________________
૪૩૪
શ્રી સંવેગરંગશાળા પંથને ગુજરાતી અનુવાદ : કાર ચાલું ત્રણ ભુવનરૂપી તમિસ્રા ગુફામાંથી શ્રી જિનેશ્વરરૂપી ચક્રવતીની પાછળ ચાલતું આ બિચારું મૂહ ભવ્ય રૂપી સૈન્ય અખલિત પ્રચાર (પ્રાણ) કરતું કેવી રીતે (બહાર) નીકળત ? (૭૮૦૧-૨) શ્રી જિનશાસનથી સંસ્કારિત બુદ્ધિવાળા અને શ્રુતજ્ઞાનરૂપી સમૃદ્ધિવાળા જ્ઞાનીએ આ જીવલેકમાં શ્રુતજ્ઞાનથી દે અને અસુરેથી યુક્ત, મનુષ્પોથી યુક્ત, ગરુડસહિત, નાગસહિત તથા ગંધર્વ (વ્યંતરો) સહિત, એવા ઉર્ધ્વ, અધે અને તિ૭લેકને, તથા જેને (કર્મોથી ) બંધ, મુક્તિ, ગતિ અને અગતિને (સર્વને) જાણી શકે છે. (૭૮૦૩-૪) જેમ સૂત્ર (દેરા) સહિત સોય કચરામાં પડવા છતાં નાશ નથી પામતી, તેમ (સૂત્ર=) શ્રુતજ્ઞાન સહિત જીવ પણ સંસારમાં (ભમતે) છતાં નાશ નથી પામતે (ડૂબતો નથી). (૭૮૦૫) જેમ (કયાર=) (કચરામાં) ઢગલામાં પડેલી દેરા વિનાની સોય ખેવાય છે, તેમ સંસારરૂપી અટવીમાં જ્ઞાનરહિત પુરુષ પણ નાશ પામે (ભટકે) છે. (૭૮૦૬) જેમ નિપુણ વૈદ્ય આગમથી રોગની ચિકિત્સા કરવાનું જાણે છે, તેમ આગમથી જ્ઞાની ચારિત્રની શુદ્ધિને જાણે (ક) છે. (૭૮૦૭) જેમ આગમ (જ્ઞાન) રહિત વૈદ્ય વ્યાધિની ચિકિત્સાને જાણતા નથી, તેમ આગમરહિત (પુરુષ.) ચારિત્રની શુદ્ધિને જાણતો નથી. (૭૮૦૮) તે માટે મોક્ષની ઈચ્છાવાળા અપ્રમત્ત પુરુષોએ (પુવં= ) પહેલાં પૂર્વષિઓએ પ્રરૂપેલાં આગમાં (પાઠાં પુળ્યુરિસિપરૂરિયંમિ સુત્તમિ=પૂર્વ પુરુ
એ પ્રરૂપેલા આગમમાં અપ્રમત્તપણે) ઉદ્યોગ કર જોઈએ, (૭૮૦૯) બુદ્ધિ (કર્મના) ન હોય, પણ જ્ઞાનની ઈચ્છાવાળાએ ઉદ્યમને કરવો જોઈએ, કારણ કે-તે બુદ્ધિ હોય કે સોપશમથી સાધ્ય છે (અને ક્ષયે પશમ ઉદ્યમથી પ્રગટે છે.) (૭૮૧૦) જે એક દિવસે એક પદને, અથવા પખવાડીએ અડધા કલેકને પણ ભણી શકે, તે પણ જ્ઞાનને શીખવાની ઈચ્છાવાળો તું ઉદ્યમને છેડીશ નહિ. (૭૮૧૧) આશ્ચર્યને તે જુઓ ! સ્થિર અને બળવાન એવા પણ પાષાણને અસ્થિર જળની ધારાએ ક્ષય કર્યો! (૭૮૧૨) તેવા શીતળ અને મદ (કેમલ) પણ થોડા થોડા (સતત) વહેતા, (પર્વતના) સંચાગને નહિ છોડતા જળે પર્વતને ભેદ્યો. (૭૮૧૩) ઘણા પણ અપરિચિત (પરાવર્તનરહિત) અને અશુદ્ધ, એવા ખલના અને શંકાવાળા શ્રુતજ્ઞાન વડે મનુષ્ય જાણકાર (જ્ઞાની) મનુષ્યનો હાંસીપાત્ર બને છે. (૭૮૧૪) અને થોડા પણ અખલિત, શુદ્ધ અને સ્થિરપરિચિત (પાઠાં પરિજિએણ=ઢ-સ્થિર) એવા સ્વાધ્યાયથી અર્થનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરીને મનુષ્ય અલજિજત અને અનાકળ બને છે. (ક્યાંય શરમાતું નથી કે સંકેલશને કરતો નથી.) (૭૮૧૫) જે ગંગાનદીની રેતીને માપે અને જે બે હાથના બાથી સમુદ્રના પાણીને ઉલેચવા સમર્થ હોય. તે જ્ઞાનના ગુણેને માપી શકે. (૭૮૧૬) પાપથી નિવૃત્તિ, કુશળ ધર્મમાં પ્રવૃત્તિ અને વિનયની પ્રાપ્તિ, એ ત્રણ જ્ઞાનનાં (મુખ્ય) કાર્યો (ફળ) છે. (૭૮૧૭) સંયમ
ગની આરાધના અને શ્રી વર્ધમાન પ્રભુની આજ્ઞા, એ બને જ્ઞાનથી જાણી શકાય છે. માટે જ્ઞાનને ભણવું જોઈએ. (૭૮૧૮) મેલને (પઉણ= ) સરળ માર્ગ જેઓએ પ્રગટ
