________________
માનનું સ્વરૂપ અને બાહુબલિનો પ્રબંધ
૩૩૫ અવગુણીઓનું બહુમાન કરીને, ગુણવતેનું અપમાન કરીને, બુદ્ધિભ્રષ્ટ થએલે, પાપી, ગેષ્ઠામાહિલની જેમ સર્વ સુખના મૂળભૂત સમ્યક્ત્વરૂપ કલ્પવૃક્ષને પણ મૂળમાંથી જ ઉખેડી નાખે છે. (૫૯૫૨-૫૩)એમ માનાંધ પુરૂષ અશુભ નીચત્રકર્મને બાંધીને નીચેમાં પણ અતિ નીચ ( બની ) અનંતસંસારમાં ભટકે છે. (પ૯૫૪) તથા (સંગ=) વિષયાદિની આસક્તિને (અથવા ઘરવાસને) તજીને પણ, ચરણકરણ ગુણેને (બાહા ચારિત્રને) પામીને પણ, અતિ ઉગ્ર તપ વગેરે કટકારી અનુષ્ઠાનેને આચરીને પણ, “અમે જ ત્યાગી, અમે જ બહુશ્રત, અમે જ ગુણી અને અમે જ ઉગ્ર ક્રિયાવાળા, બીજાએ તે કુત્સિત માત્ર વેષધારી છે.” અહા હા ! કષ્ટ છે કે-એમ વિલાસ પામતા માનરૂપી અગ્નિથી પૂર્વે પ્રાપ્ત કરેલા વિદ્યમાન પણ પિતાના ગુણરૂપી વનને બાળી મૂકે છે. ધિક્ ધિક્ (માનને ). (૫૯૫૫ થી ૫૭) અને વળી વિપરિત ધર્માચરણવાળા તથા આરંભ-પરિગ્રહથી ભરેલા, વય મૂઢ, પાપી (માની) પુરુષે અન્ય મનુષ્યોને પણ મહમૂઢ કરીને જીવસમૂહની હિંસા કરે છે.સદા શાસ્ત્રવિરુદ્ધકર્મો કરે છે અને તે પણ ગર્વ કરે છે કે આ જગતમાં ધર્મના(નિમિત્ત) આધાર (પાળનારા) અમે જ છીએ.” (પ૯૫૮-૫૯) શતા, રસ અને રિદ્ધિગારવવાળા કવ્યક્ષેત્રાદિમાં મમતા કરનારા અને પિતાપિતાની ક્રિયાને અનુરૂપ જિનમતની પણ ઉત્સુત્ર) પ્રરૂપણ કરતા, દ્રવ્ય-ક્ષેત્રાદિને અનુરૂપ (પિતાનાં) બળ-વીર્ય વગેરે છતાં પણ ચરણ-કરણ ગુણેમાં યથાશક્તિ ઉદ્યમ નહિ કરતા અપવાદમાર્ગમાં આસક્ત, તેવા તેવા લોકોથી પૂજાતા (માની પુરુષે) આ શાસનમાં “અમે જ (મુખ્ય) છીએ—એમ પિતાની મેટાઈ અને અભિમાનથી કાળને અનુરૂપ ક્રિયામાં રક્ત સગી, ગીતાર્થ, એવા શ્રેષ્ઠ મુનિવરેની “આ માયા વગેરેમાં પરાયણ (કપટી) છે – એમ લેાક સમક્ષ નિંદા કરે છે (પ૯૬૦ થી ૬૩) અને પોતાના આચારને અનુસરીને વર્તનારા (તેમના જેવા), મમત્વથી બદ્ધ એવા પાસસ્થા લેઓને “આ ફાકપટથી રહિત છે—એમ બોલતા પ્રશંસે છે. (૫૮૪) અને એ રીતે અશુભ આચરણવાળા (તેઓ) તેવું કઈ આકરું કર્મ બાંધે છે, કે જેથી ઘણાં આકરાં દુઃખેવાળી સંસારરૂપ અટવીમાં વારંવાર ભમે છે. (૫૯૬૫) મનુષ્ય જેમ જેમ માને કરે છે, તેમ તેમ ગુણો નાશ પામે છે અને ક્રમશઃ ગુણેના નાશથી તેને ગુણેનું વિરહ પણું (અભાવ) થાય છે. (૫૯૬૬) અને ગુણસંગથી સર્વથા રહિત પુરુષ જગતમાં ઉત્તમ વંશમાં જન્મેલા હોવા છતાં ગુણરહિત ધનુષ્યની જેમ ઇચ્છિત પ્રજનને સાધી શકતો નથી. (ધનુષ્યપક્ષે ગુણ-દેરી-જ્યા, વંશ=ઉત્તમ વાંસ અને અર્થ =લક્ષ્ય એમ ઘટાવવું.) (૧૯૬૭) (માટે) સ્વ-પર ઉભય કાર્યોના ઘાતક અને આ ભવ–પરભવમાં આકરાં દુઃખોને દેનારા માનને વિવેકી પુરુષોએ દૂરથી (સર્વથા) યત્નપૂર્વક ત્યાગ કર્યો છે. (૧૯૬૮) તેથી હે સુંદર ! (અનવઘતો) નિર્દોષ આરાધનાને (મેક્ષને) ઈચ્છતા તું પણ માનને તજી દે, કારણ કે-પ્રતિપક્ષનો ક્ષય કરવાથી સ્વપક્ષની સિદ્ધિ થાય,એમ કહેલું છે. (૫૯૬૯) જેમ તાવ જતાં શરીરનું શ્રેષ્ઠ સ્વાથ્ય પ્રગટે છે, તેમ આ માન જતાં આત્માનું શ્રેષ્ઠ સ્વાગ્યે પ્રગટે છે તથા એ રીતે જ આરાધનારૂપી પથ્ય આત્માને ગુણ
