________________
જુગારપ્રમાદનું સ્વરૂપ
૪૫
સદ્ગતિના હેતુભૂત સમ્યગ્ ગુણ્ણાને મેળવવા કેવી રીતે સમથ અને ? (૭૪૫૩) કામુક મનુષ્ય તે। કામક્રીડાથી ખરજને ખણવાથી થતા (સુહેલ્ટિ=) સુખ જેવા, વાસનાજન્ય, અલ્પ માત્ર પણ કઈક સુખને પામે (અનુભવે) છે. (૭૪૫૪) પર`તુ કુતરાની જેમ રસરહિત, જુના (સૂકા) એવા હાડકાના કકડાને ચગળવાતુલ્ય જુગાર રમવાથી જુગારી નિશ્ચે કયા સુખને અનુભવે ? (૭૪૫૫) જુગારથી તેા ઘરની સંપત્તિ, શરીરની શૈાભા (શક્તિ),શિષ્ટતારૂપ સંપત્તિ અને સુખસ'પત્તિ અથવા આલેાક-પરલેાકના ગુણ્ણારૂપી સ ́પત્તિ, ( સઘળુ'ય ) તૂત નાશ પામે છે. (૭૪૫૬) આ વિષયમાં શાસ્ત્રામાં રાજ્ય વગેરેને હારનારા નળરાજા, પાંડવા વગેરે રાજાએનાં અનેક પ્રકારનાં કથાનકે। સભળાય છે. (૭૪૫૭)
ખીજાએ વળી ૧–અજ્ઞાન, ૨-મિથ્યાજ્ઞાન, ૩-સંશય, ૪-રાગ, પ-દ્વેષ, ૬-શ્રુતિ ( સ્મૃતિ )ભ્રંશ, ૭-ધમ માં અનાદર તથા ( પર =) છેલ્લુ ૮-મન-વચન-કાયયેાગાનું દુપ્રણિધાન, એ રીતે પ્રસ્તુત પ્રમાદને આઠ પ્રકારે પણ જણાવે છે. (૭૪૫૮-૫૯) તેમાં ૧. અજ્ઞાન-જ્ઞાનીએ જ્ઞાનના અભાવને અજ્ઞાન કહે છે અને તે નિશ્ચે સઘળાય જીવાને ભયંકર શત્રુ છે. (૭૪૬૦) સઘળાં કષ્ટોથી પણ આ અજ્ઞાન પરમ કષ્ટ છે, કે જેનાથી (અધિષ્ઠિત=) વશ (પરાધીન) અનેલે। આ જીવસમૂહ પેાતાનામાં રહેલા પણ હિતાહિત અને લેશ પણ જાણતા નથી. (૭૪૬૧) માત્ર અહીં જ્ઞાનાભાવ તે અલ્પપણાની અપેક્ષાએ જાણવા (અર્થાત્ અલ્પજ્ઞાનને અજ્ઞાન સમજવું), પણ સર્વથા જ અભાવ નહિ સમજવા. જેમકે-આ કન્યા અનુત્તુરી (એટલે તુચ્છ સાંકડા ઉદવાળી) છે. (૭૪૬૨) જો કે જ્ઞાનનું અલ્પપણુ' છતાં શાસ્ત્રમાં માતુષ વગેરેને કેવળજ્ઞાન સભળાય છે, તે પણ નિશ્ચે બહુાનપણુ શ્રેષ્ઠ છે. (૭૪૬૩) કારણ કે-જેમ જેમ અતિશયેા રૂપ રસના વિસ્તારથી સરપૂર એવા નવા નવા શ્રુતનું અવગાહન કરે, તેમ તેમ નવા નવા સવેગરૂપ શ્રદ્ધાથી મુનિ પ્રસન્નતાને અનુભવે છે. (૭૪૬૪) માષતુષ વગેરેને ઉત્તમ ગુરુની પરતંત્રતાથી નિચે જ્ઞાનીપણુ` ઘટે છે, છતાં બહુજ્ઞાનના અભાવરૂપ અજ્ઞાન જાણવુ. (૭૪૬૫) કારણ કે-પ્રાયઃ પ્રમાદદેષથી જીવાને અજ્ઞાન થાય છે, તેથી કારણમાં કાર્યના ઉપચારથી અજ્ઞાનને જ પ્રમાદ કહ્યો છે. (૭૪૬૬) ૨. મિથ્યાજ્ઞાન-શ્રેાડું પણ જે જ્ઞાન ભવને અંતકારક થાય, તે સમ્યજ્ઞાન છે. ખીજી જે તેવુ' નથી, તેને અહી... મિથ્યાજ્ઞાન જાણવું. (૭૪૬૭) પૂર્વ મિથ્યાત્વપાપસ્થાનકને વર્ણવતાં આ ગ્રંથમાં જ તેને (મિથ્યાજ્ઞાનને) જણાવ્યુ` છે. હવે ૩. સ`શય-તે ૫ગુ મિથ્યાજ્ઞાનને જ અંશ છે. (૭૪૬૮) કારણ કે–શ્રી જિનેશ્વર પ્રત્યે અવિશ્વાસથી પ્રગટતા દેશગત અને સગત ( એ પ્રકારના) પણ આ સ ંશય શ્રી જિનકથિત જીવાદિ પદાર્થાંમાં મનને અસ્થિર કરવાદ્વારા નિર્માળ પણ સમ્યક્ત્વરૂપી મહારત્નને અતિ મલિન કરે છે, તે કારણે જીવાદિ પદાર્થાંમાં સંશય નહિ કરવેા. (૭૪૬૯-૭૦) ૪-૫ રાગ અને દ્વેષ-એ પ્રમાદેશ પણ પૂર્વે રાગ-દ્વેષ પાપસ્થાનકાને કહેવા દ્વારા કહ્યા જ છે, તેથી હું ક્ષપક ! તું તેઓના પણ નિશ્ચે ત્યાગ કર ! કારણ કે-(જીવ) જે સમ્યક્ત્વને પામતે। નથી કે (સમ્યક્ત્વને) પામવા