________________
૩૭૮
શ્રી સંગ રંગશાળા ગ્રંથો ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર એવું નથી સાંભળ્યું કે થતો ભંડાર એવા પણ સ્થૂલભદ્રને શ્રતમદના દેષથી ગુરુએ છેલ્લાં ચાર પૂર્વેની અનુજ્ઞાન (બીજાને ભણાવવાનો) છેદ કર્યો હતો ? (૬૭૯૦) તે આ પ્રમાણે | મુતમદ વિષે આર્ય સ્થૂલભદ્રસૂરિને પ્રબંધ-પાટલિપુત્ર નગરમાં પ્રસિદ્ધ યશવાળા નંદરાજાને સકળ નિષ્પા૫ કાર્યોને કરનાર શકતાલ મંત્રી હતો અને તેને પહેલે પુત્ર સ્થૂલભદ્ર, બીજે શ્રીયક, તથા રૂપવતી યક્ષા વગેરે સાત પુત્રીઓ હતી. (૬૭૯૧(૨) તેમાં સેના, વેણ અને રેણા-એ ત્રણ છેલ્લી (નાની પુત્રીઓ અનુક્રમે) એક, બે અને ત્રણ વાર વાચનાથી (સાંભળવાથી) નવું કૃત ગ્રહણ કરી શકે છે. (૬૭૯૩) શ્રી જિનચરણની પૂજા, વંદન, શાસ્ત્રાર્થનું ચિંતન વગેરે ધર્મને કરતા તેઓના દિવસે સારી રીતે પસાર થાય છે. (૬૭૯૪) ત્યાં જ રહેનાર બ્રાહ્મણ વરરુચિ કવિ પ્રતિદિન એક સે આઠ કાવ્યોથી રાજાની સ્તુતિ કરે છે. (૬૭૯૫) તેની કાવ્યશક્તિથી પ્રસન્ન થએલે રાજા તેને દાન દેવા ઈચ્છે છે. પણ શકાલે તેની પ્રશંસા (પસંદગી) નહિ કરવાથી આપતો નથી. (૬૭૯) તેથી વરરુચિએ પુછપની ભેટ વગેરેથી શકતાલની પત્નીની સેવા કરવા માંડી, તેથી તેણીએ તેને કહ્યું કે-(મારું તારે) શું કામ છે તે કહે! (૬૭૯૭) તેણે કહ્યું કે–તમારે મંત્રીને તેવી કોઈ રીતે સમજાવવા, કે જેથી રાજાની સામે બેલતાં મારા કાવ્યની પ્રશંસા કરે ! (૬૭૯૮) તેણીએ તે સ્વીકાર્યું અને મંત્રને કહ્યું કે વરરુચિની પ્રશંસા કેમ કરતા નથી ? મંત્રીએ કહ્યું કે–મિથાદષ્ટિને કેમ પ્રશંસુ? (૬૭૯૯) પછી વાર વાર કહેતી તેનું વચન મંત્રીએ સ્વીકાર્યું અને રાજાની સામે બેલતાં “સુંદર બે ”-એમ તેને પ્રશસ્ય (૬૮૦૦) તેથી રાજાએ તેને એક સે આડ સેનૈયા અપાવ્યા અને પ્રતિદિન તેની એટલી આજીવિકા (શરુ) થઈ (૬૮૦૧) (પછી) એમ ધનનો ક્ષય થતો જોઈને મંત્રીએ કહ્યું કે-દેવ! આને (દાન) કેમ આપો છો ? રાજાએ કહ્યું કે-તે એને પ્રશસ્યા માટે (આપું છું) ! (૬૮૦૨) મંત્રીએ કહ્યું કે-મેં “લેકનાં કાવ્યોને તે અખંડ બોલી શકે છે”—એમ માની એની પ્રશંસા કરી હતી. તેથી રાજાએ પૂછયું કે-એમ કેમ? (૬૮૦૩) મંત્રીએ કહ્યું કે-કારણ કે-મારી પુત્રીઓ પણ નિચે એવું બોલી શકે છે. પછી ઉચિત સમયે વરરુચિ સ્તુતિ કરવા આવ્યા, ત્યારે મંત્રીએ પિતાની પુત્રીઓને પડદામાં રાખી. તેનું પહેલીવાર બોલેલું સેનાને પ્રાપ્ત થયું (યાદ રહ્યું). (૬૮૦૪-૫) તેથી રાજાની સામે અખંડ બોલતી તેનું બીજી વાર સાંભળીને વેણને પ્રાપ્ત થયું અને તેણીએ બેલેલું ત્રીજી વાર સાંભળીને રેણાને યાદ્ર રહ્યું, અને તે પણ ઘણુ કાળ પૂર્વે ભણી હેય અને સ્વયમેવ રચ્યું હોય તેમ રાજાની સામે બેલી. (૬૮૦૬-૭) તેથી ગુસ્સે થએલા રાજાએ વરુચિનું (દુવારં= ) બારણું (સભામાં આવવાનું) પણ બંધ કર્યું પછી તે (વરરુચિ) ગંગામાં યંત્રના પ્રાગથી રાત્રિએ સેનૈયાને મૂકીને (શેઠવીને) પ્રભાત સમયે (ગંગાની) સ્તુતિ કરીને, પગથી યંત્રને ઠોકે (
દવે) છે, તેમાંથી તેને પાને ગ્રહણ કરે છે અને તેની આગળ કહે છે કે-સ્તુતિથી પ્રસન્ન થએલી ગંગા છે આપે.
