________________
૨૮૮
શ્રી સંગરંગશાળા ગ્રંથનો ગુજરાતી અનુવાદ: દ્વાર ત્રીજું પામેલા પણ પાણીના પરપોટાની જેમ અલ્પ આયુષ્યવાળા તેઓ ચિરકાળ સુધી સ્થિરતાને પામી (જીવી) શકતા નથી (૫૧૧૨) દીર્ઘ આયુષ્યવાળા પણ બુદ્ધિથી અને(ધર્મ) શ્રવણની પ્રાપ્તિથી રહિત, હિતકર પ્રવૃત્તિથી વિમુખ અને કામથી અત્યંત પીડાતા એવા કેટલાક મૂઢ પુરુષ તત્વના ઉપદેશક ઉત્તમ પણ ગુરુને વૈરી જેવા કે દુજેન લોક જેવા માનતા રાત્રિ-દિવસ વિષયમાં પ્રવૃત્તિ કરે છે. (૫૧૧૩-૧૪) અને તે રીતે પ્રવર્તતા અને વિવિધ આપત્તિઓથી ઘેરાયેલા, તેઓ અવંતીરાજની જેમ મનુષ્યભવને નિષ્ફળ ગુમાવીને મરણને પામે છે, (૫૧૧૫) અને બીજા ઉત્તમ જીવો ચતુર બુદ્ધિથી (પાઠાં વિસોથ) વિષયજન્ય સુખના અનર્થોને જાણીને તૂર્ત નરસુંદર રાજાની જેમ ધર્મમાં અતિ બદ્ધલક્ષ્યવાળા (અતિ આદરવાળા) બને છે. (૫૧૧૬) પછી (તેને સાંભળીને) વિસ્મિત હૃદયવાળા સૂરતેજ રાજાએ પૂછ્યું કે હે ભગવંત! આ અવંતીનાથ કે? અથવા તે નરસુંદર રાજા કોણ? (૫૧૧૭) - ગુરુએ કહ્યું કે-હે રાજન ! જે કહું છું, તેને તમે સારી રીતે ધ્યાનપૂર્વક) સાંભળે ! પૃથ્વીતળની શભા સરખી તામ્રલિપ્તી નગરીમાં, ક્રોધથી યમ, કીતિથી અર્જુન અને બે ભુજાઓથી બલભદ્ર, એ એક છતાં અનેક રૂપવાળે નરસુંદર રાજા હતો. (૫૧૧૮-૧૯) તેને રતિની જેમ અપ્રતિમ રૂપવાળી, લક્ષ્મીની જેમ શ્રેષ્ઠ લાવણ્યવાળી દઢ નેહવાળી બંધુમતી નામે બહેન હતી. (૫૧૨૦) તેને વિશાળ નગરીને રવામી અવંતીનાથ રાજા પ્રાર્થનાપૂર્વક (માગીને) પરમ આદરપૂર્વક પર. (૫૧૨૧) પછી તેના પ્રત્યે અતિ અનુરાગવાળો તે સતત સુરાપાનના વ્યસનમાં આસક્ત બનીને) દિવસો પસાર કરવા લાગે. (૫૧૨૨) તેના પ્રમાદષથી રાજ્ય અને દેશ જ્યારે સીદવા લાગે ત્યારે પ્રજાના મુખ્ય માણસો અને મંત્રીઓએ સમ્યમ્ મંત્રણા કરીને તેના પુત્રને રાજ્યગાદીએ બેસાડે, અને ઘણા દારુને પાઈને રાણની સાથે પલંગમાં રહેલા (ઊંધેલા) તેને, સંકેત કરેલા પિતાના મનુષ્ય દ્વારા ઉપડાવીને સિંહે, હરિણે, (કેલર) ભંડો, વાઘ, ભિલે તથા (ભલુંકિઃ) રીંછણીઓથી ભરેલા અરણ્યમાં ફેંકાવી દીધો. (૫૧૨૩થી ર૫) અને તેના ઉત્તરીય વસ્ત્રનાં છેડે તેને પાછા આવવાના નિષેધસૂચક લેખ (પત્ર) બાંધ્યું. પછી, પ્રભાતે જાગેલે અને મદરહિત થએલે રાજા જ્યારે પડખાં જોવા લાગ્યો, ત્યારે વસ્ત્રના છેડે બાંધેલા લેખને જોઈને અને તેને વાંચીને, રહસ્યને જાણવાથી ક્રોધવશ લલાટે ભ્રકુટી ચઢાવીને અતિ રક્ત (લાલ) નજરને ફેકતા અને દાંતના અગ્રભાગથી હઠને કરડતો રાણીને આ પ્રમાણે કહેવા લાગે. (૫૧૨૬ થી ૨૮) હે સુતનુ! નિત્ય ઉપકાર કરેલા, નિત્ય દાન આપેલા, નિત્ય (મારી) નવી નવી (પસાયક) પ્રસન્નતાથી (મહેરબાનીથી) પિતાની સિદ્ધિઓને વિરતારનારા (સિદ્ધ કરનારા), અપરાધ કરવા છતાં (મે) નિત્ય સ્નેહભરી નજરે જેએલા, તેમની ગુપ્ત વાતને (ને) કદાપિ જાહેર નહિ કરાયેલા અને સંશયવાળા કાર્યોમાં સદા પૂછવા(સલાહ લેવા)ગ્ય, એવા પણ પાપી મંત્રીઓ, સામત અને નેકરો
