________________
५०२
શ્રી સવૅગર ગશાળા પ્રથના ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર ચાથુ
હે દેવ! તમારા પાદપ'કજનાં દર્શન માટે આવેલે શિવ નામને સાથ વાહુ બહાર ઊભે છે, તે અહી આવે કે જાય? (૯૦૨૯) રાજાએ કહ્યું કે—ભલે આવે. પછી પ્રવેશ કરેલા તે પ્રણામ કરીને ઉચિત આસને બેઠો અને આ પ્રમાણે કહેવા લાગ્યા કે-(૯૦૩૦) હે દેવ! મારે વિશાળ નેત્રોવાળી, રૂપથી રભાને પણ શરમાવતી, સુંદર યૌવન પામેલી, પુનમના ચંદ્રતુલ્ય મુખવાળી, ઉન્માદિની નામની પુત્રી છે. (૯૦૩૧) તે સ્ત્રીઓમાં રત્નભૂત છે અને (રાજા હેાવાથી) તમે રત્નેાના નાથ છે, તેથી હે દેવ ! જો યાગ્ય જણાય, તા તમે તેને સ્વીકારે! (૯૦૩૨) હે દેવ ! તમને જણાવ્યા વિના કન્યારત્નને બીજાને જો માપું, તે મારી સ્વામિભક્તિ કેવી ગણાય ? માટે તમને કહું છુ', (૯૦૩૩) ( જો કે ) માતા-પિતા (તેા) અત્યંત નિર્ગુ ́ણુ પણ પેાતાના સ'તાનેાની શ્લાઘા કરે તે સત્ય છે, પણ તેની સુંદરતા કાઈ નુઢી જ છે. (૯૦૩૪) તે આ પ્રમાણે–જન્મ સમયે પણ એણીએ તૃત વિજળીના પ્રકાશની જેમ (પેાતાના) શરીરથી સૂતિકાઘરમાં સઘળું પ્રકાશિત કર્યું હતું. અને ગ્રહે! પણ એનુ દર્શન કરવા માટે હાય, તેમ સ્પષ્ટ ઉચ્ચ સ્થાને રહ્યા હતા. (એવ’=) એ કારણે હે દેવ ! તમારાથી ( અન્ય ) તેના પતિ ન હેાય, (૯૦૩૫-૩૬) એમ જાણીને અત્યંત વિસ્મિત મનવાળા રાજાએ તેને જેવા માટે વિશ્વાસુ માણસાને મેાકલ્યા. (૯૦૩૭) તેઓ સાથવાહની સાથે જ ગયા, ઘરમાં તેણીને જોઈ અને આશ્ચર્ય ભૂત એવા તેના રૂપથી આકર્ષિત થયા. (૯૦૩૮) (પછી) મદેાન્મત્ત, સૂચ્છિત કે હૃદયથી શૂન્ય થયા હાય તેમ એક ક્ષણ પસાર કરીને એકાન્તમાં બેસીને ( તેએ ) વિચારવા લાગ્યા કે અપ્સરાને પણ જીતે તેવુ કોઈ આશ્ચર્યકારી આનું ઉત્તમ રૂપ એ જ અંગની શાલા છે, કે જેથી તેણે પાકી વયવાળા પણ આપણને આ રીતે મુઝવ્યા. (૯૦૩૯-૪૦) આપણા જેવા પાકી વયવાળા પણુ જે આના દર્શન માત્રથી પણ આવી અવસ્થાને ( વિકારને ) પામ્યા, તે નવયૌવનથી મનેાહર, અંકુશ વિનાના ( સ્વતંત્ર), સકલ સંપત્તિનુ· ઘર ( સ્વામી ) અને અજિતેન્દ્રિય ( વિષયાસક્ત ), એવા રાજા એણીના વશથી પરાધીન કેમ નહિ બને ? (૯૦૪૧-૪૨) પછી રાજા પરવશ થતાં રાજ્ય કેમ અતિ વેરવિખેર ન બને ? અને રાજ્ય વેરવિખેર થતાં તે (રાજાનું) રાજાપણું અયથાર્થ (મિથ્યા ) થાય ! (૯૦૪૩) એમ સમજવા છતાં (સહત્થેણુ = ) પેાતાના હાથે રાજાને (ઈમ' ) આ કન્યાને પરણાવીને સમસ્ત (ભાવિ=) ભવિષ્યે થનારા દોષાનુ કારણ (વય =) આપણે કેમ ન બનીએ ? (૯૦૪૪) તેથી કાઈ પણ દેષ જણાવીને રાજાને આનાથી વ્યાવત ન કરીએ ( બચાવી લઈ એ ). સઘળાઓએ તે સ્વીકાર્યું અને રાજાની પાસે ગયા. (૯૦૪૫) પછી પૃથ્વીતળને સ્પર્શતા મસ્તક વડે સ આદરપૂર્વક રાજાને પ્રણામ કરીને, નમાવેલા મસ્તકે હાથ જોડીને ( અંજલિ કરીને ), તેએ કહેવા લાગ્યા કે– (૯૦૪૬) હે દેવ ! રૂપાદિ સર્વ ગુણૈાથી કન્યા સુશાલિત છે, માત્ર તે પતિને વધ કરનારા એક મોટા દુષ્ટ લક્ષણવાળી છે. (૯૦૪૭) તેથી રાજાએ તેને તજી દ્વીધી. પછી તેના પિતાએ તે રાજાના જ સેનાપતિને
