________________
શ્રી સ`વેગર ગશાળા પ્રથના ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર ચાથું
અનુશાસ્તિમાં ત્રીજુ` કેાધાદિ નિગ્રહદ્વાર-ન્ને કે અઢાર પાપસ્થાનકમાં ક્રોધાદિ એક એકને વિપાક દૃષ્ટાન્તદ્વારા કહ્યો છે, તે પણ તેના ત્યાગ અત્યંત દુષ્કર હાવાથી અને તેનુ' સ્થાન નિરુપણુરહિત ન રહે, તેથી અહી' પુનઃ પણ ગુરુ ક્ષપકને ઉદ્દેશીને કહે છે કે- (૭૦૨૨-૨૩) હે સત્પુરુષ ! ક્રોધાદિના વિપાકેાને અને તેને રોકવાથી થતા ગુણાને જાણીને તું કષાયરૂપી શત્રુએને પ્રયત્નપૂર્ણાંક નિરોધ કર ! (૭૦૨૪) ત્રણેય લેાકમાં જે અતિ આકરું દુઃખ અને જે શ્રેષ્ઠ સુખ છે, તે સ કષાયેાની વૃદ્ધિ અને ક્ષયના કારણે જાણવું. (૭૦૨૫) કુપિત શત્રુએ, વ્યાધિએ અને સિ ંહે પણ મુનિને તે (અપકાર)નથી કરતા, કે જે અપકાર કાપેલા કષાયશત્રુએ કરે છે. (૭૦૨૬) રાગ-દ્વેષને વશ પડેલા અને કષાયથી વ્યામૂઢ બનેલા ઘણા મનુષ્યા સંસારને! અંત કરનારા એવા શ્રી જિનેન્દ્રવચનને પણ શિથિલ કરે છે. (અકિચિત્કર માને છે, અર્થાત્ કષાયેા શ્રી જિનવચનને પણ અનાદર કરાવે છે.) ધન્યપુરુષાના કષાયેા નિશ્ચે અત્યંત ફેલાયેલા પણ આડંબર (ગર્જના ) કરતા ખીજાના ક્રેાધરૂપી પવનથી અથડાએલાં વાદળાની જેમ વિખેરાઈ જાય છે. (૭૦૨૮-૨૯) (તેથી પત્રુ અધિક) ધન્યપુરુષાના કષાયેા નિચે કુળવાનેાના કામવિકારની જેમ કાર્ય કર્યા વિના જ સદાય અંતરમાં જ ક્ષય પામે છે. (૭૦૨૯) ( વળી કેટલાક અતિ ) ધન્યપુરુષાના કષાયા તે નિશ્ચે ગ્રીષ્મૠતુના તાપના પસીનાનાં જળબિંદુએની જેમ જ્યાં ઉત્પન્ન થાય છે, તેમ નિશ્ચે નાશ પણ ત્યાં જ પામે છે, (૭૦૩૦) (કેટલાક અતિશય) ધન્યપુરુષાના કષાયેા નિશ્ચે (ખાદાતી) સુર'ગની ધૂળની જેમ સુરંગમાં જ શમી જાય, તેમ (પરમુહ=) બીજાના મુખના વચનરૂપી કઢાળાનાં મેાટા પ્રહારાથી ખેાદાતા (પ્રેરાતા છતાં) અંતરમાં જ ક્ષય પામે (શમી જાય)છે. (૭૦૩૧) (કેાઈ અતિતમ) ધન્યપુરુષાના કષાયે નિશ્ચે ખીજાના વચનરૂપી પવનથી પ્રગટેલા ઊંચા પણ શરદનાં (જળરહિત) વાદળાની જેવા અસાર ફળવાળા (નિષ્ફળ)થાય છે. (૭૦૩૨) ઈર્ષ્યાને વશ વધેલા (કેટલાક) ધન્યપુરુષાના કષાયા નિશ્ચે અતિ ભય'કર (સમુદ્રના) મેાટા પણ જળતર’ગા જેમ કાંઠે પહેાંચીને નાશ પામે, તેમ નાશ પામે છે. (૭૦૩૩) ધન્યામાં પણ તે પુરુષા ધન્ય છે, કે જેઓ કષાયારૂપી ઘઊ' અને જવના કર્ણાને સ'પૂણું ચૂરવા માટે ઘરટીની જેમ અંતઃકરણરૂપી ઘર'ટીમાં ( સહકરે ત= ) સહન કરે છે ( પીલે છે). (૭૦૩૪) તેથી હે દેવાનુપ્રિય ! ક્રોધાદિના નિરોધમાં અગ્રેસર થઈને તું પણ તેના તે રીતે વિજય કર, કે જે રીતે તું સમ્યગ્ આરાધનાને પામે. (૭૦૩૫)એમ ક્રાધાદિના નિગ્રહનું ત્રીજું દ્વાર સંક્ષેપથી કહ્યું. હવે ચાથા પ્રમાદત્યાગદ્વારને ભેદપૂર્ણાંક કહુ છું. (૭૦૩૬)
૩૯૦
અનુશાસ્તિના ચેાથા પેટાઢારમાં મદ્યપ્રમાદનુ સ્વરૂપ-જીવ જેનાથી ધર્મમાં પ્રમત્ત બને તે પ્રમાદ ૧-મદ્ય, ર-વિષયેા. ૩-કષાયા, ૪-નિદ્રા અને પ–વિકથા, એ પાંચને ઉદ્દેશીને પાંચ પ્રકારના છે. (૭૦૩૭) તેમાં જેનાથી જીવ વિકારી બને, તે
