________________
અનિત્ય ભાવનામાં સુલસ-શિવકુમાર પ્રબંધ
૪૮૩ યુક્તિઓ વડે સમજાવવા છતાં શ્રી જિનધર્મમાં શ્રદ્ધા કરતો નથી. (૮૬૮૮) બીજે (શિવ) અતિ લઘુકમીપણાથી શ્રી જિનેશ્વરદેવના ધર્મને પામેલ સાધુસેવા વગેરે શિષ્ટાચારમાં પ્રવૃત્તિ કરે છે (૮૬૮૯) અને પાપમાં અતિ બદ્ધમનવાળા મોટા ભાઈને સદા શિખામણ આપે છે કે-હે ભાઈ! તું અઘટિત કાર્યોને કેમ કરે છે? (૮૬૯૦) છિદ્રવાળી હથેલીમાં રહેલા પાણીની જેમ (નિત્ય) ગળતા આયુષ્યને અને ક્ષણ ક્ષણ નાશ પામતી શરીરની સુંદરતાને તું કેમ લેતો નથી? (૮૬૧) અથવા શરદના વાદળની શોભાની જેમ વિખરાતી લક્ષ્મીને તથા નદીના તરંગોની જેમ નાશ પામતા પ્રિયજનના સંગમને પણ કેમ નથી તો? (૮૬૨) અથવા પ્રતિદિન સ્વયં મરતા માનવસમૂહને અને મોટા સમુદ્રની જેમ વિવિધ આપદાઓમાં ડૂબેલા જીવોને શું નથી તો?, (૮૬૩) કે જેથી આ નરકનિવાસના કારણભૂત એવાં ઘોર પાપને આચરે છે? અને તપ-દાન-દયા વગેરે ધર્મમાં થડે પણ ઉદ્યમ નથી કરતો ? (૮૬૯૪) ત્યારે સુલશે કહ્યું કે-ભેળા ! તું ધૂત કેથી ઠગાય છે, કે જે તું દુઃખના કારણભૂત એવા તપથી નિજકાયાને શેષે છે (૮૬૫) અને (ઘણા ) દુઃખથી મેળવેલા ધનને નિત્યમેવ તીર્થ વગેરેમાં આપી દે છે. વળી જીવદયામાં રસિક મનવાળો તું પગને પણ પૃથ્વી ઉપર મૂકતે નથી. (૮૬૯૬) આવી તારી શિખામણનું મારે (લેશ) પ્રયજન નથી. કોણ પ્રત્યક્ષ સુખને તજીને આત્માને પીડે ? (૮૬૯૭) એવાં હાંસીવાળાં ભાઈનાં વચનને સાંભળીને વિલો પડેલ શિવ એ જ (સુલસને કહ્યો તેવા જ) વૈરાગ્યને ધારણ કરતે, સદ્ગુરુની પાસે પ્રત્રજિત થઈને, અતિ ચિરકાળ ઉગ્ર તપને આચરીને, કાળધર્મ પામેલે કૃતપુણ્ય તે અમૃતકલ્પમાં દેવપણે ઉપજે. (૮૬૯૮-) સુલસ પણ કરેલાં પાપનાં વિસ્તારથી અત્યંત (ક) બાંધીને મરેલો ત્રીજી નરઠ પૃથ્વીમાં નારકી થયે. (૮૭૦૦) અને ત્યાં કેદમાં નાંખ્યા હોય તેમ કરુણ વિલાપ કરતે, (પરમાધામી દેવે દ્વારા) નિરંતર દાહ દે, માર મારે, બાંધો, વગેરે ઘણાં દુઃખને સહવા લાગે. (૮૭૦૧) પછી અવધિજ્ઞાનથી તેને તેવા પ્રકારને (દુઃખી) દેખીને પૂર્વ નેહથી તે (શિવ) દેવ તેની પાસે આવીને કહેવા લાગે કે-હે ભદ્ર! શું તું મને ઓળખે છે કે નહિ? તેથી તે સંભ્રમપૂર્વક બે કે-મનોહર રૂપધારક તને દેવને કણ ન જાણે? (૮૭૦ર-૩) ત્યારે દેવે પૂર્વજન્મના રૂપને તેને યથાથિત દેખાડ્યું, તેથી તે તેને સમ્યફ ઓળખીને, નેત્રને કંઈક ખોલીને સામે જોઈને) બે કે-હે ભાઈ! કહે, તે આ દિવ્ય દેવની અદ્ધિને કયી રીતે મેળવી? તેથી દેવે કહ્યું કે હે ભદ્ર! મેં વિવિધ દુષ્કર તપ, સ્વાધ્યાય, ધ્યાન, વગેરે (સંયમન) યોગોથી શરીરને તે રીતે કષ્ટ આપ્યું, કે જેથી આ અદ્ધિને પામ્ય (૮૭૦૪ થી ૬) અને બહુ પ્રકારે લાલન( પાલન)થી શરીરને પુષ્ટ બનાવતા, ધન-સ્વજનાદિ માટે સદા પાપને કરતા, શિખામણ દેવા છતાં ધર્મકિયા વિષે પ્રમાદને વશ પડેલા, તે કેઈ તેવી રીતે (પાપ) વર્તન કર્યું, કે જેથી આવું સંકટ આવી પડયું ! (૮૭૮૭-૮) તે એ પણ ન જ જાણ્યું કે-આ શરીર પણ જીવથી ભિન્ન છે અને ધન-સ્વજનો પણ નિ સંકટમાં રક્ષણ કરી શકતા
