________________
પંચનમસ્કાર મહામંત્રને મહિમા
૪૨૯ શકાય, પર્વતને પણ મૂળમાંથી ઉખેડી શકાય અને આકાશતળમાં ચાલી (ઉડી) શકાય, પણ આ નમસ્કાર (મેળવવો) દુર્લભ છે. (૭૭૦૬) બુદ્ધિશાળીએ અન્ય સર્વ વિષયમાં પણ શરણભૂત હોવાથી આ નમસ્કારને સ્મરવો જોઈએ અને આ પ્રાપ્ત થયેલા (અંતિમ) આરાધનાના કાળે (તે) સવિશેષ સમર જોઈએ. (૭૭૦૭) આ નમસ્કાર આરાધનામાં (વિજય) ધ્વજને ગ્રહણ કરવા માટેનો હાથ છે, વર્ગ અને મોક્ષનો માર્ગ છે, તેમ જ દુર્ગતિના દ્વારની (બંધ કરવાની) મોટી અર્ગલા (આગળિયે) છે. (૭૭૦૮) અન્ય દિવસે પણ નિત્ય આ નવકારને ભણો, ગણુ અને સાંભળ જોઈએ તથા સમ્યક અનુપ્રેક્ષા કરવી જોઈએ, તે મરણકાળે શું પૂછવું? (૭૭૦૯) જ્યારે ઘર બળે, ત્યારે તેનો માલિક બીજું બધું છોડીને આપત્તિનો પાર પામવામાં સમર્થ એવા એક પણ મોટા (કીમતી) રત્નને લઈ લે છે, અથવા જેમ (આઉર=) યુદ્ધના ભયમાં સુભટ ભ્રકુટી ચઢાવેલા (વૈરી) સુભટોથી ભરપૂર રણભૂમિમાં કાર્ય કરવામાં (વિજય કરાવવામાં) સમર્થ, એવા એક અમોઘ શસ્ત્રને ગ્રહણ કરે છે, તેમ જ્યારે આતુર(રોગી) પણુમાં બારેય પ્રકારના સર્વ પણ શ્રતરકંધનું (દ્વાદશાંગીનું) સમ્યક્ ચિંતન કરવા તેમાં એકચિત્તવાળો છતાં શક્તિમાન નથી થતો, ત્યારે તે દ્વાદશાંગીને પણ છોડીને મરણ સમયે નિચે તે શ્રી પંચનમસ્કારનું જ સમ્યફ ચિંતન કરાય છે, કારણ કે-તે દ્વાદશાંગીના અર્થ (રહસ્ય) ભૂત છે. (૭૭૧૦ થી ૧૩) સર્વ પણ દ્વાદશાંગી પરિણામવિશુદ્ધને જ હેતુ માત્ર છે, તે (પરિણામવિશુદ્ધિ) કરવાપણું (નમસ્કારમાં હોવાથી નમસ્કાર (તદત્થર) દ્વાદશાંગીને અર્થ (સાર) કેમ નહિ ? (૭૭૧૪) તેથી વિશુદ્ધ શુભ લેશ્યાવાળો આત્મા (પિતાને) કૃતાર્થ માનતા, તેમાં જ સ્થિર ચિત્તવાળ (બનીને) તે નમસ્કારને જ સમ્યગુ વારંવાર સમરણ કરે. (૭૭૧૫) જેમ સુભટ યુદ્ધમાં જયપતાકાને (ઈછે), તેમ નિચે મરણ પ્રસંગે (મેહની) જયપતાકારૂપ એવા કાનને અમૃતતુલ્ય નમસ્કારને કોણ બુદ્ધિમાન ન આદરે ? (૭૭૧૬) જેમ પવન જળને (વાદળને) વિખેરે, તેમ પ્રકૃષ્ટભાવથી પરમેષ્ઠિઓને કરેલે એક પણ નમસ્કાર સકળ દુઃખના સમૂહને નાશ કરે છે. (૭૭૧૭) (મનથી) સંવિજ્ઞ મનદ્વારા, (વચનથી) અખલિત સ્પષ્ટ મનહર સ્વર વડે અને કાયાથી પદ્માસને બેઠેલે, તથા હાથની ગમુદ્રાવાળે, એવો આત્મા સ્વયં સંપૂર્ણ નમસ્કારને સમ્યગ જપે, એ વિધિ ઉત્સર્ગથી છે, છતાં બળ ઘટવાથી તેમ કરવા સમર્થ ન થાય (ન કરી શકે), તે પણ તેઓના નામને અનુસરતા “અ-સિ-આ-ઉ-સા–એ પાંચ અક્ષરને સમ્યગ્ર ગુપ્ત (મૌનથી) પણ પરાવતે. એમ છતાં તેમ કરવામાં પણ જો કઈ રીતે અશક્ત હોય, તે “એમ”—એટલું જ ધ્યાન કરે. કારણ–આ “એમ” વડે શ્રી અરિહતો, અશરીરી (સિદ્ધ), આચાર્યો, ઉપાધ્યાય અને સર્વ મુનિવરોનો સંગ્રહ કરાયેલ છે. શબ્દશાસ્ત્રના જાણ વૈયાકરણીઓએ તેઓનાં નામમાં રહેલા પ્રથમ પ્રથમ વર્ગોની સંધિ કરવા દ્વારા આ “ઓ” કારને જણાવ્યો છે. (૭૭૧૮ થી ૨૨) માટે એના ધ્યાનથી નિચે શ્રી પંચપરમેષ્ઠિઓનું ધ્યાન થાય છે. અથવા જે નિચે એ પણ ધ્યાન કરવા અસમર્થ હેય, તે પાસે બેઠેલા કલ્યાણમિત્રના (સાધર્મિઓના) સમૂહદ્વારા બેલાતા શ્રી
