________________
૪૧૨
શ્રી સંગરંગશાળા ગ્રંથો ગુજરાતી અનુવાદ દ્વાર એવું કલ્પનાને) કેમ ન કરે? (૭૪૦૫) અને વ્રતસંભાવનાથી સુરક્ષાથી) ચૂકેલે પુનઃ તે ચિંતવે કે-“એમ પણ (સાહત્ત=) સાધુતા (અથવા શાખ-ઈજ્જતો નથી, તે(હવે, તે પિતાના ઇચ્છિતને (અબ્રહ્મને) કરવું સારું છે.”—એમ વિચારીને તે મૂઢ પ્રમાદને (અબ્રહ્મને) સેવે, પણ હે ભાઈ ! આ દુષમકાળમાં (જીવ) “દુખપૂર્વક જીવવું” વગેરે (દશવૈકાલિકચૂર્ણિમાં કહેલાં) અબ્રહ્મનાં ફળસ્વરૂપ અઢાર સ્થાને ન વિચારે! (૭૪૦૬-૭) એમ સ્ત્રીકથાના દોષે (જાણવા), અથવા અન્ય ગ્રન્થમાં કહેલી આ ચાર ગાથાઓ વડે ક્રમશઃ ચાર વિકથા એના દોષને કહું છું. (૭૪૦૮) સ્ત્રીકથાથી-સ્વ-પર મેડની ઉદીરણ, પ્રવચનને ઉદ્દાહ, સૂત્ર વગેરેની (અપ્રાપ્તિ અને પ્રાપ્ત થએલાની) હાનિ, પરિચયદેષથી બ્રહ્મચર્યમાં અગુપ્તિ, મૈથુનસેવન વગેરે અનેક દેશે થાય. (૭૪૦૯) ભક્તકથાથી-ભજન કર્યા વિના પણ ગૃદ્ધિ થતાં અંગારદેષ, ઇન્દ્રિઓની નિરંકુશતા અને પરિતાપથી અનુજ્ઞા (આદેશ કરે) વગેરે દોષ થાય. (૭૪૧૦) દેશકથાથી-રાગ-દ્વેષની ઉત્પત્તિ, સ્વ-પરપક્ષથી (પરસ્પર) વર-યુદ્ધ અને આ દેશ બહુ ગુણકારક છે એમ સાંભળીને બીજા ત્યાં જાય વગેરે. (૭૪૧૧) રાજસ્થાથી-આ કઈ ગુપ્તચર, ચેર કે ઘાતક છે, એવી કલ્પનાથી (રાજપુરુષ વગેરે) મારવાને ઈછે, શંકાશીલ બને, કે સ્વયં ચેરી વગેરેને) કરવા ઈછે, અથવા ભક્તકથાદિને સાંભળીને પિતે ભગવેલી કે નહિ ભેગવેલી પણ તે તે વસ્તુની (આશંસાપગ= ) અભિલાષા કરે. (૭૪૧૨) તથા જે મનુષ્ય જે સ્થાને કહે, તે તેના પરિણામથી પરિણત બને, તેથી તે વાતને ઉત્કર્ષ પૂર્વક કંઈક વિશેષતયા) કહે, કથા કરીને પ્રાયઃ ચંચળચિત્ત બને અને ચંચળચિત્ત બનેલે પુરુષ પ્રસ્તુત વસ્તુમાં છતા-અછતા પણ ગુણ-દોષનો (અપલાપ કે) આરોપ કરે, તેથી તેનું અસત્યવાદપણું (થાય). (૭૪૧૩-૧૪) વળી પિતાને ગમતા પદાર્થમાં રાગથી પ્રકષને આરોપ થાય, તથા પ્રતિપક્ષે દ્વેષથી ગુણાનો (નિરસણું =) અપકર્ષ થાય, એમ રાગી–ષીપણું થાય (૭૪૧૫) એ રીતે વિકથા અસત્યવાદી પણાનું, રાગીપણાનું અને દ્વેષીપણાનું કારણ છે, તેથી તે પાપને હેતુ હેવાથી સાધુઓને (સજજનોને)
સઘળીય વિકથાઓ વર્જવાય છે. (૭૪૧૬) વિકથા મોટો પ્રમાદ છે, ઉત્તમ ધર્મધ્યાનમાં | વિતકારક છે; અધિનું બીજ છે અને સ્વાધ્યાયમાં વ્યાઘાત છે. (૭૪૧૭) વળી વિકથા અનર્થની માતા છે, પરમ અસદ્ભાવનું સ્થાન છે. અશિસ્તનો માર્ગ છે અને લઘુતાકારક છે. (૭૪૧૮) તથા વિકથા સમિતિની ઘાતક છે, સંયમગુણોને હાનિ કરનારી છે. ગુપ્તિએની વિપત્તિ (નાશક) છે અને કુવાસનાનું કારણ છે. (૭૪૧૯) તે કારણે તે આર્ય!. તું વિકથાઓનો સર્વથા ત્યાગ કરીને નિત્ય મોક્ષના સફળ અંગભૂત રવાધ્યાય પ્રત્યે પ્રયત્નશીલ રહે! (૭૪૨૦) અને સ્વાધ્યાયથી જ્યારે અતિ શ્રમિત થાય, ત્યારે તું મનમાં પરમ સંતોષને પ્રસન્નતાને) ધારણ કરીને તે જ કથાઓને સંયમગુણથી અવિરુદ્ધ (સંયમપિષક બને તેમ કહે. જેમ કે– (૭૪ર૧) સ્ત્રીકથા - ત્રણ લોકના તિલકભૂત પુત્રરત્નને જન્મ આપીને મરુદેવા અંતે અંતકૃતકેવળીપણાને તથા મુક્તિને પામ્યાં. (૭૪૨) સુલસા
