________________
શ્રી સંગરંગશાળા ગ્રંથને ગુજરાતી અનુવાદ: કાર ચોથું ભોગો) નિચે અંતે દુઃખદાયી, ધર્મગુણની હાનિ કરનારા, ઘણુ ભયાનક, અલ્પકાળ રહેનારા, ક્રર અને સંસારની વૃદ્ધિ કરનારા છે. (૮૭૪૬) આ સંસારમાં નારકે સહિત તિર્યંચસમૂહમાં અને મનુષ્ય સહિત દેવામાં (એમ ચારેય ગતિમાં) અને નિરુપદ્રવ (દુઃખરહિત) એવું અલ્પ પણ સ્થાન નથી. (૮૭૪૭) ઘણા પ્રકારનાં દુઃખની વ્યાકૂળતાથી, પરવશતાથી અને અત્યંત મૂઢપણાથી, તિર્યોમાં પણ સુખપણું નથી, તે પુનઃ નરકમાં તે કયાંથી હોય? (૮૭૪૮) તથા ગર્ભ, જન્મ, દરિદ્રતા, રોગ, જરા, મરણ અને વિયેગથી પરાભવ પામેલા મનુષ્યમાં (પણ) થોડુંય સુખપણું નથી. (૮૭૪૯) માંસ, ચરબી, નાયુઓ રુધિર, હાડકાં, વિષ્ટા, મૂત્ર, આંતરડાંથી સ્વભાવે જ કલુષિત અને નવ છિદ્રોથી (અશુચિને) કરતા એવા મનુષ્યના શરીરમાં પણ શું સુખપણું છે? (૮૭૫૦) વળી દે પણ પ્રિયને વિયોગ, સંતાપ, ચ્યવન, ભય અને ગર્ભમાં ઉત્પત્તિની ચિંતા વગેરે વિવિધ (દ્રવ્ય) દોથી પ્રતિક્ષણ ખેદ કરતા હોય છે (૮૦૫૧) અને ઈર્ષ્યા, વિષાદ, મદ, લાભ, વગેરે કટ્ટર ભાવશત્રુઓથી પણ નિત્ય પીડિત છે, તે તેઓને પણ કોનાથી સુખપણું છે? (૮૭૫૨)
૭–૮–૯–આશ્રવ, સંવર અને નિર્જર ભાવના–એમ દુઃખરૂપ એવા સંસારમાં આ જીવ સર્વ અવસ્થામાં પણ જે કંઈ પણ દુઃખને પામે છે, તે તેનાં બાંધેલાં પાપોનું પરાક્રમ છે. (૮૭૫૩) ઘણા દ્વારવાળું તળાવ જેમ અતિ ઘણું જળનો સંચય કરે, તેમ પ્રાણીઓ જીવહિંસાથી, કષાયથી નિરંકુશ ઈન્દ્રિઓથી અને મન-વચન-કાયાથી, તથા અવિરતિથી અને મિથ્યાત્વની વાસનાથી જે પાપનો સંચય કરે (બાંધે) છે, તે સર્વ પાપને આશ્રવ છે. (૮૭૫૪–૫૫) તે આ પ્રમાણે-જેમ સર્વ બાજુથી બંધ નહિ કરેલાં એવાં મોટાં કારેથી મેલા પાણીને સમૂહ કેઈથી પણ રોકાણ પામ્યા વિના સરોવરમાં પેસે, તેમ નિત્ય ખૂટલાં (વિરતિ નહિ કરેલાં) જીવહિંસાદિ મોટાં દ્વારોથી ઘણે પાપને સમૂહ આ જીવમાં પણ પ્રવેશ કરે છે. (૮૭૫૬-૫૭) તે પછી તેનાથી (પડહા = ) પૂર્ણ ભરાયેલે જીવ (સરોવરમાં) મચ્છ વગેરે જેમ અનેક દુઃખોના ભકતા બને, તેમ દુઃખભાગી બને છે, તેથી હે ક્ષપક! આશ્રવ ત્યાગ કર ! (૮૭૫૮) આશ્રવને વશ પડેલે જીવ તીવ્ર સંતાપને પામે છે, તે માટે જીવહિંસાદિની વિરતિદ્વારા તે દ્વારોને બંધ કર ! (૮૭૫૯) | સર્વ જીવોને આત્મતુલ્ય માનનારો એવો જીવ સર્વ આશ્રવદ્વાનો સંવર કરવાથી તળાવમાં પાણીની જેમ પાપરૂપી પાણીથી ભરાતું નથી. (૮૭૬૦) જેમ બંધ કરેલાં દ્વારવાળા શ્રેષ્ઠ તળાવમાં પાણી પેસતું નથી, તેમ પાપસમૂહ પણ આશ્રવારોને બંધ કરનારા જીવમાં પેસતું નથી. (૮૭૬૧) તેઓ ધન્ય છે, તેઓને નમસ્કાર થાઓ! અને તેઓની સાથે નિત્ય સંવાસ થાઓ! કે જેઓ પાપનાં આશ્રવારો બંધ કરીને (તેનાથી) દૂર રહે છે. (૮૭૬૨) એમ સર્વ આશ્રવારના વિસ્તારને રેકીને હે પક! હવે નવમી નિર્જરા ભાવનાને પણ સમ્યગ ભાવિત કર ! (૮૭૬૩) જેમ કે