________________
શ્રુતમદ વિષે
આ સ્થૂલભદ્રસૂરિના પ્રમધ
૩૯
છે. કાળાન્તરે તે સાંભળીને રાજાએ તે મ`ત્રીને કહ્યું. (૬૮૦૮ થી૧૦) મ`ત્રીએ કહ્યું કેહે દેવ ! એ મારી સમક્ષ ગંગા આપે, તે (ગગા) આપે છે (એમ માનુ'), માટે પ્રભાતે ગ’ગાએ જઈએ. રાજાએ તે કબૂલ્યુ. (૬૮૧૧) પછી મંત્રીએ સાય'કાળે પેાતાના વિશ્વાસુ માણસને આદેશ કર્યાં કે-હે ભદ્ર! ગંગાએ જઈ છૂપાઈ રહે અને વરચિ પાણીમાં જે કઇ મૂકે તે મને લાવી આપ ! પછી તે પુરૂષ જઈને ત્યાંથી સેાનૈયાની પાટલી લાવ્યેા. (૬૮૧૨-૧૩) પ્રભાતે નદરાજા અને મંત્રી ત્યાં ગયા અને પાણીમાં ડૂબેલા તેને ગંગાની સ્તુતિ કરતો જોયા. સ્તુતિ કર્યાં પછી તેણે તે યત્રને હાથ-પગથી ચિરકાળ દખાળ્યું. છતાં જ્યારે ગંગાએ કઈ પણ ન આપ્યું, ત્યારે વરરુચિ અત્ય‘ત વિલખાપણાને પામ્યા. (૬૮૧૪-૧૫) શકડાલે તે સેાનૈયાની પાટલી રાજાને પ્રગટ કરી દેખાડી અને રાજાએ હાંસી કરેલેા વરરુચિ (તેથી) મંત્રી ઉપર ગુસ્સે થયેા. (૬૮૧૬) તે તેનાં છિદ્રોને શોધવા લાગ્યા. અન્યદા શ્રીયકના વિવાહને કરવાની ઇચ્છાવાળા શકડાલ રાજાને ( ભેટ કરવા) ચેાગ્ય વિવિધ આયુધાને ગુપ્ત રીતે ઘડાવતા હતો, એ હકીકત ( વચરિયા=) ઉપચરિત (માત્ર ખાદ્ય વૃત્તિથી સેવા કરનારી ) મંત્રીની દાસીએ વરરુચિને કહી. (૬૮૧૭– ૧૮) તે પછી છિદ્રને ( નિમિત્તને) પામેલા તેણે નાનાં બાળકે ને લાડુ આપીને શૃંગાટક, ત્રિક, ચવર વગેરે ( મુખ્ય ) સ્થળેામાં આ પ્રમાણે (પાઢિઆણિ=) ખેલવાનુ શીખવ્યું. (૬૮૧૯) ‘ શકડાલ જે કરશે તેને આ લેાક જાણતો નથી, નદરાજાને મરાવીનેશ્રીયકને રાજ્ય ઉપર સ્થાપશે. '' (૬૮૨૦) (બાળકાના મુખે ખેલાતું) તે રાજાએ સાંભળ્યું અને ( ગુપ્ત ) ચરપુરૂષાદ્વારા મ`ત્રીના ઘરને જોવરાવ્યું. ત્યાં ગુપ્ત રીતે ઘણાં શઓ વગેરે ઘડાતાં જોઇને ચરપુરૂષાએ રાજાને તે કહ્યું, તેથી ગુસ્સે થએલેા રાજા સેવા માટે આવેલા અને પગમાં પડતા મંત્રીથી અવળું મુખ કરીને રહ્યો. (૬૮૨૧-૨૨) તેથી રાજા ‘ગુસ્સે થયા છે’–એમ જાણીને શકડાલે ઘેર જઈને શ્રીયકને કહ્યું કે-હે પુત્ર! જે હુ ન મરુ', તો રાજાસને મારશે, માટે હે વત્સ ! રાજાના ચરણમાં નમેલા મને તું માર. તે સાંભળીને શ્રીયકે કાન બંધ કર્યાં. (૬૮૨૩-૨૪) (ત્યારે) શકડાલે કહ્યું કેપહેલાં તાલપુટ વિષને ખાઈને (સ્વય.) મરતા (મને) રાજાના ચરણમાં નમતી વેળા તું નિઃશક બનીને મારજે. (૬૮૨૫) પછી સ` વિનાશની આશ ́કાયુક્ત મનવાળા શ્રીયકે તેમ કરવા સ્વીકાર્યું. અને તે જ રીતે (રાજાના) પગમાં નમેલા શકડાલનું' મસ્તક કાપી નાખ્યુ. (૬૮૨૬) હા હા ! · અહે। અકાર્ય કર્યું ’–એમ ખેલતો નંદરાજા ઊભેા થઈ ગયા. તેથી શ્રીયકે કહ્યું કે-રાજન્! વ્યાકુળતાથી સયું, કારણ કે-જે તમારા વિરોધી હાય, તે જો પિતા હાય, તો પણ મારે (તેનુ કઈ) કામ નથી ! પછી રાજાએ તેને કહ્યું કેમંત્રીપદને સ્વીકાર ! (૬૮૨૭-૨૮) તેણે કહ્યું કે-સ્થૂલભદ્ર નામે મારા મેાટા ભાઈ છે, વેશ્યાને ઘેર રહેતા તેમને આ ખારમું વર્ષ' (ચાલે ) છે. (૬૮૨૯) રાજાએ તેને ખેલાવ્યે અને કહ્યું કે–મ`ત્રીપદને ભેગવ (સ્વીકાર ) ! તેણે કહ્યું કે-વિચારીશ. ત્યારે રાજાએ નજીક રહેલા અશેાકવનમાં તેને મેકલ્યા. ત્યાં તે વિચારવા લાગ્યું. કે-પરાયાં કાર્યોંમાં વ્યાકુળ
"
'
