________________
શ્રી સવેગર'ગશાળા ગ્રંથને ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર ત્રીજી
છ ુ પેટાદ્વાર-આલાચના કેવી રીતે આપવી ?–એ આલેચનાના ગુણેા મેં આ પ્રમાણે સ ંક્ષેપથી ) કહ્યા. હવે તે આલેાચના જેવી રીતે આપવી તે રીતને કહું છું. તેમાં આ મર્યાદા છે કે-૧. વ્યાક્ષેપને ( ચિત્તની ચ'ચળતાને ) તજીને, ૨. પ્રશસ્ત દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ અને ભાવનેા ચેગ મેળવીને, ૩. ઉત્તમ દિશા સન્મુખ રહીને, ૪. વિનયથી, પ. સરલતાવાળાએ, ૬. આસેવના વગેરેના ક્રમે અને ૭. છ કાને આલેાચના આપવી. (૫૦૧૮–૧૯)
૧. તેમાં અવ્યાક્ષિપ્ત સાધુએ નિત્યમેવ સયમસ્થાન સિવાયના બીજા વિષયેામાં વ્યાક્ષેપરહિત ( અનાસક્ત ) રહેવુ' અને આલેચના આપવામાં તે વિશેષ વ્યાક્ષેપરહિત રહેવું. (૫૦૨૦) એ અથવા ત્રણ દિવસે આલેાચના આપવી જોઈએ. તે કારણે ઊંઘીને જાગેલા અપરાધાને (યાદ કરીને) સમ્યગ્ રીતે સ્થાપે (મનમાં સ્થિર કરે). (૫૦૨૧) પછી ઋજુતાને પામેલેા (સરળ ) તે સર્વ દેાષાને ત્રણ વાર યાદ કરીને લેશ્યાથી વિશુદ્ધ થતા ( વધતી શુભ લેફ્ટાવાળા ) શલ્યના ઉદ્ધાર માટે ગુરૂ પાસે આવે. (૫૦૨૨) અને પુનઃ સંવેગને પામેલે! તેવી રીતે સમ્યગ્ ષાને જણાવે કે-જે રીતે પરિણામની વિશિષ્ટતાથી અન્ય ભવામાં કરેલા પણ કર્યાં છેદાઇ જાય. (૫૦૨૩)
२८२
૨. પ્રશસ્ત દ્રવ્યાદિના યાગ-દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર વગેરે ચારેય ભાવા, પ્રત્યેક પ્રશસ્ત અને અપ્રશસ્ત એમ બે બે પ્રકારના છે. તેમાંના અપ્રશસ્તને તજીને પ્રશસ્તમાં આલેાચના કરે. (૫૦૨૪) તેમાં દ્રવ્યમાં-અમનેજ્ઞ (તુચ્છ) ધાન્યના ઢગલા અને તુચ્છ વૃક્ષા, એ અપ્રશસ્ત દ્રવ્ય, ક્ષેત્રમાં-પડેલાં-ખળેલાં ઘર, ઉખરભૂમિ વગેરે સ્થાના, એ અપ્રશસ્ત ક્ષેત્ર, (૫૦૨૫) કાળમાં-દગ્ધાતિથિ, અમાવાસી અને બન્ને પક્ષેાની અષ્ટમી, નવમી, છઠ્ઠી, ચતુથી` તથા દ્વાદશી, એ તિથિએ તથા સ`ધ્યાગત, રવિગત વગેરે દુષ્ટ નક્ષત્ર અને અશુભ ચેાગા, એ અપ્રશસ્તકાળ જાણવા અપ્રશસ્તભાવમાં-રાગ-દ્વેષ અથવા પ્રમાદ-મેહ વગેરે (સ્વદેાષા જાણવા). આ અપ્રશસ્ત દ્રવ્યાદિમાં આલેાચના નહિ કરવી, પણ તેના પ્રતિપક્ષી (પ્રશસ્ત દ્રવ્યાદિમાં કરવી, તે) પ્રશસ્તદ્રવ્યમાં-સુવર્ણ વગેરેના, અથવા ક્ષીરવૃક્ષેા વગેરેના ચેગે આલેાચે. (૫૦૨૬ થી ૨૮) પ્રશસ્તક્ષેત્રમાં-શેરડીનુ ક્ષેત્ર, ડાંગરનુ ક્ષેત્ર કે શ્રી જિનમદિરાદિ હોય ત્યાં, અથવા ઊંડા અવાજ કરતા કે પ્રદક્ષિણાવર્તવાળા જળના સ્થાને આલેાચે. પ્રશસ્તકાળમાં-પૂર્વ' કહી તે સિવાયની શેષ તિથિઓ, નક્ષત્રા, કરણેા, ચેાગા વગેરેમાં, અને પ્રશસ્તભાવમાં-મન વગેરેની પ્રસન્નતામાં અને હેા ઉચ્ચ વગેરે સ્થાનમાં હાય, અથવા પ્રશસ્તભાવજનક સૌમ્ય ગ્રહેાથી યુક્ત, પવિત્ર, ( અથવા પૂર્ણ ) લગ્નમાં (વ`તા હૈાય), એમ શુભ દ્રવ્યાદિના સમુદાય તે આ વિષયમાં (પ્રશસ્ત ચેાગ) જાવે. (૫૦૨૯ થી ૩૧)
૩. પ્રશસ્તદિશા-પૂર્વ, ઉત્તર, અથવા શ્રી જિનેશ્વરા વગેરેથી માંડીને નવપૂર્વી સુધીના જ્ઞાનીએ જે દિશામાં વિચરતા હાય, અથવા જે દિશામાં શ્રી જિનમ ંદિર હાય,