________________
४४८
શ્રી સંવેગરંગશાળા ગ્રંથને ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર રેણું (અશુચિ) ભાવને (સ્વ) શરીરમાં સમ્યગ જેતો ઘુણાવાળે પુરુષ પિતાના શરીરમાં પણ રાગમુક્ત બને, તો અન્યના શરીરમાં શું (પૂછવું) ? (૮૦૫૫) વૃદ્ધો કે યુવાને (પણ) વૃદ્ધોનાં આચરણેથી વૃદ્ધ (મહાન) બને છે અને વૃદ્ધો કે યુવાને યુવાન જેવા (ઉદ્વત) આચરણેથી યુવાન (હલકા) બને છે. (૮૦૫૬) જેમ સરોવરમાં પડતે પત્થર ઠરેલા પણ કાદવને ઉછાળે છે, તે રીતે યુવાનની (કામીની) સેબત પ્રશાન્ત થએલા પણ મોડને જગાડે છે. (૮૦૫૭) જેમ હળાયેલું (મેલું) પણ પાણ કતફળના યોગથી નિર્મળ બને છે, તેમ મેહથી મલિન મનવાળે પણ જીવ વૃદ્ધોની (વિરાગીઓની) સેવાથી નિર્મળ બને છે. (૮૦૫૮) જેમ યુવાન પણ પુરુષ વૃદ્ધની શિખામણ પામેલે (અકાર્યમાં) તુરંત લજજા, રુકાવટ, શંકા, ગૌરવને ભય અને ધર્મની બુદ્ધિથી વૃદ્ધના જેવા આચારવાળો બને છે, તેમ વૃદ્ધ પણ પુરુષ (કામી) તરુણની વાતથી તૂર્ત (અકાર્યમાં વિશ્વાસુ, નિશંક અને પ્રકૃતિએ મેડનીયના ઉદયવાળા (કામ) તરુણના જેવા આચારવાળે બને છે. (૮૦૫૯૬૦) જેમ માટીમાં છૂપાએલો પણ ગંધ પાણીના વેગથી પ્રગટ થાય છે, તેમ પ્રશાન્ત પણ મેહ (પાઠાંતરુણુયા ઉ નરેeયુવાનેના સંપર્કથી મનુષ્યમાં વિકસે છે. (૮૦૬૧) યુવાનોની સાથે રહેનારો સંત (સજજન) પણ અપકાળમાં ઇન્દ્રિઓથી ચંચળ, મનથી ચંચળ એ સ્વેચ્છાચારી (બનીને) સ્ત્રી સંબંધી દેષને પામે છે. (૮૦૬૨) પુરુષને વિરહ થતાં, એકાતમાં), અંધકારમાં અને કુશીલની સેવામાં (પરિચયમાં)-એ ત્રણ કારણથી અલ્પકાળમાં અપ્રશરત ભાવ પ્રગટે છે. (૮૦૬૩) ગંઠીઆઓના દેષથી જ ચારુદત્ત આપત્તિને પામ્ય તથા વૃદ્ધસેવાથી તે પુનઃ ઉન્નતિને પણ પામ્યા. (૮૦૬૪) તે આ પ્રમાણે
વૃદ્ધસેવાના લાભ વિષે ચારુદત્તને પ્રબંધ-ચંપાનગરીમાં ભાનુ નામે મોટો ધનિક શ્રાવક હતો તેને સુભદ્રા ભાર્યા અને ચારુદત્ત પુત્ર હતો. (૮૦૬૫) યૌવનને પામે છતાં, સાધુની જેમ નિર્વિકારી મનવાળે તે વિષયનું નામ પણ ઈચ્છતું નથી, તે તેને ભોગવવાની તે વાત જ કેવી ? (૮૦૬૬) તેથી માતા-પિતાએ (તેની) પરિણતિ બદલવા માટે તેને દુર્વ્યસનીઓની મંડળીમાં (ગઠીઆઓ સાથે) જોડ્યો. પછી તે મંડળીની સાથે રહેતો તે વિષયની ઈચ્છાવાળે થયે, (તેથી) વસંતસેના વેશ્યાના ઘેર બાર વર્ષ સુધી રહ્યો અને સઘળા ધનને તેણે નાશ કર્યો. (૮૦૬૭-૬૮) (પછી) (વાઈયાએ=) વેશ્યાની માતાએ ઘેરથી કાઢી મૂકેલો તે ઘેર ગયા અને માતા-પિતાનું મરણ થએલું) સાંભળીને અતિ દુઃખી થએલો વ્યાપાર કરવાની ઈચ્છાથી પત્નીનાં ઘરેણું લઈને, તે મામાની સાથે ઉસીરવૃત્ત નામના નગરમાં ગયા. (૮૦૬૯-૭૦) ત્યાંથી કપાસને ખરીદીને તામલિપ્તી તરફ વન્ય અને અદ્ધમાગે જતાં દાવાનળથી કપાસ બળી ગયે. (૮૦૭૧) પછી ગભરાએલે તે મામાને મૂકીને તૂર્ત જોડે બેસીને પૂર્વ દિશામાં નાઠો અને પ્રિયંગુનગરે પહોંચે. (૮૦૭૨) ત્યાં સુરેન્દ્રદત્ત નામના (તેને) પિતાના મિત્ર છે અને પુત્રની જેમ તેને