________________
વિષયપ્રમાદનું સ્વરૂપ
૩૯૯
શત્રુએ છે, મડ઼ા વ્યાધિ છે અને પરમ દરિદ્રતા છે. (૭૧૭૬) જેમ હૃદયમાં ભોંકાએલું શલ્ય (ખીàા–કાંટા) પ્રાણીઓને (સુહૈલ્લિ =) સુખને આપતું નથી, તેમ હૃદયમાં વિચારેલા માત્ર પણ વિષયા દુ:ખ જ કરે છે. (૭૧૭૭) જેમ કેાઈ મહા શત્રુ વિવિધ દુઃખાને આપે છે, તેમ વિષયા પણ (દુઃખાતે આપે છે) અથવા (શત્રુ એક જ ભવમાં અને વિષયે તે) પરભવમાં પણ (દુઃખાને આપે છે.) (૭૧૭૮) જેમ મહા વ્યાધિ આ ભવમાં પીડે છે, તેમ આ વિષયે પણું ( અહી') પીડે છે, ઉપરાન્ત એ અન્ય ભવેામાં પણ અનતગુણુ પીડે છે. (૭૧૭૯) જેમ અહીં મહા દરિદ્રતા સઘળા પરાભવેાનું સ્થાન (કારણ ) છે, તેમ વિષયે। પણ નિશ્ચે પરાભવેનુ' પરમ કારણુ છે. (૭૧૮૦) જેએ વિષયરૂપી માંસમાં આસક્ત છે, તે ઘણુા (સઘળા) પણ પુરુષો ઘણાં પરાભવનાં સ્થાનેાને પામ્યા છે, પામે છે અને પામશે. (૭૧૮૧) (વિસઈ=) વિષયાસક્ત મનુષ્ય જગતને તૃણુતુલ્ય માને છે, વિષયનો સંદેહ હેાય ત્યાં પણ પ્રવેશ કરે (જાય) છે,મરણને પણ છાતી આપે છે ( ડરતા નથી, અપ્રાનીયને (નીચને) પણ પ્રાર્થના કરે છે, ભય'કર સમુદ્રને પણ એળગે છે, તેમજ ધાર વેતાલને પશુ સાધે છે. વધારે શું? વિષયેા માટે મનુષ્યે યમના મુખમાં પણ પેસે છે, મરવા પણ તૈયાર થાય છે. (૭૧૮૨-૮૩) વિષયાતુર (જીવ) મેટા (હિતકર) કાને તજીને એક મૂત્ત માત્રમાં તેવા કાયને (પાપને) કરે છે, કે જેનાથી જાવજીવ જગતમાં હાંસી થાય. (૭૧૮૪) વિષયરૂપી ગ્રહને વશ પડેલા મૂઢ પુરુષ પિતાને પશુ મારવા પ્રયત્ન કરે છે, મને પણ શત્રુ જેવે! માને છે અને (અભિજ્=) સ્વેચ્છાથી કાર્યાં કરે છે. (સ્વેચ્છાચારી અને છે.) (૭૧૮૫) વિષયે અનર્થનો પંથ છે, પાપી વિષયે માન–મહત્ત્વના નાશક છે, લઘુતાનો માર્ગ છે અને અકાળે ઉપદ્રવકારી છે. (૭૧૮૬) વિષયે। અપમાનનું સ્થાન છે, અપકીર્તિ નુ ( અવજઈ = ) સફળ (અવશ્ય) કારણ છે, દુઃખનું એક (પ્રમ) કારણ છે અને આ ભવ પરભવના ઘાતક છે. (૭૧૮૭) વિષયાસક્ત પુરુષનુ મન સ્ખલિત (મા ભ્રષ્ટ) થાય છે, બુદ્ધિ નાશ પામે છે, શુક્ર (અથવા પરાક્રમ) ઘટે છે અને ગુરુના હિતકર પણ ઉપદેશને તે વિસારી દે છે. (૭૧૮૮) ત્રણ લેાકના ભૂષણભૂત તે પ્રચંડ (ઉત્તમ), જાતિ, તે કુળ અને તે કીર્તિ, (પણ) જે વિષયાસક્તિ છે, તે તે (સ”) ડાબા પગથી સ્પર્શિત (અર્થાત્ દૂર ફેકયા) છે. (૭૧૮૯) શ્રી જિનમુખ જોવામાં ચતુર નેત્રવાળે (અથવા શ્રીજિનવચનને જાણવામાં ચતુર એવા જ્ઞાનચક્ષુવાળા) પણ ત્યાં સુધી દર્શનીય પદાર્થાને જોઈ શકે છે, કે જ્યાં સુધી હજી વિષયાસક્તિરૂપ (નીહિમા=) નેત્રરેગ થયા નથી. (૭૧૯૦)મનમ‘દ્વિરમાં ધર્માંના અભિપ્રાય (આદર) રૂપી પ્રદીપ ત્યાં સુધી જાગતે રહે છે, કે હજુ જ્યાં સુધી વિષયાસક્તિરૂપ (વોરીી=) પવનની આંધી આવી નથી. (૭૧૯૧) સજ્ઞની વાણીરૂપી વહાણુ ત્યાં સુધી સ'સારસમુદ્રથી તારવા સમર્થ છે, કે હજુ જ્યાં સુધી વિષયા સક્તિરૂપી પ્રતિકૂળ પવન વાયા નથી. (૭૧૯૨) નિર્મળ વિવેકરત્ન હજુ જ્યાં સુધી ચમકે છે અથવા પ્રકાશ કરે છે, કે જ્યાં સુધી હજુ વિષયાસક્તિરૂપી રજે તેને મલિન
