________________
સ્વમાસના મૂલ્ય વિષે અભયકુમારનો પ્રસંગ
૩૯૭ માંસને ધીરપુરુએ દૂરથી જ (મૂળથી જ) સર્વથા વર્જવું જોઈએ, (૭૧૩૯) માંસ ખાનારાને નિયમાં સર્વ લેકેથી અનાદર, ભવાન્તરમાં આકરી દરિદ્રતા, (ઉત્તમ.) જાતિકુળની અપ્રાપ્તિ, અતિ નીચ (પાપ) કાર્યો કરીને આજીવિકા મેળવવી, શરીરે અશક્તિપણું, ભયથી (સદા) પીડાવાપણું, અતિ દીર્ધ રોગીપણું અને સર્વથા અનિષ્ટપણું થાય છે. (૭૧૪૦ -૪૧) માંસના વેચનારને ધનના લેભથી, ભક્ષકને ઉપભોગ કરવાથી અને હણનારને વધબંધનોથી-એમ ત્રણેયને માંસના કારણે હિંસકપણું છે. (૭૧૪૨) નિચે જે માંસને ખાતો નથી, તે પોતાના અપયશવાદને નાશ કરે છે અને જે તેને ખાય છે, તે નીચ સ્થાનને (દુખદ સંયેગને) સેવે છે. (૭૧૪૩) એમ માંસ અત્યંત આકરાં દુઃખેવાળી નરકનું એક (અવધ્ય) કારણ, અપવિત્ર, અનુચિત અને સર્વથા તજવાયેગ્ય છે, માટે તે ગ્રહણ કરવા યોગ્ય નથી. (૭૧૪૪) જે વ્યવહારમાં દુષ્ટ છે અને (લો એ=) લેકમાં તથા (સાથે) શાસ્ત્રમાં (પણ) જે દૂષિત છે, તે માંસ નિચે અભક્ષ્ય જ છે. તેને ચક્ષુથી જોવું પણ નહિ. (૭૧૪૫) હાથમાં માંસની પેશી પકડેલા ચંડાળ વગેરે પણ કોઈ વખતે માર્ગમાં સામે આવતા સજજનને જોઈને લજ્જા પામે છે. (૭૧૪૬) જે ઘણા દોષના સમૂહ એવા માંસને મનથી પણ ખાતો (ઈચ્છત) નથી, તેણે ગાયનાં, સોનાનાં (પાઠાં મેહs) ગોમેધ યજ્ઞનાં અને પૃથ્વીનાં લાખો દાન આપ્યાં. (અર્થાત્ તેટલું પુણ્ય પામે છે.) (૭૧૪૭) હું માનું છું કે-માંસાહારી જેમ બીજાના માંસને (ખાય છે), તેમ પિતાના જ માંસને જેઆદરે (ખાય), તો નિચે બીજાને પીડા ન થવાથી તે દેશ પણ ન લાગે. (૭૧૪૮) પરંતુ એ સંભવિત નથી. અન્યથા ત્રણ જવ (જેટલા) માસ માટે અભયકુમારને અઢાર કોડ નૈયા મળ્યા, એવું કેમ સંભળાય છે? (૭૧૪૯) તે આ પ્રમાણે
સ્વમાંસના મૂલ્ય વિષે અભયકુમારને પ્રસંગ-રાજગૃહ નગરમાં અભયકુમાર વગેરે મુખ્ય મંત્રીઓ સાથે રાજસભામાં બેઠેલા શ્રેણિક રાજાની આગળ વિવિધ વાર્તાઓ ચાલતાં પ્રસંગવશ એક પ્રધાન પુરુષે કહ્યું કે- હે દેવ! આ તમારા નગરમાં ધન-ધાન્યાદિ મેંવું અને દુર્લભ છે, માત્ર એક માસ સેધું અને સર્વત્ર સુલભ છે. (૭૧૫૦ થી પર) તેનું તે વચન સામંતો અને મંત્રીઓ સહિત રાજાએ સમ્યગ્ર સ્વીકાર્યું (સાચું માન્યુ.) માત્ર નિર્મળ બુદ્ધિવાળા અભયકુમારે કહ્યું કે હે તાત! આમ કેમ મુંઝાઓ (મોડવાશ થાઓ) છે? આ જગતમાં નિચે જેમ માસથી કંઈ પણ મેંઘું નથી. (માંસ સર્વથી મધું છે,) તેમ કાંસુ (ધાતુઓ) અને દુષ્ય (વસ્ત્રો) વગેરે વસ્તુઓ (સર્વથી સોંઘી અને) સુલભ છે. (૭૧૫૩-૫૪) મંત્રીઓએ કહ્યું કે-થોડું મૂલ્ય આપતાં પણ ઘણું માંસની પ્રાપ્તિ થાય છે, તે આ પ્રમાણે માંસને અત્યંત મધું કેમ કહે છે? પ્રત્યક્ષ જ જુઓ! બાકીની વસ્તુઓ ઘણું ધન આપવાથી મળે છે એમ જ્યારે કહ્યું, ત્યારે અભય મૌન કરીને રહ્યો. (૭૧૫૫-૫૬) (પછી) આ જ વચનને પ્રતિષ્ઠિત (સિદ્ધ) કરવા માટે તેણે શ્રેણિક રાજાને કહ્યું કે હે તાત ! માત્ર પાંચ દિવસ (માટે) રાજ્ય મને આપો ! (૭૧૫૭) રાજાએ