________________
૩૩૬
શ્રી સંગરંગશાળા મંથને ગુજરાતી અનુવાદ: કાર ચાલું કરે છે. (૧૯૭૦) સાતમા પાપસ્થાનક( માન)ના દેવથી બાહુબલી નિચે કલેશ પામ્યા અને તેનાથી નિવૃત્ત થએલા તે જ તૂર્ત કેવળી થયા, (૫૯૭૧) તે આ પ્રમાણે
માનકષાય વિશે બાહુબલીને પ્રબંધ-તક્ષશિલા નગરીમાં ઈક્ષવાકુ કુળમાં જનમેલે જગપ્રસિદ્ધ બાહુબલી એવા યથાર્થ નામવાળો શ્રી ત્રાષભજિનને પુત્ર રાજા હતા. (૫૭૨) અઠ્ઠાણું નાના ભાઈઓએ પ્રવજ્યા સ્વીકાર્યા પછી ભરતકીએ સેવાને નહિ સ્વીકારતા તેને આ પ્રમાણે કહ્યું. (૫૯૭૩) રાજ્યને શીત્ર છોડ, અથવા આજ્ઞાપાલક બન, કે હમણાં જ યુદ્ધમાં સજ્જ (થઈને) સન્મુખ (સા) આવી જા! (૧૯૭૪) એમ સાંભળીને અસાધારણ ભુજાબળથી અન્ય સુભટોને જીતનારા તેણે ચક્રવતીની સાથે યુદ્ધને પ્રારંભ કર્યો. (૫૯૭૫)
યુદ્ધનું વર્ણન-જ્યાં મત્ત હાથીઓ મરે છે, દ્ધાઓ અતિશય હણાય છે, કારે નાસી રહ્યા છે, રથના સમૂહ ભાગી રહ્યા છે, યોગીનીઓનો સમૂહ આવી રહ્યો છે, વહેતા લેડીથી વ્યાપ્ત છે, એવું જાણે) ભયંકર યમનું ઘર, મોટા ભયનું એક કારણ (અતિ ભયાનક), બાણેથી આચ્છાદિત ભૂતળવાળું, હાથીએાના ઝરતા મારૂપી વાળવાળું, સૂર્યને (મગ્નણું= ) વિચારણા ( ચિંતા) (પયદક) કરાવના, (અથવા શરાઓની બાણ ફેકવાની પ્રવૃત્તિવાળું, માંસભક્ષણ માટે) ભમતા તુષ્ટ યાચકવાણું અને અનેક લોકોનું મારણ, એવા રણમેદાનને જોઈને દયામાં એક રસ મનવાળે મહાયા તે બાહુબલી બે કે-હે ભરત ! આ નિરપરાધી લોકોને મારવાથી શું ? જેઓને પરસ્પર વેર છે તે તું અને હું બે લડીએ. (૫૯૭૬ થી ૮૦) ભરતે તે સ્વીકાર્યું. તે પછી તે બંને લડવા લાગ્યા, ત્યાં સુધી કે બાહુબલીએ ભરતને સર્વ પ્રકારે હરાવ્યું. તેથી તે ચક્રી વિચારવા લાગે કે શું હું ચકી નથી ? કારણ કે સામાન્ય મનુષ્યની જેમ હું સર્વ પ્રકારે ભુજાબળ વડે આનાથી હારું છું ! (૫૯૮૧-૮૨) એમ ચિંતા કરતા ભારતના કરકમળમાં ચમકતી વિજળી જેવું ચપળ અને યમના પ્રચંડ દંડની જેમ (જેની સામે) દુખે જોઈ શકાય તેવું દંડન આવી પડ્યું. (પ૯૮૩) ત્યારે તેને તેવું જોઈને વધી રહેલા કોધાગ્નિવાળે બાહુબલી “શું દંડ સહિત અને શ્રી નાખું” એમ એક ક્ષણ વિચારતે રહીને, લેશ પ્રગટેલી શુદ્ધ બુદ્ધિ વડે વિચારવા લાગે કે-“ધિક્ ધિક વિષયના અનુરાગને, કે જેને વશ પડેલા જ મિત્રને પણ, સ્વજનને પણ અને બંધને પણ તૃતુલ્ય પણ ગણતા નથી અને અકાર્યને (તેઓનું અહિત) કરવા પણ ઉદ્યમ કરે છે. (૫૯૮૪ થી ૮૬) તેથી વિષયવાસનામાં વજાગ્નિ પડે!”—એમ ચિતવતો તે વિરાગી મહાત્મા સ્વયમેવ ચ કરીનેપ્રત્રજ્યાને સ્વીકારીને, “પ્રભુની પાસે ગયેલે હું નાના ભાઈઓને કેવી રીતે વંદન કરીશ?”—એવા અભિમાનના દેષથી ત્યાં જ કાઉસ્સગ્નમાં ઊભો રહ્યો અને “કેવળજ્ઞાન પ્રગટયા પછી અહીંથી જઈશ—એમ પ્રતિજ્ઞા કરીને નિરાહારપણે એક વર્ષ સુધી દુઃખી ( અથવા કુશ) થી (૫૯૭ થી ૯) એક ને અને પ્રભુએ એકલા બ્રાહ્મી અને
