________________
४२४
શ્રી સંગરંગશાળા ગ્રંથને ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર શું (૭૬૧૩-૧૪) એમ વારંવાર ચિંતવતા નિસ્તેજ મુખવાળા, પ્રભુને નમસ્કાર કરીને સમવસરણથી નીકળતા રાજાને કરૂણાવાળા વિદ્યુતપ્રભ નામના ઈન્દ્રના સામાનિક દેવે કહ્યું કે-હે ભદ્ર! આ અતિ હર્ષના સ્થાને પણ હૃદયમાં તીણ શલ્ય ભેંકાએલાની જેમ તું આ રીતે સંતાપને કેમ કરે છે? અને નેત્રને હાથથી મસળેલા નીલકમળ જેવાં શોભારહિત ભીંજાએલાં કેમ ધારણ કરે છે? (૭૬૧૫ થી ૧૭) તે પછી આદરપૂર્વક પ્રણામ કરતા મિથિલાપતિએ જવાબ આપે કે-તમે એ વિષયમાં (જ્ઞાનથી) સ્વયમેવ યથાસ્થિત જાણે છે, તે અહીં (આ વિષયમાં) હું શું કહું? (૭૬૧૮) ઘણા ભૂતકાળમાં થઈ ગયેલાં અને અત્યંત ભવિષ્યમાં થનારાં પણ (ભૂત-ભાવિ) કાર્યોને જેઓ નિચે જાણે છે, તેઓને આ જાણવું તે કેટલું માત્ર છે? (૭૬૧૯) જયારે રાજાએ એમ કહ્યું, ત્યારે અવધિજ્ઞાનથી તત્વને જાણીને વિઘપ્રભદેવ આ પ્રમાણે કહેવા લાગ્યા. (૭૬૨૦) અહ! તું શત્રુથી પરાભવ થવારૂપ આકરા દુઃખને હૈયામાં ધારણ કરે છે, (પણ) શ્રી જિનવરની ભક્તિને દુઃખમુક્તિનું મૂળ (કારણ) કહી છે, (૭૬૨૧) હે રાજન! તારી પ્રભુનાં ચરણકમળની વંદનક્રિયાથી હું પ્રસન્ન થયે છું, તેથી હવે મારા પ્રભાવથી તું શીધ્ર શત્રુ સામે જયને (માસ) કર! (૭૬૨) એમ દેવનું વચન સાંભળીને વિકસેલા (પ્રસન્ન) મુખકમળવાળે રાજા સૈન્યની સાથે તૂર્ત શત્રુ તરફ પાછો ફર્યો. (૭૬૨૩) પછી ઘણાં યુદ્ધોમાં પ્રાપ્ત કરેલા વિજયના ગર્વવાળે મહેન્દ્રસિંહ પુનઃ પણ તેને આવતે સાંભળીને સજજ થઈને સામે (આવી) ઊભો રહ્યો. (૭૬૨૪) અને (બન્નેનું) યુદ્ધ થયું. માત્ર વિદ્યુતપ્રભના પ્રભાવથી મિથિલાપતિએ પ્રથમ (પ્રારંભમાં) જ મહેન્દ્રસિંહને હરાવ્ય (૭૬૨૫) અને તેણે પહેલાં કબજે કરેલા હાથી, ઘડા વગેરે રાજ્યના વિવિધ અંગોને કબજે કરીને અને તેને સેવા (આજ્ઞાપાલન) ગ્રહણ (કબૂલ) કરાવીને, ત્યાં જ રાજ્યમાં મૂકો. (તે રાજ્ય સંભાળવાનું તેને સોંપ્યું.) (૭૬૨૬) પછી જીતવાયેગ્યને (શત્રુને) જીતીને કનકરથ પિતાના નગરમાં આવ્યો અને જગતમાં શરદચંદ્રના કિરણતુલ્ય ઉજજવળ કીર્તિવાળો (પ્રસિદ્ધ) થયો. (૭૬ર૭) પછી એક પ્રસંગે વિશુદ્ધ લેશ્યામાં વર્તતે તે વિચારવા લાગ્યો કે-અહો ! શ્રી જિનેશ્વરનો મહિમા કે છે, કે જે હું તે વેળા વંદન માત્રથી પણ, મનેરથને પણ અગોચર (કલ્પનામાં પણ ન આવે તેવા) અત્યંત વાંછિત પ્રજનને લીલા માત્રથી (અનાયાસે) પાપે, (૭૬૨૮-૨૯) માટે જગતમાં એક પ્રભુ, આ ભવ-પરભવમાં ભાવી કલ્યાણ કરવાના સ્વભાવવાળા, પરમ પરમાત્મા અને શ્રેષ્ઠ કલ્પવૃક્ષતુલ્ય એવા તેઓ જ અનુસરવા (સેવવા) યોગ્ય છે, એમ વિચારીને રાજાએ શ્રી મુનિસુવ્રત પ્રભુના ચરણકમળમાં પ્રવજ્યાને સ્વીકારી. પછી તેણે વિધિપૂર્વક પાળીને, ગુણગણના ઘર (નિધાન) તુલ્ય ગણધર નામશેત્રને (તેવા પુણ્યને) બાંધીને, અંતે મરીને, દેદીપ્યમાન શરીરવાળો મહદ્ધિક દેવ થયે. (૭૬૩૦ થી ૩૨) ત્યાંથી અવીને સારા કુળમાં મનુષ્યપણું અને ઉત્તમ ભોગોને પામીને, શ્રી તીર્થંકરદેવની પાસે દીક્ષા લઈને, ગણધર થઈને, સંસારરૂપી મોટા વૃક્ષને મૂળમાંથી
