________________
ગછની અનુજ્ઞા નહિ કરવામાં શિવભદ્રાચાર્યને પ્રબંધ
૨૩૫ જીવન છેડે પહોંચ્યા જેવું (અલ્પ) છે, તેથી મારે પૂર્વે નહિ જોયેલા આ ઉત્પાત થયે; (૪૨૧૮) કારણ કે-ચિર જીવનારા મનુષ્યો, આવા બીજાઓને આશ્ચર્યકારક અને અત્યંત અઘટિત ઉત્પાતને કદાપિ જોતાં નથી. (૪૨૧૯) અથવા આવા વિકલ્પ કરવાથી શું ? ઉત્પાતના અભાવે પણ મનુષ્ય, તૃણના છેડે લાગેલા જલબિંદુ જેવા (પોતાના) જીવનને ચિરકાળ રહેનારૂં માનતા નથી. (૪૨૨૦) તેથી પ્રતિસમય નાશ પામતા જીવનવાળા પ્રાણીઓને આ વિષયમાં આશ્ચર્ય શું? અથવા વ્યાકુળતા શા માટે? અથવા સંમેડ કેમ થાય? (૪૨૧) (ઉલટું) ચિરકાળ નિર્મળ શીલથી શોભતાં એવા ઉત્તમ-ઘેર તપશ્ચર્યાવાળા તપસ્વીઓને (તે) પરમ અભ્યદયમાં નિમિત્ત એવું મરણ પણ મનને આનંદ કરે છે. (અરરર) પરંતુ માતા વિનાના લાંબા પંથના મુસાફરની જેમ જેઓ પરભવ જવાના કાળે સદ્ધર્મને ઉપાર્જન નહિ કરનારા છે, તેઓ દુઃખી થાય છે. (૪૨૨૩) માટે હું ઉત્તમ ગણવાળા, સઘળા સાધુઓના નેત્રને આનંદ દેનારા એવા એક મારા શિષ્ય ઉપર ગ૭ના ભારને મૂકીને (હું), અત્યંત વિકિલષ્ટ (ઉ) એવા વિવિધ વિશિષ્ટ તપથી કાયાને શેકવીને, એકાગ્ર મનવાળે દીર્ધ સાધુતાના ફળને પ્રાપ્ત કરું. (૪ર૦૪૨૫) પરંતુ (મારા) આ શિષ્યમાં કેઈ સ્વભાવે જ કૈધાતુર છે અને શાસ્ત્રના પરમાથને જાણવામાં કોઈ પણ કુશલ નથી, કેઈ રૂપવિકળ છે તો કઈ શિષ્યને અનુવર્તન કરાવવાનું જાણુ નથી, કઈ કલહાર છે તે કઈ લેભથી (તે કેઈ)-માયાથી પરાભવ પામેલે (લેબી-માયાવી) છે અને કેઈ ઘણું ગણવાળે છે પણ અભિમાની છે. હા! શું કરું? એવો કોઈ સર્વગુણ નથી, કે જેના ઉપર આ ગણધરપદનું આપણું કરું ! (૪૨૨૬ થી ૨૮) શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે-“જાણવા છતાં પણ નેહરાગથી જે આ ગણધર પદને કુપાત્રમાં સ્થાપે છે, તે શાસનને પ્રત્યનિક છે.” (રર) એમ શિષ્યો પ્રત્યે દુક્કહયાએ) અરુચિપણથી તેવા પ્રકારના કેટલાક ગુણેથી યુક્ત પણ શિષ્યસમુદાયને અવગણીને અને ભાવી અનર્થને વિચાર્યા વિના જ, સમયને અનુરૂપ કર્તવ્યમાં મૂઢ બનેલા તેણે તેવી કંઈક માત્ર સંખનાને કરીને ભક્તપરિણા અનશનને સ્વીકાર્યું. (૪૨૩૦-૩૧) પછી તે અનશનમાં રહેવાથી જ્યારે સારાવારણાદિને સંભવ ન રહ્યો, ત્યારે જંગલના હાથી
ની જેમ નિરકુંશ થયેલા, તથા (ગુરુને) શિષ્યો પ્રતિ ઉપેક્ષાવાળા જોઈને (ગુરુથી) નિરપેક્ષ બનેલા, શિષ્ય પણ તેઓની (ગુરુની) સેવા વગેરે કાર્યોમાં મંદ આદરવાળા થયા. (૪ર૩ર-૩૩) અને આચાર્ય પણ તેઓને તેવા જોઈને હૃદયમાં સંતાપ કરતાં અનશનને (અસમથિઅs) પૂર્ણ કર્યા વિના જ મરીને અસુરદેવમાં ઉત્પન્ન થયા. (૪૨૩૪) શિષ્યસમુદાય પણ જેમ નાયક વિનાના નાગરિકે શત્રુના સુભટસમૂહથી પરાભવ પામે, તેમ અતિ ક્રૂર પ્રમાદ શત્રુના સુભટોના સમૂહથી આક્રાન્ત (પરાભૂત) થયે (૪ર૩૫) અને ગુરુના વિરહમાં સાધુના કર્તવ્યમાં શિથિલ બનેલ, કૌતુક-મંત્ર વગેરેમાં પ્રવૃત્તિ કરતાં અનેક અનર્થોને ભાગી થયે. (ર૩૬)
