________________
શ્રી સગરંગશાળા બંધને ગુજરાતી અનુવાદ : હાર થું અશરણુ ભાવના વિશે શેઠપુત્રને પ્રબંધ-રાજગૃહી નગરીને સ્વામી શ્રેણિક રાજા (વિહારયાત્રા) સ્વૈર વિહાર (રવાડી ફરવા) નીકળે ત્યાં મિંિલ નામના ઉદ્યાનમાં વૃક્ષ નીચે બેઠેલા, રતિરહિત કામદેવ હાય તેવી ભાવાળા તથા શરદઋતુના ચંદ્રની કળા જેવા કે મળ શરીરવાળા એવા એક ઉત્તમ મુનિને જોયા. (૮૫૯૬-૯૭) તેને જોઈને રૂપ વગેરે ગુણેની ઘણી પ્રશંસા કરીને, ત્રણ પ્રદક્ષિણાપૂર્વક આદરથી પ્રણામ કરીને, તેની નજીકમાં બેસીને, બે હાથે અંજલિ જેડીને, વિસ્મયપૂર્વક રાજા બોલવા લાગે કે-હે ભગવંત! તરુણપણામાં પણ સાધુધર્મમાં કેમ રહ્યા છે? (૮૫૯૮-૯) સાધુએ કહ્યું કેહે રાજન ! મારે કઈ પણ શરણ ન હતું, તેથી દુઃખેનો ક્ષય કરનારી આ દીક્ષાને (મું) રવીકારી છે. (૮૯૦૦) પછી હાસ્યથી ઉછળતી દાંતની (ઉજજવળ) કાતિ વડે પ્રથમ ઊગતા સૂર્ય જેવી (રાતી) કાન્તિવાળા હોઠને ઉજજવળ કરતા રાજાએ કહ્યું કે-હે ભગવંત! અપ્રતિમરૂપ અને લક્ષણેથી પ્રગટ દેખાતા ઘણું વૈભવના વિસ્તારવાળા (છતાં તમે અશરણ? એ) તમારું અશરણુપણું (તમે) કહે છતાં હું કેવી રીતે સાચું માનું? (૮૬૦૧-૨) અથવા આ સંયમથી શું? હું તમારું શરણુ બનું છું, ઘરવાસને ભજે અને વિષયસુખને ભેગ! (કારણ કે-) પુનઃ મનુષ્યપણું નિચે દુર્લભ છે. (૮૬૦૩) મુનિએ કહ્યું કે-હે નરવર! સ્વયં શરણુરહિત પણ તને બીજાઓને શરણ આપવાનું સામર્થ્ય કેવી રીતે પાસ થાય? (૮૬૦૪) એમ કહેવાથી સંજામ પામેલે રાજા બોલ્યા કે-હું ઘણા હાથી, ઘોડા, રથ અને લાફને સુભટેની સામગ્રીવાળ છું (૮૬૦૫) તે હું બીજાને શરણભૂત કેમ ન થાઉં? માટે હે ભગવંત! મૃષા ન બેલે, અથવા તમે મને પણ “તું અશરણ છે – એમ કેમ કહ્યું? (૮૬૦૬) મુનિએ કહ્યું કે-ભૂમિનાથ ! તું અશરણુતાના અર્થને અને તેના (મારી અશરણુતાના) (ઉસ્થાણું=) કારણને જાણતા જ નથી, તે એકાગ્રચિત્તે તેને સાંભળ! (૮૬૦૭) મારા પિતા કૌશામ્બી નગરીમાં (ધનથી) કુબેરના વૈભવવિસ્તારની હાંસી (લઘુતા) કરતે, દાણા સ્વજનવર્ગવાળો અને જગતમાં પ્રસિદ્ધ હતો. ત્યારે મને પ્રથમ વયમાં જ અતિ દુસહ ઘણી આકરી નેત્રપીડા થઈ અને તેનાથી શરીરમાં દાહ થયા. (૮૬૦૮-૯) તેથી શરીરમાં જાણે મેટો (નિસિય5) તીક્ષણ ભાલે ભમતે હેય તેમ, અથવા વજહતની જેમ, અતિ કુપિત એવી ચક્ષુપીડાના ભારથી હું પરવશ બની ગયે. (૮૬૧૦) ઘણુ મંત્રના, તંત્રના, વિદ્યાના અને ચિકિત્સાશાસ્ત્રના અર્થને જાણનારા લેકે એ મારી ચિકિત્સા કરી, પણ થોડાય આરામ ન થયે. (૮૬૧૧) પિતાએ પણ મારી થોડી માત્ર પણ વેદનાને જે શીઘ દૂર કરે, તેને સર્વસ્વ પણ આપવાનું કબૂલ્યું. (૮૬૧૨) માતા-ભાઈ-બહેન-રી-મિત્રાદિ સર્વ રવજનસમૂહ (પણ) ભજન-પાન -વિલેપન-આભરણ વગેરે પ્રવૃત્તિ છોડીને અત્યંત મનદુઃખથી નીકળતાં આંસુઓથી મુખને છે (રડતે, કિકર્તવ્યમૂઢ થઈને મારી સમીપે બેઠો. (૮૬૧૩-૧) તથાપિ નિચે અલ્પ માત્ર પણ ચક્ષુવેદના ઓછી ન થતાં “અહ હ! મારું કઈ શરણ નથી.'—એમ વારંવાર
