________________
શ્રી રંગરંગશાળા ગ્રંથને ગુજરાતી અનુવાદ : હાર પહેલું
પુરુષને ધર્મ કરવાને પણ કાળ તે જ છે કે જ્યારે સમસ્ત કાર્યો માટેનું સામર્થ્ય વિદ્યમાન હોય! (ર૯૬૪-૬૫) કારણ કે-ઈન્દ્રિયેના પરાક્રમ હોય ત્યારે નિષ્પા૫ સામર્થ્યના ગે પુરુષ સઘળથે કર્તવ્યો કરવામાં સમર્થ થઈ શકે છે. (૨૯૬૬) જ્યારે તે સર્વ ઇન્દ્રિયની વિકલતાને કારણે નિર્બળ શરીરવાળે અહીં ઉભે પણ થઈ શકે નહિ, ત્યારે તે કરવા યોગ્ય શું કરી શકે? (૨૬૭) નિચે જે ધર્મ, અર્થ અને કામ (પુરુષાર્થો) તરૂણપણામાં કરી શકાય છે, તે જ પુરુષાર્થો પાકી વયવાળાને પર્વતની જેમ દુલધ (કઠિન) બની જાય છે. (૨૯૬૮) તેથી જિનવચન દ્વારા તત્ત્વને જાણકાર પુરુષને સર્વ ક્રિયાઓમાં સજજ એ બળને સમૂહ હોય ત્યારે ધર્મને ઉદ્યમ કરે યોગ્ય છે. (૨૯૬૯) વીર્યથી સાધ્ય તપ પણ માત્ર શરીર દ્વારા સિદ્ધ ન થાય. (બળ-વીર્ય-પરાક્રમ જોઈ એ.) પર્વતને તે વજી તેડી શકે, માટે ગળે કદાપિ ન તોડે. (૨૯૭૦) તેમ સામર્થ્યથી રહિત મનુષ્ય કંઈ પણ ન કરી શકે. માટે બળ–વયંવાળો છું ( ત્યાં સુધી) બુદ્ધિને ધર્મમાં વાળવા ઈચ્છું છું. (૨૯૭૧) તથા તે વિજ્ઞાન છે, તે બુદ્ધિને પ્રકર્ષ છે અને બળ–સામર્થ્ય પણ તે છે, કે જે એકાન્ત આત્મહિતમાં જ ઉપયોગી બને! (ર૯૭૨) તેથી હે પુત્ર! મારા મનવાંછિત કાર્યમાં અનમતિ આપીને, તું પણ સ્વયં ધર્મ મહોત્સવને કરતે આ લેકનાં કાર્યોને કર ! (૧૯૭૩) કારણ કે-ધીરપુરુષ સદ્ધર્મક્રિયાથી રહિત એક ક્ષણ પણ જાય, ત્યારે પ્રમાદરૂપી મજબૂત દડવાળા લૂંટારાઓથી પિતાને લૂંટાએલે માને છે. (ર૭૪) જ્યાં સુધી હજી જીવન લાંબુ સમર્થ છે, ત્યાં સુધી બુદ્ધિને સદ્ધર્મમાં જોડવી જોઈએ. તે જીવન (Rીf=) ટૂંકું થયા પછી શું કરી શકાય? (૨૯૭૫) માટે ધર્મપ્રસંગમાં ઉદ્યમ કર જ જોઈએ, તેમાં પ્રમાદ નહિ કરે, કારણ કે-મનુષ્ય જે સદ્ધર્મમાં રક્ત હોય, તે જીવન સફળ થાય છે. (૨૯૭૬). જેઓ નિત્ય ધર્મમાં રક્ત છે, તે મનુષ્ય મરવા છતાં જગતમાં જીવતા જ છે, પણ જે પાપના પક્ષવાળા છે, તેઓને જીવતા પણ મરેલા જ માનવા. (૨૭૭) માટે હે પુત્ર! જન્મ, જરા અને મરણને નાશ કરનારૂં ધર્મરૂપી રસાયણ સદા પીવું જોઈએ, કે જેને પીવાથી મનની પરમ શાન્તિ થાય છે. (૨૭૮) તેથી હે પુત્ર! પ્રયત્નપૂર્વક ધર્મધ્યાનથી મનને, તેના આચરણથી મનુષ્યજન્મને અને પ્રથમ પામીને મૃત(જ્ઞાન)ને પ્રશંસનીય કર! (૨૯) ઈત્યાદિ વચનેથી પ્રતિબધ કરાયેલે પુત્ર પિતાને પરલોકના હિતની (કૃત્તિ=) પ્રવૃત્તિ માટે અનુમતિ આપે. (ર૯૮૦) એ રીતે પુત્રપ્રતિબંધ નામનું ચોથું પિટાદ્વાર મેં કહ્યું. હવે સુસ્થિતઘટના (સદાચારી મુનિઓની પ્રાપ્તિ) નામનું પાંચમું પિટાદ્વાર કહું છું. (ર૯૮૧)
. નવમા પરિણુમદ્વારમાં પાંચમું સુસ્થિતઘટનાદ્વાર–પછી મહા મુશીબતે (અનિચ્છાએ) પણ પુત્રે અનુમતિ આપેલ, પ્રતિસમય ઉત્તરોત્તર વધતા વિશુદ્ધ પરિણામવાળ અને (હવે અમારે નાશ કરશે”—એવી) પિતાના વિનાશની શંકાથી રાગ-દ્વેષ શત્રએએ છેડી દીધેલ તથા “ગ્ય સમજીને તુર્ત પ્રશમથી મરણ કરાતે (પ્રશમને