________________
૩૩.
લાભપદ વિષે હંઢણકુમારનો પ્રબંધ (૬૮૮૮) આ છઠું મિકસ્થાન લેશથી દષ્ટાન્ત સાથે જણાવ્યું. હવે સાતમા લાભ સંબંધી મદસ્થાનને કહું છું. (૬૮૮૯)
૮. અનુશાસ્તિના બીજા આઠ મદસ્થાનદ્વારમાં લાભમદ-મનુષ્યને લાભાન્તરાય નામના કર્મના પશમથી લાભ અને તેના ઉદયથી પુનઃ અલાભ થાય છે, માટે વિવેકવાળાએ લાભ થવા છતાં હું જ લબ્ધિવંત છું—એવા પિતાના ઉત્કર્ષને અને લાભ ન થતા વિષાદને ન કરવું જોઈએ. (૬૮૯૦-૯૧) જે આ જન્મમાં લાભ પામનાર હોય, તે જ કર્મવશ અન્ય ભવે ભિક્ષાને પણ પામી શક્તો નથી. આ વિષયમાં ઢંઢણકુમાર દષ્ટાન્તભૂત છે (૬૮૯૨) તે આ પ્રમાણે
લાભમદ વિષે ઢંઢણકુમારને પ્રબંધ-મગધ દેશમાં ધન્યપુર નામનું શ્રેષ્ઠ ગામ છે. ત્યાં (પાઠાં. કિસિપારાસર=) કૃશીપારાસર નામે ધનાઢય બ્રાહ્મણ રહે છે. (૬૮૩) પૂર્વોપાર્જિત પુણ્યને વશ તે ધન માટે ખેતી વગેરે જે જે કંઈપણ ઉપાયને કરે છે, તે તે તેને લાભ માટે થાય છે. (૬૮૯૪) અને શ્રેષ્ઠ અલંકારો, દિવ્ય વન્ને તથા પુથી (શણગારેલા) મનહર શરીરવાળે તે “લક્ષમીનું આ ફળ છે –એમ માનતે સ્વજનેની સાથે વિલાસ કરે છે. (૬૮~) મગધના રાજાના આદેશથી ગામના પુરુદ્વારા પાંચસો હળવડે તે હમેશાં ચરીઓને (પડતર ગોચરની ભૂમિને) ખેડાવે છે. (૬૮૯૬) પછી અન્યદા રાજાની ચરીઓને ખેડીને નિવૃત્ત થએલા ખેડૂતો ભેજન સમય થતાં ભૂખથી પીડાયા અને બળદે થાક્યા, ત્યારે નહિ ઈચ્છતા છતાં બળાત્કારે નિર્દય એવા તેણે (હ€=) તુર્ત (તે જ સમયે) પિતાના ક્ષેત્રમાં તેઓ દ્વારા) એક એક (ચભ=) ચાસડે દેવરા (ખેડા ) (૬૮૯૭-૯૮) અને તે નિમિત્તે તેણે ગાઢ અંતરાયકર્મ, બાંધ્યું. પછી મરીને નરકભૂમિમાં તે નારક થ. (૬ ) ત્યાંથી નીકળીને વિવિધ ભેદવાળી તિર્યંચ પેનિઓમાં (ઉપ) અને કઈ રીતે (ઉપજેલા) પુણ્યવશ દેવામાં અને મનુષ્યમાં પણ ભ. (૬૯૦૦) પછી સમુદ્રના સંગથી અથવા પવિત્ર લાવણ્યને પામેલી મનહર શરીરવાળી સ્ત્રીઓથી શોભતા એવા વિશિષ્ટ સૌરાષ્ટ્ર દેશમાં ધન-ધાન્યથી સમૃદ્ધ, પ્રત્યક્ષ દેવતુલ્ય અને સ્વભાવે ગુણરાગી એવા (પાઠાં. સદાનસૂર= સમ્યફ) દાન કરવામાં શરા ધમિઠ લેકવાળી દ્વારિકા નગરીમાં, તે કેશી (નામના અશ્વમુખ દૈત્યના) અને કંસના અહંકારને ચૂરનારા, ત્રણ ખંડ ભારતના રાજાઓના મસ્તકના મણિની કાન્તિથી શોભતા ચરણવાળા, યાદના કુળરૂપી આકાશમાં સૂર્ય સમાન, એવા શ્રી કૃષ્ણવાસુદેવના ઢંઢણકુમાર નામે પુત્રપણે જમે. (૬૯૦૧ થી ૪) સર્વ કળાઓને ભણીને ક્રમશઃ યૌવનને પામેલો તે (પરણેલી અનેક) યુવતી સ્ત્રીઓની સાથે રહેલે ગંદક દેવની જેમ વિલાસને કરે છે. (૬૯૦૫) પછી અન્ય કઈ દિવસે (નીલકમળ જેવી શીતળ) દેહની કાન્તિથી સર્વ દિશાઓમાં કમળના સમૂહને વિખેરતા હોય તેમ (શીતળતાથી સર્વ પ્રાણિવર્ગના સંતાપને શાન કરતા, તથા સાક્ષાત શરીરધાર શીયળ હોય તેવા અઢાર હજાર
