________________
૪૦૬
શ્રી સંવેગર ગશાળા પ્રથનેા ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર ચાક્ષુ'
સઘળાય ગુણસમૂહનો પડદે છે અને વિવેકીરૂપી ચ'દ્રને ( ઢાંકનાર ) ગાઢ મેાટા વાદળના સમૂહતુલ્ય છે. (૭૨૯૬) નિદ્રા આ લેાક-પરલેાકના ઉદ્યમને રોકનારી છે અને નિશ્ચિત સ` અપાયાનું પરમ ( મૂળ ) કારણુ છે. (૭૨૯૭) તે કારણે જ નિદ્રાત્યાગથી અગડદત્ત જીવતા રહ્યો અને બીજા મનુષ્યે નિદ્રાપ્રમાદથી મરણને પામ્યા. (૭૨૯૮) તે આ પ્રમાણે
નિદ્રા અને જાગરણ વિષે અગડદત્ત વગેરેના પ્રધ–ઉજજૈનીમાં જિતશત્રુ
રાજાને માન્ય અમેાઘરથ નામે રથિક હતા તેને યશેામતી નામે સ્ત્રી હતી અને અગડદત્ત નામે પુત્ર હતા ત્યારે તે બાળક હતા અમેઘરથ મરી ગયા અને તેની આજિવકા ( નોકરી ) રાજાએ ખીજા રથિકને આપી. (૭૨૯૯-૭૩૦૦) પછી યશેામતી તેને વિલાસ કરતા અને પેાતાના પુત્રને કળાકૌશલ્યથી અત્ય'ત રહિત જોઈને શેાકથી વારવાર રડવા લાગી. (૭૩૦૧) પુત્રે તેને પૂછ્યું. કે-હે માતા! તુ નિત્ય કેમ રડે છે? અતિ અાગ્રહ થતાં તેણે રડવાનું કારણ કહ્યું. તેથી પુત્રે કહ્યું કે-માતા ! શું અહી કાઈ પણ તેવે છે, કે જે મને કળાએ શીખવાડે? તેણીએ કહ્યુ કે-પુત્ર અહી નથી, કિન્તુ દૃઢપ્રહારી નામનો કૌશાંખીપુરીમાં તારા પિતાનો મિત્ર છે. તેથી તે તૂ ત્યાં તેની પાસે ગયેા. તેણે પશુ પુત્રની જેમ (ઇસત્થ-ધ્વસ્ત્ર=) ખાણુશસ્ત્ર વગેરે કળાએમાં અતિ કુશળતા પમાયા (કુશળ બનાવ્યે!) અને પેાતાની વિદ્યા દેખાડવા માટે રાજાની પાસે લઇ ગયા. (૭૩૦૨ થી ૫) અગડદરો માણુશાસ્ત્ર વગેરેનું સઘળું કૌશલ્ય બતાવ્યું, સ લેાકેા પ્રસન્ન થયા, માત્ર એક રાન્ત પ્રસન્ન ન થયા. (૭૩૦૬) તા પણ તેણે કહ્યું કે–કહે ! તને શુ' આજીવિકા અપાવુ` ? પછી અતિ નમાવેલા મસ્તકવાળા અગદત્તે કહ્યું કે—જે મને ( સાહુક્કાર=) ધન્યવાદને . (સન્માનને ) ન આપે, તે બીજા દાનથી શું? એ અવસરે નગરના લેાએ રાજાને વિનવ્યે કે દેવ! આ સમગ્ર નગરીને ગૂઢ પ્રવૃત્તિવાળા કોઇ ચાર લૂંટે છે, તેથી (દેવ=) આપ તેનું નિવારણ કરેા ! (૭૩૦૭ થી ૯) તેથી રાજાએ નગરના કેટવાલને કહ્યું કે-હે ભદ્ર ! તું સાત દિવસેાની અ'દર ચારને પકડી લાવ! (૭૩૧૦) પછી જ્યારે (સુરુક્ખ=) અતિ મીંચેલાં નેત્રોવાળા નગરનો કાટવાળ કંઈ પણ ન ખેલ્યું. ત્યારે અવસર છે એમ સમજીને અગદત્તે કહ્યું કે-હે દેવ ! પ્રસાદ કરે ! આ આદેશ મને આપે!!, કે જેથી સાત રાત્રિમાં ચારને કયાંયથી પણ તમને સોંપુ`. (૭૩૧૧–૧૨) પછી રાજાએ તેને આદેશ આપ્યા, તે રાજદરબારથી નીકળ્યે અને વિવિધ વસ્ત્રધારકા તથા સાધુવેષધારકોને (સાધુ-સ’ન્યાસીએ વગેરેને ) (ચિંતેઇ=) શેાધે (વે) છે. (૭૩૧૩) ચારલેાકેા પ્રાયઃ શૂન્ય ઘર, સભાસ્થાન, આશ્રમે અને દેવકુલિકાએ વગેને સ્થાનામાં રહે છે, તેથી ચર ( ગુપ્ત ) પુરુષાદ્વારા હું તે સ્થાનેાને જોવરાવુ', (૭૩૧૪) એમ વિચારીને સ સ્થાનોને સમ્યગ્ર શેાધીને તે નગરીમાંથી નીકળ્યા અને એક ઉદ્યાનમાં પહેાંચ્યા. (૭૩૧૫) પછી મેલાં વસ્ત્રાને પહેરીને એક આંબાના વૃક્ષ નીચે તે જેટલામાં ચારને પકડવાના ઊપાયાને ચિ'તવતા બેઠા છે, તેટલામાં કયાંયથી રણુઅણુાટ કરતે એક પરિવ્રાજક ત્યાં.
