________________
સમતાદ્વાર
પટકે.
રૂપ દેષને પામે છે. (૯૯૦૩) ત્રણ લોકમાં સારભૂત એવા કરેલા આ સંલેખનાના પરિશ્રમને અને દુષ્કર સાધુપણાને અલ્પ સુખ માટે નાશ ન કર! ૯૯૦૪) ધીરપુરુષોએ પ્રરૂપેલા અને સત્યરૂએ આચરેલા આ સંથારાને સ્વીકારીને (બાહ્ય પીડાથી) નિરપેક્ષ એવા ધન્યપુરૂષ સંથારામાં (અનશનમાં) જ મરે છે. (૯૬૦૫) પૂર્વે સંકલેશને પામેલ પણ તે આ રીતે સમજાવતો (વિનિવૃત્ત= ) પુનઃ ઉત્સાહી બને છે અને તે દુઃખને પરદેહનું દુઃખ જુએ (માને) છે. (૯૯૦૬) એમ માની અને મહદ્ધિકને ઉત્સર્ગમાર્ગરૂપ (કવચ=) રક્ષણ થાય. આગાઢ કારણે તે અપવાદરૂપ રક્ષણ પણ કરવું એગ્ય છે. (૯૬૦૭) એમ ગુણમણિને પ્રગટાવવા માટે રોહણાચળની ભૂમિતુલ્ય અને સગતિમાં જવાના સરળ માર્ગતુલ્ય એવી ચાર મૂળદ્વારવાળી સંગરંગશાળા નામની આરાધનાના નવ પટાદ્વારવાળા ચેથા (મૂળ) સમાધિલાભ દ્વારમાં કવચ (રક્ષણ) નામનું ચોથું પેટાદ્વાર કહ્યું. (૯૯૦૮-૯) હવે પરોપકારમાં ઉજમાળ એવા નિર્ધામક ગુરુની વાણીથી (અનશનના) રક્ષણને કરતે ક્ષપક જે (આરાધના) કરે, તેને સમતાદ્વારથી જણાવું છું. ૯૬૧૦)
મૂળ ચેથા સમાધિલાભદ્વારમાં પાંચમું સમતા પેટદ્વાર–અતિ મજબૂત (કવચ= ) બખ્તરધારી મહા સુભટની જેમ, નિજ પ્રતિજ્ઞારૂપી હાથી ઉપર ચઢીને આરાધનારૂપી રણમેદાનની સન્મુખ આવે, પાસે રહેલા બોલતા (ઉપબૃહણ કરતા) સાધુઓરૂપી (બંદી= ) મંગલ પાઠકે દ્વારા પ્રગટાવેલા ઉત્સાહવાળે, વૈરાગ્યજનક ગ્રન્થની વાચનારૂપ યુદ્ધનાં વાજિંત્રેના શબ્દોથી હર્ષિત થયેલે, સંવેગ-પ્રશમ-નિર્વેદ વગેરે દિવ્ય શાસ્ત્રોના પ્રભાવે આઠ માસ્થાન રૂપ નિરંકુશ સુભટોની શ્રેણિને ભગાડતો, ( દુષ્કત=) દુર્જય (અથવા દુષ્ટ આક્રમણ કરતા) હાસ્ય વગેરે છ નિરંકુશ હાથીઓના સમૂહને વિખેર, સર્વત્ર ભમતા ઈન્દ્રિયેારૂપી ઘોડાઓના જૂથને રેકો, અતિ બળવાન એવા પણ દુસહ પરીષહરૂપી પદાતી સૈન્યને પણ હરાવતો અને ત્રણ જગતથી પણ દુર્જય એવા મહાન મહરાજને પણ નાશ કરતા અને એમ શત્રુસૈન્યને જીતવાથી પ્રાપ્ત કરેલી નિષ્પાપ જયરૂપી યશપતાકાવાળે તથા સર્વત્ર અપ્રતિબદ્ધ (રાગરહિત), એ ક્ષપક સર્વ વિષયમાં સમભાવને પામે. (૬૧૧ થી ૧૬) તે આ પ્રમાણે
સમતાનું સ્વરૂપ-સઘળાં દ્રવ્યોના પર્યાની રચનાઓમાં (પ્રકારેમાં) નિત્ય મમતારૂપી દોષને ત્યાગી, મેહને અને દ્વેષને વિશેષતયા નમાવનારે (હરાવનારો), (એ ક્ષક) સર્વત્ર સમતાને પામે. ઈષ્ટ પદાર્થોના સાયેગ-વિયેગામાં કે અનિષ્ટોના સગ-વિયેગમાં રતિ-અરતિને, ઉત્સુકતાને, હર્ષને અને દીનતાને તજે. (૯૯૧૭–૧૮) મિત્રમાં અને જ્ઞાતિજનોમાં, તથા શિષ્યમાં, સાધમિકમાં કે કુળમાં પણ, પૂર્વે પણ પ્રગટેલા તે રાગને અથવા શ્રેષને તજે. (૯૬૧૯) વળી (મહાત્મા) ક્ષેપક દેવ અને મનુષ્યના ભોગોમાં પ્રાર્થનાને (અભિલાષાને) ન કરે, કારણ કે-વિષયાભિલાષને વિરાધ
