________________
કેવચઢાર તારે સંઘ વચ્ચે રહીને) સમાધિમરણને સાધવું નિચે શક્ય છે. (૫૭૦) તથા નારક અને તિયામાં તથા મનુષ્ય અને દેવપણામાં રહેલે તું જે જે સુખ-દુઃખને પામ્યા, તેને તેમાં ચિત્ત લગાવીને આ રીતે વિચાર! (૫૭૧)
નરકમાં કાયાને કારણે તું શીત, ઉષ્ણ વગેરે બહુ પ્રકારની અતિ આકરી વેદનાઓ અનંતવાર પામે. (૫૭૨) જે પાણીના લેટા જેવડા લોખંડના ગોળાને કેઈ ઉષ્ણસ્પર્શવાળી નરકમાં ફેકે, તે નિમેષ માત્રમાં તે નરકની જમીનમાં પહોંચતાં પહેલાં (વચ્ચે) જ ગળી જાય, (એવી ગરમીમાં) ૫૭૩) અને તે જ રીતે તેટલા જ પ્રમાણુવાળા સળગતા લેખંડના ગોળાને જે કંઈ શીતસ્પર્શવાળી નરકમાં ફે કે, તો તે પણ ત્યાં નરકભૂમિને સ્પર્યા વિના (વચ્ચે) જ નિમેષ માત્ર કાળમાં સડી (વિપરી) જાય. (એવી ઠંડીમાં તું દુઃખી થયે) (૫૭) વળી નારકીમાં (પરમાધામી દેવેએ તને) શૂળી (લેહના કાંટા), ફૂટશાલ્મલી (વૃક્ષવિશેષ), વૈતરણી (નદી), (કલંબ ) ઉષ્ણ રેતી અને અસિવનથી (દુઃખી કયે), તથા લેખંડના સળગતા અંગારા ખવરાવતે તું જે દુખેને પામ્ય, (૫૭૫) (વળી) જે ભાજીની જેમ તને સેક્યો, પારાની જેમ ગાળે, માંસના ટૂકડાની જેમ ટૂકડે ટૂકડા કાપે, અથવા ચૂર્ણની જેમ સૂર્યો તથા જે તપેલી (તેલની) કડાઈમાં તળે, જે કુંભમાં પક, ભાલાથી ભેદ્ય, અથવા જે (ફલ=) કરવતથી ચી, તેને વિચાર! ૯૫૭૬-૭૭)
તિય“ચના માં-ભૂખ-તૃષા-તાપ-ઠંડી, શૂળી (પણે), અંકુશ, (અંકન=) નપુંસક બનાવવા, દમન કરવું, વગેરેનાં) તથા માર, બંધન અને મરણી ઉત્પન્ન થયેલાં તે તે (પાઠાં. તહ તેવાં) આકરાં દુઃખને હું વિચાર! (૯૫૭૮).
મનુષ્યપણામાં પણ જે પ્રિયને વિરહ, અપ્રિય સંગમ, ધનનો નાશ, ચીથી પરાભવ તથા દરિદ્રતાને ઉપદ્રવ, (વગેરે) થવાથી જે દુઃખ (ભગવ્યું), ૯૫૭૯) અને કપાવું, મુંડાવું, તાડન, તાવ, રોગ, વિયેગ, શક, સંતાપ, વગેરે શારીરિક, માનસિક અને એકીસાથે તે બંને પ્રકારનાં જે દુખેને (ભેગવ્યાં તેને) વિચાર ! (૯૯૮૦)
દેવભવમાં-અવનની ચિંતા અને વિયેગથી પીડાતા દેવેન ભવમાં પણ (ઈંદ્રાદિની) આજ્ઞાનો બલાત્કાર, પરાભવ, ઈર્ષ્યા, અમર્ષ (તેજોદ્ધ), વગેરે માનસિક દુઃખને વિચાર! (૫૮૧) અને વળી સહસા અવનનાં ચિહ્નોને જાણીને પીડા, વિરહની પીડાથી ચપળ નેત્રવાળે એ દેવ પણ દેવની સંપત્તિને જેતે ચિંતા કરે કે-સુગંધી (પરિમલ=) ચંદનાદિથી વ્યાપ્ત (વાસિત) નિત્ય પ્રકાશવાળા દેવલેકમાં રહીને હવે હું દુર્ગધી તથા મહા અંધકારભરેલા ગર્ભાશયમાં કેવી રીતે રહીશ? અને દુર્ગધી મળ, રુધિર, રસ(ધાતુ) વગેરે અશુચિમય ગર્ભમાં રહીને સંકોચાયેલા પ્રત્યેક અંગવાળે હું (કડીક) કટિભાગના (કહિચ્છત્ર) છિદ્ર (સાંકડી નિ)માંથી કેવી રીતે નીકળીશ? (૫૮૨ થી ૮૪) તથા નેત્રને અમૃતની વૃષ્ટિતુલ્ય એવા અપ્સરાઓના મુખચંદ્રને જોઈને હા! તુર્ત મદ-માયાથી ગર્જના
