________________
પચ્ચખાણદ્વાર-ચારેય આહારના ત્યાગને વિધિ
૩૦૭ તે નવ કટિથી (હનન, ક્રાણ કે પાચન, નહિ કરેલું નહિ કરાવેલું કે અનુમત નહિ કરેલું એવું) અતિ વિશુદ્ધ, કેવળ (અધિકા=) અન્ય કઈ આશા-અપેક્ષા વિનાના લોકેથી મળેલું, એવું પાણી સાધુઓને યોગ્ય છે. તેવા સહજ મળેલા પાણી વડે પક મુનિ સદા સમાધિ માટે પિતાને (પરિકર્મ =) સંસ્કાર (પોષણ) કરે. માત્ર ખારા પાણીથી લેબ્સ (કફ વગેરેને) ક્ષય થાય અને પિત્ત ઉપશમે, વાયુના રક્ષણ માટે પૂર્વે કહેલે વિધિ કરે. (૫૪૫૬ થી ૫૯) પેટના મળની શુદ્ધિ માટે તિક્ત પાણીનો ત્યાગ કરીને, ક્ષપકને મધુર પાણી પાવું અને મંદ વિરેચન (આપવું.) (૫૪૬૦) એલચી, તજ, નાગકેસર અને તમાલપત્ર (નાંખેલું) તેમજ સાકર સહિત ઉકાળીને ઠંડુ કરેલું, એવું દૂધ સમાધિ થાય તેટલું પાઈને, પછી એ લપકને ફેફળ વગેરે દ્રવ્યોથી મધુર વિરેચન આપવું, કે જેથી જઠરાગ્નિ શાન્ત થવાથી સુખપૂર્વક સમાધિને પામે. (૫૪૬૧-૬૨) અથવા (ગુરુની આજ્ઞાથી બસ્તીકમ વગેરેથી પણ ઉદરશુદ્ધિ કરવી, કારણ કે-(અચ્છે તય5) અશાને (કરિસ= ) અગ્નિ (જઠરાગ્નિ) ઉદરમાં પીડાને ઉપજાવે. (૫૪૬૩) પછી ક્ષપક જાવજીવ ત્રિવિધ આહારના ત્યાગને ઈ છે (ત્યારે) એ નિમિત્તે નિર્ધામક આચાર્ય શ્રીસંઘને આ પ્રમાણે જણાવરાવે. (૫૪૬૪) જાવજજીવ અનશન સ્વીકારવાની ઈચ્છાવાળે આ ક્ષેપક મહાત્મા મરતક હસ્તકમળ જેડીને તમને પાદવંદન કરે છે. અને વિનંતિ કરે છે કે- હે ભગવંત! તમે મારા ઉપર તેવી ઉત્તમ રીતે પ્રસન્ન થાઓ (આશિષ આ ), કે જેથી હું ઈચ્છિત અર્થને (અનશન) નિતારક થાઉં. (પાર પામું.) (૫૪૬પ-૬૬) તે પછી પ્રસન્ન મનવાળો શ્રમણ સંધ ક્ષેપકની આરાધના નિમિત્ત અને નિરુપસર્ગ નિમિત્તે કાત્સગને કરે. (૫૪૬૭) અને પછી સૂરિજી સંઘસમુદાય વચ્ચે (સમક્ષ) ચૈત્યવંદનપૂર્વક વિધિથી ક્ષેપકને ચતુર્વિધ આહારનું પચ્ચકખાણ કરાવે (૫૪૬૮) અથવા જે સમાધિ માટે આગારપૂર્વક (પ્રારંભમાં) ત્રિવિધ આહાર તજે, તો પછી પણ પાણીને સદાકાળ (જાવજજીવ સુધી) સિરાવવું. (પ૪૬૯) પાણીને ઉપયોગ કરવામાં (ગા. ૫૪૫૫ માં) જે છ પ્રકારનું પાણું કહ્યું, તે તેને (ત્યારે) ત્રિવિધાહારના ત્યાગમાં કપે. (૫૪૭૦)
એમ ગુરુ પાસે ચારિત્રને ભાર ઉપાડનારા, સદા ઉત્સુકતારહિત અને (સર્વ) દ્રવ્ય ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવમાં રાગરહિત, એવા જીવને પચ્ચખાણ કરે છતે, આશ્રવનાં દ્વારે બંધ થાય અને આશ્રવને વિચ્છેદ થવાથી તૃષ્ણાને બુચ્છેદ થાય. (૫૪૭૧-૭૨) તૃષ્ણા
બુચછેદથી જીવને પાપને ઉપશમ થાય અને પાપના ઉપશમથી આવશ્યકની (સામાયિક વગેરેની) શુદ્ધિને પામે છે. (૫૪૭૩) આવશ્યક શુદ્ધિથી જીવ દર્શનશુદ્ધિને પામે છે અને દર્શનશુદ્ધિથી નિચે ચારિત્રશુદ્ધિને પામે છે. (૫૪૭૪) શુદ્ધ ચારિત્રવાળો જીવ ધ્યાન-અધ્યયનની શુદ્ધિને પામે છે અને ધ્યાન-અધ્યયનથી વિશુદ્ધ (જીવ) પરિણામની શુદ્ધિને પામે છે. (૫૪૭૫) પરિણામવિશુદ્ધિથી કર્મવિશુદ્ધિને પામે છે અને કર્મવિશુદ્ધિથી
