________________
પ્રતિપત્તિદ્વાર ચાલુ-કૃત્યગહ
પર૧ મેં લોભવશ કટથી ધનને મેળવીને અને મેહથી રાખીને, જે પાપસ્થાનમાં જ વાપર્યું, તે નિચે અનર્થભૂત એવા સઘળા ધનને આજે હું ભાવથી મારી મમતામાંથી ત્રિવિધે ત્રિવિધે સિરાવું છું. (૯૮૮-૮૯) વળી કેઈની પણ સાથે મારે જે કઈ પણ વૈરની પરંપરા હતી અને છે, તેને પણ પ્રશમભાવમાં રહેલે હું આજે સંપૂર્ણ અમાવું છું. (૯૩૦) સુંદર એવાં ઘર-કુટુંબ વગેરેમાં મારે જે રાગ હતા, અથવા આજે પણ છે, તેને પણું મેં આજે છોડે છે. (૯૩૯૧) વધારે કહેવાથી શું? આ ભવમાં કે ભવાંતરોમાં, સ્ત્રી-પુરુષ કે નપુંસકપણામાં રહેલા અને વિષયાભિલાષને વશ પડેલા, એવા મેં ગર્ભનાં પરિશાટન (પડાવવા) વગેરે, તથા પરદારસેવન વગેરે જે અનાર્ય એવા ભયંકર પાપને કર્યું, તથા ક્રોધથી પિતાને કે પરનો ઘાત વગેરે અને માનથી જે પરનું નિરસન=) ખંડન (અપમાન) વગેરે કર્યું, માયાથી પરવંચનાદિરૂપ પણ જે કંઈ કર્યું અને તેમના અનુબંધથી (આસક્તિથી) મહા આરંભ-પરિગ્રહ વગેરે કર્યા, તથા આહટ-દેહદ (પાઠાં વાસણ=) વશ પીડાથી જે વિવિધ અનુચિત વર્તન કર્યું,૯૯૨ થી ૯૫)વળી રાગપૂર્વક માંસભક્ષણ વગેરે અભક્ષ્યભક્ષણાદિ કર્યું, મધ, દારુ, કે લાવક (નામના પક્ષીને) રસ, વગેરે જે કંઈ (અપેયનું) પાન કર્યું, કેષથી જે કંઈ પરગુણને સહ્યા નહિ, નિંદા, અવર્ણવાદ, વગેરે કર્યું, અને મહમહાગ્રહથી ગ્રસિત થએલા અને તેથી હેયઉપાદેયના વિવેકથી શૂન્ય ચિત્તવાળા એવા મેં પ્રમાદથી બહુ પ્રકારનું, બહુ રીતે, જે કંઈ પણ પાપનુબંધી પાપને કર્યું, વળી અમુક અમુક આ (પાપને) કર્યું અને અમુક આને હવે કરીશ, એવા (પાપી) વિકથિી જે કર્યું, તે ભૂત-ભવિષ્ય અને વર્તમાનએમ ત્રણ કાળ સંબધી સર્વ પાપોની ત્રિવિધ ત્રિવિધ ગહદ્વારા વિશુદ્ધ થયેલ, સંવિ મનવાળો હું આલોચના, નિંદા અને ગર્તાથી વિશુદ્ધિને (પ્રાયશ્ચિત્તને) કરું છું. (૯૯૯ થી ૯૪૦૦) એમ ગુણેની ખાણ એ ક્ષપક યથાસ્મરણ દુરાચરણના સમૂહની ગહ કરીને (તેને) રાગને તોડવા માટે આત્માને સમજાવે. જેમ કે-(પાઠાં. સુરેલર) દેવલોકમાં (એન્તોત્ર) આ મનુષ્યભવની અપેક્ષાએ અત્યંત શ્રેષ્ઠ, રમણીયપણાથી અનંતતમગુણ અધિક રતિ પ્રગટાવનારા, એવા શૃંગારિક શબ્દાદિ વિષયોને ભોગવીને પુનઃ તુચ્છ, ગંદા અને તેનાથી અનંતગુણ હલકા, એવા આ ભવના આ વિષને હે જીવ! તું ઈરછીશ નહિ, (૯૪૦૧ થી ૩) તથા નરકમાં અહીંની અપેક્ષાએ સ્વભાવે જ અસંખ્ય ગુણ આકરાં એવાં અનંતતમગુણ કેવળ દુઓને જ દીર્ધકાળ પર્યત નિરંતર સહન કરીને વર્તમાનમાં આરાધનામાં લીન મનવાળા હે જીવ! તું અહીં વિવિધ પ્રકારની શારીરિક પીડા થાય તે પણ લેશ પણ કેપને કરીશ નહિ. (૯૪૦૪-૫) તું નિર્મળ બુદ્ધિથી (વિચારી) જે ! દુઃખને સમ્યક્ (સમતાથી) સહન કરવા સિવાય સ્વજનોથી તારો (તેને) થોડો પણ આધાર નથી, કારણ કે-હે ભદ્ર! તું સદા એક જ છે, ત્રણ ભુવનમાં પણ બીજે કઈ તારો નથી, તું પણ આ જગતમાં બીજા કોઈને પણ (બીએ=) સહાયક નથી, અખંડ જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રના પ્રરિણામથી પરિણત અને ધમને સમ્યગુ
