________________
શ્રી સવગરંગશાળા ગ્રંથને ગુજરાતી અનુવાદઃ હાર ૩. અનુશાસ્તિના બીજા આઠમદદ્વારમાં ત્રીજે રૂપમદ-પ્રથમથી જ શુક અને રુધિરના સંગથી જે રૂપની ઉત્પત્તિ છે, તે રૂપને પામીને મદ કરે એગ્ય નથી. (૬૬૬૯) જેના નાશનાં કારણે રોગો, પુદ્ગલનું ગળવું જરા અને મરણ, એ સાથે જ રહે છે, તેવા (નાશવંત) પણ રૂપમાં મદ કરે (તે જ્ઞાનીને) (મએ=) માન્ય નથી. (૬૬૭૦) વિચાર કરતાં વસ્ત્ર-આમરણાદિના સંગથી કંઈક માત્ર શોભતા, નિત્ય વારવાર (સઠપે=) સમારવાયેગ્ય, નિત્ય વધવા-ઘટવાના સ્વભાવવાળા, અંદર દુર્ગધથી ભરેલા, બહાર માત્ર ચામડીથી વીંટેલા અને અસ્થિર એવા રૂપમાં મદને અવકાશ પણ નથી. (૬૬૭૧-૭૨) કર્મવશ વિરૂપવાળ પણ રૂપવાન અને રૂપવાળો પણ રૂપરહિત (કપ) થાય છે. આ વિષયમાં કાકંદીવાસી બે ભાઈએાનું દષ્ટાન્ત છે. (૬૬૭૩) તે આ પ્રમાણે
રૂપમદ વિષે કાકંદીના બે ભાઈઓને પ્રબંધ-ઘણું દેશમાં પ્રસિદ્ધ અને વિવિધ આશ્ચર્યોના સ્થાનભૂત કાર્કદી નગરીમાં યશ નામનો ધનપતિ હતો. (૬૬૭૪) તેને કનકવતી નામે ભાર્યા હતી અને તેઓને દેવકુમાર જેવી રૂપલક્ષ્મીથી છને વિમિત કરતો વસુદેવ નામનો પહેલે (મુખ્ય) પુત્ર હતો. (૬૬૭૫) બીજે સ્કંદ નામનો પુત્ર ડરપોક નેત્રવાળે, ટૂંકા શરીરવાળો (ડીગણે) હતો. વધારે શું? સઘળા કદ્દરૂપાઓમાં (તે) દષ્ટાન્તભૂત હતો. (૬૬૭૬) તેઓનું લેકેર (અતિશાયી) રૂપીપણું અને કલ્પપણું સાંભળીને કુતૂહલથી વ્યાકુળ લોકો દૂર દૂરથી (તેને) જેવા આવતા. (૬૭૭) એમ દિવસો જતાં એક અવસરે અવધિજ્ઞાની વિમળયશ નામના આચાર્ય ત્યાં પધાર્યા. (૬૬૭૮) તેઓનું આગમન જાણીને રાજા વગેરે નગરલેક અને તે ધનપતિના બે પુત્રે પણ વંદન માટે આવ્યા. (૬૬૯ ગાઢ ભક્તિરાગને ધારણ કરતા તેઓ ત્રણવાર પ્રદક્ષિણા કરીને-સૂરિજીના ચરણોમાં નમીને સ્વસ્વ યોગ્ય સ્થાને બેઠા. (૬૬૮૦) પછી ધર્મકથાને કરતા સૂરિજીની દષ્ટિ અમીવૃષ્ટિની જેમ કેઈરીતે તે ધનપતિના પુત્ર ઉપર પડી. (૬૧૮૧) તે પછી (નાણુચકખુ પેફિખય તપુવભણ=) જ્ઞાનરૂપી ચક્ષુથી તેઓના પૂર્વભવને જોતા, કઈ હર્ષિત થએલા ગુરુએ કહ્યું કે-અહા હા ! કર્મને દુષ્ટ વિલાસ ભયંકર છે. (૬૬૮૨) કારણ કે નિરુપમ રૂપવાળો પણ વિરૂપ બને છે અને તે જ વિરૂપી (પુનઃ) કામદેવના રૂપની ઉપમાને પામે છે. (૬૬૮૩) પછી વિસ્મિત થએલા પર્ષદાના લોકોએ પ્રણામ કરીને કહ્યું કે-હે ભગવંત! આ વિષયમાં તત્વને જણાવો, અમને (જાણવાનું) કુતૂહલ છે. (૬૬૮૪) તેથી ગુરુએ કહ્યું કે-સાવધ થઈને સાંભળે ! ધનપતિના આ બે પુત્રો તામલિપ્તી નગરીમાં ધનરક્ષિત અને ધર્મદેવ નામના બંને મિત્રો હતા. તેમાં પહેલો (ધનરક્ષિત) રૂપવાનું અને બીજો અતિ વિરૂપ હતે. (૬૬૫૮-૮૬) બંને પરસ્પર કીડા કરે છે, પણ ધનરક્ષિત રૂપમઢથી લેક સમક્ષ ધર્મદેવની બહુ પ્રકારે હાંસી કરે છે. (દ૬૮) એક અવસરે ધનરક્ષિતે ધર્મદેવને કહ્યું કે હે ભદ્ર! ભાર્યા વિના સઘળો ગૃહવાસને રાગ નિષ્ફળ છે. (૬૬૮૮) તેથી છીને પરણવાથી વિમુખ તું ફેગટ
