________________
જળસંથારા વિષે અણિ કાપુત્ર આચાર્યનો પ્રબંધ
ર૯ થયા. (૫૩૨૨) એમ તે ગજસુકુમારને અગ્નિ સંથારે જાવે. હવે જેને જળને સંથારો થયો હતો, તે અણિકાપુત્ર આચાર્યને કહું છું. (પ૩ર૩)
જળસંથારા વિષે અણિકપુત્ર આચાર્યને પ્રબંધ-શ્રી પુષ્પભદ્ર નગરમાં પ્રચંડ એવા શત્રુપક્ષને ચૂરવામાં વ્યસની (સમર્થ) પુષ્પકેતુ નામે મોટે રાજા હતે. (પ૩ર૪) તેને પુષ્પવતી નામે રાણી હતી. તે રાણીથી જોડલે જમેલાં પુષચૂલ નામે પુત્ર અને પુષ્પચૂલા નામે પુત્રી હતી. (૫૩૨૫) તે બંનેને પરસ્પર અતિ
નેહવાળાં જોઈને રાજાએ તેમને વિયેગ ન કરવાના ઉદ્દેશથી પરસ્પર તેઓને પરણાવ્યાં. પછી પુષ્પવતી તે જ કારણે નિવેદથી દીક્ષા લઈને દેવપણાને પામી, અને સુખે સૂતેલી તે પુષ્પચૂલાને કરુણાથી પ્રતિબંધ કરવા માટે સ્વપ્નમાં તીણ (આકરાં) દુખેથી અતિ દુઃખી નરકના જીવન અને નરકોને પણ બતાવવા લાગી. (પ૩ર૬ થી ૨૮) પછી ભયંકર દશ્યવાળાં તે સ્વપ્નને જોઈને તૂર્ત જાગેલી તેણે રાજાને નરકનું વૃત્તાન્ત કહ્યું. તેણે પણ રણની પ્રતીતિ માટે બધા પાખંડીઓને બોલાવીને પૂછ્યું કે-ભો ! નરકો કેવા હેય છે? અને તેમાં દુઃખ કેવું હોય છે? તે કહે. (૫૩૨૯-૩૦) પિતા પોતાના મત પ્રમાણે તેઓએ નરકનો વૃત્તાન્ત કહ્યો, પણ રાણીએ તેને સ્વીકાર્યો. પછી રાજાએ બહુશ્રત, સર્વત્ર પ્રસિદ્ધ અને વિર, એવા અર્ણિકાપુત્ર આચાર્યને બોલાવીને પૂછયું અને તેઓએ (નરકનો વૃત્તાન) યથાસ્થિત કહ્યો. (૫૩૩૧-૩૨) તેથી ભક્તિભરપુર (ચિત્તવાળી) પુષ્પચૂલા રાણીએ કહ્યું કે-હે ભગવંત ! શું તમે પણ સ્વપ્નમાં આ (વૃત્તાન્તને) જોયો છે? (પ૩૩૩) ગુરુએ કહ્યું કે હે ભદ્ર! જગતમાં તેવું (કંઈ) નથી, કે જે શ્રી જિનેશ્વરના આગમરૂપ દીપકના બળે જેને જાણ ન શકાય. આ નરકનું વૃત્તાન્ત તો કેટલું માત્ર (શું ગણત્રીમાં) છે? (૫૩૩૪) પુનઃ અન્ય સમયે તેની માતાએ (તિસા= ) તેને સ્વપ્નમાં આશ્ચર્યકારક વૈભવથી શોભતા-દેના સમૂહવાળા સ્વર્ગને બતાવ્યો. (૫૩૩૫) અને પૂર્વની જેમ પુનઃ પણ રાજાએ ત્યાં સુધી પ્રયત્ન કર્યો, કે યાવત્ (છેલ્લે) આચાર્યને (સ્વર્ગને વૃત્તાન્ત) પૂછયે. સૂરિજીએ પણ તેનું સ્વરૂપ યથાર્થ જણાવ્યું અને હર્ષિત થયેલી રાણી (પુષ્પચૂલા) ભક્તિથી પગમાં પડીને (નમીને) કહેવા લાગી કે-નરકનાં દુઃખોની પ્રાપ્તિ કેવી રીતે થાય ? અને દેવોનાં સુખની પ્રાપ્તિ કેવી રીતે થાય? તે કહે. (૫૩૩૬-૩૭) ગુરુએ કહ્યું કે-ભદ્ર! વિષયાસક્તિ વગેરે પાપથી નરકનું દુઃખ અને તેના ત્યાગથી સ્વર્ગનું સુખ પ્રાપ્ત થાય. (૫૩૩૮) ત્યારે સમ્યફ પ્રતિબોધને પામેલી તેણીએ પણ વિષયના વ્યસનને તજીને પ્રવજ્યાને સ્વીકારવા માટે રાજાની અનુમતિ માગી. અને તેના વિરહથી મુંઝાએલા રાજાએ “તારે કદાપિ અન્ય ક્ષેત્રમાં વિહાર ન કરે (અહીં જ રહેવું ).”—એવી પ્રતિજ્ઞાપૂર્વક મહાકટે અનુમતિ આપી. (૫૩૩૯-૪૦) પછી પ્રત્રજ્યાને લઈને વિચિત્ર તપશ્ચર્યાદ્વારા પાપને પરાભવ કરતી તે (પુષ્પચૂલા સાધ્વી) (એક કાળે) દુષ્કાળ
