________________
શ્રી સંગ રંગશાળા ગ્રંથને ગુજરાતી અનુવાદ: દ્વાર એવું નાનો માર્ગ કહ્યો છે. ૬૨૦) રાગ-દ્વેષ રહિતાત્મા (તગs) તે પક, ઈષ્ટ અને અનિષ્ટ એવા શબ્દ, સ્પર્શ, રસ, રૂપ અને ગંધમાં, તથા આ લેક કે પરલોકમાં, જીવન કે મરણમાં અને માન કે અપમાનમાં, સર્વત્ર સમભાવવાળો બને, કારણ કે રાગ-દ્વેષ ક્ષપકના સમાધિમરણના વિરાધક છે. ૯૯૨૧-૨૨) એ પ્રમાણે સઘળાય પદાર્થોમાં સમતાને પામેલે, વિશુદ્ધ આત્મા ક્ષેપક મૈત્રીને, કરુણને, મુદિતાને અને ઉપેક્ષાને ધારણ કરે. (૯૨૩) તેમાં મૈત્રી સમસ્ત જીવરાશિમાં, કરુણા દુઃખીઓમાં, મુદિતા અધિક ગુણવાળાઓમાં અને ઉપેક્ષા અવિનીત જીવોમાં કરે. ૯૪૨૪) દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્ર, તપ, વીર્ય અને સમાધિગને ત્રિવિધથી પ્રાપ્ત કરીને ઉપરના સર્વ ક્રમને (સિદ્ધ) કરે. ૯૯૨૫) એમ કુનયરૂપી હરિની જાળતુલ્ય, સદ્ગતિમાં જવાના સરળ માર્ગ તુલ્ય, ચાર મૂળ દ્વારવાળી, સંગરંગશાળા નામની આરાધનાના નવ પટાદ્વારવાળા ચોથા સમાધિલાભદ્વારમાં સમતા નામનું પાંચમું પિટાદ્વાર કહ્યું. (૯૬૨૬-૨૭) હવે સમતામાં લીન એવા પણ સપકે અશુભ ધ્યાનને તજીને સમ્યફ ધ્યાનમાં યત્ન કરવો જોઈએ, તેથી ધ્યાન દ્વારને જણાવું છું. ૬૨૮)
મૂળ ચેથા સમાધિદ્વારમાં છઠું ધ્યાન પેટદ્વાર–રાગરહિત, દ્વેષરહિત, જિતેન્દ્રિય, નિર્ભય, કષાનો વિજેતા અને અરતિ–રતિ (વગેરે) મેહનો નાશક, (એમ) સંસારરૂપ વૃક્ષનાં મૂળને બાળી નાખનારે, ભવજમણથી ડરેલે ક્ષક નિપુણ બુદ્ધિથી દુઃખના મહા ભંડારતુલ્ય આર્ત અને રૌદ્ર-બંને ધ્યાનોને શાસ્ત્રાદ્વારા જાણીને તજે અને કલેશને હરનાર ચાર પ્રકારના ધર્મધ્યાનને અને ચાર પ્રકારના શુકલધ્યાનને પણ, એમ તે બે શુભ ધ્યાનોને જાણુને ધ્યાવે. (૯૬૨૯ થી ૩૧) પરીષથી પીડાએલો પણ આતં– રૌદ્રને ન ધ્યાવે, કારણ કે એ દુષ્ટ ધ્યાને સુંદર એકાગ્રતાથી વિશુદ્ધ પણ આત્માને નાશ કરે છે. (૬૩૨) , ના ચાર ધ્યાનસ્વરૂપ-શ્રી જિનેશ્વરે, ૧-અનિષ્ટના સરગમાં, ૨-ઈષ્ટના વિયેગમાં, ૩-વ્યાધિજન્ય પીડામાં અને ૪-પરાયી (અથવા પરાકની) લક્ષમીની અભિલાષાથી (જે આજ્ઞ=દુઃખી થવું તે) આનંધ્યાન ચાર પ્રકારનું કહે છે ૯૬૩૩) અને તીવ્ર કવાયરૂપ ભયંકર એવા હિંસાના, મૃષાવાદના, ચેરીના અને સંરક્ષણના પરિણામને, એમ રૌદ્રધ્યાનને પણ ચાર પ્રકારે કહે છે. (૯૬૩૪) આર્તધ્યાન વિષયેના અનુરાગવાળું, રૌદ્ર ધ્યાન હિંસા(દિ) ના અનુરાગવાળું, ધર્મધ્યાન ધર્મના અનુરાગવાળું અને શુકલધ્યાન રાગરહિત છે. ૯૬૩૫) ચાર પ્રકારના આધ્યાનમાં અને ચાર પ્રકારના રૌદ્રધ્યાનમાં જે ભેદે છે, તે સર્વને અનશનમાં રહેલે શપક સાધુ સારી રીતે જાણે ૯૬૩૬) તે પછી જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર અને વૈરાગ્યરૂપ ચાર ભાવનાઓથી વાસિત ચિત્તવાળો પક ચારેય પ્રકારના શ્રેષ્ઠ ધર્મધ્યાનને ચિંતવે. (૬૩૭) (પહેલું) આજ્ઞાવિચય, (બીજું) અપાયરિચય, (ત્રીજુ) વિપાકવિચય અને (ચેથે) સંસ્થાનવિચય, એમ ક્ષેપકમુનિ (ચાર પ્રકારના) ધર્મધ્યાનને ધ્યાવે. (૯૬૩૮) તેમાં આજ્ઞાવિચયમાં-(નિઉણુંs) સૂમ બુદ્ધિથી શ્રી જિને
