________________
કચંદ્રનો પ્રબંધ
રાજાએ કુરુચંદ્રને અમાત્ય બનાવ્યું અને અતિ પ્રશસ્ત દિવસે તારાચંને રાજ્યમા. બેસાડે. પોતે પણ દીક્ષા લઈને, તેને પાળીને, મરીને દેવકમાં પહેંચ્યાં. (૨૪૪૨-૪) : ઘણું રથ, દ્ધાઓ, હાથી, ઘડાઓ અને વૃદ્ધિ પામતા ભંડાર–કોઠારવાળે રોજ તારાચંદ પણ રાજ્યને નિષ્પાપ રીતે ભોગવે છે. (૨૪૪૪) ચારણ મુનીશ્વરે કહેલા ધર્મને અત્યંત ભાવપૂર્વક એકાગ્રચિત્તે આરાધે છે અને શ્રી જિનેશ્વરનાં બિંબને પૂજે છે. (૨૪૫) પછી એક અવસરે અનિયત વિહારની વિધિથી (ક્રમથી) વિચરતા બહુશ્રુત શ્રી વિજયસેનસૂરિજી ત્યાં આવ્યા. (૨૪૪૬) મેટા વૈભવથી (સામે જઈને) તારાચંદે તેઓને વાલા અને સવિશેષ ધર્મ સાંભળવા વસતિ આપીને પિતાના ઘરમાં રાખ્યા. (૨૪૪) પછી તે દરરોજ નય-ભાંગાથી યુક્ત, વિવિધ વિચાર(અથે)ના સમૂહથી શોભતા, યુક્તિથી (અવિરુદ્ધ=) સંગત એવા સિદ્ધાંતને સતત સાંભળે છે. (૨૪૪૮) એમ હંમેશાં સતત શાસ્ત્રને સાંભળતા રાજાએ છેક અંતિમ સંલેખના સુધીને ગૃહસ્થ ધર્મને સર્વ પરમાર્થ જાણે. (૨૪૪૯) એક સત્યધર્મથી વિમુખ ચિત્તવાળા કુચંદ્ર સિવાય બીજા પણ તેનગરમાં વસતા ઘણું લોકે પ્રતિબૂઝયા. (૨૪૫૦) પણ કુચંદ્રને તે (અબૂઝ) જોઈને રાજાએ ચિંતવ્યું કે-મારી સાથે ધર્મ સાંભળવા છતાં પણ આને ઉપકાર ન થ. (૨૪૫૧) પણ હવે જે સૂરિજી (તેના) ઘરની નજીક રહે, તે પ્રતિક્ષણે સાધુક્રિયાને જોવાથી આને ધર્મબુદ્ધિ થાય ! (૨૪૫૨) (એમ વિચારીને) રાજાએ તે જ વેળા કુરચંદ્રને બેલાવીને કહ્યું, ભે! દેવાનુપ્રિય! આ ગુરુઓ જંગમતીર્થ છે. તેથી સ્ત્રી, પશુ(પંડક)રહિત તારા પિતાના ઘરમાં તેઓને વસતિ (રહેઠાણ) આપ અને પછી શ્રી અરિહંતદેવે કહેલા ધર્મને સાંભળ! (૨૪૫૩-૫૪) કારણ કે-(એક) ધર્મ જ દુર્ગતિમાં ડૂબતા માનને ઉદ્ધાર કરવામાં સમર્થ અને સ્વર્ગ તથા મોક્ષનાં સુખરૂપી ફળ આપનાર કલ્પવૃક્ષ છે. (૨૪૫૫) વળી પ્રિયા, પુત્ર, મિત્ર, ધન, શરીર વગેરે શેષ સર્વ એકાન્ત ક્ષણભંગુર, અસાર અને અત્યંત આધિ(મને વ્યથા)ને પેદા કરનાર છે-એમ સમજ! (૨૪૫૬) રાજાએ એમ કહેવાથી ધર્મક્રિયાથી વિમુખ પણ કુરુચંદ્ર (રાજાના) આગ્રહથી સૂરિજીને પિતાના ઘરમાં રહેવા આશ્રય આપે. (૨૪૫૭) પછી નિત્ય ગુરુના ઉપદેશને તે સાંભળવા લાગ્યું અને કંઈક માત્ર રાગથી બંધાયેલા હૃદયવાળા (સામાન્ય સભાવવાળા) તેણે તપસ્વી એવા સાધુપુરુષોને વિવિધ તપમાં રંગાએલા જોયા, (૨૪૫૮) તે પણ શ્રી વિતરાગના સદ્ધર્મને ભાવપૂર્વક સ્વીકાર્યો નહિ. અથવા ભારેકમીએને સદ્ગુરુને સંગ પણ શું કરી શકે ? (ર૪૫૯) તે પછી કલ્પ પૂરો થતાં સૂરિજી અન્ય સ્થાને ગયા, ત્યારે શ્રી જિનેશ્વરના આગમનાં રહસ્યને જાણ રાજા તારાચંદ શ્રી જિનભુવનને કરાવીને તેની (અષ્ટાદ્ધિકાદિ) યાત્રા અને (વિવિધ પ્રકારે) પૂજા કરવામાં રક્ત ચિત્તવાળ બનેલે, શાસ્ત્રવિધિ મુજબ અનુકંપાદાન વગેરે (ધર્મકાર્યોમાં) વર્તતે (૨૪૬૦-૬૧) ઘરની નજીક કરાવેલી પૌષધશાળામાં અષ્ટમી-ચતુર્દશી અને બીજા પણ ધર્મ(પર્વ દિવસોમાં પિષહ કરવામાં ઉઘુક્ત (૨૪૬ર) ઘરવાસને પાશા બંધન)રૂપ માનતે, પાપી લેકેની
૧૮
