________________
શ્રાવક-શ્રાવિકાદ્વાર તથા પૌષધશાળા દ્વાર
૧દા - સાધર્મિક પ્રત્યેનું વર્તન-સ્વજન-પરજનના વિચાર વિના, સમાન જાતિવાળા કે ઉપકારી (અનુપકારી) વગેરે અપેક્ષા વિના જ “ સાથે ધર્મ કરનારા (હેવાથી) આ મારા (ધર્મ) બંધુઓ છે” એમ નિત્ય વિચારતે શ્રાવક (ધર્મના કે લગ્નાદિ) પ્રસંગમાં સાધમિકેનું સંસ્મરણ કરે (નિમંત્રે), તેઓને જોતાં જ સંભાષણ (કુશળ વાર્તાદિ પૃચ્છ) કરે અને સોપારી વગેરે ફળોથી પૂજન કરે. રેગાદિમાં સેવા (ઔષધાદિથી પ્રતિકાર) કરે, માર્ગે ચાલવાથી થાકેલાની (અંગમર્દન વગેરે) વિશ્રામણ કરે, તેઓના સુખથી પિતાને સુખી (માને), તેઓના ગુણની પ્રશંસા કરે, અપરાધને ( ને) છૂપાવે, વેપારમાં સીદાતાને અવશ્ય બહુગુણ લાભ થાય તેવા વેપારમાં જોડે (ધન કમાવરાવે), ધર્મકાર્યોનું મરણ કરાવે, દેને સેવતાં રોકે, અતિ મધુર વચનોથી (સત્કાર્યોની) પ્રેરણા કરે અને (ન માને તે) તેવાં કઠોર પણ વચનેથી વારંવાર નિચ્ચે પ્રેરણ કરે, (૨૮૭૧ થી ૭૫) પિતાનું સામર્થ્ય હોય તે આજીવિકાની મુશ્કેલીવાળાને ટેકે (સહાય) કરે, અત્યંત સંકટરૂપ ખાડામાં સપડાયેલાઓને પ્રતિકાર (ઉદ્ધાર ) કરે, સઘળાં ધર્મકાર્યોમાં ઉદ્યમ કરનારાઓને સતત સહાય કરે અને દર્શન જ્ઞાન-ચારિત્રમાં રહેલાઓને સમ્યક સ્થિર કરે. એમ ઘણા પ્રકારે સાધર્મિક વાત્સલ્ય કરતે શ્રાવક નિયમાં આ જગતમાં શાસનની સમ્યગુ વૃદ્ધિને (પ્રભાવનાને) કરે છે. (૨૮૭૬ થી ૭૮) એ રીતે (શ્રાવકધાર સાથે) પ્રસંગ પ્રાપ્ત શ્રાવિકાદ્વારને અર્થયુક્ત કહીને હવે પૌષધશાળા દ્વારને કહું છું. (૨૮૯)
૯. પૌષધશાળા દ્વાર-(રાજા વગેરે) ઉત્તમ માલિકના તાબાનાં તથા ઉત્તમ (સદાચારી) મનુષ્યોથી સમૃદ્ધ એવાં ગ્રામ, નગર, આકર વગેરેમાં પૌષધશાળા જે સડી– પડી હોય અને ત્યાં ભાવભીરુ, મહા સત્ત્વવાળા, નિત્ય કવિધ આવશ્યકાદિ સદ્ધર્મક્રિયાના રાગી, એવા શ્રાવકે વસતા હેય. (૨૮૮૦-૮૧) છતાં તથાવિધ લાભાંતરાય કર્મોદયના દોષથી ઉધમી છતાં જીવનનિર્વાહ (કુના =) કષ્ટ કાર્યો કરીને (મુશીબતે) કરતા તેઓ જેમ દીવામાં પડેલા (વિષ્ઠિત= ) બળેલી પાંખેવાળાં પતંગિયાં પિતાને ઉદ્ધરવા શક્તિમાન ન બને, તેમ પૌષધશાળાના ઉદ્ધારની ઈચ્છાવાળા પણ તેને ઉદ્ધરવા શક્તિમાન ન જ હોય, (૨૮૮૨-૮૩) તે પિતે સમર્થ હોય તે સ્વયં, અન્યથા ઉપદેશ કરીને બીજા દ્વારા અને એ એના અભાવે સાધારણુદ્રવ્યથી પણ તે પૌષધશાળાને ઉદ્ધાર કરાવે. (૨૮૮૪) એમ વિધિથી પૌષધશાળાને ઉદ્ધાર કરાવનાર તે ધન્યપુરુષ નિયમા બીજાઓને સત્યવૃત્તિન કારણ બને. (૨૮૮૫) (કારણ કે-) તેમાં ડાંસ, મચ્છર વગેરેને પણ નહિ ગણકારતા, પૌષધ-સામાયિકમાં રહેલા, સંવેગથી વાસિત બુદ્ધિવાળા (સંવેગી), એવા ધ્યાન-અધ્યયન કરતા શ્રાવકને જોઈને કેટલાક બેલિબીજને બાંધે (પામે) અને બીજા લઘકમીઓ એટલાથી જ સમ્યફ બેધને (પણ) પામે. (૨૮૮૬-૮૭) તેથી તેણે તીર્થની પ્રભાવના કરી ગુણરાગીઓની (ગુણપ્રાપ્તિ માટે) પ્રવૃત્તિ કરાવી, તીર્થને અવિચ્છેદ (રક્ષા) અને લેકમાં અભયદાનની ઘોષણા કરાવી. (૨૮૮૮) ( કારણ કે-) એનાથી જે પ્રતિબંધ પામે, તેઓ
૨૧
