________________
દુષ્કૃત ગુહ ચાલુ
૪૬૯ હરિણ, રોઝ, ભૂંડ અને સસલાં વગેરે સ્થળચર જીવેને તથા હંસ, સારસ, કબૂતર, કૌંચ, તેતર, વગેરે ખેચર જીવોને, એ વિવિધ જીને સંકલથી કે આરંભથી આ ભવે કે અન્ય ભવમાં, સ્વયં કે બીજાઓ દ્વારા જે જે વિરાધ્યા, અથવા સંઘટયા, સામાં આવતા હણ્યા, પરિતાપ ઉપજા, ત્રાસવ્યા, અથવા જેઓને મૂળ સ્થાનથી અન્ય સ્થાને ખસેડયા, અથવા થકવ્યા, દુભવ્યા અને પરસ્પર ભેગા કર્યા (પલ્યા,) એમ વિવિધ દુઃખમાં નાખ્યા, થાવત્ પ્રાણ પણ છોડાવ્યા, તેઓને પણ ત્રિવિધે ત્રિવિધ ખમાવ! (કારણ કે-) આ તારો ક્ષમાપનાને અવસર છે. (૮૪૨૮ થી ૩૨) વળી મનુષ્યપણામાં જ કોઈ પણ રાજા વગેરે અવસ્થાને પામેલા, તે મનુષ્યને પડયા હોય, તેઓને પણ ખમાવ! (૮૪૩૩) તેમાં જેઓને દુષ્ટ ચિત્તથી ચિંતન્યા (મનમાં શ્રેષ-દુર્ભાવ કર્યો, ) દુષ્ટ વચનથી બોલાવ્યા (કડવાં વચન કહ્યાં) અને કાયાથી દુષ્ટ નજરે જોયા, ન્યાયને પણ અન્યાય અને અન્યાયને પણ ન્યાય તરીકે સિદ્ધ કરતા તે કલુષિત ભાવથી દિવ્ય આપીને જેઓને બળાવ્યા, (સેહિયા= ) શુદ્ધ (નિર્દોષ) કર્યા, વળી સાચા કે ખોટા દોષારોપણથી જેઓને (ખાંડગઅદિલાસું=) ખેડાં, અદિલા વગેરે (તે તે દેશ-કાળે પ્રસિદ્ધ હેડ જેવા) સાધ નેમાં અથવા કેદમાં નંખાવ્યા, તથા જેએને બંધાવ્યા, બેડીઓ પહેરાવી, તાડના કરાવી, કે કૂટાવ્યા અને વિવિધ પ્રકારે (સેવાવિયા= ) શિક્ષા કરાવી, તથા જેઓને દંડાવ્યા, મસ્તકે મુંડાવ્યા, કે ઢીંચણ-હાથ-પગ-નાક- હેઠ–કાન વગેરે અંગોપાંગોને કપાવ્યા, વળી શાને લઈને, જેઓનાં શરીરને છોલીને અથવા કાપીને (ચામડી ઉતરાવીને, પછી પણ ખારથી સર્વ અંગે દઝાવ્યા, જેઓને યંત્રોથી પીલાવ્યા, અગ્નિથી બનાવ્યા, ખાઈમાં ફેકાવ્યા કે જેઓને વૃક્ષાદિ સાથે લટકાવ્યા, વળી જેઓના વૃષણ (અંડકેલ) ગળાવ્યા, નેત્રો ઉખેડાવ્યાં, દાંતારહિત કર્યા અને જેએને તીક શૂળીએ ચઢાવ્યા, અથવા શિકારમાં અને યુદ્ધમેદાનમાં તિય ને અને મનુને જે છેદ્યા, ભેદ્યા, કે લુંટયા (અથવા વિકળ અંગવાળા કર્યા) અને જમાડયા, વળી (શસ્ત્રધારી પણ) પ્રહારને કરતા કે નહિ કરતા, અથવા શસ્રરહિત અને નાસતા પણ જેઓને અતિ તીવ્ર રાગ કે દ્વેષથી આ ભવમાં કે પરભવમાં સ્વયં કે બીજા દ્વારા પ્રાણમુક્ત કર્યા, તેઓને પણ ત્રિવિધે ત્રિવિધે ખમા ! ( કારણ કે-) આ તારે ક્ષમાપનાને સમય છે. (૮૪૩૪ થી ૪૪) વળી પુરુષપણામાં કે સ્ત્રીપણામાં રાગાંધ બનેલા તે પદારા (પરપુરુષ) વગેરેમાં જે અનાર્ય પાપને ઉપાસ્યું, તેની પણ નિંદા કર ! (૮૪૪૫) અને આ સંસારરૂપી વિષમ અટવીમાં ભમતા અત્યંત રાગાદિથી ગાઢ મૂઢ બનેલા તે કદાપિ ક્યાંય પણ વિધવાદિ અવસ્થામાં વ્યભિચારપણામાં પાપથી ઉપજેલા ગર્ભોને અતિ ઉષ્ણ વસ્તુઓનાં લક્ષણ કે કષ્ટકારી (પાઠાં. કડુ કડવા) તુરા રસ કે તીણ ખારનાં પીણાં પીવાં, પટને મસળવું, કે ખીલે નાખવે, ઈત્યાદિ પ્રયોગો વડે બીજાના કે પિતાના (ગ ) ગાળવા, ખંડ ખંડ કરીને કાઢવા, પાડવા, કે નાશ કરવા, વગેરે કરેલાં સર્વ (ઘર) પાપની હે ક્ષપક! પુનઃ સંવેગને પામેલે તું