punaH karmakSayAzA samyaktvamAtmanaH kSAyopazamiko bhAvaH / pratimA tu na kSayopazamasvarUpA, na cApi kSayopazamahetuH, jJAnAvaraNIyadarzanamohanIyakarmanirjarAjanakatvAbhAvAt , dezataH karmakSayo hi nirjarA tAM prati tapasa eva kAraNatvAt / uktaM cottarAdhyayanasUtreprakAra samyaktva kI zuddhi athavA karmoM kA vinAza pratimApUjanase nahIM hotA hai, pratyuta jisa prakAra vaha rudhirayukta vastrarudhira se sApha kiye jAne para adhika malina ho jAtA hai usI prakAra SaTakAya kI virAdhanA sAdhya isa pratimApUjana meM lavalIna jIva bhI jJAnAvaraNIya aura darzanamohanIya karma kI vRddhi karatA huA adhikAdhika malina hotA rahatA hai vaha kabhI bhI inakI vRddhi meM samyaktva aura kevali prajJapta dharma kA pAne vAlA nahIM bana sakatA hai / isaliye kamoM ke kSaya karane kI AzA se pratimApUjana meM lavalIna manuSya apane karmoM kA isa kAryase kSaya karatA hai yaha eka durAzAmAtra hai are ! jaba isa kArya se jIva samyaktva aura kevaliprajJapta dharma taka ke bhI lAbha se sadA vaMcita rahatA hai to usase phira karma kSaya mAnanA yaha korI kalpanA mAtra hI hai| samyaktva yaha jIva kA kSAyopazamika bhAva hai / pratimA na kSayopazama svarUpa hai aura na usa kSayopazama meM kAraNa rUpa hI hai / kAraNa ki isa se jJAnAvaraNIya aura darzanamohanIya karma kI nirjarA nahIM hotI hai / karmoM kA kharaDAyeluM vastra lehIvaDe sApha karavAthI malina thaI jAya che temaja kAyanI virAdhanA sAdhya A pratimApUjanamAM tallIna thayele jIva paNa jJAnAvaraNIya darzana mohanIya karmanI vRddhi karate karate vadhAre vadhAre malina thatuM jAya che. te kaI paNa samaye emanI vRddhimAM samyaktva ane kevaliprajJasa dharmane meLavI zakanAra thaI zakatuM nathI. eTalA mATe karmone kSaya karavAnI AzAthI pratimA pUjanamAM takalIna mANasa potAnA karmone A kArya (pratimApUjana) thI kSaya karavA mAMge che te phakata durAzA mAtra che. jyAre A kAryathI jIva samyaktva ane kevaliprajJapta dharmanA lAbhathI paNa sadA dUra rahe che tyAre tenAthI kama kSayanI AzA rAkhavI te beTI kalpanA mAtra ja che. samyaktva jIvane kSapathamika bhAva che. have na te pratimA kSapazama svarUpa che ane na te kSapazamamAM kAraNa rUpe che. kemake enAthI jJAnAvaraNIya ane darzanamohanIya For Private and Personal Use Only
Page #403
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 384 baaghmkthaa "bhakkoDIsaMciyaM kammaM tavasA nijarijjai / " (a 30, gA 6) tattvArthasUtre'pi " tapasA nirjarA ca" (a0 9 mu0 4 / atra cakAraH saMvarasamuccayArthaH / samitiguptidharmAnuprekSAparIpahajayacAritraiH saMvaro bhavati, tapasA tu nirjarA saMvaro'pi ceti bhAvaH samyaktvaM nAma samyagdarzanaM, tacca sthAnAgamUtram- (sthA0 2u0 1) dvividhaM proktaM / nisargasamyagdarzanam abhigamasamyagdarzanaM ceti / nisargataH svabhAvataH-na paropadezato yadutpadyate, tanisargasamyagdarzanam / abhigamAt - sadgurUpadezato yadutpadyate, tadabhigama. samyagadarzanam / eka deza kSaya honA nirjarA hai / isa nirjarA ke prati kAraNatA to tapa meM batalAI gaI hai / dekho uttarAdhyayana sUtra meM yahI bAta kahI hai___bhavakoDI saMciyaM kammaM tapasA nijjarijjai" karoDoM bhavoM meM saMcita karmoM kI jIva tapa se nirjarA kara detA hai / tattvArtha sUtra meM bhI " tapasA nirjarA ca" isa sUtra dvArA yahI bAta kahI gaI hai-tapa se nirjarA aura saMvara donoM hote haiN| sUtrastha "" zabda se saMvara kA grahaNa huA hai| ___ bhAvArtha-isakA yahI hai ki pAMca samiti, 3 gupti, 10 yatidharma 12, anupekSA, 22 paroSahoM kA jItanA evaM 5 prakAra kA cAritra pAlanAinase saMvara hotA hai aura napa se saMvara evaM nirjarA donoM hI hote haiN| sthAnAGgamUtra meM sammagdarzana do prakAra kA kahA gayA hai-1 nisarga karmanI nirjarA thaI zake tema nathI. karmonA ekadezano kSaya thave te nirjara pratye kAraNatA te tapamAM batAvavAmAM AvI che, juo uttarAdhyayana sUtramAM e ja vAta spaSTa karI che - "bhavakoDI saMciyaM kammaM tapasA nijarijjai" 4031 mAmA sathita bhAnI ni| tapathI 4 nAMgele. tatvAtha sUtramA 55 " tapasA nirjaga ca" yA sUtra se bAta apAmA mApI cha ? tapathI ni| tabhA saMpa2 mane thAya che. " sUtramA mA "ca " zapathI sava2rnu arDa karavAmAM AvyuM che. bhAvArtha-Ane A pramANe che ke pAMca samiti, 3 gupti, 10 yatidharma, 12 anuprekSA, 22 parISahone jItavA ane 5 prakAranA cAritranuM pAlana karavuM A badhA thI saMvara thAya che. ane tapathI saMvara ane nirA baMne thAya che. sthAnAMgasUtramAM samyagdarzana be prakAranuM batAvavAmAM AvuM For Private and Personal Use Only
Page #404
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 385 bhanagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 draupadIvardhA kecittu--atrAbhigamazabdArthoM nimittamapi, tacca pratimAdi iti vadanti, tanmohanIyakarmodayavilasitam -- abhigamasamyagdarzane hi pratimAnimittakatvaM na saMbhavati zravaNAdinA kSayopazamahetoreva sadgurUpadezasyAtrAbhigamana aura dUsarA abhigama / jo samyagdarzana jIvoM ko svabhAva se hI hotA hai| sadguru ke upadeza se jo jIva ko prApta hotA hai vaha abhigama samyagdarzana hai / nisarga aura abhigama meM antaraMga kAraNadarzana mohanIya karma kA kSayopazama Adi samAna haiM parantu isake hone para bhI jo jIva ko sadguru ke upadeza se prApta hotA hai vaha abhigama aura jo isake vinA prApta hotA hai vaha nisarga samyagdarzana hai koI 2 vyakti abhigama zabda kA artha nimitta paraka bhI karate haiM aura vaha nimitta "pratimA Adi haiM" aisA mAnate haiN| parantu yaha unakA kathana kevala moha karma kA hI vilAsa hai kyoM ki abhigama samyagdarzana meM pratimA rUpa nimitta kalA saMbhavita nahIM hotI hai-vahAM to zravaNa Adi se darzana mohanIya karma ke kSayopazama ke kAraNarUpa sadguNa ke upadeza kA hI abhigama zabda se grahaNa huA hai| yadi samyagdarzana kI utpatti meM vaha kAraNa hotA to usa kA grahaNa nimittarUpa se hotA parantu aisA to hotA nahIM hai-kAraNa ki vaha acetana hai usa se pravacana ke artha kA upadeza hotA nahIM hai| pravacana ke artha ke upadeza sunevinA zrotAoM ko pravacana kA artha jJAna kaise ho sakatA hai ? arthajJAna hue vinA che. 1 nisarga ane 2 abhigama. sadagurunA upadezathI nahi paNa bane svabhAvathI ja je samyagdarzana thAya che te nisarga samyagdarzana che. saddagurunA upadezathI je jIvane samyagdarzana prApta thAya che te abhigama samyagdarzana che. nisarga ane abhigamamAM aMtaraMga kAraNa darzanamehanIya kamane kSopazama vagere samAna ja che paNa enA hovA chatAMya jIvane je sadgurunA upadezathI maLe che te abhigama ane je enA vagara maLe te nisarga samyagdarzana che. keTalIka vyaktio abhigama zabdano artha nimitta paraka paNa kare che ane te nimitta "pratimA vagere che" evuM mAne che. paNa AvuM kathana temanA phakta meha karmane ja vilAsa che kemake abhigama samyagdarzanamAM pratimA rUpa nimiraktA saMbhavita thaI zake tema nathI. tyAM te zravaNu vagerethI darzanamohanIya karmanA pazamanA kAraNarUpa saguNanA upadezanuM ja abhigama zabdathI grahaNa thayuM che. je samyagdazananI utpatti mAM te kAraNa heta te tenuM grahaNa nimitta rUpathI thAta paNa AvuM thatuM nathI kemake te acetana che tenAthI pravacananA arthane upadeza thaI zakatuM nathI, pravacananA arthane upadeza sAMbhaLyA vinA vA 49 For Private and Personal Use Only
Page #405
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org jJAtAdharmakathAsUtre. zabdena grahaNAt samyaktvaM hi tasvArthazradvAnarUpaM tacca pravacanArthajJAnAdeva, pavacanArthajJAnaM ca nirjarAmUlakaM, nirjarA ca vinayavaiyAvRttyasvAdhyAyarUpatapovizeSebhyaH, tatra ca sadgurUpadezaH kAraNaM, na tu pratimA / sA hi sadguruvat pravacanArthapadeSTumasamarthA, tasyA jaDatvAt / nApi sA nirjarAhetuH, vinayAdita porUpakarmA kI nirjarA nahIM ho sakatI hai| nirjarA ke abhAva meM darzana mohanIya karma ke kSaya upazama Adi rUpa samyaktva kI utpatti saMbhavita nahIM hai| ataH abhigama samyagdarzana meM sadguru kA upadeza hI nimitta mAnA gayA hai aura usIkA grahaNa vahAM para usa zabda se huA hai pratimA kA nahIM - isI kA khulAzA " samyaktvaM hi tatvArthazraddhAnarUpaM, tacca pravacanArthajJAnAdeva, pravacanArthajJAnaM ca nirjarAmUlaka - nirjarA ca vinaya vaiyAvRtyasvAdhyAyarUpatapovizeSebhyaH, tatra ca sadgurUpadezaH kAraNaM na tu pratimA " artha ina paMktiyoM meM likhA gayA hai / tatvArtha kA zraddhAna karanA samyaktva hai / vaha zraddhAna pravacana ke arthajJAna se hI hotA hai aura usa arthajJAnakA mUla kAraNa nirjarA mAnI gaI hai apanA pratipakSI karmoM kI nirjarA hue vinA tattvajJAna ho hI nahIM sakatA hai vinaya, vaiyAvRtya, svAdhyAyarUpatapa vizeSa nirjarA ke kAraNa haiM tapa kI ArA dhanA meM sadgurU kA upadeza kAraNa hai isa prakAra paramparA saMbaMdha se abhigama samyagdarzana meM sadguru kA upadeza hI nimittarUpa se gRhIta huA hai pratimA nahIM - kAraNa vaha sadguru ke upadeza kI taraha pravacana Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrotAone pravacananuM ajJAna kevI rIte thaI zake? arthajJAna vagara karmonI nirjarA paNa thai zakatI nathI. nirjarA vinA danamehanIya karmanA kSaya upazama vagere rUpa samyaktvanI utpatti sabhavita nathI eTalA mATe abhigama samyagdarzanamAM sadRgurunA upadeza ja nimittarUpe mAnavAmAM Avye che. ane te zabdathI tenuM ja grahaNa thayuM che pratimAnuM nahi. AnuM ja spaSTIkaraNa " samyaktvaM hi tattvArtha zraddhAnarUpaM tacca pravacanArtha jJAnAdeva, pravacanArtha 'jJAna' nirjarA laka nirjarA ca vinayavaiyAvRttyasvAdhyAyarUpatapovizeSebhyaH, tatra ca sadgurUpadezaH kAraNaM na tu pratimA " mAno martha yA pramANe che, te tattvA nu zraddhAna karavuM te samyaktva che. te zraddhAna pravacanA ajJAnanuM mULa kAraNu nirjarA ja mAnavAmAM Ave che. peAtAnA pratipakSI karmonI nirA thayA vagara tattvajJAna thaI ja zakatuM nathI. vinaya, vaiyAnRtya, svAdhyAya rUpa tapa vizeSa nirjarAnA kAraNa che. tapanI ArAdhanAmAM sadgurunA upadeza kAraNu che. A rIte paraparA sabadhathI abhigama samyagdarzanamAM sadgurune upadeza ja nimitta rUpamAM gRhIta thaye che. nahiM ke pratimA, kemake te sadUgurunA upadezanI jema " For Private and Personal Use Only
Page #406
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 16 draupadIcarcA tvAbhAvAt , kathaM tahi samyaktvaM pratimAyAH saMbhavati ? kathamapi nahi / ata evo. padezasya samyaktvaM prati kAraNatvaM pradarzayana bhagavAnavAdI-uttarAdhyayanasUtre(a. 28 gA0 15) " tahiyANaM tu bhAvANaM sambhAve uvaesaNaM / bhAveNaM sadahaMtassa sammattaM taM viyAhiyaM // iti / chAyA-tathyAnAM tu bhAvAnAM sadbhAva upadezanam / bhAvena zraddadhataH samyaktvaM tad vyAkhyAtam // jIvAjIvAdipadArthAnAM sadbhAve yad upadezanaM gurorupadezaH, tad bhAvenaantaHkaraNena zraddadhataH mohanIyakarmaNaH kSayeNa kSayopazamena vA yA'bhirucirutpadyate, tat samyaktva tIrthakarairvyAkhyAtam / ke artha kA upadeza karane meM acetana hone se sarvathA asamartha hai kauM kI nirjarA meM bhI vaha hetu rUpa nahI hotI hai-kAraNa ki karmoM kI nirjarA ke hetu to vinayAdika tapa hI mAne gaye haiM, pratimA vinayAdi tapa svarUpa nahIM hai| ataH pratimA meM samyaktva kI utpatti meM kAraNatA kisI bhI prakAra saMbhavita nahIM hotI hai-uttarAdhyayana sUtra meM sadguru ke upadeza ko samyaktva ke prati kAraNa prakaTa karate hue siddhAntakAra kahate haiM ki-tahiyANaM tu bhAvA NaM sambhAve uvaesaNaM / bhAveNaM sahahaMtassa sammattaM taM viyAhiyaM // iti // jIva aura ajIva Adi padArthoM kA sadguru ne jo yathAvasthita svarUpa prakaTa kiyA hai, usakA usIrUpa se antaH karaNa se zraddhAna karane vAle prANI ke darzana mohanIya karma ke kSaya athavA kSayopazama pravacananA arthane upadeza karavAmAM acetana levA badala saMpUrNa paNe asamartha che. kAraNa ke karmonI nirjarAnA hetu to vinaya vagere tapa ja mAnavAmAM AvyA che. pratimA vinaya vagere tapa svarUpa nathI, eTalA mATe pratimAmAM samyakatvanI utpattimAM kAraNatA keI paNa rIte saMbhavI zake tema nathI uttarAdhyayana sUtramAM saddagurUnA upadezane samyakatvanA prati kAraNa batAvatAM siddhAntakAra kahe che- tahiyANaM tu bhAvANaM sabbhAve uvaesaNaM / bhAveNaM sahatassa sammattaM ta viyAhiya // iti // jIva ane ajIva vagere padArthonuM je yathAvasthita svarUpa sadUgurUe prakaTa karyuM che tenuM te rUpathI aMtaHkaraNathI zraddhA na karanArA prANInA darzana mehanIya karmanA kSaya ke pazamathI je rUci utpanna thAya che, tenuM nAma ja For Private and Personal Use Only
Page #407
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org cUMTa zAMtAdharma kathAsUtre yadi pratimA'pi samyaktvalAbhe nimittaM syAttarhi bhagavatA sthAnAGgamUtre pratimAnimittakatvena samyagradarzanasya tRtIyabhedo'pi vAcyaH, tasyAnuktatvAt pratimAyAH samyaktvalAbhe nimittatvaM nAstIti bodhyam / kiM ca prANAtipAtasAdhyAyAH pratimApUjAyAH samyaktvazuddhihetutvaM vadantaH svadurgatiM na pazyanti mohAndhAH, sthAnAGgasUtre hi prANAtipAtasya durgatihetutvaM pradarzitam - paMcahi ThANehiM jIvA duggaI gacchati / taM tahA-pANAzvApaNaM, musAvAeNaM, adinnAdANeNaM, mehuNeNaM, pariggaheNaM " iti / (sthA. 5 ThA. 1 u. ) Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir se jo ruci utpanna hotI hai usI kA nAma samyagdarzana hai aisA tIrthakara prabhu ne kahA hai yadi samyaktva kI prApti meM pratimA nimitta hotI to sthAnAGga sUtra meM jo " dohiM ThANehiM AyA kevala pannattaM dhammaM labhejA savaNayAe " aisA kahA hai vahAM yadi samyaktva ke lAbha meM pratimA bhI nimitta hotI to usake nimitta hone se do sthAnoM kI jagaha samyaktva kI prApti meM tIna sthAnoM kA kathana sUtrakAra ko karanA cAhiye thA parantu vahAM do sthAnoM ke atirikta tRtIyasthAna kA kathana huA nahIM hai, ataH isase yaha siddhAnta nizcita hotA hai ki samyaktva ke lAbha meM pratimA nimitta nahIM hai / phira bhI prANAtipAta dvArA sAdhya pratimA pUjana ko moha ke Aveza se UMdhe hue vyakti samyaktva kI zuddhi kA kAraNa batalAte hue apanI durgati kA kucha bhI khyAla nahIM karate haiM yahI eka bar3e Azcarya kI bAta hai dekho prANAtipAta ko sthAnAGga sUtra meM durgati dw samyagdarzana che, Ama tIrthaMkara prabhue kahyuM che. jo samyakatvanI prAptimAM nibhitta 3ye hota to sthAnAMga - sUtramAM ? " dohi ThANehiM AyA kevalipannattaM dhammaM labhejjA savaNayAe A pramANe kahyu che, tyAM jo samyakatvanA lAbhamAM pratimA paNa nimitta thaI zakata te tene nimitta rUpe thavA badala be sthAnAnI jagyAe samyakatvanI prAptimAM traNa sthAnAnuM kathana sUtrakAre karavuM joituM hatuM, paNa tyAM te be sthAne sivAya trIjA sthAnanuM kathana thayuM ja nathI. ethI A siddhAntanI khAtrI thAya che ke samyakatvanA lAbhamAM pratimA nimitta nathI. chatAM ce prANAtipAta vaDe sAdhya pratimA pUjanane ajJAnanI nidrAmAM paDelI vyaktie samyakatvanI zuddhinuM kAraNu khatAvatI potAnI duravasthA tarapha saheja paNa jetI nathI te eka bahu navAi jevI vAta che. jue prANAtipAtane sthAnAMgasUtramAM durgatinuM ja Arazu matAvavAbhAM yAnyuM che - ( paMcahi ThANehi For Private and Personal Use Only
Page #408
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir agaradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 draupadIcarcA phera kiM ca yathA loke mugdhAnAM suvarNamAtrasAmyenA zuddhasuvarNe'pi pravRttimavalokya zuddhAzuddhaparIkSaNAya vicakSaNaiH kaSacchedatApA Adriyante tathA'trApi parIkSaNIye zrutacAritralakSaNe dharme kaSAdayaH samAdaraNIyA bhavanti / pANidhAdInAM pApasthAnAnAM yastu zAstre pratiSedhaH, tathA svAdhyAyadhyAnAdInAM yazva tatra vidhiH sa dharmaSaH / prANivadha saMparkavati pUjane tu dharmatvabuddhirmohavazAdeva bhavati, zAstre prANivasya pratiSedhAt / atastatra nAsti kaSazuddhiH / kA hI kAraNa kahA hai " paMcahi ThANehiM jIvA duggadaM gacchati-taM jahA - pANIivAeNaM, munAbAeNaM, adinnAdANeNaM, mehuNeNaM, pariggaheNaM iti / (sthA 5 ThA- 1 u.) ina pAMco sthAnoM se jIva durgati ke pAtra banate haiM - prANAtipAta se, mRSAvAda se, adattAdAna se maithuna se aura parigraha se / kiJca - loka meM jisa meM jisa prakAra bholebhAle vyaktiyoM kI suvarNamAtra kI samAnatA se azuddha svarNa meM bhI yaha saccA suvarNa hai isa prakArakI pravRtti ko dekhakara suvarNaparIkSaka jana usake samyaktva aura asamyatkva parIkSAke liye kaSa cheda aura tapa rUpa upAyoM kA avalambana karate haiM usI prakAra parIkSaNIya isa zrutacAritrarUpa dharma kI parIkSA ke liye sUtrakAroM ne kaSAdika parIkSA ke sAdhanoM kA upayoga kiyA hai prANivadhAdika pApasthAnoM kA zAstra meM jo niSedha kA vidhAna huA hai tathA svAdhyAya evaM adhyayana Adi kA jo vahAM para vidhAna kiyA gayA hai yahI dharma kA kaSa hai pUjana meM yaha dharma kaSa nahIM hai kyoM ki vaha prANi vadha ke saMparka se dUSita hai ataH phira bhI jo usameM dharma " jIvA duggai gacchaMti - taM jahA - pANAivAeNa, musAvAraNa, adinnAdANeNa mehuNeNa pariggaheNa iti ) ( sthA. 5, ThA. 1 u. ) mA yAMce sthAnAthI hurgtine ceAgya Thare che-prANAtipAtathI, mRSAvAdathI, adattAdAnathI, maithunathI ane parigrahathI. ane bIjuM paNa ke leAkamAM jema bheALA mANasAnI suvarNa mAtranI samAnatAthI azuddha suvarNamAM paNa A seAnuM kharUM che, ' A jAtanI pravRtti joIne suvaNu parIkSakA tenA kharA-khATAnI parIkSA mATe kaSa, cheda ane tApa rUpa upAyAnA Asaro le che temaja parIkSaNIya A zrutacaritra rUpa dharmAMnI parIkSA mATe sUtrakAroe kaSa vagere parIkSAnA sAdhanAne uceAga karyAM che. pANi vadha vagere pApasthAnanuM zAstramAM je niSedha rUpa vidhAna thayuM che temaja svAdhyAya ane adhyayana vagerenuM je tyAM vidhAna karavAmAM AvyuM che te ja dharmAMnI kaseATI-kaSa che. pUjanamAM A dhama ka nathI kemake te prANivadhanA saparkathI dUSita che. chatAM ya temAM dhatvanI buddhi rAkhavAmAM Ave che te mUkta For Private and Personal Use Only
Page #409
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 390 zAMtIdharmakathAsUtre yatra vidhiH pratiSedhaveti dvayaM kadAcit svarUpato vaiparItyaM na yAti arthAt - svAdhyAyadhyAnAdau niyamataH pravRtyA vidhiparizuddhiH, tathA hiMsAdau niyamato nivRttyA pratiSedhaparizuddhirbhavati, sa dharmaccheda ucyate / pratimApUjAyAM tu nAsti cchedazuddhiH, tasyAH SaTkAyopamardanasAdhyatvena pratiSedhaparizuddhayabhAvAt / pravacane jIvAjIvAdInAM tattvAnAM yathAvasthitasvarUpanirUpaNaM mokSasAdhaka mityevaM nizcayastA pazuddhiH / yathA vahnau tApanena suvarNasya yathAvasthitasvarUpAvirbhAvaH tathA pravacanoktatattvAnusandhAnena dharmasya svarUpamAvirbhavati / atra pratimApUjAyAM pravacanoktaMsaMvaranirjarAtaccalakSaNAnAkrAntatvAnnAsti tApazuddhiH / svakI buddhi hotI hai vaha kevala mohakA hI Aveza hai| prANivadha zAstra se niSiddha hai| jahAM para vidhi aura pratiSedha ye donoM kabhI bhI apane svarUpa se viparItapane ko prApta nahIM hote haiM vahAM para cheda se zuddhi mAnI jAtI hai jisa prakAra svAdhyAya aura adhyayana Adi zubha kAryoM meM niyama se zAstra meM pravRtti pradarzita kI gaI hai aura hiMsAdi kAryoM se usameM niyama se nivRtti kahI gaI hai / pratimA pUjana meM yaha cheda zuddhi nahIM hai| kyoMki isameM pratiSedha se parizuddhi kA abhAva hai isa ko kAraNa yaha hai ki vaha SaTkAya ke jIvoM ke ghAta se sAdhyakArya hai / pravacana meM jIva aura ajIva Adi tatvoM ke yathAvasthita svarUpa kA varNana hI mokSakA sAdhaka hai isa prakAra kA nizcaya hI tApa zuddhi hai / jisa prakAra agni meM tapAne se svarNa kA yathAvasthita svarUpa prakaTa hotA hai / usI prakAra pravacana kathita tattvoM ke anusandhAna se dharma ke svarUpa kA avirbhAva hotA hai isa pratimApUjana meM dharmatasvake avirbhAva karane ajJAnanA ja UMbharA che. prANi vadha zAstraniSiddha che. jyAM vidhi ane pratiSedha A banne koi paNa vakhate peAtAnA svarUpathI viparItAvasthAmAM parivartita thatA nathI tyAM chedathI zuddhi mAnavAmAM Ave che jema svAdhyAya ane adhyayana vagere zubha kAryamAM niyamathI zAstramAM pravRtti khatAvavAmAM AvI che ane hiMsA vagere kAryothI temAM niyamathI nivRtti batAvavAmAM AvI che. pratimA pUjanamAM A cheH zuddhi nathI kemake AmAM pratiSedhathI parizuddhinA abhAva che. AnuM kAraNa A pramANe che ke te SaTkAyanA jIvAnA ghAtathI sAdhya kAya che, pravacanamAM jIva ane ajIva vagere tattvAnA yathAvasthita svarUpanuM varNana ja meAkSanuM sAdhaka che. A jAtanA nizcaya ja tApa zuddhi che. jema agnimAM tAvavAthI sAnAnuM yathAvasthita svarUpa pragaTa thAya che temaja pravacana kathita tattvAnA anusaMdhAnathI dharmInA svarUpanA AvirbhAva thAya che. A pratimA pUjanamAM dhama For Private and Personal Use Only
Page #410
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcarcA 391 ebhiH kaSAdibhiH parizuddhasyaiva dharmatvaM saMbhavati tAdRzasyaiva dharmaphalajanakatvAt / yathA-AdhAkarmAdidoSadUSitAhArAdidAne dharmabuddhayA kriyamANe dharmavyAghAtaH, yathA vA indrAdipUjAdau dharma vyAghAtaH, tathaiva dharma buddhyA pratimApUjane'pi dharmavyAghAtaH syAt tasya jIvopaghAta hetutvAt / 46 " pratimApUjA - dharma vyAghAtavatI, AgamoktanyAyanirAkRtatvAt, ayogyajyAdAnavat indrAdipUjAvad vA " ityAdyanumAnenApi pratimApUjAyAM dharmavyAghAto bhavatIti vizvasanIyam / uktaM ca- , kI yogyatA taka bhI nahIM hai / kAraNa ki yaha pravacana kathita saMvara aura nirjarA tatva ke lakSaNa se yukta nahIM hai-ataH isameM tApa zuddhi bhI nahIM hai| ina kaSAdikoM dvArA parizuddha huI vastu meM hI dharmanA AtI hai aura vahI yathArtha meM dharma ke phalakA pradAtA hotA hai| pratimApUjana meM yaha bAta nahIM hai - ataH vaha dharmarUpa nahIM hai / kiMca - dharmabuddhi se banAye gaye, parantu AdhAkarma AdidoSoM se dUSita aise AhAra ke dAna meM tathA indra AdikoM kA pUjana karane meM jisa prakAra dharma kA vyAghAta mAnA gayA hai, usI prakAra dharmabuddhi se kI gaI pratimA kA pUjana meM bhI jIvoM kA ghAta hone se dharma kA vyAghAta hotA hai / isaliye Agama kathita siddhAnta ke anusAra yaha pratimApUjana upodeva koTi meM nahIM AtA hai| phira bhI jo ise karate haiM - karAte haiM - ve Agama kathita siddhAnta se sarvathA bAhya haiM- aura dharma kA vyAghAta kara tattvane AvirbhUta karavA sudhInI paNa kSamatA nathI, kemake A pravacana kathita savara ane nirjarA tattvanAM lakSaNathI yukta nathI. eTalA mATe AmAM tApa zuddhi paNa nathI. A kaSa vagere vaDe parizuddha thayelI vastumAM ja dharmAMtA Ave che ane te ja sAcA svarUpamAM dharmanA phaLane ApanAra che. pratimA pUjanamAM A vAta nathI ethI te dharma rUpa nathI. dhama buddhithI taiyAra karavAmAM AvelA, paNa AdhAkama vagere doSo vaDe dUSita evA AhAranA dAnamAM temaja indra vagerenI pUjA karavAmAM jema dhana vyAghAta mAnavAmAM AvyeA che, tema ja dhabuddhi rAkhIne karavAmAM AvelA pratimA pUjanamAM paNa jIvAnA ghAta hAvAthI dharmanA vyAghAta heAya che. eTalA mATe Agama kathita siddhAnta mujaba A pratimA pUjana upAdeya keATimAM AvatuM nathI. chatAM ce je Ane kare che, karAve che tee Agama kathita siddhAMtuthI sarvathA khAdgha che ane dharmanA vyAghAtaka che ethI ayeAgyane ApelI For Private and Personal Use Only
Page #411
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAtAdharmakathAso " pravrajyAdividhAne ca, zAstroktanyAyabAdhite / / dravyAdi bhedato jJeyo, dharma vyAghAta eva hi " / hAribhadrASTakam yattu-jinapatimAyA darzanaM vandanaM cAvazyakameva sAdhUnAmiti vandanAdyakRtvA bhaktapAnaM na kalpate teSAmityAhustabhimUlam ahorAtrakRtyeSu sAdhukalpeSu jinapratimAdarzanAderanuktatvAt / zRNu tAvadahorAtrakRtyaM sAdhUnAmnevAle haiM ataH ayogya ko dIkSA dAna kI taraha athavA indrAdika ke pUjana kI taraha yaha pratimApUjana Agamokta nyAya se nirAkRta hone se dharma kA vyAghAta karanevAlA hai aimA vizvAsa karanA cAhiye / tathA ca anumAnaprayogo'yaM-pratimApUjA dharmavyAghAtavatI AgamoktanyAya nirAkR. tatvAt ayogyapravrajyAdonavat indrAdipUjanavahA / isa anumAna meM diyA gayA hetu asiddha nahIM hai kyoM ki "pravrajyAdividhAne ca zastroktanyA. yabAdhite - dravyAdibhedato jJeyo dharmavyAghAta eva hi" dRSTAnta meM isa hetu kA isa zloka dvArA kathita prakAra se sadbhAva poyA hI jAtA hai| jo yaha kahA jAtA hai ki jinapratimA ke darzana vandana kiye vinA sAdhuoM ko AhAra pAnI karanA kalpanIya nahIM hai-ataH usakA darzana vandana karanA sAdhuoM ke liye Avazyaka hai vaha bilakula nirmUla haikAraNa ki dinarAta saMbaMdhI jitane bhI sAdhuoM ke kalpa haiM una meM isa bAta kA kahIM bhI kathana kiyA huA nahIM milatA hai-dinarAta saMbaMdhI sAdhuoM ke ye kRtya haiNdIkSAnI jema athavA te Indra vagerenI pUjAnI jema A pratimApUjana Agama kathita nyAyathI nirAkRta levA badala dharmane nAza karanAruM che. Ama mAnI ja khebu . " tathA ca anumAnaprayogo'ya pratimApUjA dharmavyAdhAtavatI AgamoktanyAyanirAkRtatvAt ayogya -pravrajyAdAnavat indrAdipUjanavadvA / 21 anumAnamA mApasa tu masiddha nathI, 4.245 -pravrajyAdividhAne ca zAstroktanyAyapAdhite -dravyAdibhedato jJeyo dharmavyAghAta eva hi / dRSTAMtabhA mA tunA mA Ras vaDe je kathita prakAra che tene sadubhAva maLe che. je ema kahevAmAM Ave che ke jana pratimAnA darzana karyA vagara sAdhuene AhAra paNa karavuM yogya nathI. ethI tenA darzana vandana karavA sAdhu enA mATe Avazyaka che te sAva khoTI vAta che. kemake divasa ane rAtrine lagatA sAdhuone mATe jeTalA kalpa che temAM A vAtanuM kathana kayAMye nathI. divasa ane rAtrinA sAdhuonA A nIce lakhyA mujaba kR che- For Private and Personal Use Only
Page #412
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 16 draupadIcarcA paDhamaM porisi sajjhAyaM, bIe jhANaM jhiyaaye| taiyAe bhiksvAyariyaM, cautthIe puNo vi sajjhAyaM // paDhama porisi sajjhAyaM, bIe jhANaM jhiyaaye| taiyAe nidamokkhaM ca, cautthIe puNo vi sajjhAyaM // iti, (uttarAdhyayanasUtre 26 a.) kiM ca-sAmAyikAdyAvazyakeSvapi pratimAdarzanAderanuktatvAd jinAjJAyA eva ca dharmamUlatvAttasya dharmatvaM na sidhyati / ___ yattu-puSpAdisamabhyarcanalakSaNo dravyastavaH sAdhunA heya eva zrAvakeNa tu upAdeyo'pi tathA cAha-bhASyakAra: akasiNapavattagANaM, virayAvirayANa esa khalu jutto| saMsArapayaNukaraNo davvatthae kUvadiTuMto ( bhASyakAraH 42 ) paDhamaM porisi sajjhAyaM bIe jhANaM jhiyAyae / tajhyAe bhikkhAyariyaM cautthIe puNo vi sajjhAyaM / / paDhamaM porisi sajjhAyaM bIe jhArNa jhiyAyae / taiyAe niddamokkhaM ca cautthIe puNo vi sajjhAyaM // (utarA-sUtra 26 a.) arthaspaSTa hai / isI prakAra sAdhuoM ke jo sAmAyika Adi Avazyaka kRtya haiM, unameM bhI pratimA ke darzana Adi karanA nahIM kahA hai| dharma kA mUla to jinendra bhagavAna kI AjJA kI ArodhanA karane meM hai isaliye darzana vagairaha ye dharma ke mUla nahIM haiN| bhASyakArane jo isa gAthA dvArA " akasiNa pavattagANaM virayovirayANa esa khalu jutto| saMsAra payaNukaraNo damvatthae kUvadiTuMto" (bhASyakAra 42) yaha kahA hai ki paDhame pArisi sajjhAyaM bIe jhANa jhiyAyae / taiyAe bhikkhAyariya cathie puNo vi sajjJAya / paDhame porisi sajjhAya bIe jhANa jhiyAyae / taiyAe nidamokkhaca caunthie puNo vi sjjhaay| (uttarA-sUtra-26 a.) artha saraLa ja che. A rIte sAdhuonA je sAmAyika vagere Avazyaka kRtya che, temanAmAM paNa pratimAnA darzana vagere karavAnI vAta kahI nathI. dharmanuM mULa te jInendra bhagavAnanI AjJAne ArAdhavAmAM Ave che mATe darzana vagaire mA madhA ghanA bhUNa nathI. bhApyAre 2 // // 43-( akasiNa pavattagANa' virayAvirayANa esa khalu jutto / saMsArapayaNukaraNo davvatthae kA 50 For Private and Personal Use Only
Page #413
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAjastre akRtsnapravartakAnAM akRtsnasaMyamapravRttimatAM viratAviratAnAM dezaviratInAM zrAvakANAm epa dravyastavaH khalu yukta eva / kiMbhUto'yamisyAha-saMsAra pratanuH karaNa: saMsArakSayakArakaH ityarthaH / nanu vyastavo heyaH prakRtyaivAsundaraH sa kathaM zrAvakANAM yuktaH ? / ityAzaGkyAha-kUpadRSTAnta iti___ yathA loke ke'pi jalAbhAvatastRSNAkulAH pipAsApanodanAdyartha kUpaM khananti te kUpakhanakA mRttikAkardamAdibhizca malinA bhavanti, pazcAt tadudbhavena jalena teSAM tRSNAyAstathA mRtkardamamalasya ca nAzo bhavati tadanantaramapi te tadanye ca zravaNoM ke liye upAdeya bhI puSpa AdikoM dvArA bhagavAna kI pUjA svarUpa dravyastava sAdhuoM ke liye heya hI hai / kyoM ki sAdhu sarva AraMbha aura parigraha ke sarvathA tyAgI haiM-zrAvaka nahIM ve deza virati saMpanna haiN| ataH unake liye dravyastava saMsAra kA kSaya kAraka mAnA gayA hai kUpa kA dRSTAnta dekara bhASyakAra ne isa zaMkA kA parihAra kiyA hai ki jisa prakAra jala ke abhAva se pipAsA ko dUra karane ke liye koI 2 manuSya kUpa ko khodate haiM aura use khodate samaya miTTI aura kIcar3a se malina bhI ho jAte haiM parantu pazcAt usa kUpa meM nikale hue jala se ve usa kIcar3a aura lagI huI miTTI ko sApha kara dete haiM aura samaya 2 para apanI pipAsA kI bhI zAMti karate rahate haiN| dUsare aura bhI loka usase lobha uThAte haiN| isa prakAra usa jalayukta kue~ se khodane vAle vyaktiyoM ko tathA aura bhI anyajanoM ko samaya 2 para aneka prakAra se lAbha hotA rahatA hai| ThIka isI taraha isa dravyastava meM jo ki saMyama kuuvdittuNto|) (bhASyakAra 42 ) 2mA pramANe :yuM che zrAne mATe 61. deya hovA chatAM puSpa vagere vaDe bhagavAnanI pUjA svarUpa dravyatava sAdhuonA mATe te tyAjya ja che, kemake sAdhu sarva AraMbha ane parigrahanA saMpUrNapaNe tyAgI hoya che. zrAvaka nathI, teo deza virati saMpanna che. eTalA mATe temane sAme rAkhIne vicAra karIe to dravyastava saMsArane kSaya karanAra mAnavAmAM Avyo che. kUpanuM dRSTAMta ApIne bhAgyakAre A zaMkAne dUra karI che ke jema pANInA abhAvane lIdhe pIDAIne tarasa maTADavA mATe keTalAMka mANaso vAva de che ane te vakhate teo mATI ane kAdavathI kharaDAI jAya che paNa tyAra pachI vAvamAMthI nIkaLatA pANIthI ja teo kIcaDa temaja zarIre caTelI mATIne sApha karI nAkhe che ane vakhato vakhata potAnI tarasa paNa maTADe che. bIjA paNa keTalAka loke tenAthI lAbha meLave che. A rIte te pANI bharelI vAvathI For Private and Personal Use Only
Page #414
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a0 16 draupadIcacarcA lokA jalena mukhino bhavanti evaM dravyastave yadyapyasaMyamo bhavati tathApi tata eva sA pariNAmazuddhirbhavati, yA tad asaMyamopArjitamanyacca niravazeSa kSapayati iti / " tasmAdviratAvirataiH zrAvakairepa dravyastavaH kartavyaH / zubhAnuvandhI prabhUtanirjarAphala iti kRtA" ityuktamtadasat-atra hi kUpadRSTAnto na saMghaTate kUpakhananena jalamutpadyate iti sakala lokapratyakSaM, kintu paTkAyavadhaM kurvataH kArayatazca dharma mUlabhUtAyA dayAyA eva kI rakSA nahIM hotI hai, to bhI yaha karttA ko pariNAmoM meM zuddhi kA hetu hotA hai| isase kartA usa dravyastava ke karane meM udbhUta asaMyama dvArA upArjita pApoM kA sampUrNarUpa se vinAza kara detA hai| isaliye viratAvirata (ekadeza saMyama kI ArAdhanA karanevAle paMcamaguNasthAnavartI zrAvakoM dvArA yaha dravyastava kartavya koTi meM Ane se upAdeya hai| kAraNa ki yaha unake liye zubhAnubaMdhI aura karmoM kI adhika nirjarA. rUpa phala kA pradAtA hotA hai" yaha saba bhASyakAra kA kathana ThIka nahIM hai| kAraNa ki unhoM ne jo kUpa kA dRSTAnta dekara isa viSaya kI puSTi karanI cAhiye, usase prakRta viSaya kI vAstavika puSTi nahIM hotI hai| yaha to pratyeka laukika jana ke pratyakSa anubhava meM Ane jaisI bAta hai ki kUpa ke khodane se jala nikalatA hai isa meM to vivAda kI koI jarUrata hI nahIM hai, kintu pratimA kI pUjA karane aura karAnevAloM se SaT chedanAra lokone temaja bIjA paNa ghaNuM mANasone vakhato vakhata ghaNI rIte lAbha thatA rahe che. ThIka A pramANe ja dravyastavamAM je ke saMyamanI rakSA thatI nathI, chatAM ya te kartAnA mATe pariNAmamAM zuddhinuM kAraNa hoya che. tenAthI kartA te dravyastavanA karavAmAM udbhUta asaMyama vaDe meLavelA pApane saMpUrNa paNe vinAza karI nAkhe che. ethI viratAvirata (ekadeza saMyamanI ArAdhanA karanAra paMcama guNasthAnavatI ) zrAvake vaDe A dravyastava kartavya koTimAM AvavAthI upAdeya che. kAraNa ke te temanA mATe zubhAnubaMdhI ane karmonI vadhAre nirjarA phaLane ApanAra che. bhASyakAranuM A badhuM kathana yogya nathI, kAraNa ke teoe je vAvanuM dRSTAMta ApIne A viSayanI puSTi karavA prayatna karyo che, tenAthI prakRta viSayanI vAstavika rUpamAM puSTi thatI jovAmAM AvatI nathI. dareke dareka mANasanA mATe A te eka pratyakSa anubhava karI zakAya tevI hakIkata che ke vAva davAthI pANI nIkaLe che, AmAM te carcAnI koI vAta ja UbhI thatI nathI, paNa pratimAnI pUjA karanAra ane karAvanArAothI For Private and Personal Use Only
Page #415
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAtAdharmakathAhasse kAya ke jIvoM kI rakSA nahIM ho sakatI hai-unase unakI virAdhanA hotI hai| aisI paristhiti meM dharma ke mUlabhUta siddhAnta kA hI jaba vahAM abhAva hai taba usa pUjana kArya ke unake pariNAmoM meM zuddhi mAnanA yaha kathana zAstra se viruddha aura pratyakSa Adi samasta pramANoM se pAdhita hotA huA kisI bhI samajhadAra vyakti ko mAnya nahIM ho sakatA hai pratimA pUjanake pakSapAtI jo isa prakAra apane pakSameM tarka karate haiM ki samyaka snAtvocite kAle saMsnApyaca jinAn kramAt / puSpAhArastutibhizca pUjayediti tdvidhiH|| tathA-jinaprabhasUrikRtapUjAvidhau-sarasasurahicaMdaNeNaM........ aMgesu pUaM kAUNa paMcagakusumehiM gaMdhavAsehiM ca pUei sadvarNaiH sugaMdhibhiH sarasairabhUpatitairvikAzibhirasahitadalaiH pratyagraizca prakIrNe nAprakAragradhitairvA puSpaiH pUjayet" iti-tathA-kusumakkhayagaMdhapaIvadhUyanevejaphalajalehiM puNo aTThavihakammadalanI aThThayArA havai pUyA" iti kiJcajinabhavanaM jinabimbaM jinapUjAM jinamataM ca yaH kuryAt / tasya narAmarazivasukhaphalAni karapallavasthAni // kAya chanI rakSA thaI zakatI nathI, te kAryathI te temanI virAdhanA ja hoya che. AvI paristhitimAM dharmanA mULabhUta siddhAntane ja jyAre abhAva che tyAre te pUjA rUpa kAryathI temanA pariNAmomAM zuddhi mAnavI A vAta zAstrathI virUddha ane pratyakSa vagere bIjA badhA pramANethI bAdhita thatI kaI paNa samaju mANasanA mATe te mAnya thaI zake tema nathI. pratimA pUjananI taraphadArI karanArAo pitAnI vAtane puSTa karavA mATe je A jAtanI beTI dalIla sAme mUke che ke - samyak snAtvocite kAle saMsnApya ca jinAn kramAtU / puSpAhArastutibhizca pUjayediti tadvidhiH // tathA-jinaprabhRsUrikRtapUjAvidhau-sarasa-surahicadaNeNa agesu pUa kAuNa paMcagakusumehiM gaMdhavAsehiM ya pUei sadvarNaiH sugaMdhibhiH sarasairabhUpatitairvikAzibhirasahita. dalaiH pratyapraizca prakIrNairnAnAprakAraprathitairvA puSpaiH pUjayet / iti tathA kusumakkhayagaMdhapaIvadhUyanevejjaphalajalehi pUNo avihakammadalanI aTuvayArA havai pUyA" iti kiJca jinabhavanaM jinabimba jinapUjAM jinamata'ca yaH kuryAt / tasya narAmarazivasukhaphalAni karapallavasthAni // For Private and Personal Use Only
Page #416
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 397 managAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 16 draupadIcarcA samucchedAt pariNAmazuddhiratpadyata iti pravacanaviruddhaM kalpanaM sarvapramANabAdhitaM kasyAnumataM bhavet / api tu na kasyApi / (AcArAgasUtre bhagavatA'bhihitam ( a. 1 u. 1) " imassa ceva jIviyassa parivaMdaNamANaNapUyaNAe jAimaraNamoyaNAe dukkhapaDighAyaheuM se sayameva puDhavisatyaM samAraMbhai, aNNehiM vA puDhavisatthaM samAraMbhAvei, bhAvArtha-pUjaka ucita samaya meM acchI taraha snAna karake jinendra kA abhiSeka kara puSpa AdikoM se una kI pUjA kreN| jinaprabhasUri dvArA viracita pUjAvidhi meM bhI pUjA ke viSaya meM yahI vidhi pradarzita kI gaI hai sarasa sugaMdhita caMdana se bhagavAna ke nava aMgo meM tilakarUpa pUjana kara pUjaka sugaMdhita, jamIna para nahIM gire hue, patra vinAke tAje paMca jAti te puSpoM dvArA prabhu kI pUjA kreN| puSpa, akSata, gaMdha, pradIpa, dhUpa, naivedya phala aura jala ina ATha dravyoM se ATha karmoM ko nAza karanevAlI aSTaprakArI pUjA hotI hai / jinamaMdira, jinapratimA jinapUjo aura jinamata ko jo karatA hai, usa manuSya ke hAtha meM manuSyagati devagati aura mokSa ke sukha A jAte haiM-arthAt vaha manuSya ina gatiyoM ke sarvottama sukha bhoga kara mokSasukha kA bhoktA bana jAtA hai-so isa prakAra kA yaha pUjana viSayaka samasta kathana pravacana siddha hI hai kyoMkI AcArAMgasUtra meM bhagavAna ne "imassa ceva jIviyassa parivaMdaga mANaNa. pUyaNAe jAimaraNamoyaNoe dukkhaparighAyahe se sayameva puDhavisa bhAvArtha-pUjA karanAra gya samaye sArI rIte snAna karIne jInendrane abhiSeka kare temaja puSpa vagerethI temanI pUjA kare. jInaprabhasUri vaDe viracita pUjAvidhimAM paNa pUjAnA viSayamAM A vidhi ja batAvavAmAM AvI che. sarasa sugaMdhita caMdanathI bhagavAnanAM nava aMgomAM tilaka rUpa pUjana karI pUjA karanAra suvAsayukata, jamIna upara paDelAM nahi, patra vagaranAM tAjAM, pAMca jAtinAM yupathI prabhunI pUjA kare. puSpa, akSata, gaMdha, pradIpa, dhUpa, naivaidya, phaLa ane pAchuM A ATha dravyothI ATha karmone naSTa karanArI aSTa prakAranI pUjA hoya che. jIna maMdira, jIna pratimA, jIna pUjA ane jIna matane je kare che, te mANasanI pAse manuSya gati, devagati ane mokSanAM sukho AvI jAya che. eTale ke te mANasa A gationAM sarvottama sukha bhogavIne mokSa sukhane bhegavanAra banI jAya che, mATe A jAtanuM A pUjanane lagatuM badhuM kathana apayana siddha cha, ma mAyA sUtramA mApAne-(imassa ceva jIvi. passa parivadaNaM mANaNapUyaNAe jAimaraNamoyaNAe dukkhapariSAyaheuM se For Private and Personal Use Only
Page #417
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org C jJAtAdharmakathAsU to vA. puDhavisa samAraMbhaMte samaNujANai / taM se ahiyAe taM se abohIe / " iti jIvaH kasmai prayojanAya pRthivIkAyasya samArambhaM karotItyAha -" imassa cetra " ityAdi / asyaiva = kSaNabhaGgurasya, " jIviyassa" jIvanasya - jIvanasyArthe, tathA parivandanamAnanapUjanAya= parivandanaM prazaMsA, tadarthe yathA''zvaryagRhAdikaraNe, mAnanaM=satkAraH tadartha, yathA - kIrtistambhAdikaraNe, pUjanaM svapUjanaM pratimApUjanaM ca, tatra svapUjanaM - vastraratnAdipuraskAralAbhastadarthaM, tathA - pratimApUjanArthaM ca pratimAdiracane tathA - jAtimaraNamocanAya tathA duHkhapratighAtahetuM - duHkhavidhvaMsArthaM / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tthaM samAraMbhaha, aNNehiM vA puDhavisatyaM samAraMbhAvei, aNNe vA puDhavisatthaM samAraMbhate samaNujANai / taM se ahiyAe taM se abohie " iti - isa sUtra meM " jIva kisa prayojana ke liye pRthivIkAya kA samAraMbha karatA hai " isa prazna ko uttara dete hue yaha kahA hai ki yaha jIva isa kSaNabhaMgura jIvana ke liye parivandana-prazaMsA ke liye AzcaryotpAdaka gRha Adi banavA na deM mAna- satkAra ke liye kIrtistaMbha Adi karAne meM, apanI pratiSThA ke liye vastra ratnakambala Adi puraskAra meM tathA pratimApUjana ke liye pratimAdi dhanavAne meM tathA jAti-paraloka meM sukhake liye devamandira Adike banavAne meM, maraNa- jinakI mRtyu ho cukI hai aise apane pitA Adi kI smRti ke liye stUpa Adi kI racanA karAne ne meM, mocana-mukti prApti ke liye deva pratimA Adi banavAne meM athavA aneka prakAra ke duHkhoMke vinAza ke liye vartamAnakAlameM svayaM bhI pRthivI 66 samameva puDhavitthaM samArabhai, aNNehiM vA puDhavisatthaM samAraMbhAvei, aNNetrA puDhavisatyaM samAraMbhate samaNujANai ta se ahiyAra ta se avohie ) iti - jIva zA mATe pRthviIkAyanA samAraMbha kare che" e savAlanA javAma ApatAM A pramANe kahevAmAM AvyuM che ke A jIva A kSaNabha'gura jIvana mATe parivaMdana-prazaMsA mATe AzcaryaMtpAdaka ghara vagere banAvavAmAM, mAna-satkAra mATe kIrtista Mbhe vagere taiyAra karAvavAmAM, pAtAnI pratiSThA mATe vastra, ratna, kAmaLa vagere rUpa puraskAra temaja pratimA pUjana mATe pratimA vagere banAvavAmAM jAti paraleAkamAM sukha prApti thAya tenA mATe deva-maDhi vagere taiyAra karAvavAmAM, maraNa-jee maraNa pAmyA che tevA peAtAnA pitA vagerenI yAdamAM stUpa, samAdhi vagere banAvavAmAM, mecana-mukita meLavavA mATe deva- pratimA vagere banAvavAmAM athavA te ghaNI jAtanAM du:khAnA vinAza mATe vamAna kALamAM pote paNa pRthviIkAyanA vinAza svarUpa dravyabhAva zastrane vyApAra For Private and Personal Use Only -
Page #418
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcaryA saH jIvanaparivandanamAnanapUjanAdyartha janaH svayameva pRthivIzastraM samArabhate pRthivyupamardakaM dravyabhAvazastraM vyApArayati / anyairvA pRthivIzastraM samArambhayati -udyojayati / pRthivI zastraM samArabhamANAn anyAn samanujAnAti anumodayati / evamatItAnAgatAbhyAM, tathA manovAkAyaizca pRthivIzastrasamArambhabhedA avgntvyaaH| pRthivIzastraM samArabhamANaH kiM phalaM prApnotItyAha-" taM se ahiyAe" ityAdi / "taM " tat-pRthivIkAyasamArambhaNaM, " se" tasya-pRthivIzastraM samArabhamANasya " ahiyAe" ahitAya-akalyANAya bhavatIti shessH| ' taM' tat = tadeva ca pRthivIkAyasamArambhaNameva ca "se" tasya pRthivIzastraM samArabhamANasya " abohIe " avodhaye samyaktvAlAbhAya jinadharmaprAptyabhAvAya ca bhavati / pRthivIkAyasamArambhaNaM hi-kRtakAritAnumoditabhedena trividham , tasyAtItakAya ke vinAzasvarUpa dravya bhAva zastrakA byApAra karatA hai, dUsaroM se karAtA hai aura isa zastra kA prayoga karane vAle prANiyoMkI anumodanA karatA hai isI prakAra bhUta aura bhaviSyata kAla meM manavacana aura kAya se(triyoga aura trikaraNake saMbaMdhase) yaha jIva pRthivI kAyakA samArambha karane vAlA huA hai aura hogaa| ataH jisa prakAra vartamAna meM triyoga aura trikaraNa ke saMbaMdha se isa pRthivI kAya samAraMbha ke bheda hote haiM usI prakAra bhUta aura bhaviSyata kAla meM bhI unake saMbaMdha isake bheda jAnalenA caahiye| yaha pRthivI kAya kA samAraMbharUpa zastrakA prayoga prayoktA jIvako kabhI bhI kalyANa evaM samyaktva ke lAbha jinadharma kI prApti kI prApti karAne vAlA nahIM hotA hai| bhAvArtha-pRthivIkAya kA samArambha kRta, kArita aura anumodanA ( kArya ) kare che, bIjAo pAse karAve che ane A zastrane prayoga karanAra prANIonI anumodanA kare che. A pramANe bhUta ane bhaviSyakALamAM mana, vacana ane kAyathI (triyoga ane trikaraNanA saMbaMdhathI ) A jIva pRthvi. kAya samAraMbha karanAra thayo che ane thaze. eTalA mATe jema vartamAnakALamAM triga ane trikaraNanA saMbaMdhathI A pRthvikAya samAraMbhanA bheda (prakAra) hoya che temaja bhUta ane bhaviSyata kALamAM paNa temanA saMbaMdha temaja bheda jANuM levA joIe. A pRthvikAyanA samAraMbha rUpa zAstrane praga prakatA jIvana mATe kadApi kalyANa samyakatvane lAbha temaja jIna dharmanI prApti karAvanAra thatuM nathI. bhAvArtha-pRthvikAya samAraMbha kRta, kArita ane anumodanAnA bhedathI traNa prakAra che. atIta ane anAgata kALanA bhedathI tenA bIjA traNa traNa For Private and Personal Use Only
Page #419
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAtAdharmakathA vartamAnAnAgatabhedena pratyekaM traividhye navadhA bhavati / navavidhasyApi pRthivIkAyasamArambhaNasya manovAkAyayogabhedena pratyekaM traividhye saptaviMzatibhaGgA bhavanti / evaM vidhapRthivIkAyasamArambhapravRttaH khalu SaTkAyArambhasaMpAtajanyaghorataraduritArjanena durantasaMsAradAvAnalajvAlAntaHpAtaM pApyAnantanarakanigodAdiduHkhamanubhavan na kadAcit kalyANaM zAzvatasukhapradaM mokSamArga prAmotItibhAvaH // bhagavatA prathivIkAyasamArambhaNavadapUkAyAdisamArambhaNamapyahitAyAbodhaye ca bhavatItyapi tatraiva parUpitam / yatraikasya pRthivIkAyasya samArambhaNe samyaktvake bheda se tIna prakAra kA hai-isake atIta aura anAgata kAla ke bheda se tona 3 prakAra kA aura ho jAte haiM isa prakAra yaha tInoM kAloM kI apekSA se 9 prakAra kA hai| ina nava prakAroM ke sAtha-mana vacana aura kAya ina tInoM kA guNA karane se yaha 27 prakAra kA mAnA gayA hai isa prakAra trikaraNa aura triyoga ke saMbaMdha se 27 prakAra ke isa pRthivIkAya ke samAraMbha meM pravRtta jIva SaTkAya ke AraMbha ke saMpAta janya ghoratara pApoM ke arjana se duranta saMsAra rUpI dAvAnala kI jvAlA ke madhya meM nimagna bana anta meM ananta naraka nigodAdikoM ke duHkho kA anubhava karatA huA kabhI bhI nija kalyANa kA bhoktA evaM zAzvata sukha ko pradAna karane vAle mokSa ke mArga kA pathika nahIM bana sakatA hai pRthivIkAya ke samArambha kI taraha apukAya Adi kA samAraMbha bhI isa jIvAtmA ko sado ahitakArI aura abodha kA dAtA hai yaha bAta bhI vahA~ para (AcArAMga sUtra meM ) bhagavAna ne kahI hai aba vicArie-jaba bheda thaI jAya che. A rIte A traNe kALanI apekSAe nava prakArano che. A nava prakAronI sAthe mana, vacana ane kAryo ane traNene guNAkAra karavAthI A 27 prakAranuM mAnavAmAM AvyuM che. A pramANe trikaraNa ane triganA saMbaMdhathI 27 prakAranA A pRvikAyanA samAraMbhamAM pravRtta jIva SaTakAyanA AraMbhanA saMpAta janma ghoratara ( bhayaMkara) pApAne kAraNe duraMta saMsAra rUpI dAvAnalanA agnimAM paDIne chevaTe anaMta naraka nigoda vagere duHkhane anubhavate kadApi pitAnA kalyANane bhokatA thaIne ane zAzvata-sukhane ApanAra mokSa mAna pathika (vaTemArga) banI zakato nathI. pRvikAyanA samAraMbhanI jema amukAya vagerene samAraMbha paNa A jIvAtmA mATe hamezAM ahitakArI ane abodha (ajJAna) ApanAro che. A vAta paNa AcArAMga sUtramAM bhagavAne kahI che. have ATaluM te ApaNe paNa samajI zakIe chIe ke jyAre jIvana mATe phakta pRvikAya samAraMbha ja jyAre ahita karanAra ane mokSanA For Private and Personal Use Only
Page #420
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcarcA 401 malabhyaM, kiM punastatra paTkAyasamArambhaNe svargApavargalAbhasya saMbhavaH / parivandanamAnanapUjanArtha jAtimaraNamocanArtha duHkhapratighAtArtha ca ye jIvAH pRthivIkAyAdisamArambhaM kurvanti, te tatphalaM viparItameva labhante yato'sau samArambhaH abodhimahitaM cotpAdayatItyuktaM bhagavatA / paraMtu tatra pratimApUjakAH zAstraviruddhamevaM kathayantipratimApUjAyAM svAbhyudayamokSArtha kriyamANaH SaTkAyasamArambhaH khalu avodhimajISa ke liye yaha akelA pRthivIkAya kA samAraMbha hI ahita kA karttA aura mokSa ke mArga se vaMcita rakhanevAlA kahA gayA hai to bhalA kisa kArya meM SaTUkAya ke jIvoM ko samAraMbha hotA hai, usa kArya se athavA usa prakAra ke samAraMbha se jIvoM ko svarga aura apavarga (mokSa) kA lAbha kaise ho sakatA hai ? arthAt kisI taraha nahIM ho sktaa| jo manuSya parivaMdana mAnana aura pUjana ke nimitta tathA jAti aura maraNa ke mocana ke nimitta evaM duHkho ke vinAza karane ke nimitta pRthivIkAya Adi ko samAraMbha karate haiM, ve usakA viparIta hI phala bhogate haiM yaha bAta acchI taraha se prakaTa kI jA cukI hai| kyoM ki pratimApUjA bodha evaM hita prApti ke lakSya ko lekara ke hI kI jAtI hai -parantu isa lakSya kI siddhi na hokara usase ulTA kartA jIva abodha evaM ahita kA prApaka hI hotA hai aisA zrI mahAvIra prabhu kA kathana hai| phira bhI isake pakSapAtI jana isa bAta para dhyAna na dekara zAstra viruddha hI kathana karate haiM-ve yaha kahate haiM " ki isa pratimApUjana meM mAnA ki mArgathI dUra pheMkI denAra batAvavAmAM Avyo che tyAre kayA kAryamAM SakAyanA jIvana samAraMbha hoya che, te kAryathI athavA te te jAtanA samAraMbhathI jIvane svarga ane apavarga (mokSa) ne lAbha kevI rIte saMbhavI zake tema che? eTale ke koI paNa kALe jIvane A kAyathI svarga ke mokSane lAbha thaI zakato nathI. je mANasa parivaMdana, manana ane pUjananA mATe temaja jAti ane maraNanA mecana mATe ane duHkhanA vinAza mATe pRthvikAya vagerene samAraMbha kare che, teo tenuM ulaTuM phaLa bhegave che A vAta sArI rIte samajAvavAmAM AvI che, kemake pratimA pUjA bedha temaja hita prAptinA lakSyane laIne ja karavAmAM Ave che. paNa A lakSyanI siddhi na thatAM tenAthI sAva viparIta kartA jIva abodha ane ahitane meLave che evuM ja zrI mahAvIra prabhue kahyuM che. chatAM ya pratimA pUjAnA keTalAka taraphadArIo A vAtane lakSyamAM na rAkhatAM zAstra virUddha ja kathanane vaLagI rahe che. teo A pramANe kahe che For Private and Personal Use Only
Page #421
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 402 jJAtAdharmakathAsUtre hitaM notpAdayati, pratyuta bodhi narAmaraziva sukharUpaM hitaM ca samyag janayatIti, tadetat sAkSAt pravacanaviruddhamiti / kiM ca AcArAGgasUtre pRthivIkAyasamArambhasya phalamuktvA bhagavatA punarabhihitam -' esa khalu gaMthe, esa khalu mohe esa khalu mAre, esa khalu Niraye, iccatthaM gaDhie loe, jamiNaM virUvarUvehiM satthehiM puDhavikammasaMbhAraMbheNaM puDhavisatthaM samAraMbhamANe aNNe aNegarUve pANe vihiMsai / ' ( A0 1 a0 2 u0 ) chAyA - eSa khalu granthaH, eSa khalu mohaH, eSa khalu mAraH, eSa khalu narakaH ityarthaM gRddho lokaH, yadimaM virUparUpaiH zastraiH pRthivIkarmasamArambheNa pRthivIzastraM SaTkAya kA samAraMbha hotA hai parantu yaha samAraMbha svAbhyudaya evaM mukti prApti ke nimitta hI kiyA jAtA hai-ataH yaha karttA jIvoM ko na ahita kAhI utpAdaka hotA hai aura na bodhi ke lAbha se vaMcita rakhatA hai pratyuta yaha unheM bodhi evaM nara amara aura mokSa ke sukha svarUpa hita kA pradAna karane vAlA hI hotA hai " so isa prakAra kA unakA yaha kathana sAkSAt zAstra se viruddha hI hai-yaha bAta AcArAMga sUtra se bhalI bhAMti puSTa hotI hai usameM pUrvoktarIti se pRthivIkAya ke samAraMbha kA phala kahakara phira yaha kahA gayA hai- esa khalu gaMdhe, esa khalu mohe, esa khalu mAre, esa khalu naraye, eccatthaM gaDDie loe, jamiNaM virUvarUvehiM satthe hiM puDhavikammasamAraMbheNaM puDhavisatthaM samAraMbhamANe aNNe aNegaruve pANe vihiMsaha " ( A- 1 a 2 u ) yaha pRthivIkAya kA samAraMbharUpa zastra nizcaya se jIvoM ko aSTaprakAra ke jJAnAvaraNIya Adi karmoM kA bandha " ke-ApaNe thADA vakhata mATe Ama paNu mAnI laIe ke A pratimA pUja namAM SaTkAyanA samAraMbha thAya che-paNa A samAraMbha svAbhyudaya ane mukitanI prApti mATe ja karavAmAM Ave che. eTalA mATe A kartA jIveAnA mATe ahitaneA utpAdaka paNa hAtA nathI ane medhinA lAbhathI paNa tee ne varaMcita rAkhate nathI. A te temane edhi ane nara amara ane meAkSanA sukha svarUpa hitane ApanAra ja heAya che. paNa temanuM A kathana pratyakSa rUpamAM zAstrathI virUddha ja che. A vAta AcArAMga sUtrathI sArI peThe puSTa thaI jAya che. temAM pUrvokta rItathI pRthvikAyanA samAraMbhanuM phaLa matAvIne A pramANe kahyuM che-- " esa khalu gaMdhe, esa khalu mohe, esa khalu mAre esa khalu naraye, eccatthaM gaDUMDhie loe jamiNaM virUvarUvehi satyehi puDhavikamma samArabheNaM puDhavisattha samArabhamANe aNNe aNegarUve pANe vihiMsai " ( A. 1 a. 2 u. ) A pRthvikAyanuM samAraMbha rUpa zatru cAkkasa jIvenA mATe ATha prakAranA For Private and Personal Use Only
Page #422
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TokA a0 16 draupadIcarcA samArabhamANaH anyAn anekarUpAn prANAn vihiMsati / eSaH pRthivIzastrasamArambhaH khalu nizcayena granthaH athyate badhyate jIvo'neneti granthaH, aSTavidhakarmabandhaH, bandhajanakatvAd grantha ityucyate / tathA-eSa mohaH viparyAsaH vIparIta jJAnarUpa ityarthaH tathA-epa mAra: nigodaadimrnnruupH| tathA-eSa khalu narakaH-nAraka jIvAnAM dazavidhayAtanAsthAnam / ityartham-etadartha karmabandha-moha maraNa-narakarUpaM ghoraM duHkhaphalaM prApya punaH punaretadarthameva lokaH ajJAnavazavartI jIvaH gRddhaH-lipsurasti / yadyapi viSayabhogAsakto lokaH zarIrAdiparipoSaNArtha parivandanamAnanapUjanArtha jAtimaraNamocanArtha duHkhapratighAtArtha ca pRthivIzastrasamArambhaM karoti, tathApi tatphalaM karmabandhamohamaraNanarakarUpameva labhate, ataH pRthivIkarmasamArambhasya tadeva phalaM bhavatIti bhAvaH / tadevaM pravacanaviruddhaprarUpaNakarAne vAlA hone se granthasvarUpa, viparIta jJAna kA janaka hone se moharUpa, nigodAdi jIvoM kA isa meM maraNa hotA hai-isaliye mAra svarUpa tathA nArakiyoM kI daza prakAra kI yAtano kA hetu hone se yaha narakarUpa mAnA gayA hai| isa prakAra yaha jIva isa pRthivIkAya ke samAraMbharUpa zastra ke phalasvarUpa karmabandha, maraNa aura narakarUpa ghoratara duHkhoM ko bhogatA huA bhI ajJAna ke AdhIna hokara usI zastra ke prayoga karane kA phira bhI abhilASI ho rahA hai| yadyapi viSaya bhogoM meM Asakta banA huA yaha jIva zarIra Adi kI puSTi parivaMdana, mAnana, pUjana evaM jAti aura maraNa ke mocana ke liye tathA duHkho ke vinAza ke liye pRthivIkAya ke samAraMbharUpa zastra kA prayoga karatA hai-parantu phira bhI isakA vaha karmabandha, moha, maraNa, narakarUpa phala kA hI bhoktA banatA jJAnAvaraNIya vagere karmone baMdha karAvanAra hovA badala grantha svarUpa, viruddha jJAnane utpanna karanAruM hovAthI moha rUpa, nigoda vagere jIvanuM AmAM maraNa thAya che mATe mAra svarUpa temaja nArakIonI daza prakAranI yAtanAnuM kAraNa rUpa hovAthI A naraka rUpa mAnavAmAM AvyuM che. A rIte A jIva A pRvikAyanA samAraMbha rUpa zastranA phaLa svarUpa karmabaMdha, maraNa ane naraka rUpa gheratA duHkhane bhegavavA chatAM paNa ajJAnavaza thaIne te ja zastrane prayoga karavA mATe pharI taiiyAra thaI rahyo che. je te viSaya bhogomAM Asakta banelA A jIva zarIra vagerenI puSTi parivaMdana, mAnana, pUjana ane jAti maraNanA mocana mATe temaja duHkhane dUra karavA mATe pRthvikAyanA samAraMbha rUpa zastrane prayoga kare che paNa chatAM ye te karmabandha, moha, maraNa ane naraka rUpa phaLane bhegavanAra ja bane che. eTalA mATe ApaNe cokkasa kahI zakIe tema chIe For Private and Personal Use Only
Page #423
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAsUtra parAH sarvadoSanirmuktaM zuddhamadvitIyamanavacaM jainadharma sAvadhapUjopadezena kumAvacanikopameyaM kurvantaH saMsAradAvAnale janAn pAtayantaH svayaM ca mohanIyakarmodayavazAdandhA iva sanmArgato nipatantaH svAtmAnamahitena mithyAtvena ca punaH punaH saMyojayanti / yadi mRgatRSNA'pi keSAMcit pipAsAkulAnAM svacchajaladhArAvAhinI bhavet , tadA pratimApUjApi teSAM dravyaliGginAM pariNAmazuddhi saMpAdinI aSTavidharmadalanI narAmarazivamukhavidhAyinI bhavediti bodhyam ! hai| ataH pratimApUjana kA upadeza nizcita hai ki pravacanamArga se viruddha hai| isa viruddha prarUpaNA karane meM tatpara manuSya sarva doSoM se rahita, zuddha aura advitIya evaM anavadya isa jainadharma ko sAvadya pUjA ke upadeza se kuprAvanika kI taraha kalaMkita-sadoSa kara saMsArarUpI dAvAnala meM bhole bhAle prANiyoM ko DAla rahe haiM aura svayaM bhI mohanIya karma ke udaya se andha kI taraha bana kara sanmArga se vimukha hote hue apanI AtmA ko ahita aura mithyAtva ke kalaMka se kaluSita kara rahe haiN| are-kahIM mRgatRSNA se bhI pyAse vyaktiyoM kI pyAsa bujhatI haiM ? yadi nahIM, phira mRgatRSNA tulya isa pratimA pUjana se karttA kI samyaktva aura hita kI prApti hone rUpa pyAsa kaise ghusa sakatI hai-soco| hAM! yadi aisA hotA ki mRgatRSNA svaccha jala kI dhArA bahAkara pyAse prANiyoM kI tRSA ko zAMta karatI-to yaha pratimA pUjana bhI dravyaliGgi yoM ke pariNAmoM meM zuddhi karatI huI unake aSTakarmoM koM dalane vAlI aura unheM nara, amara evaM zivasukha pradAna karane vAlI bhI ho sktii| ke pratimA pUjanane upadeza pravacana mArgathI virUddha che A jAtanI virUddha prarUpaNa karavAmAM tatpara mANasa badhA dethI rahita, zuddha. advitIya ane anavadya A jaina dharmane sAvadya pUjAnA upadezathI kupAvacanikanI jema kalaMkita devayukta banAvIne saMsAra rUpI dAvAnalamAM bheLA prANIone nAkhI rahyo che ane jAte paNa mehanIya karmanA udayathI AMdhaLAnI jema thaIne sanmAgathI dUra thatAM pitAnA AtmAne ahita ane mithyAtvanA kalaMkathI kaluSita karI rahyo che. mRgajaLathI paNa kaI divase tarasyA mANasanI tarasa maTI zakI che? je AvuM nathI te pachI mRgajaLa jevI A pratimA pUjanathI kartAnI samyakatva ane hitanI prApti thavA rUpa tarasa kevI rIte maTI zake tema che. mRgajaLa nirmaLa pANIne jharo thaIne tarasyAM prANIonI tarasa maTADI zakata te A pratimA pUjA paNa dravyaliMgionA pariNAmamAM zuddhi karanArI temanA ATha karmone naSTa karanArI ane nara, amara ane ziva-sukha ApanArI paNa thaI zakata? For Private and Personal Use Only
Page #424
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 405 anagAradharmAmRtavarSiNI TokA a0 16 draupadIcarcA yattu-brAhmIlipiriva pratimA vandyA, 'namo baMbhIe libIe " itipadaM yad vyAkhyAprajJapterAdAvupanyastaM. tatra brAhmIlipirakSaravinyAsaH, sA yadi zrutajJAnasyA'' kArasthApanA, tadA tadvandyatve sAkArasthApanAyA bhagavatpratimAyAH spaSTameva vandyatvam tulyanyAyAdityuktaM, tanmohanIyakarmodayavilasitam zrutajJAnarUpasya bhAvazrutasya sthApanA-zrutajJAnavataH zrutapaThanAdikriyAvataH sAdhvAdezcitrAdikaM bhavati, zrutatadvatorabhedopacArAt sAdhvAdiH zrutamucyate / sthApanAvazyakasya sthApanAzrutasya ca tathaivAnuyogadvAre bhagavatA varNanAt / yadevaM lipiH zrutajJAnasya sthApanArUpatvaM na prAmoti / tasmAt pratimAyAM brAhmIlipidRSTAnta pradarzanamutsUtraprarUpaNam / kizca-pratimApUjana kI puSTi ke liye " namo baMbhIe livIe" vyAkhyAprajJapti kI Adi meM likhe hue isa sUtra ke bala para jo usake pakSapAtI jana yaha kahate haiM-" ki akSara vinyAsarUpa brAhmIlipi jisa prakAra zrutajJAna ke AkAra kI sthAnapArUpa hokara vandya-vandanIya mAnI gaI hai usI prakAra sAkAra sthApanArUpa bhagavAna kI pratimA meM bhI vandanIyatA spaSTa hI hai" so yaha kathana vicAra karane para ThIka nahIM baiThatA hai| tathAhi- zrutajJAnarUpa bhAvazruta kI sthApanA-zrutajJAnasaMpanna, aura zruta ke paThana kI kriyA viziSTa aise jo sAdhu Adijana haiM unake citra Adi svarUpa par3atI hai arthAt zrutajJAnI sodhu Adi ke citrasvarUpa hI zrutajJAnarUpa bhAvazrutakI sthApanA hotI hai / brAhmIlipi akSara vinyAsa hai| vaha zrutajJAna kI sthApanA hai / yahA~ zrutajJAnI sAdhu Adi ko jo bhane bhAga 5 -pratibhA purAnanI puSTi mATe " namo baMbhIe-libIe " vyAkhyA prajJaptinI zarUAtamAM AvelA A sUtra mujaba je tenI taraphadArI karanAra mANaso Ama kahe che ke "akSara vinyAsa rUpa brAhima lipi jema zratajJAnanA AkAranI sthApanA rUpa thaIne vanya-vaMdanIya mAnavAmAM AvI che, temaja AkAra-thApanA rUpa bhagavAnanI pratimAmAM paNa vaMdanIyatA spaSTa dekhItI vAta ja che paraMtu A kathanane paNa vicAra karyA bAda egya lAgatuM nathI. temaja zrutajJAna rU5 bhAvakRtanI sthApanA-zrutajJAna saMpanna ane zratanA paThananI kiyA viziSTa evA je sAdhu vagere lake che temanA citra vagere svarUpa hoya che. eTale ke zratajJAnI sAdhu vagerenA svarUpa ja zrutajJAna rUpa bhAvakRtanI sthApanA hoya che. brAddhi-lipi akSara vinyAsa che. te zrutajJAnanI sthApanA che. ahIM zratanAnI sAdhu vagerene je bhAvabhRta rUpa kahevAmAM AvyA che te zrutajJAna For Private and Personal Use Only
Page #425
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtra ___ yattu-abhayadevIyavRttau saMjJAkSararUpaM dravyaM zrutaM namaskurvannAha- Namo baMbhIe libIe ' ityuktaM tad bhrAntimUlakam pustakavartinyA akArAdivarNasaMketarUpAyA lipedravyazrutatvaM na saMbhavati yataH zrutaM nAma dvAdazAGgIrUpamahatpavacanaM zAstraM yasya kasyacijjIvasya zikSitaM sthitaM jitaM yAvad vAcanopagataM bhavati sa jantustatra vAcanApacchanAdibhirvartamAno'pi zrutopayogAbhAvAdAgamamAzritya dravyazrutam , A bhAvazrutarUpa kahA gayA hai-vaha zrutajJAna aura zrutavAna meM abheda ke upacAra se hI kahA gayA samajhAnA cAhiye / isI rUpa se hI bhagavAna ne anuyoga dvAra meM sthApanA Avazyaka aura sthaapn| zruta kA kathana kiyA hai| ataH lipi meM bhAvazruta kI kalpanA se zrutajJAna kI sthApanA mAnanA kathamapi yukti saMgata nahIM hai| isI prakAra lipi meM dravyazrutatA bhI nahIM AtI hai| kyoM ki dvAdazAMgIrUpa arhata pravacana kA nAma zruta hai| zrutajJAna kA jJAtA jaba usameM anupayukta avasthAnavAlA hai| taba vahI Agama kI apekSA dravyazruta kahA jAtA hai| saMjJA akSara rUpa AkRti ko dravyazruta nahIM kahA hai / isa kathana se isa bAta kI puSTi hotI hai ki-abhayadeva viracita vRtti meM " Namo baMbhIe libIe" isa pada kA artha saMjJo akSararUpa dravyazruta paraka mAnakara jo namaskAra kiyA gayA hai -vaha bhrAntimUlaka hai, kyoM ki pustaka meM rahI huI saMketita akAra Adi varNa kI AkRti meM dravyazrutatA saMbhavita nahIM hotI hai| vAcanA, pRcchanA Adi se adhigata zruta meM anupayuktajJAtA hI dravyazruta hai isI ane kRtavAnamAM abhede pacArathI ja kahevAyele samaja joIe. A rUpathIja bhagavAne anugadvAramAM sthApanA Avazyaka ane sthApanA zratanuM kathana karyuM che. eTalA mATe lipimAM bhAvathatanI kalpanAthI zrutajJAnanI sthApanA mAnavI kaI paNa rIte yogya nathI A pramANe ja lipimAM dravyatatA paNa AvatI nathI. kemake dvAdazAMgI rUpa ahaMta pravacananuM nAma zrata che. A kRtajJAnane jJAtA jyAre temAM anupayukata avasthAvALe heAya che tyAre te AgamanI apekSAe dravyazrata kahevAya che. saMjJA akSara rUpa AkRtine dravyazata kahI nathI. mA 4thanathI / vAtanI puSTI thAya che mlyhe| vi2thita vRttimA " Namo babhIe liyIe " 21 5ne| ma sajJA 132 35 dravya zruta524 bhAnIna je namaskAra karavAmAM AvyA che te brAMtimaya che, kemake pustakamAM rahelI saMketita akAra vagere varNanI AkRtimAM dravyazrutatA saMbhavita nathI hotI. vAcanA, pucchanA vagerethI agita zratamAM anupayukata jJAtA ja dravyazrata che For Private and Personal Use Only
Page #426
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 draupadIcaca cArAGgAdikaM matipUrNaghoSaM kaNThoSThavimuktaM paThitavataH sAdhvAdestadarthajJAnAbhAve sati dravyatvaM bhavati, tathaivAnuyogadvAre dravyazrutasya varNanAt / varNasaMketarUpA lipistu na zabdAtmikA, yato varNasyaivoccAraNamupapadyate, na tu tatsaMketasya lipimataH pustakAdestu zrutaM zikSitaM yAvad vAcanopagataM na bhavitumarhati atastasya dravyatvaM na saMgati kathaM punastadgatalipestatsaMbhavaH ? kathamapi nahi / kiM ca - dravyazrutasya vanyatvameva nAsti, anupayuktatvAccaraNaguNazUnyatvAcca, tasmAd bhAvatasyaiva vanyatvapAptau dravyazrutanamaskArakalpanaM bhrAntimUlakameva | 'namo baMbhIra lipIe' asthAyamarthaH- varNAtmakabhASAsaM ketarUpA lipibrahmI lipi: 407 - prakAra dravyazruta kA varNana anuyogadvAra meM kiyA gayA milatA hai| akAra Adi varNarUpa se saMketita lipi meM zabdAtmakatA AbhI nahI sakatI hai- kyoMki varNa kA hI uccAraNa hotA hai usake saMketa kA nahIM / lipiyukta pustakAdi meM bhI vAcanA Adi kucha nahIM hotA hai / kyoM ki vaha jar3a hai - cetana meM hI ye vAcanA pRcchanA Adi hote haiN| ataH usa meM dravyazrutatA mAnanA sarvathA ayukta hai isaliye yaha nizcita hotA hai ki akAra Adi varNarUpa se saMketita lipi meM aura isa lipi viziSTa pustakAdika meM dravyazrutatA kiMcita mAtra bhI saMbhavita nahIM hai / kica- anupayukta hone se aura caraNaguNa zUnya hone se dravyazruta meM baMdhatA A hI nahIM sakatI hai| bhAvazruta meM hI upayoga sahita aura caraNaguNa yuktatA hone se vaMdatA AtI hai ataH dravyazruta meM namaskAra karane kI kalpanA karanA kevala bhrAntimUlaka hI hai "namo baMbhIe A rIte dravyazrutanuM varNana anuyAga dvAramAM karavAmAM AvyuM che. akAra vagere vaNu rUpathI sa`ketita lipimAM zabdAtmakatA AvI zake tema nathI. kemake uccAraNa te dravyanuM ja thAya che, tenA saMketanuM nahi. lipi yukata pustaka vageremAM paNa vAcanA vagere kaMi ja hAtu nathI. kemake te jaDa che, cetanamAM ja vAcanA pRcchanA vagere thAya che. ethI temAM dravyazrutatA mAnavI sAva ayeAgya che. ethI e vAta cAkkasa thAya che ke akAra vagere varNa rUpathI sa`ketita lipimAM ane A lipi viziSTa pustaka vageremAM dravyazrutatA theDI paNa saMbhavita nathI. For Private and Personal Use Only ane khIjuM paNa ke-anuyukata heAvAthI ane caraNuguNa zUnya hovAthI draSyazrutamAM khadhatA AvI ja zakatI nathI. bhAvatamAM ja upayAga sahita ane caraNaguNa yuktatA hovAthI vadatA Ave che. eTalA mATe draSyazrutamAM namaskAra puravAnI udayanA 12vI bhrAMtibhUsa che. " namo baMbhIe livIe " mAno artha
Page #427
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 408 hAtAdharmakathAsUtre brAhmIzabdasya bhASArthakatvAt , uktaM cAmarakoze-'brAhmI tu bhAratI bhASA gIrvAgvANI sarasvatI' iti / yadvA-aSTAdazapakArA lipiH zrImannAbheyajinena brAhmInAmikA svamutAM pradarzitA tasmAt sA lipiAhmItyucyate / lipijJAnasya zrutajJAnopayogitayA bhAvazrutahetuM lipijJAnarUpaM bhAvalipi vandamAnaH zrImudharmA svAmI pAha-'namo babhIe libIe' iti / zrutajJAnaM prati lipijJAnaM kAraNaM, yato lipijJAnena tatsaMketitazabdasmaraNaM, tatastadarthajJAnaM jAyate / tasmAd bhagavaduktArthasya pratibodhanAya tandodhakazabdajAtarUpaM zrutaM lipibaddhaM kartukAmaH zrutabodhikAM livIe" isakA artha isa prakArase saMgata baiThatI hai-akAra Adi varNAtmaka bhASA ke saMketarUpa lipi kA nAma brAhmI lipi hai-brAhmI zabda isa artha meM prayukta huA hai amara koSa meM bhI yahI bAta kahI hai-" brAhmI tu bhAratI bhASA gIrvAg vANI srsvtii"| athaza-zrI AdinAtha prabhu ne apanI brAhmI nAma kI putrI ko 18 prakAra kI lipi kahI thI isaliye bhI usa lipi kA nAma brAhmI lipi isa prakAra se par3a gayA hai| zrutajJAna meM upayogI hone se isa lipi ke jJAna ko bhAvathuna kA kAraNa mAnA hai| isaliye lipi jJAnarUpa bhAva lipi ko vandana karate hue zrI sudharmA svAmI kahate haiM " namo baMbhIe liviie"| zrutajJAna ke prati lipi jJAna kAraNa hai- kyoM ki lipi ke jJAna se akArAdi varNAsmaka lipi rUpa se saMketita usa usa zabda kA smaraNa hotA hai aura usase usake artha kA jJAna hotA hai| ataH bhagavAna dvArA pratipAdita artha ko samajhAne ke liye usa artha kA pratipAdana karane vAle zabdoM ke A pramANe susaMgata besI zake che ke-akAra vagere varNAtmaka bhASAnA saMketa rUpa lipinuM nAma brAhmI lipi che. brAhmI zabda "bhASA " A arthamAM prayukata thayo cha sabhA2zamA 59] me 4 vAta 4uvAbhAM mAvI cha hai " brahmI tu bhAratI bhASA gIrvAgavANI sarasvatI " athavA to zrI mAhinAtha prabhuye potAnA brAhmI nAmanI putrIne aDhAra prakAranI lipio batAvI hatI. eTalA mATe paNa A lipinuM nAma brAhmI lipi paDI gayuM che. zrutajJAnamAM upayogI hovAthI A lipinA jJAnane bhAvatanuM kAraNa mAnavAmAM AvyuM che. ethI lipijJAna 35 bhApatipine vAhana 42di zrIsudhAravAmI 4 cha hai "namo babhIe livIe" zratajJAnanAM prati lipijJAna kAraNa che kemake lipinA jJAnathI akAra vagere varNAtmaka lipi rUpathI saMketita te zabdanuM smaraNa thAya che. ane tenAthI tenA arthanuM jJAna thAya che eTalA mATe bhagavAna dvArA pratipAdita ane samajAvavA mATe te arthanuM For Private and Personal Use Only
Page #428
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNo TI0 a0 16 dropadIyA "409 bhAvalipi prati samupajAtabhaktiH zrIsudharmA svAmI lipijJAnasya mAhAtmyaM prakaTayan bhAvazrutaM prati bhAvalipe! kAraNatayA'bhyarhitatvena tataH pUrva bhAvalipivandanaM kRtavAn , tatpazcAd bhAvazrutaM namaskurvannavAdIt 'namaH suyassa' iti / yattu-abhayadevamUriNA svakRtaTIkAyAmuktam ' jiNapaDimANaM accaNaM karei' tti ekasyAM vAcanAyAmetAvadeva dRzyate / vAcanAntare tu-'hAyA jAva savvAlaMkAravibhUsiya majjaNagharAo paDinikkhamai paDi nikkhamittA jeNAmeva jiNaghare teNAmeva uvAgacchai uvAgacchittA jiNagharaM aNupavisai 2 tA, jiNapaDimANaM samUharUpa zruta ko lipibaddha karane kI icchA se zrI sudharmAsvAmI ki jina kI bhakti zrutayodhaka bhAvalipi ke prati jAgRta huI hai lipijJAna ke mAhAtmya ko prakaTa karate hue bhAvazruta ko namaskAra karane ke pahile bhAvalipi ko hI namaskAra karate haiM kyoM ki bhAvazruta ke prati bhAva. lipi ko hI kAraNatA hai, aura isI nimitta se yaha usakI apekSA pUjya mAnI gaI hai bhAvalipi ko namaskAra karane ke pazcAt hI unhoM ne " namaH-suyassa" bhAvazruta ko namaskAra isa sUtra dvArA kiyA hai| "jiNapaDimANaM accaNaM karei" isa pATha ko lekara jo TIkokAra abhayadeva lUri ne jinapratimA ki pUjana karane kI bAta kahI hai-so ThIka nahIM haiN| kyoM ki mAlUma hotA hai, ki unheM mUla pATha kA nizcaya hI nahIM huA hai-kAraNa ki eka vAcanA meM to yahI pATha milatA hai-taba ki dUsarI vAcanA meM "hAyA jAva savvAlaMkAravibhUsiyA majjaNagharAo paDinikkhamaI, 2 jeNAmeva jiNaghare teNAmeva uvAgacchai, 2 pratipAdana karanArA zabdonA samUharUpa zrutane lipibaddha karavAnI IcchAthI zrI sudharmA svAmI-ke jemanI kRtabedhaka bhAvalipi pratye bhakti utpanna thaI che-lipi jJAnanA mAhAbhyane pragaTa karatAM bhAvazratane namaskAra karatAM pahelAM bhAvalipi. ne ja namaskAra karyA che. kemake bhAvakRta pratye bhAvalipi ja kAraNatA che ane A kAraNathI ja A tenA karatAM pUjya mAnavAmAM AvI che. bhAvalipine namaH 2712 4aa mAha tebhare " namaH suyassa" mA sUtra 43 mAzratane nabha2412 4aa cha. "jiNapaDimANaM accaNaM karei" mA 54nA sAdhAre 2 21kAra abhavadevasUrie jInapratimAnI pUjAnI vAta kahI che te yogya nathI kemake temane mULa pAThane nizcaya ja thayo nathI ema jaNAI Ave che kAraNa ke eka vAcanAmAM te e ja pATha maLe che. tyAre bIjI vAcanAmAM - (hAyA jAva savvAlakAravibhUsiyA majjaNa gharAo paDinikkhamaI, 2 jeNAmeva jiNaghare teNAmeva uvAgacchaI, 2 jiNadharaM aNupavisai, jiNapaDimANaM Aloe 152 For Private and Personal Use Only
Page #429
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAgasUtre Aloe paNAma karei 2 ttA, lomahatthayaM parAmusai 2 tA, evaM jahA bhUriyAbho jiNapaDimAo accei taheva bhANiyavvaM jAva dhUvaM Dahai ' tti / tena mUlapAThasya nizcayastasya nAbhUditi vijJAyate / / ataH paraM ca-vAmaM jANuM aMcei dAhiNaM jANuM dharaNiyalaMsi Nivesei 2' iti pratimApUjakaiH svIkRto mUlapAThastatra vartate, TIkAkArastu-'dAhiNaM jANuM dharaNItalaMsi niha? ' iti pAThaM TIkAyAM vilikhya nigadati-'nihaTu' nihatya sthApayitvetyarthaH, Nivesei ' ityatra-'nihaTTu ' iti pAThabhedaH kRtH| tenA. pyetad viditaM bhavati-yasya yAdRzaM manasyabhirucitaM sa tAdRzamiha mUlapAThaM praka. lpayati sma iti / jiNagharaM aNupavisaha jiNapaDimANaM Aloe pagAmaM karei, 2 lomahatvayaM parAmusai, 2 evaM jahAnUriyAbho jinapaDimAo acceha taheva bhANiyavvaM jAva dhUvaM Dahai"tti yaha pATha milatA hai| isake bAda " vAmaM jANuM dharaNiyalaMsi Nivesei 2" aisA pATha milatA hai aura yahI pATha pratimA pUjakoM ko saMmata hai / parantu TIkAkAra zrI abhayasUri ne " dAhiNaM jANuM dharaNItalaMsI nihaTUTu' aisA pATha TIkAmeM rakhakara 'nihaTTa' isa pada kI TIkA " sthApanA karake " aisI kI hai| isa prakAra " Nivele" kI jagaha 'nihaTUTu' aisA pATha bheda kiyA gayA hai| isI prakAra pratimA pUjakoM dvArA svIkRta "tikkhutto muddhANa dharaNiyalaMsi namei" isa mUla pATha meM bhI parivartana "namei" kriyA pada meM "nivezayati" isa rUpa se kara diyA hai| isase yaha bAta nizcita hotI hai ki jisa ke mana paNAmaM karei, 2 lomahatthayaM parAmukhai, 2 evaM jahA sUriyAbho jinapaDimAo accei taheva bhANiyavva jAva dhUva Dahai ) tti, mA 54 bhaje cha tyaa25ch| "vAmaM jANu dharaNiyala si NiveseDa 2" A jAtano pATha maLe che ane e ja pATha pratimA pUjAnA taraphadArIone mATe sabhata 35 cha. 55 12zrI malayavasUriye " dAhiNa jANu dharaNItalasI nihaTa" yA tanI 54 mAM rI " nihala" mA panI 11sthApanA 4zana 2prabhArI cha. mA zata "Ni vesei " nasthAna " nihaTu " ma jatana 48 42vAmA maavy| che. pratimA pUjanA ta23vArImA 13 svIkRta (tikkhutto muddhANa dharaNItala si namei ) mA bhUgamA 5 "namei" yApama "nivezayati " 21 jatanu pari. vartana karI nAkhyuM che. AthI A vAtanI khAtrI thAya che ke jenA manamAM je pATha game teNe te pramANe ja phAve tema pitAnI kalpanAthI mULa pAThamAM For Private and Personal Use Only
Page #430
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMgarAdhAmRtavaSiNI TIkA0 a0 16 draupadIcaryA tadanantaraM punaH pratimApUjakaiH svIkRte-mUlapAThe-'tikkhutto muddhANaM dharaNiyalaMsi namei ' iti dRzyate, 'namei' ityatra TIkAkAra:-'nivesei' itilikhitvA nivezayatItyartha uktaH, tenAtra-mUlapAThasya svasvakapolakalpitatvaM sidhyati, draupadyAzcarite TIkAkRtA'bhayadevamariNA punarIdRzaH pATho labdhaH 'IsiM paccunnamati 2ttA, karayala0jAva kaTu evaM vayAsI-namotthu NaM arihaMtANaM bhagavaMtANaM jAva saMpattANaM vaMdai namasai2 jiNagharAo paDinikkhamai ' iti imaM pAThaM TIkAyAM vilikhya TIkAkAraH prAha___'tatra vandate caityavandanavidhinA prasiddhena,namasyati pazcAt praNidhAnAdiyogeneti vRddhAH / na ca draupadyAH praNipAtadaNDakamAtraM caityavandanamamihitaM sUtre iti sUtrameM jaisA pATha rucA hai usane usI prakAra mUla pATha meM jina kalpanA kA pATha prakSipta karake pATha bheda kara diyA hai| ataH svakapolakalpita hone se asalI mUla pATha kA nizcaya hI nahIM hotA hai, draupadI ke carita meM TIkokAra abhayadevasUri ko isa prakAra ko pATha upalabdha huA-IsiM paccunnamati 2, karayala0 jAva kaTTu evaM kyAsI-namotthuNaM arihaMtANaM bhagavaMtANaM jAva saMpattANaM vaMdai, namasai 2, jiNagharAo paDinikkhamai iti" pATha ko likhakara unhoM ne TIkA kii| vandate-namasyati pada ke artha kA khulAzA karate hue ve kahate haiM ki prasiddha caityavaMdana vidhi ke anusAra namana karanA vaMdanA aura isake bAda praNidhAna Adi ke yoga se namaskAra karanA namana hai aisA siddhAnta vRddhoM kA hai| sUtra meM jaba draupadI kA praNipAta dRNDaka mAtra caityavaMdana kaho hai-arthAt daNDa kI taraha praNAma karane rUpa caityavaMdana kahA gayA hai-to isI se yaha kaMIka umere karIne pATha bheda karI nAkhe che. eTalA mATe svapalakalpita havA badala asala mULapAThane nizcaya ja thaI zake tema nathI. draupadI caritamAM A2 smyvsuuni| At to pATha bhanyA cha -( IsiM paccunnamatti 2, karayala0 jAba kaTu evaM vayAsI-namotthuNaM arihatANa bhagavaMtANa jAva saMpacANaM vadai, namasai 2, jiNadharAo paDinikkhamai iti ) mA yAne samAna tabhare 1 3 . 'vandate ' 'namasyati' 54 // manu 25426 42di teo kahe che ke prasiddha caitya vaMdana vidhi mujaba namana karavuM. vaMdanA ane tyArapachI praNidhAna vagerenA vegathI namaskAra kare namana che, vRddhone A jAtane siddhAnta che. sUtramAM jyAre praNipAta daMDaka mAtra cityavaMdana karyuM che tyAre enAthI ja A vAta siddha thaI jAya che ke bIjA zrAvakane paNa A For Private and Personal Use Only
Page #431
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 412 zAtAdharmakathAGgasUtra prAmANyAdanyasyApi zrAvakAdestAvadeva taditi mantavyaM, caritAnuvAdarUpatvAdasya, iti / na cetyasya mntvymitytraanvyH| draupadI praNipAtadaNDakamAtraM-daNDavatmaNAmamAtrarUpaM caityavandanaM-pratimAvandanaM kRtavatItyathai buddhvA'nyopi zrAvaka etatsUtraM pramANamAzritya tAvadeva tat praNipAtadaNDakamAtraM vandanaM kuryAditi na mantavyam , tatra kAraNamAha ' caritAnuvAdarUpatvAdasya ' iti / asya etatmUtrasya caritAnuvAdarUpatvAt jJAtapradarzakatayA yathAvRttasya tattaccaritasyAnuvAdarUpatvAt , na tu bhagavatA ' jayaM care jayaM ciTTe' ityAdivat kacidAjJA prdttaa| tasmAdasya vidhiniSedhabodhakatvaM na saMbhavatItyAha -' na ca caritAnuvAdavaca. pAta bhI siddha ho jAtI hai ki anya zrAvakoM ko bhI isI prakAra vandana namana karanA cAhiye-so isa prakAra kA kathana ThIka nahIM hai| kAraNa ki yaha caritAnuvAda rUpa hai|| ____ bhAvArtha-koI anya zrAvaka jana aisA samajhakara ki sUtra meM jaba draupadI ne daNDakI taraha hokara,caityavaMdana kiyA hai to isI sUtrakI pramANatA lekara hameM bhI isI tarahase praNAma karanA cAhiye so isa prakAra kI mAnyatA unakI ThIka nahIM hai kAraNa ki yaha carita kA hI anuvAdaka hai| caritakA anuvAdaka vAkya vidheyarUpa se mAnya nahIM hotA hai / yaha sUtra carita kA anuvAdaka rUpa hai-isakA yaha bhAva hai ki yaha vAkya jJAta artha kA pradarzaka hone se pahile jo jo bAteM 2 jisa 2 rUpameM ho cukI haiM una saba kA anuvAdaka rUpa hai| " jayaM care jayaM ciTTe" ityadi sUtra kI taraha yaha vidhi vAkya nahIM hai / isIliye bhagavAna ne pratimA ke pUjana aura vaMdanA, namana karane Adi kI AjJA kahIM bhI sUtra meM nahIM dI pramANe ja vaMdana namana karavo joIe. te A jAtanuM kathana egya nathI, kemake A caritAnuvAda rUpa che. - bhAvArtha-game te zrAvaka Ama samajIne ke sUtramAM jyAre dropadIe daMDAkAre thaIne caitya vaMdana karyuM che te A sUtrane ja pramANa svarUpa mAnIne amAre paNa A pramANe ja praNAma karavA joIe. te temanI A vAta paNa ThIka kahI zakAya tema nathI, kemake A caritane ja anuvAdaka che. caritanuM anuvAdaka vAkya vidheya rUpamAM mAnya hetuM nathI. A sUtra caritane anuvAdaka rUpa che. Ane bhAva e che ke A vAkaya jJAta arthane pradarzaka havAthI je je vAte je rUpamAM thaI cUkI che te badhAnuM anuvAdaka rUpa che"jy care jayaM ci?" tyA sUtranI rebhasA vidhipAya nathI. meTA mATe bhagavAne pratimAnA pUjana ane vaMdana, namana karavA vagerenI AjJA sUtramAM For Private and Personal Use Only
Page #432
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 16 draupadIcarcA nAni vidhiniSedhasAdhakAni bhavanti anyathA sUryAdevAdivaktavyatAyAM bahUnAM zastrAdivastUnAmarcanaM zrUyate iti tadapi vidheyaM syAt / / atredaM bodhyam-' na ca draupadyAH praNipAtadaNDa kamAtraM caityavandanamabhihitaM sUtra ityAdi vAkyasandarbheNa TIkAkAreNAbhayadevamUriNA draupadyA vandanameva kRtaM na tu pUjanAdikamiti bodhayatA tAvAneva pAThaH svIkRta iti / tasmAd vidhirUpeNa prati mApUjanAya bhagavato'rhata AjJA na labhyate iti vAdastAvadAstAm , caritAnuvAdarUpeNApi zAstre bhagavatA'hatpratimApUjanaM kApi noktamiti siddham / evaM cAyamehai caritAnuvAdarUpa vAkya meM vidhi aura niSedha bodhakatA saMbhavita nahIM hotI hai isI dhyeya se " na ca caritAnuvAdavacanAni vidhiniSedhasAdhakAni bhavanti " aisA mAnA jAtA hai nahIM to phira, sUryAbhadeva dvArA jisa prakAra bahuta zastra Adi vastuoM kA pUjana karanA sunA jAtA hai usI prakAra pratimA pUjakoM ke liye bhI inakA pUjana vidheya mAna lenA caahiye| bhAvArtha-" na ca draupadyAH praNipAtadaNDakamAtraM caityavaMdanamabhihitaM sUtre" ityAdi vAkya ke dvArA TIkAkAra abhayasUri ne itanA hI pATha svIkRta kiyA hai ki draupadI ne sirpha vaMdanA hI kI hai, pratimApUjana nahIM isaliye isase yaha bAta siddha ho jAtI hai jaya caritAnuvAda rUpa se bhI zAstra meM kahIM bhI bhagavAna ne ahaMna kI pratimA kA pUjana nahIM kahA hai| tava vidhirUpa se pratimA pUjana ke liye bhagavAna ahata kI AjJA hai aisI mAnyatA korI kalpanAmAtra hI hai| isa prakAra sthAnaka kaI paNa sthAne karI nathI. caritAnuvAda rUpa vAkayamAM vidhi ane niSedha mAMdhAtA samavita thatI nathI. 2. dhyeyathI (na ca caritAnuvAdavacanAni vidhiniSedhasAghakAni bhavanti) sebha bhAnavAmAM Ave che. naDitara pachI sUryAlaya vaDe jema ghaNu zastro vagere vastuonI pUjA karelI vAta saMbhaLAya che temaja pratimA pUjakone mATe paNa emanI pUjA vidheya rUpamAM mAnI levI joIe. __sAvArtha-" na ca draupadyAH praNipAtadaNDakamAtra caityavadanamabhihita sUtre" vagere vAkya dvArA TIkAkAra abhayadevasUrie ATalA pAThane ja svIkAra karyo che ke draupadIe phakta vaMdanA ja karI che. pratimA pUjA nahi. ethI A vAta spaSTa rIte siddha thaI jAya che ke jyAre caritAnuvAda rUpathI paNa zAstramAM koI paNa sthAne bhagavAne arvatanI pratimAnA pUjana viSe kahyuM nathI. tyAre vidhi rUpathI pratimA pUjana mATe bhagavAna ahaMtanI AjJA che evI mAnyatA phakta kapanA mAtra ja che. A pramANe sthAnakavAsI saMpradAyanI A mAnyatA For Private and Personal Use Only
Page #433
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 414 mAtAdharmakathAjastra tadrUpaH sthAnakavAsinAM siddhAntaH zAstrAnukUlaH satya iti nizcIyatAm / arhadvandanamapi draupadyA na kRtamityagre sapramANaM nirUpayiSyAmaH / kiM ca-pratimApUjakAnAM pramANabhUte mahAnizIthamUtre'pi pratimApUjAyAH sAvayatayA tadartha jinAlaya vidhAnaM sAvadhaM bhavatIti matvA dravyaliGgibhiH pRSTena kuvalayaprabhanAmnA'nagAreNa nigaditaM sAvadhamidaM nAhaM vAGmAtreNApi kurve" iti / tadevamanena bhaNatAsatA tIrthakaranAmagotraM karmArjitam / ekabhavAvazeSIkRtazca bhavodadhiH / tatastaiH sarvairekamataM kRtvA tasya sAvadhAcArya iti nAma dattaM prasiddhinItaM ca / iti pratibodhitam / vAsI saMpradAya kI yaha mAnyatA nirdoSa evaM zAstrAnukUla aura satya hai ki arhata kI pratimA banAkara pUjanA zAstra hitamArga se viparIta mArga hai| ahaMta kI pratimA kI vandanA bhI draupadI ne nahIM kI hai isa bAta ko bhI hama Age pramANa dekara puSTa kreNge| kiJca-pratimApUjakoM dvArA pramANarUpa se svIkRta mahAnizItha sUtra meM bhI yahI samajhAyA gayA hai ki pratimApUjana svayaM eka sAvadyakarma hai, usake nimitta janAlaya Adi banavAnA bhI sAvadhakarma haiN| aisA samajhakara-kuvalayaprabhanAmaka AcArya ne dravya liMgiyoM dvArA pUche jAne para yahI uttara diyA hai ki ye saba sAvadyakarma haiM, maiM apane vacanoM se bhI isa viSaya kA jarA bhI maMDana nahIM kara sakatA hUM" isa prakAra kahane vAle una kuvalayaprabhanAmaka AcAryane tIrthakara nAma gotra karma upArjana karake ekabhavAvatArI bane / sAvadyakarma niSedha karane vAle hone se nirdoSa temaja zAstrAnukUla ane satya che ke arvatanI pratimA banAvIne pUjavI zAstravihita mArgathI ulaTa mAga che arvatanI pratimAnI vaMdanA paNa draupa dIe karI nathI, A vAtane paNa ame AgaLa sapramANasiddha karavA prayatna karIzuM. ane bIjuM paNa ke-pratimA pUjake vaDe pramANa rUpe svIkRta mahAnizItha sUtramAM paNa e ja vAta samajAvavAmAM AvI che ke pratimA pUjana jAte eka sAvadya karma che. tenA nimitta jInAlaya vagere banAvavA te paNa sAvadya karma che. ema jANIne ja kuvalayaprabha nAmanA AcArya dravyaliMgio vaDe pUchAelA praznanA uttaramAM A pramANe ja kahyuM che ke A badhuM sAvadyakarma che. huM mArA vacanathI paNa A viSayanuM jarAya paNa maMDana karI zakuM tema nathI. A rIte kahenAra te kuvalayaprabha nAmaka AcArya tIrthaMkara nAma gotrakama upArjana karIne eka bhavAvatArI banyA. sAvadyakama niSedha karanAra hovAthI te caityavAsIoe For Private and Personal Use Only
Page #434
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAraghamAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcarcA bhagavAn zrI vardhamAnasvAmI gautamaM prati kathayati-' asyA RSabhAdicaturvizatikAyAH prAk atItakAlena yA'tItA caturviMzatikA, tasyAM matsadRzaH saptahastatanurdharmazrInAmA caramatIrthakaro babhUva, tasmiMzca tIrthaGkare saptAzcaryANi abhUvan / asaMyatapUjAyAM pravRttAyAmaneke zrAddhebhyo gRhItadravyeNa svasvakAritacaityanivAsino'bhUvana , tatraiko marakatacchaviH kuvalayamabhanAmA'nagAro mahAtapasvI upavihArI ziSyagaNaparitaH samAgAt , tairvanditvoktam , tadeva tatratyaprakaraNaM pradarzyate, tathA hi--mahAnizIthasUtre pazcamAdhyayane___jahA NaM bhayavaM ! jai tumamihAi egavAsArattiyaM cAummAsiya pauMniyaMtANamicchAe aNege ceiyAlayA bhavaMti nUgaM tajjhANaNattIe. tA kIrau aNuggahamamhANaM una caityavAsiyoM ne milakara unakA nAma 'sAyadyAcArya' rakha diyA, aura prasiddha bhI kara diyaa| jaise-bhagavAn zrI vardhamAnasvAmI gautama prati kahate haiM-isa RSabhAdi cauvIsI ke pahale bhUtakAla meM jo covIsI hogaI hai usa cauvImImeM mere jaisA sAta hAthapramAga zarIra vAlA dharma zrI nAmakA aMtima tIrthakara ho gayA hai, usa tIrthakara ke samayameM sAta Azcarya hue the, unameM "asaMyatapUjA" nAmakA eka Azca yathA / usa asaMyatapUjokI pravRtti honepara bahutase sAdhu zrAvakoM ke paisoM se apane apane banavAye huve caityoMmeM nivAsa karate the arthAt caityavAsI ho gaye the, vahAM para eka zyAma kAMtivAle kuvalayaprabha nAma ke muni mahAtapasvI upavihArI ziSyaparivAra sahita padhAre the, unako una caityavAsiyoM ne vaMdanA kara ke jo kahA so isa prakAra hai / jisa pATha kA yaha kathAnaka hai vaha pATha isa prakAra haitemanuM nAma "sAvadAcArya" e pramANe rAkhyuM ane prasiddha paNa karyuM. jemake bhagavAna zrI vardhamAnasvAmI gautamane kahe che ke-A aSabhAdi cauvIsInA pahelA bhUtakALamAM je cAvIsI thaI gaI che te covIsImAM mArA jevA sAna hAtha pramANa zarIravALA dharmazrI nAmanA chellA tIrthakara thaI gayA che. te tIrthakaranA samayamAM sAta Azcaryo thayA hatA, temAM "asaMyatapUjA" nAmanuM eka Azcarya hatuM te asaMyata pUjAnI pravRtti thaI tyAre aneka sAdhuzrAvakonA paisAthI pitapotAnA mATe banAvarAvelA caityamAM vAsa karatA hatA arthAtu tyavAsI thai gayA hatA. tyAM eka zyAma varNavALA kuvalayaprabha nAmanA muni mahArAja ke jeo mahA tapasvI, ugra vihArI hatA, teo pitAnA ziSya parivAra sahita tyAM padhAryA hatA temane te ramaityavAsIoe vaMdanA karIne je kahyuM te A pramANe che For Private and Personal Use Only
Page #435
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAsUtre iheva cAummAsiyaM / tAhe bhaNiyaM teNa mahANubhAgeNaM - goyamA ! jahA bho bho piyaMvae ! jaDa vi jiNAlae tahA vi sAvajjamiNaM NAI vAyAmitteNaM pi AyarijjA / evaM ca samayasAraparaM tattaM jahadviyaM aviparIta NIsaMkaM bhaNamANeNa tesi micchaddiTiliMgINaM sAhuvesadhArINaM majjhe goyamA ! AsaMkaliyaM titthayaranAmakammagoyaM teNaM kuvalayappabheNaM, egabhavAva sesIkao bhavoyahI / / iti / chAyA-yathA khalu bhagavan ! yadi tvamihApi ekavarSA rAtrikaM cAturmAsikaM prayo. mRNAmicchayA aneke caityAlayA bhavanti nUnaM / taddhyAnAjJaptyA tasmAt karotu anugrahamasmAkam ihaiva cAturmAsikam / tadA bhaNitaM tena mahAnubhAgena - gautama ! yathA bho bho piyavaMdAH ! yadyapi jinAlayaH, tathApi sAvadhamidaM nAhaM vAGmAtreNApi AcarAmi / evaM ca samayasAravaraM tattvaM yathAsthitam aviparItaM niHzaGka bhaNatA teSAM mithyAdRSTiliGginAM sAdhuveSadhAriNAM madhye gautama ! AsaMkalitaM tIrthakaranAma kamagotraM tena kuvalayapabheNa ekabhavAvazeSIkRto bhavodadhiH // iti ___"jahA NaM bhayavaM ? jai tumamihAha ekavAsArattiyaM cAummAsiyaM pauMjiyaMtANamicchAe aNege ceiyAlayA bhavaMti nRNaM tajjhANa. pattIe, tA kIrau aNuggahamamhANaM iheva cAummAsiyaM / tAhe bhaNiyaM teNa mahANubhAgeNaM goyamA! jahA bho bho piyaMvae jahavi jiNAlae tahA vi sAvajjamiNaM NAhaM vAyAmitteNa pi aayrijaa| evaM ca samayasAraparaM tattaM jahaTTiyaM aviparItaM NIsaMkaM bhaNamANeNa tesi micchadihiliMgINaM sAhuvesadhArINaM majjhe goyamA! AsaMkaliyaM titthayaranAmagotaM teNaM kuvalayappabheNaM egabhavAvasesIko bhvoyhii| iti (mahA. nizItha paJcama adhyayana ) isa sUtrakA bhAvArtha isa prakAra hai he bhagavan ! Apa yahAM eka varSArAtrika cAramahine ThahareM " jahA bhayava ! jai tumabhihAi ekavAsArattiya cAummAsiyaM paThaM. jiya'tANa micchAe, :aNege ceiyAlayA bhavati nUNa tajjhANattie tA kIrau aNuggahammANa ihera caaummaasiy'| tAhe bhaNiya teNa mahANubhAgeNa goyamA / jahA bho mo piyavae jaivi jiNAlae tahAvi sAvajjamiNa NAhaM vAyAmittaNa pi AyarijjA / evaM ca samayasAraparatattajahadviya aviparIta' NIsaMke bhANamANega tesi micchadidviliMgINa sAhuvesadhArINa' majjhe goyamA ? AsakaliyaM titthayaranAmagotta' teNa kuvalayappameNa egabhavAvase sIkao bhavoyahI / iti (mahAnizItha paccama adhyayana) mA sUtrI mAvArtha mA pramANe cha ?- gavana ! For Private and Personal Use Only
Page #436
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavaSiNI TI0 10 11 draupadIcacarcA 417 hebhagavan ! iha yadi yathA khalu tvam ekavarSArAtrikaM cAturmAsikaM tiSThasi prayoktRNAm=pravartakAnAm icchayA-AjJayA aneke caityAlayA na bhavanti-bhaviSyanti, tat tasmAd nivAsArthamAjJAmupAdAya ihaiva cAturmAsikaM kuru tAvadasmAkamanugrahaM kuru bhavadIyAjJayA bahavazcaityAlayA bhaviSyanti / tatazcAsmAkamupakAraH kriyatAmiti bhAvaH / tadA teSAM sAvadhapUjAyAM pravRttAnAM dravyaliGginAM vacanaM zrutvA tena mahAnubhAvena kuvalayamabhanAmnA'nagAreNa bhaNitam-uktam , yathA-bho bho piyaMbadAH / bho devAnupiyAH / yadyapi jinAlayaH, tathApi sAvadyamidaM jinabhavane kRte -arthAt yahIM para caumAsA vyatIta kreN| pravartakoM kI AjJA se yahAM para aneka caityAlaya bana jAyeMge / isa liye Apa yahIM para caumAsA vyatIta karane kA anugraha kreN| hamAre Upara ApakA bar3A hI anugraha hogA / Apake upadeza se nizcaya samajhiye aneka caityAlayoM kA nirmANa ho jaaygaa| isa prakAra se una dravyaliMgiyoM se prArthita hone para mahAnubhAva kuvalayaprabha AcArya ne kahA ki he devAnupriya ! yadyapi tuma jinAlaya ke viSaya meM kahate ho-parantu-maiM isa kArya ko karavAne meM zreya nahIM dekhatA hUM-kAraNa ki yaha sAvadhakArya hai jina bhavana banavonA aura usake banavAne kI preraNA karanA ina donoM prakAra kI pravRttiyoM meM pRthivIkAya Adi chaha prakArake jIvoM kI virAdhanA hotI hai isI prakAra se pUjana karane meM bhI SaTkAya ke jIvanikAyoM kA AraMbha avazyaMbhAvI hai| isaliye aneka prakAra ke SaTUkAya ke jIvoM ke vighAta kA hetu hone se pUjana ke nimitta bhI jina bhavana kA banavAnA sAvadyatara kArya hai aise sAvadyatara kArya kA maiM kisI bhI prakArase upadeza nahIM daMgA / meM kabhI bhIaisA upadeza nahIM daMgA ki tame ahIM ekavarSIrAtrika-cAra mAsa-rakAo-eTale ke ahIM tame comAsuM pUruM karo. pravartakenI AjJAthI ahIM ghaNA cautyAla banI jaze. ethI tame ahIM ja cimAsuM pUruM karavAnI kRpA kare, amArA upara tamAre bhAre anugraha thaze. tamArA upadezathI amane cekakasa khAtrI che ke ghaNA aityAlayanuM nirmANa thaI jaze. A rIte dravya liMgionI prArthanA sAMbhaLIne mahAnubhAva kuvalayaprabha AcArye kahyuM ke he devAnupriya! je ke tame jInAlayanA viSe kahe che, paNa mane A kAma karAvavAmAM zreya lAgatuM nathI, kemake A sAvarakama che. jInabhavana banAvavuM ane tene banAvavAnI preraNuM ApavI A baMne jAtanI pravR ttiomAM pravikAya vagere cha jAtanA chanI virAdhanA thAya che A rIte pUjA karavAmAM paNa SakAyanA jIvanikAne AraMbha avazyabhAvI che. eTalA mATe ghaNI jAtanA SakAyanA jIvonA vighAtanA mATe heturUpa hovA badala pUjAnA mATe paNa jInabhavana banAvavuM sAvadyatara kArya che. evA sAvaghatara kArya For Private and Personal Use Only
Page #437
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 8 satara neet kArite ca pRthivIkAyAdiSaDjIva nikAya virAdhanA, tathaiva jinapUjAyAmapi tasmAt pUjArthakatvAjjinabhavana vidhAnaM sAvadhatara, bahutarapaT kAyajIvopaghAtahetutvAt nAhaM vAGmAtreNA'pi upadezadAnarUpeNa vAgyogamAtraiNApi AcarAmi = kurve jinAlayaM kartu - mupadezaM na kariSyAmItyarthaH / evaM ca=anena prakAreNa, samayasAraparaM zAstrasiddhAnta. sArA'zevazreSThaM tattvaM trikaraNa triyogaiH prANAtipAto varjanIya ityAdirUpaM yathAsthitaM yathAvasthitasvarUpaM pramANabhUtaM, aviparItaM viparyayajJAnAviSayaM nizrAGkaM = saMzayavarjitaM vacanaM bhaNatA= kathayatA, teSAM mithyAdRSTiliGginAM mithyAdRSTayaH kutIrthikAstadvajjIvopaghAtakAriNAM sAdhuvepadhAriNAM madhye he gautama! AsaMkalitam =samyak saMgTahItam upArjitamityarthaH / kimupArjitamityAha tIrthaMkara nAmagotraM tena kuvalayaprabheNa, ekamavAvazeSI kRto bhavodadhiH / sugamametat / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 3 jisa meM jinAlaya banavAne kA vidhAna ho / isa prakAra pravacana siddhAnta kI sArabhUta vastusthiti ko yathArtha rUpa se vinA kisI saMkoca ke prakaTa karane vAle una munirAja ne una sAdhuveSa dhArI dravyaliMgiyoM ke bIca ki jo mithyAdRSTiyoM kI taraha jIvoM kI hiMsA karane meM pravRtta the unake sAmane isa prakAra zuddha prarUpaNA karanese he gautama! tIrthakara nAma gotra karma kA baMdha kiyA aura saMsAra bhI unakA eka bhava mAtra bAkI raha gayA isa uddharaNa se yahI samajhanA cAhiye ki jaba pratimA pUjana ke liye bhI maMdira banavAnA sAvadha karma hai aura isa sAvadyakArya kA upadeza denA bhI sAdhu ke liye varjanIya hai-isI abhiprAya se kuvalayaprabha sUri ne isa kArya kA niSedha kiyA isa niSedha se unheM tIrthakara nAma - gotra karma ko baMdha huA aura saMsAra bhI unakA ekabhava mAtra bAkI bacA to phira sarva prakAra se sAvadha karmo kA parityAga For Private and Personal Use Only mATe huM kaI paNa rIte upadeza ApavA taiyAra nathI, huM A jAtanA upadeza kAipaNa vakhate ApavA taiyAra nathI ke jemAM jInAlaya khatAvavAnuM vidhAna .. sarakhuMya hAya. A rIte pravacana siddhAMtanI sArabhUta vastusthitine sAcA rUpamAM vagara keAI paNa jAtanA sa`kece-pragaTa karanArA te munirAje te sAdhu vaiSadhArI dravya liMgiAnI sAme ke jee mithyArdaSTivALAonI jema jIveAnI hiMsA karavAmAM pravRtta hatA zuddha prarUpaNA karI. A rIte zuddha prarUpaNA karavAthI he gautama ! tIrthaMkara nAma-gotrakamanA baMdha karyAM ane saMsAra paNa eka bhava jeTale ja zeSa rahyo. A udAharaNathI ApaNe eja vAta samajavI joie ke jyAre pratimA pUjana mATe paNa maMdira manAvavuM sAvadyakama che ane A sAvadyakAya nA upadeza karavA paNa sAdhunA mATe tyAjya che. A hetuthI ja kuvalayaprabhasUrIe A kAnA niSedha karyAM che. A niSedhathI temane tIrthaMkara
Page #438
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 draupadIvaryA 49 atreda bodhyam-yatra pratimApUjArtha kriyamANasya jinAlayasya vAcopadezakaraNaM sAvadhamiti jAnatA tatparivarjane kRte tIrthakara nAmagotraM karma samupArjitaM, tatra sarvathA sAvadyamArga parivarjayatAM sarvaprANirakSaNArthamahiMsAdharma sarvataH pracArayatAM pravacana-siddhAntasAra vijAnatAM saMyamamArge pravRttimatAM samyaktvazuddhimatAM patimApUjAmakurvatAM taniSedhayatAM kiM nAmAtmanaH kalyANakara kAryamavaziSTam , iti / ___atha vivAhasamaye draupadI samyaktvavatI nAsoditi varNyate-jainAgamAnAM vidvAMsaH samyagidaM vadanti-sanidAnasya jIvasya nidAnaphalaprAptiryAvanna bhavati, tAvadasau samyaktvavaJcito jainadharmAd dUra evAvatiSThate / karane vAle, samasta prANiyoM ko rakSA ke nimitta ahiMsAdharma kA pracAra karane vAle, pravacana siddhAnta ke sAra ko jAnane vAle, saMyamamArga meM pravRtti vAle, samyaktva kI zuddhi se viziSTa aura pratimA kI pUjA nahIM karane vAle evaM usakA niSedha karane vAle aise saMyamiyoM kA aba aura kaunasA aisA kArya bAkI rahA hai jo unakI AtmA ke liye kalyANa kA sAdhana na ho| aba yahAM isa bAta kA varNana kiyA jAtA hai ki vivAha ke samaya draupadI samyaktvavAlI nahIM thii| jaina AgamoM kA bhalIbhA~ti parizIlana karane vAle vidvAn isa bAnako acchI taraha jAnate haiM ki jisa jIva ne jo nidAna kiyA haijabataka usake phala kI prApri usa jIva ko nahIM ho jAtI-tabataka vaha jIva samyaktva se vaMcita rahakara jinadharma se dUra hI rahatA hai| nAma-gotra kamane baMdha thaze ane saMsAra paNa temane mATe ekabhava jeTa le ja zeSa rahyo hato. te pachI sarva rIte sAvadyakarmone parityAga karanArA badhA prANIonI rakSAnA nimitte ahiMsA dharmane pracAra karanArA pravacana siddhAMtanA sArane jANanArA, saMyama mArgamAM pravRtti karanArA, samyakatvanI zuddhithI viziSTa ane pratimA pUjA nahi karanArA ane tene niSedha karanArA evA saMyamIonuM evuM kayuM kAma zeSa rahyuM che ke je temanA AtmAnA kalyANanuM sAdhanarUpa na hoya ? - have ahIM A vAtanuM varNana karavAmAM Ave che ke lagnanA vakhate draupadA samyakatvavALI na hatI jaina Agamane sArI rIte parizIlana karanArA vidvAne A vAtane sArI peThe jANe che ke je jIve je nidAna karyuM che-jyAM sudhI tenA phaLanI prApti te jIvane thai jatI nathI tyAM sudhI te jIva samyakatvathI vaMcita rahIne jInabhthii i2 23 che. For Private and Personal Use Only
Page #439
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAsUtre " putrakaya niyAyeNaM coijjamANI 2 jeNeva paMca paMDavA teNeva uvAgaccha, uvAgacchittA te paMca paMDave teNaM dasaddhavaNNeNaM kusumadAmeNaM AveDhiyapariveDhiyaM kare, karitA, evaM vayAsI - ee NaM mae paMca paMDavA variyA / " iti sUtrapATha prAmANyAd vivAhasamaye pUrvakRta nidAnAdhInatayA samyavatvarAhityaM draupadyA AsIt atastasyAstadAnIM zrAvikAtvaM na sidhyati yugapat paJcAnAM patInAM varaNena tasyAH pUrvasaMskArodayavazAd vipula sukhabhogalAlasA'pi svAbhAvikI, ataH sA kaumAre vayasi zrAvikA nAsIditi yuktisiddhasyArthasyApalApaH kena zakyate kartum / draupadI kasya pUjanaM kRtavatIti jijJAsAyAM nirNIyate " puvyakayanivvANeNaM coijjamANI 2 jeNeva paMca paMDavA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA te paMca paMDave teNaM dasavaNNeNaM kusumadAmeNaM Avediya pariveDhiyaM karei / karitA evaM vayAsI- eeNaM mae paMca paMDavA variyA " isa prakAra ke isa pramANika sUtra pATha se yaha spaSTarIti se vidita ho jAtA hai ki vivAha ke samaya pUrvakRta nidAna ke adhIna hone se draupadI samyaktva rahita thI isI liye usa samaya usa meM zrAvikApanA bhI siddha nahIM hotA hai / tathA eka hI sAtha pAMca pAMDavoM ko patirUpa se varaNa karane se usake pUrva saMskAra ke udaya se vipula sukha bhogane kI lAlasA bhI svabhAvikI jJota hotI hai isaliye vaha kumAra avasthA meM zrAvikA nahIM thI isa yukti siddha artha kA apalApa kauna kara sakatA hai ! draupadI ne kisa kI pUjA kI isa prakAra kI jijJAsA hone para " puvvakayaniyANeNaM coijjamANI 2 jeNeva paMca paMDavA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA, te paMca paMDave teNaM dasavaNNeNaM kusumadAmeNaM AveDhiyapariveDhiyaM karei | karitA evaM vayAsI- eeNaM mae paMca paMDavA variyA " A jAtanA A prAmANika sUtrapAThathI A spaSTa rUpamAM mAluma thaI jAya che ke lagnanA vakhate pUSkRta nidAnane svAdhIna heAvAne kAraNe draupadI samyakatva rahita hatI. eTalA mATe te samaye temAM zrAvikApaNuM siddha thaI zake tema nathI temaja ekI sAthe pAMce pAMDavAne pitarUpamAM varaNa karavAthI tenA pUrva saMskAronA uddayathI vipula sukha bhogavavAnI icchA paNa svAbhAvikI mAluma thAya che. ethI te kumAra avasthAmAM zrAvikA hatI nahi, A yukti arthanA paridvAra kANa karI zake tema che. draupadIe konI pUjA karI ? A jAtanI jIjJAsAne sAme rAkhIne TIkA For Private and Personal Use Only
Page #440
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcarcA akhaNDasaubhAgyapracurabhogakAmanayA kAmadevasyaiva pUjanaM tadAnImupapadyate / kAmapUjanaM vivAhotsave vistarato bhavatIti loke prasiddhamastIti pratimApUjako'pi zrI vardhamAnamUriH proktavAn / spaSTaM caitat tadviracite AcAradinakare dvitIyavibhAge--" parasamaye gaNapatikandarpa sthApanam / gaNapatikandarpasthApanaM sugamaM lokamasiddham / " iti / TIkAkAra nirNaya karate haiM__ akhaMDa saubhAgya evaM pracura bhoga kI icchA se kAmadeva kA hI pUjana usa samaya draupadI ne kiyA hai-yahI bota saMgata baiThatI hai / loka meM bhI yahI vyavahAra dekhA jAtA hai ki vivAha ke samaya acchI taraha gAje bAje ke sAtha kAma devakA pUjana loga kiyA karate haiN| isa bAta ko vardhamAna sUri bhI jo pratimApUjana ke pakSapAtI haiM svIkAra karate haiM aura aisA hI kahate haiN| isI bAta kA spaSTIkaraNa unhoM ne svanimita AcAradinakara ke dvitIya vibhAga meM kiyA hai-ve likhate haiM ki - parasamaye gaNapatikaMdarpasthApanam / gaNapatikaMdarpasthApanaM sugama lokaprasiddham " iti / ___ laukika zAstrameM gaNapati evaM kaMdarpa (kAmadeva ) kI sthApanA hotI hai ataH gaNapati aura kandarpakA sthApana karanA sugama aura lokaprasiddha hai| kAra nirNaya karatAM kahe che ke - akhaMDa saubhAgya temaja pracura bheganI IcchAthI ja te samaye draupadIe kAmadevane ja pUjana karyuM che, A vAta ja egya lAge che. lekamAM paNa A jAtane ja vahevAra jovAmAM Ave che ke lagnanA vakhate vAjAMonI sAthe sArI rIte kAmadevanuM pUjana loka karatA rahe che. A vAtane vardhamAnasUri paNa ke jeo pratimA pUjananA taraphadAra che-svIkAra kare che ane A pramANe ja kahe che. A vAtanuM spaSTIkaraNa temaNe svanirmita AcAra dinakaranA bIjA vibhAgamAM karyuM che. teo lakhe che ke - " parasamaye gaNapatikaMdarpasthApanam / gaNapatikaMdarpasthApana sugama loka prasiddham " iti / aukika zAstramAM gaNapati ane kaMdarpa (kAmadeva) nI sthApanA thAya che. tethI gaNapati kaMdarpanI sthApanA karavI teja sugama ane prasiddha che. For Private and Personal Use Only
Page #441
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 422 jJAtAdharmakathAGgasUtre " jiNapaDimA aJcarNa karei " atra jinazabdaH kAmadevaparaH / jinazabdasya TransrthAH kozAdau prasiddhAH santi / yathA arhannapi jinazcaiva, jinaH sAmAnya kevalI / kandarpospi nizcaiva, jino nArAyaNo hariH // iti (haimI nAmamAlA) vijayagacchIyaH zrIguNasAgarasUrirapi DhAlasAgaranAmake kAvye SaSThakhaNDe draupadyAH pUjyadevaM nirNItavAn / uktaM ca tena kari pUjA kAmadevanI bhAMkhe drupadI nAra / deva dayA karI mujhane bhalo dejo bharatAra // / 1 arhan sakalakarma kaSAyamohaparIpahAn jayatIti jina ucyate / sAmAnya " jinapaDimANaM accarNa karei " isa sUtra meM jina zabda jinendra bhagavAna kA vAcaka nahIM hai, kintu kAmadeva kA vAcaka hai kyoM ki jina zabda ke aneka artha koSAdika granthoM meM prasiddha haiM - yathAarhannapi jinazcaiva jinaH sAmAnyakevalI ! kaMdarpo'pi jinazcaiva jino nArAyaNo hariH // iti (haimIya nAmamAlA vijaya gacchIya zrI guNasAgara sUri ne bhI " "3 DhAlasAgara nAma ke kAvya meM chaThaveM khaMDa meM draupadI ke ArAdhya deva kA nirNaya kiyA hai / unhoMne likhA hai Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kari pUjA kAmadeva nI bhAMkhe drupadI nAra / deva ! dayA karI mujhane bhalo dejo bharatAra // 1 // 'jina' isaliye kahA gayA hai isa sUtra meM arhanta bhagavAna ko " jina DimANaM accaNaM karei " A sUtramAM jIna zabda jInendra bhagavAnane vAcaka nathI paNa kAmadevane vAcaka che kemake jIna zabdonA ghaNA artha kASa vagere granthamAM prasiddha che jemakeannpi jinazcaiva jinaH sAmAnyakevalI | 6 kadarSo'pi nizcaiva jino nArAyaNo harI // iti ( hai mIya nAmamAlA ) vijayagacchIya zrI guNusAgarasUrie paNa chaThThA khaMDamAM draupadInA ArAdhyadevane nirNaya karatAM temaNe kahyuM che ke DhAlasAgara nAmanA kAvyanA kari pUjA kAmadevanI bhAMkhe drupadina ra / deva ! dayA karI mujhane bhalo dejo bharatAra // 1 // " A sUtramAM arhata bhagavAnane jIna For Private and Personal Use Only zd * eTalA mATe kahyA che ke temaNe
Page #442
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavaSiNI TokA ma0 16 draupadIcarcA 423 kevalI ghanaghAtakakarmacatuSTayaM jayatIti jina ucyate / viSNuH svabhujabalena khaNDatrayaM jayatIti jina ucyate / jinazabdasya kAmadevo'rthazcApi saMgataH, yataH saMsAriNAM kAmadevavazavartitvena lokajayakArivAjjinatvaM kAmasyopapadyate / rUparahita. syApi siddhasya pratimA pUjyatvena zAstrAnuktAmapi pratimApUjakAH prakalpayanti, tadvadanaGgasyApi kAmasya laukikazAstraprasiddha taddhathAnamanusRtya pratimA prakalpyata iti ki unhoM ne samasta kaSAya, karma, moha aura parISahoM ko jItA hai / sAmAnya kevalI 'jina' isaliye kahe gaye haiM ki unhoM ne cAra ghanagho. tiyA karmoM ko apanI AtmA se samUla naSTa kara diyA hai| viSNu 'jina' isaliye kahalAye ki unhoM ne apane bhujayala se bharatarakhaMDa ke chaha khaMDoM meM se tIna khaMDoM ko apane vaza kiyA hai isI liye ye arddhacakrI bhI kahalAte haiM / kAmadeva ko 'jina' isa liye kahA gayA hai ki isake vaza samasta triloka hai triloka meM koI bhI prANI aisA nahIM bacA ki jise isa ne apane vaza meM na kiyA ho| zaMkA-draupadI ne kAmadeva kI mUrti kI pUjo kI-Apa kI yaha bAta usa samaya mAnI jA sakatI-jaya ki kAmadeva kI mUrti vana sakatI hotI ? parantu kAmadeva kI mUrti to bana nahIM sakatI kyoM ki vaha to amUrtika-azarIra-amaGga hai| aMgavAle kI hI mUrti banatI hai-anaMga kI nhiiN| badhA kaSAya karma, meha ane parivahane jItyA che. sAmAnya kevalI "jI" eTalA mATe kahevAmAM AvyA che ke temaNe cAra dhanapationA karmone pitAnA AtmAthI samULa naSTa karI nAkhyA che viSNu "jIna" eTalA mATe kahevAya che ke temaNe potAnA bhuja baLathI bharatakhaMDanA cha khaMDemAMthI traNa khaDene pitAne vaza karyA che ethI teo addhacakrI paNa kahevAya che. kAmadevane "jIne eTalA mATe kahevAmAM Avyo che ke tenA vazamAM traNe leke che. traNe lokamAM evuM kaI prANuM rahyuM nathI ke jene kAmadeve pitAnA vazamAM karyuM na hoya. zaMkA-dvapadIe kAmadevanI mUrtinI pUjA karI te tamArI A vAta tyAre ja rogya kahI zakAya ke jyAre kAmadevanI mUrti banI zaktI heya? paNa kAmadevanI mUrti te taiyAra thaI zake tema nathI kema ke te te amUrtika-azarIra anaMga che. aMgavALAnI ja mUrti bane che, anaMganI nahi. For Private and Personal Use Only
Page #443
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir thara hAtAdharmakathAGgasUtre nAstyatra saMzayaH / lakSmIgauryAdidevyA api svAbhISTapatiprAptikAmanayA pUjanaM loke prasiddhamasti / laukikamantrazAstre mantraratnamajUSAyAM kAmadevArAdhanasyAbhI STapatilAbhahetutvaM nigaditam " kanyAmiSTAmavApnoti, sApIpTaM patimApnuyAt // " iti / adhunA'pi pariNayanasamaye kuladevapUjanaM loke kriyamANaM dRzyate / kAmadevo'pi uttara-yaha kahanA ThIka nahIM hai. kyoM ki mUrti pUjaka jana anaGga -siddhoM kI bhI to mUrti banAkara usakI pUjA kiyA karate haiM / yadyapi siddhoM kI mUrti banAne kI AjJA zAstroM meM na kahI gaI hai-to bhI mRtipUjaka jana apanI kalpanA se unakI bhI mUrti banAkara pUjA karate hI haiMusI prakAra laukikazAstra prasiddha anaGga kAmadeva kI bhI loga apanI kalpanApsura mUrti banAkara pUjate haiN| isa meM Apatti kI kaunasI bAta hai| __ lakSmI, gaurI Adi deviyoM ko bhI pUjA loka meM apane ko abhi. laSita pani prApti kI kAmanA se striyoM dvArA kI hI jAtI hai| laukika mantra zAstra meM maMtraratnamaMjUSA meM kAmadeva kA ArAdhana-"kanyAmiSTA. mavApnoti sApISTaM patimApnuyAt ' isa zlokArdhadvArA icchita pati prApti kA kAraNa kahA gayA hai| vartamAna samaya meM bhI dekho! vivAha ke samaya meM loka meM kula devatA kA pUjana kiyA hI jAtA hai yaha kula devatA kA pUjana hI eka | uttara-A vAta yogya nathI, kemake mUrti pUjA karanArA loko anaMga siddhonI mUrti banAvIne tenI pUjA karatA rahe che je ke zAstromAM sidhonI marti banAvavAnI AjJA karavAmAM AvI nathI chatAMya mUrti pUjaka leka pitAnI kalpanAthI temanI paNa mUrti banAvIne pUjA kare ja che. temaja laukika zAstra prasiddha anaMga kAmadevanI paNa loke pitAnI kalpanA mujaba mUrti banAvIne tene pUje che, AmAM vAMdhA jevI koI vAta nathI. layamI, gaurI vagere devIonI pUjA lekamAM potAnI IcchA mujaba pati meLavavAnI kAmanAthI strIo vaDe karavAmAM Ave ja che. laukika maMtra zAstramAM bhatra 2na bhASAmA bhavatuM mArAdhana " kanyAmiSTAmavApnoti sAbhISTa pati mApnuyAt" / azviA4 14 pratiprAlinu 4 / 26 matAvamA mAnyu cha. vartamAna samayamAM paNa ApaNe joIe te lagnanA samaye lekamAM kuLa devatAnuM pUjana karavAmAM Ave ja che. A kuLadevatAnuM pUjana ja eka rIte For Private and Personal Use Only
Page #444
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 425 anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadI carcA rAgavatAM gRhasthAnAM kuladevatvena vyavahiyamANa AsIt / draupadyA'pi svakuladevaH pUjita iti yuktamutpazyAmaH / atra - " namossthu NaM arihaMtANaM " iti pAThastu pravacanaviruddha eva vartate, laukika kuladevapratimA'cainaprakaraNe lokottarasya bhagavato'rhataH prasaGgAbhAvAt / pUrvabhavakRta nidAnavatyAH kAmabhogAnuraktyA draupadyAH kAmadevArcanasamaye kAmabhogaviratasya vItarAgamArgopadezakasya vItarAgasya bhagavato'rhato vandanaM naiva zAstrAnukUlam / atra pariNayAvasare kuladevapUjanaprasaGge bhagavato'rhataH prasaGgaeva nAsti, taraha se kAmadeva kA pUjana anusaraNa hai| eka samaya thA ki jaba kAmadeva hI, rAmazAlI gRhastha janoM ke liye kula devatA ke rUpa se vaivAhika vyavahAra meM mAnya hotA thaa| draupadIne bhI usa samaya jo kula devatA kA pUjana kiyA- vaha kAmadeva kA hI pUjana kiyA yahIM yukti saMgata baiThatI hai / isa pUjana ke prakaraNa meM jo " namotthUNaM arihaMtANaM " yaha pATha AtA hai vaha pravacana viruddha hI hai kyoM ki laukika kula devatA kI pratimA ke arbana - prakaraNa meM lokottara arhata bhagavAna ke prakaraNa kA saMbaMdha hI kyA hai / usa samaya jaba ki vaha pUrva bhava meM kiye gaye nidAna se yukta thI aura kAmabhoga meM anurakta hRdayavAlI thI usa ke liye kAmadevakA ana (pUjana karane kA samaya hI spaSTarUpase jJAta hotA hai kAmabhogoM se virata vItarAga mArga ke upadezaka vItarAgaprabhu bhaIta bhagavAna kI pUjana vaMdanA kA nahIM / yahI siddhAnta zAstranukUla hai-anya nahIM / are kahIM kAmadevanA pUjananuM anusaraNa che. eka vakhata evA hatA ke jyAre kAmadevaja, rAgazALI gRhastha leAkeAne mATe kuLa devatAnA rUpamAM lagna-saMbadhI vyavahAramAM mAnya gaNAtA hatA. draupadIe paNa te samaye je kuLa devatAnuM pUjana karyuM. te kAmadevanuM ja pUjana karyuM hatuM. e ja vAta kharAkhara lAge che. A pUjananA prakaraNamAM je " namotthUNa arihaMtANaM " A pATha Ave che te pravacana virUddhaja che kemake laukika kuLadevatAnI pratimAnA khacana-prakaraNamAM leAkeAttara arhata bhagavAnanA prakAraNanA samadha ja zI rIte rAgya kahI zakAya. te vakhate ke jyAre te pUrva bhavamAM karelA nidAnathI yukta hatI ane kAmaleAgamAM anu rakta hRdayavALI hatI evI sthitimAM tA tenA mATe kAmadevanI arcanA kara vAnA vakhata ja spaSTa rUpe jaNAI Ave che. kAmalAgeAthI virata vItarAga mAganA upadezaka vItarAga prabhu arhata bhagavAnanI pUjA vataeNnA mATe te vakhata vaizya kahI zakAya nahi. A sidhdhAMta ja zAnukULa che khIne niha. yudhdhamAM kA 54 For Private and Personal Use Only
Page #445
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir BE zAMtAdharmakathAsUtre draupadyAH pUrvabhavakRta nidAnaphalaprApyabhAvena samyaktvarahitatvAt / yasya pUjanaM tasyaiva vandanaM tu nyAyopapannaM bhavati, atra pUjanaM kuladevatAyAH, vandanaM tu vItarAgasyAIta iti lokanyAyaviruddham / tasmAd draupadyA vItarAgasyAIto vandanamapi tadAnIM na kRtamiti sarvapramANasiddham / atrAbhayadevasUriNA svakRtavRttau yaduktam ekasyAM vAcanAyAmetAvadeva dRzyate " jiNapaDimANaM accaNaM karer3a " iti / vIrarasake sivAya yuddha meM jAnevAle vIra ke liye. malhArarAga bhI AnaMdadAyI ho sakatA hai ? | kabhI nahIM pariNaya- vivAha ke avasara meM kuladevatA kI hI pUjA karane kA prasaMga hotA hai-: -na ki bhagavAna arhata kI / ataH isa prakAra kA prasaMga mAnano eka managaDhaMta kalpanA mAtra hI hai ! kyoM ki isa samaya draupadI pUrvabhava meM kiye hue nidAna kI phala prApti ke abhAva se samyaktva rahita thI, phira use usa samaya kAmadeva kI hI icchita phala prApti ke liye pUjA kI sUjhegI, yA usake abhAva ko karane vAle jina bhagavAna kI pUjA kii| yaha svayaM vicArane jaisI bAta hai jisa kA pUjana kiyA jAtA hai usI kI baMdanA kI jAtI hai - pUjana to ho kuladevatArUpa kAmadeva kA aura vaMdanA kI jAya vItarAga prabhu zrI arihaMta deva kI / isa prakAra kI mAnyatA to laukikarIti se bhI viruddha par3atI hai| isaliye sarva pramANoM se yaha siddha hotA hai ki draupadI ne jinapratimA kA pUjana nahIM kiyA / janAra laDavaiyA mATe vIra rasa sivAyane malhAra rAga paNa zuM AnaMda pamA DanAra thai zake che ? nahIMja lagnanA samaye teA bhagavAna arhutanI pUjA karatAM te kuLadevatAnI pUjA karavAnA prasagaja ceAgya lekhAya che. eTalA mATe A jAtanA prasaMganI vAta mAnavI e manamAnI kalpanA mAtraja che. kemake A samaye draupadI pU.bhavamAM karelA nidAnanI phaLa prAptinA abhAvane lIdhe samyakatvathI rahita hatI ane evI sthitimAM icchita phaLa prApti mATe tene kAmadevanI pUjA karavAnI IcchA thAya ke tenAthI virUdhdha phaLa ApanAra jIna bhagavAnanI pUjAnI ? A jAte vicAra karavA ceAgya vAta che. jenI pUjA karavAmAM Ave che. tene ja vaMdanA karavAmAM Ave che. pUjA te kuLa devatArUpa kAmadevanI thAya ane vaMdanA vItarAga prabhu zrI arihaMta devanI karavAmAM Ave. A jAtanI mAnyatA tA laukika rItithI paNa virUdhdha che. A pramANe badhI rIte vicAratAM A sidhdha thAya che ke draupadIe jIna pratimAnuM pUjana karyuM" nathI. For Private and Personal Use Only
Page #446
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir rahe TIkA aM0 16 draupadIvaritanirUpaNam ' vAcanAntare tu 'vhAyA ityAdi tathA draupadyAH praNipAtadaNDakamA caityavandanamabhihitaM sUtre iti, tadapyatra pAThe siddhAntaviruddha pAThaprakSepa saMbhAvanAM pradyotayati / atra yadvAcyaM tasmAgeva nigaditam / mUlam - taNaM taM dovairAyavarakannaM aMteuriyAo savvAlaMkAravibhUsiyaM kareMti kiM te ? varapAyapattaNeurA jAva ceDiyAcakkavAlamayaharagaviMdaparikkhittA aMteurAo paDiNikkhamaipaDinikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaTTANasAlA jeNeva cAu - ghaMTe Asarahe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA kiDDAviyAe lehiyAe saddhiM cAugghaMTaM AsarahaM durUhai, taeNaM se dhaTujjuNe kumAre dovaIe kaNNAe sAratthaM karei, tapaNaM sA dovaI rAyavarakaNNA kaMpillapuraM nayaraM majjhaM majjheNaM jeNeva sayavaramaMDave teNeva uvAgacchai uvAgacchittA rahaM Thavei rahAo pacoruhas paccaru abhayadeva sUri ne svaracita vRtti meM jo yaha kahA hai ki eka vAcanA meM " jinapaDimA avaNaM karei " dUsarI anya vAcanA meM " vhAyA ityAdi tathA draupadyAH praNipAta daNDakamAtra ce yavaMdanamabhihitaM sUtre iti" so yaha unakA kathana isa bAta kI saMbhAvanA ko prakaTa karatA hai ki isa pATha meM siddhAnta se viruddha pATha kA prakSepa huA hai| isa viSaya meM jo kucha hameM samAdhAna karanA thA vaha hamane pahile hI kara diyA hai / || draupadI pUjAcarcA samApta // draupadI pUjA carcA samApta. For Private and Personal Use Only abhayadevasUrie svaracita vRttimAM je e kahyuM che ke eka vAcanAmAM " jina paDimANaM acvarga' karei " zrIla vAyanAmAM " vhAyA ityAdi tathA draupadyAH praNipAta daNDakamAtra caityavadanamabhihita sUtre iti / " to tebhanuM yA uthana mA vAtane prakaTa kare che ke A pAThamAM sidhdhAntathI virUdhdha evA pAThanA prakSepa thayA che. A viSe je kaI ceAgya spaSTIkaraNa karavAnuM hatuM te ame pahelAM hIdhu che.
Page #447
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathA hittA kiDDAviyAe lohiyAe ya saddhiM sayaMvaramaMDapaM aNupavisai aNupavisittA karayala tesiM vAsudevapAmukkhANaM bahUNaM rAyavarasahassANaM paNAmaM karei, taeNaM sA dovaI rAyavara0 egaM mahaM siridAmagaMDaM kiM te ? pADalamalliyacaMpaya jAva sattacchayAIhiM gaMdhaddhANiM muyaMtaM paramasuhaphAsaM darisaNijaM giNhai, taeNaM sA kiDDAviyA jAva surUvA jAva vAmahattheNaM cillagaM dappaNaM gaheUNa salaliyaM dappaNasaMkaMtabiMbasaMdasie ya se dAhiNeNaM hattheNaM darisae pavararAyasIhe phuDavisayavisuddharibhiyagaMbhIra maharabhaNiyA sA tesiM samvesi patthivANaM ammApiUNaM vaMsasattasAmatthagottavikatikati bahuviha AgamamAhapparUvajAvaNaguNalAvaNNakulasIla jANiyA kittaNaM karei, paDhamaM tAva vahipuMgavANaM dasadasAravIrapurisANaM telokkabalavagANaM sattusayasahassamANAbamaddagANaM bhavasiddhipavarapuMDarIyANaM cillagANaM balavIriyarUvajoThavaNaguNalAvannakittiyA kittaNaM karei, tato puNo uggaseNamAINaM jAyavANaM,bhaNaiya-sohaggarUvakalie varehi varapurisagaMdhahatthINaM / jo hu te hoi hiyayadaio, taeNaM sA dovaI rAyavarakannagA vahaNaM rAyavarasahastANaM majhaM majjheNaM samaticchamANI2 puvakayaNiyANeNaM coijjamaNiI 2 jeNeva paMca paMDavA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA te paMcapaMDave teNaM dasavaNNeNaM kusumadAmaNaM AveDhiyapariveDhiyaM karei karittA evaM vayAsIeeNaM mae paMca paMDavA variyA, tapaNaM tesiM vAsudevapAmukkhANaM For Private and Personal Use Only
Page #448
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a0 16 draupadIcaritanirUpaNam 49 bahuNi rAyasahassANi mahayArasadeNaM ugghosemANAra evaM vayaMti suvariyaM khalu bho ! dovaie rAyavarakannAe 2 ttika1 sayaMvaramaMDavAo paDinikkhamaMti paDinikkhamittA jeNeva sayA 2 AvAsA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA, taeNaM dhaTTajjuNNe kumAre paMca paMDave dovaiM rAyavarakaNNaM cAugghaMTaM AsarahaM durUhai durUhittA kaMpillapuraM majha majjheNaM jAva sayaM bhavaNaM aNupavisai, taeNaM duvae rAyA paMca paMDavaM devaiM rAyavarakannaM paTTayaM durUhei durUhittA seyA pIehiM kalasehiM majAvei majjAvittA aggihoma kAravei pacaNhaM paMDavANaM dovaIe ya pANiggaNaM karAvei taeNaM se duvae rAyA, dovaIe rAyavarakaNNayAe imaM eyArUvaM poIdAgaM dalayai, taM jahA - aTTha hiraNa koDIo jAva aTTha pesaNakArIo dAsaceDIo, aNNaM ca viulaM dhaNakaNaga jAva dalayai taeNaM se duvae rAyA tAI vAsudevapAmokkhANaM viuleNaM asaNa4 kathagaMdha jAva paDivisajjei // sU0 21 // TIkA-'taegaM taM ' ityAdi / tatastadanantaraM khalu tAM draupadoM rAjavarakanyA 'aMteuriyAbho' AntaH purikyA= antaHpuravartinyaH striyaH sarvAlaMkAravibhUpitAM kurvanti, ' kiM te ' tat-tatsaundarya kiM varNayAmi tad vAcA'bhilapituM na tae NaM taM dovaI rAyavarakanna ityAdi / TIkArtha-(tae NaM) isake bAda (taM dovaI rAyavarakana) usa rAjavara kanyA draupadI ko ( aMteuriyAo sambAlaMkAravibhUsiyaM kareM ti ) ataH pura kI striyoM ne samasta alaMkAroM se vibhUSita kiyA / (kiMte ) usa samaya taeNata dovaI rAyavarakanna ityAdi TI -tae Na) tyA257I (ta dobaI rAyabarakanna) te 21452 nyA draupadIna (ate uriyAo-mabAlakAravibhUsiyaM kareM ti) 27||snii zrImAne samasta alaMkArathI zarugArI. (hiM te) te samayanA tenA sauMdaryanuM varNana For Private and Personal Use Only
Page #449
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAsUtra zakyata ityarthaH / ' varapAyapattaNeurA' varapAdamAptanUpurAcaraNasthApita prazastanUpurA yAt- ceDiyAcakkavALamayaharagavindaparikkhittA ceTikAcakravAlamahataraka vRndena-anekadAsImahattarasamUhena parisiptA-parivRtA, antaHpurAt pratiniSkrAmati -niH sarati, pratiniSkramya yauva bAbA bahiH pradezasthA ' uvaTThANasAlA' upasthAnazAlA AsthAnamaNDapaH-sabhAmaNDaityarthaH, yatraiva cAtughaNTo'zvarathastauvopAgacchati, upAgasya kiDDAviyAe ' krIr3ikayA-krIr3anadhAcyA kIdRzyA kIDikayAityAha 'lehiyAe' iti lekhikayA-rAjakulavaMzanAmAdiparicArikayA sAdha ke usake saundarya kA hama kyA varNana kreN| vaha vANI dvArA kahane ke yogya nahIM hai arthAt vANI se usako varNana nahIM ho sakatA hai / (vara pAyapattaNeurA jAva ceDiyAcakkacAlamayaharagaviMdaparikkhittA aMte urAo paDiNikkhamai) caraNoM meM sthApita kiye gaye haiM-pahirAye gaye haiM-prazastanU pura jisako aisI vaha draupadI yAvat aneka samajhadAra dAsiyoM ke mahomahima samUha se parikSipta hokara-aMtaHpura se bAhira nikalI / (paDinikkhamittA jeNeva bAhiriyA ucaTThANasAlA jeNeva cAugghaMTe Asarahe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kiDDAviyAe lehiyAe saddhiM cAugghaMTaM AsarahaM durUhaha) bAhira nikalakara vaha jahA~ bAhira meM sabhAmaMDapa aura usameM bhI jahAM cAraghaMToM vAlA azvaratha thA yahAM aaii| vahAM Akara vaha apanI krIDanadhAtrI ke ki jo lekhikA rAjakula, vaMza nAma Adi kI paricAyikA thI sAtha usa cAraghaMToMvAle ApaNe kevI rIte karI zakIye. vANI vaDe tenuM varNana azakya che eTale ke vANImAM eTalI zakti nathI ke tenA sauMdaryanuM sacoTa varNana karI zake. (gharapAyapattaNeurI jAva ceDiyAvakkavAlamayaharagaviMdaparikkhittA aMteurAo paDiNikkhamai) pagamAM jeNe suMdara napura pahayo che evI te draupadI ghaNuM catura dAsIethI vIMTaLAIne raNavAsathI bahAra nIkaLI. (paDinikkhamittA jeNeva bAhiriyA ubaDhANasAlA jeNeva cAugghaMTe Asarahe teNeva uvAgacchada, ubAgacchittA kiDDAviyAe lehiyAe saddhi cAugghaMTaM AsarahaM duruhai ) bahAra nIkaLIne te jyAM bahAranA sabhA-maMDapamAM cAra ghaMTavALe azvaratha hatuM tyAM AvI. tyAM AvIne te pitAthI kriIDana dhAtrI-ke je lekhikA rAjakula, vaMza nAma vagerenI paricArikA hatI tenI sAthe te thAra ghaMTavALA azvaratha upara savAra thaI gaI. For Private and Personal Use Only
Page #450
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcaritanirupaNam 431 cAturghaNTamazvarathaM ' durUha ' dUrohati = Arohati / tatastadanantaraM dhRSTadyumnaH kumAro draupadyAH kanyAyAH ' sAratthaM ' sArathyaM - sArathikarma karoti, tataH khalu sA draupadI rAjavarakanyA kAmpilyapurasya nagarasya madhyamadhyena yatraiva svayamvaramaNDapastatraivopAgacchati, upAgatya rathaM sthApayati rathAt pratyavarohati pratyavashya krIDikayA lekhikayA ca sArdhaM svayaMvaramaNDapam anupravizati, anupravizya karatalaparigRhIta dazanakhaM ziraAvarta mastake'JjaliM kRtvA teSAM vAsudevapramukhANAM bahUNaM rAjavarasaha azvaratha meM savAra ho gii| (taeNaM se dhaTThajjhuNNe kumAre dovaIe kanAe sAratthaM karei, taraNaM sA dovai rAyavarakaNNA kaMpillapuraM nayaraM majjhaMmajjheNaM jeNeva saMyaMvaramaMDave teNeva uvAgacchai ) usa ke savAra hote hI dhRSTadyumna kumAra ne usa draupadI kanyA kA sArathya kiyA - usake ratha para sArathi kA kAma kiyA- draupadI ke ratha ko hAMkA / isa taraha dhRSTa ghumna ke dvArA hAMke gaye ratha para baiThI huI vaha rAjavara kanyo draupadI kAMpilya pura nagara ke bIca se hokara jahAM svayaMvara - maMDapa thA usa ora cala dii| (uvAgacchittA rahaM Thavei rahoo paccoruhai, paccoruhittA kiDDAviyAe lehiyAe saddhi sayaMvaramaMDavaM aNupavisada, aNupavisittA karayala tesiM vAsudevapAmukkhANaM bahUNaM rAyavarasahassANaM paNAmaM karei) vahAM pahuMcakara usane ratha ko khar3A karavA diyA - rathake khar3e hote hI vaha usase nIce utarI, nIce utara kara vaha usa lekhikA krIDana dhAtrI ke sAtha svayaMvara maMDapa meM praviSTa huii| praviSTa hokara ke usane apane donoM hAthoM ko joDa kara una vAsudeva pramukha hajAroM rAjAoM ko pramANa ( taraNaM se dhaTTajjuNNe kumAre dovaIe kannAe sAratthaM karei, tapaNaM sA dovai rAyavara kaNNA kaMpillapuraM nagaraM majjha majjherNa jeNeva sayaMvara maMDave teNetra upagacchai ) jyAre te savAra thaI gaI tyAre kumAra dhRSTadyumne te draupadI rAjavara kanyAnA ratha upara besIne sArathInuM kAma saMbhALyuM. A pramANe dhRSTa sna vaDe hAMkavAmAM AvelA te ratha upara savAra thaIne te rAjavara kanyA draupadI kAMpidhdhapura nagaranI vacce thaIne jyAM svayaMvara maMDapa hatA tyAM ravAnA thaI. ( utrAgacchittA rahaM Thaver3a rahAo paccoruhaha, paccoruhittA kiDDAviyAe leDiyAra saddhi sayaMvaramaMDavaM aNupavisara, aNuvavisittA karayala tesiM vAsudeva pAmukkhANaM bahUNaM rAyavarasahassANaM paNAmaM karei ) tyAM pahoMcIne teNe rathane theAlAvaDALye, jayAre ratha thAbhyA tyAre te ratha uparathI nIce utarI, nIce utarIne te lekhikA krIDana dhAtrInI sAthe svayaMvara maMDapamAM praviSTa thai, praviSTa thaIne teNe vAsudeva pramukha dvArA rAjAone peAtAnA ane hAtha joDIne namaskAra karyAM. For Private and Personal Use Only
Page #451
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAtAdharmakathA srANAM praNAmaM karoti, tataH khalu sA draupadI rAjavarakanyA ekaM mahat zrIdAmakANDaM 'kiM te ' kiM tat-tatsaundaryasaugandhyavarNanaM kiM karomi ? tad apUrvamitibhAvaH / 'pADalamalliyacaMpaya jAva sattacchayAIhi' pATalamallikAcampaka-yAvat saptaccha. dAdibhiH 'gaMdhaddhANi ' gandhadhANiM gandhapti 'muyaMta' muzcat dadat prakAzayadityarthaH paramasukhasparza darzanIyaM gRhNAti / tataH khalu sA krIDikA-krIDanadhAtrI yAvatmurUpA jAva 'vAmahattheNaM cillagaM dappaNaM' yAvat vAmahastena cillagaM darpaNam atra yAvacchabdenedaM bodhyam-sAbhAviyaghaMsaM codahanaNassa umsuyakara vicittamaNirayaNapadaccharuhaM ' iti / svAbhAvikagharSa =svAbhAviko naisargiko gharSoM gharSaNaM yatra sa tathA taM darpaNamityanvayaH / svabhAvAdeva cikkaNamityarthaH, tathA-caturdazajanasyautsukyakaraM= taruNalokaraya prakSaNAbhilASajanaka, tathA-vicitramaNiratnavaddhaccharUkaM-vicitrarmANaratnairbaddhaH charuko-muSTi grahaNasthAnaM, yasya sa tathA taM, tathA-'cillagaM' dedIpyamAnaM, darpaNaM-vAmahastena " gahe uNa" gRhItvA 'salaliyaM ' salalitaM 'dappaNakiyA ' (tae NaM sA dovaI rAyavarakannA egaM mahaM siridAmagaMDa kite ? pADalamalliyacaMpaya jAva sattacchayAIhiM gaMdhaddhANiM muyaMta paramasuhaphAsa darisaNijjaM geNha) isake bAda usa rAjavara kanyA draupadI ne eka SaDA vistRta zrI dAmakAMDa-jisa kI sundaratA aura sugaMdhi kA hama kyA varNana kareM-jo apUrva thA-pATaka-gulAba ke puSpoM se, mallikA-mogharA ke puSpoM se yAvat saptacchada vRkSa ke puSpoM ke gUMthA gayA thA, aura jisa meM se nAsikA ko tRpti karane vAlI gaMdha nikala rahI thii| jisakA sparza parama sukha dAyaka thA-tathA jo darzanIya thA apane hAtha meM liyA (taeNaM sA kiDDAviyA jAva surUvA jAva vAmahattheNaM cillagaMdappaNaM gaheUga malaliyaM dappaNasaMkaMtavisaMdaMsie ya se dAhiNe] (tae NaM sA dobaI rAyavarakannA egaM mahaM siridAmagaMDaM kiM te ! pADalamarilaya caMpaya jAva sattacchayAIhiM gaMdhaddhANiM muyaMta paramasuhaphAsaM darisaNijjaM geNhai) tyArapachI te rAjavara kanyA draupadIe eka bahu moTo bhAre zrIdAmakAMDane ke jenI suMdaratAnuM varNana thaI zake tema nathI ane je apUrva hata-pATala gulAbanA pupathI, mallikAmeganA puSpothI, cappAnA puSpothI yAvat samacchada vRkSanA puSpathI te taiyAra karavAmAM AvyuM hatuM ane jemAMthI nAsikAne tRpti thAya tevI suvAsa prasarI rahI hatI jene sparza atyaMta sukhakArI temaja je darzanIya ho-hAthamAM lIdhe. (taeNaM sA kiDDA viyA jAva mukhvA jAva vAmahattheNaM cillagaM dappaNaM gahe. OMNa salaliyaM dappaNasaMkaMtarvivasaMdaMsie ya se dAhiNaNaM ityeNaM darisae, pavara For Private and Personal Use Only
Page #452
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI ThokA a0 16 draupadovaritanirUpaNam 433 saMketa vivasaMdasie ya darpaNa saMkrAntavimba saMdarzitAn = darpaNe saMkrAntAni yAni rAjJAM vimbAni-prativimbAni, taiH saMdarzitAH = pratibodhitAstAMzca pravararAjasiMhAn siMhasadRzAn zreSTanRpAn dakSiNena hastena ' se ' tasyAH draupadyAH ' darisae ' darzayati iha karmaNaH sambandhamAtra vivakSAyAM SaSThI / tathA - ' phuDavisaya visuddha-ribhiyagaMbhIra mahurabhaNiyA sphuTavizada vizuddharibhitagambhIramadhura bhaNitA= arthataH , kula hatyeNaM darisae pavararAyasI he phuDavisaya visuddha ribhiyagaMbhIra mahurabhaNiyA sA tesi savvesiM patthivANaM ammApiUNaM vaMsasattasAmatthagotavikkatikatibahuvihaAgama mahaparUvajovvaNaguNalAvaNaM jANiyA kittaNaM karei ) isake bAda usa krIDana dhAya ne apane hAtha meM eka camakatA huA darpaNa liyaa| yahAM darpaNa ke ina aura vizeSaNoM kA yAvat zabda se grahaNa huA hai ve vizeSaNa ye haiM 'sAmAviyaghaMsaM cohaNassa ussukaraM vicittamaNirayaNakadvacharuhaM " inakA artha isa prakAra hai - yaha darpaNa svabhAvataH cikanA thA / tathA taruNajanoM ke citta meM apane ko dekhane kI abhilASA kA janaka thA / muSTi se pakar3ane kA jo isakA sthAna thA vaha vicitra maNi - ratnoM se nirmita thA / usa darpaNa meM jina 2 siMha jaise zUravIra rAjAoM ke usa samaya pratibimba par3e hue the una prativimboM ko lekara usa dhAyane una zreSTha rAjAoM ko usa draupadI ke liye apane dakSiNa hAtha se batalAyA ! batalAte samaya unheM dikhAte samaya vaha pAtrI vilakula artha kI apekSA sphuTa evaM varNa rAyasI phuDavisayavisuddha ribhiyagaMbhIramahurabhaNiyA sA tersi savvesiM pasthivANaM ammApiUNaM vaMsasattasA tatyagottarikkaMti ke tibahuvihaAgama mahAparUbajoraNa guNalAvaNaM kulajANiyA kittaNaM kare3 ) tyArapachI te krIDanadhAtrIe peAtAnA hAthamAM eka camakatA arIsA lIdhe, ahIM ' arIsA ? mATe ya vat zabdathI nIce lakhyA mujaba vizeSaNAnuM paNa grahaNu samajavuM joi e. ( sAmoviyayasaM codahajaNassa umsuyakaraM vicittaM maNirayaNabaddhachaha haM ) mA vizeSaNAnuM spaSTI42 yA pramANe che-te bharIseo svAbhAvika rIte lIseA hateA, temaja taruNa strIenA cittamAM tene jovAnI sahaja bhAve IcchA jAgrata thAya tevA hateA. te arIsAne hAthe vicitra maNIratnathI jaDelA hatA. te arIsAmAM siMha jevA zuravIra je je rAjAe dekhAyA te dhAtrIe te rAjAone peAtAnA jamaNA hAthathI saketa karIne matAvyA. atAvatI vakhate ane samajAvatI vakhate te dhAya arthanI apekSAthI zA 55 For Private and Personal Use Only
Page #453
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAtAdharmakathAjastra sphuTaM, varNato vizadaM sphuTavizada-zabdArthadoSarahitaM, ribhitaM-svarayukta gambhIraMmeghadhvanivat , madhuraM-priyaM zravaNasukhadaM, bhaNitaM bhASitaM yasyAH krIDikAyAH sA tathA, sA krIDikA teSAM sarveSAM pArthivAnAM ' ammApiUNaM' mAtApitroH 'vaMsasattasAmatthagottavikaMtikatibahuvihaAgamamAhapparUvajovvaNaguNalAvaNNakulasIlajANiyA' vaMzasattvasAmarthyagotravikrAntikAntibahuvidhAgamamAhAtmyarUpayauvanagu. NalAvaNyakulazIlajJAyikA-vaMzaM-harivaMzAdika, sattvam-Apatsu dhairyam sAmarthya balaM gotra gautamagotrAdi, vikrAnti-vikrama, kAnti-prabhAM, bahuvidhAgamaM anekazAstravizAradaM, mAhAtmyaM-mahAnubhAvatAM, tathA-rUpayauvanaguNalAvaNyAni ca tathAkulaM-vaMzasyAvAntarabhedaM, zIlaM ca-svabhAvaM ca jAnAti yA sA 'kittaNaM' kIrtanaM= vaMzAdivarNanaM karoti sma / prathamaM tAvat- vahipuMgavANaM' vRSNipugavAnAM ' dasadasAravIrapurisANaM' dazAnAM dazArhANAM samudravijayAdInAM vIrapuruSANAM, 'telogabalavagANaM' trailokyabalavatAM 'sattusayasahassamANAvamaddagANaM ' zatruzatasahasramAnAvamardakAnAM, tathA-' bhavasiddhiyavarapuMDarIyANaM' bhavasiddhikavarapuNDarIkANAM-bhavatikI apekSA vizada aisI vizuddha-zabdArtha doSa rahita-svara yukta megha dhvani samAna gaMbhIra madhura vANI se bhASaNa karatI jAtI thii| usa bhASaNa meM vaha una saba rAjAoM ke mAtA, pitA, vaMza, sattva, sAmarthya, gotra, vikrama, kAMti, aneka zAstroM kA jJAtRtva, mAhAtmya, tathA rUpa, yauvana guNa, lAvaNya, kula evaM zIla kI jJAtA hone ke kAraNa ina saba kA varNana karatI jAtI thii| vaMza se harivaMza Adi kA aura kula se vaMzake avAntara bhedaM kA kathana hotA hai| ( paDhama tAva vahipuM gavANaM dasadasAravIrapurisANaM tellokabalavagANaM sattusayasahassamANAva maddagANaM bhavasiddhipavarapuMDarIyANaM cillagANaM balavIriyarUvajovvaNaM ekadama phuTa ane vanI apekSAthI vizada evI vizuddha eTale ke zabdArtha deSarahita-svarayukta, meghavani jevI gaMbhIra madhuravANInuM uccAraNa karI rahI hatI. pitAnA bhASaNa vaDe te dhAya badhA rAjAonA mAtA pitA vaMza, satva, sAmathya, gotra, vibha, zild, jJAna, makhAnya tema 35, yauvana, guNa, lAvaNya, kuLa ane zIla vagerenI bAbatamAM jANakAra hatI eTale badhuM varNana karatI jatI hatI. vaMzathI harivaMza vagere ane kuLathI vaMzane avAntara bhedanuM 4thana thayu che. (paDhamaM tAva vahipuMgavANaM dasadasAravIrapurisANaM telokkabalabagANaM sattusayasahassamANAvamadagANaM bhavasiddhipavarapuMDarIyANaM cillagANaM balavIriyarUva For Private and Personal Use Only
Page #454
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanegAradharmAmRtaSiNI To0 a0 16 draupadIcaritanirUpaNam bhAvinI siddhiryeSAM, te bhavasiddhikAsteSAM madhye varapuNDarIkANIva ye zreSThAste tathA teSAM, tathA 'cillagANaM' tejasA dedIpyamAnAnAM 'cillaga' iti dezI shbdH| tathA- 'balavIriyarUjovaNaguNalAvanakittiyA' balavIryarUpayauvanaguNalAvaNya kIrtikAbalaM-kAyika, vIryam-utsAhaH, rUpa-saundarya, yauvanaM-tAruNyaM, guNAn-audAryagAmbhIryAdIn , lAvaNya-yauvanavayojanyaM kAntivizeSa, kIrtayati yA sA tathA, sA krIDikAdhAtrI kIrtanaM karoti smetyarthaH / atra pUrvoktamapi vizeSaNaM kiMcid vizeSabodhanArthaM punaH kathitam / tatastadanantaraM punaH sA krIDanadhAtrI -- uggaseNamAINaM jAyavANaM ' ugrasenAdInAM yAdavAnAM balavIryAdi kIrtanaM karoti kRtvA bhaNati ca-sA dhAtrI draupadI guNalAvaNNa kittiyAkittaNaM karei ) sabase pahile usa kroDana dhAtrI ne vRSNivaMza ke puMgava samudravijaya Adidaza dazAhoM ke ki jo trailokya meM bhI viziSTa balazAlI mAne jAte the, lAkhoM zatruoM ke mAna ko mardana karane vAle the, bhavasiddhika puruSoM meM jo zreSTha kamala ke jaise mAne gaye haiM, aura jo apane svAbhAvika teja se sadA damakate rahate the bala kA, vIrya kA, rUpa kA, yauvana kA, guNoM kA, lAvaNya kA, kIrtikA hone ke kAraNa kIrtana-varNana kiyaa| zArIrika zaktikA nAma yala, utsAha kA nAma vIrya, saundarya kA nAma rUpa tAruNya kA nAma yauvana hai / audArya gAMbhIrya Adi guNa hai / yauvana vaya se janya jo kAMti zarIra meM AtI hai vaha lAvaNya hai (tao puNo uggaseNamAINaM jAyavANaM bhagai ya sohaggarUvakalie varehi vara purisagaMdhahasthINaM jo hu te hoi hiyaya. daio, taeNaM sA dobaI rAyavarakannagA bahUrNa rAyavarasahassANaM manjhaM jovvaNaguNalAvaNNakittiyA kittaNaM karei ) te kIDana dhAtrIe sau pahelAM vRSNi vaMzamAM puMgava (zreSTha) samudra vijya vagere daza dazAhanuM-ke jeo traNe lokamAM paNa viziSTa zaktizALI gaNAtA hatA, lAkhe zatruonA mAnanuM mardana karanArA hatA, bhavasiddhika purUmAM jeo kamaLanI jema zreSTha gaNatA hatA ane jeo pitAnA svAbhAvika tejathI hamezA sht| 2tA Gal, Na, vIrya, 35, yauvana, guNe, sAya, DIti vagerethI saMpanna hatA-varNana karyuM. zArIrika zaktinuM nAma baLa, utsAhana nAma vIrya, saundaryanuM nAma rUpa ane tArUNyanuM nAma yauvana che. audAya gAMbhIrya gaNe che. yuvAvasthAmAM je zarIra kAMtivALuM thAya che tene lAvaNya kahevAmAM Ave che. (tao puNo uggaseNabhAINaM jAyavANaM bhaNai ya sohAgarUvakalie varehi parapurisagaMdhahatthINaM jo hu te hoi hiyayadaio taeNaM taM dobaI rAyavarakanagA For Private and Personal Use Only
Page #455
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zAMtAdharmakathA ' " punarAha - 'sohaggarUtrakalie ' ityAdi, evamatrAnvayamukhena vyAkhyA -' varapurisaMgaMdhahatyo ' vIrapuruSagandhahastinA = hastiSu gandhahastina iva ye viziSTaguNasaddhAvAt puruSeSu sarvataH zreSThAste varapuruSagandhahastinasteSAM madhye ' sohaggasvakalie ' saubhAgyarUpakalitaH - atizayena saubhAgya saundarya samantritaH yaH khalu te tava hRdayadayitaH = hRdayapriya: ' hoi ' bhavati, taM ' varehi ' varaya patibhAvena svIkuru ityarthaH / tatastadanantaraM khalu draupadI rAjavarakanyA bahUnAM rAjavarasahasrANAM madhyamadhyena ' samaicchamANI 2' samatikrAmantI gacchantI putrakayaNiyANeNaM pUrvakRtanidAnena = sukumArikAbhave bhartRpaJcakAbhilAparUpaM nidAnaM kRtaM tena, 'coijjamANI 2' preryamAgA 2 yatraiva paJca pANDavAstatraivopAgacchati, upAgatya tAn dazArdhavarNenapaJcavarNena kusumadAmnA ' AvediyapariveDhie AveSTitapariveSTitAn karoti, majjheNaM samaticchamANI 2 puvvakayaNiyANeNaM coijjamANI 2 jeNeva paMcapaMDavA teNeva uvAgacchai ) isake bAda usa krIDana dhAya ne yAdava vaMzavAle ugrasena Adi yAdavoM ke balavIrya Adi kA varNana kiyAusane draupadI se kahA ye jaise hAthiyoM meM gaMdhahastI zreSTha hotA hai usI taraha ye puruSoM meM viziSTa guNoMke sadbhAva ke kAraNa sarva prakAra se zreSTha haiM - unake bIca meM jo tujhe saubhAgyarUpa saMkalita pratIta ho aura tere hRdaya ko pyArA lage use tUM patirUpa se varale / isake bAda vaha rAjavara kanyA draupadI una hajAroM rAjAoM ke bIca se hotI huI sukumArikA ke bhava meM kRta nidAna ke prabhAva se bAra 2 prerita hokara jahAM pAMca pAMDava the vahAM pahu~cI - ( uvAgacchitA te paMca pAMDave teNaM dasavaNeNaM kusumadAmeNaM AvediyapariveDhiyaM karei, karitA evaM vayAsI, eeNaM mae paMca bahUNaM rAyavarasahassANaM majjhaM majjJegaM samaticchamANI 2 puvtrakayaNiyANeNaM coijjamANI 2 jeNeva paMca paMDavA teNeva upAgacchai ) tyArapachI krIDana dhAtrIe ugrasena vagerenuM varNana karyuM ane kahyuM kehAthIomAM jema gadha hastI uttama gaNuAya che. temaja purUSAmAM sivazeSa guNavAna evA ee badhI rIte sArA che, A badhAmAM tane je saubhAgyazALI lAgatA hoya ane tane jee gamatA hAya tene tuM pati rUpamAM svIkArI le. tyArapachI te rAjagara kanyA draupadI te hajArA rAjAonI vaccethI pasAra thaine peAtAnA sukumArikAnA bhavamAM karelA abhilASathI prerAine jyAM pAMca pAMDavA hatA tyAM pahoMcI. " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ( uvAgacchittA te paMca pAMDave tegaM dasavaNNeNaM kusumadAmeNaM Avediya parivediyaM kare, karittA evaM vayAsI, eemae paMcapaMDavA variyA, erNa For Private and Personal Use Only
Page #456
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmAmRtapaNI TI0 a0 16 draupadIritanirUpaNam ha kRtvA evamavAdIt ete khalu paJca pANDavA mayA vRtA iti / tataH khalu ' tAI vAsudevapAmokkhA bahUNi rAyasahassANi tAni vAsudevapramukhANi bahUni rAjasahasrasaMkhyA vAsudevapramukhA rAjAna ityarthaH / mahatA 2 zabdenoddhoSayanta evaM vadanti - sutaM khalu bhoH ! draupadyA rAjavarakanyayA iti kRtvA - ityuktvA svayaMvara - maNDapAt pratiniSkrAmanti, nirgacchanti, pratiniSkramya yatraiva svakA svakA AvA sAstatraivopAgacchanti / tataH khalu dhRSTadyumnaH kumAraH paJca pANDavAn draupadIM rAjavarakanyAM cAturghaSTamazvarathaM ' durUhai ' durohayati = Arohayati durodha kAmpi paMDavA variyA, taraNaM tersi vAsudevapAmokkhANaM bahaNi rAyasahassANi, mahayA 2 saddeNaM ugghosemANA 2 evaM vayaMti, suvariyaM khalu bho ! dobaie rAyavarakannAe tti kaTTu sayaMvaramaMDavAo paDinikkhamaMti, paDinikkhamittA jeNeva sayA 2 AvAsA teNeva uvAgacchai ) vahAM pahuMca kara usane una pAMco pAMDavoM ko usa paMcavarNavAlI mAlA se aveSTita pariveSTita kara diyA / karake phira vaha isa prakAra kahane lagI- ye pA~ca pAMDava maiMne patirUpa se vara liye haiN| isake bAda una vAsudeva pramukha hajAroM rAjAoM ne bar3e 2 jora ke zabdoM se aisA kahA isa rAjavara kanyA draupadIne bahuta acche vara vare aisA kahakara ve usa svayaMvara maMDapa se bAhara ho gaye / bAhira Akara phira ve jahAM apane 2 AvAsa sthAna the vahAM cale aaye| (uvAgacchitA taraNaM dhaTTajjuNNe kumAre paMca paMDave dovaI rAyavarakaNNaM cAuraghaMTaM AsarahaM durUha, durUhittA kaMpillapuraM tersi vAsudevapAmokkhANaM bahUNi rAyasahassANi, mahayA 2 sadeNaM ugghosemANA 2 evaM vayaMti, suvariyaM khalu bho ! dovaie rAyavara kannAe 2 ti kaTTu sayaMvaramaMDa - bAo paDinikkhamaMti, paDinikkhamittA jeNeva sayA2 AvAsA teNeva uvAgaccha) tyAM paheAMcIne teNe te pAMca pAMDavAne pAMca varNavALI mALAthI ave. ti, pariveSTita karI dIdhA. tyArapachI tene kahevA lAgI ke huM pAMca pAMDave ! me tamane pati rUpamAM varI lIdhA che. tyArabAda te vAsudeva pramukha hujArA rAjAoe bahu meTA sAdathI A pramANe kahyuM ke A rAjavara kanyA draupadIe bahu ja sArA varA pasada karyAM che. Ama kahIne tee save svayaMvara maDapamAMthI bahAra nIkaLI gayA, bahAra nIkaLIne teo jyAM peAtAnA AvAsa sthAnA hatAM tyAM jatA rahyA. ( nAgacchittA taraNaM ghaTTajjuNNe kumAre paMcapaMDave dobaI rAyavarakaNNaM cAu gghaMTaM AsarahaM durUha, durUhittA kaMpillapuraM ma majjhe NaM jAva sayaM bhavaNaM aNu For Private and Personal Use Only
Page #457
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zItAdharmakathAsUtra lyapurasya madhyamadhyena yAvat svakaM bhavanamanupavizati, tataH khalu drupado rAjA paJca pANDavAn draupadI rAjavarakanyAM 'paTTayaM ' paTTakaM paTTakopari durUhei ' dUro. iyati Arohayati, darohya zvetapItaiH kalazaiH 'majjAvei ' majjayati-snapayati agnihoma vivAhavidhinA'gnau homaM kArayati, paJcAnAM pANDavAnAM draupadyAzca pANigrahaNaM kArayati, atra paJcAnAM pANDavAnAmiti sambandhasAmAnye SaSThI / tataH khalu sa drupado rAjA draupadyA rAjavarakanyAyAH imametadrUpaM bhItidAnaM yautukadAnaM dadAti, majjhaM majjheNaM jAva sayaMbhavaNaM aNupavisai, taeNaM duvae rAyA paMca paMDave dovaI rAyavarakannaM paTTayaM durUhei, duhittA seyApIehiM kalase hiM majjAvei, majjAvittA aggihoma kAraveha, paMcaNhaM paMDavANaM dovaie ya pANirAhaNaM karAvei,) isake bAda dhRSTadyumnakumAra ne una pAMca pAMDavo ko evaM rAjavara kanyA draupadI ko cAraghaMTo se yukta usa azvaratha para baiThAyA-baiThAkara kAMpilyapura nagara ke bIca se hotA huA vaha jahAM apanA bhavana dho vahAM AyA vahAM Akara vaha usameM una saba ke sAtha praviSTa huaa| isake bAda drupada rAjA ne una pAMco pAMDavoM ko aura rAjavara kanyA usa draupadI ko eka paTaka para baiThA diyA-dhaiThAkara phira usane unakA zveta pIta kalazoM se cAMdI sone ke ghar3o se-abhiSeka karavAyA abhiSeka karavA kara phira usane agni homa karavAyA-aura usakI sAkSI pUrvaka pAMco-pAMDavo ke sAtha apanI kanyA draupadI kA pANi grahaNa saMskAra karavA diyaa| (taeNaM se duvae rAyA dovaie rAyapavisai, taeNaM duvae rAyA paMca paMDave dobaI rAyavarakannaM paTTayaM duvhei, durUhittA seyApIehiM kalasehiM majjAvei majjAvittA aggihoma kAravei, paMcaNhaM paMDavANaM dovaie ya pANiggahaNaM karAveha) tyArapachI dhaSTadyumna kumAre te pAMca pAMDane ane rAjavara kanyA kapadIne cAra ghaMTavALA te azvaratha upara besADayA ane besADIne kapisyapura nagaranI vacce thaIne jyAM pitAnuM bhavana hatuM tyAM gayA. tyAM jaIne teo sarve temAM praviNa thayA. tyArapachI 5da rAjAe te pAMce pAMDane ane rAjavara kanyA te draupadIne eka paTTaka upara besADI dIdhA ane besADIne teNe temane sapheda, ane pILA kaLazathI-eTale ke cAMdI ane senAnA kaLazathI abhiSeka karAvaDAvye abhiSeka karAvIne teNe agnihAma karAvarA ane tenI sAkSImAM pitAnI kanyA draupadIne hastameLApa teonI sAthe karAvI dIdho. (taeNaM se duvae rAyA dobadae rAyavarakaNNayAe imaM eyArU pIIdANaM For Private and Personal Use Only
Page #458
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir banagAradharmAmRtaSiNI 0 00 16 draupadIcaritanirUpaNam tad yathA-aSTa hiraNyakoTIH, yAvat aSTa rajatakoTI, aSTa suvarNakoTIH, aSTa 'pesaNakArIo 'preSaNakAriNIH, AjJAkAriNI dAsaceTIH-dAsaputrIH, anaca vipulaM dhanakanaka-yAvat dhanaM-gaNimAdikaM, kanakam aghaTitasvarNa, yAvacchandenaratnani-karketanAdIni, maNayazcandrakAntAyAH mauktikAni ca zakhazca pratIta eva zilAmavAlAni ca vidyumANi raktaratnAni-padmarAgAdIni tAnyeva sad vidyamAnaM yat sAraM pradhAnaM svApateyaM dravyaM tad dadAti sma / ___ tataH khalu sa drupado rAjA tAn vAsudevapramukhAn bahusahasrasaMkhyakAn rAjJaH vipulena azanapAnakhAdyasvAyena bhojayati, bhojayitvA vastragandhAdibhiryAvat satkA. rayati saMmAnayati, satkArya saMmAnya prativisarjayati // sU022 // varakaNNayAe imaM eyArUvaM pIIdANaM dala yai, taM jahA-ahiraNNa koDIo jAva aTThapesaNakArio dAsaceDIo, aNNaM ca viulaM. dhaNakaNaga jAva dalayaha, taeNaM se duvae rAyA tAI vAsudeva pAmokkhANaM viuleNaM asaNa4 vatthagaMdha jAva paDivisajjeha) isake bAda drupada rAjAne rAjaghara kanyA usa draupadI ke liye itanA isa prakAra prIti dAna diyA ATha hiraNya koTi-cAMdI ke bane hue ATha karoDa AbhUSaNa, suvarNa ke bane hue ATha karoDa AbhUSaNa yAvat AjJA kAriNI 8 ATha dAsiyoM aura bhI bahuta sA gaNimAdika rUpa dhana, aghaTita suvarNa, karketanAdi ratna, candrakAnta Adi maNi, mauktika, zaMkha, vidruma, padmarAgAdi rakta ratna / yaha maya sArabhUta dravya usake liye pradAna kiyaa| isake bAda drupadarAjA ne una vAsudeva pramukha hajAroM rAjAoM ko azana, pAna, khAdya evaM svAdharUpa caturvidha AhAra evaM vastra gaMdha Adi se satkata sanmAnita kara apane yahAM se vidA kara diyA // mU0 22 // dalayai, taM jahA aTTha hiraNNakoDIo jAva aTThaH pesaNakArIo dAsaceDIo, aNNaM ca viulaM dhaNakaNaga jAva dalayai, taeNaM se duvae rAyA tAI vAsudeva pAmokkhANaM viuleNaM asaNa 4 varatha gaMdha jAva paDivisajje) tyArapachI drupada rAjAe rAjavara kanyA draupadIne A pramANe pratidAna ApyuM ke ATha hiraNya-keTi-cAMdInA ATha karoDa AbhUSaNe yAvat AjJA mAM rahenArI ATha dAsIo ane bIjuM paNa ghaNuM gaNima vagere rU5. dhana, aghaTita suvarNa, karketana vagere ratna, candrakAMta vagere maNi, mauktika, zaMkha, vidrupa, padmarAga vagere rata ratna ApyA. A badhuM sArabhUta dhana draupadIne ApyuM. tyArapachI kupada rAjAe te vAsudeva pramukha hajAre rAjAone azana, pAna, khAdya, ane svAdya rUpa cAra jAtanA AhAra ane vastra, gaMdha vagerethI satkRta sanmAnita karIne pitAnA nagarathI vidAya karyo. e sUtra 22 che For Private and Personal Use Only
Page #459
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 440 hAtAdharmakathAma mUlam-taeNaM se paMDU rAyA tesiM vAsudevapAmokkhANaM bahaNaM rAya0 karayala evaM vayAso- evaM khalu devANuppiyA ! hatthigAure nayare paMcaNhaM paMDavANaM dovaie ya devIe kallANakare bhavissai taM tubbhe NaM devANuppiyA ! mamaM aNugiNhamANA akAlaparihINaM samosaraha, taeNaM vAsudevapAmokkhA patteyaMra jAva pahArettha gamaNAe / taeNaM se paMDurAyA koDuMbiyapurise sadA0 2 evaM vayAsI-gacchahaNaM tumbhe devANuppiyA! hatthiNAure paMcaNhaM paMDavANaM paMca pAsAyaDisae kAreha abbhuggayamUsiya vaNNaojAva paDirUve,taeNaM te koDuMbiyapurisA paDisuNeti jAva karAveMti, taeNaM se paMDue paMcahiM paMDavehiM dovaIe devIe saddhiM hayagayasaMparibuDe kaMpillapurAo paDinikkhamai2 jeNeva hathiNAure teNeva uvAgae, taeNaM se paMDurAyA tesiM vAsudevapAmokkhANaM AgamaNaM jANittA koDuMbi0 sadAvei sahAvittA evaM vayAsI-gacchaha NaM tumbhe devANuppiyA ! hatthiNAurassa nayarassa bahiyA, vAsudevapAmukkhANaM bahaNaM rAyasahassANaM AvAse kAreha aNegakhaMbhasaya taheva jAva paccappiNaMti, taeNaM te vAsudevapAmokkhA bahave rAyasahassA jeNeva hasthiNAure teNeva uvAgacchai, taeNaM se paMDurAyA tesiM vAsudevapAmokkhANaM AgamaNaM jANittA haTTatuTe pahAe kayavali jahA duvae jAva jahArihaM AvAse dalayai, taeNaM te vAsudeva pA0 bahave rAyasahassA jeNeva For Private and Personal Use Only
Page #460
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtapaSiNI TI0 a0 16 draupadIvaritanirUpaNam 441 sayAiM2 AvAsAiM teNeva uvA0 taheva jAva viharAMti, taeNaM se paMDurAyA hatthiNAuraNayaraM aNupavisai aNupavisittA koDubiya0 sadAvei sadAvittA evaM kyAsI-tunbheNaM devANu. ppiyA ! viulaM asaNa4 taheva jAva uvaNeti, taeNaM te vAsudevapAmokkhA bahave rAyA pahAyA kayabalikammA taM viulaM asaNaM4 taheva jAva viharaMti, taeNaM se paMDurAyA paMca paMDave dovaiM ca deviM paTTayaM durUhei durUhittA seyapIehiM kalasehiM NhAveMti pahAvittA kallANakAri karei karitA te vAsudevapAmokkhe bahave rAyasahasse viuleNaM asaNa? pupphavastheNaM sakArei sammANei jAvapaDivisajjei, taeNaM tAI vAsudevapAmokkhAiM bahuhiM jAva paDigayAiM // sU0 23 // TIkA-'taeNaM se ' ityAdi / tatastadanantaraM khalu pANDU rAjA teSAM vAsudevapramukhANAM bahUnAM rAjasahasrANAM karatalaparigRhItaM dazanakhaM zira Avarta mastake'JjaliM kRtvA evamavAdIt-evaM khalu he devAnupiyAH ! hastinApure nagare pazcAnAM pANDavAnAM draupadyAzca devyAH kalyANakaro bhaviSyati tat-tasmAt yUyaM khalu he devAnu. miyAH mAmanugRhNantaH, akAlaparihInaM kAlavilambarahitaM-zIghraM samavasarata-Aga 'taeNaM se paMDarAyA ' ityaadi| TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (se paMDUrAyA) usa pAMDurAjA ne (tesiM ghAsudeva pAmokkhA NaM) una vAsudeva pramukha (yahaNaM rAya0 karayala evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyo ! hAtthiNAure nayare paMcaNhaM paMDavANaM dovaie devIe kallANakare bhavissai taM tumbhe NaM devANuppiyA ! mama taeNa se paMdurAyA ityAdi Attha-( taeNa) tyA250I (se paMDarAyA) te 5iDa 2 (si vAsudevapAmokkhANa) te pAva prabhuma (bahUNaM rAya0 karayala evaM vayApI-evaM khalu devANuppiyA! hasthiNAure nayare paMcaNDaM paMDavANe doSaie, devIe kallANakare bhavissai taM tumbheNaM devANupiyA ! mamaM agiNimANA akAlaparihaNaM samosaraha) For Private and Personal Use Only
Page #461
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2 - zAtAdharmakathAjastre manaM kuruta / tataH khalu vAsudevapramukhAH pratyekaM 2 yAvat prAdhArayad gamanAya= hastinApura nagaraM gantuM pravRttA ityrthH| tataH khalu sa pApDunAmako rAjA kauTumbika puruSAn zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt-gacchata khalu yUyaM he devAnupiyAH ! hastinApure pazcAnAM pANDavAnAM paJca 'pAsAyavaDisae ' prAsAdAvataMsakAn kArayata / kiM bhUtAnityAha-' abbhugayamUsiya' abhyudgatocchritAn-atyuccAnityarthaH / varNakaH-prathamAdhyayanoktaaNugiNhamANA akAlaparihINaM samosaraha ) hajAroM rAjAoM se apane donoM hAthoM kI aMjali karake aura use zira para rakhakara ke bar3I namratA ke sAtha namaskora karake isa prakAra kahA he devAnupriyo ! hastinApura nagara meM pAMca pAMDavoM aura draupadI devI kA kalyANakArI utsava hogA isaliye he devAnupriyoM! Apa saba mere Upara anugraha karake zIghra se zIghra padhAreM / (taeNaM vAsudevapAmokkhA patteyaM 2 jAva pahArettha gamaNAe ) ima ke bAda ve vAsudeva pramukha pratyeka jana vahA~ hAstinA pura jAne ke liye prasthita ho gye| (taeNaM se paMDurAyA koDumbiyapurisaM saddAvei 2 evaM vayAsI-gacchaha gaMtunbhe devANuppiyA hathiNAure paMcaNhaM paMDavANaM paMca posAyavaDisae kAreha, abbhuggayamusiya vaNNao jAvapaDirUve) itane meM pAMDurAjA ne kauTumbikapuruSoM ko bulAyA ora bulAkara unase aisA kahA-he devAnupriyo ! tuma loga hastinA pura jAo vahAM jAkara pAMcoM pAMDavoM ke liye pAMca zreSTha prAsAda bnvaao| ye prAsAda hajAra rAjAone pitAnA baMne hAthanI aMjali banAvIne ane tene mastake mUkIne khUba ja namrapaNe namaskAra karyA ane A pramANe vinaMtI karI ke he devAnupriye ! hastinApura nagaramAM pAMca pAMDe temaja draupadI devIne kalyANakArI utsava thaze ethI he devAnupriye ! tame sau mArA upara kRpA 4Ine satvare tyAM pdhaare|. (taeNa vAsudevapAmokkhI patteyaM 2 jAva pahArettha gamaNAe ) tyA25chI te vAsudeva prabhu5 424 2an tyAMthI hastinApura 455 54hI gayA. taeNaM se paMDurAyA koDaM viyapurisaM sadAvei 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tumbhe devANuppiyA irithaNAure paMcaNDaM paMDavANaM paMca pAsAyava Disae kAreha, anbhuggayamusiya vaNNao jAva paDirUve) te vakhate pAMDu rAjAe kauTuMbika purUSane bolAvyA ane belAne teone kahyuM ke he devAnupriye! tame hastinApura jAo ane tyAM jaIne For Private and Personal Use Only
Page #462
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir magAradharmAmRtaSiNI TI0 10 16 draupadIcaritanirUpaNam meghakumAra-mAsAdavad varNanaM vijJeyam yAvad anekastambhazatasaMniviSTAn pratirUpAn-zobhAsaundaryasampannAn / tataH khalu te kauTumbikapuruSA:-' tathA'stu ' ityuktvA pratizRNvanti AjJA strIkurvanti, pratizrutya hastinApuraM gatvA paJca prAsAdAvataMsakAna yAvat kArayanti / tatastadanantaraM pANDUrAnA paJcabhiH pANDavai draupadyA devyA ca sAdha hayagajarathapadAtisaMparitaH kAmpilpapurAt patiniSkrAmatipratiniSkramya yacaiva hastinApura nagaraM tatraivopAgataH / tataH khalu sa pANDUrAnA teSAM vAsudevapramukhANAmAgamanaM jJAtvA kauTumbikapuruSAn zabdayati, zabdayitvA evamavAdIta-gacchata khalu yUyaM he devAnupiyAH ! bahuta UMce ho / ina prAsAdoM kA varNana prathama adhyayana meM ukta megha kumAra ke prAsAdoM jaisA jAnanA cAhiye / yAvat ye prAsAda aneka staMbhazata se yukta hoM-zobhA saundarya se saMpanna hoN| (taeNaM te koDumbiya purisA paDisuNeti, jA karAveti ) rAjA kI isa prakAra kI AjJA ko una kauTumdhika puruSoM ne mAna liyA aura hastinApura jAkara unhoMne pAMca prAsAda kathita rUpase banavA diye / (taeNaM se paMDue paMcahiM paMDavehiM dovaie devIe saddhiM haya gaya saMparivuDe kaMpillapurAo paDinikkhamai 2 jeNeva hathiNAure teNeva uvAgae) isake bAda ve pAMDurAjA pAMDavoM aura draupadI devI ko sAtha lekara haya, gaja, Adi caturaMgiNI senA ke sAtha 2 kAMpilyapura nagara se cala diye-calakara jahAM hastinApura nagara thA-vahAM Aye (taeNaM se paMDurAyA tesiM vAsudevapAmokkhANaM AgamaNaM pAMce pAMDa mATe pAMca uttama mahela banAvaDAve. mahela UMcA hovA joIe. A mahelenuM varNana pahelA adhyayanamAM varNavavAmAM AvelA megha kumAronA mahela jevuM jANI levuM joIe. yAvat A badhA mahele ghaNuM seMkaDe thAMbhalAmaathii yuta tamAzAlA tathA saurya saMpanna vana me. (taeNa te koDubiyapurisA paDisuNe ti jAva karAveM ti) mA satanI sajanI mAjJAna kauTuMbika purUSoe svIkArI lIdhI ane hastinApura jaIne teoe kahevA mujaba ja pAMca mahele taiyAra karAvI dIdhA. (taeNaM se paMDue paMcahiM paMDavehiM dovaie devIe maddhiM hayagayasaMparikhuDe kaMpillapurAo paDinikkhamai 2 jeNeva hasthiNAure teNeva uvAgae ) tyArapachI te pAMDu rAjA pAMce pAMDa ane draupadI devIne laIne sAthe gheDA, hAthI vagerenI caturaMgiNI senAnI sAthe kAMpilyapura nagaranI bahAra nIkaLyA ane nIkaLIne jyAM hastinApura nagara hatuM tyAM pahoMcyA. (taeNaM se paMDurAyA tesi vAsudevapAmokkhANaM AgamaNaM jANittA koDuMbiya0 For Private and Personal Use Only
Page #463
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAtAdharmakathA hastinApurasya nagarasya bahiH pradeze vAsudevapramukhANAM bahUnAM rAjasahasrANAmAvA. sAn kArayata, kIdRzAnAvAsAn ityAha-' aNegakhaMbha' ityAdi / anekastambhazatasaMniviSTAn , tathaiva-yathA''vAsAn kArayituM pANDunA kathitaM, tathaiva kArayitvA kauTumbikapuruSA yAvat pratyarpayanti-rAje nivedayanti sma / tataH khalu vAsudevapramukhA bahu sahasrasaMkhyakA rAjAno yauva svakAH svakA AvasAstauvopAgacchanti, jANittA koDaMviya0 saddAvei sahAvittA evaM vayAsI-gacchaha NaM tumbhe devANuppiyA ! hathiNAurassa nayarassa pahiyA vAsudevapAmokkhANaM yahaNaM rAyasahassANaM AvAse kareha ) vahAM Akara una pAMDurAjA ne una vAsudeva pramukha hajAroM rAjAoM kA Agamana jAnakara kauDumyika puruSoM ko bulAyA aura bulAkara unase isa prakAra kahA-he devAnupriyo ! tuma loga jAo aura hastinApura nagara ke bAhira vAsudeva pramukha hajAroM rAjAoM ko Thaharane ke liye AvAsoM ko banavAo (aNegakhaMbhasaya taheva jAva paccappiNati, taeNa te vAsudevapAmokkhA bahave rAyasahassA jeNeva hatthiNAure teNeva uvAgacchaMti) ye AvAsa aneka seMkaDoMstabhoM se yukta hoN| isa prakAra jaise AvAsoM ko banavAne ke liye pAMDu rAjA ne una kauTumbika puruSoM se kahA thA-vaise hI AvAsa una koTumbika puruSoM ne banavAdiye aura banavAkara pIche isakI khayara bhI rAjA ko krdii| isake bAda ve vAsudeva pramukha hajAroM rAjA jahAM hastinApura sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI-gacchaha NaM tumbhe devANupiyA ! itthigAurassa nayarasma bahiyA vAsudevapAmokkhANaM bahUNaM rAyasahassANaM AvAse kareha ) tyAM AvIne te pAMDu rAjAe te vAsudeva pramukha hajAra rAjAone AvI gayelA jANIne pitAnA kauTuMbika purUSane bolAvyA ane bolAvIne temane A pramANe kahyuM ke he devAnupriye ! tame loke jAo ane hastinApura nagaranI bahAra vAsudeva pramukha hajAro rAjA bane rahevA mATe AvAsa banAve. (aNegakhaMbhasaya taheva jAva paJcapiNaMti, tae NaM te vAsudevapAmokkhA vahave rAyasahassA jeNeva hasthiNAure teNeva uvAgacchaMti) A badhA AvAse seMkaDe stathI yukta hovA joIe. A rIte pAMDu rAjAe je jAtanA AvAso banAvaDAvavAne hukama karyo hate te kauTuMbika purUe te ja jAtanA AvAso banAvaDAvI dIdhA ane banAvaDAvIne kAma pUruM thaI javAnI rAjAne khabara ApI. tyArapachI te vAsudeva pramukha hajAro rAjAe jyAM hastinApura nagara hatuM tyAM AvI gayA. For Private and Personal Use Only
Page #464
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir garI DIkA 0 16 draupadIvaritanirUpaNam 445 upAgatya tathaiva yAvada viharanti / tataH khalu sa pANDU rAjA hastinApuraM nagaramanupavizati, anupavizya kauTumbikapuruSAn zadvayati, zaddhayitvA evamavAdItyUyaM khalu he devAnupriyAH / vipulam azanapAnapAnakhAdyasvAyaM, upaskArayata, upakArya vAsudevapramukhAstatraivopanayata / tathaiva yAvad upanayanti, tataste kauTumbika puruSAstathaiva vipulamazanAdi caturvidhA''dvAramupaskArayanti upaskArya yAvad vAsudevAdInAmanti ke - upanayanti = upasthApayanti / nagara thA vahAM aagye| (tapaNaM se paMDurArAyA tesiM vAsudevapAmokkhA NaM AgamaNaM jANittA haTThatuTThe pahAe kayabalikamme jahA duvae jAva jahA rihaM AvAse dalayaMti, taeNaM te vAsudeva po0 bahave rAyasahassA jeNeva sayAI 2 AvAsAI teNeva uvAga0 taheva jAva viharati ) vAsudeva pramukha una hajAroM rAjAoM kA Agamana jAnakara pAMDurAjAne harSita evaM saMtuSTa hokara snAna kiyA vAyasAdi pakSiyoM ke liye annAdi kA dene rUpa bali karma kiyA - jisa prakAra dupada rAjAne yathA yogya AvAsasthAna inhoM ke liye diye the usI taraha pAMDurAjA ne bhI unheM jo jisa ke yogya sthAna thA vaha AvAsasthAna diyo / pazcAt ve vAsudeva pramukha hajAroM rAjA jahAM apane 2 Thaharane ke liye AvAsasthAna the vahAM gaye vahAM jAkara ve usI taraha se Thahara gaye / (taeNa se paMDUrAyA hatthiNAuraM nayaraM aNupavisai, aNupavisittA, koDuM viya0 sahAveha, saddAvittA evaM bayAsI tumbheNa devANuppiyA ! viulaM asaNaM 4 taheba jAba jaba ( tae se paMDurAyA tersi vAsudevapAmokkhANaM AgamaNaM jANittA haTTaTThe hAe karvalikamme jahA duvae jAtra jahArihaM AvAse dalayaMti, laeNaM te vAsudeva pA0 bahave rAyasahassA jeNeva sayAI 2 AvAsAI teNeva uvAga0 taheva jAtra viharati ) vAsudeva pramukha te hajArA rAjAonuM Agamana sAMbhaLIne Sita temaja sa'tuSTa thaIne pAMDu rAjAe snAna karyuM. kAgaDA vagere pakSIonA mATe anna vagerenA bhAga ane alikama karyAM. drupada rAjAe jema te rAjAne yathA caiAgya AvAsa sthAneA rahevA mATe ApyA hatA temaja pAMDu rAjyae paNa tee badhAne ucita AvAsA ApyA. tyArapachI teo vAsudeva pramukha hAre rAjAe jyAM pAtapeAtAnA rAkAvAnA AvAsA hatA tyAM gayA, tyAM pahoMcIne teo tyAM rIkAI gayA. (tapaNaM se pAMDurAyA itthiNAvara nayara aNupavisara, aNupavisittA, phobiya0 sahAve, sAvittA evaM vayAsI-tubheNaM devANuppiyA ! triulaM asaNaM For Private and Personal Use Only
Page #465
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrotAdharmakathAsUtre tataH khalu te vAsudevapramukhA bahavo rAjAnaH snAtAH kRtabalikarmANaH:= kAkAdijIvebhyaH kRtAnAdisaMvibhAgAH, tad vipulam azanaM pAnaM khAyaM svAdyaM tathaiva - AsvAdayanto visvAdayantaH paribhuJjAnA yAvad viharanti = Asatesma / tatastadanantaraM sa pANDurAjA tAn pazca pANDavAn draupadIM ca devIM ' paTTayaM ' paTTakaM = paTTkopari ' durUher3a dohayanti = Arohayati / Arohya zvetapIteH kalazaiH snapayaMti, " ti, taNaM te vAsudevapAmokkhA bahave rAyA vhAyA kayabalikammA taM viulaM asaNaM 4 taheba jAva viharaMti-taeNa se paMDurAyA paMcapaMDave dovaI dovi paTTayaM duruhei, duruhitA seyapIehiM vhAveMti, pahAvito kallANa kAri karei ) isa ke bAda pAMDurAjA ne hastinApura nagara meM praveza kiyA praveza kara kauTumbika puruSoM ko bulAyA ghulAkara unase aisA kahA hai devAnupriyo ! tuma loga vipula mAtrA meM azanAdi rUpa caturvidha AhAra banavAo banavAkara phira use jahAM vAsudeva pramukha rAjA Thahare hue haiM vahAM le jaao| isa prakAra kI apane rAjAkI AjJAnusAra unhone vaisA hI kiyA- caturvidha AhAraM banavAyA aura phira use vAsudeva Adi rAjAoM ke pAsa pahu~cA diyaa| AhAra ke pahu~cane para una vAsudeva pramukha rAjAoM ne snAna kiyA balikarma kiyA - kAka Adi jIvoM ke liye kRta annameM se vibhAga denerUpa kiyAkI - bAda meM unhoM ne usa catuviMdha AhAra ko kiyA / isake pazcAt pAMDurAjA ne una pAMcoM pAMDavoM 4 taheva jAva uvarNeti taeNaM te vAsudevapAmokkhA bahave rAyA vhAyA kayavali kammA taM viulaM asaNaM 4 tahetra jAva viharaMti - taraNaM se paMDurAyA paMca paMDave dovaI ca devaM paTTayaM duruhe, duruhitA seyapIehiM kalaserhi vhAveti padAvittA kalANakAri kare ) tyArapachI pAMDurAjA hastinApura nagaramAM praviSTa thayA. praviSTa thaIne teoe kauTu'bika purUSone khelAvyA ane melAvIne teene A pramANe kahyuM ke he devAnupriyA ! tame leAkeA vipula mAtrAmAM azana vagere rUpa cAra jAtanA AhAra banAvaDAve. banAvaDAvIne tame te AhArane jyAM vAsudeva pramukha rAjA zakAyA che tyAM lai jAe, A rIte peAtAnA rAjAnI AjJA sAMbhaLIne te leAkeAe te pramANe ja kayuM. teoe cAra jAtanA AhAra banA vaDAvyA ane tyArapachI te AhArAne vAsudeva pramukha rAjAnI pAse paheAMcADI dIdhA. AhAra paheAMcADI dIdhA bAda te vAsudeva pramukha rAjAoe snAna kasu" ane kAgaDA vagere pakSIone anna bhAga apIne alikama karyuM. tyAra pachI teoe te cAra jAtanA AhArane jamyA. tyArabAda pAMDu rAjAe te For Private and Personal Use Only
Page #466
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 dropadIya ritanirUpaNam G snapayitvA ' kallANakAri ' kalyANakAri - zubhakArakaM karma kArayati, kArayitvA tAn vAsudevapramukhAn bahusahasrasaMkhyakAn rAjJo vipulena azanapAnakhAdyasvAdyena bhojayati, bhojayitvA puSpavastrAdibhiH satkArayati, saMmAnayati, satkArya saMmAnya yAvat prativisarjayati / tataH khalu te vAsudevamamukhA bahusahasrasaMkhyakA rAjAno yAvat pratigatAH / / 023 // mUlam - taeNaM te paMca paMDavA dovaIe devIe saddhi kallAkalli vAraMvAreNaM orAlAI bhogabhogAIM jAtra viharaMti, taerNa se paMDU rAyA annayA kayAI paMcahi paMDavehiM koMtIe devIe ar aura draupadI devI ko eka pahaka para baiThAyA - baiThAkara una kA zveta pIta kalazoM se cAMdI aura sone ke ghaDoM se snAna karavAyA snAna karavAkara phira usane unakA zubhakAraka karma karavAyA / (karitA te vAsudeva pAmokkhe bahave rAyasahasse viuleNaM asaNa 4 puSphavattheNaM sakArez sammoha jAva paDivisajjeha, taraNaM tAiM vAsudevapAmokkhAI bahUi jAva paDigayAI) zubhakAraka karma karavAkara bAda meM una vAsudeva pramukha hajAroM rAjAoM kA usa pAMDurAja ne vipula azana pAna AdirUpa caturvidha AhAra se evaM puSpa vastrAdi se khUSa satkAra kiyA sanmAna kiyA / yAvat phira unheM apane yahAMse acchI taraha se bidA kara diyA / isake bAda ve vAsudeva pramukha hajAroM rAjA jahAM 2 se jo 2 Aye the vahAM 2 cale gaye || sU0 23 // pAMce pAMDavA ane draupadI devIne eka paTTaka upara besADayA ane besADIne sapheda temaja pILA kaLazeAthI eTale ke cAMdI ane sAnAnA kaLazeAthI temane snAna karAvyuM. snAna karAvyA bAda temaNe temanI pAMsethI zubha karmo karAvaDAvyAM. ( karitA te vAsudevapAmokkhe bahave rAyasahasse viuleNaM asaNa puSpavattherNa sakkAre, sammANe jAva par3ivisajje taraNa tAI vAsudevapAmokkhAI bahUhi jAva paDigayAiM ) zubha karmoM karAvyA khAda te vAsudeva pramukha hajArA rAjAone te pAMDu rAjAe vipula azana-pAna vagere rUpa caturvidha AhArathI temaja puSpa vasa vagerethIkhUba ja satkAra karyo ane sanmAna karyuM. yAvata tyArapachI teone tyAMthI sArI rIte vidyAya karyAM, vAsudeva pramukha hajArA rAjAe paNa jyAMthI AvyA hatA tyAMntA 266 // tra 23 // For Private and Personal Use Only
Page #467
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Ta zAtAdharmakathAsUtre dovaie devIe yasaddhiM aMto aMteurapariyAlasaddhi saMparivuDe sIhAsaNavaragae yAvi viharaha, imaM ca NaM kacchullaNArae daMsaNeNaM aibhaddae viNIe aMtora ya kalusahiyae majjhanthovatthie ya aNisoma piyadaMsaNe surUve amailasagalaparihie kAlamiyacamma uttarAsaMgara iyavacche daNDakamaNDaluhatthe jaDAmauDaditasirae jannovaiyagaNettiyamuMja mehalavAgalaghare hatthakaya kacchabhae piyagaMdhavve dharaNigoyarappahANe saMvaraNAvaraNiovayaNiuppayaNi lesaNIsu ya saMkAmaNiabhiogapaNNatti gamaNIthaMbhaNIsu ya vijjAharI vijAsu vissuyajase iTTe rAmasta ya kesavarasa ya pajjunapaIvasaMbaaniruddhaNisaDha- ummuyasAraNagaya sumuha. dummuyahAtINa jAyavANaM adbhuTThANa kumArakoDINaM hiyayadaie saMthavae kalahajuddhakolAhalappie bhaMDaNAbhilAsI bahusu ya samarasayasaMparAesa daMsaNarae samaMtao kalahaMsadakkhaNaM aNugavesamANe asamAhikare dasAravaravIrapurisa tilokkabalavagANaM AmaM teUNa taM bhagavaI pakkamarNi gagaNagamaNadacchaM uppaio gagaNamabhilaMghayato gAmAgara nagara nigamakheDa kabbaDa maDaMba doNamuhapaTTaNAsamasaMvAhamuhassamaMDiyaM thimiyameiNItalaM vasuhaM oloIto rammaM hasthiNAuraM ubAgae paMDurAyabhavaNaMti aivegeNa samovaie, tapaNaM se paMDurAyA kacchullanArayaM ejamANaM pAsai pAsittA paMcahiM paMDavehi kuMtIe ya devIe saddhiM AsaNAo abbhuTThei anbhuTTittA kacchullanArayaM sataTupayAI paracuggaccha paccuggacintA tiklu. For Private and Personal Use Only
Page #468
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI rokA ma0 16 draupadIcaritanirUpaNam 449 to AyAhiNapayAhiNaM karei karitA vaMdai NamaMsai mahariheNaM AsaNeNaM uvaNimaMtei,taeNaM se kacchallanArae udagapariphAsiyAe dabbhovaripaccatthuyAe bhisiyAe NisIyai, NisIyittA paMDurAyaM rajje jAva aMteureya kusalodaMtaM pucchai,taeNaM se paMDUrAyA koMtIdevI paMca ya paMDavA kacchallaNArayaM Ar3hati jAva pajjuvAsaMti, taeNaM sA dovaI kacchallanArayaM asaMjaya aviraya apaDihayapacakkhAyapAvakamme tikaTu no ADhAi no pariyANai no abbhuhei no pajjuvAsai // sU0 24 // ___TIkA-'taeNaM te' ityAdi / tatastastadanantaraM khalu te paJcapANDayA draupadyA devyA sArtha ' kallAkaliM ' kalyAkalye pratidivasaM vAraMvAreNa udArAn bhogabhogAn yAvad bhunAnA viharanti / tataH khalu sa paNDU rAjA'nyadA kadAcit paJcabhiH pANDavaiH kuntyA devyA draupadyA devyA ca sArdhaM 'aMto aMteurapariyAla' 'taeNaM te paMca paMDavA' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (te paMca paMDavA) ve pAMcoM pAMDava (dovaIe devIe) draupadI devI ke sAtha-(kallAkalliM vAraMvAreNaM orAlAI bhoga bhogAI jAva viharaMti-tae NaM se paMDUrAyA annayA kayAI paMcahi paMDavehiM kotIe devIe dovaIe devIe ya saddhiM aMteurapariyAlasaddhiM saMpariyuDe sIhAsaNavaragae yAvi viharai ) pratidina bArI bArI se udArakAma bhogoM ko bhogane lage eka dina kI bAta hai-ki pAMDu rAjA kisI eka samaya pAMcoM pAMDavoM evaM apanI patnI kuntI devI aura putravadhU draupadI Asttha-" taraNa te paMca paMDavA ityAdi TI-(taeNa) tyA250I (te paMca paMDavA) te pAMya paaNv| (dovaIe devoe ) draupadI vInI sAthai (kallAkalli vAraMvAreNa orAlAI bhogabhogAI jAva viharaMti-taeNaM se paMDarAyA annayA kayAI paMcahiM paMDavehi kotIe devIe dovaie devIe ya saddhiM aMteurapariyAlasaddhi saMparikhuDe sIhAsaNavaragae yAvi viharai ) dararoje vArApharatI udAra kAbhoga bhogavavA lAgyA. eka divasanI vAta 2Na orAlA kAMtIya bAvi vihara - a For Private and Personal Use Only
Page #469
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir H 450 vAtAdharmakathAgara antaH antaHpurasya prAsAdamadhye antaHpuraparivAreNa ' pariyAla ' iti luptaratIyAntaM sAdhaM saMparitaH siMhAsanavaragatazcApi viharati / ' imaM ca ' asmin samaye khalu -- kacchullaNArae' kacchullanAmnAprasiddho nAradaH darzanena 'aibhaddae' atibhadrakA bhadradarzanaH * viNIe' vinItA namro bAhyataH 'aMto ya' antazcakaluSahRdayaH, 'majjhatthovatthie ya' mAdhyasthyopasthitaH bAhyato madhyasthabhAvaM prAptaH 'allINasomapiyadaMsaNe' AlInasaumyapriyadarzanaH AlInAnAmAzritAnAM saumyam =AhvAdakaM, priyaM = prItikArakaM darzanaM yasya sa tathA, murUpaH - sundarAkRtikaH, tathA-'amahalasagalaparihie ' amalinasakalaparihitaH amalinaM sakalam-akhaNDam parihitaM-valkalavastrarUpaM paridhAnaM yasya sa tathA, 'kAlamiyacammauttarAsaMgake sAtha aMtaHpura ke prAsAda ke bhItara antaHpuraparivAra ke sAtha siMhAsana para baiThe hue the-ki (imaMca NaM) isI samaya (kacchullaNArae paMDurAyabhavaNaMsi aivegeNa samovaie daMsaNe NaM aibhahae, viNIe, aMtoya kalusahiyae majjhatthovatthie ya, allINasomapiyadaMsaNe suruve amailasagalaparihie) pAMDurAjA ke bhavana meM kacchullanAma se prasiddha nArada gagana-AkAza-mArga se bar3e vegase utara kara aaye| nArada dekhane meM ati bhadra the| Upara se bar3e vinIta the| parantu bhItara meM inakA hRdaya bahuta adhika kaluSita thaa| kevala Upara se ye mAdhyastha bhAva saMpanna the| apane Azrita vyaktiyoM ko inakA darzana AhAdaka evaM prIti kAraka hotA thaa| AkRti unako bar3I sundara thii| inakA valkala rUpa paridhAna amalina-sopha svaccha aura khaNDa rahita thaa| (kAlamiya che ke te pAMDu rAjA keI eka vakhate pAMca pAMDe, pitAnI patnI kuMtI devI ane putra vadhu draupadInI sAthe raNavAsanA mahelanI aMdara pitAnA parivAranI sAthe siMhAsana 52 me tA. (imaM ca NaM ) te 1mate (kacchullaNArae paMDurAyabhavaNaMsi aivegeNa, samovaie daMsaNe NaM aibhadae viNIe aMtoya kalusahiyae majjhatthovatthie ya, allINasomapiyadaMsaNe surUve amailasagalaparihie) pAMDu rAjAnA bhavanamAM kacchatala nAmathI paMkAyelA nArada gagana-AkAza mAgathI baha ja vegathI utarIne AvyA. nArada dekhAvamAM atyaMta bhadra hatA. upara uparathI teo ekadama vinamra hatA. paNa aMtara temanuM mana khUba ja kalaSita hatuM. phakta upara uparathI ja teo mAdhyastha bhAva saMpanna hatA. Azrita vyaktione temanuM darzana AhlAdaka ane pratikAraka hatuM. temanI AkRti khUba ja suMdara hatI. temanuM valkala rU5 paridhAna, ekadama svaccha-nirmaLa hatuM ane aMDarahita hatuM. For Private and Personal Use Only
Page #470
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nagAradharmAmRtaSiNI TI0 ma0 16 draupadIcaritanirUpaNam raiyavacche' kAlamRgavarmottarAsaMgaracitavakSAH-kRSNamRgacarmottarAsaGgena racitaM zobhita vakSo yasya sa tathA, kRSNamRgacarmottarIyavastradhArakaH / tathA-'daMDakamaDaluhatthe' daNDakamaNDaluhasta:-'jaDAmauDadittasirae' jaTAmukuTadIptaziraskaH, jagNovaiyagaNettiyamuMjamehalAvAgaladhare ' yajJopavItagaNetrikAmuJjamekhalAvalkaladharaH-tatra yajJopavItaM yajJamUtra gaNetrikA-rudrAkSa kRtaM kalAcikAbharaNaM, muJjamekhalA-muJjamayaM kaTibandhanamUtraM valkalaM vRkSatvak teSAM dhArakaH skandhopariyajJasUtradhArI, karamUle dhRtarudrAkSamAla:, mujhamayakaTimUtradhArI, zarIre paridhRtavalkala ityarthaH ) ' hatthakayakacchabhIe ' hastakRtakacchapika:-haste kRtA kacchapikA-vINA yena sa tathA, 'piyagaMdhave' priyagandharvaH-gAnapriyaH, 'dharaNigoyarappahANe' dharaNigocarapradhAnaHdharaNigocarANAM-bhUmicAriNAM janAnAM madhye pradhAnastasyA kAze'pi viharaNazIlatvAt cammauttarAsaMgaraiyavacche daNDakamaNDaluhatthe, jaDAmauDadittasirae, janno vahayagaNettiya muMjamehalavAgaladhare, hatthakayakacchabhIe, piyagaMdhabve, dharaNigoyarappahANe, saMvaraNAvaraNiovayaNiuppayaNI lesaNIsuyasaMkAmaNi abhiogapaNNatti gamaNIthaMbhaNIsu ya bahusu vijAharIsu vijjAsu vistRyajase ) inakA vakSasthala kAle mRga ke carma rUpa uttarAsaMga se suzobhita thaa| daNDa aura kamaNDalu inake hAthoM meM thaa| jaTArUpI mukuTa se inakA mastaka dIpta ho rahA thaa| yajJasUtra-janeU, gaNetrikA kalAI kA AbharaNa rUpa rudrAkSa kI mAlA, muJjamekhalA-muMja kA banA huA kaTi bandhana sUtra, aura vRkSa kI chAla inhoM ne dhAraNa kararakkhI thii| hAthameM kacchapikA-vINA le rakhI thii| gAna inheM bahuta priya thaa| bhUmi gocariyoM ke bIca meM ye pradhAna the-kyoM ki ye AkAza meM bhI vihAra (kAlamiyacammauttarAsaMgaraiyavacche daNDakamaNDaluhatthe jaDAmauDadittasirae, jannovaiya gaNettiyamunamehalavAgaladhare, hatyakayakacchabhIe piyagaMdhavve, dharaNigoyarappahANe, saMvaraNAvaraNiovayaNiuppayaNilesaNosu ya saMkAmaNi abhiogapaNNatti gamaNIthaMbhaNIsuya bahusu vijjAharIsu vijjAsu vissuyajase ) temanuM vakSasthaLa kALA haraNanA carmarUpa uttarAsaMgathI zubhatuM hatuM. daMDa ane kamaMDaLa temanAM hAthamAM hatA. jaTA rUpI mukuTathI temanuM mastaka prakAzita thaI rahyuM hatuM. yajJa sUtra-janeI, gaNetrikA-kAMDAmAM paheravAnI AbharaNa rUpa rUdrAkSanI mALA, muMja-mekhalA-muMjanuM baneluM keDamAM paheravAnuM baMdhana sUtra ane vRkSanI chAla teoe dhAraNa karelI hatI. hAthamAM teoe kaccha pikA-vINa dhAraNa karelI hatI. saMgIta temane khUba ja gamatuM hatuM. bhUmi gocarIone vacce teo pradhAna hatA kemake teo AkAzamAM vicaraNa karatA For Private and Personal Use Only
Page #471
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tAdharmakayAsa "saMvaraNAvaraNiovayaNiuppayaNilesaNIsu ya " saMvaraNyAvaraNyavapatanyutpatanIzleSaNISu ca ' saMvaraNI-svasyAntardhAnakAriNI vidyA, AvaraNI-parasyAntardhAnakAriNI vidyA, avapatanIadho'vataraNI vidyA, utpatanI-UrdhvagamanakAriNI vidyA, zleSaNI-vanalepAdivat sandhAnakAriNI vidyA, tAsu, tathA-' saMkAmaNi abhiogapaNNatti gamaNIthaMbhaNIsu ya ' saMkramaNyabhiyogaprajJaptigamanIstambhanISu casaMkrAmaNI-vidyA-vizeSaH yayA-parazarIrAdau praveSTuM zaknoti, sA vidyA, abhiyogaH svarNAdinirmANavidyA vazIkaraNavidyA ca, prajJaptiH aviditArthabodhinI gamanI karate the| saMvaraNI, AvaraNI avapatanI, utpatanI, zleSaNI ina vidyAoM meM tathA saMkramaNI, abhiyoga, prajJapti, gamanI stambhinI ina nAnA prakAra kI vidyAdhara saMbandhI vidyAoM meM inakI kIrti vikhyAta thii| jisa vidyA ke prabhAva se apane Apako antardhAna kara diyA jAtA jAtA hai usako nAma saMvaraNI vidyA hai| dUsarA jisa vidyA se antardhAna karadiyA jAtA hai usa vidyA kA nAma AvaraNI vidyA hai| jisa vidyA ke prabhAva se Upara se nIce utarA jAtA hai usakA nAma avapatanI aura jisake prabhAva se urdhva meM gamana kiyA jAtA hai usakA noma utpatanI vidyA hai| vajralepa Adi kI taraha jo cipakA detI hai vaha zleSaNI vidyA hai / jisa vidyA ke bala se dUsare ke zarIrameM praviSTa honA hotA hai-aisI parazarIrapravezakAriNI vidyAkA nAma saMkramaNI vidyA hai| svarNa Adi ke vanAne kI jo nipuNatA hai-evaM parako tA. sa124I, mA120I, 15tanI, S5tanI, Arjii mA 5 vidyaaomAM temaja saMkramaNI, abhiyoga, prajJapti, gamanI, staMbhanI A aneka jAtanI vidyAdhara saMbaMdhI vidyAomAM temanI kIti comera prasarelI hatI je vidyAnA prabhAvathI pitAnI jAtane adRzya karI zakAya che te saMvaraNI vidyA che. je vidyAthI bIjAne adazya karI zakAya che te AvaraNI kahevAya che. je vidyAnA prabhAvathI uparathI nIce utarI zakAya che te avapatanI ane jenA prabhAvathI udgha (AkAza) mAM gamana karI zakAya che te vidyAnuM nAma utpatanI che. vaja lepa vagerenI jema je cUMTADI de che te zleSaNI vidyA che. je vidyAnA baLathI bIjAnA zarIramAM pravezI zakAya evI parakAya praveza karaNI vidyAnuM nAma saMkramaNa vidyA che. tenuM vagere banAvavAmAM je nipuNatA che ane bIjAne vazavartI karavAnI je zakti che te vidyAnuM nAma abhiga For Private and Personal Use Only
Page #472
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradhAmRtavaSiNI TI0 a0 16 draupadIcaritanirUpaNam 453 -gamanapakarSasAdhikA-AkAza gAminI ca vidyAvizeSaH-stambhanI-stambhanakAriNI vidyA, tAsu 'bahumu vijjAharIsu vijJAsu' bahuSu-nAnAvidhAsu vidyAdharISu-vidyAghara sambandhiSu vidyAsu 'vissuyajase' vizrutayazAH-vidyAsu naipuNyA-vikhyAtakIrtiH, iSTaH priyaH, rAmasya baladevasya kezavasya-kRSNavAsudevasya ca punaH keSAM priyaityAha-'pajjunnapaIvasaMbaaniruddhanisadaussuyasAraNagayasumuhadummuhAINaM jAyavANaM' pradyumna pratIpazAmbAniruddhaniSadhotsukasAraNagajamumukhadurmukhAdInAM yAdavAnAm , pradyumnAdInAM saMkhyAmAha-pradyumnaH, pratIpaH, zAmbaH, aniruddhaH, niSadhaH, utsukaH, vaza meM karane ki jo zakti hai usa vidyA kA nAma abhiyoga vidyA hai| avidita artha jisa ke prabhAva se vidita hA jAve vaha prajJapti vidyA gamana prakarSa kI sAdhaka tathA AkAza meM gamana karAne vAlI vidyA gamanI vidyA stambhana karAne vAlI vidyAstambhinI vidyA hai| (iTe rAmassa ya kesavassa ya pajjunapaIyasaMva aniruddhaNisaDha ummaya sAraNa gayasumuha dummuhAtINa jAyavANaM adbhuTThANa kumArakoDINaM hiyayadaie saMdhavae kalahajuddhakolAhalappie, bhaMDaNAbhilAsI, bahusu ya samara sayasaMparAessu daMsaNarae, samaMtao kalahaMsadakakhaNaM aNugavesamANe, asamAhikare damAravaravIrapurisatilokkAlavagANaM, AmaMteUNa taM bhagavaI pakkamaNi gagaNagamaNadacchaM uppaDao gagaNamabhilaMghayaMto gAmAgaranagaranigamakheDakanyaDamaDaMbadoNamuhapaTTaNAsamasaMvAhasahassamaMDiyaM thimiyameiNItalaM vasuhaM AloiMtoramma hathiNAuraM uvAgae) baladeva evaM kRSNa vAsudeva ko ye iSTa the tathA sADhe tIna karoDa, pradyumna, pratIpa, sAmba, aniruddha niSadha utsuka, sAraNa, gaja sukumAla sumukha durmukha vidyA che. avidita artha jenA prabhAvathI jANI zakAya te prajJapti vidyA, gamana prakarSanI sAvikA temaja AkAzamAM gamana karanArI vidyA gAmanI vidyA kahepaay che. stanana 42vanArI vidyA stamanI vidhA che. ( iveM rAmassa ya kesa. vatsa ya pajjunnapaIvasaMbaaniruddha NisaDhaumsuyasAraNagayasamuhadummuhatINa jAyavANaM adhudvANakumArakoDIga hiyayadaie saMthavae kalahajuddhakolAhalappie, bhaMDaNAbhilAsI, bahusayasamarasayasaMparAesu daMsaNarae samaMtao kalasadakkhaNaM aNugavesamANe asa. mAhikare dasAravaravIrapurisatilokabalavagANaM, AmateUNa ta bhagavaI, pakkamaNi gagaNagamaNadacchaM uppaio gagaNamabhilaM vaya to gAmAgAranagaranigamakheDakabbaDamaDaMva doNa. mahapaTTaNAsamasaMvAhasaharasamaDiya thimiNa meiNItala vasuha Aloito rammaM hatthiNAra' uvAgae) majavatebhana e vaasudevnete| yatA bhane sAre pradhumna, pratIpa, sAkha, anirUdha, niSadha, utsaka, sAraNa, gaja sukamAla, sumukha dukhavagere vadAya mArene mATe teo hadayathita hatA eTale ke khUba ja priya hatA. eTalA For Private and Personal Use Only
Page #473
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tAdharmakathA sAraNaH, gajamukumAlaH, mumukhaH, durmukhaH, ityAdayo yAdavakumArAsteSAM 'aduvANaM kumArakoDINaM ' ardhacaturthInA kumArakoTInAM ca sArvatrikoTipramitAnAM yAdavakumArANAmityarthaH 'hiyayadaie' hRdayadayitaH hRdayapriyaH, 'saMthAvae ' saMstA. vakA-yAdavAnAM prazaMsakaH, tathA-kalahayuddhakolAhalamiyaH kalaho-vivAdaH, yuddha zastrAdibhiH praharaNaM, kolAhalo janAnAM mahAdhvaniH, ete priyAH pramodajanakA yasya sa tathA, 'bhaMDaNAbhilAsI' bhaNDanAbhilASI bhaNDanaM rATiH-kalahaH 'rAi' iti bhASAyAM tasyAbhilASI tathA-bahuSu ca samarazatasaMparAyeSu-samarazatasaMgrAmeSu darzanarata. darzanA''saktaH, 'samaMtabho' samantataH sarvaprakArega-parasparaM ca kalaI 'sadakkhaNaM ' sadAkSaNaM sarvasmin kSaNe -- aNugavesamANe' anugaveSayan anveSayan , ' asamAhikare' asamAdhikaraH-cittavikSepakArakaH cittasyAsthairyakaraH keSAM cittasya vikSepakaityAha-dasAravaravIrapurisatilokkAlavagANaM' dazAhavaravIrapuruSolokyabalavatA-dazArhAH-samudravijayAdayo dazasaMkhyakAH ta eva varAH zreSThAH ityAdi yAdavakumAroM ke liye ye hRdaya dayita the-atyaMta priya the| isI kAraNa yAdavoM ke prazaMsaka the / kalahavivAda yuddha evaM manuSyoM kA kolAhala ye saba inheM bahuta adhika acche lagate the| Ananda janaka hote the| roD (laDAI) ke ye abhilASI bane rahate the| arthAt hara eka jagaha kisI na kisI rUpa meM paraspara meM logoM meM takarAra, kajiyA kaise utpanna ho isa bAta kA inheM vizeSa dhyAna rahatA thaa| samara zatasaMgrAma ke dekhane meM inheM vizeSa harSollAsa hotA thaa| saya prakAra se paraspara meM saba samaya meM ye kalaha kI gaveSaNA karane meM hI lage rahate the| neminAtha kI apekSA trailokya meM viziSTa balavAlI jo zreSTha vIra puruSa samudra vijayAdi daza mATe ja teo yAdanAM vakhANa karanArA hatA. kalaha-kaMkAsa, vivAda, yudhdha ane mANasone zerabara A badhuM temane bahu ja gamatuM hatuM. A badhAthI temane khUba ja majA paDatI hatI, kajIye temane khUba ja gamatuM hatuM eTale ke dareka sthAne game te kAraNane lIdhe vacce paraspara kalaha-kaMkAsa kajIye kevI rIte zarU thAya A vAtanI teo taka jatA rahetA hatA. seMkaDo yuddhone bIbhatsa dazya jovAmAM temane khUba ja AnaMdano anubhava thatuM hatuM. teo badhI rIte rAta ane divasa ekabIjAne laDAvavAnI zodhamAM ja cUMTI rahetA hatA. neminAthanI apekSA railokyamAM savizeSa baLavAna eka vIra purUSa samudra vijaya vagere daza dazAha hatA temanA cittane teo kaSTa ApanArA hatA, For Private and Personal Use Only
Page #474
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org -- banagAradharmAmRtavarSiNI TIkA ma0 16 draupadIca ritanirUpaNam vIrAH puruSAstrailokye balavantaH neminAthApekSayA teSAm, 'AmaMteUNa taM bhagavaI ' Amantrya = prayujyatAM bhagavatIM vidyAM kIdRzIM vidyAmityAha - ' pakkamaNi ' prakramaNa= prakRSTagamanazakti zAlinIM 'gagaNagamaNadacchaM' gaganagamanadakSAm = AkAze gamane samarthAm ' uppaio' utpatitaH, gaganamabhilaGghayan uDDIya gamanenAkAzatalamullaGghayan 'gAmA gara nagara nigamakheDa kabbaDa maDaMvadoNa muhapaTTaNAsamasaMvAha sahassamaMDiyaM' grAmAkaranagaranigama kheTakarba TamaMDa droNa mukhapattanAzramasaMvAha sahasramaNDitaM, tatra aSTAdazakaragrAhyo grAmaH, AkaraH=svarNAdyutpattibhUmiH, avidyamAnakaraM nagaraM, nigamaM=vaNiggrAmaM kheTaM= dhUlImakAraM, karbaTaM = kutsitanagaraM yatra yojanAntarAle grAmAdinAsti tanmaDambaM yatra jalasthalamArgAbhyAM, bhANDAnyAgacchaMti tat droNamukhaM, pattanaM dvedhA - jalapattanaM sthalapattanaM, yatra parvatAdidurge lokA dhAnyAni saMvahaMti sa saMvAha etaiH sahasairmaNDitaM, stimitamedinItalaM, 'su' vasudhAM bhUmi ' oloIto ' avalokayan = pazyan ramyaM hastinApuraM nagaramupAgataH pANDurAjabhavane'tivegena samupetaH = gaganAdavatIrNa ityarthaH ! Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tataH khalu sa pANDUrAjA kacchullanArayaM ' kacchullanAradam AgacchantaM pazyati dRSTvA paJcabhiH pANDavaiH kuntyA ca devyAsArdhamAsanAdabhyuttiSThati, abhyutthAya dazAha the unake ye sadA citta ke vikSepa kAraka bane rahate the| gamana meM viziSTa zakti pradAna karane vAlI evaM AkAza meM uThAkara le calane vAlI usa bhagavatI prakramaNI vidyA ko prayukta karake se AkAza meM ur3A karate the| ye nArada, gamana se Akazatala ko ullaMghana karate hue grAma, Akara, nagara nigama kheTa, karbaTa, mahaMba, droNamukha, patsana, saMvAha inake sahasroM se maMDita huI aisI stimitamedanItalavAlI vasudhA-bhUmi ko dekhate hue ramya hastinApura nagara meM Aye aura vahAM se gaganamArga se hokara phira ye pAMDurAja ke bhavana meM phuNce| aisA saMbaMdha yahAM lagAnA (tapUrNa se paMDUrAyA kacchullanAra ejjamArNa pAsai) ima ke yoda pAMDurAjA ne kacchulla ina nArada ko Ate hue jaba dekhA (pAsittA) to gamanamAM viziSTa zakti ApanArI ane AkAzamAM uDADIne laI janAra te pagavatI prakramaNI vidyAnA khaLathI tee AkAzamAM uDatA rahetA hatA. A rIte A nArada gamanathI AkAzane oLaMgIne sahasro grAma, Akara. nagara, nigama jeTa uTa, bhaDaMga, droNa, pattana, saMmADothI, maMDita yAne stimita pRthvIne jotA ramaNIya hastinApura nagaramAM AvyA ane tyAMthI AkAza bhArgabhAM thAne pAMDurAnnA lavanabhAM yahAMcyA (taeNa se pAMDurAyA kacchulanAra ejjamAnaM pAsai) tyAramA pAMDurAlaye icchunA rahane nyAre bhAvatA yA (pAkSika) tyAne (pahiM vedi tIpa devIpa saddhi bhAsaNAo For Private and Personal Use Only
Page #475
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAtAdharmakathA kacchullanAradaM samASTapadAni pratyudgacchati, nAradAbhimukhamAyAti,matyudgatya'tikkhutto' triH kRtvaH - trivAraM, 'AyAhiNapayAhiNaM' AdakSiNapradakSiNaM karoti, kRtvA vandate, namasyati vaMditvA, natvA, mahAhaNa-mahatAM yogyena Asanena upanimantrayati / upavezanAtha pArthayati / tataH khalu sa kacchullanAradaH 'udagapariphAsiyAe' udakaparispRSTAyAM jalacchaTena siktAyAM ' dabhovaripaJcatthuyAe ' darbhAparipatyavastutAyAM kuze paryAstIrNAyAM 'bhisiyAe ' vRSyAM AsanavizeSe niSIdati-upavizati, niSadha pANDu rAjAnaM rAjye yAvadantaH pure ca kuzalodantaM-kuzalavArtI pRcchati, tataH khalu sa pANDUrAjA kuntI devIM paJca ca pANDavA, kacchullanAradaM ' Adati' Adriyante yAvat paryupAsate sevante sma / tataH khalu sA draupadI kacchullanAradam ' asaMjayaavirayaapaDihayapaJcakkhAyapAvakamme tikaTu ' asaMyatAviratApatihatApratyAkhyAtapApakarmeti kRtvA, tatra-asaMyataH-vartamAnakAlikasarvasAvadhAnuSThAnanivRttaH dekhakara (paMcahiM paMDavehi kuMnIe devIe saddhiM AsaNAo ambhuDheha) ye pAMco pAMDavo evaM kuntI ke sAtha apane Asana se utthe| (abbhudvittA kacchullanArayaM sattaTugyAiM paccuggacchai ) aura uThakara sAta ATha paira kacchulanArada ke sAmane svAgata nimitta gaye (paccuggacchitto tikkhu. so AyAhiNapayAhiNaM karei, karittA vaMdaha naMmasai, mahariheNaM AsaNeNaM uvaNimaMteha taeNaM se kacchulanArae udagapariphAsiyAe danabhovari paccatthuyAe bhisIyAe NisIyai, NisIyittA paMDurAyaM rajje jAva aMteure ya kusalodaMtaM pucchai, taeNaM se paMDurAyA koMtIdevI paMcaya paMDavA kacchallanArayaM Ar3hati jAva panjuvAsaMti, taeNaM sAdovaI kacchulla nArayaM asaMjayaavirayaapaDihayapaccakkhAyapAvakamme tti kaTu no ADhAi no pariyANai no abbhuTei, no paz2juvosai) jAkara ke inhoM ne ambhadeha ) pAya pAMDavo bhane dutAnI sAthe potAnA mAsana parathI mA thayA. (anbhudvittA kacchullanAraya sattaTupayAI paccuggacchada) mane jA thaIne kala nAradanA svAgata mATe sAta ATha DagalAM sAme gayA. (paccuggacchittA tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM karei, karittA vaMdai namasai, mahariheNaM AmaNeNaM uvaNimaMtei, taeNaM se kacchullanArae udagapariphAsiyAe dabhoparipaccasthuyAe.bhisiyAe NisIyaI, NisIyittA paMDurAyaM rajje jAva aMteureya kusalodaMtaM pucchai taeNaM se paMDurAyA koMtIdevI paMcaya paMDavA kacchullanArayaM Ar3hati jAya, pajjuvAsaMti, taeNaM sA dobaI kacchullanArayaM asaMjayaavirayaayaDihayapaJcakkhAyapAvakamme tti kaTu no ADhAi no pariyANai no anbhuDhei, no pajjuvAsai) For Private and Personal Use Only
Page #476
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TIkA ma0 16 draupadIcarita nirUpaNam 457 . saMyatastathA vidho na bhavati yaH so'saMyataH = saMyamarahita ityarthaH, avirataH =bhatIta kAlikapApAjjugupsApUrvakaM bhaviSyati ca saMvarapUrvakamuparato nivRtto viratastathA vidho na bhavati yaH so'virataH, viratirahitaH, apratihatapratyAkhyAtapApakarmA pratihataM = vartamAnakAle sthityanubhAgahAsena nAzitaM tathA pratyAkhyAtaM = pUrvakRtAtiunake liye tIna bAra AdakSiNa pradakSiNa kiyA karake unako vaMdanAkI namaskAra kiyA / vaMdanA namaskAra karake phira unhoMne unase mahAn puruSoM ke baiThane yogya Asana para baiThane ke liye prArthanA kI- isa ke bAda ve kacchulla nArada jala ke chIToM se sikta hue Asana para ki jo darbha ke Upara AstIrNa thA baiTha gaye / baiThakara unhoMne pAMDu rAjA se rAjya kI yAvat aMtaH : pura kI kuzala vartA puuchii| unake pUchane para pAMDu rAjAne kuntI devI ne evaM pAMcoM pAMDavoM ne una kacchulla nArada ko khUba Adara kiyA yAvat acchI taraha se unakI paryupAsanA kI / draupadI ne unheM asaMyata, : avirata evaM apratihata pratyAkhyatapApakarmA jAnakara unakA Adara nahIM kiyA, unake Agamana kI anumodanA nahIM kI aura na vaha unake Ane para uThI / vartamAna kAlika sarva sAvadha anuSThAna se jo nivRtta hotA hai vaha saMyata hai - aisA saMyata jo nahIM hotA hai vaha asaMyata kahalAtA hai| atIta kAla meM hue pApoM se jugusApUrvaka aura bhaviSyatkAla meM unase saMvara pUrvaka jo uparata hotA sAme jaine temaNe traNavAra temanI cAmera AdakSiNa pradakSiNA karI. tyArapachI temaNe vaMdana temaja namana karyA. ane pachI temane peAtAnA karatAM meTA mANasAne esavA ceAgya Asana upara besavAnI vinaMtI karI. tyArabAda te kacyula nArada pANInA chAMTAothI bhInA pAtharelA darbhanA Asana upara esI gayA. esIne teeAe pAMDurAjAne rAjyanI yAvat raNavAsanI kuzaLavArtA pUchI. pAMDurAjA, kuMtIdevI ane pAMce pAMDavAe kacyula nAradane khUbaja Adara karyAM yAvat sArI rIte temanI payu pAsanA karI. temane asayata, avirata ane apratihata pratyAkhyAtapApakarmo jANIne draupadIe temane Adara karyAM nahi, temanA AgamananI anumAdanA karI nahi ane jyAre teo AvyA tyAre paNa te UbhI thaI nahi. vartamAnakAlika sarva sAvadya anuSThAnathI je nivRtta hoya che te sayata che, A vyAkhyA mujaba je sayata nathI te asa yata kahevAya che. bhUtakALamAM thai gayelA pApakarmothI jugupsApUrvaka ane bhaviSyahAlamAM temanAthI savarapUrvaka je uparata hAya che te virata che, eve je nathI te avirata che, eTale ke viratithI rahita che. vartamAnakALamAM jemAM ghA 58 For Private and Personal Use Only
Page #477
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 458 vAtAdharmakathAsUtre " cAranindayA bhaviSyatyakaraNena nirAkRtam anayoH karmadhAraye pratihata pratyAkhyAtaM tato nastatpuruSaH, na pratihatapratyAkhyAtam - apratihatapratyAkhyAtaM na pratihataM nASipratyAkhyAtaM pApakarma yena so'pratihatapratyAkhyAtapApakarmA, iti kRtvA - evaM matvA 'no ADhAI' no Adriyate, no parijAnAti = nAnumodayati no abhyuttiSThati no paryupAste sma || sU024 // hai vaha virata hai| aisA jo nahIM hotA hai vaha avirata hai - virati se rahita hai| vartamAna kAla meM jisameM pApakarmoM ko sthiti aura anubhAga ke hAsa se nAza kara diyA hai, tathA pUrvakRta aticAroM kI niMdA se bhaviSyat kAla meM akaraNa se jisane unheM nirAkRta kara diyA hai aisA prANI pratihata pratyAkhyAta pApakarma kahalAtA hai / aisA jo nahIM karatA hai - pApakarmoM ko na pratihata karatA hai aura na pratyAkhyAta karatA hai - vaha apratihata pratyAkhyAta pApakarmA hai / aSTAdaza kara grAhya (karase yukta) jo hotA hai vaha grAma hai| svarNa Adi kI utpattikI khAne jisameM ho vaha Akara hai / jisameM aThAraha taraha kA Teksa kara nahIM lagatA hai vaha nagara hai| jahAM para vaNikUjanoM kA nivAsa ho vaha nigama hai| dhUlI kA prAkAra jisameM hotA hai-arthAt dhUli ke parakoTe se jo ghirA hotA hai vaha kheTa hai / kutsita nagara kA nAma (karbaTa hai- jahAM eka aDhAI kosa ke antarAla meM ( cAroM dizA se ) grAma Adi nahIM pAye jAte haiM vaha maDamba hai| jahAM para sthalamArga se evaM jala mArga se bhANDa ( vastu ) Ate haiM vaha droNamukha hai / jala pantana aura sthalapattana ke bheda se patana do prakAra kA hotA hai| jahAM tApasaloga nivAsa karate hoM vaha pApakarmAne sthiti ane anubhAganA hAsathI nAza karyo che temaja pUrva kRta aticArAnI niMdAthI bhaviSyakALamAM akaraNathI jeNe temane nirAkRta karI dIdhA che evuM prANI pratihata pratyAkhyAta pApakarmAM kahevAya che. evuM je karatA nathI eTale ke je pApakamenei pratihata karatA nathI ane pratyAkhyAta paNa karatA nathI te aprati hata pApakamAM che. jemAM sAmAnya mANaseA vase te grAma che. seAnA vagerenI khANA jyAM hAyate Akara che. jemAM kAipaNa jAtanA vere nAkhavAmAM AvatA nathI te nagara che. jyAM vANIyAone nivAsa hAya te nigama che. mATInI bhIMta cAmera anAvelI hAya te kheTa che. kutsita nagaranuM nAma kaTa che. jyAM aDhi gAu sudhImAM cAre tarapha grAma vagere hAtAM nathI te maDakha che. jyAM sthaLa sAthI ane jaLa mAthI vAhanA Ave che te droNumukha che. jalapattana For Private and Personal Use Only
Page #478
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmAmRtavarSiNI TIkA ba0 15 draupadIcaritanirUpaNam mUlam-taeNaM tassa kacchullaNArayassa imeyArUve ajjhathie ciMtie patthie maNogae saMkappe samuppajjitthA ahoNaM dovaI devI rUveNaM jAva lAvaNNeNa ya paMcahiM paMDavehi aNubaddhA samANI mamaM No ADhAi jAva no pajjuvAsai taM se yaM khalu mama dovaie devIe vippiyaM karittae tikaDu evaM saMpehei saMpehittA paMDuyarAyaM Apucchai ApucchittA uppaNiM vijjaM AvAhei AvAhittA tAe ukiTAe jAva vijAharagaIe lavaNasamudaM majjhaMmajjheNaM purasthAbhimuhe vIivaiuM payatte yAvi hotthA / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ghAyaisaMDe dIve purathimaddhadAhiNaDDa bharahavAse amarakaMkANAma rAyahANI hotthA, taeNaM amarakaMkAe rAyahANIe paumaNAbhe NAmaM rAyA hotthA mahayA himavaMta0 vagao, tassa NaM paumanAbhasta ranno satta devosayAiM orohe hotthA, tasta NaM paumanAbhasta.raNNo sunAbhe nAma putte juvarAyA yAvi hotthA, taeNaM se paumaNAbhe rAyA aMto aMteuraMsi o. rohasaMparibuDe siMhAsagavaragae viharai, taeNaM se kacchullagArae jeNeva amarakaMkA rAyahANI jeNeva paumanAbhassa bhavaNe teNeva uvAgacchai AgacchittA paumanAbhassa ranno bhavaNaMsi jhattiM vegeNaM samovaie, taeNaM se paumanAbhe rAyA kacchallaM nArayaM Azrama hai jahAM para parvata Adi durgama sthAnoMmeM manuSya dhAnya Adi rakhate haiM-vaha saMvAha hai arthAt nagara ke bAhara kA pradeza jahAM AbhIra ghagere loga nivAsa karate ho // sUtra 24 // sthalapattananI dRSTie pattananA be prakAre che, jyAM pavata vagere durgama sthAne mAM mANasa dhAnya vagerenI rAkhe che te saMvAha kahevAya che. arthAta nagaranI bahArate pradeza ke jyAM bharavADa vigerene vAsa hoya che. e sUtra 24 For Private and Personal Use Only
Page #479
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - pAtAdharmakathA ejjamANaM pAsai pAsittA AsaNAo abbhuTTei abbhuTTittA aggheNaM jAva AsaNeNaM uvaNimaMtei, taeNaM se kacchullanArae udagapariphAsiyAe dabbhovaripaccatthuyAe bhisiyAe nisIyai jAva kusalodaMtaM Apucchai, taeNaM se paumanAbhe rAyA Niyaga. orohe jAyavimhae kacchullaNArayaM evaM vayAsI-tubhaM devANuppiyA ! bahuNi gAmANi jAva gehAI aNupavisasi, taM asthi AI te kahiMci devANuppiyA ! erisae orohe diTupulve jArisae NaM mama orohe ?, taeNaM se kacchullaNArae paumanAbheNaM ranA evaM vutte samANe IsiM vihasiyaM karei karittA evaM vayAsI --sarise gaM tumaM paumaNAbhA! tassa agaDadadurassa, ke gaM devANuppiyA!se agaDadaDhdure ?, evaM jahA malligAe evaM khalu devANuppiyA! jaMbUdIve dIve bhArahevAse hathigAure duvayassa raNgo dhUyA cUlagIe devIe attayA paMDussa suNhA paMcaNhaM paMDavANaM bhAriyA dovaI devI rUpeNa ya jAva ukiDasarIrA dovaIe NaM devIe chinnassa vi pAyaMguTTayasta ayaM tava oroho satimaMpi kalaM Na agyaMtittikaTu, paumaNAbhaM Apucchai ApucchittA jAva paDigae, taeNaM se paumaNAbhe rAyA kacchullaNArayassa Atie eyamaTuM soccA Nisamma dovaIe devIe rUve ya3 mucchie 4 dovaie ajjhovavanne jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA posahasAlaM jAva putvasaMgaiyaM devaM evaM kyAsIevaM khalu devANuppiyA! jaMbUdIve dIve bhArahevAse hathiNAure For Private and Personal Use Only
Page #480
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir menagArapatiSigI 20 ma0 16 draupadI caritanirUpaNam jAva sarIrA taM icchAmiNaM devANuppiyA ! dovaI devI ihamANiyaM, taeNaM puvvasaMgaie devIe paumanAbhaM evaM vayAsI - no khalu devANuppiyA! evaM bhUyaM vA bhavvaM vA bhavissaM vA japaNaM dovaI devI paMcapaMDave motUNa anneNaM puriseNaM saddhiM orAlAI jAva viharissai, tahA vi ya NaM ahaM tava piyaTTatayAe dovaI deviM ihaM havyamANemitikaDe paumaNAbhaM Apucchai ApucchittA tAe UkiTAe jAva lavaNatamudde majjhamajjheNaM jeNeva hatthiNAure gayare teNeva pahArettha gmnnaae| teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM hatthiNAure juhiDille rAyA dovaIe saddhiM upiM AgAsatalaMsi suhapasutte yAviM hotthA, taeNaM se puvvasaMgaie deve jeNeva juhiTrile rAyA jeNeva dovaI devI teNeva uvaAgacchai uvAgacchittA dovaIe devIe osovaNiyaM dalayai dalittA dovaI devIM giNhai giNihattA tAe ukiTAe jAva jeNeva amarakaMkA jeNeva paumaNAbhassa bhavaNe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA paumaNAbhassa bhavaNaMsi asogavaNiyAe dovaI devIM ThAvei ThAvittA osovaNiM avaharai avahArattA jeNeva paumaNAbhe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA evaM vayAsI-esaNaM devANuppiyA mae hatthiNAurAo dovaI iha havvamANIyA taba asogavANiyAe ciTui, ato paraM tuma jANasittikaddu jAmeva disiM pAunbhUe tAmeva disiM paDigae // sU0 25 // For Private and Personal Use Only
Page #481
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakayAstra TIkA-'taeNaM tassa ' ityAdi / tataH khalu tasya kacchullanAradasya ayametadUpaH AdhyAtmikazcintitaH prArthitaH kalpito manogataH saMkalpaH samudapadyata, aho ! khalu draupadI devI rUpeNa yAvat lAvaNyena ca paJcabhiH pANDavairanuvarAsatI mAM no Adriyate yAvat no paryupAste, tat=tasmAt zreyaH khalu mama draupadyA devyAH 'vippiyaM karittae' vipriyaM kartum , pANDavakRtasatkArasaMmAnagarvitA vivekarahitA jAtA -taeNaM tassa kacchullanArayassa ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (tassa kacchullanArayassa) una kacchulla nAradako (imeyArUve) yaha isa rUpa (ajjhasthie, citie, patthie, maNogae, saMkappe samuppajjitthA) AdhyAtmika, cintita, prArthita, manogata saMkalpa utpanna huaa| (aho NaM dovaIdevI sveNaM jAva lAvaNNeNaM ya paMcahiM paMDavehiM aNuSaddhA samANI mama No ADhAi, jAva no pajjuvAsaha taM seyaM khalu mama dovaIe devIe vippiyaM karittae tti kaTu evaM saMpeheha, saMpehitA paMDurAyaM Apucchai ApucchittA uppayaNi vijjaM AvAheha AvAhittA tAe ukkiTThAe jAva vijjAharagaIe lavaNasamudaM majjhaM majheNaM puratyAbhimuhe vIivaha payatte yAvi hotthA) dekho-yaha kitane Azcarya kI bAta hai ki draupadI devI ne rUpa yAvat lAvaNya se pAMcoM pAMDavoM ke sAtha bhogAsakta banakara merA koI Adara nahIM kiyA hai yAvat kisI bhI prakAra kI paryupAsanA nahIM kI hai| isaliye aba mujhe yahI ucita-zreyaskara hai ki maiM isa draupadI devI kA vipriya karUM-aniSTakarU~ vaeNaM tassa kacchullanArayassa ityAdi / 21-(taeNa) tyaa25ch| ( tassa kacchulanArayassa ) te 4278 nA242 ( imeyArUve) mA tana (ajjhathie, citie, pathie, maNogae, saMkappe samupajjitthA ) mAdhyAtmi, yitita, prathita, manAta sa485 manye , (ahoNaM dovaI devI rUveNaM jAva lAvaNNeNaM ya paMcahiM paMDavehiM aNubaddhA samANI mama No ADhAi, jAva no pajjuvAsai taM seyaM khalu mama dovaIe devIe vipiyaM karittae tti kaddu evaM saMpehei, saMpehitA paMDurAyaM Apucchai ApucchittA uppayaNi vijja AvAhei AvAhitA tAra ukkiThAe jAva vinaahrgii| layagasamuI majjhaM majjheNaM purasthAbhimuhe vIivaiupayatte yAvihotthA ) jIo, A kevI navAInI vAta che ke draupadI devIe rUpa yAvat lAva. yathI pace pAMDavonI sAthe bhegAsakta thaIne mAro keI paNa rIte Adara oM nathI yAvata koI paNa jAtanI papAsatA karI nathI. ethI have mane che ema jaNAya che ke game te rIte draupadInuM vipriya-ahita-kapha. hamaNuM For Private and Personal Use Only
Page #482
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org - - anagArapAmRtarSiNI 70 ma0 16 draupadIcaritanirUpaNam tasmAnmadApaharaNena asyAH pratikUlAcaraNaM zreyaH iti bhAvaH / iti kRtvA iti manasi nidhAya evaM saMprekSate paryAlocayati, saMpekSya pANDu rAjAnamApRcchaca ' uppa. yaNi vijjaM' utpatanIm-vidyAm ' AvAheI' AvAhayati-smarati AvAtha, matvA sayA utkRSTayA yAvad vidyAdharagatyA lavaNasamudrasya madhyamadhyena paurastyAbhimukha pUrvadigabhimukhaH, 'vIicaiuM payaMse' vyativrajituM pravRttaH gamanatatparazcApyabhavat / tasmin kAle tasmin samaye 'dhAyaIsaMDe ' dhAtakIpaNDe dhAtakIpaNDanAmake, dvIpe 'purathimaddhadAhiNabharahavAse' paurastyArdhadakSiNArdha-bhAratavarSe pUrva digvatini dakSiNArdhabharatakSetre amarakaMkA nAma rAjadhAnI AsIt / tataH khalu amarakaMkAyAM rAjadhAnyAM padmanAbho nAma rAjA'bhavat / sa kIdRza ityAha- mahayA himapaMtamahaMtamalayamaMdaramahiMdasAre ' mahA-himavanmahAmalayamandaramahendrasAraH mahAhimavAniva tathA-mahAmalayamandaramahendravat saar-prdhaanH| anyanRpApekSayA'dhikamaittvAdiguNavibhavaizvaryasampanna ityarthaH, vistaratastu vyAkhyAnaM prathamAdhyayane kRtam , yaha isa samaya pAMDavoM dvArA kRta satkAra sammAna se garviSTa banI huI hai-so viveka rahita bana gaI hai-isaliye isake mada ko utAranA cAhiye ataH isake pratikUla AcaraNa karanA yahI mujhe zreyaskara hai| isa prakAra mana meM rakhakara unhoM ne vicAra kiyo-vicAra karake phira unhoM ne pAMDu. rAja se pUchA he rAjan hama jAte haiM-pUchakara unhoM ne utpatanI nAma kI vidyA kA AhvAna kiyA smaraNa kiyA-smaraNa kara ke usa utkRSTa yAvat vidyAdhara saMbandhI gati se vahAM se pUrva dizA kI tarapha mukha kara ke ve ur3ane meM pravRtta bhI ho gaye-( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dhAyaIsaMDe dIve purathimaddhadAhiNabharahe vAse amarakaMkA NAma rAyahANI hotthA-taeNaM amarakaMkAe rAyahANIe paumaNAbhe NAmaM rAyA hotthA, mahayA himayaMta. te A pAMDavo vaDe saskRta temaja sanmAnIta thaIne garviSThA banI gaI che tethI te avivekI thaI paDI che, ethI have enA madane utAre joIe, enA virUddha AcaravuM joIe, A pramANe teoe manamAM vicAra karyo. vicAra karIne temaNe pAMDurAyane pUchayuM ke he rAjana ! ame jaIe, e pramANe pUchIne teoe utpatanI nAmanI vidyAnuM AhAna karyuM, smaraNa karyuM. smaraNa karIne te utkRSTa yAvatu vidyAdhara saMbaMdhI gatithI tyAMthI pUrva dizA bhaNuM mukha karIne uDavA lAgyA. (teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dhAyaIsaMDe dIve purathimaddhadAhiNabharahe vAse amarakaMkA NAma rAyahANI hotthA taeNaM amarakaMkAe rAyahANIe paumaNAme NAmaM rAyA For Private and Personal Use Only
Page #483
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 464. jJAtAdharmakathAsU varNakaHvarNanaM pUrvoktavad bodhyam, tasya khalu padmanAbhasya rAjJaH ' sattadevIsayAI ' saptadevIzatAni devInAM rAjJInAM zatAni saptazatAnibhAryAH ' orohe ' avarodhe= antaH pure Asan tasya khalu padmanAbhasya rAjJaH sunAbho nAma putro yuvarAjazvApyabhavat / tataH khalu sa padmanAbho rAjA antaH pradeze ' aMteuraMsi antaH pure ' Aroha saMparivuDe' avarodhasaMparivRtaH - strI parivAra saMparivRtaH, siMhAsanavaragato viharati - Astesma | For Private and Personal Use Only ; aNNao tassaNaM paumanAbhassa raNNo sattadevIsayAI orohe hotthA tassa NaM paumanAbhassa raNNo sunAbhe nAmaM pute juvarAyA yAvi hotthA taeNa se paumaNAne rAyA aMta aMteuraMsi oroha saMparibuDe siMhosaNa arre viharai ) usa kAla aura usa samaya meM dhAtakI baMDa nAma ke dvIpa meM pUrva digvartI dakSiNArdha bharata kSetra meM amarakaMkA nAma kI rAjadhAnI thii| usa amarakaMkA nAma kI rAjadhAnI meM padmanAbha nAma ko rojA rahatA thA / yaha rAjA mahA himavAn parvata kI taraha tathA mahA malaya, mandara evaM mAhendra kI taraha anya rAjAoM kI apekSA adhika mahatvAdiguNoM se vibhava se evaM aizvarya se saMpanna thaa| ina padoM kA vistAra pUrvaka varNana prathama meghakumAra adhyayana meM kiyA jA cukA hai| isa rAjA kA varNana pahile kI taraha jAnanA caahiye| usa padmanAbha rAjA ke aMtaHpura meM 700 sAta sau rAniyAM thIM / sunAbha nAma kA putra thA jo yuvarAja thA, padmanAbha rAjA ke yahAM eka dina kI bAta hai hatthA, mahayA himavaMtavaNNao, tassa NaM paumanAbhassa raNNo sattadevI sayAI orohe hotyA tassa NaM paramanAbhassaraNNo sunAbhe nAmaM putte jutrarAyA yAtri hotyA taraNaM sepaNA rAyA aMta aMte uraMsi orohasaMparivuDe siMhAsaNavaragae viharai ) te kALe ane te samaye ghAtakI SaDa nAme dvIpamAM pUrva dizA taraphanA dakSiNa bharata kSetramAM amarakakA nAme rAjadhAnI hatI. te amarakaMkA nAme rAjadhAnImAM padmanAbha nAme rAjA rahetA hatA. te rAjA mahA himAcala pa tanI jema temaja mahAmalaya, madara ane mahendranI jema khIjA rAjAo karatAM vadhAre mahatva vagere guNeAthI, vaibhavathI ane aizvaryAMthI sapanna hatA. A padonuM savistAra varNana prathama meghakumAra adhyayanamAM karavAmAM AvyuM che. A rAjAnuM vaNuna paNa pahelAMnI jema ja samajavuM joie. te padmanAbha rAjAnA raNavAsamAM 700 rANIo hatI, sunAbha nAme tene putra hateA, je yuvarAja hatA. eka divasanI vAta che ke te padmanAbha rAjA raNavAsamAM zrI parivAranI sAthe siddhAsana upara beThA hatA.
Page #484
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcaritanirUpaNama 435 ataH pura tataH khalu sa kacchullanArado yatraivAmarakaGkArAjadhAnI yatraiva padmanAbhasya bhavanaM tatraivopAgacchati, upAgatya padmanAbhasya rAjJo bhavane ' jhatti ' jhaTiti vegena samovaie ' sammupetaH=AkAzAdavatIrNaH / tataH khalu sa padmanAbho rAjA kacchulla nAradaM ejamAnam - AgacchantaM pazyati, dRSTvA AsanAdabhyuttiSThati, abhyutthAyAryeNa yAvadAsanena upanimantrayati - jalamAsanaM ca grahItuM prArthayati / tataH khalu sa kacchullaki ke bhItara strI parivAra ke sAtha siMhAsana para baiThe the / hue (taeNa se kacchullanArae jeNeva amarakaMkA rAyahANI jeNeva pauma nAbhassa bhavaNe teNeva uvAgacchaha, uvAgacchittA paumaNAbhassa raNNo bhavasi jhativegeNaM samovaie, taraNaM se paumanAbhe rAyA kacchullaM nArayaM ez2z2amANaM pAsaha, pAsitA AsaNAo abbhudde, abhudvittA aggheNa jAva AsaNeNaM uvaNimaMtei, taraNaM se kacchullanArae udga pariphAsiyAe dabhovaripaccatthuyAe bhisiyAe nisIyaha jAva kusalotaM Apuccha) ve kacchulla nArada jahAM amara kaMkA rAjadhAnI thI, jahAM padmanAbha kA bhavana thA vahA~ aaye| Akara ke ve padmanAbha rAjA ke bhavana meM bahuta zIghra vega se utare / padmanAbha rAjA ne jaise hI kacchulla nArada ko Ate hue dekhA to dekhakara ke apane Asana se uThe aura uThakara ke unhoM ne unhe ardhya yAvat Asana se AmaMtrita kiyA / ( taraNaM se kacchullanArae jeNeva amarakaMkA rAyahANI jeNeva paumanAbhassa bhavaNe teNetra uvAgacchai, uvAgacchittA paramaNAbhassa raNNo bhavaNaMsi jhattivegeNaM samoie, taraNaM se paumanAbhe rAyA kacchullaM nArayaM ejjamANaM pAsa, pAsitA AsaNAo rog, advittA agdheNaM jAva AsaNeNa uvaNimaMte, taraNaM se kanchullanArae udagapariphAsiyAe dabbhoparipaccatthuyAe misiyAe nisIyai jAva kusalodataM Apucchara ) te kacyula nArada jyAM amarakakA rAjadhAnI hatI, jyAM padmanAbhanuM bhavana hatuM tyAM AvyA, AvIne te padmanAkSa rAjAnA bhavanamAM zIghra vegathI utaryAM. padmanAma rAjAe jyAre kambula nAradane AvatA joyA tyAre teo peAtAnA Asana uparathI UbhA thayA ane UbhA thaIne temaNe tene adhya yAvatu ghA 59 For Private and Personal Use Only
Page #485
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathA nAradaH udakaparispRSTAyAM-jalAbhiSiktAyAM darbhApari pratyavastRtAyAM vRSyAm AsanazeSe nipIdati, yAvat kuzalodantaM kuzalavArtAm ApRcchati-mukhopaviSTaM taM kacchullanAradaM padmanAbhaH kuzalavAtI pRcchatItyarthaH / tataH khalu sa padmanAbho rAjAnijakAvarodhe strIparivAre jAtavismayaH samutpannagaH, karachullanAradam evaMvakSyamANakrameNa, avAdI-he devAnupiya ! tvaM bahUn grAmAn yAvat gRhANi anupavizati, tat-tasmAd asti 'AI' iti vAkyAlaGkAre te tvayA kutracid he isake bAda ve kacchullanArada jala ke chIMTo se siMcita Asana para jo darbha ke Upara bichA huA thA baiTha gaye-baiThakara unhoM ne padmanAbha rAjA se kuzalavArtA puuchaa| padmanAbha rAjA ne bhI sukha pUrvaka baiThe hue una kacchulla nArada se una ke kuzala samAcAra puuche| (taeNaM se paumanAbhe rAyA Niyagaoro he jAyavimhae kacchullaNArayaM evaM kyAsI-tumbhaM devANuppiyA! bahUNi gAmANi jIva gehAiM aNupavisasi taM asthi AI tekahiM ci devANuppiyA ! erisae orohe diTThapubve, jArisae NaM mama Arohe ?taeNaM se kacchullaNArae paumanAbheNaM rannA evaM butte samANe IsiM vihasiyaM karei, karittA evaM vayAsI-sariseNaM tumaM paumaNAbhA! tassa agaDa daddurassa, keNaM devANuppiyA! se agaDadaddure! evaM jahA malliNAe evaM khalu devANuppiyA!) isake bAda padmanAbha rAjA ne apane ataHpura meM vismita ghanakara kacchullanArada se isa prakAra Asana upara besavA mATe vinaMtI karI. tyArapachI te kacchala nArada pANInA chAMTAothI siMcita darbhanA upara pAtharelA Asana upara besIne padmanAbha rAjAne teonA parivAranI kuzaLatAnA samAcAro pUchyA. padmanAbha rAjAe paNa Asana upara sukhethI beThelA te kacchalanAradane kuzaLa samAcAra pUchayA. _(taeNaM se paumanAbhe rAyA Niyagaorohe jAyavimhae kacchullANArayaM evaM vayAsI-tubbhaM devANuppiyA ! bahUNi gAmANi jAva gehAI aNupavisasi, taM atthi AI te kahiM ci devANuppiyA! erisae orohe divapUcce jArisae NaM mama orohe ? taeNaM se kacchullaNArae paumanAbheNaM ranA evaM vutte samANe Isi vihasiyaM karei, karittA evaM vayAsI-sariseNaM tumaM paumaNAmA ! tassa agaDadadurassa keNaM devANuppiyA!:se agaDadaddure? evaM jahA malliNAe evaM khalu devANuppiAyA!) tyArapachI padmanAbha rAjAe potAnA raNavAsanA vaibhavane joIne Azcarya thaIne kacchala nAradane A pramANe kahyuM ke he devAnupriya ! tame ghaNA grAma yAvatu gharamAM AvajA karatA rahe che te he devAnupriya ! zuM tame pahelAM For Private and Personal Use Only
Page #486
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAramAnusAriNI TI0 ma0 16 draupadIbaritanirUpaNam devAnupiya ! IdRzo'varodho dRSTapUrvI yAdRzaH khalu mamAvarodhaH ? mamAntaH pure yAdRzyaH striyo vartante, tAdRzyaH striyaH kutrApi bhavatA dRSTA iti pRcchatItyarthaH / tataH khalu sa kacchullanAradaH padmanAbhena rAjJA evamuktaH san 'ISad vihasitaM' mandahAsaM karoti, kRtvA evamavAdIt-he padmanAbha ! sadRzastvaM khalu tasya 'agaDadadurassa' Aidadurasya kUpamaNDUkasya yathA kUpamaNDakaH kUpAd bahiH pradeze vidyamAnaM nakimapi jAnAti, tadvat tvamapi svabhavanAd bahiranyatrAvasthitaM kimapi vastu na vetsIti bhAvaH / kacchullanAradasya vacanaM zrutvA padmanAbhaH kacchullanAradaM pRcchati-'ke NaM devANupiyA! se agaDadaddure' iti| he devAnupriya ! kaH khalu so'gaDadarduraH ? evaM padmanAbhena rAjJA pRSTaH san kacchullanAradaH prAha-' evaM yathA malligAe' yathA mallijJAte varNitamevamatra bodhyam samudradardurakUpadardurayoH parasparavArtAlApo yathA saMbhAtastathA kacchullanAradena kathita ityarthaH / punaH kacchullakahA-he devAnupriya ! tuma aneka grAma yAvat se gharoM meM Ate jAte rahate ho to kyA he devAnupriya ! tumane kahIM para kyA aisA aMtaH pura pahile kabhI dekhA hai-jaisA merA antaH pura hai ? padmanAbha rAjA ke dvArA isa prakAra pUche gaye ve kacchulla nArada kucha ha~sane lageha~sakara taba unhoM ne unase isa prakAra kahA-he padmanAbha ! tuma usa kUpamaM DUka ke samAna ho-jo apane nivAsasthAna bhUta kuMe se bAhirI pradeza meM vidyamAna kucha bhI nahIM jAnate ho / kacchulla nArada ke vacana sunakara ke padmanAbha ne una kacchulla nArada se pUchA-devAnupriya! vaha agaDadurdura kA AkhyAna kaisA hai ? taba nArada ne unase kahA-malli nAma ke adhyayana meM kUpamaMDUka aura samudra maMDUka ke paraspara meM vArtAlApa ke rUpa meM yaha AkhyAna varNita kiyA huA hai-so nArada ne yaha AkhyAna jaise kA taisA unheM sunA diyA- punaH kacchulla nArada unase kaI paNa sthAne ane koI paNa divase A mArA je raNavAsa je che? padmanAbha rAjA vaDe A rIte prazna pUchAelA te karasthala nArada hasavA lAgyA, hasIne teoe temane A pramANe kahyuM ke he padmanAbha ! tame te kRpa maMDUka jevA che ke je potAnA nivAsasthAna kUpathI bahAranA pradeza viSe thoDuM paNa jJAna dharAvatuM nathI. kacchala nAradanA vacana sAMbhaLIne padmanAbhe te kacchala nAradane pUchyuM ke he devAnupriya! te agaDa darakanuM AkhyAna kevI rIte che? tyAre nArade temane mahila nAme adhyayanamAM varNavavAmAM AvelA kUpamaMDUka ane samudra maMkane vArtAlApa rUpe te saMpUrNa AkhyAna temane kahI saMbhaLAvyuM For Private and Personal Use Only
Page #487
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir AtAdharmakathAsUna nAradovadati-evaM vakSyamANaprakAreNa khalu he devAnupriya ! jambUdvIpe dvIpe bhArate varSe hastinApure nagare drupadasya rAjJo duhitA cUlanyA devyA AtmanA pANDoH snuSA paJcAnAM pANDavAnAM bhAryA draupadI devI rUpeNa ca yAvad utkRSTa zarIrA vartate draupadyAH khalu devyAzchinnasyApi pAdAGguSThakasyAyaM tavAvarodhaH tavAntaHpuravartinI kAcidapi devI 'sayatamaMpi kalaM' zatatamAmapi kalAM nAIti, iti kRtvA evaM jJAtvA kathayomi-draupadIsadRzI nAsti kAcidapIti / tataH kacchullanAradogantukAmaH kahate haiM ki he devaanupriy| suno-bAta isa prakAra hai-(jaMbU ddIve dIve bhArahe vAse hathiNAure duvayassa raNNo dhUyA, calaNIe devIe attayA paMDussa suhA, paMcaNhaM paMDavANaM bhAriyA dovaI devI sveNa ya jAva ukiTa sarIrA, dovaIe NaM devIe chinnassa vi pAyaMguTTayassa ayaM tava avarohosaya. namapikalaM Na agghaI ttikaTu paumaNAbhaM Apucchai ApucchittA jAvapaDigae, taeNaM se paumaNAbhe royA kacchullaNArayassa aMtie eyamae soccA Nisamma dovaie, devIe rUve ya cchie4 dovaIe ajovavanne jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchai) jaMbUdvIpa nAma ke prathama dvIpa (madhya jaMbudvIpa meM ) meM bhAratavarSa meM, hastinApura nAma ke nagara meM grupada rojA kI putrI ghulanI devI kI AtmajA, pAMDu rAjA kI snuSA-putravadhU-pAMca pAMDavoM kI bhAryA draupadI devI hai / yaha rUpa se yAvat uskRSTa zarIra hai| tumhArA yaha aMtaHpura usake kaTe hue paira ke aMgUThe ke sauveM aMza ke barAbara ane tyArapachI kacchala temane kahevA lAgyA ke he devAnupriya! sAMbhaLe, vAta evI che ke (jaMbU ddIve dIve mArahevAse hathigAure duvayassa raNo dhUyA, cUlaNIe devIe attayA paMDussa muNDA, paMcahaM paMDavANaM bhAriyA dobaI devI rUveNa ya jAva ukkiTThasarIrA, dovaIe paM devIe chinnassa vi pAyaMguDhayassa ayaM tava avaroho sayannamapi kalaM Na agghaI ti kaDu paumagA pApucchai, ApucchittA jAva paDigae, taeNaM se paumaNAbhe rAyA kacchullagArayassa aMtie eyama; socA Nisamma dovaIe, devIe rUveya mucchie 1 doraIe ajjhovavanne jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchai ) - jaMbU dvIpa nAmanA prathama dviIpamAM bhArata varSamAM hastinApura nAme nagaramAM drupada rAjAnI putrI cUlanI devInI AtmajA, pAMDu rAjAnI anuSA-putravadhu pAMca pAMDavonI patnI draupadIdevI che. te rUpathI yAvat utkRSTa zarIravALI che. tamAre A raNavAsa tenA kapAyelA aMgUThAnA samA bhAganI barobara paNa ke nathI, A badhuM huM vicApUrvaka kahI rahyo che. draupadI jevI nArI koI paNa For Private and Personal Use Only
Page #488
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nagAradhAmRtaSiNI 20 ma0 16 draupadIcaritanirUpaNan .. pabhanAbhamApRcchati, pRSTvA yAvat padmanAbhena rAjJA satkAraM pApya pratigataH-utpatanI vidyayA gaganamudyayan pratigata ityrthH| tataH khalu sa padmanAbho rAjA kacchullanAradasyAntike etamartha zrutvAAkarNya nizamya hayavadhArya draupadyA devyA rUpe ca yauvane ca lAvaNye ca mUcchitaH= AsaktaH, gRddhaH = lolupaH, grathita: nibaddhacittaH, adhyupapannaH = ekAgracittaH san yatraiva pauSadhazAlA tavopAgacchati, upAgatya pauSadhazAlAM pramAyaM yAvadaSTamabhaktaM kRtvA ' pUrvasaMgatikaM ' pUrvamitraM devam evaM vakSyamANaprakAreNa AdIt-evaM khalu he devAnupiya ! jambUdvIpe dvIpe bhArate varSe hastinApure pANDavabhAryA draupadI devI yAvat-utkRSTazarIrA vartate, tat-tasmAd icchAmi khalu he devAnupiya ! bhI nahIM hai| aisA maiM jAnakara hI kaha rahA huuN| draupadI ke jaisI koI bhI nArI nahIM hai| isa prakAra kahakara ve kacchulla nArada vahAM se calane ke liye abhilASI bana gaye-taba unhoMne padmanAbha rAjA se jAne ke liye pUchA pUchakara yAvat ve vahAM se padmanAbha rAjA se satkRta hokara utpatanI vidyA ke prabhAva se gagana tala ko ullaMghana karate hue vApisa cale gye| isake bAda ve padmanAbha rAjA kacchulla nArada ke mukha se isa samAcAra rUpa artha ko sunakara aura use hRdaya meM dhAraNa kara draupadI devI ke rUpa, yauvana evaM lAvaNya meM mUcchita 4 bana gaye, yAvat unakA citta una meM bilakula ekAgra ho gyaa| isa taraha hokara, ve jahAM pauSadhazAlA thI vahAM gaye / ( uvagacchitsA pomahasAlaM jAva punvasaMgaiyaM devaM evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! jaMbuddIve dIve bhArahe vAse hathiNAure jAva sarIrA taM icchAmi gaM devANuppiyA ! nathI. A pramANe kahIne te kacchalla nArada tyAMthI cAlavA mATe tirayA thaI gayA. temaNe padmanAbha rAjAne javA mATe pUchayuM, pUchIne yAvata tyAMthI teo padmanAbha rAjAnI pAsethI satkRta thaIne u5tanI vidyAnA prabhAvathI AkAzane oLaMgatA jatA rahyA. tyArapachI te padmanAbha rAjA kacchala nAradanA mukhathI A samAcArane sAMbhaLIne ane tene hRdayamAM dhAraNa karIne draupadI, devInA rUpa, yauvana ane lAvaNyathI mUchita 4 thaI gayA, thAvat temanuM mana temAM ekadama ceMTI gayuM. A sthitimAM teo jyAM pauSadhazALA hatI tyAM gayA. (uvAgacchittA posahasAlaM jAva puvvasaMgaiyaM devaM evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! jaMbU dIve dIve bhArahe vAse hathiNAure jAva sarIrA taM icchAmi gaM devANuNiyA ! dobaI devI ismANiyaM taraNe pumbasaMgadae deve paumanAbhaM evaM For Private and Personal Use Only
Page #489
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vAtAdharmakathAsUtre daupadIM devIm ' iha mANiyaM ' ihAnetum / tataH khalu pUrvasaMgatiko devaH padmanAbhaM nRpam evamavAdIt he devAnupriya ! no khalu etad bhUtaM vA bhavad vA bhaviSyad vA, yat khalu draupadI devI paJca pANDavAn muktvA'nyena puruSeNa sArthamudArAn bhogAn yAvad viharati, tathApi ca khalu ahaM tatra mItyarthaM draupadIM devImiha havyamAnayAmIti dovaI devoM ihamANiyaM taeNaM puvvasaMgaie deve paumanAbhaM evaM vayAsI-no khalu devANupiyA ! evaM bhUyaM vA bhavaM vA bhavistaM vA jagaNaM dovaI devI paMca paMDave mottA anne puriseNaM saddhi orAlAI jAba biharistara ) vahAM jAkara unhoM ne usa poSava zAlA ko rajoharaNa se sApha kiyA yAvat aSTama bhakta kara ke pUrva saMgati deva kA AvAhana kiyA devoM ke Anepara pUrva saMgatika deva se isa prakAra kahA he devAnupriya ! jaMbUdvIpa nAma ke dvIpa meM bhArata varSa meM hastinApura nagara meM pAMDavo kI bhAryA draupadI devI hai / yaha yAvat utkRSTa zarIra hai| isaliye he devAnupriya ! maiM usa draupadI devI ko tumase yahAM le Ane ke liye cAhatA hU~ / padmanAbha kI isa bAta ko sunakara pUrvabhava ke mitra usa deva ne usa se taba aisA kahA - he devAnupriya ! aisI bAta draupadI ke sAtha na pahile huI hai, na Age hogI aura na aba vartamAna meM ho sakatI hai, jo draupadI devI pAMca pAMDavo ko chor3akara anya kisI dUsare puruSa ke sAtha uddAra yAvat manuSya bhava sabandhI kAma sukhoM ko bhoge ( tahAvibayAsIno khaDu devANuniyA ! evaM bhUyaM vA bhavyaM vA bhavisaMvA jagaM dobaI devo paMca paMDave mottama agne purise gaM saddhiM orAlAI jAva, viharissara ) tyAM jaIne temaNe te pauSadhazALAne rajoharaNathI sAdde karI yAvat aSTama bhakata karIne pUrva sati devanuM AvAhana karyuM. deva yAre AvI gayA tyAre temaNe pUrvasaMgatika devane A pramANe kahyuM ke he devAnupriya ! ja`bUdvIpa nAmanA dvIpamAM bharata varSamAM hastinApura nagaramAM pAMDavAnI patnI draupadIdevI che, te yAvata utkRSTa zarIravALI che. ethI he devAnupriya ! te draupaDhI devIne tame ahIM laI AveA evI mArI icchA che. padmanAbhanI A vAtane sAMbhaLIne pUrvabhavanA mitra te deve temane A pramANe kahyuM ke he devAnupriya ! draupadI devInI sAthe A jAtanuM AcaraNa na pahelAM thayuM che na bhaviSyamAM thaze ane na vamAnamAM thavAnI zakayatA che. draupadI devI pAMce pAMDavA sivAya bIjA koI purUSanI sAthe udAra yAvat manuSyabhava saMbaMdhI kAmasukhA bhAgave A mAta tadna asaMbhavita che. For Private and Personal Use Only
Page #490
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagarApAmRtaSiNI TIkA ma. 16 draupadIcaritanirUpaNama kRtvA-uktvA pAnAbham ApRcchati ApRcchaya tayA utkRSTayA devasambandhinyA gatyA yAvat lavaNasamudrasya madhyamadhyena-uparibhAgena gaganamArgeNa, yatraiva hastinApuraM nagaraM tatraiva prAdhArayada gamanAya / * tasmin kAle tasmin samaye hastinApure nagare yudhiSThiro rAjA dropadyA sArdhamupari AkAzatale pAsAdATTAlikopari sukhaprasuptazcApyAsIt , tataH khalu sa pUrvasaMgatiko devo yauva yudhiSThiro rAjA yauva draupadIdevI tauvopAgacchati, upAgasya draupadhai yaNaM ahaM tava piyaTTatayAe dovaI devIM ihaM havvamANemi ttikaTTu paumaNAbhaM Apucchai, ApucchittA tAe ukkiTThAe jAva lavaNasamudaM majha majjheNaM jeNeva hathiNAure Nayare teNeva pahArettha gamaNAe) phira bhI maiM tumhArI prIti ke nimitta draupadI devI ko yahAM zIghra lekara AtA huuN| aisA kahakara usane jAne ke liye una pamanAbha se pUchA, pUchakara phira vaha usa utkRSTa devabhavasaMbandhI gati se yAvat lavarNa samudra ke bIca se hokara jahAM hastinApura nagara thA usa aura cala diyA ! (teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM hasthiNAure juhihile rAyA,dovaIe saddhi upi AgAsatalaMsi suhapasutte yAvi hotthA, taeNaM se putvasaMgaie deve jeNeva juhiDille rAyA jeNeva dovaI devI teNeva uvAgacchai ) usa kAla aura usa samaya meM hastinApura nagarameM yudhiSThira rAjAke sAtha draupadI AkAzatalameM-prAsAda kI aTTAlikA ke Upara soye hue the| vaha pUrva saMgatika deva jahAM ve yudhiSThira rAjA aura jahAM vaha draupadI devI thI vahAM AyA-(uvogacchittA (tahAvi ya NaM ahaM tava piyaTTatayAe dovaI devIM iha havvamANemi tti kaTu paumaNAbhaM Apucchai, ApucchittA tAe ukkiTThAe jAva lavaNasamudaM majhaM majjheNaM jeNeva hathiNAure Nayare teNeva pahArettha gamaNAe) chatAMe tamane khuza karavA mATe huM draupadI devIne zIdhra ahIM laI AvuM chuM. Ama kahIne teNe javA mATe padmanAbha rAjAne pUchyuM, pUchIne te pitAnI utkRSTa devabhava saMbaMdhI gatithI yAvata lavaNa samudranI vacce thaIne jyAM hastinApura nagara hatuM te tarapha ravAnA thaze. ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM hatthiNAure juhiTTile rAyA, devaIe saddhiM uppi AgAsatalaMsi suhapasutte yAvi hotthA taeNaM se puvvasaMgaie deve jeNeva juhiDhille rAyA jeNeva dovaI devI teNeva uvAgacchai) te kALe ane te samaye hastinApura nagaramAM yudhiSThira rAjA ane draupadI devI mahelanI agAzI upara sUtA hatA. te pUrva saMgatika deva jyAM te yudhijhira rAjA ane jyAM te draupadI devI hatI tyAM AvyuM. For Private and Personal Use Only
Page #491
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAtAdharmakathAharane devyai 'AsovaNiyaM ' avasvApanI nidrAM 'dalayai' dadAti sukhamasuptAM draupadI gAnidrayA''krAntAM kRtavAnityarthaH / datvA-gAdanidrAvatIM kRtvA draupadI devI gRhItvA tayA utkRSTayA devasambandhinyAgatyA yAvat yauvAmarakaMkA rAjadhAnI yauva pacanAmasya bhavanaM tauvopAgacchati, upAgatya padmanAbhasya bhavane ' asogavaNiyAe ' azokavanikAyAm azokavATikAyAM draupadI devI sthApayati, sthApayitvA * AsovaNi avaharai ' avasvApanI nidrAmapaharati, apahatya dodhaIe devIe osobaNiyaM dalayaha, dalittA dovaI devi giNhai, giNhattA sIe ukkiTThAe jAva jeNeva amarakaMkA jeNeva paumaNAbhassa bhavaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paumaNAbhassa bhavaNaMsi asogavaNiyAe dovai devI Thavei ThAvittA osovaNi avaharai, avaharittA jeNeva paumaNAbhe teNeva uvAgacchai,uvAgacchitsA evaM vayAsI-esa NaM devANupiyA !mae hathiNAurAo dovaI iha havvamANIyA, tava asogavaNiyAe ciTThai, atopuraM tuma jANisi tikaTUTujAmeva disi pAubbhUe tAmeva disi paDigae) vahAM Akara usane draupadI devI ko gADha nidrA meM sulA diyA, sulAkara phira usane usa draupadI ko vahAM se uThAyA-aura uThA. kara phira vaha usa uskRSTa devabhavasaMbandhI gati se calakara yAvat jahAM amarakaMkA nagarI aura jahAM padmanAbha rAjA kA bhavana thA vahAM AyAvahAM Akara ke usane padmanAbha ke bhavana meM azokavATikA meM draupadI devI ko rkhdiyaa| rakhakara ke phira usane use gADha nidrA se rahita kara ___ (uvAgacchittA dovaIe dIvIe osovaNiyaM dalayai, dalittA dovaI devi giNhai, giNhittA tAe ukkiTThAe jAva jeNeva amarakaMkA jeNeva paumaNAbhassa bhavaNe-teNeva upAgacchai uvAgacchittA paumaNAbhassa bhavaNaMsi asogavaNiyAe, dovaI devIM Thavei ThAvittA osovaNiM avaharai, avaharittA jeNeva paumaNAbhe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA evaM vayAsI-esaNaM devANuppiyA mae hathiNAurAo dovaI iha havyamANIyA, taba asogavaNiyAe ciTThai, atopuraM tumaM jANisitti kaTu jAmeva disi pAunbhUe tAmeva disi paDigae) tyAM AvIne teNe draupadIne gADha nidrAmAM sUvADI dIdhI, suvADIne teNe te draupadIne tyAMthI uThAvI ane uDAvIne te utkRSTa devabhava saMbaMdhI gatithI cAlIne vAvat jyAM amarakaMkA nagarI ane jyAM padmanAbha rAjAnuM kAmavana hatuM tyAM Avyo. tyAM AvIne teNe panAbhanA bhavanamAM azokavATikAmAM draupadI - devIne mUkI dIdhI, mUkIne teNe gADha nidrA dUra karI dIdhI, gADha nidrA dUra For Private and Personal Use Only
Page #492
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - - - - - - - -- -- ----- anagAradharmAmRtapariNI kA 0 16 draupadIcaritanirUpaNam // yauva padmanAbhastauvopAgacchati, upAgatya evamavAdI-eSA khalu he devAnupriya ! mayA hastinApurAd draupadI iha havyamAnItA tavAzokavanikAyAM tiSThati, ataH paraM tvaM jAnAsi ' iti kRtvA-uksA, yasyA evaM dizaH prAdurbhUtastAmeva dizaM pratigataH // mU025 // mUlam-taeNaM sA dovaI devI tao muhattarassa paDibuddhA samANI taM bhavaNaM asogavaNiyaM ca apaccabhijANamANI evaM vayAsI-no khalu amhaM ese sae bhavaNe No khalu esA amhaM sagA asogavaNiyA, taM Na Najai NaM ahaM keNai deveNa vA dANaveNaM vA kiM puriseNa vA mahorageNa vA gaMdhavveNa vA annassa rapaNo asogavaNiyaM sAhariyattikaTTa ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyai, taeNaM se paumaNAbhe rAyA pahAe jAva savvAlaMkAra vibhUsie aMteurapariyAlaM saMparivuDe jeNeva asogavaNiyAjeNeva dovaI devI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA dovaI devIM ohaya0 jAva jhiyAyamANIM pAsai pAsittA evaM vayAsIkiNNaM tuma devANuppiyA ! ohaya jAva jhiyAhi, evaM diyA-gADha nidrA se rahita kara phira vaha vahA~ se jahAM padmanAbha rAjA the vahAM gayA-vahAM jAkara usane unase aisA kahA-he devAnupriya ! maiM hastinApura nagara se draupadI ko yahAM le AyA huuN| vaha tumhArI azoka vATikA meM ThaharI hai, ataH aba tuma jaano| aisA kahakara vaha deva jisa dizA se prakaTa huA thA-usI dizA kI aura vApisacalA gyo| sU-25 karIne te jyAM padmanAbha rAjA hatA tyAM gayo. tyAM jaIne teNe temane A pramANe kahyuM ke he devAnupriya! hastinApura nagarathI draupadI devIne huM ahIM laI Avyo chuM. te tamArI azokavATikAmAM che, ethI have tame jANe. A pramANe kahIne te deva je dizA taraphathI prakaTa thayA hatA te ja dizA tarapha pAche te rahyo. meM sUtra 25 / For Private and Personal Use Only
Page #493
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAtAdharmakathA khalu tumaM devANuppiyA! mama putvasaMgaieNaM deveNaM jaMbUddIvAo 2 bhArahAo vAsAo hathiNApurAo nayarAo juhiTi. lassa raNNo bhavaNAo sAhariyA taM mA NaM tumaM devANuppiyA! ohaya0 jAva jhiyAhi, tuma mae saddhiM vipulAiM bhogabhogAI jAva viharAhi, taeNaM sA dovaI devI paumaNAbhaM evaM vayAsI. -evaM khalu devANuppiyA! jaMbUddIve dIve bhArahe vAse bAravaie NayarIe kaNhe NAmaM vAsudeve mamappiyabhAue parivasai, taM gaM se chaNhaM mAsANaM mama kUvaM no havvamAgacchai taeNaM ahaM devANuppiyA! jaM tumaM vadasi tassa ANAovAyavayaNaNidese cihi. ssAmi, taeNaM se paume dovaIe eyamadraM paDisuNittA2 dovaI deviM kaNNaMteure Thavei, taeNaM sA dovaI devI chaTuM chaTreNaM anivikhatteNaM AyaMbilapariggahieNaMtavokammeNaM appANaM bhAvemANe viharai // sU0 26 // TIkA-'taeNaM sA' ityAdi / tataH khalu sA draupadI devI tato muhUrtAntare pratibuddhA-jAgaritA satI tad bhavanam azokavanikAM ca ' apaJcabhijANamANI' apratyabhijAnantI bhavanAdikamaparicitaM jAnantI evamavAdI-no khalu aramAka __-taeNaM sA dovaI devI ityAdi // TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (sA dovaIdevI) vaha draupadIdevI (tAo muhattaMtarassa paDighuddhA samANI) 1 muhUrta ke bAda jagI so jaga kara usane ( taM bhavaNaM asogavaNiyaM ca apaJcabhijANamANI evaM vayAsI) usa bhavana ko evaM usa azokavATikA ko aparicita jAnakara apane mana meM aisA vicAra kiyA-(no khalu amhaM ese saebhavaNe, No khalu taeNa sA dAvaI devI ityAdi // sAtha-(taeNa) tyA2pachI (sA dovaI devI) te draupadI hevA (tAo muhuttarassa paDibuddhA mamANI) me bhuta pachI bhI mane tIna te ( ta bhavaNa asogavANiya ca apaJcabhijANamANI eva vayAsI) te mana bhane ta azI vATikAne aparicita jANune pitAnA manamAM A jAtane vicAra karyo ke- For Private and Personal Use Only
Page #494
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir narration DokA ma0 16 draupadI baritanirUpaNam 475 metad bhavanaM no khalu eSA'smAkaM ' sagA ' svakA svakIyA, azokavanikA, tad na jJAyate khalu - ahaM kenApi devena vA dAnavena vA kiM puruSeNa vA kiMnareNa vA mahorageNa vA gandha vA anyasya rAjJo'zokavanikAyAM ' sAhariyA' saMhatA - AnItA'smi ' iti kRtvA = iti vicArya, apahatamanaH saMkalpA = aniSTayogena bhagnamanorathA viSAdapagatetyarthaH yAvad dhyAyati-ArtadhyAnaM karoti / tataH khalu padmanAbho rAjA snAto yAvat sarvAlaMkAravibhUSito'ntaHpuraparivArasaMparivRto yatraivAzokavanikA yatraiva draupadI devI, tatraivopAgacchati, upAgatya eso ahaM sagA asogavaNiyA, taM Na Najjai, NaM ahaM keNaI deveNavA dANaveNa vA kiM puriseNa vA kinnareNa vA mahorageNa vA gaMdhavveNa vA annasta raNNo asogavaNiyaM sAhariyatti kaTTu ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyai ) yaha merA nija kA bhavana nahIM hai, yaha merI nija kI azoka vATikA nahIM hai| to patA nahIM par3atA kyA maiM kisI dUsare rAjA kI azokavATikA meM kisI deva, dAnava, kiMpuruSa, kinnara mahoraMga athavA, gaMdharva ke dvArA haraNa kara lAI gaI hU~ / isa prakAra ke vicAra se usa kA manaH saMkalpa apahata ho gayA-aniSTa ke yoga se usa kA manoratha bhagna ho gayA aura vaha khedakhinna ho gaI yAvat ArtadhyAna karane lagI / (taraNa se paumaNAbhe rAyA vhAe jAva savvAlaMkAravibhUsie ateurapariyAlaM saMpapivuDe, jeNeva asogavaNiyA jeNeva dovaI devI, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dovaI devIM ohaya0 jAva jhiyA( no khalu bhaI ese saemavaNe No khalu esA amhaM sagA asogavaNiyA, taM Na naNaM ahaM keNaI devega vA dANavega vA kiMpuriseNa vA kinnareNa vA mahoragega vA gaMdhavtreNa vA annassaraNNo alogavaNiyaM sAhariyatti kaTTu ohayamaNa saMkappA jAva jhiyAya ) A mArUM bhavana nathI, A mArI azAka vATikA nathI. kaMI khakhara paDatI nathI, zuM huM khIjA koI rAjAnI azeAka vATikAmAM koI deva, dAnava, kiMpuruSa kinnara, maheAraga athavA teA gadha vaDe apahRta thaine lai javAmAM AvI chuM. A jAtanA vicArAthI tenuM mana udAsa thai gayuM, aniSTanA ceAgathI tenA manAratha bhagna thaI gayA ane te kheDha-khinna thai gai yAvatu A dhyAna 42vA sAgI. (tae se paumaNAbhe rAyA hAe jAva savyAlaMkAravibhUsie aMte urapariyAlaM saMparivaDe, jeNe asogaNiyA jeyena dovaI devarI, tejaiva uAgaccha, ubAga For Private and Personal Use Only
Page #495
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAtAdharmakAjasva draupadI devImapahatamanaHsaMkalpAM yAvad dhyAyantI ArtadhyAnaM kurvatI pazyati dRSTvA evaM vakSyamANaprakAreNa, avAdIt-he devAnupriye ! ki khalu va 'ohaya0 jAva jhiyAhi ' apahatamanaH saMkalpA yAvad dhyAyasi-viSIdasi evaM khalu tvaM he devAnubhiye ! mama pUrvasaMgatikena devena jambUdvIpAd dvIpAd bhAratAd varSAd hastinApurAd nagarAd yudhiSThirasya rAjJo bhavanAt saMhRtA apahatA'si, tatastasmAd mA yamANI pAsai, pAsittA evaM kyAsI, kiNNaM tumaM devANuppiyA! mama puvvasaMgaieNaM deveNaM jaMbUddIvAo 2 bhArahAo vAsAo hathiNApu. rAo nayarAo juhiDillassa raNo bhavaNAo sAhariyA, taM mANaM tuma devANuppiyA ! ohaya0 jAva jhiyAhi tumaM mae saddhiM vipulAI bhogabhogAiM jAva viharAhi ) isake bAda vaha pAnobha rAjA nahA dhokara yAvat sarvAlaMkAro se vibhUSita ho apane aMtaHpura parivAra se saMparivRta hokara jahAM vaha azoka vATikA thI-aura usameM bhI jahAM vaha draupadI devI baiThI thI-vahAM AyA-vahAM Akara ke usane draupadI devI se apahata manaH saMkalpavAlI yAvat AtadhyAna karatI huI dekhakara isa prakAra kahA-he devAnupriye ! tuma kyoM apahata manaH saMkalpa hokara yAvat ArtadhyAna kara rahI ho-kheda khinna ho rahI ho tuma yahAM he devAnupriya ! mere pUrva bhava ke mitra deva ke dvArA jaMbUdvIpa nAma ke dvIpa se bhAratavarSa ke hastinApura nagara se yudhiSThira rAjA ke bhavana se haraNa kara le AI cchittA dobaI devoM ohaya0 jAva jhiyAyamANI pAsai, pAsittA evaM vayAsI kiNaM tuma devANuppiyA ! mamapubdhasaMgaieNaM deveNaM jaMbUdivAo 2 bhArahAo vAsAo hathiNApurAo nayaroo juhiDillassa raNNo bhavaNAo sAhariyA, taM mANaM tumaM devANuppiyA ! ohaya0 jAva jJiyAhi tumaM mae saddhi vipulAI bhogabhogAiM jAva viharAhi) tyArapachI te padmanAbharAjA snAna karIne yAvat sarvAlaMkArathI vibhUSita thaIne pitAnA raNavAsa-parivArane sAthe laIne jyAM azoka vATikA hatI ane temAM paNa jyAM te draupadI devI beThI hatI tyAM AvyuM. tyAM AvIne teNe draupadI devIne apahatamanaH saMkalpavALI yAvat ArtadhyAna karatI joIne A pramANe kahyuM ke he devAnupriye! tame zA mATe apahatamanaH saMkalpa thaIne thAvat AdhyAna karI rahI che? kheda-khinna thaI rahyA cho ? he devAnupriye ! mArA pUrvabhavanA mitra deva vaDe tame jaMbUDhIpa nAmanA dvIpanA, bhArata varSanA hastinApura nagaranA yudhiSThira rAjAnA bhavanathI apahRta thaIne ahIM lAvavAmAM For Private and Personal Use Only
Page #496
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - managAramAmRtAMdhaNI vai0 ma0 16 draupadIvaritanirUpaNam khalu tvaM he devAnupriye ! apahatamanaHsaMkalpA yAvad dhyAya, ArtadhyAnaM mA kuru tvaM mayA sAdhaM vipulAn bhogabhogAn yAvad bhuJjAnA vihara-madIyamAsAde tiSTha' iti / tataH khalu sA draupadI devI padmanAbhamevamavAdIt-evaM khalu he devAnupriya ! jambUdvIpe dvIpe bhArate varSe dvAravatyAM nagaryAM kRSNo nAma vAsudevo mama miyabhAtRkA= mamapriyasya bhattA parivasati, tad yadi khalu sa SaNNAM mAsAnAM madhye 'mama' mAM 'kUvaM ' dezIzabdo'yam , anveSayituM grahItuvA no zIghramAgacchati-tataH khalu gaI ho| imaliye he devAnupriye ! tuma ApahatamanaHsaMkalpa banakara yAvat ArtadhyAna mata kro| tuma to aba mere sAtha vipula kAmabhogoM ko bhogatI huI mere prAsAda meM raho / (taeNaM sA dovaI devI paumaNAbhaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! jaMbUddIve dIve bhArahe vAse bAravaie NayarIe kaNhe NAmaM vAsudeve mamappiyabhAue parivasai, taM jahaNaM se chaNhaM mAsANaM mama kUvaM No havva mAgacchai, taeNaM ahaM devaannuppiyaa| jaM tumaM vadasiM tasta ANAovAyavayaNaNiddese ciTTissAmi taeNaM se paume dovaIe eyamae paDisuNei 2 dovaI devIM kaNNaMteure Thave: taeNaM sA dovaI devI chaTuM chaTeNaM aNirikhatteNaM AyaMbilapariggahieNaM tavokammeNaM appANaM bhAvemANe viharaha) isake bAda usa draupadI devI ne padmanAbha se isa prakAra kahA-he devAnupriya ! suno-jaMbUdvIpa nAma ke dvIpa meM bhAratavarSa meM dvArAvatI nagarI meM kRSNa vAsudeva mere priya patike bhrAtA rahate hai / ve yadi chaha mAsake bhItara mujhe anveSaNa karane ke liye yA AvI cho ethI he devAnupriye! tame apahatamanaH saMkalpa thaIne yAvata ArtadhyAna na kare tame manuSyabhava saMbaMdhI kAma bhege bhogatAM mArA mahelamAM rahe, (taeNaM sA dovaI devo paumaNAbhaM evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA! jaMbU hIve dIve, bhArahe vAse bAravaie NayarIe kaNNe NAmaM vAsudeve mama piyabhAue parivasai, taM jahaNaM se chaNDaM mAsANaM mama kUvaM No habdha mAgacchai, taeNaM ahaM devANuppiyA ! jaM tumaM vadasi tassa ANAovAyavayaNaNiddese cihissAmi taeNaM se paume dobaIe eyamae paDimuNittA 2 dovaI devIM kaNNaMteure Thavei, taeNaM sA dovaI devI cha8 chaTeNaM aNikkhitteNaM AyaMbilapariggahieNaM tavokammeNaM appANaM bhAve mANe viharaha) tyArapachI draupadI devIe padmanAbhane A pramANe kahyuM ke devAnupriya! sAMbhaLe, jaMbadvIpa nAmanA dvIpamAM bhArata varSamAM dvArAvatI nagarImAM kaNavAsudeva mArA priya patinA bhAI rahe che. teo cha mahInAnI aMdara mArI tapAsa For Private and Personal Use Only
Page #497
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - hAtAdharmakathA ahaM he devAnupriya ! yat tvaM vadasi-vadiSyasi ' tassa ' tatra 'ANAovAyavayaNaNiddese ' AjJAvapAtavacananirdeze sthAsyAmi, tavAjJAkAriNI vazavartinI bhavipyAmItyarthaH, AjJA-avazyaM vidheyatayA AdezaH, upapAtavavanaM sevAvacanaM, nirdezaHkAryANi prati praznekRte yanipatArthamuttaram , eSAM samAhAradvandvaH tatra, tataH khalu sa padmanAbho rAjA draupacA etamatha pratizrutya svIkRtya draupadI devIM ' kaNNateure' kanyAntaH pure sthApayati, tataH khalu sA draupadIdevI 'cha chaTeNaM ' SaSThaSaSThena paSThabhaktAnantaraM punaH SaSThabhaktena, 'aniki vatteNaM' anikSiptena-virAmarahitena antararahitenetyarthaH, ' AyaMbilapariggahieNaM' AyaMbilaparigRhItena tapaH karmaNA AtmAnaM bhAvayantI viharati // mU026 // mUlam-taeNaM se juhADhille rAyA tao muhuttarassa paDibuddhe samANe dovaI devipAse apAsamANo sayaNijAo uThei uhittA dovaIe devIe savao samaMtA maggaNagavesaNaM karei karittA dovaIe devIe katthai suI vA khuiM vA pati vA alabhamANe jeNeva paMDurAyA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA paMDurAyaM evaMvayAsI evaM-khalu tAo ! mamaM AgAsatalagaMsi suhapasuttasta pAsAo lene ke liye yahAM jaldI se nahIM AyeMge to usake bAda he devAnupriya ! jaisA tuma kahoge vaisA maiM karU~gI-tumhArI AjJA kAriNI vazavartinI bana jaauuNgii| aisA artha "ANAovAyavayaNaNiddese" ina pado kA nikalatA hai| isake bAda padmanAbha rAjA ne draupadI ke isa kathana ko svIkAra karake use kanyA ke antaH pura meM rkhdiyaa| vahAM vaha draupadI devI AyaMbila parigRhIta chaha chaha kI antara rahita tapasyA se apane Apa ko bhAvita karatI huI rahane lgii| sU0 26 karatAM karatAM ahIM nahi AvI zake te tyArapachI he devAnupriya! tame jema DazI tabha zaza, ItabhArI mArie zartinI manI 442. " ANA ovAyavayaNANidese " AL 54thI l and! ma nANe che. tyaa25ch| pAnAbha rAjAe draupadInA te kathanane svIkArI lIdhuM ane tene kanyAnA antaH puramAM mUkI dIdhI. tyAM te dropadI devI AyaMbila parigrahIta chaThTha chanI antara rahita tapasyAthI pitAnI jAtane bhAvita karatI rahevA lAgI. te sUva 26 che For Private and Personal Use Only
Page #498
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 479 anagAradharmAmRtavANI Do0 bha0 16 draupadIbaritanirUpaNam dovai devI Na Najjai keNai deveNa vA dANaveNa vA kinnareNa vA kiM puriseNa vA mahorageNa vA gaMdhavveNa vA hiyA vA NIyA vA avakkhittA vA ?, icchAmi NaM tAo ! dovaIe devIe savvao samaMtA maggaNagavesaNaM kathaM, taraNaM se paMDurAyA koDuMbiya purise sahAve saddAvittA evaM vayAsI- gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! hasthiNAure nayare siMghADagatiya caukkacaccara mahApahapahesu mahayA saNaM ugghosemANA 2 evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! juhiTTilassaraNNo AgAsatalagaMsi suhapasuttassa pAsAo dovaI devI Na Najai keNai deveNa vA dANaveNa vA kinnareNa vA kiMpuriseNa vA mahorageNa vA gaMdhavveNa vA hiyA vA nIyA vA avakkhittA vA taM jo NaM devANuppiyA ! dovaie devIe suI vA jAva pavittiM vA parikahei tassa NaM paMDurAyA viulaM atthasaMpayANaM dANaM dalayai tikaTTu ghAsaNaM ghosAvehara eyamANattiyaM paJcapiNaha, taraNaM te koDuMbiya purisA jAva paccapiNaMti, taNa se paMDUrAyA dovaIe devIe katthai suI vA jAva alabhamANe koMtI devI sadAvei sadAvittA evaM vayAsI - gacchaha NaM tumaM devAppiyA ! bAravaI NayariM kaNhassa vAsudevassa eyamahUM Nivedehi kaNha NaM paraM vAsudeve dovaie maggaNagavesaNaM karejjA annahA na najjai dovaie devIe sutIM vA khutIM vA pavatIM vA uvalabhejjA, tapaNaM sA koMtI devI paMDuraNNA evaM buttA samANI jAva paDisuNei paDiNittA pahAyA kayabalikammA hatthikhaMdha For Private and Personal Use Only
Page #499
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 480 pAtAdharmakathA varagayA hasthiNAuraM maJjhaMmajjheNaM Niggacchai NiggacchittA kurujaNavaye majjhaMmajjheNaM jeNeva suraTujaNavae jeNeva bAravaI gayarI jeNeva aggujjANe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA hatthikhaMdhAo paccoruhai paccoruhittA koDuMbiyapurise sadAvei sadAvittA evaM vayAsI-gacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! jeNeva bAravaI NayarI teNeva aNupavisaha, aNupavisittA kaNhaM vAsudevaM karayala0 evaM vayaha-evaM khalu sAmI! tubhaM piucchA koMtI devI hasthiNAurAo nayarAo iha havvamAgayA tubhaM dasaNaM kaMkhai, taeNaM te koDuMbiyapurisA jAva kaheMti, taeNaM kaNhe vAsudeve koDuMbiyapurisANaM aMtie soccA Nisamma hatthikhaMdhavaragae hayagaya bAravaIe ya majjhamajjheNaM jeNeva koMtI devI teNeva uvAgacchada uvAgacchittAhatthikhaMdhAo paccoruha paccoruhittA koMtIe devAe pAyaggahaNaM karei karittA koMtIe devIe saddhiM hatthikhaMdhaM durUhai duruhittA bArAvaie NayarIe majjhamajheNaM jeNevasae gihe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA sayaM gihaM annupvisi| taeNaM se kaNhe vAsudeve koMtI deviM pahAyaM kayabalikammaM jimiyabhutttarAgayaM jAva suhAsaNavaragayaM evaM vayAsI saMdisau NaM piucchA ! kimAgamaNapaoyaNaM ?, taeNaM sA koMtI devI kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-evaM khalu puttA ! hathiNAure Nayare juhiTillassa AgAsatale suhapasuttassa pAsAo dovaI devI Na Najai keNai avahiyA jAva avakkhittA vA, taM icchAmi NaM puttA ! dovaIe For Private and Personal Use Only
Page #500
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamanArathamatipaciNI DI0 50 16 draupadI carita nirUpaNam devIe maggaNagavesaNaM karitae, taraNaM se kaNhe vAsudeve koMtI piucchi evaM vayAsI - jaM NavaraM piucchA ! dovaie devIe katthai suI vA jAva labhAmi to NaM ahaM pAyAlAo vA bhavaNAo addhabharahAo vAsamaMtao dovaI sAhasthi uvaNemittikaddu koMtIM piutthi sakkArei saMmANei jAva paDivisajei, taraNaM sA koMtI devI kaNheNaM vAsudeveNaM paDivisajjiyA samANI jAmeva disiM pAu0 tAmeva disiM paDigayA // sU0 25 // " TIkA - taNaM se ' ityAdi / tataH khalu sa yudhiSThiro rAjA tato muhUrtAntare pratibuddhaH san draupadIM devIM pArzve 'apAsamAgo' apazyan=anavalokayan zayanIyAduttiSThati, utthAya draupadyA devyAH sarvataH samantAd mArgaNagaveSaNaM karoti, kRtvA dropadyA devyA ' katthai ' kutrApi ' muha ' zrutiM sAmAnyavRttAntaM vA, ' khui ' kSutiM ThikAdi zabdaM vA ' pavattiM ' pravRttiM vA vizeSavRttAntaM alabhamAno , taeNa se juhiTThille rAyA ityAdi // TIkArtha - (eNaM) isake bAda (se juhiTThille rAyA) ve yudhiSThira rAjA (tao muhatatarassa) eka muhUrtta ke bAda (paDibuddhe samANe ) jage - aura jagakara unhoMne (dovaI devIM) draupadI devI ko (pAse apAsamANo sayaNi. jAo uTTheha, uTThasA dovaIe savvao samaMtA maggaNagavesaNaM karei ) apane pAsa jaba nahIM dekhA to ve apanI zayyA se uThe aura uThakara draupadI devIkI sabaora se unhoMne mArgaNA gaveSaNAkI (karitA dovaIe devIe katthai suI vA khuI vA pavanti vA alabhamANe jeNeva paMDurAyA 'taraNa' se juhiTThille rAyA ' ityAdi // , TIDArtha - (taeNa ) tyArapachI ( se juhiTThille rAyA ) te yudhiSThira zabna ( tao muhutta tararasa ) me bhuhUrta mAha ( paDibuddhe samANe ) lagyA ramane lagIne tema (dovaI devI ) draupadI devIne, ( pAse apAsamANo sayaNijjAo uTThe, uTThittA dovaIe savvao samaMtA maggaNagavesaNaM kare ) jyAre peAtAnI pAse joI nahi tyAre peAtAnI zayyA uparathI UbhA thayA ane UbhA thaIne draupadI devInI cAmera mANA gaveSaNA karI. ( karitA dovaIe devIe katthai suI vA khuI vA pavartti vA alabhamANe 61 For Private and Personal Use Only
Page #501
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - mAtAdharmakathA yauva pANDarAjA tatraivopAgacchati, upAgatya pANDu rAjAnamevamavAdIta-he tAta ! evaM khalu mamAkAzatale prAsAdAbAlikopari ' muhapasuttassa' sukhamamuptasya pArthAd draupadI devI ' Na Najjai' na jJAyate kenApi devena vA dAnavena vA kinnareNa vA kiMpuruSeNa vA gandharveNa vA hRtA vA nItA anyatra prApitA vA avakSiptA vA-? kUpagartAdau kucit pAtitA vA ityarthaH, tat-tasmAd icchAmi khalu he tAtaH ! draupadyA devyAH sarvataH samantAd mArgaNagaveSaNaM kartum / teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paMDurAyaM evaM vayAsI evaM khalu tAo mamaM AgAsatalagaMsi suhapasuttassa pAsAo dovaI devI Na Najaha, keNai deveNa vA dANaveNa vA kinareNa vA kiMpuriseNa vA mahorageNa vA gaMdhavveNa vA hiyA vA NIyA vA avakkhittA vA) mArgaNA gaveSaNA karake jaba usane draupadI devI kI kahIM bhI zodha, sAmAnya khabara ko usa ke cihnasvarUpa chikkA Adi ke zabda ko, athavA pravRtti-vizeSa vRttAnta ko nahIM pAyA taba ve jahAM pAMDurAjA the vahAM gaye-vahAM jAkara ke unhoMne pAMDurAjA se isa prakAra kahA-he tAta ! jaya maiM prAsAda kI aTTAlikAke Upara sukhase so rahA thA-taba mere pAsase na mAlUma draupadI devI ko kisI devane, dAnavane, kibharane, kiMpuruSane, mahoragane, gaMdharvane haraNa kara kahAM rakha diyA hai|-yaa use kisI kuMe meM yA khar3e meM DAla diyA hai (icchAmiNaM tAo dovaIe devIe satvao samaMtA maggaNa gavesaNaM kayaM ) isa lie he tAta! maiM draupadI devI kI sapa tarapha se jeNeva paMDarAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paMDurAyaM evaM vayAsI evaM khala tAo mamaM AgAsatalagaMsi suSpasuttarasa pAsAo dovaI devI Na Najjai, keNai deveNa vA dANaveNa vA kinnareNa vA kiMpuriseNa vA mahorageNa vA gaMdhavveNa vA hiyA vA NIyA vA avakkhittA vA) mArgaNa gaSaNa karyA bAda paNa jyAre temaNe draupadI devInI koIpaNa rIte, sAmAnya khabara ane cihna svarUpa chIMka vagere zabdane athavA te pravRtti vizeSa vRttAMta-nI paNa jANa thaI nahi tyAre teo tyAM pAMDurAjA hatA tyAM gayA, tyAM jaIne temaNe pAMDurAjAne A pramANe kahyuM ke he tAta! jyAre huM mahelanI agAzImAM sUI rahyo hato tyAre mArI pAse na jANe koNe draupadI devInuM keI deva, dAnave ke kinnare ke jiMpuruSe ke mahorage ke gadha haraNa karyuM che. athavA te dropadI devIne kaIye kUvAmAM ke khADAmAM nAbhI sIdhI che. (icchAmi Na tAo dovaIe devIe savvao samato mamANa For Private and Personal Use Only
Page #502
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir menagArapAnRtavANI kA ma015 draupadIcaritanirUpaNam et tataH khalu sa pANDurAjA kauTumbikapuruSAn zabdayati zabdayitvA evamavAdIta-gacchata khalu yUyaM he devAnupiyAH ! hastinApure nagare zRGgATakatrikacatuSkacatvaramahApathapatheSu mahatA mahatA zabdenoddhoSayantaH evaM vadata-evaM khalu he devAnumiyAH ! yudhiSThirasya rAjJa AkAzatalake sukhaprasuptasya pArthAd draupadI devI na zAyate kenApi devena vA dAnavena vA kiM puruSeNa vA kinnareNa vA mahorageNa vA aura saba prakAra se mArgaNA aura gaveSaNA karanA cAhatA huuN| (tae NaM se paMDurAyA koDuMbiyapurise sahAvei, sadAvittA evaM vayAsI gacchahANaM tumbhe devANupiyA! hasthi gAure nayare, siMghADagatIya caukkacaccara mahA pahapahesu mahayA 2 saddeNaM ugghosemINA 2 evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! juhiDillasa raNo ogAsatalagaMsi suhapasuttassa pAsAo dovaI devI Na Najada, keNaha, deveNa vA dAnaveNa vA kinnareNa vA kiMpuriseNa vA mahorageNa vA gaMdhabveNa vA hiyA vA nIyA vA avakkhittA vA) isa bAta ko sunakara ke una pAMDurAjA ne kauTumbika puruSoM ko bulAyA aura bulAkara unase aisA kahA-he devAnupriyo ! tuma loga hastinApura nagara meM jAo-aura vahAM ke zRMgATaka, trika catuSka, catvara, mahApatha ina samasta mAgoM meM bar3e jora 2 se aisI ghoSaNA bAra 2 karo ki he devANupriyoM! suno prAsAdakI aTTAlikA para sukhapUrvaka soye hue yudhiSThira rAjA ke pAsa se na mAlUma kisI devane, yA dAnavane, kisI, kinnarane, gaveSaNa kaya ) 21 bhATe 3 da ! I yo2 madhI zata draupadI vInA mAgaNA ane gaSaNa karavA IcchuM chuM. (tae NaM se paMDurAyA koDaMbiyapurise sadAvei, sadAvittA evaM kyAsI gacchaha NaM tumbhe devANupiyA ! hasthiNAure nayare, siMghADagatoyacaukkacacaramahApahapahesu mahayA 2 sadegaM ugyo se mANA 2 evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! juhillissa raNo AgAsatalAMsi suhapamuttassa pAsAo dovaI devI Na Najjai, keNai devega vA dAnavera vA kiMvareNa vA kiMpuriseNa vA mahoragega vA gaMdhavega vA hiyA vA nIyA vA avavikhatA vA) A vAtane sAMbhaLIne pAMDu rAjAe kauTuMbika purUSane bolAvyA ane bolAvIne temane A pramANe kahyuM ke he devAnupriyo ! tame loke hastinApura nagaramAM jAo ane tyAMnA zRMgATaka, trika, catuSka, catvara, mahApatha A badhA mArgomAM meTA sAde A jAtanI ghoSaNA kare ke he devAnupriye ! sAMbhaLe, mahelanI agAzI upara sukhethI sUtA yudhiSThira rAjAnI pAsethI na jANe ke ke dAnave athavA te kaI kinAre ke kiparupe athavA koI mahArage ke For Private and Personal Use Only
Page #503
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAtAdharmakathA gandharveNa vA hatA vA nItA vA avakSiptA vA, tat-tasmAd yaH khalu he devAnupriyAH ! draupadyA devyAH zrutiM vA kSuti vA pravRttiM vA parikathayati, tasya khalu pANDU rAjA vipulamarthasaMpadAnaM dAnaM dadAti iti kRtvA-ityuktvA ghoSaNAM ghoSayata, ghoSayitvA etAmajJaptiko pratyarpayata / tataH khalu te kauTumbikapuruSAstathaiva ghoSaNAM kRtvA yAvadAjJAM pratyarpayanti he svAmin ! bhavadAjJayA ghoSaNA kRtA'smAbhiriti nivedayanti / yA kisI kiMpuruSa ne yA kisI mahoraga ne yA kisI gaMdharva ne draupadI devI ko haraNa kara liyA hai-yA haraNakara use kahIM rakha diyA hai athavA kisI kue~ meM yA khaDDe meM DAla diyA hai (taM jo NaM devANuppiyA ! dovaIe devIe suI vA jAva pavattiM vA parikahei, tassa NaM paMDurAyA viulaM atthasaMpayANaM dANaM dalayai, tti kaTu ghosaNaM ghosAveha 2 eyamANattiyaM paccappiNaha, taeNaM te koDuMbiya purisA jAva paccappiNaMti-taeNaM se paMDarAyA dovaIe devIe katthai suiMvA jAva alabhamANe koMtI devI sadAvei) to he devAnupriyo ! jo koI bhI manuSya draupadI devI kI zodha karegA yAvat usake vizeSavRttAnta ko lAkara degA-hama se Akara kahegA, usako pAMDurAjA bahuta adhika mAtrA meM artha sNprdaan-daandegaa| isa prakAra kI tuma ghosaSaNA karo, aura ghoSaNA kara ke phira hameM isakI pIche khabara do| isa prakAra rAjA kI AjJA pAkara una kauTumbika puruSoM ne iso prakArakI ghoSaNA karake isa kI khabara rAjAke gaMdha draupadI devInuM apaharaNa karyuM che ke haraNa karIne tene kyAMka mUkI dIdhI che ke keI kUvAmAM athavA te khADAmAM nAkhI dIdhI che. * (taM jo NaM devANuppiyA ! dovaIe devIra suI vA jAva pavattiM vA parikahei, tassaNaM paMDurAyA viulaM atthasaMpayANaM dANaM dalayai, tti kaha ghosaNaM ghosAveha 2 hayamANattiyaM paJcappiNaha, taeNaM te kauDuMbiyapurisA jAva pacappigaMti-taeNaM se paMDurAyA dovaIe devIe katthai suI vA jAva alabhamANe koMtI devoM sadAvei) te he devAnupriye! je koI paNa mANasa draupadI devInI zodha karaze yAvata tenA viSe savizeSa samAcAra jANIne amane khabara Apaze, amane kaheze, tene pAMDu rAjA khUba ja dravya-dhana Apaze. A rIte tame gheSaNa kare ane ghoSaNA thaI javAnI amane khabara paNa Ape. A rIte rAjAnI AjJA sAMbhaLIne te kauTuMbika purUe A pramANe ja gheSaNa karIne tenI khabara rAjAne ApI. tyArapachI jyAre pAMDu rAjAe draupadI devInI keIpaNa sthAne For Private and Personal Use Only
Page #504
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradhAmRtaSiNI TIkA #0 16 draupadIvaritanirUpaNam tataH khalu sa pANDU rAjA draupadyA devyAH kutrApi zruti vA yAvat pravRttim alabhamAnaH kuntI devIM zabdayati zabdayitvA evamavAdIt-gaccha khalu tvaM he devAnupriye ! dvAravatI nagarI kRSNasya vAsudevasya etamartha nivedaya-sukhaprasuptA draupadI kenApi hatA nItA kUpAdau prakSiptA veti na jJAyate ityetadrUpaM vRttAntaM kathaya, kRSNaH khalu paraM vAsudevo draupadyA mArgaNagaveSaNaM kuryAt anyathA na jJAyate draupadyA devyAH zrati vA pravRttiM vA kSuttiM vA upalabheta / pAsa bhejadI ! isake bAda jaba pAMDurAjA ne draupadI devI kI kahIM para bhI zrutI yAvat pravRtti nahIM pAI taba unhoM ne kuMti devI ko bulAyA(saddAvi0e0vayAsI) aura bulAkara una se aisA kaho-(gacchahaNaM tuma devANuppiyA ! vAravaiM nayariM kaNhassa vAsudevassa eyamahra Nivedehi, kaNheNaM paraM vAsudeve dovaie maggaNagavesaNaM karejA--annahA na najaI, dovaIe devIe sutI vA khutI vA pavattI vA uvala bhejA ) he devAnupriyo ! tuma dvArAvatI nagarI meM kRSNa vAyudeva ke pAsa jAo-aura unase isa arthakA nivedana karo ki sukha prasupta draupadI ko kisI ne haraliyA hai| haraNa kara use kahIM pahucA diyA hai yA kisI kue~ meM yA khaDDe meM DAla diyA hai| patA nahIM par3atA hai| ve kRSNa vAsudeva avazya 2 hI draupadI ko mArgaNA gaveSaNA kreNge| nahIM to draupadI devI ko zruti, kSuti athavA pravRtti hameM prApta ho jAvegI-yaha nahIM kahA jA sakatA hai| zruti yAvata pravRtti mejavI naDi tyAre tamadhe tI vIra mAtApI. ( sahA vi0 e0 vayAsI ) bhane movIna temane 24 pramANe yu (gacchaha NaM tuma devANuppiyA ! vAravaI nayariM kaNhassa vAsudevassa eyamag Nivedehi, kaNheNaM paraM vAsudeve dovaIe maggaNagavesaNaM karejjA annahA na najjaI, dovaIe devIe mutI vA khutI vA pabattI vA uvalabhejjA) he devAnupriye! tame kArAvatI nagarImAM kRSNa vAsudevanI pAse jAo ane temane A pramANe vinaMtI kare ke sukhathI sutelI draupadInuM keIe haraNa karI lIdhuM che. haraNa karIne tene kayAMka mUkI dIdhI che athavA te kaI karavAmAM ke khADAmAM nAkhI dIdhI che. na jANe zuM thaI gayuM che ? kRSNavAsudeva mane khAtrI che ke cokakasa draupadI devInI mArgaNa gaSaNA karaze nahiMtaradraupadI devInI prati, suti athavA pravRttinI jANa amane thaze evI zakayatA jaNAtI nathI, For Private and Personal Use Only
Page #505
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 486 pAtAdharmakathA tataH khalu sA kuntI devI pANDunA rAjJA evamuktA satI yAvat pratizrRNotipANDu nRpasyAjJAM svIkaroti, pratizrutya-svIkRtya snAtA kRtavalikarmA hastiskandha. varagatA hastinApurasya madhyamadhyena nirgacchati, nirgatya kurujanapadasya=kurunAmakasya dezasya madhyadhyena yatraiva saurASTajanapadaH, yauva dvAravatI nagarI, yauvAgro. dyAnaM yatrAnyasthAnAdAgatAnAM sthityarthamAvAso vidyate tAdRzaM bahiH pradezavayupavanam , tatrautropAgacchati, upaAgatya hastiskandhAt pratyavarohati-pratyavatarati, pratyavaruhya kauTumghikapuruSAn zabdayati, zabdayitvA evamavAdIda-gacchata khalu yUyaM he (taeNaM sA koMtI devI paMDuraNNA evaM vuttA samANI jAva paDisuNei, paDisuNittA, pahAyA kapalikammA hatthikhaMdhavaragayA hatyiNAuraM magjhaM majjheNaM Nigacchai NigacchittA kurujaNavayaM majjha majjheNaM jeNeva suraha jaNavae jeNeva bAravaI NayarI jeNeva aggujANe teNeva uvAgacchai uvA. gacchittA hatthikhaMdhAo paccoruhai, paccoruhitA koDaMpiyapurise saddA. vei, saddAvittA evaM vayAsI) isa ke bAda pAMDurAjA dvArA isa prakAra kahI gaI kuMtI devI ne pAMDurAjA kI AjJA ko svIkAra kara liyA aura svIkAra kara ke usane snAna kiyA-kAka Adi pakSiyoM ke liye annadene rUpa bali karma kiyaa| bAda meM vaha hAthI ke Upara baiThakara hastinApura nagara ke bIca se hokara nikalI -nikalakara vaha kurudeza ke bIca se hotI huI jahA~ saurASTa janapada thA aura usameM bhI jahAM dvArAvatI nagarI thI-vahAM para bhI jahAM vaha agraudyAna thA ki jisameM bAharase Aye hue pathika vizrAma ke liye Thahara jAte the-vahAM gii| vahAM jAkara (tae Na sA koto devI paMDuraNNA evaM vuttA samANI jAva paDisuNei, paDisuNittA, pahAyA kayavalikammA hathikhaMdhavaragayA hatthiNAra majjhaM majheNaM Nigacchai, NigacchittA. kurujANavaya majha majjheNa jeNeva surajaNavae jeNeva bAravaI NayarI jeNeva aggujjANe teNeva uvAgacchada, ubAgacchittA hathikhaMdhAo paccoruhai, paccoruhittA koDubiyapurise sahAvei, sadAvittA evaM vayAsI) tyArapachI pAMDurAjA vaDe A pramANe AjJApita thayelI kuMtI devIe pAMDurAjAnI AjJAne svIkArI lIdhI ane svIkArIne teNe snAna karyuM. kAgaDA vagere pakSIone annabhAga apane balikarma karyuM tyArapachI te hAthI upara savAra thaIne hastinApura nagaranI vacce thaIne nIkaLI. nIkaLIne te kurUdezanI vacce thaIne jyAM saurASTra janapada hatuM ane temAM paNa jyAM agra udyAna hatuM ke jemAM bahArathI AvanArA pathike vizrAma mATe rokAtA hatA temAM For Private and Personal Use Only
Page #506
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org bArAmRtavANI rI0 a0 16 praupadIcaritanirUpaNam 47 devAnupiyAH ! yauva dvAravatI nagarI tauvAnumavizata, anupravizya kRSNaM vAsudevaM karatalaparigRhItadazanakhaM zira AvataM mastake'JjaliM kRtvA evaM vadata evaM khalu he svAmin ! yuSmAkaM pitRSvasA kuntI devI hastinApurAd nagarAd iha havyamAgatA yuSmAkaM darzanaM kADUkSati / tataH khalu te kauTumvikapuruSA yAvat kathayanti-kRSNavAsudevasya samIpe kuntIkathitaM vacanaM nivedayantItyarthaH / tataH khalu kRSNo vAsuvaha hAthI se nIce utarI aura utara kara ke usane kauTumbika puruSoM ko bulAyA- bulAkara unase isa prakara kahA-(gacchaha NaM tumbhe devANuppiyA! jeNeva pAravaINayarI, teNeva aNupavisaha, aNupavisittA kaNhaM vAsudevaM karayala0 evaM vayaha, evaM khalu sAmI ! tumbhaM piucchA koMtI devI hasthiNAurAo nayarAo iha havvamAgayA,-tubha dasaNaM kaMkhai, taeNaM te koDuMbiya purisANaM aMtie soccA Nisamma hathikhaMdhavaragae hayagayayAravaIe yamajha majjheNaM jeNeva kAMtI devI-teNeva uvAgacchaha) he devAnupriyoM ! tuma dvArAvatI nagarI meM jAo-vahAM jAkara kRSNa vAsudeva ko donoM hAthoMkI aMjali banAkara aura use mastaka para rakhakara zira jhukAte hue namaskAra karanA-bAdameM unase aisA kahanA-ki he svAmin ! ApakI pitRSvasA-bhuA-kuMtI devI hastinApura nagara se yahAM abhI -AI hai-ve Apake darzana karanA cAhatI haiN| una koTumyika puruSoMne kuMtI devI kI isa AjJA ko zirodhArya kara zrI kRSNa rokAI. tyAM jaIne te hAthI uparathI nIce utarI ane utarIne teNe kauTuMbika purUSone bolAvyA ane bolAvIne temane A pramANe kahyuM ke (gacchaha NaM tumbhe devANuppiyA ! jeNeva bAravaI NayarI, teNeva aNupavisaha, aNupavisittA kaNhaM vAsudevaM karayala0 evaM vayaha evaM khalu sa:mI ! tubbhaM piucchA koMtI devI hatyipAurAo nayarAo iha havvamAgayA, tuma dasaNa kaMkhai, tae Na te koDubiyapurisA jAva kahe ti, taeNaM kaNhe vAsudeve koDaMpiya purisANa' aMtie soccA Nisamma hasthikhaMdhavaragae hayagaya cAravaIe ya majjJa majjheNa jeNeva koMtI devI-teNeva uvAgacchai) he devAnupriye! tame dvArAvatI nagarImAM jAo, tyAM jaIne kRSNavAsudevane baMne hAthanI aMjali banAvIne ane tene mastake mUkIne mAthuM nIce namAvIne namaskAra karaze tyAra pachI temane A pramANe vinaMtI karajo ke he svAmina ! tamArI pitRSpasA-phAI kuMtI devI hastinApura nagarathI atyAre ahIM AvyA che te tamane jovA mAge che. te kauTuMbika purUe kuMtI devInI A AjJAne svIkArIne zrIkRSNa vAsudevane A samAcAranI khabara ApI For Private and Personal Use Only
Page #507
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir te deva: kauTumbika puruSANAmantike zrutvA nizamya hastiskandhavaragato hayagajarathapadAtisaMparivRtodvAravatyA nagaryA madhyamadhyena yatraiva kuntI devI tatraivopAgacchati, upAgatya hastiskandhAt pratyavarohati, pratyavaruhya kuntyA devyAH pAdagrahaNaM karoti, kRtvA kuntyA devyA sArdhaM istiskandhaM 'duruhai 'dUrohati-ArohatItyarthaH / dUruhya dvAravatyA nagaryA madhmadhyena yacaiva svakaM gRhaM tatraivopAgacchati, upAgatya svakaM gRhamanupravizati / - jJAtAdharmakathA vAsudeva ke liye isa samAcAra kI khayara karadI kRSNa vAsudeva kauTumbika puruSoM ke pAsa se isa samAcAra ko sunakara aura use hRdaya meM dhAraNa kara hAthI para baiTha, hayagaja, ratha evaM padAtiyoM ke sAtha 2 dvArA vatI nagarI ke bIMca se hote hue jahA~ kuMtIdevI thI vahAM aaye| (uvAgacchattA hatthikhaMdhAo paccoruhaha, paccoruhitA katIe devIe pAyagahaNa kare, karitA koMtIe devIe saddhi hatthisaMdhaM durUha, durUhisA bAravaIe NayarIe majjha majjheNaM jeNeva saragihe teNeva uvAgacchadda, vAgacchattA sayaMhiM aNupavisai, taraNaM se kaNhe vAsudeve koMtIdevIM pahAyaM kayavalikammaM jimiyattattarAgayaM jAva suhAsaNavaragayaM evaM vayAsI) vahAM Akara ve hAthI para se nIce utare aura utarakara kuMtI devI ke caraNoM meM namana kiyA-caraNa sparza karake kuMtI devI ke sAtha 2 hAthI para baiTha gaye- baiTha kara ke dvArAvatI nagarI ke ThIka bhItara se hokara jahAM apanA gRha-prAsAda-thA vahA~ Aye vahAM Akara prAsAda ke bhItara For Private and Personal Use Only dIdhI. kRSNavAsudeve kauTuMbika purUSAnI pAMsethI A samAcAra sAMbhaLIne tene hRdhyamAM dhAraNa arzane, hAthI para savAra thardhane, ghoDA, hAthI, 2tha mane pAya daLeAnI sAthe dvArAvatI nagarInI vacce thaIne jyAM kuMtI devI hatAM tyAM AvyA. ( uvAgacchittA hatthidhAo paccoruhai paccoruhi koMtIe devIe pAyaggahaNa kare, karitA koMtIe devIe saddhi hasthisaMdhaM duruhai, duruhittA bAravaIe NayarIe majjha majjheNa jeNeva sae gihe veNeva uvAgacchara, uvAgacchittA, sayauM gidda aNupavisa, taNase kahe vAsudeve koMtI devI vhAyaM kayabalikammaM jimiyabhuttusarAgayaM jAva sihAsaNavaragaya evaM vayAsI) tyAM pahoMcIne te hAthI uparathI nIce utaryo ane utarIne kuMtI devIne page lAgyA ane page lAgIne kuMtI devInI sAthe hAthI upara savAra thayA. savAra thaine jyAM peAtAnuM bhavana hatuM tyAM AvyA, tyAM AvIne bhavananI
Page #508
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcaritanirUpaNam 485 tataH khalu sa kRSNo vAsudevaH kuntI devIM snAtAM kRtabalirmANaM kAkAdibhyaH kRtAnnasaMvibhAgA jimittabhuktottarAgatAM jimitA-bhojanaM kRtavatI bhuktottarAmatA. bhuktottarakAlaM-bhojanottarakAlam-AgatA, tAM tathA, yAvat sukhAsanavaragatA-mukhapUrvakaM viziSTAsanopaviSTAm evamavAdI-he pitRSvasaH ! saMdizantu kimAgamanaprayojanam ?, tataH khalu sA kuntI devI kRSNaM vAsudevamevamavAdIt-evaM khalu he putra ! hastinApure nagare yudhiSThirasyAkAzatale sukhaprasuptasya pArthAda draupadI devI na jJAyate kenApi aAhatA yAvad avakSiptA vA, tat tasmAd icchAmi khalu he putra ! cale gaye / kuMtI ne vahAM jAkara snAna kiyA valikarma kiyaa| bAda meM caturvidha AhAra ko jImakara jaba ve sukhapUrvaka baiTha gaI taba kRSNa vAsudeva ne unase kahA ( saMdisau NaM piucchA ! kimAgamaNapaoyaNaM ? taeNaM sA koMtI devI kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI evaM khalu puttA ! hasthi NAure juhiDillassa agAsatale suhapasuttassa pAsAo dovaI devI Na Najada, keNai avahiyA jAva avakkhittA vA taM icchAmiNaM putsA! dovaI e devIe maggaNagavesaNaM karittae ) he bhuAjI ! kahiye-kisa kAraNa se Apa yahAM padhArI haiM ? isa prakAra kRSNa vAsudeva ke pUchane para usa kuMtIne una kRSNa vAsudeva se isa prakAra kaho-putra ! suno-Ane kA kAraNa isa prakAra hai-hastinApura nagarameM prAsAda kI ahAlikA ke Upara sukhake sAtha soye hue yudhiSThira ke pAsa se draupadI devI na mAlUma kisIne haraNa karalI hai-yAvat kisI kuMe me yA khaDDe meM DAla dI hai| aMdara gayA. kuMtIe tyAM pahoMcIne snAna karyuM ane balikarma karyuM. tyAra pachI cAra jAtanA AhAre jamIne jyAre te sukhethI svastha thaIne besI gayA tyAre kRSNa vAsudeve temane kahyuM ke - (saMdisau NaM piucchA ! kimAgamaNapaoyaNaM ? taeNaM sA ko tI devI kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI evaM khalu puttA ! hasthiNoure Nayare juhiDillassa bhAgAsatale suipasuttassa pAsAo dovaI devINa Najjai, keNai avahiyA jAva avakkhittA vA ta icchAmi Na puttA ! dovaIe maggaNagavesaNaM karittae) kahe, zA kAraNathI tame ahIM AvyA che ? A rIte kRSNa vAsudevanA praznane sAMbhaLIne kuMtI devIe kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM ke he putra! sAMbhaLe, huM eTalA mATe ahIM AvI chuM ke hastinApura nagaramAM mahelanI agAzI uparathI sukhethI sUtelA yudhiSThiranI pAsethI na jANe koNe draupadI devInuM haraNa karI lIdhuM che yAvata keI kUvAmAM e ke khADAmAM nAkhI dIdhI che. ethI he putra ! huM IcchuM chuM kendraupadI devInI zodhakhoLa thavI joIe. For Private and Personal Use Only
Page #509
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAtAdharmakathAjastre draupadyA devyA mArgaNagaveSaNaM 'karittae' kartum iti / tataH khalu sa kRSNo vAsudevaH kuntIM ' piucchi' pitRSvasAramevamavAdIt-yat navaraM he pitRSvasaH / yadi draupadyA devyAH kutrApi zrutiM vA kSuti vA pravRttiM vA yAvat labhe, ' to NaM' tarhi khalu, ahaM pAtAlAd bhavanAd vA ardhabharatAd vA-khaNDatrayamadhyAt samantAt sarvataH sthAnAd , draupadI devIM 'sAhatthi' svahastena ' uvaNemi' upanayAmi, iti kRlA==ityuktvA kuntIM 'piutthi' pitRSvasAraM satkAyati samAnayati, satkArya .............isa liye he putra ! maiM cAhatI hU~ ki draupadI kI mArgaNA evaM gaveSaNA honI cAhiye / (taeNaM se kaNhe vAsudeve kotI piucchi evaM vayAsIjaNavaraM piucchI dovaie devIe katthaI suI vA jAva labhAmi toNaM ahaM pAyAlAo vA bhavaNAo addhabharahAo vA, samaMtao dovaI sAhatthi uvaNemi tti kaTUTu kotI piucchi sakkArei sammANei, jAva paDivisajjei, taeNaM sA koMtI devI kaNheNaM vAsudeveNaM paDivisajjiyo, samA. NI jAmeva disi pAu0 tAmevadisiM paDigayA) taba kRSNa vAsudeva ne apanI bhuA kuMtI devI se isa prakAra kahA-he bhuA ! maiM aura adhika to kyA kahU~-draupadI devI kI yadi maiM kahIM para bhI zrutikSuti, aura pravRtti pA letA hU~ to maiM cAhe vaha pAtAla meM ho, yA kisIke bhavana meM ho, yA ardha bharata kSetra meM se kahIM para bhI kyoM na ho-usa draupadI devI ko saba jagaha se apane hAthoM se lA kara duuNgaa| isa prakAra kahakara una kRSNa vAsudeva ne apanI pitRSvasA kuMtI devI kA satkAra kiyA, (taeNaM se kaNhe vAsudeve kota piucchiM evaM vayAsI jaM Navara piuNchA dovaie devIe katthaI suI vA jAva labhAmi to NaM aha pAyAlAo vA bhavaNAo addha bharahAo vA, samaMtao dovaI sAhasthi uvaNemitti kaTu ko tI piucchi sakArei sammANei, jAva paDivisajjei, taeNaM sA kotI devo kaNheNaM vAsudeveNaM paDivimajjiyA samANI jAmeva dini pAu0 tAmeva disi paDigayA ) tyAre kRSNa vAsudeve pitAnA pheI kuMtI devIne A pramANe kahyuM ke he kaI! huM vadhAre zuM kahuM, draupadI devInI je huM kaI paNa sthAne ti, kSati ane pravRtti meLavI laIza te bhale te pAtALamAM hoya, keInA bhavanamAM hoya ke adha bharata kSetramAM game tyAM kema na hoya te draupadI devIne game tyAMthI huM lAvI Apane ApIza tema chuM. A pramANe kahIne te kRSNa vAsudeve potAnA pheI pitazvasA-kutIdevIne satkAra karyo ane sanmAna karyuM. satkAra temaja sanmAna For Private and Personal Use Only
Page #510
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a0 16 draupadIcaritanirUpaNam / saMmAnya yAvat-pativisarjayati / tataH khalu sA kuntI devI kRSNena vAsudevena prativisarjitA satI yasyA eva dizaH prAdurbhUtA tAmeva dizaM pratigitA ||muu027|| mUlam-taeNaM se kaNhe vAsudeve koDuMbiyapurise saddAvei sadAvittA evaM vayAsI-gacchaha NaM tunbhe devANuppiyA! bAravaiM evaM jahA-paMDU tahA ghosaNaM ghosAveMti jAva paJcappiNaMti, paMDussa jahA taeNaM se kaNhe vAsudeve annayA aMto aMteuragae orohe jAva viharai, imaM ca NaM kacchullae jAva samovaie jAva NisIittA kaNhaM vAsudevaM kusalodaMtaM pucchai, taeNaM se kaNhe vAsudeve kacchallaM evaM vayAsI-tumaM NaM devANuppiyA ! bahUNi gAmA jAva aNupavisasi, taM asthi yAI te kahiM vi dovaie devIe sutI vAjAva uvaladdhA ?, taeNaM se kacchulle kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! annayA kayAiM dhAyaIsaMDe dIve purathimaddhaM dAhiNa bharahavAsaM avarakaMkArAyahANi gae, tattha NaM mae paumanAbhassa ranno bhavaNaMsi dovaI devI jArisiyA diTrapuvvA yAvi hotthA taeNaM kaNhe vAsudeve kacchullaM evaM vayAsI-tubhaM ceva NaM devANuppiyA ! evaM putvakamma, taeNaM se kacchallanArae kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vutte samANe uppayaNiM vijaM sanmAna kiyA, satkAra sanmAna kara yAvat unheM prati visarjita kara diyaa| isake bAda ve kuMtI devI vahAM se prativisarjita hokara jisa dizA se prakaTa huI thIM-usI dizA kI aura calI gii| suu027|| karIne temane vidAya karyA, tyArapachI te kuMtIdevI tyAMthI vidAya meLavIne je dizA taraphathI AvyAM hatAM te ja tarapha pAchAM ravAnA thayAM. e sUtra 27 che taeNaM se kaNhe vAsudeve ityAdi // sUtra 28 // For Private and Personal Use Only
Page #511
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAtAdharmakathAsne AvAhei AvAhittA jAmeva disi pAubbhUe tAmeva disiM paDigae, taeNaM se kaNhe vAsudeve dUyaM saddAvei sadAvittA evaM vayAsI-gacchahaNaM tumaM devANuppiyA ! hatthiNAuraMpaMDussa ranno eyamaDhe nivedehi evaM khalu devANuppiyA ! dhAyaisaMDe dIve puracchimaddhe avarakaMkAe rAyahANIepaumaNAbhabhavaNaMsi dovaie devIe pauttI uvaladdhA, taM gacchaMtu paMca paMDavA cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMparivuDA purasthimaveyAlAe mamaM paDivAlemANA ciTuMtu, taeNaM se dUe jAva bhaNai, paDivAlemANA cihaha te vi jAva ciTThati, taeNaM se kaNhe vAsudeve koDuMbiyapurise sadAvei sadAvittA evaM vayAsIgacchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! sannAhiyaM bheritADeha, te vi -tAleti, taeNaM tesiM saNNohiyAe bherIe sadaM socA samudavijayapAmokkhA dasadasArA jAva chappaNNaM balavayasAhassIo sannaddhabaddha jAva gahiyAuhapaharaNA appegaiyA hayagayA gayagayA jAva vaggurAparikkhittA jeNeva sabhA su. hammA jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchai uvAgacchittA karayala jAva baddhAveMti, taeNaM kaNhe vAsudeve hatthikhaMdhavaragae sakoraMTamalladAmeNaM chatteNaM0 seyavara0 hayagaya0 mahayA bhaDacaDagarapahakareNaM bAravaIe NayarIe majjhaM majjheNaM Niggacchai, jeNeva purathimaveyAlI teNeva uvAgacchai uvAgachittA paMcahiM paMDavehiM saddhiM egayaomilittA khaMdhAvAraNivesaM karei For Private and Personal Use Only
Page #512
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dharmAmRtavarSiNI TIkA maM0 16 draupadI caritanirUpaNam karitA posahasAlaM aNupavisai aNupavisittA suTThiyaM devaM maNasi karemANai2 ciTThai, taraNaM kaNhassa vAsudevassa aTThamabhattaMsi pariNamamANaMsi suTTio Agao, bhaNadevANupiyA ! jaM mae kAyavvaM, taeNaM se kaNhe vAsudeve suTThiyaM evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! dovaI devI jAva paumanAbhasta bhavaNaMsi sAhariyA taNNaM tumaM devANuppiyA ! mama paMcahiM paMDavehiM saddhi appachaTTassa chaNddaM rahANaM lavaNasamudde maggaM viyarehi, jaNNaM ahaM amarakaMkArAyahANA dovaIe kUvaM gacchAmi, taraNaM se suTTie deve kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsIkiNhaM devANupiyA ! jahA ceva paumaNAbhassa ranno puvvasaMgaeNaM deveNaM dovaI jAva saMhariyA tahA ceva dovaI deviM dhAyaiDAo dIvAo bhArahAo jAva hatthiNApuraM sAharAmi, udAhu paumaNAbhaM rAyaM sapurabalavAhaNaM lavaNasamudde pakkhivAmi ?, taraNaM kaNhe vAsudeve suTTiyaM devaM evaM vayAsI -mANaM tumaM devANuppiyA ! jAva sAharAhi tumaM NaM devApiyA ! lavaNasamudde appachaTTassa chaNhaM rahANaM maggaM viyarAhi, sayameva NaM ahaM dovaIe kUvaM gacchAmi, taNaM se suTThie deve kahaM vAsudevaM evaM vayAsI evaM hou, paMcahiM paMDavehiM apachaTTussa chaNhaM rahANaM lavaNasamudde maggaM viyaras, taeNa se kahe vAsudeve cAuraMgiNasiNaM paDivisajei - paDivi - sajittA paMcahiM paMDavehiM saddhiM appachaTTe chahiM rahehiM lavaNasamudda For Private and Personal Use Only '
Page #513
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pItAdharmakathA majjhaMmajjheNaM vIivayai vIivaittA jeNeva amarakaMkA rAya. hANI jeNeva amarakaMkAe aggujANe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA rahaM Thavei ThavittA dAruyaM sArahiM sadAvei sadAvittA evaM vayAsI-gacchaha NaM tumaM devANuppiyA! amarakaMkArAyahANI aNupavisAhi2 paumaNAbhassa raNo vAmeNaM pAeNaM pAyapIDhaM akkamittA kuMtaggeNaM lehaM paNAmehi tivaliyaM bhiuDi NiDAle sAhaTTa Asurutte rudai kuddhe kuvie caMDikie evaM vayAsI-haM bho paumaNAhA ! apasthiyapasthiyA duraMtapaMtalakkhaNA hINapunnacAuddasA sirI hiridhI parivajjiyA ajja Na bhavasi kinnaM tumaMNa yANAsi kaNhassa vAsudevassa ahava NaM juddhasajje jiggacchAhi esa NaM kaNhe vAsudeve paMcahiM paMDavehi appachaTTe dovaI devIe kUvaM havvamAgae, taeNaM se dArue sArahI kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vutte samANe haTTatuTTe jAva paDisuNei paDisuNittA amarakaMkA rAyahANiM aNupavisai aNupavisittA jeNeva paumanAhe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA karayala jAva vaddhAvettA evaM vayAsI--esa NaM sAmI ! mama viNayapaDivittI imA annA mama sAmissa samuhANattittikaddu Asurutte vAmapAeNaM pAyapIDhaM aNukamai aNukamittA kotaggeNaM lehaM paNAmai paNAmittA jAva kUvaM havvamAgae, taeNaM se paumaNAbhe dAruNeNaM sArahiNA evaM vutte samANe Asurutte ttivaliM bhiuDiM niDAle sAhaha evaM vayAsI-No appiNAmi NaM ahaM devANuppiyA ! kaNhassa For Private and Personal Use Only
Page #514
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arraigent DI0 a0 16 draupadIcaritanirUpaNam vAsudevassa dovaI, esaNaM ahaM sayameva jujjhasajjo NiggacchAmi tikaDu dAruyaM sArahiM evaM vayAsI - kevalaM bho ! rAyasatthesu dUye avajhe tikaTTu asakAriya asammANiya avaddAreNaM nicchubhAvai, taraNaM se dArue sArahI paumaNAbheNaM asakAriya jAva NicchUDhe samANe jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvAgacchai uvAgacchittA karayala0 kaNhaM jAva evaM vayAsI -- evaM khalu ahaM sAmI ! tubbhaM vayaNeNaM jAva NicchubhAvei // sU0 28 // TIkA- 'tapaNaM se' ityAdi / tataH khalu sa kRSNo vAsudevaH kauTumbikapuruSAn zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt gacchata khalu yUyaM he devAnupriya ! dvAraant nagarIm, 'evaM yathA pANDustathA ghoSaNAM ghoSayata ' - yathA pANDU rAjA hastinApure ghoSaNAM kAritavAn tadvadityarthaH / te'pi kauTumbika puruSAstathaiva ghoSaNAM For Private and Personal Use Only 495 - erNa se kahe vAsudeve ityAdi / TIkArtha - (eNaM) isake bAda ( se kaNhe vAsudeve) una kRSNa vAsudeva ne (kobiyapura se sahAve ) kauTumbika puruSoM ko bulAyA (saddAvittA) bulAkara ( evaM vayAsI) una se aisA kahA (gacchaha NaM tugbhe devANuppiyA bAravat) he devAnupriyoM / tuma dvArAvatI nagara meM jAo ( evaM jahA paMDu tahA ghosaNaM ghosAveMti jAva paccaSpiNaMti paMDussa jahA ) vahAM pAMDu rAjAkI taraha ghoSaNA karo-arthAt pAMDu rAjAne jisa prakAra draupadI kI khabara lAnevAle ke liye artha pradAna kA ghoSaNA apane kauTumbika puruSoM dvArA hastinApura nagara meM karavAI thI - isI prakAra kI ghoSaNA karane ke ' tapa se kaNhe vAsudeve ' ityAdi. , TIartha - (taeNaM) tyArapachI ( se kaNhe vAsudeve ) te dRSya vAsudeve (koDu biya gha agias) ag'ias yaala Mo (agifaar) Aadla ( gai bayAsI ) tebhane yA prabhA u hai - ( gacchaha NaM tubbhe devANupiyA bArabaI ) he devAnupriyo ! tabhe dvAravatI nagarImAM lo ( evaM jahA paMDu tahA ghosaNa ghosAveta jAva paJcaviNaMti paMDussra jahA ) tyAM pAMDu rAnnanI prema ghoSaNA karo eTale ke pAMDu rAjAe jema draupadInI zeAdha karavA mATenI dravya ApanAnI gheASaNA hastinApura nagaramAM karAvI hatI te pramANe ja ghANA karavA
Page #515
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAtAdharmakathA kRtvA 'jAva paccappiNaMti' yAvat pratyarpayanti-ghoSaNAM kRtvA-kRSNasya vAsudevasyAntike te kauTumvikapuruSA nivedayanti-dvAravatyAM nagaryA sarvatra ghoSaNAkatA. 'smAbhiriti / 'paMDussa jahA' pANDoryathA yathA pANDo pasya varNakastathA'trApi bodhyaH / yathA pANDUrAjA draupadyAH zrutiM yAvat pravRttiM na labdhavAn, tathA kRSNavAsudevo'pi draupadyAH zrutyAdikaM na prAptavAniti bhAvaH / tataH kha kRSNo vAsudevaH anyadA-anyasmin kasmiMzcit samaye 'aMto' antaH-svapAsAde antaHpuragato'barodhe yAvad viharati / 'imaM ca NaM' asmin samaye ca khalu 'kacchullae' kacchulako nArado yAvat samavasRtaH= gaganatalAdavataran kRSNasadmani samAgataH yAvat niSadha-upavizya gaganatalAdavataran kRSNasamani samAgataH, yAvat niSadha-upavizya liye kRSNa vAsudeva ne apane kauTumbika puruSoM ko Adeza diyA ki ve bhI dvArAvatI meM isI taraha kI ghoSaNA kreN| apane rAjA kI AjJAnusAra unhoM ne chArAvatI meM ghoSaNA karadI aura isa kI khabara pIche kRSNa vAsudeva ko kara dii| yahAM avaziSTa varNana pAMDu rAjA ke jaisA varNana hai vaisA hI jAnanA cAhiye / arthAt ghoSaNA karAne para bhI draupadI kI kisI bhI prakAra kI khabara vagairaha kA koI bhI samAcAra pAMDu rAjA ko nahIM milA vaisA kRSNa vAsudeva ko bhI nahIM milA (taeNaM) taba (se kaNhe vAsudeve annayA aMto ateuragae orohe jAva viharaha imaM ca NaM kacchullae jAva samosarae) ve kRSNa vAsudeva eka dina kI bAta hai ki apane antaH pura ke prAsAda ke bhItara antaHpura kI striyoM ke sAtha baiThe hue the ki isI samaya ve kacchulla nAma ke nArada AkAza mArga se mATe kRSNa vAsudeve pitAnA kauTuMbika puruSane AjJA karI ke teo paNa dvArAvatI nagarImAM A pramANe ja gheSaNa kare. potAnA rAjAnI AjJA pramANe te lekee dvAravatI nagarImAM ghoSaNA karI ane ghoSaNAnuM kAma thaI gayuM che tenI khabara paNa kRSNa vAsudevanI pAse pahoMcADI dIdhI. ahIM avaziSTa varNana pAMDu rAjAnuM jevuM che te pramANe ja samajI levuM joIe. eTale ke gheSaNa karyA pachI paNa pAMDu rAjAne draupadI devInI koI paNa jAtanI khabara ke samAcAra maLyA nahi te pramANe kRSNa vAsudevane paNa kaI paNa samAcAre ghoSaNa mAha bhanyA nahi. (taeNa) tyAre ( se kaNhe vAsudeve annayA aMto ase. saragae orohe jAva viharai, imaMca NaM kacchullae jAva samosarae ) se havasanI vAta che ke te kRSNa vAsudeva pitAnA mahelanI aMdara raNavAsanI strIonI sAthe beThA hatA te vakhate kacchala nAme nArada AkAza mArgathI utarIne tyAM For Private and Personal Use Only
Page #516
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcaritanirUpaNam kRSNaM vAsudevaM kuzalodantaM kuzalavArtA pRcchati, tata. khalu sa kRSNo vAsudevaH kacchulla nAradamevamavAdIt-he devAnupriya ! tvaM khalu bahUni grAmAkarAdIni paribhrAmyasi, tatra bahUni gRhANi yAvadanupavizasi. tat tasmAdasti 'AI' iti vAkyAlaMkAre te tvayA yadi kutracid draupadyAdevyAH zrutirvA yAvad upalabdhA jJAtA ? tahiM kathaya' iti bhAvaH / tataH khalu sa kacchullanAradaH kRSNa vAsudevamevamavAdIt-evaM khalu he devAnupiyAH ahamanyadAkadAcidU dhAtakIpaNDe dvIpe paurastyA=pUrvadigbhAgavavartini, dakSiNArdhabharatavarSe-amarakaMkAnAmnI rAjadhAnIM gtH| tatra khalu mayA uttarakara vahAM Aye-(jAva NisI ittA kaNhaM vAsudevaM kusalodaMtaM pucchaha, taeNaM se kaNhe vAsudeve kacchullaM evaM vayAsI-tumaM gaM devANuppiyA! yahUNi gAmAgara jAva aNupavisasi taM asthi AI te kahiM vi dovaIe devIe sutIMvA jAva uvaladdhA taeNaM se kacchulle kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI) yAvat baiThakara unhoM ne kRSNa vAsudeva se kuzala vRttAnta pUchA -kRSNavAsudeva ne taba kacchulla nArada se aisA kaho-he devAnupriya! tuma aneka grAma Akara AdisthAnoM meM paribhramaNa karate rahate ho-aneka gRhAdikoM meM Ate jAte rahate ho to kaho-kahIM para kyA tumheM draupadI devI kI zruti upalabdha huI hai-usakI tumheM kisI prakAra kI koI khabara milI hai-usakA kisI bhI prakAra kA koI cinha upalabdha huA hai ? isa prakAra kRSNa vAsudeva ke pUchane para kacchulla nArada ne una kRSNa vAsudeva se isa prakAra kahA-(evaM khalu devANuppiyA ! annayA kayAI bhAvyA. (jAva NisIittA kaNha vAsudevaM kusalodaMtaM pucchai, taeNaM se kaNhe vAsadeve kacchallaM evaM vayAsI, tumaM NaM devANuppiyA! bahUNi gAmAgara jAva aNupavimasi ta atthi bhAI te kahiM vi dovaIe devIe sutI vA jAva uvaladdhAtapaNaM se kacchulle kaNhaM vAsudevaM eva vayAsI) tyAM mAvIra memana mesIna temaNe kRSNa vAsudevane kuzaLa vArtA pUchI. vAsudeve tyAre kacchala nAradane A pramANe kahyuM ke he devAnupriya! tame ghaNu grAma, Akara vagere sthAna mAM pari. bhramaNa karatA rahe che, ghaNA ghare vageremAM AvajA karatA rahe che te kahe, kaI paNa sthAne tamane draupadI devInI kRti maLI che-tenA tamane kaI paNa jAtanA samAcAra maLyA che, tenuM kaI paNa jAtanuM cihna tamane maLyuM che? A rIte kRSNa vAsudevanA praznane sAMbhaLIne kacchala nArade te kRSNa vAsudevane A pramANe kahyuM ke - (evaM khalu devANuppiyA ! annayA kayAI dhAyaIsaMDe dIve puranthimaddhaM For Private and Personal Use Only
Page #517
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 48 jJAtAdharmakathAsUtre padmanAbhasya rAjJo bhavane draupadIdevI yAdRzI dRSTapUrvA cApyabhavat, ayaM bhAvaHkAcidraupadIsadRzI devI padmanAbhasya rAjJobhavane dRSTA kiMtu sA mayA na samyagajJAtA nApi samyagparicitA, iti / tataH khalu kRSNo vAsudevaH kacchullanAradamevamavAdIt - he devAnubhiyAH yuSmAkameva khalu ' evam idRzaM ' puntrakammaM ' pUrvakarma - pUrvakRtaM karma, yuSmAbhirevedRzaM karma pUrva kRtamityarthaH / tataH khalu sa kacchu nAradaH kRSNena vAsudevenaivamuktaH san utpatanIM vidyAmAvAhayati / AvAhya yasyAH evadizaH prAdurbhUtastAmeva dizaM pratigataH / tataH khalu sa kRSNo vAsudevo dataM zabdayati = Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir d dhAI saMDe dIve pura sthimaddhaM dAhiNaddha bharahavAsaM amarakaMkA rAyahANi gae tattha NaM mae paumanAbhassa raNNo bhavaNaMsi dovaI devI jArisiyA diTThapuvvA yAvi hotyA, taraNaM kaNhe vAsudeve kacchullaM evaM vayAsI tunbhaM ceva NaM devANuppiyA ! evaM putrvakammaM taraNaM se kacchulanArae kaNheNaM vAsudeveNaM evaM butte samANe uppayaNi vijjaM AvAhera, AvAhitA jAmeva disi pAumbhue tAmeva disi paDigae) suno meM tumheM batAtA hU~ - he devANupriya ! maiM kisI eka samaya dvitIya dhAtakI khaMDa dvIpa meM pUrva digbhAgavata dakSiNArdha bharatakSetra meM amarakaMkA nAma kI rAjadhAnI meM gayA huA thA vahAM maiMne padmanAbha rAjA ke bhavana meM draupadI devI jaisI eka nArI dekhI thI - parantu maiM use acchI taraha nahIM jAna sakA aura na usase paricita hI ho skaa| nArada kI aisI bAta sunakara kRSNa vAsudeva ne unase kahA he devAnupriya ! Apane hI aisA kArya saba se pahile kiyA hai - isake bAda una kacchulla nAradane kRSNa vAsudevake dvArA For Private and Personal Use Only dAhiNabhara havAsaM amarakaMkA rAyahANiM gae, tatthaNaM mae paumanAbhasva raNNo bhavasi doSaI devI, jArisiyA diTThanuvvA yAvi hotyA, taraNaM kaNhe vAsudeve kacchullaM evaM vayAsI tubbhaM cevaNaM devANupiyA ! evaM putra kammaM - tapaNaM se kacchulla nArae kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vutte samANe utpayaNi vijjaM AvAhei, AvAhitA jAmeva disi pAubbhue tAmeva dikhi paDigae ) sAMbhaLeA, tamane huM badhI vigata khatAvuM chuM. he devAnupriya ! koI eka vakhate huM dhAtakI SadvIpamAM, pUrva dizA taraphanA dakSiNAdha bharata kSetramAM, amarakaMkA nAme rAjadhAnImAM gayA hatA. tyAM me* padmanAbha rAjAnA bhavanamAM draupadI devI jevI eka nArI joI hatI. paNa huM tene sArI peThe oLakhI zakayA nahi ane na tenAthI paricita thai zakayA. nAradanI A vAta sAMbhaLIne kRSNuvAsudeve temane kahyuM ke hai devAnupriya ! sau pahelAM tame ja A kAma karyu che. tyArapachI te kacyullanArade kRSNa vAsudevanI A vAta sAMbhaLIne potAnI utpatanI
Page #518
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anaMgarodhAmRtavaSiNI TIkA0 a0 16 draupadIcaritanirUpaNam Ahayati, zabdayitvA-evamavAdIta-gaccha khalu tvaM he devAnupriyAH ! hastinApuraM pANDorAjJa etamartha nivedaya-evaM khalu he devAnupriya ! dhAtakIpaNDe dvIpe 'purasthimaddhe ' paurastyArdhe pUrvadigbhAgavartini amarakaMkAyAM rAjadhAnyAM padmanAbhabhavane draupadyA devyAH pravRttirupalabdhA, tat-tasmAt gacchantu pazca pANDavAzcaturaGgiNyA senayA sAdhu saMparihatA 'purathimaveyAlIe' 'paurastyavelAyAM-pUrvadigvatini lavaNasamudre mAM 'paDivAlemANA' pratipAlayantaH-pratIkSamANA stiSThantu, tatastadanantaraM sa dUto yAvat pANDoragre gatvA kRSNavAsudevoktaM vacanaM bhaNati kathayati= 'pagviAlemANA ciTThaha ' ayaM bhAvaH- dhAtakIpaNDe dvIpe pUrvadigbhAgavartini amarakaMkAyAM rAnadhAnyAM padmanAbhabhavane draupadyAH pravRttirupalabdhA, tasmAt paJca pANDaisa prakAra kahe jAne para apanI utpatanIvidyAkA smaraNa kiyaa| smaraNa karake phira ve jisa dizA se prakaTa hue the usI dizA kI aura cale gye| (taeNaM se kaNhe vAsudeve dUyaM sadAvaha sadAvittA evaM vayAsI gacchaNaM tumaM devANuppiyA ! hasthiNAraM paMDusta raNo eyamaDhe nivedehi) isake bAda una kRSNa vAsudeva ne dUta ko bulAyA-dhulAkara usase aisA kahA-he devAnupriya ! tuma hastinApura nagara jAo-vahAM pAMDu rAjA se aisA kahanA-( evaM khalu devANuppiyA! ghAyaisaMDe dIve puristhimaddhe amarakaMkAe rAyahANIe paumaNAbhabhavaNaMsi dovaIe devIe pautI uvaladdhA-taM gacchaMtu paMca paMDavA cAuraMgiNIe seNAe saddhiM saMpariyuDA purathimaveyAlIe mamaM paDiyAlemANA ciTuMtu)he devAnupriya ! vaha vaktavya viSaya yaha hai-dhAtakI SaMDa nAma ke dvIpa meM pUrva digbhAgavartI dakSiNArdha bharata kSetra me vartamAna amarakaMkA nAma kI rAjadhAnI meM padmanAbha rAjA vidyAnuM smaraNa karyuM smaraNa karIne pachI teo je dizA taraphathI AvyA DatA te ta25 5 / 7 / 21Ana25 gayA. ( taeNaM se kaNhe vAsudeve yaM sahAvei, sahAvittA evaM vayAsI-gaccha NaM tuma devANuppiyA ! hathiNAura paMDussa raNo eyamaTuM nivedehi ) tyA25chI te pAsuheve itane mArAvyA bhane belAvIne tene A pramANe kahyuM ke he devAnupriya! tame hastinApura nagaramAM jAo-ane tyAM pAMDu rAjAne A pramANe kahe ke (evaM khalu devANuppiyA! dhAyaisaMDe dIve purathimaddhe amarakaMkAe rAya hANIe paumaNAbhA bhavaNaMsi doSaIe devIe pauttI uvaladdhA-ta' gacchaMtu paMca paMDavA cAura giNoe seNAe saddhi saMparivuDA purathimaveyAlIe mamaM paDivAle mANA cidaMtu ) pAnupriya ! ghAtalI nAme dvIpamA pUrva hizA t25|| ikSiA bharata kSetramAM vidyamAna amarakaMkA nAmanI rAjadhAnImAM padmanAbha rAjAnA bhava. For Private and Personal Use Only
Page #519
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tAdharmakathAGgo vAzcaturaGgiNyA senayA sAdha saMparitRtAH paurastyavelAyAM mAM pratipAlayantastichantu ' iti / evaM dUtamukhAt kRSNavAsudevokta vacanaM zrutvA te'pipazca pANDavA yAvat tiSThanti / tataH khalu sa kRSNo vAsudevaH kauTumbikapuruSAn zabdayati, ke bhavana meM draupadI devI kI khabara milI hai-isaliye pAMco pAMDava caturaMgiNI senA ke sAtha yukta hokara lavaNa samudra kI pUrva digbhAgavartinI belA para jAkara vahA~ merI pratIkSA kreN| (taeNaM se dUe jAva bhaNai, paDivAlemANA ciTThaha, te vi jAva ciTThati, taeNaM se kaNhe vAsu. deve koDuMbiyapurise saddAveha sahAvittA evaM vayAsI-gacchaha NaM tumbhe devANupiyA! sannAhiyaM bheri tADeha te vi tA.ti, taeNaM tIse saNNAhiyAe bherie saI soccA vijayapAmokkhA, dasa dasArA jAva chappaNNaM palavayasAhassIo sannaddhavaddha jAva gahiyAuhapaharaNA appegaDyA hayagayA, gayagayA, jAva vaggurA parikkhittA jeNeva sabhA suhammA jeNeva kaNNe vAsudeve teNeva uvAgacchai ) isa prakAra apane rAjA kRSNavAsu. deva kI AjJA lekara vaha dUta hastinApura gayA vahA~ jAkara usane isa samAcAra ko pAMDurAjA se kaha diyaa| ve pAMcoM pAMDava isa samAcAra ko dUta ke mukha se sunakara caturaMgiNI senA ke sAtha lavaNa samudra ke pUrva digbhAgavartI taTa para jAkara kRSNa vAsudeva kI pratIkSA meM Thahara gye| isake bAda kRSNa vAsudeva ne kauTumbika puruSoM ko bulAyA-bulAkara namAM draupadI devInA vAvaDa maLyA che te have pAMce pAMDe caturaMgiNa senAnI sAthe prayANa karIne lavaNa samudranA pUrva kinArA upara pahoMcIne mArI pratIkSA kare. (taeNaM se dUra jAva bhaNai, paDibAle mANA ciha te vi jAva citi, taeNaM se kaNhe vAsudeve koDubiya purise sadAvei saddAvittA evaM vayAsI gacchaha NaM tubbhe devoNupiyA! sannAhiya bheriM tADeha te vi tA.ti, taeNa' se saNNAhiyAe bherIe saI soccA samuddavijayapAmokkhA, dasa dasArA jAva chappaNaM bala vaya sAhassIo sannaddhabaddhajAva gahiyAuhapaharaNA appegaiyA hayagayA, gayagayA, jAva vagurAparikkhittA jeNeva sabhA suhammA jegeva kaNNe vAsudeve teNeva ubAgacchai) A rIte pitAnA rAjA kRSNa vAsudevanI AjJA meLavIne te dUta hastinApura tarapha ravAnA thaye. tyAM pahoMcIne teNe pAMDu rAjAne badhA samAcAra kahI saMbhaLAvyA. pAMce pAMDa dUtanA mukhathI A samAcAra sAMbhaLIne pitAnI cataraMgiNI senA sAthe tyAMthI prayANa karIne lavaNuM samudranA pUrva kinArA upara pahoMcIne tyAM kRSNa vAsudevanI pratIkSA karatA rokAI gayA. tyArapachI kRSNa vAsudeve kauTuMbika puruSane bolAvyA ane bolAvIne temane A pramANe kahyuM For Private and Personal Use Only
Page #520
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmAmRrSaNa DhokA maM0 26 draupadIcaritanirUpaNam 501 zabdayitvA evamavAdIt - gacchata khalu yUyaM he devAnumiyAH sAMnAhikIM sainikAnAM sajjIbhavanArthaM nAdo yasyAstAM bherIM tADayata te'pi tADayanti, tataH khalu tasyAH sAMnAhiyA bheryAH zabdaM zrutvA samudravijayapramukhA daza dazAha yAvat 'chappaNNaM baLavayasAhasIo ' SaT paJcAzad balavatsAhasrayAH = paTpaJcAzatsahasrapramitA balavanta ityarthaH ' sannaddhabaddha - jAva gAhiyAuhapaharaNA ' atra yAvacchabdenaivaM draSTavyamsannaddhavadbhavarmitakavacA utpIDitazarAsanapaTTakAH pinaddhagraiveyaka baddhAviddhavimala varacihnapaTAH gRhItAyudhapraharaNA iti / vyAkhyA'sminnevAdhyayane pUrvamuktA apyekikAH = kecid hayagatAH kecid gajagatAH yAvad vAgurAparikSiptAH = manuSyavRndaiH parivRtAH, yatraiva kRSNo vAsudevastatraivopAgacchanti upAgatya karatala0 yAvad jayena vijayena vardhayanti / tataH khalu kRSNo vAsudevo hastiskandhavaragataH sako unase aisA kahA - he devAnupriyoM / tuma sudharmA sabhA meM jAo vahA~ jAkara tuma sAMnAhikI bherI bajAo | kauTumbika puruSoMne aisA hI kiyA sudharmA sabhAmeM jAkara usa sAMnAhikI bherIko bjaayaa| isa sAMnAhi kI merIkI garjanAko sunakara samudravijaya Adi daza dazArha yAvat 56, hajAra pramita balavIra puruSa sannaddha baddhamivatakavaca hokara, yAvat Ayudha graharaNoM ko lekara taiyAra susajjita ho gaye / yahA~ yAvat zabda se utpIDitazarAsana paTTakAH, " pinaddhAyaiveyakabaddha viddhavimalavara cihnapaTTA " isa pATha kA saMgraha huA hai / ina zabdoM kI vyAkhyA isI adhyayana meM pahile kI jA cukI hai| inameM kitaneka ghor3oM para kitaneka hAthiyoM para, baiThakara anya manuSyoM ke samUha se parivRtta ho jahAM vaha sudharmA sabhA aura jahAM ve kRSNavAsudeva the vahA~ Aye / ( uvAgacchittA karayala jAva ke he devAnupriye ! tame sudharmAM sabhAmAM jAo, tyAM jaine tame sAMnAhikI brerI vagADA, te kauTuMbika puruSAe paNa te pramANe ja AjJAnuM pAlana karyu". sudharmAM sabhAmAM jaIne teoe sAMnADikI bherI vagADI. sAMnAhikI bherIne avAja sAMbhaLIne samudravijaya vagere daza dazAhoM yAvatu 56 hajAra pramita aLavIra purUSA kavacA vagerethI susajja thaIne yAvat Ayudha praharaNeAne laine taiyAra thaha gayA. kharDI yAvata zabdathI " utpIDitazarAsanapaTTakAH, pinaddha graiveyakaSaddhAbiddhavimalavaracihnapaTTA: " A cAhanA sagraDa thayo che. yA zabhonI vyAkhyA A adhyayanamAM ja pahelAM karavAmAM AvI che. AmAM keTalAka gheADAo upara, keTalAka hAthIe upara besIne temaja keTalAka mANusAnA samUhothI parivruta thaine jayAM te suSamAM, sabhA ane jayAM kRSNa-vAsudeva hatA tyAM AvyA. For Private and Personal Use Only
Page #521
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 502 zrIdharmakathAsUtre raNTamAlyadAmnA chatreNa dhAryamANena zvetavaracAmarairudhyamAnaiH, hayagajarathapadAti saMparivRto mahAbhaTacaTakaraprakareNa dvAravatyA nagaryA madhyamadhyena nirgacchati, yatraiva paurastyavelA tatraivopAgacchati upAgatya paJcabhiH pANDavaiH saha ' egayao ' vRddhAveti, taraNaM kaNhe vAsudeve hasthikhaMdhavaragae sakoreMTamalladA meNaM chateNaM0 seyavara0 hayagaya0 mahayA bhaDacaDagarapahakareNaM dhAravaIe NayarIe majjhaM majjheNaM Nigacchaha, jeNeva puratthimaveyAlI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paMcahi paMDaveMhi saddhi egayao milaha, milittA khaMdhAvA - raNivesa karei, karitA posahasAlaM aNupavisai, aNupavisittA suTThiyaM devaM maNasi karemANe 2 ciTThaha, taraNaM kaNhassa vAsudevassa aTThamabhattaMsi pariNamamANaMsi suDio Agao bhaNa devANupiyA ! jaM mae kAyavyaM ) vahAM Akara una sabane kRSNavAsudeva ko donoM hAtha jor3akara bar3e vinaya ke sAtha namaskAra karate hue jaya vijaya zabdoM dvArA badhAI dii| isake boda ve kRSNavAsudeva hAthI para savAra hue| savAra hote hI chatra dhAriyoM ne una para koraMTa puSpoM kI mAlA se virAjita chatra tAnA, comara Dhorane vAloM ne unapara zveta cAmara DhoranA prAraMbha karadiyA / isa prakAra haya, gaja, ratha, evaM paidala senA se ghire hue ve kRSNavAsudeva mahAbhaToM ke samUha ke sAtha 2 dvArAvatI nagarI ke bIca se hokara nikale, nikalakara jahAM vaha lavaNasamudra kI pUrva digbhAgavartinI velA thI vahAM pahu~ce / ( uvAgacchittA karayala jAva vRddhAveti, taraNaM kaNhe vAsudeve hatthi khaMdhavaragae sakAreMTamalladAmegaM chattegaM0 seyavara hayagaya mahayA bhaDacaDagarapar3hakareNaM bArabaI NayarI majjhaM majjJeNaM Nigacchai jeNeva purasthimaveyAlI teNeva uvAgacchai, unAgacchittA paMcarhi paMDaveMhi saddhiM egayao milai, milittA khaMdhAvAraNivese kare, karitA posahasAlaM aNupavisada aNupavisittA, suTTiyaM devaM magasiM karemANe 2 ci taNaM kaNhassa vAsudevassa aTTamabhattaMsi pariNamamANaMsi suDio Agao bhaNadevANupiyA ! jaM mae kAyavvaM ) tyAM pahoMcIne te badhAe khaMne hAtha joDIne bahu ja vinamratAthI namaskAra karatAM jayavijaya zabdothI temane vadhAmaNI ApI. tyArapachI te kRSNa. vAsudeva hAthI upara savAra thayA. savAra thatAM ja chatradhArIoe temanI upara kAraTa puSponI mALAthI zaiAlatuM chatra tANyuM temaja cAmara DhALanArAee cAmara DhALavAnI zarUAta karI. A pramANe gheADA, hAthI, ratha ane pAyadaLathI parivRtta thayelA te kRSNa-vAsudeva mahAbhaTAnA samUhanI sAthe sAthe dvArAvatI nagarInI vacce thaIne pasAra thayA ane jyAM te lavaNu samudranA pUrvI kinArA For Private and Personal Use Only
Page #522
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 16 draupadIcaritanirUpaNam 50 ekataH ekasmin sthAne milati, militvA skandhAvAraniveza sainikAnAmAvAsa karoti kRtvA pauSadhazAlAmanupravizati, anupavizya " muTThiyaM devaM " musthitaMsusthitanAmAnaM devaM lavaNasamudrAdhiSThitaM manasi kurvan smaran tiSThati, tataH khalu kRSNasya vAsudevasyASTamabhakte pariNamamANe susthito deva AgataH, Agatya vadatihe devAnupriyAH ! bhaNantu kathayantu yanmayA kartavyamiti tataH khalu sa kRSNo vAsudevaH susthitadevamevamavAdIt-evaM khalu he devAnupriya ! draupadI devI yAvat padmanAbhasya bhavane saMhatA, tat-tasmAt khalu tvaM he devAnupiya ! mama paJcabhi: pANDavaiH sArdhaM ' appachaTThassa ' AtmaSaSThasya-AtmA-ahaM paSTho yatra tasya samudAyasya-asmAkaM paNNAmityarthaH, paNNAM sthAnAM lavaNasamudre mAga vitara-dehi, yenAha mamarakAM rAjadhAnI draupadyA devyAH 'kuvaM ' pratyAnayanakartuM gacchAmi / vahAM pahuMcakara ve pAMca pAMDavoM ke sAtha eka sthAna para saMmilita hue| saMmilita hokara unhoMne apanI senA ko Thahara ne kA sthAna niyata kiyA-sthAna niyatakara ke phira ve pauSadhazAlA meM praviSTa ho gaye vahAM praviSTa hokara unhoM ne lavaNa samudra ke adhipati susthita deva kA smaraNa kiyaa| isake bAda jaba kRSNavAsudeva kA aSTamabhakta samApta ho rahA thA-taSa vaha susthita deva unake pAsa Ayo-aura kahane lagA-he devAnupriya ! kahiye-mere lAyaka kyA kAma hai ? (taeNaM se kaNhe vAsudeve suTTiyaM evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA! dovaI devI, jAva paumanAbhassa bhavaNaMsi sAhariyA, taeNaM tumaM devANuppiyA mama paMcahi paMDavehi saddhiM appachaTThassa chaNhaM rahANaM lavaNasamudde maggaM viyarehi, jaNaM ahaM amarakaMkArAyahANI dovaIe kUvaM gacchAmi, taeNaM se suTie deve kaNhaM hatA tyAM pahoMcyA. tyAM poMcIne teo pAMce pAMDanI sAthe eka sthAne ekatra thayA. ekatra thaIne temaNe potAnA sainyanA paDAvanuM sthAna nakkI karyuM. sthAna nakkI karIne teo pauSadhazALAmAM praviNa thayA. tyAM jaIne teoe lavaNa samudranA adhipati susthita devanuM smaraNa karyuM. tyArabAda jyAre kRSNavAsudevane aSTama bhakta pUro thaI rahyo hato, tyAre te susthita deva temanI pAse AvyuM ane kahevA lAgyuM ke he devAnupriya ! bele, mArA lAyaka zuM kAma che? . (taeNaM se kaNhe vAsudeve suTTiyaM evaM vayAsI evaM khalu devaannuppiyaa| dovaIdevI, jAva paumanAbhassa bhavarNasi sAhariyA, taeNaM tumaM devANuppiyA mama paMcahi paMDavehiM saddhiM appachaTThassa chaNhaM rahANaM lavaNasamudde maggaM viyarehi, jaNNaM ahaM amarakaMkA rAyahANI dovaIe kUvaM gacchAmi, taeNaM se muTie deve kaNhaM For Private and Personal Use Only
Page #523
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 504 - - - hAtAdharmakathA tataH khalu sa musthito devaH kRSNaM vAsudevamevamavAdI-he devAnupriya ! kiM khallu yathaiva padmanAbhasya rAjJaH pUrvasaMgatikena devena draupadI yAvat saMhRtA, tathaiva draupadI devoM dhAtakIpaNDAd dvIpAd bhAratAd yAvad hastinApura saMharAmi / ' udAhu' utAho ! =athavA, kathaya, padmanAbhaM rAjAnaM sapurabalavAina-nagarasainikavAhanasahitaM lavaNasamudre prakSipAmi ? tataH khalu kRSNo vAsudevaH susthita devam eSavAsudevaM evaM vayAsI kiNhaM devANuppiyA ! jahA ceva paumaNAmassa rano puvvasaMgaieNaM deveNaM dovaI jAva saMhariyA, tahA ceva dovaIdevi dhAyaIsaM. DAo dIvAo bhArahAo jAva hathiNApuraM sAharAmi, udAhu paumaNAma rAyaMsapurabalavAhaNaM lavaNasamudde pakkhivAmi ?) taba kRSNavAsudeva ne usa susthita deva se isa prakAra kahA-he devAnupriya ! suno-draupadI devI yovat padmanAbha ke bhavana meM haraNa kara rakhI gaI hai isaliye he devAnupriya / tuma AtmaSaSTha mere pAMca pAMDavo ke sAtha chahIM rathoM ko lavaNa samudra meM mArga pradAna kro| arthAt pAMca pAMDavoM ke aura chaThe mere isa prakAra hamAre chaha rathoM ko jAne ke liye rAstA do-ki jisase maiM amarakaMkA rAjadhAnI meM draupadIdevI ko vApisa le Ane ke liye jA skuu| taSa susthita deva ne una kRSNa vAsudeva se isa prakAra kahA-he devAnupriya ! jisa prakAra padmanAbha rAjA ke pUrva saMgatika devane draupadIdevI kA yAvat haraNa kiyA hai, usI taraha maiM bhI draupadI devI ko dhAtakI khaMDa dvIpa ke bharata kSetra se yAvat hastinApura meM haraNakara lA sakatA hU~vAsudevaM evaM vayAsI kiNhaM devANuppiyA ! jahA ceva paumaNAbhassa ranno punvasaMgaieNaM deveNaM dobaI jAva saMhariyA, tahA ceva dovaI devi dhAyaIsaMDAmo dIvAo bhArahAo jAva hathiNApuraM sAharAmi, udAhu paumaNAbhaM rAyaM sapuravalavAhaNaM lavaNasamudde pakkhivAmi ?) tyAre kRSNa-vAsudeve te susthita devane A pramANe kahyuM ke he devAnupriya ! sAMbhaLo, draupadI devI yAvata padmanAbhanA bhavanamAM haraNa karAIne rAkha. vAmAM AvI che. eTalA mATe he devAnupriya! tame "AtmaSaNa' mArA temaja pAMce pAMDanA cha rane lavaNa samudramAM thaIne pasAra thavA mATe mArga Ape. eTale ke pAMce pAMDanA ane chaThThA mA Ama chae rathane pasAra thavA mATe raste Ape. jethI huM draupadI devIne pAchA lAvavA mATe amarakaMkA rAjadhAnImAM jaI zakuM. tyAre susthita deve te kRSNa-vAsudevane A pramANe kahyuM ke he devAnapriya! padmanAbha rAjAnA pUrva saMgatika deve jema draupadI devInuM thAvat haraNa karyuM che, temaja huM paNa draupadI devIne dhAtakI khaMDadvIpanA bharata kSetramAMthI yAvata hastinApuramAM haraNa karIne lAvI zakuM tema chuM ane je For Private and Personal Use Only
Page #524
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org aMgAraghamRtavarSiNI DI0 a0 16 draupadIcaritanirUpaNam 505 mavAdIt - mA khalu tvaM he devAnupriya ! yAvat saMhara, evaM khalu he devAnupriya ! lavaNasamudre AtmapaSThasya SaNNAM rathAnAM mAgaM 'viyarAhi ' vitara = dehi, svayameva khalvahaM draupadyA devyAH ' kUvaM pratyAnayanakartuM gacchAmi, tataH khalu sa susthito , Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir athavA ApakI AjJA ho to nagara, sainika, aura vAhana sahita padmanAbha rAjo ko lavaNa samudra meM DubA de sakatA hU~ ( taraNaM kaNhe vAsudeve suTThiyaM devaM evaM vayAsI) jaba kRSNavAsudeva ne usa svastika deva se isa prakAra kahA - ( mANaM tumaM devANupiyA ! jAba sAharAhi tumaM NaM devANupiyA ! lavaNasamudde appachassa chaNheM rahANaM lavaNasamudde maggaM viyarAhi sayameva NaM ahaM dovaIe kUvaM gacchAmi, taNaM se suTThie deve kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI, evaM hoDa, paMcahi paMDavehiM saddhiM appachassa chahaM rahANaM lavaNasamudde maggaM viyara taraNaM se kaNhe vAsudeve cAuraMgiNIseNaM paDivisajjei, paDivisajjittA paMcahi paMDavehiM saddhi appachaDe chahi rahehiM lavaNasamudaM majjhaM majjheNaM vIivayai, vIivaittA jeNeva amara kaMko rAyahANI, jeNeva amarakaMkAe aggujjANe teNeva uvAgacchai ) he devAnupriya ! tuma aisA mata karo arthAt padmanAbha ke bhavana se draupadI devI ko haraNa mata karo, aura na padmanAbha rAjA ko nagara, sainika evaM vAhana sahita lavaNasamudra meM prakSipta karo, tuma to kevala he devAnupriya ! hamAre chahoM rathoM ko lavaNasamudra meM mArga de do| maiM - tamArI AjJA hoya teA nagara, sainika ane vAhana sahita padmanAbha rAjAne savAzusamudramAM DumADI zaGku tebha chu . ( taraNaM kaNhe vAsudeve suTThiyaM devaM evaM vayAsI ) tyAre SNu-vAsudeve te svasti devane yA pramANe dhu ( mANaM tumaM devANupiyA | jAva sAharAhi tumaM NaM devANupiyA ! lavaNasamur3e appachassa chaNhaM rahANaM lavaNasamudde maggaM viyarAhi sayameva NaM ahaM dovaIe kUvaM gacchAmi, taNaM se suTTie deve kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI, evaM hou, paMca paMDavehiM saddhiM pachassa chaNhaM rahANaM lavaNasamudde maggaM viyara, taraNaM se kahe vAsudeve cAuraMgiNI seNaM paDivisajjei, paDivisajjittA paMcahi paMDaverhi saddhi apachaDe chahiM rahehiM lavaNasamudda maJjJaM majjheNa vIivayara, vIravaittA jeNeva amarakaMkA rAyahANI, jeNeva amarakaMkAe aggujjANe teNeva uvAgacchaGa ) hai devAnupriya ! tame A pramANe karavAnI tasdI le! nahi eTale ke padmanAbhanA bhavanamAMthI draupadI devInuM haraNa karo nahi temaja padmanAbha rAjAne nagara, sainika ane vAhana sahita lavaNa samudramAM pheMkA paNa nahi. tame te hai devAnupriya ! phakta amArA chae rathA mATe lavaNu samudramAM mAga Ape. za 64 For Private and Personal Use Only
Page #525
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 506 jJAtAdharmakathAsUtre devaH kRSNaM vAsudevamevamavAdIt evaM bhavatu iti, tato'sau paJcabhiH pANDavaiH sArdham AtmaSaSThasya SaNNAM rathAnAM lavaNasamudre mArge vitarati tataH khalu sa kRSNo vAsudevazcaturaGgiNIM senAM prativisarjayati, prativisarjya paJcabhiH pANDavaiH sArdhamAtmaSaSThaH SaDbhIrathairlavaNasamudraM madhmadhyena ' bIivayai' vyativrajati - gacchati, vyati vrajya yatraivAmarakaGkA rAjadhAnI, yatraivAmarakaGkAyA agrodyAnaM tatraivopAgacchati, upAgatya rathaM sthApayati, sthApayitvA dArukaM sArathiM zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt -- gaccha khalu tvaM he devAnupriya ! amarakaGkArAjadhAnImanupraviza, anu svayaM hI draupadI devI ko vahAM se vApisa le AU~gA / athavA maiM svayaM hI draupadI devI ko lene ke liye jAU~gA taba usa susthita deva ne kRSNa vAsudeva se isa prakAra kahA-acchA aisA hI ho isa prakAra kaha kara usane Atma SaSTha ke chahoM rathoM ko lavaNasamudra meM mArga vitarita kara diyaa| taba kRSNavAsudeva ne apanI caturaMgiNI senA ko vahAM se vApisa kara diyA vApisa kara phira ve pAMca pAMDavoM ke sAtha chahIM rathoM ko - 1 eka apane rathako aura pAMca pAMDavoMke rathoM ko lekara lavaNasamudrake bhItara se hokara calane lge| calate 2 ve jahAM amarakaMkA rAjadhAnI thIMaura usameM bhI jahAM vaha agrodhAna thA vahAM pahu~ce / ( uvAggacchittA raha Thavei) vahAM pahu~ca kara unhoMne apane ratha ko roka diyA- (ThavittA dAruyaM sArahiM sadAveha, saddAvittA evaM vayAsI gacchaha NaM tumaM devANupiyA ! amarakaMkArAyahANI aNupavisAhi2, paumaNAbhassa raNNo vAmeNa pAeNaM - tyAM jaIne huM jAte ja draupadI devIne tyAMthI pAchI laI AvIza. eTale ke huM jAte ja draupadI devIne levA mATe jaiza. tyAre te susthita deve kRSNuvAsudevane kahyuM ke sArUM, Ama ja karo. A pramANe kahIne teNe AtmaSaSTanA chae rathAne lavaNu samudramAM rastA ApyA. tyArapachI kRSNa vAsudeve peAtAnI catura'giNI senAne tyAMthI pAchI vaLAvI dIdhI ane pAchI vaLAvIne tee pAMce pAMDavAnI sAthe chae rathAne-eka peAtAnA rathane ane pAMca pAMDavAnA sthAnelaIne lavaNu samudranI vacce thaine pasAra thavA lAgyA. Ama pasAra thatAM teo jyAM amarakakA rAjadhAnI ane temAM paNa jyAM te agrodyAna hatu tyAM paheAMcyA. ( uvAgacchittA raha Thavei ) tyAM payAne te bhaye potAnA sthane aleo rAjyo. (ThavittA dAruyaM sArahiM sadAvei, saddAvittA evaM vayAsI, gacchaha NaM tumaM bevANu piyA ! amarakaMkA rAyahANIM aNupavisAhi 2 paramaNAbhassa raNNo vAmeNaM For Private and Personal Use Only
Page #526
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradhAmRtaSaSaNI TI0 a0 16 draupadIcaritanirUpaNa 507 pavizya padmanAbhasya rAjJo vAmena pAdena 'pAyapIDhaM ' pAdapITham siMhAsanasaMlagnasopAnam Akramya kuntAgreNa lekha pratrikAM' paNAmehi' arpaya dehi arpayitvA 'tivaliyaM ' trivalikA rekhAtrayayuktAM 'bhiuDi ' bhrUkuTi-NiDAle' lalATe 'sAiTu ' saMhRtya-unnIya ' Asurutte' AzuruptaH zIghraM krodhAviSTaH ' ruTuM' ruSTaH ' kuddhe ' kruddhaH 'kuvie ' kupitaH caMDikkie' cANDikyitaH-roSayuktaH, evamavAdIt-haM bho ! padmanAbha ! 'AtthiyapatthiyA' amArthitamAthita !-maraNavAJchaka ! 'duraMtapatalakkhaNa !' durantaprAntalakSaNa ! pUrva vyAkhyAtametat , pAyapIDhaM akkamittA kuttaggeNaM lehaM paNAmehi, tivaliyaM bhiuDi piDAle sAhaTu Asurutte ruThe kuddhe kuvie caMDikkie evaM vayAsI haMbhopaumaNAhA apatthiyapatthiyA ! duraMtapaMtalakkhaNA! hINapuNNacAuddasA! sirihiri dho parivajiyA! aja Na bhavasi kinna tumaM Na yANAsi, kaNhassa vAsudevassa ahavaNaM juddhasajje NigacchAhi) ratha ko rokakara vahAM sthApita kara-dAruka sArathi ko bulAyA bulAkara ke usase aisA kahAhe devAnupriya tuma jAo-amarakaMkA rAjadhAnI meM jAo vahAM jAkara padmanAbha rAjAke pAdapIThako vAma pAdase Akramita kara kunta (bhAlA)ke agrabhAga se use patrikA do dekara ke apanI bhrukuTI ko bhAlapara caDhAkara, ikadama gusse meM Akara, ruSTa, kupita evaM kruddha hokara krodha ke Aveza se tama tamAte hue tuma usase aisA kahoM-are o padmanAbha ! aprArthita prArthita ! maraNavAnchaka- duraMtaprAnta lakSaNa ! moluma hotA hai pAeNaM pAyapIDhaM akkamittA kuMttaggeNaM lehaM paNAmehi, tivaliyaM bhiuDi giDAle sAhaTu Asurutte ruTe kuddhe kuvie caMDikkie evaM kyAsI haM bho paumaNAhA! apatthiyapatthiyA ! duraMtAMtalavakhaNA ! hINapuNNacAuddasA ! siri hiridhI parivajjiyA ! ajja Na bhavasi kina tuma Na yANAsi, kaNhassa vAsudevassa ahavaNaM judrasajje NigacchAdi) rathane UbhuM rAkhIne, tyAM ja rathane mUkIne dArUka sArathine bolAvyo. ane belAvIne tene A pramANe kahyuM ke he devAnupriya! tame amarakaMkA rAjadhAnImAM jAo ane tyAM jaIne padmanAbha rAjAnA pAdapIThane DAbA pagathI Akamita karIne kuMtanA agra bhAgathI tene patrikA Apa. patrikA ApIne tame pitAnI bhammare caDhAvIne, ekadama lAlacoLa thaIne rU, kupita ane kRddha thaIne krodhanA AvezamAM AvIne tene A pramANe kaho ke are e padmanAbha ! aprArthita prArthita! maraNa vAMka ! duraMta prAMta lakSaNa! (nIca For Private and Personal Use Only
Page #527
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 508 zAtAdharmakathAsUtra hINapunacAuddasA !' hInapuNyacAturdazikaH - alabdhapuNyacAturdazikajanmA, caturdazIjAto hi bhAgyavAn bhavati / tathA-' sirI hiri dhI parivajjiyA!' zrI ho dhI parivarjita! lakSmI lajjA buddhi rahita !, adya na bhavasi, kiM khalu tvaM na jAnAsi, kRSNasya vAsudevasya bhaginI draupadI devImiha ' havaM ANamANe' havyamAnayat , 'ta' tat-tasmAt 'eyamapi ' etAmapi AnItAmapi AG pUrvakAd iNgatau ' ityasmAt kta pratyayaH, ' ahava ' athavA khalu 'juddha sajje ' yuddhasajjaH-yuddhAya sajjaHsannaddhaH san 'NiggacchAhi' nirgaccha-bahiniHsara eSa khalu kRSNo vAsudevaH paJcabhiH pANDavaiH saha ' appacha?' AtmapaSThaH AtmA SaSTho yatra sa samUhe, draupadI devyAH 'kUvaM' pratyonayanaM kartuM havyamAgataH / tU alabdha puNya cAturdazika janma vAlA hai-tUM-caturdazI meM utpanna huA nahIM haiM-kyoM ki caturdazI ke dina utpanna huA vyakti bhAgyazAlI hotA hai kintu tUM aisA nahIM hai arthAt abhAgA hai tUM zrI hI, buddhi se rahita hai| yAda rakha-yA to Aja tU nahI hai yA maiM nahIM hUM tujhe yaha khyAla nahIM hai-ki yaha draupadI devI kRSNa vAsudeva kI bahina hai jise tUMne yahAM haraNa karavA kara maMgavAI hai / ataH yadi apanI kuzala cAhatA hai, to tU isa haraNa karavA kara apane yahAM maMgavAI gaI draupadI devI ko kRSNa vAsudeva ke pAsa jAkara pIche vApisa pahu~cA de| nahIM to yuddha ke liye sajjita hokara ghara se bAhira nikala A / (esaNaM kaNhe vAsudeve ) ye kRSNa vAsudeva (paMcahiM paMDavehiM appachaDe dovaI devIe kUvaM havvamAgae, taeNaM se dArue sArahI kaNhe NaM vAsudeve NaM evaM dhutte vicAre temaja nIca lakSaNe yukta) amane ema lAge che ke tu alabdha puNya cAturdazika janmavALe che, eTale ke tuM caudazane divase jamyo nathI kemake caudazane divase utpanna thanArI vyakti bhAgyazALI hoya che. te zrI, zrI ane buddhi vagarane che. barAbara sAMbhaLI le ke Aje kAM te tuM nahi ke kAM huM nahi. tane eTalI paNa khabara nathI ke A draupadI devI kRSNa-vAsudevanI bahena che-ke jene te haraNa karAvIne ahIM maMgAvI che. have je te pitAnuM bhaluM Icchate heya te tuM A haraNa karAvIne pitAne tyAM rokI rAkhelI drapadI devIne kRSNa vAsudevanI pAse jaIne pAchI meMpI de. nahitara yuddhanA mATe tayAra ne mA2 mehAnamA bhAvI .(esa NaM kaNhe vAsudeve) // vAsudeva ... (paMcahi paMDavehi appachaThe dovaI devIe kUvaM inva mAgae, taeNaM se dArue For Private and Personal Use Only
Page #528
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradhAmRtavarSiNI kA aM0 16 draupadIcaritanirUpaNam 509 tataH khalu sa dArukaH sArathiH kRSNena vAsudevenaivamuktaH san hRSTatuSTo yAvat pratizRNoti ' tathA'stu' iti kRtvA''jJA svIkaroti pratizrutya-amarakaGkArAjadhAnImanupavizati, anupravizya yatraiva padmanAbhastatraivopAgacchati, upAgatya karatalaparigRhItadazanakhaM ziraAvarta mastake'JjaliM kRtvA yAvad vardhayati-jayena vijayena cAbhinandayati / vardhayittvA-aminandha evamavAdI-eSA khalu he svAmin ! mama vinayapratipattiH iyamanyA mama svAmino vinayapratipattiH, " samu. samANe hahatuDhe jAva paDisuNei, paDisuNittA, amarakaMkA rAyahANiM aNupavisai, aNupavisittA jeNeva paumanAhe teNeva uvAgacchaha, uvAgacchittA, karayala jAva vaddhAvettA evaM vayAsI-esaNaM sAmI mama viNayapaDivittI, imo annA mama sAmissa samuhANatti tti kaTTu asurutte nAma pAeNaM pAyapIDhaM aNukkamai ) pAMca pAMDavoM ke sAtha Atma SaSTha hokara draupadI devI ko lene ke liye abhI abhI Aye hue haiM / isa prakAra kRSNavAsudeva ke dvArA kahe gaye usa doruka sArathi ne hRSTa tuSTa hokara kRSNavAsudeva kI AjJA svIkAra krlii| svIkAra kara ke phira vaha amarakaMkA rAjadhAnI meM praveza kiyA vahAM praveza kara vaha vahAM pahu~cA jahAM padmanAbha rAjA the| unake samIpa jAkara usa ne pahile unheM donoM hAthoM kI aMjali banA kara aura use mastaka para rakhakara namaskAra kiyA-jaya vijaya zabdoM se unheM ba~dhAyA-bAda meM usane isa prakAra kahanA prAraMbha kiyA-he svAmin ! yaha to merI vinaya pratipatti hai-dUta sArahI kaNheNaM vAsudeveNaM evaM butte samANe hatuDhe jAva paDisuNei paDisaNittA, amarakaMkA rAyahANi aNupavisai. aNupavisittA jeNeva paumanAhe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA,karayala jAva vaddhAvettA evaM vayAsI-esa NaM sAmI mama viNayapaDivittI, imA annA mama sAmissa samuhANatti tti kaTu Asurutte vAmapAeNaM pAyapIDhaM aNukkamai) paMce pAMDenI sAthe AtmaSaSTa thaIne draupadI devIne levA mATe atyAre AvI gayA che. A pramANe kRSNa-vAsudeva vaDe kahevAmAM AvelAM vacana sAMbhaLIne haSTa-tuSTa thaIne te dAruka sArathIe temanI AjJA svIkArI lIdhI. svIkArIne te amarakaMkA rAjadhAnImAM praviNa thaye. praviSTa thaIne te jyAM pa nAbha rAjA hatA temanI pAse jaIne sau pahelAM teNe baMne hAthanI aMjali banAvIne ane tene mastake mUkIne namaskAra karyo ane jaya vijaya zabdothI rAjAne vadhAmaNI ApI. tyArapachI teNe A pramANe kahevAnI zarUAta karI ke he svAmI ! A te mArI vinaya pratipatti che. dUtanI pharaja bajAvatAM meM For Private and Personal Use Only
Page #529
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 510 jJAtAdharmakathAsUtre hANatti " svamukhAjJaptiH - svamukhena kathitA AjJaptiH- AjJA' iti kRsvA 'Asu rute ' AzuruptaH zIghraM krodhAviSTaH vAmapAdena pAdapIThaM ' aNukamai ' anukrAmati, anukramya kuntAyeNa lekha - patrikAM ' paNAmaha ' arpayati / arpayitvA yAvat , 6 , kUvaM ' pratyAnayanaM kartuM havyamAgataH / tataH khalu sa padmanAbho dArukeNa sArathinA evamuktaH san azuruptaH = zIghraH krodhAkrAntaM trivalikAM rekhAtrayayuktAM bhrukuTi ' niDAle ' lalATe - bhAlapradeze 'sAiDa' saMhatya - unnIya, evamavAdItno arpayAmi khalu ahaM he devAnumiya kRSNasya vAsudevasya draupadIm eSa khalu ahaM svayameva yuddhasajjo nirgacchAmi = adhunaiva yuddhArtha bahirniHsarAmi itikRtvA , ke kartavya anusAra maiMne yaha Apako namaskAra kiyA hai jaya vijaya Adi zabdoM dvArA vadhAI dI hai parantu mere svAmIkI unake mukhase Apake liye jo AjJA dI gaI hai vaha dUsarI hai aura vaha isa prakAra hai - isa prakAra apane mukha se kahakara vaha zIghra krodha se bhara gayA, aura vAmapAda se usake pAdapITha para caDha gayA / (avakkamittA) caDhakara phira ( kataggeNaM lehaM paNAmai ) phira usane usake liye kunta ke agrabhAga se patrikA arpita kii| ( paNAmittA jAva kUvaM havvamAgae ) patrikA arpita karake yAvat kRSNavAsudeva pAMcoM pAMDavoM ke sAtha yahAM draupadI devI ko vApisa lene ke liye havva-abhI abhI-Aye haiM yaha saba samAcAra use sunAdiyA / (taeNa se paumaNAbhe dAruNaM sArahiNA evaMbutte samANe Asu rute tibali bhiuDi niDAle sAhaddu evaM vayAsI No appiNAmi, NaM ahaM devANupiyA ! kaNhassa vAsudevassa dovaI, esa NaM ahaM sayameva vinayeApacAra mATe namaskAra karyAM che temaja jaya vijaya vijaya zabdo dvArA tamane vadhAmaNI ApI che. paraMtu mArA svAmIe temanA mukhathI tamAre mATe je kaI AjJA ApI che te kaMika bIjI ja che ane te A pramANe che kedbhuta Ama kahIne ekadama krodhamAM lAlaceALa thaI gayA ane DAkhA pagathI tenA pAhAsana para thaDhI gaye. ( avakkamittA ) yadIne ( kautagoNaM lehaM paNA mai ) tethe rAmane ta ( lAsA ) nA azralAgathI patria sAthI. (paNAmittA jAva kUpa havbamAgae ) patria sAthIne yAvata DRSNu-vAsudeva yAMce pAMDavAnI sAthe ahIM draupadI devIne levA mATe atyAre AvyA che. A jAtanA badhA samAcAra tene kahI sabhaLAvyA. (taraNa se paumaNAbhe dAruyeNaM sArahiNA evaM vRtte samANe Amurute ci bali bhiuDi niDAle sAiDa evaM vayAsI-go apiNAmi, NaM ahaM devANupiyA ! For Private and Personal Use Only
Page #530
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Acharya Shri k anagAradhAmRtavaSiNI TI0 a0 16 draupadacaritanirUpaNam dArukaM sArathimevamavAdIkevalaM bhoH ! ' rAyasatthesu ' rAjazAstreSu-rAjanItiSu dRtaH ' avajjhe' avadhyaH na hantavyaH, ityuktamasti tasmAt tvAM muzcAmi iti kRtvA ityuktvA taM dRtam asatkArya, asammAnya apadvAreNa ' NicchubhAvei' nikSobhayati-niSkAsayati, tataH khalu ma dArukaH sArathiH padmanAbhenAsatkArya yAvat-'Nicchur3he' nikSobhitaHniHsAritaH ' samANe ' san , yatraiva kRSNo vAsudevastauvopAgacchati, upAgatya karatalaparigRhItadazanakhaM ziraAvarta mastake'JjaliM kRtvA kRSNaM yAvad evamavAdItajuddhasajjo NigacchAmi,tti kaTu dAruyaM sArayaM evaM vayAsI-kevalaM bho rAyasatthesu ye avajjhe tti kaTu asakkAriya asammANiya avahAreNaM NicchubhAvei ) taba vaha padmanAbha jaba dAruka sArathi ne isa prakAra kahA to ikadama krodhita hokara trivali yukta bhRkuTi ko mAthe para caDhA kara isa prakAra kahane lagA he devAnupriya ! maiM draupadI ko kRSNavAsudeva ke liye arpita nahIM karatA hUM-pIchI nahIM detA huuN| isake liye maiM abhI svayaM hI yuddha karane ko taiyAra huuN-| isa prakAra kahakara phira usane usa dAruka sArathi se aisA kahA are ! rAjanIti ke zAstroM meM dUta avadhya kahA gayA hai-isa liye tujhe chor3a detA huuN| isa taraha kahakara usane dUta ko asatkRta aura asamAnita kara pIche ke daravAje se bAhira nikalavA diyA ! (taeNaM dArue sArahI paumaNAbhe NaM asakkAriya jAva NicchUDhe samANe jeNeva kaNhe vAsudeve teNeba uvA kaNhassa vAsudevassa dovaI, esaNaM ahaM sayameva juddhasajjo NigacchAmi tti kaTu dAruyaM sArahiM evaM vayAsI-kevalaM bho ! rAyasatthemu dUye abajjhe tti kaTu asakAriya asammANiya avadAreNaM NicchubhAvei) dAruka sArathinA A pramANe vacane sAMbhaLIne padmanAbha ekadama krodhamAM lAlacoLa thaI gayo. ane bhammare caDhAvIne A pramANe kahevA lAgyo ke he devAnupriya! huM kRSNa-vAsudevane draupadI kaIpaNa sthitimAM seMpavA taiyAra nathI. enA mATe huM atyAre paNa yuddha karavA taiyAra chuM. A pramANe kahIne teNe dAruka sAthIne kahyuM ke are! rAjanItinA zAstromAM drata avadhya kahevAmAM AvyuM che ethI tane ja karuM chuM. A pramANe kahIne teNe tane asatkRta ane asaMmAnita karIne pAchalA bAraNethI bahAra kaDhAvI mUke. (taeNaM dArue sArahI paumaNAbheNaM asakkAriya jAba NicchuDhe samANe jeNeva kaNNe vAsudeve teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala0 kaNhaM jAva evaM For Private and Personal Use Only
Page #531
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 512 hAtAdharmakathAstra evaM khalu ahaM he svAmin ! yuSmAkaM vacanena yAvat -- NicchubhAvei ' nikSobhayati= padmanAbhaH krodhAviSTaH san draupadI na dAsyAmItyuktvA dUto na hantavya iti kRtvA mAmasatkArya, asaMmAnyApadvAreNa niHsArayati sma ' ityarthaH // 28 // ___ mUlam-taeNaM se paumaNAbhe balavAuyaM sadAvei sadAvittA evaM kyAsI--khippAmeva bho devaannuppiyaa| AbhisekaM hasthirayaNaM paDikappeha, tayANaMtaraM ca NaM se balavAue cheyAyariyauvadesamaivikappaNA vigappehiM niuNehiM jAva uvaNei, taeNaM se paumanAhe sannaddha0 abhiseyaM dUruhai dUrahittA hayagaya jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva pahArettha gamaNAe, taeNaM se kaNhe vAsu. deve paumaNAbhaM rAyANaM ejamANaM pAsai pAsittA taM paMca paMDave gacchai, uvAgacchittA karayala0 kaNhaM jAva evaM vayAsI-evaM khalu ahaM sAmI ? tumbhaM kyaNeNaM jAva NicchubhAvei) isa prakAra jaba vaha dAruka sArathi padmanAbha ke dvArA asatkRta yAvat hokara bAhira nilavA diyA, taya vaha vahAM se calakara jahAM kRSNavAsudeva the vahAM aayaa| vahAM Akara usane donoM hAthoM kI aMjali banAkara aura use mastaka para rakhakara kRSNavAsudeva se isa prakAra kahA-he svAmin ? maiMne padmanAbha rAjA se Apake vacana jaise hI kahe vaise hI usane "krodha meM Akara" maiM nahIM dUgA dUtamArane yogya nahIM hotA hai-ityAdi kahakara mujhe asatkRta evaM asamAnita kara apane yahAM se pIche ke daravAje se bAhira nikalavA diyA hai| sUtra 28 // vayAsI-evaM khalu ahaM sAmI ! tummaM vayaNeNaM jAva NicchumAvei ) A pramANe jyAre te dAruka sArathi padmanAbha rAjA vaDe asatkRta yAvata asaMmAnita thaIne bahAra kaDhAvI mUkAye tyAre te tyAMthI bahAra AvIne jyAM kRSNa-vAsudeva hatA tyAM AvyuM. tyAM AvIne teNe baMne hAthothI aMjali banAvIne ane tene mastake mUkIne kRSNa-vAsudevane A pramANe kahyuM ke he svAmI! pA nAbha rAjAne meM jyAre tamAro saMdeza kahI saMbhaLAvyo. tyAre sAMbhaLatAMnI sAthe ja te krodhamAM bharAIne "huM draupadI devI pachI ApIza nahi, yAvata dvata avadhya hoya che." vagere vacanethI asatkRta temaja asaMmAnita karIne mane teNe pitAnA bhavananA pAchalA bAraNethI bahAra kaDhAvI mUke che. je sU. 28 che For Private and Personal Use Only
Page #532
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 513 amagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 draupadIcarita nirUpaNam evaM vayAsI - haM bho dAragA ! kinnaM tubbhe paumanAbheNaM saddhi jujjhihiha uyAhu pecchihiha ?, taeNaM te paMca paMDavA kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI - amhe NaM sAmI ! jujjhAmo tuvbhe pecchaha taeNaM paMca paMDave saNNaddha jAva paharaNA rahe duruhaMti duruhittA jeNeva paumanAbhe rAyA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA evaM vayAsI- amhe vA paumaNAbhe vA rAyatikaTTu paumanAbheNaM saddhiM saMpalaggA yAvi hotthA, taraNaM se paumanAbhe rAyA taM paMca paMDave khippAmeva hayamahiya pavara nivaDiya cindhadbhUyapaDAgA jAva disodisiM paDiseitti, taNaM te paMca paMDavA paumanAbheNaM rannA hayamahiyapavaranivaDiya jAva paDisehiyA samANA atthAmA jAva AdhAraNijjattikaTTu jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvA0, taNaM se kahe vAsudeve te paMca paMDave evaM vayAsI -- kahaNaNaM tumbhe devANuppiyA ! paumaNAbheNaM rannA saddhiM saMpalaggA ?, taNaM te paMca paMDavA kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI evaM khalu devAppiyA ! amhe tumbhehiM abbhaNunnAyA samANA sannaddha0 rahe duruhAmo2 jeNeva paumanAbhe jAva paDisehei, taraNaM se he vAsudeve taM paMca paMDave evaM vayAsI-jai NaM tubbhe devANupiyA ! evaM vayaMtA amhe No paumaNAbhe rAyattikaTu paumanAbheNaM saddhiM saMpalaggaM tAo NaM tubbhe No paumaNAhe hayamahiyapavara jAva paDisehate, taM pecchaha NaM tubbhe devANuppiyA ! ahaM no umaNAbhe yattikaTTu paunAbheNaM rannA saddhiM jujjhAmi raha 65 For Private and Personal Use Only
Page #533
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 514 zAtAdharmakathAsUtre duruhai duruhittA jeNeva paumanAbhe rAyA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA seyaM gokhIrahAradhavalaM taNasolliyasiMduvArakuMdeMdusannigAsaM niyayabalassa harisajaNaNaM riuseNNaviNAsakaraM paMcajaNaM saMkhaM parAmusai parAmusittA muhavAyapuriyaM karei, tapaNaM tassa paumaNAhassa teNaM saMkhasaddeNaM balaibhAe hayajAva paDisehie, taraNaM se kaNhe vAsudeve dhaNuM parAmusai veDho dhaNuM pUrei pUrittA dhaNusadda karei, taNaM tassa paumanAbhassa doce balaibhAe teNaM dhaNusaddeNaM hayamahiya jAva paDisehie, taeNa se paumaNAbherAyA tibhAgabalAva se atthAme abale avIrie apurisakkAraparakkame adhAraNijattikaddu sigdhaM turiyaM jeNeva amarakaMkA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA amarakaMkaM rAyahANiM aNupavisai aNupavisittA dArAI pii pihittA rohasajje ciTTai, taraNaM se kaNhe vAsudeve jeNeva amarakaMkA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA rahaM Thave ThavitA rahAo paccoruhai paccoruhittA veuvviyasamu ghANaM samohaNa, evaM mahaM NarasIharUvaM viuvvai viuThivattA mahayA mahayA saddeNaM pAdadaddarayaM karei, tapaNaM se kapaheNaM vAsudeveNaM mahayA mahayA saddeNaM pAdadaddaraeNaM karaNaM samANeNaM amarakaMkA rAyahANI saMbhaggapAgAragopurATTAlaya zvariya toraNapalhatthiya pavarabhavaNasirigharA sarassarassa dharaNiyale sannivaiyA, taraNaM se paumaNAbhe rAyA amarakaMkaM rAyahANi saMbhagga jAva pAsittA bhIe dovaIe devIe saraNaM uveza taparNa sA For Private and Personal Use Only
Page #534
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 515 agAradharmAmRtavarSiNI TI0 maM0 16 draupadIcaritanirUpaNam dovaIdevI paumanAbhaM rAyaM evaM kyAsI- kiNNaM tumaM devAzuppiyA ! na jANasi kaNhassa vAsudevassa uttama purisassa vippiyaM karemANe mamaM ihaM havvamANesi, taM evamavi gae gacchaha NaM tumaM devANuppiyA ! pahAe ullapaDasADae avacUlagavatthaNiyatthe aMteMurapariyAla saMparivuDe aggAI varAI rayaNAI gahAya mamaM purao kAuM kaNhaM vAsudevaM karayalapAyapaDie saraNaM uvehi, paNivaiyavacchalA NaM devANupiyA ! uttamapurisA, taeNaM se paumanAbhe, dovaie devIe eyamahaM paDisuNei paDisuNittA hAe jAva saraNaM ui uvittA karayala0 evaM vayAsI - divANaM devAppiyANaM iDDI jAva parakkame taM khAmemi NaM devANupiyA ! jAva khamaMtu NaM jAva NAhaM bhujjora evaM karaNayAettikahu paMjalivuDe pAyavaDie kaNhassa vAsudevassa dovaI devi sAhitthi uvaNe, taNaM se kahe vAsudeve paumaNAbhaM evaM vayAsI - haM bho paumaNAbhA ! appatthiyapatthiyA4 kiNNaM tumaM Na jANasi mama bhagiNiM dovaIdevIM iha havvamANamANe taM evamavi gae Natthi te mamAhiMto iyANi bhayamasthi ttikaTTu paumaNAbhaM paDivisajei paDivisajjittA dovaI devi ginhai giNhittA rahaM duruhei duruhitA jeNeva paMca paMDave teNeva uvAgacchari uvAgacchittA paMcaNhaM paMDavANaM dovaI devi sAhitthi uvaNei, tapaNaM se kaNhe paMcahi paMDavehi saddhi appachaTTe chahiM rahehiM lavaNasamuhaM majjhaM majjheNaM jeNeva jaMbUdIve dIve jeNeva bhArahe vAse teNeva pahArettha gamaNAe // sU0 29 // For Private and Personal Use Only
Page #535
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAjastra TIkA-'taeNaM se' ityAdi / tataH khalu sa padmanAbhaH 'balavAuyaM ' balavyApRtaM-sainyanAyakaM zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt-kSiprameva-zIghrameva bho devAnupriya ! ' Abhiseka ' AbhiSekyaM pradhAnaM hastiratnaM ' paDikappeha' pratikalpaya susajjitaM kuru, tadanantaraM ca sa balavyApRtaH khalu " cheyAyariyauvadesamaivikappaNAvigappehi " chekAcAryopadezamativikalpanAvikalpaiH-tatra chakaH-nipuNaH, AcArya:-kalAzikSakaH, tasyopadezAda yA mati dvistasyA vikalpanA-vicAraNA, tajjanito vikalpaH-viziSTa racanAzaktiryeSAM taH, 'jAva uvaNei ' yAvad upata ___-taeNaM se paumaNAbhe ityAdi // TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (se paumaNAbhe) una padmanAbha rAjA ne (balavAuyaM saddAveha ) apane sainya nAyaka ko bulAyA (saddAvittA) aura dhulAkara phira usase ( evaM vayAsI ) isa prakAra kahA-(khippAmeva bho devANuppiyA! AbhisekkaM hatthirayaNaM paDikappeha ) he devAnupriya ! tuma zIghra hI pradhAna hastiratna ko susajjita kro| (tayANaMtaraM ca NaM se balavAue cheyAyariya uvadesamai vikappaNA vigappehiM niuNehiM jAva uvaNei) isake bAda usa sainya nAyaka ne nipuNakalA zikSaka ke upadeza se prApta buddhi kI kalpanA se utpanna huI hai viziSTa racanA kI zakti jinhoM ko aise manuSya se ki jo zobhA karane meM atyanta nipuNa the usa hastiratna ko susajjita krvaayaa| jaba unhoM ne usa hastiratna ko cama. kIle nirmala veSa se zIghra parivastrita-karadiyA / vastrAcchAdana dvArA tapaNaM se paumaNAbhe ityAdi sAtha-(taeNaM) tyA25chI (se paumaNAbhe) te panAma 21 me (balavAuya saddAvei) potAnA sainya nAyane yAtAyA. ( sadAvittA ) bhane mAsAvIna tene ( evaM vayAsI) mA pramANe 4yuM hai (jippAmeva bho devANuppiyA ! Abhiseka hatthirayaNaM paDikappeha ) . devAnupriya! tame satpare pradhAna stiratnane susa 21. ( tayANa'tara ca Na se balavAue cheyAyariyaubadesamaivikappaNA vigappehi niuNehiM jAva uvaNei ) tyA25chI te sainya nAya nipuY zikSa. kanA upadezathI jemaNe viziSTa racanA mATe buddhi temaja kalpanA zakti meLavI che, temaja zrRMgAra kalAmAM jeo atIva catura che tevA mANase vaDe hastinane susajijata karAvyuM. jyAre satvare temaNe te hastiratnane camakatA nirmaLa veSathI parivatrita karI dIdhA-vAchAdana vaDe AchAdita karIne suze For Private and Personal Use Only
Page #536
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TIkA ma0 16 draupadIcaritanirUpaNam 57 yati-atra yAvacchandenaivaM bodhyam-muniuNehi nahiM hatthirayaNaM parikappei, ujjalanevattha ibaparivatyiyaM susajja ityAdi parikappittA' iti sunipuNaiH zobhAkaraNacaturaiH, narairhastiratnaM parikalpayati-zobhayati kiM bhUtaM hastiratnaM-ujjvalanepathyahavyaparivastritaM ujjvalanepathyena-dyutimanirmalaveSeNa zIdhra parivastritaH vastrAcchAdanasuzobhitaH, tathA-susajja-ghaNTAbharaNAdibhiH samalaGkRtaM, evaM parikalpya sabalavyApRtaH padmanAbhanRpasyAnti ke taM hastiratnamupanayati, Anayati / tataH khalu sa padmanAbhaH sannaddhabaddhavarmitakavacaH - AbhiSekyaM hastiratnaM dRrohatiArohati durUhya hayagajaratha padAtiparivRtaH yatraiva kRSNo vAsudevastatraiva mAdhArayad gmnaay| tataH khalu sa kRSNo vAsudevaH padmanAbhaM rAjAnam ejamAnam AgacchantaM pazyati / dRSTvA ca tAn paJca pANDavAn evamavadata-haM bho ! dArakAH bho vatsAH ! AcchAdita kara suzobhita karadiyA-arthAt-jhUla vagairaha DAlakara use bahuta acchI taraha sajA diyA, tathA ghaMTA AbharaNa Adi se use alaMkRta karadiyA, taba vaha sanya nAyaka usa hasti ratna ko lekara padmanAbha rojA ke pAsa pahu~cA (taeNaM se paumaNAme sannaddha0 abhiseya0 dUruhaha, dUrahitto hayagaya jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva pahArettha gamaNAe, taeNaM se kaNhe vAsudeve paumaNAbharAyANaM ejamANaM posai pAsittA te paMca paMDave evaM kyAsI) isake bAda vaha edmanAbha rAjA sannaddha, baddha, varmita kavaca vAlA hokara usa pradhAna hastiratna para ArUDha ho gayA aura ArUDha hokara haya, gaja, ratha, evaM paidala sainya ko sAtha lekara jahAM kRSNavAsudeva the usa aura cala diyaa| jaba kRSNavAsudeva ne padmanAbha rAjA ko AtA huA dekhA to dekhakara unhoM ne pAMca pAMDavo se aisA kahA-(haM bho bhita karI dIdhuM eTale ke la vagere nAkhIne bahu ja sarasa rIte susajijata karI dIdhe temaja ghaMTa, AbharaNe vagerethI tene alaMkRta karI dIdhuM. tyAre te sainya nAyaka te hastinane laIne padmanAbha rAjAnI pAse gaye. (taeNaM se paumaNAbhe sannaddha0 abhiseya0 duruhai duhittA hayagaya jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva pahArettha gamaNAe, taeNaM se kaNhe vAsudeve paumaNAbharAyANaM ejjamANaM pAsai, pAsittA te paMca paMDave evaM kyAsI) tyArapachI te padmanAbha rAjA kavaca temaja bIjA zastrothI sajja thaIne te pradhAna hastina upara savAra thaI gayo ane savAra thaIne ghoDA, hAthI, ratha ane pAyadaLa senAne sAthe laIne kRSNa-vAsudeva hatA te tarapha ravAnA thaye, kRSNa-vAsudeve jyAre padmanAbha rAjAne Avato joye tyAre tene joIne pAse For Private and Personal Use Only
Page #537
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zItAdharmakathAgate kiM khalu yUyaM padmanAbhena sAdhaM ' jujjhihiha ' yudhyatha ! ' uyAhu ' utAho-athavA 'pecchihiha ' prekSadhve, ? tataH khalu te pazca pANDavA kRSNaM vAsudevamevamavAdIt-vayaM khalu he svAmin ! yudhyAmaH, yUyaM prekSadhvam / tataH khalu pazca pANDavAH sannaddhavaddhavarmitakavacA yAvad gRhItAyudhapraharaNAH rathAna=sva sva rathopari dohanti Arohanti dUrohya yacaiva padmanAbho rAjA tauvopAgacchanti, upAgatya evamavadan-'amhe vA paumaNAbhe vA rAyA' vayaM vA bhavAmaH padmanAbho vA rAjA, iti dAragA! kinnaM tumbhe paumanAbheNaM saddhiM jujjhihiha uyAha pecchihiha ? taeNaM te paMDavA kaNNaM vAsudevaM evaM vayAsI) he vatso! kyA tumaloga padmanAbha ke sAtha yuddha karoge-yA yuddha ko dekhoge? taba una pAMDavo ne kRSNavAsudeva se isa prakAra kahA-(amheNaM sAmI ! jujjhAmo, tumbhe pecchaha, taeNaM paMca paMDave sannaddha jAva paharaNA rahe duruhaMti, duruhittA jeNeva paumaNAbhe rAyA teNeva uvAgacchaMti uvAgaJchittA evaM vayAsI, amha vA paumaNAbhe vA rAyatti kaTUTu paumaNAbheNaM saddhi saMpalaggA yAvi hotthA) he svAmin ! hama to yuddha kareMge-Apa usa kA nirIkSaNa kreN| isake bAda ve pAMco pAMDava sannaddhavaddhavarmita kavacavAle hokara yAvat Ayudha praharaNoM ko le 2 kara apane 2 rathoM para savAra ho gye| sabAra hokara phira ve jahAM padmanAbha rojA the-usa aura gaye-vahAM jAkara unhoM ne padmanAbha rAjA se isa prakAra kahA-yA to Aja hama nahIM yA padmavisan L pramANe 4thu-(ha bho dAragA ! kinnaM tubbhe paumanAbheNa saddhi jayihiha uyAhu pecchihiha ? taeNaM te paMca paMDavA kaNhaM vAsudeva evaM vayAsI) he vatsa! zuM tame padmanAbha rAjAnI sAthe medAne utaraze ? ke phakta yuddhane jozo ? tyAre te pAMDee kRSNa-vAsudevane A pramANe kahyuM ke - ( amheNaM sAmI ! jujjhAmo, tumbhe pecchaha, taeNaM paMca paMDave sannaddha jAva paharaNA rahe durUdaMti, durUhittA jeNeva paumaNAbhe rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA evaM vayAsI, amhe vA paumaNAbhe vA rAyatti kaTTu paumaNAbheNaM saddhi saMpalagA yAvi hotthA) he svAmI! ame te yuddha kheDIzuM, tame amArA yuddhane juo. tyAra pachI te pace pAMDa kavacathI susajaja thaIne Ayudha praharane laIne potapitAnA ratha upara savAra thaI gayA. savAra thaIne teo padmanAbha rAjA tarapha ravAnA thayA. padmanAbha rAjAnI pAse pahoMcIne teNe A pramANe kahyuM ke- Aje kAM te ame nahiM ane kAM padmanAbha nahiM." Ama kahIne teo * paMghanAbhe rAjAnI sAthe yuddha karavA lAgyA. For Private and Personal Use Only
Page #538
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNo TI0 a0 16 draupadIvaritanirUpaNam 519 " 4 kRtvA = ityuktvA - padmanAbhena sArdhaM yoddhuM saMghalagnAcApyabhavan, tataH khalu sa pananAbho rAjA tAn paJca pANDavAn kSiprameva 'hayamahiya pavanivaDiyacindhaddhayapar3AgA' hayamathitamavara nipatitacihnadhvajapatAkAn tatra hayAH - azvA mathitAH- pIDitAH, pravarAH - prazastAH, cihnadhvajapatAkA nipAtitA yeSAM tAn, zastrAstraprahArajanita prAptAn ityarthaH yAvad dizo dizaM sarvataH ' paDisehei' pratiSedhayati=pratinivartayati smetyarthaH / tataH khalu te paJca pANDavAH padmanAbhena rAjJA hayamathitamavaranipatita yAvat pratiSedhitAH santaH atthAmA' asthAmAna:- valarahitAH, jAva adhAraNijjA ' atra yAvacchandena -' abalA avIryA ' ityanayoH saMgrahaH | abalAHnAbha rAjA hI nahIM " aisA kahakara ve padmanAbha rAjA ke sAtha yuddha karane meM saMlagna ho gaye / (taeNa se paumanAbhe rAyA te paMca paMDave khippAmeva hayamahiyapavara nivaDiya jAya paDisehiyA, samANA, atthAmA jAva adhAraNijja ti kaTTu jeNeva kaNhe vAsudeve teNeva uvA, taraNaM se vAsudeve te paMca paMDave evaM vayAsI kahaNaM tubhe devANupiyA ! paumanAbheNaM rannA saddhiM saMpalaggA ? taraNaM te paMca paMDavA kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI evaM khalu devANupiyA | amhe tumbhehiM anbhaNunnAyA samANA sannaddha0 rahe durUhAmo 2 jeNeva paumaNAbhe jAva paDisehei ) taba padmanAbha rAjA ne una pAMco pAMDavoM ko bahuta jaldI pIDita ghoDoM vAlA evaM nipAtita prazasta cihnadhvaja patAkA vAlA kara diyaa| yAvat eka dizo se dUsarI dizA meM jAne se bhI unheM roka diyA athavA eka dizA se dUsarI dizA meM khadeDa diyA / isa taraha ve pAMco pAMDava padmanAma rAjA ke dvArA pIDita ghoDovAle, evaM nipAtita prazasta cihna dhvaja patAkA vAle jaba bana gaye aura eka dizA se dUsarI dizA meM jAne se roka diye gaye - athavA khader3a diye gaye taba balarahita banakara yAvat ( taraNaM se paumanAbhe rAyA te paMca paMDave khippAmeva hayamahiyapavaraM nitraDiya jAvU paDisehiyA samANA, atthAmA jAtra adhAraNijja ci kaTUDa jeNeva kahe vAsudeve teNeva uvA0, taraNaM se kaNhe vAsudeve te paMca paMDave evaM kyAsI kaNNaM tubhe devANupiyA ! paumanAbheNaM rannA sarddhi saMpalaggA ? taraNaM te paMcapaMDavA kandaM vAsudevaM evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! amhe tumbhehiM anbhaNunAyA samANA sannaddha0 rahe durUhAmo 2 jeNetra paumaNAbhe jAna paDisehe ) - tyArapachI padmanAbha rAjAe te pAMce pAMDaveAne gheADA vakhatamAM ja pIDita gheADAovALA temaja nipAtita prazasta cittudhvaja patAkAvALA banAvI dIdhA yAvata eka dizAmAMthI bIjI dizA tarapha jaI zake nahi tema teoe rastA rAkI lIdhA. athavA te eka dizAmAMthI khIjI dizA tarapha bhagADI mUkayA. AvI For Private and Personal Use Only
Page #539
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 530 mAtAdharmakathAsUtre sanyahInAH avIryAH - AntarikazaktirahitAH, utsAhahInA ityarthaH, tathA - adhA raNIyAH = AtmAnaM raNabhUmau dhArayitumazaktAH iti kRtvA - iti vicArya, yauH kRSNo vAsudevastatraivopAgacchanti / tataH khalu sa kRSNo vAsudevastAn paJca pANDavAn evaM vakSyamANaprakAreNa avAdIt -' kahaNaM ' kathaM khalu yUyaM he devAnu bhiyAH ! padmanAbhena rAjJA sArdhaM yoddhuM saMmagnAH 1, tataH khalu te paJca pANDavAH kRSNaM vAsudevamevamavAdIt evaM khalu he devAnumiyAH ! vayaM yuSmAbhirabhyanujJAtAH santaH sannaddhavadbhavatikavacAH sthAn 'durudAmo ' dUrohAmaH - ArohAmaH AruDhIH: Aruhya yatraiva padmanAbhastatraiva gatvA yuddhAya saMpalagnAH tataH parAjayaM prAptA yAvata pratiSedhitA ' iti / tataH khalu sa kRSNo vAsudevastAn paJca pANDavAn evamavAraNabhUmi meM apane Apako TIkA ne meM bhI asamartha jAnakara jahAM kRSNavAsudeva the vahAM Aye | vahAM pahu~ca tehI kRSNavAsudevane unase una pAMco pAMDavoM se isa prakAra kahA- jaba Apaloga parAjita ho gaye to padmanAma rAjA ke sAtha yuddharata hue-lar3e-taba una pAMco pAMDavo ne kRSNavAsudeva se isa prakAra kahA, he devAnupriya ! hamalogo ne Apa se abhyanujJAta hokara hI kavaca Adi se susajjita ho rathoM para ArohaNa kiyA, aura ArohaNa kara jahAM padmanAbha rAjA thA vahAM hamaloga pahu~ce / vahAM pahu~cakara hamaloga unake sAtha yuddharata ho gye| bAda meM parAjita ho gaye / aura parAjita hokara phira aise bana gaye jo usane hameM eka dizA se dUsarI dizA meM khadeDa diyA yA jAne se roka diyA / (taeNaM se kaNhe vAsudeve te paM paM . ) taba kRSNavAsudeva ne una pAMco pAMDavo se paristhitimAM lAcAra thaIne yAvat yuddhabhUmimAM peAtAnI jAtane TakAvI zakavAmAM paNa asamartha jANIne pAMce pAMDavA jyAM kRSNa vAsudeva hatA tyAM AvyA. tyAM pahAMcatAM ja kRSNa-vAsudeve pAMce pAMDavAne A pramANe kahyuM ke tame leke padmanAbha rAjAnI sAthe yuddharata thaine parAjIta thai gayA che ? tyAre te pAMce pAMDavAe kRSNa-vAsudevane A pramANe kahyuM ke he devAnupriya ! ame badhA ApanI AjJA meLavIne kAca vagerethI susajjita thaIne ratha upara savAra thayA. savAra thaIne ame jyAM padmanAbha rAjA hatA tyAM gaye. tyAM pahAMcIne ame badhA tenI sAthe yuddha karavA lAgyA ane tene pariNAme ame hArI gayA chIe. hAra pAmIne ame evI bhaya kara paristhitimAM sapaDAi gayA hatA ke jethI eka dizA taraphathI bIjI dizA taraph javAmAM paNa asa thaI gayA athA te teNe amane eka dizAmAMthI khIjI dizA taraphe bhagADI bhUmyA che. (taraNa se kaNhe vAsudeve te paM. paM. ) tyAre dRSya - vAsudeve te pAMya pAMDavAne A pramANe kahyuM ke For Private and Personal Use Only
Page #540
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtaSiNI rI0ma0 19 praupadIcaritanirUpaNam 591 dI-yadi khalu yUyaM he devAnupriyAH ! pUrvamevaM vaktAro bhavata, 'amhe, 'go paunAbhe rAyA' iti 'vayaM bhavAmaH, no padmanAbho rAjA' iti " vayamevajeSyAmo na tu padmanAbho rAjA' ityarthaH. tathA-yadi pUrvam-iti kRtvA-ityevaM nizcayaM manasi nidhAya, padmanAbhena sAdhaM ' saMpalaggaMtA ' yuddhAya saMpalagnA bhavata, ' to NaM tahi khalu 'tumbhe, No paumaNAhe' yUyaM no padmanAbhaH yUyameva jetAro bhaveta, na ta padmanAbhaH, tathA yUyaM taM hayamathitapravaranipatita cihadhvajapatAkaM yAvat-padmanAbha 'paDisehate ' pratiSedhayeta-pratinivartayeta / tat-tasmAt 'pecchaha ' prekSadhvaM, khala isa prakAra kahA-(jaiNaM tumbhe devANuppiyA ! evaM vayaMtA amhe No para. maNAbhe rAya tti kaTu paumanAbheNaM saddhiM saMpalaggaMtAo Na tumbhe No paumaNAhe, haya-mahiya-pavara-jAva paDisehaMte, taM pecchaha NaM tumbhe devA NuppiyA! ahaMNo paumaNAbhe rAya tti kaTUTu paumanAbheNaM rannA saddhi jujjhAmi, rahaM duruhai, duruhittA jeNeva paumaNAbhe rAyA teNeva uvAga cchaha uvAgacchittA seyaM gokhIrahAradhavalaMtaNasolliyasiMduvArakuMdeMdu sannigAsaM niyayabalassa harisajaNaNaM riuseNNaviNAsakara paMcajaNNa saMkha parAmusai) he devonupriya ! tuma to pahile aisA kahate the ki hama jIteMge, padmanAbha rAjA nahIM jItegA-aura aisA hI mana meM vicAra kara-nizcaya kara-tumalogoM ne padmanAbha rAjA ke sAtha yuddha karanA prAraMbha kiyA-to tumalogoM ko hI jItanA cAhiye thaa| padmanAbha rAja ko nahIM aura tumhIM loga use pIDita ghoDoM vAlA evaM nipAtitapraza (jaiNaM tumbhe devANuppiyA ! evaM vayaMtA amhe No paumaNAbhe rAya ri kaTu paumanAbheNaM saddhi saMpalaggaM tAoNaM tunbhe No paumaNAhe, hayamahiyapavara jA paDiseiMte, taM pecchaha NaM tumbhe devANuppiyA ! ahaM No paumaNAbhe rAyatti kaha paumanAbheNaM rannA saddhiM jujjhAmi, rahaM durUhai, duruhittA jeNeva paumaNAbhe rAya teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA seyaM gokhIrahAradhavalaMtaNasolliyasiMduvAra kuMdeMda sanigAsaM niyayavalassa harisajaNaNaM riuseNNaviNAsakaraM paMcajaNNaM saMkhaM parAmusai he devAnupriya ! tame te pahelethI ja A pramANe kahetA hatA ke ameja jItIza, padmanAbha rAjA chataze nahi. ane A pramANe vicAra karIne ja tame leoe padmanAbha rAjAnI sAthe yuddhanI zarUAta karI hatI, AvI paristhimAM to tamAre jIta meLavavI joIe. padmanAbha rAjAnI jIta nahi thavI joIe tame loke tene pIDita gheDAvALa banAvata, tamane te nahi paNa A badhI tamArI mananI IcchA saphaLa thaI zakI nahi. ethI he devAnupriye ! have juo, For Private and Personal Use Only
Page #541
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 622 jhAnAdharmakathA yUyaM he devAnupriyAH ! ' ahaM no paumaNAbhe rAyA ' ' ahaM no padmanAbho rAjA' ahameva jetA bhavAmi, na tu padmanAbhI rAjA, iti kRtvA padmanAbhena rAjJA sAdhaM yudhyAmi, ityuktvA rathaM ' durUhai ' durohati-Arohati-sa kRSNa vAsudevaH padmanAbhena saha yoddhu rathamArUDhavAn ityarthaH / ArUhya yatraiva padmanAbho rAjA tauvo pAgacchati, upAgatya ' seyaM ' zvetaM-golIrahAradhavalaM -godugdhavat-hAravaca dhavalaM zuklaM ' taNasolliyasiMdubArakuMdeMdusanigAsaM / 'taNasolliyA' mallikA ayaM dezIyaH zabdaH sinduvAro-nirguNDI, kunda-kundanAmnA prasiddhaH zvetapuSpavizeSaH, induzcandrastadvat saMnikAzaH-prabhA yasya sa taM, niyayabalassa' nijakAlasya svakIyasenAya 'harisajaNNaM' harSajananaM -harSotpAdakaM, 'riuseNNa viNAsakaraM' ripusainya vinAzakaraM zatrusainyabalahArakaM pAzcajanyaM zaGkha pAJcajanyanAmakaM zaGkha parAmumaI parAmRzati haste gRhNAti, parAmRzya 'muhavAyapUriyaM kareI' mukhapAtapUritaM mukhavAtena dhmAtaM karoti-vAdayatItyarthaH / tataH khalu tasya padmanAbhasya tena zaGkhazabdena 'balasta cihnadhvaja patAkA vAlA banAte-vaha tumheM aisA nahIM banAtA-parantu aisA tuma logoM kA mana meM dhArA vicAra saphalI bhRta nahIM haA ataH devAnupriyo ! aba dekho-maiM usake sAtha yuddharata hotA hU~ isameM maiM hI jItUMgA padmanAbha rAjA nahIM / aisA kahakara ve kRSNavAsudeva rathapara savAra ho gye| aura savAra hokara ve vahAM pahuMce jahAM padmanAbha rAjA thaa| vahA~ pahu~ca kara unhoM ne apane pAMcajanya zvetazaMkha ko jo apanI senAko harSa kA janaka evaM zatru senA kA saMhAraka thA evaM gokSIra tathA hAra ke jaisA dhavala varNavAlA thA uThAyA / isakI prabhA mallikA nirguThI kaMdapuSpa evaM candramAke jaisI ujjvala thii|(praamusittaa muhavAyapUriyaM karei) use uThAkara unhoM ne mu~ha se bajAyA-(taeNaM tassa paumaNAhasta teNaM saMkhasareNaM balaibhAe haya jAva paDisehie ) taya usa padmanAbha kI senA tenI sAthe huM have medAne paDuM chuM. AmAM vijaya mane ja prApta thaze, padya nAbha rAjAne nahi. Ama kahIne kRSNa-vAsudeva ratha upara savAra thaI gayA ane savAra thaIne jyAM padmanAbha rAjA hatA tyAM pahoMcyA. tyAM pahoMcIne temaNe pitAnA pAMcajanya sapheda zaMkhane-ke je temanI senA mATe hatpAdaka temaja zatruonI senA mATe saMhAra rUpa ha tathA gAyanA dUdha ane hAranA je sapheda ho-hAthamAM lIdhe. te zaMkhanI kAMti mahilakA nirgaThI kuMda puSpa bhane yandra kI tI. (parAmusittA muhavAyapariSa karei ) sAdhane tama bhumayI vAyA. (taeNa tassa paumaNAhassa teNa saMkhasareNa balahabhAe haya jAva paDisehie) te 1mate te pAnAsa rAnI senAnI nimA manA For Private and Personal Use Only
Page #542
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir garadharmAmRtavarSiNI TI0 maM0 16 draupadoSaritanirUpaNam 523 tibhAe hate ' balatribhAgo itaH - sainyasya tRtIyAMzo hatamathita yAvat dizo dizaM pratiSedhitaH - pratinivRttaH palAyita ityarthaH / tatastadanantaraM khalu sa kRSNo vAsu devo dhanuH parAmRzati gRhNAti parAmRzya ' veDho ' veSTaH varNakaH dhanuviSayakaM varNanaM jambUdvIpaprajJaptito vijJeyamityarthaH ' dhaNuM pUrei ' dhanuH pUrayati dhanuSi guNamAro payati pUrayitvA dhanuH zabdaM karoti tataH khalu tasya padmanAbhasya dvitIyavAraM 'bala tibhAe ' balatribhAga balasya sainyasya tRtIyo bhAgastena dhanuH zabdena ' hayamahiya pavaranivaDiya cindhaddhayapaDAge ' iyamathitapravaranipatitacihnadhvajapatAko yAvada kA tribhAga usa zaMkha ke zabda se hata ho gayA mathita ho gayA yAvata eka dizo se dUsarI dizA kI tarapha bhAga gayA / taeNaM se kaNhe vAsu deve dhaNuM parAsaha, veDhodhaNuM pUrei, pUrittA dhaNusadda karei ) isake bAda kRSNa vAsudevane dhanuSa ko utthaayaa| isa dhanuSa ko varNana jaMbUdvIpa prajJa pti meM kiyA gayA hai| so vahAM se jAnanA cAhiye uThAkara unhoMne usa para jyA kA AropaNa kiyA phira use caDhAyA-so usase zabda huA (taraNaM tassa paumanAbhassa docce balaibhAe teNaM dhaNusaddeNaM hayamahiya jAva paDisehie, taraNaM se paumaNAbhe rAyA tibhAgabalAvase se asthA me abale, avIrie apurisakkAraparakkame adhAraNijatti kaTTu sigghaM turiyaM jeNeva amarakaMkA teNeva uvAgaccha3 ) taba usa padmanAbha rAjA kI sainya kA tRtIyabhAga usa dhanuSa ke zabda se hata ho gayA, mathita ho gayA, usa kI pravara cinha svarUpa dhvajApatAkAe~ saba gira gaIM yAvata zabdathI ja hata thaI gayA, thita thaI gayA yAvat eka dizA taraphathI bIjI dizA tara nAzI gaye. (taeNa se kaNhe vAsudeve dhaNu parAmusai, veDho dhaNu pUrei, pUrittA dhaNusadda karei ) tyArapachI sRRSNu-vAsudeve dhanuSa uThAvyaM. mA dhanuSanuM varNana ja khUdrIpa prajJaptimAM karavAmAM AvyuM che. jijJAsuee tyAMthI jANI levuM joie. uThAvIne teoe tenI upara pratya`cA caDhAvI. tyArapachI dhanuSane caDhAvyuM ane tenAthI zabda thaye ( taNaM tassa umanAbhassa docce balaibhAe teNaM dhaNusadeNaM iyamahiya jAva paDimehie, taraNaM se paumaNAbhe rAyA tibhAgavalAse se asthAme abaLe, arie apurisakkAra rakkame adhAraNijjatti kaTTu sigdhaM turiyaM jeNeva amarakaMkA teNeva uvAgacchara ) te padmanAbha rAjAnI senAnA trIjo bhAga te dhanuSanA zabdathI ja heta thaI gayA, mathita thaI gayA, tenI pratrara cihna-svarUpa dhvajA patAkAo adhI paDI For Private and Personal Use Only
Page #543
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathA dizo dizaM pratiSedhitaH, tataH khalu sa padmanAbho rAjA 'tibhAgabalAvasese' tribhAgabalAvazeSaH tRtIyAMzAvaziSTasainyavAn san asthAmA, abalA, avIryaH, asthAmetyAdi prANyAkhyAtam apuruSakAraparAkramaH-pauruSaparAkramarahitaH, adhAraNIyaH-prANAn dhArAyitumazaktaH, iti kRtvA-iti vicArya zIghra tvaritaM yatraivA marakaMkA tatraivopAgacchati, upAgatya amarakaMkAM rAjadhAnImanupravizati, anupavizya dvArANi 'pihei ' pidhatte, rodhasajjA=durga nirudhya tiSThati, tataH khalu sa kRSNo vaha ekadizA se dUsarI dizA meM bhAga gayA athavA bhAgane meM asamartha pana gayA / isa ke bAda tRtIyAMzAvaziSTa senA vAlA hokara vaha padmanAbharAjA bala rahita ho gayA, paryApta sainya rahita ho gayA evaM antarika zakti-utsAha hIna ho gyaa| ataH vaha pauruSa parAkrama se rahita hone ke kAraNa raNabhUmi meM Thaharane ke yogya nahIM rhaa| athavA prANoM ko dhAraNa karane meM bhI asamartha bana gyaa| isaliye vaha vahAM se zIghra bar3I utAvalI se jahAM amarakaMko nagarI thI vahAM A gyaa| ( uvAgacchittA amarakaMkaM rAyahANi aNupavisaha, aNupavisittA dArAI pihei pihittA rohasajje ciTThaha, taeNaM se kaNhe vAsudeve, jeNeva amarakaMkA teNeva uvAgacchai ) vahAM Akara vaha amarakaMkA rAjadhAnI meM gyaa| jAkara usane daravAjoMko baMda karavA diyaa| baMda karavAkara phira vaha apane durga (killA) kI rakSA karatA huA vahAM tthhraa| isake bAdakRSNavAsudeva gaI yAvat te senAne bhAga eka dizA taraphathI bIjIdizA tarapha nAzI gaye. athavA te te nAzI javAmAM paNa asamartha thaI gayo. tyArapachI trIjA bhAga jeTalI senA ja jenI pAse rahI che e te padmanAbha rAjA sAva nirbaLa thaI gaye, paryApta sanya rahita thaI gayA ane AMtarika zakti-utsAha rahita thaI gayo. te parUSa parAkrama vagarane thaI te raNabhUmimAM TakI zake tema paNa rahyo nahi athavA to te prANene dhAraNa karavAmAM paNa asamartha thaI gaye. ethI te satvare jyAM amarakaMkA nagarI hatI tyAM AvI gaye. (uvAgacchittA amarakaMka rAyahANiM aNupavisai, aNupavisittA-dArAI pihei, pihittA rohasajje ciTThai, taeNaM se kaNhe vAsudeve, jeNeva amarakaMkA teNeva uvAgacchai) tyAM AvIne te amarakaMkA rAjadhAnImAM gaye, tyAM jaIne teNe daravAjAone baMdha karAvI dIdhA. baMdha karAvIne te pitAnA durganI rakSA karatAM tyAM ja rAkAro. tyArapachI kRSNa-vAsudeva jyAM te amarakaMkA nAme nagarI hatI tyAM For Private and Personal Use Only
Page #544
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 525 , " anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA ma0 16 draupadIcaritanirUpaNam vAsudevo yatraivAmakaGkA tatraivopAgacchati, upAgatya rathaM sthApayati, sthAt pratyatra rohati pratyavaruhya, ' veuvviyasamugdhAeNaM ' vaikriyasamudghAtena vaikriyazarIraM nirmA mArumapradezAnAM bahirniHsAraNena khalu ' samohaNai ' samuddhAtaM karoti samuhanti ekaM mahat / NarasIharUvaM ' narasiMharUpaM ' biuvvaha' vikurvate divyasAmarthyana karoti viku mahatA 2 zabdena ' pAdadaddarayaM pAdadadderakaM = bhUmau caraNAghAta karoti, tataH khalu sa kRSNena vAsudevena mahatA 2 zabdena pAdadardarakeNa = bhUmoM caraNAghAtena kRtena satA amarakaGkArAjadhAnI 'saMbhaggapAgArago purAhAlaya variya toraNapalatthiya patrarabhavaNasiridharA' sambhagnaprAkAra gopurAhAlakaca rikAtoraNaparya stitapatrarabhavanazrIgRhA=tatra saMbhagnAni - mAkAraca gopurANi ca ahAlakAca carikA jahAM vaha amarakaMkA thI vahAM gaye ( uvA0 ) vahAM jAkara ke ( rahaM Thavei, ThavitA rahAA pacoruhai, paccAruhittA veuvviyasamugdhAraNaM samoha rs) unhoMne apane rathako khar3A kiyA-khar3A karake phira ve usase nIce utare / nIce utara kara vaikriya samudghAta kiyA / vaikriyazarIrako nirmANa karane ke liye jo AtmapradezoM kA bAhira nikAlanA hotA hai usakA nama vaikriya samudghAta hai / ( egaM mahaM NarasiharUvaM vizva vivittA mahayA 2 saddeNaM pAdadaddaraeNaM karaNaM samANeNaM amarakaMkA rAyahANI saMbhagga pAgAra gopurAhAla carithatoraNaM palhasthiyapavarabhavaNasirigharA sarassa ra dharaNiyale saMnnivaiyA) isa samudghAtake dvarA unhoMne eka vizAla kAya narasiMharUpa kI vikurvaNA kI narasiMharUpa kI vikurvaNA karake apanI bhayaMkara garjanA se bhUmi para caraNoM dvArA AghAta kiyA / isa taraha garjanA pUrvaka kiye gaye caraNAghAta se amarakaMkA rAjadhAnI kI gayA. (utrA0 10 ) tyAM 46ne ( radda Thavei, ThatrittA rahAo paJcoruhai, pacoruhittA ve vviyasamugdhAeNa samohaNai ) tebho potAnA sthane aleo rAjyo, jle| rAkhIne teo temAMthI nIce utaryAM, nIce utarIne temaNe vaikriya samudghAta karyAM. vaikriya zarIrane banAvavA mATe .je Atmapradezane bahAra kADhavAmAM Ave che te vaikriya samuddAta kahevAya che. ( evaM mahaM narasiharUvaM viunna, viubvittA mahayA 2 sadeNaM pAdadaddaraNa karNa samANeNaM amarakaMkA rAyahANI saMbhaggapAgAragopurATTAlayacariyatoraNaM palhatthiya patrarabhavaNasiridharA sarastarasta dharaNiyale saMbhivaiyA ) A samuddAta vaDe temaNe eka vizALa kAya narasiMha rUpanI viNA karI. narasiMha rUpanI vikuNA karIne potAnI bhayaMkara garjanAthI bhUmi upara caraNNAnA AghAta karyo. A rIte garjanApUrvaka karAyelA caraNAghAtathI amara For Private and Personal Use Only
Page #545
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 526. jJAtAdharmakathAsUtre ca toraNAni ca yasyAM sA tathA, tatra gopurANi -matolyaH aTTAlakAH - prAkAro paristhAna vizeSAH, carikA- nagaramAkArAntare'STahastomArgaH / tathA-paryastitAnisarvataH kSiptAni pravarabhavanAni zrIgRhANi bhaNDAgArANi kozAgArANi ca yasyAM sa tathA, tato dvipadaH karmadhArayaH / kRSNavAsudevena bhUmau caraNAghAtazabdena amara kaMkArAjadhAnyAH prAkAragopurAdikaM vidhvaMsitamityarthaH tathA sarassarassa anukaraNazabdo'yam nipatanakriyAvizeSaNaM dharaNitale saMnipatitA=amarakaMkA rAjadhAnI sarassarasseti zabdaM kurvANA bhUbhau patitetyarthaH / tataH khalu sa padmanAbho rAjA amarakaMkAM rAjadhAnIM saMbhagnaprAkArAdikAM yAvat - dharaNitale saMnipatitAM dRSTvA bhItaH trastaH, udvignaH saMjAtabhayaH, draupadyA devyAH zaraNamupaiti prApnoti tataH khalu sA draupadI devI padmanAbhaM rAjAnamevamavAdIt kiM khalu svaM he devAnu priya ! na jAnAsi kRSNasya vAsudevasyottamapuruSasya vipriyaM kurvan mAmiha atra galiyoM ko aTAriyoM ko, carikAoM ko, zrI gRhoM ko kozAgAroM ko zrI kRSNa ne dhvaMsa kara diyA / tathA vaha amarakaMkA rAjadhAnI bhI sarasara zabda karatI huI usa garjanA pUrvaka kiye gaye caraNAghAta se jamIna para gira par3I / (taeNa se paumaNAbhe rAyA, amarakaMkA rAyahANi saMbhagga jAba pAsittA, bhIe dovaIe devIe saraNaM uveha ) taba padmanAbha rAjA amarakaMkA rAjadhAnI ko prAkAra gopura Adi kI dhvasta avasthAvAlI dekhakara atyaMnta bhIta huA trasta huA, udvigna huA / aura saMjAta. bhaya saMpanna hokara draupadI devI kI zaraNa meM pahu~cA / (taeNaM sA dovaI devI, paumanAbhaM rAyaM evaM vayAsI) taba usa draupadI devI ne padmanAbha rAjA se isa prakAra kahA - ( kiNNaM tujhaM devANuppiyA ! na jANAsi kaNha huMDA rAjadhAnInI zerIgone, maTArIgone, yariprabhone, zrIgRhote, ashaagArAne zrIkRSNe naSTa karI nAkhyA temaja te amarakakA rAjadhAnI paNa sarasara zabda karatI garjanApUrvaka karavAmAM AvelA caraNAghAtathI jamInadosta thaI gaI. (taraNa se pamaNAbhe rAyA, amarakaMkA rAyadANi saMbhagga jAva pAsittA, bhI doI devIe saraNaM uvei ) padmanAbha rAjA amarakakA rAjadhAnInA prAkAra, gApura vagerene vinAza joIne khUba ja bhayabhIta thaI gayA, trasta thaI gayA temaja udvigna thaI gayA ane saMbhatalaya saMpanna thAne draupaTTI hevInI zaraNe paDebhyo. ( taraNaM sA dAvaI devI paumanAbhaM rAyaM evaM vayAsI ) tyAre te draupadI devI padmanAbha zAne A pramANe kahyuM ke~ For Private and Personal Use Only
Page #546
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI sarIkA a0 16 draupadIcaritanirUpaNam 527 havyaM-zIghram Anayasi-AnItavAnasi tat-tasmAt-' evamavi gae ' evamapi gate-itthaMmamApaharaNe kRte'pi, gaccha khalu tvaM he devAnupriya ! snAtaH 'ulla paDasADae' Ardra paTTasATakaH snAnenA''IkRtottarIyaparidhAnavastradhArI ' avacUlagavatthaNiyanthe ' avacUlakavastraNiyatthA=avacUlakam-adhomukha nIcailambamAnaM calaMvastrAJcalaM-vastraprAptaM yathA bhavati tathA 'NiyatthaM' parihitaM vastraM yena sa tathA-strINAM paridhAnamiva caraNaparyantalambitavastrAntaM yathAsyAttathA parihitavastra ityarthaH / 'aMteurapariyAlasaMparikhuDe' antaHpuraparivArasaMparitRtaH strI parivAreNa sahitaH, 'aggAI' agryANi varANi ratnAni gRhItvA mAM purataH ' kAuM' kRtvA kRSNaM ssa vA sudevassa uttamapurisasma vippi yaM kare mANe mamaM iha havyamANesi) he devonupriya ! kyA tuma uttama puruSa kRSNavAsudeva ko nahIM jAnate ho jo unako aniSTa kara tuma mujhe yahAM le Aye ho / (taM eva. mavigae gacchaNaM tumaM devAvuppiyA! pahAe ullapaDasADae ava calagavasthANiyatthe aMte urapariyAlasaM parivuDe, aggaiM varAI rayaNAI gahAya, mamaM purao, kAuM kaNhaM vAsudevaM karayalapAyapaDie saraNaM uvehi) khaira aya isa yAta ko jAne do-he devAnupriya ! tuma snAna karo, aura gIle vastra pahine hue hI zrI kRSNavAsudeva kI zaraNa meM jAo / jAte samaya tuma strIyoM ke paridhAna ke samAna caraNa paryanta laTakate hue vastra pahinakara jAnA / akele mata jAnA kintu apane aMtaHpura kI samasta striyoM ko sAtha meM le jaanaa| rIte hAtha bhI mata jAno kintu bheTa nimitta veza kImatI ratnoM ko lekara aura mujhe Age karake calanA / (kiNaM tuma devANuppiyA ! na jANAsi kaNhassa vAsudevassa uttamapurisassa vippiyaM karemANe mamaM iha habamANesi) he devAnupriya ! zuM tame uttama purUSa kaNa-vAsudevane oLakhatA nathI. mane ahIM lAvIne tame temanuM ja aniSTa karyuM che. (taM evamavigae gacchaha NaM tuma devANuppiyA ! hAe ullapaDasADae avacUlagavatthaNiyatthe aMteurapariyAlasaMparivuDe, aggAI varAI rayaNAI gahAya, mamaM purato, kAuM kaNhaM vAsudevaM karayalapAyapaDie saraNaM uvehi ) khera, cheDo e vAtane. he devAnupriya ! tame have snAna karo ane bhInA vastrothI ja zrIkRSNa vAsudevanI zaraNamAM jAo. jatI vakhate tame strIonA paridhAna ( caNiyA) nI jemaja paga sudhI laTakatA vastro paheraje. tame ekalA jatA nahi paraMtu raNavAsanI badhI strIone sAthe laIne jaje. tame khAlI hAthe temanI pAse jatA nahi paNa kaMIka bheTa svarUpa kiMmatI vaone laIne For Private and Personal Use Only
Page #547
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ekhnkkhaa vAsudevaM 'karayalapAyapaDie ' karatalapAdapatita:-saMyojitakarataladvayaH, pAdayoH patitaH san zaraNaM upahi-trAyasvamAmitibadan upagato bhavetyarthaH / he devAnu. priya ! -- paNinaiyavacchalA' praNipatitavatsalA-caraNoparinipatitAnAM vatsalAH snehavantaH khalu uttamapuruSAH bhavanti praNAmamANa mahApuruSAH prasIdantItyarthaH / tatastadanantaraM sa pradmanAbho rAjA draupadyA devyA etamartha uktakathanarUpamartha patizrRgoti-svIkaroti, pratizrutya snAto yAvat zaraNamupaiti draupadIvacanamanusRtya padmanAbho rAjA kRSNa gasudevasya zaraNamupagata ityrthH| upetya karatalaparigRhItadazanavaM zira Avata masta ke'jaliM kRtvA eakSyamAgaprakAreNa, AdId-dRSTvA vahAM pahu~ca kara tuma donoM hAtha jor3a kara unake caraNoM meM gira jAnA (paNivaiyavacchalo Na devANuppiyo uttamapuriso taeNaM se paumanAme dovaIe devoe eyamaDhe paDiNei, paDisuNittA pahAe jAva saraNaM uvei, uvittA, karayala0evaM vayAsI diTThANaM devAnuppiyANaM iDI, jAva parakkame taM khAmemi NaM devaannuppiyaa|) he devANupriya ! uttama puruSa jo huA karate haiM ve praNipatitavatsala huA karate haiM-praNAmamAtrase mahApuruSa prasanna ho jAyA karate haiM-arthAt namana karanevAleko ve nahIM mArate taya padmanAma rAjAne draupadI devIke isa zikSAprada kathanarUpa arthako svIkAra kara liyaa| svIkAra kara bAda meM usane snAna kiyA, yAvat vaha draupadIke kahe anusAra kRSNavAsudeva kI zaraNa meM pahuMca gyaa| zaraNa meM pahuMca kara usane apane donoM hAthoM ko joDakara aMjali banAI aura AdakSiNa pradakSiNa karake use zirapara rakhA / phira isa prakAra bolA-Apa devAnupriyakI maiMne Rddhi temaja mane AgaLa rAkhIne cAlajo. tyAM pahoMcIne tame baMne hAtha joDIne temanA page paDaje. (paNivaiya vacchalANaM devANupyio uttamapurisA, taeNaM se paumanAme dovaie devIe eyama paDisuNei, paDisuNittA hAe jAva saraNaM uvei, uvittA karayala evaM vayAsI,diTThA NaM devANuppiyANaM iDrI jAva parakkame taM khAmemi NaM devANu ppiyA! he devAnupriya! uttama purUSe temanI sAme vinamra thayelA mANaso pratye ekadama vatsala thaI jAya che. phakta namaskAra karavAthIja teo prasanna thaI jAya che. A badhuM sAMbhaLIne padmanAbha rAjAe dropadInA A zikSAprada kathana rU5 arthane svIkArI lIdhuM. svIkAra karIne teNe snAna karyuM yAvat te draupadInA kahyA mujaba ja kRSNa-vAsudevanI zaraNamAM gaye. zaraNamAM jaIne teNe pitAnA baMne hAtha joDIne aMjali banAvI ane AdakSiNa pradakSiNA karIne tenA mAthA upara mUkI ane tyArabAda te A pramANe kahevA lAgyuM ke-devAnupriya ! tamArI For Private and Personal Use Only
Page #548
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtavarSiNI TIkA 10 16 draupadIcaritanirUpaNam 529 khalu devAnupriyANAm RddhiryAvat parAkramaH-tat=tasmAt kSamayAmi khalu he devAnupriyAH ! yAvat kSamantu khalu yAvat nAhaM bhUyo bhUyaH evaM karaNatayA punarevaM na kariSyAmi, iti kRtvA-ityuktvA-' paMjalivuDe ' pAJjalipuTaH-saMyojitakarataladvayaH pAdapatitaH kRSNasya vAsudevasya draupadI ' sAhatthi ' svahastena, upanayati / tataH khalu sa kRSNo vAsudevaH padmanAbhamevamavAdIt-haM bhoH ! padmanAbha ! aprArthitaprArthita ! he maraNavAJchaka ! 4 kiM khalu tvaM na jAnAsi mama bhaginIM draupadI devImihahavyamAnayan , ' taM' tat-tasmAt 'evamavi gae ' evamapigate anena prakAreNa zaraNaM prApte sati, nAsti te tava madyamidAnImiti kRtvA prativisarjayati / prativimRjya draupadoM devIM gRhNAti, gRhItvA rathaM dUrohati Arohayati dekhalI, yAvat parAkrama dekha liyaa| he devAnupriya ! maiM apane aparAdha kI kSamA mAMgatA huuN| (jAva khamaMtu) yAvat Apa mujhe kSamA deN| (NaM jAva NA haM bhujjo 2 evaM karaNAe ) aba maiM punaH aisA nahIM kruuNgaa| (tti kaTUTu paMjalicuDe pAyavaDie kaNhassa vAsudevassa dovaiM devi sA hatthi uvaNei) isa prakAra kahakara vaha donoM hAtha joDa una kRSNavAsudeva ke pairoM para gira par3A aura apane hAtha se hI usane phira unake liye draupadI sauNpdii| (taeNaM se kaNhe vAsudeve paumaNAbhaM evaM vayAsI -haM bho ! paumaNAbhA! apatthiyapatthiyA 4 kiNNaM tumaM Na jANAsi mama bhagiNi dobaI deviM iha havva mANamANe taM evamavigae, Natthi te mamAhito iyANiM bhayamasthi tti kaTu paumaNAbhaM paDivisajjei, paDi visajjittA dovaI devi giNhai, giNhittA rahaM durUhei, durUhittA jeNeva meM Rddhi joI lIdhI che, yAvat tamAruM parAkrama paNa meM joI lIdhuM che. te hevAnupriya ! I bhaa2| a52|| sa kSamA mAMzu chu' (jAva khamaMtu ) yAvat tabhe bhane kSamA 421. (Na jAva NAha bhujjo 2 evaM karaNAe) veza hu~ yA hApi nahi 43 (tti kaTu paMjalivuDe pAyava Die kaNhasva vAsudevarasa dovaiM devi sAhatthi uvaNei ) mA prabhArI DIna te mAne nAna kRSNa-vAsudevanA pagamAM ALoTI gayo ane tyArapachI teNe potAnA hAthathIja draupadI temane seMpI dIdhI. (taeNaM se kaNhe vAsudeve paumaNAbhaM evaM vayAsI-haM bho ! paubhaNAmA ! apatthiyapatthiyA 4 kiNNaM tuma Na jAgAsi mama bhagiNiM dovaiM devi iha, inca mANamANe ta evamapi gae, Nasthi te mamAhito iyANi bhayamatthi ttikaTu paumaNAbhaM paDivisajjei paDivisajjittA dovaI devi giNhada, giNhittA rahaM durUhei, . 7 For Private and Personal Use Only
Page #549
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 550 pAtAdharmakathA Arohya yauva paJca pANDavAstauvopAgacchati, upAgatya pazcAnAM pANDavAnAM draupadI devIM ' sAhatthiM ' svahastena, upanayati dadAti / tataH khalu sa kRSNaH paJcabhiH pANDavaiH mArdhamAtmaSaSThaH SaDabhIrathailavaNasamudrasya madhyamadhyena yauva jambUdvIpo dvIpaH, yauva bhArataM varSa tauva mAdhArayad gamanAya gantuM prataH // suu029|| paMca paMDave teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paMcaNhaM paMDavANaM dovaha devi sAhatthi uvaNei) taSa kRSNavosudeva ne padmanAbha se isa prakAra kahA are o padmanAbha ! tuma isa taraha se akAla meM hI maraNa ke abhilASI kyoM bane 4kyAtujhe yaha patA nahIM thA ki draupadI merI bahina hai / kyoM tUM isa ko yahAM le AyA! khaira-jaya tU isa rUpa meM merI zaraNa meM AcukA hai-to aba tujhe kisI bhI prakAra kA merI tarapha se bhaya nahIM rahA-aisA kahakara kRSNavAsudeva ne use visarjita kara diyA-apane sthAna para use jAne kI AjJA dedii-| yAda meM draupadI ko sAtha meM liyA aura lekara ve ratha para ArUDha hue| ArUDha hokara phira ve, vahAM Aye-jahAM pAMcoM pAMDava the vahAM Akara unhoM ne draupadI ko apane hAthoM se pAMco pAMDavoM ke supurda kara diyaa| (taeNaM kaNhe paMcehiM paMDavehiM saddhiM appachaTe chaha rahehiM lavaNasamuI majjhaM majjheNaM jeNeva jaMbUddIve dIve jeNeva bhArahe vAse teNeva pahArettha gamaNAe) isake bAda ve kRSNavAsudeva pAMcoM pAMDavoM ke sAtha AtmaSaSTha hokara chahoM rathoM ko le lavaNa samudra se bIco durUhittA jeNeva paMca paMDave teNeva uvaagcch| uvAgacchittA paMcaNhaM paMDavANaM dovai devi sAhatthiM uvaNei) tyAre kRSNa-vAsudeve panAbhane A pramANe kahyuM ke are ! padmanAbha! tame A pramANe asamayamAM ja maraNanA abhilASI kema banI gayA cho?, zuM tamane khabara nahotI ke dropadI mArI bahena che tuM ene ahIM zA mATe laI Aka? khera, tuM jyAre A sthitimAM mArI pAse Avyo che te have tAre mArA taraphathI kaI paNa jAtane bhaya rAkhavo joIe nahi. Ama kahIne kRSNa vAsudeve tene vidAya karyo. tyArapachI draupadIne sAthe laIne teo ratha upara savAra thayA. savAra thaIne teo jyAM pAMce pAMDe hatA tyAM AvyA. tyAM AvIne temaNe pitAnA hAthathI draupadIne pAMca pAMDavone seMpI dIdhI. (taeNaM se kaNhe paMcehi paMDavehiM saddhi appa chaTTe chahiM rahehiM lavaNasamuha majha majjJeNaM jeNeva jaMbUddIve dIve jeNeva bhArahevAse teNeba pahArettha gmnnaae| tyArabAda te kRSNa-vAsudeva pAMce pAMDavonI sAthe AtmaSaNa thaIne chAe For Private and Personal Use Only
Page #550
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jITI0 50 16 draupadI caritanirUpaNam 531 mUlam - teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dhAyaisaMDe dIve purasthi - middhe bhArahe vAse caMpA NAmaM NayarI hotthA, puNNabhadde gheie, tattha NaM caMpAe nayate kavile NAmaM vAsudeve rAyA hotthA, mahiyA himavaMta0 vaNNao, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM munisuvvae arahA caMpAe puNNabhadde samosaDhe, kapile vAsudeve dhammaM suNei taNaM se kavile vAsudeve muNisuvvayassa arahao dhammaM suNemANe kaNhassa vAsudevasta saMkhasaddaM suNei, taraNaM tassa kavi - lassa vAsudevassa imeyArUve ajjhatthie samuppajjitthA - kiM ma dhAiDe dIve bhArahe vAse docce vAsudeve samuppaNNe ? jassa NaM ayaM saMkhasadde mamaMpitra muhavAya pUrie vIyaM bhavai, taparNa muNisuvvae arahA kavilaM vAsudevaM evaM vayAsI - se NUNaM te kavilA vAsudevA ! mama aMtie dhammaM NisAmemANassa saMkhasadaM AkaNNittA imeyArUve ajjhatthie kiM manne jAva vIyaM bhavai, se A kavilA vAsudevA ! ayamaTTe' samaTThe ? haMtA ! asthi, no kavilA ! evaM bhUyaM vA3 jannaM ege khette ege juge samae duve arahaMtA vA cakkI vA baladevA vA vAsudevA vA uppajiMsu uppajjiti uppajjissaMti vA, evaM khalu vAsudevA ! jaMbUddIvAo bhArahAo vAsAo hatthiNAuraNayarAo paMDussa raNNo puvva bIca ho jahAM jaMbUdvIpa nAma kA dvIpa, jahAM bharatakSetra nAma kA kSetra thA usa ora cala diye // sU029 // rathAne laine lavaNa samudranI vacce thaIne jyAM jabudvIpa nAme dvIpa, ane temAM paNa jyAM bhAratavaSa nAme kSetra hatuM te tarapha ravAnA thayA. DA sUtra 29 // For Private and Personal Use Only
Page #551
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kathAkra saMgaieNaM deveNaM amarakaMkANayariM sAhariyA, taraNaM se kaNhe vAsudeve paMcAhi paMDavehiM sadvi appachaDe chahiM rahehi amarakaMkaM rAyahANi dovaIe devIe kUvaM havvamAgae, taeNaM tassa kaNhassa vAsudevassa paumaNAbheNaM raNNA saddhi saMgAme saMgAmemANassa ayaM saMkhasadde tava muhavAyA0 iva vIiM bhavai, taraNaM se kavile vAsudeve muNisuvvayaM vaMdai2 evaM vayAsI - gacchAmi NaM ahaM bhaMte! kaNhe vAsudeve uttamapurisaM sarisapurisaM pAsAmi, taraNaM munisuvvae arahA kavile vAsudeve evaM vayAsI - no khalu devAzuppiyA ! evaM bhUyaM vA3 jaNNaM arahaMto vA arahaMta pAsai anant vA cakkavahiM pAsai baladevA vA baladevaM pAsai vAsudevo vA vAsudevaM pAsai, tahaviya NaM tumaM kaNhassa vAsudevassa lavaNasamuhaM majjhaMmajjheNaM vIivayamANassa seyApIyAI dhayaggAI pAsihiMsi, taNaM se kavile vAsudeve muNisuvtrayaM vaMdai namasai vaMdittA na maMsittA hatthikhaMdhaM durUhai durUhittA sigghaM2 jeNeva velAule teNeva uvAgacchai uvAgacchittA kaNhassa vAsudevassa lavaNasamudaM majjhamajjheNaM vIivayamANassa seyApIyAI dhayaggAI pAsai pAsittA evaM vayai-esaNaM mama sarisa purise uttamapurise kaNhe vAsudeve lavaNasamudaM majjhaM majjheNaM vIivayaittikaTTu paMcajannaM saMkhaM parAmusai parAmusittA muhavAyapUriyaM karei, tapaNaM se kaNhe vAsudeve kavilassa vAsudevassa saMkhasaddaM Ayannei AyannittA paMcajannaM jAva pUriyaM karei, tapaNaM dovi vAsudevA saMkhasadasA For Private and Personal Use Only
Page #552
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org gAradharmAmRtavarSiNI TIkA 80 16 draupadIcarita nirUpaNam 533 mAyAriM karei, taeNa se kavile vAsudeve jeNetra amarakaMkA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA amarakaMkaM rAyahANiM saMbhaggatoraNaM jAva pAsai pAsittA paumaNAbhaM evaM vayAsI - kinnaM devANuppiyA ! esA amarakaMkA saMbhagga jAva sannivaiyA ?, taraNaM se paumanAhe kavilaM vAsudevaM evaM vayAsI evaM khalu sAmI ! jaMbUddI - vAo dIvAo bhArahAo vAsAo ihaM havvamAgamma kaNheNaM vAsudeveNaM tubbhe paribhRe amarakaMkA jAva sannivADiyA, taraNaM se kavile vAsudeve pamaNAhassa aMtie eyama soccA paumanAhaM evaM vayAsI haM bho ! paumaNAbhA ! apatthiyapatthiyA kinnaM tumaM na jANasi mama sarisapurisassa kaNhassa vAsudevassa vippiyaM karemANe ?, Asurute jAva paumaNAhaM NivvisayaM ANavei, paumaNAhassa putte amarakaMkA rAyahANIe mahayA mahayA rAyAbhiseeNaM abhisiMcai jAva paDigae // sU0 30 // " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TIkA - teNaM kAleNaM ' ityAdi / tasmin kAle tasmin samaye dhAtakI - SaNDe dvIpe paurastyArthe bhArate varSe campA nAma nagarI AsIt / tasyA bahirbhAge pUrNabhadra nAma caityam = udyAnam AsIt / tatra tasyAM khalu campAnagaryAM ' teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ' ityAdi // TIkArtha- (teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM) usa kAlameM aura usa samaya meM ( dhAyaisaMDe dIve, pura sthimaddhe bhArahevAse caMpA NAmaM NayarI hotthA, puNNa He are ) ghAtakI SaMDa dvIpa me pUrva digbhAgavata bharata kSetra meM caMpA ' terNa kAleNaM veNa samaeNaM ' ityAdi - TIDArtha' - (teNaM kALeNaM teNaM samaeNaM) te ThANe bhane te samaye (ghAyai sa De dIve, pura sthimaddhe bhArahevAse caMpA NAmaM NayarI hotthA, puNNabhadde ceie) ghAtaDI Sa'DadvIpamAM pUrva dibhAgavat bharatakSetramAM caMpA nagarI hatI, temAM pUrNabhadra nAme udyAna hatuM. For Private and Personal Use Only
Page #553
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir varSa chAtAdharmakathAsUtre " kavi NAma' kapilo nAma vAsudevo rAjA''sIt 'mahayA himavaMta 0 ' vaNNao ' mahAhimavAnityAdi varNakaH varNanaM pUrvoktavad bodhyam / tasmin kAle tasmin samaye munisuvrato'In campAyAM nagaryAM pUrNabhadre nAmni caitye samatrasRtaH / tasya samIpe kapilo nAma vAsudevo dharmaM zrRNoti / tataH khalu sa kapilo vAsudevaH munisuvratasyArhato'ntike dharma zRNvan kRSNasya vAsudevasya zaGkhazabdaM zRNoti tataH khaDDa tasya kapilasya vAsudevasya ayametadrUpa := vakSyamANasvarUpaH, ' ajjhatthie ' AdhyAtmikaH = AtmagataH saMkalpo= vicAraH, yAvad samudapadyata - kim-anyo ghAtakIpaNDe dvIpe bhArate varSe dvitIyo vAsudevaH nAmakI nagarI thI / usameM pUrNabhadra nAma kA udyAna thA / ( tatthaNaM caMpA nayarIe kapile nAma vAsudeve rAyA hotthA, mahayA himavaMta vaNNao teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM muNisuvvae araho, caMpAe puNNabhadde samosaDhe ) usa caMpAnagarI meM kapila nAma ke vAsudeva rAjya karate the / ye mahA himavAn parvata jaise guNoM se pUrNa the / pahile jaisA varNana rAjAoMkA bhinna 2 jagaha kiyA gayA hai vaisA hI varNana isakA bhI jAnanA cAhiye / usa kAla aura usa samaya meM muni suvrata tIrthaMkara caMpA nagarI meM isa pUrNa bhadra udyAna meM Aye hue the ( kavile vAsudeve dhammaM suNeha, taraNa se kavile vAsudeve muNisruvvayassa arahAo dhammaM suNemANe kaNhassa vAsudevassa saMkhasadaM suNei, taeNa tassa kavilassa vAsudevassa imeyAve ajjhatthie samuppajjitthA - kiM maNNe, dhAyaisaMDe dIve bhArahe vAse docce vAsudeve samupapaNe ? jassa NaM ayaM saMkhasadde mamapiva muhavAyapUrie bIyaM ( tatthaNaM caMpA nayarI kapile nAma vAsudeve rAyA hotthA, mahayA himavaMta vaNNao, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM munisuvtrae arahA, caMpAe puNNabhadde samosaDhe ) te caMpA nagarImAM kapila nAme vAsudeva rAja karatA hatA. tee mahA himavAna vagere jevA maLavAna hatA. pahelAM judA judA rAjAonuM je pramANe varNana karavAmAM AvyuM che te pramANe A rAjAnuM paNa varSoMna jANI levuM joie. te kALe ane te samaye munisuvrata tIrthaMkara caMpA nagarImAM te pUrNabhadra udyAnamAM padhAryA hatA. ( kavile vAsudeve dhammaM suNei, taraNaM se kavile vAsudeve muNi suvvayasta arahAo dhammaM suNemANe, kaNhassa vAsudevassa saMkhasadaM suNei, tae NaM tassa kavilassa vAsudevassa imeyArUve ajjhathie samuppajjisthA- kiM maNNe dhAyaisaMDe dIve bhAradevAse docye vAsudeve samuppaNNe ? jassa NaM ayaM saMkhasadde mamaM pitra muhavAyapUrie vIyaM bhavai ) For Private and Personal Use Only
Page #554
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI DI0 ma0 16 draupadIcaritanirUpaNam 535 1 " samutpannaH ? yasya vAsudevasya khalu ayaM zaGkhazabdo mameva mukhavAta pUritaH - madvAditazaGkhadhvanirivetyarthaH, ' bIyaM bhavai ' dvitIyo bhavati / tataH khalu munisuvrato'rhan kapilaM vAsudevam evaM vakSyamANaprakAreNa avAdIt -' se NUNaM ityAdi - ' se ' nUnaM te tava he kapila vAsudeva ! mamAntike dharma 'NisAmemANassa' nizAmayataH= zRNvataH zaGkhazabdam ' AkaNNittA' AkarNya= zrukhA 'imeyArUve ' ayametadUpaH AdhyAtmikaH saMkalpo vicAraH samudapadyata - kimanyo vAsudevaH samutpannaH, yasyAyaM zatruzabdo yAvad dvitIyo bhavati ' se ' atha nUnaM he kapilavAsudeva ! ayamarthaH samarthaH = kiM satyaH ?, kapila vAsudevaH prAha - haMtA ! asthi iti hanta ! he prabho ! ayamarthaH satyo'sti | munisuvrato bhagavAnAha he kapila vAsudeva ! no khlu evam= IdRzaM, ' bhUyaM vA ' bhUtaM vA = atItaM vA bhavad vA = vartamAnaM vA bhaviSyad vA anAgataM vA kAlatraye'pyevaM na bhavatItyarthaH, 9 janna yat khalu ekasmin kSetre, ekabhavai) unake pAsa ve kapila vAsudeva dharmakA upadeza suna rahe the / so usa kapila vAsudevane munisuvrataprabhuke pAsa dharmakA upadeza sunate hue kRSNa vAsudevakI zaMkhadhvani suni / taba usa kapila vAsudevako ima prakAra AdhyAtmika yAvat manogata vicAra utpanna huA- kyA dhAtakISaMDa nAmake dvIpameM vartamAna bharatakSetra meM koI aura dUsaro vAsudeva utpanna huA hai ? ki jisake zaMkhakA yaha zabda mere dvArA bajAye gaye zaMkhake zabda jaisA huA hai ? (taeNa muNi suvvae arahA kavilaM vAsudevaM evaM vayAsI-se NUNaM te kavilA vAsudevA ! mama aMtie dhammaM NisAmemANassa saMkhasadda AkaNNittA imeyArUve ajjhatthie ki maNNe jAva vIyaM bhavar3a se NUNaM kavilA vAsudeva ! ayamaTThe samaTThe ? haMtA asthi, no khalu kavilA eyaM bhUyaM vA3 jannaM temanI pAse te kapila vAsudeva dharmopadeza sAMbhaLI rahyA hatA. te kapila vAsudeve munisuvrata prabhunI pAse dharmopadeza saMbhaLatAM ja kRSNavAsudevanA zaMkhanA dhvani saMbhaLyeA. tyAre te kapila vAsudevane A jAtanA AdhyAtmika yAvat maneAgata soMkalpa utpanna thayA ke zuM ghAtakI SaDa nAmanA dvIpamAM vidyamAna bharatakSetramAM kAI khIje vAsudeva utpanna thayeA che ? kemake tenA zaMkhanA A dhvani mArA vaDe vagADavAmAM AvelA zakhanA dhvani jevA ja che. (taNaM muNi sutra arahA kavilaM vAsudevaM evaM vayAsI - se NUNaM te kavilAvAsudevA ! mama aMtie dhammaM NisAmemANassa saMkhasaddaM AkaNNittA imeyArUve asthira kiM maNNe jAva vIyaM bhavai, se NUNaM kaviLA vAsudevA / ayamaTTe samaTThe ? haMtA, asthi, no khalu kavilA eyaM bhUyaM vA 3 jannaM egakhete ege juge For Private and Personal Use Only
Page #555
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 536 bAtAdharmakathAsU " smin yuge, ekasmin samaye dvAvaIntau vA cakravartinau vA baladevau vA vAsudeva vA ' upajjisu ' udapadyetAm ' upajjiti ' utpayete ' upajjissaMti ' utpatsyete vA, evaM khalu he vAsudeva ! jambUdvIpAd bhAratAd varSAd hastinApuranagarAt pANDo rAjJaH ' suNDA ' snuSA-putravadhUH, paJcAnAM pANDavAnAM bhAryA draupadI devI tava padma ege khette ege juge ege samae duve arahaMtA vA, cakkavaTTI vA, baladevA vA, vAsudevA va upajila, upajiti, upajjissaMti vA, ) taba munisuvrata tIrthaMkara prabhune una kapila vAsudeva se isa prakAra kahA he kapila vAsudeva ! mere pAsa dharma ko sunate samaya tumheM zaMkha zabda zravaNa kara isa prakAra kA yaha AdhyAtmika saMkalpa-vicAra utpanna huA hai, ki kyA koI dUsarA vAsudeva utpanna ho gayA hai - jisake zaMkha kA zabda mujhe sunAI diyA hai / kaho kapila vAsudeva ! yahI bAta hai na ? taba kapila vAsudevane kahA- hAM prabho / yahI bAta hai aisA hI vicAra utpanna huA hai - taba munisuvrata bhagavAnne kapila vAsudevase kahA- he kapila vAsudeva aisI bAta na bhUtakAla meM huI hai aura na bhaviSyakAla meM hogI - na vartamAn meM hotI hai ki jo eka hI kSetrameM eka hI yugameM eka hI samaya meM do arhata prabhu, do cakravartI, do baladeva, do vAsudeva, utpanna ho rahe hoM, utpanna hue hoM aura Age utpanna hoM ! ( evaM khalu vAsudevA ! jaMbUdIvAo bhArahAo vAsAo hatthiNAuraNayarAo, paMDussaraNo sumhA ege samaya duve arahaMtA vA cakkavaTTo vA vAsudevA vA upajjisu, upajiti, upajjissaMti vA ) tyAre munisuvrata tIrthaMkara prabhue te kapila vAsudevane A pramANe kahyuM ke haiM kapilavAsudeva mArI pAse dhane sAMbhaLatAM zakha-zabda sAMbhaLIne tamane A jAtanA AdhyAtmika saMkalpa-vicAra utpanna thayA che ke, zu kAI khIje vAsudeva utpanna thayA che-jenA zAkhanA dine mane sabhaLAi rahyo che. khele, kirela vAsudeve kahyuM ke hA, prabhu ! e ja vAta che. mArA manamAM e ja jAtane vicAra uddabhavyeA che. tyAre munisuvrata bhagavAne kapila vAsudevane kahyuM ke huM kapila vAsudeva! AvI vAta bhUtakALamAM thaI nathI ane bhaviSyakALamAM thaze nahiM ane vartamAnakALamAM sa`bhavI zake tema paNa nathI ke je eka ja kSetramAM, zoU 4 yugabhAM, bhe 4 samayabhAM me aIta prabhu, me yavartI, me bhagadeva, me vAsu deva utpanna thayA rAya, utpanna thai rahyA hoya ane AgaLa utpanna thavAnA hoya. ( evaM khalu vAsudevA ! jaMbU dIvAo bhArahAo vAsAo itthiNAuraNayArAo, paMDussaraNo, sunhA paMcanhaM paMDavANaM bhAriyA dovaI devI tatra paumanAbhassa For Private and Personal Use Only
Page #556
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcaritanirUpaNam nAmasya rAjJaH pUrvasaMgatikena devenAmarakaGkAnagarI ' sAhariyA' saMhRtA=AnItA, tataH khalu saH kRSNo vAsudevaH paJcabhiH pANDavaiH sadhaiM AtmaSaSThaH SaDbhIrathairamaraini rAjadhAnI draupadyA devyAH ' kUvaM ' dezI zabdoyaM pratyAnayanArthakaH pratyAnayanaM kartu havyamAgataH, tataH khalu tasya kRSNasya vAsudevasya padmanAbhena rAjJA sArdhaM ' saMgAmaM ' saMgrAmaM yuddhaM ' saMgAmemANassa ' yudhyata, ayaM zaGkhazabdastavamukhavAtapUrita iva dvitIyo bhavati / tataH khalu sa kapilo vAsudevo munisuvrataM bandate, namasyati vanditvA namasyitvA evamavAdIt gacchAmi khalu ahaM he paMca paMDavANaM bhAriyA dovaIdevI tava paumanAbhassa raNNo puvvasaMgaI - evaM deveNaM amarakA nayariM sAhariyA, taraNaM se kaNhe vAsudeve paMca paMDavehiM saddhi appa chahiM rahehiM amarakaMkaM rAyahANi dovaIe devIe kUvaM havhamA gae, taeNaM tassa kaNNassa vAsudevassa paumaNAbheNaM raNNA saddhi saMgAmaM, saMgAmemANassa ayaM saMkhasadde tava muhavAyA0 ivabIyaM bhavai ) suno bAta isa prakAra hai jaMbUdvIpa ke bharata kSetra meM vartamAna hastinApura nagara se pAMDurAjA kI putravadhU pAMca pAMDavoM kI patnI draupadI devI ko tumhAre padmanAbha rAjA kA pUrva bhavIya mitra koI deva haraNa kara amarakaMkA nagarI meM le AyA / taba bharata kSetra ke vAsudeva kRSNa pAMca pAMDavoM ke sAtha AtmaSaSTha hokara chaha rathoM se usa amarakaMkA nagarI meM draupadI devI ko vApisa le jAne ke liye bahuta jaldI Aye / taba una kRSNa vAsudeva ke, padmanAbha rAjA ke sAtha yuddha karate samaya zaMkha kA yaha zabda tumhAre zaMkha ke zabda jaisA huA hai / (taeNaM se kavile vAsudeve munisuvvayaM vadati, 2 evaM vayAsI gacchAmi NaM raNo puoantri deNaM amarakaMkA nayariM sAhariyA taraNaM se kaNhe vAsudeve paMca paMDasiddhiM apachaTTe chardi rahehiM amarakaMkaM rAyahANiM dovaIe devIe kUrva havyamAgara, taraNaM tassa kaNNassa vAsudevasya paumaNAbheNa raNNA saddhiM saMgAmaM, saMgAme mANassa ayaM saMkhasadde taba muhavAyA0 iva bIyaM bhavai ) sAMbhaLeA, vigata evI che ke jabudvIpanA bharatakSetramAM vidyamAna DestinApura nagarathI pAMDurAjAnI putravadhU pAMce pAMDavAnI patnI draupadI devIne tamArA padmanAbha rAjAnA pUrvabhavanA mitra koI deva harIne amarakaMkA nagarImAM laI AnyA hatA. tyArapachI bharatakSetranA vAsudeva kRSNa pAMce pAMDavAnI sAthe AtmaSaSTa thaIne cha rathA upara savAra thayA ane satvare draupadI devIne pAchAM meLa vavA mATe tyAM pahAMcI gayA. padmanAbha rAjAnI sAthe yuddha karatAM kRSNavAsudeve je zakhadhvani karyo che te tamArA zakhanA dhvani jevA che. ( ta se kavile vAsudeve muNi suvvayaM vadati, 2 evaM vayAsI, gacchAmi 68 For Private and Personal Use Only 537
Page #557
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 538 jJAtAdharmakathA bhadanta ! kRSNaM vAsudevamuttamapuruSa pazyAmi tataH khalu munisuvrato'rddan kapi vAsudevam evamavAdIt-no khala he devAnupriya ! evaM bhUtaM vA bhavati vA bhaviSyati yat khalu archan arhantaM pazyati, cakravartI vA cakravartinaM pazyati baladeva vA baladevaM pazyati vAsudevo vA vAsudevaM pazyati, tathA 'pi ca khalu tvaM aha bhaMte ! kanhaM vAsudevaM uttamapurisaM sarisapurisaM pAsAmi ) isa prakAra sunakara usa kapila vAsudeva ne muni suvrata prabhu ko vaMdanA kI - namaskAra kiyA vaMdanA namaskAra karake phira unase isa prakAra kahA - he bhadaMta ! maiM jAtA hU~ aura uttama puruSa una kRSNavAsudeva se ki jo mere jaise puruSa haiM - vAsudeva pada ke dhAraka haiM - jAkara milatA hU~ / (taeNaM muNi suvvae arahA kavilaM vAsudevaM evaM vayAsI) taba muni suvrata prabhu ne usa kapila vAsudeva se isa prakAra kahA - ( no khalu devANuppiyA ! evaM bhUyaM vA 6 jaNNaM arahaMto, vA arahaMtaM pAsaha, cakavaTTI vA cakkavahiM pAma, baladevo vA, baladevaM pAsaha, vAsudevo vA vAsudevaM pAsai) he devAnupriya ! aisI bAta na huI hai, vartamAna meM na hotI hai aura na bhaviyatkAla meM honevAlI hai ki jo eka tIrthakara dUsare tIrthakara se mileM, eka cakravartI dUsare cakravartI se mile, eka baladeva dUsare baladeva se mileM, eka vAsudeva dUsare vAsudeva se mileM / aisA siddhAnta kA niyama hai ki eka tIrthakara kA dUsare tIrthakara se kabhI bhI milApa nahIM hotA hai / ahate ! kandaM vAsudevaM uttamapurisaM sarisapurisaM pAsAmi ) A pramANe sAMbhaLIne te kapilavAsudeve munisuvrata prabhune vaMdana temaja namana karyAM. vadana ane namana karIne temanI sAme A pramANe vinatI karatAM kahyuM ke he bhadaMta! huM jAu chuM ane jaine mArA jevA te uttama purUSa kRSNa vAsudeva ! yo vAsudeva pahane zolAve he- tebhane bhaju chu. ( taraNaM muNi suvvae bharA kabila' vAsudeva evaM vayAsI) tyAre bhunisuvrata ase te ucita vAsudevane A pramANe kahyuM ke ( no khalu devANuppiyA ! evaM bhUyaM vA 3 jaSNaM arahaMto vA arahaMtaM pAsai, arrant vA cakkavarhi pAsara, baladevo vA baladevaM pAsara, vAsudevo vA vAsudevaM pAsai) hai devAnupriya ! evI vAta kAI paNa divase saMbhavI nathI, vata mAnamAM paNa sa'bhavI zake tema nathI ane bhaviSyakALamAM pazu sabhavI zakaze nahi ke eka tIrthaMkara khIjA tIrthaMkarane maLe, eka cakravartI khIjA cakravartIne maLe, eka baLadeva bIjA maLadevane maLe. A jAtanA siddhAntanA niyama che ke eka For Private and Personal Use Only
Page #558
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gatavarSiNI TI0 maM0 26 draupadIcaritanirUpaNa meM 536 kRSNasya vAsudevasya lacaNasamudrasya madhyamadhyena vyativrajataH zvetapItAni - dhvajAprANi ' pAsihisi ' drakSyasi / tataH khalu sa kapilo vAsudevo muni sutrataM vandate, namasyati vanditvA namasyitvA hastiskandhaM dUrohati = Arohati Aruhya zIghra 2 yatraiva ' belAuLe ' velAkulaM samudravelA taTaM vartate tatraivopAgacchati, upAgatya kRSNasya vasudevasya lavaNasamudrasya madhyamadhyena ' vIivayamANassa ' vyativrajataH = gacchataH, zvetapItAni dhvajAgrANi pazyati, dRSTvA evaM vadati esaNaM mama sadRzapuruSaH uttamapuruSaH kRSNo vAsudevo lavaNasamudrasya madhyamadhyena ' bIivayai ' vyativrajati = gacchati, iti kRtvA pAJcajanyaM zaGkhaM parAmRzati gRhNAti gRhItvA mukhavAta pUritaM karoti = ka pilavAsudevaH svazaGkha vAdayati / tataH khalu sa kRSNo vAsudevaH kapicakravartI kA dUsare aura cakravartI se baladeva kA dUsare aura kisI baladeva se, vAsudeva kA dUsare aura vAsudeva se kabhI bhI milApa nahIM hotA hai / (taha viyaNaM tumaM kaNhassa vAsudevassa lavaNasamudde majjhaM majjheNaM attayamANassa seyA pIyAI dhayaggAI pAsihisiM) hAM, itanA ho sakatA haiM ki jaba ve kRSNavAsudeva lavaNa samudra ke bIca se hokara jA rahe hoveM taba tu maunakI zveta pIta dhvajAoMke agra bhAga ko dekha sakate hA / (taraNaM se kavi vAsudeve muNi suvvadhaM vaMdai, namasai, vaMdittA, namaMsittA, hasthi - khaMdhaM durUha, duruhittA sigdhaM 2 jeNeva velAule, teNeva uvAgacchaha, uvAgacchattA kaNhassa vAsudevassa lavaNasamudde majjhaM majjheNaM vIivayamANassa seApAdhiyaggA pAsaha, pAsisA evaM vaya - esaNaM mama sarisa purise uttamapura se kahe vAsudeve lavaNa samuddaM majjhaM majjheNaM vIivayaitti kaTu tIrthaMkaranI sAthe bIjA tIrthaMkarane meLApa koi paNa sa'jogAmAM thatu nathI. eka cakravartInA khIjA cakravartInI sAthe, eka khaLadevanA khIjA khaLadevanI sAthe temaja eka vAsudevanA khIjA keI paNa vAsudevanI sAthe kadApi meLApa thatA nathI. (taha viyaNa' tumaM kaNadassa vAsudevassa lavaNa samudaM majjhaM majjheNaM vIi. vayamANassa seyApIyAI dhayaggAI pAlihisi ) hA, khema thA zaDe che } kyAre te kRSNavAsudeva lavaNu samudranI vacce thaIne pasAra thatA hoya tyAre tame temanI saI:, pIjI dhvanayonA athabhAgane leha zo cho. ( taeNa se ) kavile vAsudeve muNisubvayaM vaMdara, namasara, vaMdittA namaMsittA hatthikhaMdhaM durUhara, durUhittA siMgdhaM2 jeNeva velAule, teNetra uvAgaccha, uvAgacchittA kaNhassa bAsudevassa lavaNasamudaM majjhe majjheNaM vIivayamANassa seyApIyAhi dhayaggAI pAsa pAsitA evaM para, esaNaM mama sarisaburise uttamapurise kaNhe vAsudeve For Private and Personal Use Only
Page #559
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hotAdharmakathAjastre lasya vAsudevasya zaGkhazabdam ' Ayanneha' AkarNayati zRNoti, AkarNya pAcajanyaM yAvat mukhavAtapUritaM karoti-kRSNo vAsudevaH svakIyaM zaGkha vAdayati, tataH khalu dvAvapi vAsudevau ' saMkhasadasAmAyAri ' zazabdasAmAcAriM-zaGkazabdena parasparamilanaM kurutH| paMcayana saMkha parAmusaha, parAmusittA muhavAyapUriyaM karei ) isa prakAra prabhu kA Adeza sunakara una kapilavAsudeva ne una prabhu munisuvrata bhagavaMta ko vaMdanA kI, namaskAra kiyaa| vaMdanA namaskAra karake phira ve apane pradhAna hastI para ArUDha hue| aura ArUDha hokara zIghra jahA~ lavaNasamudra kA velAtaTa thA -vahAM phuNce| vahAM pahu~cakara unhoMne lavaNasamudra ke bIca se hokara jAte hue kRSNavAsudeva kI zveta pIta dhvajAoM ke agrabhAga ko dekhA dekhakara taya manameM vicAra-kiyA ye hI mere jaise uttama puruSa kRSNavAsudeva lavaNasamudra ke bIca se hokara jArahe haiMaisA vicAra kara unhoMne apane pAMcajanya zaMkha ko uThAyA aura uThA. kara use apane mukha kI vAyu se pUrita kiyA (taeNaM se kaNhe vAsudeve kavilassa vAsudevassa saMkhasaI Ayannei, AyannittA, paMcajanne, jAva pUriyaM karei, taeNaM do vi vAsudevA saMkhasaddasAmAyAri karei, taeNaM lavaNasamudaM majjhaM majjheNaM vIivayaitti kaDe paMcajannaM saMkhaM parAmusai parAmusittA muhavAyapUriyaM karei) A rIte prabhunI AjJA sAMbhaLIne te kapila vAsudeve te prabhu munisuvrata bhagavaMtane vaMdana ane namaskAra karyA. vaMdana ane namarakAra karIne teo pitAnA pradhAna hAthI upara savAra thayA ane savAra thaIne jaladI jyAM lavaNa samudrane kinAro hato tyAM pahoMcyA. tyAM pahoMcIne temaNe lavaNasamudranI vacce thaIne pasAra thatA kRSNa vAsudevanI sapheda-pILI davAonA agrabhAgane je ane joIne manamAM vicAra karyo ke mArA jevA uttama puruSa kRSNa vAsudeva e ja che ke jeo lavaNa-samudranI vacce thaIne pasAra thaI rahyA che. Ama vicAra karIne temaNe pAMca janya zaMkhane uThAvya ane uThAvIne pitAnA mukhanA pavanathI tene pUrita karyo. (taeNaM se kaNhe vAsudeve kavilassa vAsudevassa saMkhasahaM Ayannei, AyabhittA, paMcajannaM jAva pUriyaM karei taeNaM do vi vAsudevA saMkhasaI sAmAyAri 'karei, taeNaM se kavile vAsudeve jeNeva amarakaMkA teNeva uvAgacchai, uvAgacchitA For Private and Personal Use Only
Page #560
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagArace mamRtavarSiNI TIkA a0 16 draupadIca ritanirUpaNam 541 tatastadanantaraM sa kapilo vAsudevo yatraivAmarakaGkArAjadhAnI tatraivopAgacchati, upAgatyAmarakaGka rAjadhAnIM saMbhagnatoraNAM yAvat pazyati, dRSTvA padmanAbhamevamavAdIt kiM kasmAt khalu he devAnupriya / eSA amarakaMkAM saMbhagnatoraNA yAvatsannipatitA ? tataH khalu sa padmanAmaH kapilaM vAsudevamevamavAdIt evaM khalu he svAmin ! jambUdvIpAd dvIpAd bhAratAd varSAd iha havyamAgatya kRSNena vAsudevena ' tumbhe paribhUe ' yuSmAn paribhUya = anAdRtya kapilavAsudevena mama kA'pi hAnirna zakyate kartumiti manasi nidhAyetyarthaH, amarakaGkA yAvat saMnipatitA / se kavile vAsudeve jeNeva amarakaMkA teNeva uvAgacchaha, uvAgacchitA amarakaMkaM rAyahANi saMbhaggatoraNaM jAva pAsai, pAsitA paumaNAbhaM evaM vayAsI) taba kRSNa vAsudeva ne kapila vAsudeva ke zaMkha zabda ko sunA sunakara unhoM ne bhI pAMcajanya zaMkha ko apane mukha kI vAyu se pUrita kiyA - bajAyA - isa taraha ve donoM vAsudeva sAkSAt rUpa meM na milakara zaMkha ke zabda se paraspara meM mile / aba ve kapila vAsudeva jahAM vaha amarakaMkA nagarI thI vahA~ Aye / vahAM Akara unhoMne amarakaMkA rAjadhAnI ko saMbhagna toraNa Adi vAlA dekhA / dekhakara taba padmanAma rAjA se isa prakAra kahA - ( kiNNaM devANupiyA ! esA amarakaMkA saMbhaga jAva sannivaiyA ? taraNaM se paumaNAhe kavilaM vAsudevaM evaM vayAsI evaM khalu sAmI ? jaMbUdIbAo dIvAo bhArahAo vAsAo ihaM havyamAgamma kaNheNaM vAsudeveNaM tumbhe paribhUe amarakaMkA jAva nivADiyA ) he devAnupriya ! yaha amarakaMkA nagarI kyA kAraNa hai- jo amarakaM kArAyahANi saMbhaggatoraNaM jAva pAsai, pAsittA paumaNAbhaM evaM vayAsI ) jyAre kRSNavAsudeve kapila vAsudevanA za khaneA dhvani sAMbhaLye tyAre temaNe paNa petAnA pAMcajanya zakhane mukhanA pavanathI pUti karyAM ane vagADayA. A rIte teo mane vAsudeva pratyakSa rIte nahi paNa zaMkhanA dhvanithI paraspara maLyA. tyArapachI te kapila vAsudeva jyAM te amarakakA nagarI hatI tyAM AvyA. tyAM AvIne temaNe amarakakA rAjadhAnIne dhajAe vage rethI naSTa thayelI joi, joIne temaNe padmanAbha rAjAne A pramANe kahyuM ke -- ( kiNNaM devAzuppiyA aisA amarakaMkA saMbhagga jAva sannivaiyA ? taraNaM se paumaNAhe kavilaM vAsudevaM evaM vayAsI evaM khalu sAmI ! jaMbUdIbAo dIvAo bhArahAo vAsAo ihaM havyamAgamma kaNheNaM vAsudeveNaM tubhe paribhUe amarakaMkA jAva sannivADiyA ) For Private and Personal Use Only
Page #561
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org dd 542 jJAtAdharmakathAsUtre tataH khalu sa kapilo vAsudevaH padmanAbhasthAntike etamarthaM zrutvA padmanAbham evaM vakSyamANamakAreNa, avAdIt-haM bho ! padmanAbha ! aprArthita prArthita ! = maraNavAJchaka !, kiM khalu khaM na jAnAsi mama sadRzapuruSasya vAsudevasya vibhiyaM= viruddhaM kurvat !, ityuktvA AzuruptaH = zIghraM krodhA''krAntaH, yAvat padmanAbhaM ' NintrisayaM ' nirviSayaM viSayAt svarAjyAd nirgataM niSkAsitaM kartum ' ANavei ' AjJApayati padmanAmasya putramamarakaGkArAjadhAnyAM mahatA mahatA rAjyAbhiSekeNa abhiSiJcati, saMbhana toraNa Adi vAlI hokara bhUmisAra ho gaI hai| taba padmanAbha rAjA ne usa kapila vAsudeva se isa prakAra kahA- he svAmin / isakA kAraNa isa prakAra hai - jaMbUdvIpa nAma ke prathama dvIpa se bharatakSetra se yahA~ bahuta hI zIghra Akara kRSNa vAsudeva ne ApakI kucha bhI paravAha na karake - kapila vAsudeva hamArI kucha bhI hAni nahIM kara sakate haiM - aisA apane mana meM samajha karake - amarakaMkA meM Akara use pahile saMbhagna toraNa volI kiyA aura bAda meM vidhvasta kara diyA / (taraNaM se kavile vAsudeve paramaNAhassa aMtie eyamahaM soccA paumaNAhaM evaM vayAsI) taba padmanAbha rAjA ke mukha se isa samAcAra ko sunakara ke usa kapila vAsudeva ne usa padmanAbha rAjA se isa prakAra kahA - ( haM bho ! pamaNAbhA ! apatthiyapatthiyA ! kinnaM tumaM na jANAsi mama sarisapurisaisa kaNhassa vAsudevassa vippiyaM karemANe ? asurUtte jAva pamaNAhaM NigviseyaM ANavei, paumaNAhassa puttaM amarakaMkA rAyahANIe mahayA dhajAe vagera tyAre padmanAbha vAta evI che jaldI AvIne - hai devAnupriya ! zA kAraNuthI A amarakaMkA nagarInI paNa tUTI gaI che ane sapUrNa nagarI vinaSTa thaI gaI che! rAjAe te kapila vAsudevane A pramANe kahyuM ke huM trAsI ! ke jamUdrIpa nAmanA prathama dvIpanA bharatakSetrathI ahIM bahu ja kUSNuvAsudeve tamArI jarAe darakAra karyAM vagara " kapila vAsudetra amArUM kaMIja karI zakaze nahi '. A jAtanA pAtAnA manamAM vicAra karIne pahelAM te amarakaMkAnA tArA naSTa karyo. ane tyArapachI A nagarIne paNu jamInadosta zrI nAbhI che. (taeNa se kavile vAsudeve paramaNAhassa atie eyamaTThe soccA panAha evaM bayAsI ) tyAre padmanAla rAjanA bhumazrI yA adhI vigata sAMbha LIne te kapilavAsudeve te padmanAbha rAjAne A pramANe kahyuM ke Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir (haM bho ! paumaNAmA ! apatthiyapasthiyA ! kinnaM tumaM na jANAsi mama sarisa purisasa kaNharasa vAsudevassa vippiyaM karemANe ? Asurute jAtra paumaNAdaM Nipi For Private and Personal Use Only
Page #562
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 draupadIca ritanirUpaNam 543 yAvat pratigataH = padmanAbhasya putraM rAjye'bhiSicya kapilavAsudevo yasyAdizaH prAdurbhUtastAM dizaM pratigata iti bhAvaH // sU0 30 // mUlam - tae se kahe vAsudeve lavaNasamuhaM majjhaM majjheNaM vIsaas, taM paMca paMDave evaM vayAsI- gacchaha NaM tubbhe devAnuppiyA ! gaMgAmahAnaI uttaraha jAva tAva ahaM suTriyaM lavaNAhivaI pAsAmi, tae NaM taM paMca paMDavA kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vRttA samANA jeNeva gaMgAmahAnaI teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA egaTTiyAe NAvAe maggaNagavesaNaM kareMti karitA egahiyAe nAvAe gaMgAmahAnaI uttaraMti uttarittA aNNamaNNaM evaM vayaMti - pahU NaM devANupiyA ! kaNhe vAsudeve gaMgAmahANaI bAhAhiM uttastie udAhu No pabhU uttarittapatti kaTTu egaTThiyAo nAvAo mahayA rAyAbhiseeNaM abhisiMcai jAva paDigae) areo maraNavAJchaka padmanAbha ! mere jaise puruSa kRSNa vAsudeva kA vipriya-aniSTa karate hue tumane merA kuchabhI khyAla nahIM kiyA ? isa prakAra kaha kara ve usa para bahuta adhika kupita ho gaye / yAvat usa padmanAbha rAjA ko unhoM ne apane deza se bAhira bhI nikAla diyA / tathA usakA jo putra sunAbha thA / usa ko bar3e bhArI utsava ke sAtha rAjya meM abhiSikta kiyA / isa prakAra padmanAbha ke putra ko rAjya meM abhiSikta karake ve kapila vAsudeva jisa dizA se Aye the usa dizAkI ora vApisa cale gaye / sa 30 // sayaM ANave, paumaNAhassa puttaM amarakaMkA rAyahANIe mahayA mahayA rAyAbhiseeNaM abhisiMca, jAva paDigae ) are, A mRtyune icchanAra padmanAbha! mArA jevA puruSa kRSNavAsudevanuM bhurUM karatAM te mArI paNa darakAra karI nahi ? A pramANe kahIne tee khUbaja krodhita thaI gayA. yAvatu te padmanAbha rAjAne peAtAnA dezathI bahAra pazu nasADI mUkayeA. tyArapachI tenA putra sunAlanA bhAre utsavanI sAthe rAjyAbhiSeka karyo. A rIte padmanAbhanA putrane rAjyAsane abhiSikta karIne kapila vAsudeva je dizA taraphathI AvyA hatA te dizA taraph pAchA jatA rahyA. // sUtra 30 // For Private and Personal Use Only
Page #563
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAsUtre NUmeti mittA kaNhaM vAsudevaM paDivAlemANAra ciTuMti, taeNaM se kaNhe vAsudeve suTTiyaM lavaNAhivaI pAsai pAsittA jeNeva gaMgAmahANaI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA egaTriyAe savvao samaMtA maggaNagavesaNaM karei karittA egaTriyaM apAsamANe egAe bAhAe rahaM saturagaM sasArahiMgeNhai egAe bAhAe gaMgaM mahANaI bAsaDiM joyaNAI addhajoyaNaM ca vicchinnaM uttariu payatte yAvi hotthA, taeNaM se kaNhe vAsudeve gaMgAmahANaIe bahumajjhadesabhAgaM saMpatte samANe saMte taMte paritaMte baddhaseejAe yAvi hotthA taeNaM kaNhassa vAsudevassa ime eyArUve abjhathie jAva samuppajjitthA aho NaM paMca paMDavA mahAbalavagA jehiM gaMgAmahANaI vAsaddhiM joyaNAiM addhajoyaNaM ca vicchiNNA bAhAhiM uttiNNA, itthaMbhUehiM NaM paMcahiM paMDavehiM paumaNAbhe rAyA jAva No paDisehie, taeNaM gaMgAdevI kaNhassa vAsudevassa imaM eyArUvaM ajjhatthiyaM jAva jANittA thAhaM vitarai, taeNaM se kaNhe vAsudeve muhurtataraM samAsAsai samAsAsittA gaMgAmahANaiM bAvarTi jAva uttarai uttarittA jeNevapaMca paMDavA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA paMca paMDave evaM vayAsI-aho NaM tubbhe devANuppiyA! mahAbalavagA jeNaM tunbhehiM gaMgAmahANaI bAsahi jAva uttiNNA, itthaM bhUehiM tubbhehiM paumaM jAva No paDisehie, taeNaM te paMca paMDavA kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vuttA samANA kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! amhe tubbhehiM visajiyA samANA For Private and Personal Use Only
Page #564
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir janagAradharmAmRtaSiNI TI0 ma0 16 draupadIcaritanirUpaNam 145 jeNeva mahANaI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA egaDhiyAe maggaNagavesaNaM taM ceva jAva NUmamotubbhe paDivAlemANA ciTTAmo taeNaM se kaNhe vAsudeve tesiM paMcaNhaM pAMDavANaM eyama, soccA Nisamma Asurutte jAva tivAlayaM evaM vayAsI-aho NaM jayA mae lavaNasamudaM duve joyaNasayasahassA vicchiNNaM voivaittA paumaNAbhaM hayamahiya jAva paDisehittAamarakaMkA saMbhaggandovaI sAhatthiM uvaNIyA tayA NaM tunbhehiM mama mahappaM Na viNNAyaM iyANi jANissahattikaTTu lohadaMDaM parAmusai, paMcaNhaM paMDavANaM rahe cUrei cUrittA Nivvisae ANavei ANavittA tattha NaM raha maddaNe NAmaM koDDe NiviTe, taeNaM se kaNhe vAsudeve jeNeva sae khaMdhAvAre teNeva uvAgacchai uvAgacchittA saeNaM khaMdhAvAreNaM saddhiM abhisamannAgae yAvi hotthA, taeNaM se kaNhe vAsudevejeNeva bAravaI NayarI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA aNupavisai ||suu031|| ____TIkA-'taeNaM se ityAdi / tatastadanantaraM khalu sa kRSNo vAsudevo lavaNasamudrasya madhyamadhyena vyatitrajati-gacchati vyativrajya tAn paJca pANDavAn eva. mavAdIta-gacchata khalu yUyaM he devAnupiyAH ! gaGgAmahAnadImuttaratta-utIrNA bhavata, taeNaM se kaNhe vAsudeve ityaadi| TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (se kaNhe vAsudeve) una kRSNavAsudevane (lavagasamuI) jaba lavaNa samudra meM (mAjhaM majheNaM vIivayai ) vIca se hokara ve cale jA rahe the| (te paMca paMDave evaM vayAsI ) taba pAMca pAMDavoM se aisA kahA-(gacchahaNaM tumbhe devANuppiyA! gaMgAmahAnaiM uttaraha jAva tapaNaM se kaNNe vAsudeve ityAdi Asttha-(taeNa) tyaa257| (se kaNhe vAsuone) te vAsudeve (lvnnsmuii| , nyAre to sapatha samudranI ( majjha majjheNaM vIivayaha ) 12ye 54ne pasAra yatA utA tyAre (te paMca paMDave evaM vayAsI) pAMca pAMDavAna mA pramANe 4chu (gacchahaNaM tunbhe devANupiyA! gaMgA mahAnadi uttaraha jAva tAva ahasudriya For Private and Personal Use Only
Page #565
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 546 jJAtAdharmakathAsame , yAvat tAvadahaM susthitaM devaM lavaNAdhipatiM pazyAmi susthitena devena saha militvA tamApRcchayAgacchAmi, tataH khalu te paJcapANDavA kRSNena vAsudevena evamuktAH santo yatraiva gaGgAmahAnadI tatraivopAgacchati, upAgatya ' egaTTiyAe ' ekArthakAyAH = mahAnaukAsamAnakAryakAriNyAH ' NAvAe ' nAvaH-naukAyA mArgaNagaveSaNaM kurvanti / kRtvA = mArgaNagaveSaNaM kRtvA naukAyAmAruhya te paJca pANDavA ekArthakayA nAvA gaGgAmahAnadI suttaranti uttIrya anyonyam = parasparamevaM vadanti - ' pahU' prabhuH samarthaH, khalu he devAnupriyAH / kRSNo vAsudevo gaGgAmahAnadIM ' bAhAhiM bAhubhyAM= bhujAbhyAm ' uttaritae ' uttarItum ' udAhu ' utAho athavA no tAva ahaM suTThiyaM lavaNAhivaI pAsAmi) he devAnupriyA~ ! tumaloga jAo aura gaMgAnadI ko pAra karo tabataka meM lavaNasamudrAdhipati susthita deva se milakara aura unakI AjJA lekara AtA hU~ / (taraNaM te paMca paMDavA kaNheNaM vasudeveNaM evaM vRttA samANA jeNeva gaMgA mahAnaI teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA egaTTiyAe NAvAe maggaNagavesaNaM kareMti, karitA egaTTiyAe gaMgAmahAnahaM uttaraMti ) isa taraha kRSNa vAsudeva dvArA kahe gaye ve pAMcoM pAMDava jahAM gaMgA mahAnadI thI vahAM Aye / vahAM Akara ke unhoMne ekArthika- mahAnaukA se jaisI kArya sAdhaka-naukA mArgaNA evaM gaveSaNA kI, mArgaNA gaveSaNA kara ke ve pAMcoM pAMDava naukA para caDha gaMgA mahAnadI se pAra ho gaye / (uttarittA aNNamaNNaM evaM vayaMti pahUNaM devANuppiyA ! kaNhe vAsudeve gaMgA mahAnaI bAhAhiM uttara lavaNAddivaI pAsAmi ) he devAnupriyo ! tame lobha huve bhayo bhane gajA nadIne oLaMgA tyAMsudhI huM lavaNu samudranA aSipati susthita devane maLIne ane temanI AjJA prApta karIne AvuM chuM. (taraNaM te paMca paMDavA kaNheNaM vAsudeveNaM evaM vRttA samANA, jeNeva gaMgA mahAnaI teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA egaTTiyAe NAvAe maggaNagavesaNaM kareMti, karitA egaTTiyAe nAvAe gaMgA mahAnaI uttaraMti ) A rIte kRSNavAsudeva vaDe AjJApita thayelA te pAMce pAMDave jyAM gaMgA mahA nadI hatI tyAM AvyA. tyAM AvIne temaNe ekArthika mahAnaukA jevI kAmamAM AvI zake tevI naukAnI mAgaNuA temaja gaveSaNA karI. mAgaNuA temaja gaveSaNA karIne te pAMce pAMDavo naukA upara savAra thaIne gaMgA mahA nadIne pAra utarI gayA. ( uttarittA aNNamaNNaM evaM vayaMti pahUNaM devANuppiyA ! kaNhe vAsudeve gaMgA For Private and Personal Use Only
Page #566
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maigAradharmAmRtavarSiNI TI0 0 16 draupadIritanirUpaNam lo 9 7 " maJjuH = samartha uttarItum iti kRtvA gaGgAmahAnathA bAhubhyAmuttaraNe kRSNavAsuvadesya sAmarthyamasti nAsti vA tad vijAnAmIti vicArya ekArthikAM nAvaM= naukAM ' zUrmeti gopayanti / gopayitvA kRSNaM vAsudevaM ' paDivAlemANA' pratipAlayantaH = pratIkSamANAH tiSThanti / tataH khalu sa kRSNo vAsudevaH susthitaM devaM lavaNAdhipatiM pazyati=susthitena sAkaM milati dRSTvA tamApRcchaya yatraiva gaGgAmahAnadI tatraivopAgacchati, upAgatya ekArthikAyA nAvaH = naukAyA mArgaNagaveSaNaM karoti, kRtvA, ekArthakAM nAvamapazyan ekena bAhunA rathaM saturagaM = sahAzva, tara udAhRNo pabhU uttariktae tikaTTu egaTThiyAo NAvAo zUrmeti, mittA kaNhaM vAsudevaM paDivAle mANA 2 ciThThati, taraNaM se kaNhe vAsu deve suTThiyaM lavaNAviI, pAsai, pAsitA jeNeva gaMgA mahANaI teNeva uvogacchai ) jaba pAra hokara ve taTa para pahu~ca cuke-taba paraspara meM unhoM ne aisA vicAra kiyA he devAnupriyoM ! dekho kRSNa vAsudeva gaMgo mahAnadI ko hAthoM se tairakara pAra karane meM samartha ho sakate haiM yA nahIM ho sakate haiM ? isa prakAra vicAra karake unhoM ne usa ekArthi naukA ko kRSNa vAsudeva ke Ane ke liye vApisa usa pAra bhejA nahIM vahIM para chipA diyA / aura chipAkara kRSNa vAsudeva kI pratIkSA karate ve vahIM Thahare rahe / udhara - kRSNa vAsudeva lavaNasamudrAdhipati susthita deva se jAkara mile aura usakI AjJA lekara jahAM gaMgA nadI thI vahAM Aye / (uvAgacchittA egaTTiyAe savvao samaMtA maggaNagavesaNaM kareI, karitA egaTTiyaM apAsamANe egAe bAhAe rahaM saturagaM sasArahiM gevhaha mahAnaI bAhArdi uttarittae, udAhu No pabhU uttaritae tikaTTu egaTTiyAo NAvAo NUmeMti, bhUmittA kaNhaM vAsudeva paDivAlemANA2 cidvaMti, tae NaM se kahe vAsudeve suTThiyaM lavaNAhivaI, pAsa, pAsittA jeNeva gaMgA mahANaI teNeva uvAgacchai ) pAra utarIne jyAre teo kinAre pahAMcI gayA tyAre temaNe paraspara vicAra karyAM ke hai devAnupriye ! kRSNavAsudeva gaMgA mahAnadIne hAthA vaDe tarIne pAra karI zake ke nahi ? Ama vicAra karIne temaNe te 'ekArthi' naukAne kRSNavAsudevane lAvavA mATe pAchI mekalI nahi pazu tyAMja chupAvI dIdhI. ane chupAvIne tee tyAMja kRSNavAsudevanI pratIkSA karatA rekAI gayA. kRSNuvAsudeva lavaNu samudrAdhipati susthitadevane maLyA ane tenI AjJA prApta karIne jyAM gaMgA nadI hatI tyAM AvyuM. ( uvAgacchittA egaTTiyAe samaya samaMtA maggagagavesaNaM kare, karitA egaTThayaM apAsanANe egAe bAhAe rahe saturaMga sasArahiM gevha, egAe bAhAe For Private and Personal Use Only
Page #567
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 58 mAtAdharmakathAsUtra sasArathiM gRhNAti ekena bAhunA gaGgAM mahAnadI * bAsaddhi' dvApaSTiM yojanAni ardhayojanaM ca 'vitthinna' vistIrNAm , uttarituM pravRttazcApyabhavat , tataH khalu sa kRSNo vAsudevo gaGgAmahAnadyA bahumadhyadezabhAgaM saMprAptaH san 'saMte ' zrAntA zramaMprAptaH, 'taMte ' tAntaH khinnaH 'paritaMte' paritAntaH sarvathA khinnaH ' baddhasee ' saMprAptasvedaH, jAtazcApyabhavat / ____tataH khalu kRSNasya vAsudevasyAyametadrUpa AdhyAtmiko yAvat manogata saMkalpaH samudapadyata-aho khalu pazca pANDavA mahAbalavantaH, yairgaGgAmahAnadI dvASaSThi yojanAni ardhayojanaM ca vitthinA-vistIrNA bAhubhyAmuttIrNA, ' itthaMbhUehiM ' itthaMbhUtaiH-IdRzaparAkramazAlibhiH khalu paJcabhiH pANDavaiH pamanAbho rAjA yAvat no egAe yAhAe gaMga:mahANaI vAsahi joyaNAI addhajoyaNaM ca vicchinnaM utta ripayatte yAvi hotthA) vahAM Akara ke unhoM ne ekAdhika naukA kI saba tarapha saba prakArase mArgagA gaveSaNA kI 'mArgaNAgaveSaNa karake jaba unake dekhane meM ekArthika naukA nahIM AI, taba sArathi aura ghoDoM se yukta ratha ko unhoM ne eka hAtha se pakar3A aura eka hAtha se 62 // , sADhe vAsaTha, yojana vistIrNa usa gaMgA mahAnadI ko tairakara pAra karanA prAraMbha kiyaa| (taeNaM se kaNhe vAsudeve gaMgA mahANaIe yahumajjhadesabhAgaM saMpatte samANe saMte, taMte, paritaMte, paddhasee jAe yAvi hotthA, taeNaM kaNhassa vAsudevassa ime eyAkhve ajjhathie jAva samuppavitthA -ahoNaM paMca paMDavA mahovalavagA, jehiM gaMgAmahANaI vAsahi joyaNAI addhajoyaNaM ca vicchiNNA pAhAhiM uttiNNA itthaMbhUehiM NaM paMcahiM paMDa. gaMgaM mahANaI vAsadi joyaNAI addhajoyaNaM ca vicchinnaM uttaripayatte yAvi hotthA) tyAM AvIne temaNe "ekAthika" naukAnI comera badhI rIte mANu gaveSaNa karI. mArgaNa temaja gaveSaNa karIne jyAre "ekArSika" naukA temanA jovAmAM AvI nahi tyAre sArathi ane ghoDAthI yukta rathane temaNe eka hAthamAM upADa ane eka hAtha vaDe 62" jana vistIrNa te gaMgA mahA nadIne tarIne pAra karavA lAgyA. __ (taeNaM se kaNhe vAsudeve gaMgA mahANaIe bahumajjhadesa bhAgaM saMpatte samANe saMte, taMte, paritaMte, baddha see jAe yAvi hotthA, taeNaM kaNhassa vAsude vassa ime eyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA-ahoNaM paMca paMDavA mahAbalavagAjehi gaMgA mahANaI vAsaDhi joyaNAI addhajoyaNaM ca vicchiSNA bAhAhi uttiNNA ityaM For Private and Personal Use Only
Page #568
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir %ERE mainagAradharmAmRtavaSiNI TI0 0 16 draupadIvaritanirUpaNam 549 pratiSedhitAno parAjitaH, idamAzcaryam , tataH khalu gaGgAdevI kRSNasya vAsudevasya imametadrUpamAdhyAtmikaM yAvat manogataM saMkalpa jJAtvA 'thAhaM ' stAgha-gAdhaMvitarati, dadAti / tataH khalu sa kRSNo vAsudevo muhUrtAntare ' samAsAsai' samAzva siti-vizrAmaM prApnoti samAzvasya gaGgAmahAnadI dvApaSThiM yAvad uttarati, uttIrya vehiM paumaNAbhe rAyA jAva No paDisehie-taeNaM gaMgAdevI kaNhassa vAsudevassa imaM eyArUvaM ajjhathie jAva jANittA thAhaM vitaraha ) tairate 2 jaba ve kRSNavAsudeva gaMgA mahAnadI ke ThIka majjha-madhya bhAga meM Aye-taba vahAM taka Ate 2 ve zrama prApta ho gaye, khedakhinna bana gaye, aura sarvathA thaka gye| yahAM taka ki unake zarIra bhara meM thakAvaTa kI bajaha se pasInA 2 ho gyaa| taba una kRSNavAsudeva ko isa prakAra kA yaha AdhyAtmika yAvat manogata saMkalpa utpanna huaa| dekho-ye pAMco pAMDava bar3e baliSTa hai-jinhoM ne 62 // , yojana vistIrNa isa gaMgA mahAnadI ko hAthoM se tairakara pAra kara diyA parantu yaha bar3e Azcarya kI bAta haiM-ki aise parAkrama se yukta hote hue bhI ina pAMDavoM se vaha padmanAbha rAjA pratiSedhita nahIM ho sakA-jItA nahIM jA skaa| isa prakAra ke una kRSNavAsudeva ke isa rUpa isa AdhyAtmika yAvat manogata saMkalpa ko gaMgAdevI ne jAnakara unheM thAha de dI ( adhAra diyaa)| (taeNaM se kaNhe vAsudeve muhutaMttaraM samAsAsai) thAha prApta kara kRSNavAsudeva ne vahAM bhUehiM NaM paMcahi paMDavehi paumaNAbhe rAyA jAva No paDisehie-taeNaM gaMgAdevI kaNhassa vAsudevassa imaM eyArUvaM ajjhasthie jAva jANittA thAhaM vitarai) taratAM taratAM jyAre kRSNa vAsudeva gaMgA mahAnadInA ekadama madhyamAM AvyA-tyAMsudhI AvatAM AvatAM te teo thAkI gayA, khedakhinna thaI gayA, ane ekadama thAkI gayA. thAkane lIdhe temanuM saMpUrNa zarIra parasevAthI tarabaLa thaI gayuM. tyAre te kRSNavAsudevane A jAtane AdhyAtmika yAvata mane gata saMkalpa udabhavyuM ke jue A pAMca pAMDava keTalA badhA baliSTa che ke jemaNe 62 jana vistIrNa A gaMgA mahAnadIne hAtha vaDe tarIne pAra karI che paNa enI sAthe A paNa eka navAI jevI vAta che ke evA parAkramI hevA chatAMe A pAMDavothI te padmanAbha rAjA yAvat parAjIta karI zakAya nahi. kRSNa vAsudevanA gaMgA mahAnadIe A jAtanA AdhyAtmika yAvat mane gata sa485 yAna tamanA bhATa thADa mAthI. (taeNaM se kaNhe vAsudeve muhutaMttaraM samAsAsai) thA bhagavAna vAsudeva thApAra tyA vizrAma ya (samAsA0) vizrAma karyA bAda temaNe For Private and Personal Use Only
Page #569
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 550 pAtAdharmako yava paJca pANDavAstavopAgacchati, upAgatya paJca pANDavAn evamavAdIaho khalu yUyaM he devAnumiyAH ! mahAbalavantaH yena yuSmAbhirgaGgA mahAnadI dvApaSTi yojanAni ardhayojanaM ca vistIrNA yAvad uttIrNA, itthaMbhUtairyuSmAbhiH padmanAbho yAvat no pratiSedhitaH parAjayaM na prApitaH, tataH khalu te pazca pANDavAH thor3I dera takavizrAma kiyA (samAsA0)vizrAma karake phira unhoMne (gaMgA mahANaiMdhAvaDiMjAva uttarai,uttarittA jeNeva paMcapaMDavAteNeva uvAgacchai, uvAgacchitto paMca paMDave evaM vayAsI-ahoNaM tumbhe devANuppiyA ! mahApalavagA jeNaM tumbhehiM gaMgA mahANaI vAsahi jAva uttiNNA, itthaMbhUehiM sun:hiM pauma jova No paDisehie, taeNaM te paMcapaMDavA kaNhe NaM vAsu deveNaM evaM kuttA samANA kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-evaM khalu devANupiyA! amhe tumbhehiM visajjiyA samANA jeNeva gaMgA mahANaI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA egaTTiyAe maggaNagavesaNaM taM ceva jAva gumemo tumbhe paDivAle mANA ciTTAmo) sADhe pAsaTha yojana vistIrNa usa gaMgA mahAnadI ko tairakara pAra kara diyaa| pAra karake phira ve vahAM Aye-jahA~ ye pAMco pAMDava the ! vahAM Akara unhoM ne una pAMco pAMDavoM se isa prakAra kahA-he devAnupriyoM! tumaloga bahuta hI adhika balazAlI ho jo tumalogoM ne 62 // yojana vistIrNa isa gaMgA mahAnadI ko bAhuoM se tairakara pAra kara diyaa| parantu yaha Azcarya kI bAta haiM ki itane palazAlI hokara bhI jo tuma se padmanAbha rAjA parAjita nahIM ho skaa| (gaMgA mahANaiM bAvaDiM jAtra uttarai, uttarittA jeNeva paMca paMDavA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA paMca paMDave evaM kyAsI-ahoNaM tumbhe devANuppiyA ! mahAbalavagA jeNaM tunbhehiM gaMgA mahANaI vAsarTi jAva uttiNNA itthaM bhUehi tumbhehiM paumaM jAva No paDisehie, taeNaM te paMca paMDavA kaNhe Na vAsudeveNaM evaM vuttA samANA kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-evaM khallu devANuppiyA! amhe tumbhehiM visajjiyA samANA jeNeva gaMgA mahANaI teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA egadviyAe maggaNa gavesaNaM taM ceva jAva 'memo tumbhe paDivAle mANA ciTThAmo) | dara yojana vistIrNa te gaMgA mahAnadIne tarIne pAra pahoMcI gayA pAra pahoMcIne teo jyAM pAMca pAMDavo hatA tyAM AvyA. tyAM AvIne temaNe pAMca pAMDavone A pramANe kahyuM ke he devAnupriye ! tame bahu ja baLavAna che kemake tame lekee 62" jana vistIrNa A gaMgA mahAnadIne hAtha vaDe tarIne pAra karI che. paNa enI sAthe A eka navAI jevI vAta che ke tame ATalA badhA baLavAna hovA chatAM paNa padmanAbha rAjAne harAvI zakyA nahi. For Private and Personal Use Only
Page #570
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gamagAradhAmRtavaSiNI TI0 10 16 draupadIcaritanirUpaNam kRSNena vAsudevenaivamuktAH santaH kRSNaM vAsudevamevamavAdI-evaM khalu he devAnupiyAH ! vayaM yuSmAbhirvisarjitAH santo yacaiva gaGgA mahAnadI tatraivopAgacchAmaH, upAgatya ' egaTThiyAe ' ekAthi kAyA nAvo mArgaNagaveSaNaM kRtvA 'taM ceva jAva memo' tadeva yaduktaM pUrva tadevAtra bodhyamityarthaH-tAM nAvamadhiruhya vayaM gaGgAmahAnadomuttIrNAH, tataH khalu he devAnupriyAH ! gaGgAM mahAnadI bAhubhyAmuttarituM bhavantaH zaknuvanti navA, iti jJAtuM vayamekAthikAM naukA yAvad 'zUmemo' gopayAmaH, yuSmAna 'paDivAlemANA' pratipAlayantaH-pratIkSamANA vayaM tisstthaamH| ___ tataH khalu sa kRSNo vAsudevasteSAM paJcAnAM pANDavAnAm etamartha zrutvA AkarNya nizamya hRdyavadhArya AzurutAH-zIghraM saMjAtakopaH, yAvat trivalikAM rekhAisa prakAra jaya kRSNavAsudevane una pAMco pAMDavoM se kahA taba unhoM ne kRSNavAsudeva se aisA kahA he devAnupriya ! suniye-yAta isa prakAra hai jaba hamalogoM ko Apane vahAM se visarjita kara diyA-taSa hamaloga jahAM gaMgA mahAnadI thI-vahA~ Aye-vahAM Akara hamalogoM ne ekArthika naukA kI mArgaNA gaveSaNA kI-nAva ke milate hI hamaloga usapara caDhakara yahAM gaMgA nadI ko pAra kara Aye haiN| hamalogoM ne yahAM Akara phira he devAnupriya ! aisA vicAra kiyA - ki - kRSNavAsudeva gaMgA mahAnadI ko hAthoM se pAra kara sakate hai yA nahIM-isI bAta ko jAnane ke liye hamalogoM ne usa ekArthika naukA ko yahIM chipA kara rakha diyA hai| aura ApakI pratIkSA meM yahAM Thahare hue haiN| (taeNaM se kaNhe vAsu. deve teti paMcaNhaM pAMDavANaM eyamaDhe soccA Nisamma Asurutte jAva tiva. A rIte jyAre kRSNavAsudeve te pAMce pAMDavone kahyuM tyAre temaNe kRSNavAsu devane A pramANe kahyuM ke he devAnupriya! sAMbhaLo, vAta evI che ke amane badhAne tame jyAre vidAya karyA tyAre ame loko tyAM gaMgA mahAnatI hatI tyAM AvyA. tyAM AvIne badhAe ekathaka naukAnI mAgaNA gaSaNA karI. naukA prApta thatAM ja ame badhA temAM besIne gaMgA mahAnadIne pAra karIne A tarapha AvI gayA. A tarapha AvIne he devAnupriya ! ame lekee A pramANe vicAra karyo ke-kRSNa vAsudeva gaMgA mahAnadIne hAtha vaDe tarIne pAra karI zakaze ke kema? A vAta jANavA mATe ja ame lekee te ekArthika naukAne chupAvIne tamArI pratIkSA karatAM ame ahIM ja besI rahyAM hatA. (tae NaM se kaNhe vAsudeve tesiM paMcaNDaM pAMDavANaM eyamaDheM socA Nisamma Asurutte jAba tivaliyaM evaM vayAsI-ahoNaM jayA mae lavaNasamaI duve joyaNa For Private and Personal Use Only
Page #571
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathA trayuktAM bhRkuTi lalATe unnIya pradarya, evamavAdIta-aho-Azcarya khalu ' jayA yadA-yasmin samaye, mayA lavaNasamudraM 'duve joyaNasayamahassA vitthiNaM ' dviyojanazatasahasravistIrNa dvilakSayojanaparimitaM vistIrNa 'vIivahattA' vyativrajyasamulladhya, padmanAbhaM rAjAnaM ' hayamahiya-jAva paDisehitA' itamathita-yAvat liyaM evaM vayAsI-ahoNaM jayA mae lavaNasamuhaM duve joyaNasayasahassA. vicchinnaM vIivaittA paumaNAbha hayamahiya jAva paDisehitA amarakaMkA saMbhagga0 dovaI sAhandhi uvaNIyA tayA NaM tumbhehiM mama mAhappaM Na viNNAyaM iyANi jANissaha, tti kaTUTu lohadaMDa parAmusai, paMcaNhaM paMDa. ghANaM rahe cUrei, cUrittA Ninvisae ANavei ANavittA tattha NaM rahamaddaNe NAmaM koDUDe giveDhe,taeNaM se kaNhe vAsudeve jeNeva sae khaMdhAvAre, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA saeNaM khaMdhAvAreNaM saddhi abhisamamo. gae yAvi hotthA, se kaNhe vAsudeve jeNeva bAravaIe gayarI teNeva uvAgacchaha, uvAgacchitto aNupavisai) una pAMco pAMDavoM ke mukha se isa kathana rUpa artha ko sunakara aura use apane hRdaya meM avadhArita kara una kRSNavAsudeva ko ikadama krodha A gyaa| trivaliyukta unakI donoM bhRkuTiyAM lalATataTa para caDha gii| usI samaya unhoM ne una pAMDavoM se kahA yaha bar3e Azcarya kI bAta hai-jisa samaya maiMne 2 do lAkha yojana vistAravAle lavaNasamudra ko ullaMghana kara padmanAbha rAjA ko saMgrAma me jItA-usa kI senA ko hata mathita kiyA-rAjacinhasvarUpa usakI sayasahassA vichinnaM vIivaittA paumaNAmaM haya mahiya jAva paDisehitA amarakaMkA saMbhagga0 dovaI sAhatthi uvaNIyA tayANaM tubmehiM mama mAippaM Na viNNAyaM iyANi jANissaha, ttikaTTu lohadaMdaM parAmusaha, paMcaNDaM paMDavANaM rahe cUrei, cUritA Nivvisae ANavei ANavittA tatthaNaM rahamadaNe NAmaM koDDe NiveDhe, taeNaM se kaNhe vAsudeve jeNeva sae khaMdhAvAre, teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA saraNaM khaMdhA vAreNaM saddhi abhisamannAgae yAvi hotthA taeNaM se kaNhe vAsudeve jeNeva vAravai teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA aNupavisai) te pace pAMDavonA mukhathI A kathanarUpa arthane sAMbhaLIne ane tene pitAnA hRdayamAM avadhArita karIne te kRSNa vAsudeva ekadama krodhAviSTa thaI gayA. trivaliyukta temanA baMne bhammara vaka thaI gayA. temaNe te ja samaye pAMDavone A pramANe kahyuM ke A kharekhara navAI jevI vAta che ke jyAre meM 2 lAkha jana vistIrNa lavaNa samudrane oLaMgIne padmanAbha rAjAne yuddhamAM ja, tenI senAne mathI nAkhI, rAjacihna svarUpa tenI prazasta dhvajA patAkAone For Private and Personal Use Only
Page #572
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradhAmRtavarSiNI0ma0 16 draupadIcaritanirUpaNam patiSedhya-hatamathitapravaravIraghAtitanipatitacihadhvajapatAkaM yAvat pratiSedhya = saMgrAmAt pratinivartya-padmanAbhaM vijityetyarthaH, amarakaMkA rAjadhAnI saMbhagnatoraNA yAvad vinipAtitA-vidhvaMsitA,tathA-draupadI svahastenopanItA bhavadbhayaH pradattAH, 'tayANaM ' tadA tasmin samaye khalu yuSmAbhirmama 'mAhappaM ' mAhAtmyaM mahattvaM calaM, ' Na viNAya ' na vijJAtam 'iyANi ' idAnIm-asmin samaye 'jANissaha ' jJAsyatha, iti kRtvA-ityuktvA, lohadaNDaM 'parAmusai' parAmazati-gRhNAti pazcAnAM pANDavAnAM rathAn cUrNayati, cUrNayitvA ' Ninisae ANavei' nirviSayAn AjJApayati-viSayAta svadezato nirgatAH bahiryAtA iti nirviSayAstAn , yUyaM mama dezAt nirvigacchata, ityAjJApayati sma' ityarthaH / AjJApya tatra khalu ' rahamaddaNe NAmaM koTe NiviTe' rathamardananAmA koSTho niviSTaH-rathamardanapuraM nAma nagaraM sthApitam / tatastadanantaraM sa kRSNo vAsudevo yatraitra svakaH nijaH, ' khaMdhAvAre ' skandhAvAraH-senAnivezastatropAgacchati, upAgatya svakena skandhAvAreNa-sopakaraNasainikena sArdham abhisamanvAgataH militazcApyabhavat / tataH khalu sa kRSNo vAsudevo yatraiva dvAravatI nagarI, tatraivopAgacchati, upAgatya, anupavizati // 031 // prazasta dhvajA patAkAoM ko jamIna meM milAdiyA-usa kI rAjadhAnI amarakaMkA nagarI ko dhvasta kara diyA, tathA usase draupadI ko apane hAtha se lAkara tumalogoM ko diyA usa samaya tumalogoM ne mere bala ko nahIM jAnA ? jo aba jAnoge-aisA kahakara una vAsudeva kRSNa ne loha daMDe ko uThAyA aura usase pAMcoM pAMDavoM ke rathoM ko cUra 2 kara diyaa| cara 2 kara ke phira unheM deza se bAhira ho jAne kI AjJA dedI / AjJA dekara una kRSNa vAsudeva ne vahIM para eka rathamardana nAma kA nagara vasA diyA / isa ke bAda ve kRSNa vAsudeva jahAM apanA skaMdhAvAra thA vahAM jamInadosta karI nAkhI tenI rAjadhAnI amarakaMkA nagarIne naSTa karI nAkhI ane tenI pAsethI draupadIne lAvIne tamane seMpI dIdhI te vakhate tame loko mArA baLane jANI zakyA nahi to have mArA baLane tame juo-Ama kahIne te kRSNavAsudeve lehadaMDane hAthamAM lIdhuM ane tenAthI temaNe pAMca pAMDavonA rathanA bhUkebakA uDAvI dIdhA. rathane naSTa karIne temaNe pAMce pAMDavone dezI bahAra jatA rahevAnI AjJA ApI. AjJA ApIne te kuNuvAsudeve uka eka rathamardana nAme nagara vasAvyuM. tyArapachI te kRSNa vAsudeva jyAM pitAnA sinyanI chAvaNI hatI tyAM AvyA. tyAM AvIne teo potAnA sinikone For Private and Personal Use Only
Page #573
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gatAdharmakathAgarane mUlam-taeNaM te paMca paMDavA jeNeva hatthiNAure teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA jeNeva paMDa teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA karayala evaM vayAsI-evaM khalu tAo! amhe kaNheNaM NivvisayA ANattA, taeNaM paMDurAyA tepaMca paMDave evaM vayAsIkahANaM puttA ! tumbhe kaNheNaM vAsudeveNaM NivisayA ANattA?, taeNaM te paMca paMDavA paMDurAyaM evaM vayAsI-evaM khallu tAo ! amhe amarakaMkAo paDiNiyattA lavaNasamudaM donni joyaNasayasahassAI vIivaittA taeNaM se kaNhaM amhe evaM vayAsI-gacchaha NaM tunbhe devANuppiyA! gaMgAmahANaiM uttaraha jAva cihaha tAva ahaM evaM taheva jAva ghiTAmo, taeNaM se kaNhe vAsudeve suTThiyaM lavaNAhivaI daTTaNa taM gheva savvaM navaraM kaNhassa ciMtA Na jujai jAva amhe Nivvisae ANavei,taeNaM se paMDurAyA te paMcapaMDave evaM vayAsA-duTTaNaM puttA!kayaM kaNhassa vAsudevassa vippiyaM karemA hiM, taeNaM se paMDurAyA koMtiM devi sadAvei sadAvi ttA evaM vayAsI-gacchaha NaM tumaM devANuppiyA ! bAravaI kaNhassa vAsudevassa Nivedehi-evaM khalu devANuppiyA! tumhe paMca paMDavA NivvisayA ANattA tumaM ca naM devANuppiyA! dAhiNabharahassa sAmI taM saMdisaMtuNaM devANuppiyA paMca paMDavA kayara disi vA vidisaM aaye| yahAM Akara ve apane sainikoM ke sAtha mile| bAda meM jahAM mArAvatI nagarI thI usa ora cala diye vahA~ pahu~ca kara ve dvArAvatI nagarI meM praviSTa hue // s031|| maLyA, tyArabAda teo je tarapha dvArAvatI nagarI hatI te tarapha ravAnA thayA. tyAM pahoMcIne teo dvArAvatI nagarImAM praviNa thayA. e sUtra 31 che For Private and Personal Use Only
Page #574
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 665 maigAradharmAtI TIkA maM0 16 propadIritanirUpaNam vA gacchaMtu ?, taraNaM sA koMtI paMDuNA evaM vRttA samANI hatthi - khaMdhaM durUhai durUhittA jahA heTThA jAva saMdisaMtu NaM piutthA ! kimAgamaNapaoyaNaM ?, taraNaM sA koMtI kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI--evaM khalu puttA ! tumaM paMca paMDavA NivvisayA ANatA tumaM ca NaM dAhiNaDDUbharaha jAtra vidisaM vA0 gacchaMtu ?, taraNaM se kahe vAsudeve koMtiM deviM evaM vayAsI - apUIvayaNANaM piusthA ! uttamepurisA vAsudevA baladevA cakkavahI taM gacchaMtu NaM devANupiyA ! paMca paMDavA dAhiNillaM velAUlaM tattha paMDumahuraM NivesaMtu mamaM adiTThasevagA bhavaMtu tikaTTu koMtiM deviM sakArei sammANei jAva paDivisajjei, taraNaM sA koMtI devI jAva paMDussa eyamahaM Nivedei, tapaNaM paMDU paMca paMDave sadAvei sAvittA evaM vayAsI - gacchahaNaM tubhe puttA ! dAhiNillaM velAUlaM tattha rNa tumbhe paMDumaDuraM Niveseha, taerNa paMca paMDavA paMDussa raNNo jAva tahatti paDisurNeti sabalavAhaNA hayagaya hatthiNAurAo paDi NikkhamaMti paDiNikkhamittA jeNeva dakkhiNile veyAlI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA paMDumahuraM nagariM niveseMti nivesittA tattha NaM te vipulabhogasamiti samaNNAgayA yAvi hotthA // sU0 32 // TIkA - taNaM te ityAdi / tatastadanantaraM khalu te paJca pANDavA yatraiva hastinApuraM nagaraM tatraivopAgacchanti, upAgatya yacaiva pANDU rAjA tatraivopAgacchanti, -: eNaM te paMca paMDavA ityAdi / TIkArtha - (taraNaM) isake bAda (te paMca paMDavA) ve pAMcoM pAMDava (jeNeva hathiNA ure) jahAM hastinApura nagara thA ( teNeva uvAgacchaMti ) vahAM taeNa te paMca paMDavA ityAdi TIDArtha - (taraNaM) tyArapachI (ve paMca paMDavA) te pAMye pAMDavoM (jeNeva isthiNA ure) yAM hastinApura nagara tuM ( teNeva upAgacchati ) tyAM bhAvyA. ( uvA For Private and Personal Use Only
Page #575
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 556 sItAdharmakathAsU upAgatya karatalaparigRhItadazanakhaM ziraAvarta mastake'JjaliM kRtvA, evaM trakSyamANaprakAreNa, avAdiSuH- evaM khalu he tAta ! vayaM kRSNena nirviSayAH = viSayAda mama dezAd bahirnirgatAH AjJaptAH = kRSNo'smAn dezAd bahi nigantumAjJaptavAni - tyarthaH / tataH khalu pANDU rAjA tAn paJca pANDavAn evamavAdIt -' kahaNNaM' kathaMkena kAraNena khala he putra ! yUyaM kRSNena nirviSayA AjJaptAH ? tataH khalu paJca pANDavAH pANDuM rAjAnam evamavadan - evaM khalu he tAta ! trayamamarakaGkAtaH pratinivRttA lavaNasamudra' donijoyaNasyaM sahassAI 'dviyojanazatasahasrANi dvilakSayojanaparimitaM ' vIivaittA' vyativrajitAH - ullaGghitAH / tataH khalu sa kaSNoAgae (uvAMgacchatA) vahAM Akara ke ( jeNeva paMDU ) ve jahAM pAMDu rAjA the ( teNaiva uvAgacchaMti) vahAM gaye ( uvAgacchittA) vahAM jAkara ( karayala evaM vayAsI) unhoM ne apane 2 doMnoM hAthoM koM jor3akara unase isa prakAra kahA - ( evaM khalu tAo !) he pitAjI ! suno- (amhe kaNheNaM NivvisayA ANattA ) hamalogoM ko kRSNa vAsudeva ne deza se nikala jane ko kahA hai (taraNaM paMDurAyA paMca paMDave evaM vayAsI) taba pAMDu rAjA ne una pAMcoM pAMDavoM se isa prakAra kahA - ( kahaNNaM puttA tumbhe kaNheNaM vAsudeveNaM NinvisayA ANattA) he putro ! kisa kAraNa ko lekara kRSNa vAsudeva ne tumalogoM ko deza se bAhira nikala jAne ko kahA hai (naeNaM te paMca paMDavA paMDurAyA evaM vayAsI) taba una pAMcoM pAMDavoM ne pAMDu rAjA se isa prakAra kahA - ( evaM khalu tAo ! amhe amarakaMkAo paDiNiyantA lavaNasamuhaM donni joyaNasayasahassAiM bIivaisA) he tAta ! gacchittA ) tyAM bhAvIne ( jeNeva paMDU ) tetheo nayAM pAMDu zanna hatA ( teNeva uvAgacchati ) tyAM gayA. ( utrAgacchittA ) tyAM dhane ( karayala0 evaM vayAsI) temaNe pAtapetAnA baMne hAtho joDIne temane A pramANe vina'tI karI ke ( evaM khalu tAo) he pitA ! sAMlaNe, ( amhe kaNheNaM NivvisayA ANattA ) yuvAsudeve abhane dezathI mahAratA rahevAnI AjJA AAyI che. (taeNaM paMDu rAyA paMca paMDave evaM vayAsI) tyAre pAMDu rAnnaye pAMye pAMDavone yA pramANe dhuM - ( kahaNaM puttA tumbhe kaNheNaM vAsudeveNaM NivvisayA ANattA ) he putro ! kRSNavAsudeve zA kAraNathI tamane dezamAMthI bahAra jatA rahevAnI AjJA ApI che ? ( taNaM te paMca paMDavA paMDurAyA evaM vayAsI ) tyAne te pAMthe pAMDavo pAMDu zalane yA pramANe dhuM hai - ( evaM khalu tAo ! amhe amarakaMkAo paDiNiyattA lavaNa samuhaM donni joyaNasaya sahassAiM voivailA ) he pitA ! sAMlo, For Private and Personal Use Only
Page #576
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtaSiNA TaukA ma0 16 draupadIcaritanirUpaNam 557 'smAn evamavAdIt-gacchata khalu yUyaM he devAnupriyAH ! gaGgAmahAnadImuttarata, yAvat tiSThata / tAva ahaM evaM taheva 'jAva ciTThAmo' evaM yathA kRSNavAsudevasya vAkyaM pUrva mukta tathaivAtra bodhyam-tAvadahaM susthitaM lavaNAdhipatiM pazyAmIti / 'jAva ciTThAmo' yAvattiSThAmaH-atra yAvacchabdenaivaM yojanIyam-tataH khalu vayaM kRSNavAsudevenaivamuktAH santo naukayA gaGgAmahAnadImuttIrya, kRSNo bAhubhyAM gaGgAmahAnadImuttarituM samarthoM na veti vijJAtuM tAM naukAM saMgopitavantaH, tataH kRSNaM pratIkSamANAstiSThAma iti / tataH khalu sa kRSNo vAsudevaH susthitaM lavaNAdhipati dRSTvA, ' taM ceva savvaM ' tadeva sarva-gagAmahAnadhAstaTe samAgatya, ekAthikAM nAvasuno-bAta isa prakAra hai-jaya hamaloga amarakaMkA nagarI se pIche Akara 2, do lAkha yojana vistAra vAle lavaNasamudra ko pAra kara cuke (taeNaM) taya (se kaNhe amhaM evaM vayAsI) una kRSNa vAsudeva ne hamalogoM se isa prakAra kahA-(gacchaha NaM tumbhe devANuppiyA! gaMgA mahANaI utsaraha jAva ciTThaha-tAva-ahaM evaM taheva jAva ciTThAmo) he devAnupriyo ! tuma loga calo aura gaMgA mahAnadI ko pArakaro-taba taka maiM susthita deva se milakara aura AjJA prAptakara AtA huuN| kRSNa vAsudeva dvArA isa prakAra AjJapta hue hamalogoM ne naukA se gaMgA mahAnadI ko pAra karake vahIM para usa naukA ko chupA diyA-isa abhiprAyase ki dekheM kRSNa vAsudeva apane hAthoM se taira kara isa gaMgA mahAnadI ko pAra kara ne meM samartha ho sakate haiM yA nahIM / naukA ko chipAkara hamaloga vahIM para unakI pratIkSA karate hue tthhre| (taeNaM se kaNhe vAsudeve suTTiyaM lavaNAhivaI vAta A pramANe che ke jyAre ame amarakaMkA nagarIthI pAchA vaLatAM 2 lAkha yona 28 vistAra vaY samudrana pA2 rI yUcyA (taeNaM) tyAre ( se kaNhe amhaM evaM vayAsI) te vAsuheva mabhane ma pramANe hyu :(gacchadaNaM tunbhe devANuppiyA ! gaMgA mahANai uttara ha jAva ciha-tAva ahaM evaM taheva jAva ciTThAmo) 7 vAnupriyo ! tame ls| ane // bhaDAnahIne pAra karo teTalAmAM huM susthita devane maLIne ane temanI pAsethI AjJA meLavIne AvuM chuM. A pramANe kRSNa vAsudeva vaDe AjJApita thayelA ame taikA vaDe gaMgA mahAnadIne pAra karIne tyAM ja te nokAne chupAvI dIdhI. naukAne chupAvavA pAchaLa amAre e jAtane Azaya hatuM ke kRSNa vAsudeva pitAnA hAthathI tarIne gaMgA mahAnadIne pAra karI zake che ke nahi ? naukAne chupAvIne ame . tyAM manI pratIkSA 42di 2 / 17 gayA. (taeNaM se kaNhe vAsudeve sudviyaM For Private and Personal Use Only
Page #577
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 558 hAtAdharmakathA madRSTvA ekena vAhunA rathaM saturagaM sasArathiM gRhItvA, ekena bAhunA gaGgAmahAnadI muttIrya, samAgataH / ' navaraM kaNhassa ciMtA na bujjhai' navaraM kRSNasya cintA na budhyate navaraM-vizeSastu he tAta ! naukAyAM saMgopitAyAM satyAM kRSNaH kenopAyena gaGgAmahAnadIM tariSyati iti cintA'smAbhirna budhyate-na kriyatesma, anenAparAdhena ' jAva amhe Nidhisae ANavei ' yAvat-rathAMcUrNIkRtyA'smAn nirviSayAn AjJApayati / tatastadanantaraM sa pANDU rAjA tAn paJcapANDavAnevamavAdI'duThThaNaM' duSThu-azobhanaM khalu he putrAH ! taM yuSmAbhiH kRSNasya vAsudevasya vippiyaM ' vipriyam-aniSTam kurvadbhiH, tataH khalu sa pANDU rAjA kuntI devI zabdayati, zabdayitvA, evamavAdI-gaccha khalu svaM he devAnupriye ! dvAravatI daTUDhuNa taMceva savvaM-navaraM kaNhassa citto na jujjati jAva amhe Nivi. saye ANavei ) bAda meM kRSNa vAsudeva lavaNasamudrAdhipati susthita deva se milakara jyoM hI gaMgA mahAnadI ke taTa para Aye-to unheM vaha naukA nahIM milI isa kAraNa ve 1 eka hAtha se turaga evaM sArathi yukta ratha ko le dUsare hAtha se gaMgA mahAnadI ko taira kara jahAM hamaloga the-vahAM A gaye / "kRSNajI kisa taraha gaMgA mahAnadI ko pAra kareMge" yaha vicAra hamavogoM ne naukA ko chipAte samaya nahIM kiyaa| isI aparAdha se unhoM ne hamAre rathoM ko cakanA cUra kara deza se bAhira nikala jAne ke liye AjJA dI hai / (taeNaM se paMDurAyA te paMca paMDavA evaM vayAsIduTugaM puttA ! kayaM kaNhassa vAsudevassa vipiyaM karemANehi-taeNaM se paMDarAyA koMtiM devi saddAvei sahAvittA evaM vayAsI-gacchaha NaM tuma lavaNAhiAI ThuNa taM ce savvaM-navara kaNissa cittA na jujjati jAva amhe Nivvisaye ANavei) tyA25chI vAsudeva any samudramA madhipati susthita. devane maLIne jyAre gaMgA mahAnadInA kinArA upara AvyA tyAre temane naukA jaDI nahi. tyAre teo eka hAthamAM gheDA ane sArathi sahita rathane ucakIne bIjA hAthathI gaMgA mahAnadIne tarIne jyAM ame hatA tyAM AvI gayA. kRSNavAsudeva kevI rIte gaMgA mahAnadIne pAra karaze" naukAne chupAvatAM ame A viSe vicAra ja karyo nahote. A aparAdhathI temaNe amArA rathane naSTa karI nAkhyA ane amane dezanI bahAra jatA rahevAnI AjJA karI che. (taeNaM se paMDurAyA te paMca paMDave evaM vayAsI-duvaNaM puttA ! kayaM kaNhahassa vAsudevassa vippiyaM karemANehi-taeNaM se paMDurAyA kotiM deviM sahAvei, sahA. For Private and Personal Use Only
Page #578
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI DIkA ma0 16 draupadIcaritanirUpaNam 559 4 nagarI, kRSNasya vAsudevasya nivedaya, evaM khalu he devAnupriyAH ! yuSmAbhiH paJca pANDavA nirviSayAH dezaniSkAsitAH AjJaptAH, yUyaM ca khalu he devAnupriyAH ! dakSiNArdha bharatasya svAminaH / taM tat tasmAt saMdizantu = kathayantu he devAnupriyAH ! te paJca pANDavAH katarAM dizaM vidizaM vA gacchantu ? bhavatAmeva sarve dezA:, tarhi ime kutra gamiSyantIti kathayantu bhavantaH / tataH khalu sA kuntI pANDunA rAjJaivamuktA satI istiskandhaM dUrohati-Arohayati dUruhA ' jahAheDA ' devAppiyA ! vAravaI kaNhassa vAsudevassa nivedehiM evaM khalu devANupiyA ! tumhe paMca paMDavA NivvisayA ANattA, tumaM ca NaM devANuppiyA ! dAhiNaDumarahassa sAmI, taM saMdisaMtuNaM devANupiyA ! te paMca paMDavA kara disiM vA vidisaM vA gacchaMtu ? ) taba pAMDu rAjA ne una pAMcoM pAMDavoM se isa prakAra kahA tuma logoM ne yaha sundara kAma nahIM kiyA jo isa prakAra se kRSNa vAsudeva kA aniSTa kiyA unheM nahIM rucane vAlA kAma kiyA isa prakAra kahakara pAMDu rAjA ne usI samaya kuMtI devI ko bulAyA - bulAkara usase aisA kahA - he devAnupriye ! tuma dvArAvatI nagarI meM kRSNa vAsudeva ke pAsa jAo aura unase nivedana karo - ki Apane pAMca pAMDavoM ko deza se bAhira nikala jAneke liye AjJA dI hai - so hedevAnupriya ! Apa dakSiNArdha bharata kSetra ke adhipati haiMataH kaheM ki ve kaunasI dizA athavA vidizA kI ora jAveM / jaba Apake hI sarva deza haiM to ye kahA~ jAveM Apa kheN| (taeNaM sA katI vittA evaM vayAsI- gaccha NaM tumaM devANupiyA ! bArava kaNhassa vAsudevassa nivedehiM evaM khalu devANuppiyA ! tumhe paMca paMDavA NintrisayA ANatA, tumaM caNaM devANupiyA ! dAhiNaDramarahassa sAmI, taM saMdisaMtu NaM devANupiyA ! te paMca paMDavA karaM disiM vA vidisaM vA gacchaMtu ? ) tyAre pAMDu rAjAe te pAMce pAMDavAne A pramANe kahyu ke tame leAkeAe kRSNavAsudevanuM jIrUM karIne sArU karyuM" nathI temane aNugamatuM kAma tame karyu che. A pramANe kahIne pAMDurAjAe te ja vakhate kuMtI devIne khelAvI. khelAvIne temane A pramANe kahyuM ke he devAnupriye ! tame dvArAvatI nagarImAM kRSNavAsudevanI pAMse jAe ane temane vinaMtI kare ke tame pAMce pAMDavone dezathI bahAra nIkaLI javAnI AjJA ApI che. he devAnupriya ! tame dakSiNAdha bharatakSetranA adhipati che. tA batAvA ke teo kai dizA ke vidizA tarapha jAya. jyAre badhA deze! tamArA ja che tyAre batAve ke A leAkeA kayAM jAya ? For Private and Personal Use Only
Page #579
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir baakssr yathA adhaH, yathApUrva dvAravatImAgatA tathA'trApi bodhyam yAvat saMdizantu-atra yAvadityanenaivaM bodhyam-dvAravatoM nagarImAgatya kRSNena satkRtA snAtA kRtabhojanA. sukhAsanavaragatA'bhavat iti, tatastAM kRSNaH pRcchati saMdizantu-kathayantu khalu he paMDuNA evaM vuttA samANI, hasthikhadhaM durUhai, durUhittA jahA heTThA jIva saMdisaMtu NaM piutthA ! kimAgamaNapaoyaNaM ? taeNaM sA koMtI kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-evaM khalu puttA! tume paMca paMDavA NivisayA ANattA, tumaM ca NaM dAhiNabharaha jAva vidisaM vo gacchaMtu ? taeNaM se kaNhe vAsudeve koMtIdeviM evaM vayAsI apUIvayaNA NaM piutthA ! uttama purisA vAsudevA, baladevA, cakkavaTTI taM gacchaMtu NaM devANupiyA ! paMca paMDavA dAhiNillaM velAulaM tattha paMDumahuraM NivesaMtu mamaM adiTTasevagA bhavaMtu tti kaTu koMtIdeviM sakorei, sammANei, jAva paDiksijjei ) pAMDu ke dvArA isa prakAra kahI gaI vaha devI hAthI para caDhI aura caDha kara jisa prakAra pahile yaha dvAravatI AI thI usI taraha aba bhI yaha vahAM phuNcii| yahAM yAvat zabda se isa prakAra pAThakA saMbandha lagA lenA cAhiye-jaba kuMtI dvArAvatI nagarI meM AI-taSa kRSNa vAsudevane unakA khUba manamAnA satkAra kiyo| baDe ThATa ghATa se unakA pravezotsava manAyA-1 kuMtIne snAna Adi dainika kAryoM se niSaTa kara AnaMda ke sAtha caturvidha AhAra kiyA bAda meM vizrAma ke nimitta sukhAsana para (taeNaM sA koMtI paMDuNA evaM vuttA samANi, itthikhadhaM duruhai, durUhittA jahA heDhA jAva saMdisaMtu NaM piutthA ! kimogamaNapaoyaNaM ? taeNaM sA kautI kaNhaM vAsudevaM evaM vayAsI-evaM khalu puttA ! tume paMca paMDavA NibisayA ANattA, tuma ca NaM dAhiNa bharaha jAva vidisaM vA gacchaMtu ? taeNaM se kaNhe vAsudeve kautI devi evaM vayAsI-apUI vayaNA NaM piutthA uttamapurisA devA, baladevA, cakavaTThI taM gacchaMtu NaM devANuppiyA! paMca paMDavA dAhiNillaM velAullaM tattha paMDumahuraM NivesaMtu mamaM adidusevagA bhavaMtu tti kaTu kautI devi sakArei, sammANei, jAva paDivisajjei) A pramANe pAMDu vaDe AjJApita thayelI kuMtI devI hAthI upara savAra thaI ane savAra thaIne pahelAM jema te dvArAvatI nagarI gaI hatI temaja atyAre paNa pahoMcI. ahIM yAvat zabdathI A jAtane pATha samaja joIe ke jyAre kuMtI dvArAvatI nagarImAM AvI tyAre kRSNavAsudeve temane khUba ja satkAra karyo. bahu ja ThAThathI temane pravezansava ujajo. kuMtIe paNa nAna vagere nityakarmathI paravArIne sukhethI catuvidha AhAra karyo. tyArapachI vizrAma For Private and Personal Use Only
Page #580
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 draupadIca ritanirUpaNam " , pitRSvasaH ! kimAgamanaprayojanam, tataH khalu sA kuntI kRSNaM vAsudevamevamavAdIt -- evaM khala he putra ! svayA paJca pANDavA nirviSayA AjJaptAH tvaM ca khalu dakSiNArdha bharatasya yAvat svAmI, tat kathaya te paJca pANDavAH katarAM dizaM vidirza vA gacchantu ? / tataH khalu sa kRSNo vAsudevaH kuntIM devImetramavAdIt - ' apUivayaNA NaM ' apUtivacanAH=sakRdvacanAH khalu he pitRSvasaH ! uttamapuruSAH vAsudevA baladevAzcakravartinaH, ' taM ' tat tasmAt gacchantu khalu he devAnupriye ! paJca pANDavA: ' dAhiNillaM' velAUlaM ' dAkSiNAtyaM velA kUlaM - dakSiNasamudrataTam, tatra paMDumahuraM pANDumathurAM nagarIM ' NivesaMtu ' nivezayantu mamAdRSTasevakA bhavantu, unhoMne ArAma kiyA / itane meM kRSNa vAsudeva ne jaba ve vizrAma kara cukIM una se pUchA- kahiye bhuA jI ! kisa prayojana ko lekara yahAM ApakA Agamana huA hai taba kuMtI ne kRSNa vAsudeva se isa prakAra kahA he putra ! AnekA prayojana isa prakAra hai-tumane jo pAMcoM pAMDavoM ko apane deza se bAhara nikala jAne kI AjJA dI hai - so isa viSaya meM yaha pUchanA hai ki tuma to dakSiNArdha bharata ke adhipati ho ataH hameM samajhAiye kaunasI dizA yA vidizA meM jAveM ? isa prakAra kuMtIdevIke mukhase sunakara kRSNa vAsudeva ne usase aisA kahA - he bhuA jI - uttama puruSa, vAsudeva, baladeva, evaM cakravartI ye saba apUtivacana vAle hote haiM- jo kucha kahate haiM vaha eka hI bAra kahate haiM usameM parivartana nahIM hotA hai - isaliye he devAnupriya ! pAMcoM pAMDava dakSiNa samudra para jAveM aura vahAM pAMDu mathurA nagarI ko basAveM sthApita kareM aura mere adRSTa sevaka mATe temaNe sukhAsAna upara ArAma karyAM, jyAre teo sArI rIte vizrAma karI cUkayA tyAre temane kRNuvAsudeve pUchyuM ke melI, phAimA, zA kAraNathI tame ahIM padhAryAM che ! tyAre kuMtIe kRSNavasudevane A pramANe kahyuM ke huM putra ! huM eTalA mATe AvI ' ke tame pAMce pAMDavAne peAtAnA dezamAMthI bahAra nIkaLI javAnI AjJA karI che te A viSe mAre A vAtanuM spaSTIkaraNa karavuM che ke tame te dakSiNA bharatanA adhipati che, te AvI pari sthitimAM tame ja amane matAvA ke teo kai dizA ke vidizA tarapha jAya ? A pramANe kuMtI devInA mukhathI badhI vAta sAMbhaLIne kRSNavAsudeve temane A pramANe kahyuM ke huM phAI ! vAsudeva, khaLadeva ane cakravartI A badhA uttama purUSa apUti vacanavALA hAya che te je kaI paNa kahe che te ekaja vAra kahe che temAM kAI paNa jAtanA pheraphAra thaI zakatA nathI. eTalA mATe he devAnupriye ! pAMce pAMDavA dakSiNa samudra tarapha jAya ane tyAM pAMDu mathurA - mA 71 For Private and Personal Use Only 561
Page #581
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathA iti kRtvA kuntI devI satkArayati saMmAnayati. satkArya, saMmAnya yAvad visarja yati / tataH khalu sA kuntI devI hastinaM samAruhya hastinApuramAgatA yAvat pANDo rAjJa etamartha nivedayati / tataH khalu pANDU rAjA pazca pANDavAn zabdayati zabdayitvA evamavAdIt-gaccha na khalu yUyaM he putrAH ! 'dAhiNilaM velAUlaM ' dAkSi. NAtyavelAkUlaM-dakSiNasamudrataTaM, tatra khalu yUyaM pANDumathurA nagarI nivezayata / hokara raheM / isa prakAra kahakara unhoM ne kutIdevI kA satkAra kiyA sanmAna kiyaa| satkAra sanmAna karake phira unheM apane yahAM se vidA diyaa| (taeNaM sA koMtI devI jAba paMDussa eyamaTuM nivedeha, taeNaM paMDU paMca paMDave saddAveha, saddAvittA evaM kyAsI-gacchaha NaM tumbhe puttA ! dAhijillaM velAulaM tatthaNaM tujhe paMDumahuraM Niveseha taeNaM paMca paMDavA paMDussa raNo jAva tahatti paDisuNeti, sabalavAhaNA haya gaja0 hathiNAurAo paDiNikkhamaMti,paDiNikkhamittAjeNeva dakviNille veyAlI teNeva uvAgacchada, uvAgacchittA paMDumahuraM nagari NiveseMti, nivesittA tattha NaM te viulabhogasamitisamaNNAgayA yAvi hotthA) vahAM se hAthI ke Upara baiTha kara kuMtIdevI hastinApura meM AgaI, yAvat pAMDurAjAse kRSNavAsudeva ke kathitaAdeza ko unhoM ne sunA diyaa| isake bAda pAMDu rAjA ne pAMcoM pAMDavoM ko bulAyA aura bulAkara unase isa prakAra kahA-he putroM-tuma yahAM se dakSiNa digvI samadra taTa para jAo aura vahAM pAMDu mathurA nagarIne vasAve ane mArA adaSTa sevake thaIne tyAM nivAsa kare. A pramANe kahIne temaNe kuMtI devIne satkAra karyo ane sanmAna karyuM. satkAra temaja sanmAna karIne temaNe kuMtIdevIne tyAMthI vidAya karyA. (taeNaM sA kotI devI jAva paMDussa eyamaDhe nivedei, taeNaM paMDU paMca paMDave saddAvei, sadAvittA evaM vayAsI-gacchaha NaM tumbhe puttA ! dAhiNillaM velAUlaM tatthaNaM tumbhe paMDumahuraM Nive seha taeNaM paMca paMDavA paMDurasa raNo jAva tahatti paDi suNati, sabalavAiNA haya gaya0 hatthiNAurAo paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA jeNeva davizvaNille veyAlI teNeva Agacchai, uvAgacchittA paMDumahuraM nagari NiveseMti nivesittA, tatthaNaM te viulabhogasamitisamaNNAgayA yAvi hotthA) tyAMthI hAthI upara savAra thaIne kuMtIdevI hastinApura AvI gayAM. yAvata kacchavAsadevanI je kaMI AjJA hatI te pAMDu rAjAne kahI saMbhaLAvI. tyArapachI pAMDu rAjAe pAMce pAMDene bolAvyA ane bolAvIne temane A pramANe kahyuM ke he putra ! tame ahIMthI dakSiNa dizA taraphanA samudranA kinArA upara jAo ane tyAM pAMDu-mathurA nagarIne vasA, pitA pAMDu rAjAnI A pramANe For Private and Personal Use Only
Page #582
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir garadharSaNI DokA a0 16 draupadIvaritanirUpaNam 563 tataH khalu paJca pANDavAH pANDo rAjJo vacanaM yAvat -' tahatti ' tathA'stu ' iti kRtvA pratikRNvanti = strIkurvanti, pratizrutya sabalavAhanAH - sainyayAnasahitAH, iyagajarathapadAtisaMparivRtAH, hastinApurAt pratiniSkrAmanti praniniSkramya yatraiva ' dAhiNillaM velAUlaM ' dAkSiNAtyaM velAkUlaM tatraivopAgacchanti, upAgatya pANDumathurAM nagarIM nivezayanti nivezya tatra khalu te vipulabhogasamiti samatvAgatAzcApyabhavan / / sU032 // mUlam tapaNaM sA dovaI devI annayA kayAI viSNasattA jAyA yAvi hotthA, taraNaM sA dovaI devI NavaNhaM mAsANaM jAva surUvaM dAragaM payAyA sUmAlaNivvattabAra sAhassa imaM eyAruvaM guNaniSpannaM nAmadhijjaM kareMti jamhANaM amhaM esa dArae paMca paMDavANaM putte dovaIe attae taM hou amhaM - imassa dAragassa NamadhejjaM paMDuseNe, tapaNaM tassa dAragassa ammApiyaro NAmadhejjaM kareti paMDuseNatti, bAvantariM kalAo jAva bhogasamatthe jAe juvarAyA jAva viharai, therA samosaDhA parisA niggayA paMDavA niggayA dhammaM soccA evaM jaM varaM devAzupiyA ! dovaI deviM ApucchAmo paMDuseNaM ca nagarI ko basAo / pitA pAMDu rAjA kI isa AjJA ko una pAMcoM pAMDavoM ne "tahatti " kahakara svIkAra kara liyaa| svIkAra karake phira ve haya, gaja, ratha, evaM padAtirUpa caturaMgiNI senA se parivRta hokara hastinApura nagara se nikale aura nikalakara jahAM dAkSiNAtya velokUla thA vahAM Aye vahAM Akara unhoM ne pAMDu mathurA nagarI ko basAyA / basAkara vahAM ke vipula bhogoM ko bhogate hue rahane lage || sU032 // AjJAne te pAMce pAMDavAe " tatti " kahIne svIkArI lIdhI. svIkAra karIne tee gheADA, hAthI, ratha ane pAyadaLavALI catura giNI senAnI sAthe hastinApura nagarathI bahAra nIkaLyA-ane nIkaLIne jyAM dakSiNa dizAne samudranA kinArA hatA tyAM pahoMcyA, tyAM paheAMcIne temaNe pAMDu-mathurA nagarI vasAvI. vasAvIne teo tyAM puSkaLa kAmabhegA bhAgavatAM rahevA lAgyA. // sUtra 32 vA For Private and Personal Use Only
Page #583
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharma kathAsUtre kumAraM rajje ThAvemo tao pacchA devANuppiyA ! aMtie muMDe bhavittA jAva pavvayAmo, ahAsuhaM devANuppiyA !, taerNa te paMca paMDavA jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA dovaI deviM sadAveMti saddAvittA evaM vayAsI - evaM khalu devANupiyA ! amhehiM therANaM aMtie dhammeNisaMte jAva pavvayAmo tumaM devANuppie ! kiM karesi ?, taraNaM sA dovaI devI te paMca paMDave evaM vayAsI-jaiNaM tubhe devANuppiyA ! saMsArabhauThivaggA pavvayaha mamaM ke apaNe AlaMbe vA jAva bhavissai ?, ahaMpi ya NaM saMsArabhauvviggA devApiehiM saddhiM pavvaissAmi, taraNaM te paMca paMDavA paMDuseNassa abhiseo rAyA jAe jAva rajje pasAhemANe viharai, taNaM te paMca paMDavA dovaI ya devI annayA kayAI paMDuserNa rAyANaM ApucchaMti, taNaM se paMDuseNaM rAyA ko huMbiya purise sahAve sadAvittA evaM vayAsI - khippAmeva bho ! devANuppiyA ! nikkhamaNAbhiseyaM jAva uvaTuveha purisasahasvAhiNIo sibiyAo jAva paccoruhaMti paccoruhittA jeNeva therA teNeva0 Alitte NaM jAva samaNA jAyA cohassa puvvAI ahijjaMti ahijjittA bahUNi vAsANi chaTThaTThamadasamaduvAlasehiM mAsaddhamAsakhamaNehiM appANaM bhAvemANA vihati ||suu032|| For Private and Personal Use Only
Page #584
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradhAmRtaSiNI 0 0 16 draupadIcaritanirUpaNam / 565 TIkA-'taeNaM sA' ityAdi / tataH khalu sA draupadIdevI anyadA kadAcit 'AvaNNasattA' ApannasattvA garbhavatI jAtA cApyabhavat / tataH khalu sA draupadIdevI navasu mAseSu saMpUrNeSu sArdhASTamadivaseSu vyatikrAnteSu satsu yAvat surUpaM sundaraM dAraka-bAlakaM ' payAyA' prajAtA=prajanitavatI, kiM bhUtaM dArakaMsumAla sukumArapANipAda, ' NivattavArasAhassa ' nirvRttadvAdazAhassa-saMprApta dvAdazadivasasya dArakasya idametadrUpaM guNaniSpannaM nAmadheyaM kurvanti yasmAt khalu asmAkameSa dArakaH pazcAnAM pANDavAnAM putro draupadyA AtmanaH, 'ta' tat-tasmAd -taeNaM sA dovaI devI ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (sAdovaI devI) vaha draupadI devI (annayA kayAiM) kisI eka samaya (AvaNNasattA jAyA yAvi hotthA ) garbhAvasthAse saMpanna huI / (taeNaM sA dovaI devI NavaNhaM mAsANaM jAva suruvaM dAragaM payAyA) jaba garbha 9 naumAsa 7 // dina kA ho gayA taba usa draupadI devI ne putra ko janma diyaa| yaha bAlaka bahuta hI adhika sundara thA / (sUmAlaNivattayArasAhassaimaM eyArUvaM guNanipphannaM nAmadhijjaM kareti jamhANaM amhaM esa dArae paMcaNhaM paMDavANaM putte dovaIe attae taM hou amhaM imassa dAragassa NAmadhejjaM paMDuseNe) isake karaca. raNa Adi avayava saba hI adhika sukumAra the| jaba bArahavAM dina lagA -taba mAtA pitAoM ne isa putra kA guNaniSpanna hone se yaha nAma rakkhA yasmAt-yaha putra hama pAMco pAMDavoM kA hai tathA draupadI kI kukSi se taraNa sA dobaI devI ityAdi 12 -(taeNa) tyA25chI (sA dovaI devI) te dropahI hevI (annayA kayAI) me mate (AvaNNasattA jAyA yAvi hotthA) sagamA 7. (taeNa sA dovaI devI NavaNhaM mAsANa jAva surUvaM dAragaM payAyA ) nyAre na mAsa A divasane thaI gaye tyAre te draupadI devIe putrane janma Ape, te bALaka khUba ja sundara hatu. (sUmAlaNivyattabArasAhassa imaM eyArUvaM guNaniSphannaM nAmadhijja kareMti, jamhANaM amhaM esadArae paMcaNDaM paMDavANaM putte dovaIe attae taM hou amhaM imassa dAragassa NAmadhejje paMDuseNe) tene hAtha paga vagere badhA avayave khUba ja sukomaLa hatA. jyAre bArame divasa AvyuM tyAre mAtA-pitAe te putranuM nAma tenA guNe viSe vicAra karatAM A pramANe rAkhyuM ke A putra amArA pAMca pAMDavene che, For Private and Personal Use Only
Page #585
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 566 hAtAdharmakathAsUtre dvAsa bhavatu asmAkamasya dArakasya nAmadheyaM ' pANDusena ' iti / tataH khalu tasya dArakArI nAmadheyaM kurvanti - 'pANDusena ' iti / ' bAvatAraM kalAo ' pUrti kalAH zikSitAH, yAvad bhogasamarthau jAtaH, rAjakanyAM pariNIya yuvarAjo yAvat mAnuSyakAn bhogAn bhuJjAno viharati - oste / utpanna huA hai - ataH hamAre isa putra kA nAma pAMDusena honA cAhiye (tapaNaM tassa dAragassa ammApiyaro nAmadhejjaM kareMti paMDuseNanti ) isa khyAla se unhoM ne usa navajAta putra kA nAma pAMDusena rakha diyA / ( bAvantari kalAo jAva bhogasamatthe jAe juvarAyA jAva viharai therA samosA, parisA niggayA, paMDavA niggayA, dhammaM soccA evaM vayAsI jaM varaM devAnuppiyA ! dovaI devi ApucchAmo paMDuseNaM ca kumAraM rajje ThAvemo tao pacchA devAnupiyA ! aMtie muMDe bhavittA jAva pavvayAmo) pAMDusena kumAra ko 72 kalAoM meM nipuNa banAne ke liye mAtA pitAne use kalAcArya ke pAsa bheja diyaa| dhIre 2 vaha 72, kalAoM meM niSNAta bana gayA / yAvat bhoga bhogane ke lAyaka avasthA saMpanna bhI ho gayA / rAjakanyAoM ke sAtha isakA vaivAhika saMbandha kara ke pitAoM ne ise yuvarAja pada pradAna bhI kara diyA - yAvat yaha manuSyabhava saMbandhI kAma sukhoM ko anubhava karatA huA apane samaya ko Ananda ke sAtha temaja draupadI devInA garbhathI tenA janma thayeA che, eTalA mATe amArA A putranuM nAma pAMDusena heAvuM joIe. ( taraNaM tassa dAragassa ammApiyaro nAmadhejjaM kareMti paMDuseNatti ) A vicArathI temaNe te navajAna putranuM nAma pAMDusena rAkhyuM. ( bAvatAraM kalAo jAna bhogatamatthe jAe juvarAyA jAya viharai, therA samoDhA, parisA niggayA, paMDavA niggayA, dhammaM socA evaM bayAsI jaM varaM devApiyA ! dovaI devi ApucchAmo paMDuseNaM ca kumAraM rajje ThAvemo tabhoSacchA devApiyA ! aMtie muMDe bhavitA jAva pavvayAmo ) pAMDusena kumArane 72 kaLAomAM nipuNa anAvavA mATe mAtApitAe * kalAcA nI pAse ekayeA. Ama dhIme dhIme te 72 kaLAomAM niSNAta banI gayA. yAvat te sa'sAranA bhegA bhAgavavA cAgya avasthAvALA pazu thai gaye. rAjakanyAonI sAthe lagno karAvIne pitAee tene yuvarAja padma paNa sAMpI dIdhuM. yAvat te manuSya-bhava samadhI kAmasukhAne anubhavatA potAnA vakhatane sukhethI pasAra karavA lAgyA. eka vakhatanI vAta che ke pAMDu-mathurA nagarImAM For Private and Personal Use Only
Page #586
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 'amagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIca rita nirUpaNam atha kadAcit tatra - ' therA samosA sthavirAH samatrasRtAH, paripannirgatA, pANDavA api sthavirANAM vandanArthaM nirgatAH, dharma zrutvA te pANDavAH pratibuddhAH santa evamadanyat navaraM he devAnupriyAH draupadIM devImApRcchAmaH pANDusenaM ca kumAraM rAjye sthApayAmaH, tataH pazcAt devAnupriyANAmantike muNDAbhUtvA yAvat pravrajAmaH pravajyAM gRhNImaH, tadA sthavirA UcuH - ' ahAsuhaM devAnuppiyA ! ' he devAnupriyAH yathAsukhaM sukhaM yathA bhavati tathA kuruta, alaM vilambena, iti bhAvaH / tataH khalu te pazca pANDavA yatra svakaM gRhaM tatraivopAgacchanti, upAgatya draupadoM devIM zabdayanti zabdayitvA, evamavadan - evaM khalu he devAnupriye ! vayaM sthavirA - vyatIta karane lagA / eka samaya kI bAta hai ki pAMDu mathurA nagarI meM sthaviroM kA Agamana huA / sthaviroM kA Agamana sunakara nagarI kA samasta jana unakI vaMdanA evaM dharmopadeza sunane ke nimitta apane 2 ghara se nikale pAMcoM pAMDava bhI nikale pariSada ko AyI huI devakara sthaviroM ne use dharma kA upadeza diyA / upadeza zravaNa kara pariSada pIche calI gii| pAMDava loga usa dharma ke upadeza kA pAnakara pratibodha ko prApta ho gaye - usI samaya unhoM ne una sthaviroM se kahA- he devAnupriyoM ! hamaloga draupadI devI ko pUchakara aura pAMDusena kumAra ko rAjya meM sthApita kara Apa devAnupriyoM ke samIpamuMDita hokara yAvat pravrajyA aMgIkAra karanA cAhate haiM / pAMDavoM kI isa prakAra hArdika bhAvanA dekhakara una sthaviroM ne pAMDavoM se isa prakAra kahA - ( ahAsuhaM devANupiyA ! taeNaM te paMca paMDavA jeNeva saegihe, teNeva uvAgacchadda, uvAgacchittA dovahaM devi sahAveti, sadAvittA evaM vayAsI evaM khalu deva NupiyA ! virA padhAryAM. virAnA AgamananI jANa thatAM nagarInA badhA leke temanI va'nA temaja temanI pAsethI dharmopadeza sAMbhaLavA mATe pAtapAtAnA gherathI nikaLyA, pAMce pAMDavA paNa tyAM paheAMcyA. pariSadane AvelI joine sthavirAe dhamanA upadeza ApyA. upadeza sAMbhaLIne pariSada jatI rahI pAMDave te dhanA upadeza sAMbhaLIne pratibeAdhita thai gayA. temaNe te ja samaye sthavirIne vinaMtI karatAM kahyuM ke he devAnupriyA ! ame draupadI devIne pUchI temaja pAMDusena kumArane rAjyAsane abhiSikta karIne tamArI pAse mukti thaIne cAvatuM pratrajyA grahaNa karavAnI abhilASA rAkhIe chIe. pAMDavenI A jAtanI hArdika IcchA jANIne te sthavirAe te pAMce pAMDavene A pramANe kahyuM ke ( ahAsu devANuppiyA ! taNaM te paMca paMDavA jeNetra sae gihe, teNetra uvAgacchacha, uvAgacchitA dovaI deviM saddArveti, saddAvittA evaM kyAsI, evaM " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only 567
Page #587
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathA NAmantike dharma zrutavanto yAvat pravrajAmaH, tvaM he devAnupriye ! kiM karoSi kiM kariSyasi ? / tataH khalu sA draupadI tAn paJca pANDavAn evamavAdIt-yadi khalu yUyaM he deganupriyA ! saMsArabhayodvignAH janmamaraNAdi duHkhAd bhItAH santo yAvat pravra natha, mama ko'nya Alambo vA yAvad bhaviSyati ?, ahamapi ca khalu saMsAramayodvignA devAnupriyaiH sAdha prajiSyAmi, tataH khalu te paJca pANDavAH pANDusenasya abhiSe rAjyAbhiSekaM kRtvA svarAjye sthApitavantaH, yAvad rAjA jAtaH, yAvad rAjyaM pramAdhayan=pAlayan viharati Astesma / amhehi therANaM aMtie dhamme NisaMte jAva pavvayomo-tuma devANuppie! kiM karesi) he devAnupriyoM ! jisa prakAra tumheM sukha mile vaimA tuma ko acche kAma meM vilamya mata kro| isake bAda-ve pAMcoM pAMDava jahAM apanA ghara thA vahAM Aye- vahAM Akara ke unhoM ne draupadI devI ko bulAyA-bulAkara usase aisA kahA-he devAnupriye ! suno bAta isa prakAra hai-hamalogoM ne sthaviroMke pAma dharmakA zravaNa kiyA hai / ataH hamalogoM kI bhAvanA muMDita hokara unake pAsa pravajita hone kI hai| aya-tumhArI bhAvanA kyA hai-he devAnupiye kaho tuma hamAre bAda kyA karogI-(taeNaM sA dovaI devA te paMca paMDave evaM vayAsI-jai NaM tumbhe devANupiyA ! saMsArabhauvyigA pavvayaha mamaM ke aNNe AlaMye vo jAva bhavissaha ? ahaM pi ya NaM saMmAra bhauvvigA devANuppiehiM saddhiM pavvaissAmi, taeNaM te paMca paMDavA paMDupleNasma abhime o jAva rAyA jAe, jAva rajjaM pasAhe khalu devANuppiyA ! amhehi therANaM aMtie dhamme NisaMte jAva pavyayAmo tuma devANuppie ! kiM karesi) he devAnupriye! jema tamane sukha maLe tema kare, sArA kAmamAM moDuM kare nahi tyArapachI teo pAMce pAMDavo jyAM pitAnuM ghara hatuM tyAM AvyA. tyAM AvIne temaNe draupadI devIne bolAvI. bolAvIne tene A pramANe kahyuM ke he devAnupriye ! sAMbhaLe, vAta evI che ke amoe sthavironI pAsethI dharmanuM zravaNa karyuM che, eTalA mATe amArI icchA muMDita thaIne temanI pAsethI pratrajyA grahaNa karavAnI che. have tamArI zI IcchA che? he devAnapriye ! amane kahe. ame pravajyA grahaNa karI laIzuM tyArabAda tame zuM karazo? (taeNaM sA dobaI devI te paMca paDave evaM vayAsI-jaiNaM tumbhe devANuppiyA! saMsArabhaumbiggA panvayaha, mamaM ke aNNe AlaMbe vA jAva bhavissaha? ahaM pi yaNa saMsArabhaubiggA, devANuppiehiM saddhiM pancahassAmi, taeNaM te paMca paMDavA paDuseNassa abhiseo jAva rAyA jAe, jAva rajja pasAhemANe viharai) For Private and Personal Use Only
Page #588
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAraparmAmRtavarSiNI rI0 a0 16 draupadIcaritanirUpaNam tataH khalu te paJca pANDavA draupadI ca devI anyadA kadAcit pANDusena rAjA. mApRcchanti, tataH khalu sa pANDuseno rAjA kauTumbikapuruSAn zabdayati, zabdayetvA, evamavAdIta-kSiprameva bho ! devAnupriyAH! niSkramaNAbhiSekaM-dIkSopayoga stUini yAvad upasthApayata, puruSasahasravAhinIH zivikA upasthApayata, yAvada tyavarohanti atra yAvacchabdenedaM bodhyam , tataH pANDusenasya rAjJovacanamAkarNya te gaNe viharaha) isa prakAra pAMDavo kA kahanA sunakara draupadI devI ne ina pAMco pAMDavoM se isa prakAra kahA-he devAnupriyoM! tumaloga yadi saMsAra bhaya se udvigna hokara pravajita honA cAhate ho, to phira mere laye Apa ke sivAya aura kauna dUsarA AlaMbana athavA AdhAra hogaa| mataH maiMbhI Apa devAnuniyoM ke sAtha saMsAra bhaya se udvigna hokara zikSita houuNgii| isa prakAra draupadI devI kA kathana sunakara una pAMco AMDavoM ne pAMDusena kumAra kA rAjyAbhiSeka karake use rAjyapada meM sthApata kiyaa| isa taraha pAMDukumAra rAjA ho gyaa| yAvat rAjya kA vaha macchI taraha pAlana karane lgaa| (taeNaM te paMca paMDavA dovaIya devI mannayA kayAiM paMDuseNarAyANaM ApucchaMti, taeNaM se paMDuseNe rAyA koDaM. peya purise sahAvei, sadAyittA, evaM vayAsI khippAmeva bho devANuppayA ! nikkhamaNAbhiseyaM jAva uvaTThaveha, purisasahassavAhaNIo seviyAo uvaTThaveha, jAva paccorUhati, paccokhahitto jeNeva therA uvA( A pramANe pAMDanuM kathana sAMbhaLIne draupadI devIe te pAMca pAMDene A pramANe kahyuM ke he devAnupriye ! tame jyAre saMsArabhayathI udvigna thaIne pravajyA grahaNa karavA Icche che tyAre tamArA vagara mArA mATe A saMsAramAM bIjuM kayuM AlaMbana athavA te bIje kayo AdhAra thaze ? eTalA mATe huM paNa tamArI sAthe saMsAramayathI udvigna thaIne dIkSA grahaNa karavA IcchuM chuM. A pramANe draupadI devInuM kathana sAMbhaLIne te pAMca pAMDee pAMDusena kumArane rAjyAbhiSeka karIne tene rAjyasane besADI dIdhA. A pramANe pAMDusena kumAra rAjA thaI gayo yAvata te rAjyanuM sArI rIte rakSaNa karavA lAgyo. (taeNaM te paMca paMDavA dovaIya devI annayA kayAiM paMDaseNarAyANaM ApucchaMti, eNaM se paMDuseNe rAyA koDa biyapurise saddAveda, sadAvittA evaM vayAsI, khippAmeva so devaannuppiyaa| nikkhamANAbhiseyaM jAva uvaTThaveha, purisasahassavAhaNIo seviyAo uvaTThaveha, jAva pacoruhaMti, pacoruhitA jeNeva therA teNeva uvAga0 mAlitteNaM jAva samaNA jAyA, coissapuvAI. ahijjati, ahijjittA bahUNi .72 For Private and Personal Use Only
Page #589
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 570 jJAtAdharmakathAsUtre. kauTumbikapuruSAstathAstu' ityuktvA tathaiva yAvadupasthApayanti, tadA te paJca pANDavAH puruSasahasravAhinIH zibikA Aruhya, pANDumathurAyA nagaryA madhyamadhyena nirgacchati, nirgatya zivikAbhyaH pratyavarohanti = pratyavataranti / pratyavaruhA, 'jeNeva' yatrai sthavirAstatraivopAgacchanti, upAgatya evamavAdiSuH - ' Alite gaM jAva samaNA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gacchara AlitteNaM jAva samaNA jAyA, cohasapuvvAI ahijjaMti, ahijittA, bahUNi bAsAI chaTTamadasamaduvAlasehiM mAsaddhamAsakhama - hi appANaM bhAvemANA viharaMti ) isake bAda pAMcoM pAMDavoM ne aura draupadI devI ne kisI eka samaya pAMDusena rAjA se dIkSita hone ke liye puuchaa| taba pAMDusena rAjA ne kauTumbika puruSoM ko bulAyA bulAkara unase aisA kahA - bho devAnupriyo ! tumaloga zIghra hI dIkSA meM upayoga AnevAlI vastuoM ko lAkara upasthita karo tathA puruSa sahasravAhinI zivikAoM ko bhI upasthita karo - isa prakAra pAMDusena rAjA ke bacana sunakara una kauTumbika puruSoM ne "tathAstu " kahakara unakI AjJA ko svIkAra kara liyA aura dIkSA meM upayogI samasta sAmagrI ko evaM puruSa sahasravAhinI zivikAoM ko lAkara upasthita kara diyaa| taba ve pAMco pAMDava una puruSa sahasravAhinI zibikAoM para ArUDha hokara pAMDu mathurA nagarI ke bIca se hokara nikle| vahAM se nikalakara ve jahAM stha vira Thahare hue the - vahAM Aye vahAM Akara sabake saba zivikAoM se bAsAI chahamadasamaduvAla sehiM mAsamAsakhamaNehiM appANaM bhAvemANA viharaMti ) tyArapachI pAMce pAMDavoe ane draupadI devIe kAI eka vakhate pAMDusena rAjAne dIkSA grahaNa karavA mATe pUchyuM. tyAre pAMDusena rAjAe kauTuMkhika puru zvAne khelAvyA khelAvIne temane A pramANe kahyuM ke he devAnupriye ! tame DhAkA dIkSA vakhate upayeAgamAM AvanArI khadhI vastu jaldI laI AvA temaja puruSa sahasravAhinI pAlakhI pazu laI Ave. A pramANe pAMDusena rAjAnA vacana sAMbhaLIne te kauTuMbika puruSoe tathAstu' kahIne temanI AjJA svIkArI lIdhI ane dIkSA mATe upayAgI evI khadhI vastuo temaja puruSa--sahasravAhinI pAlakhI laI AvyA. tyArapachI te pAMce pAMDavo te puruSa sahasravAhinI pAlakhIo upara savAra thaIne pAMDu-mathurA nagarInI vacce thaIne nIkaLyA. tyAMthI nIkaLIne te jyAM sthavira hatA tyAM pahoMcyA, tyAM pahAMcIne te badhA pAlakhIomAMthI nIce utaryAM, nIce utarIne sthaviAnI For Private and Personal Use Only
Page #590
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mairAdharmAmRtavarSiNI TIkA0 ma0 16 draupadIcaritanirUpaNam jAyA ' AdIpto'yaM lokaH khalu ityAdi / yAvad zramaNAH jAtAH, caturdazapUrvANi adhIyate sma, adhItya bahUni varSANi SaSThASTamadazama dvAdazairmAsArdhamA sakSapaNaistapobhirAtmAnaM bhAvayanto viharanti // 9 33 // mUlam - taNaM sA dovaI devI soyAo paJcAruhai jAva pavvaiyA suvvayAe ajAe sissiNIyattAe dalayai, ikkArasa aMgAI ahijjai bahUNi vAsANi chaTThaTTamadasamaduvAlasehiM jAva viharai // sU0 34 // TIkA - taNaM sA ' ityAdi / tatastadanantaraM khalu sA draupadI devI zibikAtaH pratyatrarohati pratyavatarati pratyavatIrya yAvat prabrajitA-dIkSAM gRhItavatI / sunyAe ' suvratAyai suvratAnAmadheyAyai ' ajjAe ' AryAyai 'sissigIyattAe' " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nIce utare / nIce utarakara sthaviroM ke pAsa phuNce| vahAM pahu~cakara unhoM sthaviroM se isa prakAra kahA - he bhadaMta ! yaha samasta loka AdIpta- ho rahA hai ityAdirUpa se apanI bhAvanA pradarzita kara yAvat ve zramaNa ho gaye / caudaha pUrvo kA unhoM ne adhyayana kiyA / adhyayana karake aneka varSo taka SaSTha, aSTama, dazama, dvAdaza, mAsa ardhamAsa kI tapasyAoM ko ve karate hue vicarane lage // sU0 33 // 'taNaM sA dovaI' ityAdi / 6 TIkArtha - (tae) isake bAda (dovaI devI) draupadI devI (sIyAo paccooes ) apanI zibikA se nIce utarI - ( jA pavvaiyA, subvayAe ajjAe sissiNIyatA dalayai, ikkAra saaMgAI ahijjai, bahUni bAsAiM pAse paheAMcyA. tyAM pahoMcIne temaNe sthavirezane vinaMtI karatAM A pramANe kahyuM ke he bhadanta ! A sapUrNa jagata saLagI rahyuM vagere rUpathI peAtAnI bhAvanA prakaTa karIne yAvata te zramaNa thaI gayA. cauda pUrvInuM temaNe adhyayn yu N, adhyayana urIne dhayAM varSo sudhI tethe SaSTha, aSTama hazama, dvahiza, mAsa amAsanI tapasyAo karatA rahyA. !! sUtra 33 5 aNaM sA dovaI ityAdi - Asie-(agor') cuzun (tak tat) Aludl kal (eftaren qstage ) pAtAnI pAlakhImAM nIce utarI. (jA pabbaiyA, sunyAe ajjAra sissiNIyattAe dalaya, ikkArasaaMgAI For Private and Personal Use Only
Page #591
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir baha zrIdharmakathA ziSyAtayA dadAti pANDuseno rAjA draupadIM suvratAyai ziSyArUpeNa dattavAnitibhAvaH / ekAdazAGgAni adhIte, bahUni varSANi paSThA'STamadazamadvAdazaistapobhiryAva dAtmAnaM bhAvayantI viharati // 034 || mUlam - taraNaM therA bhagavaMto annayA kayAI paMDumahurAo NayarIo sahasaMbavaNAo ujjANAo paDiNikkhamaMti paDiNikkhamittA bahiyA jaNavayavihAraM viharaMti, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM arihA ariTRnemI jeNeva suraTThAjaNavae teNeva uvAgacchai uvAgacchittA suradvAjaNavayaMsi saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharai, taraNaM bahujaNo annamannassa evamAikkhai0 - evaM khalu devANuppiyA ! arihA ariTThanemI suraTThAjaNavae jAva vi0, taraNaM te juhiTThillapAmokkhA paMca aNagArA bahujaNassa aMtie eyamahaM soccA annamannaM sahAveMti saddAvittA evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! arahA ariTThanemI puvvANu0 jAva viharai, taM seyaM khalu amhaM therA ApucchittA arahaM ariTThanemiM vaMdaNAe gamittae chaTThamadasamaduvAlasehiM jAva viharai ) nIce utarakara yAvat vaha bhI prabrajita ho gii| pAMDusena rAjA ne use draupadI ko suvratA nAma kI sAdhvI ke ziSyArUpa se pradAna kiyA / draupadI AryA ne gyAraha aMgoM kA adhyayana kiyaa| bAda meM aneka varSoM taka chaTTha aSTama, dazama, dvAdaza tapasyAoM se apane Apako usane bhAvita kiyA || sU034 // ahijjara, bahUNi bAsAI chamadasamaduvAlasehiM jAva viharai ) nIce utarIne yAvat te paNa pratrajita thaI gai. pAMDusena rAjAe draupadIne sutratA nAmanI sAdhvIne ziSyAnA rUpamAM arpita karI. draupadI Aryoe agiyAra aMgonu adhyayana karyuM. tyArapachI ghaNAM varSo sudhI chaThTha, aSTama, dazama, dvAdaza tapasyAthI pAtAnA AtmAne teNe bhAvita karyAM. // sU. 34 ll For Private and Personal Use Only
Page #592
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtaSiNI hai0 ma0 1 // draupadIcaritanirUpaNam annamannassa eyamaDhe paDisuNeti paDisuNittA jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchai uvAgacchittA theraM bhagavaMtaM vaMdati NamaMsaMti vaMdittANamaMsittA evaM vayAsI-icchAmo NaM tumbhehiM abbhaNunAyA saMmANA arahaM arihanemiM jAva gamittae, ahAsuhaM devANuppiyA ! taeNaM te juhiDillapAmokkhA paMca aNagAro therehiM bhagavaMtehiM abbhaNunnAyA smaannaa| there bhagavate vaMdai NamaMsaha vaMdittA NamaMsittA therANaM aMtiyAo paDiNikkhamaMti mAsaMmAseNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM gA. mANugAmaM duIjamANA jAva jeNeva hatthikappe nayare teNeva uvA0 hathikappassa bahiyA sahasaMbavaNe ujjANe jAva viharaMti, taeNaM te juhiDilavajjA pattAri aNagArA mAsakhamaNapAraNae paDhamAe porisIe sajjhAyaM kareMti bIyAe evaM jahA goyamasAmI NavaraM juhiTilaM Apucchati jAva aDamANA bahujaNasaI NisAmeti, evaM khalu devANuppiyA ! arahA ariTThanemI ujitaselasihare mAsieNaM bhatteNaM apANaeNaM paMcahiM chattIsehiM aNagArasaehiM saddhi kAlagae jAva pahINe, taeNaM te juhiDilavajjA cattAri aNagArA bahujaNassa aMtie eyamaDhe soccA hasthikappAo paDiNikkhamaMti paDiNikkhamittAjeNeva sahasaMbavaNe ujjANe jeNeva juhiTThille aNagAre teNeva uvAgacchai uvAgacchittA bhattapANaM paccakkhaMti paccakkhittA gamaNAgamaNassa paDikamaMti paDi For Private and Personal Use Only
Page #593
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 574 dharmaka kamittA esaNamaNesaNaM AloeMti AloittA bhattapANaM paDidati paDidasittA evaM vayAsI - evaM khalu devANupiyA ! jAva kAlagae taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA ! imaM puvagahiyaM bhattapANaM paridvavettA se ttuMjaM pavtrayaM saNiyaM saniyaM durUhittae 'saMlehaNA saNA jhusiyANaM' kAlaM aNavakaMkhamANANaM viharitapattika aNNamaNNassa eyamahaM paDisurNeti paDisuNittA taM puvvagAhiyaM bhattapANaM ete pariTuveMti parivittA jeNeva setuMje pavvae teNeva uvAgacchati uvAgacchittA settujaM pavvayaM duruhaMti durUhittA jAva kAlaM aNavakakhamANA viharati / tapaNaM te juhiDillapAmokkhA paMca aNagArA sAmAiyamAiyAI coisapu0vAI0 bahUNi vAsANi0 domAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhosittA jassAe kIraiNaggabhAve jAva tamaTThamArArheti tamaTThamArAhittA anaMte jAva kevalavaraNANadaMsaNe samupapanne jAva siddhA // sU0 33 // TIkA-' taraNaM therA' ityAdi / tatastadanantaraM khalu sthavirA bhagavanto' nyadAkadAcit pANDumathurAto nagarIto sahasrAmravaNAdudyAnAt pratiniSkrAmanti = nirgacchanti, pratiniSkramya nirgasya, bahirjana pada vihAraM viharanti / -: eNaM therA bhagavaMtA ityAdi / TIkArtha - (e) isake bAda (therA bhagavaMto) una sthavira bhagavaMtone ( annayA kAI ) kisI eka samaya ( paMDumahurAo ) pAMDu mathurA (Nayao) nagarI se ( sahasaMbavaNAo) sahasrAmravana nAma ke ( ujjA taeNa therA bhagavaMtA ityAdi TI artha - (taraNa) tyAramAha (dherA bhagavato) te sthavira lagavatose (anayA kAI ) te ( paMDu mahurAo ) pAMDu bhathurA ( jayarIo ) nagarIthI ( sahasraM babaNAo ) sahasAbhravana nAmanA (ujjANAo ) udyAnamA ( paDi For Private and Personal Use Only
Page #594
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI dIkA ma0 16 draupadIparitanirUpaNam 575 tasmin kAle tasmin samaye'rhana ariSTanemiyatraiva saurASTrajanapadastatraivopAgacchati, upAgatya saurASTrajanapade saMyamena tapasA''smAnaM bhAvayan viharati / tataH khallu bahujano'nyonyamevamAkhyAti-kti, evaM bhASate, evaM prarUpayati evaM prajJApayati-evaM khalu he devAnupriya ! arhan ariSTanemiH saurASTrajanapade yAvad viharati / tataH khalu te yudhiSTirapramukhAH pazcAnagArA bahujanasyAntike etamartha zrutvAjyonyaM zabdayanti, zabdayitvA. evamavadan ,evaM khalu he devAnupriya! arhan ariSTanemiH pUrvANAo) udyAna se (paDiNikkhamaMti) vihAra kiyA (paDiNikkhamittA) vihAra karake (yahiyA jaNavayavihAraM viharaMti) bAhira ke janapadoM meM vicarane lage (teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM arihA arihanemI jeNeva surahA jaNavae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA suraTThA jaNavayaMsi saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharai, taeNaM bahujaNo annamannassa evamAikkhai) usa kAla meM aura usa samaya meM ahaMta ariSTanemi prabhu vihAra karate hue jahAM saurASTra janapada thA-vahAM Aye vahAM Akara ke ve usa saurASTra janapada meM saMyama aura tapa se apane AtmA ko bhAvita karate hue vicarane lge| jaba vahAM ke aneka logoM ko isakI khabara huI taba ve paraspara meM isa prakAra kahane lage ( evaM khalu devANuppiyA! arihaa| arihanemI suraTThA jaNavae jova vi0 taeNaM te juhiDillapAmokkhA paMca aNagArA bahujaNassa aMtie eyamaDhe soco annaNikkhamati ) vihAra thI. ( paDiNikkhamittA) bA2 rIna t| (pahiyA jaNavayavihAra viharati) mAranA nahoma viDAra 421 // sAyA. . ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM arihA arihanemI jeNeva surahA jaNavae teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA suraTThA jaNavayaMsi saMjameNaM tavasA apANaM bhAvemANe evamAikkhar3a) te kALe ane te samaye ahata ariSTanemi prabhu vihAra karatAM karatAM tyAM saurASTra janapada hatuM tyAM AvyA. tyAM AvIne teo te saurASTra janapadamAM saMyama ane tapathI pitAnA AtmAne bhAvita karatAM vicaraNa karavA lAgyA. jyAre tyAMnA ghaNA lokone A vAtanI jANa thaI tyAre teo paraspara A pramANe kahevA lAgyo ke (evaM khalu devANuppiyA ! arihA adiTThanemI suradvAjaNavae jAva vi0 taeNaM te juDihillapAmokkhA paMca aNagArA bahujaNassa aMtie eyamahU~ soccA anama sahAveti, sahAvittA evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA! arihA arihanemI For Private and Personal Use Only
Page #595
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAtAdharmakathA nupUrvyA-tIrthakarANAM maryAdayA yAvad viharati, 'ta' tat-tasmAd 'seyaM zreyaH khalu asmAkaM yat sthavirAn ApRcchayArhantamariSTanemi vandanAyai gantum / anyonyasya =parasparasyaitamartha sarve pazcAnagArAH pratizRNvanti, svIkurvanti pratizrutya yatratra sthavirA bhagavantastatraivopAgacchanti, upAgatya tAn sthavirAn bhagavato vandante namasyanti ca vanditvA namasthitvA evamavAdiSuH-icchAmaH khalu yuSmAbhirabhyanujJAtA: santo'haMntamariSTanemi yAvad gantum / sthavirA UcuH yathAsukhaM he devAnupriyA ! mannaM sadAti, sahAvittA evaM dhayAsI-evaM khalu devANuppiyA! arihA ariTThanemI puvvANu jAva viharai, taM seyaM khalu amhaM therA ApucchittA arahaM araSTinemi vaMdaNAe gamittae) he devAnupriyoM ! suno-ahaMta ariSTanemi prabhu tIrthakara paramparAnusAra vihAra karate hue yAvat saurASTra janapada meM Aye hue haiN| logoM ke mukha se isa bAta ko una pAMca yudhiSThira Adi anagAro ne sunA-taSa Apasa meM eka dUsare ko-bulAyA aura bulAkara isa prakAra kahA-devAnupriyo ! saurASTra janapada meM tIrthakara paramparA ke anusAra bhagavAn ariSTanemi vihAra kara rahe haiM-ataH hamalogoM ko sthaviroM kI AjJA lekara ahaMta ariSTanemi ko vaMdanA karane ke liye calanA bahuta acchA hai-ucita hai-(annamannassa eyamaDhe paDisuNeti, paDisuNittA jeNeva gherA bhagavaMto, teNeSa uvAgacchaha, uvAgacchittA there bhagavaMte vaMdaMti maMsaMti, vaMditsA NamaMsittA evaM kyAsI-icchAmo NaM puvvANu0 jAva viharai, taM seyaM khalu amhaM therA ApucchittA arahaM arihanemi vaMdaNAe gamittae) he devAnapriye! sAMbhaLo, ahaMta ariSTanemi prabhu tirthaMkara paraMparA mujaba vihAra karatAM cAvatuM saurASTra janapadamAM padhArelA che. tenA mukhathI A vAtane te pAMce yudhiSThira vagere anagAroe sAMbhaLI. tyAre teoe paraspara eka bIjAone bolAvyA ane bolAvIne A pramANe kahyuM ke devAnupriye ! saurASTra janapadamAM tIrthaMkara paraMparA mujaba bhagavAna ariSTanemi vihAra karI rahyA che ethI sthavirAnI AjJA meLavIne ariSTanemine vaMdana karavA mATe amAre javuM joIe. ( anamannassa eyamaDheM paDisaNeti, paDisuNittA jeNeva therA bhagavaMto, teNeva uvAgarAi, uvAgacchittA there bhagavaMte vaMdati NamaMsaMti, vaMdittA gamaMsittA evaM bayAsI-icchAmo NaM tumbhehi anbhaNumAyA samANA arahaM ariSTanemi jAva gamittae For Private and Personal Use Only
Page #596
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 16 draupadIcaritanirUpaNam 577 tataH khalu te yudhiSThiramamukhAH paJcAnagArAH sthavirairbhagavadbhirabhyanujJAtAH santaH sthavirAn bhagavato vandante namasyanti vanditvA namasthitvA sthavirANAmantikAta pratiniSkrAmanti, mAsa-mAsena 'aNikkhitteNaM' anikSiptena = antararahitena tapaH tunbhehiM abhuNunnAyA samANA arahaM arinemi jAva gamitae ahAsu devApiyA ! taNaM te juhiTThillapAmokkhA paMca aNagArA therehiM bhagatehiM abbhaNunnAyA samoNA there bhagavaMte vaMdaha NamaMsai vaMdittA NamaMsittA therANaM aMtiyAo paDiNikkhamaMti, mAsaM mAseNaM aNikkhite NaM ta kammeNaM gAmANugAmaM dUIjjamANA jAva jeNeva hatthikappe nayare teNeva uvA0 hatthikappassa pahiyA sahasaMbavaNe ujjANe jAva viharati-taraNaM te juhiDillavajjA cattAri aNagArA mAsakhamagapArae paDhamAe porasIe sajjhAyaM kareMti, bIyAe jahA goyamasAmI, NavaraM juhiTTilaM ApucchaMti jAva aDamANA bahujaNasaddaM NisAmeti ) isa prakAra kA paraspara kA yaha vicAra unhoM ne svIkAra kara liyA- svIkAra karake phira ve jahAM sthavira bhagavaMta the - vahAM gaye vahAM jAkara unhoM ne una sthavira bhagavaMtoM ko vaMdanA kI namaskAra kiyA / vaMdanA namaskAra kara phira unase isa prakAra kahA hamaloga Apa bhagavaMtoM se AjJA prApta kara arhata neminAtha prabhu ko vaMdanA karane ke liye saurASTra janapada jAnA cAhate haiM / taba una sthavira bhagavaMtoM ne unase kahA he devAnupriyoM ! yathAsukham - tumheM jaise sukha ho - vaisA karo isa prakAra unasthavira bhaga ahAsu devANu piyA ! taraNaM te juhiDillapAmokkhA paMca agagArA, therehiM bhagatehi anbhaNunnAyA samANA there bhagavaMte vaMdaha NamaMsaha, vaMdittA NamaMsittA therANaM aMtiyAo paDiNikkhamaMti, mAsamAseNaM aNikkhetteNaM tavokammeNaM gAmANugAmaM dUijmANA jAtra jeNeva itthikappe nayare teNetra uvA0 hatyikappasa bahiyA sahasaMbavaNe ujjANe jAtra viharaMti taraNaM te juhiTThillavajjA cattAri aNagArA mAsa khamaNapAraNae paDhamAe porasIe sajjhAyaM kareMti, bIyAe evaM jahA goyamasAmI, NavaraM juhiTThilaM ApucchaMti jAva aDamANA bahujaNasaddaM NisArmeti ) A rIte teoe ekabIjAnA vicArAne svIkArI lIdhA, svIkArIne teo jyAM sthavira bhagavaMta hatA tyAM gayA. tyAM jaIne temaNe te sthavira bhagavAne vadana ane namaskAra karyA. vajjaina ane namaskAra karIne temane A pramANe vinaMtI karI ke ame Apa bhagavaMtanI AjJA meLavIne ahata nemi. nAtha prabhunA vaMdana mATe saurASTra janapadamAM javA icchIe chIe. tyAre te sthavira bhagatAe temane A pramANe AjJA karI ke he devAnupriye ! sukham ' tabhane ? abhamAM AnaMda prApta thAya te za. yA prabhAve te sthavira yathA hA 73 For Private and Personal Use Only
Page #597
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 578 jJAtAdharmakathAsUtre karmaNA grAmAnugrAmaM ' duijjamANA' dravantaH gacchantaH, yAvat yatraiva ' hatyikappe nare' hastakalpaM nagaraM tatraivopAgacchanti, upAgatya hastikalpasya bahiH sahasrA - aaNe udyAne yAvada viharanti / tataH khalu te yudhiSThirabaJjazvatvAro'nagArA mAsa kSapaNapAraNa ke prathamAyAM pauruSyAM svAdhyAyaM kurvanti, 'bIyAe ' dvitIyAyAM pauruyAM dhyAnaM dhyAyanti tRtIyAyAM pauruSyAmatvaritamacapalamasaMbhrAnta sa dorakamukhatrikAM pratilekhayanti, bhAjanavatrANi matile vavayanti, bhAjanAni ca pAtrANi pramArjayanti, bhAjanAnyavagRhanti, gRhItvA evaM yathA gautamasvAmI zramaNaM mahAvIramApRcchati navaraM - ayamatra vizeSaH atra catvAro'nagArAH yudhiSThiramApRcchanti yAvat vaMtoM se AjJA prApta kara ve yudhiSThira pramukha pAMca anagAra una sthavira bhagavaMta ko vaMdanA namaskAra karake unake pAsa se cale Aye aura nirantara mAsa mAsa khamaNa karate hue eka grAma se dUsare grAma meM bihAra karane lage / isa taraha grAmAnugrAma vihAra karate hue ve pAMcoM anagAra jahA~ hastikalpanAma kA nagara thA vahAM aaye| vahAM Akara ve hastikalpa nagara ke bAhira sahasrAmravana udyAna meM jAkara Thahara gye| isake bAda ve yudhiSThira ke sivAya cAroM anagAra mAsakSapaNa ke dina prathama pauruSI meM svAdhyAya karate, dvitIya pauruSI meM dhyAna karate, aura tRtIya pauruSI meM atvarita, acapala evaM asaMbhrAnta hokara sadoraka mukhavastrikAkI pratilekhanA karate, bhAjana aura vastroMkI pratilekhanA karate - phira unheM uThAteaura lekara jisa prakAra gautama svAmI zramaNa mahAvIra svAmI se pUchakara gocarI ke liye nikalate usI prakAra ye bhI yudhiSThira se pUcha kara hasti bhagavAnI AjJA meLavIne te yudhiSThira pramukha pAMce anagArA te sthavira bhagavatAne vaMdana temaja namaskAra karIne temanI pAsethI AvatA rahyA ane satata mAsa khamaNu karatAM eka gAmathI bIje gAma vihAra karavA lAgyA. A rIte grAmAnugrAma vihAra karatAM te pAMce anagArA jyAM hasti5 nAme nagara hatuM tyAM AvyA. tyAM AvIne teo hastikalpa nagaranI bahAra sahasrAmravana udyAnamAM jaIne mukAma karyAM. tyArabAda te yudhiSThira sivAyanA cAre anagArI mAsakSapaNu pAraNAnA divase prathama paurUSImAM svAdhyAya karatA, dvitIya paurUSImAM dhyAna karatA ane tRtIya paurUSImAM gocarI mATe nIkaLatI vakhate paNa acapaLa asaMkhrAta thaIne sadorakamukhavastrikAnI pratilekhanA karatA, bhAjana ane vastronI pratilekhanA karatA, tyArabAda temane upADatA ane upADIne jema gautama svAmI zramaNa bhagavAna mahAvIra svAmInI AjJA meLavIne gocarI mATe nIkaLatA temaja teo paNa yudhiSThiranI AjJA meLavIne hastikalpa nagaramAM ucca, nIca, For Private and Personal Use Only
Page #598
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmAmRNi TI0 a0 16 draupadIcaritanirUpaNam 579 " hastikalpe nagare uccanIcamadhyamakulAni ' aDamANA ' aTantaH bahujanazabda nizAmayanti - zRNvanti = ki zRNvantItyAha - ' evaM khalu he devAnupriyAH ! arhan ariSTanemiH ' ujjita selasihare ujjayantazailazikhare - giranAraparvatoparibhAge mAsikena bhaktena bhakta vatyAkhyAnena pAnakena - pAnIyarahitena caturvidhAhAraparityAgenetyarthaH ' paJcahiM chattIserhi aNagArasahiM ' paJcabhiH paTtriMzatA'nagArazataiH=zatrizadadhikapaJcazatasaMkhyakairanagAraiH sArdhaM kAlagato yAvat-siddhobuddhaH parinirvRtaH sarvaduHkhamINo jAtaH / taNaM ' ti ' tataH khalu te yudhiSThiravacatvaro'nagArA bahujanasyAnti ke etamarthaM zrutvA hastikalpAd nagarAt pratiniSkrAmanti, pratiniSkramya yatraiva sahasrAkalpa nagara meM ucca nIca evaM madhyama kuloM meM gocarI ke liye Aye / usa samaya inhoM ne aneka manuSyoM ke mukha se isa prakAra samAcAra sune ( evaM devANuppiyA ! arahA aridunemI ujjitaselasihare mAsieNaM bhanteNaM apANaeNaM paMcahiM chattaH sehiM aNagArasaehiM saddhiM kAlagae jAva pahINe, taNaM te juhiDillavajA cattAri aNagArA bahujaNassa aMtie eyama soccA hatyikappAo paDiNikkhamaMti) devAnupriyoM ! arhata ariSTanemi UrjayaMtazaila zikhara para - giranAra parvata ke Upara eka mAsa ke caturavidha AhAra ke parityAgarUpa bhaktapratyAkhyAna se 536 anagAroM ke sAtha kAlagata yAvat siddha, buddha, parinivRta ho kara sarva duHkhoM se rahita ho gaye haiN| isa prakAra aneka manuSyoM ke mukha se isa samAcAra ko sunakara ve yudhiSThira varja cAroM anagAra usa hastikalpanagara se nikale (panikkhabhittA jeNeva sahasaMbavaNe ujjANe jeNeva ane madhyama kuleAmAM gocarI mATe AvyA, te samaye temaNe ghaNA mANusenA sukhathI e jAtanA samAcAra sAMbhaLyA ke ( evaM devANupiyA ! arahA ariTThanemI ujjita sela sihare mAsieNaM bhatteNaM apANaeNaM paMcahi chattIsehi aNagArasahiM saddhiM kAlagae jAba pahINe, taraNaM te juhillivajjA cattAri aNagArA bahujaNassa aMtie eyamahaM soccA hatyikappAo paDiNikkhamaMti ) hai devAnupriye ! ahuta ariSTanemiUjayata zailazikhara upara-giranAra paryaMta u52-eka mAsanA cAre jAtanA AhAranA parityAga rUpa bhakta pratyA khyAnathI 536 anagArAnI sAthe kALamata yAvat siddha, buddha, parinivRta thaine sarva du:khAthI mukta thaI gayA che. A pramANe ghaNA mANaseAnA mukhathI A jAtanA samAcAra sAMbhaLIne te yudhiSThira vagaranA cAre anagArA te hastip nagarathI nIkaLyA. For Private and Personal Use Only
Page #599
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 580 mAtAdharmakathAsUtra mravaNamudyAnaM yatraiva yudhiSThiro'nagArastatraivopAgacchanti, upAgatya bhaktapAnaM 'paccakkhaMti ' pratyAkhyAnti-pratyAkhyAya ' gamanAgamanassa ' gamanAgamana pratikrAmanti IpithikI kurvanti pratikramya ' esaNamaNesaNaM' eSaNAmaneSaNAm Alocayanti, Alocya bhaktapAnaM-pratidarzayanti-yudhiSThirasya puro'vasthApya pratidarzayanti, prati. darya evamavAdiSuH-evaM khalu he devAnupiya ! yAvat kAlagataH arhan ariSTanemi mokSaprAptaH, 'taM ' tasmAt zreyaH khalu asmAkaM he devAnupriyAH ! imaM pUrvagRhItaM juhiDille aNagAre teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA bhattapANaM paccakkhaMti, paccakkhittA gamaNAgamaNassa paDikkamati paDikkamittA esaNamanesaNaM AloeNti, AlohattA bhattapANaM paDidaMseMti paDidaMsittA evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! jAva kAlagae taM seyaM khalu amhaM devANuppiyA! imaM puvvagahiyaM bhattapANaM parihavettA settuMja pavvayaM saNiyaM saNiyaM duruhittae) nikalakara ve jahAM sahastrAmravana nAma kA udyAna thA aura usa meM bhI jahAM yudhiSThira anagAra virAjamAna the, vahAM aaye| vahAM Akara unhoM ne unakI sAkSI se bhakta pratyAkhyAna karadiyA aura bhakta pratyAkhyAna karake phira unhoM ne IryApatha zuddhi kI / zuddhi karake eSaNA aneSaNA kI AlocanA karake phira unhoMne lAye hue usa AhAra ko yudhiSThira anagAra ke samakSa rakha kara dikhlaayaa| dikhalAkara phira ve isa prakAra kahane lge| he devAnupriya ! ahen ariSTanemi mukti ko prApta ho cuke haiM-isaliye he devAnupriya ! hamako aba yahI ucita (paDinikkhamittA jeNeva sahasaMbavaNe ujjANe jeNeva juhidville aNagAre teNeva uvAgacchati uvAgacchittA bhattapANaM paJcakrAMti paJcakkhittA gamaNAgamaNassa paDikkamaMti, paDikkamittA esaNamanesaNaM AloeMti, AloittA bhattapANaM paDirseti paDidaMsittA evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! jAva kAlagae taM seyaM khala amheM devANuppiyA! imaM puvvagahiyaMbhattapANaM paridvavettA settuM pabvayaM saNiyaM saNiyaM durUhitae) nIkaLIne teo jyAM sahassAmravana nAme udyAna hatuM ane temAM paNa jyAM yudhiSThira anagAra hatA tyAM AvyA. tyAM AvIne temaNe temanI sAme bhakta pAnanuM pratyAkhyAna karI dIdhuM. pratyAkhyAna karIne temaNe IryApathanI zuddhi karI. zaddhi karIne eSaNa ane aneSaNa karI, AlecanA karI. AcanA karIne temaNe laI AvelA te AhArane yudhiSThira anagAranI sAme mUkIne batAvyuM. batAvyA bAda teo A pramANe kahevA lAgyA ke he devAnupriya! ahata ariSTanemi prabhue mukti meLavI che eTalA mATe he devAnapriyA For Private and Personal Use Only
Page #600
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 draupadIcaritanirUpaNam 58 bhaktapAnaM pariSThApya ' settuMnaM ' zatrujayaM-zatrunayanAmakaM parvataM zanaiH zanairohitum Arohitum , tathA-' saMlehaNAjhUsaNAjhUsiyANaM ' saMlekhanA joSaNAjuSTAnAM saMlekhanAyAM kaSAyazarIrakRSIkaraNe yA joSaNA-prItiH sevA vA tayA juSTAH-sevitAsteSAM saMlekhanAtapaHkAriNAmityarthaH-kAlam-anavakAGkSamANAnAm - anichatAm vihartum , iti kRtvA'nyonyasyaitamartha pratizRNvanti-svIkurvanti, pratizrutya tad pUrvagRhItaM bhaktapAnam ekAnte mAsu ke sthAne pariSThApayanti, pariSThApya yatraiva zatrujayaH parvatastatraivopAgacchanti, upAgatya zatrujayaM parvataM zanaiH zanairohanti Arohanti, dUrUhya yAvat-kAlamanavakAGkSamANA viharanti / hai ki hama isa pUrva gRhIta bhakta pAna kA pariSThApana kara zatrujaya nAmake parvata para dhIre dhIre caDheM (saMlehaNA jhUsaNA jhusiyANaM kAlaM aNavakaMkhamANANaM viharittae ttikaTUTu aNNamaNNassa eyamaDhe paDisuNeti, paDisuNittA taM puvvagahiyaM bhattapANaM egaMte pariveti, paridvavittA jeNeva settuMja pavvae teNeva uvAgacchaMti ) aura vahA~ kAya aura kaSAya ko kRza karanevAlI saMlekhanA maraNAzaMsA se rahita hokara prIti pUrvaka dhAraNa kareM isa prakAra vicAra karake unhoM ne paraspara ke isa vicAra rUpa artha ko svIkAra kara liyaa| svIkAra karake phira usa pUrva gRhIta bhakta pAna ko unhoMne ekAnta sthAna meM pariSThApita kara diyA aura pariSThApita karake ve saba jahAM zatrujaya parvata thA vahAM cale gaye ( uvAgacchittA) vahAM jAkara ke (seja pavvayaM duruhaMti, durUhittA jAva kAlaM annvhave amane e ja vAta egya lAge che ke ame A pUrvahita bhakatapananuM parijhApana karIne zatrujya nAmanA parvata upara dhIme dhIme caDhIe. (saMlehaNA jhUsaNA jhUsiyANaM kAlaM aNavakaMkhamANANaM viharitae tikaTTu aNNamaNNassa eyama paDisuNeti, paDimuNittA taM puvagahiyaM bhattapANaM egaMte pariTThati, paridvavittA jeNeva settuMjaM pabbae teNeva uvAgacchaMti ) ane tyAM kAya ane kaSAyane kuza karanArI saMlekhanAne maraNAzaMsAthI rahita thaIne premapUrvaka dhAraNa karIe. A pramANe vicAra karIne temaNe eka bIjAnA A vicAra rUpa arthane svIkArI lIdhuM. svIkAra karIne temaNe te pUrvagRhIta bhApAnane ekAMta sthAne pariSThApita karI dIdhuM. ane pariSThApita zatamA save yA zatrunaya pati to tyAM yAyA gayA. (uvAgacchittA) tyAne (settuMnaM pancayaM durUhati, durUhicA jAva kAle aNavakaMtramANA viharati, For Private and Personal Use Only
Page #601
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 582 hAtAdharmakathA tataH khalu te yudhiSThirapramukhAH pazcAnagArAH 'sAmAiyamAjhyAI' sAmAyi kAdIni caturdazapUrvANi adhItya bahUni varSANi zrAmaNyaparyAyaM pAlayitvA SaSThASThamAditapaH kRtvA dvimAsikayA saMlekhanayA''tmAnaM 'jhosittA' juSTavA sevitvA yasyArthAya kriyate nagnabhAvo-nigranthabhAvaH yAvat tamarthamArAdhayanti, ArAdhya anantam anantArthaviSayakaM yAvat kevalavaraNANadaMsaNe ' kevalavarajJAnadarzanaM samu. tpannaM yAvat siddhAH siddhigati prAptA ityarthaH // muu035|| kaMkhamANA viharaMti, taeNaM te juhiTillapAmokkhA paMca aNagArA sAmAiyamAiyAI coddasapujvAiM bahUNi vAsAmi0 do mAsiyAe saMlehaNAe attANaM jhosittA jassahAe kIrai, jaggabhAve jAva tamaTTamArohaMti, tamaTThamArAhittA aNaMte jAva kevalavaraNAdasaNe samuppanne jAva siddho) ve zatrujaya parvata para caDhe caDhakara ke unhoMne maraNAzaMsA se rahita hokara saMlekhanA dhAraNa karalI / isa taraha una yudhiSThira pramukha paMca anagAroMne sAmAyika Adicaturdaza pUrvokA adhyayana karake aneka varSoM taka zrImaNya paryAya kA pAlana karake tathA SaSTha, aSTama, Adi tapasyAoM ko karake anta meM do mAsa kI saMlekhanA se apane Apa kI prIti pUrvaka sevita kiyA aura jisa nimitta nagna bhAva-nigraMtha avasthA dhAraNa kI thI usa artha ko unhoM ne siddha kara liyaa| siddha karake-Arodhita kara anaMta artha ko viSaya karane vAle kevalavarajJAnadarzana ko utpanakara yAvat ve siddhi gati ko prApta ho gye| sUtra 35 // taeNaM te juhiTillapAmokkhA paMca aNagArA sAmAiyamAiyAI codasapuyAiM0 bahaNi vAsANi0 domAsiyAe saMlehaNAe attANe jhosittA jassaTTAe kIrai. jaggabhAve jAya tamamArohaMti, tamaTThamArAhittA aNaMte jAva kevalavaraNANa dasaNe samuppanne jAva siddhA) teo zatruMjaya parvata upara caDhayA ane caDhIne temaNe maraNazaMsAthI rahita thaIne saMlekhana dhAraNa karI lIdhI A pramANe te yudhiSThira pramukha pace anagAre e sAmAyika vagere caturdaza pUrvonuM adhyayana karIne ghaNAM varSo badhI zAmaya-paryAyanuM pAlana karIne temaja SaSTha, aSTama vagere tapasyAone karIne chevaTe be mAsanI saMkhanAthI premapUrvaka pitAnI jAtane sevita karI ane je nimittane laIne nagnabhAva-nigraMtha avasthA dhAraNa karI hatI te arthane temaNe siddha karI lIdhuM. siddha karIne ArAdhita karIne anaMta arthane viSayarUpa banAvanAra kevaLajJAna darzanane utpanna karIne yAvata teoe siddhagati meLavI lIdhI. e sUtra 35 For Private and Personal Use Only
Page #602
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 16 draupadIcaritanirUpaNam 53 mUlam-taeNaM sA dovaI ajA suvvayANaM ajiyANaM aMtie sAmAiyamAiyAI ekArasaaMgAI ahijjai ahijittA bahUNi vAsANi0 mAsiyAe saMlehaNAe0 AloiyapaDikaMtA kAlamAse kAlaM kiccA baMbhaloe uvavannA, tattha NaM atthegaiyANaM devANa dasa sAgarovamAiM ThiI paNNattA tattha NaM duvayassa devassa dasa sAgarovamAiM ThiI pannattA, se NaM bhaMte ! duvae deve tAo jAva mahAvidehe vAse sijjhai jAva kaahii| evaM khalu jaMbU ! sama. NeNaM jAva saMpatteNaM solamassa NAyajjhayaNassa ayama? paNNatte ttibemi // sU0 34 // solasamaM nAyajjhayaNaM samattaM // 16 // TIkA-'taeNaM sA' ityAdi / tatastadanantaraM khalu sA draupadI AryA sAdhvI suvratAnAmAthikANAmanti ke sAmAyikAdikAni ekAdazAGgAni adhIte, adhItya bahUni varSANi zrAmaNyaparyAyaM pAlayitvA mAsikSA saMlekhanayA Alocita. pratikrAntA kAlamAse kAlaM kRtvA 'baMbhaloe' paMcame brahmaloke devatvena ' uvavannA' 'taeNaM sA dovaI ' ityaadi| TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (sA dovaI ajjA) usa draupadI AryAne (suvvayANaM ajjiyANaM aMtie sAmAiyamAjhyAI ekkArasaaMgAI ahijjai ) suvratA AryA ke pAsa sAmAyika Adi 11 aMgoM kA adhyayana kiyA (ahijjittA bahUNi vAsANi0 mAmiyAe saMlehaNAe0 Aloya. paDikaMtA kAlamAse kAlaM kiccA baMbhaloe uvavannA) adhyayana karake aneka varSa taka zrAmaNya paryAya kA pAlana kara eka mAsa kI saMlekhanA taeNa sA dovaI ityAdi Ta - (taeNa) tyA25chI (sA dovaI ajjA) te draupadI bhAryA (suvva. yANaM ajjiyANa atie sAmAiyamAiyAiM ekArasaaMgAI ahijjaha) suvratA AryAnI pAse sAmAyika vagere 11 aMgonuM adhyayana karyuM. ( ahinjittA bahUNi vAsANi0 mAsiyAe saMlehaNAe. AloIya paDiskatAM kAlamAse kAlaMkiccA baMbhaloe uvavannA) adhyayana karIne ghaNuM varSo sudhI zrAmaNa paryAyanuM pAlana karyuM. tyAra For Private and Personal Use Only
Page #603
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhAtAdharmakathA utpannA, tatra tasmin devaloke-khalu astyekeSAM keSAMciddavAnAm dazasAgaropamAni sthitiH prajJaptA, tatra khalu draupadevasyasya dazasAgaropamAni sthitiH prajJaptA tatra khalu gautamaH pRcchati-he bhadanta ! sa khalu draupado deva AyurbhavasthitikSayeNa 'tAo' tasmAd devalokAccyutvA kutragamiSyati kutrotpatsyate ? bhagavAn pAha-jAva' iti yAvanmahAvidehe varSe setsyati, yAvata sarvaduHkhAnAmantaM kariSyati / se Alocita pratikrAnta bana ve kAla avasara kAla kara ke pAMcaveM brahma loka meM deva kI paryAya se utpanna huii| (tattha NaM atthe gaiyANaM devANaM dasa sAgarovamAiM ThiI paNNattA, tattha NaM duvayassa devassa dasa sAgaro. vamAiM ThiI paNNattA, seNaM bhaMte ! duvae deve tAo jAva mahAvidehe vAse sijjhai, jAva kAhiha / evaM khalu jaMbU! samaNeNaM jAva saMpatteNaM solasamassa gAyajhayaNassa ayamaDhe paNNatte tibemi) usa devaloka meM kitaneka devoM kI daza sAgara kI sthiti prajJapta huI hai| so vahAM draupadI deva kI daza sAgara kI sthiti huii| aba gautama pUchate haiM he bhadaMta ! vaha draupadI deva Ayu evaM bhavasthiti ke kSaya hone para vahAM se cava kara kahAM jAvegA-kahAM utpanna hogA? uttara meM bhagavAna kahate haiM-he gautama! vaha draupadI deva vahA~ se cava kara mahAvideha kSetra meM utpanna hogA aura vahIM se siddha banegA yAvat samasta duHkhoM kA aMta kregaa| pachI eka mAsanI saMlekhanAthI Acita pratikrAMta banIne teo kALa ava. sare kALa karIne pAMcamA brahmakamAM devanA paryAyathI janma pAmI. (tattha NaM atyaMgaiyANaM devANaM dasa sAgarovamAiMThiI paNNattA, tattha NaM duvayassa devassa dasa sAgarovamAiMTiI paNNattA, seNaM maMte ! duvara deve tAmao jAva mahAvidehe vAse sijjhai, jAva kAhii / evaM khalu jaMbU! 'samaNeNaM jAva saMpatteNaM solamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte tibemi ) te devalokamAM keTalAka devenI daza sAgaranI sthiti prajJapta thaI che. A pramANe draupadI devInI tyAM daza sAgaranI sthiti prajJapta thaI. have gautama svAmI prazna kare che ke he bhadanta ! te draupadI devInI A ane bhavasthiti pUrI thayA bAda cavIne kayAM jaze? kyAM utpanna thaze ? tenA uttaramAM bhagavAna kahevA lAgyA ke he gautama ! te draupadI deva tyAMthI cavIne mahAvideha kSetramAM utpanna thaze ane tyAMthI ja siddha banaze. yAvat teo pitAnA samasta duone aMta karaze. For Private and Personal Use Only
Page #604
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradhAmRtavaSiNI TI0 a0 16 draupadIcaritanirUpaNam mudharmAsvAmI kathayati-' evaM khalu ' ityAdi / evaM khalu he jambU ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa yAvat siddhigatinAmadheyaM sthAnaM saMprAptena poDazasya jJAtA. dhyayanasyAyaM-pUrvakathitaH arthaH draupadIdRSTAntarUpo bhAvaH prajJaptaH, prarUpitaH, iti bravImi vyAkhyApUrvavat // 34 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagavallabha-prasiddhavAcakapaJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApaka-pravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-dhAdimAnamardaka-zrIzAhUcchatrapatikolhApurarAjapadatta-'jainazAstrAcArya ' padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkarapUjyazrI-ghAsIlAlaativiracitAyAM jJAtAdharmakathAGgasUtrasyA, nagAradharmAmRtavarSi NyAkhyAyAM vyAkhyAyAM poDazamadhyayanaM samAptaM // 16 // sudharmA svAmI kahate haiM he jaMbU ! zramaNa bhagavAna mahAvIra ne jo siddhi gatinAmaka sthAna ko prApta ho cuke haiM isa SoDaza jJAtAdhyayana kA yaha pUrvokta draupadI dRSTAnta rUpa bhAva artha prarUpita kiyA hai| aisA maiM unhIM zramaNa bhagavAna mahAvIra ke dvArA kahe zruta upadeza ke anusAra kahatA hU~ // sUtra 36 // zrI jainAcArya jainadharma divAkara pUjya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta " jJAtAdharma kathAGgasUtra" kI anagAradharmAmRtavarSiNI vyAkhyAkA solahavAM adhyayana samApta // 16 // sudharmA svAmI kahe che ke he jaMbU ! zramaNa bhagavAna mahAvIre ke jeo siddhagati nAmaka sthAnane meLavI cUkayA che. A seLamAM jJAtAdhyayanane A pUrve varNavele draupadI dRSTAMta rUpa bhAva artha prarUpita karyo che. te zramaNa bhagavAna mahAvIra vaDe kahevAelA kRta upadeza mujaba ja tamane huM kahIhyo chuM. sUdA zrI jainAcArya ghAsIlAlajI mahArAja kRta jJAtAsUtranI agAradharmAmRtavarSiNI ___vyAbhyAnusabhu adhyayana sabhAta // 16 // kA 74 For Private and Personal Use Only
Page #605
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // atha saptadazAdhyayanam // vyAkhyAtaM SoDazAdhyayanam, sAmprataM saptadazaM vyAkhyAyate / pUrvasminnadhyayane draupadyA nAgazrIbhave kutsitadAnena tasyA eva sukumArikAbhave nidAnena cAnarthaH proktaH, sAmpratamavazendriyatvenAnartho bhavatItyucyate iti sambandhena sambaddhasyAsyAdhyayanasyedamAdimaMsUtram -' jaiNaM bhaMte!' ityAdi / mUlam - jaiNaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM solasamassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte sattarasamasta NaM bhaMte! NAyajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatte ke ahe pannatte ?, evaM khalu jaMbU ! tegaM kAleNaM teNaM satrahavAM adhyayana kA prAraMbha -: AkIrNa-jAtimAn ghor3e kA satrahavAM adhyayana prAraMbha: solahavA~ adhyayana saMpUrNa huA- aba satrahavAM adhyayana kahA jAtA hai / pUrva adhyayana meM yaha spaSTa kiyA gayA hai ki draupadI ne nAgazrI ke bhava meM kutsita dAna diyA thA-kaDave tubekA AhAra munirAja ko diyA thA tathA jaba vaha sukumArikA ke bhava meM utpanna huI thI to usane nidAnabaMdha kiyA thA isase use mahAn anartha kI prApti huI / aba isa adhyayana meM yaha viSaya spaSTa kiyA jAvegA ki jo apanI indriyoM ko vaza meM nahIM rakhate haiM - ve anartha ke bhAgI hote haiM / isI saMbaMdha se sambandhita hue isa adhyayana kA yaha Adima sUtra hai sattaramA adhyayanano prAra'bha -: bhADI latibhAna ghoDAnu sattarabhuM adhyayana AraMbha :seALakhuM adhyayana pUrUM thaI gayuM che, have sattaramAM adhyayananI zarUAta thAya che. seALamA adhyayanamAM e vAtanuM spaSTIkaraNa karavAmAM AvyuM che ke draupadIe nAgazrInA bhavamAM kutsita ( khATu') dAna karyuM hatuM. kaDavA tuMkhAnA AhAra munirAjane ApyA hatA. temaja jyAre te sukumArikAnA bhavamAM utpanna thaI hatI tyAre teNe nidAna khadha karyAM hatA. tethI tene mahAna anathanI prApti thai hatI. have A sattaramA adhyayanamAM e vAta spaSTa karavAmAM Avaze ke je peAtAnI indriyAne vazamAM rAkhatA nathI tee anatha bhAgave che. e ja vAtane spaSTa karatuM sattaramAM adhyayananuM A paheluM sUtra che. For Private and Personal Use Only
Page #606
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir garadharmAmRtavarSiNI TI0 a0 17 naukAbaNigvarNanam 587 samaeNaM hatthisIse nayare hotthA, vaNNao, tattha NaM kaNagakeU NAmaM yA hotthA, vaNNao, tatthaNaM hatthisIse pAyare bahave saMjattA NAvAvANiyagA parivasaMti aDDA jAva bahujaNassa aparibhUyA yAvi hotthA, taraNaM tesiM saMjattA NAvA vANiyagANaM annayA egayao jahA arahaNNao jAva lavaNasamudda aNegAI jo yaNasayAI ogADhA yAvi hotthA taeNaM tesiM jAva bahUNi upAiyasayAiM jahA mAgaMdiyadAragANaM jAva kAliyavAe ya tattha samutthie, taraNaM sA NAvA teNaM kAliyavAeNaM Agholijja - mANI2, saMcAlijjamANI2, saMkhohijjamAnIra, tattheva paribhamai, taeNa se NijjAmae NaTTamaie paTTasuie NaTTasapaNe mUDhadisAbhAe jAe yAvi hotthA, Na jANai kayaraM desaM vA disaM vA vidisaM vA poyavahaNe avahie ttikaTTu ohayamaNasaMkaSpe jAva jhiyAya, taraNaM te bahave kucchidhArA ya kaNNadhArA ya gabbhilagA ya saMjattANAvAvANiyagA ya jeNeva se NijAmae teNeva uvAgacchai uvAgacchittA evaM vayAsI - kinnaM tumaM devA - NupiyA ! ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyaha ?, taraNaM se NijjAmae te bahave kucchidhArA ya 4 evaM vayAsI - evaM khalu devANupiyA ! maie jAva avahie i kaTTu tao ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAmi, taraNaM te kucchidhArAya 4 tassa NijjAmayassa aMtie eyamahaM soccA Nisamma bhIyA 4 pahAyA kayabalikammA karayala bahUNaM iMdANa ya khaMdhANa ya jahA malli For Private and Personal Use Only *
Page #607
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgasUtre nAe jAva uvAyamANAra citi, taeNa se NijjAmae tao muhuttarassa laddhamaie3 amUDhadisAbhAe jAe yAvi hotthA, taeNa se NijAmae te bahave kucchidhArA ya 4 evaM vayAsIevaM khalu ahaM devANuppiyA ! laddhamaie jAva amUDhadisAbhAe jAe, amhe NaM devAppiyA ! kAliyadIve teNaM saMvUDhA esaNaM kAliyadIve Alokkar3a, taeNaM te kucchidhArA ya4 tassa NijjAmagassa aMtie eyamaTThe soccA haTTatuTTA payakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva kAliyadave teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA poyavahaNaM laveMti lavittA egaTTiyAhiM kAliyadIvaM uttaraMti, tattha NaM te bahave hiraNNAgare ya suvaNNAgare ya rayaNAgare ya vairAgare ya bahave tattha Ase pAsaMti, kiM te ? harireNusoNisuttagA AiNNaveDhA, taraNaM te AsA te vANiyae pAsaMti pAsittA tesiM gaMdhaM agghAyaMti agghAyittA bhIyA tatthA ubviggamaNA tao aNegAI unbhamaMti, teNaM tattha paurataNapANiyA nivbhayA niruvviggA suhaM suNaM viharati // sU0 1 // TIkA - jambUsvAmI pRcchati yadi khalu bhadanta ! zramaNena bhagavatA mahAvI reNa yAvat siddhigatinAmadheyaM sthAnaM samprAptena poDazasya jJAtAdhyayanasyAyamarthaH= -: jaiNaM bhaMte! ityAdi / TIkArtha - (bhaMte! he bhadaMta ! (jaiNaM samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM) yadi zramaNa bhagavAn mahAvIrane ki jo siddhigati nAmakasthAna ko prAptakara cuke haiM (solasamassa NAyajjhayaNassa ayamaTThe paNNatte sattara jaiNa bhate ! ityAdi - TIDArtha - ( bhauMte ! ) De lahanta ! ( jaiNa' samaNeNa bhagavayA mahAvIreNa jAva saMpatteNa ) le zrama lagavAna mahAvIre - bhethe siddhagati nAmanA sthAnane meLavI cUkayA che. For Private and Personal Use Only
Page #608
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 17 naukAvaNigvarNanam pUrvokto bhAvaH prajJaptaH ? sudharmAsvAmIprAha-evaM khalu he jambUH ! tasmin kAle tasmin samaye hastizIrSa nAma nagaramAsIt / 'vaNNo ' varNakaH= Rddhe ' tyAdinagaravarNanam pUrvavad vijJeyam / tatra khalu kanakaketurnAma rAjA''sIt 'vaNao' varNakaH-' mahayAhimavaMte ' tyAdi rAjavarNanaM pUrvavad bodhyam / tatra khalu hastizIrSe massa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpaseNaM ke aTe paNNatte) solahaveM jJAtAdhyayana kA yaha pUrvotarUpa se artha prarUpita kiyA hai-to siddhigati nAmaka sthAna ko prApta hue unhoM zramaNa bhagavAn mahAvIra ne satrahave jJAtAdhyayana kA kyA artha prarUpita kiyA hai (evaM khalu jaMbU ! ) isa prakAra jaMbU svAmI ke pUchane para sudhamI svAmI aba unheM samajhAte haiM-ve kahate haiM he jaMtru ! tumhAre prazna kA utsara isa prakAra hai:__ (teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM hathisIse nayare hotthA, vaNNao, tattha, NaM kaNagakeUNAmaM rAyA hotthA, vaNNao, tattha, NaM hasthisIse Nayare bahave saMjattA NAvA vANigayA parivasati, aDA jAva bahujaNassa aparibhUyA yAvi hotthA) usa kAla aura usa samaya meM hastizIrSa nAma kA nagara thaa| "Rddha" ityAdi rUpase pUrva adhyayanoM meM varNita pATha kI taraha isa nagara kA varNana jAnanA cAhiye / usa nagara meM kanaka ketu nAmakA rAjA rahatA thaa| isakA bhI varNana " mahayA himavaMta " ityAdirUpa se pahile ke adhyayanoMmeM varNita rAjAoMke varNana jaisA hI jAnanA caahiye| usa ( solasamassa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNatte sattaramassa NaM bhaMte ! NAyajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpattaNaM ke aTe paNNatte ) - soLamA jJAtAdhyayanane pUrvokta rUpe artha prarUpita karyo che tyAre siddhagati sthAnane meLavI cukelA te ja zramaNa bhagavAna mahAvIre sattaramAM jJAtAdhyayanane zuM artha prarUpita karyo che. evaM khalu jaMbU ) mA zata bhUnA praznAne sAmaNIne tamane samatai sudharmA svAmI kahevA lAgyA ke he jabU! tamArA praznane javAba A pramANe cha : ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM hathisIse nayare hotthA, vaNNao, tatthaNaM kaNagakeUNAmaM rAyA hotthA, vaNNao, tatthaNaM hatthisIse Nayare bahave saMjattA NAvA vANiyagA parivasaMti, aDDA jAva bahujaNassa aparibhUyA yAvi hotthA) / teNe anete samaye stizISa nAme nagara tu. " Rddha " vagaire rUpamAM pahelAMnA adhyayanemAM varNana karavAmAM AvelA pAThanI jema A nagaranA varNana paNa jANI levuM joIe. te nagaramAM kanakaketu nAme rAjA rahetA hatA. For Private and Personal Use Only
Page #609
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 6 www.kobatirth.org 510 zAMtadharmakathAsUtre saMjattANAvAvANiyagA ' saMyAtrAnaukAvANijakAH = saM=saGgatA nagare bahavaH yAtrA = dezAntaragamanaM saMyAtrA, tatpradhAnA naukAvANijakAH = potavaNijaH - saMyAtrAnaukA vANijakAH parivasanti kIdRzAH ? ityAha- AThyA yAvat ' bahujaNassa bahujanasya sambandhasAmAnye paSThIjanasamudAyenetyarthaH ' aparibhUyA ' aparibhUtA:= parAbhavarahitA cApyAsan / tataH khalu teSAM saMyAtrAnaukA vANijakAnAm anyadA = anyasmin kasmiMzcitsamaye ' egayao ' ekata: ekatramilitvA 'jahA arahaNNao' yathA annakaH = atraivASTamAdhyayanoktAnakavat yAvat lavaNasamudramanekAni yojanazatAni ' ogADhA ' avagADhAH = uttIrNAzcapyAsan / tataH = tatra khalu teSAM yAvat bahUni ' uppAiyasayAI ' autpAtikazatAni = AkasmikotpAta zatAni yathA mAkandikadArakayoH - jinarakSita jinapAlitayoH saMjAtAni tathaivAsyApi yAvat 'kAliyavAe ' kAlikavAtaH pralayakAlikavatmacaNDavAtazca tatra samutthitaH / tataH = tainantaraM khalu sA naukA tena kAlikavAtena 'AgholijjamANI 2' AghUrNyamAnA 2 punaH punarbhrAmyantI ' saMcAlijjamANI 2 ' saMcAlyamAnA 2 punaH punazcAlya hastizIrSa nagara meM aneka pota vaNika (nAvase vyApAra karane vAle ) rahate the / ye eka sAtha milakara hI paradeza meM jAkara vyApAra kiyA karate the / inakI usa nagara meM acchI pratiSThA thI - kAraNa ye saba ke saba lakSmIdevI ke vizeSa rUpa se kRpApAtra the / (taeNaM tesiM saMjattA govA vANiyagANaM annayA egayAo jahA araharaNAo jAva lavaNasamudda anegAI joyaNasAI ogADhA yAca hotthA, taeNaM tesiM jAva bahUNi uppAdayasayAI jahA mAgaMdiyadAragANaM jAva kAliyavAe ya tattha samutthie, taraNaM sA teNaM kaliyavAeNaM AgholijamANI 2 saMcAliz2amANI 2 saMkhohijamANI A rAjAnuM varNana paNa mahA i " vagere rUpamAM pahelAMnA adhya yanAmAM viNata rAjAonA varguna jevu ja jANI levu joie. te hastizISa nagaramAM ghaNA pAtaNikA (vahANu vaDe vepAra karanArA ) rahetA hatA tee sarve ekI sAthe maLIne paradezamAM jatA ane tyAM vepAra karatA hatA. te nagaramAM temanI sArI evI pratiSThA hatI. kemake khAsa karIne teo save lakSmInA kRpApAtra hatA. ( taraNaM tesiM saMjattA NAvA vANiyagANaM annayA egayAo jahA araNNao jAva lavaNasamudde agAI joyaNasayAI ogADhA yAvi hotyA, taraNaM tersi jAtra bahUNi upapAiyasayAI jahA mArgadiyadAragANaM jAva kAliyavAra ya tattha samuthie taraNaM sA NAvA teNaM kaliyatrAeNaM AgholijjamANI 2 saMcAlijjamANI ( Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only ,
Page #610
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 17 niryAmakasyadiGmUDhatvam mAnA ' saMkhohijjamANI 2 ' saMkSobhyamANA 2 punaH punaH kSobhaM prApyamANA satI tatraiva ekasthAna evetastataH paribhrAmyati kintu tataH paraM gantuM na mabharatIti bhaavH| tataH khalu sa niryAmakA nAvikaH 'NaTamaie' naSTamatikaH-matijJAnarahitaH 'gaTThasuie' naSTazrutikaH-vismRtaniryAmakazAstraH dignirNayaM kartumazaktatvAt NahasaNNe ' naSTasajJaH-mArgajJAnarahitaH 'mUDhadisAbhAe' mUDhadigbhAgaH pUrvAdi. digvibhAgajJAnarahitaH jAtazcapyAsIt , punazca sa na jAnAti yat katara kaM dezaM 2 tastheva paribhamai, taeNaM se NijjAmae NaTTamaie NaTTa suie NaTTa saNNe mUr3hadisabhAe jAe yAvi hotthA) eka dinakI bAta hai ki jaba ye sAMyA. trika pota vaNika eka jagaha milakara baiThe hue the taba aSTama adhyayana meM vaNita arahanaka seTha kI taraha inakA lavaNa samudrase hokara paradeza meM vyApara nimitta jAne kA vicAra huaa| vicAra sthira hote hI ye jaya naukA dvArA lavaNa samudra meM saikaDoM yojana taka nikala cuke taba inake liye jina rakSita aura jinapAlitakI taraha Akasmika aneka utpAtazata (saiNkddoN)hue| usa samaya pralaya kAlakI taraha pracaNDa vAyu utthii| usase unakI naukA bAra 2 DagamagA ne lagI idhara se udhara phira ne lgii| ghAra 2 caJcala hokara bora 2 kSubhita hokara eka hI sthAna para nIcI U~cI hone lagI-usase Age vaha nahIM bddhii| isase niryAmika-nAvikamatijJAna se rahita ho gyaa| dizAoM kA nirNaya karane kA jJAna usakA jAtA rhaa| vaha mArga jJAna rahita hokara digmUDha bana gyaa| (Na joNai 2 saMkhohijjamANI 1 tatthe vaparibhamai, taeNaM se NijjAmae NaTThamaie NaTThasuie gaTTasaNNe mUDha disAbhAe jAe yAvi hotthA ) eka divasanI vAta che ke jyAre teo sarve sAMyAtrika pitavaNike eka sthAne ekatra thaIne beThA hatA tyAre AThamAM adhyayanamAM varNita araDanaka zeThanI jema temane paNa lavaNa samudramAM thaIne paradezamAM vepAra mATe javAne vicAra thayo. vicAra sthira thatAM ja teo jyAre naukA vaDe lavaNa samudramAM seMkaDo jana sudhI pahoMcI gayA tyAre jInapAlita ane janarakSitanI jemaja temanA mATe paNa seMkaDe ociMtA upadra utpanna thayA. te vakhate pralaya kALanA je pracaMDa vAyu kuMkAvA lAgyA. tethI temanI naukA vAraMvAra DagamagavA lAgI, AmathI tema pharavA lAgI. vAreghaDIe caMcaLa thaIne, vAraMvAra bhujita thaIne eka ja sthAna upara nIce upara thavA lAgI, tenAthI AgaLa vadhI nahi. tethI niyamika-nAvika matijJAnathI rahita thaI gaye. dizAene jANavAnuM tenuM jJAna jatuM rahyuM. mArgajJAnathI rahita thaIne dimUDha banI For Private and Personal Use Only
Page #611
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 592 jAtAdharmakathAsUtra vA dizaM vA vidizaM vA prati me potavahanam naukAyAnaM ' avahie' apahatam mahA vAtena nItam , iti / iti kRtvA-itimanasi nidhAya apahatamanaH saMkalpo yAvada dhyAyati ArtadhyAnaM karoti / tataH khalu te vahavaH kukSidhArAzca pArtha to naukA cAlakAH karNadhArAzca nAvikAH / 'gabhillagAya' gArbheyakAzca naumadhye yathAvasara karmakarAH, saMyAtrAnaukA vANinakA:=bhANDapatayazca yauva sa niryAmakaH-naukAdhipatiratauvopAgacchanti, upAgatya evamavAdiSuH-kiM khalu yUyaM he devAnupiyAH! apahatamanaHsaMkalpAH nirutsAhamanaskAH yAvat 'jhiyAyaha ' dhyAyatha ArtadhyAnaM kurutha, AdarArthe bahuvacanam / tataH khalu sa niryAmakastAn bahUn kukSidhArAMzca 4 kayaraM demaM vA disaM vA vidisaM vA poyavahaNe avahie tti kaTUTu) ataH jaba use isa bAta kA bhI jJAna nahIM rahA ki yaha mahAvIta merI naukA ko kisa dizA athavA vidizA kI ora le gayA hai-taba isa prakAra mana meM vicAra kara ke vaha ( ohayamANasaMkappe jAva jhiyAyaha ) apahata manaH saMkalpavAlA banakara yAvat AtadhyAna karane lgaa| (taeNaM te bahave kucchidhArA ya kaNNadhArA ya gambhillagA ya saMjattA NAvo vANiyagA ya jeNeva se NijjAmae teNeva uvAgacchai ) itane meM aneka kukSi. dhara-pArzva meM baiThakara naukA calAne vAle karNadhAra-nAvika, gArmeyaka-naukA ke bhItara yathAvasara kAma karane vAle aura sAMyAtrika pota vaNika jahAM vaha niryAtrika thA-vahAM aaye| ( uvogacchittA evaM vayAsI-kinnaM tuma devANupiyA ohayamaNasaMkappo jAva jhiyAyaha-taeNaM se NijjAmae gayA. ( Na jANa'i kayara desaM vA disaMvA vidisaM vA poyavahaNe avahietti kaTu) ethI jyAre tene A vAtanI paNa khabara rahI nahi ke A mahAvAta amArI naukAne kaI dizA athavA te vidizA tarapha laI gaye che. tyAre manamAM A tana viyA2 42 te ( ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyai) apaDatamanaH saMkalpavALe thaIne yAvat ArtadhyAna karavA lAgyo. (taeNaM te bahave kucchidhArA ya kaNNadhArA ya gambhillagA ya saMjattA NAvA vANiyagA ya jeNeva se NijjAmae teNeNa ubAgacchai ) eTalA mAM ghaNA kukSidhara-pArSamAM besIne naukA calAvanArA, karNadhAra nAvika, gAyaka-nakAmAM yathA samaya kAma karanArA ane sAMyAtriko-tivaNike jyAM te nirdhAmaka hato tyAM gayA. (uvAgacchittA evaM vayAsI-kinnaM tumaM devANuppiyA ohayamaNasaMkappA jAva jhiyAyaha-taeNaM se NijjAmae te bahave kucchidhArA ya 4 evaM vayAsI For Private and Personal Use Only
Page #612
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anajArAmRtaSiNI TI0 a0 17 niyAmakasyadiGamUDhasvaya evamavAdIt evaM khalu he devAnupiyAH ! ahaM naSTamatikaH yAvat na jJAyate kaM dezaM vA dizaM vA vidizaM vA pratipotavahanam ' avahie ' apahataM-mahAvAtena nItam ? iti kRtvA iti vicArya tataH tasmAtkAraNAt apahatamanaHsaGkalpo yAvat dhyAyAmi ArtadhyAnaM karoti / tataH khalu te kukSidhArAzva4 sarve tasya niryAmaka syAntike etamarthaM zrutvA nizamya bhItAH, trastAH, trasitAH, udvignAH, sAtabhayAH sanAH snAtAH kRtabalikarmANaH 'karayala0' karatala parigRhItaM zira Avarta dazanakhaM mastake'JjaliM kRtvA bahUnAM indrANAM ca skandAnAM ca yathA mallijJAte tathaiva yAvat-bahUnAM rudrAdInAM devAnAM devInAM ca-upayAcitazatAni anekavidhate yahave kucchidhArA ya 4 evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! gaTThamaie jAva avahie tti kaTu tao ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAmi) vahAM Akara ke unhoM ne usa se isa prakAra kahA-he devAnupriya ! kyA kAraNa hai jo tuma apahanamanaHsaMkalpa yAvat hokara AtadhyAna kara rahe ho| una saba ko aisI bAta sunakara usa niryAmaka ne una aneka kukSi. dhAra 4 AdikoM se isa prakAra kahA-suno bAta isa prakAra hai-maiM isa samaya naSTa matijJAna Adi vAlA ho rahAhU~-mujhe yaha patA nahIM paDa rahA hai ki merI yaha naukAmahAvAnake dvArA kisa dezameM aura kisa dizAathavA vidizA meM le AI gaI hai-isa kAraNa maiM isa samaya nirutsAha manavAlA Adi bana rahA huuN| (taeNaM te kucchidhArI ya 4 tassa NijjAmayassa aMtie eyama moccA jisamma bhIyA 5 pahAyA kayapalikammA karayala baDhaNaM iMdANa ya gbaMdhANa ya jahA mallinAe jAva uvoyamANA 2 evaM khalu devANuppiyA NaTTamaie jAva avahie tti kaTu tao ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAmi ) tyAM jaIne temaNe tene A pramANe kahyuM ke he devAnupriya! zA kAraNathI tame apahatamanaH saMkalapavALA thaIne ArtadhyAna karI rahyA che. teo sarvenI A vAta sAMbhaLIne niyAmake te ghaNA kukSidhAra 4 vagere badhA ne A pramANe kahyuM ke sAMbhaLo, vAta evI che ke atyAre huM naI matijJAnavALo thaI gaye chuM. mane e jAtanI paNa samaja paDatI nathI ke A mArI naukA mahAvAta vaDe prerAIne kyA dezamAM ane kaI dizA athavA te vidizAmAM taNAI AvI che. eTalA mATe huM atyAre nirAza manavALe thaI gaye chuM. (taeNa te kucchidhArA ya 4 tassa NijjAmayassa aMtie eyama8 socA Nisamma bhIyA 5 pahAyA kayavalikammA karayalabahUNaM iMdANa ya khaMdhANa ya jahA mallinAe jAva uvAyamAgA 2 ciTThati, taeNaM se NijjAmae to muhurtatarassa zA 75 For Private and Personal Use Only
Page #613
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 594 mAtAdharmakathAgasUtre mAnyatAzatAni ' uvvIyamANA 2' upayAcamAnAH 2 punaH punaH kurvANA:-tattatprasAdanArthamanekavidhAM pratijJAM kurvantastiSThanti, tataH khalu sa niryAmakaH tatomuhUrtAntarAtU-muhUrttAnantaraM labdhamatikaH labdhazrutikaH, labdhasajJaH, amUDhadigbhAgaH sarvathA samupalabdhasaMjJa ityarthaH jAtazcApyAsIt / tataH khalu sa niryAmakastAna bahUn ciTuMti taeNaM se NijjAmae to muhattarasma lAie 3 amUDhadisAbhAe jAe yAvi hotthA) isa taraha ve kukSidhAra vagairaha usa niryAmaka ke mukha se isa prakAra ke vacana sunakara aura unheM hRdaya meM ava. dhAraNa kara bhIta, prasta, trasita udvigna evaM utpanna bhayanAle ho gye| unhoM ne usI samaya snAna evaM vAyasAdi pakSiyoM ko annAdi dene rUpa balikarma karake apane 2 hAthoM kI aMjali banAI aura use mastaka para rakhakara aneka indroM kI skandoM kI, aneka rudrAdika devatAoM kI aneka deviyoM kI jaisA ki mallinAmaka adhyayana meM kahA hai-saikaDoM taraha kI dhAra 2 manautI kI, unake prasAda ke liye aneka prakAra kI pratijJAe~ kii| isa ke bAda usa niryAmaka kI mati ThikAne A gii| vaha dizAoM ke jJAna karane meM samartha bana gyaa| mArga kA jJAna use ho gyaa| tathA yaha pUrva dizA hai yaha pazcima dizo hai ityAdi rUpa se use dizAoM ke vibhAga kA bhI jJAna ho gyaa| (taeNaM se NijjAmae te yahave kucchidhArA ya 4 evaM vayAsI evaM khalu ahaM devANuppiyA : laddhamaie laddhamaie 3 amUDhadisAbhAe jAe yAvi hotthA ) te kukSidhAra vagere lekhakoe niyamakanA mukhathI A pramANe vacane. sAMbhaLIne ane temane hRdayamAM dhAraNa karIne bhIta, trasta, uddhi ane utpanna bhayavALA thaI gayA. teoe tatkALa snAna temaja kAgaDA vagere pakSIene annabhAga vagere ApIne balikarma karyuM ane tyArapachI teoe pitAnA hAthanI aMjali banAvI ane tene mastake mUkIne ghaNA indronI, ghaNuM rUdra vagere devatAonI ghaNuM devIonI-mallI nAmaka adhyayanamAM je pramANe varNana karavAmAM AveluM che te pramANe seMkaDo jAtanI vAraMvAra mAnatA mAnI, temane prasAda caDhAvavAnI aneka jAtanI pratijJA karI. tyArapachI te niryA. makanI viveka zakti jAgrata thaI gaI. tene dizAonuM jJAna thavA lAgyuM. mArganuM jJAna tene thaI gayuM temaja A pUrva dizA che, A pazcima dizA che, vagere rUpathI paNa tene dizAonA vibhAganuM jJAna thaI gayuM. __ (taeNaM se NijjAmae te bahave kucchidhArA ya 4 evaM vayAsI evaM khalu ahaM devANuppiyA ! laddhamaie jAva amUDhadisAbhAe jAe-amheNaM devANuppiyA ! For Private and Personal Use Only
Page #614
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 17 kAlikadvIpe hiraNyAdInAMvarNanam 595 kukSidhArAMzca 4 evamavAdIt-evaM khalu ahaM he devAnupiyAH ! adhunA labdhamatiko yAvad amUDhadigbhAgo jAto'smi-vayaM khalu he devAnupriyAH ! -- kAliyadIvaMteNaM' kAlikadvIpAnte kAlikadvIpasamIpe khalu -- saMbUDhA' saMvyUDhAH saMprAptAH, eSaH agre vartamAno'yaM khalu kAlikadvIpaH 'Aloka' Alokya te dRzyate / tataH khalu te kukSidhArAzca 5 sarve tasya niryAmakasyAntika etamartha zrutvA hRSTatuSTAH pradakSiNAnukUlena=pRSTapradezAgamanazIlatvAtsAnukUlena vAtena yatraiva kAlikadvIpasta vopAgacchanti,upAgatya potavahanaM laMbeti-lambayanti zRGkhalAbhirbadhnanti sthirI kurvanti-ityarthaH, lambayitvA ' egadviyAhi ' ekAthikAbhiH-ekA-samAnaH pravajAva amUDhadisAbhAe jAe-amheNaM devANupiyA ! kAliyadIvaMteNaM saMbUDhA, esaNaM kAliyadIve Alokaha, taraNaM te kucchidhArA 4 ya tassa NijjAmagarasa aMtie eyamaDhe soccA haTTatuTThA pAyakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva kAliyadIve teNeva uvAgacchaMti) isa ke bAda usa niryAmaka ne una aneka kukSidhAra AdikoM se aisA kahA he devAnupriyo ! maiM labdhamativAlA ho gayA hU~ merI buddhi ThikAne A gaI hai| yAvat aba maiM pUrvAdi dizAoM kA vibhAga kara sakatA huuN| isa samaya hamaloga kAlika dvIpa ke pAsa A gaye haiN| dekhoM yaha sAmane kAlika dvIpa hI dikhalAI de rahA hai / isa taraha usa niryAmaka ke mukha se sunakara ve saba kucchidhAra Adi bar3e prasanna hue, unheM bar3A adhika saMtoSa huaa| isI samaya anukUla vAyu ne una saba ko jahAM vaha kAlika dvIpa thA vahAM pahuMcA diyaa| (uvAgacchittA poyavahaNaM laMbeti, laMbittA egaTTiyAhiM kAliyakAliyadIvaM teNaM saMbUDhA, esaNaM kAliyadIve Alokkai, taeNaM te kucchidhArA 4 ya tassa NijjAmagassa aMtie eyamaTThasocA haTTa tuTThA pAyakkhiNANukUleNaM vAgaNaM jeNeva kAliyadIve teNeva uvAgacchaMti ) - tyArabAda te niryAmake te ghaNA kukSidhAra vagere lekene A pramANe kahyuM : ke he devAnupriye ! mArI buddhi zakti pharI jAgrata thaI gaI che. mArI buddhi vyavasthita thaI gaI che. yAvatu have pUrva vagere dizAonuM vibhAjana paNa samajI zakuM chuM. atyAre ame kAlika dvIpanI pAse AvI gayA chIe. juo A sAme kAlika dvIpaja dekhAI rahyo che. A pramANe te nirdhAmakanA mukhathI sAMbhaLIne te badhA kukSidhAra vagere loko khUba ja prasanna thayA, teone khUbaja saMtoSa thaye. e ja vakhate anukULa pavane teone jyAM kAlikA dvIpa hate. tyAM pahoMcADI dIdhA. (uvAgacchittA poyavahaNaM laMvaMti, laMbittA egaDiyAhiM kAliyadIvaM utta For Private and Personal Use Only
Page #615
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 596 tAdharmakathAsUtra " haNatulyaH arthaH = prayojanaM yAsAM tAstathA, tAbhiH = sahAyikAbhirlaghunaukAbhiH kAlikadvIpam uttaranti sma / tatra khalu te bahUn hiraNyAkarAn = rajatAkarAn suvarNAkarAMva, ratnAkarAMca, vajrAkarAn = vajrAkhyaratnakhanI rityarthaH tathA bahUn tatrAzvAMzca pazyanti, kiM te= kimbhUtAste ? ityAha- harireNusoNimuttagA ' haridreNuzoNimutrakAH = haridvarNadhUlikRtakaTisUtrAH 'AiNNaveDhA ' AkIrNaveSTaHvarNanagrantho - atra vAcyaH - ' harireNusoNisuttagA' ityAdirUpaM varNanaM sarvamatra kathanI yamityarthaH / tataH khalu te'zvAstAn pazyanti dRSTvA teSAM gandham ' agghAyaMti Ajighranti, AghrAya bhItAH =bhayaM prAptAH, trastAH = trAsaM prAptAH trasitAH = vizeSadIvaM uttaraMti, tatthaNaM te bahave hiraNNAgare ya suvaNNA gare ya rayaNAgare ya vaharAgare ya bahave tattha Ase pAsaMti, kiM te ? harireNusoNisuttagAAiNNaveDhA, taraNaM te AsA te vANiyae pAsaMti pAMsittA tesi gaMdha agdhAyati, agdhAyittA bhIyA tatthA ucciragA uvvigamaNA tao agAI joyaNAI umbhamaMti) vahAM pahu~ca kara unhoMne laMgara ddaaldiyaa| arthAt jahAja ko sA~kaloM se bAMdhakara vahAM sthira kara diyaa| bAda meM ve ekAfrthaka-samAna prayojana sAdhaka-choTI 2 naukAoM se usa kAlika dvIpa meM utare / vahAM para unhoMne aneka hiraNya kI khAnoM ko suvarNa kI khAnoM ko, ratna kI khAnoM ko, hIre kI khAnoMko tathA aneka ghor3oM ko dekhA / una para kaTisUtra haridvarNa vAlI dhUli se racA gayA thA / ye saba jAtyazva the / una jAtyazvoM ne una potavaNikoM ko dekhaa| unakI gaMdha ko unhoMne sUMghA / dha kara ve saba ke saba bhayabhIta ho gaye / trasta ho raMti, tatthaNaM te bahave hiraNNAgare ya suvaNNAgare ya svaNAgare va vairAgare ya bahave tattha Ase pAsaMti, kiM te ? harireNusoNisuttagA AiNNaveDhA, taraNaM te AsA te vANiyae pAsaMti, pAsittA tesiM gaMdha agyAyaMti, agyAyittA bhIyA tasthA unggiA uccagamaNA tao aNegAI joyaNAI unnamaMti ) tyAM pahoMcIne temaNe lagara nAkhyuM. eTale ke vahANane sAMkaLeA vaDe khAMdhIne tyAM UbhuM rAkhyuM. tyArapachI tee ekArthika nAnI nAnI naukAo vaDe te kAlika dvIpamAM utaryAM. tyAM temaNe ghaNI hiraNyanA khANA, suvaNaeNnI khANA temaja ghaNA gheADAone joyA, gheADAo upara kiTasUtra lIlA raMganI mATI vaDe manAvavAmAM AvyuM hatuM. A madhA jAtyo hatA. te jAtyAndhoe te pAtavANikAne joyA. temaNe temanI gaMdhane sUdhI. sUdhIne tee badhA bhayabhIta thaI gayA. trasta thai gayA. vizeSarUpathI temanA cittamAM bhayanuM saMcaraNu For Private and Personal Use Only "
Page #616
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maMnagAradharmAmRtavarSiNI To0 a017 kAlikadvIpe hiraNyAdinA potabharaNam 597 tastrAsaM prAptAH,udvignA:-udvegaM prAptAH udvignamanasaH vyAkulamAnasaH santaH tataH= tasmAtsthAnAt anekAni yojanAni-anekayojanadaram , 'ugamaMti' udmAmyanti-palAyante sma / te azvAH khalu tatra bane 'pauragoyarA' pracuragocarA:pracuraHbahula: gocaraH saMcaraNabhUmimAgo yeSAM te tathA, sa tu tRgajalarahito'pi bhavatItyAha-' pauratagapANiyA' pracuratRNapAnIyAH-pracurANiprabhUtAni tRNAni pAnIyAni ca yeSu te tathA, nirbhayA: zvApadAdibhayarahitAH, ataeva 'NirubiggA' nirudvignAH manaH kSobharahitAH santaH sukhaM sukhena viharanti / mu01 / / mUlam-taeNaM te saMjattAnAvAvANiyagA aNNamaNNaM evaM vayAsI-kipaNaM amhaM devANuppiyA ! AsahiM ?, ime gaM bahave hiraNNAgarA ya suvaNNAgarA ya rayaNAgarA ya vairAgarA ya taM seyaM khallu amhaM hiraNNassa ya suvaNNassa ya rayaNassa ya vairassa ya poyavahaNaM bharittae ttikadda annamannassa eyamaTuM paDisuNeti paDisuNittA hiraNNassa ya suvaNNasta ya rayaNassa ya vairassa ya taNassa ya aNNassa ya kaTussa ya pANiyassa ya poyavahaNaM bhareMti gye| vizeSarUpa se unake citta meM bhaya kA saMcAra ho gyaa| unakA mana udvigna ho gyaa| isa taraha hokara ve saba vahAM se aneka yojana dUrataka vana meM bhAga gye| (taNa tattha pauragoyarA paurataNepANiyA ninbhayA, niruciggA suhaM suheNaM viharaMti) vahAM vana meM unako vicaraNa karane ke liye bahuta adhika vistRta bhUmibhAga thA tRNa jala kI vahAM sarva prakAra se pracuratA thii| ataH ve usa vana meM zvApada Adi ke bhaya se nirmukta hokara binA kisI manaH kSobha ke Ananda ke sAtha vicaraNa karane lge| sUtra 1 // thaI gayuM. temanuM mana udvigna thaI gayuM. A pramANe teo badhA tyAMthI ghaNuM yonA 62 sudhI vanamA nAsI gayA. ( teNa' tattha pauragoyarA parataNapANiyA nibbhayA, niruvviggA suhaM suheNa viharati ) tyAM vanamA viya295 421 // mATe bahu ja vistRta bhUmibhAga hato. ghAsa, pANInI tyAM badhI rIte sarasa sagavaDa hatI. eTalA mATe teo vanamAM hiMsaka prANIonA bhayathI mukta thaIne zebharahita thaIne sukhethI vicaraNa karavA lAgyA. e sUtra 1 For Private and Personal Use Only
Page #617
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 598 vAtAdharmakathAsUtre bharitA payakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva gaMbhIrapoyapaTTaNe teNeva uvAgacchati uvAgacchittA poyavahaNaM laMveMti lambittA sagaDIsAgaDaM sajJeti sajittA taM hiravaNaM jAva varaM ca egaTTiyAhiM poyavaNAo saMcAreti saMcAritA sagaDIsAgaDaM bhareMti bharittA saMjoIti saMjoitA jeNeva hasthitIsae nayare teNeva uvAgacchai uvAgacchittA hatthisiIsayassa navarassa bahiyA aggujjANe satyANivekareMti karitA sagaDIsAgaDaM moeMti mAittA mahatthaM jAva pAhuDaM gevhaMti gevhittA hatthi sIsaM nagaraM aNupavisaMti aNupavisittA jeNeva kaNagakeUrAyA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA jAva uvati // sU0 2 // TIkA- ' taragaM te saMjatA ' ityAdi / tataH khalu te saMyAtrAnaukAvANijakA anyonyamevamAdibuH kiM khalu asmAkaM he devAnupriyAH ! aH - ime khala arat hiraNyakarAca, suvarNAkarAtha, ratnAkarAca vajrAkarAzca santi, tat zreyaH khalu asmAkaM hiraNyasya ca suvarNasya ca ratnasya ca vajrasya ca potavahana bhattum iti " taeNa te saMjattA nAvA vANiyagA' ityAdi / TIkArtha - (taraNa) isake bAda (te saMjattA nAvAvANiyagA ) una sAMyAtrika naukA vaNika janoM ne ( aNNamaNNaM evaM vadhAsI) paraspara meM isa prakAra se vicAra kiyA - (kiSNa amhaM devANupiyA ! AsehiM ? ime gaM bahave hiraNNAgarA ya sucaNNAgarA ya rayaNAgarA ya vairAgarA ya taM seyaM khalu amhaM hiraNNasta ya suvaNNassa ya rayaNassa ya vairassa va poyavahaNaM taeNa te saMjattA nAvA vANiyagA, ityAdi - TIDArtha - ( taraNaM) tyA2pachI ( te saMjattA nAvA vANiyatA ) te sAMyAtri nau vazinose ( aNNamaNNaM evaM vayAsI) se mIlanI sAthe yA pramANe vicAra karyo ke-- ( kiNaM ahaM devANupiyA ! AsehiM ? imeNaM vadave hiraNNAgarA ya suvanAgarA ya rathanAgarA ya irAgarA ya taM seyaM khalu ahaM hiraNNasya suvaNassa For Private and Personal Use Only
Page #618
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TI0ma017 kAlika dvIpe hiraNyAdinA pAtabharaNam 599 kRtvA iti vicArya anyonyasya etamartha pratizRNvanti svIkurvanti, pratizrutya hiraNyasya ca suvarNasya ca ratnasya ca vanasya ca tRNasya ca annasya ca kATasya ca pAnIyasya ca potavadanaM bharanti, bhRtvA pradakSiNAnukUlena-pRSThataH samAgacchatA'nukUlena vAtena yauva 'gaMbhIrapoyapaTTaNe' gambhIrapotapattenaM gotAvataraNasthAnaM vartate tauMvopAgacchanti, upAgatya potAhanaM ' laMbeti' lambayanti-zrRGkhalApAtAdinA sthApayanti, lambayitvA sthApayitvA zakaTIzAkaTaM sajjayanti, sajjayitvA taM ' tad hiraNyaM yAvad vajraM ca 'egaTiyAhiM ' ekAthikAbhiH laghunaukAbhiH potavahanAt 'saMcAreti' saMcArayanti=hiraNyAdikamavatArayanti, saMvArya avatArya taiH zakaTIbharittae tti kaTu annamannasla eyamaDhe paDisuti paDisu0 hiraNNassa rayaNassa ya vairassa ya taNasma ya aNNasta ya kasma ya pANiyassa poya. vahaNa bhareMti ) he devAnupriyoM ! hameM ina azvoM se kyA tAtparya hai| ye jo hiraNya kI khAneM haiM, suvarNa kI khAne haiM, ratna kI khAne haiM vajra kI khAne haiM unameM se hiraNya, suvarNa, ratna evaM vanoM ko lekara pota bhara lene meM AnaMda hai isa prakAra vicAra kara unhoMne eka dUsareko isa bAta ko mAna liyaa| mAna karake phira unhoMne hiraNya ko suvarNa ko ratna ko vajra ko tRNa ko anAja ko kASTha lakar3I-aura pAnIko jahAja meM bhara liyaa| (bharittA payakkhiNANukUleNaM vAraNa jeNeva gaMbhira poyapaTTa Ne teNeva uvAgacchati, uvocchittA poyavahaNaM laMbe ti, ritto, sagaDIsAgaDaM sajjeMti sajjittA taM hiraNa jAva vaharaM ca egadviyAhiM ya rayaNassa ya vairassa ya poyavahaNaM bharittae tti kaTu annamannamsa eyamadvaM paDi. surNeti paDisu0 hIraNNassa rayaNassa ya vairassa ya taNassa ya aNNassa ya kaTThassa ya pANiyassa poyavahaNaM bhareMti ) he devAnupriye ! A ghoDAothI amAre zI nisbata che ? Aje hira zyanI khANo che, suvarNathI khANa che, ratnanI khANe che, vajInI khANo che. te emAMthI hiraNya, suvarNa, ratna, ane vajane laIne vahANane bharI levAmAM ja AnaMda che. A pramANe vicAra karIne temaNe eka bIjAnI vAtane svI sIdhI. 2vIrIna tebhare Di29ya, su1, 2ranA, 10it, tR], manA24, kA-lAkaDAMo, ane pANIne vahANamAM bharI lIdhAM. (bharittA payakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva gaMbhIra poyapaTTaNe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA poyavahaNaM laMbeti, laMbittA, sagaDImAgaDaM sajjeMni sajittA taM hiraNaM jAva varaM ca egaDiyAhiM poyavahaNAo saMcAreMti, saMcArittA sagaDI For Private and Personal Use Only
Page #619
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 800 . saamgr zAkTaM bharanti, bhRtvA zakaTIzAkaTaM saMyojayanti saMyojya yatraiva hastizIrSakaM nagara tauyopAgacchanti, upAgatya hastizIrSakasya nagarasya bahiH 'aggujjANe' ayodhAne-Agantuka nivAsodyAne sArthanivezaM kurvanti, kRtvA zakaTIzAkaTaM moca. yanti, mocayitvA, mahAthai yAvat prAbhRtaM gRhNanti, gRhItvA hastizIrSa nagaramanu poyavahaNAbho saMcAraiti, saMcArittA sagaDIsAgar3a bhareMti, bharittA saMjo. iMti, saMjoittA jeNeva hathisIsae Nayare teNeva uvAgacchaMli) bharakara ke phira ve loga apane pRSTha bhAga se hokara AnevAlI anukUla vAyu kI mahAyatA se jahAM pona ke Thaharane kA sthAna baMdaragAha-thA vahAM A. ye| vahA~ Akara ke unhoMne apane pota ko laMgara DAlakara ThaharA diyaa| pota Thahaga karake phira unhoMne zakaTI-gAr3I aura zakaTo-gADoM ko sajjita kiyA-rassI Adi bAMdha kara unheM taiyAra kiyaa| jaba ve acchI tAha lumanjita ho cuke-taba bAda meM una logoM te choTI 2 naukAoM se usa pota-nAva para rakkhe hue hiraNya Adi vana paryana ke samasta sAmAna ko utAra liyA aura utAra kara una zakaTI-gor3I zAkaToMgADoM meM use bhara diyaa| bharane ke bAda phira unhoMne una zakaTI zAkaToM ko jota diyA-jotakara phira ve jahAM hastizIrSa nagara thA vahAM Aye (uvAgacchittA hatyisI mayasla nayAsma yahiyA agguGajANe satthaNivesaM kareMti, karitto sagaDI sAgaDa moeMti, moitto mahatthaM jAva pAhuDaM geNhaMti, geNhittA hathisIsa nagaraM aNupavisaMti, aNupavisittA jeNeva sAgaDaM, bhareMti, bharittA saMjoiMti, saMjoitA jeNeva hasthisIsae Nayare teNeva uvAgacchai ) bharIne teo badhA pitAnI pITha taraphathI vahetA anukULa pavananI sahAyatAthI jyAM vahANa UbhuM rAkhavAnuM sthAna-baMdara hatuM tyAM AvyA. tyAM AvIne temaNe pitAnA vahANane laMgara nAkhIne lAMgaryuM. vahANane lAMgarI temaNe zakaTI-gADI, ane zakaTa-gA one susajaja karyA. derI vagerethI bAMdhIne temane taiyAra karyA. jyAre te sArI rIte susajaja thaI gayAM tyAre te lekee nAnI nAnI naukAothI te vahaNamAM mUkelA hiraNyathI mAMDIne vajI sudhInA badhA sAmAnane utArI lIdhe, ane utArIne te zakaTI-gADI ane zakaTogADAomAM bharI de . bharyA pachI temaNe te zakaTI-gADI ane zakaTa-gADAMene jotaryA ane jetarIne teo jyAM hasti zIrSa nagara hatuM tyAM gayA. ( uvAgacchittA hathisIsayassa nayarassa bahiyA agujjANe satyaNivesaM kareMti, karittA sagaDIsAgaDaM moeMti, moittA mahatthaM jAva pahuDaM gehaMti geNhittA For Private and Personal Use Only
Page #620
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir banagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 17 kAlikadvIpagata AkIrNAzvavaktavyatA 601 pravizanti, anupravizya yacaiva kanakaketU rAjA tatraivopAgacchanti, upAgatya yAvat tatmAbhRtam ' uvarNeti ' upanayanti bhUpasamIpe sthApayanti / / sU02 / / mUlam tapaNaM se kaNagakeU rAyA tesiM saMjattANAvAvANi yagANaM taM mahatthaM jAva paDicchara paDicchittA taM saMjattANAvAvANiyagA evaM vayAsI tubbheNaM devAzuppiyAM ! gAmAgAra jAva ahiMDaha lavaNasamudaM ca abhikkhaNaM2 poyavahaNeNaM ogAhaha taM asthi AI kei bhe kahiMci accherae diTThapuve ?, taraNaM te saMjattANAvAvaNiyagA kaNagake UM evaM vayAsI evaM khalu amhe devAppiyA ! iheva hatthisIse nayare parivasAmo taM caiva jAva kAliyadIvaM teNaM saMvUDhA, tattha NaM bahave hiraNNAgarA ya jAva kaNake rAyA teNeva uvAgacchan, , uvAgacchittA jAva uvaveMti ) vahA~ Akara ke ve loga usa hastizIrSa nagara ke bAhara ke pradhAna udyAna meM Thahara gaye vahAM Thahara unhoM ne vahIM para zakaTI - gAr3I zAkaTo-gAr3oM kI DhIla - ThaharA diyA / DhIlakara ke bAda meM mahArtha - mahAprayojana sAdhaka bhUta - yAvat prAbhRta bheMTa ko unhoM ne apane 2 hAthoM meM liyA aura lekara ke ve hastizIrSa nagara meM praviSTa hue nagara meM praviSTa hokara ve jahA~ kanaka ketu rAjA the vahAM phuNce| vahAM pahuMcaka unhoM ne usa mahAprayojana sAdhaka bhUta prAbhRta ko rAjA ke pAsa rakha diyA / / sU02 // hatthisIsaM nagaraM aNupavisaMti, aNuvisittA, jeNeva kaNagakeka rAyA teNeva uvA gacchara, uvAgacchittA jAva ubaveMti ) tyAM AvIne te badhA te hastizISa nagaranI bahAranA mukhya udyAnamAM zakAI gayA, tyAM rokAine temaNe tyAM ja zakaTI-gADI ane zAkaTAgADAMone cheADI mUkayAM. tyArabAda temaNe mahA-mahAprayAjana sAdhaka bhUta yAvat leTane pAtapeAtAnA hAthAmAM lIdhI ane laine teo hastizISa nagamAM praviSTa thayA. nagaramAM praviSTa thaine te jyAM kanakaketu rAjA hatA tyAM paheAMcyA. tyAM pahoMcIne temaNe te mahAprayeAjana sAdhaka rUpa bheTane rAjAnI sAme mUkI dIdhI. / / sUtra 27 zA 76 For Private and Personal Use Only
Page #621
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 602 vAtAdharmakathAsUtre bahave tattha AsA kiM te ? harireNu jAva aNegAI joyaNAI ubbhamaMti, taNaM sAmI amhehiM kAliyadIve te AsA accherae divve, taNaM se kaNagakeU rAyA tesi saMjattagANaM aMtie eyama soccA te saMjattae evaM vayAsI- gacchahaNaM tubbhe devAppiyA mama koDuMbiya purisehi saddhiM kAliyadIvAo te Ase Aha, taraNaM te saMjattANAvAvANiyagA kaNagakeU rAyaM evaM vayAsI evaM sAmi ttikaddu ANAe paDisurNeti, taNaM kaNagakeU rAyA koTuMbiyapurise saddAvei sadAvittA evaM vayAsI - gacchaha NaM tubbhe devANupiyA ! saMjattiehiM saddhi kAliyadIvAo mama Ase ANeha, te vi paDisurNeti, tarANaM te koDuMbiya0 sagaDI sAgaDaM sarjeti sajittA tattha NaM bahUNaM vINANa ya vallakINa ya bhAmarINa ya kacchabhINa ya bhaMbhANa ya chabbhAmarINaya vittavINANa ya annesiM ca bahUNaM sotiMdiyapAuggANaM davvANaM sagaDI sAgaDaM bhareMti bharitA bahUNaM kiNhANa ya jAva sukilANaM ya kaTukammANa ya 4 gaMthimANa ya 4 jAva saMghAimANa ya annesiM ca bahUNaM cakkhidiyapAuggANaM davvANaM sagaDIsAgaDaM bhareMti bahUNaM koTTapuDANa ya keyaIpuDANa ya jAva annesiM ca bahUNaM ghANidiyapAuggANaM davvANaM sagaDI sAgaDa bhareMti bahussa khaMDasta ya gulassa ya sakkarAe ya macchaMDiyAe ya pupphuttara paumuttarANa ya annesiM ca jibbhidiyapAuggANaM davvANaM sagaDIsAgaDaM bhareMti / bahUNaM koyaviyANa ya kaMbalANa For Private and Personal Use Only
Page #622
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMgArI TI0 a0 17 kAlikadvIpagataAkIrNAzvavaktavyatA 603 ya pAvaraNANa ya navatayANa ya malayANa ya masUrANa ya silAvahANa ya jAva haMsagabbhANa ya annesiM ca phAsiMdiya pAuggANaM davvANaM sagaDIsAgaDaM bhareMti bharitA sagaDIsAgaDaM joeMti joitA jeNeva gaMbhIrae poyaTThANe teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA sagaDIsAgaDaM moeMti moittA poyavahaNaM sajjeMti sajjittA tesiM ukidvANaM saddapharisarasarUvagaMdhANaM kaTussa ya taNassa ya pANissa ya taMdulANa ya samiyassa ya gorasassa ya jAva annesiM bahUNaM payavahaNapAuggANaM poyavahaNaM bhareMti bharitA dakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva kAliyadItre teNeva uvAgacchai uvAgacchattA poyavahaNaM laMbeti laMbittA tAI ukkiTThAI saddapharisarasarUvagaMdhAI egaTTiyAhiM kAliyadIve uttAreMti / jahiM 2 caNaM te AsA AsAyaMti vA sayaMti vA citi vA tuyadvaMti vA tahiM 2 ca NaM te koTuMbiya purisA tAo vINAo ya jAva vittavINAo ya annANi ya bahUNi soiMdiyapAuggANi ya davvANi samudIremANA citi tesiM pariparaMteNaM pAsae ThaveMti ThavittA NiccalA NiSkaMdA tusiNIyA citi, jatthara te AsA AsayaMti vA jAva tuyahaMti vA tattha tattha NaM te koDuMbiyapurisA bahUNi kiNhANi ya 5 kaTukammANi ya jAva saMghAimANi ya annANi bahUNiM cakkhidipAuggANi ya davvANi ThaveMti tesiM pariperateNaM pAsa ThaveMti ThavittA NiccalA NiSkaMdA tusiNIyA ciTThati jattha 2 te AsA AsayaMti 4 tattha 2 NaM tesi bahUNaM For Private and Personal Use Only
Page #623
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir .604 zAtAdharmakathAjastra koTapuDANa ya jAva annesi ca bahUNaM ghANidiyapAuggANaM davvANaM puMje ya Niyare ya kareMti karittA tesiM pariperaMteNaM jAva ciTuMti jattha 2 NaM te AlA AsayaMti 4 tattha 2 NaM gulassa jAva annosaM ca bahaNaM jibhidiyapAuggAyaM davANaM puMje ya nikare ya kareMti karittA viyarae khaNati khaNittA gulapANagassa khaMDapANagassa jAva annesiM ca bahUNaM pANagANaM viyare bhareMti bharittA tesiM pariperaMteNaM pAsae ThaveMti jAva ciTuMti, jahiM 2 ca NaM te AsA Asa0 tahiM 2 ca NaM te bahave koyaviyA ya jAva haMsagabbhA ya aNNANi ya bahUNi phAsidiya pAuggAI asthuyapaJcatthuyAiM ThaveMti ThavittA tesi pariperaMteNaMjAva ciTThati, taeNaM te AsA jeNeva ete ukkiThA saddapharisarasarUvagaMdhA teNeva uvAgacchati uvAgacchittA tatthaNaM atthegaiyA AsA apuvvA NaM ime sadapharisarasarUvagaMdhA itikaTu tesu ukkiTesu sadapharisarasarUvagaMdhesu amucchiyA 4 tesiM ukiTANaM sadda jAva gaMdhANaM dUraMdUreNaM avakamaMti, teNaM tattha pauragoyarA paurataNapANiyA NinbhayA NiruvviggA suhaM suheNaM viharaMti, evAmeva samaNAuso! jo amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA jAva sadapharisarasarUvagaMdhesu No sajjai No rajjai No gijjhai, No mujjhai No ajjhovavajei se NaM ihaloe ceva bahUgaM samaNANaM 4 accaNije jAva vIDavaissai // sU0 3 // For Private and Personal Use Only
Page #624
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 17 kAlikadvIpagata AkIrNAzvavaktavyatA 605 ___TIkA-'taeNaM se ' ityAdi / tataH khalu sa kanaka ketU rAjA teSAM saMyAtranaukAvANijakAnAM tanmahArtha yAvat prAbhRtaM 'paDicchai' pratIcchati-svIkaroti pratISya tAn saMyAtranaukAvANijakAn evamavAdI-yUyaM khalu he devAnupriyAH ! 'gAmAgara jAva ahiMDaha ' grAnAkara yAvat - grAmAkaranagarAdiSu AhiNDatha= gacchata, lavaNasamudraca abhIkSNaM 2 potabahanena avagAhadhve 'taM' tat-tarhi asti 'AI' itivAkyAlaGkAre kimapi 'bhe ' yuSmAbhiH ' kahiMci' kutracida 'acche(e' Azcarya karma=Azcaryajanakavastu 'diTThapuvve ' dRSTapUrvam ? yadi dRSTamasti tarhi kathayatetibhAvaH / tataH khalu te saMyAtranaukAvANijakAH kanakaketumevamaya -taeNaM se kaNagakeU rAyA ityaadi| TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (se kaNagakeUrAyA) usa kanakaketu rAjA ne (tesiM saMjattA jAvA vANiyagANaM taM mahatthaM jAva paDicchai, paDicchittA-te saMjattA NAvA vANiyagA evaM vayAsI-tumbhe NaM devANuppiyA! gAmagara jAva AhiMDaha lavaNasamudaM ca abhikkhaNaM 2 poyavahaNeNaM ogAhaha taM asthiAI keI bhe kahiMci accherae diTThapuvve ?) una sAMyAtrika potavaNika janoM kI usa mahArthasAdhaka bheMTa ko svIkAra kara liyA aura svIkAra karake phira una sAMyAtrika potavaNika janoM se isa prakAra kahA he devAnupriyoM tumaloga aneka grAma Akara nagara Adi sthAnoM meM jAte rahate ho aura bAra 2 ponavahana dvArA lavaNasamudra meM avagAhana karate rahate ho to kaho kahIM para tuma ne yadi koI Azcarya kArI vastu dekhI ho to kaho-taeNaM te saMjattA NAvA vANiyagA kaNa taeNaM se kaNagakeU rAyA ityAdi 2014-(taeNaM ) tyaa25ch| (se kaNagake U rAyA) te natu 2012 . (tesi saMjattA NAvA vANiyagANaM taM mahatthaM jAva paDicchai, pahicchittAte saMjAttA NAvA vANiyagA evaM vayAsI-tubbheNaM devANuppiyA ! gAmAgara jAtra bhAhiMDaha lavaNasamudaM ca abhikkhaNaM 2 poyavahaNeNaM ogAhaha taM atdhi AI keI bhe kahici accherae diTThapuvve ?) te sAMyAtrika pitavaNika jananI te mahArtha sAdhaka bheTane svIkArI lIdhI. ane svIkArIne te sAMyAtrika pitavaNikajanene A pramANe kahyuM ke he devAnuM priye! tame le ke ghaNAM gAma, Akara, nagara vagere sthAnamAM AvajA karatA rahe che ane vahANa vaDe lavaNuM samudranI vAraMvAra yAtrA karatA rahe che te amane kahe ke tame keI navAI pamADe tevI addabhuta vastu joI che? For Private and Personal Use Only
Page #625
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 606 zAMtAdharmakathAsUtre dana evaM khalu vayaM he devAnupriyAH / itra hastizIrSe nagare parivasAmaH, ' taMceva ' tadeva pUrvoktavarNanaM sarvamatra vAcyam ' jAva' yAvat kAlikadvIpAnte = kAlika dvIpasamIpe khalu ' saMvRDhA ' saMvyUDhA:- prAptAH, tatra khalu bahavo hiraNyAkarAzca yAvad bahavastatrAzvAH santi, kite kimbhUtAste ? ityAha- harireNu jAva' haridreNu zoNisUtrakAH yAvad - te'smadgandhamAghrAya bhItAH santaH anekAni yojanAni dUram 'umbhamaMti' ubhramanti palAyante sma tataH khalu he svAmin ! asmAbhiH " kAlikadvIpe te'zvAH santi " tadeva ' accherae ' AzcaryakaM dRSTapUrvamiti / tataH khalu sa gaUM evaM vayAmI evaM khalu amhe devANupiyA ! iheva harithasIse nayare vasAmo taM caiva jAva kAliyadIvaM teNaM saMvRdA tattha NaM bahave hiraNNAgarA jAva bahave tattha AsA kiMte ? hariNeNu jAva aNegAI jogaNAI unbhamaMti-taNaM sAmI amheM hi koliyadIve te AsA accherae diTThapuvve ) isa prakAra rAjA kI bAta sunakara una sAMyAtrika potavaNigjanoM ne una kanakaketu rAjA se kahA he devAnupriya ! hamaloga isI hastizIrSa nagara meM rahate haiM / hamaloga yahAM se lavaNasamudra meM hokara vyApAra ke nimitta bAhara paradeza gaye hue the / mArga meM hamalogoM ko aneka prakAra ke saiMkaDoM upadrava hue unase jisa kisI taraha surakSita ho hamaloga kAlikadvIpa ke samIpa pahu~ca gye| vahAM hamane aneka hiraNya Adi kI khAnoM ko evaM aneka azvoM ko ki jinakA kaTibhAga haridvarNavAlI dhUli. se racita kaTisUtra se cinhita thA dekhA, ve hamalogoM kI gaMdha ko sUMgha ( taraNaM te saMjatANAvA vANiyagA kagagakeU evaM vyAsI evaM khalu amhe devAzupiyA ! iheva itthisIse nayare vasAmo taM cetra jAtra, kAlibha dIva NaM saMvUDhA, tattha NaM have hiraNNAgarA ya jAva bahave tattha AsA ki te ? harireNu jAva aNegAI joyaNAI ubbhamaMti-taraNaM sAmI amheMhi kAliyadIve te AsA accherae diTThapubve ) A pramANe rAjAnI vAta sAMbhaLIne te sayAtrika pAtavaNika nAe te kanakaketu rAjAne kahyuM ke huM devAnupriya ! ame badhA A hastizI nagaramAM ja rahIe chIe. ame badhA vyApAra kheDavA mATe ahIMthI lavaNu samudramAM thaine bahAra paradezamAM gayA hatA. rastAmAM ghaNI jAtanA sekaDA upadrave thayA. chevaTe game tema karIne surakSita rUpamAM ame badhA kAlikaTvIpanI pAse gayA. tyAM amee ghaNI hiraNya vageranI khANeAne ane ghaNA azvone-ke jemanA kiTabhAge lIlA raMganI mATIthI anAvelA kaTisUtrathI cihnita hatA-- joyA. amArI gaMdhane sUdhIne te azvo tyAMthI keTalAka cAjane dUra sudhI For Private and Personal Use Only
Page #626
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 17 kAlikadvIpagata AphIzvivaktavyatA 697 kanaka ketU rAjA teSAM 'saMjattigANaM' sAMyAtrikANAmantike etamartha zrutvA tAn sAMyAtrikAn evamavadat-gacchata khalu yUyaM he devAnupiyAH ! mama kauTumbikapuruSaiH sAI kAlikadvIpAttAnazvAnAnayata / tataH khalu te saMyAtrAnaukAvANijakAH kanakaketuM rAjAnamevamavAdiSuH he svAmin ! evamastu 'tti kaTu' iti kRtyA ityuktvA ' ANAe ' AjJAyA: AjJAmityarpaka' paDisuNeti' pratizRNvanti= kara vahAMse kaI yojana dUrataka jaMgala meM bhAga gaye / anaH he devAnupriya "kAlikadvIpa meM hamalogoM ne una ghoDoM rUpI Azcarya ko dekhA hai| (taeNaM se kaNagakeU rAmA tesiM saMjattagANaM aMtie eyamaTuM soccA te saMjattae evaM bayAsI-gacchaha Ne tubhe devANuppiyA! mama koDaMpiya purisehiM saddhiM kAliyadIvAo te Ase ANeha taeNaM te saMjattA NAvA vANigayA kaNagakeU rAyaM evaM vayAsI evaM sAmitti kaTUTu ANAe paDisuNeti, taeNaM kaNagake gayA koDuMbiyapurise sahAve, sadAyittA evaM vayAsI-gacchaha NaM tumbhe devANuppiyA! saMjattiehiM saddhiM kAliya. dIvAo mama Ase ANeha, te vi paDisuNeti ) isake bAda kanaka ketu rAjA ne una sAMyAtrika potavaNikjanoM ke mukha se isa artha ko sunakara una sAMyAtrikoM se isa prakAra kahA he devAnupriyo ! tumaloga jAo aura mere kauTumbika puruSoM ke sAtha kAlikadvIpa se una azvoM ko laao| isa prakAra sunakara potavaNik janoM ne kanaka ketu rAjA se aisA kahA vanamAM nAsI gayA. he devAnupriya! amee kAlika dvIpamAM te azva rUpI adbhuta vastune joI che. (taeNaM se kaNaga keU rAyA tesiM saMjattigANaM aMtie eyamaDhe soccA te saMjattae evaM vayAsI-gacchahaNaM tumbhe devANuppiyA ! mama koDuMbiyapurisehiM saddhiM kAliyadIvAo te Ase ANeha, taeNaM te saMjattA NAvA vANiyagA kaNagake rAyaM evaM vyAsI evaM sAmI tti kaTu ANAe paDimuNeti, taeNaM kaNagake U rAyA koDubiyapurise sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI-gacchahaNaM tumbhe devANuppiyA ! saMjattiehiM saddhi kAliyadIvAo mama Ase ANeha, te vi paDisuNeti) tyArabAda kanakaketa rAjAe te sAMyAtrika pitavaNikajanonA mukhathI A vAtane sAMbhaLIne te sAMyAtrikane A pramANe kahyuM ke he devAnupriye ! tame loke mArA kauTuMbika puruSonI sAthe kAlika dvIpamAM jAo ane tyAMthI te azvone lAve. A pramANe kanakaketunI AjJA sAMbhaLIne te potavaNikajanoe temane A pramANe kahyuM ke he svAmI! tamArI AjJA amArA mATe pramANu svarUpa che. Ama kahIne temaNe kanakaketu rAjanI AjJA svIkArI lIdhI. tyAra For Private and Personal Use Only
Page #627
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 608 jJAtAdharmakathAsUtre svIkurvanti / tataH khalu kanakaketU rAjA kauTumbika purUn zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt gacchata khalu yUyaM he devAnubhiyAH / sAMyAtrikaiH sArddha kAlikadvIpAt mahyam azvAnAnayata / te'pi = kauTumbikapuruSAH 'par3imuNeti' pratizRNvanti 'tathAstu' ityuktvA rAjAjJAM svIkurvanti / tataH khalu te kauTumbikapuruSAH zakaTIzAkaTaM 'sajjeti' sajjayanti = kAlikadvIpe gamanArthaM sajjIkurvanti, sajjayitvA tatra khalu zakaTIzAkaTe bahUnAM ca ballakInAM ca bhramerIgAM ca 'kacchamINa ya' kacchamInAM ca'kacchabhI' iti kacchapAkAravINAvizeSaH, bhaMbhAnAM bherINAM ca, paDbhrAmarINAM ca, he - svAmin ! hameM ApakI AjJA pramANa hai-aisA kahakara unhoM ne kanaka ketu rAjA kI AjJA ko svIkAra kara liyaa| isake bAda kanaka ketu rAjA ne apane kauTumbika puruSoM ko bulAyA aura bulAkara unase aisA kahA- he devAnupriyoM ! tuma sAMyAtrika potavaNik janoM ke sAtha jAo - aura kAlikadvIpa se mere liye ghor3oM ko le Ao / rAjA kI isa AjJA ko una logoM ne bhI svIkAra kara liyA / (tapaNaM te koTuMbiyapurisA sagaDI sAgaDa sajjaiti, majjittA tatthaNaM bahUNaM vINANa ya vallakINa ya bhAmarINa ya kaccha bhINa ya bhaMbhANa ya chabhAmaroNa ya vittavINANa anneti ca bahUNaM soiMdiya pAuragANaM davvANaM sagaDI sAgaDaM bhareMti, bharitA bahUNaM kiNhANaM ya jAva saMghAimANa ya annesiM ca bahUNaM cakkhidipAugANaM davvANaM sagaDIsAgaDaM bhareni ) isake bAda una kauTumbika puruSoM ne gAr3I aura gAr3oM ko sajjita kiyA-sajjita kara ke unameM unhoM ne aneka vINAoM ko, vallakiyoM ko, bhramariyoM ko, kacchapa bAda kanaketu rAjAe potAnA kauTubika puruSAne khelAvyA ane kheAlAvIne temane A pramANe kahyuM ke huM devAnupriye ! tame sAMyAtrika pAtakaNikaneAnI sAthe jAe ane kAlaka dvIpamAMthI mArA mATe gheDAone lAveA. rAjAnI A AjJAne te lokoe paNa svIkArI lIdhI. ( taraNaM te koIviyapurisA sagaDIsAgaDaM sajjeti, sajjittA tatthaNaM bahUNaM vINaya vallakINa ya bhAmarINaya kacchabhINaya bhaMbhAga ya chanbhAmarINa ya vivANa ya annesiM ca bahUNaM soidiyapaugANaM davvANaM sagaDI sAgaDaM bhareMti, bharitA bahUNaM kaNhANaM ya jAva saMghAimANa ya annemiM ca bahUNaM cakkhidipAugANaM davvANaM sagaDIsAgaDaM bhareMti ) tyArapachI te kauTuMbika puruSAe gADI ane gADAMone jotaryA. jotarIne temAM temaNe ghaNI vINAo,valakIe bhrAmarI, kAcanAnA AkAra For Private and Personal Use Only
Page #628
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI 20 a0 17 kAlikaDhIpagata AkINAzvavaktavyatA 605. 'vittavINANaya' vRttavINAnAM golAkAra vINAnAM ca-anyeSAM ca bahUnAM nAnAvidhAnAM 'soiMdiyapAuggANaM' zrotrondriya prAyogyANAM-karNendriyamukhajanakAnAM dravyANAM tanyAdirUpANAM zakaTIzAkaTaM bharanti taivIMNAdibhirityarthaH, bhRtvA bahUnAM kiNhANaya jAva mukkANaya ' kRSNAnAM yAvat-nIlAnAM pItAnAM raktAnAM zuklAnAM ca kRSNAdipaJcavarNayuktAnAM ' kaTakammANa ya' kASThakarmaNAM-kASThanirmitaputtalikAdInAm , ' potthakammANaya' pustaSu karmagAM-pusteSu vastratADapatrakalAdiSu karmANi= lekhanakarmANi, teSAm , 'cittakammANa ya' citrakarmaNAM-paTTakAdiSu citrarUpANAm , ' leppakammANaya' leppakarmaNAM mRttikAse TikAdinA vallyAdyAkAraracanA vizeSarUpANAm , tathA-' gaMthimANa ya ' granthimAnAM kauzalAtizayena granthisamudAyaniSpAditAnAm-yAvat-'veDhimANa ya' veSTimAnAM latAdi veSTanato niSpAditAnAm , ' pUrimANa ya' pUrimANAM-kanakAdiSu putalikAvat chidrAdipUraNena ke AkAra jaisI vINAoM ko, bhaMbhAoM bheriyoM-ko, SaD bhrAmariyoM ko -golAkAra vINAoM ko, tathA aura bhI aneka vidhazrotrendriya sukhajanaka taMtrI AdirUpa dravyoM ko, bharA-bhara karake phira nIle, pIle, rakta, zukla aura kRSNa raMga se raMge hue kATha ke bane hue khilaunoM ko, pustakarmoM ko-vastra, tADapatra evaM kAgaja Adi para likhe vividha prakAra ke lekhoM ko, nibandhoM ko upadeza pUrNa-dohe caupAi Adi meM likhI huI kavitA Adi koM ko-citrakoM ko-paTiyA Adi para ukere gaye vividha citroM ko-lepyakarmoM ko-mRttikA seTikA Adi se ballI Adi rUpa meM ghanAye gaye citroM ko, graMthimoM ko vizeSa caturAI ke sAtha gAMThoM se banAye gaye khilaunoM ko, latAoM Adi dvArA veSTita karake 2 racI gaI cIjoM ko,-TopiyoM ko, hAthoM kI pairoM kI aMguliyoM meM pahirane yogya 2vI pANI, mamAmA-lerImA ( naaraay|) Sa-prAmArImA, go mA12. vALI vaNAo temaja bIjA paNa ghaNuM kandriyane sukha Ape tevA taMtrI vagere sAdhanane bharyA. bharIne lIlA, pILA, zatA, sapheda ane kALA raMgethI raMgAelAM lAkaDAnA banelAM ramakaDAMne, pustakarmone vastra tADapatra ane kAgaLa vagere upara lakhAelA jAtajAtanA lekhone, nibaMdhane, hA, copAI vageremAM lakhAelI upadezaka kavitAo vagerene, citra karmone-phalaka vagere upara citrita karatAM ghaNuM citrane lekha karmone, mATI seTika vagerethI latA vagere rUpamAM banAvavAmAM AvelA citrone, graMthimene-vizeSa cAturyathI gAMThethI banAvavAmAM AvelAM ramakaDAMne, latAo vagere vaDe veSTita karIne banAvavAmAM AvelI vakta kA 77 For Private and Personal Use Only
Page #629
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAsUtra niSpAditAnAm , 'saMghAimANa ya' saGghAtimAnAM lohakASThAdibhI sthAdivad vastusamUhai niSpAditAnAm , tathA anyeSAM ca vahUnAM ' cakkhidiyapAuggANaM ' cakSurindriyapAyogyANAM-nayanAnandajanakAnAM dravyANAM zakaTIzAkaTaM bharanti / tathA bahUnAM * koTThapuDANa ya' koSTapuTAnAM = sugandhidravyavizeSANAM ca ketakIpuTAnAM ca yAvat-elApuTAnAM ca, kuGkumapuTAnAM ca, uzIrapuTAnAM= khasa ' itibhASA prasiddhasugandhidravyANAM ca, lavaGgapuTAnAM cetyAdi / anyeSAM ca bahUnAM ghANendriyaprAyogyANAM dravyANAM zakaTIzAkaTaM bharanti / tathA bahoH khaNDasya ca guDasya ca zarkarAyAzca 'misarI' iti bhASA prasiddhAyAH ' macchaMDiyAe ya' matsyaNDikAyAH 'kAlapImisarI' iti bhASA prasiddhAyAH, puSpottara-panottarANAM-gulakanda ' iti prasiddhAnAM ca, anyeSAM ca jiha vendriyaprAyogyANAM dravyANAM zakaTIzAkaTaM bharanti / tathA bahUnAM 'koyaviyANa ya' koyavikAnAM = rUtapUritamAvaraNavizeSANAM 'rajAI - iti prasiddhAnAm , kambalAnAM ratnakambalAnAm , prAvaraNAnAM zATikAnAM 'caddara' iti prasiddhAnAm , ' navatayANa ya' navatakAnAm UrNAmayaparyANAnAM AbhUSaNa Adi koM ko-puttalikA kI taraha jo suvarNa Adi ke pataroM para kRta chidrAdikoM ke pUrane se citra banAye jAte haiM ve pUrima haiM ina pUrimoM ko aura saMghAtimoM ko-lohakASTa Adi kI taraha aneka vastuoM ke samudAya se niSpAdita citroM ko tathA aura bhI netra indriya ko suhAvane lagane vAle dravyoM ko bharA / (bahaNaM koTThapuDANa ya, keyaI puDANa ya jAva annesi ca bahUNaM ghANidiyapAuMggANaM davvANaM sagaDIsAgaDaM bhareMti, bahussa khaMDassa ya gulassa sakarAe ya macchaMDiyAe ya pupphuttara paMumuttarANaya annesiM ca jibhidiya pAuggANaM davvANaM sagaDIsAgaDaM bhareMti bahaNaM koyaviyoNa ya kevalANaya pAvaraNoNa ya navatayANa ya ene-pIne, hAtha, page ane AMgaLIomAM paheravAnAM AbhUSaNa vage. ne pUtaLInI jema je suvarNa vagerenAM patarAM upara kANAM pADIne temane pUrIne banAvavAmAM AvelA citro eTale ke pUrimAne ane saMghAtine lekhaMDa, kASTha vagerethI banAvavAmAM AvelA ratha vagerenI jema ghaNI vastuone ekatrita karIne temanA vaDe banAvavAmAM AvelA citrane temaja bIjA paNa ghaNuM netra Indriyane game tevA dravyone bharyA. (vahUrNa koTTapuDANa ya, keyaI puDANa ya jAva annesiM ca bahUNaM ghANidiya pAuggANaM davANaM sagaDIsAgaDaM bhareMti, bahusma khaMDassa ya gulassa sakkarAe ya macchaDiyAe ya pupphuttarapaumuttarANa ya annesiM ca jibhidiyapAuggANaM davANaM saMgIsAgaDaM bhareMti bahUNaM koyaviyANa ya kevalANa ya pAvaraNANa ya navatayANa For Private and Personal Use Only
Page #630
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org varSa ? 0 a0 17 kAlikadvIpagata AkIrNAzvavaktavyatA 612 jIna ' iti prasiddhAnAm, malayAnAM ca malaya dezotpanna vastravizeSANAm, 'masU rANa ya' masUrakANAM vastrAdinirmita vRttAkArAsana vizeSANAm, 'silAvahANa ya zilApaTTAnAM= paTTAkAracikaNazilAnAM yAvat haMsagarbhANAM haMsaH caturindriyakRmi vizeSaH, garbhaH = tannirvartita kosi kArorUtarUpaH, tanmaya vastrANyapi haMsagarbhANItyu Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir malayANa ya masUrANa ya silAvaTTANa ya jIva haMsagabhANa ya annesiM ca phAsiMdiyAu gANaM duvvoNaM sagar3IsAgaDaM bhare ti) isI taraha aneka koSTapuToM ko sugaMdhita dravya vizeSoM ko ketakIpuToM ko sugaMdhita puSpoM yAvat elApuToM ko ilAyaciyoM ko, ukhIrapuToM ko, khaza ke samudAya ko- kuMkumapuToM ko tathA aura bhI aneka, ghrANendriya ko tRpti kAraka dravyoM ko una logoM ne gADI aura gAMDoM meM bhraa| bahuta sI khAMDa, bahuta se gur3a bahuta sI zarkarA misarI bahuta sI matsyaNDI - kAlapI misarI bahuta se gulakaMda, bahutase padmapAka ko tathA aura bhI jihvAindriya ko tRpti karane vAle dravyoM ko una logoM ne gAr3I aura gADoM meM bhraa| isI taraha sparzana indriya ko AnaMdadene vAle kopavikoM ko ruI kapAsa - se bhare hue prAvaraNa vizeSoM ko rajAiyoM ko - kambaloM ko - ratna kambaloM ko prAvaraNoM ko caharoM ko navalakoM ko Una ke bane hue paleMcoM ko jInoM ko malayadeza ke bane hue vastroM ko, masUrakoM ko vastroM se banAye hue golAkAra AsanoM ko zilApaTToM ko paTTAkAra cikanI - - -- - malayANaya manUrANaya silAvahANa ya jAva haMsagavmANa ya annesi ca phAMsi dipAuragANaM davvANaM sagaDI lAgaDaM bhareMti ) A pramANe ghaNA kaSTa puTakAne-sugadhita dravya-vizeSAne, ketakI puTane kevaDAnAM puSpAne yAvat elApuTAne, elacIone, zIra puTAne-khazanA samudAyAne, bhuGkuma yuTone temana jI pazu dhA dhAvendriya ( nAU ) ne tRti pamADanArA drabyAne. teoe gADI ane gADAMomAM bharyAM. bahu ja puSkaLa prabhANubhAM bhAMDe, goNa, sAmra-mizrI, bhattyAMDI-mAsayI mizrI, (uMcI lavanI sA42) gulaka4, padmapAkA temaja khIjA pazu ghaNA jIhvA indriya (jIbha) ne tRpti ApanAra dravyeAne te leAkeAe gADI ane gAAemAM bharyAM, A pramANe sparzendriyane sukha ApanArI kAyavikAne rUthI bharelA prAvaraNu zeSAne-rajAiene, kAmajone, ratna abhagone, prAvaraNAne, yAharIne, navasone, anathI manAvavAbhAM AvelAM paDhecAone jInAne-malaya dezanA vone, masUrake ne-vastro vaDe banAvavAmAM AvelA zeThaLa AkAra AsanAne, zilApaTTAne-paTTanA AkAranI For Private and Personal Use Only
Page #631
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 115 bhAtAdharmakathAjastra dhyante, teSAM kauzeyavastrANAM ' rezamIvastra' iti bhASA pasiddhAnAM ca, tathAanyeSAM ca sparzendriyaprAyogyANAM dravyANAM zakaTIzAkaTaM bharanti, bhRtvA zakaTIzAkaTaM yojayanti, yojayitvA yauva gambhIraka-gambhIranAmakaM potasthAnaM tatraivopAgacchanti, upAgatya zakaTIzAkaTaM mocayanti, mocayitvA 'poyavahaNaM' potavahanaM-naukA sajjayanti, sajjayitvA teSAm ' ukiTANaM' utkRSTAnAM zreSThAnAM zabdasparzarasarUpagandhAnAM kASThasya ca pAnIyasya ca tandulAnAM ca 'sAmiyassa ya' samItasya zilAoM ko, haMsa garbho ko-rezamI vastroM ko, tathA aura bhI sparzana indriya ko Ananda dene vAlI vastuoM ko una logoM ne gADI aura gADoM meM bhraa| (bharittA sagaDIsAgaDaM joeMti, joittA jeNeva gaMbhIrae poyahANe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA sagaDIsAgaDaM moeMti, moittA poyavahaNe sajjeMti, sajittA tesi ukiTThANaM saddapharisarasakhvagaMdhANaM kaTThassa ya taNassa ya pANiyassa ya taMdulANaya samiyarasa ya gorasassa ya jAva annesiM ca bahUNa poyavahaNapAuggA Na poyavahaNaM bhati) bharakara ke phira una logoM ne gADI aura gADoM ko jota diyaa| jotakara ke phira ve vahA~ Aye-jahAM gaMbhIra nAma kA potasthAna thA-caMdaragAha thaa| vahAM Akara ke una logoM ne gAr3I aura gAr3oM ko DhIla-roka diyaa| aura phira naukAoMko sajAyA-taiyAra kiyA / aura taiyAra karake bAdameM unhoMne una zreSTha zabda, sparza, rasa, rUpa, evaM gaMdhoMko kASThako tRNa ko pAnIya dravya ko taMdaloM ko, gehu~ ke ATe ko, gorasa ghRtAdika-ko lIsI zilAone, haMsa garbhone rezamI vastrone temaja bIjI paNa ghaNuM spaze ndriyane sukha pamADe tevI ghaNI vastuone te lekae gADI ane gADAomAM bharI. (bharittA sagaDIsAgaDaM joeMti, joittA jeNeva gaMbhIrae poyaTThANe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA sagaDIsAgaDaM moeMti moittA poyavahaNaM sajjeMti, sajjittA tesi ukkiTThANaM saddapharisarasarUpagaMdhANaM kaThussa ya taNassa ya pANiyasma ya taMdulANa ya samiyassa ya goramassa ya jAva annesiM ca bahUNaM poyavahaNa pAuggANaM poyavahaNaM bhareMti ) bharIne te e gADI ane gADaene jotaryA. jotarIne teo tyAMthI jyAM gaMbhIra nAme pitasthAna (baMdara) hatuM tyAM AvyA. tyAM AvIne te lokoe gADI ane gADAMone cheDI mUkayA. ane tyArapachI naukAone susajita karI. susajita karyA bAda temaNe te uttama zabda, sparza, rasa, 35 bhane apAne, A4ne, ghAsane, elumn dravyAne, taga ( 20 ) ne, For Private and Personal Use Only
Page #632
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mainegAradharmAmRtavarSiNI DI0 ma0 17 kAlikadvIpagata AkoNAzvavaktavyatA 613 godhUmAdInAmasya ' ATA ' iti prasiddhasya, ' gorasassa ya ' gorasaspa= ghRtAdikasya ca yAvat anyeSAM ca bahUnAM potavahanaprAyogyANAM dravyANAM potavahanaM bharanti bhRtvA 'davikhaNANukUleNaM ' dakSiNAnukUlena sAnukUlena vAtena yatraitra kAlikadvIpastatraivopAgacchanti, upAgatya tatra potavahanaM ' laMbeMti ' lambayanti = tIrasthApita bananti, baddhvA tAn = naukAsthitAn utkRSTAn = uttamottanAn zabdasparzarasarUpagandhAn ' egaDiyAhiM' ekArthikAbhiH = laghunaukAbhiH 'kAliya'dI' kAlikadvIpe ' uttAreti ' uttArayanti naukAto nissAye bhUmau sthApayanti / - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir yAvat aura aneka potavahana prAyogya dravyoM ko usa naukA meM bharadiyA / (bharitA dakkhiNANukUleNa vAeNa jeNeva kAliyadIve teNeva uvAgaccha uvAgacchittA poyavahaNaM laMbeti, laMbittA tAI kiTTAI sapharisarasa rUpagaMdhAI eDiyahi kAliyadIve uttAreMti / jahiM 2 ca NaM te AsA AsAyaMti vA sayaMti vA citi vA tuyahaMti vA tarhi2 caNaM te koDuM biyapurisA tAo vINAo ya jAva vittavINAo ya annANi ya bahuNi se iMdiya pAuggANi samudIremANA citi) bhara karake phira ye loga jaba pIche se AnevAlA anukUla vAyu vahA taba vahAM se calakara jahAM kAlika dvIpa thA vahAM Aye vahAM Akara ke ina logoM ne laMgara DAla diyA - laMgara DAlakara pota meM se zabda ke sAdhana bhUta vINA AdikoM ko acche sparza ke sAdhanabhUta rUI se bhare hue rajAI Adi vastroM ko rasanAindriya ko suhAvane laganevAle khAMDa Adi padArthoM ko ghauMnA leTane, gArasa dhI vagerene yAvat khIjApaNu ghaNuA vahANu yAtrAmAM kAma lAge tevAM dravyAne te naukAmAM bharyAM. ( bharitA dakkhiNANukUle NaM vAeNaM jeNeva kAliyadIve teNeva uvAgacchara, uvAgacchittA poyavahaNaM laMbeti, laMbittA tAI ukkiTThAI sadapharisara sarUpagaMdhAI egaTTiyAhi kAlipadIve uttAreti / jahiM 2 ca NaM te AsA AsAyaMti vA saMyaMti vA cidvaMti vA tuyati vA tahiM 2 ca NaM te koDubiyapurisA tAbho Satara ya jAtra vittaviNAo ya annANi ya bahUNi soiMdiya pAuragANi ya davvANi samudIremANA ciTThati ) bharIne te badhA jyAre pAchaLathI vahetA anukULa pavana vahevA lAgyA tyAre tyAMthI ravAnA thaIne jyAM kAlika dvIpa hatA tyAM AvyA. tyAM AvIne te leAkeAe laMgara nAkhyuM. laMgara nAkhIne vahANumAMthI zabdanA sAdhana rUpa vINA vagerene, kAmaLa spazanA sAdhanabhUta rUthI bharelA rajAI vagere vasrone, rasanA ( jIbha ) indriyane gamatA khAMDa vagere padArthone, netra indriyane Ana For Private and Personal Use Only
Page #633
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAtAdharmakathA _ 'jahiM 2 ca NaM' yatra yatra ca vane khalu te 'AsA' avAH jAtyA azvAH -- AsayaMti vA' Asate upavizanti 'sayaMti vA' zeratespanti vA ciTuMti vA' tiSThanti vA, 'tuyadRti vA ' tvagvatayanti-zarIraM prasArya svapanti vA ' tahiM 2 tatra tatra ca khalu te kauTumbikapuruSAH 'tAo' tAH haritazIrSa nagarAdAnItA vINAzca yAvat-vRttavINAzca, tathA anyAni ca bani zrogendriyaprAyogyANi ca dravyANi 'samudIremANA' samudIrayantaH madhuradhvaninA vAdayantaH tiSThanti, teSAmazvAnAM pariperateNaM' pariparyantena=sarvataH samantAt caturdikSu ityarthaH 'pAsae' pArzve samIpe vINAdIni sthApayanti, sthApayitvA te puruSAH 'niccalA' nizcalAH calanakriyArahitAH 'NipphaMdA' niH spandAH hastAdyavayavasaMcArarahitAH 'tusiNIyA' vacana vyApArarahitAH 'ciTThati ' tiSThanti / tathA-yatra yatra te'zvAH Asate vA yAvat tvagattayanti luThanti tatra tatra khalu te kauTumbikapuruSAH bahUni kRSNAni ca 5-kRSNanIlapItaraktazukla parNAni kASThanetra indriya ko AnaMda denevAle nIle pIle Adi raMgavAle citroM ko evaM ghANaindriyoM ko sukhakAraka kASThapuTa Adi sugaMdhita dravyoM ko choTI 2 naukAoM dvArA pota meM se utAra kara kAlika hopa meM rakha diyaa| pAda meM jahAM 2 ve jAti azva baiThate the sote the, Thaharate the, leTate the, vahAM 2 ve kauTumyika puruSa una hastizIrSa nagara se lAye hue vINA se lekara vRttavINA paryanta ke sAdhano ko tathA aura bhI zrotra indriya ko suhAdhanI laganevAlI sAdhana sAmagrI ko madhura dhvani se bajAte hue Thahara gye| aura (tesiM pariperaMteNaM pAsae ThaveMti, ThavittA NiccalA, giphaMdA, tusiNIyA ciTuMti, jastha 2 te AsA osayaMti vA jAva tuyadvaMti vA tatya 2 NaM te koDuMbiya purisA bahUNi kiNhANi ya 5 kaTTakammANi ya pamADanAra nIlA, pILA vagere raMganA citrane ane ghaNu (nAka) Indriyane sukha Ape tevA kAkapura vagere sugaMdhita dravyone vahANamAMthI nAnI nAnI heDIomAM mUkIne kAlika dvIpa upara mUkI dIdhI. tyArapachI jyAM te jAti azvo besatA hatA, sUtA hatA, rahetA hatA, ArAma karatA hatA tyAM te kauTuMbika puruSe te hasti zIrSa nagarathI laI AvelI vINAthI mAMDIne vRtta. vINa sudhInA sAdhanane temaja bIjA paNa zrotra (kAna) Indriyane game tevI sAdhana sAmagrIne madhura dhvanithI vagADatAM tyAM rokAI gayA ane- (tesi pariperaMteNaM pAsae Thati, ThavittA NiccalA, giphaMdA, tusimIyA ciTThati, jatya 2 te AsA AsayaMti vA jAva tuyati vA tattha 2NaM te koDa For Private and Personal Use Only
Page #634
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TIkA a017 kAlikadvIpagata AkozvivaktavyatA 115 karmANi yAvat saMghAtimAni ca. anyAni ca bahUni cakSurindriyapAyogyANi ca dravyANi sthApayanti-ekatrI kurvanti, teSAmazvAnAM pariparyantena=sarvataH samantAt pArthe sthApayanti ca, sthApayitvA te nizcalAH, nispandAH, tUSNIkAstiSThatira / tathA-yatra yatra te'zvA Asate svapanti tiSThanti tvagvarttayanti ca tatra tatra khalu teSAM bahUnAM koSThapRTAnAM ca yAvad anyeSAM ca bahUnA ghrANendriyaprAyogyANAM jAva saMghAimANi ya annANi ya pahUNi cavikhadiya pAuggANi yadavyANi Thati, ThavittA tesiM pariperaMteNaM pAplae ThaveMti, ThavittA NicallA NiphaMdA tusiNIyA ciTThati) usa ke cAroM tarapha cAroM dizAoM meMvINA AdikoM ko sthApita karate rhe| sthApita karake phira ve vahIM para nizcala-calana kriyA se rahita hokara hastAdi avayava ko kaMpita kiye vinA hI cupacApa baiTha gye| - isa taraha-jisa2 vanameM ve azva baiThate the, sote the, Thaharate the, leTate the, vahAM 2 una kauTumbika puruSoM ne usa AnIta bahutasI kRSNa, nIla, pIta, rakta, zukla varNavAlI kASTakarma Adi saMghAtima paryata kI sAmagrI ko jo cAindriya ko Anandaprada thI, tathA aura bhI cakSuindri ko suhA. banI laganevAlI jo vastue~ thIM una ko ekatrita kiyA aura unheM una azvo kI cAroM dizAoM meM rakha diyaa| rakhakara ke phira ve nizcala, nispanda hokara cupacApa baiTha gye| (jattha 2 te AsA AsayaMti 4 tatya biya purisA bahUNi kiNhANi ya 5 kaTThakammANiya jAva saMdhAimANi ya annANi ya bahaNi cavikhadiya pAuggANi ya davyANi Thati, ThavittA tesiM pariperaMteNaM pAsae ThaveMti ThavittA NiccalA, NiphaMdA tusiNIyA ciTThati ) temanI cemera, cAra cAra dizAomAM viNAo vagere mUkI. mUkIne teo talAM ja nizcala-halana calananI kriyAthI rahita thaIne aMgene halAvyA vagara cupacApa tyAM besI gayA. A pramANe je je vanamAM azvo ghoDAo) besatA hatA, sUtA hatA, rahetA hatA, ArAma karatA hatA te te vanamAM te kauTuMbika puruSoe sAthe lAvelI ghaNI kALI, nIlI, pILI rAtI, sapheda raMganI kASTakama vagere saMghAtima sudhInI badhI vastuone ke jeo cakSu (AMkha) Indriyane sukha ApanArI hatI temaja bIjI paNa cakSu Indriyane sukha ApanArI jeTalI sArI vastuo hatI temane bhegI karI ane adhonI comera temane goThavI dIdhI. goThavIne teo tyAM ja nizcala, nispada thaIne cupacApa tyAM ja besI gayA. ( jattha 2 te AsA Asayati 4 tattha 2 NaM tesiM bahUrNa phoTapaDANaM ya jAva annesi ca bahUNaM dhANidiyapAuggANaM davANaM pujeya piyare ya kareMti, For Private and Personal Use Only
Page #635
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathA dravyANAM putrAMzca ekavastusamUharUpAna nikarAMzca nAnAvidhavasturAzirUpAn kurvanti, kRtvA teSAmazvAnAM pariparyantena sarvAdikSu yAvat tUSNIkAstiSThanti 3 / . yatra yatra ca khalu te'zvA Asate 4 tatra tatra khalu guDasya yAvad anyeSAM ca bahUnAM nihavendriyaprAyogyANAM dravyaNAM pujAMca nikarAMzca kurvanti. kRtvA -- viya2 NaM tesi bahUNa phohapuDANaM ya jAva annemi ca yahaNaM ghANi diya pAuggANaM davvANaM puMjeya Niyare ya kareMti karitA tesi pariperaMteNaM jAva ciTuMti, jattha jattha NaM te AmA AmayaMti 4 tattha 2 gulassa jAva annesi ca bahUrNa jibhidiya pAuggANaM davvANaM puMje ya Niyare ya kareMti, karittA viyarae khaNaMti, khaNittA gulapANagassa khaMDapANagasta jAva annesi ca bahaNaM pANagANaM viyare bhareMti-bharittA tesiM pariperaMteNaM pAsae ThaveMti jAva ciTThati jahiM 2 ca NaM te AsA Asa0 tahiM 2 NaM te bahave koyaviyA ya jAva ganbhAya aNNANi ya bahaNi phAsidiyapAuggAI atthuya paccatthuyAiM ThaveMti, ThavittA tesiM pariperaMteNaM jAva ciTThati ) jahAM jahAM ve ghoDe baiThate the, sote the, Thaharate the, leTate the, vahA~ 2 una kauTumbika puruSoM ne una aneka koSTha puToM ke yAvat anya aura ghrANendriya prAyogya dravyoM, ke puMjoM ko nikaro ko ekAtrita kara diyA aura karake phira ve una azdoM kI cAroM dizAoM meM yAvat cupacApa baiTha gye| jahAM ve ghoDe baiThate the, sote the, Thaharate the, leTate the, vahAM una kauTumbika puruSoM ne gur3a ke yAvat dUsare aura rasanendriya AlhAdaka karitA tesiM pariperaMteNaM jAva ciTThati, jattha jattha gaMte AsA Asayati 4 tattha 2NaM gulassa jAva annesiM ca bahUrNa jibhidiya pAuggANaM davyANaM puje ya Niyare ya kati, karitA viyarae khaNaMti, khaNittA gulapANagassa khaMDapANagassa jAya annesiM ca bahaNaM pANagANaM viyare bhareMti-bharittA tesiM pariperaMteNaM pAsae Thati jAva ciTThati jahiM 2 ca NaM te AsA Asa0 tahiM 2 ca NaM te bahave koya. viyA ya jAva gambhAya aNNANi ya bahUNi phAsidiya pauggAI atthuyapaccatthuyAI Thati, vittA tersi pariperaMteNaM jAva ciTThati ) jyAM jyAM te ghaDAo besatA hatA, sUtA hatA. rahetA hatA, ArAma karatA hatA tyAM tyAM te kauTuMbika puruSoe te ghaNuM ke cha puTane yAvat bIjI paNa ghaNI ghANendriya (nAka) ne sukha pamADe tevI vastuone puSkaLa pramA tramAM tyAM goThavI dIdhI, ekaThI karI dIdhI ane ekaThI karIne teo te ghoDAzAne cAre tarapha yAvata cupacApa thaIne besI gayA. te ghaDAe jyAM jyAM besatA hatA, sUtA hatA, rahetA hatA, ArAma karatA hatA tyAM tyAM te kauTuM For Private and Personal Use Only
Page #636
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir magAradharmAmRtavarSiNI Do0 a0 17 kAlika dvIpagata AkIrNAzvavaktavyatA 617 rae ' vivarANi garttAni khananti, khanitvA guDapAnakasya khaNDapAnakasya yAvad anyeSAM ca bahUnAM pAnakAnAM vivarANi bharanti bhRtvA teSAM pariparyantena pArzve sthApayanti yAvat tUSNIkA stiSThanti 4 / yatra yatra ca khalu te'zvA Asate 4 tatra tatra ca khalu te= kauTumbikapuruSAH bahUn koyavikAn =khtapUritamAvaraNavizeSAn yAvat haMsagarbhAn= kauzeyavastravizeSAn anyAni ca bahUni sparzendriyamAyogyANi vastrAdIni ' atthu paJcatthuyAI ' AstRtapratyavastRtAni= zlakSNaprAvaraNaprAvRtAni kRtvA sthApayanti, sthApayitvA teSAM pariparyantena yAvat tUSNIkAstiSThanti 5 / tataH khalu te'zvA yatraiva ete utkRSTAH zabdasparzarasarUpagandhAstatraivopAgacchanti, dravyoMke puMja evaM nikara lagAkara khaDe kara diye / eka hI vastuoMkI jo rAzi hotI hai usakA nAma puMja tathA bhinna vastuoM kI rAzi kA nAma nikara hai| bAda meM vahIM para unhoM ne aneka garta khaDDe kiye / garta karake unameM guDapAnaka khaMDapAnaka yAvat aura bhI aneka pAnaka bhara diye / bAda meM vahAM para unakI cAro dizAoM meM nizcala - nispanda hokara cupacApa baiTha gye| isI taraha jina 2 vano meM ve ghoDe baiThate the, sote the, Thaharate the, evaM leTate the, vahAM 2 una kauTumbika puruSoM ne aneka ruI ke bhare hue prAvaraNoM ko yAvat haMsagarbhI ko - rezamI vastroM ko tathA - aura bhI aneka sparzanaindriya ko sukhadAyaka vastroM ko cikane prAvaraNoM se Dhakakara rakha diyaa| bAda meM ve unake cAroM ora yAvat cupacApa baiTha gaye (taeNaM te AsA jeNeva ee ukkiTThA saddapharisarasakhvagaMdhA teNeva uvA mika puruSAe gALanA yAvat khIjAM ghaNAM rasanendriya (jIbha) ne sukha pamADe tevAM dravyAnA puo ane nikarI lagAvIne khaDakI dIdhAM. eka ja vastunA DhagalAne puMja temaja judI judI vastuenA DhagalAone nikara kahe che. tyArapachI te leAkAe tyAM ja ghaNA khADAo taiyAra karyAM. te khADAomAM teoe gALa pAnaka, khAMDapAnaka, cAvata khIjA paNa ghaNI jAtanA pAnA bharI dIdhAM. tyAra khAdya teo tyAM ja temanI cAre tarapha nizcala-nispada thaIne cupacApa besI gayA. A pramANe je je vaneAmAM te gheADAe besatA hatA, sUtA hatA, rahetA hatA ane ArAma karatA hatA tyAM tyAM te kauTu'khika puruSAe ghaNAM rUnA prAvaNAne yAvat haMsagAMne, rezamI vasrAne temaja khIjA paNa ghaNAM sparze - ndriyane sukha Ape tevAM vastrone lIsAM prAvarAthI AcchAdita karI dIdhAM. tyArapachI teo badhA cupacApa tenI cAre tarapha besI gayA. ( taraNaM te AsA jeNeva ee ukkiTThA saddapharisarasarUvagaMdhA teNeva uvAga 78 For Private and Personal Use Only
Page #637
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 158 bhAtAdharmakathA upAgatya tatra khalu-'atthegaiyA' astyeke kecid azvAH-' apUrvA adRSTapUrvA khalu ime zabdasparzarasarUpagandhAH santi' iti kRtvA iti vicintya teSu utkRSTeSuAkarSa keSu zabdasparzarasarUpagandheSu -- amucchiyA' amUJchitAH mUrchArahitAH mAptaheyopAdeyavivekAH agRddhA asaktirahitAH, agrathitA lobhatantubhirabaddhAH, anadhyupapannAH tadekAgratArahitAH kizcinmAtramapi teSvAsaktimakurvANAH santaH teSAmutkRSTAnAM ' sadda jAva gaMdhANaM' zabdasparzarasarUpagandhAnAM dUraMdareNa atidrata evaM ' avakamaMti ' apakrAmanti palAyante sma / te ca khalu tatra pracuragocarA pracuracaraNabhUmayaH pracuratRNapAnIyAH, nirbhayAH, nirudvignAH ' muhaM suheNaM' sukhasukhenansukhapUrvakaM viharanti / gacchaMti, uvAgacchittA tattha NaM atthe gaiyA AsA apuvvA NaM ime sahapharisarasarUvagaMdhAI tti kaTu tesu ukkiDesu saddapharisarasarUvagaMdhesu amucchiyA4 tesi ukkiTThANaM sadda jAva gaMdhANaM dUraM dUreNaM avakkamaMti) bAdameM ve azva jahAM ye pUrvokta utkRSTa zabda, sparza, rasa, rUpa gaMdha aura sparzavAle padArtha the vahAM para Aye vahAM Akara ke inameM kitaneka azva "ye zabda, sparza, rasa, rUpa, gaMdha adRSTapUrva hai " aisA vicAra kara una AkarSaka zabda rUpa, rasa, sparza evaM gaMdho meM-una padArthoM meM-mUcchita nahIM bane / heya upAdeya ke viveka se yukta bane hue ve kitaneka azva una meM Asakti se rahita hI rahe lobharUpatantu se bandhe nhiiN| tathA kizcimAtra bhI unameM Asakti nahIM karate hue ve una zabda, sparza rUpa, aura gaMdhoM ko bahuta hI dUra se chor3akara cala diye| (teNaM tattha pauragoyarA chaMti, uvAgacchittA tatthaNaM atthemA AsA apumA NaM ime sadapharisarasarUva. tti kaha tesu ukkimusu sadapharisarasarUvagaMdhesu amucchiyA 4 te si ukkiTThANaM saba nAva gaMdhANaM dUraM dureNaM avakkamati ) tyArapachI te ghaDAe A badhA pUrve mUkelA utkRSTa zabda, sparza, rasa rUpa ane gaMdhavALA padArtho hatA tyAM AvyA. tyAM AvIne temAMthI keTaAI gho / " 240 zaNDa, 25za, 2sa, 35 mane gadha maSTapU cha. " bhAma vicAra karIne te AkarSaka zabda, rUpa, rasa, sparza ane gadhevALA te padAtheMmAM mUchita (mehadha-lelupa) thayA nahi. heya ane upAdeyanA vivekathI sAva banelA keTalAka gheDAe te padArthomAM nirAsakta ja rahyA. teo lebha rUpI dorIthI baMdhAyA nahi. thoDI paNa Asakti batAvyA vagara teo te zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdhavALA padArthone khUba dUrathI ja choDIne jatA 2dyA. ( teNa tattha pauragoyasa paurattaNarANiyA NinmayA NiruvviggA suha For Private and Personal Use Only
Page #638
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managarAdharmAmRtavarSiNI TI0 a0 17 kAlikadrIpagata AkorNAzvavaktavyatA 696 athopanayaM pradarzayati,-'evAmeva' evameva-zabdAyamUrchitAkIrNAzvavat 'samaNAuso' he AyuSmantaH zramaNAH ! yo'smAkaM nirgranthI vA yAvat-AcAryoMpA. dhyAyAnAmanti ke pratrajitaH san zabdasparzarasarUpagandheSu 'no sajjai 'no sajjate= AsaktimAn na bhavati * no rajjai ' no rajyate anurakto na bhavati, no gRdhyati, na vAJchati, no muhyati=na mUrchati, no adhyupapadyatena tallIno bhavati, sa khalu iha loka eva bahUnAM zramaNAdInAM caturvidhasaGghasya arcanIyAsaMmAnanIyaH yAvat cAturantasaMsArakAMntAraM 'bIiissai ' vyatitrajiSyati ullaGghayiSyati-pAraM gamiSyatItyarthaH / / mU03 // paurattaNapANiyA NinbhayA NiviggA suhaM suheNaM viharaMti ) aura jaMgala meM hI jo pracuracarane kI jamIna thI-jisameM adhika se adhika mAtrA meM tRNa aura pAnI bharA huA rahatA thA usameM hI nirbhaya, niruvigna hokara sukhapUrvaka rahe / aba isa dRSTAnta kA upanaya pradarzita karane ke liye sUtrakAra kahate hai- (evAmevasamaNAuso! jo amhaM Niggayo vA NiggaMthI vA jAva saha parisarasarUvagaMdhelu No sajaha No No rajjai, jo gijjhai, No mujjhai, No ajjhovavajjei, se NaM ihaloe ceva bahaNaM samaNANaM 4 accaNijje jAva vIivahassai) he Ayu maMta zramaNo! isI taraha jo hamArA nirgrantha sAdhujana evaM nirgranthI sAdhvI jana acArya upAdhyaya ke pAsa pravajita hokara zabda sparza, rasa, rUpa, aura gaMdha ina pAMcoM indriyoM ke viSayo meM Asakti yukta nahIM hotA hai, anurakta nahIM banatA hai, unheM cAhatA nahIM hai, unameM mUrchita nahIM hotA hai, unameM tallIna nahIM hotA hai, vaha isa loka meM hI aneka suheNa viharati ) a vanamA prayu2 22pAnI bhIna tI, jyAM padhArebhA vadhAre ghAsa ane pANu hatAM tyAM ja nirbhaya, nirUdvigna thaIne sukhathI rahevA lAgyA. have A daSTAntane upanaya spaSTa karavA mATe sUtrakAra kahe che ke - ( evAmetra samaNAuso jo amhaM NiggaMtho vA NiggaMthI vA jAva sadapharisa. rasarUvagaMdhesu No sajjai No rajjai, jo gijjhai, No mujjhai, No amjhovavajjei, se NaM ihaloe ceva bahUNaM samaNANaM 4 accaNijje jAva vIivaissai) he AyumaMta zramaNa ! A pramANe ja je amArA nigraMtha sAdhuo ke nigraMtha sAdhvIo AcArya ke upAdhyAyanI pAse prajita thaIne zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdha A pAMce IndriyonA viSayamAM Asakta thatA nathI, anurakta thatA nathI, temane IcchatA nathI, temAM mUchita thatA nathI For Private and Personal Use Only
Page #639
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 630 sAtAdharma kathA mUlam-tattha NaM atthegaiyA AsA jeNeva ukiTA saddapharisarasarUvagaMdhA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA tesu ukiTesu sadapharise 5 mucchiyA jAva ajjhopavaNNA AseviuM payattA yAvi hotthA, taeNaM te AsA te ukiTTha sadda 5AsevamANA tehiM bahUhiM kUDehi ya pAsehi ya galaesu ya pAesu ya bajhaMti, taeNaM te koDubiyapurisA te Ase giNhaMti giNihattA egaTThiyAhiM poyavahaNe saMcAroMta saMcArittA taNassa kaTrasta jAva bhareMti, taeNaM te saMjattAnAvAvANiyagA dakkhiNANu. kUleNaM vAeNaM jeNeva gaMbhIrapoyaTTaNe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA poyavahaNaM laMbata laMbittA te Ase uttAreMti uttArittA jeNeva hathisIse Nayare jeNeva kaNagakeU rAyA taNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA karayala jAva baddhAti baddhAvittA te Ase uvaNeti, taeNaM se kaNagakeU tesiM saMjattANAvAvANiyagANaM ussukkaM viyarai viyarittA sakAreMti sammANati sakkAritA sammANittA paDivisajei, taeNaM se kaNagakeU koDuMbiyapurise sadAvei sadAvittA sakkAreMti0 paDivisajei, taeNaM se kaNagakeU rAyA Asamadae saddAvei sadAvittA evaM vayAsI-tunbheNaM devANuppiyA ! mama Ase viNazramaNa Adi janoMkA tathA caturvidha saMghakA saMmAnanIya hotA hai / yAvat vaha isa caturgati saMsAra kAntArako pAra kara dene vAlA hotAhai |suu03|| te A lekamAM ja ghaNA zramaNa vagerethI temaja caturvidha saMghathI sanmAna prApta kare che. yAvata te A catuti rUpa saMsAra kAMtArane pAra karanAra thaI jAya che. e sUtra 3 che For Private and Personal Use Only
Page #640
--------------------------------------------------------------------------
________________ www.kobatirth.org Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri K Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtarvAdhaNI TI0 a0 17 AkIrNAzvadASTAntikayojanA 631 eha, taeNaM te AsamAMgA tahatti paDisugaMti paDisuNittA te Ase bahahiM muhabaMdhehi ya kaNNabaMdhahi ya NAsAbaMdhehi ya khurabaMdhehi ya khaliNabaMdhahi ya ahilANehi ya paDiyANehiya aMkaNAhi ya vittappahArehi ya layappahArehi ya kasappahArahiya chivappahArehi ya viNayaMti viNayittA kaNagake ussa rano uvaNeti / taeNaM se kaNagakeU rAyA te Asamadae sakA. rei sakArittA paDivisajjei, taeNaM te AsA bahuhiM muhabaMdhehi ya jAva chivappahArehi ya bahuNi sArIramANasANi dukkhAiM pAveMti, evAmeva samaNAuso ! jo amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA pavaie samANe ivesu sadapharisarasarUvagaMdhesu ya sajai rajai gijjai mujjhai ajjhovavajaha se NaM ihaloe ceva bahaNaM samaNANa ya jAva sAviyANa ya hIlaNijje jAva aNupariyaTissai // sU0 4 // TIkA- .' tattha NaM' ityAdi / tatra khalu -- atthegaiyA' astyeke kecit azvA yatraiva utkRSTAH zabdasparzarasarUpagandhAstatraivopAgacchanti, upAgatya teSu utkRSTeSu-zabdasparzarasarUpagandheSu mUcchitAH yAvat-adhyupapannAH tattadviSayeSu ekAgratAM prAptAH santastAn AsevituM pravRttAzcApyabhavan / tataH khalu te'zvA etAn utkRSTAn 'tasthaNaM atthe gaiyA' ityAdi / TIkArtha-(tatthaNaM asthegaiyA AsAjeNeva ukkiTTho sadapharisarasarUva. gaMdhAteNeva uvAgacchai, uvAgacchittA tesu ukiTesu saddapharise5 muMcchiyA jAva ajjhocavaNyA Ase viuM payattA yAvihotthA ) usa jaMgala meM una tatthaNaM atthegaiyA ityAdi TIkArtha-( tattha NaM atthegaiyA AsA jeNeva ukkiTThAsahapharisarasakhvagaMdhA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA tesu ukkiThesa sadapharise 5 mucchiyA jAva ajjhobavaNNA AseviuM payattA yAvi hotthA) te vanamAM te ghaDAomAM keTalAka gheDAe evA paNa hatA ke jeo For Private and Personal Use Only
Page #641
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 622 enaammtaaj zabdasparzarasarUpagandhAna ' AsevamANA' AsevamAnAH tatsukhAnubhavaM kuNAH taihubhiH kUTaizca bandhanavizeSaiH, pAzaizca rajjvAdirUpaiH galaeSu galeSu kaNTheSu pAdeSu ca 'bajhaMti' badhyante-te kauTumbikapuruSAstAnazvAn badhnanti smettyarthaH / tataH ghor3oM meM se kitaneka ghor3eM aise bhI the jo jahAM ve utkRSTa zabda sparza rasa, rUpa evaM gaMdha ye pAMcoM indriyoM ke AkarSaka viSaya the vahAM Akara una utkRSTa zabda sparza Adi viSayoM meM mUrchita yAvat tallIna bngye| aura unheM sevana karane meM pravRtta bhI ho gye| (taeNaM te AsA te ukiTe saha 5 AsevamANA tesiM bahahiM kUDehi ya pAsehi ya galae ya pAepsu ya bajhaMti, taeNaM te koDaMbiyapurisA te Ase:giNhaMti gipihattA egaTTiyAhiM ya poyavahaNe saMcAraiti, saMcArittA taNassa kaTThassa jAva bhareMti, taeNaM te saMjattA NAvA vANiyagA dakkhiNANukUleNaM vAraNaM jeNeva gaMbhIrapoyapaTTaNe teNeva uvAgacchada,uvAgacchittA poyavahaNaM laMbetilaMbittA te Ase uttAreMti ) isake bAda ve ghor3e una utkRSTa zabda sparza rasa, rUpa, evaM gaMdha ina pAMcoM indriyoM ke viSayoM ko sevana karate hue rajvAdirUpavandhana vizeSoM dvArA kaMThoM aura pairoM meM bAMdha liye gaye / arthAt una kauTumbika puruSoM ne ina ghor3oM ko usa samaya rassiyoM dvArA bAMdha liyaa| bAMdha karake phira una kauTumdhika puruSoMne unheM pakaDAliyA pakaDa jyAM te utkRSTa zabda, sparza, rasa, rUpa ane gadha A pAMce IndrinA AkarSaka viSaye hatA tyAM AvIne te utkRSTa zabda, sparza vagere viSayamAM mUchita (Asakata) yAvata tallIna thaI gayA ane temanA sevanamAM pravRtta paNa thaI gayA. (taeNaM te AsA te ukkiDe saha 5 AsevamANA tesi bahUhiM kUDe hiM ya pAsehiya galaesu ya pAemu ya vati, taeNaM te koDubiyapurisA te Ase giNhati giNhitA egaTThiyAhiM ya poyavahaNe saMcAreti, saMcArittA taNassa kaTThassa jAva bhareMti, taeNaM te saMjattA NAvA vANiyagA dakkhiNANukUleNaM vAeNaM jeNeva gaMbhIrapoyapaNe tenne| uvAgacchai, uvAgacchittA pIyavahaNaM laMbeti-laMbittA te Ase uttAreti ) tyArapachI te ghaDAo utkRSTa zabda, sparza, rasa, rUpa ane gaMdha A pAMce indriyanA viSayonuM sevana karatAM deraDAo vagere rUpa baMdhana vizeSathI ke ane pagamAM baMdhAI gayA. eTale ke te kauTuMbika puruSae te ghaDA ene doraDAthI bAMdhI lIdhA. bAMdhIne te kauTuMbika puruSae te ghaDAone For Private and Personal Use Only
Page #642
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir janagAradharmAmRtavarSiNI TIkA 0 17 AkoNAzvadASTAtika yojanA 123 khalu te kauTumbikapuruSAstAnazvAn gRhanti, gRhItvA egaTThiyAhi ekAthikAbhiH laghunaukAbhiH potavahane bRhannaukAyAM saMcAreti' saJcArayanti=Arohayanti saJcArya tRNasya kASThasya ca yAvat potavahanaM bharanti tRNakASThAdibhiritibhAvaH / tataH khalu te saMyAtranaukAvANijakAH dakSiNAnukUlena=svAnukUlena vAtena yauva gambhIrapotapattanaM-potalambanasthAnaM tatraivopAgacchanti, upAgatya potavahanaM laMbeti' lambayanti-zaMkuSu baddhA sthApayanti, lambayitvA tAn azvAn -- uttAreti' uttArayanti, uttArya yauva hastizIrSa nagaraM yatrA kanakaketU rAjA tauvopAgacchanti, upAgatya ' karayala jAva' karatalaparigRhItaM ziraAvattaM dazanakhaM mastakekara phira unheM choTI 2 naukAoM dvArA lAkara baDI naukA meM caDhAyAcaDhA karake phira usameM tRNa aura kASTa Adi ko bhraa| isake bAda ve sAMyAtrika potavaNik dakSiNAnukUla vAyu ke calane para jahAM gaMbhIra nAmakA potapaTTaNa (candaragAha) thA vahAM aaye| vahAM Akara ke unhoM ne apane pota ko laMgara DAlakara ThaharA diyaa| ThaharA kara una azcoM ko usa pota se phira unhoM ne nIce utAra liyo| (uttAritto jeNeva hethisIse gayare jeNeva kaNagake rAyA teNeva uvAgacchaMti uvAgacchittA karayala jAva baddhAveMti, baddhAvittA te Ase uvaNeti, taeNaM se kaNakeU tesiM saMjattA NAvAvANiyagANaM ustukkaM viparaha, viyarittA sakArei saMmANei sakAritA saMmANittA paDivisajjei ) utAra kara phira ve vahA~ unheM le gaye jahAM hastizIrSa nagara aura usameM bhI pakaDI lIdhA. pakaDIne temaNe nAnI nAnI hoDIo vaDe moTA vahANamAM caDhAvyA. caDhAvyA bAda teoe temAM ghAsa ene kAi bharyA. tyArapachI te sAMyAtrika pitavaNike dakSiNane anukULa pavana vahevA lAge tyAre tyAMthI ravAnA thaIne jyAM gaMbhIra nAme pitapaTTaNa (baMdara) hatuM tyAM AvyA. tyAM AvIne temaNe pitAnA vahANane laMgara nAkhIne karyuM. tyArabAda temaNe ghoDAone vahANamAMthI nIce utAryA. (uttArittA jeNeva hatthisIse Nayare jeNeva kaNagakeU rAyA teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA karayala jAva baddhAti, baddhAvittA te Ase uvaNeti, taeNaM se kaNagakeU tesiM saMjattA NAvA vANiyagANaM ussukkaM viyaraha, viyarittA sakkArei, saMmANei, sakkarittA, saMmANittA paDivisajjei) nIce utArIne teo te ghoDAone hastizISa nagaramAM jyAM kanakaketa rAjA hatuM tyAM laI gayA. tyAM jaIne pahelAM temaNe baMne hAtha joDIne rAjA For Private and Personal Use Only
Page #643
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaalaakhaal 'JjaliM kRtvA baddhAveMti' varddhayanti jayavijayazabdenAbhinandanti, vardayitvA tAn azvAn rAjJaH samIpe ' uvaNeti' upanayanti / tataH khalu sa kanakaketU rAjA teSAM saMyAtranaukAvANijakAnAm ' ussukka * ucchukam=' ebhyaH kenApikaro na grAhyaH / ityevaMrUpamAjJApatra vitarati dadAti, vitIrya satkaroti-madhuravacanAdibhiH, saMmAnayati-vastrAdibhiH, satkArya sammAnya prativisarjayati / tataH khalu sa kanakaketU rAjA * Asamajhae ' azvamardakAn=azvazikSakAn zabdayati, zabdayitvA evamavAdIt-yUyaM khalu he devAnupriyAH ! mamAzvAna -- viNa eha ' vinayata=zikSayata-gatyAdikalAkuzalAn kurutetyarthaH / tataH khalu te'zva mardakAH * tahatti ' tatheti tathA'stu' ityuktvA pratizrRNvanti nRpAjJAM svIkurvanti, jahAM kanakaketu gajA the| vahAM jAkara unhoMne pahile donoM hAtha joDa kara rAjA kanakaketu ko namaskAra kiyA-jaya vijaya zabdoM dvArA unheM ghadhAI dI-badhAI dekara yAda meM una ghoDoM ko unake samakSa upasthita karadiyA isake bAda kanakaketu rAjA ne una sAMyAtrika potavaNikjanoM ke liye niHzulka (kararahita ) avasthA vitarita kI inhoM se koI bhI rAjyakarmacArI Teksa na leveM isa prakAra kA AjJApatra unhe likhakara de diyA / AjJApatra likhakara dene ke bAda rAjAne unakA madhura vacanoM dvArA satkAra kiyaa| vastrAdi pradAna pUrvaka unakA sammAna kiyaa| phira satkAra sanmAna karake unheM visarjita kara diyaa| (taeNaM se kaNakakeU koDuyiyapurise saddAvei, saddAvittA sakkAreMti0 paDivisajjei, taeNaM se kaNagake AyA Asamaddae sahAveha sadAvittA evaM vayAsI tumbheNaM devAnuppiyA ! mama Ase viNaeha ) isa ke bAda kanakaketu rAjAne kauttukanakaketune namaskAra karyA ane jaya-vijaya zabda vaDe temane vadhAmaNI ApI. vadhAmaNI ApIne temaNe te badhA ghaDAone temanI sAme upasthita karyA tyArapachI kanakaketu rAjAe te sAMyAtrika pitavaNikone mATe kara mAphI karI ApI temanI pAsethI koI paNa rAjya karmacArI kara (Tekasa) le nahi tevuM AjJA patra temane lakhI ApyuM AjJApatra ApIne rAjAe temane madhura vacane vaDe satkAra karyo ane vastro vagere ApIne temanuM sanmAna karyuM. tyArapachI temane vidAya karyA. (taraNaM se kaNagakeU koDuMbiyapurise saddAvei, sahAvittA sakkAreti0 paDivisajjei, tapaNaM se kaNagakeU rAyA Asamadae saddAvei sadAyittA evaM vayAsI tubheNaM devANuppiyA ! mama Ase viNaeha) For Private and Personal Use Only
Page #644
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtaSaSiNI TIkA a0 17 bhAkINazvidAntika yojanA 125 pratizrutya tAn azvAn bahubhirmukhabandhaizca karNabandhaizca nAsAbandhaizca bAlabandhaizca kezavandhairityarthaH khurabandhaizca 'khaliNabaMdhehi ya ' khalInabandhaiH ' lagAma ' iti prasiddhavandhanaiH, 'ahilANehi ya ' abhilAnaH= jIna ' iti prasiddhaiH, paDiyANehi ' paryANakA=' taMga ' iti prasiddhaizcarmamayairazvIpakaraNavizeSaiH, 'aMkaNAhi ya' aGkanAbhiH=taptalohazalAkAdibhiraGkanakaraNaizca -- vittappahArehi ya ' vetraprahAraizca mpika puruSoM ko bulAyA, ghulAkara unakA Adara satkAra kiyaa| phira unheM visarjita kara diyaa| isake pazcAt kanakaketu rAjA ne azvazikSakoM ko bulAyA aura bulAkara unase aisA kahA-he devAnupriyoM ! tuma ina hamAre ina ghor3oM ko zikSita banAo-gatyAdikalA meM nipuNa kro| (taeNaM te AsamaddagA tahatti paDisuNeti, paDipluNittA te Ase bahUhiM muha baMdhehi ya kaNNabaMdhehi NAsA baMdhehi ya bAlabaMdhehi ya khurabaMdhehi ya khaliNabaMdhehi ya ahilANehi ya paDiyANehi ya aMkaNAhi ya vittappahArehi ya kasappahArehi ya chivappahArehi ya viNayaMti ) rAjA kanakaketu kI isa AjJA ko una azvamardakoM ne "tahatti" kahakara svIkAra kara liyaa| svIkAra karake phira unhoM ne anekavidha mukha baMdhanoM se, karNabaMdhanoM se nAmAbaMdhanoM se lagAmarUpa baMdhanoM se abhilAnoM se-palecAoM se-paryA. NakoM se taMgoM ke kasane se-aMkanoM se-tapta huI lohakI zalAkAoM dvArA DAma lagAne se vetra ke prahAroM se, lanAoM ke prahAroMse, cAbukoM ke tyArapachI kanakaketu rAjAe kauTuMbika puruSane batAvyA, bolAvIne temano satkAra karyo ane pachI temane vidAya karyA. tyArabAda kanakaketu rAjAe azvazikSakone bolAvyA ane bolAvIne temane A pramANe kahyuM ke he devAnupriye tame amArA A ghoDAone zikSita banAve, deDavA vagerenI kaLAemAM nipuNa banAve. (taeNaM te AsamaddagA tahatti paDisuNeti, paDisuNittA te Ase baha hiM maha baMdhehi ya kaNNa baMdhehiM NAsA baMdhehi ya bAlabaMdhehi ya khura baMdhehi ya khaliNa baMdhehi ya ahi lANehi ya paDiyANehi ya aMkaNAhi ya vittappahArehiya layappahArehiya karUppahArehi ya chivappahArehi ya viNayaMti ) rAjA kanakaketunI AjJAne te adhamardake e "tahatti" kahIne svIkArI lIdhI. svIkAra karIne temaNe ghaNI jAtanA mukhya baMdhanothI, kaNa baMdhanothI, nAsA baMdhanathI, vALa baMdhanethI, khura baMdhanathI, lagAma rUpa baMdhanethI, mAlitAnAthI, payAmAthI, paryAthI, tabhAne sAthI, manAthI, tpaavavAmAM AvelI lekhaMDanI saLIo vaDe DAmavAthI, vaMtonA AghAtathI latA 279 For Private and Personal Use Only
Page #645
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 626 www.kobatirth.org jJAtAdhama kathAsUtre J layappahArehi ya ' latAprahAraizva, 'kasappahArehi ya' kazAprahAraiva ' kazA cAbuka ' iti bhASAyAm, ' chivaSpahArehi ya' chivA mahAraiH = carmamayacikaNakazAmahAraizca ' viNaryaMta 'vinayanti = zikSayanti, vinIya = zikSayitvA kanakaketo rAjJa upanayanti / tataH khalu saH kanakaketU rAjA tAn azvamardakAn satkaroti sammAnayati, satkRtya sammAnya prativisarjayati / tataH khalu te'zvAH bahubhirmukhabandhaizva yAvat- chivAmahAraizca bahUni zArIramAnasAni duHkhAni prApnuvanti / 4 evAmeva ' evameva = zabdAdiviSaya mUrcchitAkIrNAzvavat 'samaNAuso AyuSmantaH zramaNAH ! yo'smAkaM nirgrantho vA nirgranthI vA AcAryopAdhyAyAnAmantike matrajitaH san iSTeSu zabdasparzarasarUpagandheSu ' sajjai ' sajjate = Asakto prahAroM se, chipA - carma kI banI huIM cikanI kazAoM ke prahAroM se una ghoDoM ko zikSita banA diyaa| (viNayittA kaNagakeUssa raNNo uvarNeti taNaM se kaNaga ke UrAyA te Asamaddae sakkArei sakkAritA paDivisa jei, taraNaM te AsA bahUhi muhabaMdhehiM jAva chivaSpahArehiya bahUNi sArIramAnasANI dukhAI pAveMti ) zikSita banAkara phira ve una ghor3oM ko kanakaketu rAjA ke pAsa le gye| bAda meM rAjA kanakaketu ne una azvamardoM kA satkAra sanmAna kiyA / satkAra sanmAna karake phira unheM visarjita kara diyA / ve ghoDe lekara aneka vidha una mukha baMdhanoM se yAvat carma cikkaNakazAoM ke prahAroM se nAnA prakAra ke zArIrika evaM mAnasika dukhoM ko pAne lage / ( evameva samaNAuseA ! jo ahaM niggaMtho vA niggaMdhI vA pavvaie samANe iTTela sadapharisarasa 4 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir > enA prahArAthI, cAbukanA prahAradhI, chipA cAmaDAnA banelA lIsA cAbukAnA prahArAthI te gheADAone keLavyA. ( viNayittA kaNagaU rAyA te Asamadae sakkAreza, sakkAritA paDivisajetapaNaM te AsA bahUhiM muha baMdhehiM jAva chivaSpahArehiM ya vahUNi sArIramAnasANi dukhAI pArveti ) keLavIne zikSita manAvIne te gheADAone teme kanaketu rAjA pAse laI gayA. tyArapachI kanakaketue te azvamada kAnA satkAra temaja sanmAna karyuM". satkAra ane sanmAna karIne temane visarjita karyAM. te gheADAe ghaNA mukha baMdhanAthI yAvat cAmaDAnA lIsA cAkSukAnA prahArothI aneka jAtanA zArIrika ane mAnasika duHkhA bhAgavA lAgyA. For Private and Personal Use Only ( evAmeva samaNAuso ! jo ahaM nidho vA nigaMdhI vA pavvaie samANe isa sapharisara sarUvagaMdhesu ya sajjai, rajjai, gijyAi, mujjhara, asoja,
Page #646
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir phara , , bI TIkA a0 17 AkorNAzvadAntika yojanA bhavati, 'rajjai ' rajyate = anurakto bhavati, ' gijjhai ' gRdhyati tadvAcchAsako bhavati, 'mujjhai ' muhyati = mUrchito bhavati, ' ajjhovavajjai ' adhyupapadyate - sarvathA tallIno bhavati, sa khalu iha loka eva bahUnAM zramaNAnAM ca yAvat zramaNInAM zrAvakANAM zrAtrikANAM ca ' holaNijje ' hIlanIyaH yAvat cAturanta saMsArakAntAram 'aNuparissii ' anuparyaTiSyati = bhramiSyatIti bhAvaH // 04 || mUlam - kalaribhiyamahura taMtItalatAlavaM sakauhAbhirAmesu / saddesu rANA ramaMti soiMdiyA // 1 // soiMdiyaduddantattaNassa aha ettio havai doso | dIviruyamasahaMso vahabaMdhaM tittiro patto // 2 // TIkA- athendriyAsaMvaraNadoSAn gAthAbhiH pradarzayati- ' kalaribhiya0 ' ityAdi kalarimitamadhuratantrI tala tAlavaMsakakudAbhirAmeSu / rUvagaMdhe ya sajjai, rajjai, gijjhai, mujjhai, ajjeovavajjai, seNaM ihalA he ceva bahUNaM samaNANa ya jAva sAviyANa ya hIlaNijje jAva aNuparissii) isI prakAra he AyuSmaMta zramaNoM ! jo hamArA nirgrantha sAdhujana athavA sAdhvIjana AcArya upAdhyAya ke pAsa pravrajita hotA huA iSTa zabda, sparza, rasa, rUpa, gaMdha ina pAMcoM indriyoM ke viSayoM meM Asakta hotA hai, anurakta hotA hai, unakI cAha se baMdhatA hai, unameM mUcchita banatA hai, sarva prakAra se unameM tallIna hotA hai vaha isa loka meM hI aneka zramaNajanoM dvArA zramaNI zrAvaka aura zrAvikAoM dvArA hIlanIya - nindA kA pAtra hotA hai yAvat vaha caturgatirUpa isa saMsAra kAntAra meM bhaTakatA hai | sU04 // se hoe ceva bahUNaM samANAga ya jAva sAviyANa ya hIlaNijje jAva aNu pariyasti ) A pramANe Ayugmata zramaNeA ! je amArA nigraMtha sAdhujanA ke sAdhvIne! AcAya athavA upAzcAyanI pAse prajita thaIne ISTa, zabda, sparza, rasa, rUpa ane gadha A pAMce indriyAnA viSayeAmAM Asakta hoya che, anurakata hAya che, temanI IcchA karIne teeAmAM baMdhAI jAya che, teomAM mUti banI jAya che, badhI rIte teemAM tallIna khanI jAya che. te A lAkamAM ja ghaNA zramaNeA vaDe temaja ghaNI zramaNI, zrAvaka ane zrAvikA vaDe hIlanIya-nindanIya-hAya che yAvata te catuti rUpa A sa'sAra-kAMtAramAM bhaTakatA rahe che. 5 sUtra 4 5 For Private and Personal Use Only
Page #647
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 6 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bharava zabdeSu rajyamAnA, ramante zrotrendriyavazArttAH // 1 // zrogendriyadurdAntatvasya atha etAvAn bhavati doSaH / dvIpikArutamasahamAno, vadhavandhaM tittiraH prAptaH // 2 // zrotrendriyavazArttAH=karNendriyavazavarttinaH kalAH zravaNasukhadAH ribhitAH svaragholanAvizeSayuktAH madhurAH - priyAH kalaribhitamadhuradhvani janakatvAt tadrUpA ye tantrItalatAlavaMzAH - vINA - karatAla-veNavastaiH samudbhAvitatvAt kakudaH - pradhAnAH, abhirAmAH - manoharAsteSu - zabdeSu rajyamAnAH = anuraktAH santaH ramante modante // 1 // soiMdiye 'tyAdi / ' soiMdiyaduddatattaNassa ' zrogendriyadurdAntatvasya zrotrendriyaM durdAntaM yasya sa zrotrendriyadurdAntaH zrogendriyasya jetumazakyatayA tadvazavarttItyarthaH, tasya bhAvastattvaM, tasya, zrotrendriyAdhInatAyAH, 'ettio ' etAvAn = trakSyamANaprakArakaH doSo bhavati / taM dRSTAntaM pradarzayati- 'dI vigaruyamasahaMto ' dvIpikArUtamasahamAna: - dvIpikA=vyAdha paJjarasthatittiraH, tasyAH rutaM zabdam asahamAnaH= G jJAtAdharmakathAsUtre 'kalaribhiya' ityAdi / aba sUtrakAra, indriyoM ke asaMvaraNa se jo doSa utpanna hote haiN| unheM ina gAthAoM dvArA pradarzita karate haiM - karNendriya ke vazavartI bane hue prANI phala- zravaNa sukhada, ribhita-svaroM ke gholanA vizeSa se yukta aise madhurapriya, taMtrI - vINA, talatAla - karatAla, vaMzavAsurI ina se utpanna hone kI vajaha se kakuda - atyanta, abhirAma manohara aise zabdo meM anurakta hote hue yadyapi muditamana hote haiM parantu zrotrendriya unakI durdamana hone ke kAraNa - zrotrendriya unakI jitanemeM azakya hone ke kAraNa tadvazavartI bane hue ve prANI jisa taraha vyAgha ke paMjara meM rahI huI tittirI ke zabda ko sunakara tItarapakSI - kAmarAga ke vaza se AkRSTa kalaribhiya' ityAdi - sUtrakAra have indriyAnA asavaraNathI je doSo utpanna thAya che temane A gAthAe vaDe pradarzita kare che. karNendriyanA vazamAM thayelA prANIe kalazravaNa sukhada, ribhita svarone vizeSa rUpamAM meLavavAthI utpanna thayelA dhvani, bhaDura-priya, tatrI-vIthA, talatAsa - kuratANa, vaza-vAMsajI khemanAthI utpanna hAvA badala kakuda-atyata, abhirAma-maneAhura evA zabdomAM anurakata thatAM For Private and Personal Use Only te mudditamana prasanna thAya che. paraMtu temanI zrotrendriya (ana) huI - manIya hAvA badala eTale ke mazrotrendriya upara kAbu meLavavAnuM kAma temanA mATe azakaya heAvA badala tene vaza theyelA prANIo jema vyApA-zikArInA pIMjarAmAM sapaDAi gayelI tittirInA zakhsane sAMbhaLIne tItara pakSI kAmarAganA
Page #648
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org gAradharmAmRtavarSiNI TIkA ma0 17 AkIrNAzvadASTantika yojanA tittiraH vadhaM maraNaM bandhaM paJjarAdi bandhanaM mAmaH - prApnotItyarthaH vAkyAlaGkAre || 2 || Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jvalane = agnau | zeSaM sugamam // 4 // 1 pharavuM mUlam-thaNajahaNatrayaNakaracaraNaNayaNagavviyavilAsiyagaIsu / rUvesu rajjamANA ramaMti cakhidivasaTTA // 3 // cakkhidiyaduddatattaNassa aha ettio bhavai doso / jaM jalaNaMmi jalaMte paDai payaMgo abuddhIo // 4 // TIkA - stanajaghanavadanakaracaraNanayagarvita vilAsitagatiSu / rUpeSu rajyamAnA, - ramante cakSurindriyavazArttAH // 3 // cakSurindriyadurdAntatvasya atha etAvAn bhavati doSaH / yadjvalane jvalati, patati pataGgaH abuddhikaH // 4 // thaNetyAdi / cakSurindriyavazArttAH strINAM stanajaghanAdi rUpeSu rajyamAnAH =anuraktA ramante || 3 | atha hokara vadha aura baMdhana ko pAtA hai usI taraha nAnA prakAra ke vadha baMdhanoM ko pAyA karate haiM / gA0 1-2 // 4 For Private and Personal Use Only 'thaNajahaNa, cakkhidiya ' ityAdi / yadyapi cakSundriya ke viSaya kI prApti karane meM vyAkula hue prANI usa viSaya kI prApti hone para Anandamagna bana jAyA karate haiM ve striyoM ke stana, jaghana, vadana, kara, caraNa, nayana, garvita vilAsayukta gamanAdirUpa cahandriya ke viSaya ko bAra bAra dekhakara Asakta hote haiMparantu yaha indriya jaba durdAnta bana jAyA karatI hai taba aise prANI jisa AvezamAM AvAne mRtyu temaja baMdhanane prApta kare che, tema ja aneka jAtanA vadhadhana bhejave che. " gA. 1-2 " thaNa jahaNa cakkhidiya ityAdi jo ke cakSundriyAnA viSayAne meLavavA mATe atyaMta utsuka banelA prANIe te viSayeAnI prApti thaI javA bAda AnaMdamagna thai jAya che-te khIsonA stana, dhana, bhukha, hAtha, yasNu, nayana, garvita visAsa-yukta gamana vagere rUpa cakSuindriyAnA viSayAne vAraMvAra joine Asakta thaI jAya che, paraMtu A indriya jyAre durdAta anI jAya che tyAre evA prANIo ajJAnI pata`ganI
Page #649
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir antaranchalwas kathAsU mUlama - aguruvarapavaradhUtraNa uuya mallANulevaNavihIsu / gaMdhesu rajamANA ramati ghANidivasA // 5 // ghArNidiyaduddatattaNassa ahaM ettio havai doso / jaM osahigaMdhaNaM bilAo nidvAvai urago // 6 // TIkA - aguruvaramavaradhUpana RtujamAlyAnulepanavidhiSu / gandheSu rajyamAnA, - ramante ghrANendriyavazArttAH // 5 // nANendriya durdAntatvasya atha etAvAn bhavati doSaH / yad auSadhigandhena bilAd nirdhArati uragaH // 6 // ghrANendriyavazArttAH aguruvaraH = kRSNAguruH, pravaradhUpanaM= dazAGgAdirUpo dhUpaH, 4 = ' unalaRjApAni=uttaRtujAnapu pANi, anulepanAni candanakuGkumAdirUpANi teSAM vidhayaH = prakArA yeSu gandheSu tatra rajyamAnAH = anuraktAH santo ramante // 5 // ' osahigaMgheNaM ' oSadhigandhena = ke takyAdivanaspatisugandhAnurAgavazena prakAra ajJAnI pataMga apane prANoM ko agni meM DAla detA hai usI prakAra usI viSaya meM apane prANoM kA nAza karate haiM / gA0 // 3-4 // aguruvara, ghArNiya ityAdi / ghrANaindriya ke vazavartI bane hue prANI aguruvara- kRSNAguru, pravara, dhUpana - dazAGgAdirUpa dhUpa, RtujamAnya tattadRtu ke puSpa, anulepanacandana kama Adi ke vividha lepa rUpa gaMdha meM anurakta hote hue harSita mana hote haiM, parantu ve isa indriya kI durdamanatA kA kucha bhI vicAra nahIM karate haiN| jaba yaha indriya durdamana bana jAtI hai taba aise prANI --- jema peAtAnA prANAne agnimAM hAmI de che, temaja te paNa te viSayamAM ja potAnA ANane naSTa harI nAce che. "gA. 3-4 " For Private and Personal Use Only aguruvara, ghANidiya ityAdi / ghrANuindriyanA vazamAM paDelA prANIo agurUvara-kRSNAgurU, pravara, dhUpana dazAMgAdi rUpa grUpa Rtu ja mAlya~tattanlR RtunA puSpA, anulepana* caMdana-kuma vagerenA jAtajAtanA lepanA gadhamAM anurakta thaine hirSata thai jAya che, paraMtu hakIkatamAM te tee te indriyanI dumatA viSenA koi paNa jAtanA vicAra karatA ja nathI. jyAre te iindraya druma khanI jAya che tyAre evA prANIA
Page #650
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 631 amagAradharmAmRtavarSiNA TIkA a0 17 AkIrNAzvadArzantikayojanA uragaH=sarpaH vilAt 'nidhAvaI ' nirdhAvati nissarati, tato vadhaM bandhanaM ca prApno tIti bhAvaH ! zeSaM spaSTam || 6 || mUlam - tittakaDuya kasAyaMbama hukhajjapejalejjhesu / AsAsu ya giddhAramaMti jibbhidivasaTTA // 7 // jibhidiya dutattaNassa aha ettio havai doso / jaMgalalaggukkhitto phurai tharaviralio maccho // 8 // chAyA--tiktakaTukaSAyAmlamadhubahu khAdya peya lehyeSu / AsvAdeSu ca gRddhA, ramante jihvendriyArttAH // 7 // jihendriyadurdAntatvasya atha etAvAn bhavati doSaH / yad galalagnotkSiptaH, sphurati sthala varalito matsyaH // 8 // TIkA-jihvendriyavazArttAH- tiktaM marIcAdika, kaTukaM = kAravellAdikaM, kapAyaH = AmalakAdikam, amlaM=kAmbAdikaM, madhuraM = modakAdikaM, bahu = anekavidhaM ' khajja ' khAdyaM - kadalIphalAdikaM ' pejjaM peyaM dugdhAdikaM, ' lejjhaM ' lehyaM dadhizarkarAdiketakI Adi kI gaMdha se AkRSTa banakara jisa prakAra bila se nikalA sarpa baMdhana Adi kaSToM ko pAtA hai vaise kaSTa pAte hai / / gA0 5-6 / / , = 'tittakaya jibhiya' ityAdi / jo prANI jihnAindriya ke vazavartI banA rahatA hai vaha marIca Adi ke jaise tikta svAda meM karelA ke jaise kaTuka svAda meM, Amala Adi ke jaise kaSAyarasa meM karamyAdike jaise amla - khaTTe rasa meM, modakAdi ke jaise madhura svAda meM tathA vividha prakAra ke kailI phalAdika khAdya padArthoM meM, dugdhAdi peyapadArthoM meM, evaM dadhi aura zakkara Adi se niSpanna hue ketakI vagerenI gaMdhathI AkRSTa thaIne jema daramAMthI nIkaLelA sApa vadhabaMdhana vagere kaSTone prApta kare che temaja kaSTa prApta kare che. aa gA. 5-6 | tittakaDuya jimmidiya ityAdi / je prANI jIhUvA indriya (jIbha) ne vaza thayelA hAya che, te maracuM vagerenA jevA tIkhA svAdamAM, kArelA jevA kaDavA svAdamAM, AmalI vagerainA jevA kaSAya rasamAM, karamAdinA jevA amla-khATA rasamAM, lADavA vagerenA jevA madhura svAdamAM temaja jAtajAtanAM keLAM vagerenA khAdya padArthAMmAM, dUdha vagere jevA peya padArthomAM, ane dahIM temaja khAMDa vagerethI taiyAra thayelA For Private and Personal Use Only
Page #651
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdhakathAma niSpannaM zrIkhaNDAdikam , eteSAM dvandvaH, teSu AsvAdeSu-AsvAdyante iti AsvAdAH rasAsteSu gRddhAH AsaktAH santaH ramante // 7 // jibhidiye ' tyAdi / pUrva gale matsyavedhane lagnaH, matsyavedhanena mukhe viddha ityarthaH, pazcAd utkSiptaH jalAduddhRtaH iti karmadhArayaH, evaMbhUto matsyaH sthalavirallitaH-sthale nipAtitaH san sphurati vyAkulo bhUtvA bhUmau luThati / zeSaM spaSTam / / 8 // mUlam -uubhayamANA suhesu ya pavibhavahiyayamaNanivvuikaresu / phAsesu rajjamANA ramaMti phAsiMdiyavasaTTA // 9 // phAsiMdiya duItattaNassa aha ettio havai doso| jaM khaNai matthayaM kuMjarassa lohaMkuso tikkho // 10 // chAyA-RtubhajyamAnamukheSu ca, savibhahRdayamanonitikareSu / sparzeSu rajyamAnA, ramante sparzendriyavazArtAH // 9 // sparzendriya durdAntatvasya, atha etAvAn bhAti doSaH / yat gvanati mastakaM kuJjarasya lohAku gastIkSNaH // 10 // TokA-'uubhaye' tyAdi / sparzendriyavazArtAH-'uubhayamANasuhenu ya' RtubhajyamAnasUkheSu Rtuyu-hemannAdipu bhajyamAnAni=sevyamAnAni sukhAni, yeSu te, zrI khaMDa odi lehya padArthoM meM Amaktamati hokara par3A harSa manAyA karate haiM / parantu jaba inako yaha indriya durdAnta bana jAtI hai taba aise prANI jaile matsyavedhana se-machalI pakar3ane ke kAMTe vaMzI-se mukha meM viddha haA matsya jala meM se khIMcakara bAhara bhUmi ra DAla diyA jAtA hai aura vaha bhUmipara tar3ap 2 kara mara jAtA hai usa indriya ke viSaya meM makara taDap 2 kara mara jAyA karate haiM / gA0 7-8 / / zrIkhaMDa vagere lea (cATIne khAI zakAya tevA ) padArthomAM Asakta thaIne khUba ja harSita thatA rahe che. paraMtu jyAre temanI A Indriya dardIta banI jAya che, tyAre evA prANI jema masyavedhanathI-mAchalI pakaDavAnA kAMTAthI mukhamAM viddha thayeluM mAchaluM pANImAMthI bahAra kheMcIne bahAra jamIna upara nAkhavAmAM Ave che ane te jamIna upara taDapI taDapIne mRtyu thAya che. temaja te indriyanA viSayamAM phasAIne taDapI taDapIne mRtyu thAya . // . 7-8 / / For Private and Personal Use Only
Page #652
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 17 AkIrNAzvadASTAntikayojanA 633, teSu tathokteSu tathA savibhavAnAM-saMpattizAlinAM hRdayasya manasazca nittikareSu sukhakareSu / evaM bhUteSu sparzeSu rajyamAnA=anuraktAH ramante // 9 // phA sidiye' tyAdi / kuJjarasya-kariNIsparzalubdhasya hastino mastakaM tIkSNolohAGkuzaH khanati-vidArayati / zeSa sugamam / 10 // 5 // sU0 / / mUlam-kalaribhiya mahurataMtItalatAlavaMsakauhAbhirAmesu / sadasu jaM na giddhA vasaTTamaraNaM na te marae // 11 // thaNajahaNavayaNakaracaraNanayaNagavviyavilAsiyagaIsu / rUvesu na rattA vasaTTamaraNaM na te marae // 12 // aguruvarapavaradhUvaNa uuyamallANulevaNavihIsu / gaMdhesu je na giddhA vasahamaraNaM na te marae // 13 // tittakaDuyakasAyaMbama hurabahukhajjapejjalejjhesu / AsAesu na giddhA vasaTTamaraNaM na te marae // 14 // (uubhayamANaM, phAsidiyadudaMta ityAdi, TIkArtha-jo prANI sparzana indriyake vazavartI hote haiM ve apanI sparzanendriyakI lolupatAse hemanta Adi pratyeka Rtu saMbandhI sukha bhogate haiN| tathA saMpattizAliyoM ke hRdaya meM aura mana sukhakara spoM meM anurakta bane rahate haiN| isa taraha karate 2 jaba inakI yaha sparzana indriya durdAnta bana jAtI hai taba ve prANI jisa prakAra tIkSNa loha kA aMkuza kariNI ( hastinI ) ke sparza karane meM lubdhaka bane hue matta gajarAja ke mastaka ko vidAra detA hai usI taraha isa sparzana indriya ke dvArA vinaSTa kara diye jAte haiN| gA0 9-10 // u u bhayamANa, phasi diyadudaMta ityAdi / je prANa o sparzendriyane vaza thAya che, te pitAnI spazendriyanI lolupatAthI hemaMta vagere dareke dareka > tuonA sukha bhogave che. temaja saMpattivALAonA hRdaya ane manasukhada spazemAM Asakta banIne rahe che. Ama karatAM karatAM jyAre temanI A sparzendriya dudata banI jAya che tyAre te prANuM e (hAthiNI) ne sparzavAmAM Tubdha banelA matta gajarAjanA mastakane vidINuM karI nAkhe che temaja A sparzendriya vaDe vinaSTa karI nAmamA sAve che. // // . 8-10 // bA 80 For Private and Personal Use Only
Page #653
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra 634 www.kobatirth.org jJAtAdharmakathAGgasUbe uubhayamANasuhesu ya savibhavAhiyayamaNanivvui karesu / phAsesu je na giddhA vasahamaraNaM na te marae // 15 // TIkA - zabdAdiviSayeSvanAsaktAnAM vazArttamaraNaM na bhavatIti paJcabhirgA yAbhiH prAha - ' kalaribhiya' ityAdi / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kalaribhitamadhuratantrItalatAlavaMzakakudA bhirAmeSu / zabdeSu ye na gRddhA, vArttamaraNaM na te mriyante // 11 // stanajaghanavadana karacaraNanayana garvita vilAsitagatiSu / rUpeSu ye na raktA, - zArttamaraNaM na te mriyante // 12 // aguruvarapravaradhUpana, - RtujamAlyAnulepanavidhiSu / gandheSu ye na gRddhA, -vazArttamaraNaM na te mriyante // 13 // tiktakaTukakapAyAmla, madhubahu khAdya peya leyeSu | AsvAdeSu na gRddhA, -vazArttamaraNaM na te mriyante // 14 // RtubhajyamAnasukheSu ca savibhava hRdayamanonirR tikareSu / sparzeSu ye na gRddhA - bazArttamaraNaM na te mriyante // 15 // AsAm vyAkhyA sugamA / / 15 / / 0 6 // ( kalaribhiya, thaNajahaNa, aguruvarapavara, vittakaya, uubhayamANa, ityAdi / ina gAthAoM dvArA sUtrakAra yaha pradarzita karate haiM ki jo zabdAdi pAMca indriyoM ke viSayoM meM Amata nahIM banate haiM unakA vazArtamaraNa nahIM hotA hai / ina gAdhAoM kI vyAkhyA sugama hai ! Borste jo prANI karNaindriya ke viSayabhUta zabda meM, cakSuindriya ke viSa bhUta rUpa meM nAsikA indriya ke viSayabhUta gaMdha meM jihvAindriya ke viSayabhUta rasa meM, tathA sparzana indriya ke viSayabhUta sparza meM AsaktagRddha nahIM hote haiM / / gA0 11-15 / / kalaribhiya, thaNajahaNa, aguruvarapavara, tita kaDuya u u bhayamANa, ityAdi / A gAthAo vadhu sUtrakAra A vAta spaSTa karavA mAge che ke je zabda vagere pAMca indriyAnA viSayAmAM Asakta thatAM nathI, temanuM vazA maraNa thatuM nathI, A gAthAonI vyAkhyA saraLa che. je prANI kaNa indriyanA viSayabhUta rUpamAM, nAsikA indriyanA, viSayabhUta gaMdhamAM, jIvA indriyanA viSayabhUta rasamAM temaja spena indriyanA viSaya bhUta sparzImAM atyaMta Asakta-mRddha thatA nathI, tee vazAmaraNane prApta puratA nathI. // . 11-15 // For Private and Personal Use Only
Page #654
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir merosiMgo To0 a0 17 AkIrNAzvadASTantikayojanA 65 mUlam-saddesu ya bhadayapAvaesu soyavisayaM uvAgaesu / tuTeNa va ruTeNa va samaNeNa sayA Na hoyavvaM // 16 // rUvesuya bhaipAvaesu cakkhuvisaya uvagaesu / tuTTeNa va ruTeNa va samaNeNa sayA Na hoyadhvaM // 17 // gaMdhesu ya bhaddapAvaesu ghANavisayaM uvAgaesu / tudveNa va sTreNa va samaNeNa sayA Na hoyavvaM // 18 // rasesu ya bhaddayapAvaesu jibbhavisaya uvagaesu / tuTeNa va ruTeNa va samageNa sayA Na hoyavvaM // 19 // phAsesu ya bhaddayapAvaesu kAyavisayaM uvagaesu / tuTeNa va rudreNa va samaNeNa sayA Na hoyavvaM // 20 // evaM khallu jaMbU ! samaNeNa bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM sattarasamasta nAyajjhayaNassa ayamaTe pannatte tibemi| // sattarasamaM nAyajjhayaNaM samattaM // 17 // TIkA-anukUla pratikUlazabdAdiSu rAgadveSavarjanaM paJcabhirgAthAbhiH pratibodhaH yati- saddesu ya' ityaadi| zabdeSu ca bhadrakapApakeSu zrotraviSayamupagateSu / tuSTena vA ruSTena vA, zramaNena sadA na bhavitavyam // 16 // saddesuya; phAsesuya ityaadi| . evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM satta. rasamasa NAyajjhayaNassa ayabhaTTe paNNatte tibemi // aba sUtrakAra ina pAMca gAthAoM dvArA anukUla pratikUla zabdAdi viSayoM meM zramaNajana ko kabhI bhI rAgadveSa nahIM karanA cAhiye-isa saddesuya, phAsesuya ityAdi evaM khalu jaMbU ! samaNegaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM sattarasamasa NAyajjhayaNassa ayamahe paNNate ti bemi // sUtrakAra have A pAMca gAthAo vaDe e vAta spaSTa karavA Iche che ke anukULa-pratikULa zabdAdi viSamAM zramaNujanene kadApi rAga-dveSa nahi For Private and Personal Use Only
Page #655
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAtAdharmakathAGgasUtra rUpeSu ca bhadrakapApakeSu, cakSurviSayamupagateSu / tuSTena vA ruSTena bA, zramaNena sadA na bhavitavyam // 17 // 1-bhadrakapApakeSu-anukUla-pratikUleSu / gandheSu ca bhadrakapApakeSu, ghrANaviSayamupagateSu / tuSTena vA ruSTena vA, zramaNena sadA na bhavitavyam // 18 // raseSu ca bhadrakapApakeSu, jihAviSayamupagateSu / tuSTena vA ruSTena vA, zramaNena sadA na bhavitavyam // 19 // sparzeSu ca bhadrakapApakeSu, kAyaviSayamupagateSu / tuSTena vA ruSTena vA, zramaNena sadA na bhavitavyam // 20 // viSaya ko samajhAte haiM yahAM bhadraka zabda kA artha anukUla aura pApaka zabda kA artha pratikUla hai / jaya zabda rUpa viSaya zrotrendriya kA ho to usa samaya cAhe vaha manojJa ho yA amanojJa ho kaisA hI kyoM na ho usameM zramaNa-sAdhu-ko kabhI bhI tuSTa adhavA ruSTa nahIM honA cAhiye / gA0 // 16 // cakSuindriya kA viSayabhUtarUpa jaba usa indriya dvArA grahaNa karane meM Ave-taba vaha cAhe manojJa ho yA amanojJa ho usameM zramaNa jana ko kabhI bhI harSa viSAda-tuSTa ruSTa-nahIM honA cAhiye / gA0 17 // __ manojJa evaM amanojJa gaMdha jaba ghANaindriya kA viSaya ho taba sAdhu ko usa viSaya meM kabhI bhI tuSTa ruSTa nahIM honA cAhiye / gA0 18 // manojJa athavA amanojJa rasa jihvAindriya kA viSaya ho-taba usameM zramaNa jana ko kabhI bhI tuSTa aura maSTa nahIM honA cAhiye // gA0 19 // kare che. ahIM bhadraka zabdano artha anukULa ane pApaka zabdano artha pratikULa che. jyAre zabdarUpa viSaya zrotra Iddhine hoya te bhale te mane jJa hoya ke amaneza haya, game te kema na hoya, temAM zramaNa-sAdhu-ne kadApi tuSTa ke rUSTa thavuM joIe nahi. che gA. 16 cakSu IndriyanA viSayabhUta rU5 jyAre te Indriya vaDe grahaNa karavAmAM Ave tyAre te manejha hoya ke amane heya, zramaNane kadApi temAM harSa viSAda-tuSTa-rUTa nahi thavuM joIe gA. 17 che mane ane amaneza gaMdha jyAre prANa Indriyane viSaya hoya tyAre sAdhune te viSayamAM kadApi tuSTa ke kRSNa nahi thavuM joIe. 18 che manojJa athavA te amanejha rasa jayAre jIvA Indriyane viSaya hoya tyAre temAM zramaNa-janane kadApi tuSTa ane rUSTa thavuM joIe nahi. e gA. 19 For Private and Personal Use Only
Page #656
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNo TI0 a0 17 prAkINazvidASTAntikayojanA 637 ' saddesu ya ' ityAdi, gAthA paJcakaM sugamam / / sudharmAsvAmI mAha-' evaM khalu he khambUH ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa yAvatsaMprAptena saptadazasya jJAtAdhyayanasya asamarthaH pUrvokto bhAvaH prajJaptaHarUpitaH / iti bravImi-vyAkhyA pUrvavat // suu07|| iti zrI vizvavikhyAta - jagadvallabha-prasiddhavAcakapaJcadazabhApAkalinalalitakalApAlApaka - pravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka zrIzAhU chatrapatikolhApurarAjapradatta 'jainazAstrAcArya' padabhUpitakolhApurarAnaguru-bAlabrahmacAri jainAcArya jainadharmadivAkarapUjyazrI ghAsIlAlacativiracitAyAM zrI jJAtAdharmakathAGgamUtrasyAnagAradharmAmR. tavarSiNyAkhyAyAM vyAkhyAyAM saptadazamadhyayanaM samAptaM // 17 // 8 ATha prakAra kA sparza cAhe vaha anukUla ho cAhe pratikUla hojaba 2 sparzana indriya kA viSaya ho usameM sAdhu ko kisI bhI taraha se kabhI bhI tuSTa evaM ruSTa nahIM honI cAhiye / / 20 // __isa prakAra he jaMbU ! zramaNa bhagavAna mahAvIra ne ki jo siddhigati nAmaka sthAna ko prApta kara cuke haiM isa satrahaveM jJAtAdhyayana kA yaha pUrvokta rUpa se artha prarUpita kiyA hai| aisA meM unhIM ke kahe anusAra kaha rahA huuN| zrI jainAcArya jainadharma divAkara zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta "jJAtA dharmakathAGgamUtra" kI anagAra dharmAmRtavarSiNI vyAkhyA kA satrahavAM adhyayana samApta / / 17 // 8 jAtane sparza-bhale te anukULa ke pratikULa game tevo kema na hoya jyAre jyAre te sparzana Indriyane viSaya heya temAM sAdhune koI paNa rIte kadApi tuSTa ane rUTa thavuM joIe nahi gA. 20 || A pramANe he jaMbU! zramaNa bhagavAna mahAvIre ke jemaNe siddhagati nAmaka sthAna meLavyuM che-A sattaramA jJAtAdhyayanano A pUrvokta rUpamAM artha prarUpita karyo che. AvuM huM temanA kahyA mujaba ja tamane kahI rahyo chuM. zrI jainAcArya ghAsIlAlajI mahArAja kRta jJAtAsUtranI anagAradharmAmRtavarSiNI vyAcyA sattara adhyayana samAsa // 17 // For Private and Personal Use Only
Page #657
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // athASTAdazamadhyayanam // athASTAdazamArabhyate, asya ca pUrveNa sahAyamabhisambandhaH-pUrvasmin adhyayane indriyavazavartinAm vazIkRtendriyANAM ca anau~ proktau, iha tu lobhAvi. STAnAM lobharahitanAM ca tAvevocyete, ityevaM pUrveNa saha saMbaddhamidamadhyayanam , tasyedamAdima sUtram-' jaiNaM bhaMte' ityAdi mUlam-jai NaM bhaMte! samaNeNaMjAva saMpatteNaM sattarasamasa NAyajjhayaNassa ayama? paNNatte, aTAramassa NaM bhaMte ! NAyajjhaya. Nassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aTe paNNatte ? evaM khalu jaMba! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihaM NAma jayare hotthA / vaNNao0 / tattha NaM dhaNe NAmaM satthavAhe / bhadAbhAriyA tassa NaM dhaNNassa satthavAhassa puttA bhadAe attayA paMcasatthavAha aThArahavAM adhyayana prAraMbha susamAdArikA kA varNana sannaharvA adhyayana samApta ho cukA haiN| aba 18 vAM adhyayana prAraMbha hotA hai| isa adhyayana kA pUrva adhyayana ke sAtha isa prakAra se saMbadha hai-ki pUrva adhyayana meM indriyavazavartI tathA vazakRta indriyavAche jIvoM ko artha kI prApti honA kahA gayA hai| aba isa adhyayana meM sUtrakAra yaha kaheMge ki jo lobha kaSApase yukta tathA lobha kaSAya se rahita jIva hote haiM ve anartha aura artha prApti se yogya hote haiN| isa adhyayana kA sarva prathama sUtra yaha hai-'jaiNaM bhaMte ' ityaadi| aDhAramA adhyayanane prAraMbha suMsamAdArikAnuM varNana sattaramuM adhyayana puruM thayuM che. have aDhAramA adhyayananI zarUAta thAya che. A adhyayanano pahelA adhyayananI sAthe A jAtane saMbaMdha che ke pahelA adhyayanamAM Indriya vazavartI temaja vazIkRta IndriyavALA jIvane arthanI prApti thAya che, te vize kahevAmAM AvyuM che. sUtrakAra have A adhyayanamAM A vAtanuM spaSTIkaraNa karaze ke je A lebhakaSAyathI temaja lebhakaSAyathI hita hoya che. teo anartha ane artha prAptine lAyaka Thare che. A adhyapnnu paDe sUtra mA che-jaiNa bhate samaNeNa mahAvIreNa ityAdi For Private and Personal Use Only
Page #658
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 18 susamAdArikAvarNanam dAragAhotthA,taM jahA-dhaNNe dhaNapAle, dhaNadeve, dhaNagove, dhnnrkkhie| tassa NaM dhaNNasta satthavAhassadhUyA bhaddAe attayA paMcaNhaM puttANaM aNumaggajAtIyA suMsumANAmaM dAriyA hotthA, sUmAlapANipAyA, tassa NaM dhaNNassa satthavAhassa cilAe nAmaM dAsaceDe hotthA, ahINapaMciMdiyasarIre maMsovacie bAlakIlAva. Nakusale yAvi hotthaa| taeNa se cilAe dAsaceDe suMsumAedAriyAe bAlaggAhe jAe yAvi hotthA / susumaM dAriyaM kaDIe giNhai, giNihattA, bahahiM dAraehi yadAriyAhi ya bAlehi bAliyAhi ya Dibhaehi ya DibhiyAhi ya kumAraehi ya kumAriyAhi ya saddhiM AbhiramamANe2 vihri| taeNaM se cilAe dAsaceDe tesi bahUrNa dAriyANa ya jAva appegaiyANaM khullae avaharai, evaM vadRi AgeliyAo, teMdusae, potullae, sADollae, appegaiyANaM AbharaNamallAlaMkAraM avaharai appegaie Aussai, evaM avahasai nicchoDei, nibbhacchei tajjei, appegaie tAlei / taeNaM te bahave dAragA ya 6 jAva royamANA ya kaMdamANA ya sANaM 2 ammApiUNaM Nivedeti / taeNaM tesiM bahUNaM dAragANaya 6 jAva ammApiyaro jeNeva dhanne satthavAhe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA dhanne satthavAhe bahahiM khijaNAhi ya ruMTaNAhi ya uvalaMbhaNAhi ya khijjamANAhiya ruMTamANAhi ya uvalaMbhamANA ya dhaNNassa eyamaTuM Nivedati // sU0 1 // For Private and Personal Use Only
Page #659
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathA TIkA-' jaiNaM bhante ! ' ityAdi / jambUsvAmIpRcchati-yadi khalu bhadanta ! zramaNena yAvanmokSaM saMprAptena saptadazasya jJAtAdhyayanasya ayamarthaH jitendriyA'jitendriyAgAmAnarthaprAptirUpo bhAvaH prajJaptaH prarUpitaH, aSTAdazasya tu jJAtAdhyayanasya zramaNena yAvanmokSaM sampAptena ko'rthaH prajJaptaH ? sudharmAsvAmI prAha-evaM khalu he jambUH ! tasmin kAle tasmin samaye rAnagRhaM nAma nagaramAsIt , 'vaNNao' varNakA-nagaravarNanaM pUrvavad vijJeyam / tatra khalu dhanyo nAma sArthavAhaH parivasati / tasya bhadrA nAma bhAryA'sIt / tasya khalu dhanyasya sArthavAhasya putrAH, bhadrAyA AtmajAH paJca sArthavAhadArakA Asan / teSAM nAmAnyAha-'taM jahA' tadyathA___TIkArtha-jaMbU svAmI zrI sudharmAsvAmIse pUchate haiM ki- jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpattaMga sattarasamasa NAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte aTThArasamasma Na bhaMte NAyanjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatte ke aThe paNNate ? ) he bhadanta ! zramaNa bhagavAna mahAvIra ne jo ki siddhigati nAma ka sthAna ko prApta kara cuke haiM matrahaveM jJAtAdhyayana kA yaha pUrvokta rUpa se artha prajJapta kiyA hai-to unhIM sidvigati nAmaka sthAna ko prApta hue zramaNa bhagavAna mahAvIra ne 18 veM jJAtAdhyayana kA kyA artha prarUpita kiyA hai ? ( evaM khalu jaMbU ! ) isa prakAra jaMva svAmI ke pUchane para sudhasviAmI unase kahate haiM ki jaMbU ! sunoM-tumhAre prazna kA uttara isa prakAra hai-(teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAgihe NAma yare hotthaa| vaNao tathaNaM dhaNe NAmaM satyavAhe-bhaddAbhAriyA-tamsaNaM ghaNNassa manyavAhamma puttA mahAe attayA paMca sasthavAhadAragA hotthA, taM jahA TIkArya-jabU svAmI zrI sudharmA svAmIne pUche che ke- ( jaNa bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM sattAsamassa NAyajjhayaNassa ayamadve paNa te bhaTThA samassa NaM bhaMne gAyajjhayaNamma samaNeNaM nAva saMpatteNaM ke aTe paNNatte?) he bhadanta zramaNa bhagavAna mahAvIre ke-je e siddhagati nAmaka sthAnane meLavI cukyA che. sattaramA jJAtAdhyayanano A pUrvokta rUpe artha nirUpita karyo che te te ja siddhagati nAmanA sthAnane meLavI cukelA zramaNa bhagavAna mahAvIra 18 mA satAdhyayanane zuM artha prarUpita karyo che? ( evaM khalu ja ! ) mA pramANe bhUsvAbhIme prazna pUcho tyAmA zrI sudharmA svAmI temane kahe che ke he jabU! sAMbhaLe, tamArA prazno javAba A pramANe che - ( teNe kAleNaM teNaM samaeNaM gayagihe NAmaM Nayare hotthA ! vaNNao0 tatthaNaM dhaNNe NAma satyavAhe-bhavA bhAriyA-tassa naM dhaNgarasa satyavAharasa tA bhadAe For Private and Personal Use Only
Page #660
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradhAmRtavarSiNI TI0 80 18 susamAdArikAvarNanam dhanaH 1 dhanapAla 2 dhanadevaH 3 dhanagopaH 4 dhanarakSitaH 5 iti / tasyA khallu dhanyasya sArthavAhasya duhitA bhadrAyAH sArthavAhyA AtmajA dhanAdInAM pazcAnAM putrANAm ' aNumaggajAiyA' anumArgajAtikA-jAtA eva jAtikA, anumArga jAtikA anumArgajAtikA-pazcAjAtA suMsumA nAma dArikA AsIt / kIdRzI sA ?-'mUmAlapANipAyA' sukumAra pANipAdA-komalakaracaraNA / tasya khalu dhanyasya sArthavAhasya cilAto nAma dAsaceTA-dAsaputra AsIt / yohi 'ahiNadhaNNe 2- dhaNapAle-2 dhaNadeve 3, dhaNagove-4 dhaNarakkhie-5) usa kAla aura usa samayameM rAjagRha nAma kA nagara thaa| isakA varNana pahale jaisA hI jAnanA caahiye| usa nagara meM dhanya nAmakA sArthavAha rahatA thaa| isakI patnI kA nAma bhadrA thaa| isa bhadrA bhAryA se utpanna hue dhanya sArthavAha ke ye pAMca putra the-dhana-1 dhanapAla-2 dhanadeva-3 dhanagopa-4 aura dhnrkssit-5| (tassaNaM dhaNNassa satyavAhassa dhUyA bhaddAe attayA paMcaNhaM puttANaM aNumaggajAtIyA suMsumA NAmaM dAriyA, hotthA, sUmAlapANipAyA, tassa NaM dhaNNassa satthavAhassa cilAeNAmaM dAsaceDe hotthA, ahaM NaM paMceMdiya sarIre maMsovacie, bAlakIlAvaNakusale yAvi hotthA) isa dhanya sArthavAha ke bhadrA bhAryA kI kukSi se utpanna eka suMsumA nAmakI putrI thIjo dhanAdika pAMca putroM ke pIche utpanna huI thii| isake kara, caraNe bar3e komala the| isa dhanya sArthavAha kA eka dAsaceTa-dAsa putra-thA-jisa attayA paMca satyavAhadAragA hotthA, taM jahA-dhaNNe 1, dhaNapAle 2, dhaNadeve 3, ghaNagove-4, dhaNarakkhie-5 ) te kALe ane te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. tenuM varNana pahelAnI jema samajI levuM joIe. te nagaramAM dhanya nAme sArthavAha rahetuM . tenI patnInuM nAma bhadrA hatuM. te bhadrA bhAryAne garbhathI janma pAmelA pAMca putra hatA, temanA nAma mA prabhArI che-dhana-1,dhanAsa-2,dhana-3,dhanA-4,mane dhanaHkSita-5. (tassa gaMdhaNNassa satthavAhasta ghRyA bhaddAe attayA paMcaNhaM puttANaM aNumaggajAtIyA suMsumA NAmaM dAriyA, hotthA, sUmAlapANipAyA, tassa NaM dhaNNassa satyavAhassa cilAe NAmaM dAsaveDe hotyA, ahaM NaM paMceMdiya sarIre maMsovacie, bAlakIlAvaNakusale yAvi hotthA) te dhanya sArthavAhanI bhadrA-bhAryAnA garbhathI janma pAmelI susumA nAme eka putrI hatI. te dhana vagere pitAnA bhAIo bAda utpanna thaI hatI. tenA hAtha-paga bahu ja komaLa hatA. te dhanyasArthavAhane eka dAsIputra hatA. tenuM bha81 For Private and Personal Use Only
Page #661
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org kAra jJAtAdharmakathAna su " pacidiyasarIre ' ahInapaJcendriyazarIraH=pratipUrNasarvendrizarIra', 'maMsocie ' mAMsopacitaH = mAMsairupacitaH puSTazarIra ityarthaH punaH bAlakIlAvaNakusale ' bAlakrIDanakuzalacApi AsIt / tataH khalu sa dAsaceTaH sumAyA dArikAyAH ' bAlaggAhe ' bAlagrAhaH yo hi bAlakrIDayituM niyukto bhRtyaH sa ' bAlagrAhaH ityucyate jAtAzvApyabhavat / sahi cilAtaH susumAM dArikAM kaTari gRhNAti, gRhIvA, bahubhirdArakai dArikAbhizca bAlakaizca bAlikA mizra, Dimbhakaizca DimbhakAfor kumAra kumArikAbhiva sArddham = dArakaDibhaka bAlakakumArANAM alpa, bahu, bahutara kAlakRtabhedo vijJeyaH, abhiramamANaH 2 punaH punaH krIDan viharati / tataH khalu sa cilAto dAsaveTaH teSAM bahUnAM ' dArANa jAva , dArakANAM yAvat = dArakANAM dArikANAM DimbhakAnAM DimbhikAnAM kumArANAM kumArikANAM kA noma cilAta thA / jo pramANopeta pAMcoM indriyoM se paripUrNa zarIra vAlA thaa| mAMsopacita thA puSTa dehavAlA thA / yaha bAlakoM ko khilAne meM vizeSa kuzala thA / (taeNa se cilAe dAsaceDe suMsumAe dAriyAe bAlaggAhe jAe yAci hotthA saMsumadAriyaM kaDIe givhara, giNhitA bahUhiM, dAraehiM ya dAriyAhi ya........ viharaha-tesiM bahUNaM dAriyANa ya jAva appegaiyANaM khullae avaharai, evaM vaddae ADoliyAo teMdue potullae sADollae appegaiyANaM AbharaNamallAlaMkAraM avaharaha, appegaiyAe Aussaha, evaM avaharaha, nicchoDera, nivbhacchei lajjeha appegaie tAleha ) isaliye vaha dAsaceTa suMsamA dArikA ke khilAne ke liye niyukta ho gyaa| ataH vaha cilAna dAsa ceTaka samAdArikA ko godI meM lekara aneka dAraka dArikAoM ke sAtha bAlaka bAlikAoM ke sAtha DiMbhaka DibhikoM ke sAtha aura kumAra kumArikoM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir * nAma cilAta hatuM. te sapramANa pAMce indriyAthI paripUrNa zarIravALA hatA. te mAMsala temaja puSTa zarIravALA hatA te mALakAne ramADavAmAM sivazeSacatura hatA. For Private and Personal Use Only d ( taraNaM se cilAe dAsaceDe suMsumAe dAriyAe bAlaggA jAe yAvi hotthA susuma dAriyaM kaDIe gioes, givhittA bahUhiM, dAraedi ya dAriyAhi ya viharaha tersi bahUNaM dAriyANa ya jAva appegaiyANaM khullae avaharai, evaM vaha ADoli - yAo teMdue pollae, sADollae, appegaiyANaM AbharaNaM mallA laMkAraM avaharai, appegaie, AussAra, evaM anahasai, niccheDe, nivbhacchei, tajjei, appegaie tAleha) tethI te dAsacera suMsamA dArikAne ramADavA mATe niyukta karavAmAM AnyA. A pramANe te cilAta dAsa ceraka cuMsamA dArikAne kheALAmAM esAcIne ghaNA dvAraka dvArikAonI sAthe bALaka temaja mALAenI sAthe Dilaka
Page #662
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - -- - -- anagAradharmAmRtaSiNI TI0 bha018 susamAdArikAvarNanam ca madhye 'apyegaiyANaM' apyekeSAm 'khullae' kSullakAn kapardakavizeSAn 'koDI' iti bhASA prasiddhAna aphrti-coryti| evaM 'vaTTae' vartakAn-jatvAdimayagolakAn 'ADoliyAo' ADolikA iti nAmnApasiddhAn bAla krIDanavastuvizeSAn teMdUsae' dezIzabdo'yam-gendukAn -- pottullae ' vastramayaputtalikAH, 'sADollae' uttarIyavastrANi corayati / tathA apyekeSAm AbharaNamAlyAlaGkArAn apaharati / anantaram ' appegaie ' apyekakAn 'Aussai ' Akruzyati-niSThuravacanena ' evaM ' avahasaI' apahasati-apazabdamuccArya hAsyaM karoti, "nicchoDei ' nizchoTayati 'yadi tvaM kimapi vadiSyasi tadA tvAM bahiniSkAzayiSyAmItyAdi zabdastAna bhISayati, tathA 'Ninbhacchei' nirbhasayati teSAM nirbhartsanAM karoti, evaM 'tajjei ' tarjayati * mayA kRtaM kimapikArya yadi stra mAtApitRbhyo yUyaM vadiSyatha ke sAtha vAra 2 khelane meM lagA rhtaa| khelate 2 vaha cilAta dAsaceTaka una aneka dAraka dArika, DimbhakA, DimbhikA, kumAra kumArikAoM meM se kitaneka baccoM ke khelane ke sAdhana bhUta kapardaka vizeSoM ko kauDiyoM ko curA letA kitaneka ke jatuke bane hue capeToM ko, kitaneka ke aDolika nAma se prasiddha khileonoM ko, kitaneka baccoM kI geMdoM ko kitaneka baccoM kI vastra ke banI huI guDiyoM ko, tathA kitaneka baccoM ke uttarIyavastroM-ko phariyoM ko curAletA thaa| kitaneka paccoM ke AbharaNoM ko mAlAoM ko aura alaMkAroM ko bhI curAliyA karatA thA kitaneka baccoM ko gAlI detA kitaneka baccoM kI vaha niSThura pacanoM ko uccAraNa kara ha~sI majAka karane laga jAtA thaa| yadi tU kucha kahegAto maiM tujhe yahA~ se bAhira nikAla dUMgA ityAdi zabdoM se kitaneka baccoM ko vaha DarA diyA karatA thaa| kitaneka baccoM ko ane Dibhika sAthe ane kumAra kumArikAonI sAthe vAraMvAra ramavAmAM ja cUMTI rahetuM hatuM. te cilAta dAsara ramatAM ramatAM ghaNAM dAraka-dArika, Dibhaka-Dibhika, kumAra-kumArikAomAMthI keTalAka bALakanAM ramavAnAM sAdhana kapardaka vizene-keDIone cerI lete, keTalAkanAM lAkhanA banelA capeTAene, keTalAkanAM aDalika nAmathI prasiddha evA ramakaDAMone, keTalAMka bALakonI daDIene, keTalAMka bALakanI vastrathI banelI DhIMgalIone temaja keTalAMka bALakonA uttarIya vane cArI jatuM hatuM te keTalAMka bALakanA AbharaNene, mALAone ane ghareNuMone paNa carI jato hate. te keTalAMka bALakone gALo dete ane keTalAMka bALakonI niSphara vacane belIne ThaThA-mazkarI karavA lAgatuM hatuM, "jo tuM kaMI paNa belaze te huM tane ahIMthI bahAra kADhI For Private and Personal Use Only
Page #663
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAjastra tadAyuSmAkaM prANAn apahariSyAmItyevarupaivAkyairaGgulinirdezapUrvakaM teSu bhItimutpAdayati / tathA apyekakAn bAlakAn 'tAlei' tADayati capeTAdibhiH / tataH khalu te bahavo dArakazca yAvat-kumArikAzca sarve vAlA ' royamANA ya ' rudantazca ' kaMdamANA ya' krandantazca uccaiH svareNa cItkAraM kurvantaH 'sANaM 2' sveSAm 2 'ammApiUNaM ' ambApitRbhya idamartha nivedayanti / tataH khalu teSAM vahUnAM dAravaha nirbhasita kara detA " merA kiyA huA kucha bhI kAma yadi tuma. loga apane mAtA pitA se kahoge to yAda rakhanA maiM tumhAre prANoM ko le lUMgA-tumheM jAna se mAra DAlUMgA" isa taraha kitaneka bAlakoM ko vaha aMguli dikhA 2 kara bhayabhIta kara diyA krtaa| kitaneka bAlakoM ko vaha thappar3a Adi bhI mAra denaa| (taeNaM te bahave dAragAya jAva royamANA ya kaMdamANA ya 4 sAyaM 2 ammApiUNaM Nivedeti, taeNaM tesi yahaNaM dAragANa ya 6 jAva ammApiuro jeNeva dhaNNe satthacAhe teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA dhaNNaM satyavAhaM yahUhiM khijaNAhiM ya ruMTaNAhi ya uvalaMbhaNAhi ya khijjamANAya ruMTamANAya uvalaM memANA ya dhaNNassa eyamaTuM Nivedeti) isa taraha ve aneka dAraka yAvat kumArikAe~ saba hI ro ro kara ke AkraMdana karake-uccasvara se cIt. kAra karake-apane 2 mAtA pitAoM se usa dAsaceTaka kI isa vartAva mUkIza vagere vacanethI keTalAMka bALakone te bIvaDAvI dete hate. keTalAMka bALakonI te bharsanA paNa karatA hatA-mArI kaI paNa vAta tame tamArA mAtApitAne kahezo te yAda rAkhaje huM tamane jIvatA nahi choDuM. tamane huM jAnathI mArI nAkhIza." A pramANe keTalAMka bALakanI sAme te AMgaLIo cIpI cIpIne bIvaDAvI deto hato. keTalAMka bALakane te tamAro vagere paNa lagAvI dete hate. (taeNa te bahave doragA ya 6 jAba royamANA ya kaMdamANA ya 4 sAyaM 2 ammApiUNa Nivedeti, taeNatesi bahUNa doragANa ya 6 jAva ammApiuro jeNeya -dhaNe satyavAhe teNeva uvAgacchati, uvAgacchittA dhaNNa satthavAhaM bahUhi khijja NAhiya ruMThaNAhi ya uvalaMbhaNAhi ya khijjamANA ya ruMTamANA ya ubala bhemANA va dhaSNassa eyamahU~ Nivedeti ) A pramANe te ghaNAM dAraka yAvat kumArikAo raDatAM raDatAM, A na karatAM karatAM, moTA sAde cItkAra karIne potapotAnAM mAtApitAne te dAsaTakanI kharAba vartaNuka viSe phariyAda karavA lAgyAM. pitAnAM bALakone For Private and Personal Use Only
Page #664
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org z anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 18 susamAdArikAvarNanam phebruva kAdInAM ambApitaraH yacaiva dhanyaH sArthavAhastatraiva upAgacchanti, upAgatya dhanyaM sArthavAhaM bahubhiH ' khijjaNAhi ya ' khedanAbhizca = khedajanakavAgbhiH ' ruMTaNAhi ya' rodanAbhiH sAzruruditavAgbhiH, 'upalaMbhaNA hi ' upAlambhanAbhiH = kimetaducitam ? bhavAzAm ? ityAdi vAgbhizva ' khejjamANA ' khedayantaH svakhedaM prakAzayantaH 'TamANA ya rUdanta uvalaMbhamANA ya ' upAlambhayantazca dhanyAya sArthavAhAya etamartha = cilAtakRtA'parAdharUpamarthaM nivedayanti / / sU0 1 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mUlam - taNaM se dhapaNe satthavAhe cilAyaM dAsaceDaM eya ' maTTaM bhujo bhujo NivAre, No ceva NaM cilAe dAsaceDe uvaramai / taraNaM se cilAe dAsaceDe tesiM bahUNaM dAragANa ya 6 appegaiyANaM khullae avaharai jAva tAlei / taeNaM te bahave dAragA ya jAva royamANA ya jAva ammApiUNaM jAva Nivedeti / tapaNaM te AsuruttA jeNeva ghaNNe satthavAhe teNeva kI zikAyata karane lage / apane 2 bAlakoM ke mukha se isa prakAra kI dAsa ceTaka thI harakata sunakara una dAraka Adi ko ke mAtA pitA jahAM dhanya sArthavAha hotA thA vahAM Ate aura Akara ke dhanya sArthavAha ko aneka khedajanaka vacanoM dvArA rote 2 upAlaMbha - ulahanA diyA karatekyA Apa jaise vyaktiyoM ko yaha ucita hai - isa taraha se usase kahA karate / isa taraha ve khedajanaka tathA azru bharakara kahI gaI vANiyoM dvArA apanA khedaprakAzita karate hue rote hue evaM ulahanA dete hue dhanyasArthavAha ke liye cilAtakRta aparAdha rUpa artha kI nivedanA karate | sU0 1 // mukhethI A pramANe dAsa ceTakanI kharAkha vartaNuka viSenI vigata sAMbhaLIne te dAraka vagenAM mAtApitA jyAM dhanyasA vAha hu tyAM AvatA ane AvIne dhanyasA vAhane ghaNAM kaThora vacaneAthI raDatAM raDatAM Thapako ApatAM rahetAM hatAM. 66 zuM tamArI jevI vyaktine A vAta zAle che ? " A pramANe te kahyAM karatAM hatAM A pramANe tee khedajanaka temaja azrubhInI hAlatamAM kahelI vANIe vaDe peAtAnuM duHkha prakaTa karatAM, raDatAM temaja ThapakA ApatAM mukhya sA vAhane cilAte je kaMI kharAba vartaNuka karI hoya te badala phariyAdo karatAM rahetAM hatAM. // sUtra 1 !! For Private and Personal Use Only
Page #665
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir va zrItAdharma kathAsUtre uvAgacchai, uvAgacchittA bahUhiM khejjaNAhiM jAva eyamaTTaM Nivedeti / taeNa se ghaNNe satthavAhe bahUNaM dAragANaM 6 ammA piUNaM aMtie eyamaTTaM soccA Asurutte vilAyaM dAsa veDaM uccAvayAhi AusaNAhiM Ausai, uddhaMsai, Nigbhacchei nicchoDei, tajei uccAvayAhi tAlaNAhiM tAlei, sAo gihAo Nicchubhai / taeNa se cilAe dAsaceDe sAo gihAo nicchUDhe samANe rAyagihe Nayare siMghADaga jAtra pahesu devakulesu ya sabhAsu ya pavAsu ya jUyakhalaesu ya vesAgharesu ya pANagharesu ya suhaM suheNaM parivaDDUi // sU0 2 // TIkA- ' taraNaM se' ityAdi / tataH khalu dhanyaH sArthavAhaH cilAtaM dAsaceTam ' eyama' etamartham etasmAdarthAt dArakAdInAM kapardakApaharaNAdirUpAdabhUyobhUya nivArayati / no caiva khalu dAsaceTa etasmAdduSkRtyAduparamate / tataH khalu sa cilAto dAsaceTaH teSAM bahUnAM ' dAragANa ya ' dArakANAM candAra taraNa se dhaNe satyavAhe ityAdi / TIkArtha - (taraNa se ghaNNe satthavAhe) isake bAda usa dhanya sArthavAhane (cilAya dAsaceDaM) cilAta dAsa putra ko (eyamahaM bhujjo 2 NivAreha ) bAlakoM ke kapardaka Adi curAne rUpa artha se bAra 2 manA kiyA, parantu ( No ceva NaM cilAe dAsaceDe uvaramai ) vaha cilAta dAraka usa kAma se virakta nahIM huA / (taeNa se dAsaceDe tesiM bahUNaM dAragANa ya 6 taraNa se ghaNNe satthavAhe ityAdi -- TIDArtha - (taeNa se ghaNNe satthava he) tyAramA te dhanya sArthavADe (cilAya dAkha baiDa ) zisAta hAsaputrane (eyama bhujjo 2 NivArei) AjaonI aDIyo vagerene thorI 4vA mahala vAraMvAra bhanAI urI, paraMtu ( No khetra NaM cilAe dAsa paiDe uvaramaI) te (yasAta dvAra potAnI bharAma vartAlu choDIne sudharyo nahi. (taeNa se cilAe dAsaceDe tesi bahUNaM dAragANa ya 6 appegaiyANa' For Private and Personal Use Only
Page #666
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TI0 ma018 susamAdArikAvarNanam 657 kAdInAM madhye apyekeSAM 'khullae' kSullakAn=kapardakavizeSAn apaharati 'jAva tAlei' yAvattAr3ayati-pUrvoktakrameNa eva kapardakAdyapaharaNaM yAvatarnanaM tADanaM ca karoti / tataH khalu bahavo dArakAca dArakAdayo rudantazca yAvat sveSAM 2 ambApitRbhyo nivedayanti / tataH khalu te AzurutAH sva putravacanaM zrutvA jhaTiti krodhAviSTamAnasAH yauva dhanyaH sArthavAhaH tatraiva upAgacchanti, upAgatya bahUbhiH 'khejjaNAhi jAva eyamaTTha' khedanAbhiryAvat etamartham khedasaMsUcanAbhiryAvat upAlambhanayuktAbhirvAgbhiH cilAtadAsaceTaka kRtA'parAdhalakSaNam artham nivedayanti / tataH khalu dhanyaH sArthavAho bahUnAM 'dAragANaM' dArakANAM 6=dArakAdInAma ambApitRRNAmantike etamartha zruttvA nizamya AzurutaH cilAtaH dAsaceTam ' uccAvacAbhiH anekavidhAbhiH ' AumaNAhiM ' AkrozanAbhiH kopananarvacanaiH 'Ausai' Akruzyati-AkSipati 'uddhaMsai' uddharSa yati-nAmagotrAdinA'dhaH pAtayati-nindatItyarthaH / netramukhAdi vakrIkamaNena 'Ninbhacchei ' nirbhasayati appegaiyANaM khullae avaharai jAva tAlei, taeNaM te uhave dAragA ya jAva royamANA ya jAva ammApiUNaM jAva Nivedeti) isa taraha samajhAne para bhI vaha cilAta dAsaceTa una aneka dArakoM Adi meM se kitaneka dAraka AdikoM ke kapardaka (kaur3I) vizeSoM ko curAtA rahA yAvat unheM tADita karatA rahA-mAratA pITatA rhaa| aura ve bAlaka Adi bhI rote hue apane 2 mAtA pitAoM se usa ke aparAdha ko jA 2 kara kaha dete rahe / (taeNaM te AturuttA jeNeva dhaNNe satthavAhe teNeca uvAgacchA, uvAgacchittA, bahUhiM khejjANAhiM jAva eyamaTuM Nivedeti, taeNaM se dhaNe satyavAhe bahaNaM dAragANaM ammApiUNaM aMtie eyamaI soccA AsurUtte cilAyadAsaceDaM uccAvayAhiM AusaNAhiM AusA uddhaMsai Ninbhacchei,) isa prakAra apane 2 bAlakoM ke mukha se pAra 2 khuslapa avaharai nAva tAlei, tapaNa te bahave dAragA ya jova royamANA ya jAba ammApiUNa jAva Nivedeti) A pramANe samajAvavA chatAM te cilAta dAsaceTaka ghaNA dArako vage jemAM keTalAka dAra ke vagerenI keDIone cete ja rahyo yAvata te ba Lakone tADita karate rahyo, temaja mArate pITate rahyo. ane te bALako vagere paNa raDatAM raDatAM potapotAnAM mAtApitAne AnI phariyAda karatAM ja rahyAM. (taeNate AsuruttA jeNeva dhaNNe satyavAhe teNeva uvAgacchA, uvAgacchittA bahahiM khejjaNAhi jAva eyamahU~ Nivedeti, taeNa se dhaNNe satthavAhe bahUNa dAragANa ammApiUNa tie eyamaDhe socA AsurUtte cilAyaM dAsaceDa ucAvayAhiM bhAusaNAhiM mAusai uddhaMsai, Nibbhaccheha) For Private and Personal Use Only
Page #667
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 648 hAtAdharmakathAsa tiraskaroti, "nicchoDei' ni choTayati-tyajati, 'tajjei' tarjayati 'nissara mama gRhAt nocettvAM tADayiSyAmi' ityAdi vavanena bharsayati 'uccAvayAhiM tAlaNAhiM' uccAvacAbhiryaSTimuSTayAghanekavidhAbhistADanAbhiH 'tAlei' tADayati * sAo gihAo ' svasmAd gRhAt .' Nicchubhai ' nikSipati=niH sArayati / tataH khalu sa cilAto dAsaceTaH tena sArthavAhena svasmAd gRhAta 'NicchUDhe ' nikSiptaH=niH sAritaH san rAjagRhe nagare siMghADaga jAva gahesu zrRGgATaka yAvanmahApathapatheSu catuSpayAdiSu sarvatra sthaleSu, devakuleSu ca, sabhAsu ca cilAta dAsaceTaka kI pUrvokta aparAdhoM ko jagha 2 ve sunA karate taya ve gusse meM bhara 2 kara jahA~ dhanyasArthavAha hotA vahAM cale jAte rahe / aura vahAM jAkara baDe kheda ke sAtha rote hue apane 2 duHkhoM ko prakaTa karate rahe isa taraha pAra 2 una dAraka Adi ke mAtA pitAoM ke muMkha se isa dAsaceTaka ke duSkRtya ko sunakara vaha dhanya sArthavAha krodha meM Akara usa dAsaceTaka cilAta ko aneka vidhakopa janaka U~ce nIce zabdoM se dhikkAra ne lagate the usakA nAma gotra Adi kI niMdA karane laga jAte the| netra, mukha, Adi ko TeDA karake usakA tiraskAra bhI karate the| ( NicchoDe i, tajjeha, uccAvayAhiM tAlaNAhiM tAlei, sAmo gihAo Nicchubhaha, taeNaM se cilAe dApsaceDe sAo gihAo nicchUDhe samANe rAyagihe Nayare siMghADaga jAva pahetu devakule jAva sabhAsu A pramANe pitAnAM bALakane mukhethI vAraMvAra cilAta dAsaceTakanI phariyAde jyAre jyAre teo sAMbhaLatAM tyAre tyAre teo gusse thaIne jyAM dha sArthavAha hatA tyAM jatA hatA, ane tyAM jaIne teo bahu ja khanI sAthe raDatAM raDatAM pitA potAnA duHkhene prakaTa karatA rahetA hatA. A pramANe vAraMvAra te dAraka vagerenA mAtApitAnA mukhathI te dAsaeTakanI kharAba vartaNuka viSenI vigata sAMbhaLIne te dhanyasArthavAha phodhamAM bharAIne te dAsa. ceTaka zilAtane ghaNuM krodha utpanna kare tevA kharAba vacanethI dhikkAravA lAgatuM hatuM temaja tenAM nAma getra vagerenI niMdA karavA lAgato hate. AMkha, mukha vagere bagADIne tene tiraskAra paNa karatA rahetA hatA. (NicchoDei, tajjei, uccAvayAhiM tAlaNAhi tAlei, sAo gihAo Nicchabhai, taeNaM se cilAe dAsaceDe sAo gihAo nicchuDhe samANe rAyagihe nayare sipADaga ja va pahesu devakulesu jAva samAsu ya pavAmu ya jUya khalaeMsu ya vemA gharesu ya pANadharesu ya suha mujheNa parivaDhai) . For Private and Personal Use Only
Page #668
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 18 suMsabhAdArikAvaritanirUpaNam 649. papAsu-pAnIyazAlAsu ca 'jUya khalaesu' dyUtakhalakeSu-dyUtakrIDanasthAneSu ca 'vesAgharesu ' vezyAgRheSu ca pANagharesu' pAnagRheSu madyapAnagRheSu ca sukhaM sukhena parivaDDai ' parivarddhate vRddhi prApnoti // suu02|| mUlam-taeNaM se cilAe dAsaceDe aNohaTTie aNivArie sacchaMdamaI sairappayArI majjappasaMgIcojappasaMgI maMsapasaMgI juyappasaMgI vesApasaMgI paradArappasaMgI jAe yAvi ya pavAsu ya jUyakhalaessu ya vesAgharesu ya pANagharesu ya suhaMsuheNaM parivaDA) aura yahAM taka huA ki kabhI 2 vaha use choDa bhI detA rahA aura kabhI 2 tU mere ghara meM se nikala jA nahIM to maiM tujhe mArU~gA isa taraha ke vacanoM se usa ko tiraskAra bhI kara dete the| parantu jaba isa kI zikSAoM kA yA bhaya pradarzaka vAkyoM kA usa cilAta dAsaceTaka para kucha bhI prabhAva nahIM par3A taba anta meM dhanya sArthavAha ne hatAza hokara use aneka vidha yaSTi muSTi AdikI tADanAoM se tADita kara apane ghara se bAhira nikAla diyaa| isa taraha jaba dhanya sArthavAha ne ise apane ghara se bAhira nikAla diyA-taba yaha rAjagRha nagarameM zRMgATaka bhAdi mAgoM meM avArA (svacchandagAmI) phirane lagA aura devakuloM meM sabhAsthAnoM meM, pAnIya zAlAoM meM-pyAU gharo meM, juA khelane ke sthAnoM meM vezyAoM ke gharoM meM, aura zarAba pIne kI jagaho meM ghUma phira kara jisa kisI bhI taraha se apanA pAlana poSaNa karane lgaa||suu02|| ane chevaTe A vAta tyAM sudhI pahoMcI ke koI koI vakhate te tene bahAra paNa kADhI mUkatuM hatuM, ane kaI kaI vakhate tene A jAtanAM vacanethI Thapako paNa Apate rahetA hatA ke tuM mArA gharamAMthI nIkaLI jA nahi. tara tane huM mArI nAkhIza. paraMtu jyAre A jAtanI zikSAonI ke bhaya pradarzananI te dAsa ceTaka upara kazI asara thaI nahi tyAre chevaTe dhanya sAthevAhe hatAza thaIne tene lAkaDI, mukIo vagerethI tADita karIne pitAnA gherathI bahAra kADhI mUkyuM. A pramANe jyAre dhanya sArthavAhe tene pitAnA gherathI bahAra kADhI mUke tyAre te rAjagRha nagaranAM zRMgATaka vagere rastAomAM rakhaDelanI jema bhaTakavA lAgyA ane devakuLamAM, sabhAsthAnamAM, parabemAM, jugAranA aDDAomAM, vezyAonAM gharomAM ane zarAbakhAnAomAM bhaTakIne jema tema karIne pitAnuM pAlana-piSaNa karavA lAgyA sUtra 2 pA 82 For Private and Personal Use Only
Page #669
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 150 jJAtAdharmakathAsU 1 hotthA / taparNa rAyagihassa nayarassa adUrasAmaMte dAhiNapuratthi me disIbhAe sIhaguhA nAmaM corapallI hotthA, visamagirikaDagakoDaM basaMnividyA, vaMsI kalaMkapAgAraparikkhittA chipaNa selavisamappavAya phalihovagUDhA egaduvArA aNegakhaMDI vidiyajaNaNiggamapavasA abhitarapANiyA sudulabhajalaraMtA subahussa vikuviyabalassa Ayagassa duppahaMsA yAvi hotthA / tattha sIhaguhAe corapalAe vijae NAmaM ghoraNAvaI parivasas ahammie jAva adhammakeU samuTThie bahugaraNiggayajase sUre dRDhappahArI sAhasie saddavehI / se NaM tattha sIhaguhAe corapallIe paMcaNhaM corasayANaM Ahevacca jAva viharai / taparNa se vijae takkare coraseNAvaI bahUNaM corANa ya pAradAriyANa ya gaMThibheoyagANa ya saMdhiccheyagANa yakhattakhaNagANa ya rAyAvagArINa ya aNadhAragANa ya bAlaghAyagANa ya visaMbhaghAyagANa ya jUyakArANa ya khaMDarakkhANa ya annesiM ca bahUNaM chinnabhinnavahirAyayANaM kuDeMge yAvi hatthA / tapaNaM se vijae takare coraseNAvaI rAyagihassa dAhiNapuratthime jaNavayaM bahUhi gAmaghAehi ya nagaraghAehi ya goggahaNehi ya baMdiggahaNehi ya khattakhaNaNehi ya paMthakuTTaNehi ya uvIlemANe 2 viddhaM semANe 2 NitthANaM NidvaNaM karemANe viharai / taeNaM se cilAe dAsaceDe rAyagihe bahuhiM atthAbhi saMkIhi ya cojAmi For Private and Personal Use Only
Page #670
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ganagArAmRtavapigI TI0 ma0 18 susamAdArikAcaritanirUpaNam ra saMkohiya dArAbhisaMkIhi ya dhaNiehi ya jUikarehi ya parabbhavamANe rAyagihAo nagarAo Niggacchai, NigacchittA, jeNeva sIhaguhA corapallI teNeva uvAgacchai uvAgacchittA vijayaM coraseNAvaI uvasaMpajittANaM viharai // sU03 // ___TIkA-'taeNaM se ityAdi / tataH khalu sa cilAto dAsaceTaH ' agohaTTie' anapaghaTitaH, yo hi duSkRtau pravartamAnaM kamapi hastau dhRtvA nivArayati, so'paghaTTakaH, nivAryamANastu apaghaTTitaH, ayaM hi nivArayiturabhAvAt anapaghaTTitaH= niraGkuzaH 'aNivArie ' anivAritaH, hitopadezakasyAbhAvAt anivAritaH, 'taeNaM se cilAe dAsaceDe' ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isake yAda (se cilAe dAsaceDe) vaha cilAta dAsace Taka (aNohaTTie aNivArie sacchaMdamaI sairappayArI majjappasaMgI cojjappasaMgI maMsappasaMgI, jUyappasaMgI, vesApasaMgI, paradArappasaMgI jAe yAvi hotthA ) anapaghahita-niraGkuza bana gayA-jo duSkarma meM pravartamAna kisI ko bhI hAtha pakaDakara usase nivArita kara detA hai usakA nAma apaghaTaka aura jo dUra kiyA jAtA hai vaha apaghahita kahalAtA hai| nivAraNa kara nevAle kA abhAva hone se yaha cilAta dAsaceTaka anapaghaTTita isI kAraNa se bana gyaa| hitopadezaka koI usakA rahA nahIM ataH yaha kutsita kAma karane se pIche nahIM haTatA-isaliye yaha anivArita hokara jo mana meM AtA use kara DAlatA-ataH uddaNDa bana gyaa| svacchanda tapaNa' se cilAe dAsaceDe ityAdi Attha-(taeNa') tyaa25ch| (se cilAe dAsaceDe ) te (Aald hAsa 284 (aNohaTTie aNivArie sacchadamaI, sairapayArI majjappasaMgI, cogjadarasaMgI maMsappasaMgI, jUyappasaMgI, vesAAsaMgI, paradArappasaMgI, jAe yAvi hotthA) anapadrita-svachaMda banI gaye, duSkarmamAM paDelA game tene je hAtha pakaDIne temAMthI tene dUra kare che tenuM nAma apaghaTraka ane je dUra karavAmAM Ave che te apaghati kahevAya che. cilAta dAsaTakane khoTA kAmothI dUra laI janAra-tene nivAraNa karanAra koI hatuM nahi ethI te anapati thaI gayo hato. tene kaI Dipadezaka hate nahi tethI te kutsita kAma karavAmAM paNa pIchehaTha karatuM na hatuM, kharAba kAmethI tene rokanAra nahi hovAne kAraNe te manamAM phAve tema karate hate ethI te udaMDa banI gaye hato. te For Private and Personal Use Only
Page #671
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 653 hAtAdharma kathAsUtre " = " " ' sacchaMdamaI' svacchandamatiH svAbhizayavartI uddaNDaityarthaH, ataeva ' sairappayArI svairamacArI sacchandavihArI ' majjappasaMgI madyaprasaGgI madyapAyI, ' copasaMgI ' cauryamasaGgI= cauryakarmaNi parAyaNaH, 'maMsappasaMgI mAMsamasaGgI= mAMsabhakSaNazIlaH, 'jUyapyasaMgI ' dyUtamasaGgI dyUtakrIDAprasaktaH, 'vesApasaMgI ' dorepaTaH evaM paradArapyasaMgI' paradAramasaGgI= paradArarato jAtathApi AsIt / tataH khalu rAjagRhasya nagarasya adurasAmante dakSiNapaurastye digbhAge agnikoNe siMhaguhAnAma corapallI AsIt, yA hi pallI 'visamagirikaDagakoDaMbasaMniviTThA' viSamagirikaTakakoDamba sanniviSTA= viSamo nimnonnato yo girikaTaka:= parvata madhyabhAgaH, tasya yaH koDambaH prAntabhAgaH, tatra saMniviSTA=sthitA AsIt / punaH baMsIkalaMkapAgAraparikkhittA vaMzIkalaMkamA kAraparikSiptA-vaMzI kaLaGkA vaMzajAlamayI vRtiH, saiva prAkAraH, tena parikSiptA = pariveSTitA=vaMzanirmitajAlamayamAkAraiH samantAt pariveSTitA, chiNga selavisamapyavAyaphalihovagUDhA = chinnazailaviSamapAta parikhopagUDhA = chinno'vayavAntarApekSayA vibhakto yaH zailaH = parvataH tatsambandhino ye viSamAH prapAtA gartAH, ta etra parikhAH tayA upagUDhA= AzliSTA pariveSTitA vibhaktazailAvayavanirgata vipamaprapAtarUpaparikhApariveSTitetyarthaH ' egaduvArA ' ekadvArA= ekaM dvAraM = pravezanirgamarUpaM yasyAH sA = ekapravezanirgamA, 'aNegakhaMDI' anekakhaNDA = anekAni khaNDAni vibhAgA rakSAhetoryasyAM sA anekarakhaNDA, yatra = svarakSArtha anekAni sthAnAni santi, 'vidiyajaNaNiggamapavesA' " - Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " vihArI ho gayA - madyaprasaMgI ho gayA - madirA pIne laga gyaa| mAMsa khAne laga gayA, corI karane lagA, juA khelane lagA, vezyA sevana karane lagA, aura paradAra sevana karane meM bhI laMpaTa ho gayA / (taeNa rAyagiharuma nayarassa adUrasAmaMte dAhiNapurasthime disI bhAe sIhaguhA nAmaM corapallI hotthA visamagirikaDa gakoDaMbasaniviTThA vaMsIkalaMka pAgAraparikkhitA chiNNaselavisamappadhAyaphAlihovagUhA raggadubArA, agakhaMDI, vidiyajaNaNiggamapavesA agbhitarapANiyA sudullabhajala svacchaMda vihArI thaI gayA hatA, dArU pinArA thaI gayA hatA. te mAMsa khAvAlAgyA, cArI karavA lAgyeA, jugAra ramavA lAgyA, vezyA-sevana karavA lAgyA ane parastrI sevanamAM paNa lapaSTa thaI gayA hate. For Private and Personal Use Only (taeNa rAyagirasa nayarasa adUrasAmaMte dAhiNapuratthime disIbhAe sIhaguhA nAmaM pallI hotthA-visamagirikaDagakoDavasanniviTThA vaMsIkalaMkapagAraparikkhitA, chiNNA sela vikhamappaghAyaphAlihovagUDhA egaduvArA, aNegakhaMDI, vidiyajaNaNigagamapa vekhA
Page #672
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 18 susumAvArikAcaritanirUpaNam 153 viditajananirgapravezA-vidita janAnAmeva-vizvAsavatAmeva nirgamapravezau yasyAM sA= vizvastajananirgamapravezavatI ' abhitarapANiyA' abhyantarapAnIyA madhyasthita peraMtA, suSahassa vikUviyabalassa Agayassa duppahaMsA, yAvi hotthA tattha sIhaguhAe corapallIe vijae NAmaM coraseNAvaI parivasaI, ahammiya jAva ahammake UsamuTThie bahugagaraNiggayajase, sUre daDhappahArI sAhasie sahavehI-seNaM tattha sIhaguhAe corapallIe paMcaNhaM cora sayANaM AhevaccaM jAva viharai ) usI rAjagRha nagara ke na adhika dUra para aura na adhika pAsa meM dakSiNa paurastya digvibhAga meM-agnikoNa meM-siMhaguhA nAma kI eka cora pallI thI-yaha corapallI viSama girikaMTaka ke prAnta bhAga meM-nimnonnataparvata ke madhyabhAga ke anta bhAga meM sthita thii| isake cAroM ora vAMsoM kI bAr3a thI-yaha bAr3a hI isakA prAkAra (kilA ) thA-usase yaha ghirI huI thii| avayavAntaroM kI apekSA se vibhakta jo parvata tatsaMbandhI jo viSama prapAta khar3A una viSama khaDerUpa parikhA se yaha pariveSTita thii| nikalane kA aura Ane kA isa meM eka hI bAra thaa| isameM rakSA ke nimitta coroMne aneka sthAna banA rakhe the| paricita-vizvAsavAle-vyakti hI isameM A jA sakate the| abhitarapANiyA, sudullabhajalaperatA, subahussa vi kUviyabalassa Agayassa duppahaMsA, yAvi hotthA tattha sahaguhAe corapallIe vijae NAma coraseNAvaI parivasaI, aha. mmiya jAva ahammakeu samuTThie bahuNagaraNigayajase, sUre daDhappahArI, sAhasie sahavehI seNa tattha sIhaguhAe corapallIe paMcaNDaM corasayANa ahivaJca jIva viharai ) te rAjagRha nagarathI ghaNe dUra paNa nahi ane ghaNI najIka paNa nahi evI, dakSiNa pirasya digavibhAgamAM agnikeNamAM-siMhaguhA nAme eka cArapatnI hatI te cerapalI UMcI nIcI girimALAonA prAMta bhAgamAM ninnata parvatanA madhyabhAganA aMtabhAgamAM AvelI hatI tenI mera vAMsAnI vA hatI. te 1704 te 8 (BE) tA. tenAthI te dheza. elI hatI avayavotaronI apekSAe vibhakta je parvata ane saMbaMdhI je viSama prapAta-khADe -te viSama khADArUpI parikhAthI te pariveSTita hatI. AvavA ane javA mATe temAM eka ja daravAje hate. caroe pitAnI rakSA mATe ghaNAM sthAne banAvelAM hatAM. paricita vizvAsu mANaso ja temAM AvA karI zakatA hatA. pANI mATe tenI vacce eka jaLAzaya hatuM, tenI bahAra For Private and Personal Use Only
Page #673
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zatAdharmakathAsUtre " " ' jalAzayA 'sudullabhajalaraMtA' sudurlabhajalaparyantA= sudurlabhaM jalaM paryante=mAntabhAge = vahirbhAge yasyAH sA=jalarahitavahirbhAgA ' subahussa vi' subahorapi kUviyabalassa ' kUpikavalasya = coragaveSakasainyasya ' Agayassa ' Agatasya 'duppa haMsA 'dupadhvaMsA durdharSaNIyA cApi AsIt / tatra khallu siMhaguhAyAM corapallyAM vijayo nAma cora senApatiH = coranAyakaH parivasati yo hi ' ahammie jAva adhArmiko yAvat = adharmeNa carati adhArmikaH adharmAcaraNazIlaH-atra yAvatpadenaitaArabhya ' ghAyAe vahAe acchAyaNAe ' ityantaH pATho grAhyaH tathAhi - ' adhammiTThe ' adharmiSThaH sarvathA dharmarahitaH, adhammakkhAI ' adharmAkhyAyI adharmaka= thakaH,' adhammAge 'adharmAnugaH = adharmAnugAmI ' adhammapanoI ' adharmamalokI= adharmadarzI ' adhammalajjaNe ' adharmamaraJjanaH = adharmAnuraktaH, 'adhammasIlasammudAyAre ' adharmazIla mudAcAraH = adharma evaM zIlaM svabhAvaH samudAcArarthaM yasya saH, pAnI ke liye isameM bIca meM eka jalAzaya thA- isake bAhirI bhAga meM jala nahIM thA / aneka bhI cora gaveSaka senAjana yahAM AjAveM to bhI ve isa pallI kA nAza nahIM kara sakate the| isa siMhaguhA nAmakI cora pallI meM vijaya nAma kA eka cora senApati rahatA thA / yaha adhArmi ka yAvat adharma ketugraha jaisA udita huA thaa| yahAM yAvat zabda se "" ghAyAe vahAe acchAyaNAe " yahAM taka kA pATha grahaNa kiyA gayA hai - isa kA khulAzA bhAva isa prakAra hai- adhArmika zabda kA artha hotA hai adharmAcaraNazIla - yaha vijaya nAmakA cora adharmAcaraNazIla thaa| adhamiSTha thA - sarvathA dharma se rahita thA, adharmAkhyAyI thA - adharma kA kathana karanevAlA thA, adharmAnuga thA-adharma kA anugAmI thA, adharmapralokI thA dharma kA hI dekhane vAlA thA-adharmapraraJjana thA adharma meM anurakta thA pANI hatuM niha. ghaNA cArAnI zeAdha karatA sainiko tyAM Ave chatAMe te pallIne nAza karI zakatA na hatA. te siMhaguDDA nAmanI cArapallImAM vijaya nAme eka cAra senApati rahetA hatA. te adhArmika yAtrate adhama ketugrahanI jema udaya pAmyA hatA. ahIM yAvat zabdathI ghAyAe vahAe acchAyaNAe ahIM sudhInA pATha grahaNa karavAmAM Avye che. tenuM spaSTIkaraNa A pramANe cheH adhArmika zabdane adharmo-caraNuzIla hAya che. te vijaya nAme cAra adharmAcaraNazIla hatA, adharmiSTha hatA, sAva dha rahita hatA, adharmAkhyAyI hate, adhama nI vAta kahenAra hatA, adharmAnurAgI hatA, adhama nA anugAmI eTale ke adhamane anusaranAra hatA, azva praleAkI hatA, adhamane ja jonAra hatA, adhama'prara'jana hatA, aSamamAM Asakta hatA, adhama zIla samudAcArI For Private and Personal Use Only ""
Page #674
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradhAmRtaSiNI TI0 a0 18 susamAdArikAcaritanirUpaNam 655 adharma zIlo'dharmAcaraNazcetyarthaH, 'adhammeNa ceva vittiM kappe mANe viharai ' adharmeNaiva vRtti kalpayan viharati-adharmeNaiva sAvadyAnuSThAnenaiva, vRtti kalpayan-jIvikAmupAyan -- viharai ' viharati Aste / punaH ' haNachidabhiMdaviyattae 'jahichindhi bhindhi vikatakA' haNa' jahi-mAraya yaSTayAdinA 'chiMda ' chindhi chedayakhaGgAdinA, ' bhiMda ' bhindhi-bhedaya bhallAdinA, itizabdaiH svAnuyAyinaH prerayan pANino vikRntati yaH saH, jahi chindhibhindhi vikartakaH, iti, ' lohiyapANI' lohitapANiH-lohitau pANI yasya saH, raktaraJjitakarayugalaH 'caMDe' caNDaH utkaTaroSaH 'rudde ' raudraH bhayAnakaH 'chulle ' kSudraH kSudrakarmacArI -- ucagavaMcaNamAyAniyaDikavaDakUDasAisaMpayogabahule' utkaJcanavaJcanamAyAnikRtikapaTakUTasAisaMpayoga adharmazIla samudAcAravAlA thA-arthAt isakA svabhAva aura AcaraNa donoM adharmamaya the-adharma hI isa kA svabhAva thA aura adharma hI isa kA AcaraNa thaa| ataH apanI jIvikA kA nirvAha sAvadha anuSThAnoM (adharma ) dvArA hI kiyA karatA thA yaSTayAdi dvArA ise mAro, khaGgAdi dvArA ise chedo bhallAdi dvArA ise bheo isa prakAra ke zabdoM se yaha apane anuyAyiyoM ko sadA prerita karatA huA svayaM jIvoM kA chedana bheda na kiyA karatA thaa| isake donoM hAtha rakta se raMjita rahate the| isa kA krodha bahuta pracaMDa thA dekhane meM yaha ghaDA bhayAnaka digvatA thaa| kSudra karmakArI thaa| " ukkaMcaNavaMcaNamAyAniyaDikavaDaDasAisaMpaoga pahale" utkaMcana, vaMcana, mAyA, nikRti, kapaTa, kUTa, sAi, inakA vyava hate-eTale ke tene svabhAva ane AcaraNa bane adharmamaya hatAM. ane ja tene svabhAva hato ane adharma ja tenuM AcaraNuM hatuM. ethI te pitAnuM jIvana sAvadha anuSThAne vaDe eTale ke adharmanuM AcaraNa karIne puruM karato hato. lAkaDI vagerethI ene mAre, taravAra vagerethI ene kApI nAkhe, bhAlAe vagerethI ene bhedI nAkhe A jAtanA zabdathI te pitAnA anuyAyIone hamezAM hakama karato rahetuM hatuM. te pote paNa jIvanuM chedana-bhedana karatA rahetuM hatuM. tenA baMne hAthe lehIthI kharaDAelA rahetA hatA. tene krodha atyaMta pracaMDa hato. dekhAvamAM te khUba ja bhayAnaka lAgatuM hatuM, te kSudra karma karanAra hate. (ucaNavaMcaNamAyAniyaDikavaDakUDasAisaMpaogabahule ) yana, payana, mAyA, nikRti, kapaTa, kUTa, sAI A badhAne vahevAra tenA jIvanamAM For Private and Personal Use Only
Page #675
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir naay'k bahulaH, tatra-utkaJcanam mugdhajanavaJcanapravRttasya samIpAgatavicakSaNabhayAt tatkSaNevaJcanAkaraNam vazcanaM-pratAraNam , mAyA-paravaJcanabuddhiH, nikRti: mAyApacchAdanArtha mAyAntarakaraNam , kapaTam veSAdiviparyayakaraNam , kUTam=tulAtolanakAdInAmanyathAkaraNam , ' sAi' dezI zabdo'yam , vizvAsAbhAvaH, eSAM saMprayogo vyavahAraH sa eva bahulaH pracuro yasya saH, 'nissIle' niHzIla! zIlarahitaH, 'nivyae ' nita: aNuvratarahitaH, 'nigguNe' nirguNaH=guNavatarahitaH, 'nipa cakkhANaposahovavAse' niSpratyAkhyAna pauSadhopacAsaH = pratyAkhyAnapoSadhopavAsarahitaH 'bahUgaM dupayacaupayamiyapasupakkhisarIsivANaM dhAyAe vahAe ucchAyaNAe' bahUnAM dvipadacatuSpadamRgapazupatisarIsRpANAM ghAtAya, vAya-sAmAnya hAra isake pAsa pracura thaa| bholejanoM ke vaMcana karane meM pravRtta huA vaMcaka jana jaba pAsa meM Aye hue janako bhaya se nahIM ugatA hai isakA nAma utkaMcana hai| pratAraNa (ThaganA) karanA isakA nAma vaMcana hai| dasaroM ko baMnana karane kI buddhi kA nAma mAyA hai| apanI mAyAcArI ko chipA ne ke liye jo dUsarI mAyAcArarUpa kriyA karanI hotI hai isa kA nAma nikRti hai / veSa Adi ke parivartana karane kA nAma kapaTa hai| tarAjU evaM tolane Adi ke bAMToM ko kamatI baDhatI rakhanA isakA nAma kUTa hai| "sAi" yaha dezIya zanda hai| isakA artha vizvAsa kA abhAva hotA hai| yaha niHzIla tho-zIlarahita thA- nita thA-vrata rahita thA, nirguNa thA-guNa rahita thA, "pratyAkhyAna aura poSadhopavAsa se varjita thA " yahUNaM dupayacauppayamiyapasupakkhisarIsivANaM ghAyAe vahAe ucchAyaNAe adhamma keU samuTTie" aneka dvipada, catuSpada, mRga, puSkaLa pramANamAM ha. bheLA mANasanA vaMcanamAM pravRtta thayele vaMcaka jyAre pAse AvelA mANasane bIkathI Thagate nathI tenuM nAma utkacana che. pratAraNanuM nAma vaMcana che. bIjA mANasane ThagavAna buddhinuM nAma mAyA che. pitAnI mAyAcArIne chupAvavA mATe je bIjI mAyAcAra rUpa kriyA karavAmAM Ave che tenuM nAma nikRti che. veza vagere badalavuM te kapaTa kahevAya che. trAjavAM temaja jokhavAnA vajanene halakAM ane bhAre karavAM tenuM nAma phUTa che. "sAI" A dezIya zabda che tene arthe vizvAsane abhAva hoya che. te nizIla hate-zIla rahita hatA, nivrata vrata rahita hate. nirguNa hate-guNa rahita rato. pratyAbhyAna bhane pauSadhopapAsathI pati to. "bahaNa dupayaca uppaya. miyapasupakviparIsivANaM pAyAe vahAe - ugmAyaNAe adhammakeja samuTThie" For Private and Personal Use Only
Page #676
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavaSiNI TI0 a018 susamAdArikAcaritavarNanam vizeSaprakAreNa nAzAya, utsAdanAya-dvipadAdimakalajIvAnAM sarvathA nAzAya ca, 'adhammakeU samuTThie ' adharmaketuH samutthitaH-adharmaH pApapradhAno yaH ketuH= ketugrahaH, adharma ketuH utpAtarUpadhUmaketumahAgrahaH tadvat smutthitH| bahuNagaraNiggayajase ' bahunagaranirgatayazAH, bahunagareSu nirgataM janamukhAniHsRtaM yazaH khyAti yasya saH, prasiddha ityarthaH, zUraH 'daDhappahArI' dRDhaprahArI-dRDhapaharaNa zIlaH 'sAhasie ' sAhasikaH avimRzyakArI ' sahavehI' zabdavedhI-zabdazravaNena lakSyavedhI ca AsIt / ' se ' saH = vijayazcauraH khalu tatra siMhaguhAyA corapallyAM paJcAnAm corazatAnAm 'AhevaccaM jAva' AdhipatyaM yAvat svAmitvaM kurvan viharati / tataH khalu sa vijayastaskaraH corasenApatiH bahUnAM corANAM ca 'pAradAriyANaya' pAradArikANAM-parastrIgAminAM ca 'gaMThibheya gANapa' granthibhedakAnAM saMdhiccheyagANaya ' sandhicchedakAnAM bhittisaMdhi chittvA ye dhanamapaharanti te saMdhicchedakA ucyante, tepAm , ' khattakhaNagANa ya' kSAtrakhanakAnAM saMdhirahitabhitti khanakAnAm , ' rAyAcagArINaya' rAjA'pakAriNAMpazu, pakSI, sarIsRpa Adi prANiyoMke ghAtake liye,vadha ke liye,tathA unake sarvathA vinAzake liye, yaha adharmaketugraha jaisA udita huA thaa| aneka nagaroM meM yaha kukhyAta hocukA thA / baDA zuravIra thaa| isakA prahAra bahuta gaharA hotA thaa| vinA vicAre kAma karanA hI isakA svabhAva thA zabda zravaNa kara yaha apane lakSya ke vedhane meM baDA nipuNa thaa| vaha vijaya caura siMhaguphA nAma kI usa corapallI meM pAMcasau coroM kA Adhipatya yAvat svAmitva karatA huA rahatA thaa| (taeNaM se vijaya takkare coraseNAvaI bahaNaM coroNa ya pAradAriyANa ya gaMThiyagANa ya saMdhiccheyagANa ya khattakhaNagANa ya, rAyAvagArINa ya aNadhAragANa ya ghA vi56, yatupa4, bhRga, pazu, pakSI, sarI215 (sA5) mere prANImAnA ghAta mATe, vadha mATe temaja temanA sarvanAza mATe te adharma ketAhanI jemaja udaya pAmyuM hatuM. ghaNuM nagaromAM te kukhyAta thaI cukyo hato. te bhAre zUravIra hatA, tene prahAra khUba ja bhAre thatuM hatuM. vagara vicAryA kAma karavAmAM ja tene svabhAva hato. za zravaNa karIne te pitAnA lakSyane vIMdhI nAkhavAmAM khUba ja nipuNa hate. te vijaya cAra siha guphA nAmanI te cAra pallImAM pAMcase cerane svAmIyAvat svAmitva bhagavate rahete hate. ( taeNaM se vijayatakare coraseNAvaI baraNa corANa ya pAradAriyANa ya gaThibheyagANa ya saMdhiccheyagoNa ya khattakhaNagANaya, rAyAvagArINa ya UNa. For Private and Personal Use Only
Page #677
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 658 hAtAdharmakathA , rAjadrohiNAM 'aNadhAragANaya ' RNadhArakANAm bAlaghAtakAnAM 'vIsaMmavAyagANa ya vizrambhaghAtakAnAM vizvAsaghAtinAM dyUtakArakANAM ' khaMDakkhANa ya ' khaNDarakSANAM = rAjavirodhena bhUmikhaNDadhAriNAm evam anyeSAM ca bahUnAM ' chinnabhinnavahi rAyANaM ' chinnabhinnava hirAhatAnAm- chinnA=chinnahastAdikAH, bhinnA:- bhinnaka rNanAsikAdikAH, baDirAhatA = rAjAparAdhena dezaniSkAzitAH, eteSAM dvandvaH teSAM ca ' kuTuMge ' kuTaGkaH =kuTaGkaH iva kuTaGkaH vaMzavanaM rakSArthamAzrayaNIyatvasAmyAta bAladhAyagANa ya vIsaMbhaghAyagANa ya jUyakArANa ya khaMDarakkhANa ya a nesi bahUNaM chinnabhinna bahirAyagANaM kuDaMge yAvihotthA ) vaha vijaya taskara cora senApati aneka coroM kA aneka parastrI laMpoM kA granthi bheda ko kA, saMdhicchedakoM kA makAna kI bhIta phor3akara dhanakA apaha raNa karanevAloM kA, kSAtrakhanakoM kA saMdhi rahita bhIta ko phoDakara corI karanevAloM kA, rAjA kA apakAra karane vAloM kA - rAjadrohiyoM kA, RNa karane vAloM kA bAla hatyA karane vAloM kA vizvAsaghAta karane vAloM kA juA khelanevAloM kA, rAjA kI AjJA liye binA hI kucha jamIna ko apane adhikAra meM karanevAloM kA, tathA aura bhI aneka chinna bhinna vahirAhata vyaktiyoM kA yaha kuTaMka jaisA thaa| jina ke hAtha Adi kATadiye gaye hai aise prANI, chinna zabda se jinakI nAka Adi kATa dI gaI hai aise prANI bhinna zabda se evaM rAjAparAdha ke kAraNa jo deza se bAhira nikAla diye gaye haiM aise manuSya yahAM bahi Ahata zabda bAlaghAyagANa ya vIsaMbhaghAyagANa ya jUyakArANa ya khaMDarakakhANa ya annersi bahUNa chinnabhinna hirAyayANa kuDaMge dAvi hotyA ) dhAragANa ya te jaya taskara cAra senApati ghaNA cAra|, ghaNA parastrI lapaTA, gra'thibhedakA, saMdhicchedakA-bAkeArUM pADIne dhananuM apaharaNa karanArAe, kSAtra khanake!-saMdhibhAga vagaranI bhItamAM khArUM pADIne cArI karanArAe, rAjAnA apAra}|-zadrohIgo, RNu uranAzo ( devAhArI ) mANaDatyA aranArAma, bALahatyA karanArAe, vizvAsaghAta karanArAe, jugAra ramanArA, rAjAnI AjJA lIdhA vagara ja gheADI jamInane peAtAnA adhikAramAM lenArAe temaja khIjA paNa ghaNA chinna, bhinna bahirAhata leAkeAnA mATe te puraka jevA hatA. jemanA hAtha paga vagere kApI nAkhavAmAM AvyA che evAM prANIo, chinna zabda vaDe jemanAM nAka vagere kApavAmAM AvyAM che evAM prANIe, bhinna zabda vaDe ane rAjayAparAdha badala je dezamAMthI bahAra kADhI mUkavAmAM AvyA che evA mANasA ahIM " bahi: Ahata zabda vaDe saaidhita karavAmAM AvyA " For Private and Personal Use Only
Page #678
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir menagAradharmAmRtavaSiNI To0 a0 18 susamAdArikAcaritavarNanam .. 652 cApi abhUt / tataH khalu sa vijayastaskaraH corasenApatiH rAjagRhasya ' dAhiNa purasthimaM ' dakSiNapaurastyaM agnikoNasthitaM janapadaM bahubhiH -- gAmaghAehiM ' grAmaghAtaiH grAmavinAzaizca, nagaraghAtaizca, 'goggahaNehiya ' go grahaNaiH gavAM luNThanaiH, baMdiggahaNehiya' vandigrahaNaiH luNThane ye janA gRhItAste candinaucyante, teSAM grahaNaiH svakArAyAM sthApanaiH, 'khattakhaNaNehiya ' kSAtrakhananaizca evaM vidhaiSdukRtyaiH se pratiyodhita kiye gaye haiN| rakSaNArtha AzrayaNIya hone kI samAnatA se ise kuTaMka-vaMzavana-jaisA kahA gayA hai| (taeNaM se vijae takare coraseNAvaI rAyagihassa dAhiNapurasthimaM jaNavayaM bahUhiM gAmadhAehiM ya nagaradhAehiM ya goggahaNehi ya baMdigahaNehi ya khattakhaNaNehiya, paMthakuhaNehi ya uvIle mANe 2 viddhaMsaNe mANe 2 NisthANaM, NiddhaNaM karemANe viharai, taeNaM se cilAe dAsaceDe rAyagihe bahahiM asthAbhisaMkIhi ya cojjAbhisaMkIhi ya dArAbhisaMkIhi ya dhaNiehi ya jUyakarehi ya para bhavamANe 2 rAyagihAo nagarAo Niggacchai, Nicchitto jeNeva sIhaguhA corapallI teNeva uvAgacchai, uvAcchittA vijayaM coraseNAvaI uvasaMpajittANaM viharai ) coroM kA senApati vaha vijaya taskara rAjagRha nagara ke agnikoNa meM sthita janapadoM ko, aneka grAmoM ke vinAza se nagaroM ke ghAta se, gAyoM ke lUTane se, lUTate samaya pakar3e gaye manuSya ko apane kArAgAra meM baMda karane se, kSatrakhanana se-makAnoM meM khotadene che. rakSaNa mATe AzrayaNIya hovAnA sAmyathI tene kuTaMka-vAMsanAvananI jema batAvavAmAM Ave che. (taeNa' se vijae takko coraseNAvaI rAyagihassa dAhiNapurasthimaM jaNavayaM bahUrhi gAmadhAe ha ya nagaradhAehi ya goggahaNehi ya badiggahaNehi ya khattakhaNaNehi ya pathakuddaNehi ya bolemANe2 viddhaMsaNe mANe2 NisthANaM, NiddhaNaM karemANe viharai, taeNa se cilAe pAsa ceDe rAyagihe bahUhi atyAmisaMkIhi ya cojAbhisaMkI. hi ya ghaNiyehi ya jUyakarehi ya parabbhavamANe 2 rAyagihAo nagarAo Niggacchai, NiggacchittA jeNeva sIhaguhA corapallI teNeva uvAgacchaha, uvogacchittA vijayaM coraseNAvaI uvasaMpajittANaM viharai) cArone senApati te vijaya taskara rAjagRha nagaranA agnikANanA janapadene, ghaNAM grAmeno vinAza karIne nagarone ghAta karIne gAyone lUMTIne laTatI vakhate pakaDI pADelA mANasane pitAnA kArAgAramAM pUrI daIne, kSatra khanana karIne, makAnamAM khAtara pADIne ane musApharone mArIne niraMtara For Private and Personal Use Only
Page #679
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 660 zAtAdharmakathAsUtre " , " ' paMtha kuTTaNehiya ' pAnthakuTTanaiH = pathikajanamAraNaizca ' uvIlemANe 2 utpIDayan 2 = santatamutpIDanaM kurvan, 'viddhaMsemANe 2 ' vidhvaMsayan 2 - sarvadA vidhvaMsaM kurvan, 'NisthAnaM ' niH sthAnaM= gRharahitaM, ' giddhaNaM ' nirdhanam = dhanarahitaM kurvan viharati / tataH khalu sa cilAto dAsaceTa: rAjagRhe bahubhiH ' atthAbhisa' kI hiya' arthAbhizaGkibhi=ayaM cilAto. madIyamarthaM gRhItavAn grahISyati vA ityabhizaGkanazIlaiH ' bojjAbhisakIhiya ' cauryAbhizaGkibhiH ayaM mama gRhe caurya kRtavAn kariSyati vesyabhizaGkana zIlaizva ' dArAbhisakIhi ' dArAbhizaGkibhiH = ' ayaM mama dArAn dUSitavAn dUSayiSyati vetyabhizaGkanazIlaiH tathA dhanikaizva dyUtakaraizca parAbhUyamANaH 2= punaH punaH parAbhavaM prApyamANo rAjagRhAt nagarAd bahiH nirgacchati, nirgatya yatraiva siMhaguhA corapallI tatraiva upAgacchati, upAgatya vijayaM corasenApatim upasaMpadya = prApya viharati // mu03 || se, evaM pathikajanoM ke mArane se, nirantara pIDita karatA vidhvaMsa karatA karatA aura gRha vihina karatA rahatA thA / isa ke pazcAt vaha dAsaceTaka cilAta rAjagRha nagara meM aneka arthAbhizaMka- isa cilAta ne hamalogoM ke dravya ko haraNa kiyA hai tathA isI taraha se yaha Age bhI karegAprakAra kI zaMkA karane vAle, cauryAbhizaMkI isane hamalogoM ke ghara meM ghusakara pahile corI kI hai tathA isI taraha yaha Age bhI karegA - i prakAra kI AzaMkA karane vAle, dArAbhizaMkI - isane pahile hamArI striyoM ke sAtha balAtkAra kiyA hai - isI taraha se yaha Age bhI karegA isa taraha kI apanI striyoM ke sAtha balAtkAra karane kI AzaMkAvAle puruSoM ke dvArA tathA dhanika vyaktiyoM ke dvArA, juA khelane vAle jvAriyoM ke dvArA punaH punaH parAbhUta hotA huA rAjagRha nagara se bAhara nikalA - - isa pIDita karatA, vidhvaMsa karatA ane gRhavihIna banAvI mUkatA hatA. tyArapachI te dAsaceTaka cilAte rAjagRha nagaramAM ghaNA arthAbhizaka-A cilAte amArA dravyanuM haraNa karyu che. temaja A pramANe bhaviSyamAM paNa haraNa karaze, A jAtanI zakA karanArAo vaDe, cauryAbhizakI-eNe amArA gharamAM pesIne pahelAM cArI karI hatI temaja bhaviSyamAM paNa te ceArI karaze ja-A jAtanI cArInI AzakA karatArAe vaDe, dArAbhizakI-eNe pahelAM amArI strIe upara khalAtkAra karyAM che, A pramANe bhaviSyamAM paNa te cAkkasa AvuM kara ze ja, A rIte peAtAnI strIo upara balAtkAranI AzakAvALA purUSa vaDe temaja dhanavAnA vaDe, jugAra ramanArA jugArIo vaDe, vAravAra parAbhUta thatA For Private and Personal Use Only
Page #680
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir agAradharmAmRtavarSiNo TI0 a0 18 susamAdArikAcaritavarNanam 661 mUlam - taNaM se cilAe dAsaceDe vijayasta coraseNAisa agge asilaggAhe jAe yAvi horathA, jAhe triyaNaM se vijae coraseNAvaI gAmaghAyaM vA jAva paMthakohi vA kAuM vacca tAhe viyaNaM se cilAe dAsaceDe subahupi hu kuviyabalaM hayavimahiya jAva paDisehei / puNaravi laTThe kayakajje aNaha samagge sahiguhaM corapalli havvamAgacchai / taeNaM se vijae coraseNAvaI cilAyaM takaraM bahuIo coravijAo ya coramaMte ya coramAyAo coranigaDIo ya sikkhAvei / taeNaM se vijae coraseNAvaI annayA kayAI kAladhammuNA saMjutte yAvi hotthA / taNaM tAI paMcacorasayAI vijayassa coraseNAvaissa mahayAra iDDIsakkArasamudapaNaM NIharaNaM kareMti, karitA bahuI loiyAI maya kaccAI kareMti, karitA jAva vigayasoyA jAyA yAvi hotthA / eNaM tAI paMca corasayAI annamannaM sadAveMti, sadAvittA evaM vayAsI - evaM khalu amhaM devANuppiyA ! vijae ghoraNAvaI kAladhammuNA saMjutte, ayaM ca NaM cilAe takare vijaeNaM coraseNAvaiNA bahUIo coravijAo ya jAva sikkhA - vie, taM seyaM khalu ahaM devANuppiyA ! cilAyaM takkaraM sIhaguhAe corapaDIe coraseNAvaittAe abhisiMcitae free annamannassa eyamahaM paDisurNeti, paDiNittA cilAya tIe sIhaguhAe coraseNAvaittAe abhisicaMti / taeNa se cilAe " aura nikala kara jahAM vaha siMhaguhA nAma kI corapallI thI vahAM AyA vahAM Akara vaha cAra senapati ke bAda rahane lagA || sUtra - 3 // rAjagRha nagarathI bahAra nIkaLyA ane nIkaLIne jyAM te siMhagunhA nAme cApallI hatI tyAM AvyA, tyAM AvIne cAra senApatinI sAthe rahevA lAgyeA. sUku For Private and Personal Use Only
Page #681
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zItAdharmakathAGgastra coraseNAvaI jAe ahammie jAva vihri| taeNaM se cilAe coraseNAvaI corANaya jAva kuDaMge yAvi hotthA / se NaM tattha sohaguhAe corapallIe paMcaNhaM corasayANa ya evaM jahA vijao taheva savvaM jAva rAyagihassa dAhiNapurasthimillaM jaNavayaM jAva nisthANaM niddhaNaM karemANe viharai // sU0 4 // TIkA-'taeNaM' ityAdi / tataH khalu sa cilAto dAsaceTo vijayasya corasenApateraNyA pradhAnaH / asilaTThaggAhe ' asiyaSTigrAhaH asi: karavAlaH, yaSTi vaMzadaNDaH, tau gRhNAtIti, asiyaSTigrAhaH asiyaSTayAdipracAlanacaturo jAtazcApi abhUt / ' jAhe vi yaNaM' yadA'pi ca khalu sa vijayazvora senApatiH' taeNaM se cilAe dAsaceDe ityAdi / TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (se cilAe dAsaceDe ) vaha dAsaceTaka cilAta (vijayassa coraseNAvaissa) cora senApati usa vijaya taskara kA (agge........yAvi ho.) saba se pradhAna asi, yaSTi, graha-talavAra aura lAThI ke calAne me catura-bana gayA / (jAhe vi ya NaM se vijae coraseNAvaIgAmaghAyaM vo jAva paMthakoTiM vA kAuM vaccai, tAhe vi ya NaM se cilAe dAsaceDe subahuM pi hu kUviyavalaM hayavimahiya jAva paDisehei, puNaravi laddhaTe kayakajje aNahasamagge sIhaguhaM corapalli havvamAga cchada) jaba vaha cora senApati vijaya, grAmoM kA ghAta karane ke liye, (taraNa se cilAe dAsaceDe ityAdi 2010-(taeNa) tyA25chI (se cilAe dAlaceDe ) te hAsa 2.4 yiAta (vijayassa coraseNAvaissa ) yAra senApati ta yi ta42nA (agge.... yAvi ho0) saukI pradhAna mAsi, yaSTi (AII) zrA, taravAra bhane sAhI calAvavAmAM catura banI gaye. (jAhe vi ya NaM se yijae coraseNAvaI gAmadhAyaM vA jAva paMthakoTTi vA kA baccA, tAhe viyaNaM se cilAe dAsaceDe subahuM pi hU~ kUviyabalaM hayavimahiya jAba paDisehei, puNaravi laDhe kayarujje aNahasamagge sIhaguhaM corapalliM hadhvamAgacchada) jayAre te cora senApati vijaya menA ghAta mATe vAvata pathikane lUMTavA mATe nIkaLatuM hatuM tyAre te dAsa ceTaka cilAta corAne pakaDavA mATe For Private and Personal Use Only
Page #682
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRnefift TIkA ma018 suMsamAdArikAcaritavarNanam 663 ( 15 " grAmaghAtaM vA yAvat 'paMcakoTTi ' pAnyakuTTim = pathikananaluNTanaM vA 'kAuM' kartuM baccai ' vrajati = gacchati ' tAhevi ya' tadA'pi ca khalu sa cilAto dAsaveTaH subahu api ' huM ' iti vAkyAlaGkAre kUviyavalaM ' kUpikavalaM = coragaveSaka sainyaM ' hayavimahiya jAva ' hatavimathita yAvat sarvathA vidhvastaM kRtvA ' paDisehei ' pratiSedhayati= nivArayati / punarapi ' laddhaTThe ' labdhArthaH = labdhaH prAptaH, arthaH svAbhilapitaM yena saH = prAptasvAbhilaSitaH, ata eva ' kavakajje kRtakAryaH kRtaM kArya yena saH kRtanijakRtyaH ' aNahasamagge ' anaghasamagraH anayam-akSatamantarAle kenApyanapahataM samagra- samastaM cauryAdyapahRtavastujAtaM yasya saH =aluSTita sarvasvaH siMhaguhAM cora palli ' havvaM ' zIghramAgacchati / tataH khalu sa vijayazvora - senApatiH cilAvaM taskaraM bahI: coravidyAzca coramantrAMzca coramAyAzcoranikRtIca mAyAyAH pracchAdanArthaM yA mAyA sA 'nikrutiH ' ucyate tAH sikkhAvei yAvat pathika janoM ko lUTane ke liye calatA thA taba vaha dAsa ceTaka feera bhI cora gaveSaka sainya ko hata. vimathita yAvat sarvathA vidhvasta karake pIche bhagA detA thA aura svAbhilaSita artha ko prAptakara apane kArya meM saphalatA prApta kara liyA karatA thaa| isa taraha vaha corI meM mile hue dravya ko surakSita rakhatA huA-bIca meM kisI ke bhI dvArA dravya kI chInA jhapaTI se rahita hotA huA usa siMhaguhA nAma ke corapallI meM bahuta jaldI lauTa AtA thA ! (taeNa se vijae cora senAvaI ciloyaM takkaraM bahaIo coravijAo ya coramaMte :ya cora mAyAo cAra nigaDIo ya sikkhAvei ) usa cora senApati vijaya taskara ne cilAta cora ke aneka cora vidyAoM ko, aneka coramaMtroM ko aneka vidha cora sambandhI mAyAcArI ko aura mAyo ko chipAne ke AvelA sainyane hata, vithita yAvat sapUrNa rIte vidhvasta karIne bhagADI mUkatA hatA ane potAnA icchita ane prApta karIne potAnA kAryoMmAM sak LatA meLavatA have!. A pramANe te cerImAM meLavelA dravyane surakSita rAkhatA vacce kAI paNa bIjA vaDe dravyanI lUTa-pATa na thAya-tema peAtAnI jAtane surakSita rAkhatA te zIghra siMhaguhA nAme cArapallImAM pAche AvatA rahetA hatA, (taraNa se vijae cArasenAvaI cilAyaM takara bahUIo coravijjAo ya coramaMte ya coramAyAo coranigaDIo ya sikkhAvei ) te cAra senApati vijaya taskare cilAta cArane ghaNI cAra vidyAone, ghaNA cAramaMtrAne, ghaNI cAra saMbaMdhI mAyAcArIone ane mAyAne chupAvavA mATe bIjI mAyAcArIe zIkhavADI. For Private and Personal Use Only "
Page #683
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAtAdharmakathA zikSayati / tataH khalu sa vinayo corasenApatiH anyadA kadAcit 'kAladhammuNA' kAladharmeNa mRtyunA saMyuktazcApi abhavat mRtaityarthaH / tataH khalu tAni paJcacorazatAni paJcazatasaMkhyakAzcaurAH, vijayasya corasenApateH mahatA 2 iDrisakArasamudaeNaM' RddhisatkArasamudayena 'NIharaNaM' nirharaNaM zmazAnabhUminayanaM kareMti' kurvanti, kutvA bahUni laukikAni mRtakakRtyAni kurvanti, kRtvA yAvat vigatazokA jAtAzcApi abhavan / tataH khalu tAni pazcacorazatAni anyo'nya zabdayati zabdayitvA epamavAdiSuH-sarve mirityA parasparamevaM vicAritavantaityarthaH evaM liye dUsarI aura mAyA cArI ko sikhalA diyaa| (taeNaM se vijae coraseNAvaI annayA kayAI kAradhammuNA saMjutte yAvi hotyA, taeNaM tAI paMcacorasayAI vijayassa coraseNAvaissa mahayA 2 iDrI satkAra samudaeNaM NIharaNaM kareMti karittA bahUI loiyAI mayakiccAI kareMti, karittA jAva vigayasoyA jAyA yAvi hotthaa| taeNaM tAI paMca cora sayAiM annamantra saddAveMti, sahAvittA evaM vayAsI) isa se ghAda vaha cora senApati vijaya kisI eka dina kAladharmagata ho gayA / tapa una pAMca sau coroM ne cora senApati vijaya taskara kI bar3e TATa bATa ke sAtha arthI-zmazAna yAtrA nikAlI bAdameM unhoM ne bhRtyasaMbandhI jitane bhI laukika kRtya hote haiM ve saba kiye| laukika kRtya karake sabake saba dhIre 2 zoka rahita jaba bana cUke-taba una pAMca sau coroM ne paraspara meM eka dUsare ko bulAyo-aura ghulAkara una se isa prakAra kahA-vicAra (taeNa se vijae coraseNAvaI annayA kayAI kAladhammuNA saMjutte yAvi honthA, taraNa tAI paca corasayAI vijayasta coraseNAvaisa mahayA 2 iiDhI sakkArasa mudaeNaM gIharaNaM kareMti karittA bahUI loiyAI maya kiMcAI kareM ti, karittA jAba vigayasoyA jAyA yAvi hotthA / taraNa tAI paca cora sayAI annamannaM sadAve ti, sadAvittA evaM vayAsI ) / tyAra pachI te cera senApati vijaya kaI eka divase mRtyu pAme. tyAre te paMcase cAra e cera senApati vijaya taskaranI bhAre ThAThathI smazAnayAtrA kADhI tyArapachI temaNe tenA mRtyu saMbaMdhI laukika kRtya karyA. laukika karyo pUrA karyA bAda dhIme dhIme jyAre badhA zeka rahita thayA tyAre te pAMca cerIe paraspara ekabIjAne bolAvyA ane eka sthAne ekatra thaIne temaNe A pramANe vicAra karyo ke For Private and Personal Use Only
Page #684
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAdhamamRtavarSiNI TI0 ma0 18 suMsumAdArikA baritavarNanam 635 khalu asmAkaM he denAnumiyAH ! vijayazvora senApatiH kAladharmeNa saMyuktaH mRta ityarthaH / ayaM ca khalu vilAtaH taskaro vijayena corasenApatinA ' bahUIo coravijjAo jAva ' bahuvyaH coravidyA yAvat coravidyAdi coranikRtiparyantAsu sakalacora zikSAsu 'sikkhie ' zikSitaH = pAraGgamitaH, ' taM ' tasmAt kAraNAt 'seyaM zreyaH khalu asmAkaM he devAnupriyAH ! cilAvaM taskaraM siMhaguhAyAzrIrapallyAzcorasenApatitayA'bhiSiJcatum, arthAt ayaM cilotaH taskaro'smAbhiH cora senApatipade niyojyaH, 'cikchu ' iti kRtvA = iti manasi vidhAya ' annamassa anyo'nyasya 'ema' etamartham - cilAtasya cora senApatipade niyojanarUpamartham , " kiyA - ( evaM khalu ahaM devANuppiyA ! bijae boraseNAvaI kAladhammuNA saMjute, ayaM ca NaM cilAe takkare bijaeNaM coraseNAcaraNA bahUIo coravijjAo ya jAva sikkhAvie, taM seyaM khalu abhhaM devANuppiyA! cilArya taskara sIhaguhAe corapallIe coraseNAvahatAe abhisiMcittae ti kaTTu annamannassa eyamahaM paDisurNeti, paDiNittA cilAye tIse sIhaguhAe coraseNAvahastAe abhisiMcaMti ) devAnupriyo ! dekho - hamAre nAyaka cora senApati vijaya to aba mara cuke haiN| unhoMne isa cilAta cora ko aneka cora vidyAe~ Adi saba kucha sikhalAhI diyA hai| ataH hamalogoM ko aba yahI ucita hai ki hamaloga cilAta cora ko siMha guhA nAmakI isa cora pallI kA cora senApati ke rUpa meM niyukta karaleM arthAt cora senApati ke pada para isa cilAta cora ko niyukta karaleM isa prakAra vicAra karake unhoMne eka dUsare ke vicAra rUpa artha ko ( evaM khalu amha devANupiyA ! vijae ghoraseNAvaI kAladhammuNA saMjutte, ayaM ca of cilAe takare vijaeNaM coraseNAvaddaNA bahUIo coravijjAbho yajA sikkhAvie, ta seyaM khalu amha devANupiyA ! cilAyeM takara sIha guhAra corapallIe coraseNAvaittAe abhisiMcittara tikaTTu annamannasma eyamaTTha paDaNe'ti, paDiNittA, cilAya tIse khIhaguhAe coraseNAvaittAra abhisi cati ) hai devAnupiyA ! juo, amArA nAyaka cAra senApati vijaya tA have maraNa pAmyA che. temaNe A cilAta corane ghaNI cora vidyAe vagere badhuM zIkhavyuM ja che. eTalA mATe have amane e ja ceAgya lAge che ke ame leAkeA cilAta corane A siddhaguhA nAmanI corapallIne cora senApati manAvI laie. eTale ke cora senApatinA sthAne A cilAta coranI nIma chuka karI laIe. A pramANe vicAra karIne temaNe eka bIjAnA vicAra rUpa thA 84 For Private and Personal Use Only
Page #685
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 166 jJAtAdharmakathAsUtre , ! paDisurNeti ' pratizRNvanti = svIkurvanti, pratizrutya, cilAtaM taskaraM corasenApatitayA arthAt cora senApatipade abhivizvati / tataH khalu sa cilAtaH corasenApatirjAtaH kIdRza: ? ityAha- ahammie jAya ' adhArmiko yAvat vijayacorasenApativadadhArmiko yAvadadharma keturbhavan viharati / tataH khalu sa cilAtaH corasenApatiH ' corANa ya jAva' corANAM ca yAvat = corapAradArikAdInAM ca ' kuDaMge ' kuDaGgaH AzrayasthAnaM cA'pi AsIt / sa khalu tatra siMhaguhAyAM corapallyAM paJcAnAM corazatAnAM ca evaM yathA vijayastathaiva sarvaM yAvat vijayavat pazcazatAnAM corANAmupari AdhipatyaM kurvan rAjagRhasya dakSiNapaurastyam agnikoNasthaM , svIkAra kara liyA / aura svIkAra karake usa cilAta cora ko anta meM usa siMhaguhA nAmakI cora pallI kA unhoM ne cora senApati ke rUpa meM abhiSeka kara diyaa| (taraNaM se cilAe coraseNAvaI jAe ahammie jAva viharaha taraNaM se cora se0 corANa ya jAva kuDaMge yAvi hosthA, se NaM tattha sIhaguhAe corapallIe paMcaNDaM corasyANaM ya evaM jahA vijao tadeva savvaM jAva rAyagihassa dAhiNapurasthimillaM jaNavayaM jAva NitthANaM nidvaNaM karemANe viharaha) isa taraha vaha cilAta cora senApati bana gayA / corasenApati banakara vaha vijaya cora senApati kI taraha adhArmika yAvat adharmaketu jaisA ho gayA / ataH vaha cilAta cora senApati coroM kA yAvat pAradArika AdikoM kA kuDaMga kI taraha vAsoM ke vana ke samAna - AzrayasthAna bana gayA aura usa siMhaguhA nAmakI pallI meM pAMcasau cauroM kA Adhipatya karatA huA vijaya taskara ane svIkArI lIdhA ane svIkArIne chevaTe te cilAta corane te siMhaguhA nAmanI corapallIne temaNe cora senApatinA rUpamAM abhiSeka karI dIdheA. (taraNa se cilAe coraseNAvaI jAe ahammie jova vihara saeNaM se cora se0 corANa ya jAva kuGage yAvi horathA, seNa tattha sIhaguhAe corapallIe pacanhaM corasyANaM ya evaM jahA vijao taddeva savvaM jAva rAyagihassa dAhiNapurathimi jaNavayaM jAva NitthANaM niddhaNaM karemANe viharai ) A pramANe te cilAta cAra cAra senApati thai gayA. cAra senApati banIne te vijaya cAra senApatinI jema adhArmika yAvat adhamaketu jevA thaI gayA. tethI te cilAta cAra senApati cArAne! yAvat pAradArika vagerenA kuDa'ganI jema-trAMseAnA vananI jema-AzrayasthAna banI gayA ane te siMhagu hA For Private and Personal Use Only
Page #686
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir garama mRtI ThI0 a0 18 susumAdArikA caritavarNanam janapadaM nitthANaM nidaNaM ' nisthAnaM nirdhanaM gRharahitaM dhanarahitaM ca kurvana viharati // sU04 // mUlam tapaNaM se cilAe coraseNAvaI annayA kyAI viulaM asaNapANakhAimasAimaM uvakkhaDAvettA paMca corasae AmaMtei / tao pacchA pahAe kayabalikamme bhoyaNamaMDavaMsi tehiM paMcahi corasahiM saddhi viulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM suraM ca jAva pasaNNaM ca AsAemANe 4 viharai, jimiya bhutattarAgae te paMca corasa viuleNaM dhUvapupphagaMdhamallAlaMkAreNaM sakkArei, sammANei, sakkAritA sammANittA evaM vayAsI evaM khalu devAzuppiyA ! rAyagihe Nayare ghaNNe NAmaM satthavAhe aDDe, tassa NaM dhUyA, bhaddAe attayA paMcaNhaM puttANaM aNumaggajAiyA suMsumA NAmaM dAriyA yAvi hotthA, ahINa jAva surUvA, taM gacchAmo NaM devANuppiyA ! dhaNNassa satthavAhassa gihaM viluMyAmo, tubbhaM viule dhaNakaNaga jAva silappavAle mamaM suMsumA dAriyA / taeNaM te paMca corayA cilAyassa coraseNAvaissa eyamahaM paDisurNeti / taeNa se cilAe coraseNAvaI tehiM paMcahiM corasaehiM saddhiM allacammaM durUha, durUhittA puvvAvaraNhakAlasamayaMsi paMcahi corasaehiM saddhiM saNNaddha jAva gahiyAuhapaharaNe mAiyagomuhiehi phalaehiM NikAhiM asilaTThIhiM aMsagaehiM toNehiM kI taraha rAjagRha nagara ke bAhira ke agnikoNastha janapadoM ko gRha rahita aura dhana rahita karane laga gyaa| sUtra 4 // nAmanI cArapallImAM pAMcase corInA adhipati thaIne vijaya taskaranI jema rAjagRha nagaranI bahAranA agnikANu taraphanA janapadone gRharahita ane dhanarahita eTale ke barabAda karavA lAgyA. 5 sUtra 45 For Private and Personal Use Only
Page #687
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra * www.kobatirth.org 658 jJAtAdharmakathAsUtre " rAjadrohiNAM ' aNadhAragANaya ' RNadhArakANAm bAlaghAtakAnAM 'vIsaMmaghAyagANa ya vizrambhaghAtakAnAM vizvAsaghAtinAM dyUtakArakANAM ' khaMDakakhANa ya ' khaNDara- kSANAM = rAjavirodhena bhUmikhaNDadhAriNAm evam anyeSAM ca bahUnAM ' chinnabhinna vahirAhayANaM ' chinnabhinnava hirAhatAnAm- chinnA=chinnahastAdikAH bhinnAH bhinnaka. nAsikAdikAH, cahirAhatA = rAjAparAdhena dezaniSkAzitAH, eteSAM dvandvaH, teSAM ca ' kuTuMge ' kuTaGkaH =kuTaGkaH iva kuTaGkaH vaMzavanaM rakSArthamAzrayaNIyatvasAmyAt bAladhAyagANa ya vIsaMbhaghAyagANa ya jUyakArANa ya khaMDarakkhANa ya a nnesiM bahUNaM chinnabhinna vahirAyamANaM kuDaMge yAvihotyA) vaha vijaya taskara cora senApati aneka coroM kA aneka parastrI laMpoM kA granthi bheda ko kA, saMdhicchedakoM kA makAna kI bhIta phor3akara dhanakA apaharaNa karanevAloM kA, kSAtrakhanakoM kA saMdhi rahita bhIta ko phoDakara corI karanevAloM kA, rAjA kA apakAra karane vAloM kA - rAjadrohiyoM kA, RNa karane vAloM kA bAla hatyA karane vAloM kA vizvAsaghAta karane vAloM kA juA khelanevAloM kA, rAjA kI AjJA liye vinA hI kucha jamIna ko apane adhikAra meM karanevAloM kA, tathA aura bhI aneka chinna bhinna pahirAhata vyaktiyoM kA yaha kuTaMka jaisA thaa| jina ke hAtha Adi kATadiye gaye hai aise prANI, chinna zabda se jinakI nAka Adi kATa dI gaI hai aise prANI bhinna zabda se evaM rAjAparAdha ke kAraNa jo deza se bAhira nikAla diye gaye haiM aise manuSya yahA~ bahi Ahata zabda dhAragANa ya bAlaghAyagANa ya vIsaMbhAyagANa ya jUyakArANa ya khaMDarakkhANa ya annersi bahUNa chinnabhinna hirAyayArNa kuDaMge vAvi hotyA ) te jaya taskara cAra senApati ghaNA ce, ghaNA parastrI la'paTA, graMthibhedakA, sadhicchedakA-mArUM pADIne dhanatuM apaharaNa karanArAe, kSAtra khanA-saMdhibhAga vagaranI bhItamAM khAkerUM pADIne cArI karanArAe, rAjAnA ay}aardde|-raadrohiimaa, Ryu haranArA ( hevAhArI ) mANaDatyA 42nArAma, khALahatyA karanArAe, vizvAsaghAta karanArAe, jugAra ramanArAo, rAjAnI AjJA lIdhA vagara ja gheADI jamInane peAtAnA adhikAramAM lenArAo temaja khIjA paNa ghaNA chinna, bhinna bahirAhata leAkeAnA mATe te puraka jeve hatA. jemanA hAtha paga vagere kApI nAkhavAmAM AvyA che evAM prANIo, chinna zabda vaDe jemanAM nAka vagere kApavAmAM AvyAM che evAM prANIo, bhinna zabda vaDe ane rAjyAparAdha badala je dezamAMthI bahAra kADhI mUkavAmAM AvyA che : mevA mANuso sahIM " mahi: mAIta zabda vaDe saaidhita karavAmAM AvyA - " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #688
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TIkA a0 18 susumAdArikAcaritavarNanam 669 anuttarAgae' nimitabhuktottarAgataH jimitaH=kRtabhonanaH bhuktottarakAlamAgataH yAvat paramazucibhUtaH sukhAsanavaragataH san tAni paJca corazatAni vipulena-atyathena 'dhUvapupphagaMdhamallAlaMkAreNaM 'dhUpa puSpagandhamAlyAlaMkAreNa dhUpaH sugandhita dravyeNa utpanno dhUmaH, puSpaM kusumam , gandhaH candanAdi mAlyam-mAlA, alaGkArANi-AbharaNAni, eteSAM ca samAhAradvandvaH, tena satkaroti, sammAnayati, satkRtya sammAnya evam-avadat-evaM khalu he devAnumiyAH ! rAjagRhe nagare dhanyo llAlaMkAreNaM sakkArei, sammANei, sakAritA sammANittA evaM vayAsI) vipula mAtro meM, azana pAna, khAdima evaM svAdimarUpa cAroM prakAra kA AhAra banavA kara una pAMcaso coroM ko AmaMtrita kiyaa| jaba ve saba Acuke-taya usa cilAta cora ne snAna se nivaTa kara aura vAyasAdi ko annAdikA bhAga denerUpabalikarma Adi kara bhojana maMDapameM baiThakara una pAMca sau coroM ke sAtha usa vipulamAtrA meM niSpanna hue azana, pAna, khAdima, evaM svAdimarUpa cAroM prakAra ke AhAra ko tathA surA, yAvat prasanna madirA ko khUba manamAne rUpa meM piyA khAyA jaba ve saba ke saba acchI taraha bhojana kara uttara kAla meM paramazucibhUta hokara AnaMda ke sAtha eka sthAna para Akara beThacuke taba usa cilAta cora senApati ne unakA dhUpa se-sugaMdhita dravya se niSpanna hue dhUpa se, puSpoM se. caMdana Adi se, mAlAoM se, aura AbharaNoM se satkAra kiyA sanmAna kiyaa| satkAra sanmAna karake phira unase usane isa prakAra puSkaLa pramANamAM azana, pAna, khAdima ane svAdima cAre jAtane AhAra banAvaDAvIne te pAMcaso cerene AmaMtrita karyA. jyAre teo badhA AvI gayA tyAre te cilAta cere snAna karyuM ane tyArapachI teNe kAgaDA vagere pakSIone ana vagerene bhAga apane balikama vagere karyuM. tyArabAda teNe bhajana maMDapamAM besIne te pAMcaso coronI sAthe te puSkaLa pramANamAM banAvaDAvelA, azana, pAna, khAdima ane svAdima rUpa cAre prakAranA AhArane temaja sura yAvat prasanna madirAne khUba dharAI dharAIne khAdhA-pIdhAM. jyAre teo badhA sArI rIte jamIne paramazucIbhUta thaIne AnaMdapUrvaka eka sthAna upara AvIne ekaThA thayA-besI gayA, tyAre te cilAta cera senA patie temane dhUpathI, pukhethI, caMdana vagerethI, mALAothI ane AbhAra thI satkAra karyo ane sanmAna karyuM. satkAra temaja sanmAna karIne teNe temane A pramANe kahyuM ke For Private and Personal Use Only
Page #689
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 4 70 zAMtAdharmakathAsUtra nAma sArthavAhaH ADhyo'sti / tasya khalu duhitA bhadrAyA AtmajA paJcAnAM putrANAmanunArgajAtikA=paJcAnAM putrANAM jananAntaraM samutpannA susumA nAma dArikA cApi asti, kIdRzI sA ahINa jAtra surUvA ' ahIna yAvat surUpA = ahIna paJcendriyazarIrA yAvad surUpavatI, ' taM ' tat = tasmAd gacchAmaH khalu he devAnumiyAH ! dhanyasya sArthavAhasya gRhaM vilumpAmaH luNThAmaH, yuSmAkaM dhanakanaka Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kahA - ( evaM khalu devANupiyA ! rAyagihe Nayare ghaNNe NAmaM satthavAhe aDDe0 tassa NaM dhUyA bhaddAe attayA paMcanhaM puttANaM aNumaggajAiyA samANAnaM dAriyA yAvi hotthA, ahINa jAva surUvA taM gacchAmoNaM devANupiyA ! ghaNNassa satyavAhassa gihaM viluMyAmo tunbhaM viule arara jAva silavAle, mamaM suMsumA dAriyA ! taeNaM te paMca corasayA cilAyassa coraseNavaIssa eyamahaM paDisurNeti / taeNaM secilAe coraseNAvaI tehiM paMcahiM corasahiM saddhi allacammaM durUha, durUhitA puvvAvaraNhakAlasamayaMsi paMcahi corasa ehiM saddhi ) he devAnupriyo ! suno-eka bAta kahanA hai- vaha isa prakAra hai - rAjagRha nagara meM dhanya nAma kA eka dhanika evaM sarvajana mAnya sArthavAha rahatA hai / isa kI eka lar3akI hai| jisakA nAma suMsamA hai / yaha usakI patnI bhadrA bhAva se pAMca putroM ke bAda utpanna huI hai / yaha ahIna pAMcoM indriyoM se yukta zarIravAlI hai tathA bahuta adhika sukumAra evaM sundara hai / isaliye - calo he devAnupriyoM ! hama saba caleM aura dhanya sArthavAha ke ghara ko ( evaM khalu devANupiyA ! rAyagihe Nayare ghaNNe NAmaM satthavAhe aDDhe * taNaM dhUyA bhahAe attayA paMcaNhaM puttANaM aNumaggajAiyA susamA NAmaM dAriyA afe hotthA ahINa jAva surUvAta gacchAmo NaM devANuniyA ! dhaNasa satthavArasa hiM viluyAmo, tubbhaM viule dhaNakaNaga jAva silappavAle, mamaM susamA dAriyA ! taraNaM te paMca corasayA cilAyassa coraseNAvaissa eyamahaM paDi suti / ta se cilAe coraseNa vaI tehiM paMcahi cArasahi saddhi ahna cammaM durUha, durUhitA puvvAvaraNhakAlasamayaMkhi paMcahi corasahi saddhi ) he devAnupriye ! sAMbhaLeA, tamane mAre eka vAta kahevI che te A pramANe che ke rAjagRha nagaramAM dhanya nAme eka dhanika ane sajatamAnya sAvA rahe che. tene eka putrI che, tenuM nAma saMsamA che. dhanyanI patnI bhadrAbhAryonA garbhathI te putrI pAMce bhAie khAda janma pAmI che. te ahIna pAMce indriyAthI yukta zarIravALI che temaja khUma ja sukumAra ane suMdara che, For Private and Personal Use Only
Page #690
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir manaNAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 18 susumAdArikAcaritavarNanam 171 yAvat zilapravAlaH, mama susumA dArikA-luNThiteSu vastuSu madhye dhanakanakamaNimauktikazilAprabAlAdi vastunAtAni yuSmAkaM bhavantu. mama tu ekA mugumA dArikA bhaviSyati / tataH khalu tAni paJca corazatAni cilAtasya corasenApateH etamartha patizRNvanti-svIkurvanti / tataH khalu sa cilAtacorasenApatiH taiH paJcabhiH corazataiH sAI * allacammaM ' Ardracarma dUrohati, luNThakAhi luNThanaprasthAnAt pUrva mAGgalyArthamAdracarmaNyArohantIti teSAMvyavahAraH, dUruhya, 'pulAvarohakAlasama. yaMsi / pUrvAparAhakAlasamaye 'dinasya caturthaprahare paJcabhizvorazataiH sAddhaM 'saNNaddha jAva gahiyAuhapaharaNe' sannaddha yAvat gRhItAyudhapraharaNaH sannaddhabaddhavarmitakavacaH saMnaddhaH sajjIkRtaH, baddhaH kazAbandhanena saMbaddhaH, varmita: aGge parihitaH kavaco yena sa tathoktaH, 'gRhItAyudhapraharaNaH' gRhItAni AyudhapraharaNAni lUTe-jo vastu hama tuma lUTeMge unameM se tumhArI to dhana, kanaka, maNi, mauktika zilApravAla Adi cIjeM hogI-aura merI kevala evaM vaha suMsamAdArikA hogii| isa taraha una pAMcasau coroM ne apane senApati cilAta cora kI isa bAta ko mAna liyaa| isake bAda yaha cora senApati cilAta, una pAMcasau coroM ke sAtha gIle camaDe para baiTha gyaa| luTere lUTane ke liye jaba prasthAna karate hai taba ve pahile gIle camaDe para zubha zakuna mAnane ke nimitta baiThate hai aisA unameM vyavahAra hai baiThakara phira vaha dina ke caturthaprahara meM pAMcasau coroM ke sAtha (sIguhAo corapalloo paDinikkhamai) usa siMhaguhA nAma kI corapallI se nikalA / (saNNaddha jAva gahiyAuhapaharaNe mAiyagomuhiehiM phalaehiM eTalA mATe cAle taiyAra thAo, he devAnupriye ! ApaNe badhA tyAM jaIe ane dhanya sArthavAhanA gharane luMTI laIe, je vastuo ApaNe badhA luMTIzuM temAMthI dhana, kaNaka, maNi, mauktika, zilApravAla vagere vastuo tamArI thaze ane phakta te suMsamAM dArikA mArI thaze. A pramANe te pAMcaso coroe pitAnA senApati cilAta coranI A vAta svIkArI lIdhI. tyArapachI te cora senApati cilAta, te pAMcase coronI sAthe sAthe bhInA cAmaDA upara besI gaye. luMTArAo luMTavA mATe jyAre gherathI nIkaLe che tyAre teo pahelAM zubha zakuna mATe bhInA cAmaDA upara bese che, A jAtane teomAM rivAja che. bhInA cAmaDA upara besIne te divasanA cothA paheramAM pAMcase ceronI sAthai (sIhaguhAo corapallIo paDinikkhamai ) te siMha nAmanA cora5lImAMthI nIkaLe. For Private and Personal Use Only
Page #691
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -- mAtAdharmakathAsUtra yena saH, gRhItA'strazastraH, 'mAiyagomuhiyehi ' mAikagomukhitaiH = mAikAni= pakSmalAni, gomukhitAni-gomukhAkArANi-mAikAni ca tAni gomukhitAni taiH-udararakSArtha bhallU karomAratairgomukhAkAraiH ' phalaehi phalakaiH paTTiketi prasiddhaH 'NikaTThAhiM asilaTThIhiM ' niSkRSTAbhiH asiyaSTibhiH, kozabahiSkRtaiH khaGgA, -- aMsagaehiM toNehiM ' aMzagataistUNaiH skandhasthitaistUNIraiH, 'sajIvehiM dhanUhi' sajIvaidhanubhiH koTayAropitamatyazcairdhanubhiH, 'samukvittehiM sarehi ' samutkSiptaH zaraiH-tUNIrasakAzAnniSkAzitairvANaiH, 'samullAliyAhiM dIhAhiM ' samullAlitAbhiH dIhAbhiH samucchAlitaiH zastravizeSaiH 'osAriyAhiM' avasvaritAbhiH= nAditAbhiH ' urughaMTiyAhiM ' urughaNTikAbhiH dizAlaghaNTAbhiH * chippatUrehi gikaTThAhiM asilaTThIhi aMsagaehi toNehiM majIvehiM dhaNUhi, samukkhittehiM sarehiM samullAliyAhiM dIhAhiM, osAriyAhiM urughaMTayAhiM chippatUrehiM vajamANehi mahayAra ukkiTThI sIhaNAye corakalakala ravaM samudaravaM bhUyaM karemANe ) corapallI se vaha kisa taraha kI sthiti meM nikalA-yahI bAta sUtrakAra ina paMktiyoM meM kaha rahe haiM-ve kahate haiM ki jaba vaha apanI corapallI meM se nikalA to usa samaya usane apane zarIra para kavaca ko sanjita karake kazAbaMdhana se acchI taraha yAMdha rakhA thA " gRhItAyudhapraharaNaH" Ayudha aura praharaNa usake donoM hAthoM meM the| rIcha ke roma se yukta gomukhAkAra paTTikA se, myAna se bAhira kheMcI huI talavAroM se, kaMdhoM para laTakate hue bhAthoMtUNIroM-se jyApara caDhe hue dhanuSoM se, tUNIra se nikAle gaye bANoM se Upara uchAlegaye zAstra vizeSoM se, (saNNaddha jAva gahiyA uhapaharaNe mAiyagomuhiehi phalaehi NikaTAhi asilaTThIhi aMsagaehi toNehi sajIvehi dhaNUhi samukkhittahi sarehi samullAliyAhi dihAhi osAriyAhi urUghariyAhi chippatUrehi vajamANehi mahayA 2 ukisIhaNAye corakalakalaravaM samuddaravaM bhUyaM karemANe) cora5lImAMthI teo kevI rIte bahAra nIkaLyA e ja vAta sUtrakAra A paMktiomAM spaSTa karI rahyA che. teo kahe che ke jyAre te pitAnI carapalImAMthI nIkaLe tyAre teNe pitAnA zarIra upara kavaca dhAraNa karIne tena zAma dhanathI sArI rIta mAMdhI rAyuM tu. "gRhitAyudhapraharaNaH " Ayudha ane praharaNa tenA baMne hAthamAM hatAM. rIMchanA remathI yukta gemukhAkAra paTTikAthI, myAnamAMthI bahAra kADhelI taravArathI, khaMbhAo upara laTa. katA tUNIthI, jayA upara caDhelA dhanathI, tUramAMthI kADhavAmAM AvelAM bAthI, upara pheMkavAmAM AvelAM zastra vizeSethI, zabda karatA-meTA ghaTethI For Private and Personal Use Only
Page #692
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradhAmRtavarSiNI TI0 a0 18 suMsumAdArikAcaritavarNanam 677 vajjamANehiM ' kSipratyaH vAdya rAnai drutaM pAyamAnaiH tUryaiH upalakSitaH san -- mahayAmahayA ukisIhaNAye corakalakalaravaM' mahAmahotkRSTasiMhanAdacorakalakalaravaMatyantotkRSTa siMhanAdacorakala kalazabdaM samudaravabhUtaM-samudravelAvRddhisamaye dhvanimivakurvan , yadvA mahatA mahatA utkRSTasihanAdena-' luptatRtIyAntaM padam ' svakRtotkRSTasiMhanAdenetyarthaH, zeSaM pUrvavat / siMhaguhAtazcorapallItaH pratiniSkAmyati, pratiniSkramya yatraiva rAjagRhaM nagaraM tatraiva upAgacchati, upAgatya rAjagRhasya nagarasya adUrasAmante eka mahad -- gahaNaM ' gahanam dhanam anumavizati, anupravizya, divasam=zeSadivasabhAgaM kSapayan vyatiyan tiSThati / / sU05 // zabdAyamAna-bar3e 2 ghaMToM se jaldI 2 bajate hue bAjoMse vaha upalakSita -yukta thaa| tathA usake nikalane para jo coroM kA kalakala rava huA-vaha siMha kI garjanA ke jaisA mahAna uccasvara thaa-| tathA jisa samaya samudra bar3hatA hai usa samaya jaisA usakA zabda hotA hai-vaisA hI vaha kala 2 rava gaMbhIra thaa| (paDinikkhamittA jeNeva rAyagihe nayare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA rAyagihassa nayarassa adUra sAmaMte egaM mahaM gahaNaM aNupavisai, aNupavisittA divasaM khavemANe ciTThai ) corapallI se nikalakara vaha jahAM rAjagRha nagara thA vahAM AyA-yahAM Akara ke vaha rAjagRha nagara ke adarasAmaMta-na ati dUra na ati samIpa rahe hue eka mahAna jaMgala meM chipa rahe vahAM chipakara usane apanA vaha divasa vahIM para Thahara kara samApta kara diyaa| suu05|| jaladI jadI vAgatAM vAjAothI te yukta hatA. temaja jayAre te nIkaLyA tyAre corane je ghaMghATa thaye te siMhanI garjanA je mahA vani hate. temaja jyAre samudramAM bharatI Ave che ane tyAre je tene davani hoya cha, ta bhaesonI pani pay an in neIra sal. ( paDinikkhamittA jeNeva rAyagihe nayare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA rAyagihassa nayAssa adarasAmaMte egaM mahauM gahaNaM aNupavisai, aNupavisittA divasaM khavemANe ciTThai) yo258sImAMthI nIkaLIne jyAM rAjagRha nagara hatuM tyAM te AvyuM. tyAM AvIne te rAjagRha nagarathI ghaNe dUra paNa nahi ane ghaNu najIka paNa nahi evA eka moTA vanamAM chupAIne rahyA tyAM chupAIne teNe pitAne te divasa tyAM ja pasAra karI dIdhesUpa kSA 85 For Private and Personal Use Only
Page #693
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 674 mAtAdharmakathAjastra mUlam-taeNaM se cilAe coraseNAvaI addharattakAlasamayasi nisaMta paDinisaMtaMsi paMcahiM corasaehiM saddhiM mAiyagomuhiehiM phalaehiM jAva mUiAhiM urughaMTiyAhi jeNeva rAyagihassa nayarassa purathimille duvAre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA udagavatthiM parAmusai, AyaMte cokkhe suibhUe tAlugghADaNivijja AvAhei, AvAhittA, rAyagihassa duvArakavADe udaeNa acchoDei, kavADaM vihADei vihADittA rAyagihaM aNupavisai, aNupavisittA, mahayA2 sadeNaM ugghosemANe2 evaM vayAsI -evaM khalu ahaM devANuppiyA ! cilAe NAmaM coraseNAvaI paMcahiM corasaehiM saddhi sIhaguhAocorapallIo iha havvamAgae dhaNNassa satthavAhassa gihaM ghAukAme, taM joNaM NaviyAemAuyAe duddhaM pAukAme se NaM NigacchauttikaTu jeNeva dhaNNassa satthavAhassagihaM teNeva uvAgacchai, uvAgacchittAdhaNNasta gihaM vihaaddei| taeNaMse dhaNNecilAeNaM coraseNAvaiNA paMcahi corasaehi saddhi gihaM ghAijjamANaM pAsai, pAsittA bhIe tatthe4 paMcahiM puttehiM saddhi egaMtaM avakamai / taeNaM se cilAe coraseNAvaI dhaNNassa satthavAhassa gihaM ghAei ghAittA, subahu dhaNakaNaga jAva sAvaejjaM susumaM ca dAriyaM geNhai, geNhinA,rAyagihAo paDiNikkhamai, paDinikkhamittA, jeNeva sohaguhA teNeva pahArettha gamaNAe // sU0 6 // For Private and Personal Use Only
Page #694
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtaSiNI TIkA a018 susumAvArikAcaritavarNanam 675 TIkA-'taeNaM se ' ityAdi / tataH khalu sa cilAtazcorasenApatiH 'ada. rattakAlasamayaMmi' ardharAtrakAlasamaye-madhyarAtre, kIdRze 'nisaMtapaDinisaMte'nizAntapratinizAnte nizAntaM janadhvanirahitaM pratinizAntaM pratyekaMgRhaM yasmin tasmin , jane prasupte satItyarthaH, paJcabhizcorazatai sArddham 'mAiyagomuhiehiM ' mAikagomukhitaiH, udararakSAthai bhallUkaromAratairgomukhAkAraiH 'phalaehi' phalakaiH paTTakaiH udarabadakASThaphalakairityarthaH, yAvat 'mUiArhi urughaMTiyAhiM' mUkitAbhirurupaMNTikAbhiH= niH zandI kRtAbhiH vizAlaghaNTAbhiryuktaH yauva rAjagRhasya nagarasya paurastyaM dvAraM tatraiva upAgacchati, upAgatya, 'udagavatthi' udakabasti-carmamayajalapAtram , 'masaka' iti prasiddham 'parAmusai ' parAmRzati-gRhNAti, anantaram ' AyaMte' AcAntaH= kRtamukhAdi prakSAlanaH 'cokkhe ' cokSaH svacchaH ataeva ' tAlagyADaNi vijja' 'taeNaM se cilAe geraseNAvaI ' ityaadi| TIkArtha-(taeNa) isake bAda (coraseNAvaI se cilAe) corasenApati vaha cilAta cora (nisaMtapaDinisaMte addharattakAlasamayaMsi ) jaba jana dhvanirahita pratyeka ghara ho gayA aise madhyarAtrike samaya meM (paMcahiM corasaehiM saddhiM) una pAMcasau coroM ke sAtha (mAiya gomuhiehiM phalaehiM jAva mUhaAhiM urughaMTiyAhiM jeNeva rAyagihassa nayarassa purasthimille duvAre teNeva uvAgacchai ) apane udara kI rakSA ke nimitta baddhabhallUka ke romoM se AvRta hue gomukhAkAra kASTaphalakoM se yAvat niHzabdIbhUta vizAla ghaMTikAoM se yukta hokara jahAM rAjagRha nagara kA pUrvadizA kA dvAra thA vahAM aayaa| ( uvAgacchittA udagavatthi parAmusai, AyaMte, cokkhe, suibhUe, tAlugghADaNivijja AvAhei, AvAhittA rAyagihassa 'taeNa se cilAe coraseNAvaI' ityAdi-- -( taeNa) tyA2mA coraseNAvaI se cilAe) yAra senApati te visAta yA2 (nisaMtapaDinisaMte addharattakAlasamayasi ) nyAre hare hare gharamAM mANasane avAja ekadama baMdha thaI gaye, evA te madhyarAtrinA samaye (pacahiM corasaehi saddhi) te paaNyse| yAnI sAye (mAiya gomuhiehi phalaehi jAva mUiAhi urughaTiyAhi jeNeva rAya gihassa nayarassa purathimille duvAre teNeva uvAgacchai) pitAnA peTanI rakSA mATe rIMchanA romethI AvRtta thayelA gemukhAkAra kAka phalakathI yAvatuM zAMta thaI gayelI meTI ghaTikAothI yukta thaIne jyAM rAnA , pUrva dizAnuM dvA2 tuM tyAM mAvyA. ( uvAgacchittA udgavatthi parAmusai Ayate cokkhe suibhUe, tAlugdhADaNi vijja AcAhei, AvAhittA For Private and Personal Use Only
Page #695
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org , 9; zAtAdharmakathAsUtre tAlodghATana vidhAm ' AvAhei ' AvAhayati= smarati ' AvAhittA ' AvAhya= smRtvA rAjagRhasya dvArakapATAni udakena ' AcchoDei ' AcchoTayati-abhiSiJcati, ' AcchoDittA ' AcchoTaya= abhiSicya, kapATaM 'vihADe ' vighATayati = udghATayati, vighATa sakalacoraiH sahitaH rAjagRhamanupravizati, anupravizya mahatA mahatA=atimahatA zabdena ' ugghosamANe 2 ' udghoSayan 2= muhurmuhUrdhoSaNAM kurvan evamavadat ghoSaNAprakAramAha evaM khalu ahaM he devAnumiyAH ! cilAto nAma corasenApatiH paJcabhiH corazataiH sArddham siMhaguhAtacorapallIta iha 'vvaM ' havyaM = Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir dubAre kavADe udeNaM acchoDei kavADaM bihADeha, vihADittA rAyagihaM aNupavisa aNupavisittA mahayA 2 saddeNaM ugghosemANe 2 evaM vayAsI - evaM khalu ahaM devANuppiyA cilAe nAmaM coraseNAveI paMcahi corasaehiM saddhi siMhaguhAo corapallIo iha havvamA gae ghaNNassa satyavAisa hiM ghAuMkAme) vahAM Akara ke usane carmamaya jalapAtra ko masaka ko - apane hAtha meM liyA aura usake jala se Acamana kiyA- Acamana karake jaba vaha zuddha paramazucIbhUta ho cukA - taba usane tAlodghATinI vidyA kA AvAhana kiyA-smaraNa kiyo-aura smaraNa karake rAjagRha dvAra kapAToM ko udaka ke chIToM se siJcita kiyA / siJcita karake phira usane una kivADoM ko kholA aura khola karake phira vaha samasta coroM ke sAtha rAjagRha nagara ke bhItara praviSTa ho gayA / praviSTa hokara ke usane vahAM bar3e2 AvAja se vAraMvAra ghoSaNA karate hue isa prakAra kahA- he devAnupriyoM ! suno-maiM corasenApati cilAta nAma kA cora hU~ abhI 2 rAyagisa duvArakavADe udaraNa acchoDera katrADa viddADe, vihADitA rAyagiha aNuvisa, aNuvisittA mahayA 2 sadde ugdhosemANe 2 evaM vayAsI evaM khalu aha devANupiyA cilAe nAmaM coraseNAvaI paMcahi corasa ehi saddhi siMhaguhAo corapallIo iha havvamAgae "dhaNNassa satyavAhassa gidda ghAukAme ) tyAM AvIne teNe cAmaDAnI thelI-mazaka-ne peAtAnA hAthamAM lIdhI ane tenA pANIthI Acamana karyuM. Acamana karIne jyAre te zuddha paramazucIbhUta thaI cUkayA tyAre teNe tAAdghATinI vidyAnuM AvAhana karyuM smaraNa karyuM, ane smaraNa karIne rAjagRhanA daravAjAnAM kamADAne pANIthI siMcita karIne teNe te kamADAne ughADayAM. ughADIne te badhA cArAnI sAthe rAjagRha nagaranI aMdara praviSTa thaI gayA. praviSTa thaI ne teNe tyAM meTA sAde vAravAra gheASaNA karatAM A pramANe kahyuM ke he devAnupriyA ! sAMbhaLe, huM cAra senApati For Private and Personal Use Only
Page #696
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir agaradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 18 susumAdArikAcaritavarNanama " zIghram AgataH dhanyasya sArthavAhasya gRhaM 'ghAukAme' ghAtayitukAmaH=luNThayitukAmaH he devAnupriyAH / yUyaM zRNuta, paJcazatacauraiH sahAhaM cilAtazcora senApatiratradhanyasya sArthavAhasya gRhaM luNThayitumAgato'smIti bhAvaH, 'taM ' tat = tasmAt kAraNAt jo NaM ' yaH khalu ' NatriyAe mAuAe ' navyAyAH mAtRkAyAH 'duddhaM pAukAme ' dugdhaM pAtukAmaH = yaH khalu madIyahastAnmRtyuM prApya punarbhAvibhavabhAvinyA nUtanAyA mAturdugdhAbhilASIbhavet ' seNaM ' sa khalu ' Niggacchau ' nirgacchatu mama saMmukha mAgacchatu 'tti kaTu' iti kRtvA - itthamuktvA yacaiva dhanyasya sArthavAhasya gRhaM tatraiva pAMcasau coroM ke sAtha yahAM siMhaguhA nAma kI corapallI se AyA huA huuN| merI icchA dhanyasArthavAha ke ghara ko lUTane kI hai - ( taM ) isaliye - ( jo NaM NaciyAe, mAuyAe, duddhaM pAukAme seNaM Niggacchau, tikaDa jeNeva dhaNNassa satyavAhassa gihe teNeva uvAgacchaha, uvAgacchittA hiM bihADe / taeNa se dhaNe cilAeNaM coraseNAvaiNA paMcahi corasahi saddhi hiM ghAijamANaM pAsaha, pAsitA bhIe tatthe 4 paMcahi putehiM saddhiM etaM avakkamaha, / taeNa se cilAe coraseNAvaI ghaNNassa satthavAhassa gihaM ghAera, ghAittA subahudhaNakaNaga jAva sAvaejjaM suMsamaM dAriyaM geNhai, gevhittA rAyagihAo paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA jeNeva sIhaguhA teNeva pahArettha gamaNoe ) jo navIna mAtA kA dUdha pInA cAhatA ho mere hAtha se mRtyu ko prApta kara punaH bhAvibhava meM honevAlI jananI kA dugdha pAna karane kA jo abhilASI bana rahA ho 270 cilAta nAme cAra chuM. hamaNAM ja huM pAMcase cArAnI sAthe ahIM siMhaguhA nAmanI cArapallIthI Avye chuM. dhanya sAviAhanA gharane lUTavAnI mArI 2chA che. (ta) bhATe For Private and Personal Use Only ( joNaM NatriyAe, mAuyAe, duddhaM pAukAme seNaM Niggacchau, tti kahu jeNeva dhassa satyavAssa gihe teNetra uvAgaccha, uvAgacchittA ghaNNassa hiM vihADe, taraNaM se dhaNe cilAeNaM coraseNAvaNA paMcahiM corasaehiM saddhiM hiM ghAijjamaNaM pAsa, pAsittA bhIe tatthe4 paMcahiM putterhi saddhiM gataM avakkama / tara se cilAe coraseNAvaI ghaNNassa satyavAhassa hiM ghAei, ghAittA subahu dhaNakaNaga jAva sAvaejjaM suMsamaM ca dAriyaM geNDara, gevhittA rAyagihAo pasi. Nikkhamai, paDikkhamittA jeNeva sIha guhA teNeva pahArettha gamaNAe ) je navI mAtAnuM dUdha pIvA icche che eTale ke mArA hAthathI mRtyu pAmIne pharI khIjA bhavamAM thanArI mAtAnuM dUdha pIvA je icchatA hoya te
Page #697
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir '78 zAtAdharmakathAGgasUtra upAgacchati, upAgatya dhanyasya gRhaM -- vihADei ' vighATayati=udghATayati / tataH khalu sa dhanyaH sArthavAhaH cilAtena corasenApatinA paJcabhiH corazataiH sAddhaM gRhaM 'ghAijjamANaM ' ghAtyamAnaM luNThayamAnaM pazyati, dRSTvA, bhIta:-bhayaM prAptaH, trastaH trAsaMgataH, trasitaH vizeSatastrAsaM prAptaH 'ubigge' udvignaH ayamasmAkaM sarvasvamapaharati ahamasya kimapi kartuM na zaknomIti hetoH paramacintAmApanaH, paJcabhiH putraiH sArdham ' egaMtaM ' ekAntam-bhayarahitaM sthAnam 'abakkamai ' apakrAmyati apagacchati / tataH khalu sa cilAtaH corasenApatiH dhanyasya sArthavAhasya gRhaM ghAtayati-luNThayati ghAtayitvA luNThayitvA subahuM 'dhaNakaNaga jAva sAvaejaM' dhanakanaka yAvat svApate yam-dhanakanaka maNimauktikAdikaM dravyaM suMsumAM ca dArikAM gRhNAti, gRhItvA rAjagRhAt pratiniSkrAmyati, pratiniSkramya yatraiva siMhaguhA tatraiva prAdhArayad gamanAya gantumudyato'bhUt / / suu06|| -vahI mere sammukha Ave-isa prakAra kahakara vaha jahAM dhanyasArthavAha kA ghara thA vahAM gayA-vahAM jAkara usane dhanyasArthavAha ke ghara ko kholA jaba dhanyasArthavAha ne pAMcasau cora ke sAtha coroM senApati cilAta ke dvArA apane ghara ko luTatA huA dekhA-to dekhakara vaha bhaya ko prApta ho gayA-aura trasta evaM trasita-vizeSa trAsa ko prApta hokara anta meM vaha udvigna bana gayA yaha hamArA sarvasva haraNa kara rahA hai aura maiM isakA kucha bhI nahIM kara sakatA hU~-isa dhyAna se vaha cintAkula ho gayA aura cintAkula hokara apane pAMcoM putroM ke sAtha vahAM se nirbhaya sthAna meM calA gyaa| cora senApati cilAta ne dhanya sArthavAha ko khUba manamAnA lUTA aura lUTa karake usameM se bahuta sA dhana kanaka, maNi, mauktika Adi dravyoM ko evaM susamAdArikA ko le liyA- lekara vaha rAjagRha nagara se mArI sAme Ave A pramANe kahIne te jyAM dhanya sArthavAhanuM ghara hatuM tyAM gayo. tyAM jaIne teNe dhanya sArthavAhanA gharane ughADayuM. jyAre dhanya sArthavAha pAMcaso coronI sAthe cora senApati cilAta vaDe pitAnA gharane luMTAtuM joyuM tyAre joIne te bhayabhIta thaI gayA. ane trasta temaja trAsita (vizeSa vyAsa) prApta karIne chevaTe udvigna thaI gayA. A amAruM sarvasva haraNa karI rahyo che ane huM enuM kaMI ja bagADI zakatA nathI. A jAtane vicAra karIne te ciMtAkuLa thaI gaye ane ciMtAkuLa thaIne te pitAnA pAMca putronI sAthe tyAMthI nirbhaya sthAnamAM ja rahyo. cera senApati cilAte dhanya sArthavAhanA gharane khUba IcchA mujaba lUMTayuM ane lUMTIne temAMthI ghaNuM dhana, kanaka, maNi, motI vagere dra temaja saMsamAM dArikAne laI lIdhI. laine te rAjagRha For Private and Personal Use Only
Page #698
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 18 suMsumAdArikA baritanirUpaNam za mUlam - taNaM se dhanne satthavAhe jeNeva sae gihe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA subahuM dhaNakaNagaM suMsumaM ca dAriyaM avahariyaM jANittA, mahatthaM mahagghaM maharihaM pAhuDaM gahAya jeNeva jagaraguttiyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA, taM mahatthaM mahagghaM maharihaM pAhuDaM jAva uvarNeti, uvaNittA, evaM vayAsI - evaM khalu devAzupiyA ! cilAe coraseNAvaI sIhaguhAo corapallIo ihaM vvamAgamma paMcahiM corasaehiM saddhiM mamahiM ghAetA dhaNakaNagaM susumaM ca dAriyaM gahAya jAva paDigae / taM icchAmo NaM devAppiyA ! susumA dAriyAe kUvaM gamittae, tubbhaM NaM devANuppiyA! se viule dhaNakaNage, mamaM suMsumA dAriyA / taeNaM te jagaraguttiyA dhaNNassa eyamaTTaM paDisurNeti, pIDasuNittA saMnaddha jAva gahiyAuhapaharaNA mahayAra ukkiTTa0 jAva samuddaravabhUyaM piva karemAjA rAyagihAo Niggacchati, NiggacchittA, jeNeva cilAe core teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA, cilAeNaM coraseNAvaiNA saddhiM saMpalaggA yA hotthA / taeNaM te NagaraguttiyA cilAyaM voraseNAvaI hayamahiya jAva paDiseheMti / taeNaM te paMca corasayA NayaragottiehiM hayamahiya jAva paDisehiyA samANA taM viulaM dhaNakaNagaM vicchaDDemANAya vippakiremANA ya savvao vApisa nikalA aura nikala karake jahAM siMhaguhA nAma kI corapallI thI - usa ora calane ke liye udyata ho gayA / sU06 // nagaramAMthI pAche bahAra AvyA ane AvIne jyAM siMhaguDDA nAme cArapallI hatI te tarapha ravAnA thavA taiyAra thaI gayA. !! sUtra 6 / / For Private and Personal Use Only
Page #699
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 680 zAnAdharmakathAsUtre samaMtA viplAitthA / taeNaM te jagaraguttiyA te viulaM dhaNakari gevhaMti, gevhittA jeNeva rAyagihe teNeva uvAgacchati / taeNa se cilAe taM coraseNaM tehiM NayaraguttiehiM hayamahiya jAva bhIe tatthe susumaM dAriyaM gahAya evaM mahaM aggAmiyaM dIhama aDavi aNupaviTTe / taeNaM dhaNNe satthavAhe suMsumaM dAriyaM cilAeNaM aDavImuhaM avahIramANiM pAsittANaM paMcahiM puttehi saddhiM appachaTTe sannaddhabaddha0 cilAyassa padmaggavIhi aNugacchamANe abhijJjate hakkAremANe pukkAremANe abhitajjemANe abhitAsemANe piTTao aNugacchai / taeNaM se cilAe taM dhaNaM satthavAhaM paMcahiM puttehiM saddhiM appacha sannaddhabaddha0 samaNugacchamANaM pAsa, pAsittA atthAme abale avIrie apurisakkAraparakkame jAhe No saMcAei susumaM dAriyaM NivvAhittae, tAhe saMte taMte paritaMte nalippala0 asi parAmusai, parAmusittA suMsumAe dAriyAe uttamaMgaM chiMdai, chiMdittA, taM gahAya taM aggAmiyaM aDavi aNuSpaviTTaM / tapaNaM se cilAe tIse agAmiyAe aDavIe taNhAe abhibhUe samANe pamhuTTha disAbhAe, sahiguhaM corapachi asaMpatte aMtarA ceva kAlagae / evameva samaNAuso ! jAva pavvaie samANe imassa orAoiyasarIrassa vaMtAsavassa jAva viddhaMsaNadhammassa vaNNaheuM jAva AhAraM AhArei, se NaM ihaloe ceva bahUNaM samaNANaM 4 hilaNijje 3 jAva aNupariyahissai, jahA va se cilAe takkare // sU0 7 // For Private and Personal Use Only
Page #700
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 18 susumAdArikAcaritanirUpaNam 181 TIkA-taeNaM se ' ityAdi / tataH khalu sa dhanyaH sArthavAho yatraiva svakaM gRhaM tagaiva upAgacchati, upAgatya subahuM dhanakanakaM susumAM ca dArikAm apahRtAM jJAtvA ' mahatthaM mahagyaM maharihaM ' mahAtha mahAcaM mahArham=mahAnarthaH prayojanaM yasmin tat-mahArtha mahAprayojanakam , bahumUlyaM punaH mahatAM yogyam 'pAhuDaM ' prAbhRtaM upAyanaM gRhItvA yatrautra 'NagaraguttiyA' nagaragoptRkAH nagararakSakAH kopAlAdayaH tauva upAgacchati, upAgatya tat mahArtha yAvat-mahAgha mahAhaM prAbhRtam -- uvaNei ' upanayati-samarpayati, upanIya-samarpya evamavadat-evaM khalu he devAnu 'taeNaM se dhanne satyavAhe' ityaadi| TIkArtha-(taeNaM) isake bAda (se dhanne satyavAhe ) vaha dhanya sArthavAha (jeNeva saegihe teNeva uvAgacchai ) jahAM apanA ghara thA vahA~ AyA ( uvAgacchittA subahu ghaNakaNagaM suMsamaM ca dAriyaM avahariyaM joNittA mahatthaM mahagdhaM mahariyaM pAhRDaM gahAya jeNeva nagara guttiyA teNeva uvAgacchai ) vahAM Akarake usane apane ghara meM se bahuta sA dhana kanaka evaM suMsamA dArikA ko haraNa kiyA huA jaba jAnA taba vaha mahArtha bahumUlya evaM mahApuruSoM ke yogya bheMTa lekara jahAM nagara rakSaka -koTapAla -Adi the vahAM gayA-(uvAgacchittA taM mahatthaM mahagdhaM maharihaM pAhuDaM jAva uvaNeti, uvaNittA evaM vayAsI) vahAM jAkara usane usa mahAprayojana sAdhaka bhUna bahumUlya tathA mahApuruSoM ke yogya bheMTa ko unake samakSa rakhadiyA-aura rakhakara unase usane isa prakAra kahA-( evaM 'taeNaM se dhanne satthavAhe' ityAdi-- tha-(taeNaM ) tyA25chI ( se dhanne satthavAhe ) te dhanya sArthavADa (jeNeva saragihe teNeva uvAgacchai ) yA potArnu 52 hetuM tyo mAnya... ( uvAgacchittA subahu dhaNakaNagaM muMsamaM ca dAriyaM avahariyaM jANittA mahatthaM mahagdhaM mahariyaM pAhuDaM gahAya jeNeva nagara guttiyA teNeva uvAgacchai ) tyAM AvIne teNe pitAnA gharamAMthI puSkaLa pramANamAM dhana, kanaka ane saMsamAM darikAnuM haraNa karavAmAM AveluM jANIne te mahAthe, bahu kiMmatI ane mahApuruSane gya bheTa laIne jyAM nagara-rakSaka-kaTTapaLa-vagere hatA tyAM gayA. ( uvAgacchittA ta mahatthaM mahaba mahariha pAhuDaM jAva uvaNe ti, uvaNittA evaM vayAsI ) tyA teNe te mahAyAna sAbhUta mahu bhitI tamA mahA puruSane cagya bheTane temanI sAme mUkI dIdhI ane mUkIne temane teNe A pramANe vinaMtI karatAM kahyuM ke For Private and Personal Use Only
Page #701
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 682 sAtAdharmakathAgasUtre priyAH ! cilAtazcorasenApatiH siMhaguhAyAcorapalyAH iha havyamAgatya paJcabhizcorazataiH sArddham mama gRhaM 'ghAettA' ghAtayitvA-luNThayitvA subahuM dhanakanakaM suMsumAM ca dArikAM gRhItvA 'jAva paDigae' yAvat patigatA-paJcabhizcorazataiH sArdha siMhaguhAM corapallI pratinivRtta ityarthaH, ' taM' tat=tasmAt kAraNAt icchAmaH khalu he devAnupriyAH ! ' muMsumA dAriyAe susumA dArikAyA 'kUvaM ' pratyAnayane 'gamittae' gantum / ' tubbheNaM devANuppiyA ! ' yuSmAkaM khalu he devAnu priyAH ! tat apahRtaM vipulaM dhanakanakam he devAnupriyAH ! corA'pahRtaM dhanakanAdikaM sarva yuSmAkaM bhavatu, mama suMsumA dArikA bhavatu / tataH khalu te nagaragoptakAH khalu devANuppiyA:! cilAe coraseNAvaI sIhaguhAo corapallIo ihaM havvamAgamma paMcahiM corasaehiM saddhiM mama gihaM ghAettA, subahuM dhaNakaNagaM suMsamaM ca dAriyaM gahAya jAva paDigae-taM icchAmo NaM devANupiyA ! suMsamA dAriyAe kUvaM gamittae-tumbhaMNaM devANuppiyA! se viule dhaNakaNage mamaM susamA dAriyA) he devAnupriyA suno cora senApati cilAta cora ne siMhaguhA nAma kI corapallI se yahAM zIghra Akara pAMcasau coroM ke sAtha mere ghara para DAkA DAlA hai| usameM usane bahuta sA dhana, kanaka evaM susamA dArikA ko lUTA hai aura-lUTakara vaha vahAM vApisa apane sthAna para calA gayA hai| ataH he devAnupriyo / maiM cAhatA hU~ ki Apa loga usa suMsamA dArikA ko lene ke liye jAveM, milane para vaha hRta dhanakanaka Adi saba ApakA rahe-aura susamA daurikA merI ( evaM khalu devANuppiyA ! cilAe coraseNAvaI sIhaguhAo corapallIo ihaM havvamAgamma paMcari corasaehiM saddhi mama gihaM ghAettA, subahuM dhaNakaNagaM suMsamaM ca dAriyaM gahAya jAva paDigae taM icchAmo NaM devANuppiyA ! susamA dAriyAe kuvaM gamittae-tumbhaM NaM devANuppiyA ! se viule dhaNakaNage mamaM suMsamA dAriyA) he devAnapriye ! sAMbhaLo, cora senApati cilAta core siMhaguhA nAmanI cerapalIthI ekadama ahIM AvIne pAMcase coronI sAthe mArA gharamAM dhADa pADI che. temAM teNe ghaNuM dhana, kanaka ane saMsamAM dArikAnI lUMTa karI che. laMTa karIne te pAche pitAnA sthAne ja rahyo che ethI he devAnupriye ! mArI IcchA che ke tame suMsamAM dArikAne pAchI levA mATe jAo ane tene meLavI lIdhA bAda te apahRta karAyeluM dhana kanaka vagere badhuM tame rAkhajo ane saMsamAM dArikAne mane soMpI deje For Private and Personal Use Only
Page #702
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir garadharSaNI TI0 a0 18 suMsumAdArikAcaritanirUpaNam 683 puruSAH dhanyasya etamarthe pratizRNvanti = svIkurvanti, pratizrutya = svIkRtya 'sanaddha jAva gahiyA upaharaNA ' sannaddha yAvat gRhItAyudhamahaNAH = sannaddhavadbhavarmitakavacA yAvad gRhItAyudhamaharaNA ityasya vyAkhyA pUrvavad bodhyA, ' mahayA 2 ukiDa jAva samuddara bhUpina ' mahA mahotkRSTa yAvat samudraravabhUtamiva velAvRddhisamaye samudradhvanimiva mahAdhvani karemANA ' kurvanto rAjagRhAt nirgacchanti, nirgatya rahe / (taNaM te garaguttiyA ghaNNassa satyavAhassa eyamahaM paDisurNeti, paDiNittA sannaddha jAva gahiyAuhapaharaNA mahayA 2 ukki0 jAva samuddaravabhUyaM pivakare mANA rAyagihAo NiggacchaMti NigacchittA jeNeva cilAe core - teNeva uvAgacchaMti, uvAgacchittA cilAeNaM coraseNAvahA saddhiM saMpalaggA yAni hotyA taraNaM te NagaraguttiyA cilAyaM coraseNAvahaM hayamahiya jAva paDiseheMti, taraNaM te paMca corasayA NayaragotiehiM hayamahiya jAva paDisehiyA samANA taM viulaM dhaNakaNagaM vicchaDumANA ya viparimANA ya savvao samaMtA vipalAhasthA ) dhanya sArthavAha kI isa bAta ko sunakara una nagara rakSakoM ne svIkAra kara liyA / aura svIkAra karake usI samaya unhoM ne apane 2 zarIrapara kavaca ko sajjita karake kazAbaMdhana se bAMdha liyA yAvat Ayudha aura praharaNoM ko le liyA / velAvRddhi ke samaya meM jisa prakAra samudra kI dhvani hotI hai usI prakAra kI mahAdhvani karate hue phira ve rAjagRha nagara ( taraNaM te jagaraguttiyA dhaNNassa satyavAhassa eyamahaM paDisurNeti, paDisuNitA sannaddha jAva gahiyAuhaparaNA mahayA 2 ukkiTTha0 jAva samuddaravabhUyaM pivaka remANA rAyagihAo NiggacchaMti, NigacchittA jeNeva cilAe core teNeva uvAgacchaMti, utrAgacchittA cilAeNaM coraseNAvaiNA saddhiM saMpalaggA yAvi hotthA - taNaM te jagaraguttiyA cilAyaM coraseNAvaraM hayamahiya jAna paDi seheMti, taNaM te paMca corasayA NayaragottiehiM hayamahiya jAva paDisehiyA samANA taM viulaM dhaNakaNagaM vicchaDDemANA ya viSpakiremANA ya savvao samaMtA vippalAitthA ) dhanya sAvAhanI te vAtane sAMbhaLIne nagara rakSakAe tene svIkArI lIdhI ane svIkArIne temaNe tarata ja potapAtAnA zarIrA upara katraMco paherIne kazA khadhanethI khAMdhyAM yAvat Ayudha ane praharaNAne sAthe lai lIdhAM. bharatInA samaye jevA samudranA dhvani hAya che teveA ja mahAdhvani karatAM te rAjagRha nagaramAMthI khahAra nIkaLyA ane nIkaLIne jyAM cAra senApati te For Private and Personal Use Only
Page #703
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaaraamkhaan yatraiva cilAtazcoraH, tatraiva upAgacchanti, upAgatya cilAtena corasenApatinA sAdha ' saMpalaggA' saMpralagnAH yudhaM kartuM pravRttAzcApi abhavan / tataH khalu nagaragoptRkAH cilAtaM corasenApati -- hayamahiya0 jAva' hatamathita yAvat-hatamathita pravaravIraghAtitanipatitacihnadhvajapatAka-hatAH mAritAH, mathitAH nizzeSatAM prAptitAH, pravaravIrAH zreSThavIrA yasyAsau hatamathitamavaravIraH, ghAtitaH dhAtaH zastrAdiprahAreNa kSatiH, sa saMjAto'sya ghAtitaH kSata ityarthaH, nipatitA bhUmau patitA cihvadhvaja patAkAH yasyA'sau, nipatitacihnadhvajapatAkA, eteSAM karmadhArayaH, tam , yAvat patiSedhayanti-nivArayanti / tataH khalu te 'paMcacorasayA' paJcazatacaurAH 'NagaragottiehiM' nagaragoptRkaiH nagararakSakaiH puruSaiH ' hayamahiya jAva paDisehiyA ' hatamathitayAvatpatiSedhitAH pratiSedhitAH santaH tat vipulaM dhanakanaka-dhanakanakamaNimauktikAdikaM 'vicchaDDemAgA' vicchardayantaH prakSipantaH 'vipakiremANA ya ' vipakirantazca-itastato vikiraNaM kurvantaH 'savvao samaMtA' sarvataH samantAt-caturdikSu 'vippalAityA' viplAyantaH palAyitAH tataH khalu te se bAhara nikale aura nikalakara jahAM cora senApati vaha cilAta cora thA vahAM gaye-vahAM pahu~cate hI unakA cora senApali usa cilAta cora ke sAtha yuddha honA prAraMbha ho gayA-usa yuddha meM unhoM ne usa cilAta ke sainya ko pahile khUba mArA-pITA-bAda meM unheM bilakula naSTa bhraSTa kara diyaa| kitaneka coroM ko unhoM ne kSata kiyaa| usakI ciba dhvajapatAkAoM ko jamIna para DAla diyaa| isa prakAra use harataraha parAsta kara diyaa| jaba ve pAMcasau cora nagararakSaka puruSoM dvArA hara prakAra se hatamathita yAvat pratiSedhita ho cuke taya ve usa vipula dhanakanaka maNimauktika Adiko chor3akara tathA idhara udhara DAlakara sarva prakArase cAroM dizAoMmeM idhara udhara bhAga gye| (taeNaM te NayaraguttiyA taM viulaM dhaNakaNagaM cilAta cora hato tyAM gayA. tyAM jatAMnI sAthe ja cora senApati cilAtanI sAthe temanuM yuddha zarU thaI gayuM. yuddhamAM temaNe pahelAM te cilAtanI senA sAthe khUba mAra-pITa karI ane tyArapachI tene naSTa-bhraSTa karI nAkhI. keTalAka ne te temaNe kSata (ghavAyelA) karyA. temanI cihnabhUta dhvajA patAkAone jamInadosta karI nAkhI. A pramANe tene badhI rIte harAvI dIdhuM. jyAre te pAMcase core nagara rakSaka puruSo vaDe sarva rIte hata, mathita yAvat pratiSadhita thaI gayA tyAre teo te puSkaLa dhana, kanaka, maNI, metI vagerene tyAM ja mUkIne Amatema nAkhIne cAre dizAomAM Amatema palAyana thaI gayA. For Private and Personal Use Only
Page #704
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anegAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 18 suMsumAdArikAcaritavarNanam 685 nagaragoptRkAH nagararakSakAH taM vipulaM dhanakanaka0=dhanakanakAdikaM gRhNanti , gRhItvA, yatraiva rAjagRhaM nagaraM tatraiva upAgacchanti / tataH khalu sa cilAtaH tAM corasenAM ' hayamahiya jAva' hatamathita yAvat-hatamathitamavaravIraghAtitanipatita cihadhvajapatAkAm yAvad dRSTvA bhItastrastaH susumAM dArikA gRhItvA ekAM mahatIm 'aggAmiyaM ' agrAmikAm grAmarahitAm ' dIhamadru' dIrghAvAM-dIrghamArgAm 'aDaviM' aTavIm-anupaviSTaH / tataH khalu dhanyaH sArthavAhaH suMsumAM dArikAM cilAtena 'aDavImuha ' aTavImukham araNyasammukham ' abahIramANi ' apahiya. mANAm-nIyamAnAM ' pAsittA' dRSTvA paJcabhiH putraiH sArddham ' appacha?' AtmaSaSThaH / saMnaddhabaddha ' sannaddhabaddharmitakavacaH cilAtasya 'padamaggIhiM ' padageNhaMti, geNhittA, jeNeva rAyagihe teNeva uvAgacchati / taeNaM se ci. lAe taM coraseNaM tehiM jayaraguttiehiM hayamahiya jAva bhIe tatthe suMsamaM dAriyaM gahAya egaM mahaM aggAmiyaM dIhamaddhaM aDaviM aNuppaviThU) una nagara rakSakoM ne usa vipula dhana kanaka Adiko le liyA aura lekara rAjagRha nagara meM vApisa A gye| isa ke bAda vaha cilAta cora apanI usa senA ko nagara rakSakoM dvArA hata mathita prabala vIravAlI evaM ghAtita tathA nipatita cinha dhvaja patAkA vAlI dekhakara trasta ho gayA aura susamAdArikA ko lekara eka bar3I bhArI grAmarahita aTavI meM ghusa gayA (taeNaM dhapaNe satyavAhe suMsamaM dAriyaM cilAeNaM aDavImuhaM avahiramANi pAsittA NaM paMcahiM puttahiM saddhiM appachaTTe sannaddhabaddha cilAyassa padamaggavIhiM aNugacchamANe abhigajjate hAkkAremANe abhitajjemANe ( taeNaM te Nayara guttiyA taM viulaM dhaNakaNagaM geNhaMti, geNhittA, jeNeva rAyagi teNeva uvAgacchaMti / taeNaM se cilAe taM coraseNaM tehiM NayaraguttiehiM hayamahiya jAva bhIe tatthe suMsamaMdAriyaM gahAya egaM mahaM aggAmiyaM dIhamada aDaviM aNuppaviTe) te nagara rakSakoe te puSkaLa pramANamAM paDelAM dhana, kanaka vagerene laI lIdhuM ane laIne rAjagRha nagaramAM pAchA AvI gayA. tyArapachI te cilAta cAre pitAnI te cora senAne nagara rakSaka vaDe hata, mathita temaja ghAtita ane nipatita cidhvaja patAkAovALI joIne trasta thaI gayo ane saMsamA dArikAne laIne eka bhAre maTI grAmarahita aTavImAM pesI gaye. (taeNaM dhaNNe satyavAhe suMsamaM dAriyaM cilAeNaM aDavImuhaM avahIramANi pAsittA NaM paMcahiM puttehiM saddhi appachaTe sannaddhabaddhacilAyassa padamaggavIhi aNugacchamANe abhigajjate hAkkAremANe pukkAremANe abhitajjemANe abhihAse For Private and Personal Use Only
Page #705
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAtAdharmakathAsUtra mArgavidhi-padamArgapracAram-caraNacihnam 'aNugacchamANe' anugacchan-pRSThato dhAvan 'aNugajjemANe' anugarjana meghavadagarjanAM kurvan ' hakkAremANe ' ' bho' duSTa ! tiSTha-tiSTha' ityAdi, vAkyaiH hakArayan AkArayan 'pukAremANe ' pUtkArayan * tiSTha 2, nocettvAM haniSyAmItyAdivAkyaiH tamAhRyan ' abhitajjemANe' abhitarjan= re nirlajja ' ityAdi vAkyastarjanAM kurvan , ' abhitAsemANe ' abhi. trAsayan astrazastrAdidarzanena trAsamutpAdayan 'piTThao' pRSThataH cilAtacorasya pRSThadezataH anugacchati pazcAddhAvati / tataH khalu sa cilAtaH taM dhanyaM sArthavAha paJcabhiH putraiH sArdham 'appachaThaM' AtmapaSThaM ' sannaddhabaddhavarmitakAcaM yAvat samanugacchantaM pazcAddhAvantaM pazyati, dRSTvA * atyAme 4 ' asthAmA AtmabalarahitaH, abala: sainyarahitaH, avIryaH = utsAharahitaH, apuruSakAraparAkramaH san abhitAsemANe piTThAo aNugacchai ) dhanyasArthavAha ne jaba susamA dArikA ko cilAta cora dvArA aTavI ke madhya meM haraNakara le jAI gaI jaya jAnA-taba vaha apane pAMcoM putroM ke sAtha AtmaSaSTha hokara kavaca bAMdha usa cilAta ke pIche 2 pada cihnoM kA anusaraNa karatA huA, megha ke jaisI garjanA karatA huA, are o duSTa ! Thahara Thahara isa prakAra se kahatA huA, pukAra karatA huA Thahara jA Thahara jA-nahIM to meM tujhe mAra DAlUMgA isa prakAra ke vAkyoM se use bulAtA haA re nirlajja! isa prakAra se use tarjita karatA huA, tatho astra zastra Adi ke dikhAne se use trAsa utpanna karatA huA claa| (taraNaM se cilAe taM dhaNaM satthavAhaM paMcahiM puttehiM saddhiM appachaThaM annaddhabaddha0 samaNugacchamANaM pAsai, pAsittA atthAme abale mANe piTThAo aNugacchai ) jyAre dhanya sArthavAhe suMsamA dArikAne cilAta cAra vaDe aTavImAM haraNa karIne laI javAyelI jANI, tyAre te pitAnA pAMca putronI sAthe AtmaSaSTa thaIne kavaca bAMdhIne te cilAta ceranI pAchaLa tenA pada cihnonuM anus265 42to bhavanAvI pani 42 // " are mI duSTa ! anAre, alAre," A pramANe kahete "Ubho re, Ubhare, nahitara marI gayele jANaje " A prabhAye 78 42tA, tara mAvApato ' are niaar !' mama tamita 42 / temaja zastra astra vagerene batAvIne tene trasita karate cAle. (taeNaM se cilAe taM dhaNaM satthavAhaM paMcahiM puttehiM saddhiM apaccha8 sannaddha baddha0 samaNugacchamANaM pAsai, pAsittA asthAme abale avIrie apurisakkAra For Private and Personal Use Only
Page #706
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 18 susumAdArikAcaritanirUpaNam 687 " C puruSakAraH = pauruSam, parAkramaH = sAmarthya, tadrahitaH san ' jAhe ' yadA no zaknoti susumAM dArikA 'NivyAhittae' nirvAhayituM bodum ' tAhe ' tadA ' saMte ' zrAntaH = parizramaM gataH, taMte ' tAntaH = glAniM prAptaH, ' paritaMte ' paritAntaH= sarvatobhAvena khinnatAmupagataH, 'nIluppala0 ' nIlotpala nIlotpagaMbalagulikAdi vizeSaNaviziSTamatitIkSNam asi karavAlaM 'parAmusa ' parAmRzati = kozAnniHsArayati parAmRzya, suMsumAyA dArikAyAH ' uttamaMgaM ' uttamAGga= ziraH avIrie apurisakAraparakkame jAhe No saMcANDa susamaM dAriyaM NivyA hintae, tAhe saMte taMte paritaMte niluppala asi parAmusaha, parApusittA susamAe dAriyAe utamaMga chiMdaha, chiMdittA, taM gahAya taM aggAmiyaM aDaviM aNupaviTThe taraNaM se, cilAe tIse AggAmiyAe aDavIe tahAe abhibhUe samANe pamhuhRdisAbhAe sIhaM gRhaM corapalaM asaMpatte aMtarAceva kAlagae ) jaba cilAta cora ne usa dhanyasArthavAha ko pAMco putroM ke sAtha AtmaSaSTha hokara evaM kavaca Adi se susajjita hokara apane pIche 2 AtA huA dekhA taba vaha dekha kara Atmabala rahita ho gyaa| isa taraha sainya rahita, utsAha rahita tathA pauruSa aura parAkrama rahita banA huA vaha jaba suMsamA dArikA ko apane pAsa rakhane ke liye zaktizAlI nahIM ho sakA taba usane zrAnta, tAnta-glAni yukta aura paritAMta sarvatobhAvena khinnatA ko prApta hokara nIlotpala, gavalagulikA, Adi vizeSaNoM vAlI apanI talavAra ko uThAyA - myAna parakkame jAhe No saMcAei susamaM dAriyaM NivvAhittae, tAhe saMte taMte paritaMte nIluppala0 arsi parAsara, parAmusittA samAe dAriyAe uttamaMgaM chidaha, chiMdittA, taM gahAya taM aggAmiyaM aDaviM aNupatri, taraNaM se, cilAe tIse AgAmiyAe aDavIe tavhAe abhibhUe samANe pamhuTTadisAbhAe sIhaguhaM corapalli asaMpatte aMtarA cetra kALagae ) jyAre cilAta 2Are te dhanya sAthaeNvAhane pAMce putrAnI sAthe AtmaSaSTa thaine temaja kavaca vagerethI susajjita thaIne peAtAnI pAchaLa pAchaLa AvatA joyA tyAre te joIne AtmabaLa vagaraneA thaI gayA. A pramANe senA rahita utsAha rahita temaja pauruSa ane parAkrama rahita thai gayelA te jyAre suMsamA dArikAne peAtAnI pAse rAkhavAmAM paNa asamatha thaI gayA tyAre teNe zrAMta, tAMta, glAni yukta ane paritAMta temaja badhI rIte khinnatA prApta karIne nIleAtpala, gavala gulikA vagere vizeSaNAvALI peAtAnI taravArane upADI ane myAnamAMthI bahAra kADhI ane bahAra kADhIne cuMsamA dArikAnuM mAthuM kApI For Private and Personal Use Only
Page #707
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 688 hAtAdharmakathAsUtre chinatti, chikhA, ' taM ' tat uttamAGgaM gRhItvA tAm agrAmikAm = janAvAsarahitAm aTavImanupaviSTaH =pravezaM kRtavAn / tataH khalu cilAtaH tasyAmagrAmikAyA - maTavyAM ' taNhAe ' tRSNayA = pipAsayA abhibhUtaH san 'vimhuTThadisAbhAe ' vismRtadigbhAgaH = pUrvAdidizAvivekavikalaH san siMhaguhAM corapallIm ' asaMpatte ' asa mprAptaH ' aMtarAcetra ' antarA eva = madhya eva ' kAlaMgae ' kAlaMgataH = asau coro mRtyuM tavAn / asya zevacaritaM granthAntarAdavaseyam, zAstretu-upayogi caritaM tAvanmAtraM bhagavatopadiSTam / evA atha cilAtadRSTAntena bhagavAn nirgranthAdIn saMbodhya prativodhayati meva ' evameva anena prakAreNaiva ' samaNAuso' AyuktaH zramaNAH ! ' jAva pavvaie samANe ' yAvat patrajitaH san yo'smAkaM nirgrantho vA nirgranthI vA AcAryoMpAdhyAyAnAM samIpe pravrajitaH san ' imassa 6 asya orAli yasarIrassa ' audArikazarIrasya vAntAsravasya yAvad vidhvaMsanadharmasya ' vaNNaheuM ' varNahetuM kAntivizeSaprAptyartham yAvat- ' rUpadeuM ' rUpahetuM saundaryAdyartham ' balaheDaM ' " = , = " se bAhara kiyA aura uThAkara susamA dArikA ke mastaka ko kATa ddaalaa| usa kaTe hue mastaka ko lekara phira nirjana aTavI meM praveza kara gayA / usa aTavI meM pipAsA se vyAkula hokara vaha pUrvAdi dizAoM ke viveka se rahita ho gayA- isa taraha vaha punaH vahAM se pIche vApisa apanI siMhaguhA nAmakI cora pallI meM nahIM A sakA aura bIca hI meM kAla kavalita bana gayA / isakA avaziSTa caritra graMthAntara se jAna lenA cAhiye / yahA~ to bhagavAn ne jitanA caritra isakA upayogI jAnA utanAhI upadiSTa kiyA hai ! - ( evAmeva samaNAuso ! jAva pavtraie samANe imassa orAliyasarIrassa vaMtAsavassa jAva viddhaMsaNadhammassa vaNNaheu jAva AhAraM AhArei se NaM ihaloe ceva bahUNaM smnAkhyuM, te kapAelA mAthAne laIne te nija na-bhayakara aTavImAM pesI gaye. aTavImAM te tarasathI vyAkuLa thaIne pU vagere dizAonA vivekathI rahita thaI gayA ane A pramANe te pharI tyAMthI te peAtAnI siDuguhA nAmanI cArapallImAM kAi paNa divase pAche. AvI zakayA nahi ane vacce ja mRtyu pAmyA. tenuM khAkInuM caritra khIjA graMthamAMthI jANI levuM joie, ahIM tA bhagavAne jeTaluM caritra tenuM upayukta jANyuM teTaluM kahyuM che. ( evAmeva samaNAuso ! jAva pavvaie samANe imassa orAliyasarIrassa vaMtAsavasa jAtra viddhaMNadhammassa vaNNaheu jAba AhAra AhAreha seNaM ihaloe For Private and Personal Use Only
Page #708
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org amagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 18 susumAdArikAsaritavarNanam da ghalahetuM zarIrabalabardhanArtham, 'vIriyaheuM ' vIryahetum = Antarika zaktisampAdanArtham, AhAram AhArayati, sa khalu iha loke eva bahUnAM zramaNAnAM zramaNInAM zrAvakANAM zrAvikANAM ca ' hIlaNijje jAva' hIlanIyo yAvat yAvatpadena, nindanIyaH, khisanIyaH garhaNIyo bhavet paraloke'pi duHkhaM prApnoti yAvatcAturanta saMsArakAntAram ' aNupariyaTTissai ' anuparyaTiSyati bhramiSyati, yathA sa cilAtastaskaraH - cilAtataskaravaditi bhAvaH // 07 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mUlam tapaNaM se dhapaNe satthavAhe paMcahiM puttehiM saddhi appachaTTe cilAyaM paridhADemANe 2 tavhAe chuhAe ya saMte taMte paritaMte gANaM 4 hIlaNijje 3 jAva aNupariyahissai jahAva se cilAe takare ) aba prabhu isa cilAta ke dRSTAnta se nirgrantha AdikoM ko saMbodhita kara pratibodhita karate haiM - he AyuSmaMta zramaNoM ! isI taraha jo hamArA nirgrantha zramaNa athavA zramaNIjana AcArya upAdhyAya ke pAsa pravrajita hokara vAtAvavAle yAvat vidhvaMsana dharmavAle isa audArika zarIra meM kAnti vizeSa prApti ke liye saundarya AdirUpa vizeSa ke liye, balavadhana ke liye tathA Antarika zakti vRddhike liye AhAra ko letA haikaratA hai :- vaha isa loka meM aneka zramaNa zramaNI zrAvaka tathA zrAvikA janoM dvArA hIlanIya yAvat nidaMnIya khiMsanIya garhaNIya to hotA hI hai - parantu para bhavameM bhI vaha duHkhoM kohI pAtA hai / yAvat aisA jIva isa caturgatirUpa saMsAra kAntAra meM cilAta cora kI taraha paribhramaNa hI karatA rahatA hai | sUtra 7 // , For Private and Personal Use Only caiva bahUNaM samaNANaM 4 hIlaNijje 2 jAva aNupariyaTTissai, jahAva se cilAe tabakare ) have prabhu te cilAtanA dRSTantane sAme rAkhIne thi vagerene sa medhita karIne AjJA kare che ke he AyuSmaMta zramaNA ! A pramANe je amArA nigraMtha zramaNa athavA zramaNIjana AcAya ke upAdhyAyanI pAse pratrajita thaIne vAntAstravavALA yAvat vidhvaMsana dhama vALA A audArika zarIramAM krAMti vizeSanI prApti mATe, saudarya vagere rUpa vizeSanA mATe, khaLavadhana mATe temaja AMtarika zikatane vadhAravA mATe AhAra grahaNa kare che. te A leAkamAM ghaNA zramaNa, zramaNI, zrAvaka temaja zrAvikAo vaDe hIlanIya yAvat niMdanIya, khisanIya ane garhaNIya te| hAya ja che paNa sAthe sAthe te parabhavamAM paNa duHkha ja meLave che. cAvata eve jIva A catuti rUpa saMsAra kAMtAramAM cilAta cAranI jema bhaTakatA ja rahe che. 5 sUtra 7 // bha 87
Page #709
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaanaaghl no saMcAei cilAyaM coraseNAvaI sAhatthi giNihattae / se NaM tao paDiniyattai, paDiniyattittA jeNeva sA susumA dAriyA cilAeNaM jIviyAo vavaroviyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA, susumaM dAriyaM cilAeNaM jIviyAo vavaroviyaM pAsai, pAsittA parasuniyatteva caMpagavarapAyave dhasattidharaNiyalaMsi nivaDai / taeNaM se dhaNNe satthavAhe paMcahiM puttehiM saddhiM appachaTTe Asatthe kUyamANe kaMdamANe vilavamANe mahayA2 sadeNaM kuhUra suparunne suciraM kAlaM bAhamokkhaM krei| taeNaM se dhaNNe satthavAhe paMcahiM puttehiM saddhiM appachaTTe cilAyaM tIse aggAmiyAe aDavIe savvao samaMtA parighADemANe taNhAe chuhAe ya paribhUe samANe tase aggAmiyAe aDavIe savvao samaMtA udagassa maggaNagavesaNaM karei, karittA saMte taMte paritaMte, Nivinne, tose aggAmiyAe aDavIe udagassa maggaNagavesaNaM karemANe no cevaNaM udagaM AsAdei / taeNaM se dhapaNe satthavAhe appachaThe udagaM aNAsAemANe jeNeva suMsumA jIviyAo vavaroviyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA jeheM puttaM dhaNadattaM sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI-evaM khalu puttA ! amhe suMsumAe dAriyAe aTTAe cilAyaM takaraM savvao samaMtA paridhADemANA tahAe chahAe ya AbhabhUyA samANA imIse aggAmiyAe aDavIe udaggassa maggaNagavesaNaM karemANA No ceva NaM udagaM AsAdemo, taeNaM udagaM, aNAsAemANA No saMcAemo rAyagihaM saMpAvittae, taNNaM For Private and Personal Use Only
Page #710
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 18 susumAdArikAcaritavarNanam 691 tumhe mamaM devANuppiyA ! jIviyAo vavaroveha, maMsaM ca soNiyaM ca AhArei, AhArittA, teNaM AhAreNaM abiddhatthA samANA tao pacchA imaM aggAmiyaM aDaviM Nittharihiha, rAyagihaM ca saMpAvehiha, mittaNAi0 ya abhisamAgacchihiha, atthassa ya dhammassa ya puNNassa ya AbhAgI bhavissaha / taeNaM se jeTraputte dhaNNeNaM satthavAheNaM evaM vutte samANe dhaNaM satthavAhaM vayAsItubbhe NaM tAo ! amhe piyA gurujaNa ya devabhUyA ThAvagA pai. TAvagA saMrakkhagA saMgovagA taM kahaNaNaM amhe tAo! tubbhe joviyAo vavarovemo, tumbhe NaM maMsaM ca soNiyaM ca AhAremo ? taM tumbhe NaM tAto! mamaM jIviyAo vavaroveha, maMsaM ca soNiyaM ca AhAreha, aggAmiyaM aDaviM Nittharaha, taM ceva savvaM bhaNai jAva atthassa jAva puNNassa AbhAgI bhavissaha / taeNaM dhaNaM satthavAhaM docce putte evaM kyAsI-mA NaM tAo! amhe jeTaM bhAyaraM gurudevayaM jIviyAo vavarovemo, tubbhe NaM tAo ! mamaM jIviyAo vavaroveha jAva AbhAgI bhavissaha / evaM paMcame putte taeNaM se dhapaNe satthavAhe paMcaNhaM puttANaM hiyaicchiyaM jANittA, taM paca putte evaM vayAsI-mA NaM amhe puttA ! egamAvajIviyAo vavarovemo, esaNaM suMsumAe dAriyAe NippANe NicceThe jAva vippajaDhe, taM seyaM khala puttA ! amhe suMsumAe dAriyAe maMsaM ca soNiyaM ca AhArettae / taeNaM amhe teNaM AhAreNaM aviddha; sthAsamANA rAyagihaM sNpaaunnissaamo| taeNaM taM paMca puttA For Private and Personal Use Only
Page #711
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ** hAtAdharmakathAsUtre dhaNaM satthavAheNaM evaM vRttA samANA eyamahaM paDisurNeti / taNaM dhaNe satthavAhe paMcahiMputtehiM saddhiM araNiM karei, karitA, saragaM ca karei, karitA, sarapaNaM arANaM mahei, mahittA ariMgapADei, pADittA, ariMga saMdhukkhei, saMdhukkhittA dAruyAI pari kkhevei, parikkhevittA, aggipajjAlei, pajjAlittA, suMsumAe dAriyAe maMsaM ca soNiyaM ca AhAroMti / te NaM AhAreNa aviddhatthA samANA rAyagihaM nayaraM saMpattA mittaNAi0 abhisamaNAgayA tassa ya viulassa dhaNakaNagarayaNa jAva AbhAgI jAyA yAvi hotthA / taNaM se dhaNe satthavAhe susumAe dAriyAe bahUI loiyAI jAva vigayasoe jAe yAvi hotthA || sU08 // TIkA- 'taNaM se' ityAdi / tataH khalu sa dhanyaH sArthavAhaH paJcabhiH putraiH saha AtmaSaSThaH cilAtaM ' paridhADemANe 2 ' paridhAvan 2 = cilAtaM grahItukAmastaspRSThato'nudhAvan 'taNhAe chuhAe ya ' tRSNayA kSudhayA ca ' saMte ' zrAntaH, -manasA khinnaH, ' taMte ' tAntaH zarIreNa klAMtaH, 'paritaMte' paritAntaH = manasA zarIreNa ca -: taraNaM se dhaNNe satthavAhe / ityAdi / TIkArtha - (taraNaM) isake bAda ( paMcahi putehiM saddhi appachaDe se dhaNe satthavAhe) pAMco putroM ke sAtha chaThA banA huA vaha dhanyasArthavAha ( ciyaM paridhADemANe 2) cilAtacora ko pakar3a ne kI icchA se usa ke pIche 2 bAra bAra dauDatA huA, (taNhAe chuhAe ya saMte taMte paritaMte no saMcAie cilAyaM coraseNAvaI sAhitthi gihita ) pipAsA aura 'taeNa se dhaNe satthavAhe' ityAdi TIartha - ( taeNaM ) tyArapachI ( paMcahi puttehiM saddhiM apachaTTe se dhaNe satthavAhe ) pAMye putrAnI sAthai chaThTho te dhanya sArthavAhu ( cilAyaM parighADemANe 2 ) cilAta cAranI pAchaLa pAchaLa tene pakDI pADavA mATe vAraMvAra doDatAM doDatAM ( tanhAe chuhAe ya saMte taMte paritate no saMcAeha cilAyaM coraseNAvaI' sAhatthi givhittae) tassa bhane lUmAthI zrAMta tha gayo, bhinna janI gayo, tAMta tha For Private and Personal Use Only
Page #712
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 18 susumAdArikAcaritavarNanam khinnaH, 'no saMcAei ' no zaknoti cilAvaM corasenApatiM ' sAhitthi ' svahastena grahItum / tadA sa khalu ' tao' tataH - cilAtagrahaNavyApArAt, 'paDiniyattai ' prati nivartate, pratinivRtya, yatraiva sA suMsumA dArikA cilAtena jIvitAd ' vavaroviyA' vyaparopitA = pRthakkRtA = mAritA satI patitA AsIt tatraiva upAgacchati, upAgatya susumAM dArikAM cilAtena jIvitAd vyaparoSitAM pazyati, dRSTvA ' parasuniyatteva ' parazunikRtta iva = parazucchinno yathA campakavarapAdapastadvat kSudhA se zrAnta ho gayA- khinna bana gayA, tAnta ho gayA - zarIra se murajhA gayA - paritAnta ho gayA - ikadama utsAha rahita bana gayA- so vaha use apane hAtha se pakar3ane ke liye zaktizAlI nahIM ho sakA - ( seNaM tao paDiniyattai, paDiniyattittA jeNeva so suMsamA dAriyA cilAeNaM jIviyAo vavaroviyA - teNeva uvAgacchai ) ataH vaha vahAM se lauTa Ayo-aura lauTakara vahA~ gayA jahAM vaha apanI putrI suMsamA cilAtacora ke dvArA - jIvana se rahita kI gaI par3I thI / ( uvAgacchittA suMsamA dAriyaM cilAeNaM jIviyAo vayaroviyaM pAsaha, pAsittA parasuniyatteva caMpagavarapAyave dhasatti dharaNiyalaMsi nivaDai-taerNa se dhaNNe satthavAhe paMcahi putehiM saddhiM appachaDe Asatthe kUyamANe kaMdamANe vilavamANe mahayA 2 saddeNaM kuhU 2 suparunne suciraM kAlaMbAhamokkhaM karei ) vahAM jAkara usane saMsamA dArikA ko cilAtacora ke dvArA jIvana se rahita kI gaI dekhaa| dekhate hI vaha putroM sahita parazu se kATe gaye uttama - gaye zarIra tenuM camaDAi gayuM. paritAMta thaI gayA-sAva nirUtsAhI khanI gayA. evI hAlatamAM te peAtAnA hAthathI tene pakaDI pADavAmAM sama thaI rAjyo nahi ( se NaM tao paDiniyattai, paDiniyattittA jeNetra sA susamA dAriyA cilAeNaM jiviyAo vavaroviyA teNeva uvAgacchai ) tethI te tyAMthI paache| pharI gayA. ane pAchA pharIne te jyAM cilAta cAra vaDe haNAyelI peAtAnI putrI saMsamA dArikA paDI hatI tyAM gayA. ( uvAgacchittA suMsumA dAriyaM cilApaNaM jIviyAo vavaroviyaM pAsa pAsitA parasuniyattetra caMpagavarapAyave ghasatti dharaNiyalaMsi nivaDa, taraNaM se dhaNNe satthavAhe paMvahiM putehiM saddhiM appachaDe Asatthe kUyamANe kaMdamANe vilayamANe mahayA 2 sadeNaM kuhU 2 suparunne suciraM kAlaM bAhamokkhaM karei ) tyAM jaIne teNe saMsamA dvArikAne cilAta cAra vaDe haNAyelI joI. jotAnI sAthe ja te putrAnI sAthe parazu vaDe kapAelA uttama caMpaka vRkSanI For Private and Personal Use Only
Page #713
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAko saputro dhanyaH sArthavAhaH * dhasatti ' dhasa' iti zabdapUrvakaM dharaNItale nipatati / tataH khalu sa dhanyaH sArthavAhaH AtmaSaSThaH ' Asatthe' Azvasta-ucchvAsaM muzcan saceSTaH san 'kUbamANe ' kUjan = avyaktazabdaM kurva 'kaMdamANe ' krandan uccasvareNa, punaH 'vilavamANe ' vilapan=vilApaM kurvan ' mahayA mahayA saddeNaM' mahatAmahatA zabdena= atyuccaiH zabdena ' kuhU 2 suparunne ' kUhU 2 suparudana-kuhU kuhU iti zabdamuccAryAtyathai ruditaH san suciraM kAlaM-bahakAlaparyantaM 'vAhamokkhaM' vASpamokSam azrumocanaM karoti / tataH khalu sa dhanyaH sArthavAhaH paJcabhiH putraiH saha AtmaSaSThaH cilAtaM tasyAmagrAmikAyAm aTavyAM sarvataH samantAt ' paridhADe. caMpaka vRkSa ke samAna " dhasa" isa zabda pUrvaka bhUmipara gira pdd'aa| bAda meM pAMca apane putroM ke sAtha AtmaSaSTa banA huA vaha dhanyasArthavAha Azvasta, ucchvAsa chor3atA huA saceSTa-ho gayA so avyakta zabda karatA huA khUba jora 2 se rone lagA, vilApa karane lgaa| evaM bahata U~ce 2 zabdoM se kuhU kuha karatA huA-hAya sAMse letA huA-bahuta derataka rotA rahA-azrumocana pUrvaka AkraMdana karatA rahA-(taeNaM se dhaNNe satyavAhe paMcahiM puttehiM saddhiM appachaTTe cilAyaM tIse aggAmiyAe aDavIe savvao samaMtA paridhADe mANe taNhAe chuhAe yaparibhUe samANe tIse aggAmiyAe aDavIe savvao samaMtA udgassa maggaNagavesaNaM karei) isake bAda pAMco putroM ke sAtha AtmaSaSTha banA huA vaha dhanyasA. rthavAha usa agrAmavAlI aTavI meM cilAta cora ke pIche pIche bAra 2 daur3atA huA tRSA aura kSudhA se pIDita hokara usa agrAmavAlI aTavI jema "dhama " zabdanI sAthe jamIna upara paDI gayo. tyArapachI pAMca putra temaja chaThTho te dhasArthavAha Azvasta-uvAsa choData-nisAsA nAkhato saceSTa thaI gaye ane avyakta zabda karato dhrusake dhrusake khUba jorathI raDavA lA, vilApa karavA lAge ane bahu moTA sAde 'kurdU kudda" karato hoya hAya karIne zvAsa leto ghaNIvAra sudhI raDo rahyo temaja AMsU pADatA AkaMda karate rahyo. (taeNaM se dhaNNe satyavAhe paMcarhi puttehiM saddhiM appachaTe cilAyaM tIse aggA miyAe aDavIe savyao samaMtA paridhADemANe taNhAe chuhAe ya paribhUe samANe tIse aggAmiyAe aDavIe sAo samaMtA udagassa maggaNagavesaNaM karei ) tyArabAda pAMca putronI sAthe chaThTho te dhanyasArthavAha te gAma vagaranI nijana aTavImAM cilAta ceranI pAchaLa pAchaLa vAraMvAra deDate dekhate tRSA For Private and Personal Use Only
Page #714
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org . .. .. . Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir --- anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 10 18 susumAdArikAcaritavarNanam 695 mANe ' paridhAvan tRSNayA kSudhayA ca ' paribhUe ' paribhUtaH san tasyAmagrAmikAyAmaTavyAM sarvataH samantAt-caturdikSu ' udagassa' udakasya jalasya ' maggaNagavesaNaM ' mArgaNagaveSaNam anveSaNaM karoti, kRtvA zrAntaH, tAntaH, paritAntaH 'Nibinne' nirviSNaH audAsInyaM prAptaH / tasyAmagrAmikAyAmaTavyAmudakasya mArgaNagaveSaNaM kurvan no caiva khalu udakam ' AsAdei ' AsAdayati prApnoti / tataH khalu sa dhanyaH sArthavAha AtmaSaSThaH udakamanAsAdayan pAnIyamaprApnuvan yatraiva suMsumA jIvitAd vyaparopitA mAritA satI patitA''sIt tatraiva upAga. cchati, upAgatya jyeSTha putraM dhanadattaM zabdayati, zadayitA, evamavadat-evaM khalu meM cAroM dizAoM meM jala kI mArgaNA aura gaveSaNA karane lagA (karitA saMte taMte paritaMte Nibinne tIse aggAmiyAe aDavIe udagassa maggaNagavesaNaM karemANe No ceva NaM uyagaM AsAei) mArgaNA gaveSaNA karake vaha zrAnta, mana se khinna, tAntazarIra se khinna aura paritAnta-bana gayA zarIra evaM mana ina donoM se khinna ho gayA isa taraha usa agrAmavAlI aTavI meM udakapAnI kI mArgaNA aura gaveSaNA karate hue bhI use jala nahIM milA (taeNaM se dhaNNe satyavAhe appachaThe udagaM aNAsAemANe jeNeva susumA dAriyA jIviyAo vavaroviyA-teNeva uvAgacchaha ) tava AtmaSaSTha banA huA vaha dhanyasArthavAha udaka prApta nahIM karatA huA jahA~ susumAdArikA kA zava par3A huA-thA vahAM AyA -(uvAgacchittA jeDaM puttaM dhaNadattaM sadAvei, sadAvittA evaM vayAsI) ane sudhA ( tarasa ane bhUkha) thI pIDAIne te gAma vagaranI aTavImAM comera pANInI mArgaNa ane gaveSaNa karavA lAgyo. (karittA saMte taMte paritaMte Nicinne tIse aggAmiyAe aDavIe udagassa maggaNagavesaNaM karemANe No ceva NaM udagaM AsAei) mArgaNa temaja gaveSaNuM karIne te zrAMta, manathI khinna, tAMta zarIrathI khinna ane paritAMta banI gaye. zarIra temaja mana A baMnethI te khinna thaI gaye. A pramANe te gAma vagaranI aTavImAM udaka-pANI-nI mArgaNa gave. SaNA karatAM tene pANI maLyuM nahi. (taeNaM se dhaNNe satthavAhe appachaThe udagaM aNAsAemANe jeNeva suMsumA dAriyA jIviyAo vavaroviyA teNeva uvAgacchai ) tyAre AtmaSaSTha banele te dhanya sArthavAha pANI na meLavatAM jyAM suMsamA hArinuM mahu 57yuM tu tyAM mAvyA. ( uvAgacchittA jedraM puttaM dhaNadattaM sahAveI saddAvittA evaM vayAsI) Page #715
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAtAdharmakathA he putrAH ! vayaM suMsumAyA dArikAyAH ' aTThAe ' arthAya=nimittaM cilAtaM taskaraM pati -- sayo samatA' sarvataH samantAt aTavyAM caturdikSu paridhADemANA' paridhAvantaH 'tahAe' tRSNayA=pipAsayA, 'chuhAe' kSudhayA ca abhibhUtoH santaH asyAmagrAmikAyAmaTavyAmudakasya mArgaNagaveSaNaM kurvanto no caiva khalu udakamAsAdayAmaH, tataH khalu udakam anosAdayantaH alabhamAnAH no zaknumo rAjagRhaM samAptum , ' taNaM ' tatkhalu tasmAt kAraNAt khalu yUyaM mA~ he devAnuH priyAH ! jIvitAd vyaparopayata, mAMsaM ca zoNitaM ca ' AhAreha ' AhArayata, AhArya=bhuktvA, * teNaM AhAreNaM ' tena AhAreNa * aviddhatthA ' avidhvastAH= zarIranAzamaprAptAH santaH tRptAH santaH ' topacchA ' tataH pazcAt imAmagrAmikAvahAM Akara ke usane apane jeSTa putra dhanadatta ko bulAyA aura bulAkara usase isa prakAra kahA-(evaM khalu puttA ! amhe suMsamAe dAriyAe aTTAe cilAyaM takkaraM savvao samaMtA paridhADemANI tahAe chuhAe ya abhibhUyA samANA imI se aggAmiyAe aDavIe udagassa maggaNagavesaNaM karemANA No ceva NaM udagaM AsAemo-taeNaM udagaM aNAsA. emANA No saMcAemo rAyagihaM saMpAvittae) he putra suno apane loga susamA dArikA ke nimitta cilAtacora ke pIche 2 saba tarapha saba prakAra se daur3ate 2 pyAsa aura bhUkha se duHkhI ho gaye haiM hamane isa agrAmavAlI aTavI meM pAnI kI mArgaNA aura gaveSaNA bhI kI-parantu vaha milA nahIM ataH pAnI kI prApti ke abhAva meM aba rojagRha nagara meM pahu~cane ke liye hama asamartha bana cuke haiN| (taeNaM tumhe mamaM devANuppiyA! jIviyAo vavaroveha maMsaM ca soNiyaM ca AhAreha, AhArittA teNaM AhAreNaM avidvatthA samANA tao pacchA imaM aggAmiyaM aDaviM Nittha ( evaM khalu puttA ! amhe suMsumAe dAriyAe aTThAe cilAyaM takkaraM savvo samaMtA paridhADemANA taNhAe chuhAe ya abhibhUyA samANA imIse aggAmiyAe aDavIe udagassa maggaNagavesaNaM karemANA No ceva NaM udagaM AsAe mo-taeNaM udagaM aNAsAemANA No saMcAemo rAyagihaM saMpAvittae) / he putra ! sAMbhaLa, ame saMsamAM dArikAne meLavavA mATe cilAta ceranI pAchaLa pAchaLa Amatema cAre tarapha bhaTakatAM bhaTakanAM tarasa ane bhUkhathI duHkhI thaI gayA chIe. amee A gAma vagaranI aTavImAM pANInI mANA ane gaveSaNa para karI che, paNa ame hajI meLavI zakyA nathI. ethI have pANInA abhAvamAM ame rAjagRha nagaramAM pahoMcI zakIzuM tema lAgatuM nathI. ( taeNaM tumhe mamaM devANuppiyA ! jIviyAo vavaroveha, maMsaM ca soNiyaM ca AhArei, AhArittA teNaM AhAreNaM aviddhatyA samANA tao pacchA imaM aggAmiya For Private and Personal Use Only
Page #716
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org = Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir raSiNo TI0 ma0 18 susumAdArikA caritavarNanam " 9 Heat ' Nittharihi ' nistariSyatha = pAraGgamiSyatha, rAjagRhaM ca ' saMpAvihiha saMprApsyatha mittaNAI0 ya' mitrajJAtizca = mitrajJAtisvajanasambandhiparijanAna ' abhisamAgacchahiha ' abhisamAgamiSyatha mitrajJAtiprabhRtibhiH saha saMgatA bhavi vyatha, tathA ca ' athassa ' arthasya dhanasya ca dharmasya ca puNyasya ca ' AbhAgI ' abhAgino bhoktAro bhaviSyatha / tataH khalu sa jyeSThaputro dhanyena sArthavAhena eva muktaH = anena prakAreNa kathitaH san dhanyaM sArthavAhameva mavadat - he tAta ! yUyaM khalu asmAkaM pitA ' gurujaNa devayabhUyA ' gurujanadaivatabhUtAH = devagurujanasadRzAH ' ThAvakA sthApakAH nItidharmAdau paTTAbakA' pratiSThApakAH = rAjAdisamakSaM svapadasthApanena pratiSThAkArakAH tathA 'saMrakkhagA' rihiya rAyagihaM ca saMpAvehiha ) isaliye he devAnupriyoM ! tuma mujhe mAraDAlo aura mere mA~sa aura rakta se tuma apane prANoMkI rakSAkara zarIra ke vinAza hone se bacAkara isa agrAmika aTavI se pAra ho jAoge - evaM rAjagRha nagara pahu~ca jAoge / ( misANAi0 ya abhisamAgacchahiha atthassa ya dhammassa ya puNNassa ya AbhAgI bhavissaha, taraNaM se jeTTe pute) vahAM pahu~cakara tuma apane mitra, jJAti, svajana, saMbandhI parijanoM ke sAtha miloge tathA dhana, dharma aura puNya ke bhoktA bhI banoge- isake bAda usa jyeSTha putra dhanadanta ne ( ghaNNeNaM satthavAheNaM evaM pte samANe ghaNNaM satyavAhaM evaM vayAsI ) dhanyasArthavAha ke dvArA isa prakAra kahe jAne para una apane pitA dhanyasArthavAha se isa prakAra kahA (tumbhe NaM tAo ! amhaM piyA gurujaNayadevabhUyA ThAvagA arfi freetee rAyagihaM ca saMpAvehiha ) ethI he devAnupriya ! tame mane mArI nAkhA ane mArA mAMsa ane raktane khAvA, pIvA khAdhAM -pIdhAM pachI tame zarIranA vinAzathI UgarI jaze ane tRpti meLavIne A gAmavagaranI aTavIne pAra karI jazeA ane chevaTe rAjagRha nagaramAM pAMcI jazeA. (mANAi ya abhisamAgacchihiha atthassa ya dhammassa ya puSNassa ya AbhAgI bhavissaha, taraNaM se jeTTe putte ) tyAM paheAMcIne tame peAtAnA mitra,jJAti, svajana,saMbadhI pirajanAnI sAthe maLaze temaja dhana, dhama ane puNyAnA upabhe!ga karazeA. tyArapachI meATA putra dhanadatta ( ghaNNeNaM satthavAheNaM eve vutte samANe ghaNNaM satthavAhaM evaM vayAsI dhanya sAvADa vaDe A pramANe kahevAyA khAda pAtAnA pitA dhanya sAvAhane A pramANe kahyuM ke-- For Private and Personal Use Only
Page #717
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMrakSakAH yahacchApatteH / saMgovagA' saMgopakA duzcaritapravRtteH, 'ta' tat-tasmAt kAraNAt ' kahaNNaM ' kathaM khalu kena prakAreNa khalu he tAta ! vayaM yuSmAn jIvitAd vyaparopayAmA-mArayAmaH, yuSmAkaM khalu mAMsaM ca zoNitaM ca katham AhArazAmaH ? ' taM! tat-tasmAd yUyaM khalu he tAta! mAM dhanadattanAmAnaM jIvitAd vyaparopayata-mArayata mama mAMsaM ca zANitaM ca AhArayata, agrAmikAmaTavIM / NityapaiTThAvagA saMrakkhagA saMgovagA taM kaNNaM amhe tAo! tumbhe jIviyAo bavarovemo tubha Na maMsa ca soNiyaM ca AhAremo aggamiyaM aDaviM Nistharaha taM ceva savvaMbhaNai Aya atthassa jAva puNNassa AbhAgI bhavissaha) he mAta ! Apa hamAre pitA hai isaliye Apa mere liye deva, gurujana ke sthAna bhUta haiN| nIti dharma Adi meM mujhe sthApita karate rahate haiN| rAja Adi samakSa Apa apane pada para mujhe baiThAte hai isaliye Apa mere liye sthApaka evaM pratiSThApaka haiM yathecchA pravRtti se Apa hamArI sadA rakSA karate rahate haiM isaliye Apa mere saMrakSaka haiM, duzcarita-pravRtti se Apa hame gekate rahate haiM isaliye Apa mere saMgopaka haiM, to kaise maiM he tAta ! Apa ko jIvana se rahita kara sakatA huuN| aura kaise Apa ke zoNita aura mAMsa ko khA sakatA huuN| isaliye he tAta ! Apa hI mujhe jIvana se rahita kara dIjIye aura mere khUna aura mAMsa ko Apa khAiye tAki Apa isa agrAmika aTavI ko pAra kara sake aura rAjagRha nagara (tubbheNaM tAo ! amhaM piyA gurUjaNayadevabhUyA ThAvagA paiTThAvagA saMrakkhagA saMgovagA taM kaddaNNaM amhe tAo ! tumbhe jIviyAo vavarovemo tumbhaM NaM maMsaM ca soNiyaM ca AhAremo agAmiyaM aDavi Nittharaha taM ceva savvaM bhaNa jAva atthassa jAva puNNassa AbhAgI bhavissaha) : he tAta ! tame amArA pitA che, ethI tame amArA deva ane gurUnA sthAne che. tame mane nIti dharma vageremAM pravRtta paNa karatA rahe che. rAjA vagerenI sAme tame pitAnA sthAne mane besADe che ethI tame mArA sthApaka ane pratiSThApaka che. yathecchA pravRttithI tame mArI rakSA karatA rahe che ethI tame mArA saMrakSaka che, durita pravRttithI tame mane roktA rahe che, ethI tame mArA saMgApaka che. te AvI paristhitimAM he tAta ! huM tamane kevI rIte jIvana rahita banAvI zake ane kevI rIte tamArA zeNita ane mAMsanuM bhakSaNa karI zakuM? ethI he tAta ! tame muja dhanadattane ja jIvana rahita banAvI do ane mArA khUna ane mAMsanuM tame bhakSaNa karo. jethI tame A gAma vagaranI aTavIne pAra karI zake ane rAjagRha nagaramAM pahoMcIne tyAM For Private and Personal Use Only
Page #718
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mainagAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 18 susumAdArikAcaritavarNanam 199 raha' nistarata-pAraMgacchata, 'taMceva savvaM bhaNaha' tadevasarva bhaNati yathA dhanya sArthavAho jyeSThaM putramavadat , tathaivAyamapi tadeva sarvaM kathayati, yAvat arthasya dharmasya puNyasya ca AbhAgino bhaviSyatha / tataH khalu dhanyaM sArthavAha ' docce' dvi. tIyaH putradhanapAlanAmA evamavadat-mA khalu he tAta ! asmAkaM jyeSThaM bhrAtaraM 'gurudevayaM ' gurudaivataM-deva-gurusadRzam , jIvitAd vyaparopayAmA-mArayAmaH, yUyaM khalu he tAta ! ' mamaM ' mAndhanapAlanAmAnaM jIvitAd vyaparopayata yAvat arthAdiphalabhAjo bhaviSyatha / ' evaM anena prakAreNa 'jAva paMcameputte' yAvat pahuMca kara vahAM apane mitrAdi parijanoM ke sAtha mila ske| tathA dhana dharma evaM puNya ke bhoktA bana ske| "taM ceva savvaM bhaNai" isakA tAtparya yahI hai ki jisa prakAra dhanyasArthavAha ne apane jyeSTha putra, dhanadatta se kahA-usI prakAra dhanadatta ne bhI apane pitA se baisAhI kahA(taeNaM dhaNNaM satyavAhaM docce putte evaM vayAsI-mANaM tAo ! amhe jeTe bhAyaraM gurudevayaM jIviyAo vavarovemo-tumbheNaM tAo! mamaM jIvipAo vavaroveha, maMsaM ca soNiyaM ca AhAreha, aggAmiyaM aDaviM Nityaraha taM ceva savyaM bhaNai jAva asthassa jAva puNNassa AbhAgI bhavi. ssaha ) isake bAda dhanyasArthavAha se usake dvitIya putra ne isa prakAra kahA-he tAta! Apa hamAre guru devatAtulya jyeSTha bhAI ko jIvana se rahita mata kIjiye kintu Apa to he tAta ! mujhe hI jIvitase rahitakara dIjiye aura mere hI rakta evaM mAMsa ko Apa khAIye pIIye-tAki isa agrAmika aThavI se pAra ho sake ityAdi pahile jaisA hI isane pitAnA mitra vagere parijanonI sAthe maLI zake. temaja dhana dharma ane puyanA mAtA manI zI. " tava savvaM bhaNai" maan| ma mAma yAya che ke jema dhanya sArthavAhe pitAnA moTA putra dhanadattane kahyuM temaja dhanadatta paNa pitAnA pitAne kahyuM. (taeNaM dhaNaM satyavAhaM docce putte evaM kyAsI-mANaM tAo ! amhe jedve bhAyaraM gurUdevayaM jIviyAo vavarovemo, tumbheNaM tAo ! mamaM jIviyAo vavaroveha, maMsaM ca soNiyaM ca AhAreha, aggAmi yaM aDaviM Nittharaha taM ceva savvaM bhaNai jAba asthassa jAva puNNassa AbhAgI bhavissaha) . tyArapachI dhanya sArthavAhane tenA bIjA putre A pramANe kahyuM ke he tAta! tame amArA gurudevatA jevAM moTA bhAIne jIvana rahita na kare paNa he tAta! tame mane ja mArI nAkho ane mArA ja lehI ane mAMsane tame khAo pIo, jethI tame A gAma vagaranI aTavIne pAra karI zake, Ama For Private and Personal Use Only
Page #719
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAjastre paJcamaH putraH tRtIyo dhanadevazcaturthoM dhanagopaH, paJcamo dhanarakSitazcA'pyavadat / tataH itthaM teSAM vacanazravaNAnantaraM, khalu sa dhanyaH sArthavAhaH paJcaputrANAM 'hiyaicchiyaM' hRdayeSTam-hRdayepsitaM jJAtvA tAn putrAn evamavAdIt-mA khalu vayaM he putrAH ! ekamapi asmAkaM madhye ekamapi jIvitAd vyaparopayAmaH etat khalu susumAyA dArikAyAH zarIraM 'NippANaM' niSprANa-pANarahitam , ' NicceTTa' nizceSTaM ceSTArahitam 'jIvavippajaDhe ' jIvavipratyaktam jIvahInam , sarvathA mRtamastI. tyartha?, tacchyaH ucitaM khalu he putrAH ' amhaM ' asmAkam susumAyA dArikAyA mAMsaM ca zoNitaM ca Ahartum , tataH tadanantaraM ca khalu vayaM tena AhAreNa 'a. saba kahA ( evaM paMcame putte) isI taraha usase tRtIya dhanadevane caturtha dhanagopane evaM pAMcave dhanarakSita ne bhI kahA-(taeNaM se dhaNNe satthavAhe paMcaNhaM puttANaM hiyaicchiyaM jANittA taM paMcaputte evaM vayAsI) isa ke pAda usa dhanyasArthavAha ne pAMcoM putroM ke abhiprAya ko jAnakara una apane pAMcoM hI putroM se isa prakAra kahA-(mANaM amhe puttA ! egamavi jIviyAo vavarovemo esaNaM susamAe dAriyAe sarIrae NippAe NighaceTTha jIvavippajaDhe-taM seyaM khalu puttA! amhaM susamAe dAriyAe maMsa gha soNiyaM ca ahAretsae) he mere putroM! maiM eka ko bhI jIvana se rahita nahIM karanA cAhatA hU~ kintu yaha susamAdArikA kA zarIra jo ki niSprANa, nizceSTa, aura jIvana se rahita bana gayA hai isaliye hame ucita hai ki he putroM ! hama isa suMsamadArikA kA mAMsa evaM zoNita tethe 5inI bha0 madhu 4dhu. (evaM paMcame putte ) mA pramANe 4 tena trIjA dhanadeve, cethA dhanape ane pAMcamA dhanarakSite paNa kahyuM. (taeNaM se dhaNNe satyavAhe paMcaNDaM puttANaM hiyaicchiyaM jANittA taM paMca putte evaM vayAsI) ne tyArapachI te dhanya sArthavAha pAMca putronI hathanI abhilASA jANIne pitAnA te pAMce putrane A pramANe kahyuM ke- (mANaM amhe puttA! egamavi jIviyAo vavarovemo esaNaM susamAe dAriyAe sarIrae NipANe NicceTe jIvaviSpajaDhe-taM seyaM khalu puttA ! amhaM suMsamAe dAriyAe maMsaM ca soNiyaM ca AhArettae ) he mArA putra ! tamArAmAMthI ekane paNa huM mAravA mAgatA nathI. paraMtu A suMsamAM dArikAnuM zarIra ke je niANa, niceSTa ane nirjIva banI gayuM che-eTalA mATe amArA mATe he putra! e ja yaMgya che ke ApaNe A susamAM dArikAnAM mAMsa ane zeNitane khAIe. For Private and Personal Use Only
Page #720
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org agaradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 18 susumAdArikA baritavarNanam 701 4 , vidvatthA samANA ' avidhvastAH = zarIranAzamaprAptAH santaH rAjagRhaM ' saMpAuNi slAmo ' saMprApsyAmaH / tataH khalu te paJcaputrAH dhanyena sArthavAhena evamuktAH santaH eyamahaM ' etamartham pUrvoktarUpam ' paDisurNeti pratizRNvanti = svIku* rvanti / tataH khalu sa dhanyaH sArthavAhaH paJcabhiH putraiH sArddham ' araNiM' araNi yasmin madhyamAne'gnirutpadyate tatkASTham 'kareI' karoti saMgRhNAti kRtvA 'saragaM' sarakam - nirmanthanakASThaM karoti = Anayati kRtvA, sarakeNa araNi madhnAti=gharSayati mathavA 'ariMga pADe' pAtayati manyanavazAdagnimutpAdayati' pADitA' pAThakhAveM / (taeNa amhe teNaM AhAraNaM aviddhasthA samANA rAyagihaM saMpAuNissAmo-taNaM te paMca puttA ghaNNeNaM satthavAheNaM evaMvRttA samAnA ema paDaNeti ) isa se hamaloga usa AhAra se zarIra nAza ko aprApta hokara rAjagRha nagara meM pahu~ca jaayeNge| isa prakAra dhanyasArthavAha ke dvArA kahe gaye una pAMcoM putroM ne dhanyasArthavAha ke isa kathana ko svI kAra kara liyA / (taeNa ghaNNe satyavAhe paMcahi putehi saddhi araNikareha, karitA saragaMca karei, karitA saraeNa araNi maheha, mahittA ariMga pAMDe, pADitA ariMga, saMdhukkhei, saMdhukkhittA dAruyAI parikkhavei parikkhavittA agiMga pajjAlei pajjAlittA suMsamAe maMsaM ca soNiyaM ca AhAreti ) isa ke bAda dhanyasArthavAha ne pAMcoM putroM ke sAtha milakara araNikASTha ko ekatrita kiyA / ekatrita kara ke phira vaha saraka kaSTa ko nirmathanakASTha ko le AyA use lekara ke usane usase araNi kA gharSaNa kiyA / isa taraha gharSaNa se agni utpanna ho gaI / agni ke Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir , ( taraNaM amhe teNaM AhAreNa aviddhatthA samANA rAyagihaM saMpAuNissAmo taNaM te paMca puttA dhaNeNaM satthavAheNaM evaM vRttAsamANA eyamahaM paNisurNeti ) ethI ApaNe badhA A AhArathI zarIra nAzathI UgarI jaine rAjagRhu nagaramAM pahoMcI jaizuM. A pramANe dhanya sAthe vAha vaDe kahevAyelA pAMce putrAe dhanya sAviAhanI te vAtane svIkArI lIdhI. (taraNaM dhaNe satyavAhe paMcahiM puttehiM saddhiM araNi kareha, karitA, saragaM ca karei, karittA saraeNaM ANi maheza, mahittA agi pADe, pADitA ariMga saMdhukkhei, saMdhukkhittA dArupAI parikkhave, parikkhatrittA ariMga pajjAlei, pajjAlittA samAe dAriyAe maMsaM ca soNiyaM ca AhAreti ) For Private and Personal Use Only tyArapachI dhanya sAIvADe pAMce putrAnI sAthe maLIne aNui kAine ekaThu karyuM. eka' karIne tee saraka kASThane-nima thana kASThane laI AvyA. tene laIne teNe tethI araNikA kASThanuM ghaNuM karyu. A pramANe ghaNuMthI agni
Page #721
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir OM statusthAnapatre - yitvA = utpAdya agni 'saMdhukakhei' saMdhukSayati- uddIpayati, saMdhukSya uddIpya 'dAruyAI ' dArukANi= indhanAni tatra ' parikkhivai ' parikSipati, parikSipya, agni prajvAlayati, prajvAlaya, suMsumAyA dArikAyA bharjitaM mAMsaM ca zoNitaM ca ' AhArei' AhArayati / anantaraM tena AhAreNa ' aviddhatthA ' avidhvastAH = zarIranAzamaprAptAH santo rAjagRhaM nagaraM saMprAptAH ' mittaNAI0 abhisamaNNA gayA ' mitrajJArti= mitrajJAtisvajanasambandhiparijanaiH saha 'abhisamaNNA gayA' abhisamanvAgatAH= saMmilitAH santaH tasya ca vipulasya 'dhaNakaNagarayaNa jAva' dhanakanaka ratna yAvat =dhanakanakaratnAdikasya ' AbhAgI jAyA yAtri hotthA ' AbhAgino jAtAzvApyabhatranM / tataH khalu sa dhanyaH sArthavAhaH susumAyA dArikAyA bahUni laukikAni utpanna hone para usane phira use dhauMkA uddIpita kiyA jaba vaha uddIpita ho cukI - taba usane usameM lakaDiyoM ko lgaayaa| isa taraha kI kriyA se jaba agni acchI taraha prajvalita ho cukI-taba usameM suMsamA : dArikA ke mAMsa ko aura khUna ko bhUjA-bhUjakara use sabane khAyA pIyA- (te AhAreNa aviddhasthA samANA rAyagihaM nayaraM saMpattA mitta. NAi0 abhisamaNAgayA tassa ya viulassa dhaNakaNagarayaNa jAva AbhAgI - jAyA yAca hotyA taeNa se ghaNNe satthavAhe suMsamAe dAriyA e bahUI loiyAI jAva vigayasoe yAvihotyA) isa prakAra usa AhAra kI sahAyatA se avizvasta zarIra hokara ve vahAM se cala kara rAjagRha nagara meM A gye| vahAM akAra ve apane mitrajJAti Adi parijanoM se khUba hile mile / evaM dhanakanaka Adi dravya ke bhoktA bhI bana gaye / utpanna thaI gayA. agni utpanna thayA bAda teNe tene uddIpita karyo. jyAre te uddIpita thai gaye! tyAre teNe temAM lAkaDIe mUkI. A rIte jyAre sArI rIte agni prajvalita thai gayA tyAre temAM suMsamA dvArikAnA mAMsane ane leADhIne zeyAM, zekayA bAda tene badhAe khAdhAM-pIdhAM. ( teNaM AhAreNaM aviddhatthA samANA rAyagihaM nayaraM saMpattA, mittaNA10 abhisamaNA gayA, tas ya viulassa ghaNakaNagarayaNa jAva AbhAgIjAyA yAtri hotyA taraNaM se ghaNNe satyavAde suMsamAe dAriyAe bahUI loiyAI jAva vigayasIe yAtri hosthA ) A pramANe te AhAranI sahAyatAthI avinaSTa zarIravALA thaine teo tyAMthI ravAnA thaIne rAjagRha nagaramAM AvI gayA. tyAM AvIne tee pAtAnA mitra jJAti vagere parijanAnI sAthe khUba AnaMda-pUrvaka maLyA, ane dhana, naka vagere dravyone bhegavavA lAgyA. saMsamA dvArikAnA maraNa pachInAM jeTalAM For Private and Personal Use Only
Page #722
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 18 susumAdArikAcaritavarNanam 703 mRtakRtyAni kRtvA kAlAntare ' vigayasoge' vigatazokaH muMsumAmaraNajanitazokarahito jAtazcAsyabhUt / / sU0 8 // ___ mUlam-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre guNasilae ceie smosddhe|se NaM dhaNNe satthavAhe saputte dhamma soccA pavaie, ekaarsNgvii| mAsiyAe saMlehaNAe sohamme uvavaNNo, mahAvidehe vAse sijjhihii| jahA vi ya NaM jambU! dhaNNeNaM satthavAheNaM No vaNNaheuM vA no rUvaheuM vA no balaheDaM vA no visayaheDaM vA susumAe maMsasoNie AhArie, nannattha egAe rAyagihaM sNpaavnnttryaae| evAmeva samaNAuso ! jo amhaM niggaMtho vA niggaMthI vA imassa orAliyasarIrassa vaMtAsavassa pittAsavassa sukkAsavassa soNiyAsavassa jAva avassaM vippajahiyavvassa vA no vaNNaheDaM vA no rUvaheDaM vA no bala. heDaM vA no visayaheDaM vA AhAre AhArei, nannattha egAe siddhigamaNasaMpAvaNaTrayAe, se NaM ihabhave ceva bahaNaM samaNANaM bahUrNa samaNINaM bahaNaM sAvayANaM bahaNaM sAviyANaM accaNije jAva viiivissi| evaM khalu jambU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM aTThArasamasta NAyajjhayaNassa ayama? paNNatte tibemi ||suu09|| // aTThArasamaM ajjhayaNaM samattaM // TIkA-'taNaM kAleNaM' ityAdi / tasmin kAle tasmin samaye zramaNo bhagavAn mahAvIro guNazila ke caitye ' samosaDhe' samavasataH tIrthakaraparamparayA susamA dArikA ke maraNottara kAla meM jo bhI laukika kRtya kiyejAte -ve saba bhI unhoMne kiye aura dhIre 2 vigata zoka bhI ho ge|08| laukika kRtya karavAM joIe te sarve temaNe patAvyAM ane dhIme dhIme teo zaMkarahita paNa banI gayA. e sUtra 8 che For Private and Personal Use Only
Page #723
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 704 zAtAdharmakathAsUtra samAgataH / anantaraM sa dhanyaH sArthavAhaH saputro dharma zrutvA pravajitaH, pravajyAnantaram ' ekArasaMgavI' ekAdazAGgavit-ekAdazAGgAbhijJo jAtaH 'mAsiyAe' mAsikyA saMlekhanayA kAlaM kRtvA ' sohamme saudharme kalpe 'upapannaH' / punaH tatacyutaH mahAvidehe varSe' sijjhihii' setsyati-mukti prApsyati / samprati dhanyasArthavAhadRSTAntena jambUsvAminaM sambodhya zrIsudharmAsvAmIprAha 'jahA vi ityAdinA 'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ityaadi| TIkArtha-(teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ) usa kAla aura usa samaya meM (samaNe bhagavaM mahAvIre) zramaNa bhagavAn mahAvIra (guNasilae cehae samosaDhe, se NaM dhaNe satyavAhe saputte dhammaM socA pavvaie-ekkA rasaMgavI-mAsiyAe saMlehaNAe sohamme uvavaNNe, mahAvidehe vAse sijhihii ) guNazilaka udyAna meM aaye| unase dharma kA upadeza sunakara vaha dhanyamArthavoha apane pAMcoM putroM sahita unake pAsa pravajita ho gyaa| pravrajita hokara dhIre 2 vaha ekAdazAMgoM kA jJAtA bhI ho gyaa| anta samaya meM usane eka mAsa kI saMlekhanA dhAraNakara kAla avasara kAla kiyA-to usake prabhAva se vaha saudharma kalpa meM utpanna ho gyaa| vahAM se cava kara aba vaha mahAvideha kSetra meM mukti ko prApta kregaa| isa dhanyasArthavAha ke dRSTAnta se jaMbU svAmIko saMbodhitakara ke zrI - teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM' ityAdi Attha-(teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ) te ||nne bhane te samaya (samaNe bhagavaM mahAvIre ) zrama bhagavAna mahAvIra (guNasilae ceie samosaDhe / seNaM dhaNNe satthavAhe suputte dhammaM socA pAie-ekkArasaMgavI-mAsiyAe saMlehaNAe sohamme ubavaNNe, mahAvidehe vAse sijjhihii ) gaNazilaka udyAnamAM AvyA. temanI pAsethI dharmopadeza sAMbhaLIne te dhanya sArthavAha pitAnA pAMca putranI sAthe temanI pAse prajita thaI gayo. pravrajita thaIne te dhIme dhIme ekAdaza (agiyAra) aMgane jJAtA paNa thaI gaye. chevaTe mRtyu samaye eka mAsanI saMlekhanA dhAraNa karIne kALa ava. sare teNe kALa karyo. te tenA prabhAvathI saudharma kalpamAM utpanna thaI gayo. tyAMthI cavIne have te mahAvideha kSetramAM mukti prApta karaze. A dhanya sAthe. vAhanA daSTAntane sAme rAkhIne zrI sudharmA svAmIe ja bU svAmIne saMbodhita For Private and Personal Use Only
Page #724
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir namagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 18 susumAvArikAcaritavarNanam 75 jahAvi yaNa' yathA'pi ca khalu yena prakAreNa khalu he jamdhUH! dhanyena sArthavAhena no varNahetoH = no rUpahetoH balahetoH-no viSayaheto. suMsumAyA dArikAyA mAMsazoNitamAhAritam , egAe rAyagihasaMpAvaNaTTayAe' ekasya rAjagRha saMprApaNArthatAyA anyatra na, kintu-ahaM rAjagRhaM saMpApnugam iti hetoreva tena puraiH saha tada AhAritamiti bhaavH| bhagavAnAha-'evAmeva ' evameva anena prakAreNaiva 'samaNAuso' he AyuSmantaH zramaNAH yo'smAkaM nirgranyo vA nirgranthI vA asya vAntAsravasya pisA. sudharmA svAmI ne unase kahA-(jahI vi ya jaMbu ! dhaNeNa satyavAheNa No vaNNa herDa vA no rUvaherDa vA no balaheuM vA no visayahe vA susumAe maMsasoNie AhArie nannatya egAe rAyagihaM saMpAvaNaTThayAe-evAmeva sama gAuso ! jo amhaM niggaMtho vA niggaMdhIvA imassa ogaliyasarIra ssa vaMtAsa vassa pittAsavassa sukkAsavassa soNiyAsaghassa jAva avassaM vippajahiyavassa no ghaNNaheu vA no rUvaheuM vA no balahe vo no visayahe AharaM ahArei, nanathaegAe siddhigamaNasaMpAvaNaTTayAe) he jaMbU ! jisa taraha dhanyasArthavAha ne apane zarIra meM kAnti vizeSa caDhAne ke liye, bala baDhAne ke liye, athavA viSaya sevana kI zakti paDhAne ke liye susumA dorikA kA mAMma evaM zoNita nahIM khaayaa| kintu maiM putroM ke sahita rAjagRha nagara meM pahu~ca jAU~ isI eka abhi. prAya se susumA dArikA kA apane putroM mahita mAMsa zoNita sevana kiyA-isI taraha he AyuSmaMta zramaNo ! jo hamarA nirgrantha zramaNa jana athavA zramaNI jana hai-vaha isa vAntAsravavAle, pittAnavavAle, shukraasrkarIne A pramANe kahyuM ke (jahA vi ya NaM jaMbU!dhaNNeNaM sasthavAheNaM No vaNNaheuM vA no rUbaheuvA no balaheuvA no bisaya heuM vA suMsumAe maMsasogie AhArie nannattha egAe rAyagihaM, saMpAvaNaTTayAe evAmeva samaNAuso ! jo amhaM niggaMyo vA niggaMthI vA imassa orAliyasarIrassa vaMtAsavassa pitAsavassa mukkAsavassa soNiyAsavassa jAva avasse vippajahiyavassa no vaNNaheuM vo no rUvaheu vA no balaheuM vA no visaya heuM vA AhAraM AhArei, nannattha egAe siddhigamaNasaMpAvaNaTTayAe ) / he jabU! jema dhanya sArthavAhe pitAnA zarIramAM kAMti vizeSanI vRddhi karavA mATe baLanI vRddhi mATe athavA viSaya sevananI zaktinA vardhana mATe sumA dArikAnAM mAMsa ane zANita nahi khAdhAM, paNa putre sahita huM rAja gRha nagaramAM pahoMcI javuM A eka ja matalabathI pitAnA putranI sAthe saMsumAM dArikAnA mAMsa-zeNita sevana karyA. A pramANe te AyumaMta zramaNe ! je amArA nigraMtha zramaNajana athavA zramaNIjane che teo A vAMtA For Private and Personal Use Only
Page #725
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAtAdharmakathA savasya zukAsAsya ' jAra Asa viSajahiyadhassa ' yAd AzyaM vipratyAjyasya audArikazarIrasya no varNaheto , no rUpahetorvA no valaheto, no viSayaheto;, AhAramAharati AhAraM karoti, 'egAe siddhigamaNasaMpAvaNaTThayAe' ekasyAH siddhigamanasaMpApaNArthatAyAH 'nannattha' anyatra na, mokSamAptirUpaM prayojanaM vihAya varNAdiprayojanena AhAraM nAharatIti bhAvaH / saHnirgrantho vA nirgranthI vA khalu * ihabhave ceva ' ihabhave eva asmin janmanyeva bahUnAM zramaNAnAM bahUnAM zramaNInAM bahUnAM zrAvakANAM bahUnAM zrAvikANAm ' accaNijje' arcanIyaH= AdaraNIyaH 'jAva vIivaissai yAvad vyatibaniSyati cAturantasaMsArakAntAramullaGghayiSyati-saMsArapAraM gamiSyatItyarthaH / vAle, yAvat avazya parityAga hone kI yogyatAvAle isa audArika zarIra meM kAnti vizeSa baDhAne ke liye bala baDhAne ke liye, athavA viSaya kI pravRtti cAlU rakhane ke liye AhAra nahIM letA hai kintu-ekakevala siddhi gati nAmaka sthAna ko prApta karane ke liye hI AhAra letA haiN| mokSa prAptirUpa prayojana ko chor3akara aura kisI kAnti Adi baDhAne ke abhiprAkarUpa prayojana se nirgrantha zramaNa zramaNI jana ahAra nahIM liyA karate haiM-(seNaM) aise nirgrantha zramaNa zramaNI jana ( ihabhave ceva bahaNaM samaNANaM vahaNaM samaNINaM bahUNaM sAvayANa yaha sAviyANa accaNije jAva vIivaistai ) isa bhava meM hI aneka zramaNa, zramaNI, janoM dvArA tathA zrAvaka zrAvikAoM dvArA arcanIya-AdaraNIya yAvat isa caturgatirUpa saMsAra kAntAra ko pArakarane vAle hote haiN| (evaM khalu savavALA, pittAsavavALA, zukrAsavavALA yAvat ceka sa na thanArA A dArika zarIramAM kAMti vizeSanI vRddhi mATe, baLanI vRddhi mATe athavA te viSayanI pravRtti cAlu rAkhavA mATe AhAra letuM nathI paNa phakta eka ja siddhagati nAmaka sthAnane meLavavA mATe ja AhAra grahaNa kare che. mekSaprApti 35 prajana vagara bIjI kaI kAMti vagerenI vRddhinI abhilASA rAkhIne niya-zramIzana 2 57 42tA nathI. ( seNaM) mevA niya zrama zramazInI ( ihabhave ceva bahUNaM samaNANaM samagINaM vahUrNa sAkyANaM bahUgaM sAviyANaM accaNijje jAva vIivaissai) A bhavamAM ja ghaNuM zamaNu zramaNIjane vaDe temaja zrAvaka-zrAvikAo vaDe arcanIya, AdaraNIya yAvat A catuti rUpa saMsAra kAMtArane pAra karI janArA hoya che. For Private and Personal Use Only
Page #726
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arraanant ho0 a0 18 susumAdArikA baritavarNanam sudharmAsvAmI prAha-' evaM ' anena pUrvoktaprakAreNa khalu he jambUH ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa 'jAva saMpatteNaM ' yAvat saMprAptena=mokSagatena aSTAdazasya jJAtAdhyayanasya ' ayamaDe ' ayamarthaH = pUrvoktarUpo'rthaH prajJaptaH = prarUpitaH, 'tti bemi ' iti bravImi=asya vyAkhyA pUrvavat // 0.9 // wq iti zrI vizvavikhyAta - jagadvalabha-prasiddha vAcakapaJcadazabhASAkalitalalitakalApALApaka-pravizuddhagadyapadyanekagrantha nirmApaka - vAdimAnamardaka- zrIzAhUcchapatikolhApura rAjamadatta - 'jainazAstrAvArya ' padabhUSita - kolhApurarAjaguru- bAlabrahmacAri - jainAcArya - jainadharma divAkarapUjyazrI-ghAsIlAlaprativiracitAyAM - jJAtAdharmakathAGgasUtrasthAnagAradharmAmRtavarSiyAkhyAyAM vyAkhyAyAmaSTAdazamadhyayanaM samAptaM // 18 // jaMbU ! samaNeNa bhagavayA mahAvIreNa jAva saMpatte aTThArasamassa NAyajjhayaNassa ayama paNNatettibemi ) isa prakAra se he jaMbU ! zramaNa bhagavAn mahAvIrane jo siddhi gati namaka sthAna ko prApta ho cuke haiM isa aThArahaveM jJAtAdhyayana kA yaha pUrvoktarUpa se artha prarUpita kiyA hai / aisA jo maiMne kahA hai vaha unhIM ke zrI mukha nirgatavANI ko sunakara hI kahA hai- apanI aura se isameM kucha bhI milAkara nahIM kahA hai / / sU0 9 // zrI jainAcArya jainadharma divAkara pUjya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta " jJAtAdharmakathAGgasUtra " kI anagAradharmAmRtavarSiNI vyAkhyAkA aThArahavAM adhyayana samApta // 18 // evaM khalu jaMbU ! samaNegaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatte aTThArasamassa NAyajjhayaNassa ayama paNNaNe tibemi ) A pramANe he jammU ! zramaNa bhagavAna mahAvIre-ke jeo siddhagati nAmaka sthAnane meLavI cukayA che-A aDhAramA jJAtAdhyayanane A pUrvokta rUpathI artha prarUpita karyAM che. AvuM je meM kahyuM che, te temanA ja zrImukhathI nIkaLelI vANIne sAMbhaLIne ja kahyuM che. peAtAnA taraphathI umerIne me' kahyuM nathI. // sUtra 9 5 For Private and Personal Use Only zrI jainAcAya jainanadhama divAkara pUjya zrI bAsIlAlajI mahaHrAja kuta ' jJAtAdharmakathA sUtra " nI anagAradharmAmRtaSiNI vyAkhyAnuM aDhAramuM adhyayana samAsa ! 18 5 ""
Page #727
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atha ekonaviMzatitamamadhyayanamgatamaSTAdazamadhyayanam , sAmpatamekonaviMzatitama vyAkhyAyate, asya ca pUrveNa saha ayamabhisambandhaH-pUrvasminnadhyayane asaMtRtAsra pasya taditarasya ca ana yau~ uktau, ihatu ciraM saMhatAsravo'pi yaH pazcAdanyathA syAttasya alpakAlaM saMvatAtravasya ca anau~ procyete, ityevaM sambandhenAyAtasyAsyedamAdimUtram-'jaiNaMbhaMte' ityaadi| // puNDadIka-kaNDarIka nAma kA unnIsavAM adhyayana prAraMbha // aThArahavAM adhyayana samApta ho cukA-aba 19 vAM adhyayana prAraMbha hotA hai-isa adhyayana kA pUrva adhyayana ke sAtha isa prakAra kA saMba. ndha hai pUrva adhyayana meM asaMvRtAsrava athavA saMvRtAsrava vAle prANI ko artha evaM anartha kI prApti honA samarthita kiyA gayA hai-arthAt asaM. ghara vAleko anartha kI prApti hotI hai aura saMvaravAle ko iSTa artha kI prApti hotI hai : / aba isa adhyayana meM sUtrakAra yaha pradarzita kara rahe haiM ki jisa prANI ne cirakAla se Asravako saMvRta kara diyA haiparantu yadi vaha pIche se asaMvRtAsrava vAlA bana jAtA hai to usake anartha kI prApti tathA alpa kAla bhI jisane Asnatra ko saMvRtakara diyA hai usake artha kI prApti hotI hai| isa saMbaMdha ko lekara prAraMbha kiye gaye isa adhyayana kA yaha sarva prathama sUtra hai| puNDarIka-kaDarIka nAme ogaNIsamuM adhyayana prAraMbha aDhAramuM adhyayana puruM thaI gayuM che have ogaNIsamuM adhyayana zarU thAya che. A adhyayanane enA pUrva adhyayananI sAthe A jAtane saMbaMdha che ke pUrva adhyayanamAM asaMvRtAsava athavA saMvRtasavavALA prANune artha ane anarthanI prApti thAya che, te vAtanuM samarthana karavAmAM AvyuM che. eTale ke asaMvaravALAone anarthanI prApti hoya che ane saMvaravALAone iSTa-arthanI prApti thAya che. have A adhyayanamAM sUtrakAra A vAtanuM spaSTIkaraNa karI rahyA che ke je prANIo cirakALathI eTale ke bahu lAMbA vakhatathI Amravane saMvRta karI dIdho che, paraMtu je te pAchaLathI eTale ke bhaviSyamAM asaMvRttAsavavALe banI jAya che te tene anarthanI prApti temaja thoDA vakhata sudhI paNa jeNe Asavane saMvRta karI dIdhuM che tene arthanI prApti thAya che. A vAtane laIne AraMbhAelA A adhyayananuM A paheluM sUtra che For Private and Personal Use Only
Page #728
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradhAmRtavarSiNI TIkA a0 19 puMDarIka-kaMDarIkacaritram 76 mUlam-jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM aTThArasamasa NAyajjhayaNassa ayama? paNNatte, egUNa. vIsaimassa NAyajjhayaNassa ke aTe paNNatte ? evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbUdIve dIve puvvavidehevAse sIyAe mahANaIe uttarille kUle nIlavaMtasta dAhiNeNaM uttarilassa sIyAmuhavaNasaMDassa paJcasthimeNaM egaselagassa vakkhArapavayassa purasthimeNaM ettha NaM pukkhalAvaI NAmaM vijae pnntte| tattha NaM puMDarigiNI NAmaM rAyahANI pannattA NavajoyaNavitthi. paNA duvAlasajoyaNAyAmA jAva paJcakkhaM devalogabhUyA pAsAIyA darasaNijjA abhirUvA paDirUvA / tIseNaM puMDarigiNIe NayarIe uttarapurasthime disibhAe NaliNivaNe NAma ujANe / tattha NaM puMDarigiNIe rAyahANIe mahApaume gAmaM rAyA hotthA, tasta NaM paumAvaI NAmaM devI hotthA / tassa NaM mahApaumassa rano puttA paumAvaIe devIe attayA duve kumArA hosthA, taM jahApuMDarIe ya kaMDarIe ya, sukumAlapANipAyA0 / puMDarIe juvraayaa| teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM therAgamaNaM, mahApaume rAyA Niggae dhamma soccA, poMDarIyaM rajje ThavettA pamvaie poMDarIe rAyA jAe, kaMDarIe juvarAyA, mahApaume aNagAre codasapuvAI ahijai , taeNaM therA bahiyA jaNavayavihAraM viharati , taeNaM se mahApaume bahaMNi vAsAiM jAva siddhe // sU0 1 // For Private and Personal Use Only
Page #729
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrAtAdharmakathAsUtre " TIkA- ' jaiNaM bhaMte ' ityAdi / yadi khalu he bhadanta ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa yAvatsaMprAptena aSTAdazasya jJAtA'dhyayanasya ayamarthaH prajJaptaH, punaH khalu bhadanta ! ekonaviMzatitamasya jJAtA'dhyayanasya ko'rthaH prajJaptaH ? | iti jambUsvAmIpraznAnantaraM sudharmAsvAmI kathayati evaM khalu he jambU ! tasmin kAle tasmin samaye va 'jaMbUdIve dIve ' jambUdvIpe dvIpe = madhyajambUdvIpe 'puvvavidevAse pUrvavide varSe zItAyA mahAnadyAH ' uttarIye = uttaradik sthite kUle= tIre ' nIlavaMtassa dAhiNeNaM' nIlavato dakSiNe- nIlavataH parvatasya dakSiNe bhAge ' uttarillassa ' uttarIyasya uttaradik sthitasya ' sImAmuhavaNasaNDassa' sItAmukhacanapaNDasya = zItAyA nadyA yanmukhamudgamasthAnaM, tatra yad vanaSaNDam tasya, ' paccatthimeNaM jaNaM bhaMte! samaNeNa bhagavayA mahAvIreNa ' ityAdi / 6 TIkArtha :- jaMbU svAmI zrI sudharmA svAmI se pUchate haiM ki (jahaNa bhaMte samaNeNa bhagavayA mahAvIreNa jAva saMpatteNa aTThArasamassa NAyajjhayaNassa ayama paNNatte egUNavIsamassa NAyajjhayaNassa ke aDDe paNNate ? ) he bhadanta ! yadi zramaNa bhagavAn mahAvIrane ki jo siddhi gati nAmaka muktisthAna ko prApta kara cuke haiM aThArahaveM jJAtAdhyayana kA yaha pUrvoktarUpa se artha nirUpita kiyA hai to unhIM zramaNa bhagavAn mahAvIrane 19 ve jJAtAdhyayana kA kyA bhAva -artha nirUpita kiyA hai ? ( evaM khaluM jaMbU ! teNaM kALeNa teNaM samaeNaM iheva jaMbUdIve dIve puNyavideha bAse sIyAe mahANaIe uttarille kUle nIlavaMtassa dAhiNeNaM uttarillassa sIyAmuhavaNasaMDassa paccasthimegaM egaselagassa vakkhArapavvayassa 6 'jaiNa' bha'te ! samaNeNa bhagavayA mahAvIreNa - TIkA ja vyU svAmI zrI sudharmA svAmIne pUche che ke : -DY ( jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM aTThArasamassa NAyajhayaNassa amaTThe paNa te egUgavIsaimassa NAyajjhayaNassa ke ahe paNNatte ? ) huM bhainta ! jo zramaNa bhagavAna mahAvIre-ke jemaNe siddhigati nAmaka muktisthAnane meLavI lIdhuM che-aDhAramA jJAtAdhyayananA A pUrvokta rUpamAM atha nirUpita karyo che tyAre te ja zramaNu bhagavAna mahAvIre ogaNIsamA jJAtAdhyayananA ze| bhAva-a nirUpita karyAM che ? ( evaM khalu jaMbU | teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbU dIve dIve putravidehavA se sIyAe mahAgaIe uttarille kUle nIlavaMtassa dAhiNeNaM uttarillassa For Private and Personal Use Only
Page #730
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - mamagAradhAmRtaSiNI TIkA 40 19 puMDarIka kaMDarIkavacaritrama 71 pAzcAtye pazcimebhAge 'egaselagassa' ekazailakasya madhyajambUdvIpameruparvatasamIpasthasya eka zailakanAmakasya vakhArapavyayassa' vakSaskAraparvatasya 'purasthimeNaM' paurastye-pUrvasyAM dizi ' esthaNaM ' atra slu puSkalAvatI nAma vijayaH prajJaptaH / tatra khalu puNDarIviNI nAma rAjadhAnI prajJaptA, sA 'NavajoyaNavitthiNNA' navayojanaviratIrNA = navayojanavistAravatI 'duvAlasajoyaNAyAmA ' dvAdazayojanAyAmA dvAdazayojanAni AyAmo dairdhva yasyAH sA dvAdazayojanadIghetyarthaH, punaH 'jAva paccakkhaM devaloyabhUyA yAvat pratyakSadevalokabhUtA-sAkSAt svargasadRzApunaH prAsAdIyA, darzanIyA, abhirUpA, pranirUpA / tasyAH khalu puNDarIkiNyAH purasthiImeNa etthaNa pukkhalAhaNAma vijae paNatta ) isa prakAra jaMbUsvAmI ke pUchane para sudharmA svAmI unase kahate haiM-suno-tumhAre prazna kA uttara isa prakAra hai usa kAla aura usa samaya meM isa jaMbUdvIpa nAma ke dvIpa meM pUrva videha kSetrameM, zIta mahAnadI ke uttaradigvartI tIra para sthita nIla parvata ke dakSiNa digbhAga meM, tathA uttara digvartI zItAmukhavanaSaMDa ke pazcima bhAga meM, tathA eka zailaka nAma vAle vakSaskAra parvata kI pUrva dizA meM puSkalAvatI isa nAma kA vijaya hai / zItAmukhavanaSaMDa kA tAtparya yaha hai-ki jahAM se zItAnadI nIkalI hai usa udgamasthAna para eka vanapaMDa hai| madhya jaMbUdvIpa aura merUparvata ke samIpa meM rahA huA eka zailaka nAma kA vakSaskAra parvata hai| (taeNa puMDarigiNINAmaM rAyahANI pannattA, NavajoyaNavitthiNNA duvAlasajoyaNAyAmA, jAva pacca kkhaM deyaloyabhUyA pAsAIyA, darasaNijjA abhirUvA paDirUvA) usa sIyAmuhavaNasaMDassa paccatthimeNaM egaselagassa vavavArapavyayassa purasthimeNaM etthaNaM pukkhalAvai NAmaM vijae :paNNatte ) A pramANe jaMbU svAmInA praznane sAMbhaLIne zrI sudharmA temane kahevA lAgyA ke he jaMbU ! sAMbhaLe, tamArA savAlane javAba A pramANe che ke te kALe ane te samaye A jaMbudvipa nAmaka dvIpamAM pUrva videha kSetramAM, zItA mahA nadInA uttara dizA taraphanA kinArA upara AvelA nIla parvatanA dakSiNa digrabhAgamAM temaja uttara dizAmAM AvelA sItA mukhavanaNaMDanA pazcima bhAgamAM, temaja eka zelaka nAmavALA vakSaskAra parvatanI pUrva dizAmAM puSkalAvatI nAme eka vijaya che. sItA mukhavana-kaMDano artha Ama samaja joIe ke jyAMthI zItA nadI nIkaLI che, te uddagama sthAna upara eka vanakhaMDa che. madhya jaMbUDhIpa ane merUparvatanI pAse Avela ekazailaka nAme vakSaskAra parvata che. (tasthaNaM puMDarigiNINAmaM rAyahANI pannattA, Nava joyaNavitthiNNA duvAlasajoyaNAyAmA, jAva paccakkhaM devaloyabhUyA pAsAIyA, darasaNijjA abhirUvA paDirUvA) For Private and Personal Use Only
Page #731
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org - 712 jJAtAdharmakathAna nagaryo: uttara paurastye digbhAge nalinIvanaM nAma udyAnam / tatra khala puNDarIkiyAM rAjadhAnyAM mahApadmo nAma rAjA''sIt / tasya khalu padmAvatI nAma devI AsIt / tasya khalu mahApadmasya rAjJaH putrI padmAvatyA devyA Atmajau dvau kumArau AstAm / ' taM jahA ' tadyathA tayornAmarUpe, tadAha - ' puMDarIe ya kaMDarIe ya sukumAlapANipAyA ' puNDarIkazca kaNDarIkazca sukumArapANipAdau komalakaracaraNau / tayomadhye puNDarIko yuvarAjAsssIn / tasmin kAle tasmin samaye 'therAgamaNaM ' puSkalAvatI vijaya meM puMDarI kinI nAma rAjadhAnI thii| yaha nava yojana vistAravAlI tathA 12 yojana kI laMbI hai yaha sAkSAta svarga jaisI pratIta hotI hai / prAsAdIyacitta evaM antaHkaraNa ko yaha prasanna karane vAlI hai, darzanIya netroM ko tRpti karane vAlI hai, abhirUpa asAdhAraNa racanA se yukta haiM evaM pratirUpa hai - isake jaisI aura dUsarI koI nagarI nahIM haiM aisI / ( tIseNaM puMDarigINIe NayarIe uttarapurasthime disibhAe liNivaNe NAmaM ujjoNe tattha NaM puMDarigiNIe rAvahANIe mahApaume NAmaM rAyA hotyA tassaNaM paramAvaINAmaM devI hotthA, tassa NaM mahApaumassa raNNo pustA paumAvaIe devIe antayA duve kumArA hotthA ) usa puMDarIkiNI nagarI ke uttara paurastya digbhAga meM nalinIvana nAma ko eka udyAna thA / usa puMDarIkiNI rAjadhAnI meM mahApadmanAma kA eka rAjA rahatA thaa| usakI devI kA nAma padmAvatI tho| usa mahApadma rAjA ke yahAM padmAvatI kI kukSi se utpanna hue do kumAra the ( taM jahA puMDarIe ya, kaMDarIe ya-sukumAlapANi pAyA0 / puMDarIe juvarAyA teNaM kAleNaM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir te puSkalAvatI vijayamAM puDarIkanI nAme rAjadhAnI hatI. te nava ceAjana jeTalA vistAravALI temaja khAra cAjana jeTalI lAMbI che. te pratyakSa svaga jevI ja lAge che. te prAsAdIyacitta ane antaHkaraNane te prasanna karanArI che, dunIya-AMkhAne te tRpta karanArI che, abhirUpa te asAdhAraNa ( apUrva ) racanAvALI che, ane pratirUpa-enA jevI khIjI keAI nagarI nathI evuM che. ( tIseNaM puMDarigiNIe NayarIe uttarapuratthi me disibhAe NaliNivaNe NAmaM ujjANe - utthaNaM puMDarigiNIe rAyahANIe mahApaume NAmaM rAyA hotyA tassaNaM mAvaINAmaM devI hotyA, tassaNaM mahApaumassa raNNo puttA paumAvaIe devIe attayA duve kumArA hotthA ) te puMDarIkaNI nagarInA uttara paurastya divibhAgamAM nilanIvana nAme eka udyAna hatA. te puMDarIkaNI rAjadhAnImAM mahApadma nAme eka rAjA rahetA hatA. tenI ANInuM nAma padmAvatI hatuM. te mahApadma rAjAne tyAM padmavatI devInA garbhathI utpanna thayelA e rAjakumAra hatA. For Private and Personal Use Only
Page #732
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0a0 19 puMDarIka-kaMDarIkacaritram 713 sthavirAgamanaM=tasyA rAjadhAnyA nalinI ne udyAne sthavirANAmAgamanamabhUt / mahApadma rAjA dharma zrotuM nirgataH, dharma zrutvA saMjAtavairAgyaH puNDarIkaM rAjye sthApayitvA matrajitaH / anantaraM puNDarIko rAjA jAtaH kaNDarIko yuvarAjaH / mahApadmanagAraH caturdazapUNi adhIte / tataH khalu sthavirA bahirjapadavihAraM viharanti / tataH khalu sa mahApadmo bahUni varSANi zrAmaNyaparyAyaM pAlayitvA yAvad siddhaH ||sU0 1 // teNaM samaeNaM therAgamaNaM, mahApaume rAyA Niggae, dhammaM socA poMDarIyaM rajje vettA patraie / poMDarIe rAyA jAe, kaMDarIe juvarAyA / mahApaume aNagAre cohasapuvvAI ahijjai, taraNaM therA bahiyA jaNavayavihAraM viharaMti, taeNa se mahApaume bahaNi vAsAI jAva siddhe) unake nAma isa prakAra hai - 1 puMDarIka aura dUsarA kaMDarIka ye donoM putra sukumAra karacaNavAle the / puMDarIka ko pitA ne yuvarAja padapradAna kiyA thaa| usa kAla meM aura usa samaya meM vahAM sthaviroM kA Agamana huaa| mahAparAjA dharma kA vyAkhyAna sunane ke liye apane mahala se nikalakara nalinIvana udyAna meM aaye| vahAM dharma kA upadeza sunakara unheM vairAgya bhAva utpanna ho gayA - so ve puMDarIka ko rAjya meM sthApitakara dIkSita ho gaye / puMDarIka rAjA bana gayA - aura kaMDarIka yuvarAja ho gayA / mahApadmarAjarSi ne caudaha pUrvo kA adhyayana kara liyaa| isake bAda vahAM se sthaviroM ne ( taM jahA - puMDarIe ya, kaMDarIe ya- sukumAlapANipAyA0 / puMDarIe juvarAyA teNaM kAleNaM teNaM samaraNaM therAgamaNaM, mahApaume rAyA Niggae, dhammaM soccA poMDarIyaM rajje ThavettA pacvaie / poMDarIe rAyA jAe, kaMDarIe jutrarAyA / mahApaume aNagAre cosa puNyAI ahijjai, taraNaM therA bar3iyA, jaNavayavihAraM viharaMti, varNa se mahApaume bahUNi vAsAI jAva siddhe ) temanAM na:mA A pramANe che-1 puMDarIka, ane 2 kaDarIka A mane putre sukeAmaLa hAtha-pagavALA hatA. rAjAe pu'DarIkane yuvarAjapada pradAna karyuM" hatuM. te kALe ane te samaye tyAM virAnuM Agamana thayuM. mahApadma rAjA dharmanuM vyAkhyAna sAMbhaLavA mATe peAtAnA mahelathI nIkaLIne nalinIvana udyAnamAM Avye. tyAM dharmopadeza sAMbhaLIne tene vairAgyabhAtra utpanna thai gayA. chevaTe puMDarIkane rAjyAsane sthApita karIne teo dIkSita dhai gayA. puMDarIka rAjA thaI gayA ane ka'DarIka yuyarAja thai gayA. mahApadma rASie cauka pUrvonuM adhyayana karI lIdhuM. tyArapachI sthavire tyAMthI bahAra janapadomAM vihAra kSA 90 For Private and Personal Use Only
Page #733
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAGgo mUlam-taeNaM therA annayA kayAiM puNaravi puMDarigiNIe rAyahANIe NaliNivaNe ujjANe samosaDhA, poMDaraei rAyA Niggae / kaMDarIe mahAjaNasaI soccA jahA mahAbalo jAva pajjuvAsai / therA dhammaM parikaheMti puMDarIe samaNovAsae jAe jAva paDigae / taeNaM se kaMDarIe uThAe uTTei, uTTAe uTTittA jAva se jaheyaM tubbhe vadaha jaM NavaraM puNDarIyaM rAyaM ApucchAmi, jAva pavvayAmi / ahAsuhaM devANuppiyA ! taeNaM se kaMDarIe jAva there vaMdai NamaMsai vaMdittA NamaMsittA therANaM aMtiyAo paDinikkhamai, paDinikkhamittA tameva cAugdhaMTa AsarahaM duruhadda jAva paccoruhai, jeNeva puNDarIe rAyA teNeva uvAgacchai karayala jAva puMDarIyaM evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! mae therANaM aMtie jAva dhamme nisaMte se dhamme jAva abhiruie, taNNaM devANuppiyA ! jAva pavvaittae / taeNaM se puMDarIe kaMDarIe evaM vayAsI-mANaM tumaM devANuppiyA ! iyANi muMDe jAva pavvayAhi, ahaM NaM tumaM mahayA2 rAyAbhiseeNaM abhisiNcaami| taeNaM se kaMDarIe puMDarIyassa rapaNo eyama No ADhAi NoparijANai tusiNIe saMcii / taeNaM puNDarIe rAyA kaMDarIyaM doccapi taccaMpi evaM vayAsI-jAva tusiNIe saMciTThai / taeNaM puNDarIe kaMDarIyaM kumAraM jAhe no saMcAei, bahUhi AghayaNAhi bAhira janapadoM meM vihAra kara diyo| mahApadma anagAra ne aneka varSoM taka zrAmaNya paryAya kA pAlanakara yovat siddhapada ko prApta kara liyA / / suu01|| mATe nIkaLI paDayA. mahApadma anagAre ghaNAM varSo sudhI kAmarthya paryAyana pAlana karIne yAvat siddhapadane prApta karI lIdhuM. e sUtra 1 che For Private and Personal Use Only
Page #734
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TI0 a0 19 puMDarIka-kaMDarIkacaritram 715 ya paNNavaNAhi ya4 tAhe akAmae ceva eyamadraM aNumannitthA jAva NikkhamaNAbhiseeNaM abhisiMcai jAva therANaM sIsabhikkheM dalayai / pavvaie aNagAre jAe egArasaMgaviU / taeNaM therA bhagavaMto annayA kayAiM puMDarigaNIo nayarIo NaliNIvaNAo ujjANAo paDiNikkhamati paDiNikkhamittA bahiyA jaNavayavihAraM viharaMti // sU0 2 // ___TIkA-'taeNaM te ' ityAdi / tataH khalu te sthavirA anyadA kadAcit puNDarIkiNyA rAjadhAnyA nalinIvane udyAne samabamRtAH-samagatAH / teSAM samAgamanaM zrutvA puNDarIko rAjA tAn vandituM nirgataH / anantaram-kaNDarIko ' mahAjaNasaiM' mahAjanazabdaM sthavirAn vandituM kAmAnAM gacchatAM bahUnAM janAnAM kolAhalaM zrutvA * jahA mahAbalo jAva papajjuvAsai ' yathAmahAbalo yAvatparyupAste / mahAbala itra sthavirANAM samIpe gatvA tAn vanditvA namasyitvA sevate / sthavirA dharma parikaheMti' parikathayanti upadizantItyarthaH / tairupadiSTaM dharma zruvA puNDarIkaH zramaNopAsako jAtaH 'jAva paDigae' yAvatmatigataH sthavirAn vandittvA 'taeNaM te therA annayA kayAI' ityAdi / TIkArthaH-(taeNaM) isake bAda (te therA) ve sthavira (annayA kayAiM kisI eka samaya (puNaravi) phira se (puMDarigINIe rAyahANIe NaliNivaNe ujANe samosaDhA, poMDarIe rAyA Niggae) puMDarIkiNI rAjadhAnI meM aaye| vahAM ve nalinIvana udyAna meM tthhre| puMDarIka rAjA unakA Agamana sunakara dharma sunane kI icchA se vahAM jAne ke liye apane mahala se nikale / (kaMDarIe mahAjaNasaI socA jahA mahanvalo jAva pajjuvAsai, therA dhamma parikaheMti, puMDarIe samaNovAsae jAe jAva 'taeNa te therA annayA kayAiM ' ityAdi_ -(tapaNa) tyA25chI (te therA) te sthvire| ( annayA kayAI) me 5mata (puNaravi) 1 (puDarigINIe rAyahANIe NaliNivaNe ujjANe samosaDhA, poMDarIe rAyANiggae ) dhurINI 24dhAnImA mAvyA. tyA tamA nalinIvana udyAnamAM rokAyA. puMDarIka rAjA temanuM Agamana sAMbhaLIne dharmanuM vyAkhyAna sAMbhaLavAnI IcchAthI tyAM javA mATe pitAnA mahelathI nIkaLyA. (kaMDarIe mahAjaNasaI soccA jahA mahAbbalo jAva pajjuvAsai, therA dhamma pari For Private and Personal Use Only
Page #735
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir T zItAdharmakathApet namastviA pratinivRttaH / tataH khalu kaNDarIkaH ' uTTAe ' utthayA = utthAnazaktyA uttiSThati, utthayA utthAya ' jAtra ' yAtrat sthavirAn vandilA namasthitvA evamavadat - ' se jaheyaM tubbhe vadaha' tadyathedaM yUyaM vadatha = he devAnumiyAH ! yUyaM yathA yad vadatha, tattathaiva, ' jaM Navara ' yannavara = yo vizeSaH sacaitram - yadaha pUrva puNDarIkaM rAjAnam ApRcchAmi / tataH khalu ' jAva pavvayAmi ' pAvat pavrajAmi | Digae) isake bAda kaMDarIka yuvarAja sthaviroM ko vaMdanA karane ke liye jAnevAle aneka manuSyoM kA kolAhala sunakara mahAbala rAjA kI taraha sthaviroM ke pAsa gayA vahAM jAkara usane unakI vaMdanA kI- - namaskAra kiyA / vaMdanA namaskAra kara phira usane unakI paryupAsanA kI / sthaviroM ne dharma kA upadeza diyaa| usa upadeza ko sunakara puMDarIka zramaNopAsaka bana gyaa| bAda meM vaha sthaviroM ko vaMdanA aura namaskAra kara apane sthAna para vApisa vahAM se lauTa AyA / (taNaM se kaMDarIe uDAe uTTheha, uTThAe uTThattA jAva se jaheyaM tunbhe vadaha, jaM NavaraM puMDarIyaM rAyaM ApucchAmi, taraNaM jAva kavayAmi - ahAsuhaM devANuppiyA / taeNa se kaMDarIe jAva there vaMda, namaMsaha, vaMdittA namasittA therANaM aMtiyAo paDinikas) isake bAda kaMDarIka utthAnazakti se uThA - utthAnazakti - uThane kI zakti se uThakara usane sthaviroM ko vaMdanA kI - namaskAra kiyA / vaMdanA namaskAra karake phira usane unase isa prakAra kahA- he kaheMti, puMDarIe samaNovAsae jAe jAva paDigae) tyArapachI uMDarI yuvarAja sthavirAnI vaMdanA karavA mATe upaDelA aneka mANasAnA ghAMghATa sAMbhaLIne mahAkhala rAjAnI jema sthavirAnI pAse gayA. tyAM jaIne teNe temane vaMdana ane namaskAra karyo. vaMdanA ane namaskAra karIne teNe temanI payu pAsanA karI. sthavirAe dharmopadeza ApyA, te upadezane sAMbhaLIne puDarIka zramaNApAsaka banI gaye. tyArapachI te sthaviAne vaMdana temaja namana karIte peAtAnA nivAsasthAne pAche. Avata rahyo. ( tapaNa se kaMDarIpa uTThAe uTThei, uTThAe uTThittA jAva se jahe yaM tubhe vadaha jaM Navara puMDarIyaM rAya ApucchAmi, taraNaM jAva pavvayAmi - ahAsuhaM devANupiyA ! taeNa se kaMDarIe jAva there vaMdai, namasai, vaMdittA, namasittA therANa atiyAo paDinikkhamai ) tyArapachI kaDarIka utthAna zakti vaDe UbheA thayA, utthAna zakita-UbhA thavAnI zakti vaDe UbhA thaIne teNe sthavirAne vaMdana temaja namaskAra karyAM. vaMdanA ane namaskAra karIne teNe temane A pramANe vinaMtI karatAM kahyuM ke For Private and Personal Use Only
Page #736
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtaSiNI TI0 a0 19 puMDarIka-kaMDarIkacaritram 717 iti tad vacanaM zrutvA te sthavirAH mocuH ' ahAsuhaM devANuppiyA' yathAsukhaM he devAnupriyA ! he devAnupriya ! yathA tava sukhakaraM bhavet tathA kuru / tataH khalu sa kaNDarIko yAvat sthavirAn vandate namasyati, vanditvA namasyitvA sthavirANAmantikAt-samIpAt pratiniSkrAmyati, pratiniSkramya, tameva 'cAugghaMTe ' catughaNTaM-catasro ghaNTA yasmin sa tam ghaNTA catuSTayopetam azvarathaM dUrohati, yAvat pratyavarohati-rathAdavatarati / avataraNAnantaraM yauva puNDarIko rAjA tatraiva upAgacchati, karayala jAva' karatala yAvat karatalaparigRhItaM zira Avarta dazanakhaM mastakejaliM kRtvA puNDarIkamevamavAdIt-evaM khalu he devAnupiya ! mayA sthavirANAmantike yAvaddharmoM nizAntaH zrutaH, sa dharma sthaviraprokto dharmaH yAvat abhirucitaH / tat khalu he devAnupriya ! 'jAva pavvaittae ' yAvat pratrajitumhe devAnupriyAH ! bhavadbhirabhyanujJAto sthavirANAmanti ke prabajitumicchAmItibhAvaH / devAnupriyo ! Apa jaisA kahate hai-vaha vaisA hI hai-merI bhAvanA use sunakara saMyama lene kI ho gaI hai-ataH saMyama dhAraNa karane ke pahile maiM puMDarIka rAjA se isa viSaya meM pUcha AtA hU~ usake bAda saMyama dhAraNa karanA cAhatA huuN| isa prakAra usake vacana sunakara una sthaviroM ne usase kahA-he devAnupriya ! tumhe jaise sukha ho-tuma vaisA karo-isake bAda kaMDarIka ne sthaviroM ko vaMdanA kI-namaskAra kiyA aura vaMdanA namaskArakara vaha unake pAsa se calA AyA (paDinikkhamittA) Akara ke (tamevacA ugghaMTaM AsarahaM durUhaha, jAva paccoruhai, jeNeva puMDarIe rAyA teNeva uvAgacchai, karayala jAva puMDarIyaM evaM vayAsI evaM khala devANappiyA ! mae therANaM aMtie jAva dhamme nisaMte se dhamme jAva abhiruie he devAnupriye! tame jema kahe che te kharekhara tema che. A badhuM sAMbhaLIne saMyama grahaNa karavAnI mArI IcchA thaI gaI che. eTalA mATe saMyama dhAraNa karatAM pahelAM huM puMDarIka rAjAne A viSe pUchI AvuM chuM. tyArapachI huM saMyama dhAraNa karavA cAhuM chuM. A pramANe tenAM vacane sAMbhaLIne te sthaviree tene kahyuM ke he devAnupriya ! tamane jemAM sukha maLe tema kare. tyArapachI kaMDarIke sthavirAne vaMdana temaja namaskAra karIne te temanI pAsethI Avate rahyo. (paDinikkhamittA) bhAvAna, (tameva cAugghaMTaM AsarahaM duruhai, jAva pacorUhai, jeNeva puMDarIe rAyA teNeva uvAgacchai, karayala puMDarIyaM evaM vayAsI evaM khalu devANuppiyA ! mae therANaM aMtie jAva dhamme nisaMte se dhamme nAva abhirUie-taNNaM devANuppiyA! For Private and Personal Use Only
Page #737
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 718 jAtAdharmakathAzAstra tataH puNDarIkaH kaNDarIkamevamavAdIta-mA khalu tvaM he devAnupriya ! bhrAtaH idAnIM muNDo yAvata pravraja ahaM khalu tvAM mahatA 2 'rAyAbhiseeNaM' rAjAbhiSekeNa 'abhisiMcAmiabhiSecayAmi / tataH khalu sa kaNDarIko yuvarAjaH puNDarIkasya rAjJa etamartha no Adriyate svasya rAjyAbhiSekarUpama) no manute, 'no parijANai ' no pratinAnAti-na svIkaroti 'tusiNIe saMciThThai ' tUSNIkaH -taNNaM devANuppiyA! pavvaittae ! taeNaM se puMDarIe kaMDarIe evaM vayAsI -moNaM tumaM devANuppiyo ! iyANi muMDe jAva pavvayAhi-ahaM NaM tumaM mahayA 2 rAyAbhiseeNaM abhisiMcAmi ) vaha vahAM AyA-jahAM catughaMTo. peta apanA azvaratha rakhA huA thaa| vahAM Akara vaha usapara car3ha gayA -caDhakara vaha jahAM puMDarIka rAjA the vahIM AyA-vahAM Ate hI vaha ratha se nIce utarA / nIce utarakara puMDarIka rAjA ke pAsa gayAvahAM jAkara usane puMDarIka rAjA ko donoM hAtha jor3akara namaskAra kiyA-bAda meM isa prakAra kahane lagA-he devAnupriya maiMne sthaviroM ke pAsa dharma kA upadeza sunA hai-vaha mujhe bahuta rUcA hai isaliye 'he devAnupriya ! maiM Apase AjJApita hokara una sthaviroM ke pAsa saMyama lenA cAhatA hU~-isa prakAra kaMDarIka kI bAta sunakara puMDarIkane usase isa prakAra kahA-he devAnupriya ! tuma isa samaya muMDita hokara sthaviroM ke pAsa saMyama dhAraNa matakaro maiM bar3e jora zora ke utsava ke sAtha tumhArA rAjyAbhiSeka karanA cAhatA huuN| (taeNaM se kaMDarIe puMDarIyassa jAva pavyaittae ! taeNaM se puMDarIe kaMDarIe evaM vayAsI-mANaM tumaM devaannuppiyaa| iyANimuMDe jAva pabbayAhi ahaM NaM tumaM mahayA2 rAyAbhiseeNaM abhisiMcAmi) te tyAM AvyuM jyAM caturghaTavALe pitAne adharatha hatuM tyAM AvIne te temAM besI gayo, ane besIne te jyAM puMDarIka rAjA hatA tyAM gayo. tyAM pahoMcatA ja te ratha uparathI nIce utaryo, nIce utarIne puMDarIka rAjAnI pAse gayo. tyAM jaIne teNe baMne hAtha joDIne puMDarIka rAjAne namaskAra karyA ane tyArapachI teNe temane vinaMtI karatAM A pramANe kahyuM ke he devAnupriya ! meM vironI pAsethI dharmopadeza sAMbhaLyo che te mane khUba ja gamI gayo che. ethI he devAnupriya ! huM tamArI AjJA meLavIne sthavirenI pAsethI saMyama grahaNa karavA IcchuM chuM. A pramANe kaMDarIkanI vAta sAMbhaLIne puMDarIke tene A pramANe kahyuM ke he devAnupriya ! tame hamaNAM muMDita thaIne sthavirenI pAsethI saMyama dhAraNa kare nahi. huM meTA utsava sAthe tamAro rAjyAbhiSeka karavA cAhuM chuM. For Private and Personal Use Only
Page #738
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 19 puMDarIka-kaMDarIkacaritram 719 saMtiSThate-tamartha na svIkRtavAn kevalaM maunamavalambya sthitaH / tataH khalu puNDarIko rAjA kaNDarIkaM bhrAtaraM dvitIyamapi tRtIyamapi vAram ' evaM 'pUrvoktarUpeNa avAdIt-'jAva tusiNIe saMciTThai' yAvat-tuSNIkaH saMtiSThate / tataH khalu puNDarIkaH kaNDarIkaM yadA 'no saMcAei ' no zaknoti = na samarthoM bhavati bahubhiH ' AghavaNAhi ya ' AkhyApanAbhizca-AkhyApanAbhiH-pravrajyAvirodhibhirAkhyAnaH 'paNNavaNAhi ya ' prajJApanAbhizca ' ahaM tava jyeSThabhrAtA'smi, tava hitaM yena bhavati, tadeva kathayAmi, ityAdi rUpaiH prajJApanavAkyaiH evaM 'viNNavaNAhi ya' vijJApanAbhiH vinitamRduvacanAvalirUpakyi prabandhaiH, tathA 'saNavaNAhi ya' saMjJApanAbhiH ' pravrajyAyAM mahAn kaSTo bhavati' ityAdi svAbhIpsitasaMjJApakairvAkyaizca raNo eyamaDhe No ADhAi, No pajiANai, tusiNIe saMciTThai, taeNaM puMDa rIe rAyA kaMDarIyaM doccapi taccapi evaM vayAsI jAva tusiNIe saMcihui, taeNaM puMDarIe kaMDarIyaM kumAraM jAhe no saMcAeI, bahahiM AghavaNAhi ya paNNavaNAhi ya 4 tAhe akAmae ceva eyamaDhe aNumanitthA jAva NikkhamaNAbhiseeNaM abhisiMcai jAva therANaM sIsabhikkhaM dalayA) kaMDarIka kumArane puMDarIka rAjA kI isa bAta ko Adara kI dRSTi se nahIM dekhA nahIM mAnA-aura na use svIkAra hI kiyA-kevala cupacApa hI rahA / puMDarIka rAjA ne jaba kaMDarIka kumAra ko cupacApa dekhA-taSa usane dubArA aura tighArA bhI usase aisA hI kahA-parantu usane isa bAta para bilakula hI dhyAna nahIM diyA kevala cupacApa hI rhaa-| ataH jaba puMDarIka rAjA kaMDarIka kumAra ko usake dhyeya se vicalita karane _ (taeNaM se kaMDarIe puMDarIyassa raNo eyamaDhe No ADhAi, No parijANai, tusiNIe saMciTThai, taeNaM puMDarIe rAyA kaMDarIyaM doccaMpi taccapi evaM vayAsI jAva tusiNIe saMciTThai, taeNaM puMDarIe kaMDarIyaM kumAraM jAhe no saMcAeI, bahUhi AghavaNAhi ya paNNavaNAhi ya 4 tAhe akAmae ceva eyamae aNumabhitthA jAva NikravamaNAbhise eNaM abhisiMcai jAva therANaM sIsabhikkhaM dalayai ) kaMDarIka kumAre paMDarIka rAjAnI A vAtanuM sanmAna karyuM nahi-mAnI nahi ane tene svIkAra paNa karyo nahi, phakta te mUgo thaIne besI ja rahyo. paMDarIka rAjAe jyAre kaMDarIka kumArane mUMgo mUMgo besI rahele ja tyAre temaNe bIjI vAra ane trIjI vAra paNa tene A pramANe ja kahyuM. paraMtu teNe A vAtanI sahaja paNa darakAra karI nahI, phakta mUMge thaIne besI ja rahyo. chevaTe jyAre paMDarIka rAjA kaMDarIka kumArane tenA dhyeyathI makakama vicArathI For Private and Personal Use Only
Page #739
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 720 hAtAdharmakathAjastra 'Aghavittae' AkhyApayituM 4=sarvathApatirodhayituM na zaknotIti pUrveNa sambandhaH, 'tAhe ' tadA 'akAmae cetra / akAmaka eva-aniccha evaM ' eyamaha' etamatham-kaNDarIkAbhilaSitaM pravrajyArUpam , ' aNumannitthA ' andhamanyatasvIkRta vAn , ' jAva NikkhamaNAbhiseeNaM' yAvat niSkramaNAbhiSekeNa ' svIkaraNAnantaraM niSkramaNopayogi vastujAtamupanIya savidhi dIkSAbhiSekeNa abhiSiJcati, 'jAva therANaM sIsabhikkhaM dalayai' yAvat-sthavirebhyaH ziSyabhikSAm abhiSekAnantaraM sa puNDarIko rAjA kaNDarIkaM zivikAyAM samupavezya mahatA samAroheNa saha nalinIbane udyAne samAyAti, tatra sthitebhyaH sthavirebhyaH svalaghubhrAtaraM ziSyamikSAM dadAti / anantaraM sa kaNDarIkaH pravrajitaH san anagAro jAtaH / tathA ' ekArasaMgaviU ' ekAdazAGgavit=ekAdazAGgajJAnavAn jAtaH / tataH khalu sthavirA bhaga ke liye AkhyApanAoM dvArA, prajJApanAoM dvArA vijJApanAoM dvArA saMjJApanAoM dvArA, samartha nahIM ho sake-tva unhoMne vinA icchA ke hI kaMDarIka kumAra ko dIkSA grahaNa karane rUpa artha kI svIkRti dene ke bAda niSkramaNopayogI samasta vastuoM ko unhoMne maMgavAyA-jaba ve A cukI-taba unhoMne usakA savidhi dIkSAbhiSeka se abhisiMcana kiyaa| abhiSeka ke bAda puMDarIka rAjA kaMDarIka ko zivikA meM baiThAkara baDe samAroha ke sAtha nalinIvana meM aaye| vahAM Akara unhoMne sthaviroM ke liye apane laghubhAI ko ziSya kI bhikSA rUpa se pradAna kiyaa| isake bAda kaMDarIka (pavvaie aNagArejAe) pravrajita hokara anagorAvasthA saMpanna ho gye| ( egArasaMgaviU, taeNaM therA bhagavaMto annayA kayAI puMDarigiNIo nayarIo NaliNIvaNAo ujANAo paDiNikkhamaMti, vicalita karavA mATe AkhyAnAo, prajJApanAo, vijJApanAo, saMjJApanAe vaDe paNa samartha thaI zakyA nahi tyAre temaNe IcchA na hovA chatAMe kaMDarIka kumArane dikSA grahaNa karavAnI svIkRti ApI dIdhI. svIkRti ApyA bAda temaNe niSkramaNane lagatI badhI vastuo maMgAvI. jyAre vastu o AvI gaI tyAre temaNe tenuM vidhisara dIkSAbhiSeka vaDe abhisiMcana karyuM. abhiSeka karyA bAda puMDarIka rAjA kaMDarIkane pAlakhImAM besADIne bhAre samArohanI sAthe nalinI vanamAM AvyA. tyAM AvIne temaNe sthavirene pitAnA nAnA bhAIne ziSyanA 35i mApI dIpo. tyArapachI 4 ( pavvaie aNagAre jAe) prajita thaIne anagArAvasthA saMpanna thaI gaye. ( egArasaMgaviU-taeNaM gherA bhagavaMto annayA kayAI puMDarigiNIo naya For Private and Personal Use Only
Page #740
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtaSiNI TIkA 0 19 puMDarIka-kaMDarIkacaritram 721 vanto 'nyadA kadAcit puNDarIkiNyA nagaryA nalinIvanAt udyAnAt pratiniSkA myanti, pratiniSkramya bahirjanapadavihAra viharanti // mU0 2 // mUlam-taeNaM tassa kaMDarIyasta aNagArassa tehiM aMtehiM ya paMtahi ya jahA selAgassa jAva dAhavarkatie yAvi vihri| taeNaM therA annayA kayAiM jeNeva poMDarigiNI teNeva uvAgacchai, ugacchittA, NaliNivaNe samosaDhA, poMDarIe Niggae dhammaM suNei / taeNaM poMDarIe rAyA dhammaM soccA jeNeva kaMDarIe aNagAre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kaMDarIyaM aNagAraM vaMdai NamaMsai vaMdittANamaMsittA kaMDarIyassa aNagArassa sarIragaM savvAvAhaM saroyaM pAsai, pAsittA, jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA, there bhagavaMte vaMdai, NamaMsai, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI-ahaNNaM bhaMte ! kaMDarIyassa aNagArassa ahA pavattehi osahabhesajehiM jAva teicchaM AuTTAmi, taM tubbhe NaM bhaMte ! mama jANasAlAsu smosrh| taeNaM therA bhagavaMto puMDarIyassa paDisuNeti, paDisuNittA, jAva uvasaMpajittANaM paDiNikkhamittA bahiyA jaNavayavihAraM viharaMti) dhIre 2 ve gyAraha aMgoMke pAThI bhI banagaye isake bAda una sthavira bhagavaMtoM ne kisI eka dina puMDarIkiNI nagarI ke usa nalinIvana nAmakeudyAna se vihAra kiyA so vihAra kara ve bAhira ke janapadoM meM vicarane lge| sU0 2 // rIo NaliNIvaNAo ujANAzro paDiNikkhamaMti, paDiNikkhamittA bahiyA jaNavayavihAraM viharaMti ) dhIme dhIme temaNe agiyAra aMgenuM adhyayana karI lIdhuM. tyArabAda te sthavira bhagavatee ke eka divase puMDarIkizuM nagarInA te nalinIvana nAmanA udyAnathI vihAra karyo, vihAra karIne teo bahAranA janapademAM vicaraNa karavA lAgyA chesUtra 2 | For Private and Personal Use Only
Page #741
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathA vihrti| taeNaM puMDarIe rAyA jahA maMDue selAgassa jAva baliyasarIre jAe / taeNaM therA bhagavaMto poMDarIyaM rAyaM pucchaMti, pucchittA bahiyA jaNavayavihAraM viharati / taeNaM se kaMDarIe tAo royAyaMkAo vippamukke samANe taMsi maNuNNasi asaNapANakhAimasAimaMsi mucchie giddhe gaDhie ajjovavaNNe No saMcAei poMDarIyaM rAyaM ApucchittA bahiyA abbhujjaeNaM jaNavayavihAraM viharittae / tattheva osaNNe jAe / taeNaM se poMDarIe imIse kahAe lakhaDhe samANe NhAe aMteurapariyAlasaMpa. rituDe rAyA jeNeva kaMDarIe aNagAre teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA, kaMDarIyaM aNagAraM tikkhutto AyAhiNaM payAhiNaM karei karittA vaMdai NamaMsai vaMdittA NamaMsittA, evaM vayAsIdhannesi NaM tuma devANuppiyA ! tava mANussae jammajIviyaphale je gaM tumaM rajjaM ca jAva aMteuraM cAvi chaDDayittA jAva vigo. vaittA jAva pavvaie / ahaNaNaM ahaNNe akayapunne rajje jAva anteure ya mANussaesu ya kAmabhogesu mucchie jAva ajhovavanne no saMcAemi jAva pavvaittae / taM dhannesi NaM tumaM devANuppiyA! jAva jIviyaphale / taeNaM se kaMDarIe aNagAre puMDarIyassa eyamahaMNo ADhAi jAva saMciTui / taeNaM kaMDarIe poMDaeiNaM doccaMpi taccaMpi evaM vutte samANe akAmae avastavase lajjoe gAraveNaya poMDarIyaM rAyaM Apucchai, ApucchittA therehi saddhi bahiyA jaNavayavihAraM viharai // sU03 // For Private and Personal Use Only
Page #742
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mAdharmAmRtavarSiNI To0 a0 19 puMDarIka-kaMDarIka caritram 723 TIkA- ' taraNaM tassa ' ityAdi / tataH khalu tasya kaNDarIkasya anagArasya teH ' aMtehi ya' antaizca ballacaNakAdibhiH 'paMtehi ya' prAntaizca = paryuSitaiH, atre: Faraafiaf azanAdibhiH yathA zailakasya rAjarSestathA 'syA'pi tathAvidhamahAraM kurvato yAvatkRtisukumArakasya sukhopacitasya zarIre vedanA prAdurbhUtA, kIdRzItyAha - ujjvalA yAvad duradhisA = soDhumazakyA punaH sukhalezarahitA kaNDarIkaH ' dAhavakaMttie ' dAhavyutkrAntikaH = dAhasya zarIrasantAparUparogasya vyutkrAntiH = utpattiryasyAsau dAhavyutkrAntikaH = karacaraNAdijvalanavAn cApi viharati / tataH khalu sthavirA anyadA kadAcit yacaiva puNDarIkiNI nagarI tatraiva upAgacchanti, upAgatya, nalinIvane samavasRtAH / puNDarIkastaddarzanArthaM svabhavanA Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir , ' taraNaM tassa kaMDarIyassa' ityAdi / TIkArtha - (ari) isake bAda (tassa kaMDarIyassa aNagAssa tehi aMtehi paMtehiM ya jahAselagassa jAva dAhavakkaMtie yAvi viharai) usa kaMDarIka anagAra ke ballacaNaka Adi rUpa antAhAra karane se tathA paryuSita athavA nIrasa AhArarUpa prAntohAra karane se zailaka rAjarSikI taraha prakRti se sukumAra sukhopacita hone ke kAraNa zarIra meM vedanA utpanna ho gii| jo ujjvalA evaM soDhumazakyA thI / isa taraha zarIra santAparUpa roga kI utpati se ve kaMDarIka anagAra kara caraNa Adi meM jalana hone ke kAraNa sukha ke leza se bhI varjita ho gaye / (eNaM therA annayA kayAiM jeNeva poMDarigiNI teNeva uvAgacchaha, uvAgacchittA NaliNivaNe samosaDhA poMDarIe tapaNaM tara kaMDarIyassa ityAdi - Asa-(agoi) uzual, ( tassa kaMDarIyassa agagArassa tehiM aMtehiM paMtehiM ya jahA selagassa jAva arrarifar yA virai ) te kaiMDarIka anagAranA zarIramAM khallacaNuka vagere rUpa atAhAra karavAthI temaja patuSita athavA nIrasa AhAra rUpa prAntAhAra karavAthI zailaka rASinI jema prakRtithI sukumAra ane sukhAcita hAvA badala vedanA utpanna thaI gaI. te vedanA atyaMta ugra ane asahya hatI. A pramANe zarIra saMtApa rUpa rAganI utpattithI te kaDarIka anagAra hAtha pagamAM maLatarAne lIdhe theADI sukhazAMti paNa meLavI zakayA nahi. ( taraNaM therA annayA kayAiM jeNeva poMDarigiNI teNeva uvAgaccha, uvAga . cchittA liNivaNe samosaDhA pauDarIe nigAe dhammaM suNei, taraNaM pauMDarIe rAyA For Private and Personal Use Only
Page #743
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 20 jJAtAdharmakathAsU nirgataH tatra gatvA dharma zRNoti / tataH khalu puNDarIko rAjA dharma zrutvA kaNDarIkosnagArastatraiva upAgacchati, upAgatya, kaNDarIkaM vandate namasyati, vandivA namastviA kaNDarIkasya anagArasya zarIraM ' savvAvAdaM ' savyAbAdhaM = pIDAsahita ' saroyaM ' sarogaM = rogasahita ' pAsai ' pazyati, dRSTvA yatraiva sthavirA bhagavantastacaiva upAgacchati, upAgatya sthavirAn bhagavato vandate namasyati, vanditvA namasthitvA evamavAdIt - ' aNNaM bhaMte!' ahaM khalu he bhadanta | kaNDarIkasya niggae dhammaM suNei, taraNaM poMDarIe rAyA dhammaM socA jeNeva kaMDarIe aNagAre teNeva uvAgacchai uvAgacchittA kaMDarIyaM aNagAraM baMdai narmasai, vaMdittA narmasittA kaMDarIyassa aNagArassa sarIragaM savvAvAhaM saroyaM pAsai) kisI eka samaya ve sthavira puMDarI kiNI nagarI meM vihAra karate hue aaye| vahAM Akara ve nalinIvana nAma ke udyAna meM Thahara gaye | Agamana sunakara puMDarIka rAjA una ko vaMdanA evaM unase dharmazravaNa karane kI bhAvanA se apane rAjamahala se nikalakara usa nalinIvana udyAna meM Aye - sthaviroM ne unheM dharma kA upadeza diyaa| dharma kA upadeza zravaNa kara phira ve jahAM kaMDarIka anagAra the unake pAsa Aye / vahAM Akara unhoM ne unakI vaMdanA kI namaskAra kiyA | vaMdanA namaskAra karake unhoMne kaMDarIka anagArake zarIra ko pIDAsahita evaM rogasahita dekhA - ( pAsittA jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA there bhagavaMte vaMdai NamaMsai, vadittA NamaMsittA evaM vayAsI- ahaNNaM bhaMte ! dhammaM socA jeNeva kaMDarIe aNagAre teNetra ubAgacchara, unAgacchittA kaMDarIyaM aNagAraM vaMdanamaMsa, vaMdittA namaMsittA kaMDarIyassa aNagArassa sarIragaM savvAbAhaM saroyaM pAsa ) koi eka vakhate te sthavira puMDarIkaNI nagarImAM vihAra karatA karatA AvyA. tyAM AvIne te nilanIvana nAmanA udyAnamAM rokAyA. temanuM Agamana sAMbhaLIne puMDarIka rAjA temane vaMdana karavA mATe tathA temanI pAsethI dharmIpadeza sAMbhaLavA mATe peAtAnA rAjamahelathI nIkaLIne te nalinIvana udyAnamAM AvyuM. sthavirAe temane dharmopadeza ApyA, dharmopadeza sAMbhaLIne teo jyAM kaoNMDarIka anagAra hatA temanI pAse gayA. tyAM jaIne temaNe temane vaMdana ane namaskAra karyA. vaMdana ane namaskAra karIne temaNe kaDarIka anagAranA zarIrane pIDA sahita ane rAgayukta joyuM. ( pAsittA jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA there bhagavaMte baMda, NamaMsa, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI- aNNaM bhaMte ! kaMDarIyassa aNa For Private and Personal Use Only
Page #744
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amegAradhAmRtavaSiNI TI0 a0 19 puNDarIka kaMDarIkacaritram anagArasya ' ahApavattehiM ' yathA pravRttaiH mAsukairityarthaH 'osahabhesajjehiM ' aupadhabhaiSajyaiH 'jAvateicchaM' yAvat cikitsAm 'AuTTAmi' AvartayAmi-kArayAmi, 'taM' tat-tasmAt kAraNAt yUyaM khalu he bhadanta ! mama yAnazAlAsu samavasarata= Agacchata / tataH khalu sthavirA bhagavantaH puNDarIkasya etamartha pratizRNvanti= etavacanaM svIkurvanti, pratizrutya-svIkRtya yAvat-upasaMpadha-yAnazAlAM samAzritya viharanti / tataH khalu puNDarIko rAjA 'jahA maMDue selagassa jAva baliyasarIre jAe' yathA maNDUkaH zaulakasya yAvad bali phazarIro jAtaH = kaMDarIyassa aNagArassa ahApavattehiM osahabhesajjehiM jAva teicchaM AuTThAmi-taM tumbhe NaM bhaMte ! mama jANasAlAstu samosaraha-taeNaM therA bhagavaMto puMDarIyassa paDisuNeti, paDisuNittA jAva upasaMpajittANaM viharaMti ) dekhakara jahAM sthavira bhagavaMta virAjamAna the-vahAM para ve Aye vahAM Akara unhoM ne sthavira bhagavaMtoM ko vaMdanA evaM namaskAra kiyaa| vaMdanA namaskAra karake phira unhoM ne unase isa prakAra kahA he bhadaMta ! maiM kaMDarIka anagAra kI yathA pravRtta-prApsuka auSadha, bhaiSajyoM dvArA yAvat cikitsA karavAU~gA-ataH he bhadaMta ! Apaloga merI yAnazAlA meM yahAM se vihAra kara padhAreM-vahIM tthhreN-| isa prakAra puMDarIka rAjA kI prArthanA ko una sthavira bhagavaMtoM ne svIkAra kara liyA aura vahAM se vihAra kara ve puMDarIka rAjA kI yAnazAlA meM Akara Thahara gye| (taeNaM puDarIe rAyA jahAmaMDue selagassa jAva baliyasarIre jAe taeNaM therA gArasa ahApavattehiM osahabhesajjehiM jAva teicchaM AuhAmi taM tumbheNaM bhaMte mama jANasAlAsu samosaraha-taeNaM therA bhagavaMto puMDarIyassa paDisuNeti, paDisuNittA jAva uvasaMpajjittANaM viharaMti) joIne teo jyAM sthavira bhagavaMta virAjamAna hatA tyAM AvyA. tyAM AvIne temaNe ravira bhagavatene vaMdana ane namaskAra karyA. vaMdana ane namaskAra karIne temaNe temane A pramANe vinaMtI karI ke he bhadanta ! huM kaMDarIka anagAranI yathApravRtta-prAsuka-auSadha-bhiSa (davA ) vaDe yAvata cikitsA (IlAja ) karavA mAguM chuM. eTalA mATe he bhadanta ! tame sI ahIMthI vihAra karIne mArI yAnazALAmAM Ave ane tyAM ja rokAoA pramANe puMDarIka rAjAnI vinaMtIne te sthavira bhagavaMte e svIkAra karI lIdhe ane tyAMthI vihAra karIne teo puMDarIka rAjAnI yAnazALAmAM AvIne rekAI gayA. (taeNaM puMDarIe rAyA jahA maMDue selagassa jAva baliyasarIre jAe taeNa therA For Private and Personal Use Only
Page #745
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pa hAtAdharmakathAjasle yathA maNDUko rAjA zaulakasya rAjarSeH prAsukairauSadhabhaiSajyaizcikitsAmakArapat , tathaiva puNDarIko'pi kaNDarIkasyAnagArasya yathA yogyaiSadhabhaiSajyaizcikitanA kArayatisma yAvat katipayaidinaiH kaNDarIko balitazarIraH nirAmayo jaatH| tataH khalu sthavirA bhagavantaH puNDarIkaM rAjAnaM ApRcchanti, ApRcchaya bahirjanapadavi hAraM viharanti / tataH khalu sa kaNDarIkaH tasmAt 'rogAyaMkAo' rogAtaGkA viSamuktaH san tasmin ' manuSNasi' manojJe-ramaNoye azanapAnakhAdyasvAye catuvidhe AhAre 'mucchie' mUcchitaH mUrchAM prAptaH Asakta ityarthaH, 'giddhe 'gRddhaHAkAGkSAvAn , 'gaDhie ' granthitaH rasAsvAde nivadamAnasaH, ' ajhopavaNNe' bhagavaMto poMDarIyaM rAyaM pucchaMti, pucchittA bahiyA aNavayavihAraM viharaMti, taeNaM se kaMDarIe tAo royAyaMkAo vippamukke samANe taMsi maNuNNasi asaNapANakhAimasAimaMsi mucchie giddhe gaDhie ajjhovavaNNe No saMcAie poMDarIyaM rAyaM ApucchittA bahiyo anbhujaeNaM jaNavaya. vihAraM viharittae ) isake bAda maMDUka ne jisa prakAra zailakarAjarSi kI mAsluka auSadha, bhaiSajyoM dvArA cikitsA karavAI thI usI prakAra puMDarIka rAjA ne bho kaMDarIka anagAra kI yathAyogya auSadha bhaiSajyoM dvArA cikitsA karavAI-isa se ve palitazarIra niroga ho gye| isake amatara una sthavira bhagavaMto ne vahAM se vihAra karane ke liye puMDarIka rAjA se pUchA- bAda meM ve vahAM se vAhira janapadoM meM vihAra kara gaye / kaMDa. rIka anagAra ki jo rogAtaMkase nirmukta ho cuke the manojJa azana, pAna, khAdya, evaM svAdyarUpa caturvidha AhAra meM itane adhika Asakta ho gaye bhagavaMto poMDarIyaM rAyaM pucchaMti, pucchittA bahiyA jaNazyavihAraM viharaMti, taeNaM se kaMDarIe tAo royAryakAo vippamukke samANe taMsi maNuSNasi-asaNapANakhAimasAimaMsi mucchie giddhe gaDhie ajjhovaNNe No saMcAei pauDarIyaM rAyaM ApucchittA bahiyA abbhujjaeNaM jaNavayavihAraM viharittae ) - tyArapachI maMke jema zailaka rAjarSinI prAsuka, auSadha, ane zreSa vaDe cikitsA karAvaDAvI hatI temaja puMDarIka rAjAe paNa kaMDarIka anagAranI ucita auSadha-bhaSa (davA) vaDe cikitsA karAvaDAvI. tethI teo niroga-sabaLa banI gayA. tyArapachI te sthavira bhagavaMte e tyAMthI vihAra karavA mATe paMDarIka rAjAne pUchayuM. tyArabAda teo bahAranA janapadomAM vihAra karI gayA gAtaMgothI nirmukta thaI gayelA kaMDarIka anagAra te maneNa, aza4, pAna, khAdya ane svAdarUpa cAra jAtanA AhAramAM eTalA badhA Asakata thai gayA-ddha banI gayA, grathita-rasanA AsvAdanalAM nibaddha mAna For Private and Personal Use Only
Page #746
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org d arrrraniaafift TI0 a0 19 puNDaroka-kaMDarIka baritram 727 , abhyupapannaH = sarvathA AsaktaH san no zaknoti puNDarIkaM rAjAnamApRcchtha 'bahiyA' bahi: ' abhujjaraNaM ' abhyudyatena=ugravihAreNa khalu vihartum, kintu 'taratheva ' tatraiva=yAnazAlAyAmetra 'osaNNe' avasannaH = zithilasAdhusamAcAravAn jAtaH / tata khalu sa puNDarIko rAjA 'imI se kahAe' asyA, kathAyAH = kaNDarIko'nagArosasanno jAtaH itivRttAntasya labdhArthaH san snAtaH ' aMteurapariyAla saMparikuDe' antaHpuraparivArasaM parivRtaH yacaiva kaNDarIko'nagArastatraiva upAgacchati, upAgasya, kaNDarIkaM triH kRtva AdakSiNa pradakSiNaM karoti, kRtvA vandate namasyati, afear after evamavAdIt-dhanyo'si khalu tvaM he devAnupriya ! yatastvam kapaDe ' kRtArthaH=vihitajIvanakRtyaH ' kayapunne' kRtapuNyaH = vihitapravrajitaveSaH / punaH suladdhe ' sulagdhaM = suSThutayA prAptaM khalu he devAnupriya ! ' tatra 'layA 'mANussae mAnuSyakaM = manuSyasambandhi, 'jammajIviyaphale ' janmajIvitaphalam - janma " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -gRddha bana gaye prathita- rasAsvAda meM niSaddhamAnasavAle ho gaye, aura adhyupapanna bana gaye - arthAt sarvathA Asakta bana gaye ki vahAM se bAhira jaya vihAra karane ke liye unakA mana hI nahIM huA-ataH unhoM ne puMDarIka nareza se vihAra karane kI koI bAta hI nahIM pUchI kintu ( tattheva - osanne jAe) vahIM para ve rahate 2 zithila sAdhusamAcArIvAle bana gye| (taeNa se poMDarIe imIse kahAe laTThe samANe vhAe aMteurapariyAla saMparibuDe rAyA : jeNeva kaMDarIe aNagAre teNeva uvAgacchara, bAgacchattA kaMDarIyaM aNagAraM tikkhutto AgrAhiNaM payAhiNaM karei, karitA baMdaha, NamaMsaha, vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI dhannesiNaM tuma devatNupiyA ! katthe kayapunne kayalakkhaNe suladveNaM devANupiyA ! tava mANussajanmajIviyapha le jeNaM tumaM rajaM ca jAva aMteuraM cAvi chaDuhantA savALA thai gayA ane adhyupapanna banI gayA eTale ke tee ekadama Asakta thaI gayA ke tyAMthI bahAra ugra vihAra karavA mATe paNa teo taiyAra thayA nahi. ethI temaNe puMDarIka rAjAne vihAra karavAnI khAkhatamAM kaMija pUchyu nahi pa ( sattheva osanne jAe ) tyAM na rakhetAM raDetAM tethe| zithila sAdhu samAcArI thai gayA eTale ke sAdhuenA AcAramAM tee zithila thai gayA ( taraNaM se pauDarIe imIse kahAe laddhaDe samANe vhAe aMteurapariyAlasaMparivaDe yA jeNeva kaMDarIe aNagAre teNeva uvAgacchara, uvAgacchittA kaMDarIyaM aNagAraM tikta AyAhiNaM payAhiNaM karei, karitA vaMdara NamaMsara, naMdittA garmasitA evaM kyAsI dhannesi gaM tumaM devagukhiyA ! kayatye kayapunne kayalakkhaNe For Private and Personal Use Only
Page #747
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 728 hAtAdharmakathAsUtra mAnavayonau utpattiH, javitam jIbanam-mANadhAraNam , tayoH phalam= janmajIvi. taphalama-pravrajyAgrahaNameva manuSyajanmasAraH, tadeva spaSTayati-yaH khalu tvaM rAjyaM ca yAvadantaH puraM ca chaDDaittA' chardayitvA tyaktvA 'vigovaittA' vigopya tiraskRtya yAvat pravajitaH ahaM khalu adhanyaH akRtapuNyo rAjye yAvat antaH pure ca mAnuSyakeSu ca kAmabhogeSu mUchito yAvat adhyupapanno no zakromi yAvat pravajitum = rAjye'ntaH = pure mAnuSya keSu ca kAmabhogeSu nimagnamAnaso'haM na zakkomi pravrajyAM grahItum iti bhAvaH / 'taM' tat = tasmAt vigoyaittA jAva pavvaie ) jaya puMDarIka rAjA ko "kaMDarIka anagAra avasanna ho gaye hai" yaha samAcAra jJAta huA-to ve snAna kara apane antaHpura parivAra ko sAtha lekara jahAM kaMDarIka anagAra the vahA~ Aye vahAM Akara unhoM ne kaMDarIka anagAra ko tIna bAra AdakSiNa pradakSiNa karake vaMdanA kI namaskAra kiyaa| vaMdanA namaskAra karake phira unase ve isa prakAra kahane lage-he devAnupriya! tuma dhanya ho, tuma kRtArtha ho, tuma kRtalakSaNa ho / he devAnupriya ! tumane manuSyabhava saMbaMdhI janma aura jIvana kA phala acchI taraha pAliyA hai| jo tuma rAjya yAvat antaHpura kA parityAga evaM tiraskAra kara pravrajita ho gaye ho / (ahaNaNaM ahaNNe akayapunne rajje jAva aMteure ya mANussaessu ya kAmabhogesu mucchie jAva ajjhovavanne no saMcAemi jAva pavvahattae / taM dhannesi NaM tuma suladdheNaM devANuppiyA! tava mANussae jamma jIviyaphale jeNaM tuma rajjaM ca jAva aMteuraM cApi chaDDaittA vigovaittA jAva pAie ) jyAre puMDarIka rAjAne kaMDarIka anagAranA avasAna thaI javAnA samA. cAra maLyA tyAre teo ranAna karIne pitAnA raNavAsane parivArane sAthe laIne jyAM kaMDarIka anagAra hatA tyAM AvyA. tyAM AvIne temaNe kaMDarIka anagArane traNa vakhata AdakSiNa pradakSiNA karIne vaMdana temaja namaskAra karyA. vaMdana ane namaskAra karIne teo temane A pramANe kahevA lAgyA ke devAnupriya ! tame dhanya ch|, kRtA ch|, kRta-kSaya cho. vAnupriya ! manakhya bhavanA janma ane jIvananA phaLane sArI peThe meLavI lIdhuM che. kemake tame kharekhara rAjya yAvat raNavAsane tyajIne tene tiraskRta karIne prajita thaI gayA che. (ahaNaM ahaNNe akayapunne rajje jAva aMteure ya mANussaesu ya kAmabhogesa macchie jAva amovavanne no saMcAemi jAva pancaittae ! taM dhannesi gaM For Private and Personal Use Only
Page #748
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TIkA a019 puNDaroka-kaMDarIkacaritram 729 kAraNAt khalu bravImi yat dhanyo'si kha he devAnupriya ! ' jAva sulabdhaM janmajIvitaphalam , tataH khalu sa kaNDarIko'nagAraH puNDarIkasya etamartha vihArAbhimAyakamartha, no Adriyate yAvat tUSNIkaH saMtiSThate maunamavalambya tiSThati / tataH khalu kaNDarIkaH puNDarIkeNa dvitIyamapi tRtIyamapi-dvitrivAram , evaM pUrvoktaprakAreNa, uktaH san ' akAmae ' aphAmakaH kAmanArahitaH ' avassavase ' apadevANuppiyA! jAva jIviyaphale taeNaM se kaMDarIe aNagAre puMDarIyassa eyamaDhe No ADhAi jAva saMciTThai, taeNaM kaMDarIe poMDarIeNaM doccaMpi taccapi evaM vutte samANe akAmae avassavase lajAe gAraveNa ya poMDarIyaM Apucchai, ApucchittA therehiM sadi bahiyA jaNavayavihAraM viharai) maiM adhanya hU~ akRtapuNya huuN| jo rAjya meM yAvat antaHpura meM tathA manuSya saMbaMdhI kAmabhogoM meM mUrchita yAvat adhyupapanna banA huA hai| isIliye pravrajyA grahaNa karane meM asamartha ho rahA huuN| isI kAraNa se maiM yaha kaha rahA hU~ ki tuma dhanya ho, he devAnupriya ! tumane hI janma aura jIvana kA phala jo pravrajyA kA grahaNa karanA hai-vaha acchI taraha pA liyA hai| puMDarIka rAjA kI vihAra karane ke abhiprAyavAlI isa bAta ko sunakara kaMDarIka anagAra ne usa para kucha dhyAna nahIM diyA-use Adara kI dRSTi se nahIM dekhA-kintu ve use sunakara bhI cupacApa baiTha rhe| kaMDarIka anagAra kI isa sthiti ko dekhakara puMDarIka ne dUsarI pAra aura tIsarI tumaM devANupiyA ! jAva jIviyaphale taeNaM se kaMDarIe aNagAre puMDarIyassa eyamahaM No ADhAi, jAva saMciTThai, taeNaM kaMDarIe pauDarIeNaM doccaMpi taccaMpi evaMvutte samANe aAmae assavase lajjAe gAraveNa ya poMDarIyaM rAya Apucchai, ApucchittA therehiM saddhiM vahiyA jaNavayavihAra viharai ) / huM te adhanya ane akRta puNya chuM kemake huM te rAjapamAM yAvat raNavAsamAM temaja manuSyabhavanA kAmomAM mUchita yAvata aSNupayana banI raoN chuM, eTalA mATe ja pravajyA grahaNa karavAmAM asamartha thaI rahyo chuM. ethI ja huM A kahI rahyo chuM ke tame kharekhara dhanya che. he devAnapriya ! tame ja janma ane jIvananuM phaLa ke je pravajyA grahaNa karavA rUpa che-te sArI rIte meLavI lIdhuM che. teo tyAMthI vihAra karI jAya te AzayathI kahelA te puMDarIkanA vacana sAMbhaLIne kaMDarIka anagAre tenI kazI ja darakAra karI nahi. te vAtane temaNe sanmAnanI daSTie svIkArI nahi. A badhuM sAMbhaLIne paNa teo tyAM ja mUMgA thaIne besI ja rahyA. kaMDarIka anagAranI A sthiti joIne For Private and Personal Use Only
Page #749
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 710 naamkthaa svavaza: apagatasvAtantryaH san ' lajjAe ' lajjayA, 'gAraveNa' gauraveNa= sAghutvagauraveNa ca puNDarIkaM rAjAnamApRcchati, ApRcchaya sthaviraiH sAI bahirjanapadavihAraM viharati // suu03|| mUlam--taeNaM se kaMDarIe therehiM saddhiM kiMcikAlaM uggaM uggeNaM viharai / tao pacchA samaNattaNaparitaMte samaNattaNa. NiviNNe samaNattaNaNibhacchie samaNaguNamukkajogI, therANaMaMtiyAo saNiyaM2 paccosakai, paccosakittA, jeNeka puMDarigiNI NayarIjeNeva puMDarIyassa bhavaNe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA, asogavaNiyAe asogavarapAyavassa ahe puDhavisilApaTTayAMsa NisIyai NisIittA, ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyamANe saMciTUi / taeNaM tassa poMDarIyassa ammadhAI jeNeva asogavaNiyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kaMDarIyaM aNagAraM asogavarapAyavassa ahe puDhavisilAvaTTayasi ohayamaNasaMkappaM jAva jhiyAyamANaM pAsai, pAsittA jeNeva poMDarIe rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA poMDarIyaM rAyaM evaM-vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! tava piubhAue kaMDarIe aNagAre asogavaNiyAe asogavara bAra jaba unase pUrvokta prakArase kahA-taba unhoM ne nahIM icchA hone para bhI svavazatAkA abhAva hone ke kAraNa lajjAvaza hokara sAdhutvake gauravake khyAla se-puMDarIka rAjA se vihAra karanekI bAta pUchI-pUchakara phira ve vahAM se sthaviroMke sAtha bAhirake janapadoM meM vihAra kara gaye ||suu03 // puMDarIke bIjI ane trIjI vAra paNa jyAre pahelAM mujaba ja vAta kahI tyAre temaNe pitAnI IcchA nahi hevA chatAMe lAcAra thaIne, lajita thaIne, sAdhutvanA gauravane lakSyamAM rAkhIne puMDarIka rAjAne vihAra karavAnI vAta pUchI. pUchIne teo tyAMthI sthavirenI sAthe bahAranA janapade mAM vihAra karI gayA. sU. 3 For Private and Personal Use Only
Page #750
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 19 puNDarIka kaNDarIkamaritram pAvassa ahe puDhavisilAvaTTe ohayamaNa saMkadhye jAva jhiyAyai / eNaM poMDarIe ammadhAIe eyama soccA Nisamma tava saMbhaMte samANe uThAe uTThei, uTTittA, aMteurapariyAlasaMparivuDe jeNeva asogavaNiyA jAva kaMDarIyaM tikkhutto AyAhiNaM pagrAhiNaM karei karittA, evaM vayAsI - ghaNNesi NaM tumaM devAppiyA ! jAva pavvaie / ahaNaNaM adhapaNe3 jAva no patraittae / taM dhannesi NaM tumaM devANupiyA ! jAva jIviyaphale / taraNaM kaMDarIe puMDarIeNaM evaM vRtte samANe tusiMNIe saMciTTa, doccaMpi taccapi jAva saMciTThai / taerNa poMDarIe kaMDarayiM evaM vayAsI - aho bhaMte ! bhogehiM ? haMtA aTTho taraNaM se poNDarIe rAyA koTuMbiyapurise sadAvei, sadAvittA, evaM vayAsI - khippAmeva bho devAnuSpiyA ! kaMDayasa mahatthaM jAva rAyAbhiseaM uvaTuveha jAva rAyAbhiseevaM abhisiMcai // sU0 4 // TIkA- 'taNaM se ' ityAdi / tataH khalu sa kaNDarIkaH sthaviraiH sArdhaM kiMcit kAlam ' uggaM uggeNaM' ugrogreNa - atyugreNa vihAreNa viharati / tataH pazcAt ' samaNattaNaparitaMte ' zramaNattraparitAntaH = zramaNadharma paripAlane khinnaH punaH 31 'taeNa se kaMDarIe therehiM saddhi' ityAdi / TIkArtha - (taraNaM) isake bAda ( se kaMDarIe ) ve kaMDarIka ( rehiM saddhi) sthaviroM ke sAtha (kiMcikAlaM) kucha kAla paryanta (uggaM ummeNaM ) atyugravihAra karane meM ( viharai ) laga gaye ( taopacchA samaNataNa For Private and Personal Use Only 'root se kaMDarI therehiM saddhi" ityAdi / TIDaartha - (taeNaM) tyArapachI ( se kaMDarIe ) te 15 ( therehi saddhi ) sthavironI sAthai ( kiM cikAlaM ) thoDA vaNata sudhI to ( uggaMugeNaM) atIva vihAra 42vAmAM ( briharai ) avRtta thayA ( tao pacchA samaNacaNa paritaMte )
Page #751
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAjastra samaNattaNaniviNNe' zramaNatvanirviNaH sAdhubhAve audAsInyaM prAptaH ' samaNataNaNibhacchie ' zramaNatvanirbhasitaH zramaNatvaM nirbhatsitaM yena saH sAdhubhAvAnAdaraparAyaNaH, ataeva 'samaNaguNamukajogI' zramaNaguNamuktayogI zramaNaguNebhyomuktaH rahito yogaH yogA-manovAkAyarUpaH, so'syAstItityaktazramaNaguNaityarthaH, sthavirANAmantikAt zanaiH zanaiH pratyavaSvaskate-pazcAdAgacchati, pratyavaSvaskya, yauva puNDarI kiNI nagarI yauva puNDarIkasya bhavanaM tazaiva upAgacchati, upAgatya azokavanikAyA: azokavATikAyAH azokavarapAdapasya adhaH pRthvIzilApaTTa ke niSIdati-upavizati, niSadha, 'ohayamaNasaMkappe ' avahanamanaH saMkalpaH avahato. manaH saMkalpaH manovyApAro yasya sa apagatamAnasikavyApAraH, 'jAva jhiyAya-- paritaMte ) bAda meM be zramaNadharma ke paripAlana karane meM khinna citta bana gaye (samaNattaNaNiviNNe samaNattaNaNibhacchie samaNaguNamukkajogI therANaM aMtiyAo saNiyaM 2 paccosakkA, paccosakkittA jeNeva puMDarigiNI NeyarI jeNeva puMDarIyassa bhavaNe teNeva uvAgacchai ) sAdhubhAva ke nirvAha karane meM udAsInatA ko prApta ho gaye-sAdhubhAva ke prati unameM anAdara bhAva A gayA ata eva ve zramaNa guNoM se mukta yogavAle bana gaye-zramaNa ke guNoM kA unhoM ne parityAga kara diyaa| isa taraha ve dhIre 2 sthaviroM ke pAsa se khisakakara eka dina jahA~ puMDarIkiNI nagarI thI aura usameM bhI jahAM puMDarIka rAjA ko bhavana thA vahAM para A gye| (uvAgacchittA asogavaNiyAe asogavarapAyavassa ahe puDhavisilA paTTayaMsi NisIyai, NisIittA ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyamANe tyArapachI teo zramaNa dharmanA pAlanamAM khinnacitta-udAsa banI gayA. (samaNattaNaNivviNNe samaNattaNaNibhacchie samaNaguNamukkajogI therANaM aMtiyAo saNiya 2 paccosakkai, paccosakkittA jeNeva puDarAgiNI NayarI jeNeva puDarIyassa bhavaNe teNeva uvAgacchada) teo sAdhubhAvane nabhAvavAmAM udAsa banI gayA. sAdhubhAva pratye temanAmAM anAdara bhAva utpanna thaI gaye, ethI teo zramaNa-guNothI mukta cogavALA banI gayA eTale ke zramaNanA guNone temaNe tyajI dIdhA. A pramANe teo dhIme dhIme sthavironI pAsethI cupacApa nIkaLIne eka divasa jyAM puMDarikiNI nagarI hatI ane temAM paNa jyAM puMDarIka rAjAnuM bhavana hatuM, tyAM AvI gayA. (uvAgacchittA asogavaNiyAe asrogagharapAyavassa ahe puDhavisilAparayaMsi, NimIyai, NisIittA ohayamaNasaMkappe jAva jhipAyamANe saMcidui,. taeNaM For Private and Personal Use Only
Page #752
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir nagAradhAmRtavaSiNI TI0 10 19 puNDarIka-kaNDarIkaritram 73 mANe ' yAvaddhyAyana ArtadhyAnaM kurvan saMtiSThate / tataH khalu tasya puNDarIkasya rAjJo'mbadhAtrI yatraiva azokavanikA tava upAgacchati, upAgatya kaNDarIkamanagAram azokavarapAdapasya adhaH pRthivIzilApaTTa ke'pahatamanaHsaMkalpaM yAvad dhyAyantaM pazyati, dRSTvA, yauna puNDarIko rAjA tatraiva upAgacchati, upAgatya. puNDarIkaM rAjAnamevamavAdIta-evaM khalu devAnupriya ! tava 'piubhAue' griyabhrAtA kaNDarIko'nagAro'zokavanikAyA azokavarapAdapasya adhaH pRthvIzilApaTTake avahatamanaH saMkalpo yAvaddhyAyati / tataH khalu puNDarIkaH anadhAcyA etamarthakaNDarIkasya saMciTThai, taeNaM tassa poMDarIyassa ammadhAI jeNeva asogavaNiyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kaMDarIyaM aNagAraM asogavara pAyassa ahe puDhavisilAvaTayaMsi ohayamaNasaMkappaM jAva jhiyAyamANaM pAsai, pAsittA jeNeva poMDarIe rAyA teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA poMDarIyaM rAyaM evaM vayAsI) vahAM Akara ve azoka vATikA meM azoka vRkSa ke nIce pRthivIzilA paTTaka para baiTha gye| baiThakara apahata mAnasika vyApAravAle hokara ve yahAM ArtadhyAna karane lge| inane meM puMDarIka rAjA ko ambadhAtrI-dhAyamAtA usa azoka vATikA meM AI-vahAM Akara usane kaMDarIka anagAra ko azoka pAdapa ke nIce pRthivIzilo paTaka para cintAmagna dekhA-dekhakara vaha jahAM puMDarIka rAjA the vahAM AI-vahAM Akara usane puMDarIka rAjA se isa prakAra kaho-( evaM khalu devANuppiyA! tava piubhAue kaMDarIe aNagore asogavaNiyAe asogavarapAyavassa ahe puDhavisilAvaTTe ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAyai ) he devAnupriya ! tassa poMDarIyassa ammadhAI jeNeva asogavaNiyA teNeva uvAgacchai, ubogacchittA kaMDarIyaM aNagAraM asogavarapAyavassa ahe puDhavisilAvaTTayaMsi ohayamaNasaMka paMjAva jhiyAyayANaM pAsai, pAsittA jeNeva poMDarIe rAyA teNeva uvAgacchada, uvAgacchittA poMDarIyaM rAyaM evaM vayAsI) tyAM AvIne teo azoka vATikAmAM azoka vRkSanI nIce pRzcizilA paka upara besI gayA. tyAM besIne teo apahata mAnasika vyApAravALA (udAsa) thaIne AttadhyAna karavA lAgyA. eTalAmAM puMDarIka rAjAnI aMbadhAtrI -dhAyamAtA-azoka vATikAmAM AvI. tyAM AvIne teNe kaMDarIka anagArane azoka vRkSanI nIce pRvizilA upara ArtadhyAna karatA joyA. joIne te jyAM puMDarIka rAjA hatA tyAM AvIne teNe puMDarIka rAjAne A pramANe kahyuM ke ( evaM khalu devANuppiyA ! tava piubhAue kaMDarIe aNagAre asogavaNi.. yAe asogavarapAyavassa ahe puDhavisilAvaTe ohayamaNasaMkappe jAva jhiyAya) For Private and Personal Use Only
Page #753
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 74 hAtAdharmakathAsUtra azokavanikAmadhyagatAzokakSAdhaH sthitasyAtadhyAnarUpamartha zrutvA nizamya dyavadhArya ' taheva' tathaiva yathAsthitastathaiva -- saMbhaMte samANe ' sambhrAntaH san'kathaM punarasau samAgata ' iti zaGkitaH san utthAya uttiSThati jhaTiti uttiSThatItyarthaH, utthAya. antaH puraparivArasaMparitaH yaura azokavanikA yauva kaNDarIko'nagArastameva upAgacchati, upAgatya ' tikkhutto' triH kRtvA vAratrayam AdakSiNapradakSiNaM karoti, kRtvA evamavAdIt-'dhaNNesi NaM tumaM devANuppiyA ! jAva pavvaie' dhanyo'si khalu tvaM he devAnupriya ! yAvat bhavajitaH / ahaM khalu ' adhaNNe ' 3 adhanyaH 3 yAvata no zaknomi pravajitum / 'taM ' tasmAtkAramA 'dhannesi' dhanyo'si khalu tvaM he devAnupriya ! 'jAva jIviyaphale' yAvat jIvitaphalam tvayA janmajIvitaphalaM sulabdham iti bhaavH| tataH khalu kaNDarIkeNa evaM prazaMsAparavacanaruktaH san tUSNIkaH saMtiSThate, 'doccapi tacaMti' dvitIyamapi tRtIyamapi vAraM pUrvaprakAreNa uktaH san 'jAva saMciTThai ' yAvat saMtiSThate maunamavalambya sthita itibhAvaH / tataH khalu puNDarIkaH kaNDarIkamevamavAdIna-aTThosuniye-tumhAre priya bhAI kaMDarIka anagAra azoka vATikA meM azoka vRkSake nIce pRthivIzilApaTTaka para apahatamanaHsaMkalpa hokara yAvat cintA magna baiThe hue haiM (taeNaM poMDarIe ammaghAIe eyamaDhe soccA Nisamma taheva saMbhaMte samANe uThAe uThei, udvittA aMteurapariyAlasaMparighuDe jeNeva asogavaNiyA jAca kaMDarIyaM ttikkhutto AyAhiNapayAhiNaM karei, karitA evaM vayAsI dhaNNesi NaM tumaM devANuppiyA! jAva pancahae ahaNNaM adhaNNe 3 jAva no pavvahattae taM dhannesi NaM tumaM devANupiyA! jAva jIviyaphale-taeNaM kaMDarIe puMDarIeNaM evaM vutte samANe tusiNIe saMciTThai, doccapi taccapi jAva saMciTThai, taeNaM pauMDarIe kaMDarIyaM evaM ghayAsI aThTho bhaMte ! bhogehiM ! haMtA aTTho! taeNaM se poMDarIe rAyA koDaM. he devAnupriya! sAMbhaLe, tamArA priya bhAI kaMDarIka anagAra azoka vATikAmAM azoka vRkSanI nIce pRthvizilA paTTaka upara apaharamana saMkalpa thaIne yAvat ciMtAmagna thaIne besI rahyA che. (taeNaM poMDarIe ammadhAIe eyamaDhe socA Nisamma taheva saMbhaMte samANe uDAe uTTei, udvittA ateuraparipAlasaMparibuDe jeNeva asogavaNiyA jAva kaMDa. rIyaM tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM karei, karittA evaM vayAsI dhaNesi NaM tuma devANuppiyA ! jAva pavvaie ahaNNaM adhaNNe 2 jAva no pAittae taM dhannesiNaM tamaM devANuppiyA! jAva jIviyaphale taeNaM kaMDarIe puMDarIeNaM evaM vutte samANe tusiNIe saMciTThai, docavi, tacca vi jAva saMciTThai, taeNaM poMDarIra kaMDarIya evaM bayAsI, aTo bhaMte ! bhogehiM ? haMtA aTTho! taeNaM se poMDarIe rAyA koDubiya For Private and Personal Use Only
Page #754
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI DI0 a0 19 puNDarIka kaNDarIkacaritrama 735 biyapurise sahAveha, saddAvittA evaM vayAsI - vippAmeva bho devANupiyA ! kaMDarIyassa mahatthaM jAva rAyAbhiseaM uvaTTaveha, jAtra rAyAbhiseerNa abhisiMha ) isa prakAra ambAdhAya ke mukha se isa bAta ko sunakara aura use citta maiM jamAkara jaise baiThe hue the usI taraha saMbhrAnta hote hue ye kyoM Aye hai - isa prakAra zaMkita citta hote hue utthAnazakti se uThe bahuta jaldI sunate hI pramANa- uThe aura uThakara antaHpura ke parivAra ko sAtha lekara jahAM azoka vanikA thI vahAM para Aye vahAM Akara kaMDarIka anagAra ke pAsa pahu~ce vahAM pahu~ca kara unhoM ne unheM tIna vAra AdakSiNa pradakSiNa kiyA bAda meM ve kahane lage - he devAnupriya ! tumheM dhanyavAda hai - jo tuma rAjya evaM antaHpura kA parityAga kara pratrajita ho gaye ho ityAdi jisa prakAra pahile unase kahA thA isI prakAra aba bhI kahA maiM adhanya hU~ - 3 - jo yAvat dIkSita hone ke liye zaktizAlI nahIM ho rahA huuN| isaliye he devAnupriya ! Apake liye dhanyavAda hai- Apane janma aura jIvana kA phala acchI taraha prApta kara liyA hai| isa taraha prazaMsA paraka vacanoM se puMDarIka rAjA dvArA kahe gaye ve kaMDarIka anagAra kucha bhI nahIM bole-kintu cupacApa hI baiThe rahe / jaba puMDarIka rAjA ne unakI isa prakAra kI sthiti dekhI - taba dubArA tibArA bhI unhoM ne purise sahAve, mahAvittA evaM vayAsI khippAmeva bho devANuppiyA ! kaDarIyassa mahattha jAva rAyAbhiseaM ubaTThaveha, jAva rAyAbhiseeNaM abhisiMcai ) A pramANe abAdhAyanA mukhathI A vAta sAMbhaLIne ane tene manamAM dhAraNa karIne jevI sthitimAM teo beThA hatA tevI ja sthitimAM stabdha thaine " tethe prema mAyA che " A pramANe zaMkAyukta thatAM-utthAna zakti vaDe te UbhA thayA ane UbhA thaIne jaldI raNavAsanA piravArane sAthe laIne jyAM azoka vATikA hatI tyAM AvyA. tyAM AvIne kaiMDarIka anagAranI pAse pahoMcyA. tyAM pahoMcIne temaNe temane traNavAra AdakSiNa pradakSiNA karyAM khAda kahevA lAgyA ke hai devAnupriya ! tamane kharekhara dhanyavAda ghaTe che ke jo tame rAjya ane raNavAsanA tyAga karIne prajIta thaI gayA che!, vagere jema pahelAM kahyuM hatuM temaja te vakhate paNa kahyuM. huM te adhanya chu-3-je yAvat dIkSA grahaNa karavAnuM paNa sAmarthya dharAvatA nathI. ethI huM devAnupriya ! tamane dhanya che. tamee kharekhara peAtAnAM janma ane jIvananuM phaLa sArI rIte prApta karI lIdhu che. A pramANe prazasAjanaka vacanAthI puDarIka rAjA vaDe samAdhita karAyelA te kuMDarIka anagAra kaMIpaNu khAlyA nahi, te mU gA thaine esIja For Private and Personal Use Only
Page #755
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAsUtre bhaMte ' bhogehiM ' arthoM he bhadanta ! bhogaiH kiM bhogaiH prayojanamasti ? iti, kaNDarIkaH prAha-'haMtA ! aTTho' hanta ! arthaH bhogamupabhoktumAnaso'smItibhAH / tataH khalu-kaNDarIkAbhiprAyajJAnAnantaramityarthaH, sa puNDarIko rAjA kauTumbikapuruSAn zabdayati-prAyati, zabdayitvA, evamavadat - kSipameva bho devAnupiyAH ! kaNDarIkasya mahArtham atyartham ' jAva rAyAbhiseyaM ' yAvat rAjAbhiSekam ' ubaTTavei' upasthApayata parikalpayata, 'jAva rAyAbhise eNa abhisiMcaha' yAvat rAjyAbhiSekeNa abhiSiJcati sa puNDarIko rAjA kaNDarIkaM rAjapade sthApayati // sU0 4 // mUlam-taeNaM puMDarIe sayameva paMcamuTriyaM loyaM karei, unase aisA hI kahA parantu phira bhI unhoM ne kucha nahIM dhyAna diyA kevala mauna dhAraNa kara hI baiThe rahe-taba punaH puMDarIkane una kaMDarIka anagAra se isa prakAra kahA-he bhadanta ! kyA Apa ko bhogoM se tAtparya hai ? taba kaMDarIka ne kahA hAM-merA mana bhogoM ko upabhoga karane ke liye ho rahA hai| isa taraha kaMDarIka kA abhiprAya jAnane ke bAda puMDarIka rAjo ne kauTumbika puruSoM ko bulAyA aura bulAkara unase aisA kahA-bho devAnupriyo tuma loga kaMDarIka ke liye rAjyAbhiSeka yogya sAmagrI ekatrita kara leAo puMDarIka rAjA kI isa AjJA ke anusAra, unalogoM ne vaisA hI kiyA-jaba rAjyAbhiSeka sAmagrI upasthita ho cukI-taba puMDarIkane kaMDarIka kA rAjyAbhiSekakara diyA-kaMDarIka ko rAjapada meM sthApita kara diyA // sUtra 4 // rahyA. puMDarIka rAjAe temanI AvI sthiti joIne bIjI ane trIjI vakhata paNa A pramANe ja kahyuM. paNa temaNe tenI kaMI darakAra karI nahi te phakta mUMgA thaIne besI ja rahyA. tyAre pharI puMDarIke te kaMDarIka anagArane A pramANe kahyuM ke he bhagavana ! tamane zuM hajI bega upabhegenI IcchA che? tyAre kaMDarIke kahyuM ke hA, kharekhara mAruM mana bhAga upagamAM pravRtta thavA che che. A pramANe kaMDarIkanI IcchA jANane puMDarIka rAjAe kauTuMbika puruSane bolAvyA ane bolAvIne temane A pramANe kahyuM ke he devAnupriye ! tame leke kaMDarIka mATe-rAjyAbhiSeka cogya sAmagrI bhegI karo. puMDarIka rAjAnI A pramANe AjJA sAMbhaLIne te lokee temaja karyuM. jyAre rAjyA. nikanI badhI vastuo ekatrita thaI gaI tyAre puMDarIke kaMDarIkane rAjyAbhiSeka karI dIdho. eTale ke kaMDarIkane rAjayAsane besADI dIdhuM. e sUtra 4 For Private and Personal Use Only
Page #756
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI TIkA a0 19 puNDarIka kaNDarokacaritram karitA, sayameva cAujAmaM dhammaM paDivajjai, paDivajjittA kaMDarIyassa saMtiyaM AyArabhaMDayaM geNhai, geNhittA, imaM eyAruvaM abhiggahaM abhigiNhai - kappai me there vaMdittA NamaMsittA therANaM aMtie cAujAmaM dhammaM uvasaMpajittANaM tao pacchA AhAraM Aharitae tikaTTu, imaM ca eyArUvaM abhiggahaM abhigiNhettA NaM poMDarigiNIe paDiNikkhamai, paDiNikkhamittA, puvvANupuvi caramANe gAmANugAmaM duijja mANe jeNeva therA bhagavaMto teNeva pahArettha gamanAe // sU05 // 1 TIkA- 'taNaM puMDarIe ' ityAdi / tataH khalu puNDarIkaH svayameva paJcamuSTikaM locaM karoti tathA svayameva ' cAujjAmaM ' cAturyAmaM caturmahAvratalakSaNaM dharmaM pratipadyate, pratipadya, 'kaMDarIyassa saMtiyaM ' kaNDarIkasya satkam = kaNDarIka sambandhi ityarthaH, ' AyArabhaMDayaM ' AcArabhANDakaM AcArAya= sAdhoH paJcavidhAcAraparipAlanAya yadbhANDakaM = vastrapAtrasadokamukhavastrikArajoharaNAdirUpam tad 737 'taNaM puMDarI sayameva paMcamuTThiyaM ityAdi / TIkArtha - ( eNaM ) isake bAda (puMDarIe ) puMDarIka ne (sayameva ) apane Apa (paMcamuTThiyaM loyaM karei) apanA paMcamuSTika loMca kiyA( karitA sayameva cAujjAmaM dhammaM paDivajaha paDivajjinttA kaMDarIyassa saMtiyaM AdhArabhaMDayaM gehai ) aura loca karake svayaM hI unhoMne-cAtu yama - caturmahAvrata rUpa dharma ko dhAraNa kara liyaa| evaM kaMDarIka ke anagAra avasthA saMbandhI AcAra bhANDaka ko - vastra, pAtra, sadoraka mukhavastrikA, rajoharaNa AdirUpa sAdhu cihnoM ko le liyA / (gevhittA imaM evaM abhiggahaM abhigiNhai, kappar3a me there vaMdittA NamaMsittA 'taNaM puMDarIe sayameva paMcamuTThiyaM' ityAdi / TIDArtha - (tapaNaM ) tyAspachI ( puMDarIe ) puMDarI ( sayametra ) potAnI jAte ja ( paMcamuTThiyaM leAyaM karei ) potAnuM paMcamuSTi suna For Private and Personal Use Only ( karitA sayabheva cAujjAmaM dhammaM paDivajjai, paDivajjittA kaMDarIyassa saMtiyaM AyArabhaDayaM geNDi ) ane luMcana karIne jAte ja temaNe cAturyama-catuma hAvrata rUpadharma ne dhAraNa karI lIdheA. ane kaDarIkanI anagAra avasthA saMbaMdhI AcAra bhAMDakA-vastra, pAtra, sadaraka mukhavastikA, roharaNa vagere sAdhu cihnone laI lIdhAM, my *a
Page #757
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 738 hAtAdharmakathAsUtra gRhNAti, gRhItvA, imametadrUpaM vakSyamANamabhigraha-pratijJAvizeSam abhigRhNAti= karoti abhigrahasvarUpamAha-kalpate. me sthavirAn vanditvA namasyitvA sthavirANAmantike cAturyAmaM dharmam ' upasaMpajjittANaM ' upasaMpadya-svIkRtya, tataH pazcAtAhAramAhartum iti kRtvA nizcitya, imaM ca etadrUpam abhigraham , abhigRhya khalu puNDarIkiNyAH pratiniSkrAmyati nissarati, pratiniSkramya 'puvANupudhi ' pUrvAnupUrvyA caran , grAmAnugrAma draSan yatra sthavirA bhagavantastatrautra prAdhAraya-gamanAya gantuM prasthitaH // sU05 // therANaM aMtie cAujjAmaM dhamma uvasaMpajjittANaM, tao pacchA AhAra Aharittae) bAda meM unhoMne isa prakAra abhigraha dhAraNa kiyA ki jabataka maiM sthavira bhagavaMto ko vaMdanA namaskAra kara unake pAsase cAturyAma dharmako dhAraNa nahIM kara lUMgA, tabataka maiM AhAra pAnI grahaNa nahIM karU~gA unake pAsa cAturyAma dharma dhAraNa karake hI AhAra grahaNa karU~gA (tti kaTu imaMca eyArUvaM abhiggahaM abhigiNhittA NaM pAMDarigiNIe paDinikkhamaha, paDinikkhamittA puvvANupuSvi caramANe gAmANugAmaM dahajjamANe jeNeva therA bhagavaMto teNeva pahArettha gamaNAe ) isa prakAra kA yaha abhigrahaNa kara ve usa puMDarIkiNI nagarI se nikale aura nikala kara tIrthaMkara paramparAnusAra vihAra karate hue evaM eka grAma se dUsare grAma meM vicaraNa karate hue ve usa ora prasthita hue ki jahAM sthavira bhagavaMta virAjamAna the // sUtra 5 // (neNhitA ima eyArUva abhiggaha abhigiNhai, kApai, me there vaMdittA jamaMsittA thegaNaM atie cAujjAma dhamma uvasaMpajjittANaM, taopacchA AhAraM Aharittae) - tyArabAda temaNe A jAtane abhigraha dhAraNa karyo ke jyAM sudhI huM sthavira bhagavatene vaMdanA temaja namaskAra karIne temanI pAsethI cAturyAma dharmane dhAraNa nahi karuM tyAM sudhI huM AhAra pANI grahaNa karIza nahi. temanI pAsethI cAturyAma dharmane dhAraNa karIne ja huM AhAra grahaNa karIza. (tti kaTu im| eyArUva abhiggaha abhigiNhittANaM poMDarigiNIe parinikkhamai, paDinikkhamittA puvvANupuvviM gharamANe gAmANugAmaM dUijjamANe jeNeva therA bhagavato teNeva pahArettha gamaNAe) A pramANe te abhigrahane manamAM dhAraNa karIne teo te puMDarIkiNI nagarInI bahAra nIkaLyA ane nIkaLIne tIrthaMkara paraMparA mujaba vihAra karatAM karatAM ane A pramANe eka gAmathI bIje gAma vicaraNa karatAM karatAM teoe jyAM sthavira bhagavaMte virAjamAna hatA te tarapha prasthAna karyuM. sUpA For Private and Personal Use Only
Page #758
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir abhaMgAradhAmRtavarSiNI TI0 ma0 19 puNDarIka-kaMDarIkaJcaritram 739 __mUlam--tapaNaM tassa kaMDarIyassa rapaNo taM paNIyaM pANabhoyaNaM AhAriyassa samANassa atijAgarieNa ya ai bhoyaNappasaMgeNa ya se AhAre No sammaM pariNamai / taeNaM tassa kaMDarIyassa raNNo tasi AhAraMsi apariNamamANaMsi puvarattAvarattakAlasamayaMsi sarIraMsi veyaNA pAubbhUyA ujjalA viulA pagADhA jAva durahiyAsA pittajjaraparigayasarIre dAhavakaMtIe yAvi viharai / taeNaM se kaMDarIe rAyA rajje ya raTTe ya aMteure ya jAva ajjhovavanne aTTaduhavasaTTe akAmae avassavase kAlamAse kAlaM kiccA ahe sattamAe puDhavIe ukkosakAla diiyaMsi narayaMsi neraiyattAe uvavaNNe / evAmeva samaNAuso ! jAva pavvaie samANe puNaravi mANussae kAmabhoge AsAe jAva aNupariyaTTi ssai, jahA va se kaMDarIe rAyA // suu06|| TIkA-'taeNaM tassa ' ityAdi / tataH khalu tasya kaNDarIkasya rAjJastaM "paNIyaM ' praNItam = sarasaM gariSThaM ca pAnabhojanam ' AhAriyassa samANassa' AhAritasya sataH AhAraM kurvataH sataH ' aijAgariyeNa ya ' atijAgaritena ca TIkArtha-(taeNaM ) isake bAda (tassa kaMDarIyassa raNo) usa kaMDa rIka rAjA ke (taM paNIyaM poNabhoyaNaM AhArIyassa samANassa atijAgarieNaya aibhoyaNappasaMgaNaya se AhAre No samnaM pariNamai ) isa praNIta-sarasa-gariSTha pAna bhojana ke khAne se tathA viSayoM kI adhika Asakti ke kAraNa atijAgaraNa karane se evaM pramANAdhika bhojana ke 'tapaNaM tassa kaMDarIyassa raNNo' ityAdi / Asti-(taeNaM ) tyA25chI ( tassa kaMDarIyassa raNNo ) te 304 2|ne (taM paNIyaM pANabhoyaNaM ohAriyasa samANassa atijAgarieNa ya aIbho. yaNappasaMgeNa ya se AhAre No sammaM pariNamai) te praNIta-sarasa-gariSTha pAna bhajananA AhArathI temaja viSayamAM vadhAre paDatI AsaktinA lIdhe, vadhAre jAgaraNa karavAthI, ane pramANa karatAM For Private and Personal Use Only
Page #759
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Gro tAdharmakathA viSayAsakteratijAgaraNayA ' ahamoyaNappasaMgeNa ' atibhojanaprasaGgena-pramANAdhikabhojanena sa AhAro no samyak pariNamati yathAvadAhArasya paripAko na bhavati / tataH khalu tasya kaNDarIkasya rAjJaH ' taMsi' AhAraMsi' tasmin AhAre ' apariNamamANaMsi' apariNamati paripAkamagacchati sati 'puncarattAvarattakAlasamayaMsi' pUrvarAtrApararAtrakAlasamamerAmadhyabhAge ' sarIraMsi ' zarIre vedanA prAdubhUtA, kIdRzIvedanA ? ujjvalA=mukhalezarahitA, vipulA vizAlA-sarvazarIravyAptA 'pagADhA' pragADhA 'jAva durahiyAsA' yAvad duradhisahyA-soDhumazakyA, punaH sa kaNDarIko rAjA pittajjaraparigayasarIre' pittajvara parigatazarIraH pittajvareNa parigataM vyAptaM zarIraM yasya saH pittajvaraparivyAptazarIraH 'dAhavakaMtIe' dAhavyutkrAntikaH dAhajvarajvAlAsamAkrAntaH cApi viharati Aste / tataH khalu sa kaNDarIko rAjA rAjye ca rASTre ca antaHpure ca 'jAba ajjhovavanne ' yAvat prasaMga se kRta AhAra kA paripAka ThIka 2 nahIM hotA rahA-(taeNaM tassa kaMDarIyassa raNNo taMsi AhAraMsi apariNamamANaMsi puvvarattAvarasakAlasamayaMsi sarIraMsi veyaNA pAunbhuyA ujjalA viulA pagADhA jAva durahiyAsA pittajjaraparigayasarIre dAhavakkaMtIe yAvi viharaha) isaliye eka dina kI bAta hai ki una kaMDarIka rAjA ke jaba vaha kRta sarasa gariSTha AhAra acchI taraha nahIM pacA taba unake zarIra me rAtri ke madhyabhAgameM vedanA prAdurbhUta huii| jisa vajaha se vaha vedanA sukha ke leza se varjita thI unake samasta zarIra bhara meM vyApta ho rahI thI bahuta adhika thI-yAvat vaha unheM duradhisahya ho rahI thii| pittajvara se vyApta hai zarIra jina kA aise ve kaMDarIka rAjA dAhajvara kI jvAlA paNa vadhAre bhejana prasaMgamAM karelA AhAranuM pAcana barAbara thatuM nahotuM. (taeNaM tassa kaMDarIyassa raNNo tasi AhAra si apariNamamANasi puvvarattAvarattakAlasamaya si sarIraMsi veyaNA pAunbhuyA ujjalA viulA pagADhA jAva durahiyAmA pittajjaraparigayasarIre dAhavakaMtIe yAvi viharaha) ethI eka divasanI vAta che ke te kaMDarIka rAjAne jyAre bhajana rUpamAM lIdhelA te sarasa ane gariSTha AhAranuM sArI rIte pAcana thayuM nahi tyAre rAtrinA madhya bhAgamAM temanA zarIramAM vedanA thavA mAMDI, tethI teo khUba ja duHkhI thayA. A vedanAmAM mAtra duHkha ja thatuM hatuM, te vedanA temanA saMpUrNa zarIramAM vyApta thaI rahI hatI. pramANamAM te bahu ja vadhAre hatI. yAvatuM te temanA mATe duradhisahA (asA) thaI paDI hatI. pittajavarathI vyApta thayelA zarIravALA te kaMDarIka rAjA dAhavaranI javALAothI saLagI uThayA. For Private and Personal Use Only
Page #760
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mainegAradharmAmRtaSiNI ro0 a0 19 puNDarIka kaMTharokacaritram 741 adhyupapannA-mUcchito gRddhaH prathitaH adhyupapannaH rAjyAdiSu sarvathAsakta ityarthaH, ' adRduhaTavasahe' AtaMduHkhArtavazAtaH tatra-AtA manasA duHkhitaH, duHkhAtaH= dehaduHkhayuktaH, vazAtaH rAjyarASTrAntaH purAdhAsaktendriyavazena viSayasukhaviyogasambhAvanayA pIDitaH ArtadhyAnopagata ityarthaH / 'akAmae ' akAmakA=anicchakaH-maraNavAJchArahitaH, 'avassavase' apasvavaza: apagatasvAtanyaH parA. dhInaH san kAlamAse kAlaM kRtvA ' ahe sattamAe' adhaH saptamyAM pRthivyAm tamastamaH prabhAkhye saptame narake 'ukosakAlahiiyaMsi' utkRSTa kAlasthiti ke narake se bhI yukta ho gaye / (taeNaM se kaMDarIe rAyA rajje ya rahe ya aMteure ya jAva ajjhovavanne aTTaduhavasaTTe akAmae avassavase kAlamAse kAlaM kiccA ahe sattamAe puDhavIe ukkosakAlaThThiiyaMsi narayaMsI neraiyattAe uvavaNNe) isa taraha duHkhita bane hue ve kaMDarIka rAjA rAjya rASTra, evaM antapura meM adhyupapanna ho gaye isa prakAra rAjyAdikoM meM sarvathA AsaktibhAva se baMdhe hue ve rAjA mana se duHkhita hokara, deha ke duHkha se ekakSaNa artadhyAna meM par3a gye| anta meM ve, ye nahIM cAhate the ki merI mRtyu ho jAve-to bhI sAMsArika sthiti se bandhe hue hone ke kAraNa yA vedanAoM se pIDita hone ke kAraNa ve svavaza nahIM the parataMtra the, isaliye kAla avasarakAla karake mara kara nIce tamastama prabhA nAma ke sAtaveM naraka meM ki jo utkRSTa kAla sthiti pramANa hai-arthAt 33 sA (taeNaM se kaMDarIe rAyA rajje ya raTe ya aMteure ya jAva ajjhovavanne adRduhavasaTTe akAmae avassavase kAlamAse kAlaM kiccA ahe sattamAe puDhavIe, akkosakAladviiyaMsi narayasi neraiyattAe uvavaNNe) A pramANe dukhita thayelA te kaMDarIka rAjA rAjya, rASTra ane raNavAsamAM ayupapanna thaI gayA eTale ke vadhAre paDatA Asakta thaI gayA. A pramANe rAjya vageremAM saMpUrNapaNe Asakta bhAvathI baMdhAyelA te rAjA manathI duHkhita thaIne, zArIrika kaSTathI eka kSaNa mATe paNa mukti nahi thavAne kAraNe viSaya sukhanA viyoganI saMbhAvanA badala temaja rAjya, rASTra, raNavAsa vageremAM Asakta IndriyenA vazamAM hovAne kAraNe ArtadhyAnamAM magna thaI gayA. chevaTe teo mRtyune IcchatA nahotA chatAMe sAMsArika vAtAvaraNamAM baMdhAyelA hovAne kAraNe athavA vedanAothI pIDita hovAne kAraNe teo svavaza hatA nahi, paravaza-parataMtra hatA, ethI kALa avasare kALa karIne,anya pAmIne-nIce tamastamaprabhA nAmanA sAtamAM narakamAM ke je utkRSTa kAla For Private and Personal Use Only
Page #761
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org " 742 stardharmakathAsUtra nairayikatayA upapannaH / etad dRSTAntena bhagavAn mahAvIraH sAdhUnupadizati - evameva =ane naivaprakAreNa he AyuSmantaH ! zramaNAH yaH kazcidasmAkaM zramaNo vA zramaNI vA AcAryopAdhyAyAnAmantike yAvatmatrajitaH san punarapi mAnuSyakAn kAmabhogAn AsAei ' AsvAdayati / sa ' jAva aNupariyaTTissai ' yAvadanuparyaTiSyati - yAvat-cAturanta saMsArakAntAraM paribhramiSyati / ' jaheba se kaMDarIe rAyA ' yathaiva sa kaNDarIko rAjA // mu06 || Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mUlam - taeNa se poMDarAe aNagAre jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA there bhagavaMte vaMdai namasai, vaMdittA namasittA therANaM aMtie dozcaMpi cAujjAmaM dhammaM paDivajjai, chaTThakkhamaNapAraNagaMsi paDhamAe porisIe sajjhAyaM karei, karitA jAva aDamANe sIyalukkhaM pANabhoyaNaM paDigAhei, paDigAhittA, ahApajjattamiti kaTTu paDiNiyattai, gara kI jahAM utkRSTa sthiti hai - nArakI kI paryAya se utpanna ho gaye / isI bAta ko dRSTAnta se zrI bhagavAn mahAvIra prabhu sAdhuoM ko samajhAte hai - (evAmeva samaNAuso ! jAva paccaie samANe puNaravi mANussae kAmabhoge AsAe jAva aNupariyahissaha, jahA va se kaMDarIe rAyA ) isI taraha he AyuSmaMta zramaNoM ! jo koI hamArA zramaNa athavA zramaNIjana AcArya upAdhyAya ke pAsa meM dIkSita hokara ke punaH manuSya bhava saMbandhI kAmabhogoM ko bhogatA hai vaha kaMDarIka rAjA kI taraha yAvat isa caturgati rUpa saMsAra kAntAra meM paribhramaNa kayegA ||6|| sthiti pramANa che eTale ke 33 sAgaranI jyAM utkRSTa sthiti che-nArakInI paryAyathI janma pAmyA. e ja vAtane zrI bhagavAna mahAvIra prabhu deSTAMta rUpamAM sAdhuone samajAve che ke evameva samaNAuso ! jAva pavvaIe samANe puNaravi mANuslae kAmabhoge AsAe jAva aNupariyaTTissai, jahA va se kaMDarIe rAyA ) A pramANe huM AyuSmaMta zramaNA ! je kAi amArA zramaNu athavA zramaNIjana AcAya ke upAdhyAyanI pAse dIkSita thaine pharI je te manuSya bhavanA kAmalegAne bhAgave che, te kaDarIka rAjAnI jema yAvat A catu ti rUpa sasrAra kAMtAramAM paribhramaNu karaze. / / sUtra 6 u For Private and Personal Use Only
Page #762
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 19 puNDarIka-kaMDarIkacaritram 743 jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA, bhattapANaM paDidaMsei, paDidaMsittA, therehibhagavaMtehiM anbhaNunAe samANe amucchie agiddhe agaDhie aNajhuvavaNNe bila. miva paNNagabhUeNaM appANeNaM taM phAsuesaNijaM asaNapANakhAimasAimaM sarIrakoTugaMsi pakkhivai / taeNaM tassa puMDarIyassa aNagArassataM kAlAikaMtaM arasaM visaraM sIyalukkhaM pANabhoyaNaM AhAriyassa samANassa puThavarattAvarattakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM jAgaramANassa se AhAre No samma pariNamai / taeNaM tassa puMDarIssa aNagArassa sarIragasi veyaNA pAunbhUyA ujjalA jAva durahiyAsA, pittajjaraparigayasarIre dAhavakkaMtie viharai / taeNaM se puMDarIe aNa. gAre atthAme abale avIrie apurisakkAraparakkame karayala jAva evaM vayAsI-jamo'tthuNaM arihaMtANaM jAva saMpattANaM NamotthuNaM therANaM bhagavaMtANaM mama dhammAyariyANaM dhammovaesayANaM puci pi ya NaM mae therANaM aMtie savve pANAi. vAe paJcakkhAe jAva micchAdaMsaNasalle NaM paccakkhAe jAva AloiyapaDikaMte kAlamAse kAlaM kiccA savvadRsiddhe upavanne / tao aNataraM uThavaTTittA mahAvidehe vAse sijjhihii jAva savvadukkhANamaMtaM kAhii / evAmeva samaNAuso ! jAva pavvaie samANe mANussaehiM kAmabhogehiM No sajjai No rajai, jAba vippaDighAyamAvajai, seNaM ihabhave va bahUNaM sAvagANaM0 For Private and Personal Use Only
Page #763
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org GB jJAtAdharmakathAsUtre acca Nijje baMdaNijje pUya Nijje sakkAraNijje sammANaNije kalANaM maMgalaM devayaM gheiyaM pajjuvAsaNijjettikaTTu paralopa vi ya NaM No Agacchai bahUNi daMDaNANi ya muMDaNANi ya tajjaNANi ya tADaNANi ya jAva cAuraMtaM saMsArakaMtAraM jAva vIivaissai jahAvase poMDarIe aNagAre / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AigareNaM titthagaraNaM jAva siddhigaiNAmadhenaM ThANaM saMpatteNaM egUNavIsaimassa nAyajjhayaNassa ayamaTTe pannatte / evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNa jAtra siddhigaiNAmadhenaM ThANaM saMpatteNaM chaTTassa aMgarasa paDhamassa suyavakhaMdhassa ayamaTThe paNNatte ttibemi // sU0 7 // TIkA - ' taraNaM se' ityAdi / tataH khalu sa puNDarIko'nagAro yatraiva sthavirA bhagavantastatraiva upAgacchati, upAgatya sthavirAn bhagavato vandate namasyati, vanditvA namastviA sthavirANAmantike ' doccaMpi dvitIyamapivAram cAturyAmaM= caturmahAvatarUpaM dharmaM pratipadyate / tathA paSThakSapaNapAraNAyAM saMprAptAyAM prathamAyAM Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " taeNa se poMDarIe aNagAre' ityAdi / TIkArtha :- ( eNaM) isake bAda ( se poMDarIe aNagAre) ve puMDarIka anagAra ( jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchai ) jahAM sthavira bhagavaMta virAjamAna the vahAM A gaye / ( uvAgacchittA there bhagavaMte vaMdaha, namasaha, vaMdittA, namaMsittA therANaM aMtie doccapi cAujjAmaM dhammaM (taeNa se poMDarIe aNagAre ) ityAdi / TIartha - (taeNaM) tyAragAha ( se peMDaroe aNagAre ) te puMDarI ana gAra ( jeNeva therA bhagavato teNeva uvAgacchA ) lyAM sthavira lagava Mta miraajamAna hatA tyAM gayA. ( uvAgacchittA there bhagava se baMdara, namasai, vaMditA, namasittA therANaM aMtie dopi vA upajAmaM, dhamma parivajjai, chaTuksvamaNapAraNagaMsi paramAe For Private and Personal Use Only
Page #764
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradhAmRtavarSiNI TI0 0 19 puNDarIka-kaMDarIkacaritram 745 pauruSyAprayame pahare svAdhyAyaM karoti, kRtv| 'aDamANe' yAvat aTana uccanIcamadhyamakuleSu bhikSArtha paribhrAmyan "sIyalukkhaM ' zItarUkSaM-zItaM-paryuSita, rUkSaM ghRtAdirahitaM pAnaM bhojanaM pratigRhNAti, pratigRhya 'ahApajjatamitika?' yathAparyAptamiti kRtvA udarabharaNaparyAptamidamana mitimanasi kRtya 'paDiNiyattai ' pratipaDivajjai, chakkhamaNa pAraNagaMsi paDhamAe porisIe sajjhAyaM kareha karittA jAva aDamANe sIyalukkhaM pAgabhoyaNaM paDigAhei, paDigAhittA ahApajjattami tti kaTTu paDimiyattai-jeNeva therA bhagavaMto teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA bhattapANaM paDidaMsei, paDidaMsittA therehiM bhagavaMtehiM anbhaNunnAe samANe amucchie agiddhe agaDhie aNa jjhuvavaNe vila. miva pagagabhUeNaM appANeNaM taM phAsuesaNijja asaNapANakhAhama sAimaM sarIrakoDhagaMsi pakkhivaha ) vahA~ Akara ke unhoM ne sthavira bhagavaMtoM ko vaMdanA namaskAra kiyaa| vaMdanA namaskAra karake bAda meM unhoM ne unase duvArAcAturyAma-caturmahAvratarUpa dharma ko dhAraNa kiyaa| jaba SaSThakSapaNa kI pAraNA kA samaya AyA usa samaya ve prathama pauruSI meM svAdhyAya karate-aura svAdhyAya karake phira ve ucca nIca madhyama kuloM meM bhikSA ke liye paribhramaNa karate usa samaya jo unheM zIta-paryuSita, rukSa-ghRtAdirahita pAna bhojana milatA-vaha ve le lete-aura yaha annasAmagrI udarabharaNa ke liye paryApta hai aisA mana meM vicAra kara vahAM se pArisIe sajjAya karei karittA jAva aDamANe sIyalukkhaM pANabhoyaNaM paDiAhei paDigAhitA ahApajjattami tti kaTu paDiniyattaI-jeNeva therA bhagavato teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA bhattapANaM paDidaMsei, paDidaMsittA therehiM bhagavatehi, abbhaNunnAe samANe amucchira agiddhe agaDhira aNajhukavaNNe vilamitra paNNagabhUeNaM appANeNaM taM posuesaNijjaM asaNapANakhAimasAima sarIrakodagAMsi pakkhivai) tyAM AvIne temaNe vira bhagavatene vaMdanA ane namaskAra karyo, vaMdanA ane namaskAra karIne temaNe temanI pAsethI bIjIvAra cAturyAma-catu. mahAvrata rUpa dharmane dhAraNa karyo. jyAre SaSa lapaNanI pAraNAne vakhata AvyuM tyAre teo prathama paurUSImAM svAdhyAya karatA ane svAdhyAya karIne teo ucca, nIca ane madhyama kuLamAM bhikSA mATe paribhramaNa karatA te samaye temane zIta-paryASita, rUkSa-ghI vagarane, pAna AhAra maLe to tene teo svIkArI letA ane "ATalo AhAra udara-poSaNa mATe pUrata che ? A manamAM vicAra karIne tyAMthI pAchA pharI jatA. pAchA AvIne bhikSAmAM For Private and Personal Use Only
Page #765
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - pAtAdharmakathA nivartate pratyAgacchati, pratinivRttya yauva sthavirAbhagavantastauva upAgacchati, upAgatya, bhaktapAnaM patidarzayati, pratidarya, sthavirairbhagavadbhirabhyanujJAtaH san amUcchitaH agRddhaH agrathitaH anadhyupapannA Asaktiparivarjita itibhAvaH, 'vilamiva pannagabhUeNaM appANeNaM ' bilamiva pannagabhUtena AtmanA iva yathA pannaga bhUtena pannagabhavamAgatena AtmanA jIvena bilaM praviSyate, tathA taM ' phAsuesaNijja' prAsukaiSaNIya dvAcatvAriMzaddoSavarjitam azanaM pAnaM khAyaM svAcaM 'sarIrakoTugaMsi' zarIrakoSThake-udare prakSipati, yathA bhujaGgo vilasya pArzvabhAgadvayamasaMspR. zan madhyabhAgata evAtmAnaM bile pravezayati tathA sa mukhasya pAca dvayasparzarahitamAhAraM kaNThanAlAbhimukhaM pravezya AhArayatIti bhAvaH / tataH khalu tasya puNDarIkasya anagArasya 'kAlAikaMtaM ' kAlAtikrAntaM kAlamatikramya prAptam-bubhukSAvApisa A jAte-vApisa Akara phira prApta bhikSAnna ko dikhAne ke liye ve jahAM sthavira bhagavaMta virAjamAna hote vahAM Ate-yahAM Akara prApta bhikSAnna ko una sthavira bhagavaMtoM ko dikhalAte-dikhAlakara jaba ve usa AhAra ko khAne kI AjJA dete-taba ve amUcchita bhAva se agRddhacittavRtti se, evaM Asakti rahita pariNati se usa prAzuka eSaNIya-42 doSoM se rahita azana, pAna, khAdya, evaM svAdyarUpa-AhAra ko jisa taraha sarpa-bila meM praviSTa hotA hai usI taraha se zarIra koSThaka meMudara meM DAla dete the| kAraNa isakA isa prakAra hai-jaise bhujaMga bila ke pArzvadvaya nahIM chUtA huA sIdhe madhyabhAga se apane ko bila meM praviSTa karAtA hai usI taraha ve munirAja mukha ke pArzvadraya ke sparza se rahita AhAra ko sIdhe kaNThanAla meM dhara kara AhAra karate the (taeNaM tassa puMDarIyasta aNagArassa taM kAlAikkaMtaM arasavirasaM siyalukkhaM paannprApta AhArane batAvavA mATe jyAM te sthavira bhagavaMta virAjamAna hatA tyAM AvatA. tyAM AvIne meLavelA AhArane te sthavira bhagavaMtane batAvatA ane batAvIne jyAre teo te AhArane grahaNa karavAnI AjJA karatA tyAre teo amUchita-bhAvathI, amRddha-cittavRttithI ane Asakti rahita pariNatithI te prAsuka eSaya-42 dethI rahita azana, pAna, khAdya ane svAdarUpa AhArane jema sApa daramAM praveze che temaja zarIra koSTakamAM-peTamAM nAkhI detA hatA. jema sApa daranA baMne pArzvane sparza na karatAM sIdhe vacce thaIne pitAnI jAtane daramAM praviSTa karAvI le che temaja te munirAja paNa mukhanA baMne pArzvanA sparzathI rahita AhArane sIdho kaThanALamAM mUkIne udarastha karatA hatA. (taeNaM tasma purIyassa aNagArassa ta kAlAikkata bharasaM virasaM miya For Private and Personal Use Only
Page #766
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAraMdharmAmRtavarSiNI TI0 a0 19 puNDarIka kaMDarIkacaritram 77 samayamullaGthya prAptam , arasaM virasaM zItarUkSaM pAna bhojanam ' AhAriyassa' AhAritasya sataH pUrvarAtrApararAtrakAlasamaye 'dhammajAgariyaM jAgaramANassa' dharma jAgArikAM jAgrataH=dharmacintanAtha jAgaraNAM kurvataH sa AhAro no samyak pariNamati-no paripAkaM gacchati / tataH khalu tasya puNDarIkasya anagArasya zarIre vedanA prAdurbhUtA -- ujjalA jAva durahiyAsA' ujjvalA yAvat duradhisahyA, eSAM vyAkhyApUrvavat , tathA sa puNDarIko'nagAraH pitajvaraparigatazarIro dAhavyutkrAntikaH dAhajvarasamAkulazcApi viharati / tataH khalu sa puNDarIko'nagAraH 'asthAme' asthAmA zaktirahitaH, abala: zArIrikabalarahitaH, 'avIrie' avIryaH utsAharahitaH, apuruSakAraparAkramaH-puruSArthaparAkramarahitaH ' karayala jAva' karatala yAvat karatalaparigRhItaM dazanakhaM masta ke aJjaliM kRtvA evamavAdIt-namo'stu khalu aIyo yAvatsamAptebhyA-mokSaM gatebhyaH, namostu khalu sthavirebhyo bhagavadbhyo mama dharmAcAryebhyo dharmopadezakebhyaH, pUrvamapi ca khalu mayA sthavirANAbhoyaNaM AhAriyassa samANassa puvvarattAvarattakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM jAgaramANassa se AhAre No sammaM pariNamai ) isa taraha una puMDarIka anagAra kA kAlAtikrama se khAyA huA vaha arasa, virasa, zIta, rukSa, pAnabhojana rAtri ke madhyabhAga meM dharmacintana nimitta jAga. raNa karane ke kAraNa acchI taraha se nahIM pacatA thA (taeNaM tassa puMDarIyassa aNagArassa sarIragaMsi veyaNA pAunbhUyA ujjalA jAva durahiyAsA, pittajjaraparigayasarIre dAhavakkaMtie viharai, taeNaM se puMDarIe aNagAre atthAme, abale, avIrie apurisakkAraparikkame karayala jAva, evaM vayAsI-NamotthuNaM arihaMtANaM jAva saMpattANaM NamotthuNaM therANaM bhagavaMtANaM mama dhammAyariyANaM dhammocaesayANaM puTiva pi ya NaM mae lukkha pANabhoyaNaM AhAriyasa samANasa puvvarattAvarattakAlAsamayasi dhammajAga. riyaM jAgaramANassa se AhAre No samma' pariNamai ) A pramANe te puMDarIka anagArane kALAtikramathI karela te arasa, virasa, zIta, rUkSa pAna AhAranuM rAtrinA madhya bhAgamAM dharmaciMtana mATe karelA jAgaraNane lIdhe sArI rIte pAcana thatuM na hatuM. (taeNa tassa puDarIyasta aNagorassa sarIragaMsi veyaNA pAunbhUyA ujjalA jAva durahiyAsA, pittajjaraparigayasarIre dAhavakatie viharai, taeNaM se puMDarIe aNagAre atthAme, avale, avIrie apurisakAraparikame karayala jAva, evaM bayAsI-Namotthuga arihatANaM jAva saMpattANaM therANaM bhagavatANaM mama dhammAyariyANaM For Private and Personal Use Only
Page #767
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir upale zAtAdharmakathAsUtre mantike sarvaH prANAtipAtaH pratyAkhyAtaH yAvat mithyAdarzanazalyaM khalu pratyAkhyAtam = aSTAdazapApasthAnAni pratyAkhyAtAni iti bhAvaH, idAnImapi teSAmeva dherANaM aMtie savve pANAivAe paccakakhAe jAva micchAdaMsaNa salle NaM paccakhAe jAva AloiyapaDikkate kAlamAse kAlaM kiccA savvaTTasiddhe uvavanne ) isa kAraNa puMDarIka anagora ke zarIra meM vedanA prakaTa ho gai | jisake kAraNa unheM kSaNabhara bhI zAtA nahI miltii| dhIre 2 yaha samasta zarIra meM bhI vyApta ho gii| yAvat yaha unake liye sahana ho sake aisI nahIM rahI ve use bar3I kaThinatA se sahate / dAhajvara ne bhI inake zarIra para apanA prabhAva jamA liyaa| isa taraha ye dAhajvara kI jvAlA se bhI Akula vyAkula rahane lge| dhIre 2 inakA zarIra zakti rahita ho gayA / zArIrika bala bhI inakA jAtA rahA / utsAha rahita evaM puruSArtha parAkrama se vihIna jaba ye ho gaye taba karatala parigRhIta dazanakhoMvAlI aMjali ko inhoM ne apane mastaka para rakhakara isa prakAra kA pATha bolanA prAraMbha kiyA yAvat mukti prApta arhata bhagavaMtoM ke liye merA namaskAra ho, mere dharmAcArya, dharmopadezaka sthavira bhagavaMtoM ke - liye merA namaskAra ho / maiMne pahile bhI sthavira bhagavaMtoM ke nikaTa samasta prANAtipAta pratyAkhyAna kara diyA hai- yAvat mithyAdarzana zalya dhammA putra pi ya NaM mae therANaM aMtie savve pANAitrAe paccakakhAe jAva micchAda saNa salleNaM paccakkhAe jAva AloiyapaDikkate kAlamAse kAla kiccA saba siddhe uvavanne ) ethI te puDarIka anagAranA zarIramAM vedanA prakaTa thai gai tethI temane eka kSaNa mATe paNa zAtA maLatI naheAtI. dhIme dhIme A vedanA sapUN zarIramAM prasarI gaI yAvat te temanA mATe asahya thaI gaI, bhAre muzkelIthI teo tene khamatA hatA. dAhavare paNa temanA zarIra upara peAtAne prabhAva jamAvI lIdhA hatA, ethI teo dAhavaranI javALAothI paNa AkuLa-vyAkuLa rahevA lAgyA. dhIme dhIme temanuM zarIra azakta thai gayuM, zArIrika maLa paNu temanuM naSTa thaI gayuM hatuM. A pramANe jyAre tee utsAha rahita ane purUSA parAkrama vihIna thaI gayA tyAre karatala-parigRhIta daza nakhAvALI 'jaline temaNe potAnA mastake mUkIne A pramANenA pATha khelavA lAgyA ke yAvat mukti prApta ahaMta bhagavAne mArA namaskAra che, mArA dharmAcAya, dharmopadezaka sthavira bhagavAne mArA namaskAra che. me pahelAM paNa bhagava'tAnI pAse samasta prANAtipAta karI dIdhuM che. yAvat mithyAdarzana zalyanuM aDhAra For Private and Personal Use Only
Page #768
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 a0 19 puNDarIka - kaMDarIkakharitram 749 antike prANAtipAtaM yAvat mithyAdarzanazalyaM pratyAkhyAmi, evaM ' jAva Aloiya paDikaMte ' yAvadAlocitapratikrAntaH kAlamAse kAlaM kRtvA sarvArthasiddhe upapannaH / tato'nantaram= tatpazcAt sarvArthasiddhAt ' uccaTTittA ' udvRtya= sarvArthasiddhernirgatya mahAvidehe varSe setsyati yAvat sarvaduHkhAnAmantaM kariSyati / puNDarIkAnagAracaritaM dRSTAntenopadazya zramaNAnupadizati bhagavAn mahAvIraH - ' evAmeva ' anenaivakAreNa he AyuSmantaH zramaNAH 'jAva pAie ' yAvatmatrajitaH = yo'smAkaM zramaNo vA zramaNI vA AcAryopAdhyAyAnAmantike pratrajitaH san mAnuSya keSu kAmabhogeSu no sajjate no asaktimAzrayate 'no rajjate ' no rajyate= no anurAgavAn bhavati, ' jAtra no viSpaDighAyamAjjai ' yAvat no vipratighAtamApadyate - saMyamanAzaM na prApnoti, sa khalu iha bhave eva bahUnAM zramaNAnAM bahUnAM zramaNInAM bahUnAM zrAvakANAM bahUnAM zrAvikANAm arcanIyo vandanIyaH pUjanIyaH satkAraNIyaH sammAnanIyo bhavati, tathA ca sa sarveSAM ' kallANaM ' kalyANaM= kalyANarUpam ' maMgalaM ' maGgalam - maGgalarUpam, devayaM ' daivataM = dharma devarUpaH, ' ceiyaM caityam = jJAnarUpaH paryupAsanIyazca bhavati 'cikaTTu ' iti kRsvA iti kA aSTAdaza pApasthAnoM kA, maiMne pratyAkhyAna kara diyA hai| aura aba bhI unhIM ke sAkSI se prANAtipAta yAvat mithyAdarzana zalya kA pratyAkhyAna karatA hU~ / isa taraha Alocita pratikrAnta hokara ve kAlaavasara kAlakara sarvArtha siddha nAmake anuttara vimAna meM utpanna ho gaye / (tao anaMtaraM uccaTTittA mahAvidehe vAse sijjhihiha, jAva savvadukkhA NataM kAhiha, evAmeva samaNAuso ! jAva pavvahue samANe mANussaehi kAmabhogehiM No sajjaha, No rajjai, jAva no viSpaDighAya mAvajjai seNaM iha bhave caiva bahUNaM sAviyANaM accaNijje, baMdaNijje, pUyaNijje, sakkAra Nijje sammANaNijje, kallANaM maMgalaM devayaM cehayaM pajjuvAsa 4 ' pAsthAnanuM meM pratyAkhyAna karI dIdhu che ane have temanI ja sAkSImAM prANatipAta yAt mithyAdarzana zalyanuM pratyAkhyAna karUM chuM, A pramANe AlAcita pratikrAMta thaine teo kALa avasare kALa karIne sarvAMCsiddha nAmanA anuttara vimAnamAM utpanna thai gayA ane tyAM temanI 33 sAgarApamanI sthiti che. ( tao anaMtara uTTittA mahAvidehe vAse sijjhihii, jAva savvadukkhANamata kAhii, evAmeva samaNAuso ! jAva pavvaie samANe mANussaehiM kAma bhogehiM No sajjai, No rajjai, jAva no viSvaDighAyamAvajjai se NaM iha bhave va bahUNaM sAviyANaM accaNijje, vadaNijje, pUyaNijje, sakAraNijje, sammANa Niuje, kallANaM maMgala devayaM ceiyAM pajjuvAsaNijje tti kaTTu paraloe vi ya NaM No For Private and Personal Use Only
Page #769
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 750 jAtAdharmakathAGgo hetoH paraloke'pi ca khalu sA no Agacchati= na prApnoti bahUni-bahuvidhAni daNDanAni ca muNDanAni ca tarjanAni ca tADanAni ca yAvat caturantaM saMsArakAntaraM vIivaissai' vyativrajiSyati-ullaGghayiSyati, yathA sa puNDarIko'nagAraH Nijje tti kaTUTu paraloe vi ya NaM No Agacchai, bahaNi daMDaNANi ya muMDaNANi ya tajjaNANi ya tADagANi ya jAva cAuraMtasaMsArakanAraM jAva vIivaissai) isake bAda ve usa sarvArtha siddha vimAna se cava kara mahAvidehakSetra meM janma dhAraNa kara vahIM se siddhapada ke bhoktA yaneMgeyAvat samasta duHkhoM kA anta kreNge| isa taraha puMDarIka anagAra ke caritra ko dRSTAnta rUpa se kahakara bhagavAna mahAvIra prabhu zramaNajanoM ko upadeza karate haiM ki isI prakAra se he AyuSmaMta zramaNo ! jo hamArA zramaNa yA zramaNIjana AcArya upAdhyAya ke pAsa pravrajita hokara manujyabhava saMbaMdhI kAmabhogoM meM Asakta nahIM banatA hai, rajjita-anurAga bhAva saMpanna-nahIM hotA hai, yAvat apane saMyama ko naSTa nahIM karatA hai, vaha isa bhava meM hI aneka zramaNa zramaNI, zrAvaka evaM zrAvikAoM dvArI arcanIya vaMdanIya pUjanIya saskaraNIya evaM sanmAnanIya hotA hai| tathA jagata ke liye kalyANarUpa, maMgalarUpa, dharma devarUpa, aura jJAnarUpa bana jAtA hai| loga usakI upAsanA karate haiN| vaha paraloka meM bhI aneka prakAra ke daMDanarUpa, dAkhoM ko, muMDanoM ko tarjanoM ko, tADanAoM Agacchai, bahUNi daMDaNANi ya muMDaNANiya tajjagANi ya tAGa gANi ya jAva cAuratasasArakatAra jAva vIivaissai) tyArapachI teo te sarvArthasiddha vimAnamAMthI cavIne mahAvideha kSetramAM janma dhAraNa karIne tyAMthI ja siddhapada meLavaze. yAvat samasta dudakheno aMta karaze. A rIte puMDarIka anagAranA caritrane daSTAMta rUpe kahIne mahAvIra prabhu zramajanane upadeza karatAM kahe che ke A pramANe ja che AyumaMta zramaNe je amArA zramaNa ke zramaNIjane AcArya upAdhyAyanI pAse prajita thaIne manuSya bhavanA kAmamAM Asakta thatA nathI. rajijata-anurakta thatA nathI, thAvata pitAnA saMyamane naSTa karatA nathI te A bhavamAM ja ghaNu zramaNazramaNa ane zrAvaka-zrAvikAo vaDe arcanIya, vaMdanIya, pUjanIya, satkaraNIya ane sanmAnanIya hoya che. temaja jagatanA mATe kalyANarUpa, maMgaLarUpa, dharma devarUpa ane jJAnarUpa banI jAya che. loko tenI upAsanA kare che, te paralokamAM paNuM ghaNuM jAtanA daMDana rU5, duHkhane, muMDanene, tarjanene, tADanAone For Private and Personal Use Only
Page #770
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtavarSiNI TIkA ma0 19 puMDarIka-kaMDarIkacaritram 751 sudharmAsvAmI kathayati-evaM khalu he jambUH ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa AdikareNa tIrthakareNa yAvat siddhigatinAmadheyaM sthAnaM saMpAptena ekonaviMzatitamasya jJAtAdhyayanasya ayamarthaH prajJaptaH / jJAtazrutaskandhaM samApayan sudharmA puna: kathayayi-evaM khalu he jambU! ! zramaNena bhagavatAM mahAvIreNa yAvat siddhigatinAmadheyaM sthAnaM saMprAptena SaSThasya aGgasya-SaSThAGgasambandhinaH prathamasya zrutaskandhasya ayamarthaH-pUrvoktarUpo bhAvaH prajJaptaH bhagavatA kathitaH / 'tti bemi' iti bravImi, vyAkhyA pUrvavat / / mU07 // ko nahIM pAtA hai aura caturgativAle isa saMmAra kAntAra ko puMDarIka anagAra kI taraha pAra karanevAlA ho jAtA hai| ( evaM khalu jaMbU ! samameNaM bhagavayA mahAvIre NaM AigareNaM titthagareNaM jAva siddha gaI nAmadhejjaM ThANaM saMpattaNaM egUNavIsaimassa nAyajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte, evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIre NaM jAva siddhigaiNAmadhenaM ThANaM saMpatte NaM chaTThassa aMgassa paDhamassa suyakkhaMdhassa ayamaDhe paNNatte sibemi) aya zrI sudharmA svAmI kahate haiM ki he jaMbU ! Adikara tIrthakara yAvat siddhi gati mAmaka sthAna ko prApta hue zramaNa bhagavAna mahAvIra ne 19 ve jJAtAdhyayana kA yaha pUrvokta rUpa se artha prarUpita kiyA hai| isa taraha he jaMbU ! zramaNa bhagavAna mahAvIra ne ki jo siddhigati nAmaka sthAna ko acchI taraha prApta kara cuke haiM, chaThe aMga ke prathama zrutaskaMdha kA yaha pUrvokta rUpa se bhAva pratipAdita kiyA hai| aisA maiMne prabhu ke kahe anusAra hI yaha he jaMbU ! tumase nivedita kiyA hai| prApta karatuM nathI ane thatugativALA A saMsAra kAMtArane puMDarIka anagAranI jema pAra karanAra thaI jAya che. ( evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM AigareNaM titthagareNaM jAva siddhagaI nAmadhenaM ThANaM saMpatteNaM egUNavIsa imassa nAyajjhayaNassa :ayamaTe paNatte, evaM khalu jaMbU ! mamaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva siddhigaiNAmadhejja ThaNa saMpatteNaM chadUrasa aMgassa paDhamassa suyakkhaMdhassa ayama paNNatte tibemi) have zrI sudharmA svAmI kahe che ke he jaMbU ! Adikara tIrthaMkara yAvata siddhagati nAmaka sthAnane meLavI cukelA zramaNa bhagavAna mahAvIre ogaNIsamAM jJAtAdhyayanane A pUrvokta rIte artha prarUpita karyo che. A pramANe che je bU! zramaNa bhagavAna mahAvIre ke jemaNe siddhagati nAmaka sthAnane sArI rIte prApta karI lIdhuM che-chaThThA aMganA prathama kRta-rakaMdhane A pUrvokta rUpamAM bhAva pratipAdita karyo che. he jabU! AvuM meM prabhunA kahyA mujaba ja tamane kahyuM che. For Private and Personal Use Only
Page #771
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAsUtra tasse ' tyAdi, tasya slu prathamasya zrutaskandhasya ekonaviMzatiradhyayanAni egasaragANi' ekasvarakAni=samAnoccAraNAni antarAle uddezarahitAni ekona viMzati divaseSu samApyate // mU0 7 ' / maMgalaM bhagavAn vIraH maMgalaM gautamaH prbhuH| sudharmA maMgalaM, jNbuunendhrmshc maMgalam // 1 // iti zrI-vizvavikhyAta-jagadUvallabha-prasiddhavAcakapaJcadazabhASAkalitalalitaka.. lApAlApaka-pravizuddhagadyapadyanaikagranthanirmApaka-vAdimAnamardaka-zrIzAhUccha. trapatikolhApurarAnapradatta-'jainazAstrAcArya' padabhUSita-kolhApurarAjaguru-bAlabrahmacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkara pUjyazrI-ghAsIlAraativiracitAyAM -- jJAtAdharmakathAGga' sUtrasyAnagAradharmAmRtava piNyAkhyAyAM vyAkhyAyAM prathamazrutaskaMdhaH samAsaH / / isa kathana meM maiMne apanI tarapha se koI bhI kalpanA mizrita nahIM kI hai kintu prabhu ke mukha se jaisA maiMne ise sunA hai vaisA hI yaha tuma se maiMne kahA hai / " tasse " tyAdi isa prathama zrutaskaMdha ke antarAla meM uddeza rahita 19 adhyayana haiN| ye adhyayana 19 dinoMmeM samApta hote haiM / TIkArtha:-sAMsarika samasta jIvoM ke liye yadi maMgalakArI padArtha hai-to ye haiM bhagavAna mahAvIra prabhu gautamagaNaghara, sudharmAsvAmI, jaMbUsvAmI aura jaindhrm| __ isa taraha jJAtAdharmakathAGga sUtrake prathama zrutaskaMdha saMpUrNa / A kathanamAM meM mArA taraphathI kaI paNa jAtanI kalpanA mizrita karI nathI, pA prabhunA bhumayI re meM samanyuM che te 24 me cha. " tasse " A LE A prathama zrata-rakaMdhanA aMtarAlamAM uddeza rahita egaNIsa a yane che. A adhyayane ogaNIsa divasomAM samAsa hoya che. TakAtha-badhA sAMsArika jenA mATe je maMgaLakArI padArtho che te te eja che-bhagavAna mahAvIra prabhu, gautama gaNadhara, sudharmA svAmI, ravAnI ane jaina dharma. "mA prabhAdezAtAdharma yAMganI jJAtA-nAme prathama zruta45 samAsa yayA." . For Private and Personal Use Only
Page #772
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir // atha jJAtAsUtra dvitIyazrutaskandhAvavaraNam // maGgalAcaraNam-. . ( vasantatilakAttam ) Aye zrute bhagavatA rucirairanekai, tiradAyi sakalAtiharaH subodhaH / skandhe dvitIyaiha dharmakathA ca sAkSAd , vijJApitA tamanizaM varadaM smarAmi // 1 // ( mAlinIchandaH) gaNadharaguNadhAraM, prAptasaMsArapAram , bhavijanahitakAraM, dattasamyaktvasAram , / hRtasakalavikAraM, bhavyacittaikahAra, zivamukhapadadhAraM, naumi cAritrasAram , // 2 -dvitIyazrutaskaMdhaprAraMbha:Adyezrute ityAdiH-prathama zrutaskaMdhameM bhagavAn sUtrakAra ne aneka sundara dRSTAntoM dvArA sakala Arti (duHkha) hAraka subodha pradAna kiyA hai aba ve isa dvitIya zrutaskaMdha meM sAkSAt dharmakathAe~ prakaTa kareMge-ataH aise bhagavAna ko maiM ki jo bhavyajIvoM ko kalyANa karanevAle hote haiM unako nirantara namaskAra karatA huuN||1|| gaNadharaityAdi-jo gaNadharoM ke guNoM ko dhAraNa karanevAle haiM saMsAra ko pAra karanevAle haiM, jo bhavyajanoM ko hitakAraka haiM, samyaktvarUpI guNake bodhaka haiM-sakala vikAroM se rahita hai, isaliye jo bhavyajIvoM dvitIya zrutaskaMdha prAraMbha __ Adya zrutetyAdi- prathama zruta24 mA magavAna sUtra gha! suMdara dRSTAMta vaDe samasta Arti ( dukha) hAraka subodha pradAna karyo che. have teo A bIjA zrataskaMdhamAM sAkSAt dharmakathAo prakaTa karaze eTalA mATe evA bhaga vAnane-ke jeo bhavya jIvanuM kalyANa karanArA che-huM niraMtara namaskAra karuM chuM. 1 gaNadhara ItyAdi-jeo gaNadharanA guNene dhAraNa karanArA che, saMsArane pAra karanArA che jeo bhavyajananA hitakAraka che, samyakatva rUpI guNanA bedhaka che, A badhA vikArothI rahita che, eTalA mATe ja jeo bhavya jInA For Private and Personal Use Only
Page #773
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 754 hAtAdharmakathA vyAkhyAtaH prathamo jJAtAkhyaH zrutaskandhaH, atha dharmakathAkhyo dvitIyaH pArabhyate, asya pUrveNa sahAyaM sambandhaH-pUrvasmin zrutaskandhe udAharaNapradarzanapUrvakamAptopAlambhAdinA dharmarUpo'rthaH pratipAditaH, iha tu sa eva sAkSAd dharmakathAbhiH patipAdyate, ityevaM sambandhena samAyAtasyAsyedamAdisUtram-' teNaM kAleNaM' ityAdi / mUlam-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe nAma nayare hotthA, vaNNao, tassa NaM rAyagihassa gayarassa bahiyA utsarapurasthime disibhAe tattha NaM guNasilae NAmaM ceie hotthA vaNNao, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahA. vIrassa aMtevAsI ajjasuhammA NAma therA bhagavaMto jAisaMpannA kulasaMpannA jAva cauddasapuvI cauNANovagayA paMcahi aNagAke citta ko haraNa karanevAle haiM aise usa samyak cAritrarUpo sAra ko dhAraNa karanevAle mokSapada ke dhArI haiM usako maiM namaskAra karatA huuN| prathama jJAtA nAma kA zrutaskaMdha vyAkhyAta ho cukA aya dharmakathA nAma kA dvitIya zrutaskaMdha prAraMbha kiyA jAtA hai / isa zrutaskaMdha kA pUrva zrutaskaMdha ke sAtha isa prakAra se saMbaMdha hai ki pUrva zrutaskaMdha meM udAharaNa pradarzana pUrvaka Apta tIrthakara ke upAlaMbha Adi dvArA dharma rUpa artha pratipAdita kiyA gayA hai| aba isa dvitIya zrutaskaMdha meM dharma rUpa artha sAkSAt dharmakathAoM dvArA nirUpita kiyA jaavegaa| isa dvitIya zrutaskaMdha kA yaha Adi sUtra hai / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ityAdi / cittane AkarSanArA che, evA te samya-cAritra rUpI sArane dhAraNa karanArA mekSapadanA dhArI che, tene huM namaskAra karuM chuM. - prathama jJAtA nAmane zrutaskaMdha vyAkhyAta thaI cukaye che have dharmakathA nAmane bIje zrataskaMdha zarU karavAmAM Ave che. A zrataskaMdhane pahelA zrata saMkadhanI sAthe A pramANe saMbaMdha che ke pUrva zrutaskaMdhamAM udAharaNanI sAthe Ama tIrthaMkaranA upAlaMbha vagere dvArA dharmarUpa arthanuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. have A bIjA kRtasakadhamAM te ja dharmarUpa artha sAkSAt dharmakathAo vaDe nirUpavAmAM Avaze. A bIjA zrutaskaMdhanuM A prathama sUtra che - 'veNaM kAleNaM teNaM samaeNaM' ityAdi For Private and Personal Use Only
Page #774
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmAmRtavarSiNI TIkA zru. 2 va. 1 a. 1 dvitIyazrutaskaMdhasyopakramaH 755 rasasiddhi saMparivuDA puvvANupuThiMva baramANA gAmANugAmaM dUijamANA suhaMsuheNaM viharamANA jeNeva rAyagihe Nayare jeNeva guNasilae beie jAva saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANA viharati, parisA niggayA, dhammo kahio, parisA jAmeva disaM pAunbhUyA tAmeva disiM paDigayA, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ajasuhammassa aNagArassa aMtevAsI ajjajaMbU NAmaM aNagAre jAva pajjuvAsamANe evaM vayAsI-jai NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM chaTTassa aMgassa paDhamassa suyakkhaMdhassa NAyANaM ayamaTTe pannatte doccassa NaM bhaMte ! suyakkhaMdhassa dhammakahANaM samaNeNaM jAva saMpatte ke aTTe pannatte ?, evaM khalu jambU ! samaNeNaM jAva saMpatte dhammakahANaM dasavaggA paNNattA, taM jahA aggamahisaNaM paDhame vagge 9 balissa bairoyaNiMdassa vairoyaranno aggamahisINaM bIo vaggora asuriMdavajjiyANaM dAhi jillANaM bhavaNavAsINaM iMdANaM aggamahisoNaM taio vaggo 3 uttarillANaM asuriMdavajjiyANaM bhavaNavAsINaM iMdANaM aggamahisINaM cauttho vaggo 4 dAhiNillANaM vANamaMtarANaM iMdANaM aggamahisaNaM paMcamo vaggo5 uttarillANaM vANamaMtarANaM iMdANaM aggamahisINaM chaTTo vaggo6 caMdassa aggamahisINaM sattamo vaggo 7 sUrasta aggamahisaNaM aTTamo vaggoTa sakkassa aggamahisaNaM Namo vaggo9 IsANassa aggamahisaNaM dasamo vaggo10 // sU0 1 // camarassa For Private and Personal Use Only -
Page #775
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 756 jJAtAdharmakathAsUtre TIkA - tasmin kAle tasmin samaye rAjagRhaM nAma nagaramAsIt, 'vaNNao ' varNakaH-nagaravarNanaM sarvamatra vijJeyam / tasya khalu rAjagRhasya nagarasya vahiruttarapaurastye digbhAge tatra khalu guNazilakaM nAma caityamAsIt, 'vagao ' varNakaH = caizyavarNanaprakAraH sarvo'tra vAcyaH / tasmin kAle tasmin samaye zramaNasya bhagavato mahAvIra - syAntevAsina AryadharmANo nAma sthavirA bhagavantaH ' jAisaMpannA ' jAtisampannAH=suvizvaddhamAtRvaMzAH, kulasa pannAH = vizuddhapitRvaMzAH, 'jAva' yAvat-balarUpa- vinaya-jJAna-darzana- cAritra - lAghava-sampannAH, ityAdi yAvat - caturdazapUrviNaH ' cauNANotragayA' caturjJAnopagatAH=matizrutAvadhimanaH paryavajJAnayuktAH paJcabhira Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TIkArtha - ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM) usa kAla aura usa samaya meM ( rAyagihe nAmaM nayare hotthA ) rAjagRha nAma kA nagara thaa| ( vaNNao) nagara kA varNana aupapAtika sUtra meM varNita caMpA nagarI ke samAna jAnanA cAhiye / (tassa NaM rAyagihassa Nayarassa bahiyA uttarapuratthime disibhAe tattharNa guNasilae NAmaM ceie hotyA, vaNNao) usa rAjagRha nagara ke bAhira uttara paurastyadigbhAga kI ora ( IzAna koNa meM ) eka guNazilaka nAma kA caitya- udyAna -thaa| yahAM para bhI saba caityavarNana aupapAtika sUtra kI taraha jAnanA cAhiye - ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtevAsI ajja suhammANAmaM therA bhagavaMto jAi saMpannA kula saMpannA jAva cauddasapuccI caDaNANAvagayA paMcahi aNagArasahiM saddhi saMparighuDA puvANupuvi caramANA gAmANugAmaM dUi TIDArtha - ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM) te aNe ane te samaye ( rAyagihe nAmaM nayare hotyA ) rAmagRha nAme nagara tu. ( vaNNao) yA nagaranuM varNana aupapAtika sUtramAM varNavavAmAM AvelA ca pA nagarInA vananI jema ja jANI levu joIe. ( tassa NaM rAyagihassa Nayarassa vahiyA uttarapuratthime disibhAe tatthaNaM guNasilae NAmaM cete hotthA, vaNNao ) te rAjagRha nagaranI bahAra uttara paurastya dig-bhAganI tarapha eTale ke izAna keNumAM eka guNuzilaka nAme caitya-udyAna-hatA. ahIM caitya viSenuM madhu varNana aupapAtika sUtranI jema jANavu' joie. ( teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtevAsI ajja hammANAmaM therA bhagavaMto jAisaMpannA kulasaMpannA jAva caudasa putrI caDaNANokyA paMcahi aNagArasahiM saddhi saMparivuDA pucANupuvi caramANA gAmANugAmaM daha For Private and Personal Use Only
Page #776
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMnagAradharmAmRtavarSiNI TI0 zru. 2 va. 1 a. 1 dvitIyazrutaskaMdhasyopakramaH 757 nagArazataiH sAI saMparitRtAH 'puyANupuni' pUrvAnupUrvyA-tIrthaGkaraparamparayA 'caramANA' carantaH viharantaH grAmAnugrAma ekanAmAvyavadhAnenAnyaM grAmam 'duijjamANA' dravantaH spRzantaH 'suhaM muheNaM' sukhaM sukhena=sukhapUrvakaM yathAvasaramityarthaH viharanto yauva rAjagRha nagaraM yatraiva guNazilakaM caityaM yAvat-saMyamena tapasA AtmAnaM bhAvayanto viharanti / atra AdarArtha bahuvacanam / pripnnirgtaa| dharmaH kathitaH / pariSad yasyA evaM dizaH prAdurbhUtA tAmeva dizaM ptigtaa| tasmin kAle tasmin samaye AryamudharmaNo'nagArasyAntevAsI Arya jambU mAnajjamANA suhaMsuheNaM viharamANA jeNeva rAyagihe Nayare jeNeva guNasilae cehae jAva saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANA viharaMti ) usa kAla aura usa samaya meM zramaNa bhagavAna mahAvIra ke aMtevAsI Arya sudharmA nAma ke sthavira bhagavaMta ki jo vizuddha mAtRvaMzavAle the vizuddha pitRvaMzavAle the, yAvat bala, rUpa, vinaya, jJAna, darzana, cAritra evaM lAghava saMpanna the, caudahapUrva ke pAThI the-matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna evaM manaHparyava jJAna ina cAroM jJAnoM ke dhAraka the-pAMcasau anagAroM ke sAtha tIrthaMkara paraMparA ke anusAra vihAra karate 2 eka grAma se dUsare grAma meM vinA kisI vyavadhAnake vicaraNa karate hue sukha pUrvaka samaya para-jahAM rAjagRha nagara aura usa meM bhI jahAM vaha guNazilaka caitya thA aaye| vahAM ve saMyama evaM tapa se AtmA ko bhAvita karate hue utare (parisA niggayA dhammo kahio parisA jAmeva disaM pAunbhUyA tAmeva disiM paDigayAM, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ajjasuhammassa aNagArassa aMte. jjamANA suhaM suheNaM viharamANA jeNeva rAyagihe Nayare jeNeva guNasilae ceie jAva saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANA viharaMti) te kALe ane te samaye zramaNa bhagavAna mahAvIranA aMtevAsI Arya sudharmA nAmanA sthavira bhagavaMta ke jeo vizuddha mAtRvaMzavALA hatA-vizuddha pitRvaMzavALA hatA, yAvat baLa, rUpa, vinaya, jJAna, darzana, cAritra ane lAghava-saMpanna hatA. cauda pUrvanA pAThI hatA, matijJAna, zrutajJAna, avadhijJAna ane mane paryAvajJAna e cAre jJAnanA dhAraka hatA. pAMcase anagArAnI sAthe tIrthakara paraMparA mujaba vihAra karatAM karatAM eka gAmathI bIje gAma koIpaNa jAtanA vyavadhAna vagara sukhethI yathA samaya kyAM rAjagRha nagara ane temAM paNa jo te guNazilaka maitya hatuM tyAM AvyA. tyAM teo saMyama ane tapa dvArA pitAnA AtmAne bhAvita karatA rokAyA. (parisA niggayA dhammo kahio parisA jAmeva disaM pAunbhUyA tAmeva disi paDigayA, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ajjasuhammassa aNagArassa aMtevAsI For Private and Personal Use Only
Page #777
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 758 arate serpe gAraH yAvat- 'pajjuvAsamANe ' paryupAsInaH sevamAnaH evamavadat - yadi khala " ! bhaMte ' bhadanta = he bhagavan ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa yAvat - mokSaM samprAptena paSThasyAGgasya prathamasya zrutaskandhasya ' NAyANaM' jJAtAnAm = udAharaNAnAm ayamarthaH prajJaptaH dvitIyasya khalu he bhadanta ! zrutaskandhasya dharmakathAnAM zramaNena yAvatsamprAptena=mokSaM gatena bhagavatA ko'rthaH prajJaptaH ? | sudharmAsvAmI mAha evaM khalu he jambuH vAsI ajja jaMbUNAmaM aNagAre jAva pajjuvAsamANe evaM vayAsI-jaiNaM bhaMte samaNeNaM jAva saMpatteNa chaTThassa aMgassa paDhamassa suyakkhaMdhassa NAyANaM agrama pannante doccassa NaM bhaMte ! suyakkhaMdhassa dhammakahANa samaNeNaM jAva saMpattaNaM ke aTThe paNNatte ? evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatterNa dhammakahANaM dasavaggA paNNattA) rAjagRha nagara se pariSada vaMdana karane ke liye AI / sudharmAsvAmI dharma kA upadeza diyA / upadeza sunakara pariSada apane 2 sthAna para pIche vahAM se calI gaI / usa kAla meM aura usa samaya meM Arya sudharmAsvAmI ke aMtevAsI Arya jaMbU nAmake anagAra ne yAvat unakI paryupAsanA karate hue unase isa prakAra pUchA he bhadaMta ! yAvat muktiko prApta hue zramaNa bhagavAn mahAvIrane chaTe aMgake jJAtAsUtra prathama zrutaskaMdha ke udAharaNoM kA yaha pUrvoktarUpa se artha nirUpita kiyA hai to he bhadaMta / dvitIya zrutaskandhakI dharmakathAoM kA unhIM zramaNa bhagavAn mahAvIra ne ki jo muktisthAna ko prApta ho cuke haiM kyA artha nirUpita kiyA hai ? isa prakAra jaMbU ke prazna ko sunakara zrI sudharmA ajjajaMbU NAmaM aNagAre jAtra pajjuvAsamANe evaM vayAsI-jaiNaM bhaMte samaNeNaM jAtra saMpatteNaM chassa aMgassa paDhamassa suyakkhadhassa NAyANaM ayamaTThe pannatte doccassa NaM bhaMte! sukkhadhassa dhammakahANaM samaNeNa jAva saMpattegaM ke aDDe paNNatte ? evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM dasavaggA paNNattA ) rAjagRha nagarathI pariSada vadana karavA mATe tyAM AvI. sudharmA svAmIe dhamanA upadeza ApyA. upadeza sAMbhaLIne pariSada peAtAnA sthAne pAchI jatI rahI. te kALe ane te samaye a sudharmA svAmInA aMtevAsI ( ziSya ) A jammU nAmanA anagAre yAvat temanI payu pAsanA karatAM temane A pramANe pUchyuM ke he bhadanta ! yAvata mukti prApta karelA zramaNu bhagavAna mahAvIre chaThThA aMganA prathama zrutaskaMdhanA udAharaNAne A pUrvokta rUpe atha nirUpita karyA che teA he bhaddanta ! te ja zramaNu bhagavAna mahAvIre-ke jemaNe muktisthAnane meLavI lIdhuM che-dvitIya zrutaskaMdhanI dharmakathAone ze| a nirUpita karyo che. A pramANe jamUnA praznane sAMbhaLIne zrI sudhAM svAmIe = Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only
Page #778
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavaSiNI TI0 zru. 2 va. 1 a. 1 dvitIyazrutaskaMdhasyopakramaH 759 zramaNena yAvatsampAptena dharmakathAnAM dazavargAH prajJaptAH, tadyathA tAnera darzayati'camarassa 'camarasya camarendrasya dAkSiNAtyAsurakumArendrasya agramahiSINAM prathamovargaH 1 / 'balissa' balinAmnaH 'vairoyaNidassa ' vairocanendrasya-vi-vividhaprakAraiH rocante dIpyante dAkSiNAtyAsurakumArebhyo viziSTadIptimattvAt iti viro. canAH, ta eva vairocanA: audIcyAsurakumArAsteSAmindraH vairocanendrastasya 'vaharoyaNarano' vairocanarAjasya-vairocanAdhipateH agramahiSINAM dvitIyo vargaH 2 / asurendravarjitAnAM 'dAhiNillANaM' dAkSiNAtyAnAM dakSiNa diksambandhinAM bhavanavAsinAmidrANAmagramahiSINAM tRtIyo vargaH 3 / ' uttarillANaM ' uttarIyANAmasu. rendravarjitAnAM bhavanavAsinAmidrANAmagramahiSINAM catarthA vargaH 4 / dAkSiNAtyAnAM vAnavyantarANAmindrANAmagramahiSINAM paJcamo vargaH 5 / uttarIyANAM vAnavyantarANAmindrANAmagramahiSINAM SaSTho vargaH 6 / candrasyAgramahiSINAM saptamo vargaH 7 / svAmI ne unase kahA-he jaMbU! suno-yAvat muktisthAna ko prApta hue zramaNa bhagavAna mahAvIra ne dharmakathAoM ke daza varga prajJapta kiye haiM-(taM jahA) ve isa prakAra haiM-(camarassa aggamahisINaM paDhamevagge ? balissa baharoyaNidassa baharoyaNaranno aggamahisINaM bIo vaggo 2 apsuriMdavajiyANaM dAhiNillANaM bhavaNavAsINaM iMdANaM aggamahisINaM tahao vaggo 3 uttarillANaM asuriMdavajjiyANaM bhavaNavAsINaM idANaM aggamahisINaM cauttho vaggo 4 dAhiNillANaM vANamaMtarANaM-idANaM aggamahi. sINaM paMcamo vaggo, uttarillANaM vANamaMtarANaM iMdANaM aggamahisINaM chaTo baggo 6, caMdassa aggamahimINaM sattamo vaggo, sUrassa aggamahisINaM aTThamo vaggo. sakkassa aggamahisINaM Navamo vaggo, IsANassa aggamahisINaM dasamo vaggo) camarendra kI-dAkSiNAtya asurakumArendra kiitemane kahyuM ke he jaMbU ! sAMbhaLe, yAvat muktisthAnane prApta karI cukelA zramaNa bhagavAna mahAvIre dharmazAsAnA 40 varnA prajJA yA cha ( taMjahA ) teo A pramANe che- ( camarassa aggamahisINaM paDhamevagge balissa bairoyarNidassa vairoyaNaranno aggamahisINaM bIo vaggo 2 asuriMdavajjiyANaM dAhiNillANaM bhavaNavAsINaM iMdANaM aggama hisINaM taio vaggo 3, uttarillANaM asuriMdana jjiyANaM bhavaNavAsINaM iMdANaM aggamahisINaM cauttho vaggo 4 dAhiNillANaM vANamaMtarANaMiMdANaM aggamahisINaM paMcamo vaggo, uttarillANaM vANamaMtarANaM iMdANaM aggamahisINaM chaTTho vaggo 6, caMdassa aggamahimINaM sattamo vaggo, sUrassa aggamahisINaM aTThamo vaggo, sakkassa aggamahisINaM Namo vaggo, IsANassa aggamahisINaM dasamo vaggo) For Private and Personal Use Only
Page #779
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathA mUrassamUryasyAgramahipINAmaSTamo varga: 8 / zakrasyAgramahiSINAM navamo varga: 9 / IzAnasyAgramahiSINAM dazamo vargaH 10 // mR0 1 // mUlam-jai NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM dasavaggA paNNattA paDhamassa NaM bhaMte ! vaggassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke a? pannatta ?, evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpa. teNaM paDhamassa vaggarasa paMca ajjhayaNA paNNattA taM jahA-kAlI agramahiSiyoM kA-paTTadeviyoM kA-prathama varga, pali nAmaka vairocanendra kI agramahiSiyoMkA dvitIya varga, asurendrako choDakara dakSiNa dizA saMbaMdhI bhavanavAsiyoM ke indroM kI agramahiSiyoM kA tRtIya varga, uttara dizA saMbaMdhI bhavanavAsiyoM ke indroM kI ki jina meM asurendra choDa diye gaye haiM agramahiSoM kA 4 caturtha varga, dakSiNa dizA saMbaMdhI vAnavyantaroM ke indroM kI agramahiSiyoMkA paMcama varga, uttara dizA saMbaMdhI vyAnavyaMtaroM ke indroM kI agramahiSiyoM kA chaTThA varga, candra kI agramahiSiyoM kA 7 vAM varga, sUryako agramahiSiyoMkA AThavAM varga, zakra kI agramahiSiyoM kA navamA varga, aura IzAnakI agramahiSiyoM kA dazamAM vrg| vairocana uttaradizAke asurakumAra haiN| ye dakSiNa dizAsaMbaMdhI asurakumAroMkI apekSA viziSTa dIptisaMpanna hote haiM isaliye inheM vairocana kahA gayA hai|suu01|| amarendranI-dakSiNanA asurakumAredranI-agramahiSIone-paTTadevIone pahele varga, bali nAme vairacandranI amahiSIone bIjo varga, asurendrane bAda karatAM dakSiNa dizAnA bhavanavAsIonA IndranI amahiSIone trIjo vaga. uttara dizA saMbaMdhI bhavanavAsIonA IkonI ke jemAMthI amurendrone bAda karI dIdhA che. agnamahiSIone cothA varga, dakSiNa dizA saMbaMdhI vAnavyaMtaronA IndranI agamahiSIone pAMca varga, uttara dizA saMbaMdhI vAnavyaMtaronA IndronI bajhamahiSIone sAta varga, sUryanI amahilAone AThame varga, zakanI agramahISIone navame varga ane IzAnanI agramahine pIne dazame varga. virecana uttara dizAnA asurakumAra che. e dakSiNa dizA saMbaMdhI asurakumAre karatAM viziSTa dIpti-saMpanna hoya che ethI ja e racana kahevAmAM AvyA che. sUtra 1 che For Private and Personal Use Only
Page #780
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 zru. 2 5. 1 a. 1 kAlIdevIvarNanam // rAIrayaNI vijjU mahA, jaiNaM bhaMte! samaNeNaM jAva saMpatteNaM paDhamassa vaggassa paMca ajjhayaNA paNNatA paDhamassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke ahe paNNatte ?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe Nayare guNasilae gheie seNie rAyA cellaNA devI sAmI samosarie parisA NiggayA jAva parisA pajjuvAsai, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kAlI nAmaM devI camaracaMcAe rAyahANIe kAlavaLisagabhavaNe kAlaMsi sIhAsaNaMsi cauhiM sAmANiyasAhassIhiM cauhi mahattariyAhiM saparivArAhi tihiM parisAhiM sattahiM aNiehiM sattahiM aNiyAhivaIhi solasahiM AyarakkhadevasAhassAhiM aNNehi bahaehi ya kAlavaDiMsayabhavaNavAsIhiM asurakumArehiM devIhi ya saddhiM saMparivuDA mahayA haya jAva viharai, imaM ca NaM kevalakappaM jaMbuddIvaM dIvaM viuleNaM ohiNA AbhoemANI2 pAsai, tattha samaNaM bhagavaM mahAvIraM jaMbuddIve dIve bhArahe vAse rAyagihe nagare guNasilae ceie ahApaDirUvaM uggahaM uggiNhittA saMjameNa tavasA appANaM bhAvemArNa pAsai pAsittA haTTatuTacittamANaMdiyA pIimaNA jAva hiyayA sIhAsaNAo abbhuTTei abbhudvittA pAyapIDhAo pacoruhai paccoruhittA pAuyAo omuyai omuittA titthagarAbhimuhA sattaTupayAI aNugacchai aNugacchittA vAmaM jANuM aMcai aMcittA dAhiNaM jANuM dharaNiyalaMsi nihaDDa tikkhutto muddhANaM dharaNiyalaMsi nivesei nivesinAIsiM For Private and Personal Use Only
Page #781
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - vAtAdharmakathAsUtre paccuNNamai paccuNNamittA kaDayatuDiyarthabhiyAo bhuyAoM sAharai sAharittA karayala jAva kaDu evaM vayAsI-Namo'tthuNaM arahaMtANaM jAva saMpattANaM namo'tthuNaM samaNasta bhagavao mahAvIrassa jAva saMpAviukAmassa vadAmi bhagavaMtaM tatthagayaM iha gayA pAsau maM bhagavaM tattha gae iha gayattikaTu vaMdai namaMsai vaMdittA namaMsittA sIhAsaNavaraMsi puratthAbhimuhA nisapaNA, taeNaM tIse kAlIe devIe imeyArUve jAva samuppajitthA -seyaM khalu me samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdittA jAva pajjuvAsittaettikaTu evaM saMpeheiM saMpehittA Abhiogie deve sadAvei sadAvittA evaM vayAsI-evaM khalu devANupiyA ! samaNe bhagavaM mahAvIre evaM jahA sUriyAbho taheva ANattiyaM dei jAva divvaM suravarAbhigamaNajoggaM jANavimANaM kareha karittA jAva paccapiNaha, tevi taheva karettA jAva paccappiNaMti, NavaraM joyaNa. sahassavisthiNaM jANavimANaM sesaM taheva, taheva NAmagoyaM sAhei taheva naTTavihiM uvadaMsei jAva paDigayA // sU0 2 // . TIko--' jaiNaM bhaMte' ityAdi / jambUsvAmIpRcchati-yadi khalu 'bhaMte' bhadanta ! he bhagavan ! zramaNena yAvatsaMpAptena dharmakathAnAM dazavargAH prajJaptAH, -jaiNaM bhaMte ! ityaadi| TIkArthaH-(jahaNaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpattaNaM dhammakahANaM dasabaggA paNNattA paDhamassa NaM bhaMte ! vaggasa samaNeNaM jova saMpattaNaM ke aDhe paNNatte ? evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM paDhamassa) jaMbUgvAmI zrI jaiNaM bhaMte ! ityAdi( jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM dasavaggA paNNattA paDhamassa NaM maMte ! vaggasa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke ahe paNNatte ? evaM khalu jaMbu ! samageNaM jAva saMpatteNaM paDhamassa0 ) For Private and Personal Use Only
Page #782
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNo TokA zrRM. 2 va. 1 a. 1 kAlIdevIvarNanam 763 prathamasya khalu he bhadanta ! vargasya zramaNena yAvatsamprAptena ko'rthaH prajJaptaH ? sudharmAsvAmIpAha-evaM khalu he jambUH ! zramaNena yAvatsampAptena prathamasya vargasya paJca adhyayanAni prajJaptAni, tadyathA--kAlI 1, rAtriH 2, rajanI 3, vidyut 4, medhA 5 / jambUssAmI pRcchati-yadi khalu he bhadanta ! zramaNena yAvatsaMprAptena prathamasya vargasya pazca adhyayanAni prajJaptAni, tatra prathamasya khalu bhadanta ! adhyayanasya zramaNena yAvat samprAptena ko'rthaH majJaptaH ? / sudharmA svAmI kathayati____evaM khalu he jambU: ! tasmin kAle tasmin samaye rAjagRhaM nagaraM guNazilakacaityam , zreNiko rAjA, cellanA devI AsIt / sAmI khAmI zrImahAvIrasvAmI sudharmAsvAmI se pUchate haiM ki (bhaMte ) he bhadaMta ! (jaiNaM) yadi (sama. NaNaM jAva saMpattaNaM dhammakahANa dasavaggA paNNattA) zramaNa bhagavAn mahAvIra ne jo ki muktisthAna ko prApta ho cuke haiM dharmakathA ke daza varga prarUpita kiye haiM to (NaM bhaMte ) he bhadaMta ! (samaNeNaM jAva saMpatteNaM paDhamassa vaggassa ke aDhe pannatte ) unhIM zramaNa bhagavAna mahAvIra ne ki jo mokSa meM virAjamAna ho cuke haiM prathama varga kA kyA artha prajJapta kiyA hai ? (evaM khalu jaMbU samaNeNaM jAva saMpatteNaM paDhamassa vAgassa paMca ajjhayaNA paNNattA, taM jahA-kAlI rAI rayaNI vijjU mehA jahaNaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM paDhamassa vaggassa paMca ajjhayaNApaNNattA paDhamassa bhaMte ajjJayaNassa samaNeNaM jAva saMpattarNa ke aDhe paNNate? evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe Nayare guNasilae ceie seNie rAyA cella. NAdevI ) isa prakAra jaMbU svAmI ke prazna ko sunakara sudharmAsvAmI ne yU svAmI zrI sudharmA svAbhIra pUche che (bhaMte ) mahanta ! (jaiNaM) ( samageNaM jAva saMpateNaM dhammakahANaM dasavaggA paNNattA) zrabhara bhagavAna mahAvIre ke jemaNe muktisthAna meLavI lIdhuM che. dharmakathAonA daza parNA pra3pita ryA cha t| (gaM bhaMte ) mahanta ! (samaNeNaM jAva saMpateNaM paDhamassa vagassa ke ahe pannate) te zrama lagavAna mahAvIre 2 // mokSamAM virAjamAna thaI cUkayA che-pahelA vargane zuM artha prajJapta karyo che? (evaM khalu jaMbU samaNeNaM jAva saMpatteNaM pahamassa vaggassa pace anjhayaNA paNNattA, taM jahA-kAlI rAI rayaNI vijjU mehA jaiNaM bhaMte ! saMmaNeNaM jAva saMpatteNe paDhamassa vaggarasa paMcaajjhayaNA paNattA / paDhaNassagaM bhaMte, ajjhayaNasa samaNeNe bhAva saMpatteNaM ke adve paNa te ! evaM khalu jaMbU ! teNaM kAlegaM teNaM samaegaM rAyagihe gayare guNasilae ceie seNie rAyA cellaNA devI) For Private and Personal Use Only
Page #783
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sotAdharmakathAsUtra 'samosarie ' samavasRtaH samAgatavAn / 'parisA'-paripat=rAjagRhanagaravAstavyo janasamUhaH 'NiggayA' nirgatA bhagavadvandanArtha sva svasthAnAnnismRtA, bhagavatA dharmakathA kathitA yAvad pariSad bhagavantaM 'pajjuvAsai' paryupAste= sevate, tasmin kAle tasmin samaye kAlI nAma devI camaracaJcAyAM rAjadhAnyAM unheM uttara dene ke abhiprAya se kahA ki ( evaM khalu jaMbU!) he jaMbU ! tumhAre prazna kA uttara isa prakAra hai suno yAvat saMprApta zramaNa bhagavAn mahAvIra ne prathama varga ke pAMca adhyayana prajJapta kiye haiM ve ye haiMkAlI 1, rAtri 2, rajanI 3, vidyut 4, aura meghA 5 / aba punaH jaMbU svAmI prazna karate haiM ki he bhadaMta ! yAvat muktisthAna ko prAta hue zramaNa bhagavAna mahAvIra ne prathama varga ke pAMca adhyayana nirUpita kiye haiM to maiM Apase pUchanA hUM ki bhadaMta yAvat mokSa ko saMprApta unhIM zramaNa bhagavAna mahAvIrane prathama adhyayanakA kyA artha nirUpita kiyA hai ? isakA uttara unheM sudharmAsvAmI isa prakAra dete haiM-he jaMbU ! usa kAla aura usa samaya meM rAjagRha nAmakI nagarI thI-usa meM guNazilaka nAma kA udyAna thA-nagarI ke rAjA kA nAma zreNika thaa| usakI rAnI kA nAma cellanA thaa| (sAmI samosarie parisA NiggayA jAca parisA pajjuvAsai-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kAlI nAmaM devI, camaracaMcAe rAyahoNIe A pramANe ja bU svAmI praznane sAMbhaLIne temane uttara ApavAnA dezathI zrI sudharmA svAbhIme dhuM ( evaM khalu jaMvU ! ) 3 yU ! tbhaa2| praznano uttara A pramANe che. sAMbhaLe, yAvat saMprApta zramaNa bhagavAna mahAvIra pahelA varganA pAMca adhyayane prajJapta karyA che. teo A pramANe che - 1 sI, 2 tri, 3 24nI, 4 vidhuta, mane 5 bhA. - have pharI jaMbU svAmI prazna kare che ke he bhadanta! yAvat muktisthAnane prApta karI cukelA zramaNa bhagavAna mahAvIre pahelA varganA pAMca adhyayane nirUpita karyA che te huM tamane pharI pUchavA mAgu chuM ke he bhadanta ! yAvata mokSane prApta karI cukelA te ja zramaNa bhagavAna mahAvIre pahelA adhyayanano zo artha nirUpita karyo che? zrI sudharmA svAmI tene uttara ApatAM kahevA lAgyA ke jaMbU ! te kALe ane te vakhate rAjagRha nAme eka nagarI hatI. temAM guNazilaka nAme udyAna hatuM. nagaranA rAjAnuM nAma zreNika hatuMtenI rANInuM nAma celanA hatuM. (sAmI samosarie parisA NiggayA jAva parisA panjuvAsai-teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kAlI nAma devI, camara caMcAe rAyahANIe kAlayaDiMsaMgabhavaNe For Private and Personal Use Only
Page #784
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 tha 2 va. 1 a. 1 kAlI devIvarNanam 65 'kAlabaDiMsagabhavaNe' kAlAvataMsakabhavane kAle kAlAkhye siMhAsane catasmRbhiH sAmAnikasAhasrIbhiH, catasRbhirmaha tarikAbhiH, saparivArAbhistisRbhiH bAhyAbhyantaramadhyarUpAbhiH parisAhiM / pariSadbhiH pArivArikadevI rUpAbhiH, saptabhiH ' aNirahiM ' anIkaiH hayagajasthapadAtipabhagandharvanATayarUpaiH, atrAyaM vivekaHkAlavaDisagabhavaNe kAlaMsi, sIhAsaNaMsi cauhiM sAmAgiyaptAhastIhiM cAhiM mahariyAhiM, saparivArAhiM tihiM parisAhiM sattahiM aNiehiM sattahiM aNiyAhivaI hiM solaptahiM AyarakkhadevasAhassIhiM aNNehiM bahue hiMkAlavaDiMsagabhavaNavAsihiM asurakumArehiM devehiM devIhiM ya saddhiM saMparighuDA mahayAya jAva viharai ) vahAM para zrI mahAvIra svAmI kA Agamana huaa| logoM ko jaba inake Agamana kI khabara lagI-taba samasta rAjagRha nivAsI jana ina kA vaMdanA karane ke abhiprAya se guNazilaka udyAna meM Aye / bhagavAn ne dharmakathA kahI-yAvat pariSadane bhagavAn kI.paryupAsanA kii| usa kAla meM aura usa samaya meM kAlI nAma kI devI camaracaMpA nAma kI rAjadhAnI meM rahatI thii| isake bhavana kA nAma kAlAvataMsaka thaa| jipsa siMhosana para yaha baiThatI thI usakA nAma kAla thaa| yaha usa bhavana meM cAra hajAra sAmAnikoM kI pariSado ke sAtha, cAra hajAra mahatarikAoM ke sAtha, apane 2 parivAravAlo tIna hajAra pArivArika deviyoM ke sAtha, sAta anIkoMke-haya, gaja, ratha, padAti, vRSabha, gaMdharva evaM nATayarUpa sainya kekAlaMsi, sIhAsaNaMsi cauhiM sAmANiyasAhassIhiM cauhiM mahariyAhiM, saparivArAhi tihiM parisAhiM sattahiM aNiehiM sattahiM aNiyAhivaIhiM solasahiM AyaravAvadevasAhassIhi aNNehiM bahUehiM kAlabaDiMsayabhavaNavAsIhiM asumakumArehi devehiM devI hiM ya saddhiM saparivuDA mahayAhaya jAva viharai ) tyAM zrI mahAvIra svAmInuM Agamana thayuM. jyAre lokone temanA AgamananI jANa thaI tyAre rAjaDanA badhA lake temane vaMdana karavAnA abhimAyathI guNazilaka udyAnamAM AvyA. bhagavAne dharmakathA kahI saMbhaLAvI. yAvat pariSade bhagavAnanI parthapAsanA karI. te kALe ane te samaye kALI nAmanI devI camacaMcA nAmanI rAjadhAnImAM rahetI hatI. tenA bhavananuM nAma kAlA vata saka hatuM. je siMhAsana upara te besatI hatI tenuM nAma kALa hatuM. te bhavanamAM te cAra hajAra sAmAnikonI pariSadAnI sAthe, cAra hajAra mahattari. kAonI sAthe, pitapatAnA parivAravALI traNa hajAra pArivArika devIonI sAthe sAta anIke-gheDA, hAthI, ratha, pAyadaLa, vRSabha, gaMdharva ane nATaya For Private and Personal Use Only
Page #785
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir = sAtAdharmakathAGgastra AdyapazcakAni saGgrAmAya, gandharvanATye punarupa bhogAyeti, saptabhiranIkAdhipatibhiH, poDazabhiH AtmarakSakadevasAhatIbhiH, anyaibahubhizva kAlAvataMsakabhavanavAsibhirasurakumArairdevairdevIbhizca sAddhaM saMparitRtA ' mahayAhaya jAva viharai ' mahatAhata yAvad viharati-' mahayA''hayanahagIyavAiyatatItalatAlatuDiyaghaNamuiMgapaDuppAiyaraveNaM' mahatA''hatanATayagItavAdita tantrItala tAla truDita ghanamRdaGgapaTuvAditaraveNa, tatra-' mahatA' raveNetisambandhaH, AhatAni-avyAhatAni yAni nATayagItAni, tathA-vAditAni-tantrI-vINA, talAH hastatAlAH, tAlA: kAMsyatAlAH, truDitAni-zeSANi tUryA divAdyAni, tathA ghana iva mRdaGgaH ghanadhvanisAdRzyAd ghanamRdaGgaH sa cAsauM paTu pravAditazceti ghanamRdaGgapaTupravAditaH, tatatripado dvandvaH, teSAM yo ravastena-upalakSitAn divyAn bhogabhogAn zabdAdIna bhuJjAnA viharati / ' imaM ca NaM' asminnavasare khalu kevalakalpa-saMpUrNam jambUdvIpaM nAma dvIpaM=madhyajambUdvIpa vipulena ' ohigA' adhinA=avadhijJAnena 'abhoemANI 2' abhogayamAnA 2 pazyanti punaH punarupayogaM dadatI satI pshyti| kiM pazyati ? ityAha-'tattha' tatra avadhijJAnopayoge zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM jambUdvIpe dvIpe bhArate varSe rAjagRhesAtha anIkAdhipatiyoM ke sAtha, solaha hajAra AtmarakSaka devoM ke sAtha, tathA aura bhI bahuta se kAlAvataMsaka bhavana meM nivAsa karanevAle asurakumAra devoM ke evaM deviyoM ke sAtha parivRta hokara rahA karatI thii| adhyAhata (satata) nATayagItoM ke evaM vAdita tantrI, hasta, tAla, kAMsya tAla, truDita Adi tUryAdivAdyoM ke evaM megha kI dhvani jaise acchI taraha bajAye gaye mRdaMgoM ke sundara 2 zabdoM se upalakSita divya bhogoM ko bhogatI huI apane samaya ko Ananda ke sAtha vyatIta kiyA karatI thii| (imaM ca NaM kevalakappaM jaMbuddIvaM dIvaM viuleNaM ohiNA AbhoemANI 2 pAsai, tattha samaNaM bhagavaM mahAvIraM jabU hIve dIve bhArahe vAse rAyagihe rUpa sinyanI sAthe anIkAdhipationI sAthe, seLa hajAra AtmarakSaka devenI sAthe temaja bIjA paNa ghaNuM kAlAvataMsaka bhavanomAM nivAsa karanArA asurakumArade ane devIonI sAthe parivRta thaIne rahetI hatI. te acAhata (satata) nATaya gIte, vAdita taMtrI, hastatAla, kAMsyatAla, guDita vagere sUrya vagere vAgho, meghanA vininI jema sArI peThe vagADavAmAM AvelA mRdaMgenA suMdara zabdathI upalakSita divya bhegene upalega karatI pitAnA samayane sukhethI pasAra karatI rahetI hatI. ( imaM ca NaM kevala kappaM jaMbuddIva dIvaM viuleNaM ohegA AbhoemANI 2 pAsai, tastha samaNaMbhaga mahAvIraM jaMbuddIve dIve bhAraheAse rAyagihe Nayare For Private and Personal Use Only
Page #786
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managArAmRtavArSiNI 20 bhu0 2.10 kAlIdevIvarNanama 767 nagare guNazila ke caitye yathApratirUpaMnyathAkalpam ' uggahaM ' avagrahaM vasaterAjJAm 'uggiNDittA' avagRhya saMyamena tapasA AtmAnaM bhAvayantaM pazyati, dRSTvA hRSTatuSTacittAnanditA ' pIimaNA' prItimanA prasannamanaskAH 'jArahiyayA' yAvanharSavazavisarpahRdayA harSavaMzAdullasitaha dayA rihAsanAd abhyuttiSThati, abhyutthAya Nayare guNasilae cehae ahApaDirUvaM uggahaM uggiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvamANaM pAsai, pAsittA hatuTTacittamANaMdiyA pIhamaNA jAva hiyayA sIhAlaNAo anbhuTTeha, abbhuTTittA pAyapIDhAo paccoruhaha, paccoruhitA pAupAo omuyai, omuittA titthagarAbhimuhI sattaTTapayAI aNugacchai, aNugacchittA vAmaM jANuM aMcei, aMcittA dAhiNaM jANuMdharaNiyalaMsi nihaTUTu ttikkhutto muddhANaM dharaNiyalaMsi nivesei, nivesittA......... kaTTu evaM vayAsI) isa avasara meM usane kevala kalpa-sampUrNa-jaMbUdvIpa nAmake dvIpako-madhyajaMbUdvIpa ko-vipula avadhijJAna ke dvArA vAra 2 upayoga dekara dekhaa| usa samaya usane zramaNa bhagavAn mahAvIra ko jaMbUdvIpAntargata bharata kSetra meM rAjagRha nagara meM guNazilaka caitya meM yathAkalpa vasati kI AjJA lekara saMyama evaM tapa se AtmA ko bhAvita karate hue sthita dekhaa| dekhakara vaha bahuta adhika hRSTa evaM tuSTa huI / usakA mana prIti se bhara aayaa| harSa ke vaza se hRdaya ullasita ho uThA / vaha usI samaya apane siMhAsana guNasilae ceie ahApaDirUvaM uggahaM uggiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAve. mANaM pAsai, pAsittA haTa-tuTTha cittamANaMdiyA poimagA jAva hiyayA sohAsaNAo abbhuTTei, abhuTTittA pAyapIThAo paccoruhai, paccoruhittA pAuyAo omuyai, omuittA titthagarAbhimuhI sattaTThapayAI aNugacchai, aNugacchittA, vAmajANuM aMcei, aMcittA dAhinaM jANu dharaNiyalaMsi nihaTTu ttikkhuttomudrANaM dharaNiyalaMsi nivesei nivesittA.....kaTu evaM vayAsI) te samaye teNe kevala95-saMpUrNa-jabUdvIpa nAmanA dvIpane madhya jaMbU dviIpane vipula avadhijJAnanA upagathI vAraMvAra je. te samaye teNe zramaNa bhagavAna mahAvIrane jabUdvIpamAM AvelA bharatakSetranA rAjagRha nagarane guNa zilaka maityamAM yathAkalpa vasatInI AjJA laIne saMyama ane tapa dvArA pitAnA AtmAne bhAvita karatA rahetA joyA joIne te khUba ja duSTa ane tuSTa thaI gaI. tenuM mana premathI taraboLa thaI gayuM harSAtirekathI hRdaya ullAsita thaI gayuM. te te ja vakhate pitAnA siMhAsana uparathI uThI ane uThIne te pApITha For Private and Personal Use Only
Page #787
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 768 jJAtAdharmakathAsUtre " pAdapIThAt 'paJccoruhaH pratyavarohati = avatarati pratyavaru = avatIrya pAuyAto ' pAduke ' omuha ' avamuJcati = parityajati, muktvA tIrthaMkarAbhimukhI satIsaptASTapadAni 'aNugaccha' anugacchati=sammukhaM gacchati anugamya vAmaM jAnuM ' aMce ' aJcati= urvIkaroti, aJcitvA = urdhIkRtya dakSiNaM jAnuM dharaNitale ' nihaTu' nihatya = sthApayitvA 'tikkhutto ' triH kRtvaH = trivAram ' mudrANaM ' mUrdhAnaM mastakaM dharaNitale nivezayati lagayati, nivezya 'Isi pancuNNama ' Ipasvatyavanamati=stokaM zironAmayati, pratyavanamya 'kaDayatuDiyathebhiyAo' kaTakaTita stambhite kaTake karabhUSaNe tutrite = bAhubhUSaNe taiH stambhite = avaSTabdhe' bhuvAo bhuje ' sAharai ' saMharati = ekatrIkaroti, saMhRtya ' karayala jAva kaTTu ' karatalaparigRhItaM zira Avartta mastake'JjaliM kRtvA evamavAdIt -' namotthuNaM ' ityAdinamo'stu khalu arhadbhyaH yAvad siddhigatinAmadheyaM sthAnaM samprAptebhyaH, namo'stu For Private and Personal Use Only " se uThI aura uThakara vaha pAdapITha se hokara nIce AI-nIce Akara usane donoM pAdukAoM ko pairoM meM se utAra diyaa| utAra kara phira vaha tIrthakamadhiSTita dizA kI ora sAta ATha pada Age gii| vahAM Akara usane apane vAma jAnu ko U~nA kiyA- U~cA kara ke phira dakSiNa jAnu ko nIce dharaNItala meM rakhA rakhakara phira tIna bAra apane mastaka ko nIce bhUmipara lagAyA -lagAkara phira vaha kucha jhukI - zira ko niicenvaayaa| bAda meM kaTaka aura truTita se bhUSita bhujAoM ko ekatrita kiyA - ekatrita karake phira usane una donoM hAthoMkI aMjali banAI aura use mastaka para AdakSiNa pradakSiNa kara isa prakAra kaho ( namotthUNaM arahaMtANaM jAva saMpattANaM namotthuNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa upara thaIne nIce AvI. nIce AvIne teNe baMne pAdukAone pageAmAMthI utArI dIdhI. utArIne te tIrthaMkara je dizA tarapha virAjamAna hatA te dizA tarapha sAta-ATha DagalAM AgaLa gai. tyAM jaine teNe potAnA DAkhA DhIMcaNune UMcA karcI. UMcA karIne pachI teNe jamaNA DhIMcaNune nIce pRthvI upara Tekaththai TekavIne teNe traNa vakhata peAtAnA matane nIce pRthvI upara Tekavyu, TekavIne te gheADI namI-mastakane nIce namAvyuM. tyArapachI teNe kaTaka ane truTitathI vibhUSita bhujAone bhegI karI, bhegI karIne teNe tee baMnenI jila banAvI ane tene mastaka upara AdakSiNa pradakSiNa-pUrva'ka pheravIne A pramANe kahyuM. ( namotthuNaM arahaMtANaM jAtra saMpattANaM namotthuNaM samaNassa bhagavao mahAvIsa jAva saMpAdikAmassa vaMdAmi NaM bhagavaMtaM tatthagaye raha gayA pAsau maM bhagavaM
Page #788
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TI0 zu. 2 va. 1 a. 1 kAlIdevIvarNanam , 761 khalu zramaNAya bhagavate mahAvIrAya yAvat siddhigatinAmadheyaM sthAnaM saMprAptukAmAya, vande khalu bhagavantaM ' tatthagayaM ' tatragata jambUdvIpe rAjagRhanagarasya guNazilako. dhAne samavasRtam ihagayA' ihagatA-camara vazvArAjadhAnI sthitA'ham , pazyatu mAM bhagavAn tatragata ihagatam , 'tti kaDu' iti kRtvA ityuktvA vandate namasyati, vandittvA namasyitvA siMhAsanAre 'purasthAbhimuhI ' paurastyAbhimukhI pUrvadizAbhimukhI 'nisaNNA' nipagNA=upaviSTA / tataH khalu tasyAH kAlyA devyA ayametajAva saMpAviukAmasma dAmiNaM bhagavaMtaM tattha gayaM iha gayA pAsau maM bhagavaM tattha gae iha gayaM ttikaTu vaMdai namasai, vaMdittA namaMsittA sIhAmaNavaraMsi puratthAbhimuhI nisaNNA taeNaM tIse kAlIe devIe imeyArUve jAva samuparajjitthA) yAvat siddhigati nAmaka sthAna ko prApta hue ahaMta bhagavaMtoM ke liye merA namaskAra ho / siddhigati nAmaka sthAna ko prApta karane kI kAmanAvAle zramaNa bhagavAna mahAvIra ko maiM namaskAra karatI huuN| jaMbUdvIpa meM rAjagRha nagara ke guNazilaka udyAna meM isa samaya virAjamAna una bhagavAna ko maiM isa camara caMpA nAma kI rAjadhAnI meM rahI huI namaskAra kara rahI huuN| vahAM para rahe hue ve prabhu mujhe yahAM para rahI huI dekhe| isa prakAra kahakara usane unako vaMdanA kI -namaskAra kiyo-vaMdanA namaskAra karake phira vaha apane uttama siMhAsana para Akara pUrva dizAkI ora muMha karake baiTha gii| isake bAda usa kAlI devI ke yaha isa prakAra kA yAvat manaH saMkalpa utpanna huA(seyaM khalu me samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdittA jAva pajjuvAsittae tti tattha gae iha gayaM tti kaTu vaMdai namasa, vaMdittA, namaMsitA sIhAsaNavaraMsi puratyAbhimuhI niptaNNA-taeNaM tI se kAlIe devIe imeyArUve jAAva samuppajjitthA) yAvat siddhagati nAmaka sthAnane prApta thayelA ahaMta bhagavaMtane mArA namaskAra che. siddhagati nAmaka sthAnane meLavavAnI kAmanAvALA zramaNa bhagavAna mahAvIrane huM namaskAra karuM chuM. jaMbU dvIpanA rAjagRha nagaranA guNazilaka udyAnamAM atyAre virAjamAna te bhagavAnane huM A camacaMcA nAmanI rAja dhonAM rahetI namaskAra karI rahI chuM. tyAM virAjamAna te prabhu ahIM rahetI mane jue. A pramANe kahIne teNe temane vaMdana karyA ane namaskAra karyA. vaMdana ane namaskAra karIne te potAnA uttama siMhAsana upara AvIne pUrva dizA tarapha mukha karIne besI gaI. tyArapachI te kALI devIne A jAtano thAvat manaH saMkalapa utpanna thayo ke- kSA 97 For Private and Personal Use Only
Page #789
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 770 hAtAdharmakathAGgasUtre 1 drUpaH yAvat manaH - saGkalpaH samudapadyata - zreyaH khalu mama zramaNaM bhagavantaM mahAvIraM vanditvA yAvat ' vajjuvAsittara ' paryupAsitum = sevitum iti kRtvA = itimanasi - nidhAya evam = uktarItyA ' saMpehei' samprekSate = vicArayati samprekSya = vicArya ' Abhibhogiedeve ' AbhiyogikAn devAn bhRtyadevAn zabdayati=Ahvayati, zabdayitvA = AhUya evamavadat - evaM khalu he devAnumiyAH ! zramaNo bhagavAn mahAvIraH evaM yathA sUryAbhastathaiva AjJAptikAM dadAti yAvat divyaM surakharAbhigamanayogyaM ' jANavimANaM ' yAnavimAnaM=yAnAya gamanArthavimAnaM kuruta, kRtvA yAvatmamAjJAM ' paccapiha' pratyarpayata = mahyaM nivedayata / te'pidevAH tathaiva kRtvA yAvat Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir kaTTu evaM saMpehei saMpehittA Abhiogie deve sahAvei, saddAvittA evaM bayAsI evaM khalu devANupiyA ! samaNe bhagavaM mahAvIre evaM jahA sUriyAbho taheva ANatiya deha jAva divvaM suravarAbhigamaNajoggaM jANavimANaM kareha, karitA jAva paccapiha) mujhe aba yahI ucita-zreya. skara hai ki maiM zramaNa bhagavAna mahAvIra ko vaMdanA karake yAvat unakI paryupAsanA karU~ isa prakAra usane pUrvoktarUpa se vicAra kiyaa| vicAra karake usane usI samaya Abhiyogika devoM ko bulAyA- -aura bulAkara usase isa prakAra kahA- he devAnupriyoM ! zramaNa bhagavAn mahAvIra rAjagRha nagara ke guNazilaka udyAna meM padhAre hue haiM- maiM unako vaMdanA karane ke liye jAnA cAhatI hU~-ataH tumaloga mere liye divya suravarAbhigamana yogya ekathAna - vimAna taiyAra karo isa prakAra kI usane unheM sUryAbha deva kI taraha AjJA dI / aura sthAna meM unase yaha bhI kaha diyA ( seyaM khalu me samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdittA jAba pajjuvAsittae tikaTTu evaM sapei, saMpe hittA Abhiyogie deve sahAvera, sadAvittA evaM vayAsI evaM khalu devANupiyA ! samaNe bhagavaM mahAvIre evaM jahA sUriyAbho tadeva ApattiyaM dei jAva divvaM suravarAbhigamaNajoggaM jANatrimANaM kareha, karitA jAva paccapiha ) mArA mATe have e ja vAta yAgya che ke huM zramaNu bhagavAna mahAvIrane vaMdanA karIne yAvat temanI pa`pAsanA karU, A pramANe teNe vicAra karyAM. vicAra karIne teNe tarata ja Abhiyogika devane khelAvyA ane khelAvIne temane A pramANe kahyuM ke he devAnupriye ! zramaNa bhagavAna mahAvIra rAjagRha nagaranA guruzilaka udyAnamAM padhArelA che, temane vaMdana karavA mATe hu tyAM javA IcchuM chuM. ethI tame badhA mArA mATe diSa suravarAbhigamana ceAgya eka yAna-vimAna taiyAra kare. A pramANe te leAkAne teNe sUryAmadevanI jema AjJA karI, ane sAthe sAthe teene teNe A pramANe kahyuM ke jyAre For Private and Personal Use Only
Page #790
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMgAradharmAmRtaSiNo TI0 zru. 2 0 1 a01 kAlIdevIvarNanam 771 pratyarpayanti tadAjJAnusAreNa kArya kRtvA nivedayanti / ' NavaraM ' navaraM-vizeSastvayam-yat-mUryAbhasya yAnavimAnaM yojanazatasahasravistIrNamasti, asyAstuyojanasahasravistIrNa yAnavimAnamasti, zeSaM tathaiva vijJeyam / tathaiva-mUryAbhadevavadeva kAlI devI strasya nAmagotra sAdhayati-kathayati / tathaiva-mUryAbhadevavadeva ca nATayavidhim upadarzayati, upadaya yAvat pratigatAnyana AgatA tatraiva prtinivRttaa||muu02|| ____ mUlama-bhaMtetti bhagavaM goyame samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai vaMdittA gamaMsittA evaM vayAsI-kAlie NaM bhaMte ! devIe sA divvA deviDDI3 kahiM gayA0 kUDAgArasAlAdiTuMto, ki jaba vaha vimAna banakara taiyAra ho jAve-taba usakI pIche hameM khabara kara denA / so una Abhiyogika devoM ne vaisA hI kiyA-aura pIche isakI khabara use kara dii| isameM (joyaNamahasmavisthipaNaM jANavimANaM sesaM taheva) vizeSatA itanI rahI ki sUryAbhadeva kA yAna vimAna eka lAkha yojana kA vistAravAlA thaa| taba ki isakA yaha yAna vimAna 1 hajAra yojana kA vistAravAlA thaa| bAkI saba racanA isakI usI sUryAbha vimAna kI taraha jAnananA caahiye| (taheva jAmagoyaM sAhei, taheva noTayavihiM uvadaMsei jAva paDigayA) sUryAbha deva kI taraha kAlI devI ne apane nAma gotra kA kathana kiyA aura sUryAbha deva kI taraha hI nATyavidhi ko dikhalAyA dikhAlAkara phira vaha jahAM se AI thI vahIM para pIche gaI sUtra 2 // vimAna taiyAra thaI jAya tyAre tenI mane jANa karavAmAM Ave. tyArapachI te Abhigika devee temaja karyuM. ane vimAna taiyAra thaI javAnI khabara vInI pAse mAtApI dhI vimAnamA ( joyaNasahassavisthiNaM jANa. vimANaM sesaM taheva ) vizeSatA mAsI / utA hai nyAre sUryAbhavatuM yaanvimAna eka lAkha jana jeTaluM vistAravALuM hatuM tyAre tenuM A yAna-vimAna eka hajAra yojana jeTaluM vistAravALuM hatuM bAkI racanA saMbaMdhI tenI badhI vizata sUryAna-vimAnanI rebha 24 anyii naye ( taheva NAmagoyaM sAhei, taheva nATayavihiM upadaMsei jAva paDigayA ) sUryAmanI rebha jI vIme pitAnA nAma-zetranuM kathana karyuM ane sUryAbhadevanI jema ja nATayavidhi batAvI ane batAvIne te jyAMthI AvI hatI tyAM ja pAchI jatI rahI. | sUtra 2 che For Private and Personal Use Only
Page #791
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 772 zItAdharmakathAsU aho NaM bhaMte! kAlI devI mahiDDiyA3 kAlie NaM bhaMte! devIe sA divvA devaDDI3 kiNNA laddhA kiNNA pattA kiNNA abhisamaNNAgayA ?, evaM jahA sUriyAbhassa jAva evaM khalu goyamA ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbUddIve dove bhArahe vAse AmalakappA NAma jayarI hotthA vaNNao aMvasAlavaNe ceie jiyasattU rAyA tattha NaM AmalakappAe nayarIe kAle nAmaM gAhAvaha hotthA aDDe jAva aparibhUe, tassa NaM kAlassa gAhAvaissa kAlasirI NAmaM bhAriyA hotthA, sukumAla jAva surUvA, tasa NaM kAlassa gAhAvaissa dhUyA kAlasirIe bhAriyAe attayA kAlI NAmaM dAriyA hotthA, buDDhA buDDhakumArI juNNA juNNakumArI paDipuyatthaNI NivvinnavarA varaparivajjiyA yAvi hotthA, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM pAse arahA purisAdANIe Aigare jahA vaddhamANasAmI navaraM vahatthussehe solasahiM samaNalA hastIhi aTThattIsAe ajjiyA sAhassIhiM saddhi saMparivuDe jAva aMbasAlavaNe samosaDhe parisA NiggayA jAva pajjuvAsai, taraNaM sA kAlI dAriyA imIse kahAe laddhaTThA samANI haTTa jAva hiyayA jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchai uvAgacchittA karayala jAva evaM vayAsI evaM khalu ammayAo ! pAse arahA purisAdANIe Aigare jAva viharai, taM icchAmi NaM ammayAo ! tubbhehi abbhaNunnAyA samANI pAsassa arahao purisAdANIyassa pAyavaMdiyA gamittae ? ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paribaMdha karehi, For Private and Personal Use Only
Page #792
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavaSiNI TI0 zru0 2 va0 1 a0 1 kAlIdevIvarNanam 773 taeNaM sA kAliyA dAriyA ammApiIhiM abbhaNunnAyA samANI haTTa jAva hiyayA pahAyA kayabalikammA kAyakouya maMgalapAyacchittA suddhappavesAi maMgallAiM vatthAI pavara parihiyA appamahAgghAbharaNAlaMkiyasarIrAceDiyAcakavAlaparikiNNA sAo gihAo paDinikkhamai paDinikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaThANasAlA jeNeva dhammie jANappavare teNeva uvAgacchai uvAgacchittA dhammiyaM jANapavaraM dUrUDhA, taeNaM sA kAlI dAriyA dhammiyaM jANapavaraM evaM jahA dovai jAva pajjuvAsai, taeNaM pAse arahA purisAdANIe kAlIe dAriyAe tIse ya mahai. mahAlayAe parisAe dhammaM kahei, taeNaM sA kAlI dAriyA pAsassa arahao purisAdAyisma aMtie dhamma soccA Nisamma haTTa jAva hiyayA pAsa arahaM purisAdANIyaM tikkhutto vaMdai namasai vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI-sadahAmi gaMbhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM jAva se jaheyaM tubbhaM vayaha, jaM varaM devANuppiyA ! ammApiyaro ApucchAmi, taeNaM ahaM devANuppiyANaM aMtie jAva pavvayAmi, ahAsuhaM devANuppie !, taeNaM sA kAlI dAriyA pAseNaM arahayA purisAdANIeNaM evaM vuttA samANI haTTa jAva hiyayA pAsaM arahaM vaMdai namasai vaMdittA namaMsittA tameva dhammiyaM jANapavaraM dUruhai dUruhittA pAsassa arahao purisAdANIyassa aMtiyAo aMbasAlavaNAo ceiyAo paDinikhamai paDinikkhamittA jeNeva AmalakappA nayarI teNeva For Private and Personal Use Only
Page #793
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 744 zItAdharmakathAsUtre uvAgacchai uvAgacchittA AmalakappaM Nayari majjhamajjheNaM jeNeva vAhiriyA uvadvANasAlA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA dha. mmiyaM jANapavaraM Thavei ThavittA dhammiyAo jANapparAo paccoruhai paccoruhittA jeNeva ammApiyarA teNeva uvAgacchai uvAgacchittA karayala0 evaM vayAsI evaM khalu ammayAo ! mae pAsa arahao aMtie dhammaM NisaMte se'vi ya me dhamme icchie paDicchie abhiruie, taeNaM ahaM ammayAo ! saMsAra bhauviggA bhIyA jammaNamaraNANaM icchAmi NaM tubbhehiM abbhaennAyA samANI pAsassa arahao aMtie muMDA bhakttiA agArAo aNagAriyaM pavvaittae, ahAsuhaM devAzuppiyA ! mA paDibaMdha kareha, taraNaM se kAle gAhAvaI vipulaM asaNaM4 uvakkhaDAvei uvakkhaDAvittA mittaNAi NiyagasayaNasaMbaMdhipariyaNaM AmaMtei AmaMttittA tao pacchA pahAe jAva vipuleNaM pupphatratthaMgaMdhamAlaMkAreNa sakkArettA sammANettA tasseva mittaNAiNiyagasayaNa saMbaMdhipariyaNassa purao kAliyaM dAriyaM seyApIe hiM kalasehiM pahAvei pahAvittA savvAlaMkAravibhUsiyaM karei karitA purisa saharasavAhiNiyaM sIyaM durohei durohittA mittaNAiNiyagasayAMsaMbaMdhipariyaNaM saddhiM saMparivuDe saviDIe jAva kheNaM AmalakappaM nayariM majjhaM majjheNaM Niggacchai, NiggacchittA jeNeva aMbasAlavaNe ceie teNeva uvAgacchai uvAgacchittA chattAie titthagarAisae pAsai pAsittA sIyaM ThAvei ThAvittA For Private and Personal Use Only
Page #794
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mamagAradharmAmRtavarSiNI TIkA zru0 2 01 0 1 kAlIdevIvarNanam 775 kAliyaMdAriyaM sIyAo paJcoruhai taeNaM taM kAliyaMdAriyaM ammA. piyaro purao kAuM jeNeva pAse arahA purisA0 teNeva uvAgacchai uvAgacchittA vaMdai namasai vaMdittA namaMsittA evaM vayAsIevaM khalu devANuppiyA ! kAlI dAriyA amhaM dhUyA iTTA kaMtA jAva kimaMga puNa pAsaNayAe ?, esaNaM devANuppiyA! saMsAra. bhauThivagA icchai devANuppiyANaM aMtie muMDA bhavittA jAva pavaittae, taM eyaM NaM devANuppiyANaM sissiNibhikkhaM, dalayAmo paDicchaMtu NaM devANuppiyA ! sissiNibhikkhaM, ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM kareha taeNaM kAlI kumArI pAsaM arahaM vaMdai namasai vaMdittA namaMsittA uttarapurasthimaM disibhAgaM avakamai avakamittA sayameva AbharaNamallAlaMkAraM Amuyai omuittA sayameva loyaM karei karittA jeNeva pAse arahA purisAdANIe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA pAsaM arahaM tikkhutto vaMdai namasai vaMdittA namaMsittA evaM kyAsI-Alitte NaM bhaMte ! loe evaM jAva sayameva pavAviyA, taeNaM pAse arahA purisAdANIe kAliM sayameva pupphacUlAe ajjAe sissiNiyattAe dalayai,. taeNaM sA pupphacUlA ajjA kAliM dAriyaM sayameva pavAvei, jAva uvasaMpajjittANaM viharai, taeNaM sA kAlI ajjA jAyA IriyAsabhiyA jAva guttabaMbhayAriNI, taeNaM sA kAlI ajjA pupphacUlAe ajjAe aMtie sAmAiyamAiyAiM ekArasa aMgAI ahijai bahUhi cauttha jAva vihri||suu03|| For Private and Personal Use Only
Page #795
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 776 jJAtAdharmakathAsUtre " TIkA - kAlI devIgamanAnantaraM gautamaH pRcchati' bhaMteti' ityAdi / bhaMteti ' he bhadanta / iti sambodhya bhagavAn gautamaH zramaNaM bhagavantaM mahAvIra vandate namasyati vanditvA namasthitvA evamavAdIt - kAlyA khalu he bhadanta ! devyA sAcyA sAmprataM darzitA sA divyA ' debiDI ' devarddhiH = vimAnaparivArAdirUpA, ' devajjuI ' devadyutiH- zarIrAbharaNAdInAM dIpirupA 'devaNubhAve ' devAnubhAvaH= zaktiprabhAvAdirUpaH, kutragatA ? kutra praviSTA ? bhagavAnAha - zarIraM gatA, zarIramanu Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'bhaMte tti bhagavaM goyame ' ityAdi / TIkArtha :- kAlIdevI ke cale jAne ke bAda ( bhagavaM goyame ) bhaga vAna gautama ne ( bhaMte tti) he bhadaMta ! isa prakAra saMbodhita kara (samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdar3a NamaMsai) zramaNa bhagavAn ko vaMdanA kI- namaskAra kiyA ( vaMdittA NamaMsittA evaM vayAsI ) vaMdanA namaskAra karake phira unhoM ne unase isa prakAra pUchA - (kAlieNaM bhaMte / devIe sA divyA devaDI 3 kahiM gayA kUDAgArasAlAdihaMge, ahoNaM bhaMte! kAlIdevI mahar3iyA 3, kAlieNaM bhaMte! devIe sA divvA deviDi 3 kiNNA ladvA, kiNNA pattA, kaNNA abhisamaNNA gayA ? evaM jahA sUriyA bhassa jAva ) he bhadaMta ! kAlIdevI ne jo isa samaya divya vimAna - parivAra AdirUpa Rddhi dikhalAI, zarIra, AbharaNa Adi kI dIptirUpa jo devadyuti evaM zakti prabhAva AdirUpa jo devAnubhAva dikhalAyA vaha saba kahAM calA o 'saMteti bhagavaM goyame' ityAdi TIDArtha - ajI hevInA 4tA rahyA mAha ( bhagavaM goyame ) bhagavAna gautabhe ( bhaMtetti ) he lahanta ! AmA sodhana urIne ( samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai NamaMsai ) zramaNa bhagavAna mahAvIrane vahana ane namaskAra aryA. ( vaMdittA sitA evaM vayAsI ) vahanA bhane nabhas42 urIne te tethe zrIne pUchayuM (kAlieNaM bhaMte! devIe sA divyA devaDI 3 kahiM gayA0 kUDAgAra - sAlAdihaMto, ahoNaM bhaMte ! kAlI devI mahar3iyA 3, kAlieNaM bhaMte! devIe sA divyA devaDi 3 kiNNA laDhA, kiyA pattA, kiSNA abhisamaNNA gayA ? evaM jahA sUriyAbhassa jAna ) he bhadanta ! kALI devIe Rddhi satAvI, zarIra, AbharaNa prabhAva vagenA je devAnubhAva kayAM praviSTa thai gayA ? atyAre je divyavimAna, parivAra vagerenI vagerenI hIpsinI ne devadhuti. temana zakti, khatAbyA te badho kayAM adRzya thaI gayA ? For Private and Personal Use Only
Page #796
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anAzcamamRtavarSiNI TI0 0 2 601 80 1 kAla. devIca nima 777 praviSTA, ' kUDAgArasAlAdihaMto ' atra kUTAkArazAlA dRSTAnto boddhavyaH / 'aho' Azcarye khalu he bhadanta ! kAlIdevI maharddhikA mahAdyutikA mahAnubhAvA varttate kAlyA khalu he bhadanta ! devyA sA divyA devarddhi: 3 ' kiSNA ' kathaM= kena prakAreNa ' laddhA ' labdhA=arjitA, 'kiNNA' kathaM kena prakAreNa ' patA ' prAptA = svAdhInIkRtA ' kiSNA ' kathaM kena prakAreNa 'abhisamannAgayA ' abhisamanvAgatA = upabhogaviSayatayA samAgatA ? evaM ' jahAsUriyAbhassa jAva ' yathAsUryAbhasya yAvat yathA sUryAbhavaviSaye gautamasvAminA praznaH kRtastathaivAtrApi vijJeyaH / atha bhagavAn kAlIdevI pUrvabhavavRttAntaM varNayati' evaM khalu ' ityAdi / evaM khalu he gautama! tasmin kAle tasmin samaye iheva asminneva jambUdvIpe dvIpe bhArate varSe AmalakalyA nAma nagarI AsIt / ' vaNNao ' varNakaH = nagarIvarNanagranthaaupapAtisUtrAdavaseyaH / tatra AmrazAlavanaM caityaM, jitazatrU rAjA gayA ? kahAM praviSTa ho gayA ? isa prakAra gautama kA prazna sunakara bhagavAn ne unase kahA- zarIra meM calA gayA - zarIra meM praviSTa ho gyaa| isa viSaya meM kUTAkArazAlA kA dRSTAnta jAnanA cAhiye / he bhadanta ! kAlIdevI maharddhika, mahAdyutika evaM mahAnubhAvavAlI hai| isa kAlIdevI ne vaha devaddhi 3 kisa prakAra prApta kI arjita kI kisa prakAra use apane AdhIna kiyA ? aura kisa prakAra se usane use apane bhoga kI viSa bhUta banAI ? isa taraha gautamasvAmI ne sUryAbhadeva ke viSaya meM jisa taraha se prazna kiyA usI taraha se yahAM para bhI jAnanA cAhiye | aba bhagavAn kAlIdevI ke pUrvabhava ke vRttAnta kA varNana karate haiM - ( evaM khalu goyamA ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM- iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse AmalakappA NAma NayarI hotthA-vaNNao-aMdhasAlavaNe cehae jiyasanta A pramANe gautamane prazna sAMbhaLIne bhagavAne temane kahyuM ke zarIramAM praviSTa thai gayA zarIramAM jatA rahyo. A viSe kuTAkAra zALAnuM dRSTAnta jANavuM joIe. he bhaddanta ! kALI devI mahaddhika, mahAdyutika ane mahAnubhAvavALI che. A kALI devIe te devaddhi 3 kevI rIte prApta karI che, arjita karI che, kevI rIte svAdhIna anAvI che, ane teNe tene kevI rIte peAtAnA upabheAganI viSayabhUtA manAvI che ? A pramANe gautama svAmIe sUryobhadevanA viSe jema prazna karyA hatA temaja ahIM paNa jANavA joie. bhagavAna have kALI devInA pUrvabhavanA vRttAntanuM vaNuna kare che-- ( evaM khalu goyamA ! teNaM kALeNaM teNaM samaeNaM iheba jaMbuddIve dIve bhArahe vAse amalakappA NAma NayarI hotthA - vaNNao - aMbasAlavaNe ceie jiyasattU rAyA vA 98 For Private and Personal Use Only
Page #797
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 778 dharmakA 6 , cAsIt / tatra khalu AmalakalpAya kAlo nAma gAthApatirAsIt kIdRza: ? ityAhaaDDe ' A:- dhanadhAnyAdi samRddhi - samRddhaH, ' jAva ' yAtrat ' aparibhUe ' aparibhUtaH = bahujanairapi parAmavitumazakyaH / tasya khalu kAlasya gAthApateH kAlazrIrnAma bhAryAsssIt kIdRzItyAha - sukumArapANipAdA yAtrat surUpA / tasya khalu kAlasya gAthApaterduhitA kAlazriyaH bhAryAyA AtmajA kAlI nAma dArikA = putrI AsIt / sA kIdRzI ? tyAha-' buDDhA vRddhA bahuvayaskatvAt, vRddhakumArI = apariNItatvAt, ' juNNA ' jIrNA=jIrNazarIratvAt, 'juNNakumArI' jIrNakumArI - apariNItAvasthAyAmeva saMjAtajIrNazarIratvAt, 'paDiyapUyatthaNI ' } rAyA tattha NaM AmalakappAe nayarIe kAle nAmaM gAhAvaI hotthA, aDDe jAva aparibhUe) ve kahate haiM-gautama suno- tumhAre praznoM kA uttara isa prakAra hai- usa kAla aura usa samaya meM isI jaMbUdrIpa nAmake dvIpa meM bhAratavarSa meM AmalakalpA nAmakI nagarI thii| nagarIkA varNana karanevAlA pATha yahA~ para aupapAtika sUtra se yojita kara lenA caahiye| usa nagarI meM udyAna thA jisakA nAma AmrazAlAvana thaa| isa nagarI ke rAjA kA nAma jitazatru thaa| isa AmalakalpA nagarI meM kAla nAma kA gAthApati rahatA thA / yaha dhana dhAnyAdise vizeSa samRddha thA aura logoM meM bhI isa kI acchI pratiSThA thI / ( tassa NaM kAlassa gAhAvaissa kAlasirI NAmaM bhAriyA hotthA, sukumAla jAva surUvA, tassa NaM kAlasta gAhAvaissa dhUyA kAlasirIe bhAriyAe antayA kAlI NAmaM dAriyA hotyA buDDhA ghuDUkumArI, juNNo juNNakumArI, paDiyaprayatthaNI NivinnavarA varaparivatatthaNaM AmalakappAe nayarIe kAle nAma gAhAvaI hotthA aDDe jAva aparibhUe) teo kahe che ke huM gautama! sAMbhaLe, tamArA praznonA uttara A pramANe che ke te kALe ane te samaye A jakhUdrIpa nAmanA dvIpamAM bhArata varSamAM AmalakalpA nAmanI nagarI hatI. nagarInA vana viSene pADe ahIM aupapAtika sUtra vaDe jANI levA joie te nagarImAM eka udyAna hatu. tenuM nAma AmrazAla vana hatuM. te nagarInA rAjAnuM nAma jItazatru hatuM. te AmalakalpA nagarImAM kAlA nAme gAthApati rahetA hatA. te dhanadhAnya vagerethI savizeSa samRddha hatA ane samAjamAM tenI sArI evI pratiSThA hatI. ( tassa NaM kAlassa gAdAvaissa kAlasirINAmaM bhAriyA hotthA, sukumAla jAva surUvA, tassa NaM kAlassa gAhAvairUsa dhUyA kAlasirIe bhAriyAe attayA kAlI nAmaM dAriyA hotyA buDA buDUkumArI, juSNA juNNa kumArI, paDiyapUyasthaNI For Private and Personal Use Only
Page #798
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir menagAradharmAmRtavarSiNI TokA zru0 2 10 1 0 1 kAlIdevIvarNanam 779 patitapUtastanI-apanatanitambastanI, 'NidhinnavarA' nirviNyavarA-varavaraNe viraktA, ataeva varaparivajjiyA' varaparivarjitA=patirahitA cApyAsIt / tasmin kAle tasmin samaye pArtho'rhan puruSAdAnIyaH puruSazreSThaH AdikaraH yathA vardhamAna svAmI tathaiva pAcaprabhurapi ' NavaraM' navaram-ayaM vizeSaH-zrIvarddhamAnasvAmI saptahastocchreyaH, pArzvaprabhuH Navahatthussehe ' navahastotsedhaH-navahastaparimitazarIrAvagAhanaH, sa poDazabhiH zramaNasAhasrIbhiH, aSTatriMzatA AryikAjiyA yAvi hotthA) isa kAla gAthApati kI kAlazrI nAma bhAryA thii| isake hAtha paira Adi samasta aMga upAMga vizeSa sukumAra the| dekhane meM yaha bar3I sundara thI kAla gAthApati ke isa kAla zrI kI kukSi se utpanna huI eka kAlI nAma kI dArikA bhI thii| jo bahuta vayaskA ho cukI thI-isakA vivAha bhI nahIM huA thaa| isaliye kumArI avasthA meM hI yaha vRddhA jaisI bahu umaravAlI ho gaI thI / zarIra bhI bahu avasthA saMpanna hone ke kAraNa isakA jIrNa ho cukA thA / ataH apariNItAvasthA meM hI yaha jIrNa kumArI bana gaI thii| isake nitamba aura stana donoM hI bilakula Dhole ho gaye the nIce jhuka Aye the| varake varaNa karane rUpa kArya se yaha virakta bana cukI thI ataH yaha varaparivarjita thI-pati se sarvathA rahita thii| (teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM pAse arahA purisAdANIe Aigare jahA baddhamANasAmI NavaraM Navahasthusse he solasahiM samaNasAhassohiM aTThattIsAe ajjiyA sAhassIhiM NivinnavarA, varaparivajiyA yAtri hotthA ) te kAla gAthA patinI kAlaMzrI nAme bhAryA hatI. tenA hAtha paga vagere ane badhA aMge temaja upAMge savizeSa sulemaLa hatAM. dekhAvamAM te bahu ja suMdara hatI. kAla gAthA patinI A kAlazrInA garbhathI janma pAmelI eka kAlI nAme dAskiA (putrI) paNa hatI. te moTI uMmaranI thaI cUkI hatI. tenuM lagna paNa thayuM nahatuM. ethI kumArikAnI avasthAmAM ja te DozI jevI baha uMmare pahoMcelI thaI gaI hatI. bahu uMmare pahoMcelI hovA badala tenuM zarIra paNa jIrNa thaI cUkyuM hatuM. ethI kumArikAnI avasthAmAM ja te jIrNa kumArikA banI gaI hatI tenA nitaMba ane stane baMne sAva DhIlA thaI gayA hatA, nIce laTakavA lAgyA hatA. varane varaNa karavA rUpa kAryathI te virakta banI gaI hatI ethI te vara parivarjita hatI. te ekadama pati vagaranI hatI. ( teNaM kAleNaM teNaM samaraNaM pAse arahA purisAdANIe Aigare jahA baddhamANasAmI gavaraM Navahatthusse he solasahiM samaNasAhassIhi aTuttIsAe ajjiyA For Private and Personal Use Only
Page #799
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 7. mAtAdharmakathAGgasUtra sAhasrImiH sAdai saMparisRtaH yAvat AmrazAlavane samavasRtaH / pariSannigatA yAvat paryupAste / tataH khalu sA kAlI dArikA asyAH bhagavatpArzvaprabhusamAgamanarUpAyAH kathAvAcA yAH 'laTThA' labdhArthA bhagavAnatrasamavastaH, ityevaM. rUpArthapAptA 'haTTa jAba hiyayA' hRSTa yAvadhRdayA-hRSTatuSTacittAnanditA prItamanaskA harSavazavisarpadhadayA satI yauva ambApitarau tatraivopAgacchati, upAgatya 'karayala bhAva' karatalaparigRhItaM zira Avarta dazanakhaM mastake'JjaliM kRtvA evamavAdIevaM khalu he amba tAtau ! pAzco'rhan puruSAdAnIyaH Adikaro yAvat-AmrazAlavane caitye yathA-pratirUpamavagrahamavagRhya saMyamena tapasA''tmAnaM bhAvayan viharati= Aste, tadgacchAmi khalu he ambatAtau ! yuSmAbhirabhyanujJAtA satI pArzvasyAsaddhi saMparikhuDe jAva aMbalasAlavaNe samosaDhe ) usa kAla meM aura usa samaya meM puruSAdAnIya puruSazreSTha-Adikara pArzvanAtha arhata prabhu jo zrI varddhamAna svAmI jaise the-solaha hajAra zramaNoM ke tathA 38, hajAra AryikAoM ke sAtha tIrthakara paraMparAnusAra vihAra karate hue usa AmrazAlavana meM aaye| bhagavAna mahAvIra aura pArzvanAtha prabhu kI zarIrAvagAhanA meM vizeSatA kevala itanI hI thI ki unakA zarIra sAta hAtha U~yA thA aura pArzva prabhu kA zarIra 9 hAtha U~cA thaa| (parisA NiggayA, jAva pajjuvAsaha, eNaM sA dAriyA imIse kahAe laddhaTThA samANI haDa jAva hiyayA jeNeva ammApiyaro tegeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala jAva evaM vayAsI-evaM khalu ammayAo pAse arahA purisAdANIe Aigare jAva viharai, taM icchAmi NaM ammayAo! tumbhehiM sAhassIhiM saddhiM saMparibuDe jAva aMbasAlavaNe samosaDhe ) te kALe ane te samaye puruSAdAnIya-puruSa zreSTha-Adikara pArzvanAthaahaMta prabhu-jeo zrI vaddhamAna svAmI jevA hatA-seLa hajAra zramaNa temaja 38 hajAra AyikAonI sAthe tIrthaMkara paraMparA mujaba vihAra karatAM te AmrazAla vanamAM AvyA. bhagavAna mahAvIra ane pArzvanAtha prabhunI zarI. rAvagAhanAmAM vizeSatA phakta ATalI ja che ke temanuM zarIra sAta hAtha jeTaluM UMcuM hatuM ane pArzva prabhunuM zarIra nava hAtha UMcuM hatuM. ( parisA NiggayA, jAva pajjuvAsai, taeNaM sA kAlI dAriyA imIse kahAe laghaTTA samANI haTTa jAva hiyayA jeNe ammApiyaro teNeva uvAgacchaDa. uvAgacchittA karayala jAva evaM vayAsI-evaM khalu ammayAo ! pAse arahA purisAdANIe Aigare jAva viharai, taM icchAmi NaM ammayAo ! tumbhehi anma For Private and Personal Use Only
Page #800
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhenegAradharmAmRtaSiNI TI0 aM. 2 50 1 0 1 kAlIdevIvarNanam 71 hataH puruSAdAnIyasya pAdavandikA pAdavandanAzayA gantum / ambApitarau kathayataH-he dezAnuprire ! putri yathA sukhaM tathA kuru kintu asmin zubhakArya pratibandha pramAdaM mA kuru / tataH khalu sA kAlikA dArikA ambApitRbhyAmabhyanumAtA satI hRSTayAvahRdayA snAtA kRtabalikarmA kRtakautukamaGgalamAyazcittA zudraanbhaNunnAyA samANI pAsassa arahao purisAdANIyassa pAyabaMdiyAgamittae !) logoM ko jyoMhI pArzva prabhu ke AmrazAlavana meM Ane kI khayara lagI-tyoMhI saba janatA prabhu ko vaMdanA ke liye apane 2 sthAna se nikalakara usa AmrazAlavana meM Ane lgii| vahAM Akara prabhu kA dhArmika upadeza suna vaha prabhu kI paryupAsanA karane lgii| isake ana. ntara jaba yaha samAcAra kAlo dArikA ko milA to vaha bahuta adhika harSita evaM saMtuSTa citta huii| bAda meM vaha jahAM apane mAtA pitA the vahAM pahu~cI vahAM jAkara usane mAtA pitA ko donoM hAtha jor3akara caraNa vaMdanA kI-aura isa prakAra kahA-he mAtatAta ! puruSazreSTha, Adikara, aise pArzvanAtha arhata prabhu AmrazAlavana meM padhAre hue haiM-isaliye maiM Apase AjJApita hokara una puruSazreSTha arhata prabhu pArzvanAtha ko vaMdanA karane ke liye jAnA cAhatI huuN| (ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM karehi, taeNaM sA kAliyA dAriyA ammApiIhiM anmaNunnAyA samANI hatuTuM jAva hiyayA pahAyA kayavalikammA kayakouyamaMgalapAyacchittA gunAyA samANI pAsassa arahao purisAdANIyamsa pAyabaMdiyA gamittae ? ) pArzva prabhunA AmrapAlavanamAM padhAravAnI jANa thatAM ja badhA loke prabhune vaMdana karavA mATe pitApitAnA sthAnethI nIkaLIne te AmrazAla vanamAM AvavA lAgyA, tyAM AvIne prabhune dhAmika upadeza sAMbhaLIne te prabhunI paNu pAsanA karavA lAgyA. tyArabAda kAlI dArikAne A samAcAra maLyA tyAre te khUba ja harSita temaja saMtuSTa cittavALI thaI gaI. tyArapachI te jyAM tenA mAtA-pitA hatA tyAM pahoMcI. tyAM jaIne teNe mAtA-pitAne baMne hAtha joDIne caraNa vaMdanA karI ane tyArapachI A pramANe vinaMtI karI ke he mAtA pitA ! puruSa zreSTha, Adikara evA pArzvanAtha arhata prabhu AmrazAla vanamAM padhAryA che. eTalA mATe huM tamArI AjJA meLavIne te puruSa zreSTha aDatA prabhu pArzvanAthane vaMdana karavA mATe javA IcchuM chuM. ( ahA suI, devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM karehi, taeNaM sA kAliyA dAriyAM ammApiIhiM anbhaNumAyA samANI haTTatuTTa jAva hiyayA hAyA kayabalikammA kaya For Private and Personal Use Only
Page #801
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 982 sAtAdharmakathAgasUtra pravezyAni mAGgalyAni vastrANi pravaraparihitA alpamahA_bharaNAlaGkRtazarIrA ceTikAcakravAlaparikIrNA svakAd gRhAd pratiniSkAmati, pratiniSkramya yauva bAhyAupasthAnazAlA yacaiva dhArmiko yAnapavarastatraivopAgacchati, upAgatya dhArmikaM yAna. pravara durUDhA-ArUDhA / tataH khalu sA kAlI dArikA dhArmikaM yAnapravaram , evaM suddhappavesAI maMgalAI vatthAI pavaraparihiyA appamahagdhAbharaNAlaMkiya sarIrA ceDiyA cakkavAlaparikiNagA sAo gihAo paDinikkhamaha, paDinikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA jeNeva dhammie jANappavare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA dhammiyaM jANappavaraM duruDhA, taeNaM sA kAlI dAriyA dhammiyaM jANa pavaraM jahA dovaI jAva pajjuvAsai) taya mAtA pitA ne usase aisA kahA-he devAnupriye ! tujhe jisa prakAra sukha mile usa prakAra tU kara-isa zubhakArya meM pratibaMdha-pramAda mata kara / isa prakAra mAtA pitAse abhyanujJAta huI usa dArikA ne hRSTa tuSTa citta hokara snAna kiyA vAyasAdi ke liye annakA bhAgarUpa-balikarma kiyA kautuka, maMgala evaM prAyazcitta karake zuddha praveza yogya, maMgalakArI vastroM ko acchI taraha pahirA, aura alpabhAra bahumUlya AbharaNoM se alaMkRta zarIra hokara vaha ceTikA cakravAla se yukta ho apane ghara se niklii| nikalakara vaha vahAM gaI-jahAM bAhya upasthAna zAlA thI-usameM jAkara vaha jahAM dhArmika yAnapravara rakkhA thA-vahAM pahuMcI-vahAM jAkara kouyamaMgalapAyacchittA suddhappavesAI maMgallAiM vatthAI pavaraparihiyA appamahagyAbharaNAlaMkiyasarIrA ceDiyAcakkavAlaparikiNNA sAo gihAo paDinikkhamai, paDinikkhamittA jeNeva bAhiriyA uvaTThANasAlA jeNetra dhammie jANappavare teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA, dhammiyaM jANappavaraM durUDhA taeNaM sA kAlI dAriyA dhammiyaM jANappavaraM evaM jahA dobaI jAva pajjuvAsai) tyAre mAtApitAe tene A pramANe kahyuM ke he devAnupriye! tane jema sukha maLe tema tuM kara. A zubha kAryamAM pratibaMdha-pramAda kara nahi A pramANe mAtApitA vaDe AjJApita thayelI te dArikAe haSTa-tuSTa citta thaIne snAna karyuM. kAgaDA vagerene annabhAga ApIne balikarma karyuM. kautuka, maMgaLa ane prAyazcitta karIne zuddha praveza megya, maMgaLakArI vastrone sArI rIte paheryA ane vajanamAM halakA paNa kiMmatamAM bahu bhAre evA AbharaNethI zarIrane alakata karIne dAsIonA samUhathI pariveSTita thaIne pitAnA gherathI nIkaLI. nIkaLIne te tyAM pahoMcI jyAM bAhya upasthAna zALA hatI. temAM jaIne te jyAM dhArmika yAnapravara UbhuM hatuM temAM ArUDha thaI gaIArUDha thaIne te For Private and Personal Use Only
Page #802
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradharmAmRtavarSiNI TI0 zru. 250 1 a0 1 kAlIdevIvarNanam 783 'jahA dobaI jAva ' yathA draupadI yAvat-draupadIvat chatrAdIn tIrthaGkarAtizayAn dRSTvA dhArmikAd yAnaprabarodavatarati, pazcAbhigamapUrvakaM bhagavatsamIpe gatvA vanditvA namasyitvA ca bhagavantaM 'pajjuvAsai' paryupAste / tataH khalu pAcau~'rhana puruSAdAnIyaH kAlyai dArikAyai tasyAM ca mahAtimahAlayAyAM parSadi dharma kathayati tataH khalu sA kAlI dArikA pArzvasyAhataH puruSAdAnIyasyAntike dharma zrutvA nizamya hRSTa yAd hRdayA pArzva mahantaM puruSAdAnIyaM trikRtvo vandate namasyati, vanditvA vaha usa para ArUDha ho gii| ArUDha hokara vaha vahAM se clii| jyoMhI usane draupadI kI taraha tIrthakarAtizayarUpa chatrAdi vibhUti ko dekhA to vaha dekhakara usa dhArmika yAnapravara se nIce utrii| aura paJca abhigamana pUrvaka bhagavAna ke pAsa jAkara usane unako vaMdanA kI, unheM namaskAra kiyA-vaMdanA namaskAra karake phira usane unakI paryupAsanA kii| (taeNaM pAse arahA purisAdANIe kAlIe dAriyAe tIse ya mahaimahAlayAe parisAe dhammo kahio) puruSAdAnIya ahaMta prabhu pArzvanAthane usa kAlI dArikAko usa vizAla pariSadAke bIcameM dharmakathA sunaaii| (taeNaM sA kAlI dAriyA pAsassa arahao purisAdANIyassa aMtie dhamma soccA Nisamma haTTha jAva hiyayA pAsa arahaM purisAdANIyaM tikkhutto vaMdaha namaMsai) puruSAdAnIya una arhata pArzvanAtha prabhu se dharma ko sunakara aura hRdaya meM avadhAraNa kara vaha kAlI dArikA bahuta adhika harSita tyAMthI ravAnA thaI. draupadInI jema teNe jyAre tIrthakarAtizaya rU5 chatra vagere vibhUtine joI ke jotAMnI sAthe ja te dhArmika yAna-pravaramAMthI nIce utarI paDI. ane paMca abhigamanapUrvaka bhagavAnanI pAse jaIne temane vaMdanA karI, temane namaskAra karyA. vaMdanA ane namaskAra karIne teNe temanI payuM pAsanA karI. tyArapachI (taeNaM pAse arahA purisAdANIe kAlIe dAriyAe tIse ya mahaimahA. layAe parisAe dhammo kahio) puruSAdAnIya ahata prabhu pArzvanAthe te kAlI darikAne te vizAla pari SadAnI sAme dharmakathA saMbhaLAvI. (taeNaM sA kAlI dAriyA pAsassa arahI purisAdANIyassa aMtie dhamma soccA Nisamma haTTa jAva hiyayA pAsaM arahaM purisAdANIyaM tikkhutto vaMdai namasai) puruSAdAnIya te ahaMta pArzvanAtha prabhunI pAsethI dharmane sAMbhaLIne ane tene hRdayamAM avadhArita karIne te kAlI dArikA bahu ja vadhAre harSita For Private and Personal Use Only
Page #803
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 784 mAtAdharmakathA namasyitvA evamavAdIt-zraddadhAmi khalu he bhadanta ! nairgranthyaM pravacanaM yAvat tad tathaitad yUyaM vadatha navaraM-vizeSo'yam-yat-aham ambApitarauM ApRcchAmi, tataH= mAtApitarau pRSTvA khalu ahaM devAnupriyANAmantike yAvat pravrajAmi / bhagavAnAhayathAsukhaM he devAnupriye / / tataH khalu sA kAlI dArikA pArzvana arhatA puruSA: hRdaya huii| usane una puruSAdAnIya pArzvanAtha ahaita prabhu ko tIna vAra vaMdanA namaskAra kiyaa| bAda meM (vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI sahahAmi NaM bhaMte ! NiggaMthaM pAvayaNaM jAva se jaheyaM tumbhe vayaha, ja NavaraM devANuppiyA! ammApiyaro ApucchAmi, taeNaM ahaM devANupiyANaM aMtie jAva pavvayAmi, ahAsuhaM devANuppie ! taeNaM sA kAlI dAriyA pAseNaM arahayA purisAdANIeNaM evaM vuttA samANI haTTa jAva hiyayA pAsaM arahaM vaMdai, namasai, vaMdittA namaMsittA tameva dhammiyaM jANapavaraM duruhai, dUrahittA pAsassa arahao purisAdANIyassa aMtiyAo aMbasAlavaNAo ceiyAopaDinikkhamai, paDinikkhamittA jeNeva AmalakappA nayarI, teNeva uvAgacchai ) vaMdanA namaskAra karake usane una prabhu se aisA kahA-he bhadaMta ! maiM Apake dvArA pratipAdita nirgrantha pravacana ko vizeSa zraddhA kI dRSTi se dekhatI hU~ Apane jaisA yaha pratipAdita kiyA hai vaha vastutaH vaisA hI hai / yaha mujhe bahuta rucA hai| ataH maiM mAtA pitA se pUchatI huuN| unase pUchakara phira Apa devAnupriya ke pAsa Akara hRdaya thaI. teNe te puruSAdAnIya pArzvanAtha arhata prabhune traNa vAra vaMdanA ane namaskAra karyA. tyArabAda (vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI sadahAmiNaM bhaMte ! jiggaMthaM pAvayaNaM jAva se jaheyaM tumbhe vayaha, jaM gavaraM devANuppiyA! ammApiyaro ApucchAmi, taraNaM ahaM devANuppiyANaM aMtie jAva pavvayAmi, ahA muhaM devANuppie ! taeNaM sA kAlI dAriyA pAse NaM arahayA purisAdANIeNaM evaM vuttA samANI haTTa jAva hiyayA pAsa arahaM vaMdai, namasai, vaMdittA namaMsittA tameva dhammiyaM jANapavaraM duruhai durUhittA pAsassa arahao purisAdANIyassa aMtiyAo aMbasAlavaNAo ceiyAo paDi nikkhamaI, paDinikkhamittA jeNeva AmalakappA nayarI teNeva uvAgacchai) vaMdanA namaskAra karIne teNe te prabhune A pramANe kahyuM ke he bhadanta! tamArA vaDe pratipAdita nigraMtha pravacanane huM vizeSa zraddhAnI dRSTie jouM che. tame jevuM A pratipAdita karyuM che kharekhara te tevuM ja che. mane A khUba ja gamI gayuM che. ethI huM mAtApitAne pUchI lauM chuM. temane pUchIne For Private and Personal Use Only
Page #804
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtavarSiNI DI0 bhu0 2 0 1 0 1 kAlIdevIvarNanam 78 dAnIyena evamuktA satI hRSTa yAvad hRdayA pArzva marhantaM vandate namasyati vanditvA namasthitvA tadeva dhArmikaM yAnapravaraM dUroiti, dukhya pArzva sthAItaH puruSAdAnIyasyAntikAd AmrazAlAnAt caityAt pratiniSkrAmati, pratiniSkramya yatraitra AmalakalpA nagarI tatraivopAgacchati, upAgatya AmalakalpAyA nagaryA madhya-madhyena eta vAhyA upasthAnazAlA tatraivopAgacchati, upAgatya dhArmikaM yAnapravaraM sthApayati, sthApayitvA dhArmikAd yAnamavarAt pratyavarohati pratyavarUhya yatraiva ambA-pitarau tatraivopAgacchati, upAgatya ' karatala0 ' karataLaparigRhItaM mastake'JjaliM - S dIkSita honA cAhatI hU~ / kAlI dArikA ke isa abhiprAya ko sunakara prabhune usase kahA devAnupriye ! yathAsukham | isa prakAra vaha kAlI dArikA puruSAdAnIya una arhata prabhu pArzvanAtha se anumodita hokara citta meM bahuta adhika prasanna huI / usane arhanta pArzvanAtha prabhu ko vaMdanA namaskAra kiyA aura vaMdanA namaskAra karake vahAM se Akara vaha usI apane dhArmika yAna para caDha gaI caDhakara vaha phira puruSAdAnIya, arhata prabhu pArzvanAtha ke pAsa se aura usa AmrazAlavana nAmake udyAna se bAhira calI AI | bAhira Akara vaha jahAM AmalakalpA nagarI thI - vahAM para A gaI / (uvAgacchittA AmalakappaM NayariM majjhaM majjheNaM jeNeva bAhiriyA ubaDANasAlA - teNeva uvAgacchai, vAgacchanta dhammiyaM jANapavaraM veda, ThavittA dhammiyAo jANapatharAo paccoruhaha, paccoruhittA jeNeva ammApiyaro teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA kara Apa devAnupriyanI pAse AvIne dIkSita thavA cAhuM chuM. kAlI dArikAnA A abhiprAyane sAMbhaLIne prabhue tene kahyuM ke he devAnupriye ! ' yathAsukham ' A pramANe te kAlI dArikA puruSAdAnIya te aMta prabhu pArzvanAtha vaDe anumA dita thaIne cittamAM khUba ja prasanna thaI. teNe ahuta pArzvanAtha prabhune vaMdanA namaskAra karyAM ane vaMdA namaskAra karIne tyAMthI AvIne te teja peAtAnA dhArmika yAnamAM besI gai ane esIne te puruSAdAnIya aMta prabhu pArzva nAthanI pAsethI ane te AmrazAla vana nAmanA udyAnathI mahAra AvI gai. bahAra AvIne te jayAM AmalakalpA nagarI hatI tyAM AvI gaI. ( uvAgacchittA AmalakappaM NayariM majjha majjheNaM jeNetra bAhiriyA uvadvANasAlA- teNeva uvAgacchaGa, uvagacchitA dhammiyaM jAgapatraraM Thavei, ThavittA dhammayAo jANapparAo pacoruhai, paccoruhittA, jeNetra ammApiyaro teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA karayala0 evaM vayAsI - evaM khalu ammayAo ! maMe pAsassa 99 For Private and Personal Use Only
Page #805
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAtAdharmakathAjastre kRtvA evamavAdI-evaM khalu he ambatAtau ! mayA pArzvasyAhato'ntike dharmaH 'NisaMte' nizAntaH zrutaH, so'pi ca dharmaH 'me' mama ' icchie ' iSTaH= icchAviSayIbhUtaH, 'paDicchie ' pratISTaH punaH punarabhilapitaH ' abhiruie' abhirucitaH AsvAdhavastuvatsarvathApiyaH, tataH tasmAt kAraNAt khalu ahaM he ambatAtau ! saMsArabhayodvignA bhItA janmamaraNebhyo'taH icchAmi khalu yuSmAbhyAmayala0 evaM vayAsI-evaM khalu ammayAo! mae pAsassa arahao aMtie dhamme NisaMte se vi:ya me dhamme icchie paDicchie abhiruie-taeNaM ahaM ammayAo! saMsArabhauviggA bhIyA jammaNamaraNANaM-icchAmi NaM tumbhehiM abbhaNunnAyA samANI pAsassa arahao aMtie muMDA bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaittae) vahAM Akara ke vaha Amalakalpa nagarI ke bIcoM bIca se hokara jahA~ vaha bAhyA upasthAna zAlA thI-vahA~ AI-vahAM Akara vaha usa dhArmika yAnapravara se nIce utarI-nIce utara kara phira bAda meM vaha jahAM apane mAtA pitA the-vahAM gaI-vahAM jAkara usane apane donoM hAthoM kI aMjali banAkara aura use mastaka para rakhakara unase isa prakAra kahA-he mAta tAta ! suno maiMne ahaMta prabhu pArzvanAtha ke mukha se dharma sunA hai-vaha dharma mujhe bahuta acchA lagA hai, pAra bAra usa dharma ko sunane kI abhilASA ho rahI hai / jisa prakAra AsvAdya vastu priya lagatI hai usI prakAra vaha dharma mere liye saba prakAra se priya lagA hai| usake sunane se maiM he mAta tAta ! isa saMsAra arahao aMtie dhamme NisaMte se vi ya me dhamme icchie paDicchieHabhiruie-taeNaM ahaM ammayAo ! saMsArabhauciggA bhIyA jammaNamaraNANI-hacchAmi NaM tumbhehi anbhaNunnAyA samANI pAsassa arahao aMtie muMDA bhavittA agArAo agagAriyaM pavaisae) - tyAM AvIne te Amalakalpa nagarInI vacce thaIne jyAM te bAhya upasthAna zALA hatI tyAM AvI. tyAM AvIne te te dhArmika yAna pravaramAMthI nIce utarI, nIce utarIne te jyAM tenA mAtApitA hatAM tyAM gaI. tyAM jaIne pitAnA baMne hAthanI aMjali banAvIne ane tene mastake mUkIne temane A pramANe kahyuM ke he mAtApitA ! sAMbhaLe, ahaMta prabhu pArzvanAthanA mukhathI meM dharmanuM zravaNa karyuM che, te mane bahu ja gamI gayuM che. te dharmane vAraMvAra sAMbhaLavAnI IcchA thaI rahI che jema AsvAdya vastu priya lAge che temaja te dharma mArA mATe badhI rIte priya thaI paDyo che te mAtApitA ! tenA For Private and Personal Use Only
Page #806
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtaSiNI TIkA thu0 2 10 10 1 kAlIdevIvarNanam 787 bhyanujJAtA satI pArzvasyAhato'ntike muNDAbhUtvA AgArAd anagAritAM prabajitum= svIkartum / mAtApitarau kathayataH-yathAsukhaM he devAnupriye !=yathA rocate tathAkuru kintu asmin kArye pratibandhapramAdaM mA kuru / tataH svaputryA dIkSAnizcayAnantaraM khalu sa kAlo gAthApatirvipulam azanam 4 azanAdi caturvidhamAhAram upaskArayati, upaskArya mitrajJAtinijakasvajanasambandhiparijanam Amantrayati, Amantrya tataH pazcAt snAtaH yAvat vipulena puSpavastragandhamAlyAlaGkAreNa satkRtya sammAnya tasyaiva mitrajJAtinijakasvajanasambandhiparijanasya purataH=agre kAlikAM dArikA zvetapItaiH rajatasuvarNamayaiH kalazaiH snapayati, snapayitvA sarvAlaGkAravibhUSitAM karoti, kRtvA puruSasahasravAhinikAM zivikAM darohayati Arohayati, drohya mitrajJAtinijakasva janasambandhi parijanena sArddha saMparitaH sarvaddharyA yAvat-vAghake bhaya se udvigna hokara janmamaraNa se bhayabhIta ho cukI hU~-ataH maiM cAhatI hU~ ki maiM Apa se AjJA prApta kara una ahaita pArzvanAtha prabhu ke samIpa muMDita hokara agArAvasthA se anagArAvasthA svIkAra kara luu| isa prakAra apanI kAlI dArikA kI bAta sunakara mAtA pitA ne usase kahA-(ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM kareha, taeNa se kAle gAhAvaI vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvei, uvakkhaDAvittA mittaNAi Niyaga sayaNasaMbaMdhipariyaNaM AmaMtei AmaMtittA tao pacchA bahAe jAva viuleNaM pupphavasthagaMdhamallAlaMkAreNaM sakkArettA sammANettA tasseva mittaNAiNiyagasayaNasaMbaMdhirijaNassa purao kAliyaM dAriyaM seyA pIehiM kalasehiM pahAvei pahAvittA savvAlaMkAravibhUsiyaM karei, karittA purisasahassavAhiNIyaM sIyaM durohei, durohittA mittaNAiNiyagasayaNa zravaNathI huM A saMsAranA bhayathI udvigna thaIne janma-maraNathI bhayabhIta thaI gaI chuM. ethI mArI IcchA che ke huM tamArI AjJA meLavIne te ahata pArzvanAtha prabhunI pAse muMDita thaIne agArAvasthA tyajIne anagArAvasthA svIkArI lauM. A pramANe potAnI kAlI dArikAnI vAta sAMbhaLIne mAtApitAe tene kahyuM - (ahAsuhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdha kareha, taeNaM se kAle gAhAvaI vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvei, upakAvaDAvittA mittaNAiNiyagasayaNasaMbaMdhipariyaNaM Amatei AmaMtittAtao pacchA hAe jAba vipuleNaM pupphavasthagaMdhamallAlaMkAreNaM sakkArettA sammANettA tasseva mittaNAiNiya gasayaNasaMbaMdhiparijaNassa purao kAliyaM dAriyaM seyApIrahi kalasehi vhAvei hAvittA savvAlaMkAravibhUsiyaM karei, karitA For Private and Personal Use Only
Page #807
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 788 zAtAdharmakathAGgasUtra mAnAnekavidhavAditraraveNa saha AmalakalpAyA nagaryA madhyamadhyena nirgacchati, nirgatya yauvAmrazAlavanaM caityaM tatraivopAgacchati, upAgatya chatrAdikAn tIrthakarAtisaMbaMdhipariyaNeNaM saddhiM saMparibuDe savviDDIe jAva raveNaM AmalakappaM nayari majjhaM majjheNaM Nigacchai ) he devAnupriye ! tujhe jisa taraha acchA lage vaisA tU kara-isa kArya meM pramAda na kara / isa taraha usa kAla gAthApati ne apanI putrI ko dIkSA grahaNa karane me dRDha nizcayavAlI jAnakara vipula mAtrA meM azanAdi rUpa caturvidha AhAra niSpanna karavAyA-bAda meM mitra, jJAti, nijaka, svajana, saMbandhI parijanoM ko AmaMtrita kiyA. AmaMtrita karake bAda meM usane snAta hokara vipula puSpa, vastra, gaMdha mAlya, evaM alaMkAroM se satkAra sanmAna karake una mitra, jJAti, nijaka, svajana, saMbandhI, parijanoM ke sAtha kAlI dArikA kA zveta pIta kalazoM dvArA abhiSeka kiyA-bAda meM use samasta alaMkAroM se vibhUSita kiyA-phira puruSa sahasravAhinI zivikA para use cddhvaayaa| caDhavAkara phira una mitra, jJAti nijaka, svajana saMbandhI parijanoM se ghirA huA hokara vaha apanI samasta Rddhi ke anusAra, vAdyamAna aneka vidha bAjo kI dhvani ke sAtha 2 AmalakalpA nagarI ke ThIka bIcoM bIca se hokara niklaa| (giggacchitA jegena avadhAlavaNe ceie purisasahassavAhiNIyaM sIyaM durohei, durohittA mittaNAi, NipagasayagasaMbaMdhi pariyaNeNaM saddhiM saMparikhuDe sabiDhIe jAva raveNaM AmalakappaM nayariM majjhaM majjJeNaM Nigacchai ) he devAnupriye ! tane jema sAruM lAge tema kara A kAmamAM prasAda karIza nahi. A pramANe te kAlagAthApatie pitAnI putrIno dIkSA grahaNa karavAne makkama vicAra jANIne puSkaLa pramANamAM azana vagere cAra jAtanA AhAre taiyAra karAvaDAvyA. tyArabAda mitra, jJAti, nijaka, svajana, saMbaMdhI parijanene AmaMtrita karyA. AmaMtrita karIne teNe snAna karIne puSkaLa puSpa, vastra, gaMdha, mAlya ane alaMkAro vaDe satkAra temaja sanmAna karIne te mitra, jJAti, nijaka, svajana, saMbaMdhI, parijanonI sAthe kAlI dArikAne sapheda, ane pILA kaLaze vaDe abhiSeka karyo tyArabAda tene samasta alaMkAro vaDe vibhUSita karI ane tyArapachI puruSa sahasavAhinI pAlakhI upara tene caDhAvI. caDhAvIne teNe mitra, jJAti, nijaka, svajana saMbaMdhI, parijanenI sAthe pari veSTita thaIne pitAnI samasta kAddhinI sAthe, ghaNAM vAjAMonA vininI sAthe sAthe Amalakalpa nagarInI barAbara vacce thaIne nIkaLe. For Private and Personal Use Only
Page #808
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradhAmRtavarSiNI TI0 zu0 2 va0 1 a0 1 kAlIdevIvarNanam 89 zayAn pazyati, dRSTvA zivikAM sthApayati, sthApayitvA kAlikAM dArikAM zivikAtaH pratyatrarohayati / tataH khalu tAM kAlikAM dArikAm ambApitarau purataH kRtvA yatraiva pArtho'han puruSAdAnIyastatraivopAgacchati, upAgatya vandete namasyataH, vanditvA namasyitvA evamavAdiSTAm-evaM khalu he devAnupriyAH ! kAlI dArikA AvayorduhitA iSTA kAntA yAvat udumbarapuSpamiva zravaNAyApi durlabhA kimaGga ! punaH teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA chattAie titthagarAisae pAsai) nika lakara vaha vahAM gayA ki jahAM vaha AmrazAlavana nAma kA udyAna thaa| vahA~ jAkara usane tIrthakara prakRti ke udaya se honevAle chantrAdika atizayoM ko dekhaa| (pAsittA sIyaM ThAvei, ThAvittA kAliyadAriyaM sIdhAo paccoruhaha, taeNaM ta kAlIyaM dAriyaM ammApiyaro purao kAuM jeNeva pAle arahA purisA0 teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA vaMdaha, namasai, vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI ) dekhakara usane usa puruSa sahastravAhinI zivikA ko khaDI kara diyaa| khar3I karake usameM se kAlI dArikA ko nIce utArA bAda meM ve mAtA pitA usa kAlika dArikA ko Age karake jahAM puruSAdAnIya arhata prabhu pArzvanAtha virAjamAna the vahAM gye| vahAM jAkara unhoM ne unako vaMdanA kI-namaskAra kiyaa| vaMdanA namaskAra karake pAda meM unhoM ne isa prakAra prabhu se kahA-( evaM khalu devANuppiyA! kAlI dAriyA amhaM dhUyA iTTA kaMtA, jAva kimaMgapuNapAsaNayAe ! esa (NiggacchittA jeNeva aMbasAlavaNe ceie teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA chattAie titthagarAisae pAsai) nIkaLIne te tyAM gaye ke jayAM te AmrazAla vana nAme udyAna hatuM tyAM jaIne teNe tIrthakara prakRtinA udayathI astitvamAM AvatA chatra vagere atizane joyA. (pAsittA sIyaM ThAvei, ThAvittA kAliyadAriyaM sIyAo paccoruhai, taeNaM taM kAliyaM dAriyaM ammApiyaro purao kAuM jeNeva pAse arahA purisA0 teNeva uvAgacchada uvAgacchittA vaMdai, namasai, vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI) joIne teNe te puruSa sahasavAhinI pAlakhIne rokI. rokIne temAMthI kAlI dArikAne nIce utArI. tyArapachI te mAtApitA te kAlIka dArikAne AgaLa karIne jyAM puruSadAnIya ahaMta prabhu pArzvanAtha virAjamAna hatA tyAM gayA. tyAM jaIne temaNe temane vaMdanA karI, namaskAra karyA vaMdanA temaja namaskAra karIne temaNe prabhune vinaMtI karatAM A pramANe kahyuM ke (evaM khalu devANuppiyA ! kAlIdAriyA amhaM dhUyA iTThA kaMtA, jApa kimaMga For Private and Personal Use Only
Page #809
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra E www.kobatirth.org " Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir , pAsaNyA' darzanAya ?, eSA khalu he devAnupriyAH / saMsArabhayodvignA icchati devAnupriyANAmantike muNDAbhUtvA yAvatmatrajituM tad etAM khalu devAnupriyANAM ziSyAbhikSAM dadmaH, 'paDicchaMtu ' pratIcchantu = svIkurvantu khalu he devAnupriyAH ! ziSyAbhikSAm / bhagavAnAha - yathAsukhaM he devAnumiyoM ! mA pratibandhaM kurutam / tataH khalu kAlI kumArI pArzvamarhantaM kandate namasyati, vanditvA namasthitvA uttarapaurasthaM NaM devANuppiyA ! saMsArabhaubbiggA, icchaha, devaannuppiyaannN| aMtie muMDA bhavittA jAva paJcaintae, taM eyaM NaM devANuppiyANaM sissiNimikkhaM dalayAmo paDicchaMtu NaM devANuppiyA ! sissiNibhikkhaM ) he devAnupriya ! yaha hamArI kAlI dArikA nAmakI putrI hai| yaha hameM bahuta adhika iSTA, kAntA yAvat udambara puSpa ke samAna sunane ke liye bhI durlabhA hai - to phira he aMga ! isake darzana kI to bAta hI kyA kahanA hai| he devAnupriya ! yaha saMsArabhaya se udvigna ho rahI hai ataH Apa devAnupriya ke pAsa muMDita hokara yAvat saMyama lenA cAhatI hai / isa liye hama donoM Apake liye ziSyA kI bhikSA de rahe hai-Apa devAnupriya ! hamArI isa ziSyArUpa bhikSA ko svIkAra kareM (ahAsuhaM devANuppiyA! mA paDibaMdha kareha ) isa prakAra una donoM kA kathana sunakara prabhu ne unase kahA he devAnupriyo ! Apa ko jaisA sukha ho vaisA Apa karo isameM vilamba karane se lAbha nahIM haiM / (taeNaM) isake bAda ( kAlI kumArI pAsaM zAtAdhamakathA For Private and Personal Use Only MATO puNa pAsaNayAe ? esaNaM devANupiyA ! saMsArabhaumbiggA, icchA, devANuSpi ! ati muMDA bhavittA jAva pavtraittae, taM eyaM NaM devANuviSANaM sissiNi bhikkhaM dalayAmo paricchaMtu NaM devANupiyA ! sissiNibhikkhaM ) hai devAnupriya ! A amArI kAlI dvArikA nAme putrI che. amArA mATe A bahu ja vadhAre ISTA, kAMtA yAvat udummara puSpanI jema nAma zravaNumAM paNa durlabhA che. te pachI enA darzananI te vAta ja zI karavI ? huM devA nupriya ! A saMsAra bhayathI udvigna thaI rahI che. ethI Apa devAnupriya pAsethI muMDita thaIne yAvat sa'yama grahaNa karavA icche che. ethI ame baMne ApanA mATe AziSyAnI bhIkSA arpaNa karIe chIe. Apa devAnupriya amArI yA ziSyAiyI likSAnA svIra . ( ahAsuha devANupiyA ! mA paDiva ka) A pramANe te khanenuM kathana sAMbhaLIne prabhue temane kahyuM ke huM devAnupriye ! tamane jema sukha prApta thAya tema karI. AmAM vilaMba karavAthI sAla nathI. (tapUrNa ) tyArapachI
Page #810
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - managAradharmAmRtavarSiNI TI0 zru0 2 va01 ma0 1 kAlIdevIvarNanam 71 digbhAgam avakAmati, avakrAmya svayameva svahastenaiva AbharaNamAlyAlaGkAram avamuzcati avatArayati, avamucya svayameva-svahastenaiva locaM-kezalucanaM karoti, kRtvA yatraiva pArtho'rhan puruSAdAnIyastovopAgacchati, upAgatya pArzvamarhantaM ni: kRtvo vandate namasyati, vanditvA namasyitvA evamavAdIta-AdIptaH khalu he bhadanta ! lokaH evam anena prakAreNa yAvat-eSA'pi svayameva pArzvaprabhuNA pratAjitA / arahaM baMdai, namasai, vaMdittA namaMsittA, uttarapurasthimaM disibhAgaM avakkamai, avakkamittA sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyaha, omuittA, sayameva loyaM karei, karittA jeNeva pAse arihA purisAdAjIe teNeva uvAgacchai, uvAgacchittA pAsaM arahaM tikkhutto vaMdaha, namaMsai, vadittA namaMsittA evaM vayAsI ) kAlI kumArI ne pArzvanAtha arihanta prabhu ko vaMdanA evaM namaskAra kiyA-1 vaMdanA namaskAra karake phira vaha uttara paurastya digbhAga IzAna koNa kI ora gii| vahAM jAkara usane apane Apa AbharaNa mAlya evaM alaMkAroM ko utAra diyaa| utAra kara apane hAthoM se usane bAloM kA luMcana kiyA-khaMcana karake phira vaha jahAM puruSAdAnIya pArzvanAtha prabhu virAjamAna the vahA~ AIvahA~ Akara usane pArzvanAtha arhata ko tIna bAra vaMdana evaM namaskAra kiyA aura vaMdanA namaskAra kara phira vaha unase isa prakAra kahane lagI -(AlittaNaM bhaMte ! loe evaM jahA devANaMdA jAva sayameva pancAviyA___ ( kAlI kumArI pAsaM arahaM vaMdaI, namaMsai, vaMdittA namaMsittA, uttarapurasthimaM disibhAgaM avakkamai, abakkamittA, sayameva AbharaNamallAlaMkAraM omuyai, omuittA sayameva loyaM karei, karittA jeNeva pAse arihA purisAdANIe teNeva uvAgacchA, uvAgacchittA pAsaM arahaM tikkhutto vaMdai, namasai, vaMdittA namaMsittA evaM vayAsI) kAlI kumArIe pArzvanAtha arihaMta prabhune vaMdanA ane namaskAra karyA. vaMdanA ane namaskAra karIne te uttara paritya diggAga IzAna keNanI tarapha gaI. tyAM jaIne teNe pitAnI meLe ja AbharaNa, mAlya ane alaMkArone utAya. utArIne pitAnA hAtha vaDe ja teNe vALanuM lucana karyuM. huMcana karIne te jyAM puruSAdAnIya pArzvanAtha prabhu virAjamAna hatA tyAM AvI. tyAM AvIne teNe pArzvanAtha ahaM tane traNa vAra vaMdana ane namaskAra karyA. vaMdanA ane namaskAra karIne te temane A pramANe vinaMtI karavA lAgI ke - ( AlittaNa bhaMte ! loe evaM jahA devANaMdA jAva sayameva pavvAviyA-taeNaM For Private and Personal Use Only
Page #811
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 712 hAtAdharmakathAsa tataH khalu pArtho'rhan puruSAdAnIyaH kAlI svayameva puSpacUlAyai AryAyai ziSyAtvena dadAti / tataH khalu sA puSpacUlA AryA kAlI dArikA svayameva pravrAjayati yAvat-sA kAlI tadAjJAm upasampadya khalu viharati / tataH sA kAlI-AryA jAtA, kIdRzI? tyAha-IryAsamitA yAvat-guptabrahmacAriNI / tataH khalu sA kAlI aryA puSpacUlAyA AryAyA antike sAmAyikAdIni ekAdazAGgAni adhIte, taeNaM pAse arahA purisAdANIe kAliM sayameva puSphacUlAe ajAe sissiNiyattAe dalayai, taeNaM sA puSphalA ajA kAliM dAriyaM sayameva pavAvei-jAva upasaMpajittANaM viharai) he bhadaMta ! yaha loka AdIpta ho rahA hai-isa prakAra se pArzvanAtha prabhu ke dvArA svayaM hI dIkSita kI gii| isake bAda una puruSAdAnIya pArzva prabhu ne kAlI ko dIkSita karake puSpacUlA AryA ko ziSyANIrUpa se pradAna kara diyaa| puSpacUlA AryA ne use kAlI ko isa prakAra dIkSita karavA kara apanI ziSyANIrUpa meM use svIkAra kara liyA-yAvat vaha kAlI usa AryA kI AjJAnusAra apanI pravRtti karane laga gaI / (taeNaM sA kAlI ajA jAva) isa taraha vaha kAlI aba AryA ho gii| (IriyA samiyA jAva guttayaMbhayAriNI taeNaM sA kAlI ajA puSkacUlAe ajAe aMtie pAse arahA purisAdANIe kAliM sayameva puSphacUlAe ajjAe sistiNiyattAe dalayai, taeNaM sA puSphacUlA ajjA kAliM dAriyaM sayameva pavAvei-jAva upasaMpajjittANaM viharai ) he bhadanta ! A leka AdIpta thaI rahyo che. A pramANe A paNa pArzvanAtha prabhu vaDe jAte ja dIkSita karavAmAM AvI. tyAra pachI te puruSAdAnIya pArzva prabhue kAlIne dIkSita karIne puSpaculA AryAne ziSyAnA rUpamAM ApI dIdhI. puSpacUlA AryAe te kAlIne A pramANe dIkSita karAvIne pitAnI ziSyAnA rUpamAM tene svIkAra karI lIdho. yAvat te kAlI te AryAnI mAjJA. bhu245 potAnI pravRtti 42 an (taeNaM sA kAlI ajA jAva) A rIte te kAlI have A thaI gaI. (IriyA samiyA jAva guttabhayAriNI, taeNaM sA kAlI ajjA puSphacchAe ajjAe aMtie samAiyamAjhyAI ekakArasaaMgAI ahijjai, bahUhi cauttha jAva viharai) For Private and Personal Use Only
Page #812
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir banagAradhAmRtaSiNI TI0 0 2 0 1 a0 1 kAlIdevI varNanam 73 bahubhiH caturtha yAvat-SaSThASTamadazamadvAdazabhistapaHkarmabhirAtmAnaM bhAvayantI viharati / sU03 // mUlam-taeNaM sA kAlI ajA annayA kayAiM sarIrabAu. siyA jAyA yAvi hotthA, abhikkhaNaM2 hatthe dhovai pAe dhovai sIsaM dhovai muhaM dhobai thaNaMtarAiM dhovai kakkhaM tarANi dhovai gujjhaMtarAiM dhovai jatthara vi ya NaM ThANaM vA sejaM vA NisIhiyaM vA ceie taM puvAmeva abbhukkhettA tao pacchA Asayai vA sayai vA, NisIhai vA, taeNaM sA pupphacUlA aja kAliM ajaM evaM vayAsI-no khalu kappai devANuppiyA ! samaNINaM NiggaM thINaM sarIrabAusiyANaM hottae tumaM ca NaM devANuppiyA ! sarIrabAusiyA jAyA abhikkhaNaM2 hatthe dhovasi jAva AsayAhi vA sayAhi vA NisIhiyAhi vA taM tumaM devANuppie ! eyassa ThANassa Aloehi jAva pAyacchittaM paDivajAhi, taeNaM sAkAlI sAmAdhyamAiyAI ekkArasaaMgAI ahijai, pahahiM cauttha jAva viharaha) usakA rahana zayana Adi saba vyavahAra niyamita evaM sImita ho gyaa| calatI to vaha IryA samiti se mArga kA saMzodhana kara cltii| yAvat vaha gupta brahmacariNI bana gii| 9 nau koTI se brahmacaryavrata kI saMrakSikA ho gii| isake bAda usa kAlI AryA ne puSpacUlA AryA ke pAsa sAmAyika Adi gyAraha aMgoM kA adhyayana kiyA-aura aneka caturtha, SaSTha, aSTama dazama, dvAdaza, tapasyAoM kI ArAdhanA se apane Apako bhAvita kiyaa| sUtra 3 // tenuM rahevuM, sUvuM vagere badhuM kAma niyamita ane sImita thaI gayuM. cAlatI tyAre te IryA-samitithI mArganuM saMzodhana karIne cAlatI. yAvat te gupta brahmacAriNI banI gaI 9 keTithI brahmacarya vratanI te saMrakSikA thaI gaI. tyArapachI te kAlI AryAe puSpacUlA AryAnI pAse sAmAyika vagere agiyAra aMgonuM adhyayana karyuM ane ghaNuM caturtha, SaSTha, aSTama, dazama, dvAdaza tapasyAnI ArAdhanAthI potAnI jAtane bhAvita karI. e sUtra 3 che va 100 For Private and Personal Use Only
Page #813
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 338 jJAtAdharmakathA ajjA pupphacUlAe ajjAe eyamaTTaM no ADhAi jAva tusiNIyA saMcigs, taraNaM tAo puSpacUlAo ajjAo kAliM ajaM abhikkhaNaM hIleMti NiMdaMti khisaMti garihaMti avamaNNaMti abhikkhaNaM2 eyama nivAreMti, taeNaM tIse kAlIe ajjAe samaNIhiM NiggaMthIhiM abhikkhaNaM2 hIlijjamANIe jAva vArijja mANie imeyArUve ajjhatthie jAva samuppajnitthA jayA ahaM agAravAsa majjhe vasitthA tayA NaM ahaM sayavasA jappibhir3aM ca NaM ahaM muMDA bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaiyA tappabhiI ca NaM ahaM paravasA jAyA, taM seyaM khalu mama kalaM pAuppabhAyAe rayaNIe jAva jalate pADikkA uvastayaM uvasaMpajjittANaM viharittaettikaTTu evaM saMpehei saMpehittA kallaM jAva jaLaMte pADiekkaM uvastayaM giNhai, tattha NaM sA aNivAriyA aNohaTTiyA sacchaMdamaI abhikkhaNaMra hatthe dhovai jAva Asayai vA sayai vA, jIsei vA, taNaM sA kAlI ajjA pAsatthA pAsatbhavihArI osaNNA osaNNavihArI kusIlA kursAlavihArI ahAchaMdA ahAchaMda vihArI saMsattA saMsattavihArI bahUNi vAsANi sAmannapariyAgaM pAuNai pAuNittA addhamasiyAe saMlehaNAe attANaM jhUsei jhUsittA tIsaM bhattAI aNasaNAe cheei cheittA tassa ThANassa anAloiya apaDikkaMtA kAlamAse kAlaM kiccA camaracaMpAe rAyahANIe kAlavaDisae bhavaNe uvavAyasabhAe devasaya NijjaMsi devadUtarie aMgulassaasaMkhejjai bhAgamettAe ogAhaNAe kAlIdevittae uvavaNNA, For Private and Personal Use Only
Page #814
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA zru02 601 a019 kAlIdeva varNanam 795 tasA kAlIdevI AhuNotravaNNA samANI paMcavihAe pajjattIe jahA sUriyAbho jAva bhAsAmaNa pajjatIe / taraNaM sA kAlIdevI caunhaM sAmANiyasAhassINaM jAva aNNesiM ca bahu kAlavaDeMsagabhavaNavAsaNiM asurakumArANaM devANa ya devINa ya AhevaccaM jAva viharai, evaM khalu goyamA ! kAlIe devIe sA divvA deviDDI3 ladvA pattA abhisamaNNAgayA, kAlIe NaM bhaMte ! devIe kevaiyaM kAlaM ThiI pannasA ?, goyamA ! aDDAijjAI paliotramAI ThiI pannA, kAlI NaM bhaMte! devI tAo devalogAo anaMtaraM uvvaTThittA kahiM gacchihii kahiM uvavajjihii ?, goyamA ! mahAvidehe vAse sijjhihi, evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatterNa paDhamassa vaggassa paDhamajjhayaNassa ayamaTTe paNNatte tibemi / dhammakahANaM paDhamajjhayaNaM samattaM // sU0 4 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir TIkA- ' taraNaM sA ' ityAdi - tataH khalu sA kAlI AryA anyadA kadAcit ' sarIravAusiyA ' zarIrA vAkuzikA zarIrasaMskaraNazIlA jAtA cApyAsIt / atha sA kiM karotI ? tyAha- abhIkSNaM 2 vAraMvAraM hastau dhAvati, pAdau dhAvati, " taNaM sA kAlI ajjA annayA kayAI,' ityAdi / TIkArtha :- ( taraNaM) isake bAda ( sA kAlI ajjA ) vaha kAlI AryA (annayA kayAI) kisI eka samaya ( sarIravA usiyA) zarIra ko saMskArita karane ke svabhAvavAlI bana gaI isaliye vaha (abhikkhaNaM 2 , 'saraNaM sA kASTI ajjA annayA kayAi ' ityAdi artha -- (taraNaM) tyArapachI ( sA kAlI ajA) te asI mAryA ( annayA kayAi ) 3 me vasate ( kharoravAusiyA) zarIrane saMsArita karavAnA svabhAvavALI banI gaI, eTalA mATe te~~~ (train hasthe dhotrai, pAe dhotreha khIsaM ghovai, muhaM dhobaI, tharNatarAi ghovara, For Private and Personal Use Only
Page #815
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jAtAdharmakathAsUtra zIrSa dhAvati, mukhaM dhAvati stanAntarANi dhAvati, kakSAntarANi dhAvati, guhyAntarANi dhAvati, yatra yatrApi ca khalu -- ThANaM vA ' sthAnam-upavezanasthalam 'sejjaM vA' zayyAMzayanabhUmim , "NisIhiyaM vA ' naiSedhikIM-svAdhyAyabhUmim 'ceei ' cetayate karoti ' taM' tat-sthAnAdikaM 'puvAmeva ' pUrvameva-upavezanAdi kriyAyAH pUrva ' Asayai vA' Aste upavizati, 'sabai vA ' zete= zayanaM karoti, 'NisIhai vA ' niSedhayati-svAdhyAyaM karoti vA / tataH khalu sA puSpacUlA''ryA kAlImAryAmevamavAdI-no khalu kalpate he devANupiye ! zramaNInAM hatthe dhovai pAe dhovara, sIsa dhovai muhaM dhovaI thaNaMtarAiM dhovai, kakkhaMtarANi dheovaha, gujjhaMtarAiM dhovai, jatthara vi ya NaM ThANaM vA sejjaM . pANisIhiyaM vA ceie-taM putvAmeva abhukkhettA taopacchA Asayai, vA sayai vA NisIhaivA) pAra 2 hAthoM ko dhene laga gaI, pairoM ko dhone laga gaI, zira ko dhone laga gaI, muMha ko dhone laga gaI, stanAntaroM ko-stanoM ke madhyabhAga ko-dhone laga gaI, kakSAntaroM ko-kAMkho ke madhyabhAga ko-dhone laga gaI, guhyabhAgoM ko-guptAMgoM ko dhone laga gii| jahAM 2 vaha baiThane kA sthAna, zayana, sthAna, svAdhyAya karane kA sthAna niyata karatI use pahile se hI vaha pAnI se siMcita kara detI-bAda meM vaha vahAM baiThatI zayana karatI, svAdhyAya karatI, (taeNaM sA puSphacUlA ajjA kAliM ajjaM evaM vayAsI ) usa kAlI AryA kI isa sthiti ko dekhakara pupphacUlA AryA ne use isa prakAra kahA-(no khalu kappai, kakkhaMtarANI dhovai, gujjhaMtarAI dhovai, jattha2 vi ya gaM ThANa vA seja vA NisIhiyaM vA ceeI taM puvAmeva abbhukkhettA taopacchA Asayai, vA sayai vA Nisohai vA) vAraMvAra hAthane chevA lAgI, pagone devA lAgI, mAthAne jovA lAgI, mukhane jovA lAgI, stanAktarane-stananA vaccenA sthAnane dhevA lAgI, kakSAM tarone-bagalonA madhya bhAgane jovA lAgI, guhya bhAgone-guhyAMgane dhovA lAgI. jyAM jyAM tene besavAnuM sthAna, zayanasthAna, svAdhyAya karavAnuM sthAna nakkI karatI te tene pahelethI ja te pANIthI siMcita karI detI, tyArapachI te tyA mesatI, zayana 42tI, 2pAdhyAya 42tI. ( taeNaM sA pupphacUlA ajA kAliM ajja evaM vayAtrI) jI mAnita bhI sthiti nidhana bhupyuu|| mAyA tene A pramANe kahyuM ke For Private and Personal Use Only
Page #816
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anaMgAradharmAmRtavarSiNI rI0 zru..2 3. a0 1 kAlIdevIvarNanam 77 nigranthInAM zarIravAkuzikA jAtA'si, yatastvam-abhIkSNaM 2 hastau bhAvasi yAvat ' AsayAhi vA' Asse-upavizasi, 'sayAhi vA ' zeSe-mayanaM karoSi 'NIsIhiyAhi vA' niSedhayasi-svAdhyAyaM karoSi, 'taM' tat-tasmAt kAraNAt tvaM he devAnupriye ! etat sthAnam- Aloehi' Alocaya yAvat pAyazcittaM pratipadyasva / mUle-sambandhasAmAnye SaSThI / tataH khalu sA kAlI AryA devANupiyA ! samaNI NaM NiggaMthINaM sarIravAusiyANaM hottae-tumaM ca NaM devANuppiyA! marIrabAusiyA jAyA-abhikkhaNaM 2 itthe dhovasi, jAva AsayAhi vA sayAhi vA NisIhiyAhi vA taM tumaM devANuppiyAe ! eyarasa ThANassa Aloehi jAva pAcchittaM paDivajjAhi) he devAnupriye ! nirgrantha zramaNiyoM ko zarIravakuza honA kalpita nahIM haiN| parantu tuma to he devAnupriye ! zarIravakuza bana rahI ho| bAra 2 hAthoM ko dhotI ho yAvat jahAM tumheM uThanA baiThanA hotA hai, zayana karanA hotA hai, svAdhyAya karanA hotA hai usa sthAna ko pahile se hI siMcita kara letI ho taba jAkara vahA~ uThatI baiThatI ho, zayana karatI ho, svAdhyAya karatI ho| isaliye he devAnupriye ! tuma isa sthAna kI AlocanA karo yAvat prAyazcitta grahaNa kro| (taeNaM sA kAlI ajjA puSphacUlAe ajjAe eyamaTuM no ADhAi, jAva tusiNIyA saMciTThai, taeNaM tAo puSphacUlAo (no khalu kappar3a, devANuppiyA ! samaNINaM NiggaMthINaM sarIravAusiyANaM hottae-tumaM ca Na devANuppiyA ! sarIra vAusiyA jAyA abhikkhaNaM 2 hatthe dhovasi, jAva AsayAhi vA sayAhi vA, NisIhiyAhi vA ta tumaM devANupie ! eyassa ThANassa Aloe hi jAva pAyacchittaM paDivajjAhi) he devAnupriye ! nitha zramaNuone zarIravakuza thavuM kalpita nathI, paraMtu tame te he devAnupriye ! zarIravakuza thaI rahI che. vAraMvAra hAthane dhUo cho yAvat jayAM tamAre uThavA besavAnuM hoya che, sUvAnuM hoya che, vAdhyAya kara hoya che te sthAnane pahelAM tame pANIthI siMcita karI le che, ane tyArapachI tame tyAM uThe-bese che, sUve che ane svAdhyAya karo che. ethI he devAnupriye! tame A sthAnanI AcanA kare yAvat prAyazcitta grahaNa kare. (taeNaM sA kAlI agjA puSphalAe ajjAe eyama? no ADhAi jAva musiNIyA saMciduI, taeNaM tAo puSphacUlAo ajjAo kAliM ajaM abhi For Private and Personal Use Only
Page #817
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra hy 20 www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrotAdharmakathA puSpacUlAyA AryAMyA evamartha ' no ADhAi ' mo Adriyate = na manyate yAvat ' susiNIyA' tUSNIkA =samaunA saMtiSThate / tataH khalu tAH puSpacUlA AryAH kAlImAm 'abhikavaNaM 2' abhIkSNaM 2 =vAraM vAra' 'hIleMti' hilanti = janmakamadghATanapUrvakaM nirbhartsayanti 'jiMdaMti' nindanti=kutsitazabdapUrvakaM doSodghATanena anAdriyante, 'khisaMti' visanti = hastamukhAdivikArapUrvakamavamanyante, apamAnaM kurvantIsparthaH ' garihaMti' mante gurvAdisamakSaM doSAviSkaraNapUrvakaM tiraskurvanti, 'bhavamaNNaMti' avamanyante= rUkSavacanAdibhirapamAnaM kurvanti, tathA abhIkSNamabhIkSNam vAraMvAraM etamartha = zarIrasaMskaraNarUpaM nivArayanti / tataH khalu tasyAH kAlyA bhAryAyAH bhramaajjAo kAli ajjaM abhikkhaNaM 2 chIleMti, jiMdati, khiMsati, garihaMti avamaNNaMti, abhikkhaNaM 2 eyamahaM nidhAreMti, taeNa tAse kAlIe ajjAe samaNIhiM NiggaMdhIhiM abhikkhaNaM 2 hIlijjamANIe jAva vArijjamANIe imeyArUbe ajjhatthie jAva samuppajjitthA ) usa kAlI AryAne puSphalA AryA ke isa kathana rUpa arthako nahIM maanaa| kevala vaha yAvat cupacApa hI rhii| uttara meM jaba usane unase kucha nahIM kahA - taba usa puSpacUlA AryA 'holaMti' kAlI AryA kI bAra2 janmakarma udghATana pUrvaka bhartsanA (tiraskAra) karanA prAraMbha kara diyaa| 'niMdaMti' kutsita zabdoccAraNa pUrvaka doSodghATana karate hue ve usakI bAra 2 niMdA karane lagIM / khisaMti ' hasta, mukha, Adi ke vikAra pradarzana pUrvaka ve usakA apamAna karane laga gaI / ' garihaMti ' guru AdijanoM ke samakSa doSoM ko prakaTa karake ve usakA tiraskAra karane lagIM / tathA "avamaNNaMti" rUkSavacana Adi bola 2 kara usakA apamAna bhI karane laga gii| " kSaNaM 2 hIle ti Nidati, khisaMti, garihati atramaNNaMti, abhikkhaNaM 2 eyamaTTa nivAreti, taeNa tIse kAlIe ajAe samaNIhi NiggaMdhIhi abhikkhaNa 2 hIlijjamANIe jAva vArijjamANIe imeyArUbe ajjhatthie jAva samuppa jitthA ) te kAlI AryAe puSpacUlA AryonA A kathana rUpa arthanA svIkAra karyo nahi phakta te mU`gI thaine ja besI rahI. javAbamAM jyAre teNe temane kaMI ja kahyuM nahi tyAre puSpacUlA AryAe kAlI AryonI vAravAra janma, ka, udghATanapUrvaka bhasanA karavA mAMDI. kutsita zabdoccAraNathI doSAghATana karato te tenI vAravAra niMdA karavA lAgI, hAtha, sukha vagerene vikRta karIne te temanuM apamAna karavA lAgI. gurU vagerenI sAme DhASAne prakaTa karIne te temanA tiraskAra karavA lAgI, temaja rUkSa vacanA vagere AlIne tenuM apamAna paNa karavA lAgI ane sAthe sAthe te AryA tene vAraMvAra zarIra-saskAra karavAnI manAI paNa karatI rahI. A pramANe nigraMtha zramaNIe vaDe vAra vAya For Private and Personal Use Only
Page #818
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 792 " E " mamagAradharmAmRtavarSiNI ze0 . 2 va. 1 a0 1 kAlI devIvarNanama NIbhiH nirgranthIbhiH abhIkSNamabhIkSNaM hilyamAnAyAH yAvat - vAryamANAyA abamezrva: ' ajjhatthira ' AdhyAtmikaH = AtmagatavicAraH yAvat-manogataH saGkalpaH samudapavata yadA khalu aham bhagAravAsamadhye ' vasitthA' uSitAnyavasaM tathA khalu ahaM ' sayaMbasA ' svayaMtrazA = svatantrA Asam (yatprabhRti ca khalu ahaM muNDAbhUtvA bhagA rAt anagAritAM pratrajitA'bhavaM tatprabhRti ca khaLu ahaM paravazA jAtA'smi taM' tat tasmAt zreyaH khalu mama kalye mAduSprabhAtAyAM rajanyAM yAvat sUrye jva chavi sUryodaye sati' pADikaM ' pratyekam = ekamAtra bhinamityarthaH, upAzrayamupasaMpadma khalu vihartum ' tikaTu' iti kRtvA = iti manasi nidhAya evaM samprekSate, sAtha 2 meM ve AryA use bAra 2 zarIra saMskAra karane se manA bhI karatI rhii| isa prakAra usa kAlI AryA ke nirgrantha zramaNiyoM dvArA bAra 2 bhasita Adi hone para tathA zarIra saMskAra karane se niSiddha hone para, use yaha isa prakAra kA AdhyAtmika yAvat manogata saMkalpa utpanna huaa| (jayA NaM ahaM agAravA samajjhe vasitthA tayA NaM ahaM sayavasA, appibhiraM ca NaM ahaM muMDA bhavitA agArAo, anagAriyaM pavvapA tappabhiI va NaM ahaM paravasA jAyA, taM seyaM khalu mama kallaM bAuppabhASAe rayaNIe jAva jalate pADhikkA vassayaM uvasaMpajittANaM viharitae sikaTa evaM saMpai saMpehitA kallaM jAva jalate pADievaka avassathaM ginchai ) jaba maiM apane ghara ke bIca meM rahatI thI - usa samaya maiM svataMtra thI / parantu jisa dina se maMDita hokara agAra avasthA se isa anagAra avasthA meM AI hU~ usa dina se maiM paravaza- parAdhIna bana cukI huuN| ataH mujhe vahI zreyaskara hai ki maiM dUsare dina prAtaH kAla hote hI jaba sUryo sita vagere thavAthI temaja zarIra saskAranI manAi hAvA badala te kADhI Aryone A jAtanA AdhyAtmika cAvatu maneAgata saMkalpa udbhabhavye ke-- ( jayANaM bhaI agAravAsa majjJe vakhitthA tayANaM aI svayavastA jappabhi - caNaM aha muMDA bhavittA agArAo aNagArigaM pabvaiyA tatyabhii caNaM ahaM paravasA jAyA ta seyaM khalu mama kalaM pauppabhAyAe rayaNIe jAva jalate pADikA svayaM saMpatti NaM biirittara tikaTTu evaM saMperei, saMpehitA kallaM jAva jala pADiekaM ubassayaM ginhai ) jyAre huM gharamAM rahetI hatI tyAre huM svataMtra hatI. paraMtu jyArathI me muMDita thaIne agAra avasthAne tyajIne anagAra avasthA svIkArI che tyArathI huM paravasa-pAdhIna thai gai chuM. ethI mArA mATe have e ja zreyaskara jaNAya che ke huM bIje dise savAra thatAM ja jyAre sUrya udaya pAmaze tyAre For Private and Personal Use Only
Page #819
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 800 vAtAdharmakathAsUtre 7 samprekSya kalye yAvat sUrye jvalati 'pADiekaM ' pratyekam - upAzrayaM gRhNAti / tatra khalu sA ' aNivAriyA' anivAritA-nivArakAbhAvAt ' aNohaTTiyA ' anavadhaTTikA pacchA pravRttipratirodhakAbhAvAt, ataeva ' sacchaMdamaI' svacchandamatiH abhIkSNamabhIkSNaM hastau dhAvati yAvat-Aste vA zete vA niSedhayati vA / tataH khalu sAkAlI AryA 'pAsatthA ' pArzvasthA - gAr3hakAraNaMvinA nitya piNDabhoktrI, ataeva pArzva sthavihAriNi, ' osaNNA' avasannA samAcArapAlane'vasI daya ho jAvegA - dUsare upAzraya meM calI jAU~ / isa prakAra kA usane apane mana meM vicAra kiyA / vicAra karake phira vaha dUsare dina prAtaH kAla hote hI sUryodaya hone para dUsare upAzraya meM calI gaI / (tatthaNaM sA aNivAriyA aNohaTTiyA sacchaMdamaI abhikkhaNaM 2 hatthe dhobei, jAva Asayaha vA sayai vA NIsehei vA-taNaM sA kAlI ajjA pAsasthA pAsatthavihArI osaNNA osaNNavihArI, kusIlA kusIlavihArI, ahAchaMdA ahAchaMdavihArI, saMsattA saMsattavihArI bahUNi vAsANi sA mAoNapariyAgaM pAuDa) vahA~ vaha vinA roka Toka, yadRcchA pravRtti karane laga gaI / icchAnusAra bAra 2 hAtha paira Adi dhone laga gii| uThane baiThane evaM sone ke sthAna ko tathA svAdhyAya bhUmi ko pahile se hI pAnI se siJcita kara vahAM uThane baiThane evaM svAdhyAya karane lagI / isa taraha kI svacchanda pravRtti se vaha kAlI AryA pAsasthA - gADhakAraNa ke vinA nitya piNDa bhoktrI bana gaI, pArzvastha vihAriNI ho gaI / samAcArI khIjA upAzrayamAM jatI rahuM'. A pramANe teNe manamAM vicAra karyAM. vicAra karIne te khIje divase savAra thatAM ja sUryodaya thayA bAda bIjA upAzrayamAM jatI rahI. ( tatthaNaM sA aNivAriyA aNohaDDiyA svacchaMdamaI abhikkhaNaM 2 hatthe dhovei, jAva Asayai vA sayai vA NIseddei vA taraNaM sA kAlI ajjA pAsasthA pAsatthavihArI osaNNA osaNNavihArI kusIlA kusIlavihArI ahA 'dA ahAchaMdavihArI. saMsattA saMsattavihArI bahUNi vAsANi sAmaNNapariyAgaM pAuNa i ) tyAM te rAka-Toka vinA svaccha thaine pravRtti karavA lAgI. IcchA mujakha vAravAra hAtha-paga dhAvA lAgI, uThavA-besavA ane sUvAnA sthAnane temaja svAdhyAya bhUmine pahelethI ja pANI vaDe siMcita karIne tyAM uThavA besavA temaja svAdhyAya karavA lAgI. A jAtanI svacchanta pravRttithI te kAlI Aryo pAsasthA--gADha kAraNa vagara nitya piMDa leAtrI-banI gaI, pArzvatha For Private and Personal Use Only
Page #820
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradhAmRtavaSiNI TI0 zru. 2 va. 1 0 1 kAlIdevIvarNanam 81. dantI, ataeva avasannavihAriNI, 'kusIlA ' kuzIlA-uttaraguNasevayA saMjvalanakaSAyodaye pravRttA, ataeva kuzIlavihAriNI, 'ahAcchaMdA' yathAcchandAsvAbhiprAyapUrvakasvamati kalpitamArge pravRttA, ataeva yathA chandavihAriNI, 'saMsattA' saMsaktA gRhasthAdipremabandhanena zithilasAmAcArIpravRttA satI bahUni varSANi zrAmaNyaparyAyaM pAlayati, pAlayitvA arddha mAsikyA saMlekhanayA''tmAnaM 'jhUsei ' joSayati-sevate, jhUsittA-jopayitvA triMzad bhaktAni 'aNasaNAe ' anazanayA 'cheei' chinatti, chittvA tasya sthAnasya anAlocitA' pratikrAntA kAlamAse kAlaM kRtvA camaracaJcAyAM rAjadhAnyAM kAlAvataMsake bhavane upapAtasabhAyAM devazayanIye devadRSyAntarite = devadUSyavastrAcchAdite aGgulasyA'saMkhyeyabhAgamAtrAyAmavagAhanAyAM kAlIdevItayA upapannA / tataH khalu sA kAlIdevI adhunopAlana karane meM zithilatA dikhalAne lagI-avasanna vihAriNI ho gii| kuzIlA bana gaI-saMjvalana kaSAya ke udaya hone se uttaraguNoM kI virAdhanA karane lagI-kuzIla vihAriNI ho gaI aura apanI icchAnusAra mArga kI kalpanA kara usameM pravRtta rahane laga gaI-isaliye vaha yathAcchanda vihAriNI bhI dhana gaI / gRhastha Adi janoM ke adhika paricayajanya premabaMdhana se apane AcAra pAlana meM zithila banI huI usane isa taraha hokara aneka varSoM taka zrAmaNya paryAya kA pAlana kiyA aura (pAuNittA) pAlana kara (addhamAsiyAe saMlehaNAe attANa jhuseha, jhUsittA tIsaM bhattAI aNasaNAe cheei, cheittA, tassa ThANassa aNA. loiya apaDikkaMttA kAlamAse kAlaM kiccA camaracaMcAe rAyahANIe kAlavarDiesa bhavaNe uvavAyasabhAe devasayaNijjaMsi devadUsaMtarie aNgulvihAriNI thaI gaI. samAcArI pAlana karavAmAM zithilatAvALI batAvavA lAgIavasagna vihAriNI thaI gaI. kuzIlA thaI gaI, saMjavalana kaSAyane udaya hovAthI uttara guNenI virAdhanA karavA lAgI, kuzila vihAriNI thaI gaI ane pitAnI IcchA mujaba mAganI kalpanA karIne temAM pravRtta thavA lAgI, ethI te yathAskanda vihAriNI paNa banI gaI. gRhastha vagere lekenA vadhAre paDatA paricayajanya premabaMdhanathI pitAnA AcAra pAlanamAM zithila thaI gaI. teNe A pramANe ghaNAM varSo sudhI zramaNya-paryAyanuM pAlana karyuM ane (pauNittA ) pAsana rIna ( addhamAsiyAe saMlehaNAra attANaM jhUsei, jhUsivA tIsaM bhattAI aNasaNAe cheei, cheittA, tassa ThANAsa aNAloiyaapaDiva kaMttA kAlamAse kAlaM kiccA pamara va 101 For Private and Personal Use Only
Page #821
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - tAdharmakathAjastra papannA-tatkAlasamutpannAsatI paJcavidhayAparyAptyA yathAmUryAbhaH sUryAbhadevavat , 'jAva bhAsAmaNapajjattIe' bhASAmana.paryApsyA-yAvat-AhAraparyAptyA 1, zarIraparyAptyA 2, indriyaparyAptyA 3, AnaprANaparyAptyA 4, bhASAmanaH paryAptyA 5, paryAptibhAvaM gacchati / paryAptibandhakAle devAnAmAhArazarIrAdiparyAptisamAptikAlAntarApekSayA bhASAmanaH paryAptyoH stokakAlAntaratayA tayorekasvena vivakSaNAt paryAptInAM paJcavidhatvam / tataH khalu sA kAlI devI catasRNAM sAmAnikasAhastrINAM yAvat-anyeSAM ca bahUnAM kAlAvataMsakamavanavAsinAmasurakumAraNAM ssa asaMkhejai, bhAgamettAe ogAhaNAe kAlIdevIsae uvavaNNA) arddhamAsa kI saMlekhanA se usane apanI AtmA ko yukta kiyaa| isa prakAra usane anazanoM dvArA 30bhaktoMkA chedana karane para bhI usa sthAnakI AlocanA nahIM kI aura na vaha una aticAroM se pIche hI haTI-ataH anAlocita apratikrAnta banakara vaha jaba usa kAla avasara-kAla kara camaracaMpA nAma kI rAjadhAnI meM, kAlAvataMsaka bhavanameM, upAtAtasabhAmeM devadUSyavastrase AcchAditadevazayanIya zayyA' Upara aMgulake asaMkhyAtave mAtra kI avagAhanA se kAlI devI ke rUpa meM utpanna ho gaI (taeNaM sA kAlIdevI ahuNovavaNNA samANI paMcavihAe pajattIe jahA sUriyAmo jAva bhAsAmaNapajjattIe 0! taeNaM sA kAlIdevI cauNhaM samANi ya sAhassI NaM aNNesiM ca yahaNa kAlavaDeMsakabhavaNavAsINaM asurakumArANaM caMcAe rAyahANIe kAlavaDisae bhavaNe ukhavAyasabhAe devasayaNijjaMtrI devadUsaM. tarie aMgulassa asaMkhejjai, bhAgame sAe ogAhaNAe kAlIdevIttae uvavaNNA) teNe addhamAsanI saMkhanAthI pitAnA AtmAne yukata karyo. A pramANe teNe anazane vaDe 30 bhaktonuM chedana karIne paNa te sthAnanI AlocanA karI nahi ane te aticAronA AcaraNathI paNa aTakI nahi. ethI anAcita apratikAMta thaIne te jyAre kALa avasare kALa karIne amaracaMcA nAmanI rAjadhAnImAM kAlAvataMsaka bhavanamAM, upapAta sabhAmAM devadUSya vAthI AcchAdita devazanIya upara AMgaLIonA asaMkhyAtamAM mAtranI avagAhanAthI kAlI devInA rUpamAM utpanna thaI gaI. (taeNaM sA kAlI devI ahuNovavaNNA samANI paMcavihAe pajjatIe jahA sUriyAbho jAva bhAsamaNapajjattIe / taeNaM sA kAlI devI cauNha sAmANivatAhassINaM jAva aNNesiM ca bahUrNa kAlavaDeM sakabhavaNavAsI NaM asurakumA. rANaM devANa ya devINaya AhevacaM jAva viharai) For Private and Personal Use Only
Page #822
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir www.kobatirth.org menagAradharmAmRtaSiNI TI0 zru. 2 va. 1 ma0 1 kAlIdevAvarNanam devAnAM ca devInAM ca ' Ahebacca' AdhipatyaM svAmitvaM kurvantIpAlayantI yAvad viharati / evam-uktaprakAreNa khalu he gautama ! kAlyA devyA sA divyA devarddhiH 3, labdhA, prAptA, abhismnvaagtaa| gautamaH pRcchati-kAlyA khalu he bhadanta ! devyAstatra ' kevaiyaM ' kiyantaM devANa ya devINa ya AhevaccaM jAva vihara i ) isa prakAra vaha kAlI devI abhI abhI utpanna hokara pAMca prakAra kI paryAptiyoM se paryApta banI hai| paryAptiyAM 6 hotI haiM parantu yahAM para jo ve pAMca kI saMkhyA meM nirdiSTa huI haiM-usakA kAraNa yaha hai ki paryApti ke baMdhakAla meM devoM ke AhAra, zarIra Adi paryAptiyoM ke samAptikAla kI apekSA bhASA aura manaH paryAya kA sAtha sAtha baMdha hotA hai, isaliye ina donoM ko eka rUpa se yahAM vivakSita kiyA gayA hai / ve paryAptiyAM isa prakAra hai- (1) AhAraparyApti (2) zarIra paryApti (3) indriyaparyApti (4) zvAsocchravAsaparyApti (5) bhASA evaM manaH pryaapti| vaha kAlI devI cAra hajAra sAmAnika devoMkA yAvat aura dUsare aneka kAlAvataMsaka bhavanavAsI asurakumAra devoM kA deviyoM kA Adhipatya kara rahI hai| (evaM khalu goyamA! kAlIe devIe sA divvA devar3I 3 laddhApattA abhisamaNNA gayA, A pramANe te kAlI devI hamaNAM ja utpanna thaIne pAMca prakAranI paryAsiothI paryApta banI che. pathatie cha hoya che. paNa ahIM je pAMcanI saMkhyAmAM ja batAvavAmAM AvI che. tenuM kAraNa A pramANe che ke paryAptinA baMdhakAlamAM devanA AhAra, zarIra vagere paryAptionA samAptikALanI apekSA bhASA ane manaH paryAtinuM ekI sAthe baMdha hoya che ethI A baMnene ahIM eka rUpamAM ja batAvavAmAM AvI che. te paryAptio A pramANe che(1) mA 2 pati, (2) zarI2 5ti , (3) 4ndriya paryApti, (4) zvAsa vAsa paryApti, (5) bhASA ane manaH paryApti. te kAlI devI cAra hajAra sAmAnika deve upara yathAvat bIjA paNa ghaNuM kAlAvataMsaka bhavanavAsI asura kumAra deva, devIo upara zAsana karI rahI che. ( evaM skhalu goyamA ! kAlIe devIe sA diyA deviDDhI 3 laddhA pattA abhisamaNNAgayA, kAlIe gaM bhave ! devIe kevaiyaM kAlaM ThiI paNNatA ? goyamA avaDhA ijjAI paliovamAI ThiI paNNattA ) For Private and Personal Use Only
Page #823
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir to mAtAdharmakathAGgasUtra kAlaM sthitiH prajJaptA ? bhagavAnamAha-he gautama ! ' aDrAijjAI' arddhatRtIye sArddha dve palyopame sthitiH prajJaptA / ___ gautamaH pRcchati-kAlI he bhadanta ! devI tasmAddevalokAd anantaram AyubhavasthitikSayAnantaraM 'ubaTTittA' udRtya-nissRtya kutra gamiSyati kutrautpatsyate ? / bhagavAnAha-he gautama ! sA kAlI devI devalokAccyutvA mahAvidehe varSe utpadha setsyati / kAlIe NaM bhaMte ! devIe kevaiyaM kAlaM ThiI pagattA ? goyamA adAi. jajAI paliovamAI ThiIpaNNattA) isa taraha se he gautama ! kAlI devI ne vaha divya devarddhi 3, arjita kI hai svAdhIna kI hai aura use apane upabhoga ke yogya banAyA hai| aba gautama punaH prabhu se pUchate haiM-ki he bhadaMta ! kAlIdevI kI kitanI sthiti hai ? uttara meM prabhu ne unase kahA-he gautama ! kAlIdevI kI sthiti aDhAI palya kI (prajJapta huI ) hai (kAlI NaM bhaMte ! devI tAo devalogAo aNaMtaraM uvahittA kahiM gacchahii, kahiM uvavajjihii, ? goyamA! mahAvidehevAse sinjhihii evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpattaNaM paDhamassa vaggassa paDhamajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte ttibemi, dhammakahANaM paDhamajjhayaNaM samataM) he bhadaMta ! kAlIdevI usa devaloka se Ayu evaM bhavasthiti ke kSaya ke anantara nikalakara kahAM jAvegI, kahAM utpanna hogI? isa gautama ke prazna kA uttara prabhu ne unheM isa prakAra diyA-gautama ! vaha kAlI devI devaloka se cava kara mahA A pramANe he gautama! kAlI devIe te divya devaddhi 3 prApta karI che. svAdhIna banAvI che ane tene potAne mATe upaga gya banAvI che. have gautama pharI prabhune pUche che ke he bhadanta ! kAlI devInI sthiti keTalI javAbamAM prabhue temane kahyuM ke he gautama! kAlI devInI sthiti aDhI palyanI (prazasa tharDa) che. ( kAlINaM bhaMte ! devI tAo devalogAo aNaMtara uadvittA kahi gacchi. hii, kahi uvavajihii ? goyamA ! mahAvidehe vAse sijjJi hii, evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva sapatteNaM paDhamassa vaggassa paDhamajjha yaNassa ayamadve paNNatte tti bemi, dhammakahANaM paDhamajjhayaNaM samattaM ) he bhadanta ! kAlI devI te devakathI Ayu ane bhavasthitine pUrI karIne kayAM jaze? kayAM utpanna thaze? A pramANe gautamanA praznane sAMbhaLIne prabhue uttaramAM tene kahyuM ke he gautama! te kAlI devI devakathI cavIne For Private and Personal Use Only
Page #824
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavarSiNI TIkA zru. 2 va. 1 a0 1 kAlI devIvarNanam 805 zrIsudharmAsvAmI mAha evaM khalu he jambUH ! zramaNena yAvat - mokSaM samprAptena prathamasya vargasya prathamAdhyayanasya ayamarthaH = pUrvokto bhAvaH prajJaptaH / ttivemi ' iti bravImi vyAkhyA pUrvavat // sU04 // // dharmakathAnAM prathamavargasya prathamAdhyayanaM samAptam // videha kSetra meM utpanna hogI aura vahIM se siddha hogii| aba sudharmA svAmI zrI jaMbU ! svAmI se kahate haiM ki he jaMbU ! mukti ko prApta hue zramaNa bhagavAn mahAvIra ne prathama varga ke prathama adhyayana kA yaha pUrvokta artha prajJapta kiyA hai / aisA maiMne unhIM ke mukha se sunakara yaha tumase kahA hai | sUtra 4 // -: prathama varga kA prathama adhyayana samApta: mahAvideha kSetramAM utpanna thaze ane tyAMthI ja siddha thaze. have sudharmAM svAmI zrI ja'bU ! svAmIne kahe che ke huM jabU! muktiprApta zramaNa bhagavAna mahA vIre prathama varganA prathama adhyayananA A pUrvokta rUpe atha prajJapta karyAM che. AvuM huM temanA zrI mukhathI sAMbhaLIne tamane kahI gayA chuM. // sUtra 4 5 " prathama varganuM prathama adhyayana samApta. " For Private and Personal Use Only
Page #825
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atha dvitIyamadhyayanaM prArabhyatemUlam-jai NaM bhaMte ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM paDhamassa vaggassa paDhamajjhayaNassa ayama? paNNatte biiyassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke0 ahe paNNatte ?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe nayare guNasilae ceie sAmI samosaDhe parisA niggayA jAva pajjuvAsai, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAI devIcamaracaMcAe rAyahANIe evaM jahA kAlI taheva AgayA gaTTavihiM uvadaMsettA paDigayA bhaMtetti bhagavaM goyamA! puSvabhavapucchA, evaM khalu goyamA ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM AmalakappA NayarI aMbasAlavaNe ceie jiyasattU rAyA rAI gAhAvaI rAIsirI bhAriyA rAI dAriyA pAsassa samosaraNaM rAI dAriyA jaheva kAlI taheva nikkhaMtA taheva sarIrabAusiyA taM ceva savvaM jAva aMtaM kAhiti / evaM khalu jaMbU ! biiyajjhayaNassa nikkhevao // // paDhamavaggassa bIyajjhayaNaM samattaM // sU0 5 // TIkA-'jaiNaM bhaMte ' ityAdi / jambUsvAmIpRcchati-yadi khalu he bhadanta / -dvitIya adhyayana prAraMbhaH-jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM ityAdi / TIkArthaH-jaMbU svAmI zrI sudharmAsvAmI se pUchate haiM ki (bhaMte ) he bhadaMta ! (jaiNaM samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM bIjuM adhyayana prAraMbha jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM ityAdiAt-bhU svAmI zrI suSamA svAbhAna pUche che hai (bhate) 3 mahanta ! (jaiNaM samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM paDhamassa For Private and Personal Use Only
Page #826
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir managAradharmAmRtavaSiNI TI0 zru. 2 va. 1 0 2 rAtrIdevIvarNanam 107 zramaNena bhagavatA mahAvIreNa yAvat siddhigatinAmamadheyaM sthAnaM sampAptana dharmakathAnAM prathamasya vargasya prathamAdhyayanasyAyamartha pUrvokto bhAvaH prajJaptaH, dvitIyasya khalu bhadanta ! adhyayanasya zramaNena bhagaratA mahAvIreNa yAvat mokSa samprAptena ko'rthaH = ko bhAvaH prajJaptaH ? ___ mudharmAsvAmImAha-evaM khalu he jambUH ! tasmin kAle tasmin samaye rAjagRhaM nagaram / guNazilakaM caityam / svAmI bhagavAna mahAvIraH samavasRtaH / pariSapaDhamassa vaggassa paDhamajjhayaNassa ayamaDhe paNNatte viiyassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke aTe paNNatte ? evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe gayare guNasilae cehae sAmI samosaDhe) yadi zramaNa bhagavAna mahAvIra ne jo ki mukti sthAna ko prApta ho cuke haiM dhammakathAke prathama varga ke prathama adhyayana kA yaha pUrvokta rUpa se artha prarUpita kiyA hai-to he bhadaMta ! dvitIya adhyayana kA unhIM zramaNa bhagavAna mahAvIra ne jo ki mukti ko prApta kara cuke haiM kyA bhAva artha pratipAdita kiyA hai ? isa prakAra jaMbU svAmI ke pUchane para sudharmA svAmI unase kahate haiM ki he jaMbU! suno -tumhAre prazna kA uttara isa prakAra hai-usa kAla aura usa samaya meM rAjagRha nAma kA nagara thaa| usameM guNazilaka nAma kA udyAna thaa| usameM mahAvIra svAmI samavasare |-(prisaa niggayA-jAva pajjuvAsai, naggassa paDhamajjhayaNasta ayamaDhe paNNatte viiyassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM ke0 aTe paNNatte ? evaM khalu jaMbU ? teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe Nayare guNasilae ceie sAmI samosaDhe ) je zramaNa bhagavAna mahAvIra-ke jemaNe muktisthAna meLavI lIdhuM che. dharmakathAnA prathama varganA prathama adhyayanane A pUrvokta rUpamAM artha prarUpita karyo che te he bhadanta ! te ja zramaNa bhagavAna mahAvIre-ke jemaNe muktisthAna meLavI lIdhuM che. bIjA adhyayanane zo bhAva-artha pratipAdita karyo che. A pramANe jaMbU svAmInA praznane sAMbhaLIne zrI sudharmA svAmI temane kahe che ke he jaMbU! sAMbhaLo, tamArA praznano uttara A pramANe che ke te kALe ane te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM temAM guruzilaka nAme ughAna hatuM temAM mahAvIra svAmI padhAryA. ( parisA niggayA-jAva pajjuvAsai, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAI devI For Private and Personal Use Only
Page #827
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir e jJAtAdharmakathA nirgatA yAvat bhagavantaM paryupAste / tasmin kAle tasmin samaye ' rAI ' rAtriHrAjinAmnI devI camaracazcAyAM rAjadhAnyAm, evaM yathA kAlI tathaiva- AgatA, nATyavidhimupada pratigatA / ' bhaMte tti ' he bhadanta / iti sambodhya bhagavAn gautamaH ' puNyabhavapucchA ' pUrvabhavapRcchA rAtri devyAH pUrvabhavaM pRcchati / bhagavAn prAha - evaM khalu he gautama / tasmin kAle tasmin samaye AmalakalpA nagarI, AmrazAlavanaM caityam, jitazatrU rAjA, rAtrirgAthApatiH, rAtrizrIrbhAryA tayoH teNaM kALeNaM teNaM samaeNaM rAI devI camara caMcAe rAyahANIe evaM jahA kALI - taheva A gayA nahavihiM uvasettA paDigayA) prabhu kA Agamana sunakara nagara nivAsinI samasta janatA una prabhu ke darzana karane aura unase dharmopadeza sunane ke liye usa guNazilaka udyAna meM AI ! prabhu ne saba ko dharma kA upadeza diyA / sabane prabhu kI paryupAsanA kii| usa kAla meM aura usa samaya meM rAtrinAma kI devI camaracaMcArAjadhAnI meM rahatI thI jaise vahAM kAlI devI rahatI thii| so vaha bhI prabhu kA Agamana sunakara vahAM aaii| vahAM Akara usane nATaya vidhi dikhalAI aura dikhalAkara phira vaha vahAM se vApisa apane sthAna para calI gaI / ( bhaMte tti bhagavaM goyamA ! pugvabhavapucchA evaM khalu goyamA ! teNaM kALeNaM teNaM samaeNaM AmalakappA NayarI aMbasAlabaNe cehae - jiyasattU rAyA rAI gAhAvaI, rAyasirI bhAriyA, rAI camaracaMcAe rAyahANIe evaM jahA kAlI - tadeva AgayA naTTavihiM unaMdasettA paDigayA ) prabhunuM Agamana sAMbhaLIne nagaranA badhA nAgarikajane te prabhunAM darzana karavA mATe temaja temanI pAsethI dharmopadeza sAMbhaLavA mATe te guNuzilaka udyAnamAM AvyA. prabhue khadhAne dharmanA upadeza ApyA. badhAe prabhunI paryuMpAsanA karI. te kALe ane te samaye rAtri nAme devI camaracacA rAja dhAnImAM kAlI devInI jema rahetI hatI. te prabhunuM Agamana sAMbhaLIne tyAM AvI. tyAM AvIne teNe nATayavividha batAvI ane khatAvIne te tyAMthI pAchI jatI rahI. For Private and Personal Use Only - ( bhaMte tti bhagavaM goyamA ! putrabhavapRcchA-evaM khalu goyamA ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM AmalakappA NayarI aMbasAlavaNe ceie - jiyasattU : rAyA - rAI gAhAvaI, rAyasirI bhAriyA, rAI dAriyA, pAsassa samosaraNaM - rAI dAriyA
Page #828
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 805 anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 zru02 0 1 a0 2 rAtrIdevIvarNanam rAtrirdArikA''sIt / pArzvasya = pArzvaprabhoH samavasaraNam / rAtrirdArikA yathaiva kAlI tathaiva niSkrAntA tathaiva zarIravAkuzikA, tadeva sarvaM yAvat sarvaduHkhAnAmantaM kariSyati / dAriyA pAsassa samosaraNaM rAI dAriyA jaheba kAlI- tarheva nikkhatA, tadevasarIra bAusiyA taM caiva savvaM jAva aMtaM kAhiha evaM khalu jaMbU | viiyajjhayaNassa nikkhevao ) usake cale jAne ke bAda zramaNa bhagavAn mahAvIra se gautama ne rAtridevI kA pUrvabhava pUchA- prabhu ne unase isa prakAra kahA- he gautama! usakAla aura usa samaya meM AmalakalpA nAmakI nagarI thI / usameM AmrazAlavana nAmakA udyAna thaa| nagarIke rAjA kA nAma jitazatru thaa| vahAM ratri nAmakA eka gAthApati rahatA thA / usa kI bhAryA kA nAma rAtrizrI thaa| ina donoM ke rAtri nAma kI eka putrI thI jisa prakAra kAlI prabhu kA upadeza sunakara pratibodha ko prApta ho gaI thI / - usI prakAra pArzvanAtha ke vahAM udyAna meM Ane para bhI unase dharmopadeza sunakara pratibodha ko prApta ho gaI / ataH vaha mAtA pitA se AjJA lekara kAlI kI taraha bar3e TAu bATa ke sAtha zibikA meM baiThAkara prabhu ke samIpa mAtA pitA le gye| vahAM vaha dIkSita ho gai | dhIre 2 vaha zarIra bAkuzikA banagaI / jisa prakAra jaba kAlI - tava nikkhatA, taheba sarIrabAusiyA taM caiva savvaM jAva aMtaM kAhi evaM khalu jaMbU ! vizyajjhayaNassa nikkhecao ) tenA gayA khAda zramaNa bhagavAna mahAvIrane gautame rAtri devInA pUrva bhavanI vigata pUchI. prabhue temane A pramANe kahyuM ke huM gautama ! te kALe ane te samaye AmalakalpA nAme nagarI hatI. temAM AmrazAlavana nAme udyAna hatuM. nagarInA rAjAnuM nAma jitazatru hatuM. tyAM rAtri nAme eka gAthApati rahetA hatA. tenI patnInuM nAma rAtrizrI hatuM. tee baMnene rAtri nAme eka putrI hatI. jema kAlI prabhunA upadeza zravaNu karIne pratibaMdhane prApta thai temaja tyAM udyAnamAM padhArelA pArzvanAthanI pAsethI dharmAMpadeza sAMbhaLIne te paNa pratipreSita thai gaI. ethI kAlInI jemaja tene pazu peAtAnA mAtApitAnI pAsethI AjJA meLavI ane tyArapachI tenA mAtApitAe tene pAlakhImAM besADIne prabhunI pAse laI gayA, tyAM te dIkSita thaI gaI. dhIme dhIme te paNu zarIra bAkuzikA banI gai. jema kAlI dArikA paNa Aryo thaine zarIra vAkuzikA banI gaI hatI. tyArapachI jevI sthiti kAlI AryonI tra 102 For Private and Personal Use Only
Page #829
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'vaM khalu jambU!' ityAdi dvitIyAdhyayanasya tikSepakA upasaMhAraH samAptivAkyaprabandho'tra bodhyaH // sU05 / / ____ iti prathamavargasya dvitIyAdhyayanaM samAptam // -1-2 // kAlI dArikA AryA hokara zarIra vAkuzikA banagaI thii| isake bAda jaisI sthiti kAlI AryA kI huI-vaho saba sthiti isa rAtri dArikA kI bhI huI-isa prakAra saba saMvandha yahAM para isake viSaya meM lagAlenA cAhiye aura vaha saMbandha "mahAvideha meM utpanna hokara yaha samasta duHkhoM kA anta karegI " yahAM taka jAnanA cAhiye / isa prakAra he jaMbU! yaha prathamavarga ke dvitIya adhyayana kA upasaMhAra hai // suu05|| prathamavarga kA dvitIya adhyayana samApta // thaI tevI ja sthiti te rAtridArikAnI paNa thaI. ahIM A pramANe kAlidArikAne badhe saMbaMdha AnA viSe samajI le joIe ane te saMbaMdha "mahAvidehamAM utpanna thaIne te badhA duHkhane aMta karaze " ahIM sudhI samaja joIe. A pramANe che jabU! prathama varganA bIjA adhyayanane A upasaMhAra che. sU. 5 "prathama tuM bhI adhyayana samAta" For Private and Personal Use Only
Page #830
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atha tRtIyamadhyayanam mUlam - jai NaM bhaMte ! taiyajjhayaNassa ukkhevao, evaM khala jaMbU ! rAyagihe Nayare guNasilae veMie evaM jaheva rAI taheva rayaNI vi, NavaraM AmalakappA nayarI rayaNI gAhAvaI rayaNIsirI bhAriyAM rayaNI dAriyA sesaM taheva jAva aMtaM kAhi 3 / evaM vijjU vi AmalakappA nayarI vijjugAhAvaI vijjusirIbhAriyA vijjudAriyA sesaM taheva / 4 evaM mehA vi AmalakappAe nayarIe mehe gAhAvaI mehasirI bhAriyA mehA dAriyA sesaM tava 5 / evaM khalu jaMbU ! samaNerNa jAva saMpatterNa dhammakahANaM paDhamassa vaggassa ayamaTThe paNNatte // sU0 6 // TIkA-' jaNaM bhaMte ' ityAdi / yadi khalu bhadanta / ityAdi tRtIyAdhyayanasya utkSepakaH = jambUmanAdirUpaH mArambhavAkyaprabandho'travAcyaH / sudharmAsvAmI katha // tRtIya adhyayana prAraMbha // ( jahaNaM te! taiyajjha ghaNassa ukkhevao) ityAdi / TIkArtha :- ( jaiNaM bhaMte! tahayajjhayaNassa ukkhevao) aba jaMbU svAmI punaH pUchate haiM ki he bhadanta ! yadi zramaNa bhagavAn mahAvIra ne dvitIya adhyayana kA yaha pUrvoktarUpa se artha nirUpita kiyA haiM-to tRtIya adhyayana kA unhoMne kyA artha pratipAdita kiyA hai ? isa taraha se isa tRtIya adhyayana kA jaMbU svAmI kA yaha prazna AdirUpa vAkya prabandha utkSepaka hai-prAraMbhaka hai - isa prazna kA uttara zrI sudharmA svAmI trIjuM adhyayana prAraMbhaH " jaiNa bhate ! taiyajjhayaNassa ukkhevao' ityAdi - TIDArtha - ( jaiNa bhate ! taiyajjJayaNassa umkhevao ) have 4 svAbhI pharI pUche che ke he bhadanta ! jo zramaNa bhagavAna mahAvIre khIjA adhyayananA A pUrvokta rUpe atha nirUpita karyo che te trIjA adhyayananA temaNe ze atha pratipAhita karyAM che ? A pramANe A trIjA adhyayananA jammU svAmInA A prazna vagere rUpa vAkaya pramadha utsepaka che-prArabha che. A praznanA uttara zrI sudharmAvAmI A pramANe Ape che ke -- For Private and Personal Use Only
Page #831
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 212 jaanaaghaathaay' yati-evaM khalu he jambuH ! rAjagRhaM nagaraM, guNazilakaM caityam / evaM yathaiva rAtristathaivarajanI api, navaram AmalAlpA nagarI, rajanIgAthApatiH, rajanIzrI ryA, rajanI dAArikA / zeSaM tathaiva / yAvat-sarvaduHkhAnAmantaM kariSyati / / // iti prathamavargasya tRtIyAdhyayanam // 1-3 // isa prakAra se dete haiM-(evaM khalu jaMbU ! rAyagihe jayare guNasilae cehae evaM jaheva rAI taheva rayaNI vi, NavaraM AmalakappA nayarI, rayaNI gAhAvaI rayaNIsirI bhAriyA rayaNI dAriyA sesaM taheva jAva aMtaM kAhii 3 ) jaMbU ! suno-usa kAla meM aura usa samaya meM rAjagRha nAma kA nagara thaa| usameM guNazilaka nAmakA udyAna thaa| jisa prakAra rAtri prabhu kA Agamana sunakara guNazilaka udyAna meM gaI thI usI taraha rajanI bhI vahAM gaI usane prabhu ke mukha se dharma kA upadeza sunaa| sunakara saMsAra zarIra aura bhogoM se vaha virakta ho gaI / dIkSA lene kA apanA bhAva usane prabhu se nivedita kiyaa| prabhune yathAsukhaM devAnupriye kahakara usake bhAva kI sarAhanA karatehue 'zubhasya zIghra' karane kI apanI anumati prakaTa kI-taba yaha ghara AI aura mAtAse apanA dIkSA lene kA vicAra prakaTa kiyA-ityAdi saba saMbandha kAlI dArikA ke kathAnaka anusAra rajanI ke sAtha lagAlenA cAhiye / jaba rajanI devI prabhu ko vaMdanA karaneke liye gugazilaka udyAna meM AI aura vahAM ( evaM khalu jaMbU ! rAyagihe Nayare guNasilae ceie evaM jaheva rAI taheva rayaNI vi NavaraM omalakappA nayarI, rayaNI-gAhAvaI rathaNosirI bhAriyA rayaNI dAriyA sesaM taheva jAva aMtaM kAhi 3 ) he jaba! sAMbhaLe, te kALe ane te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. temAM guNazilaka nAme udyAna hatuM. jemAM rAtri prabhunuM Agamana sAMbhaLIne guNazilaka udyAnamAM gaI hatI temaja rajanI paNa tyAM gaI. teNe prabhunA mukhathI dharmane upadeza sAMbhaLe. sAMbhaLIne te saMsAra, zarIra ane gothI virakata thaI gaI. teNe pitAne dIkSA grahaNa karavAne bhAva prabhunI sAme prakaTa karyo. prabhue "yathAsukhama" devAnupriye ! kahIne tenA bhAvanI sarAhanA karI ane zubha kAryamAM vilaMba karo nahi evI pitAnI anumatI darzAvI. tyAre te pitAne ghera AvI ane mAtApitAnI sAme dIkSA grahaNa karavAne vicAra prakaTa karyo-vagere badhI vigata kAlI dArikAnI jemaja rajaninI sAthe paNa samajI levI joIe. jyAre rajanIdevI prabhune vaMdanA karavA mATe guNazikSaka udyAnamAM AvI ane tyAM teNe nATayavidhinuM pradarzana karyuM. tyArabAda For Private and Personal Use Only
Page #832
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI gekA zru. 2 va.1 rajanIdArikAdicaritranirUpaNam 813 __ 'evaM vivi ' ityAdi / evaM vidyudapi / AmalakalpA nagarI, vidyud gAthApati , vidyut zrI ryA, vidyudArikA / zeSaM tathaiva / iti prathamavargasya caturthAdhyayanam // 1-4 // usane nATyavidhikA pradarzana kiyA bAda meM vaha jaba vahAM se prabhu kI paryupAsanA kara vApisa apane sthAna para calI gaI-taba prabhu se gautama gaNadhara ne usake pUrva bhava pUche taba prabhu ne unase isa prakAra kahA-usa kAla aura usa samaya meM Amalaka kalpA nAmakI nagarI thI-usameM rajanI nAmakA gAthApati rahatA thaa| rajanI zrI usakI bhoryA kA nAma thaa|in donoM ke eka putrI jisakA nAma rajanI thaa| isake viSaya kA avaziSTa kathAnaka " samasta duHkho kA yaha anta karegI" yahAM taka kA kAlI dArikA ke jaisA hI jAnanA cAhiye // suu06|| ||prthm varga kA tIsarA adhyayana samApta // evaM vijjUvi AmalakappA nayarI vijjU gAhAvaI // vijjusirIbhAryA vijjudAriyA, sesaM taheva // 4 // evaM mehAvi AmalakappAe nayarIe mehe gAhAvaI // mehAsirI bhAriyA mehA dAriyA sesaM taheva // 5 // (evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNa dhammakahANaM paDhamassa vggprabhunI paryApAsanA karIne pAchI pitAnA sthAne jatI rahI tyAre gautama gaNa dhare prabhune tenA pUrva pUgyA. tyAre prabhue tene A pramANe kahyuM ke te kALe ane te samaye AmalakalapA nAme nagarI hatI, temAM rajanI nAme gAthApati raheto hato, rajanI zrI tenI patnInuM nAma hatuM. teo baMnene eka putrI hatI-jenuM nAma rajanI hatuM. enA viSenI bAkInI badhI vigata samasta dukhone te anta karaze" ahIM sudhInI kAlI dArikAnI jemaja samajI levI joIe. e sUtra 6 che " prathama varnu alag madhyayana sabhAta // ( evaM vijjUvi AmalakappA nayarI vijju gAhAvaI / vijjusirIbhAryA vijjudAriyA, sesaM taheva // 4 // evaM mehA vi AmalakapAe nayarIe mehe gAhAvaI / mehAsirI bhAriyA mehA dAriyA sesaM taheca // 5 // ( evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM paDhamassa vaggassa ayamaDhe paNpatte 6) For Private and Personal Use Only
Page #833
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir D bhAtAdharmakathA evaM mehAvi ' ityAdi / evaM meghA'pi / AmalakalpAyAM nagaryAM megho gAthApatiH, meghazrIrbhAryA, meghA dArikA / zeSaM tathaiva / __zrIsudharmAsvAmImAha-evaM khalu he jambUH ! zramaNena yAvat mokSa samprAptena dharmakathAnA prathamasya vargasyAyamarthaH prajJaptaH // sU06 // // iti prathamavargasya pazcamAdhyayanam // 1-5 // atha dvitIyo vargaH prArabhyate-' jaiNaM bhaMte ' ityaadi| mUlam -jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM doccasta vaggassa ukkhevao, evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM doccassa ssa ayamaDhe paNNatte 6) isI taraha kA kathAnaka vidyuta ke viSaya meM bhI jAnanA caahiye| AmalakalpA nagarI vidyuta gAthApati vidyut zrI bhAryA ina donoM ke yahAM vidhut daarikaa| isa taraha nAma Adi meM hI pariva. tana huA hai| abhidheya viSaya meM kucha antara nahIM hai| megha ke viSaya meM bhI yahI bAta jAnanI cAhiye / Amalakalpa- nagarI, megha gAthApati, megha zrI bhAryA, meghA dArikA-isa prakAra isa kathAnaka meM ina nAmoM meM parivartana huA hai-abhidheya vaktavya-viSaya meM nhiiN| isa prakAra yahAM taka prathama varga ke 5, adhyayana samApta ho jAte haiM / vidyuddArikA kA adhyayana 4 cauthA, evaM meghA dArikA kA adhyayana 5 paMcama hai| isa taraha he jaMbU! zramaNa bhagavAna mahAvIra ne ki jo mukti sthAna ke adhi pati bana cuke haiM dharmakathA ke prathamavarga kA yaha artha prarUpita kiyA hai ? A pramANenuM ja kathAnaka vidyutanA viSe paNa samajI levuM joIe. AmalakA nagarI, vidyuta gAthA pati ane vidyuta zrI bhAryA. A baMnene tyAM vidyuta dArikA, A pramANe phakta nAma vageremAM parivartana thayuM che. abhidheya viSayamAM keI paNa jAtane taphAvata nathI. meghanA viSe paNa e ja vAta samajI levI joIe. AmalakapA nagarI, megha gAthApati, megha zrI bhAryA, megha dArikA. A pramANe A kathAnakamAM paNa nAmamAM ja parivartana thayuM che-abhidheya vaktavya viSayamAM nahi. A pramANe ahIM sudhI prathama varganA pAMca adhyayana purA thaI jAya che. vighuddArikAnuM adhyayana cothuM, ane megha dArikAnuM adhyayana pAMyame che. A pramANe ja ! zramaNa bhagavAna mahAvIre-ke jeo mukita sthAnanA adhipati thaI cUkayA che--dharmakathAnA prathama vargane A artha ipita cha // // For Private and Personal Use Only
Page #834
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradhAmRtavarSiNI TI0 zru0 2 301 zubhAnizuMbhAvidevIvarNanam 15 vaggassa paMca ajjhayaNA paNNattA, taM jahA-suMbhA nisuMbhA raMbhA niraMbhA mayaNA, jai NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM doccasta vaggarasa paMca ajjhayaNA paNNatA, doccassa NaM bhaMte ! vaggassa paDhamajjhayaNassa ke aTe paNNatte ?, evaM khallu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe Nayare guNasilae ceie sAmI samosaDhe parisA jiggayA jAva pajjuvAsai, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM suMbhAdevI balicaMcAe rAyahANIe suMbhavaDeMsae bhavaNe subhaMsi sIhAsaNaMsi kAlIgamaeNaM jAva NaTTavihiM uvadaMsettA jAva paDigayA, puThavabhavapucchA, sAvatthI NayarI koTue beie jiyasattU rAyA suMbhegAhAvaI suMbhasirI bhAriyA suMbhA dAriyA sesaM jahA kAlIe NavaraM adhuTAiM paliovamAiM ThiI evaM khalu jaMbU ! nikkhevao ajjhayaNassa evaM sesAvi cattAri ajjhayaNA sAvatthIe navaraM mAyA piyA sarisanAmayA, evaM khallu jaMbU ! nikkhevao biIyavaggassa2 // sU0 7 // ||biio vaggo samatto // TIkA-jambUsvAmIpRcchati-yadi khalu he bhadanta ! zramaNena yAvatsamprAptena dvitIyasya vargasya utkSepakaH / sudharmAsvAmIpAha-evaM khalu he jambUH zramaNena yAvat -ditIyavargaprAraMbhaH'jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM' ityAdi / TIkArtha:-jaMbU svAmI zrI sudharmA svAmI se pUchate haiM ki (bhaMte ! jANaM samaNeNaM jAva saMpattaNaM doccassa vaggassa ukkhevao-evaM khalu bhI 4 prAra' jaiNa bhAte ! samaNeNa ' ityaadiTakAtha-bU svAmI zrI sudharmA svAmIne pUche che ke- ( bhaMte ! jaiNaM samayeNaM jAva saMpatteNaM dobassa vagmassa ukkherao-evaM khalu For Private and Personal Use Only
Page #835
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - I nition - --- hAtAdharmakathA mokSa sampAptena dvitIyasya vargasya pazcAdhyayanAni majJaptAni, tadyathA-zumbhA 1, nizumbhA 2, rambhA 3, nirambhA 4, madanA 5, / yadi khalu he bhadanta ! zramaNena yovatsamprAptena dvitIyasya vargasya paJca-adhyayanAni prajJaptAni, dvitIyasya khalu he bhadanta / vargasya prathamAdhyayanasya ko'rthaH prajJaptaH ? / sudharmAsvAmI prAha-evaM jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM doccassa vaggassa paMca ajjhayaNA paNNattA) he bhadaMta! mukti sthAna ko prApta hue zramaNa bhagavAn mahAvIra ne dvitIya varga kA utkSepaka prAraMbha kisa rUpa se prarUpita kiyA hai-taba sudharmA svAmI ne unase kahA-he jaMbU! suno yAvat muktisthAna ko prApta hue una zramaNa bhagavAna mahAvIra ne isa dvitIya varga ke pAMca adhyayana prarUpita kiye haiM-(taM jahA) ve isa prakAra haiM-(suMbhA, nisuMbhA, raMbhA, niraMbhA mayaNA, jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpattaNa dhammakahANaM docassa vaggassa paMca ajjayaNA paNNattA, docassaNaM bhaMte vaggassa paDhamajjhayaNassake aDhe eNNatte? evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe Nayare, guNasIlae ceie-sAmI samosaDhe parisA NiggayA jAva pajjuvA. sai) (1) zumbhA, (2) nizuMbhA (3) rambhA, (4) niraMbhA (5) madanA, / apa jaMbU svAmI puna: sudharmA svAmI se pUchate haiM ki he bhadaMta ! yadi yAvat mukti sthAna ko prApta hue zramaga bhagavAna mahAvIrane dvitIyavarga jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM doccassa vaggassa paMcaajjhayaNA paNattA ) he bhadanta ! muktisthAnane prApta karelA zramaNa bhagavAna mahAvIre bIjA vargane ukSepaka-prAraMbha-kayA rUpathI prarUpita karyo che? tyAre sudharmA svAmIe temane kahyuM ke he jaMbU ! sAMbhaLe, yAvat muktisthAnane varelA te zramaNa bhagavAna mahAvIre A bIjA varganA pAMca adhyayane prarUpita karyA che. ( tajahA) te 40 pramANe cha (muMbhA, nisuMbhA, raMbhA, niraMbhA, mayaNA, jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM jAtra saMpa. teNaM dhammakahANaM doccassa vaggassa paMca ajjhayaNA paNNattA, doccassa NaM bhaMte vaggassa pahamajjhayaNassa ke aTe paNNatte ! evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagidde Nayare, guNasIlae ceie-sAmI samosaDhe parisA NiggayA jAva pajjuvAsai) (1) jal, (2) nizulA, (3) 2 mA, (4) ni2 mA, (5) mahanA. ve jaMbU svAmI pharI sudharmA svAmIne pUche che ke he bhadanta ! je yAvat mukti For Private and Personal Use Only
Page #836
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir arrrrdharmAmRtavarSiNI TI0 2 va. 2 zubhanizuMbhadidevIvarNanam 817 khala he jambUH ! tasmin kAle tasmin samaye rAjagRhaM nagaram / guNazila caityam / svAmI = varddhamAnasvAmI sanavasRtaH / pariSannirgatA yAvatparyupAste / tasmina kAle tasmin samaye zumbA devI balicaJcAyAM rAjadhAnyAM zumbhAvataMsa ke bhavane zumbhe siMhAsane 'kAlIgamaraNaM' kAlIgamena = kAlI devI sadRzapAThena yAvatnATaya vidhimupada yAvat pratigatA 'putrabhavapucchA' pUrvabhavapRcchA=gautamasvAmI zumbhA devyAH pUrva pRcchati / bhagavAn kathayati - zrAvastI nagarI / koSThakaM caityam | jitazatrU rAjA / zumbho gAthApatiH / zumbhazrIrbhAryA / zumbhA dArikA / zeSaM yathA area: kAlI dArikAyA varNanaM tathAtrApi vijJeyam, navaraM = vizestvake pAMca adhyayana prarUpita kiye haiM to he bhadaMta ! dvitIyavarga ke prathama adhyayana kA unhoMne kyA artha pratipAdita kiyA haiM ? isa prazna kA uttara dene ke liye sudharmA svAmI unase isa prakAra kahate haiM ki-he jaMbU ! - usa kAla aura usa samaya meM rAjagRha nAma kA nagara thA usameM guNazilaka nAma kA udyAna thA / usameM varddhamAna svAmI Aye / prabhu kA Agamana sunakara vahAM kI samasta janatA unheM vaMdana ke liye apane 2 sthAna se cala kara usa guNazilaka udyAna meM AI / prabhu ne sabako dharma kA upadeza diyA pariSad upadeza sunakara prabhu kI yAvat paryupAsanA kI / ( teNaM kAle teNaM samarpaNaM ) usI kAla aura usI samaya meM ( subhAdevI palicaMcAe rAvahANIe suMbhavaDeMsae bhavaNe subhaMsi sIhAsAMsi kAlIgamaeNaM jAna nadRvihi uvadaMsettA jAva paDigayA puvvabhava pucchA, sAvasthI gayarI, koie beie jiyasattU rAdhA, suMbhe gAhAbaI suMbha sthAnane prApta karelA zravaNu bhagavAna mahAvIre khIjA varganA pAMca adhyayana prarUpita karyAM che. te he bhadanta ! jA varganA prathama adhyayanane temaNe ze| artha pratipAdita karyo che ? A praznanA uttaramAM zrI sudhAM svAmI temane A pramANe kahe che ke huM ja bU ! te kALe ane te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. temAM guNazika nAme udyAna hatu. temAM vamAna svAmI padhAryAM. prabhunuM Agamana sAMbhaLIne tyAMnA adhA nAgarike temane vaDhanA karavA mATe pAtapeAtAne sthAnethI nIkaLIne guruzilaka udyAnamAM AvyA. prabhue badhAne dhanA upadeza ApyuM. pariSaTTe dharmopadeza sAMlIne alunI yAvat paryupAsanA urI. ( teNa kAlena te samaeNa ) te aNe ane te sabhaye (suMbhA devI valivAe rAyahANIe suMbhavaDeMsara bharaNe subhaMsi sIdAsaNaMsi kAlI maraNaM jAva naha virdi uvasettA jAna paDigayA, puvyabhavapucchA sAvatthI NayarI, koe ceie jiyasattU rAyA, suMbhe gAhAvaI, suMbhasirI bhAriyA, suMbhA zA 103 For Private and Personal Use Only
Page #837
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 258 jAtAdharmakayAjavaNe yam-asyAH zumbhAdevyAH 'achuTTAI' arda caturthAni-sArdatrayANi palyopamAni sthitirasti / sudharmAsvAmImAha-he jambUH! nikSepakA-upahAro'dhyayanasya vAcyaH / / // iti dvitIyavargasya prathamAdhyayanam // sirI bhAriyA suMbhA dAriyA, sesaM jahA kAlIe NavaraM achuTTAiM paliovamAI ThiI, evaM khalu jaMbU ! nikkhevao ajjhayaNassa evaM sesA vi cattA. riajjhayaNA sAvatthIe navaraM mAyA piyA sarisa nAmayA evaM khalu jaMbU / nikkhevabhobiIyavaggassa bIo vaggo samatto) zubhAdevI jo valicaMcA nAmakI rAjadhAnI meM zubhAvataMsaka nAmake bhavana meM rahatI thI aura zubhanAma ke siMhAsana para baiThatI thI-vaha kAlI devI ke prakaraNa meM varNita pATha ke anusAra prabhu ke samIpa unako vaMdanA karane ke liye aaii| vahAM usane nATyavidhikA pradarzana kiyA bAdameM phira baha vahAM se pIche apane sthAna para calI gii| usake cale jAne ke yAda gautamasvAmI ne prabhu se usa zuMbhAdevI ke pUrvabhava kI pRcchA kI-taba bhagavAna ne una se isa prakAra kahA-zrAvastI nAmakI nagarI thii| usameM koSThaka nAmakA udyAna thA, / nagarI ke rAjA kA nAma jitazatru thA usameM gAthA pati rahatA thaa| jisakA nAma zubha thaa| isakI zubha zrI nAma kI bhAryA thii| dArikA kA nAma zuMbhA thaa| isake bAda kA isakA varNana dAriyA, sesaM jahA kAlIe NavaraM aTThAI, paliovamAiM tthiii| evaM khalu jaMbU ! nikkhevabho ajjhayaNassa evaM sesA vi cattAri ajjhayaNassa sAvatthIe navaraM mAyApiyA sarisanAmayA, evaM khalu jaMbU ! nikkhevao - biIyavaggassa paMca ajjhayaNA samattA bIo vaggo samatto) zubhA devI-ke je balicaMcA nAme rAjadhAnImAM zubhAvasaka nAmanA bhavanamAM rahetI hatI ane zubha nAme siMhAsana upara besatI hatI-kAlI devInA prakaraNamAM varNavelA pATha mujaba prabhunI pAse temane vaMdanA karavA mATe AvI. tyAM teNe nATayavidhinuM pradarzana karyuM. tyArabAda te tyAMthI pAchI pitAnA sthAne jatI rahI. temane jatA rahyA bAda gautama svAmIe prabhunI zubhA devInA pUrva bhavanI pRcchA karI. tyAre bhagavAne temane A pramANe kahyuM ke- zrAvastI nAme nagarI hatI, temAM keSTaka nAme ughAna hatuM. nagarInA rAjAnuM nAma jitazatru hatuM. temAM zuMbha nAme gAthApati rahetA hatA. zuMbhazrI nAme tenI patnI hatI, tenI putrInuM nAma zuMbhA hatuM tyArapachInuM tenuM zeSa varNana kAlI devInI jemaja samajI levuM joIe. temAM ane AmAM taphAvata eTa For Private and Personal Use Only
Page #838
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir gAradharmAmRtavarSiNI DI0 zruM. 2 va. 2 zubhanizuMbhAdidevIvarNanam 4 evaM sesAvi ' ityAdi - evaM zeSANyapi - nizumbhA 1 - rambhA 2 - nirambhA 3- madanA 4 nAmakAni catvAri adhyayanAni zrAvastyA nagaryA vijJeyAni, navaram - etAvAn vizeSaH - mAtaraH pitaraH sadRzanAmAnaH dArikA sadRzanAmAnaH, tathAhinizumbhAyA mAtA nizumbhazrIH, pitA nizumbhaH / rambhAyA mAtA rambhazrIH, pitA rambhaH / nirambhAyA mAtA nirambhazrIH, pitA nirambhaH / madanAyA mAtA madanazrIH pitA madanaH / ete sarve gAthApatayaH Asan / evaM khalu he jambU : ! nikSepako dvitIyavargasya // 7 // // iti dharmakathAnAM dvitIyo vargaH samAptaH // 2 // 819 ra For Private and Personal Use Only kAlIdevI kA hai vaisA hI jAnanA caahiye| usameM aura isameM kevala antara itanA hI hai ki kAlIdevI kI sthiti 2 // palya kI thI aura isa zubhAdevI kI 3||, palya kI thii| isa prakAra he jaMbU ! isa dvitIyabarga ke prathama adhyayana kA yaha nikSepaka hai / isI taraha nizuMbhA, raMbhA nirambhA aura madanA nAma ke cAra adhyayana bhI jAnanA cAhiye / ina meM vizeSatA kevala itanI hI haiM ki yahAM jo mAtA pitA haiM ve dArikA sadRza nAmavAle haiM- jaise nizubhA ke pitA kA nAma nizuMbha, mAtA kA nAma nizuMbha zrI, raMbhAke pitA kA nAma rambha, mAtAkA nAma rambhazrI, niraMbhA ke pitA nAma niraMbha mAtA kA nAma niraMbhazrI, madanA ke pitA kA nAma madana, aura mAtAkA nAma madanazrI / ye saba hI gAthApati haiN| isa taraha yaha dvitIyavarga kA nikSepaka- upasaMhAra haiN| // dvitIyavarga samApta // leA ja che ke kAlI devInI sthiti rA pakSyanI hatI ane A zubhA devInI sthiti 3aa palpanI hatI. A pramANe huM jabU! A khIjA varganA prathama adhyayanane A nikSepaka che. yA pramANe nizulA, raMlA, niraMlA bhane madanA nAmanA cAra ayanA paNa jANI levAM joie. emanAmAM vizeSatA phakta eTalI ja che ke ahIM je mAtApitA che te putrInA jevA ja nAmavALA che. jemake nizuMbhAnA pitAnuM nAma nizuMbha, mAtAnuM nAma nizubhazrI, bhA nA pitAnuM nAma ra'bha, mAtAnuM nAma ra'bhazrI nira'bhAnA pitAnuM nAma nirabha, mAtAnuM nAma niralazrI, madanAnA pitAnu' nAma madana ane mAtAnuM nAma madanazrI, A badhA gAthApati che A pramANe bIjA vanA nikSepa upasa'hAra che. jIle varga samApta //
Page #839
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 820 zAtAghamakathAGgasUtra atha tRtIyo vargaH prArabhyate - ' ukkhevao taiyavAssa ' ityAdi mUlam - ukkhevao taiyavaggassa evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM taiyassa vaggassa caupavaNaM ajjhayaNA pannattA, taM jahA- paDhame ajjhayaNe jAva caupapaNai me ajjhayaNe, jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM taiyassa vaggassa cauppannajjhayaNA paNNattA paDhamassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpattegaM ke aDe paNNatte ?, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe Nayare guNAsi - lae ie sAmI samosaDhe parisA NiggayA jAva pajjuvAsai, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM alAdevI dharaNAe rAyahANIe alAvarDasa bhavaNe alaMsi sIhAsAMsi evaM kAlIgamaeNaM jAva vihiM vasettA paDigayA, puvvabhavapucchA, vANArasI NayarI kAmamahAvaNe ie ale gAhAvaI alasirI bhAriyA alA dAriyA sesaM jahA kAlIe NavaraM dharaNassa aggamahisittAe uvavAo sAiregaM addhapaliodamaMTiI sesaM taheva, evaM khalu Nikkhevao paDhamajjhayaNassa, evaM kamA sakkA saterA soyAmaNI iMdA ghaNavijjuyAvi savvAo eyAo dharaNassa aggamahisIo evaM ete cha ajjhayaNA veNudevassavi avisesiyA bhANiyavvA evaM jAva ghosassavi ee caiva cha ajjhayaNA, evamete dAhiNillANaM iMdANaM uparaNaM ajjhavaNA bhavaMti, savvAovi vANArasIe kA mamahAvaNe ceie taiyavaggassa Nikkheva o||suu08 // taio vaggo samatto // 3 // " " For Private and Personal Use Only
Page #840
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradhAmRtavarSiNI TI0 zru02 103 alAdidevInAM caritravarNanam // TIkA- ukhevo' utkSepakA jampaznAdirUpaH prArambhavAkyaprabandhaH tRtIyavargasyAtrabodhyaH / zrIsudharmAsvAmI prAha-evaM khalu he jambUH ! zramaNena bhagavatA mahAvIreNa yAvat mokSaM samprAptena tRtIyasya vargasya ' cauppaNaM ' catupazcAzat alAdIni adhyayanAni prajJaptAni, tadyathA-tAni yathA-prathamamadhyayanam aleti yAvat-catuSpazcAzattamamadhyayanam / jambUsvAmI pRcchati-yadi khalu he -tRtIya varga prAraMbha:'ukkhevao taiyavaggassa' ityAdi / TIkArtha-tRtIyavarga kA prAraMbhavAkya prabandha isa prakAra hai-arthAt sudharmAsvAmI se jaMbU svAmI ne prazna kiyA ki bhadaMta / zramaNa bhagavAn mahAvIra ne ki jo mukti ko prApta kara cuke haiM isa tRtIyavarga ke kitane adhyayana prajJapta kiye haiM-taba sudharmA svAmI ne unase isa prakAra kahA(evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jApa saMpatteNaM tajhyasta vaggassa caupaNNaM ajjhayaNA pannattA taM jahA paDhame ajjhayaNe jAva cau. paNNaime ajjhayaNe jaiNaM bhaMte! samaNeNaM jAva saMpaseNa dhammakahANaM saiyassa vaggassa cauppannajjhayaNA paNNattA, paDhamastaNaM bhaMte ! ajjha. yaNasta samaNeNaM jAva saMpatte NaM ke aDhe paNNatte ?) he jaMbU ! suno-una mukti prApta hue zramaNa bhagavAna mahAvIra ne tRtIyavarga ke alAdika caupana 54 adhyayana prajJapta kiye haiM / jaMbU svAmI punaH pUchate haiM-bhadaMta / bIna va prAma-- ukveva o taiyavaggassa' ityAdi TIkAthe-trIjA varganuM prAraMbha vAkya prabaMdha A pramANe che-eTale ke sudharmA svAmIne jaMbU svAmIe prazna karyo ke he bhadanta! zramaNa bhagavAna mahAvIre-ke jemaNe mukti meLavI lIdhI che. A trIjA varganA keTalAM adhyaane prajJapta karyA che tyAre sudharmA svAmIe temane A pramANe kahyuM - ( evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM taiyassa vaggassa caupaNNaM ajjhayaNA pannatA-taM jahA paDhame ajjhayaNe jAva caupaNai me ajjhayaNe jaiNaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM taiyassa vaggassa caupannajjhayayaNA paNattA, pahamassa NaM bhaMte ! ajjhayaNassa samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke adve paNNatte ?) he jaMbU! sAMbhaLe, mukti prApta karelA te zramaNa bhagavAna mahAvIre trIjA varganA alAdika 54 adhyayane prajJapta karyA che. jaMbU vAmI pharI prazna kare For Private and Personal Use Only
Page #841
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - 122 hAtAdharmakathA bhadanta ! zramaNena yAvat mokSa samprAptena dharmakathAnAM tRtIyasya vargasya catuSpazcAzad adhyayanAni prajJaptAni, teSu prathamasya khalu he bhadana ! adhyayanasya zramaNena yAvat mokSa samprAptena ko'rthaH prajJaptaH ? sudharmasvAmI kathayati___evaM khalu he jambUH ! tasmin kAle tasmin samaye rAjagRhaM nagaram , guNazilakaM caityam , svAmI samakmRtaH, pariSannirgatA yAvat-bhagavantaM paryupAste / tasmin kAle tasmin samaye alAdevI-dharaNendrasyAgramahiSI dharaNAyAM rAjadhAnyAm AlAvataMsake bhavaNe ale siMhAsaNe, evaM 'kAlIgamaeNaM' kAlIgamena-kAlIsadRzapAThena yAvat nATayavidhamupadarya pratigatA / ' pucabhavapucchA' pUrvabhavapRcchAgautamasvAmI alAdevyAH pUrvabhavaM pRcchati, bhagavAn kathayati-bAgArasI nagarI / kAmamahAvanaM caityam / ' ale' alanAmA gAthApatiH / alazrIrbhAryA / alA dArikA / zeSaM 'jahAkAlIe' yathA kAlyAH-kAlIdevyA varNanaM tathaiva alA. devyA varNanaM vijJeyam , navaram-dharaNasyAgramahipItayA'sthA upapAtaH, sAtireka= yAvat mukti ko prApta hue zramaNa bhagavAna mahAvIra ne dharmakathA ke tRtIyavarga ke 54 adhyayana prajJapta kiye haiM to unameM se he bhadaMta ! unhIM yAvat mukti prApta zramaNa bhagavAna mahAvIra ne prathama adhyayana kA kyA artha prarUpita kiyA hai ? isa prazna ke samAdhAna nimitta sudharmA svAmI unase kahate haiM ki-(evaM khalu jaMbU! ) he jaMbU ! tumhAre prazna kA uttara isa prakAra hai| teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM alAdevI dharaNAe rAya hANIe alAvaDaMsae bhavaNe alaMsi sIhAsaNaMsi evaM kAlIgamaeNaM jAva gaDhavihiM uvadaMsettA paDigayA, pubvabhavapucchA, vANArasI jayarI, kAmamahAvaNe ceie alaMgAhAvaI, alAsirI bhAriyA, alAdAriyAsesaM jahA kAlIe NavaraM dharaNasta aggamAhisittAe uvavAo, sAiregaM che ke he bhadanta! vAvata mukti prApta karelA zramaNa bhagavAna mahAvIre dharmakathAnA trIjA varganA 54 cepana adhyayane prApta karyA che, te teomAMthI he bhadata! te ja yAvata mukti prApta zramaNa bhagavAna mahAvIre pahelA adhyayanane ze. artha prarUpita karyo che? A praznanA samAdhAnamAM zrI sudharmA svAmI temane cha ( evaM khalu jaMbU ! ) ! tmaa| prazna utta2 mA pramANe cha ? . (teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM alAdevI dharaNAe rAyahANIe alAvaDaMsae bhavaNe alaMsi sIhAsaNaMsi evaM kAlI gamaeNaM jAva gaDhavihiM ubadaMsettA paDigayA, punvabhavapucchA, vANArasI gayarI, kAmamahAvaNe cehae, alaM gAhAvaI, alAsirI bhAriyA, alAdAriyA sesaM jahA kAlIe gavaraM dharaNassa aggamahisittAe uva For Private and Personal Use Only
Page #842
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradhAmRtavarSiNI TI0 zru0 2 20 2 alAdIdevInAM caritravarNanam 823 addhapaliovamaM ThiI sesa taheva, eva khalu Nivakhevao paDhamajjhayaNassa) usa kAla aura usa samaya meM rAjagRha nAma kA nagara thaa| vahAM guNazilaka nAma kA udyAna thaa| usameM tIrthaMkara paraMparAnusAra vihAra karate hue zramaNa bhagavAn mahAvIra Akara Thahare hue the| nagara kI pariSadA prabhu ko vaMdanA ke liye apane 2 ghara se nikalakara usa udyAna meM AI prabhu ne sabako dharma kA upadeza diyaa| sunakara logoM ne yAvat prabhu kI paryupAsanA kii| usI samaya vahAM para dharaNendra kI agramahiSI alAdevI jo dharaNA rAjadhAnI meM alAvataMsaka isa nAma ke bhavana meM rahatI thIaura jisake baiThane ke siMhAsana kA nAma alA thA prabhu ko vaMdanA Adi karane ke nimitta aaii| vahA~ Akara usa ne nATyavidhi dikhlaaii| dikhalAkara vaha phira vahAM se pIche apane sthAna para gii| usake Ate hI gautama svAmI ne zramaNa bhagavAna mahAvIra se usakA pUrvabhava pUchA taya bhagavAn ne unase isa prakAra kahA vANArasI nAmakI nagarI thI-usameM kAma mahAvana nAma kA udyAna thaa| usameM alanAma kA gAthApati rahatA thaa| usakI bhAryA " ala zrI" isa nAmakI thii| isa kI eka putrI thI jisakA nAma alA thaa| isakA-alA kA zeSa kathAnaka, kAlIdevI kA vAo, sAiregaM addhapaliovamaM ThiI sesaM taheva, evaM khalu Nikkhevo padamajjhayaNassa) te kALe ane te samaye rAjagRDa nAme nagara hatuM. temAM guNazilaka nAme ughAna hatuM. temAM tIrthaMkara paraMparA mujaba hiAra karatAM padhArIne zramaNa bhagavAna mahAvIre mukAma karyo hato. nagaranI pariSada prabhune vaMdana karavA mATe pitapatAne gherathI nIkaLIne te udyAnamAM AvI. prabhue saune dharmane upadeza Ape. upadeza sAMbhaLIne lekoe yAvata prabhunI parya pAsanA karI, te vakhate tyAM dharaNendranI agramahiSI (paTarANI ) alAdevI ke je dharaNe rAjadhAnImAM alAvavaMsaka A nAmanA bhavanamAM rahetI hatI, ane jene besavAnA siMhAsananuM nAma alI hatuM-prabhune vaMdanA karavA mATe AvI. tyAM AvIne teNe nATayavidhinuM pradarzana karyuM, pradarzana karIne te tyAMthI pAchI pitAnA sthAne jatI rahI. tenA gayA pachI tarata ja gautama svAmIe zramaNa bhagavAna mahAvIrane tene pUrvabhava che tyAre bhagavAne temane A pramANe kahyuM vANArasI nAme nagarI hatI, temAM kAmamahAvana nAme udyAna hatuM, temAM ala nAme gAthApati raheto hato. tenI bhAryAnuM nAma alazrI hatuM. tene eka putrI hatI tenuM nAma alI hatuM. alA viSenuM zeSa kathAnaka pahelAM For Private and Personal Use Only
Page #843
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathAjastra sAdhikam arddha palyopamaM sthitiH / zeSaM tathaiva / evaM khalu nikSepakaH prathamAdhyayanasya / evaM kramAt zakrA 2, saterA 3, saudAmanI 4, indA 5, ghanavidyudapi 6 / sarvA etA dharaNasya-dharaNendrasya agramahiSya eva / etAni SaD adhyayanAni veNudevasyApi / ' avisesiyA' avizeSitAni=nirvizepAni sadRzAni bhaNitavyAni / jaisA kathAnaka pIche varNita kiyA jA cukA hai vaisA hI jAnanA caahiye| usake varNana meM aura isake varNana meM kevala antara itanA hI hai ki yaha dharaNendra kI agramahiSI ke rUpa meM utpanna huI aura isakI sthiti 1 // palya se kucha adhika hai| bAkI kA isakA vRttAnta kAlIdevI ke jaisA hI hai| isa taraha yaha dvitIyavarga ke prathama adhyayana kA nikssepk-upsNhaar-hai|-(evN kamA sakkA, saterA, soyAnagI, iMdA, ghaNavijjuyA vi, savvao eyAo dharaNassa aggamahisIo, evaM, ete 6 ajjhayaNA veNudevassa vi avisesiyA bhANiyavvA, evaM jAva ghosassa vi ee ceva / ajjhayaNA, evamete dAhiNillANaM iMdANaM-cauppaNNaM ajjhayaNA bhavaMti, sabao vi vANArasIe kAmamahAvaNe cehae taiyavaggassa Nikkhevao 8 // ___ (taio vaggo samatto) isI krama se zakA 2, saterA 3, saudAmanI 4, indrA 5, ghanavidyut 6, ye saba deviyAM dharaNendra kI hI agramahiSiyAM thiiN| isa taraha ke 6 adhyayana veNudeva ke bhI haiN| aura inakA varNavelA kAlI devInA kathAnakanI jemaja samajI levuM joIe. tenA ane AnA varNanamAM taphAvata phakta eTale ja che ke A dharaNendranI agamahiSInA rUpamAM utpanna thaI ane AnI sthiti nA palya karatAM kaMIka vadhAre che. AnuM bAkInuM varNana kAlI devI jevuM ja che. A pramANe A bIjA varganA pahelA adhyayanane nikSepaka upasaMhAra che. ( evaM kamA sakkA saterA, soyAmaNI, iMdA, ghaNavijjuyA vi, savyo eyAo dharaNassa, aggamahisIo evaM ete 6 ajjhayaNA veNudevassa vi avise siyA bhANiyavyA, evaM jAva ghosassa vi ee ceva6 ajjhayaNA, evamete dAhiNillANaM iMdANaM-cauppaNNaM ajjhayaNA bhavaMti, savvAo vi vANArasIe kAma mahAvaNe ceie taiyavaggassa Nikkhevao / / 8 // taio vaggo samatto) / bhanuma pramANe 24 2, ste| 3, sauhAmanI 4, 4ndr| 5, ghanavighata 6, A badhI devIo dharaNendranI ja agramahiSIo hatI. A pramANe ja 6 adhyayane veNu devInAM paNa che ane emanuM varNana dharaNendranA For Private and Personal Use Only
Page #844
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TI0 bhu02 10 1 rUpAdidevInAM caritravarNanam 825 evaM yAvat ghoSasyApi dhopendrasyApi, etAnyeva SaD adhyayanAni santi / eSaye. tAni dAkSiNAtyAnAmindrANAM catuSpazcAzad adhyayanAni bhavanti / sarvA api pUrvotAdevyaH pUrvabhave vANArasyAM jAtAH kAmamahAvane caitye bhagavataH pArzvasyAhatA samIpe pratrajitAH, tRtIyavargasya nikSepakaH samAptivAkyaprabandho vijnyeyH|| sU08 / // iti dharmakathAnAM tRtIyo vargaH samAptaH // 3 // atha caturthoM vargaH prArabhyate- cautthassa' ityAdi / mUlam-ghautthasta ukkhevao, evaM khalu jaMbU !samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM cautthavaggassa cauppaNNaM ajjhayaNA paNNattA, taM jahA-paDhame ajjhayaNe jAva caupaNNaime ajjhayaNe paDhamassa ajjhayaNassa ukkhevao evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsai, teNaM kAlaNaM teNaM samaeNaM rUyA devI rUyANaMdA rAyahANI rUyagava. vaDisae bhavaNe rUyagaMsi sIhAsaNaMsi jahA kAlIe tahA navaraM putvabhave caMpAe puNNabhadde gheie rUyage gAhAvaI rUyagasirI bhAriyA jyA dAriyA sesaM taheva, NavaraM bhUyANaMdaaggamahisivarNana bhI dharaNendra ke varNana jaisA hI hai / ghopendra ke bhI ye hI 6 adhya yana isI taraha ke haiN| isa taraha dakSiNa dizA saMbandhI indroM ke0 54 adhyayana ho jAte haiN| ye saba deviyAM pUrvabhavameM vANArasI meM utpanna huI aura kAmamahAvana udyAna meM bhagavAn prArzvanAtha arhata prabhuke samIpa dIkSita huii| isa tarahase dharmakathAkA yaha " tRtIya varga samApta huA hai|" varNana jevuM ja che. ghendranA paNa A jAtanAM ja huM adhyayane che. A pramANe dakSiNa dizA saMbaMdhI IndronA 54 adhyayana thaI jAya che. A badhI devIe pUrvabhavamAM vANArasImAM utpanna thaI hatI ane kAmamahAvana udyAnamAM bhagavAna pArzvanAtha arhata prabhunI pAse dIkSita thaI. A pramANe dharmakathAne A trIjo varga pUro thayo che. For Private and Personal Use Only
Page #845
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir hAtAdharmakathA tAe uvavAo desUrNa pAliovamaM ThiI Nikkhevao evaM surUyAvi rUyaMsAvi rUyagAvaIvi rUyakaMtAvi rUyappabhAvi, eyAo gheva uttarillANaM iMdANaM bhANiyavAo jAva mahAghosasta, gikkhevao cautthavaggassa // sU0 9 // // cauttho vaggo samatto // 4 // TIkA- cauttharasa-caturthavargasya 'ukkhevao' utkSepakA-prArambhavAkya. pATho'travAcyaH / sudharmasvAmI pAha-evaM khalu jambUH ! zramaNena yAvarasammAptena dharmakathAnAM caturthavargasya catuSpazcAzat adhyayanAni prajJaptAni tadyathA prathamamadhyayanaM yAvat-catuSpaJcAzattamamadhyayanam ! teSu prathamasyAdhyayanasya utkSepakaH / mudharmasvAmIpAha-evaM khalu he jambUH / tasmin kAle tasmin samaye rAjagRhe sama. -caturtha varga prAraMbha:'cautthassa uvakkhevao' ityaadi| TokArthaH-(cautthassa uvakkhevao) caturtha varga kA prAraMbha kisa taraha se huA hai-isa prakAra-jaMbUsvAmI ke pUchane para zrI sudharmAsvAmI unase kahate haiM ki ( evaM khalu jaMbU) he jaMbU ! suno-(samaNeNaM jAva saMpattaNaM dhammakahANaM cautthavaggassa cauppaNaM ajjhayaNA paNNattA taM jahA paDhame ajjhayaNe jAva caupaNNAi me ajjhayaNe) yAvat muktisthAna ko prApta hue zramaNa bhagavAna mahAvIra ne dharmakathA ke caturtha varga ke 54 adhyayana prajJapta kiye haiM-ve prathama adhyayana se lekara 54 veM adhyayana taka haiM-(paDhamassa ajjhayaNassa ukkhevao evaM khala jaMbU! teNaM kAleNaM teNaM cothe varga prAraMbha. . 'utthamsa uparakhevao' ityAdi At-( cautthassa ubakkhevao) yoyA panI 13mAta vI zata thaI che. A jAtane jaMbU svAmIe prazna karyA bAda zrA sudharmA svAmI tebhane 4 cha hai ( evaM khalu jaMbU) ! saino , (samaNeNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM cautthavaggassa cauppaNaM ajjhayaNA paNNattA taM jahA paDhame ajjhayaNe jAva caupaNNaime ajjhayaNe) thAvat muktisthAnane pAmelA zramaNa bhagavAna mahAvIre dharmakathAnA cothA varganA 54 adhyayane prajJapta karyA che. tene pahelA adhyayanathI mAMDIne 54 mA adhyayana sudhI che. For Private and Personal Use Only
Page #846
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir menagAradhAmRtaSiNI TIkA 2 504 padidevInAM caritravarNanam 827 vasaraNa-bhagavataH zrI mahAvIrasvAminaH samAgamanaM saMjAtaM, yAvat pariSad bhagavantaM paryupAste / tasmin kAle tasmin samaye rUpAdevI bhUtAnandendrasyAgramahiSI rUpakAvataMsake bhavane rUpake siMhAsane yathA kAlyA=kAlIdevyA varNanaM tathA tadvat samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsai, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM khyA devI, rUyANaMdA rAyahANI rUyagaDisae bhavaNe khyagaMsi sIhAsaNaMsi jahA kAlIe tahA navaraM punvabhave caMpAe puNNabhadde cehae rUyage gAhAbaI khyagasirI bhAriyA, rUyA dAriyA, sesaM taheva, NavaraM bhUyANaMda aggamahisittAe uvavAbho desUrNa paliovamaM ThiI nikkhevao, evaM suruvayA vi, rUyaMsAvi, rUyagAhAvaI vi rUyakatA vi rUyappabhAvi, eyAo ceva uttarillANaM iMdANaM bhANiyavvAo, jAva mahAghosassa Nikkhevao cautthavaggassa cauttho vaggo samatto) prathama adhyayana kA he jaMbU ! utkSepaka isa prakAra hai-usakAla meM aura usa samaya meM rAjagRha nagara meM mahAvIra svAmI kA Agamana huaa| pariSada prabhu ko vaMdanA karane ke liye apane 2 sthAna se nikalakara jahAM prabhu virAjamAna the vahA~ AI / prabhu ne dharma kA upadeza diyaa| yAvat sabane prabhu kI paryupAsanA kii| usa kAla aura usa samaya meM bhUtAnaMda indra kI agradevI jisakA nAma rUpAdevI thA vaha prabhu ko vaMdanA ke liye (paDhamassa ajjhayaNassa ukkhevo-evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsai, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM khyAdevI, rUyANaMdA, rAyahANI rUyagavaDiMsae bhavaNe khyagaMsi sIhAsaNaMsi jahA kAlIe tahA navaraM punvabhave caMpAe puNNabhadde ceie rUpage gAhAvaI khyagasirI bhAriyA, rUyA dAriyA, sesaM taheva, NavaraM bhUyANaMda aggamahisittAe uvavAo demaNaM paliovamaM ThiI nikkhevao, evaM surUvayA vi, rUyaMsAvi, rUyagAhAvaI, vi rUyakatA vi rUyappabhAvi, eyAo cetra uttarillANaM iMdANaM bhANiyanyAbho, jAva mahAghosassa Nikkheo cautthavaggassa // 9 // cauttho vaggo samatto) he jabU! pahelA adhyayanane ukSepaka A pramANe che-te kALe ane te samaye rAjagRha nagaramAM mahAvIra svAmInuM Agamana thayuM. prabhune vaMdanA karavA mATe pariSada tipitAne sthAnethI nIkaLIne jayAM prabhu virAjamAna hatA tyAM AvI, prabhue dharmane upadeza Ape yAvat saue prabhunI papAsanA karI, te kALe ane te samaye bhUtAnaMda IndranI agradevI (paTarANI) jene nAma rUpa devI hatuM-prabhune vaMdanA karavA mATe AvI tenA rahevAnA bhavananuM For Private and Personal Use Only
Page #847
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 828 zitAdharmakathAsUtre rUpAdevyA api vijJeyam, navaraM = vizeSo'trAyam - pUrvabhave campAyAM nagaryAM pUrNa - bhadraM caityam, rUpako gAthApatiH, rUpazrIrbhAryA, rUpAdArikA, zeSaM tathaitra navaraM bhUtAnandAgramahiSItayA tasyA upapAtaH janma / dezonaM palyopamaM sthitiH / nikSepakaH=samAptivAkyarUpaH prabandho'tra vijJeyaH / evaM surUpA'pi 2, rUpAMzA'pi 3, rUpakAvatyapi 4, rUpakAntApi 5, rUpaprabhASi 6 / etAcaitra uttarIyANAmindrANAM aaii| isake rahane ke bhavana kA nAma rUpakAvataMsaka thA / aura jisa siMhAsana para yaha baiThatI thI usakA nAma rUpaka thA / pIche jisa prakAra kA varNana kAlIdevI kA kiyA gayA hai usI prakAra kA inakA bhI varNana jAnanA caahiye| usake pUrvabhava kA varNana isa prakAra hai - yaha pUrvabhava meM caMpA nAmakI nagarI meM ki jisameM pUrNabhadra nAma kA udyAna thA aura rUpaka gAthApati jisa meM rahatA thA usa gAthApati kI yaha rUpazrI bhAryA se " rUpA dArikA" isa nAma se putrI utpanna huI thii| bAda meM prabhu kA upadeza sunakara yaha pratibodha ko prApta ho gaI aura kAlIdevI kI taraha yaha AryA bana gaI isake Age jisa taraha kA kAlI devI kA vRttAnta banA isI taraha se isakA bhI jAnanA cAhiye / jaba yaha kAla avasara - kAla kara gaI taba yaha bhUtAnaMda indra kI agramahiSIrUpa se utpanna huI / vahA~ isakI kuchakama 1, palya kI sthiti hai| isa prakAra rUpA devI ke kathAnaka kA yaha nikSepaka hai| isI taraha se (2) surUpA (3) rUpAMzA (4) rUpakAvatI (5) rUpakAntA aura 6 rUpaprabhA kA bhI varNana jAnanA nAma rUpakAvata saka hatuM' ane je siMhAsana upara te besatI hatI tenu' nAma rUpaka hatuM. jema pahelAM kAlI devInu vadhu na karavAmAM AvyuM che temaja Anu varNana paNa samajI levuM joie. tenA pUrvabhavanuM varNana A pramANe che " A pUrvabhavamAM caMpA nAmanI nagarImAM-ke jemAM pUbhadrA nAme udyAna hatuM ane rUpaka gAthApati jemAM rahetA hatA. te gAthApatinI A rUpazrI bhAryothI rUpAdArikA ' A nAmathI putrI rUpe utpanna thaI hatI. tyArapachI prabhunA upadeza sAMbhaLIne e meSane prApta thaI ane kAlI devInI jema Aryo thaI gai, enA pachInI vigata kAlI devInI hatI tevI ja enI paNa samajI levI joIe, jyAre teNe kALa avasare kALa karyo tyAre A bhUtAnaMda indranI agrasahiSI ( paTarANI ) nA rUpamAM upa-na thai. tyAM tenI gheADI echI eka palyanI sthiti che. A pramANe rUpAdevInA kathAnakanA A nikSepaka che. yA pramANe 4 (2) bu3pA, (3) 3pAMzA, (4) 3pAvatI, (4) 3patA bhane For Private and Personal Use Only
Page #848
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - magaMgAradhAmRtaSiNI TIkA zru0 2 0 5 kamalAdidevInAM caritravarNanam 829 maNitavyAH agramahiSyo vaktavyAH yAvat mahAghoSasya / mahAghoSendrasya / nikSepakazcaturthavargasya / / suu09|| // iti dharmakathAnAM caturthoM vargaH smaaptH||4|| atha pazcamo vargaH prArabhyate-paMcamavaggassa ' ityAdi / mUlam-paMcamavaggasta ukkhevao, evaM khalu jaMbU! jAva battIsaM ajjhayaNA paNNattA, taMjahA-kamalA1 kamalappabhAra ceva, uppalA3 ya sudNsnnaa4| rUvavaI5 bahurUvA6, surUvA7 subhagAviyaH // 1 // puNNA9 bahuputtiyA10 ceva, uttamA11 tArayAviya12 / paumA13 vasumatI14 ceva, kaNagA15 kaNagappabhA16 // 2 // vaDeMsA17 keumaI 18 ceva, vairaseNA19 raippiyA20 / rohiNI21 navamiyA22 ceva, hirI23 pupphavaIiya 24 // 3 // bhuyagA25 bhuyagavaI 26 ceva, mahAkacchauM'parAiyA28 / sughosA29 vimalA30 ceva, sustarA31 yasarasarvaI32 // 4 // ukkhevao paDhamajjhayaNassa, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsaI, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kamalAdevI kamalAe rAyahANIe kamalavaDeMsae bhavaNe kamalasi sIhAsaNAMsa sesaM jahA kAlIe taheva gavaraM putvabhave nAgapure nayare sahasaMba. caahiye| ye deviyAM bhUtAnaMda indra kI taraha uttarIya indroM kI bhI agramahiSiyAM haiM / aura ye hI mahAghoSendra kI bhI haiN| isa prakAra yaha caturtha varga kA nikSepaka (svarUpa) hai| // caturthavarga samApta // (6) rUpaprabhAnuM varNana paNa samajI levuM joIe. A badhI devIe bhUtAna IndranI jema uttarIya IndronI paNa agramahiSIo (paTarANIo) che. ane mahAghendranI paNa teeja paTarANIo che. A pramANe A cothA vargane ni54 cha. the varga samAsa For Private and Personal Use Only
Page #849
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 66 830 hAtAdharma kathAM vaNe ujjANe kamalassa gAhAvaissa kamalasirIe bhAriyAe kamalA dAriyA pAsassa0 aMtie nikkhatA kAlasma pisAyakumAriMdasta aggamahisI addhapaliovamaM ThiI, evaM sesA vi ajjhayaNA dAhiNillANaM vANamaMtarariMdANaM bhANiyavtrAo savvAo nAgapure sahassaMbavaNe ujjANe mAyA piyA dhUyA sarisanAmayA, ThiI addhapaliovamaM // sU0 10 // // paMcamo vaggo samanto // 5 // TokA - paMcamatraggassa ' paJcamavargasya utkSepakaH / sudharmasvAmI mAha evaM khalu jambU ! ityAdi, yAvat dvAtriMzad adhyayanAni kamalAdi nAmakAni prajJatAni tadyathA - teSAM nAmAni gAthA catuSTayena prAha , kamalA 1 kamalaprabhA 2 caitra, utpalA 3 ca sudarzanA 4 / rUpavatI 5 bahurUpA 6, surUpA 7 subhagA 8 'pi ca // 1 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -: paMcama varga prAraMbhaH paMcama vaggassa ukkhevao ' ityAdi / TIkArtha - (paMcamavaggassa uvakkhevao) he bhadaMta ! pAMcaveM varga kA utkSepaka prAraMbha kA svarUpa zramaNa bhagavAn mahAvIra ne kisa prakAra se prarUpita kiyA hai ? isa prakAra jaMbUsvAmI ke pUchane para sudharmAsvAmI ne unase isa prakAra kahA - ( evaM khalu jaMbU ! ) he jaMbU ! suno vaha isa taraha se hai - ( jAva battIsaM ajjhayaNA paNNattA-taM jahA (1) kamalA (2) kamalappabhA ceva, (3) uppalA ya (4) sudaMsaNA / (5) rubAI (6) baruvA (7) suruvA (8) subhagAviya, / (9) puNNA (10) bahuputtiyA ceva (11) uttamA (12) tArayAviya / (13) paumA (14) vasumatI caiva (15) kaNagA (16) kaNabhA (17) vasA (18) ke umaI ceva (19) vairaseNA (20) rhpAMcamA varga prAraMbha. 'paMcama vaggassa ukkhaivao' ityAdi TIDArtha - ( paMcama vaggahasa ukkhetrao) De lahanta ! bhAvanA utsepaka-prAra'bha-nuM svarUpa zramaNu bhagavAna mahAvIra kevI rIte prarUpita kayu" che ? e pramANe jaMbU svAmInA prazna karyA bAda sudharmAM svAmIe temane A prabhANe' uddhuM hai-( evaM khalu jaMbU ! ) he bhU ! sAMlo, te yA pramANe che( jAva battIsaM ajjhayaNA paNNattA- taM jahA (1) kamalA (2) kamalappabhA kSetra, (6) uppalAya, (4) sudaMsaNA (5) rUvavaI (6) bahuruvA (7) surUvA (8) For Private and Personal Use Only
Page #850
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagAradhAmRtaSiNI TI0 zru0 2 0 5 kamalAdidevInAcaritravarNanam / pUrNA 9 bahuputrikA 10 caiva, uttamA 11 tArakA 12 'pi ca / pamA 13 vasumatI 14 caiva, kanakA 15 kanamabhA 16 // 2 // avataMsA 17 ketumanI 18 caitra, vajrasenA 19 ratipriyA 20 / rohiNI 21 navamikA 22 caitra, hIH 23 puSpavatI 24 ti ca // 3 // bhunagA 25 bhujagavatI 26 caitra, mahAkacchA 27 'parAjitA 28 // , sughoSA 29 vimalA 30 caitra, susvarA 31 ca sarasvatI 32 // 4 // piyA / (21) rohiNI (22) navamiyA ceva (23) hirI (24) pupphbiiiy| (25) bhuyagA (26) bhuyAvaI ceva (27) mahAkacchA (28) parAyA (29) sughosA (30) vimalA ceva (31) sussarA (32) sarasavaI) isa paMcama dharga ke zramaNa bhagavAn mahAvIra ne kamalAdi nAmavAle 32 adhyayana prajJapta kiye haiN| inake nAma sUtrakAra cAra gAthAoM dvArA isa taraha se prakaTa karate haiN| kamalA 1, kamalaprabhA 2, utpalA, 3, sudarzanA 4, rUpavatI 5, bahurUpA, 6, surUpA 7, subhagA 8, pUrNA 9, bahuputrika 10, uttamA 11 tArakA 12, padmA 13, vasumatI 14, kanakA 15 kanakaprabhA 16, avataMsA 17, ketumatI, 18, vajra senA 19, ratipriyA 20, rohiNI 21, navamikA 22, hI 23, puSpavatI, 24, bhujagA,25, bhujagavatI 26, mahAkacchA 27, aparAjitA 28, sughoSA 29, vimalA 30, / susvarA subhagAviya, (9) puNNA (10) bahuputtiyA ceva (11) uttamA (12) tArayAviya, (13) paumA, (14) vasumatI ceva (15) kaNagA, (16) kaNagappabhA, (17) vaDeMsA, (18) keumai ceva, (19) vaisaseNA, (20) raipiyA, (21) rohiNI, (22) navamiyA ceva (23) hirI (24) pupphabaIiya, (25) bhuyagA (26) bhuya. gavaI ceva, (27) mahAkacchA (28) parAiyA, (29) sughosA (30) vimalA ceva (31) mussarA, (32) ya sarasabaI ) zramaNa bhagavAna mahAvIre A paMcamAM varganA kamalA vagere nAmovALA 32 ayayane prajJapta karyA che. emanAM nAme sUtrakAra cAra gAthAo vaDe e prabhArI 48 42 che-4bhA (1), bhasamA (2), (3), suzana! (4), 351tI (5), mahu35(6), su35(7), subhA (8), pUrI (6), maIputriI (10), uttamA (11), tA24 (12), 5mA (13), subhatI (14), na (15), OMnamA (16), avatA (17), tumatI (18), senA (16), 2tipriyA, (20), DipI (21), namitA (22), hI (13), 05. 1tI (24) su4|| (25), subhAvatI (26), maa42ch| (27), a52 (28), sudhASA (28), vibhatA (30), susvarA (31), sa2patA (32). For Private and Personal Use Only
Page #851
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - -- ---- - batAdharmakayA urakSepakaH prathamAdhyayanasya / jambUsvAminA pRSTe sudharmAsvAmImAha-evaM khaha he jambUH ! tasmin kAle tasmin samaye rAjagRhe ' samosaraNaM ' samavasaraNaM-bhaga 31, sarasvatI 32, / ( ukkhevao paDhamAyaNassa evaM khalu jaMbU! teNe kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosararNa jAva parisA pajjuvAsai, teNa kAleNaM teNaM samaeNaM kamalA devI, kamalAe rAyahANIe kamalavaDeMsara bhavaNe kamalaMsi sIhAsagaMsi sesaM jahA kAlIe taheva NavaraM puvvabhara nAgapure nayare sahasaMpavaNe ujjANe kamalassa gAhAvaissa kamalasirI bhAriyAe kamalA dAriyApAsassa0aMtie nikkhaMtA kAlassa pisAyaku. mAridassa aggamahisI addhapaliovamaM ThiI, evaM sesA vi ajjhayaNA dAhiNillANaM vANamaMtariMdANaM bhANiyavAo, samvo NAgapure sahasaM. pavaNe ujANe mAyA piyA dhUyA sarisanAmayA, ThiI addhapalibhovarma) isake bAda jaMbUsvAmI ne zrI sudharmAsvAmI se pUchA ki inameM se kamalA nAmakA jo prathama adhyayana hai usakA utkSepaka kisa taraha se hai-isa prakAra jaMbUsvAmI ke pUchane para unase sudharmAsvAmI ne kahA-ki he jaMbU suno-tumhAre prazna kA uttara isa prakAra hai-usa kAla meM aura usa samaya meM rAjagRha nAmakA nagara thaa| usameM bhagavAna mahAvIra kA Agamana huaa| yAvat vahAM kI pariSada prabhu ko vaMdanA karane ke liye aaii| (ukkhevao paDhamajjhayaNassa, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisApajjuvAsai, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kamalAdevI kamalAe rAyahANIe kamalapaDeMsae bhavaNe kamalaMsi sIhAsaNaMsi sesaM jahA kAlIe taheca NavaraM putrabhave nAgapure nayare sahasaMbavaNe ujjANe kamalassa gAhA vaissa kamalasirIe bhariyAe kamalA dAriyA pAsassa0 aMtie nikkhaMtA kAlassa pisAya kumAriMdassa aggamahisI addhapaliovamaThiI, evaM sesA vi ajjhayaNA dAhiNillANaM vANamaMtariMdANaM bhANiyacAo, savAo NAgapure sahasaMbavaNe ujjANe mAyApiyA dhUyA sarisanAmayA, ThiI addhapalioma ) - tyArapachI svAmIe zrI sudharmA svAmIne pUchyuM ke A badhAmAM kamalA nAme je paheluM adhyayana che tene ukSepaka kevI rIte che? A pramANe jaMbU svAmIe prazna karyA bAda temane zrI sudharmA svAmIe kahyuM ke he jabU! sAMbhaLe, tamArA praznano uttara A pramANe che ke te kALe ane te samaye rAjagRha nAme nagara hatuM. temAM bhagavAna mahAvIranuM Agamana thayuM. yAvatuM nagaranI pariSada temane vaMdanA karavA mATe AvI. prabhue saune For Private and Personal Use Only
Page #852
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mArAmavAsI TI0 zru02 105 kamalAdidevonA baritravarNanam l van mahAvIrasvAmI samAgamanaM saMjAtaM, yAvat pariSad bhagavantaM paryupAste / tasmina kAle tasmin samaye kamalA devI kamalAyAM rAjadhAnyA, kamalAvataMsake bhavane kamale siMhAsane, zeSaM yathA-kAlyAH kAlIdevayA varNanaM tathaivA'syA api, navaraMka vizeSo'yam-pUrvabhave nAgapuraM nagaraM, sahasrAmravanamudyAnam , kamalasya gAthApateH kamalazriyo bhAryAyAH kamalA dArikA pArzvasyAhataH puruSAdAnIyasya antike 'nikkhatA' niSkrAntA avajitA, kAlasya pizAcakumArendrasya agramahiSI / arddhapalyopamaM sthitiH| evaM zeSANyapi kamalaprabhAdinAmakAnyapi ekatriMzad adhyaprabhu ne sabako dharma kA upadeza diyaa| pariSada ne prabhu kI paryupAsanA kii| usa kAla meM aura usa samaya meM kamalA nAma kI devI, kamalA rAjadhAnI meM kamalAvataMsaka bhavana meM rahatI thii| usa ke siMhAsana kA nAma kamalA thaa| isake Age kA samasta varNana kAlIdevI ke varNana jaisA hI jAnanA cAhiye / parantu isameM jo vizeSatA hai vaha isa prakAra hai-jaba gautamasvAmI ne usake-arthAt devI ke cale jAne ke bAda usake pUrvabhava kA vRttAnta pUchA-taya prabhu ne unase isa prakAra kahA-pUrvabhava ke isake nagara kA nAma nAgapura thA-usameM sahasrAmravana nAma kA udyAna bhaa| usa nagara meM kamala nAmakA gAthApati rahatA thaa| usakI bhAryA kA nAma kamalA zrI thaa| inake eka putrI thI jisa kA nAma kamalA thaa| vaha kAlalabdhi ke Anepara puruSadAnIya-puruSa zreSTha-pAca nAtha arhata prabhu ke samIpa pravajita ho gii| bAda meM marane para vaha kAla nAma ke pizAca kumArendra ko agramahiSI bnii| vahAM isakI sthiti ardhapalya kI hai| dharmane upadeza Apyo. pariSade prabhunI pathuM pAsanA karI. te kALe ane te samaye kamalA nAmanI devI, kamalA rAjadhAnImAM kamalAvataMsaka bhavanamAM rahetI hatI. tenA siMhAsananuM nAma kamalA hatuM. enA pachInuM badhuM varNana kAlI devInA varNananI jema ja samajI levuM joIe. paraMtu AmAM je kaMI vizeSatA che te e pramANe che ke jyAre gautama svAmIe devInA gayA pachI tene pUrva bhava vizenI vigata pUchI tyAre prabhue temane A pramANe kahyuM-ke AnA pUrva bhavana nagaranuM nAma nAgapura hatuM. temAM sahastrApravana nAme udyAna hatuM. te nagaramAM kamala nAme gAthApati rahete hate. tenI patnInuM nAma kamalA zrI hatuM. emane eka dikarI hatI tenuM nAma kamalA hatuM, te gya kALalabdhinA ava. sare puruSAdAnIya-puruSa zreSa-pArzvanAtha ahaMta prabhunI pAse pravrajita thaI gaI. tyArapachI mRtyu thayA bAda te kAla nAmanA pizAca kumArendranI agra For Private and Personal Use Only
Page #853
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tayAra yanAni dAkSiNAtyAnAM vAnavyantarendrANAmagramahiSINAM bhaNitavyAni / sarvAzcaitAH pUrvabhave nAgapure nagare saMjAtAH, sahasrAbravane udyAne bhagavatpArzvaprabhoH samIpe ptrmitaaH| mAtApitA duhitA sadazanAmakaH / AsAM sthitirardapalyopamam // 010 // // iti dharmakathAnAM paJcamo vargaH samAptaH // 5 // ___ mUlam-chaTovi vaggo paMcamavaggasariso, NavaraM mahAkAlAdoNaM uttarillANaM iMdANaM aggamahisIo puThavabhave sAgeyanayare uttarakuru ujANe mAyA piyA dhUyA sarisaNAmayA sesaM taM ceva // sU0 11 // ||chttro vaggo samatto // 6 // pAko jo 31, kamalaprabhA nAmake adhyayana haiM ve dakSiNa dizA saMbandhI vAnavyaMtarendroM kI agramahiSiyoM ke haiM aisA jAnanA caahiye| ye saba hI pUrvabhava meM nAgapura nagara meM utpanna huI-aura sahasrAbravana nAmake udyAna meM bhagavAna pArzvanAtha ke samIpa pravajita huii| ina adhyayanoM meM mAtA pitA tathA putrI ye saba eka sarIkhe nAmathAlI hai / jaise kamalaprabhA nAmaka adhyayana meM mAtA kA nAma kamalaprabhA zrI, pitA kA nAma kamalaprabha evaM putrI kA nAma kamalaprabhA hai-isI taraha se aura adhyayanoM meM bhI jAnanA caahiye| ina saba deviyoM kI sthiti arghapalya kI hai ||suu10|| -paMcamavarga smaapt:mahiSI (paTarANI) banI. tyAM tenI sthiti ardhapatyanI che. zeSa je 31 kamalaprabhA nAmanA adhyayane che te dakSiNa dizA saMbadhI vAnagaMtarendronI agramahISIo (paTarANIe) nAM samajavAM jaIe. A badhI pUrvabhavamAM nAgapura nagaramAM utpanna thaI ane sahasAmravana nAmanA udyAnamAM bhagavAna pArzvanAthanI pAse prajita thaI gaI. A badhAM adhyayanemAM mAtApitA temaja putrI A sarve eka sarakhAM nAmavALAM che. jemake kamalaprabhA nAmanA adhyaya. namAM mAtAnuM nAma kamalaprabhAzrI, pitAnuM nAma kamalaprabha ane putrInuM nAma kamalaprabhA che e pramANe bIjA adhyayane viSe paNa jANI levuM joIe. A badhI devIonI sthiti ardhapatyanI che. sU0 10 che pAMcame varga samApta For Private and Personal Use Only
Page #854
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir E magAraMdharmAmRtaSiNI ye0 zru.2 5.6 kamalAdidevAnAM paritravarNanam / TIkA-'chaTovi' ityAdi SaSTho'pi vargaH paJcamavargasadRzaH / navaram-etA. vAn vizeSaH-atra mahAkAlAdInAm uttarIyANAmindrANAmagramahiSyaH / etAH sarvAH pUrvabhave sAkeMtanagare uttarakurUdyAne pArthaprabhusamIpe matrajitAH mAtaraH pitaro duhitaraH sdRshnaamkaaH| zeSaM tadeva sarva vAcyam // sU0 11 // iti dharkakathAnAM SaSTho vargaH samAptaH // 6 // -SaSThavarga prAraMbhaH'chaTo vi vaggo paMcamavaggasariso' ityAdi / TIkArtha:-(chaTo vi vaggo paMcamavaggasariso, NavaraM mahAkAlAdINaM uttarillANaM iMdANaM aggamahisIo punvabhave sAgeyanayare uttarakuruu. jANe mAyA piyA dhUyA sarisaNAmayA sesaM taM ceva 11) chaThA varga bhI paMcamavarga ke jaise hI hai| parantu isameM jo usakI apekSA vizeSatA hai -vaha isa prakAra hai-isa adhyayana meM uttara dizA ke indra mahAkAla AdikoM kI agramahiSiyoM kA varNana hai| ye saba agramahiSiyAM pUrvabhava meM sAketa nagara (ayodhyA) meM uttara kuru nAmake udyAna meM pArzvaprabhu ke samIpa pravajita huI haiN| mAtA pitA evaM putriyAM ye saba eka jaisA nAmavAle haiN| bAkI kA inake viSaya kA samasta kathana kAlIdevI ke varNana jaisA jAnanA caahiye| -SaSThavarga samApta: cho gAra:'chaTo vi vaggo paMcama vAsarisA' ityAdi(chaTo vivaggo paMcamabaggasariso, NavaraM mahAkAlAdINaM uttarillANaM iMdANaM aggamahisIo punvabhave sAgeya nayare uttarakuru ujANe mAyApiyA dhyA sarisa NAmayA sesaM taM ceva 11) chaThTho varga paNa pAMcamA varganA jevuM ja che. paraMtu AmAM je tenA karatAM vizeSatA che, te e pramANe che ke A adhyayanamAM uttara dizAnA Indra mahAkAla vagere nI agnamahiSIo (paTarANIe) nuM varNana che. A badhI agramahiSIo pUrvabhavamAM sAketa nagaramAM uttarakurU nAmanA udyAnamAM pAzva prabhunI pAse pratrajita thaI che. mAtApitA ane putrIo badhAM eka sarakhAM nAmavALAM che. emanA viSenuM bAkInuM badhuM kathana kAlI devInA varNana je me. cho varga samAsa For Private and Personal Use Only
Page #855
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir baaemkhaai atha saptamo vargaH prArabhyate-'sattamasse ' tyAdi / mUlam-sattamassa vaggassa ukkhevao, evaM khalu jaMbU / jAva cattAri ajjhayaNA paNNattA, taM jahA-sUrappabhA AyavA accimAlI pabhaMkarA, paDhamajjhayaNasta ukkhevao, evaM khala jaMba ! teNaM kAleNaM leNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsai, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sUrappabhA devI sUraMsi vimANaMsi sUrappabhaMsi sIhAsaNaMsi sesaM jahA kAlIe sahANavaraM puvvabhave arakkhurIe nayarIe sUrappabhassa gAhAva. issa sUrasirIe bhAriyAe surappabhA dAriyA sUrassa aggamahisI ThiI addhapaliovamaM paMcahi vAsasaehiM abbhahiyaM sesaM jahA kAlIe, evaM sesAovi savvAo arakkhurIe NayarIe // sU0 12 // // sattamo vaggo samatto // 7 // ___TIkA- sattamasse ' ti-saptamasya vargasya utkSepakaH / sudharmasvAmIkathayati-evaM khalu he jambUH ! yAvat catvAri adhyayanAni prajJaptAni, tadyathA tAni ___-sitamavarga prAraMbhaH'sattamassavaggassa ukkheSao' ityAdi / TIkArtha:--(sattamassa vaggassa ukkhevao evaM khalu jaMbU ! jAva cattAri ajjhayaNA paNNatA) he bhadaMta ! sAtaveM varga kA utkSepaka kisa prakAra hai ? isa jaMbUsvAmI ke prazna karane para gautamasvAmI unase kahate haiM-ki he jaMbU! suno, tumhAre prazna kA uttara isa prakAra hai-zramaNa sAtabhA n prA'sattamassa vaggassa ukkhevao' ityAdi Al-(sattamarasa vaggarasa ukkhevao evaM khalu jaMbU ! jAva cattAri ajjhathaNA paNNattA ) 3 mahanta ! sAtamA pani vI zata cha ? ... te ja bU havAmInA A praznane sAMbhaLIne gautama svAmI temane kahe che ke he jaMbU ! sAMbhaLe, tamArA praznano uttara A pramANe che ke zramaNa bhagavAna mahAvIre A sAtamA varganA cAra adhyayane prarUpita karyA che. For Private and Personal Use Only
Page #856
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tantramRtavarSiNI TI0 zru 2 va 7 sUrapramAdidevInAM varitravarNanam 837 yathAsuramamA 1, AtapA 2, arcirmAliH 3, prabhaGkakarA 4 / prathamAdhyayanasyotkSepakaH / sudharmasvAmImAha - evaM khala he jambUH / tasmin kAle tasmin samaye rAja - gRhe samavasaraNam = bhagavadvardhamAnasvAmisamAgamanam yAvatpariSat paryupAste / tasmin kAle tasmin samaye sUraprabhAdevI, suravimAne, sUraprabhe siMhAsane, zeSaM bhagavAna mahAvIra ne isa sAtaveM varga ke cAra adhyayana prarUpita kiye haiM - ( taM jahA - sUrapabhA, AyavA, acimAlI, pabhaMkarA, paDhamajjhayaNassa, uko evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM va parisA pajjuvAsaha, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sUrappabhrA devI, sUraMsi vimANaMsi sUrapabhaMsi sIhAsaNaMsi sesaM jahA kAlIe tahA) cAra adhyayana isa prakAra hai sUraprabhA 1, AtapA 2, arcimAlI 3, prabhaGkarA 4, inameM prathama adhyayana kA utkSepaka he jaMbU ! isa prakAra haiusa kAla aura usa samaya meM rAjagRha nAma ke nagara meM bhagavAn vardhamAnasvAmI kA Agamana huA thA-prabhu kA Agamana sunakara vahAM kI pariSada unako vaMdanA karane ke liye unake samIpa gaI prabhu ne sabako dharma kA upadeza diyA / upadeza sunakara sabane prabhu kI paryupAsanA kI / usa kAla aura usa samaya meM sUraprabhA nAma kI eka devI jo sUravimAna meM rahatI thI- aura sUraprabha siMhAsana para baiThatI thI prabhu ko vaMdanA karane ke liye aaii| isake bAda kA isakA vRttAnta jaisA pahile kAlIdevI ( taM jahA - sUrappabhA, AyavA, accimAlI, pabhaMkarA, paDhamajjhayaNassa, ukkhevao evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsa, teNaM kAleNaM teNaM samarpaNaM sUrappabhAdevI, suraMsi vimANaMsi sUrappamaMsi sIhAsaNaMsi sesaM jahA kAlIe tahA ) 3, alaGa te cAra adhyayanA A pramANe cheH-sUraprabhA 1, AtapA 2, arcimAlI huM jabU! A badhAmAM pahelA aghyayananA utpreSaka A pramANe che ke te kALe ane te samaye rAjagRha nAmanA nagaramAM bhagavAna vadhamAna svAmInuM Agamana thayuM. prabhunuM Agamana sAMbhaLIne tyAMnI pariSada temane vaMdanA karavA mATe temanI pAse gai. prabhue saune dharmanA upadeza ApyA. upadeza sAMbhaLIne saue prabhunI payu pAsanA karI. te kALe ane te samaye sUraprabhA nAmanI eka devI-je sUra vimAnamAM rahetI hatI ane sUraprabha siMhAsana upara besatI hatI-prabhunI vaMdanA karavA mATe AvI. enA pachInu For Private and Personal Use Only
Page #857
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tAdharmakathAko yathA kAlyAH kAlI devyA varNanaM tathA vijJeyam , navaram ayaM vizeSaH pUrvamave arakSuyoM nagayoM muramabhasya gAthApateH, sUrazriyo bhAryAyAH suramamA dArikA, sUrasya agramahiSI sthitirarddha palyopamaM pazcabhirvarSazatairabhyadhikam / zeSaM yathA kaalyaaH| evaM zeSA api-AtapAdikAH devyo vAcyAH / sarvAH pUrvabhave arakSuyA~ nagaryAmAsan / suu012|| // iti dharmakathAnAM saptamo vargaH samAptaH // 7 // kA vRttAnta likhA jA cukA hai-vaisA hI haiN| usameM kucha antara nahIM hai (NavaraM ) parantu jina bAtoM meM antara hai-vaha isa prakAra hai-(putvabhave) yaha pUrvabhava meM (arakkhurIe nayarIe sUrappabhassa gAhAvahassa sUrasiMrIe bhAriyAe sUrappabhA dAriyA sUrassa aggahisI ThiI addhapaliovamaM paMcahi vAsasaehi abhihiyaM sesaM jahA kAlIe evaM sesAo visavvAo arakkhurIe gayarIe 12) arakSura nAmakI nagarI meM nivAsa karanevAle sUraprabhA gAthApati kI sUra zrI bhAryA kI kukSi se avatarI thii| isakA nAma sUraprabhA thaa| yaha sUra kI agramahiSI huii| isakI vahAM pAMcaso varSa se adhika ardhapalya kI sthiti hai| aura isakA isa avasthA kA samasta varNana kAlI samAna hI hai| isI taraha kA AtapAAdika 3 deviyoM kA bhI jIvana vRttAnta hai| ye 3 tInoM hI deviyAM apane 2pUrvabhava meM arakSura nagarI meM janmI thiiN| sU012 // __-saptamavarga smaapt:AnuM varNana kAlI devInA varNana jevuM ja samajI levuM joIe, temAM koI 55 tana tAvata nathI. (Navara') 5 2 bAtama ta cha, te // prabhA che. (pudhabhave ) | pUnama (arakkhurIe nayarIe sUrappamasta gAhAvaissa sUrasirIe bhAriyAe murappamA dAriyA mUrassa aggamahisI ThiI addhapalibhovamaM paMcahi vAsasarahiM abbhaDiyaM sese jahA kAlIe, evaM sesAo vi sambAo arakkhurIe gayarIe 12) : araphurI nAmanI nagarImAM rahenArI sUprabhA gAthApatinI sUrazrI bhAryAnA garbhathI janma pAmI hatI, tenuM nAma sUraja prabhA hatuM. te sUranI agnamahiSI ( paTarANI) thaI tenI tyAM pAMca varSa karatAM vadhAre ardhapatyanI sthiti che. tenuM A avasthA viSenuM badhuM varNana kAlInA jevuM ja che. e pramANe ja AtA vagere 3 devIonuM paNu jIvanavRttAMta che. A traNe devIo pitapitAnA pUrvabhavamAM arazura nagaramAM janma pAmI hatI. sU012 sAta varga samAsa For Private and Personal Use Only
Page #858
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir magArAmatavarSiNI TI0 02 108 pramAdidevInAM paripravarNanam // athASTamo vargaH prArabhyate- aTThamasse ' tyaadi| ... mUlam-aTThamassa ukkhevao,evaM khallu jambU ! jAva cattAri ajjhayaNA paNNattA, taM jahA-caMdappabhA dosiNAbhA accimAlI pabhaMkarA, paDhamassa ajjhayaNassa upakhevao, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsai, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMdappabhA devI caMdappabhaMsi vimANaMsi caMdappabhaMsi sIhAsaNaMsi sesaM jahA kAlIe, gavaraM puvvabhave mahurAe NayarIe bhaMDIravaDeMsae ujANe caMdappabhe gAhAvaI caMdasirI bhAriyA caMdappabhA dAriyA caMdassa aggamahisI ThiI addhapaliovamaM paNNAsAe vAsasahassehi abbhahiyaM sesaM jahA kAlIe, evaM sesAovi mahurAe gayarIe mAyApiyarovi dhUyAsarisaNAmA // sU0 13 // ahamo vaggo samatto // 8 // . TokA- aTThamasse ti-aSTamasya utkSepakaH / sudharmAsvAmI mAha-evaM khalu he jambUH ! yAvat catvAri adhyayanAni prajJaptAni, tadyathA tAni yathA-candraprabhA 1, jyotsnAbhA 2, acirmAliH 3, prabhaGkarA 4 / prathamasyAdhyayanasyotkSepakaH / evaM -aSTamavarga prAraMbha 'aTThamassa ukkhevabho' ityaadi| TIkArtha-:( aTThamassa ukkhevabho-evaM khalu jaMbU ! jAva cattAri ajjhayaNA paNNasA taM-jahA-caMdappabhA,dosiNAbhA, acimAlI, pabhaMkarA, ATha varga prAraMbha 'aTTamastra ukhevao , ityAdi( aTThamassa ukkhevao-evaM khalu jaMbU ! jAva cattAri ajjhayaNA paNNattAjahA-caMdappabhA, dosiNAbhA, accimAlI, pamaMkarA, paDhamassa ajjhayaNassa uvakhe For Private and Personal Use Only
Page #859
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir sAdharmayA khalu he jAbUH ! tasmin kAle tasmin samaye rAjagRhe zrImahAvIrasvAminaH samatA saraNaM, yAvat-paripat payupAste / tasmin kAle tasmin samaye candraprabhA devI candraprame vimAne candraprabhe siMhAsane zeSaM yathA kAlyA: kAlIdevyA varNanaM tadvad paDhamassa ajjhayaNassa ukhevao-evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM-jAva parisA pajjuvAsaha, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMdappabhAdevI caMdappabhaMsi vimANasi sIhAsaNaMsi sesaM jahA kAlIe, NavaraM putvabhave mahurAe NayarIe bhaMDIravaDeMsae ujJANe caMdappabhe gAhAvaI caMdasirI bhAriyA caMdappabhA dAriyA) he bhadaMta ! AThaveM dharga kA utkSepaka kaisA hai ? isa prakAra jaMbUsvAmI ke pUchane para sudharmAsvAmI ne unase kahA-he jaMbu ! suno tumhAne prazna kA uttara isa prakAra hai-zramaNa bhagavAna mahAvIra ne isa varga ke cAra adhyayana prajJapta kiye hai -ve isa prakAra se haiM-caMdraprabhA 1, jyotsnAbhA 2, arciAlI 3, prabhakarA 4, / inameM he jabU! prathama candraprabhA adhyayana kA utkSepaka isa prakAra se hai-usa kAla meM aura usa samaya meM rAjagRha nAmake nagara meM zrI mahAvIra svAmI kA Agamana huA thaa| unase dharma kA upadeza prApta karane ke liye vahAM kI samasta dhArmika janatA unake pAsa AI thI prabhu ne saba ke liye dharma kA upadeza sunAyA-sunAkara saboM ne unakI yAvat paryupAsanA kii| usa kAla aura usa samaya meM caMndraprabhA devI jo ki vo-evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM-jAva parisA pajjuvAsai, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMdappabhAdevI caMdappamaMsi vimANasi caMdappamaMsi sIhAsaNaMsi sesaM jahA kAlIe, NavaraM puSabhave mahurAe NayarIe. bhaMDIravaDeMsae ujjANe caMdappabhe gAhAvaI caMdasirI bhAriyA caMdappabhA dAriyA) he bhadanta ! AThamA vargane ulleSaka kevo che ? / A pramANe jaMbU svAmIne prazna karyA bAda sudharmA svAmIe temane kahyuM ke he jaMbU ! sAMbhaLo, tamArA praznano uttara A pramANe che ke zramaNa bhagavAna mahAvIre A varganAM cAra adhyayane prajJapta karyA che, te A pramANe cha-'draprabhA 1, nyotsnAmA 2, ArthibhAsI 3, prm42|| 4. ina ! A cAremAM pahelA candraprabhA nAme adhyayanane ukSepaka A pramANe che ke te kALe ane samaye rAjagRha nAmanA nagaramAM zrI mahAvIra svAmInuM Agamana * thayuM. temanI pAsethI dharmakathA sAMbhaLavA mATe tyAMnI badhI dhAmika janatA tyAM AvI. prabhue dhamano upadeza saMbhaLAvyo. sAMbhaLIne badhAe temanI yAvata papAsanA karI. te kALe ane te samaye caMdraprabhA devI-ke je caMdraprabhA For Private and Personal Use Only
Page #860
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtavarSiNI TIkA 20208 candraprabhAdidevInAM caritravarNanam 841 vijJeyam, navaraM = vizeSasthyayam - pUrvamatre mathurAyAM nagayI bhaNDI rAvataMsaka mudyAnam, candrabho gAyApatiH, candrazrIrmA, candramamA dArikA, candrasyAgramahiSI, sthitirarddha palyopamaM paJcAzadbhirvarSasahastrairabhyadhikam / zeSaM yathA kAlyAH / evaM caMdraprabha vimAna meM rahatI thI aura caMdraprabha siMhAsana para baiThatI thIzramaNa bhagavAn mahAvIra ko vaMdanA karane evaM unase dharma kA upadeza sunane ke liye unake nikaTa aaii| isake bAda kA isakA vRttAnta kAlIdevI ke vRttAnta jaisA hI hai| usameM koI antara nahI hai| jahAM antara hai - usakA khulAzA isa prakAra hai- pUrvabhava meM yaha mathurA nagarI meM janmI thii| vahAM bhaMDIrAvataMsaka udyAna thaa| usa nagarI meM caMdraprabha nAma kA gAthApati rahatA thA / usakI bhAryA thI jisakA nAma caMdrazrI thA / unake yahAM yaha caMdraprabhA nAmakI putrI thii| yaha candra kI agramahiSI banI / (ThiI apaliocamaM, paNNAsAe vAsasahassehiM amahiyaM 'sesa jahA kAlIe evaM sesAovi caMdassa aggamahisI ) pacAsa hajAra varSa se adhika isakI sthiti Apalya kI hai| isake bAda kA isakA jIvana vRttAnta kAlI dArikA ke jIvana vRttAnta jaisA hI jAnanA caahiye| isI taraha jyotsnAbhA AdizeSa 3 deviyoM ke saMbandha ko lekara jo adhyayana kahe gaye haiM-ve jAnanA cAhiye ye saba jyotsnAbhA vimAnamAM rahetI hatI ane cadraprabha vimAnamAM besatI hatI-zramaNu bhagavAna mahAvIranI vadanA karavA mATe ane temanI pAsethI dhamane upadeza sAMbhaLavA mATe temanI pAse AvI. tenA pachInuM tenuM vRttAMta kAlI devInA vRttAMta jevu ja che temAM kAi paNa jAtane taphAvata nathI. jyAM taphAvata che-tenu spaSTIkaraNa A pramANe che ke pUrvabhavamAM te mathurA nagarImAM janmI hatI, tyAM bhaDIrAvata'saka udyAna hatu. te nagarImAM caMdraprabhanAme gAthApati rahetA hatA. caMdrazrI tenI bhAryAnuM nAma hatuM. tene candrapramA nAme putrI hatI. yA yandranI azramahiSI ( paTAzI ) tha ( ThiI addhapalionamaM, paNNAsAe vAsasahassehiM amahiyaM sesaM jahA kAlIe evaM sesAovi caMdassa aggamahisI ) pacAsa hajAra varSa karatAM AnI sthiti aDadhA pakSanI che. enA pachInuM AnuM jIvana viSetu varNana kAlI dvArikAnA jIvana jevuM ja samajI levu joie. A pramANe jgyAnAmA vagere bAkI traNa devIonA sama`dhane laIne je adhyayanA kahevAmAM AvyAM che temane paNa samajI levAM joie. nA 206 For Private and Personal Use Only
Page #861
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir me gatAdharmakathA zeSAH jyotsnAmAdi devyo'pi vijJeyAH / sarvAH pUrvabhave mathurAyAM nagayoM jAtAH,pArthaprabhusamIpe ca prvjitaaH| mAtApitaro'pi duhitasadazanAmAnaH ||suu013|| iti dharmakathAnAmASTamo vargaH samAptaH // 8 // atha navamo varga: prArabhyate-'Navamassa ' ityaadi| mUlam-Navamasta ukkheva o, evaM khalu jaMbU ! jAva aTUajjhayaNA paNNattA, taM jahA-paumA sivA saI aMjU rohiNI NavamiyA, acalA accharA, paDhamaJjhayaNassa ukkhevao, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsai, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM paumAvaI devI sohamme kappe paumavaDeMsae vimANe sabhAe suhammAe paumaMsi sIhAsaNaMsi jahA kAloe evaM aTravi ajjhayaNA kAlIgamaeNaM nAyavvA, javaraM sAvatthIe do jaNIo hathiNAure dojaNIo kaMpillapure dojaNIo sAgeyanayare dojaNIo paume piyaro vijayA mAyarAo savvAo'vi pAsassa aMtie pavvaiyAo sakkAsa aggamahisIo ThiI satta paliovamAI mahAvidehe vAse sijjhihiMti jAva aMtaM kAhiti // sU014 // ||nnvmo vaggo samatto // 9 // . Adi deviyAM pUrva bhava meM ( mahurAe NayarIe ) mathurA nagarI meM utpanna huI aura pArzvanAtha prabhu ke samIpa dIkSita huii| (mAyA piyaro vi0 dhUyA sarisaNAmA) ina putriyoM kA nAma vaisA hI nAma inake mAtA pitA kA hai| - bhaSTamavarga samApta:A madhI nyolanAlA vagaire hevI mama (mahurAe NayarIe) bhyu| nagarImA utpanna cha bhane pavanAtha prabhunI pAsethI dIkSita 25. ( mAyApiyaro ki dhUyA sarisaNAmA ) mA putrImAnAM nAmA 21 tamanA mAtApitA-mAnAM nAme paNa che. AThamo varga samApta. For Private and Personal Use Only
Page #862
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir amagAradharmAmRtaSiNo TI0 zrRM0 2 0 9 padmAdidevInAM caritravarNanam 843 TIkA-'Navamasse ' ti-javamasya vargasyotkSepakaH / evaM khalu he jambUH ! yAvat-aSTa-adhyayanAni prajJaptAni, tadyathA-padmA 1, zivA 2, zacI 3 ajU: 4, rohiNI 5, navamikA 6, acalA 7, apsarAH 8 / eSa prathamAdhyayanasyorakSe -navamavarga prAraMbhaHNavamassa ukkhevao ityaadi| TIkArthaH- (Navamassa ukkhevo-evaM khalu jaMbU ! jAva aTTha ajjha. yaNA paNNattA-taM jahA-paumA, sivA, saI, aMjU, rohaNI, NavamiyA, acalA, accharA,-paDhamajjhayaNassa ukkhevao-evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsaha, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM paumAvaI, devI sohamme kappe paumavaDeMsae vimANe sabhAe suhammAe paumaMsi-sIhAsaNaMsi jahA kAlIe evaM aTThavi ajjhayaNA kAlIgamaeNaM nAyavvA) he bhadaMta ! nauveM varga kA utkSepaka kisa prakAra se hai ? isa prakAra jabU svAmI ke prazna karane para sudharmA svAmI unase kahate haiM ki he jaMbU! suno-tumhAre prazna kA uttara isa taraha se hai-zramaNa bhagavAna mahAvIra ne isa varga ke yAvat ATha adhyayana praha pita kiye-ve isa prakAra se haiM-pamA 1, zivA, 2, zacI 3, aMjU 4, rohiNI 5, navamikA 6, acalA 7, aura apsarA / inameM he jaMbU ! prathama navame varga prAraMbha. (Navamassa ukkhevao-evaM khalu jaMbU ! jAva aTa ajjhayagA paNNattA-taM jahA paumA, sivA, saI, aMjU, rohiNI, NavamiyA, acalA, accharA, paDhamajjhayaNassa ukkhevao-evaM khalu jaMbU! teNaM kAlegaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajju gAsai, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM paumAbaI devI sohamme kappe paumavaDeMsae vimANe samAe muhammAe paumaMsi-sIhAsaNaMsi jahA kAlie evaM aTTha vi ajjhayaNA kAlI gamaeNaM nAyanA ) / he bhadanta ! navamA vargane ukSepaka kevI rIte che? A pramANe jaMbU savAmIne prazna karyA bAda sudharmA svAmI temane kahe che ke he jaMbU! sAMbhaLo, tamArA praznane uttara A pramANe che-zramaNa bhagavAna mahAvIre A varganAM yAvat ATha adhyayane prarUpita karyA che, te mA prabhArI cha:-51, zivA 2, zathI 3, manU 4, zalilI 5, na. mikA , acalA 7 ane apsarA 8, For Private and Personal Use Only
Page #863
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir DA R KAtos mAtAdharmakathA pakaH / evaM khalu he jambUH ! tasmin kAle tasmin samaye rAjagRhe samavasaraNam= bhagavato mahAvIrasya samAgamanamabhUt , yAvat-paripat paryupAste / tasmin kAle tasmin samaye padmAvatI devI, saudharme kalpe padmAvataMsake vimAne sabhAyAM sudharmAyAM padme siMhAsane, yathA kAlyAH / evam aSTApi adhyayanAni kAlIgamakena-kAlIdevIsadRzapAThena jJAtavyAni, navaraM vizeSastvayam-pUrvabhave zrAvastyAM nagayA~ 'dojaadhyayana kA utkSepa ru isa prakAra se hai-usa kAla meM aura usa samaya meM rAjagRha nagara meM bhagavAna mahAvIra kA agamana huA thaa| logoM ko jaya inake zubhAgamana kI khabara par3I to ve saba ke saba unako vaMdanA karane ke liye aura unase dharmopadeza ko kAma lene ke liye unake samIpa phuNce| prabhu ne Aye hue pariSada ko zrutacAritrarUpa dharma kA upadeza diyaa| upadeza sunane ke bAda usane prabhu kI yAvat paryupAsanA kii| usa kAla meM aura usa samaya meM padmAvatI devI jo ki saudharmakalpa meM padmAvataMsaka vimAna me, sudharmA sabhAmeM rahatI thI aura jisake siMhAsana kA nAma padma thA zramaNa bhagavAna mahAvIra ko vaMdanA karane aura unase dharma kA upadeza sunane ke liye vahAM aaii| isake bAda kA sambandha kAlIdevI kA jaisA varNana pahile kiyA gayA hai vaisA hI jAnanA cAhiye / isI taraha se avaziSTa sAta adhyayana bhI jAnanA cAhiye / ina AThoM hI adhyayanoM ko pATha jaisA kAlIdevI kA pATha hai vaisA hI hai / koI antara nahIM haiM (NavaraM ) parantu jahAM antara hai vaha he jaMbU! AmAM pahelA adhyayanane ukSepaka A pramANe che-te kALe ane te samaye rAjagRha nagaramAM bhagavAna mahAvIranuM Agamana thayuM. kene temanA zubhAgamananI jyAre jANa thaI tyAre teo sarve temane vaMdana karavA mATe ane temanI pAsethI dharmane upadeza sAMbhaLavA mATe temanI pAse gayA. e AvelA sarva lokone thatacAritra rUpa dharmane upadeza saMbhaLAvyuM. hareza sAMbhaLIne lekee prabhunI yAvat paryApAsanA karI. te kALe ane te samaye padmAvatI devI-ke je saudharma kalpamAM, padmAvataMsaka vimAnamAM sudharmA sabhAmAM rahetI hatI ane jenA siMhAsananuM nAma padma hatuM-zramaNa bhagavAna mahAvIrane vaMdana karavA ane temanI pAsethI dharmane upadeza sAMbhaLavA tyAM AvI. enA pachInuM varNana pahelAM karavAmAM AvelA kAlI devInA varNananI rasa samajI levuM joIe. A pramANe ja bAkInAM sAta adhyayane viSe paNa jANI levuM joIe. e AThe ATha adhyayane pATha kAlI devInA jevo ja For Private and Personal Use Only
Page #864
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anagAradharmAmRtaSiNI TI0 zru. 2 30 9 padmAdidevAnAM caritravarNanam 845 NIo ' dve janyau padmA-zivAbhidhe dve dArike saMjAte / evaM hastinApure dve janyau zrutiH-ajUH ceti, kAmpilyapure dve janyau rohiNInavamikAnAmnyau, sAketanagare dve janyau acalA-apsarA iti saMjAte / sarveSAm ' paume' padmaH poti nAmAnaH pitaraH, vijayA-vijayAnAmno mAtara Asan / sarvA api pArzvasya pArzvaprabhorantike prajitAH, zakrasyApramahiSyo jAtAH / tAsAM sthitiH saptapalyopamAni / etAH sarmA mahAvidehe varSe setsyanti yAvatsarvaduHkhAnAmantaM kariSyanti ||suu014|| // iti dharmakathAnAM navamo vargaH samAptaH // 9 // isa prakAra se hai-(sAvatthIe dojaNIo) padmA aura zivA ye do kanyAe~ pUrva bhavameM zrAvastI nagarI meM utpanna huI (hatthiNAure dojaNI o, kampillapure dI jaNIo sAgeyanayare do jaNIo paume piyaro vijayAbhAyarAo savaovi pAsassa aMtie pabvaiyAo sakasa aggamahisIo TiI sattapaliovamAI mahAvidehe vAse sijjhihiti jAva aMtaM kAhiMti 14' ) zruti aura aMjU ye do hastinApurameM, rohiNI, navamikA ye do kAmpilyapurameM, acalA evaM apsarA ye do sAketa nagara meM, utpanna huii| ina saba kanyAoMke pitA kA nAma: padma aura mAtA kA nAma vijayA thaa| ye saba kanyAe~ pArzvanAtha prabhu ke pAsa pravajita huI haiN| zaka kI agramahiSiyAM banI haiN| ina kI sthiti sAtapalya thii| ye cha tabha sabha7 saya. tamA para tano tazata nathI. ( Navara') 52 nyo tapata hai-te mA prabhA cha (sAvatthIe dojaNIo) pAvatI ane zivA A baMne kanyAo pUrvabhavamAM zrAvastI nagarImAM utpanna thaI. ( hasthiNAure do jaNIo, kaMpillapure do jaNIo sAgeya nayare do jaNIo paume piyaro vijayA bhAyarAo savAovi pAsassa aMtie pAiyAo saksasa agamahisIo ThiI, satta paliovamAI mahAvidehe vAse sijhirhiti jAva aMtaM kAhiti " 14 " / ) zrati ane aMja A baMne hastinApuramAM, reDiNI ane nAmikA A baMne kAMpiyapuramAM, acalA ane apsarA A bane sAketa nagaramAM utpanna thaI. A badhI kanyAonA pitAnuM nAma padma ane mAtAnuM nAma vijayA hata. A badhI kanyAo pArzvanAtha prabhunI pAse prabajita thaI che ane zakanI agamahiSIo (paTarANuo) banI che. emanI sthiti sAta patya jeTalI For Private and Personal Use Only
Page #865
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org atha dazamo vargaH prArabhyate - dasamassa ' ityAdi / mUlam - dasamassa ukkhevao, evaM khalu jaMbU ! jAva aTU ajjhayaNA paNNattA, taM jahA - kaNhA ya kaNharAI rAmA taharAmarakkhayA vasUya / vasuguttA vasumittA vasuMdharA ceva IsANe // 1 // paDhamajjhayaNassa ukkhevao, evaM khalu jaMbU ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kaNhAdevI IsANe kappe kaNhavaDeMsara vimANe sabhAe suhammAe kaNhasi sIhAsaNaMsi sesaM jahA kAlIe evaM aDavi ajjhayaNA kAlIgamaeNaM NeyavvA NavaraM puvvabhave vANArasIe nayarIe do jaNIo rAyagihe nayare do jaNIo sAvatthIe nayarIe do jaNIo kosaMbIe nayarIe do jaNIo, rAme piyA dhammA mAyA savvao'vi pAsassa arahao aMtie pavvaiyAo puSphalAe ajAe sissiNIyattAe IsANassa aggamahisIo ThiI Nava palio mAI mahAvidehe vAle sijjhihiMti bujjihiMti muccihiMti savvadukkhANaM aMtaM kAhiti / evaM khala jaMbU ! Nikkhevao dasamavaggala // sU0 15 // // dasamo vaggo samatto // 10 // che. A badhI mahAvideha mono mata 42 // Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zAtAdharmakathAsUtra TIkA- --' dasamasse ' ti dazamasya utkSepakaH / evaM khalu he jambUH ! yAvat aSTa- adhyayanAni prajJaptAni tadyathA - tAni gAthayA pradarzyante ' kaNhe ' syAdi / saba mahAvideha kSetra se siddha avasthA prApta kareMgI - yAvat sarva duHkhoM kA anta kareMgI / sU014 // // navamavarga samApta // navamA varga samApta. ma For Private and Personal Use Only kSetramAMthI siddha avasthA prApta karaze yAvat sava sUsa14 //
Page #866
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhanagArapAmRtavarSiNI TI0 02 1010 kRSNAdidevInAM caritravarNanam 847 "kRSNA 1 ca kRSNarAjiH 2, rAmA 3 tathA rAmarakSikA 4 vasUzca 5 vasuguptA 6, vasumitrA 7, vasundharA 8 caiva IzAne // 1 // " tattannAmabhiradhyayanAni prasiddhAni / tatra prathamAdhyayanasyotkSepakaH / evaM khalu he jambUH ! tasmin kAle tasmin samaye rAjagRhe nagare bhagavataH zrImahAvIra // dazamavarga prAraMbha // 'dasamassa ukkhevao' ityAdi0 "15" TIkArtha-(dasamassa ukkhevao-evaM khalu jaMbU ! jAva aTThaajjhayaNA paNNattA-taM jahAM-kaNhAya kaNharAI, rAmA, taha rAmarakkhiyA vsuuy| vasuguttA vasumittA vasuMdharA ceva IsANe "1"-paDhamajjhayaNassa ukkhevao-evaM khalu jaMbU 1) he bhadanta zramaNa bhagavAna mahAvIra ne dazaveM vargakA utkSepaka kisa prakAra se kahA hai ? isa taraha kA jaMbU ! svAmI ke prazna kA samAdhAna karane ke nimitta sudharmA svAmI unase kahate haiM ki he jaMbU ! suno tumhAre prazna kA uttara isa prakAra hai-zramaNa bhagapAna mahAvIrane isa dazaveM varga ke ATha adhyayana prajJapta kiye haiM-ve ye haiM-kRSNA 1, kRSNarAji 2, rAmA 3, rAmarakSikA 4, vasU 5, vasuguptA 6, vasumitrA 7, aura vsuNdhraa| ina 2 nAmoM dvArA ina 2 nAma vAle adhyayana prasiddha hue haiN| inameM prathama adhyayana kA he jaMbU ! utkSepaka zame prA2'dassamassa ukkhevao' ityAdi- . (dasamassa ukkhevao-evaM khalu jaMbU ! jAva aTTa ajjhayaNA paNNattA-taM jahA-kaNhA ya kaNharAI, rAmA taha rAmarakkhiyA vasU ya / vasuguttA vasumittA vasuMdharA ceva IsANe // 1 // paDhamajjhayaNassa ukkhevao-evaM khalu jaMbU) - he bhadanta! zramaNa bhagavAna mahAvIre dazamA vargane ukSepaka kevI rIte kahyo che? A pramANenA jaMbU svAmInA praznane sAMbhaLIne tene samAdhAna mATe zrI sudharmA svAmI temane kahe che ke he jaMbU ? sAMbhaLo, tamArA praznane uttara A pramANe che. zramaNa bhagavAna mahAvIre A dazamA varganA ATha adhyayane prajJa, karyA che, te A pramANe che-kRSNa 1, kRSNarAjira, rAmA .3, rAmakSiA 4, vasU 5, suguptA , sumitrA 7 mane psuNdhr| 8. A ukta judA judA nAme vaDe e ja nAmanAM judAM judAM adhyayane prasiddha thayAM che. he jabU! A badhAmAMthI pahelA adhyayanane ullepaka For Private and Personal Use Only
Page #867
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pAtAdharmakathA svAminaH samavasaraNaM yAvat pariSat paryupAste, tasmin kAle tasmin samaye kRSNAdevIIzAne kalpe kRSNAvataMsake vimAne sabhAyAM sudharmAyAM, kRSNa siMhAsane, zeSa isa taraha se haiM-(teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM jAva parisA pajjuvAsai) usa kAla evaM usa samayameM rAjagRha nagarameM bhagavAn mahAvIra kA zubhAgamana huA thaa| pariSad una ko vaMdanA Adi karane ke liye unake samIpa phuNcii| prabhune sabake liye dharma kA upadeza sunAyA / logoMne upadeza sunakara prabhu kI paryupAsanA kI (teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kaNhA devI IsANe kappe kaNhavaDeMsae vimANe sabhAe suhammAe kaNhaMsi sIhAsaNaMsi sesaM jahA kAlie evaM aviTThAajjhayaNA kAlIgamaeNaM NeyavyA, NavaraM punvabhave vANArasIe nayarIe do jaNIo rAyagihe nayare do jaNIo, sAvasthIe nayarIe do jaNIo, ko saMghIe nayarIe do jaNIo rAme piyA dhammA mAyA savvo'vi pAsassa arahao aMtie panvaiyAo puppAculAe ajAe sissiNIyattAe IsANassa aggamahisIoThiI, NavapAliovamAI, mahAvidehe vAse sijjhi hiMti, bujhihiti, muccihiti, samvadukkhANaM, aMtaMkAhiMti, evaM khalu jaMbU! Nikkhevao dasamavaggassa) usI kAla aura usI samaya vahAM kRSNAdevI jo IzAna kalpa meM kRSNAvataMsaka vimAna meM rahatI thIM-aura sA prabhAra cha. (teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe samosaraNaM, jAva parisA pajjuvAsai) te Ne bhane ta samaye 2047 nagaramA mApAna mahAvIranu zabhAgamana thayuM. temane vaMdana karavA mATe pariSada temanI pAse pahoMcI. saune prabhae dharmopadeza saMbhaLAvyo. dharmopadeza sAMbhaLIne pariSade prabhunI paryapAsanA karI. ( teNaM kAleNaM teNaM samaem kaNhA devI IsANe kappe kaNheva.sae vimANe sabhAe muhammAe kaNhaMsi sIhAsaNaMsi sesaM jahA kAlIe evaM avidvA ajjhayaNA kAlIgamaeNaM NeyavA, NavaraM pu-vabhave vANArasIe nayarIe do jaNIo rAyagihe nayare do jaNIo, sAvatthIe nayarIe do jaNIbhI, kosaMbIe nayarIe do jaNIo rAme piyA dhammA mAyA sambao'vi pAsassa arahao aMtie pannaiyAo puSpha cUlAe ajjAe sismiNIyattAe IsANassa aggamahisIo ThiI, Navapali ovamAI, mahAvidehe vAse sijjhirhiti bujhihiti, muccirhiti, sayadukkhANaM, aMtaM kAhiti evaM khalu jaMbU ! Nikkhevao dasamavaggassa ) te kALe ane te samaye tyAM kRSNa devI-ke je IzAna-ka95mAM kRSNa. vataMsaka vimAnamAM rahetI hatI ane jenI sabhAnuM nAma sudhamAM temaja siMhAsananuM nAma kRSNa hatuM-AvI enA pachIne pATha kAlI devInA For Private and Personal Use Only
Page #868
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - pAradhAmRtavarSiNI TI0 bhu0 2 10 10 kRSNAdidevInAM caritravarNanam em yathA kaaryaaH| evamaSTA kRSNarAjiprabhRtIni adhyayanAni kAlIgamakena-kAlIdevIsazapAThena jJAtavyAni navaraM-vizeSaH yat-pUrvabhave vANArasyAM nagaryA dve kRSNa-kRSNarAjinAmnyau janyaudArike saMjAte / evaM rAjagRhe nagare dvevasavamuguptA nAmnyau janyau, kauzAmbyAM nagayA~ dve-vasumitrA-vasundharA nAmnyau janyau-dArike samutpanne / sarvAsAM rAmArAmAbhidhaH pitA, dharmAdharmA'bhidhA mAtA / sarvA api pArzvasyAhato'ntike pravrajitAH, puSpacUlAyA AryAyAH ziSyA. svena pArzvapabhuNA svayaM pradattAH / IzAnasya IzAnendrasya agramahiNyo jAtAH / tatra tAsAM sthiti va palyopamAni vartate / tatazcyutvA mahAvidehe varSe samutpadya setsyanti, jisakI sabhA kA nAma sudharma tathA siMhAsana kA nAma kRSNa thA aaii| isa ke Age kA pATha kAlIdevI ke varNana meM jaisA pATha kahA gayA hai vaisA hI hai| isI taraha se kRSNarAji prabhRti adhyayana bhI-kAlIdevI varNana meM paThita pATha ke sadRza hI jAnanA cAhiye / kAlIdevI ke pATha meM aura ina ATha adhyayanokta pAThoM meM jo antara hai vaha isa prakAra se hai-pUrvabhava meM vANArasI nagarImeM kRSNA aura kRSNarAji ye do janI -utpanna huI, rAjagRhanagara meM rAmA aura rAmarakSikA zrAvastI nagarI meM vasU, vasuguptA aura kauzAMbI nagarI meM vasumitrA evaM, vasuMdharA utpanna huii| ina saba ke pitA kA nAma rAma aura mAtAoM kA nAma dharmA thaa| ye sabakI saba pArzvanAtha prabhu ke pAsa pravajita huii| prabhune ina saba ko dIkSita karake puSpacUlA AryA kI ziSyArUpa se diyaa| ye saba isa IzAnendrakI agramahiSI huii| vahAM inakI sthiti nau palyopama kI hai| vahAM se cakkara ye mahAvideha kSetra meM utpanna hoMgI aura vahIM se vanamAM je pramANe pATha kahevAya che te pramANe ja samajI levuM joIe. A pramANe ja kRSNarAji vagere adhyayane paNa kAlI devInA pAThamAM ane A ukta ATha adhyayananA pAThamAM je kaMI taphAvata che te A pramANe che-pUrvabhavamAM vANArasI nagarImAM kRSNa ane kRNArAja A baMne utpanna thaI rAjagRha nagaramAM rAma ane rAmarakSikA zrAvatI nagarImAM vasa, vasuguptA ane kauzAMbI nagarImAM vasumitrA ane vasuMdharA utpanna thaI. emanA pitAnuM nAma rAma ane mAtAnuM nAma dharmA hatuM. e adhIe pArzvanAtha prabhunI pAse pravajyA grahaNa karI hatI. prabhue sarvene dikSita karIne puSpacUlA AryAne ziSyAonA rUpamAM soMpI hatI. e badhI IzAnendranI agramahiSIo thaI tyAM temanI sthiti nava palyopamanI che. tyAMthI cavIne e badhI mahAvideha kSetramAM utpanna thaze ane tyAMthI ja sida . 107 For Private and Personal Use Only
Page #869
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - - - bhotsyanti, mokSyanti sarva duHkhAnAmantaM kariSyanti / evaM skhalu he jmbuu| nize pako dazamavarmasvaH // sU015 // // iti dharmakayAnAM dazamo vargaH samAptaH // 10 // mUlam--evaM khala jaMba samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM Adi. mare sayaMsaMbuddhaNaM purisottameNaM jAva saMpatteNaM dhammakahANaM.. ayamaTre pnnnnte|| // dhammakahAsuyakkhaMdhI samatto dasahiM vaggehiM // ||nnaayaadhmmkhaao. smttaao|| .. TIkA-sudharmAsvAmI kathayati-' evaM khaluH' ityAdi / evaM khalu he jmmuuH| zramaNena bhamavatA mahAvIreNa prAdikareNa tIrthakareNa svayaM sambuddhena puruSottamena siddha pada kI bhoktA baneMgI kevalajJAnarUpa Aloka se samasta barAbara padArthoM kI jJAtA bnegii| dravya evaM bhAvarUpa samasta karmoM se chuTajAveMgI isa taraha ye vahIM se samasta duHkhoM kA anta karane vAlI hoNgii| isa prakAra he jaMbU! yaha dazavevarga kA nikSepaka hai| // dasamavarga samApta // :: evaM khalu jaMbU! ityaadi| .... TIkArya-( evaM khalu jaMbU! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM Adi garaNa nityagaNaM saryasaMyuddhaNaM purisosameNaM jApa saMpatteNa dhammakahANa ayamaDhe paNNate).aba jaMbUsvAmI se zrI sudhamAsvAmI kahate haiM ki pada meLavaze e badhI kevaLajJAna rUpa AlokathI samasta cara ane acara pAnuM jJAna meLavaze. dravya ane bhAvarUpa badhA karmothI mukata thaI jaze... A pramANe e badhI tyAMthI ja badhA ene ata karanArI thaze. A pramANe he jabU! A dazamA vargane nikSepaka che. tu sabhAta. evaM khalu jaMbU! ityAdi(evaM khalu jaMbU ! samaNeNe bhagAyA mahAvIreNaM AdigareNaM tityagareNaM sarva saMyude purisotameNaM nAva saMpatteNa dhamma kahANaM ayama paNate) For Private and Personal Use Only
Page #870
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anematumn to.2 10 10 ruSNAdidevAnAM paritravarNanam / yAvat sidigatinAmadheyaM sthAna samAna dharmakathAnAmayamarthaH prajJaptaH // // dharmakathAnAmako dvitIyA zrutaskampA samAptaH // iti zrI-vizvavikhyAta-jaMgaballama-prasiddhayAcakapaJcadazabhASAkalitalalitakalApAlApaka-prapirAgapayanaikagranthanirmApaka-pAdimAnamardaka-zrIzAhUccha. prAvikolhApurarAjamahala- jainazAstrAcArya ' padabhUSita-kolApurarAjaguru-pAlanamacAri-jainAcArya-jainadharmadivAkarapUjyatrI ghAsIlAlapratikrivitA-mAtAdharmakathAsUtrasyAmagAradharmAmataparSi NyAkhyA vyAkhyA smaaptaa|| jNbuu| Adikara, tIrthaGkara, svayaM saMbuddha puruSosama, yAvat siddhigati nAmaka sthAna ko prApta hue aise zramaNa bhagavAna mahAvIra ne dharmakathA nAmaka bitIya zrutaskaMdha kA pUrvottarUpa se artha prApta kiyA hai| (dhammakahAsurakkhaMghoM samato desahi dhaggehi ) dharmakathA nAmakA yaha dvitIya aMtaskaMdha dazavargoM meM samApta huA hai| isa taraha ( NAyAdhammakahAo mamatvo ) yA satAdhakathA satra samApta huaa| zrI manAcArya jainadharma divAkara pUjya zrI ghAsIlAlajI mahArAja kRta "jJAtAdharmakathAsUtra "kI anagAradharmAmRtavarSiNI vyAkhyA samAta / / ' 'have abU svAmIne zrI sudhamAM svAmI kahe che ke he jI Ahira tIyakara svaya saMbuddha, purUSottama cAvata siddhagati nAmanA sthAnane prApta karI cUkelA evA zramaNa bhagavAna mahAvIra dharmakathA nAmanA bIjA kutarakane yAhata maya praSita (dhammakahA suyakvaMdho samato dasahi bamgehi ) yA naabhne| am wilR zruta45 45 kamAM pUrI yo 3. prabhAva (NAyAdhammakAo samattAo) mA zAta 4is a Yuj hai. zrI janAcArya jaina dharma divAkara, pUjana, zrI vAsIlAlajI mahArAja kRta "jJAtAdharmakathAsUtra" nI anagAradharmAmRtavarSiNI vyAkhyA samAsa For Private and Personal Use Only
Page #871
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir - zAkhamavasti:kAThiyAvADadeze'sti, rAjakoTapure zubhe phoThArIharagobinda kAkAnAma prasiddhimAn / tasyAstibhAryAparamA sudhIlA, dhrmaanurktaagRhkaarydkssaa| zAntipriyA dInadayAmAgo, nAmnA prasiddhA kimarukmiNIsA // 2 // dinezacanastanayo'sti yasya, kulasya dIpa: srltbhaavH| kanyA suzIlA saralA jituSa-sadA-pramodAya cakAsvipitroH // 3 // vyAkhyAnabhavane tasya, jhAtAdharmakathAnake / ghAsIlAchena muninA kutA TIkA satAM mude // 4 // dvisahasracatuH saMkhye, vikramAgde ravau dine / mAghe zuSale ca pazcamyA, sampUrNA dharmavarSiNI // 5 // kAThiyAvADadeza meM rAjakoTa nAmakA acchA nagara hai| usa meM koThArI haragovindakAkA rahate haiN| inakA suzIlabhAryAkA nAma rukmiNI. haiN| yaha gRhakArya meM bahuta catura hai| dharmAtmA hai, zAnti priyA hai evaM dIna duHkhiyoM ke Upara sadA dayA bhAva rakhatI hai| kAkA kA kula dIpaka eka dinezacandra nAma kA putra aura jitu nAma kI-kanyA hai| ye donoM mAtA pitA ke pramoda ke sthAna bhUta haiN| mujha ghAsIlAla munirAja ne unhI ke vyAkhyAna bhavana meM Thahara kara vikrama saMvat 2004 dina ravivAra mAghazuklA paMcamI ke dina jJAtA dharmakathAGga, sUtra kI yaha TIkA racakara samApta kI hai| kAThiyAvADa prAMtamAM rAjakeTa nAme eka sarasa ramya nagara che. temAM koThArI haraviMda kAkA rahe che. temanI suzIla patnInuM nAma rukimaNI che. teo gRhakAryamAM bahu ja catura che, dharmAtmA temaja zAMti priyA paNa che. teo garIba duHkhIonA upara hamezAM dayAbhAva rAkhe che. kAkAne kuLadIpaka eka dinezacaMdra nAme putra ane jitu nAme eka kanyA che. A ane mAtApitAnAM pramehanAM AzrayasthAne che. meM bAsIlAla munirAje temanA ja vyAkhyAna bhavanamAM rahIne vikama saMvata 2004 ravivAra mAgha zukalA paMcamInA divase jJAtAdharmakathaga saranI A TIkA racIne pUrI karI che. For Private and Personal Use Only
Page #872
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only