________________
ઉદર
શ્રી સંગરંગશાળા ગ્રંથને ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વિર પહેલું નિયમા મેલના અધિકારી બને, તેથી તેઓથી થનારી હિંસાથી અન્ય જીવ બચી જાય. (૨૮૮૯) જે કે ઉપાસકદશા પ્રમુખ શાસ્ત્રોમાં પુરુષસિંહ આનંદ શ્રાવક વગેરે પ્રત્યેકને પિતા પોતાના ઘરમાં પૌષધશાળાએ કહી છે, તે પણ ઘણાઓની સાધારણ (એક) પૌષધશાળી કહેવામાં દેષ સંભવ નથી. (૨૮૯૦-૯૧) કારણ કે-ઘણાઓના મળવાથી પરસ્પર આચરેલા (વિનયાદ) સગુણ સવિશેષ ભાવિત થાય છે તે અનુભવસિદ્ધ છે. જેમ કે-(૨૮૯૨) પરસ્પર વિનય કરે, પરસ્પર સારણ–વારણાદિ કરવું, ધર્મકથા, વાચના, પૃચ્છનાદિ સ્વાધ્યાય કર, (૨૮૯૩) સ્વાધ્યાયથી થાકેલાઓની વિશ્રામણાદિ કરવું અને ધર્મબંધુ એવા તેઓને પરસ્પર સુખ-દુઃખ વગેરે પૂછવું. (૨૮૯૪) તૂટેલાં (ભૂલાયેલાં) સૂત્ર-અર્થ અને તદુભયને પરસ્પર સાંધવાં (પૂછીને મેળવવા), પિતે જેએલી કે સાંભવેલી સમાચારીને પરસ્પર સમજાવવી. (૨૮૫) પરસ્પર સાંભળેલા અર્થોને વિભાગપૂર્વક તે તે વિષયમાં સમ્યક સ્થાપવા (નિર્ણિત કરવા) અને શાસ્ત્રોક્ત વિધિનું પરસ્પર નિરૂપણ કરવું. (૨૮૬) એક પૌષધશાળામાં મળવાથી કેઈ હમેશાં કરી શક્તા હેય, કેઈ ન કરી શકતા હોય, તેવી ધર્મની વાતેની પરસ્પર પૃચ્છા થાય, જે કરી શકતા હોય તેઓની ઉપબૃહણા કરી શકાય અને જેઓને કરવી દુષ્કર હોય તેઓને તે વિષયમાં શાસ્ત્રવિધિ પ્રમાણે ઉત્સાહ વધારી શકાય, એમ પરસ્પર પ્રેર્ય-પ્રેરકભાવથી ગુણેને શ્રેષ્ઠ ઉદ્ભવ (વિકાસ) થાય. (૨૮૯૭–૯૮) એથી જ વ્યવહારસૂત્રમાં રાજપુત્રાદિને પણ એક પૌષધશાળામાં ધર્મના પ્રસંગે કરવાનું જણાવ્યું છે. (૨૮૯) એમ ઘણુ પણ ઉત્તમ શ્રાવકોને સધર્મ કરવા માટે નિચે (સર્વ સાધારણ ) એક પૌષધશાળા (કરવી) યોગ્ય છે. હવે અધિક કહેવાથી સર્યુ. (ર૯૦૦) ગુરુના ઉપદેશથી આ પૌષધશાળા દ્વાર કહ્યું. હવે દર્શનકાર્યદ્વારને કંઈક માત્ર જણાવું છું. (૨૦૦૧)
૧૦. દર્શનકાર્ય દ્વાર–અહી ચૈત્ય, સંઘ વગેરેનું અણધાયું તેવું કઈ વિશિષ્ટ કાર્ય કઈ પ્રસંગે આવી પડે, તે દર્શનકાર્ય સમજવું. (૨૯૦૨) તે અહીં અપ્રશસ્ત અને પ્રશસ્ત ભેદથી બે પ્રકારનું જાણવું. તેમાં જે ધર્મવિરોધી વગેરે દ્વારા થતું જિનભવનને કે પ્રતિમાને ભંગ, વગેરેને લગતાં તે તે કાર્યો પૈકી કોઈ કાર્ય ), અથવા ધમઢષીએ સંઘને કરેલા ઉપદ્રવ કે ક્ષોભરૂપ કાર્ય, તે અપ્રશસ્ત જાણવું. (૨૯-૩-૪) અને દેવ (દ્રવ્ય) સંબંધી આવક વગેરે કરાવવી, વગેરે તે સંબંધી પ્રશસ્ત જાણવું. આ બંને પ્રકારોમાં પણ પ્રાયઃ રાજા વગેરેનું દર્શન (મિલન) સંભવિત છે. (૨૦૦૫) તે રાજાદિને મળવાનું કાર્ય (૩વચાર= ) ભેટ વગેરે કર્યા વિના ન થાય, તેથી જ્યારે બીજા તરફથી તેવું ધન મળે તેમ ન હોય, તે ઊચિતને જાણ શ્રાવક સાધારણદ્રવ્યથી પણ તેને (વિવિજેv=) વિચારે (કરે). (૨૯૦૬) એમ કરવાથી આ લેકમાં કીતિ અને પરલોકમાં સદ્ગતિની પ્રાપ્તિ (વગેરે) ઉભયલકમાં થતા કયા કયા ગુણે (લાભ) તેને ન થાય? (૨૯૦૭) આ કાર્યમાં યથાયોગ્ય પ્રયત્ન કરતા તેણે ૧-ચૈત્ય, ૨-કુળ,