________________
મુસ્થિતનું સ્વરૂપ
૨૬૧
જણાવવામાં અનુદ્યુત=) અનુત્સાહી ક્ષપકના દેશને કઠોર વાણીથી (પણ) પ્રગટ કરાવે. (તેા પણ) તે (કઠાર વચને) કટુ ઔષધની જેમ તેને (આલેચકને) હિતકારી થાય. (૪૬૬૫ શ્રી ૬૮) (કારણ કે–) પરહિતની જવાબદારીની ઉપેક્ષા કરનારા માત્ર સ્વહિતને જ ચિતવનારા જીવે લેાકમાં સુલભ છે, (પણ) પેાતાના હિતને અને પરના હિતને ચિંતવ નારા જીવે જગતમાં દુલ ભ છે. (૪૬૬૯) જે ક્ષેપકના નાના કે મેટા પણ દોષોને (ઉગ્ગાલેઈ–દૂંગારઈ=) પ્રગટ ન કરાવે, તેા તે (ક્ષપક ) દાષાથી નિવૃત્ત ન થાય અને ગુણેા તેનામાં પરિણમે નહિ. (તે ગુણવાન ન બને.) (૪૬૭૦) તેથી તે ક્ષપકના હિતને વિચારતા એવીલગ આચાયે નિશ્ચે ક્ષેપકના સર્વ દોષાને પ્રગટ કરાવવા જોઇએ. (૪૬૭૧)
૫. પ્રકુી-શય્યા, સથારા, ઉપધિ, સભાગ (સહલેાજનાદિ ), આહાર, જવું, આવવુ', ઉભા રહેવું, બેસવું, સૂઈ રહેવુ, પરઠવવુ, (અથવા કમ`નિજા કરવી) વગેરેમાં અને (અદ્ભુજં જયચરિયા=) એકાકી વિહાર કે અનશન સ્વીકારવામાં અતિ શ્રેષ્ઠ ઉપકારને કરતા જે આચાય, સ` આદરપૂર્વક, સ` શક્તિથી અને ભક્તિથ, પેાતાના પરિશ્રમની ઉપેક્ષા કરીને (પણ) તપસ્વીની સભાળમાં નિત્ય પ્રવૃત્ત રહે, તે અહી પ્રભુ ક આચાય કહેવાય. (૪૬૭૨ થી ૭૪) થાકેલા શરીરવાળા ક્ષેપક પ્રકુવકના પ્રતિચરણ (સેવા ) ગુણથી પ્રસન્નતાને પામે, માટે ક્ષકે પ્રવીની પાસે રહેવુ જોઇએ, (૪૬૭૫)
૬. નિર્વાપક અથવા નિર્વાહક-સધારા, આહાર કે પાણી (વગેરે) અનિષ્ટ આપવાથી કે ઘણા વિલંબે આપવાથી, વૈયાવચ્ચ કરનારના પ્રમાદથી, અથવા નવદીક્ષિત વગેરે ( અજ્ઞ સાધુએની ) ( અસંવૃત= ) સાવદ્ય વાણીથી, અથવા ઠંડી-ગરમી-ભૂખ-તૃષા વગેરેથી અશક્ત બનવાથી, અથવા તીવ્ર વેદનાથી જ્યારે ક્ષપકમુનિ કુપિત થાય, અથવા (મેર =) મર્યાદાને–સમાચારીને તેડવા ઈચ્છે, ત્યારે ક્ષમાથી યુક્ત અને માનથી મુક્ત એવા નિર્વ્યાપક (નિર્વાહક) આચાર્યે ક્ષેામ પામ્યા વિના સાધુના ચિત્તને શાન્ત કરવું જોઇએ. (૪૬૭૬ થી ૭૮) રત્નના ખજાનાતુલ્ય ઘણાં પ્રકારના અગસ્ત્રા કે અગબાહ્ય સૂત્રેામાં અતિ નિપુણ તથા તેના અને પ્રરૂપક, તથા દૃઢતાથી તેને કર્તા ( પાલક ), વિવિધ સૂત્રેાનેા ધારક, વિવિધ રીતે કથા (વ્યાખ્યાનને) કરનારા, (આચ=) હિતના ઉપાયેાને જાણુ, બુદ્ધિશાળી અને મહાભાગી, એવા નિર્વ્યાપક આચાર્યાં, ક્ષપકને સમાધિ પ્રાપ્ત કરાવવા માટે સ્નેહપૂર્વક, મધુર અને તેના ચિત્તને ગમે તે રીતે ઉદાહરણ તથા હેતુથી યુક્ત એવી કથાને (ઉપદેશને) સભળાવે. (૪૬૭૯ થી ૮૧) પરીષહેારૂપી મેાળથી અસ્થિર બનેલા, સ’સારરૂપી સમુદ્રમાં (ઉભ'ત'=) ચક્રાવે ચઢેલા અને સયમરત્નાથી ભરેલા સાધુતારૂપી વહાણને નાવિકની જેમ નિર્વાપક ડૂબતાં બચાવે. (૪૬૮૨) જે તે બુદ્ધિબળને પ્રગટાવનારા, આત્મહિતકર, શિવસુખને કરનારા, મધુર અને (કન્નાહુઈ) કાનને પુષ્ટિકારક એવા ઉપદેશને (વહાણપક્ષે કણુ–સૂકાનને આહુતિ-આધાર) ન આપે, તેા (સ્વ-પર) આરાધનાનો ત્યાગ (નાશ)થાય.
