________________
૧૪૪
શ્રી સંગરંગશાળા ગ્રંથનો ગુજરાતી અનુવાદ : દ્વાર પહેલું અભિમત (ઈષ્ટ) એવા શ્રેષ્ઠ ગુણેને આરાધે. (૨૫૬૭) ધર્મમાં પ્રવૃત્તિવાળે પણ અને નિર્મળ આરાધનાને અભિલાષી પણ, જે પૂર્વે કહેલા વિધિથી પુત્રને શિખામણ ન કરે અને મૂછદિને વશ પિતાના ધનસમૂહને ન જણાવે, તે કેસરીને જેમ વજા નામને પુત્ર કર્મબંધક થયે, તેમ તે કર્મબંધમાં કારણ થાય. (૨પ૬૮-૬૯) તે આ પ્રમાણે -
ગ્ય પુત્રને અધિકાર ન ઍપવા વિષે વધુ અને કેસરીને પ્રબધઃકુસુમસ્થળ નગરમાં પિતાની ઘણી મોટી ત્રાદ્ધિથી કુબેરની પણ સતત હાંસી કરતે ધનસાર નામે ઉત્તમ શેઠ હતે. (૨૫૭૦) તેને સેંકડે બાધાઓથી પ્રસન્ન કરેલી દેવીએ આપેલ નિરોગી શરીરવાળે વા નામે એક પુત્ર હતે. (૨૫૭૧) સઘળી કળાને ભણેલા અને યૌવનને પામેલા તેને પિતાએ મહેશ્વર શેઠની પુત્રી વિનયવતી કન્યા સાથે પરણાવ્યો. (૨૫૭૨) પછી સર્વ પદાર્થોનું વિજળીના ચમકારા જેવું, શરદઋતુના વાદળ જેવું, ચંચળપણું હોવાથી અને વાસુદેવ, ચક્રવતી કે ઈન્દ્ર વગેરેના બળને પણ અગોચર એવા બળને ધારણ કરનાર મૃત્યુને શેકાય તેમ ન હોવાથી, વળી આયુષ્યકર્મને સ્વભાવ પ્રતિક્ષણ અત્યંત વિનાશી હેવાથી, પુત્રને પિતાના સ્થાને (ઘરવ્યવહારમાં) જોડીને ધનસાર મરણ પામે. (ર૧૭૩-૭૪) (તેથી પુત્ર વિલાપ કરવા લાગે કે-) હે તાત! હે પરમ વત્સલ ! હે ગુણસમૂહના ઘર ! હે સેવકાદિ-આશ્રિતવર્ગને સંતોષ આપનારા ! પુરવાસી લેકનાં નેત્રે સમા ! હે પિતાજી! તમે કયાં ગયા? જવાબ તે આપ ! (૨૫૭૫) છે તાત! તમારા વિયેગરૂપી વાગ્નિથી પીડાતા મારી રક્ષા કરે! હે હદયને સુખ આપનારા ! હે હિતસ્વી! તમે આ તમારા પુત્રની ઉપેક્ષા કેમ કરો છે? (૨પ૭૬) હે તાત! તમે સ્વર્ગે ગયા તેની સાથે નિચે ગંભીરતા, ક્ષમા, સત્ય, વિનય અને ન્યાયઆ પાંચ ગુણે પણ સ્વર્ગે ગયા. (૨૫૭૭) હે તાત! તમારા વિયેગથી હું એક જ દુઃખને નથી પાપે, પણ પ્રતિદિન અસિદ્ધ મનેરથવાળે યાચકવર્ગ પણ નિચે દુઃખને પામ્યું છે. (૨પ૭૮) એમ બોલતા, શેકથી પીડાતા અને બેટી પિકને મૂકતા, વજે તેનું સઘળે પારલૌકિક કાર્ય કર્યું. (૨૫૭૯) પછી પ્રીતિથી બદ્ધ બુદ્ધિવાળા (સ્વજનાદિ)નું પ્રતિદિન દર્શન, સંભાળ વગેરે કરવાથી કાળક્રમે તે શેકના ભારથી રહિત થયે. (૨૫૮૦) પૂર્વ પ્રવાહ (રીતિ)થી કુટુંબની ચિંતામાં, લેકવ્યવહારમાં અને દાનાદિ (ધર્મકાર્યો માં પણ તે પ્રવૃત્ત રહે છે. પૂર્વજોના માર્ગને તેડતે નથી. (૨૫૮૧) માત્ર (ધીમે ધીમે) લક્ષ્મી ઓછી થઈ, વ્યાપાર માટે દીર્ઘ કાળથી દેશાવરમાં મોકલેલા વાણોતરે. (નોકરે) પાછા ન આવ્યા, (૨૫૮૨) ભંડારે શૂન્ય થયા, (વૃદ્ધિ પ્રયુક્ત= ) વ્યાજે આપેલું ધન ક્ષય પામ્યું (પાછું ન આવ્યું) અને ધાન્ય વગેરેના સંગ્રહ (ઠા) પણ તીવ્ર અગ્નિથી બળી ગયા. (૨૫૮૩) એમ પુણ્યની વિપરીતતાને વશ (પાદિયથી) તેનું જે
જ્યાં હતું, તે ત્યાં જ નાશ પામ્યું અને (તેથી) સ્વજને પણ સઘળા પરાયા હોય તેમ વિપરીત થયા. (૨૫૮૪) એમ (છાયા=) પડછાયાની કીડા (અસત) જેવું અથવા
