________________
૩૪
શ્રી સંગરંગશાળા ગ્રંથને ગુજરાતી અનુવાદ: દ્વાર વિશિષ્ટ લોકકૃત અને શાસ્ત્રકૃત છે. જીવન અંગરૂપે સમાન છતાં એક ભર્યા છે, (પણ) બીજું તે રીતે ભક્ષ્ય નથી. (૭૦૮૬-૮૭) આ વાત અતિ પ્રસિદ્ધ છે કે-જીવના અંગરૂપે તુલ્ય છતાં જેમ ગાયનું દૂધ પીવાય છે, તેમ તેનું રુધિર પીવાતું નથી. એ રીતે અન્ય વસ્તુમાં પણ જાણવું. (૭૦૮૮) એમ (માત્ર જીવ અંગની અપેક્ષાએ) તે ગાયની જેમ કૂતરાના માંસનો નિષેધ પણ કયાંય ઘટશે નહિ (કારણ કે-જીવ અંગ હોવાથી તે પણ ભક્ષ્ય ગણાશે.) અને જીવ અંગરૂપે તુલ્ય હેવાથી હાડકાં વગેરે, પણ ભક્ય ગણાશે. (૭૦૮૯) વળી જે માત્ર જીવ અંગની સમાનતા માનીને આ લેકમાં પ્રવૃત્તિ કરાય, તો માતા અને પત્નીમાં સ્ત્રીભાવતુલ્ય હોવાથી તે બને પણ તુલ્ય (5) થાય(૭૦૯૦) એમ આ લોકકૃત ભાભઠ્ય વ્યવસ્થા કહી. હવે આ શાસ્ત્રકૃત (કહેવાય) છે. શા લૌકિક અને લોકારિક એમ બે પ્રકારે છે. તેમાં પહેલું (લૌકિક) આ પ્રમાણે છે(૭૦૯૧) માંસ હિંસા પ્રવર્તાવનાર છે, અધર્મની વૃદ્ધિ કરનાર છે અને દુઃખનું ઉત્પાદક છે, માટે માંસ નહિ ખાવું. (૭૦૯૨) જે બીજાના માંસથી પોતાના માંસને વધારવા ઈચ્છે છે, તે જ્યાં જ્યાં ઉત્પન્ન થાય, ત્યાં ત્યાં ઉદ્વેગકારી (વાસં= ) સ્થાનને પામે છે. (૭૦૩) દીક્ષિત કે બ્રહ્મચારી જે માંસનું ભક્ષણ કરે છે, તે અધમ–પાપી પુરુષ સ્પષ્ટ (નિયમ) નરકે જાય છે. (૭૦૯૪) બ્રાહ્મણે આકાશગામી (છતાં) માંસભક્ષણથી નીચે પડયા, તેથી તે બ્રાહ્મણનું પતન જોઈને માંસને ખાવું નહિ. (૭૦૫) મૃત્યુથી ભયભીત પ્રાણીઓનું માંસ જેઓ આ જન્મમાં ખાય છે, તેઓ ઘોર નરકને, (હલકી) તિર્યચ.
નિને અને (હલકટ) મનુષ્યપણને પામે છે. (૭૦૯૬) જે માંસ ખાય છે અને તે માંસ જેનું ખાય છે, તે બેનું અંતર તો જુઓ ! એકને ક્ષણિક તૃપ્તિ અને બીજાને પ્રાણથી મુક્તિ થાય છે. (૭૦૯૭) (શાસ્ત્રમાં) સંભળાય છે કે-હે ભરત! જે માંસ ખાતો નથી, તે ત્રણેય લોકમાં જેટલાં તીર્થો છે, તેમાં સ્નાન (કરવાનું પુણ્ય) પામે છે. (૭૦૯૮) જે મનુષ્યો મોક્ષને અથવા દેવકને ઈરછે છે અને (છતાં) માંસને તજતા નથી, (તે માંસાહારનું) તેઓને કોઈ કારણ નથી. (૭૦૯) જે માંસને ખાય છે, તો સાધુલિંગરૂપ વેષ ધારણ કરવાથી શું? અને મસ્તક તથા મુખને મુંડાવાથી પણ શું ? (અર્થાતુ) સઘળુંય નિરર્થક છે. (૭૧૦૦) જે સુવર્ણના મેરુને (મેરુ જેટલા સોનાને) અને સઘળીય ભૂમિને દાનમાં આપે અને બીજી બાજુ માંસનું ભક્ષણ તજે, તો હે યુધિષ્ઠિર ! તે બે તુલ્ય ન થાય. (અર્થાત્ માંસને ત્યાગ વધી જાય.) (૭૧૦૧) વળી પ્રાણીઓની હિંસા કર્યા વિના કયાંય માંસ ઉત્પન્ન થતું નથી અને પ્રાણિવધ કરવાથી સ્વગ થતો નથી, તે કારણે માંસને ખાવું નહિ. (૭૧૦૨) જે પુરુષ શુક્ર અને રુધિરમાંથી બનેલા (અશુચિ) માંસને ખાય છે અને (પુના) પાણીથી શૌચ કરે છે, તે (મૂર્ખને) દેવે હસે છે. (૭૧૦૩) (કારણ કે- ) જેમ જંગલી હાથી નિર્મળ જળના સરેવરમાં સ્નાન કરીને ધૂળથી શરીરને રગદોળે છે,
