________________
૪૦૪
શ્રી સંગરંગશાળા ગ્રંથને ગુજરાતી અનુવાદ : ઢાર ચોથું છે, તે પણ તે અતિ દુર્જય હોવાથી પુનઃ પણ લેશથી કહેવાય છે. (૭૨૬૩) પિશાચની જેમ પછીથી ખેદકારક અને અશુભ (અથવા અસુખ) કરવાના એક વ્યવસાયવાળા આ દુષ્ટ કપાયે (જીવન) વિડંબનાકારક છે. (૭૨૬૪) (પ્રથમ) પ્રસન્નતાને દેખાડીને (પછી) અનિષ્ટ કરવા દ્વારા તે દુષ્ટ અધ્યવસાયના જનક છે, સિદ્ધિની (સાયાત્ર) શાતાને (સુખને) કનારા અને પરલોકમાં (વિરસ૩) અનિષ્ટની પ્રાપ્તિ કરાવનારા છે. (૭૨૬૫)સેવેલા કવાયા આ લેકમાં મહા સંકટને પમાડે છે, અતિ વિપુલ પણ સંપત્તિને નાશ કરે છે અને કર્તવ્યથી વંચિત (ભ્રષ્ટ) કરે છે. (૭ર૬૬) આશ્ચર્ય છે કે-(એક) કષાય (માત્ર) કરવાથી પુરુષ ધર્મને, તને, યશને, અથવા સઘળા ગુણસમૂહને જલાંજલિ આપે (નાશ કરે) છે. (૭૨૬૭) કષાય કરવાથી આ જન્મમાં સર્વ લેકમાં નિદાનું પાત્ર બને છે અને પરલોકમાં જરા-મરણથી દુસ્તર એવો સંસાર (વધે છે.) (૭૨૬૮)પછી પુણ્ય-પાપને ખેલવાની ચાર ગતિ સંસારરૂપ (વાહિયાલીક) અધોને દોડાવવાની ભૂમિમાં જીવ (રૂપી ગેડી–લાકડી-અ%) (ગિરિઉ=) ગેડી-લાકડીની જેમ કષારૂપી (રોયાણ ) પ્રેરકેન (સ્વારોને) માર ખાતે ભમે છે. (૭૨૬૯) દુષ્ટ કષાયે નિચે સર્વ અવસ્થા એમાં પણ જેને (અણિટ્રિક) અનિષ્ઠિત-અખૂટ અનિષ્ટના કરનારા છે, કારણ કે પૂર્વ મુનિઓએ પણ કહ્યું છે કે કષાયરૂપી કટુવૃક્ષનું પુષ્પ અને ફળ બને દુખદ છે. પુષ્પથી કુપિત થએલો (પાપનું) ધ્યાન કરે છે અને ફળથી પાપને આચરે છે. (૭ર૭૦૭૧) શ્રી જિનેશ્વરો કહે છે કે નિચે સર્વ મનુષ્યનું જે સુખ અને સર્વ ઉત્તમ દેવેનું પણ જે સુખ, તેથી પણ અનંતગુણ સુખ કષાય જીતનારાને હોય છે. (૭૨૭૨) એથી જ લાકમાં પીડાકારક (માતા) એવા પણ ખેલ પુરુષના આકોશ, વધ વગેરેને ઉત્તમ તપસ્વીઓ ચંદનરસતુલ્ય માને છે. (૭૨૭૩) ધીરપુરુષે અજ્ઞ ને સુલભ એવા આકાશ, વધ, માર મારે અને ધર્મભ્રષ્ટ કરે, તેના ઉત્તરોત્તર અભાવમાં લાભને માને છે. (અર્થાત આક્રોશ કરનારે વધું વગેરે ન કર્યું તે લાભ, વધ કરનારે માર ન માર્યો તે લાભ, મારવા છતાં ધર્મભ્રષ્ટ ન કર્યો તે લાભ એમ માને છે.) (૭૨૭૪) અહા હા ! બળી આ કષાયોને વારંવાર જીતવા છતાં (અથવા હારવા છતાં જીત્યાની જેમ) તેને વિજય કરવાની ઈચ્છાવાળા પણ મુનિઓને પુનઃ ઉછળે (ઉદય પામે) છે. કારણ કે સિદ્ધાન્તમાં કહ્યું છે કે-ગુણના (મહયા=) ઘાતક એવા (અગીઆરમે ગુણસ્થાને) ઉપશમને (ઉવણીયા=) પમાડેલા પણ કષાયે જિનતુલ્ય (યથાખ્યાત) ચારિત્રવાળાને પણ પાડે છે, તે પુનઃ શેષ સરાગ ચારિત્રવાળામાં રહેલા તેઓનું શું કહેવું ? (૭૨૭૫-૭૬) કષાયથી કલુષિત જવ ભયંકર ચાર ગતિરૂપ સંસારસમુદ્રમાં જેમ ભાંગેલું વહાણ જળથી ભરાય, તેમ પાપજળથી ભરાઈ જાય છે. (૭ર૭૭) અને વળી ક્રોધ, માન, માયા, લાભ, રાગ, દ્વેષ, મોહ (અજ્ઞાન), કંદર્પ, દર્પ અને મત્સર-એ (જીવન) મહા શત્રુઓ છે. (૭૨૭૮) નિચે એ જીવન સર્વ ધનને હરનારા અને અનર્થોને કરનારા
