________________
ર૭૬
શ્રી સંવેગરંગશાળા ગ્રન્થ ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર ત્રીજું આલેચના કરે, તે આલેચનાને બીજે દેષ છે. (૪૯૧૯) જેમ સુખને અથી પરિણામે અહિતકર એવા અપથ્ય આહારને ગુણકારક માનીને ખાય, તેમ શલ્યપૂર્વકની આ આલોચના પણ તેવી છે. (૪૯૨૦)
૩. (સહિભયા=) તપના ભયથી, અથવા “આ સાધુ (અમુક) આટલા અપરાધવાળો છે.”—એમ બીજાઓ જાણે છે, એમ માનીને જે જે દોષ બીજાએ જોયા હોય, તે તે દેને જ આલેચ, બીજા અપ્રગટને ન આવેચે. એમ મૂઢ મતિવાળો જે ગુપ્ત દેને સર્વથા છૂપાવતો આલેચે, તે ત્રીજે આલેચનનો દેષ જાણો. (૪૯૨૧-૨૨) જેમ દાતા કુવાને જ કોઈ ધૂળથી પૂરે, તેમ આ શલ્યવિશુદ્ધિ કર્મને બંધાવનારી જાણવી. (૪૯૨૩)
૪. જે પ્રગટ મોટા અપરાધને આલેચે, સૂક્ષ્મને ન આલેચે અથવા સૂફમને આલેચે (મેટાને ન આલોચે), તે એમાં એ રીતે શ્રેષ્ઠ માને કે-(બીજા એમ સમજશે કે-) જે સૂમને આલેચે, તે મોટા દેશેને કેમ ન આલેચે? અથવા જે મેટાને આલેચે, તે સૂફમ દોષને કેમ ન આલેચે? (૪૯૨૪-૨૫) એમ માનીને જ્યાં જ્યાં તેને વ્રતભંગ થયો હોય, ત્યાં ત્યાં મોટા દેષને આલોચે અને સૂફમને છૂપાવે. એ ચેાથે આલે. ચનાદેષ કહ્યો. (૪૯૨૬) જેમ કાંસાની ઝારી અંદર મેલી અને બહાર ઉજળી હોય, તેમ આત્મામાં સશલ્યપણાના દોષથી આ આલેચના તેવી જાણવી. (૪૯૨૭)
૫. ભયથી, મદથી કે માયાથી જે કેવળ સૂકમ દોષોને આલેચે અને મોટાને છૂપાવે, તે આ (આલેચનામાં) પાંચમો દોષ થાય. (૪૨૮) જેવું પિત્તળનું તેનાથી રસેલું કડું, અથવા કૃત્રિમ સેનાનું કડું -કે અંદર લાખ ભરેલું કડું, તેના જેવી આ આલેચન પણ જાણવી. (૪૨૯)
૬. પહેલા, બીજા, ત્રીજા ચોથા અને પાંચમાં વ્રતમાં જે કોઈને મૂલગુણની અને ઉત્તરગુણની વિરાધના થાય, તે તેને કેટલે તપ અપાય ?–એમ ગુપ્ત રીતે પૂછીને (આલેચ્યા વિના, પોતાની મેળે જ તે પ્રમાણે પ્રાયશ્ચિત્ત કરે, તે આલેચનાને છો દેષ જાણ. (૪૯૩૦-૩૧) અથવા આલેચના કરતાં જે રીતે પોતે જ સાંભળે અને બીજો ન સાંભળે, તેમ ગુપ્ત આલેચે. એમ કરવાથી (પણ) છો દેષ થાય. (૪૯૨) જે પિતાના દેષોને કહ્યા વિના જ શુદ્ધિને ઈચ્છે, તે ઝાંઝવાના નીરમાંથી જળને, અથવા ચંદ્રની આસપાસ થતાં (પરિસર) જળના કુંડાળામાંથી ભેજનને ઈચ્છે છે. (અર્થાત્ તેની શુદ્ધિ થતી નથી.) (૪૯૩)
૭. પફબી, ચોમાસી અને સંવત્સરી, એ શુદ્ધિ કરવાના દિવસે (બીજા સાંભળે નહિ એમ માની) કોલાહલમાં દોષોને કહે, તે આલોચનાને સાતમે દેષ છે. (૩૪) તેની આ આલોચના રેટની ઘડી (ખાલી થવા છતાં પુનઃ ભરાય, તેવી (શુદ્ધિ કરવા છતાં નહિ કરવા જેવી), અથવા સમૂહમાં કરેલી છીંક જેવી (નિષ્ફળ) કે ભાંગેલી ઘડી જેવી (તેમાં પાણી રહે નહિ, તેમ આ આલોચનાનું ફળ ટકે નહિ તેવી) જાણવી. (૪૯૫)
