________________
નાનાપણ અતિચાર નહિ આલોચવા વિષે સૂરતેજ રાજાનો પ્રબંધ
૨૮૭ અને જ્ઞાન નિયમ હોય છે, (૫૦૩) તે ચારિત્ર વિદ્યમાન (છતાં) પ્રમાદષથી મલિનતાને પામેલા લાખો ભવેને નાશ કરનારી શુદ્ધિ આ આલોચના દ્વારા કરાય છે. અને શુદ્ધ ચારિત્રવાળો, (સંયમમાં) જયણાને (યનને) કો અપ્રમાક, ધીર, એ સાધુ શેષ કર્મોને ખપાવીને અલ્પકાળમાં શ્રેષ્ઠ કેવળજ્ઞાનને પામે છે. (૫૦૯૪-૯૫) અને પુનઃ કેવળજ્ઞાનને પામેલે, સુરાસુર-મનુથી પૂજાએલ અને કર્મ મુક્ત થએલે, તે ભગવાન તે જ ભવમાં શાશ્વત સુખવાળાં મોક્ષને પામે છે. (૫૦૯૬)
રએ પ્રમાણે પ્રાયશ્ચિત્તનું ફળ લેશ માત્ર જણાવવા દ્વારા કંઈક માત્ર કહ્યું અને તે કહેવાથી પ્રસ્તુત (પહેલું) આલોચનાવિધાનદ્વાર (પૂર્ણ) કહ્યું. (૫૦૯૭) હે પક! એને સમ્યગ્ર જાણીને આત્મોત્કર્ષને ત્યાગી (નિરભિમાની) અને ઉત્કૃષ્ટ આરાધનવિધિને કરવાની ઈચ્છાવાળો, એવો (=વ) તે તું હે ધીર! બેસવું, ઊભા રહેવું વગેરેમાં લાગેલા અણુ માત્ર પણ અતિચારને ઉદ્ધાર કર, કારણકે-જેમ પ્રતીકાર (નાશ) નહિ કરેલો ઝેરનો કણ પણ નિયમ પ્રાણ લે છે, તેમ છેડો પણ અતિચાર પ્રાયઃ ઘણું અનિષ્ટ ફળને આપે છે. આ વિષયમાં સૂરતેજ રાજાનું ઉદાહરણ આ રીતે જાણવું. (૫૦૯૮ થી ૫૧૦૦) | નાનાપણુ અતિચારને નહિ આલેચવા વિષે સૂરતેજ રાજાનો પ્રબંધવિવિધ આશ્ચર્યોના નિવાસભૂત પદ્માવતી નગરીમાં પ્રસિદ્ધ એ સૂરતેજ નામે રાજા હતો. તેને નિષ્કપટ પ્રેમવાળી ધારણ નામે રાણી હતી. તેની સાથે સમયને અનુરૂપ ઉચિત વિષયસુખને ભેગવતે, તથા રાજ્યનાં (તે તે) કાર્યોને સંભાળતા અને ધર્મકાર્યની પણ ચિંતા કરતા રાજાના દિવસો પસાર થાય છે. (૫૧૦૧ થી ૩) પછી એક અવસરે શ્રતસમુદ્રના પારગામી, જગપ્રસિદ્ધ એક આચાર્ય નગરની બહાર ઉદ્યાનમાં પધાર્યા. (૫૧૦૪) તેમનું આગમન સાંભળીને નગરના શ્રેષ્ઠ મનુષ્યોથી પરિવરેલે, હાથીની ખાંધે બેઠેલ, મસ્તક ઉપર ધરેલા ઉજજવળ છત્રવાળો, પાસે બેઠેલી તરૂણ સ્ત્રીઓના હાથે વિઝાતા સંદર ચામરના (ઉપીલ=) સમૂહવાળો અને આગળ ચાલતા બંદિજનો દ્વારા સડ ગુણો ગવાત, એ રાજા શ્રી અરિહંતધર્મને સાંભળવા તે જ ઉદ્યાનમાં આવ્યા અને સૂરિજીના ચરણમાં નમસ્કાર કરીને પિતાને ઉચિત પ્રદેશમાં બેઠો. (૫૧૦૫ થી ) પછી સૂરિજીએ (તેની) યોગ્યતા જાણીને જળયુક્ત વાદળની ગર્જનાતુલ્ય ગંભીર વાણીથી શુદ્ધ સધર્મની દેશના દેવાને પ્રારંભ કર્યો. (૫૧૦૮) જેમ કે
જ અતિ ઘણો કાળ અપાર એવા સંસાર સમુદ્રમાં ભમીને મહા મુશીબતે કર્મની લઘુતા થવાથી મનુષ્યપણાને પામે છે, (૫૧૦૯) (પણ) તેને પામવા છતાં ક્ષેત્રની હીનતાથી જીવે અધમી બને છે. (કઈ વાર) તેવું આર્યક્ષેત્ર મળવા છતાં ઉત્તમ જાતિ અને કુળ વિનાના (પણ) તેઓ શું કરે ? (૫૧૧૦) ઉત્તમ જાતિ-કુળવાળા પણ (રૂપs) પાંચ ઈન્દ્રિયની પટુતા, આરોગ્ય વગેરે ગુણસમૂહથી રહિત, છાયાપુરૂષ (પડછાયા) જેવા તેઓ કંઈ પણ શુભ કાર્યને કરવા સમર્થ થતા નથી (૫૧૧૧),રૂપને અને આરોગ્યને
