________________
૩૪૬
શ્રી સંવેગરંગશાળ ગ્રંથને ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર ચોથું તેથી શબ્દલક્ષણમાં (વ્યાકરણમાં) વિચક્ષણ પુરુષે તેનું નામ (૪ ક્રિત રૂતિ વસ્ત્ર ) કલહ કહે છે. (૬૧૬૩) તેથી બીજે તે દૂર રહે, પોતાના શરીરથી પ્રગટેલા ફેડાની જેમ, પિતાના અંગથી જન્મેલો પણ કલહપ્રિય (પુત્ર) લેકમાં અતિ દુસહ એવા તીણ દુઃખને પ્રગટાવે છે. (૬૧૬૪) શાસ્ત્રમાં કલહથી ઉત્પન્ન થતા જેટલા દેશો કહ્યા છે, તેટલા જ ગુણે તેના ત્યાગથી પ્રગટે છે. (૬૧૬૫) તેથી હે ધીર! કલહને પ્રશમરૂપી વનને ભાંગવામાં (કલભ=) હાથીના બચ્ચાતુલ્ય સમજીને, પરમ સુખના જનક અને શુભ એવા તેના વિજયમાં નિત્ય રાગ કર. (૬૧૬૬) તથા પિતાને અને પરને જેમ કલહ ન થાય તેમ કર, છતાં જે કઈ રીતે તે પ્રગટે, તો પણ તેમ (વર્તન) કર, કે જેથી તે વધે નહિ. (૬૧૬૭) (પ્રારંભમાં) હાથીના બચ્ચાની જેમ નિચે વધતો જતો કલહ (પછી) રાકે દુષ્કર બને છે, (ઉલટું) તે પછી વિવિધ વધબંધનનું કારણ બને છે. (૬૧૬૮) અહી કલહપાપસ્થાનકના દેષથી દુષ્ટ હરિપેણ પોતાના માતા-પિતાને પણ અતિ ઉદ્વેગકારી બને. અને તે જ બે સર્પોના વ્યતિકરને જોઈને તત્ત્વને જ્ઞાતા બનેલે સાધુતાને સ્વીકારીને દેવેને પણ પૂજ્ય બન્યા. (૬૧૬૯-૭૦) તે આ પ્રમાણે
કલહ કરવા અને તજવા વિષે હરિવેણને પ્રબંધ-મથુરા નગરીમાં મહાભાગ શંખ નામે રાજા સર્વે (વસ્તુના) રાગને તજીને સદ્દગુરુની પાસે પ્રજિત થયો. (૬૧૭૧) કાળક્રમે સૂત્ર-અર્થને ભણને પૃથ્વી ઉપર વિચરતે તે ત્રિક, ચત્વરથી મનહર ગજપુર નગરમાં આવ્યો. (૬૧૭૨) ભિક્ષા માટે નગરમાં પ્રવેશ કરતા તેણે ઢંકાએલા અગ્નિવાળામાર્ગ પાસે રહેલા સોમદત્ત નામના પુરોહિતને પૂછ્યું કે “કેમ, હું આ માર્ગે જાઊં?” “તેથી અગ્નિના માર્ગે જતાં બળતા અને હું જઈશ.”—એમ (કુતુહલથી) વિચારીને તેણે કહ્યું કે હે ભગવંત! આ માર્ગે જાઓ ! અને ઇસમિતિમાં ઉપયોગવાળા તે મુનિ જવા લાગ્યા. પછી ગુરખામાં રહેલ પુરહિત તે મુનિને ધીમે ધીમે જતા જોઈને પિત) તે માગે ગયે (ચાલ્યો). પછી તે માર્ગને ઠંડો જોઈને વિસ્મય પામેલે તે આ રીતે વિચારવા લાગ્યું કે ધિક્ ! ધિક્ ! હું પાપિષ્ટ છું કે- આ મહા પાપને આચર્યું, હવે) તે મહાત્માનું દર્શન કરવું જોઈએ, કે જેના તપના પ્રભાવથી અગ્નિથી વ્યાપ્ત પણ માર્ગ શીવ્ર ઠંડા પાણી જેવો શીતળ થયો (અથવા) આશ્ચર્યકારક ચારિત્રવાળા મહાત્માઓને શું અસાધ્ય છે? (૬૧૭૩ થી ૭૮) એમ વિચારતે તે, તપસ્વિની પાસે ગયો અને ભાવપૂર્વક નમીને પોતાના દુરાચરણને જણાવ્યું. (૬૧૭) મુનિએ પણ તેને ઘણા વિસ્તારથી શ્રી જિનધર્મ પ્રરુપે અને તેને સાંભળીને પ્રતિબંધ પામેલા તેણે સાધુધર્મને સ્વીકાર્યો (૧૮૦) અને યથાવિધિ તેને પાળવા લાગ્યો. પરંતુ તે (મદના) મહા ભયંકર વિપાકને સાંભળવા છતાં કોઈ રીતે જાતિમદને છોડતો નથી. (૬૧૮૧) અંતકાળે મરીને તે સ્વર્ગમાં દેદીપ્યમાન દેવ થયા અને ત્યાંથી ચવીને જાતિમદના ગર્વથી ગંગાનદીના કાંઠે ચંડાલના કુળમાં રૂપરહિત અને પિતાના સ્વજનેને પણ હાંસીપાત્ર બળ નામને પુત્ર થયે. (૬૧૮૨
