________________
૩૮૬
શ્રી સવેગરંગશાળા ગ્રંથનો ગુજરાતી અનુવાદ દ્વારા શું ઐશ્વર્યમદ વિષે દક્ષિણમથુરા-ઉત્તરમથુરાના વ્યાપારીઓને પ્રબંધજગ...ભુ શ્રી સુપાર્શ્વનાથના મણિના સ્તંભથી શોભતી, અતિ પ્રશસ્ત તીર્થભૂત અને (દેવનાગરી) ચમચંચા જેવી મનહર મથુરા નામે નગરી છે. (૬૯૪૬) ત્યાં (એલવિલE) કુબેરતુલ્ય ધનના મોટા સમૂહવાળે, લેકપ્રસિદ્ધ પરમ વિલાસી, ધનસાર નામને મોટો ધનિક રહે છે. (દ૯૪૭) અન્યદા તથાવિધ કાર્યવશ ઘણા પુરુષથી પરિવરેલો તે દક્ષિણમથુરામાં ગયો અને ત્યાં તેને મહેમાનગતિ વગેરે સત્કાર કરવાથી તેને સમાન વૈભવથી શેભતા ધનમિત્ર નામના વ્યાપારી સાથે અત્યંત સ્નેહથી યુક્ત, અકૃત્રિમ (શુદ્ધ) મૈત્રી થઈ. (૬૯૪૮-૯) અન્યદા સુખે બેઠેલા અને પ્રસન્ન ચિત્તવાળા તેઓને પરસ્પર આ પ્રકારનો વાર્તાલાપ થયો કે પૃથ્વી ઉપર ફરતા (કેને) કેની સાથે વાર્તાલાપ નથી થતા? અથવા નેહભર્યા મૈત્રીભાવને કોણ નથી સ્વીકારતા? કિન્તુ સંબંધ વિના ઘણા દિવસો જતાં વેળથી બાંધેલા પાળીબંધની જેમ તે (ભાવ) પલટાઈ (તૂટી) જાય છે. (૬૯૫૦ થી પ૨) તે સંબંધ બે પ્રકારે થાય છે, એક મૂળભૂત અને બીજે ઉત્તરભૂત. તેમાં પિતા-માતા-ભાઈને સંબંધ મૂળભૂત છે, તે (આપણે) આજે નથી. (૬૫૩) પુનઃ ઉત્તરસંબંધ વિવાહ કરવાથી થાય છે. તે જે ( નઃ) આપણે ત્યાં) પુત્રી અથવા પુત્ર જન્મે, તે કરે મેંગ્ય (શક્ય) છે. (૬૯૫૪) એમ કરવાથી વજથી જડી હોય તેમ મૈત્રી ભાવજજીવ તૂટતી નથી. આ કથન એગ્ય હોવાથી કુવિકલ્પને તજીને બંનેએ તેને સ્વીકાર્યું. (૬૯૫૫) પછી ધનમિત્રને પુત્ર જન્મ્યો અને ધનસાર શેઠને પુત્રી જન્મી. તેઓએ (પૂર્વે કબૂલ કર્યા પ્રમાણે) (દિજજs) દેણું માનીને, બાળકે છતાં પણ તેઓનું પરસ્પર (વેવિશાળ) કર્યું. (૬૫૬) પછી ધનસાર પિતાનું કાર્ય સાધીને પિતાની નગરીએ ગયો અને ધનમિત્ર પિતાને ઈષ્ટ કાર્યોમાં વર્તવા લાગ્યો. (૬૫૭) પછી એક પ્રસંગે જીવનનું શરદના વાદળ જેવું ચંચળપણું હોવાથી તે (ધનમિત્ર) મરણ પામે અને તેના સ્થાને (તેને) પુત્ર (અધિકારે) બેઠે. (૬૫૮) તે એક દિવસ જ્યારે સ્નાન કરવા માટે નાનપીઠ (પાટલા) ઉપર બેઠો, ત્યારે ચારેય દિશામાં સવર્ણના ચાર ઉત્તમ કળશ (સ્થાપ્યા), તેની પાછળ બે વર્ણવાળા (ચાંદી–સુવર્ણના વગેરે મિશ્ર), તેની પછી ત્રાંબાના અને તેની પછી માટીને કળશે (સ્થાપ્યા). તે કળશે વડે મોટા વિસ્તારથી (અથવા સામગ્રીથી) જ્યારે સ્નાન કરે છે, ત્યારે ઐશ્વર્યપણાની ઈન્દ્રધનુષ્યની જેમ ચંચળતા હોવાથી પૂર્વ દિશાનો સુવર્ણ કળશ વિદ્યાધરની જેમ આકાશમાર્ગે ચાલ્યો ગયો. (દ૯૫૯ થી૬૧) એ જ રીતે સઘળાય કળશે નાઠા. (આકાશમાગે ઊડયા. ) તે પછી સ્નાનથી ઊઠેલા તેના વિવિધ મણિ-સુવર્ણથી દીપતે સ્નાનને પાટલે પણ નાઠો (૬૬૨) તે પછી તેવા વ્યતિકરને જોઈને પ્રગટેલા અત્યંત શકવાળા તેણે સંગીત માટે આવેલા નાટકના માણસને વિદાય કર્યા. (૬૯૬૩) પછી જ્યારે ભોજન સમય થયો, ત્યારે નેકરેએ રસોઈ હાજર કરી અને દેવપૂજાદિ કાર્ય કરીને તે ભોજન
