________________
વિજહનાદ્વાર
૫૪૩ નીચેનો ) ઉત્કૃષ્ટથી એક ગાઉનો છઠો ભાગ સિદ્ધોની અવગાહના વડે વ્યાપ્ત હેય છે. (૯૭૭૯) ત્રણેય લોકના મસ્તકે રહેલ તે સિદ્ધાત્મા દ્રવ્ય-
પથી યુક્ત એવા જગતને ત્રણેય કાળ સહિત સંપૂર્ણ જાણે છે અને દેખે છે. (૯૭૮૦) જેમ સૂર્ય એકીસાથે સમવિષમ પદાર્થોને પ્રકાશે છે, તેમ નિર્વાણને પામેલે જીવ લેકને અને અલકને (પણ) પ્રકાશે છે. લ૮૧) તેની સર્વ બાધાઓ (પીડાઓ) નાશ પામી છે તે કારણે અને તે સઘળાય જગતને જાણે છે તથા તેને જે ઉત્સુકતા નથી તે કારણે, તે પરમસુખી (તરીકે) અતિ પ્રસિદ્ધ છે. (૭૮૨) અતિ ઘણી (શ્રેષ્ઠ) અદ્ધિને પામેલા પણ મનુષ્યને આ લેકમાં તે સુખ નથી, કે જે તે સિદ્ધને પીડારહિત અને ઉપમારહિત સુખ હોય છે. (૭૮૩) (સ્વર્ગમાં) દેવેન્દ્રો અને (મનુષ્યમાં) ચક્રવતીઓ જે ઇન્દ્રિયજન્ય સુખને અનુભવે છે, તેનાથી અનંતગુણું (અને) પીડા વિનાનું સુખ તે સિદ્ધને હોય છે, (૯૭૮૪) સર્વ નરેન્દ્રોનાં અને દેવેન્દ્રોનાં ત્રણેય કાળમાં જે શ્રેષ્ઠ સુખે, તેનું મૂલ્ય એક સિદ્ધના એક સમયના પણ સુખ જેટલું નથી, (૯૭૮૫) કારણ કે તેને વિષયોથી પ્રયોજન નથી, ક્ષુધા વગેરે પીડાઓ નથી અને વિષયોને ભેગવવાનાં રાગાદિ કારણે પણ નથી. ૭૮૬) એથી જ સમાપ્ત પ્રજનવાળા (કૃતકૃત્ય) તે સિદ્ધને બોલવું, ચાલવું, ચિતવવું વગેરે ચેષ્ટાઓનો પણ સદૂભાવ નથી. (૯૭૮૭) તેને ઉપમારહિત, માપરહિત, અક્ષય, નિર્મળ, ઉપદ્રવ વિનાનું, જારહિત, રોગ રહિત, ભયરહિત, ધ્રુવ (સ્થિર), કાતિક, આત્યંતિક અને અવ્યાબાધ, એવું (કેવળ) સુખ જ છે. (૭૮૮) એ રીતે કેવળીને યોગ્ય પાદપેપગમન નામના અંતિમ મરણનું ફળ આગમની યુક્તિથી (અનુસારે) સંક્ષેપથી કહ્યું.૯૭૮૯) આ આરાધનાના ફળને સાંભળીને વધેલા સંવેગના ઉત્સાહવાળા સર્વભવ્યો (તઈ=) તે પાદપિગમનને કરીને મુક્તિના સુખને પામ! (૭૯૦) એમ ઈન્દ્રિરૂપી પક્ષીઓને પિંજરાતુલ્ય, સદ્ગતિમાં જવાના સરળ માર્ગ તુલ્ય,ચાર મૂળદ્વારવાળી સંવેગરંગશાળા નામની આરાધનાના નવ પેટાદ્વારવાળા ચેથા મૂળ સમાધિલાભદ્વારમાં ફળપ્રાપ્તિ નામનું આઠમું પટાદ્વાર કહ્યું. (૯૧-૯૨) પહેલાં (અહીં સુધી જીવને ઉદ્દેશીને ધર્મની યેચતા વગેરેથી આરંભીને ફળ સુધીનાં દ્વાર કહ્યાં. હવે જીવરહિત ક્ષેપકના (મૃતક) શરીર અંગે જે કઈ કર્તવ્યનો વિસ્તાર (કરણીય) હેય, તેને શ્રી જિનાગમમાં જણાવેલા ન્યાયથી સાધુઓના અનુગ્રહ માટે વિજહના દ્વારથી કહેવાય છે. અહીં વિરહના, પરિવણું, પરિત્યાગ, ફેંકી દેવું, વગેરે શબ્દો એક (સમાન) અર્થવાળા છે. (૯૭૯૩ થી ૫)
મૂળ ચોથા દ્વારમાં નવમું વિજહના પેટાદ્વાર-પૂર્વે જણાવેલા ક્રમે (આરાધના કરતો) સપક જ્યારે મરણને પામે, ત્યારે નિર્ધામક સાધુઓએ તેના શરીર અંગે આ વિજહના સમ્યફ કરવી. (૭૯૬) પણ અહો ! તે મહાભાગ ક્ષેપકને તે રીતે ચિરકાળ (ઔષધાદિય ઉપચારોથી સંભાળ્યો, ચિરકાળ સેવા કરી, ચિરકાળ (પાઠાં સહાવસિએ=) સાથે રહ્યો, ચિરકાળ ભણજો અને ઘણા સમય સુધી સમાધિ પમાડવાદ્વારા અનુગ્રહિત (ઉપકૃત) કર્યો, જ્ઞાનાદિ ગુણદ્વારા તે અમને ભાઈ જે પુત્ર જેવો મિત્ર જે હાલે અને શુદ્ધ
