________________
વિષયપ્રમાદનું સ્વરૂપ
૪૦૧
કે દેવ વગેરેથી સ્ત`ભિત ( વશ ) કરે છતે આ ભવમાં પણ ભયજનક બનતા નથી અને વિષયા તે। દુર'ત ( ઘણા ભવે। સુધી નડે) છે. (૭૨૧૦) જડપુરુષા ( કામની ) પીડાના દુઃખને શમાવવા વિષયેાને ભેગવે છે, પણ ઘીથી જેમ અગ્નિ વધે, તેમ તે વિષયેથી પીડા અતિ દૃઢ ( ગાઢ ) ઉછળે ( વર્ષ ) છે. (૭૨૧૧) જેએ વિષયમાં વૃદ્ધ છે, તેએ શૂરા છતાં સ્ત્રીએના ( અખળાના) પણ મુખને જોતા (લાચાર ) મને છે અને જે તે વિષયાથી વિરાગી છે, તેએ દેશને ( પણતિપય= ) નમસ્કરણીય અને છે, (૭૨૧૨) મેાહ મહાગ્રહને વશ થયેલા વિષયાધીન જીવ અરતિથી યુક્ત અને ધર્મ રાગથી મુક્ત થઈને મન-વચન-કાયાને અવિષયમાં પણ જોડે છે(ન કરવાનું કરે છે)(૭૨૧૩) અને વિષયની (સામે ) યુદ્ધભૂમિમાં જેડેલી દુજ ય ઇન્દ્રિઓરૂપી હાથીએની ઘટા (સમૂહ), શત્રુ એવા રૂપ (શબ્દ) વગેરે વિષયાને જોઈને મન-વચન-કાયાથી વિલાસ કરે છે. (અર્થાત્ જે ઇન્દ્રિઓ વિષયાને જીતવા માટે છે, તે જ તેમાં ફસાઈ જાય છે.) (૭૨૧૪)
અને વળી–વિષયાસક્તિને ત્યાગી અને પેાતાની બુદ્ધિમાં તેવા પ્રકારના નિ`ળ વિવેકને ધારણ કરનાર, એવે પણ પુરુષ યુવતીવગ માં સદ્ભાવ, વિશ્વાસ, સ્નેહ અને રાગને પ્રસ`ગ (રાગથી પરિચય) કરતા અલ્પકાળમાં જ તપનો, શીલનો અને વ્રતોને નાશ કરે છે. (૭૨૧૫-૧૬) (કારણ કે-) જેમ જેમ પરિચય કરવામાં આવે, તેમ તેમ ક્ષણ ક્ષણ તેનો (રાગનો ) વિસ્તાર (વૃદ્ધિ) થાય છે અને થાડા પણ ઘણા થઈ જાય છે. પછી તેને રેકતાં (જીવ) સંતેષને પામતા નથી. (વધી ગયા પછી તેને રોકવાનુ સામર્થ્ય પહોંચતુ નથી. ) (૭૨૧૭) અને એ પ્રમાણે (અસતેષ-આસક્તિ વધી જવાથી ) નિજ અનેલે, અકાયની ઈચ્છાવાળા અને અંગીકાર કરેલાં સુકૃત ( પુણ્ય ) કાર્યાંથી ( વ્રતાદિથી ) મુક્ત અનેલેા તે પાપી તૂત તેને( વિષયસેવનને ) જ કરે છે. (૭૨૧૮) પેાતે ચારેય ખાજુથી ડરતો વિષયાસક્ત પુરુષ ચારેય બાજુથી ડરતી ( સ્ત્રી ) સાથે (જ્યારે) ગુપ્ત રીતે વિષયક્રીડાને કરે છે, ત્યારે પણ (ભયભીત છતાં) જે તે સુખી હેાય, તે। આ વિશ્વમાં દુઃખી કેાણ (છે) ? (૭૨૧૯)
વળી વિષયાધીન મનુષ્ય દુર્લભ ચારિત્રરત્નને કેાઈ પ્રસંગે (માત્ર) એક વાર જ ખંડિત કરીને પણ જાવજીવ સકળ લેાકમાં દુચ્છનીયપણાને પામે (તિરસ્કારપાત્ર અને) છે. (૭૨૨૦) માત્ર પ્રારભમાં કઈક માત્ર સુખ દેનારા પણ ભવિષ્યમાં ઘણા જન્મનુ નિમિત્ત હાવાથી સત્પુરુષાને સેવતી વેળાએ પણ વિષયેા દુઃખદાયક હાય છે. (૭૨૨૧) હા! ધિક્ ! કે સડેલા, ખીભત્સ અને દુગચ્છાપાત્ર, એવા ( પણ ) સ્ત્રીના (ગુપ્ત ) અ‘ગમાં કૃમિયાની જેમ દુઃખને પણ સુખ માનતા જીવ રમે (રાજી થાય ) છે. (૨) પછી તે વિષયેા માટે આરભ અને મહા પરિગ્રહુમય (અનેલા ) જીવ સેકડો દુઃખાના કારણભૂત પાપાના અધને પણ ભજે ( કરે) છે. (૭૨૨૩) તેનાથી અનેકશઃ બહુ પ્રકારના નરકની વેદનાઓને અને તિય`ચની ગતિએને (દુઃખાને ) પામે છે. એમ વિષયેા તાવવાળા
૫૧
