________________
એકત્વ ભાવના અને શ્રી વિરપ્રભુને પ્રબંધ
૪૮૧
૪. એકત્વ ભાવના-આત્મા એક જ છે. એક તેના મધ્યસ્થભાવ વિના શેષ સંયોગજન્ય પ્રાયઃ સઘળું એને દુઃખનું કારણ છે, (૮૬૫૨) કારણ કે-સંસારમાં જીવ સુખને કે દુઃખને એકલો જ ભગવે છે, બીજે કઈ તેને નથી અને તે પણ બીજા કોઈને નથી. (૮૬૫૩) શેક કરતા સ્વજનોની વચ્ચેથી તે એક જ જાય છે. પિતા પુત્ર, સ્ત્રી કે મિત્રો (ઈ) તેની પાછળ જતા નથી. (૮૬૫૪) એકલે જ કમેને બાંધે છે અને તેનું ફળ પણ એક જ ભેગવે છે. નિચે જન્મે છે એકલે, મરે છે એકલો અને ભવાન્તરમાં જાય છે પણ એકલો. (૮૬૫૫)કોણ કોની સાથે જન્મે છે? અને કોણ કોની સાથે પરભવમાં જાય છે? કે તેનું શું (હિત) કરે છે ? અને કેણ કોનું શું બગાડે છે?(૮૬૫૬) અજ્ઞ માનવ પરભવમાં ગયેલા અન્યમનુષ્યને શોક કરે છે, પણ સંસારમાં પોતે એકલે દુઃખોને ભોગવતો પિતાનો શોક કરતો નથી. (૮૬૫૭) વિદ્યમાન પણ સર્વ (બા) પદાર્થોના સમૂહને છોડીને તૂર્ત પરલોકથી આ લોકમાં એકલો જ આવે છે અને એકલો જ જાય છે. (૮૬૫૮) નરકમાં એકલે દુઃખને સહે છે, ત્યાં નેકરે અને સ્વજનો હોતા નથી; સ્વર્ગમાં સુખ પણ એક જ ભોગવે છે, ત્યાં તેના બીજા સ્વજનો (હોતા) નથી. (૮૬૫૯) સંસારરૂપી કાદવમાં એક જ દુઃખી થાય છે, (ત્યારે) તે બિચારાની સાથે સુખ-દુઃખને ભોગવનાર કોઈ બીજે ઈષ્ટ નજરે પણ પડતો નથી. (૮૬૬૦) એથી જ આકરાં પણ ઉપસર્ગોનાં દુઃખોમાં મુનિઓ બીજાની સહાયને ઈચ્છતા નથી, કિન્ત શ્રી વીરપ્રભુની જેમ સ્વયં સહન કરે છે. (૮૬૬૧) તે આ પ્રમાણે
એકત્વ ભાવનામાં શ્રી વીરપ્રભુને પ્રબંધ-નિજજન્મ દ્વારા ત્રણેય લોકમાં મહા મહોત્સવને પ્રગટાવનારા, તથા પ્રસિદ્ધ એવા કુડગામ નગરના સ્વામી સિદ્ધાર્થ રાજાના પુત્ર શ્રી મહાવીર પ્રભુએ, ભક્તિના ભારથી નમતા સામંત અને મંત્રીઓના મુગટમણિઓથી સ્પેશિત પાદપીઠવાળા અને આજ્ઞાને ઇચ્છતા ચાકર તથા મનુષ્યના સમૂહવાળા, એવા રાજ્યને તજીને દીક્ષા લીધી, (ત્યારે) જય-જય શબ્દ કરતા એકઠા થયેલા દેએ તેઓની વિસ્તારથી પૂજા (ભક્તિ-સ્તુતિ) કરી અને તેઓએ પ્રેમથી નમ્ર એવા સ્વજનવર્ગને તજી દીધે. પછી દીક્ષા લઈને દીક્ષાના પ્રથમ દિવસે જ કુમારગ્રામની બહારના પ્રદેશમાં (કાઉસ્સગ્નમાં) રહેલા તે પ્રભુને (કોઈ) પાપી શેવાળે આ પ્રમાણે કહ્યું કે-હે દેવાય! હું જ્યાં સુધી ઘેર જઈને પાછો આવું, ત્યાં સુધી તમે મારા આ બળદેને સમ્યગૂ જોતા રહેજે સંભાળ) (૮૬૬૨ થી ૬૬) કાઉસ્સગ્નમાં રહેલા જગગુરુને એમ કહીને તે ગયે, ત્યારે યથેચ્છ ભમતા બળદો અટવીમાં પઠા. (૮૬૬૭) અને ક્ષણ માત્રમાં ગોવાળ આવ્યું, ત્યારે ત્યાં બળદને નહિ જેવાથી તેણે તે કયાં ગયા? એમ ભગવંતને પૂછયું. (૮૬૬૮) જવાબ નહિ મળવાથી સંતાપને પામેલો તે સર્વ દિશામાં શોધવા લાગ્યા, ત્યારે તે બળદો પણ ચિરકાળ સુધી (ચાર) ચરીને પ્રભુની પાસે આવ્યા. (૮૬૬૯) અને ગોવાળ પણ સકલ રાત્રિ સુધી (જંગલમાં) ભમીને તે સ્થાને આવ્યું.
