________________
આલોચનાવિધાનદ્વાર સમિતિમાં) પડિલેહણ-પ્રમાર્જન વિનાનાં પાત્ર, ઉપકરણ વગેરે લેવા-મૂકવાથી અને (પારિષ્ઠાપનિકામાં) ઉચ્ચાર, પ્રશ્રવણ વગેરેને અશુદ્ધ ભૂમિમાં જેમ-તેમ પરાઠવવાથી, એમ પાંચ સમિતિમાં તથા ત્રણ ગુપ્તિમાં પ્રમાદથી જે કઈ પણ અતિચાર સેવ્યો હોય, તે પણ આલેચવાયેગ્ય જાણ. (૫૦૬૩ થી ૫) એમ રાગાદિને વશ થઈને, વિવેક નષ્ટ થવાથી કે અશુભ લેડ્યાથી (પણ) ચારિત્રને જે કલુષિત ( દુષિત) કર્યું હોય, તેને (સઈ= )હમેશાં આલેચવું જોઈએ. (૫૦૬૬) - એ પ્રમાણે અનશન વગેરે (છ) પ્રકારના બાહ્ય તપમાં તથા પ્રાયશ્ચિત્ત વગેરે (છ) ભેટવાળા અભ્યતર તપમાં શક્તિ છતાં પણ પ્રમાદથી જે અનાચરણ કર્યું હોય, તે અતિચાર પણ નિયમા આચના કરવાયોગ્ય છે. (૫૦૬૭-૬૮)
વર્યાચારમાં પણ શિવગતિના કારણભૂત કાર્યોમાં નિજપરાક્રમને છૂપાવવાથી જે અતિચાર સેવ્યો હોય, તેને પણ નિચે આલોચનાયેગ્ય જાણે. (૫૦૬૯)
એમ રાગથી, દ્વેષથી, કષાયથી, ઉપસર્ગથી, ઈન્દ્રિયોથી અને પરીષહથી પીડાતા જીવે . જે કંઈ દુષ્ટ વર્તન કર્યું હોય, તેને પણ સમ્યફ આલોચવું જોઈએ. (૫૦૭૦) અવધારણ શક્તિની મંદતાથી જે સ્મૃતિપટમાં ન આવે, તે અતિચારો પણ અશઠ ભાવવાળા તેણે
ઘથી આલેચવા જોઈએ. (૫૦૭૧) એમ વિવિધ ભેદવાળું આલેચવાયોગ્ય (વિતથ આચરણ) જણાવ્યું. હવે ગુરુએ આલેચના જે રીતે અપાવવી જોઈએ, તે કહું છું. (૫૦૭૨)
૮. પિટાદ્વાર-ગુરુએ આલોચના કેવી રીતે અપાવવી?-પૂર્વ કહ્યા તે જ આલેચનાચાર્ય ગુરૂ, પણ તેમાં જે આગમવ્યવહારી (જઘન્યથી નવ પૂર્વના જાણ-ઉત્કૃષ્ટથી કેવળી હોય, તે કહેવું સ્વીકારશે—એમ (જ્ઞાનથી ) જાણીને આલેચકને વિકૃત થએલી આસવના (ભૂલોને) યાદ કરાવે, પણ જેને યત્નપૂર્વક સારી રીતે સમજાવવા છતાં સ્ત્રીકારશે નહિ-એમ જ્ઞાનથી જાણે, તેવાને તે આચાર્ય ભગવંત (દેષનું) સ્મરણ કરાવે નહિ, કારણ કે સ્મરણ કરાવવાથી (આ મારા દોષને જાણે છે–રમ) લજજાને પામેલે તે ગુણગણથી શુભતા એવા (ઉત્તમ પણ) ગચ્છનો ત્યાગ કરે, અથવા ગૃહસ્થ બની જાય કે મિથ્યાત્વને પામે. (૫૦૭૩ થી ૭૫) ગુરુ પહેલાં (આલેચકના) ગુણ-દેવોને (જ્ઞાનથી) જાણુને પછી આલોચનાને ઈચ્છે (સાંભળવા માટે સંમત થાય), પછી જે દેશ-કાળ(વગેરે)માં આલેચક સમ્યગું પ્રાયશ્ચિત્તને સ્વીકારશે એમ જાણે, તે દેશ-કાળે પુનઃ (તેને) આલેચના આપવા પ્રેરણા કરે. (૫૦૭૬) અથવા એકાને જે અયોગ્ય જાણે, તો તેને સ્વીકાર તેવી રીતે કરે, કે જે રીતે સૂમ (અલ્પ) પણ કંઈ અવિશ્વાસ (અપ્રીતિ) ન થાય. (૫૦૭૭) બીજા જે શ્રુતવ્યવહારી વગેરે અન્ય આલેચનાચાર્યો (કહ્યા), તેઓ તે ત્રણ વાર આલેચનાને અપાવે (સાંભળે) અને સમાન વિષયમાં આકાર વગેરેથી નિષ્કપટતાને જાણીને (પ્રાયશ્ચિત્ત આપે.) (૫૦૭૮) કારણ કે-(કુલાર)
