________________
સુસ્થિતનું સ્વરૂપ
૨૫૯
(નિવ=) નિર્વાહ કરનાર-નિર્યામક, છ-અપાયદČક અને ૮-અપરિશ્રાવી. એ આ વિશેષ ગુણવાળા શેાધે, (૪૬૩૫) તેમાં–
૧. આચારવા-જે ૫'ચવિધ આચાર ને નિરતિચાર પાળે, પળાવે અને યથાક્ત ( શાસ્ત્રાનુસારે ) ઉપદેશે, તેને આચારવાનું કહ્યા છે. (૪૬૩૬) ‘આચેલકય’ વગેરે દશ પ્રકારના સ્થિતકલ્પમાં જે અતિ રાણી અને પ્રવચનમાતામાં ઉપયેગવાળા ઢાય, તે આચા રવાન્ કહેવાય. (૪૬૩૭) (એવા આચારનેા અથી સાધુના દેષાને ( પયહિય= પ્રહત્ય=) છેાડાવીને ગુણુમાં સ્થિર કરે, તેથી આચારાથી આચાર્ય નિયામક થાય. (૪૬૩૮)
૨. આધારવાન્-મહા બુદ્ધિવાળા જે ચૌક, દશ કે નવપૂર્વી હેાય, સાગરની જેમ ગ'ભીર હેાય અને કલ્પ તથા વ્યવહાર(વગેરે)સૂત્રના ધારક (જ્ઞાતા) હેાય તે આધારવાન્ કહેવાય. (૪૬૩૯) અગીતા આચાય, લેાકમાં શ્રેષ્ઠ અંગભૂત ( મનુષ્યપણું, ધ શ્રવણુ, શ્રદ્ધા અને સયમમાં ઉદ્યમ, એ) ક્ષેપકનાં (ચતુર`ગ=) ચાર અંગાને નાશ કરે અને એ ચાર અંગાને નાશ થતાં (ચતુર‘ગ=) અન‘તજ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર અને વીર્ય સુલભ્ય ન બને. (૪૬૪૦)(કારણ કે-)આકરાં દુઃખારૂપી પાણીવાળા અને અનંત ભવેાવાળા આસ'સારસમુદ્રમાં ભટકતા જીવ મનુષ્યપણાને મહા મુશીબતે પામે છે. (૪૬૪૧) તે મનુષ્યભવમાં પણ શ્રી જિનવચનનું શ્રવણુ નિચે અતિ દુઃખથી મળે છે, તેનાથી પણ શ્રદ્ધા અતિતર દુર્લભ છે અને શ્રદ્ધાથી પણ સ’યમનેા ઉદ્યમ દુર્લભતમ છે. (૪૬૪૨) એવા સયમ મળવા છતાં (અકયાહારસ પાસમિ=) આધાર આપવામાં અસમર્થ એવા નિર્યામક પાસેથી મરણકાળે સ`વેગજનક ઉપદેશનું શ્રવણ ન પામતાં ( સંયમથી ) પડે. (૪૬૪૩) વળી (આહારથી પેાષાયેલેા અને આહારથી જીવતે, એમ ) આહારમય જીવ કયાંય પણ (કક્રિ પણ ), આહારના વિરહવાળા થયા થકે. આત્ત-રોદ્રધ્યાનવશ પીડાતા, પ્રશસ્ત એવા તપસયમરૂપી આરામમાં રમી શકતે! નથી. (૪૬૪૪) કિન્તુ ભૂખ-તરસથી પીડાતે પણ શ્રી જિનવચનના શ્રવણુરૂપી અમૃતના પાનથી અને શ્રેષ્ઠ હિતશિક્ષાનાં વચનાથી ધ્યાનમાં એકાગ્ર અને છે. (૪૬૪૫) પહેલા(તૃષા)થી અથવા ખીજા(ભૂખ)થી પીડાતા તે તપસ્વીને અગીતાથ (નિર્યામક) સમાધિકારક ઉપદેશાદિ કરે નહિ (૪૯૪૬) અને તે કારણે પહેલા વગેરેથી ( તૃષાદિથી ) પીડાતે, તે કવશ કેાઈ પ્રસ ંગે દીનતાને અથવા કરુણાજનક યાચના કે રંકપણાને કરે. (૪૬૪૭) અથવા સહસા (ઉવેજ=) મેાના અવાજથી બૂમ પાડે કે નાશી જાય, અથવા શાસનની અપભ્રાજના કરે, મિથ્થાત્વ પામે કે અસમાધિમરણથી મરે, (૪૬૪૮) અને એમ (થાય ત્યારે ગીતા) તેને ઇચ્છિત આપવા દ્વારા તથા તેના શરીરની પરિકણા (સેવા) કરવા દ્વારા કે અન્ય ઉપાયેાથી દ્રવ્ય-ક્ષેત્રાદિને અનુરૂપ શાસ્ત્રવિધિથી તેની સમાધિનું કારણ ગીતા જાણે અને તેને ( ુચે તેવુ') ઉચિત સમજાવે, કે જેથી તેને શુભ ધ્યાનરૂપી અગ્નિ પ્રગટ થાય. (૪૬૪૯-૫૦) ગીતા આપવાચેગ્ય પ્રાક્રુષ્ટ દ્રવ્ય(આહારાદિ)ને આપવાનું સમજે અને ઉત્કટ બનેલેા વાત-પિત્ત–શ્ર્લેષ્મના
