________________
શ્રી સંવેગ રંગશાળા ગ્રંથને ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વિર પહેલું મુનિઓના ચરણની સેવામાં આસક્ત હું મૃગચર્યાએ (મૃગની જેમ) વિચરીશ? (૩૭૮) તે ઉત્તમ રાગિ કયારે આવશે, કે જ્યારે કાઉસ્સગ્નમાં રહેલા મારા શરીરને ઠુંઠાની જેમ વૃષભે ખાજ ખણવા માટે ધસશે ? (૩૭૯) તે કયું સુમુહુર્ત (ઘડી) હશે, કે જ્યારે હું
ખલિતાદિ વાણીના દોષોથી રહિત શ્રી આચારાંગ વગેરે સૂત્રોને ભણીશ ! (૩૮૦) અથવા તે વેળા (સમય) કયારે હશે, કે જ્યારે હું મારા શરીરનો નાશ કરવા માટે તત્પર બનેલા જી પ્રત્યે પણ કરુણાના સમૂહથી નમ્ર એવી નજર ફેંકીશ? (કરુણા નજરે જોઈશ? (૩૮૧) અથવા ક્યારે (ગુરૂએ) અલ્પ ભૂલમાં પણ કઠોર વચનથી જાગ્રત કરેલ હું હર્ષના વેગથી ભરપૂર શરીરવાળે (માંચિત) થઈને ગુરૂની શિખામણને સ્વીકારીશ? (૩૮૨) અને તે કયે સમય હશે, કે જ્યારે આ લેક-પરલોકમાં નિરપેક્ષ હું આરાધના કરીને પ્રાણત્યાગ કરીશ (પંડિત મરણે મરીશ) ? (૩૮૩) | સંવેગને પામેલા રાજા જ્યારે એમ વિચારતો હતો, ત્યારે (સંસારની) અનિત્યતાને સવિશેષ જણાવવા માટે હેય તેમ સૂર્ય અસ્ત પામ્યો. (૩૮૪) તે પછી સૂર્યના રાતા કિરણના સમૂહથી વ્યાપ્ત થયેલ છવલોક જાણે જગતનું ભક્ષણ કરવાની ઈચ્છા વાળા યમની (કૂર) આંખની પ્રજાના વિસ્તારથી ઘેરાઈ ગયું હોય તે (લાલ) દેખાય. (૩૮૫) અથવા વિકાસ પામતી સંધ્યા પક્ષિઓના કલકલાટથી જાણે એમ કહેવા લાગી હોય કે-યમની જેમ આ અંધકાર ફેલાઈ રહ્યો છે, માટે તે મનુષ્ય ! આત્મહિતને કરે ! (૩૮૬) પછી મુનિઓની જેમ (દેસા= ) રાત્રિના આવેશ(વેગ)ને નિષ્ફળ કરનારે, અને (તમભ= ) અંધકારને હટાવનારે, તથા પ્રગટ તેજથી નિર્મળ (દીપ), એ તારાને સમૂહ વિકાસ પામે (પ્રકાશિત થયે). (અહીં મુનિપક્ષમાં (દેસાવેસ= ) ને આવેગ અને (તમ ભરે= ) અજ્ઞાનને સમૂહ એમ અર્થ કરે.) (૩૮૭) પછી (કાળપરિણામ= ) સમય પાકતાં ખૂલેલી (શુક્તિ સંપુટ) છીપલીના જોડામાંથી પ્રગટેલા મોતીના સમૂહ જે (ઉજ્વળ), ચંદ્ર પણ ખીલેલી પૂર્વ દિશારૂપ શુક્તિ સંપુટમાંથી ઉગે. (૩૮૮) એ રાત્રિને સમય થયું ત્યારે (પ્રદેષર) રાત્રિના પ્રથમ પ્રહારનાં કાર્યો કરીને સુખશય્યામાં બેઠેલે રાજા એમ વિચારે છે કે
તે પુર–નગર–ખેટક-કર્મેટ-મહંબગામ–આશ્રમે વગેરે ધન્ય છે, કે જ્યાં ગાણ ભુવનના ગુરુ શ્રી મહાવીરજિન વિચરે છે. (૩૯૦) જે ત્રણ ભુવનના એક બંધુ તે ભગવાન આ નગરમાં પધારે, તે હું પ્રવ્રજ્યા ગ્રહણ કરીને દુઃખને જલાંજલી આપું. (૩૧) એમ વિચારતા રાજાના ચિંતાપ્રવાહને, પ્રતિપક્ષ (વિરતિ) પ્રત્યે કેપવાળી થયેલી અવિ. રતિ રેકે, તેમ પ્રતિપક્ષ (જાગરણ) પ્રત્યે કોપિત થયેલી નિદ્રાએ રોકી દીધે. (અર્થાત્ ઉંઘથી વિચાર કરતે અટક્યો. (૩૯)
તે પછી પાછલી રાત્રિએ સ્વપ્નમાં પિતાને ઉત્તમ બળવાળા પુરુષ દ્વારા (દર્શ=) આકરા પર્વતના શિખરે અરૂઢ થયેલે જોઈને માંગલિક અને જયસૂચક વાજિંત્રના